“Η ειλικρίνεια δεν είναι βασική αρετή της πρώτης Εκκλησίας”.
(Campenhausen, Γερμανός θεολόγος, 1969)
“Και γνωρίζω ότι κάποιοι από τους πιστούς σας, σαν να συνέρχονται από μεθύσι, καταπιάνονται με την παραχάραξη του αρχικού ευαγγελίου και το τροποποιούν και τρεις και τέσσερις και πολλές φορές, για να μπορούν να αντιπαρέρχονται την κριτική”.
Θα ασχοληθούμε εδώ, με αυτά τα πρώτα κείμενα της Καινής Διαθήκης που έχουμε και μια απλή ανάλυση της πορείας των κειμένων, με εργαλεία που όλοι έχουμε μέσω του Διαδικτύου, για να διαπιστώσουμε τί σχέση μπορεί να έχουν σήμερα με το πώς ξεκίνησαν, άρα και την υποτιθέμενη αλήθεια τους. Ειδικά στο τέταρτο μέρος, θα δούμε κάποιες
παραχαράξεις του “ιερού” κειμένου με συγκεκριμένο σκοπό.
Η εικόνα που μας έχει περάσει η Εκκλησία ήταν πως τα κείμενα αυτά ως "θεόπνευστα" που ήταν, αντιγραφόντουσαν με μεγάλη προσοχή και επιμέλεια, και είναι η ακριβής αποτύπωση των λόγων των Ευαγγελιστών, δηλαδή των λόγων του Ιησού, του γιου του Γιαχβέ, δηλαδή τελικά του ίδιου του Θεού, όπως λένε.
Αν θέλουμε όμως να βρούμε πως ξεκίνησε η όλη ιστορία, θα διαπιστώσουμε ότι τα Ευαγγέλια που έχουμε σήμερα και η βάση της χριστιανικής πίστης με την οποία οι περισσότεροι μεγαλώσαμε, ήταν το τέλος μιας διαδικασίας και όχι η αρχή της, και αξίζει να την διερευνήσουμε. Βοήθημα για την κατανόηση ίσως είναι και
ο κατάλογος με τα κείμενα της αρχαίας χριστιανικής γραμματείας.
Περιεχόμενα
1. Εισαγωγή στην ιστορία των κειμένων της Καινής Διαθήκης
1.1. Επιστολές, τα πρώτα χριστιανικά κείμενα
1.2. Μεταγενέστερα κείμενα, τέλος 1
ου αρχές 2
ου αιώνα
1.3. Τα Ευαγγέλια και πώς έφθασαν σε εμάς
1.4. Απόκρυφα και πλαστογραφίες
1.5. Τα Ευαγγέλια του Κανόνα
2. Λίγα λόγια για το περιεχόμενο των Τεσσάρων Ευαγγελίων
2.1 Κατά Μὰρκον
2.2 Κατά Ματθαίον
2.3 Κατά Λουκάν
2.4 Κατά Ιωάννην
3. Το «γιατί» των παραχαράξεων και η σημασία τους
3.1. Η αύξηση της αυθεντίας
3.2. Η αυθεντικοποίηση κάποιας επισκοπικής έδρας
3.3. Το οικονομικό όφελος
3.4. Η θέση της Εκκλησίας
3.5 Σημασία για το σήμερα
4. Γνωστές παραχαράξεις των κειμένων της Καινής Διαθήκης
Τονισμός της θεϊκής φύσης
Αγία Τριάδα
Αλλαγές που τονίζουν την ανθρώπινη φύση
Αντιγνωστικές αλλαγές
Άλλες αλλαγές
Επίλογος
1. Εισαγωγή στην ιστορία των κειμένων της Καινής Διαθήκης
1.1. Επιστολές, τα πρώτα χριστιανικά κείμενα
Τα αρχαιότερα χριστιανικά κείμενα που αναφέρονται στην θρησκεία αυτή, όπως την γνωρίζουμε σήμερα, είναι οι Επιστολές. Ψάχνοντας για κάτι προγενέστερο από αυτές θα βρούμε μόνο
τα κείμενα του Κουμράν που αν και δεν είναι χριστιανικά, έχουν πολλά κοινά στην ιδεολογία και στον τύπο τους. Οι Επιστολές είναι αρκετές αλλά μόνο 21 έχουν συμπεριληφθεί στον Κανόνα της Καινής Διαθήκης. Από αυτές οι 14 αναφέρονται να είναι
του Παύλου, αν και από αυτές υπάρχουν κάποιες για τις οποίες οι ειδικοί είναι σίγουροι ότι
είναι ψευδεπίγραφες, όπως:
- Β’ Προς Θεσσαλονικείς,
- Προς Εφεσίους,
- Προς Κολοσσαείς,
- Α’ Τιμόθεον,
- Β’ Τιμόθεον,
- Προς Τίτον.
Αυτές που θεωρούνται
αυθεντικές, δηλαδή του Παύλου, είναι οι:
- Προς Ρωμαίους,
- Α’ Προς Κορινθίους,
- Β’ Προς Κορινθίους,
- Προς Γαλάτας,
- Προς Φιλιππησίους,
- Α’ Προς Θεσσαλονικείς,
- Προς Φιλήμονα.
Υπάρχει επιπλέον η ανώνυμη επιστολή
Προς Εβραίους, που κάποιοι ισχυρίζονται πως είναι του Παύλου, αλλά ήδη από την αρχαία εποχή υπήρχαν αμφιβολίες για αυτό.
Τόσο οι αυθεντικές όσο και οι ψευδεπίγραφες ή η ανώνυμη, φαίνονται να είναι τα αρχαιότερα χριστιανικά κείμενα, συνταγμένες πριν τα
Ευαγγέλια. Μέσα στα κείμενα αυτά φαίνονται και άλλες επιστολές που έχουν χαθεί. Επίσης,
ο Παύλος αναφέρει συχνά την φράση “
τὸ εὐαγγέλιον τὸ εὐαγγελισθὲν ὑπ' ἐμοῦ”* αλλά δεν ξέρουμε σε τι αναφέρεται και δεν έχει βρεθεί κάποιο σχετικό κείμενο. Επίσης, ήδη αναφέρει ότι υπάρχουν και άλλοι που μιλάνε για άλλα ευαγγέλια. Η αίσθηση είναι ότι μιλάει για γραπτό κείμενο, αλλά και για προφορική διδασκαλία, χωρίς να αποκλείεται και η ύπαρξη γραμμένου κειμένου.
Οι επιστολές είναι κείμενα που επισήμως τουλάχιστον, χρονολογούνται στην περίοδο 50-80 κ.ε. Αξιοσημείωτες
είναι αρκετές διαφοροποιήσεις στην εικόνα του Ιησού που έχουμε από αυτά και πρακτικά κανένα απτό ιστορικό στοιχείο για την δράση του. Από αυτές και από κάποια από τα πρωτοχριστιανικά κείμενα, μπορείτε να πάρετε μια ιδέα
εδώ.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Οι ειδικοί είναι σε θέση να μιλήσουν τόσο για προσθέσεις, όσο και για αφαιρέσεις λέξεων και παραγράφων, κειμένων ή ολόκληρων βιβλίων, εφόσον διαθέτουν χειρόγραφα (αλλά και παραθέματα σε άλλα κείμενα) που είναι παλαιότερα από τα χειρόγραφα που βασίζονται όλες οι σημερινές εκδόσεις των Γραφών.
Η αισχρή συμμορία των επισκόπων (Τερτυλλιανός) μαζί με τους άλλους απολογητές, άτεκνους πατέρες, συνόδους κ.λ.π., νόθευαν τα κείμενά τους κατά τις ανάγκες του δόγματος. Επίσης πέραν των αλλοιώσεων των κειμένων, έχουμε συνειδητές παραφράσεις στην μετάφραση, ερμηνεία, απόδοση, παράδοση κ.λ.π..
ΔΕΣ:
Θα απαντήσω όμως φέροντάς σας συγκεκριμένα παραδείγματα αφαίρεσης όχι μόνο εδαφίων, αλλά ολόκληρων βιβλίων από τη συλλογή των βιβλίων της Καινής Διαθήκης.
Ο Παύλος λέει ότι έγραψε
σε προηγούμενη επιστολή του προς τους Κορινθίους, να μην συναναστρέφονται με πόρνους. Και στην παρούσα επιστολή τους διευκρινίζει ότι δεν εννοούσε τους ανθρώπους τους εκτός κοινότητος, αλλά τους εντός.
Που είναι η επιστολή εκείνη;9
Ἔγραψα ὑμῖν ἐν τῇ ἐπιστολῇ μὴ συναναμίγνυσθαι πόρνοις• 10 καὶ οὐ πάντως τοῖς πόρνοις τοῦ κόσμου τούτου, ἢ τοῖς πλεονέκταις, ἢ ἅρπαξιν ἢ εἰδωλολάτραις• ἐπεὶ ὠφείλετε ἄρα ἐκ τοῦ κόσμου ἐξελθεῖν. 11 νυνὶ δὲ ἔγραψα ὑμῖν μὴ συναναμίγνυσθαι, ἐάν τις ἀδελφὸς ὀνομαζόμενος ᾖ πόρνος, ἢ πλεονέκτης, ἢ εἰδωλολάτρης, ἢ λοίδορος, ἢ μέθυσος, ἢ ἅρπαξ• τῷ τοιούτῳ μηδὲ συνεσθίειν (Ά Κορινθίους, 5:9-11).
Στην προς Κολοσσαείς επιστολή αναφέρεται:
16 καὶ ὅταν ἀναγνωσθῇ παρ' ὑμῖν ἡ ἐπιστολή, ποιήσατε ἵνα καὶ ἐν τῇ Λαοδικέων ἐκκλησίᾳ ἀναγνωσθῇ, καὶ τὴν ἐκ Λαοδικείας ἵνα καὶ ὑμεῖς ἀναγνῶτε (4:16).
Η παρούσα επιστολή να διαβαστεί και στην εκκλησία της Λαοδίκειας. Και στην εκκλησία των Κολοσσών, να διαβαστεί η επιστολή που απεστάλη στην Λαοδίκεια.
Που είναι η επιστολή αυτή;
Εκτός από αυτές
του Παύλου, υπάρχουν και άλλες επιστολές (οι Καθολικές) για τις οποίες δεν έχουμε ιδέα ποιος τις έγραψε αν και αναφέρονται άλλες ως του Πέτρου, του Ιωάννη κλπ. Μια απλή ανάγνωσή τους, δεν δείχνει να υπάρχει σχέση με αυτά που υποτίθεται ξέρουμε για αυτούς από τα Ευαγγέλια· φαίνονται άσχετες. Επίσης, παραδοσιακά την περίοδο 80-90 κ.ε. για (άλλους 80-130) θεωρείται ότι γράφηκαν οι
Πράξεις των Αποστόλων, αν και εκτός από αυτές υπάρχουν και άλλες απόκρυφες όπως
Πράξεις Πέτρου (2
ο μισό του 2
ου αιώνα),
Πράξεις Παύλου (γύρω στο 160 κ.ε.) κ.λπ.
-------------------------
*Εκτός από τις επιστολές του ο Παύλος, μιλάει για το δικό του ευαγγέλιο καθώς και άλλων:
Κήρυττε το δικό του ευαγγέλιο που ήταν διαφορετικό από τα υπόλοιπα (κανονικά ή μη) ευαγγέλια, μετά από δήθεν αποκάλυψη του «11 Γνωρίζω δὲ ὑμῖν, ἀδελφοί, τὸ εὐαγγέλιον τὸ εὐαγγελισθὲν ὑπ' ἐμοῦ ὅτι οὐκ ἔστι κατὰ ἄνθρωπον· 12 οὐδὲ γὰρ ἐγὼ παρὰ ἀνθρώπου παρέλαβον αὐτὸ οὔτε ἐδιδάχθην, ἀλλὰ δι' ἀποκαλύψεως ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ». [= 11 Σας γνωρίζω λοιπόν, αδελφοί, ότι το ευαγγέλιο που κηρύχτηκε από εμένα δεν είναι ανθρώπινο. 12 γιατί ούτε εγώ το παράλαβα ούτε το διδάχτηκα από άνθρωπο, αλλά με αποκάλυψη Ιησού Χριστού.] (Γαλ. 1, 11-12) ενώ αναθεμάτιζε όλα τα υπόλοιπα ευαγγέλια που είχαν υπάρξει πριν το δικό του ή θα γραφούν υστερότερα (από το ~50-60 μ.χ. καθώς και τα κανονικά που δεν είχαν γραφεί ακόμα - γράφηκαν δεκαετίες μετά), και επαινεί τους οπαδούς τους για την γρήγορη μεταστροφή τους, «6 Θαυμάζω ὅτι οὕτω ταχέως μετατίθεσθε ἀπὸ τοῦ καλέσαντος ὑμᾶς ἐν χάριτι Χριστοῦ εἰς ἕτερον εὐαγγέλιον, 7 ὃ οὐκ ἔστιν ἄλλο, εἰ μή τινές εἰσιν οἱ ταράσσοντες ὑμᾶς καὶ θέλοντες μεταστρέψαι τὸ εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ. 8 ἀλλὰ καὶ ἐὰν ἡμεῖς ἢ ἄγγελος ἐξ οὐρανοῦ εὐαγγελίζηται ὑμῖν παρ' ὃ εὐηγγελισάμεθα ὑμῖν, ἀνάθεμα ἔστω. 9 ὡς προειρήκαμεν, καὶ ἄρτι πάλιν λέγω· εἴ τις ὑμᾶς εὐαγγελίζεται παρ' ὃ παρελάβετε, ἀνάθεμα ἔστω». [= 6 Θαυμάζω γιατί έτσι γρήγορα μετατοπίζεστε από εκείνον που σας κάλεσε με τη χάρη του Χριστού σε άλλο ευαγγέλιο, 7 που δεν είναι άλλο παρά μόνο είναι μερικοί που σας ταράζουν και θέλουν να διαστρέψουν το ευαγγέλιο του Χριστού (εννοεί το δικό του). 8 Αλλά και αν εμείς ή άγγελος από τον ουρανό σας ευαγγελίζει άλλο εκτός από αυτό που σας ευαγγελίσαμε, ας είναι ανάθεμα. 9 Όπως το έχουμε προείπει και τώρα πάλι το λέω: αν κάποιος σας ευαγγελίζει άλλο εκτός από αυτό που παραλάβατε, ας είναι ανάθεμα]. (Γαλ. 1, 6-9)
Που είναι το ευαγγέλιο αυτό;
1.2. Μεταγενέστερα κείμενα, τέλος 1ου αρχές 2ου αιώνα
Το επόμενο κείμενο ίσως σε χρονολογική σειρά είναι Η
Διδαχή των Δώδεκα Αποστόλων που χρονολογείται από τον 1
ο έως και αρχές του 3
ου αιώνα. Την περίοδο αυτή φέρονται να γράφηκαν και τα
Συνοπτικά Ευαγγέλια και το
Ευαγγέλιο του Θωμά που εθεωρείτο ισάξιο και της ίδιας εποχής με τα γνωστά μας.
Ένα άλλο πρώιμο
χριστιανικό κείμενο, είναι η
Αποκάλυψη που έγραψε ο Ιωάννης, το θέμα είναι πως δεν ξέρουμε ποιός Ιωάννης είναι αυτός και το πιθανότερο, δεν έχει σχέση με τον Ευαγγελιστή Ιωάννη. Έτσι σήμερα τον αναφέρουν συχνά ως “Ιωάννη της Πάτμου”. Γράφηκε λίγο πριν το 96 κ.ε. αλλά υπάρχει και η θεωρία ότι γράφηκε σε διακριτές δόσεις από το 60 έως το 96 κ.ε. Υπάρχουν και άλλες αρχαίες “αποκαλύψεις” όπως η
Αποκάλυψη του Πέτρου και ο
Ποιμήν του Ερμά, αλλά δεν μπήκαν στον Κανόνα.
Λίγο μετά, εμφανίζεται η
πρώτη επιστολή που αποδίδεται στον Κλήμη της Ρώμης (
Η δεύτερη είναι σίγουρα ψευδεπίγραφη και πολύ μεταγενέστερη) και
οι επιστολές του Ιγνάτιου, καθώς και μια
επιστολή του Πολύκαρπου Σμύρνης.
Από τα αρχαιότερα κείμενα επίσης θεωρείται το
Μαρτύριο του Πολύκαρπου, του 160 έως 180 κ.ε. και η επιστολή
Προς Αυτόλυκον του Θεόφιλου Αντιοχείας.
Την περίοδο μετά το 180, φαίνεται να εμφανίζονται μέσα από επιστολές, ή άλλα κείμενα και τα γνωστά μας
Ευαγγέλια όπως και αρκετά από τα
Απόκρυφα. Την ίδια περίοδο όπως και τον επόμενο αιώνα, έχουμε και αρκετά κείμενα των πρώτων Πατέρων της Εκκλησίας, απολογητικά κείμενα και μεγάλη παραγωγή σε κάθε είδους χριστιανικά κείμενα, πολλά από τα οποία αργότερα μπήκαν στο καθεστώς του απόκρυφου ή κάποια θεωρήθηκαν αργότερα αιρετικά.
1.3. Τα Ευαγγέλια και πως έφθασαν σε εμάς
Τα κίνητρα που οδήγησαν στη συγγραφή των Ευαγγελίων και των άλλων χριστιανικών κειμένων είναι:
- Αποτέλεσμα της εβραϊκής ιστορίας και θρησκείας και της μεσσιανικής ελπίδας που δημιουργήθηκε μέσα σε αυτές.
- Διδασκαλία, κατήχηση, διάδοση των ιδεών στο πνεύμα της εκάστοτε θρησκευτικής ομάδας.
- Συμπλήρωση των προηγούμενων βιβλίων ή παραδόσεων.
- Προβολή τοπικών παραδόσεων.
- Μίμηση ανάλογων θεμάτων της ελληνικής λογοτεχνίας.
- Σημαντικό έμμεσο στοιχείο νομίζω, ήταν και η (αποτυχημένη) προφητεία για την σύντομη επανεμφάνιση του Ιησού (2α Παρουσία), που τους πρώτους αιώνες ήταν πολύ διαδεδομένη, που έκανε όλη αυτή την δράση έντονα εξωστρεφή, εμφανιζόμενη με έντονο προσηλυτισμό και απροκάλυπτη επίθεση στις αρχαίες θρησκείες.
Αυτά τα κείμενα που έχουμε σήμερα στα χέρια μας και που είναι και τα επίσημα κείμενα της Εκκλησίας, προέρχονται από χειρόγραφα βιβλία του 12ου αιώνα! Είναι αυτά που συνέλεξε ο Έρασμος που τύπωσε μια ανανεωμένη τυπωμένη Καινή Διαθήκη, σε τέσσερεις εκδόσεις (1516-27).
Με την εξέλιξη της έρευνας, βρέθηκαν σταδιακά παλαιότερα βιβλία αλλά και αρχαίοι κώδικες ή σπαράγματα, που ξεκινούν από τα τέλη του 2
ου αιώνα, που όπως έχουμε πει, ήταν και η εποχή που για πρώτη φορά γίνεται και η μνεία για την ύπαρξή τους, στα κείμενα του Ειρηναίου. Οι πρώτοι πάντως πλήρεις κώδικες με όλα τα κείμενα που υπάρχουν σήμερα, είναι του 4
ου και 5
ου αιώνα και ένας αποσπασματικός του 3
ου αιώνα.
Στην πράξη, όλα τα κείμενα αυτά έχουν πάρα πολλές διαφορές· έχουν μετρηθεί ήδη αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες διαφορές μεταξύ τους (Ehrman, σ. 124), κάτι που δημιούργησε αίσθηση στον χώρο των βιβλικών σπουδών που θεωρούσαν τον "Λόγο του Θεού" ως αδιαπραγμάτευτα εγγυημένο και σταθερό. Όσο και έρχονται στο φως νέα στοιχεία, οι διαφορές αυτές αυξάνονται, κυρίως πηγαίνοντας προς τα πίσω χρονικά, κάνοντας τον "Λόγο του Θεού" να δείχνει ότι μεταβάλλεται ανά εποχή και συνθήκες. Δυστυχώς πριν τον 4
ο αιώνα δεν έχουμε πλήρη κείμενα, αλλά σπαράγματα, κάνοντας την έρευνα για το πως ακριβώς ήταν τα πρώτα κείμενα του τέλους του 2
ου αιώνα δύσκολη και ακόμα δυσκολότερη την κατανόηση στο πως ξεκίνησε ο Χριστιανισμός στο τέλος του 1
ου αιώνα.
Η έρευνα μάς έδειξε, ότι μέχρι η Εκκλησία να αναγνωριστεί τον 4
ο αιώνα, τα κείμενα ήταν πολλά και οι αντιγραφές γινόντουσαν από τους ίδιους τους χριστιανούς, που ενδιαφερόντουσαν για την διασπορά της νέας θρησκείας. Ανθρώπους όχι πολύ εγγράμματους, φανατικούς της πίστης τους και μάλιστα ο ένας κατηγορούσε τον άλλο για παραχάραξη των κειμένων, ανάλογα με το σε ποια σέχτα ανήκε (σε αυτό φαίνεται να συμφωνούν και ο Κέλσος και ο Ωριγένης).
Οι πιστοί, που
οι περισσότεροι μάλλον ήταν τελείως αγράμματοι, μάθαιναν αυτό που έπρεπε από τις γραφές ή τις επιστολές, με δημόσια ανάγνωσή τους στους ναούς ή τις συναθροίσεις τους (σε αυτό συμφωνούν ο Παύλος, ο Κέλσος, ο Ωριγένης και ο
Ποιμήν του Ερμά). Από τον 4
ο αιώνα και μετά, τις αντιγραφές τις αναλαμβάνουν επαγγελματίες γραφείς και οι σοβαρές διαφορές λιγοστεύουν. Από τον 10
ο αιώνα και μετά, αναλαμβάνουν τις αντιγραφές, οι καλόγεροι στα μοναστήρια. Φυσικά ποτέ δεν σταμάτησαν οι διαφορές, ειδικά και με την μετάφραση σε άλλες γλώσσες, ή τις ερμηνευτικές εκδόσεις που σε πολλά σημεία διαστρέφουν τελείως το κείμενο.
Αυτό που είναι αξιοσημείωτο, είναι ότι οι αλλαγές που έγιναν από τους χριστιανούς, είναι πάρα πολλές σε σχέση με τις αλλαγές που έκαναν αντίστοιχα οι Εβραίοι στα κείμενά τους από τον 2
ο αιώνα π.κ.ε και μετά, γιατί από το Κουμράν έχουμε πλέον κάποια καλά διατηρημένα κείμενα του 2
ου π.κ.ε. αιώνα στα Εβραϊκά της
Παλαιάς Διαθήκης και έχει ελεγχθεί η πιστότητα τους σε σχέση με την μασοριτική έκδοση, ή την μετάφραση των Εβδομήκοντα που έχουμε σήμερα.
Γενικά οι χριστιανοί όπως αναδείχθηκε, ήταν οι μεγαλύτεροι παραποιητές και πλαστογράφοι από όλες τις άλλες συγγραφικές-αντιγραφικές ομάδες που γνωρίζουμε, γιατί μεγάλη τους δραστηριότητα ήταν η προπαγάνδα και ο προσηλυτισμός.
1.4. Απόκρυφα και πλαστογραφίες
Να θυμίσουμε εδώ, ότι αυτά που λέμε σήμερα "
Κανονικά Ευαγγέλια" και τα άλλα "Κανονικά κείμενα", ήταν ένα υποσύνολο από πληθώρα άλλων
ευαγγελίων,
επιστολών κ.λπ. που κυκλοφορούσαν την ίδια εποχή, δηλαδή από τον 2
ο έως και τον 5
ο αιώνα, κείμενα που εθεωρούντο στις διαφορετικές εκφάνσεις αυτής της θρησκείας κανονικότατα από πολλές ομάδες πιστών και που βοήθησαν και αυτά στην εξάπλωσή της, παρά τις μεταξύ τους έριδες.
Το σημαντικό στοιχείο είναι ότι σχεδόν όλα είναι αγνώστου πατρός. Όταν, όμως, η Εκκλησία εδραιώθηκε, άρχισε να δαιμονοποιεί ό,τι ήταν εκτός της κυρίαρχης γραμμής της. Έτσι, κάποια μπήκαν στο καθεστώς του αιρετικού και κάποια του απόκρυφου, που αν και αρχικά είχε μάλλον θετική (μυστικιστική) σημασία, σύντομα αυτές οι δύο έννοιες ταυτίστηκαν και έγινε προσπάθεια εξαφάνισής τους.
Τα υπάρχοντα κείμενα των Απόκρυφων, όσα υπάρχουν στο Διαδίκτυο, θα τα βρείτε με
τα υπόλοιπα γνωστά κείμενα στον σχετικό κατάλογο με κόκκινο, σε αντίθεση με τα ελάχιστα κανονικά που είναι με μπλε. Το ότι έχουμε σήμερα αρκετά από αυτά, δείχνει πως η κυκλοφορία τους, άρα και η εμπιστοσύνη τους από τους πιστούς στην αρχή του Χριστιανισμού, ήταν αυξημένη και η αναγνώριση του αυθεντικού γίνεται δυσκολότερη.
Τα Απόκρυφα, αρχικά κυκλοφορούσαν όπως αυτά που σήμερα λέμε κανονικά, χωρίς διάκριση και εθεωρούντο όλα θεόπνευστα για αρκετό καιρό, μέχρι να ενταθούν οι έριδες στις μεταξύ τους διενέξεις.
Να δώσω ένα παράδειγμα: Ο εκκλησιαστικός συγγραφέας Κλήμης Αλεξανδρείας που πέθανε το 215 κ.ε. δεν γνωρίζει καμία διάκριση ή τι σημαίνει κανονικό
Ευαγγέλιο, μιλάει και σχολιάζει έναν σωρό από τα
Απόκρυφα όπως τα
Ευαγγέλια των Αιγυπτίων (7 3.13.93.1) και το
Ευαγγέλιο των Εβραίων, (2.9.45.5) τον
Ποιμένα του Ερμά (1.29.181.1), το
Κήρυγμα του Πέτρου (6.15.128.1), την
Επιστολή Βαρνάβα, την
Διδαχή των Δώδεκα Αποστόλων, όπως και το
Ευαγγέλιο κατά Λουκάν, ή το
Κατά Ματθαίον, ή το
Κατά Ιωάννην, ή τις
Επιστολές του Παύλου, σαν να είναι της ίδιας χριστιανικής αξίας (
Στρωματείς).
Θα γίνει μια περιληπτική αναφορά σε κάποια από αυτά που χρονολογούνται από το 80 κ.ε. Το
Ευαγγέλιο των Ναζαρηνών, το
Ευαγγέλιο των Εβραίων και το
Ευαγγέλιο των Εβιωνιτών αναφέρονται από τους πρώιμους χριστιανούς πατέρες και υπάρχουν και μερικά αποσπάσματα που μπορείτε να βρείτε
στον κατάλογο στην σχετική σελίδα, αλλά κάποια είναι χαμένα σήμερα.
Τα χρησιμοποιούσαν οι Εβιωνίτες, οι Ναζαρινοί και άλλες πρωτοχριστιανικές ομάδες και έχουμε αποσπάσματα, από τις παραθέσεις των χριστιανών Πατέρων. Ίσως αυτά να ήταν και τα πρώτα Ευαγγέλια. Αντίθετα υπάρχουν αρκετά
Απόκρυφα Ευαγγέλια που διατηρήθηκαν και μάλιστα μερικά στους ίδιους αρχαίους κώδικες που έχουμε σήμερα την
Καινή Διαθήκη. Ένα παράδειγμα είναι το
Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου (Στους αρχαίους κώδικες αναφέρεται ως
Γέννηση, ή Ευαγγέλιο της Παναγίας) που θεωρήθηκε αργότερα απόκρυφο, αλλά είναι αυτό που αναφέρει
το αειπάρθενο της Παναγίας και ότι τα άλλα αδέλφια του Ιησού ήταν
παιδιά του Ιωσήφ. Η Εκκλησία από αυτό, χρησιμοποιεί πολλά χωρία, ειδικά για την
Γέννηση και καταγωγή της Μαρίας, στην καλούμενη “Ιερή Παράδοσή” της, η οποία δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια επιλεκτική σούμα από ό,τι θεωρεί χρήσιμο από τα Απόκρυφα και τους πρώτους χριστιανούς, χωρίς να αναφέρει την πηγή τους.
ΔΕΣ: Μαρία· από απλή γυναίκα, σε «μετά Θεόν, η θεός» - Η προοδευτική εξέλιξη της θεολογικής θέσης της Παναγίας, κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες
Άλλο ενδιαφέρον αρχαίο κείμενο των αρχών του 2
ου αιώνα, είναι η
Αποκάλυψη Πέτρου που τροφοδότησε τις σκηνές περί Κόλασης στην βυζαντινή αλλά κυρίως στη δυτική τέχνη και που ο Κλήμης Αλεξανδρείας (και άλλοι Πατέρες) όπως και το Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου, τα θεωρούσε και τα δύο ορθόδοξα και κανονικά κείμενα.
Ένα άλλο κείμενο στα μέσα του 2
ου αιώνα, είναι η
Επιστολή Αποστόλων. Αυτήν, αν και φέρεται να γράφηκε μετά την αναχώρηση ή Ανάληψη του Ιησού, την “υπογράφουν” 11 μαθητές του Ιησού, στους οποίους περιλαμβάνονται χωριστά,
ο Πέτρος, ο Κηφάς και ο Ιούδας ο Ζηλωτής.
Ενδιαφέρον, επίσης, έχει και το
Απόκρυφο του Μάρκου. Ένα κείμενο που υποτίθεται ότι κατά τον Κλήμη Αλεξανδρείας, ήταν ένθετο κομμάτι του
Κατά Μάρκον. Το καθ’ αυτό κείμενο ξεκινάει από τον στίχο 50 και μας λέει την ιστορία του ξεκάρφωτου νεανίσκου με το σεντόνι (
Κατά Μάρκον 14:51-2), ο οποίος εμφανίζεται στην Γεσθημανή κατά την σύλληψη του Ιησού, την “ανάστασή” του και την σχέση μαζί του. Επειδή τα αναγραφόμενα μπορεί και να υπονοούν ομοφυλοφιλική σχέση, το κείμενο θάφτηκε για να αντιμετωπίσουν τους
καρποκρατηστές που στηριζόντουσαν πολύ στο συγκεκριμένο εδάφιο. Το ενδιαφέρον είναι ότι ο Κλήμης ισχυρίζεται ότι υπάρχουν επιπλέον πολλοί στίχοι του συγκεκριμένου που αναφέρεται ότι αντέγραψε ο Καρποκράτης, αλλά είναι ψευδείς.
Άλλο μεγάλο κείμενο (8 βιβλία), είναι οι
Αποστολικοί Εκκλησιαστικοί Κανόνες. Θα τους βρείτε στα Ελληνικά σαν
Κανόνες των Αγίων Αποστόλων, αλλά όχι όλο το κείμενο. Είναι ένα ψευδεπίγραφο κείμενο του 4
ου αιώνα, στο οποίο οι ίδιοι οι μαθητές του Ιησού μαζί με τον Παύλο έχουν συναντηθεί υποτίθεται στην Ιερουσαλήμ και δίνουν τις εντολές τους στον κόσμο, μέσω του επίσης φερόμενου ως επισκόπου Ρώμης του Κλήμεντος. Το κείμενο έχει σκοπό να αποδείξει την αποστολική διαδοχή των υποτιθέμενων πρώτων επισκόπων και φυσικά την συνέχεια όπως την ήθελε η επικρατούσα τάση. Το ενδιαφέρον είναι, πως όλο το τελευταίο βιβλίο περιέχει τους προαναφερθέντες 85 Αποστολικούς Κανόνες, που περιλαμβάνονται και στις αποφάσεις της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου της Κωνσταντινουπόλεως (691 κ.ε.), με την σημείωση ότι οι κανόνες αυτοί παραδόθηκαν “
με το όνομα των αγίων και σεβάσμιων Αποστόλων”. Μπορείτε να το διαβάσετε στα αγγλικά
εδώ (Constitutions of the Holy Apostles). Έχουν βρεθεί σπαράγματα και από άλλα άγνωστα ευαγγέλια
δείτε για παράδειγμα (σελ. 8-15).
Ένας άλλος πασίγνωστος πλέον πλαστογράφος είναι ο φερόμενος ως “
Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης”. Ο Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, αναφέρεται μόνο στις
Πράξεις σαν μαθητής του Αποστόλου Παύλου και από μία αναφορά του Ευσέβιου, ότι ήταν ο πρώτος επίσκοπος Αθήνας. Ένας Σύρος όμως χριστιανός του 5
ου αιώνα, χρησιμοποίησε το όνομα αυτό και έγραψε σειρά πλαστογραφημένων έργων, κυρίως αντιγράφοντας το έργο του νεοπλατωνικού Πρόκλου την:
''Θεολογική Στοιχείωση'', που επηρέασαν έντονα την θρησκευτική διανόηση του Μεσαίωνα σε Ανατολή (Μάξιμος ο Ομολογητής) αλλά κυρίως στην Δύση μετά τον 9
ο αιώνα από τις μεταφράσεις του Ιωάννη του Σκώτου, ως νομιζόμενα από τον ίδιο τον μαθητή του Αποστόλου Παύλου. Παρά κάποιες ελάχιστες διαμαρτυρίες νωρίτερα, η απάτη αποκαλύφθηκε μεν τον 16
ο αιώνα, αλλά εμπεδώθηκε μόλις τον 19
ο αιώνα και από τότε αναφέρεται ως Ψευδο-Διονύσιος.
Αφού χρησιμοποιήθηκαν από χριστιανούς πλαστογράφους τα ονόματα των Αποστόλων, ακόμα και
του ίδιου του Ιησού, εφευρέθηκαν και μαθητές των Αποστόλων και έγιναν και επιστολές από αυτούς, όπως και από σημαίνοντα πρόσωπα, παράδειγμα ο Πιλάτος με σωρεία επιστολών, ή ο στωικός φιλόσοφος Σενέκας, ή ακόμα και αυτοκρατόρων όπως ο Μάρκος Αυρήλιος και ακολούθησαν οι πλαστογραφίες με τα ονόματα εκκλησιαστικών Πατέρων. Αλλά και οι ίδιοι οι Πατέρες φαίνονται να πλαστογραφούν κείμενα ο ένας του άλλου και μάλιστα κατηγορούσε ο ένας τον άλλον για αυτό. Τέλος εφευρέθηκαν και πλαστογραφημένα μαρτύρια και μάρτυρες, που αυξανόντουσαν συνέχεια μόλις άρχισε ο θρησκευτικός τουρισμός.
Το εντυπωσιακό με τους κώδικες αυτούς, είναι όχι μόνο ότι έχει γίνει νοθεία από χειρόγραφο σε χειρόγραφο, αφού όλοι τότε άλλαζαν τα κείμενά τους, αλλά άλλαζαν και τα κείμενα των αντιπάλων τους για να έχουνε επιχειρήματα στον μεταξύ τους πόλεμο. Φυσικά, πλαστογραφίες είδαμε και σε κείμενα ιστορικών, όπως η περίφημη Φλαβιανή Μαρτυρία,
στην Ιουδαϊκή Αρχαιολογία του Ιώσηπου, όσο και στο σλαβονικό κείμενο των
Ιουδαϊκών Πολέμων.
1.5. Τα Ευαγγέλια του Κανόνα
Ας επανέλθουμε όμως στα γνωστά μας επίσημα
Ευαγγέλια που μαζί με τις
Επιστολές, συναποτελούν τον
Κανόνα της Καινής Διαθήκης. Οι εκατοντάδες χιλιάδες αυτές αλλαγές που βλέπουμε στα κείμενα είναι διαφόρων μορφών. Οι περισσότερες είναι απλά λάθη αντιγραφής, ή μικρές διαφοροποιήσεις, για να βγει το ίδιο νόημα πιο περιγραφικά, ή καλύτερα όπως νόμιζε ο κάθε αντιγραφέας, χωρίς να φαίνεται απαραίτητα σοβαρή ζημία στο αρχικό κείμενο.
Υπάρχουν όμως αξιοσημείωτες επεμβάσεις και τροποποιήσεις των κειμένων, με σκοπό την εμφάνιση του κειμένου όπως ήθελε, ή όπως φανταζόταν ο κάθε αντιγραφέας ότι θα έπρεπε να είναι.
Δηλαδή, έχουμε μικρές ή μεγάλες επεμβάσεις στην ουσία του κειμένου, για να τονιστεί η τρέχουσα ιδεολογία του κάθε αντιγραφέα και τις αντίστοιχης σέκτας του και πολλές τέτοιες αλλαγές επικράτησαν, και σήμερα θεωρούνται αλήθεια για τους χριστιανούς και ο αυθεντικός λόγος του θεού τους.
Οι αναγνώστες στον χώρο αυτό, έχουν ήδη
μια ιδέα από τις αλλαγές που προέκυψαν από την μελέτη ενός μόνο κώδικα του 4
ου αιώνα του Σιναϊτικού, με την μελέτη του
Κατά Μάρκον, αλλά στη συνέχεια πάρα κάτω, θα δούμε περισσότερα παραδείγματα.
Είναι προφανές ότι οι αλλαγές που έγιναν, οι οποίες διατηρήθηκαν και που σήμερα είναι αποδεκτές από την Εκκλησία, είναι αυτές της επικρατούσας σέκτας, οπότε θα ασχοληθούμε με αυτές μόνο, αν και είναι γνωστές και πολλές άλλες επεμβάσεις και αλλαγές που δεν επικράτησαν τελικά και κάποια στοιχεία για αυτές θα βρείτε στον Ehrman. Να σημειωθεί πως οι επεμβάσεις που γνωρίζουμε ότι έγιναν, είναι αυτές που δημιουργήθηκαν τον 4
ο και 5
ο αιώνα και δεν έχουμε γνώση τής μέχρι τότε διαδρομής των κειμένων, πέρα από κάποιες εξαιρέσεις σε σπαράγματα προηγούμενων κειμένων.
Να θυμίσουμε εδώ, ότι
η πρώτη ιστορική αναφορά που έχουμε με την ορολογία “χριστιανοί”, είναι το 112 κ.ε. από τις επιστολές του Πλίνιου, χωρίς να είμαστε σίγουροι το τι σήμαινε τότε αυτό το “χριστιανοί” τότε. Διαβάστε το “
Πολλοί χριστοί, πολλοί μεσσίες” για να δείτε πόσους χριστούς έχουμε ήδη γνωστούς και πόσο μπερδεμένη ήταν η κατάσταση τον πρώτο τουλάχιστον αιώνα και τις αρχές του δεύτερου. Η πληθώρα των κειμένων που πλέον τα ξέρουμε ως απόκρυφα κάνουν την έρευνα αυτή ακόμα ποιο δύσκολη.
Να ξαναθυμίσουμε, επίσης, ότι
τα γνωστά τέσσερα Ευαγγέλια δεν ξέρουμε ποιος ακριβώς τα έγραψε. Ακόμα και η χριστιανική θεολογία τα αναφέρει ως “Κατά τον τάδε” και όχι ως “Ευαγγέλιο του τάδε”.
Δεν ξέρουμε, επίσης, πότε γράφτηκαν.
Ναι μεν θα δείτε διάφορες χρονολογήσεις που γίνονται κατ' εκτίμησην στην περίοδο από το 65 – 130 κ.ε., μόνο που δεν παύουν να είναι κατ' εκτίμησην. Στην πραγματικότητα, αναφέρονται πρώτη φορά ως υπαρκτά αυτοτελή κείμενα και τα τέσσερα, μετά το 180 κ.ε. στα κείμενα του Ειρηναίου. (Υπάρχει μια εξαίρεση για τον Λουκά σε μία επιστολή του Ιγνάτιου, εφόσον είναι αυθεντική). Φυσικά την ίδια εποχή μαθαίνουμε και για τα Απόκρυφα. Μέχρι τότε σε όλα τα χριστιανικά κείμενα, έχουμε την λέξη “Ευαγγέλιο”,
πάντα στον ενικό, γραμμένη σε χριστιανικά κείμενα, όπως στις επιστολές του Παύλου, ή του Ιγνάτιου, αλλά δεν γνωρίζουμε σε ποιο κείμενο, ή σε τι στην πραγματικότητα αναφέρονται και όπως αναφέρθηκε ήδη όταν άρχισαν να εμφανίζονται ονόματα στα Ευαγγέλια, σε αυτά αναφερόντουσαν και πολλά από τα Απόκρυφα.
Τα πρώτα σπαράγματα που έχουμε, όπως ειπώθηκε ήδη, είναι από το τέλος του 2
ου αιώνα και μετά. Κάποιες ελάχιστες εξαιρέσεις ενός ή δύο σπαραγμάτων μέσα στον 2
ο αιώνα, έχουν μεγάλο αντίλογο και μην ξεχνάτε ότι η μέθοδος χρονολόγησης των κειμένων είναι βασικά συγκριτική και δεν υπάρχει απόλυτος τρόπος για την σωστή χρονολόγησή τους. Δεν ξέρουμε στην πραγματικότητα αν υπήρχε άλλο ή άλλα
Ευαγγέλια νωρίτερα, ή ποιές είναι οι πηγές των συγκεκριμένων
Ευαγγελίων, δηλαδή τι αντίστοιχο υπήρχε πριν από αυτά και φυσικά για όλα αυτά υπάρχουν αρκετές θεωρίες.
2. Λίγα λόγια για το περιεχόμενο των Τεσσάρων Ευαγγελίων
Το πρώτο Ευαγγέλιο όπως και οι περισσότεροι μελετητές δέχονται, ήταν το
Κατά Μάρκον, τα άλλα δύο Συνοπτικά, το
Κατά Ματθαίον και
Κατά Λουκάν, τον αντιγράφουν ανεξάρτητα μεταξύ τους, προσθέτοντας και άλλα στοιχεία από πιθανή άλλη πηγή ή τα δικά τους ο κάθε ένας.
2.1 Κατά Μὰρκον
Το
Κατά Μάρκον λοιπόν είναι μικρό με τα λιγότερα θαύματα από τα συνοπτικά (
17 από τα 36 συνολικά). Υποτίθεται ότι γράφτηκε το 65-80 κ.ε. από τον Μάρκο, φίλο του Πέτρου και ανεψιό του Βαρνάβα, αλλά όπως είπαμε εμφανίστηκε τέλος του 2
ου αιώνα και κανένα κείμενο μέχρι τότε δεν το αναφέρει. Δεν έχει πολλές αναφορές στην αυθεντία της
Παλαιάς Διαθήκης, φαίνεται να προορίζεται για πρώην εθνικούς και είναι πιθανό να γράφηκε στην Ρώμη. Ο Ιησούς σε αυτό, απαγορεύει στους μαθητές να μιλάνε για τις “δυνατότητές” του στις ιάσεις και εμφανίζεται ως ο περισσότερο ανθρώπινος και σχεδόν καθόλου θεϊκός. Αξίζει να κάνετε μια έρευνα λέξεων για να το καταλάβετε.
Σε αυτό, ελάχιστες φορές αναφέρεται ο Ιησούς ως “
υιός Θεού” και αυτό είναι από τρίτους. Θα το δούμε και στην ανάλυση των προσθηκών αυτό, γιατί ο πρώτος στίχος του Ευαγγελίου που ο Ευαγγελιστής, του αποδίδει τον τίτλο αυτό, είναι παραποιημένος. Αναφέρεται όμως 14 φορές σε τρίτο πρόσωπο με τον τίτλο “
υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου” σε όλες τις πτώσεις, έναντι 30 στο
Κατά Ματθαίον και 25 στο
Κατά Λουκάν. Φυσικά ο τίτλος αυτός αναφέρεται στην
Παλαιά Διαθήκη σε έναν θαυμαστό μεσσία ή βασιλιά, όχι πάντως σε θεό (Δανιήλ
7:13-14).
Δεν υπάρχει ούτε μία φορά η λέξη “
Πάτερ” για να απευθυνθεί στον υποτιθέμενο πατέρα του, Γιαχβέ, σε αντίθεση με 4 του
Κατά Ματθαίον και 11 του
Κατά Λουκάν. Οι λέξεις “
Πατρὸς”, “
Πατρὶ”, με όλους τους πιθανούς τονισμούς, μία στον Μάρκο σε αντίθεση με 22 του Ματθαίου και 8 του Λουκά. Η λέξη “
Πατήρ” υπάρχει μόνο 2 φορές (13:32 & 14:36) σε αντίθεση με 8 στο
Κατά Ματθαίον και 5 στο
Κατά Λουκάν και είναι σχετικές στο αν το εννοούσε ο “Μάρκος” με την σημασία που φανταζόμαστε, αφού διαβάσουμε και όλα τα άλλα.
Πέρα από την μη θεϊκότητά του,
ο Ιησούς είχε σίγουρα δυνατότητες κατά τον Μάρκο που ξεπερνούσαν τους άλλους ανθρώπους. Θα μπορούσε άνετα να χαρακτηριστεί, αν υπήρχε μόνο αυτό το ευαγγέλιο, ένας νέος προφήτης, με ιδιαίτερες δυνάμεις και ιδιαίτερα καλή σχέση με τον Γιαχβέ, εφάμιλλος των μεγάλων αρχαίων προφητών του Ισραήλ,
όχι όμως ξεκάθαρα ως φυσικού του παιδιού και όχι θεός, κάτι που φυσικά για τους Εβραίους ήταν ύβρις, αφού ο Θεός ήταν ένας και μοναδικός για αυτούς, το δε "υιός του Θεού" έχει πολλές ερμηνείες, όχι απαραίτητα θεϊκές.
Αυτό δικαιολογεί και την ύπαρξη πρωτοχριστιανικών σεκτών όπως και μεταγενέστερες θεωρήσεις από κάποιους, οι οποίοι δεν θεωρούσαν τον Ιησού ως θεό, ή ότι το χρίσμα το παρέλαβε και λειτούργησε από την Βάφτιση μέχρι την Σταύρωση, ή και άλλες σχετικές ιδέες, με τις οποίες το Κατά Μάρκον αλλά και τα υπόλοιπα, όπως θα δούμε, ήταν αρχικά συμβατά.
Είναι γεμάτο από γεωγραφικά και ιστορικά λάθη, που σημαίνει ότι γράφτηκε από άσχετο ως προς την αναφερόμενη περιοχή (το πιθανότερο είναι να γράφτηκε στην Ρώμη) και μερικές γενιές μετά τα γεγονότα που αναφέρει, ώστε να μην ξέρει τα σωστά ιστορικά στοιχεία. Ξεκινάει με την Βάφτιση και τελειώνει με τις Τρεις Μυροφόρες που φεύγουν έντρομες από τον άδειο τάφο. Δεν μας λέει ξεκάθαρα για την Ανάσταση, μας αφήνει ίσως να την υπονοήσουμε από την λέξη “εγέρθη” του άγγελου και τις σχετικές προφητείες και φυσικά δεν αναφέρει την Ανάληψη· το σχετικό κομμάτι που υπάρχει σήμερα στο τελευταίο κεφάλαιο όπως έχουμε αναφέρει ήδη, αλλά θα δούμε και στην στην συνέχεια, είναι μεταγενέστερη προσθήκη και περίληψη των υπολοίπων μεταγενέστερων Ευαγγελίων.
2.2 Κατά Ματθαίον
Το
Κατά Ματθαίον αντιγράφει το 90% του
Κατά Μάρκον (σε αριθμό στοίχων), και είναι μια επανάληψη εντυπωσιασμού. Αυτό αναφέρεται ότι γράφηκε το 75-85 κ.ε. (κατά άλλους 80-130 κ.ε.).
Παλαιότερα, το
Κατά Ματθαίον, το θεωρούσαν πρώτο από όλα, γιατί οι κώδικες το είχαν πάντα πρώτο και γιατί ο Ματθαίος ο πρώην τελώνης, ήταν υποτίθεται μαθητής του Ιησού και μάλιστα ισχυριζόντουσαν ότι αρχικά ήταν γραμμένο στα Αραμαϊκά. Μόνο που ήταν μια υπόθεση που δεν ευσταθεί, ακόμα και αν αναφέρεται έτσι από τον Ευσέβιο ή τον Ωριγένη, αφού αναδείχθηκε εικασία ότι γράφηκε από τον τελώνη και μαθητή του Ιησού –γιατί δεν μπορεί να αντιγράφει σχεδόν όλον τον Μάρκο και να είναι παρόλα αυτά το πρώτο Ευαγγέλιο. Φυσικά, στα Αραμαϊκά δεν έχει βρεθεί ούτε ένα ελάχιστο θραύσμα του,
στο δε κείμενο δεν υπάρχει τίποτα το προσωπικό, ούτε το πως ο συγκεκριμένος ήρθε σε επαφή με τον Ιησού.
Αναφέρει συνέχεια την
Παλαιά Διαθήκη, τον
Νόμο και τις εβραϊκές συνήθειες και προσπαθεί σε όλα αυτά να δώσει την νέα χριστιανική οπτική, που σημαίνει ότι απευθύνεται κυρίως στους Ιουδαίους. Έχει προσθέσει αληθινές ή
φανταστικές προφητείες της
Παλαιάς Διαθήκης που δήθεν εκπληρώνονται, ή πολλαπλασιάσει όλα αυτά που κάνουν εντύπωση για το κάθε συμβάν, ή ο Ιησούς εδώ επαναλαμβάνει ως δικά του, χωρία της
Παλαιάς Διαθήκης. Είναι βιβλίο εντυπωσιασμού και υπερβολής. Όπου υπάρχει ένας τυφλός στο
Κατά Μάρκον εδώ γίνονται δύο, ένα άλλος απλά δαιμονισμένος, γίνεται και κουφός και άλαλος, οι λεπροί πολλαπλασιάζονται. Σε κάποια σημεία, διορθώνει κάποια προφανή γεωγραφικά ή άλλα λάθη του
Κατά Μάρκον όπως είδαμε στον "
Ιωσήφ από Αριμαθαίας", ή και στις "
διαφορετικές παραδόσεις περί Ιούδα". Προσθέτει επιπλέον μια εκδοχή Γενεαλογίας και μια εκδοχή της Γέννησης του Ιησού, γιατί θα δούμε ότι υπάρχουν και άλλες αντίστοιχες στο
Κατά Λουκάν.
2.3 Κατά Λουκάν
Το
Κατά Λουκάν, το πλέον καλογραμμένο από άποψη γλώσσας από τα
Συνοπτικά, είναι κατά 53% αντιγραφή του
Κατά Μάρκον και ίσως αντιγράφει κάποια πράγματα από το
Κατά Ματθαίον, ή και τα δύο είχαν κάποια άλλη κοινή πηγή στην ηθική διδασκαλία του Ιησού και ειδικά στην
Επί Του Όρους Ομιλία (υποτιθέμενη πηγή Q). Έτσι ή δημιουργήθηκε παράλληλα με το
Κατά Ματθαίον και ανεξάρτητα με αυτό, ή είναι λίγο μεταγενέστερο και το γνωρίζει και φυσικά το διορθώνει. Πάντως δίνει τις δικές του εκδοχές, από άλλη χριστιανική κοινότητα.
Μαζί με τα υπόλοιπα φαίνεται να πρωτοαναφέρεται από τον Ειρηναίο, με μία εξαίρεση: Αν δεχθούμε ως αυθεντική και χωρίς επεμβάσεις την επιστολή Ιγνάτιου προς Εφεσίους (γύρω στο 110 κ.ε.), όπου γράφεται:
“ὡς μαρτυρεῖ Λουκᾶς”. Να σημειωθεί ότι όπως έχει ήδη αναφερθεί, ο Ιγνάτιος μιλάει πάντα για το Ευαγγέλιο στον ενικό. Υποτίθεται ότι γράφηκε από τον Λουκά, έναν γιατρό ακόλουθο του Παύλου, μόνο που υπάρχει ένα πρόβλημα: Ούτε το
Κατά Λουκάν, ούτε οι
Πράξεις, ένα κείμενο που μάλλον γράφτηκε από τον ίδιο συγγραφέα, έχουν τίποτα κοινό με τον Παύλο, πέρα από ένα αρκετά κοινό λεξιλόγιο.
Κάνει μια φιλότιμη, αλλά μάλλον ατυχή προσπάθεια, να δώσει ιστορική τεκμηρίωση στα αναφερόμενα του και θέλει να δείξει έναν συμπαθητικό, συμπονετικό και πολύ “ανθρώπινο” Ιησού. Χαρακτηριστικό δείγμα οι θρόμβοι ιδρώτα και αίματος στην Γεσθημανή λίγο πριν την σύλληψη, αν και είναι υπερτονισμένοι στην αντιγραφή όπως θα δούμε. Άλλο παρόμοιο χαρακτηριστικό:
Είναι ο μόνος που βάζει τον Ιησού να κολλάει το αυτί του Μάχλου που το έκοψαν οι μαχαιροβγάλτες μαθητές του στον Κήπο της Γεσθημανή. Η φράση “
σπλαγχνισθεὶς δὲ ὁ Ἰησοῦς” αναφέρεται 2 φορές, σε αντίθεση με μία του
Κατά Ματθαίον και μία όπως θα δούμε, πλαστογραφημένη του
Κατά Μάρκον. Θεωρείται επίσης, ότι είναι ή προερχόμενο από το Ευαγγέλιο του Μαρκίωνα, ή είναι η πηγή του. Αναφέρεται και εδώ μια άλλη εκδοχή της Γενεαλογίας καθώς και μια άλλη εκδοχή της Γέννησης του Ιησού, η οποία μάλιστα Γέννηση διαφέρει από του Ματθαίου για 10 ολόκληρα χρόνια τουλάχιστον.
Αυτά τα τρία
Ευαγγέλια του υποτιθέμενου μαθητή Ματθαίου (που αντιγράφει τον μη αυτόπτη Μάρκο) και των υποτιθέμενων από δεύτερο χέρι γνωστών των γεγονότων Μάρκου και Λουκά αναφέρονται και ως
Συνοπτικά. Στα
Συνοπτικά, φαίνεται σαν αφορμή για την σύλληψη του Ιησού, η επιδρομή στον Ναό λίγο πριν το Πάσχα. Να σημειωθεί, ότι σε όλα τα
Συνοπτικά η Σύλληψη του Ιησού γίνεται το βράδυ του Πάσχα, ή ξημερώματα της Πρώτης μέρας των Αζύμων. Δηλαδή
ανήμερα Πάσχα Πέμπτη βράδυ, 14 προς 15 Νυσάν, ημέρα Παρασκευή. Δηλαδή
το Πάσχα της Σταύρωσης για τα Συνοπτικά ήταν ημέρα Πέμπτη.
Στο «κατά Λουκάν» αναφέρεται ότι πολλοί επιχείρησαν να γράψουν διήγηση σχετικά με τον Ιησού, όπως παρέδωσαν οι αυτόπτες.
Ἐπειδήπερ πολλοὶ ἐπεχείρησαν ἀνατάξασθαι διήγησιν περὶ τῶν πεπληροφορημένων ἐν ἡμῖν πραγμάτων, 2 καθὼς παρέδοσαν ἡμῖν οἱ ἀπ’ ἀρχῆς αὐτόπται καὶ ὑπηρέται γενόμενοι τοῦ λόγου, 3 ἔδοξε κἀμοί, παρηκολουθηκότι ἄνωθεν πᾶσιν ἀκριβῶς, καθεξῆς σοι γράψαι, κράτιστε Θεόφιλε, 4 ἵνα ἐπιγνῷς περὶ ὧν κατηχήθης λόγων τὴν ἀσφάλειαν (1:1-4).
Που είναι αυτά τα ευαγγέλια;
Ακριβώς επειδή η παραχάραξη αφορά τόσο στην πρόσθεση όσο και στην αφαίρεση, και ήταν φαινόμενο σύνηθες, για αυτό και απειλεί ο συγγραφέας της Αποκάλυψης.
18 Συμμαρτυροῦμαι γὰρ παντὶ ἀκούοντι τοὺς λόγους τῆς προφητείας τοῦ βιβλίου τούτου, Ἐάν τις ἐπιτιθῇ ἐπὶ ταῦτα, ἐπιθήσει ὁ Θεὸς ἐπ’ αὐτὸν τὰς πληγὰς τὰς γεγραμμένας ἐν βιβλίῳ τούτῳ• 19 καὶ ἐάν τις ἀφαιρῇ ἀπὸ τῶν λόγων βίβλου τῆς προφητείας ταύτης, ἀφαιρήσει ὁ Θεὸς τὸ μέρος αὐτοῦ ἀπὸ βίβλου τῆς ζωῆς, καὶ ἐκ τῆς πόλεως τῆς ἁγίας, καὶ τῶν γεγραμμένων ἐν βιβλίῳ τούτῳ (22:18-19).
Τα θεωρεί τόσο σημαντικά που για να τα διαφυλάξει κατατρέχει στην απειλή.
2.4 Κατά Ιωάννην
Το
Κατά Ιωάννην είναι τελείως διαφορετικό
Ευαγγέλιο. Θεωρείται ότι γράφηκε το 90-100 κ.ε. (ή 90-120 κ.ε.) από τον μαθητή του Ιησού Ιωάννη, αλλά ούτε αυτό αναφέρεται σε κανένα κείμενο μέχρι τα τέλη του 2
ου αιώνα και κανείς σοβαρός μελετητής δεν θεωρεί τον συγγραφέα του αυτόν που υποτίθεται το ίδιο το Ευαγγέλιο αναφέρει (
μαθητὴν παρεστῶτα ὃν ἠγάπα), τον υποτίθεται παρόντα στο Θείο Πάθος.
Δεν αντιγράφει όμως απευθείας από κανένα άλλο, παρά σχετικά λίγα και μας δείχνει μια τελείως δική του εκδοχή και για τον λόγο αυτό δεν έχει πολλά κοινά με τα υπόλοιπα. Θεωρείται από αρκετούς ως προσπάθεια θεολογικής τεκμηρίωσης των πρωτοχριστιανών, στις ιστορίες των
Συνοπτικών. Η λέξη “
Γραμματείς” αναφέρονται μόνο μία φορά και αυτή όπως θα δούμε, είναι παραχάραξη (σε αντίθεση με 14 στο
Κατά Ματθαίον). Αντίθετα χρησιμοποιεί συχνά για τους εχθρούς του Ιησού την λέξη “
Ἰουδαίοι” που κορυφώνει την επίθεση του σε αυτούς στο κεφάλαιο 8, αναφέροντάς τους ως “
παιδιά του ανθρωποκτόνου διαβόλου που ατιμάζουν τον θεό”. Είναι το πλέον αντισημιτικό ευαγγέλιο.
Αρχίζει και αυτό με την Βάφτιση αγνοώντας την γέννηση, την γενεαλογία και την παιδική ηλικία του Ιησού. Αγνοεί τις 30 ημέρες της δοκιμασίας (του...θεού) στην έρημο από τον...Διάβολο. Αγνοεί τα περισσότερα θαύματα των
Συνοπτικών ακόμα και σε αυτά που ο Ιωάννης ήταν υποτίθεται παρών, ενώ δίνει καινούργια και εντυπωσιακά, όπως το θαύμα στην Κανά και την ανάσταση του Λάζαρου.
Διαβάστε αναλυτικά στα “
Θαύματα της Καινής Διαθήκης”. Δεν έχει εξορκισμούς, δεν έχει παραβολές, αλλά εκτενείς συζητήσεις και “σημεία” του Ιησού, ή κάποιες αλληγορίες. Δεν δείχνει την Μεταμόρφωση, δεν αναφέρει τον Μυστικό Δείπνο (έχει όμως το πλύσιμο των ποδιών των μαθητών, μετά το γεύμα της παραμονής του Πάσχα που απουσιάζει από τα Συνοπτικά). Επίσης δεν έχει ακριβώς το Βάπτισμα, αλλά μια περιγραφή του Ιωάννη του Βαπτιστή για αυτό. Επιπλέον στο 3
ο κεφάλαιο δείχνει τον ίδιο τον Ιησού σαν βαπτιστή δύο φορές και το αναιρεί στο 4
ο, που δείχνει κατοπινές προσθέσεις. Εμφανίζει τον πλέον θεϊκό Ιησού από όλους, που εστάλη επί τούτου από τον Γιαχβέ τον πατέρα του με συγκεκριμένο στόχο. Η λέξη “
πατήρ” σε όλες τις πτώσεις αναφέρεται 88 φορές και επίσης χρησιμοποιεί πολλές φορές αναφερόμενος στον Γιαχβέ το “
Πατέρα”. Το “
πέμψαντός με” αναφέρεται 8 φορές ενώ
καμία σε όλα τα
Συνοπτικά. Το “
εἰμί” αναφέρεται 7 φορές, σε αντίθεση με μία σε όλα τα
Συνοπτικά (Λουκά).
Ο συγγραφέας είναι εγγράμματος και δεν έχει σχέση με τον αγράμματο ψαρά μαθητή του Ιησού που υποτίθεται ότι το έγραψε. Ο ή οι συγγραφείς του, γιατί έχει πιθανές προσθήκες, όπως το τελευταίο κεφάλαιο και ίσως και η ποιητική εισαγωγή, τόσο διαφορετική από όλο το κείμενο, είναι ελληνιστές-αντιεβραῒοι, που προσθέτουν κάποιες γνωστικές θεωρίες, όπως η εισαγωγή του, περί Λόγου, που δεν αναφέρεται πουθενά αλλού στο κείμενο ή σε άλλο Ευαγγέλιο. Να σημειωθεί ότι ο “Λόγος” με την έννοια της κοσμικής λογικής, δεν έχει χρησιμοποιηθεί μέχρι τότε από άλλη εβραϊκή πηγή, εκτός από τον Φίλωνα της Αλεξάνδρειας που είναι προγενέστερος. Εδώ να προσθέσω οι απολογητές λένε ότι ναι μεν μπορεί να είναι προσθήκη το τελευταίο κεφάλαιο, αλλά έγινε από τον ίδιο τον Ιωάννη αργότερα! Για την Εισαγωγή, μολονότι βγάζει μάτι, το αρνούνται και δέχονται απλά κάποιες γνωστικές επιρροές (δηλαδή κατώτερες επιρροές σε κάποιον που "κατέχεται από το Άγιο Πνεύμα").
Σε αντίθεση με τους άλλους που περιγράφουν έναν χρόνο δράσης (μεταξύ Βάφτισης και Σταύρωσης), αναφέρεται σε τρία χρόνια δράσης του Ιησού (Τρία Πάσχα, στο κεφάλαιο 2, 6 και 11-). Τοποθετεί την εισβολή στον Ναό και την μαστίγωση των εμπόρων, στο πρώτο από τα τρία Πάσχα σε αντίθεση με τα
Συνοπτικά που την εμφανίζουν στο τέλος.
Στο
Κατά Ιωάννην, σε αντίθεση με τα
Συνοπτικά, η αφορμή για την σύλληψη του Ιησού, φαίνεται να είναι η “Ανάσταση του Λαζάρου”, ένα συμβάν που μόνο αυτός αναφέρει. Τοποθετεί την Σταύρωση σε άλλη μέρα από τα υπόλοιπα: Για τον Ιωάννη
η Σύλληψη γίνεται την Πέμπτη, Παραμονή του Πάσχα βράδυ, ή την Παρασκευή πρωί, δηλαδή ξημερώματα ανήμερα του Πάσχα, 13 προς 14 Νυσάν.
Εν ολίγοις για το Κατά Ιωάννην η ημέρα του Πάσχα της Σταύρωσης ήταν Παρασκευή.
Για τους Συνοπτικούς η 14η Νυσάν, δηλαδή το Πάσχα, ήταν Πέμπτη. Για τον Ιωάννη το Πάσχα ήταν Παρασκευή, που σημαίνει διαφορετικό έτος από τους υπολοίπους. (Πιθανά έτη Σταύρωσης 30, 33 για τους Συνοπτικούς, δηλαδή που το Πάσχα να πέφτει Πέμπτη). Για τον Ιωάννη πιθανά έτη το 27 ή το 34, δηλαδή το Πάσχα να εμφανίζεται ημέρα Παρασκευή δείχνοντας μας τον αχταρμά που μας παρουσιάζουν και την μυθικότητα του ήρωα που εμφανίζουν.
Να σημειωθεί πως, τόσο το
Κατά Λουκάν όσο και το
Κατά Ιωάννην, ισχυρίζονται ότι λένε όλη την αλήθεια και τα πραγματικά συμβάντα, το δεύτερο δε, ισχυρίζεται το ίδιο, ότι ήταν και από αυτόπτη των συμβάντων! Να σημειωθεί επίσης ότι η Εκκλησία για να αντιμετωπίσει την κριτική στις
ασυμφωνίες των Ευαγγελίων, μας λέει ότι το κάθε ένα
συμπληρώνει τα άλλα!
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΘΑΥΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΑΠΟΔΙΔΟΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΙΗΣΟΥ ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΙΚΩΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΩΝ
#
|
|
ΜΑΤΘ.
|
ΜΑΡΚ.
|
ΛΟΥΚ.
|
ΙΩΑΝ.
|
1
| Ένας λεπρός |
8: 1-4
|
1: 40-45
|
5: 12-16
|
ΟΧΙ
|
2
| Το θαύμα εν Κανά |
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
2: 1-12
|
3
| Ο δούλος του εκατοντάρχου |
8: 5-13
|
ΟΧΙ
|
7: 1-10
|
ΟΧΙ
|
4
| Ο υιός του Βασιλικού |
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
4: 43-54
|
5
| Η πενθερά του Πέτρου |
8: 14-17
|
1: 29-39
|
4: 38-44
|
ΟΧΙ
|
6
| Οι δύο δαιμονιζόμενοι των Γεργεσηνών |
8: 28-34
|
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
7
| Ο ένας δαιμονιζόμενος των Γεργεσηνών ή Γερασηνών ή Γαδαρηνών (αναλόγως την έκδοση που κρατάτε) |
|
|
|
|
8
| Ο παραλυτικός |
9: 2-8
|
2: 1-12
|
5: 18-25
|
ΟΧΙ
|
9
| Ο παράλυτος στην κολυμβήθρα της Βηθεσδά |
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
5: 1-18
|
10
| Η αιμορροούσα |
9: 20-22
|
9: 21-43
|
8: 43-48
|
ΟΧΙ
|
11
| Οι δύο τυφλοί |
9: 27-31
|
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
12
| Ο εκ γενετής τυφλός |
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
9: 1-41
|
13
| Ο κωφός δαιμονιζόμενος |
9: 32-34
|
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
14
| Ο δαιμονιζόμενος της Καπερναούμ |
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
4: 31-37
|
ΟΧΙ
|
15
| Ο άνθρωπος με το ξηρό χέρι |
12: 9-14
|
3: 1-6
|
6: 6-11
|
ΟΧΙ
|
16
| Ένας κωφός δαιμονιζόμενος |
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
11: 14-16
|
ΟΧΙ
|
17
| Η κόρη της Χαναναίας |
15: 21-28
|
7: 24-30
|
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
18
| Ο σεληνιαζόμενος νέος |
17: 14-21
|
9: 14-29
|
9: 37-42
|
ΟΧΙ
|
19
| Οι δύο τυφλοί της Ιεριχούς |
20: 29-34
|
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
20
| Ο ένας τυφλός της Ιεριχούς |
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
18: 35-43
|
ΟΧΙ
|
21
| Ο τυφλός Βαρ Τιμαίος της Ιεριχούς |
ΟΧΙ
|
10: 46-52
|
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
22
| Ο κωφός Μογίλαλος |
ΟΧΙ
|
7: 31-37
|
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
23
| Ο δαιμονιζόμενος της Συναγωγής |
ΟΧΙ
|
1: 21-28
|
4: 31-37
|
ΟΧΙ
|
24
| Ο τυφλός Της Βηθσαϊδά (με δύο προσπάθειες) |
ΟΧΙ
|
8: 22-26
|
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
25
| Η ανάσταση του υιού της χήρας της Ναΐν |
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
11: 1-44
|
ΟΧΙ
|
26
| Η κυφή |
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
13: 10-17
|
ΟΧΙ
|
27
| Ο υδρωπικός |
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
14: 1-6
|
ΟΧΙ
|
28
| Οι δέκα λεπροί |
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
17: 11-19
|
ΟΧΙ
|
29
| Η γαλήνευση της τρικυμίας |
8: 23-27
|
4: 35-41
|
8: 22-25
|
ΟΧΙ
|
30
| Ο Ιησούς βαδίζει επί των υδάτων |
14: 22-33
|
6: 45-56
|
ΟΧΙ
|
6: 15-21
|
31
| Ο χορτασμός 5.000 ανθρώπων |
14: 13-21
|
6: 30-44
|
9: 10-17
|
6: 1-14
|
32
| Ο χορτασμός 4.000 ανθρώπων |
15: 32-39
|
8: 1-10
|
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
33
| Το νόμισμα σε στόμα ιχθύος |
17: 24-27
|
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
34
| Θαυμαστή αλιεία |
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
5: 1-11
|
ΟΧΙ
|
35
| Άλλη μια θαυμαστή αλιεία |
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
21: 1-12
|
36
| Η άκαρπη συκιά |
21: 18-22
|
5: 12-14
|
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
37
| Η ανάσταση της θυγατρός τού Ιαείρου |
9: 18-26
|
5: 21-43
|
8: 40-56
|
ΟΧΙ
|
38
| Αποκαλύψεις στην Σαμαρείτιδα |
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
4: 1-38
|
39
| Η ανάσταση του Λαζάρου |
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
11: 1-47
|
40
| Το αυτί του δούλου (Μάλχου) του Αρχιερέως |
ΟΧΙ
|
ΟΧΙ
|
22: 47-53
|
ΟΧΙ
|
| |
3. Το «γιατί» των παραχαράξεων και η σημασία τους
3.1. Η αύξηση της αυθεντίας
Η αύξηση των χριστιανικών κοινοτήτων κατά το τέλος του δεύτερου με τρίτο αιώνα, οδήγησε σε μεγάλες διαφορές κατανόησης της προϋπάρχουσας παράδοσης και σε μεγαλύτερες δογματικές συγκρούσεις· τότε εμφανίζεται και η διάκριση σε αιρέσεις. Τα πρώτα κείμενα προφανώς δεν είχαν την κατάλληλη διατύπωση για να ξεκαθαρίσουν το ποιος είχε δίκιο, και έπρεπε να βγουν νέα κείμενα, ή και νέες διατυπώσεις, ή συμπληρώσεις στα υπάρχοντα κείμενα, που να ξεκαθαρίζουν το διφορούμενο πρόβλημα, υπέρ της μίας, ή της άλλης φατρίας.
Η κυκλοφορία ενός κειμένου με ένα γνωστό και αρχαίο όνομα, βοηθούσε στην διάδοσή του. Μια ιδεοληψία για να εξαπλωθεί, έχει άλλη σημασία αν προέρχεται από έναν γνωστό προφήτη ή μαθητή, παρά από κάποιον άγνωστο και η κάθε αλλαγή που έγινε, είχε σκοπό την διασπορά της ερμηνείας, ή της κατανόησης που ήθελε ο αντιγραφέας να δώσει, σε όσους διαβάσουν το νέο κείμενο σε σχέση με το παλαιό και αυτό από το στόμα ενός Αποστόλου, μπορούσε να το κάνει ευκολότερα και η πληθώρα των σχετικών πλαστογραφημένων κειμένων δείχνει την αγωνιώδη προσπάθεια προσηλυτισμού.
Σημαντικό στοιχείο για την παραχάραξη, είναι φυσικά η διαπίστωση με τον καιρό σοβαρών ασυμφωνιών, ή διαφωνιών των διαφόρων κειμένων μεταξύ τους και προσπάθεια εξομάλυνσής τους προς την εκάστοτε ιδεολογία.
3.2. Η αυθεντικοποίηση κάποιας επισκοπικής έδρας
Δίνοντάς της έτσι περισσότερη αξία ως προερχόμενη κατ' ευθείαν και σε συνέχεια από τους μαθητές του Ιησού.
3.3. Το οικονομικό όφελος
Της τοπικής εκκλησίας από τον θρησκευτικό τουρισμό με τα
λείψανα των αγίων (αργότερα) με τα μαρτυρολόγια, αλλά και με την συνεχή διάδοση και την εισροή πλούσιων προσήλυτων.
3.4. Η θέση της Εκκλησίας
Τί πίστευαν και πιστεύουν όμως οι χριστιανοί για την δράση αυτή; Ήταν ηθική η παραχάραξη και η πλαστογραφία; Ήταν ηθική για αυτούς η διαστρέβλωση. Ας δούμε την ιδεολογία τους σχετικά, με μερικά δείγματα. Φυσικά ο πρώτος διδάξας είναι ο Παύλος:
7 εἰ γὰρ ἡ ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ ἐν τῷ ἐμῷ ψεύσματι ἐπερίσσευσεν εἰς τὴν δόξαν αὐτοῦ, τί ἔτι κἀγὼ ὡς ἁμαρτωλὸς κρίνομαι;.
(Προς Ρωμαίους, 3:7).
και
16 ἔστω δέ, ἐγὼ οὐ κατεβάρησα ὑμᾶς, ἀλλ' ὑπάρχων πανοῦργος δόλῳ ὑμᾶς ἔλαβον..
(Β` Προς Κορινθίους, 12:16)
Το τελευταίο είναι το εδάφιο που χρησιμοποίησε ο Αναστάσιος ο Σιναῒτης στην μπαγαπόντικη δράση του κατά των μονοθελητών (Deschner, σ. 262).
Η συνέχεια έχει επίσης ενδιαφέρον:
ψεῦσται τοίνυν τῷ ὄντι οὐχ οἱ συμπεριφερόμενοι δι' οἰκονομίαν σωτηρίας οὐδ' οἱ περί τινα τῶν ἐν μέρει σφαλλόμενοι, ἀλλ' οἱ εἰς τὰ κυριώτατα παραπίπτοντες καὶ ἀθετοῦντες μὲν τὸν κύριον τὸ ὅσον ἐπ' αὐτοῖς, ἀποστεροῦντες δὲ τοῦ κυρίου τὴν ἀληθῆ διδασκαλίαν.
(Κλήμης Αλεξανδρείας, Στρωματείς, 6.15.124.3)
Δηλαδή εν ολίγοις:
“
Ψεύτες δεν είναι αυτοί που ενδιαφέρονται για την σωτηρία και αυτοί που κάνουν μικροσφάλματα, αλλά αυτοί που στα σημαντικά κάνουν λάθος και αθετούν την αληθινή διδασκαλία”.
Με άλλα λόγια δεν υπάρχει πρόβλημα αν κάποιοι αλλάξουν το νόημα όπως το έχουν καταλάβει εκείνοι, αρκεί το νόημα να συμβαδίζει με την αληθινή διδασκαλία όπως εκείνοι φυσικά οι ίδιοι θεωρούν, ελπίζοντας (εμείς φυσικά) να είναι η αληθινή διδασκαλία.
Ο Ωριγένης στο ίδιο κλίμα, απαντώντας στον Κέλσο, έχει ολόκληρη θεωρία για το πότε το ψεύδος είναι καλό:
“Ὅμως δ' ἀπολογησόμεθα ὅτι οὐ φῄς, ὦ Κέλσε, ὡς ἐν φαρμάκου μοίρᾳ ποτὲ δίδοται χρῆσθαι τῷ πλανᾶν καὶ τῷ ψεύδεσθαι;...”
Και συνεχίζει λέγοντας:
Αν είναι ο άλλος να σωθεί τι έγινε;
(Ωριγένης, Κατά Κέλσου, 4.19).
Ο Χρυσόστομος, μάλιστα, μας λέει και πως θα γίνει πιστευτό το ψέμα, φτάνει να ξεκινήσουμε με αλήθεια· και μετά με αφορμή το ψέμα της Ῥαὰβ, κάνει στην συνέχεια μία ωδή στο “καλό” ψέμα:
Ὢ καλοῦ ψεύδους· ὢ καλοῦ δόλου οὐ προδιδόντος τὰ θεῖα, ἀλλὰ φυλάττοντος τὴν εὐσέβειαν. Εἰ τοίνυν τὴν Ῥαὰβ ἐκείνην ἡ μετάνοια σωτηρίας τοσαύτης ἠξίωσε...
(Ι. Χρυσοστόμου Λόγος περί μετανοίας, (De paenitentia) σ. 44)
Νομίζω ότι καλοκαταλάβαμε την με άλλα λόγια εκδοχή του “
ο σκοπός αγιάζει τα μέσα”.
Φυσικά, το καλό ψέμα είναι αυτό που λέγεται για “καλό” όπως φυσικά το καταλαβαίνει ο κάθε “καλός” χριστιανός, ό,τι και να σημαίνει αυτό. Για εμάς που γνωρίζουμε τον Χρυσόστομο δεν μας κάνει εντύπωση, ο ίδιος ακόμα και τον φόνο ανθρώπου δέχεται, αν αυτό είναι θεάρεστο, ή από εντολή του Θεού (
Κατά Ιουδαίων 4.β τέλος), οπότε δεν θα κολλούσε στο ψέμα. Ο ίδιος, μάλιστα, κάνει αυτή τη σύγκριση με τους "άγιους" φόνους, για να καταλάβουμε καλύτερα την σχέση της αρχής του Χριστιανισμού με το φονταμενταλιστικό, όπως λέμε σήμερα, Ισλάμ. Νομίζω δεν χρειάζεται μετάφραση:
Πολλὴ γὰρ ἡ τῆς ἀπάτης ἰσχύς, μόνον μὴ μετὰ δολερᾶς προαγέσθω τῆς προαιρέσεως· μᾶλλον δὲ οὐδὲ ἀπάτην τὸ τοιοῦτον δεῖ καλεῖν, ἀλλ' οἰκονομίαν τινὰ καὶ σοφίαν καὶ τέχνην ἱκανὴν πολλοὺς πόρους ἐν τοῖς ἀπόροις εὑρεῖν καὶ πλημμελείας ἐπανορθῶσαι ψυχῆς. Οὐδὲ γὰρ τὸν Φινεὲς ἀνδροφόνον εἴποιμ' ἂν ἔγωγε, καίτοι γε μιᾷ πληγῇ δύο σώματα ἀνεῖλεν· ὥσπερ οὐδὲ τὸν Ἠλίαν μετὰ τοὺς ἑκατὸν στρατιώτας καὶ τοὺς τούτων ἡγεμόνας, καὶ τὸν πολὺν τῶν αἱμάτων χειμάρρουν ὃν ἐκ τῆς τῶν ἱερωμένων τοῖς δαίμοσιν ἐποίησε ῥεῦσαι σφαγῆς.
(Ι. Χρυσόστομος, Πρὸς τὸν ἐγκαλοῦντα ἐπὶ τῷ διαφυγεῖν τὴν ἱερωσύνην, (De sacerdotio) σ. 7)
Οι σύγχρονοι απολογητές δεν ασχολούνται φυσικά με αυτά, και υποβαθμίζουν την σημασία τους. Προβάλλουν όμως δικαιολογίες, ότι έπρεπε να αντιμετωπιστούν οι αιρετικοί, ή ότι η πλαστογραφία προϋπήρχε των χριστιανών στην λογοτεχνική παραγωγή στον αρχαίο κόσμο, ή βρίσκουν έναν σωρό απίθανες και τελικά άσχετες δικαιολογίες. Μόνο που την πλαστογραφία και την διαστρέβλωση όπως και να θες να τις εξωραΐσεις, το ίδιο θα παραμείνουν και θα δείχνουν πάντα ό,τι κάτι θέλεις να κρύψεις, κάτι που δεν αντέχει κριτική, κάτι που δεν έχει λογική.
3.5 Σημασία για το σήμερα
Τώρα έχει σημασία να απαντήσουμε σε ένα ερώτημα: Γιατί τόσο ενδιαφέρον από εμάς για την ακρίβεια και τις παραχαράξεις, ή τις πλαστογραφίες της Αγίας Γραφής, πριν 17-19 αιώνες; Δεν υπήρχαν και σε άλλα αρχαία κείμενα αντίστοιχα προβλήματα;
Αυτό είναι αλήθεια. Κανένα όμως από αυτά τα κείμενα δεν τέθηκε σαν υποχρεωτικό ανάγνωσμα τόσους αιώνες, ή σαν απόλυτη αλήθεια. Ειδικά στην αρχαία Ελλάδα ήξεραν πολύ καλά όταν μιλούσαν για αρχαίους μύθους, ότι ήταν μία από όλες τις εκδοχές και φυσικά ότι ήταν μυθολογία. Στην αρχαία Ελλάδα δεν υπήρχε κατά κανόνα η τάση να στηρίζονται σε ένα κείμενο ως αδιαπραγμάτευτη αυθεντία για να επιβάλουν την ορθότητα της άποψής τους. Ειδικά οι φιλόσοφοι, αναφερόντουσαν στους προηγούμενους κριτικά και ενίοτε τους αναιρούσαν με την λογική, η δε πλαστογραφία υπήρχε μεν αλλά ήταν η εξαίρεση και όχι ο κανόνας όπως συνέβαινε με όλα σχεδόν τα χριστιανικά κείμενα, αφού αν εξαιρέσουμε ελάχιστα ίσως κείμενα του Παύλου, όλα τα υπόλοιπα της Καινής Διαθήκης είναι πλαστογραφημένα και δεν γνωρίζουμε ποιος τα έγραψε.
Μην ξεχνάμε, ότι η νέα θρησκεία ήρθε υποτίθεται κατηγορώντας την αρχαία θρησκεία για ειδωλολατρεία και ανηθικότητα. Για την ειδωλολατρία,
δες εδώ, αλλά την καλύτερη απάντηση την δίνει η ίδια η πράξη των χριστιανών με το κυνηγητό και την λατρεία των εικόνων,
των τεμαχισμένων λειψάνων, ακόμα και παντουφλών κ.λπ. Για την ανηθικότητα της χριστιανικής θρησκείας ένα μικρό δείγμα το έχει η παρούσα δημοσίευση και το ψεύδος η παραχάραξη και η πλαστογραφία των χριστιανών και των αρχαίων κειμένων που παρουσιάζω, αλλά αν θέλετε περισσότερα, διαβάστε
εδώ ή και
εδώ.
Όταν επικράτησε ο Χριστιανισμός, οι ιουδαϊκές και χριστιανικές αποκαλύψεις των πατριαρχών, των προφητών, του Ιησού, των μαθητών του και συνεχιστών του, που λέγονται Πατέρες της Εκκλησίας ή ακόμα και των Οικουμενικών Συνόδων, ήταν από τον 5
ο αιώνα και μετά, υποχρεωτικές σαν απόλυτα αληθινές.
ΔΕΣ: Η κατασκευή του «χριστιανικού θεού», κατά τις δύο πρώτες «οικουμενικές» συνόδους
Θεωρήθηκαν ο λόγος και η θέληση του ίδιου του θεού, άνευ δυνατότητας αμφισβήτησης και μάλιστα θεωρήθηκε πως διατηρήθηκε με ιδιαίτερη προσοχή αναλλοίωτος στους αιώνες.
Κάθε άλλη γνώμη ή αντίρρηση έπρεπε να παταχθεί με κάθε μέσο, με αποτέλεσμα να έρθει ο Μεσαίωνας. Το χειρότερο είναι ότι με
μία έντονη διαπλοκή Εκκλησίας και Πολιτείας, που συνεχίζει ακόμα στη χώρα μας, η πολιτική εξουσία αναλάμβανε την τήρηση αυτού του
φασιστικού κανόνα.
Σήμερα, το Σύνταγμα της τριτοκοσμικής χώρας μας, παρά την σχετική και λόγω Ευρώπης φιλελευθεροποίηση σε κάποιον βαθμό, αναφέρει ότι παίρνει ισχύ, όχι από τον ελληνικό λαό και το έθνος, αλλά από έναν διανοητικά φτιαχτό θεό του 4
ου αιώνα, την καλούμενη “Αγία Τριάδα”. Είναι λοιπόν σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε αν αυτή η πολυλαλούμενη
"αυθεντία" των Γραφών είναι φτιαχτή, νοθευμένη, και μη αληθής και σε τι βαθμό. Είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε αν η θρησκεία στην οποία πιστεύει εκ προσηλυτισμού το μεγαλύτερο ποσοστό της χώρας, λόγω μιας φτιαχτής παράδοσης, έχει κάτι αληθινό ή όχι.
4. Γνωστές παραχαράξεις των κειμένων της Καινής Διαθήκης
Ήρθε η ώρα λοιπόν να ασχοληθούμε λίγο εκτενέστερα με τις παραχαράξεις, για να πάρουμε μια ιδέα με τα ίδια μας τα μάτια, τι συμβαίνει με τις μεταγραφές των ιερών βιβλίων του Χριστιανισμού, μήπως καταλάβουμε πως ξεκίνησε αυτή η ιστορία και τι περιλαμβάνει.
Με την βοήθεια του Διαδικτύου και των αρχαιότερων κωδίκων που βρίσκονται σε αυτό, μπορείτε και εσείς να δείτε με τα μάτια σας και να διαπιστώσετε αλλαγές και παραχαράξεις που έχουν γίνει, σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις και για τον λόγο αυτόν υπάρχουν και οι αντίστοιχοι σύνδεσμοι.
Αν δεν έχετε εμπειρία στην ανάγνωση αρχαίων κειμένων, μην απογοητευθείτε. Αφού βρείτε την σελίδα που πρέπει να ψάξετε, προσπαθήστε λίγο να διακρίνετε κάποιες χαρακτηριστικές φράσεις· βρείτε τις αντίστοιχες (με εύρεση (ctrl-F) προσέξτε μόνο το πολυτονικό) στο κείμενο της Wikisource και ακολουθήστε από εκεί και πέρα να τα διαβάζετε παράλληλα. Θα διαπιστώσετε ότι δεν είναι τόσο δύσκολο, φτάνει να έχετε σχετικά μεγάλη οθόνη και να λάβετε υπόψη τις συντομογραφίες σε κάποια ονόματα που δεν είναι πάντα ίδιες. Για τον Σιναϊτικό Κώδικα ειδικά, υπάρχει ένα πλαίσιο με τυπωμένο το κείμενο πάνω δεξιά, οπότε θα διευκολυνθείτε από εκεί.
Οι κώδικες που θα ασχοληθούμε είναι κυρίως ο Σιναϊτικός που είναι και εύκολος στην μελέτη, του 4
ου αιώνα, ο Κώδικας Βατικανού επίσης του 4
ου αιώνα που έχει πολλά κοινά με τον Σιναϊτικό, καθώς και
η Βίβλος του Βατικανού, ο Αλεξανδρινός του 5
ου αιώνα και ο Κώδικας Βέζα που είναι και αυτός του 5
ου αιώνα, αλλά φαίνεται πως αντιγράφει παλαιότερο κώδικα από τον Σιναϊτικό. Επίσης θα δούμε μερικά από τα ελάχιστα αποσπάσματα του Πάπυρου 45, του 3
ου αιώνα, που θεωρείται ο παλαιότερος που είχε και τα 4 Ευαγγέλια και τις Πράξεις μαζί, αλλά έχουν σωθεί κάποια αποσπάσματα και σε κακή κατάσταση. Θα διαπιστώσουμε ότι άλλα κείμενα έχουν προστεθεί ή αλλάξει από τους μεν και άλλα από τους δε. Φυσικά ακόμα και μεταξύ τους υπάρχουν διαφορές.
Έγινε προσπάθεια να διαχωριστούν οι παραχαράξεις και προσθήκες αυτές και να ταξινομηθούν με βάση το προσδοκώμενο αποτέλεσμα του αντιγραφέα-πλαστογράφου.
Τονισμός της θεϊκής φύσης
1
1 Ἀρχὴ τοῦ εὐαγγελίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, υἱοῦ τοῦ Θεοῦ.
(Κατά Μάρκον, 1:1)
Έτσι ξεκινάει το κείμενο του
Κατά Μάρκον, του πρώτου
Ευαγγελίου. Αν ανοίξετε και διαβάσετε το κείμενο στην Καινή Διαθήκη σήμερα, ή ακολουθήσετε τον σύνδεσμο στην Wikisource, ή διαβάσετε μια έντυπη
Καινή Διαθήκη. Τα λόγια αυτά τα γράφει ο ίδιος ο Ευαγγελιστής, φυσικά παρουσιάζοντάς μας το για ποιόν θα μας μιλήσει στην συνέχεια. Στο κείμενο φαίνεται ξεκάθαρα από την αρχή ότι θα μας μιλήσει για τα καλά νέα από τον ίδιο τον γιό του Θεού. Μόνο που τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται. Αν ψάξουμε στα παλαιότερα αντίγραφα που υπάρχουν, το "υἱοῦ τοῦ Θεοῦ" είναι πλαστογραφημένο και έχει προστεθεί εκ των υστέρων.
Όπως φαίνεται και στην εικόνα που σας έχω αριστερά, στον Σιναϊτικό Κώδικα το "υἱοῦ τοῦ Θεοῦ", δεν υπήρχε αρχικά στο κείμενο και προστέθηκε από πάνω στριμωγμένο από μεταγενέστερο "διορθωτή"
(Σιναϊτικός Κώδικας).
Εύκολα, επίσης, μπορείτε να διαπιστώσετε πως το
Κατά Μάρκον, αναφέρει μόνο άλλη μια φορά το "
υἱὸς τοῦ Θεοῦ", αλλά όχι από τα χείλη του Ιησού ή του Ευαγγελιστή, αλλά του πλήθους στο
3:11. Επίσης, 2 φορές με άλλα λόγια, από τα χείλη υποτίθεται του Ιεχωβά, μία στην Βάφτιση και μία στην Μεταμόρφωση και άλλη μία από τα χείλη του...Διαβόλου στην θεατρική δοκιμασία στην έρημο.
2
14 Μετὰ δὲ τὸ παραδοθῆναι Ἰωάννην ἦλθεν ὁ Ἰησοῦς εἰς τὴν Γαλιλαίαν κηρύσσων τὸ εὐαγγέλιον τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ.
(Κατά Μάρκον, 1:14)
Όπως φαίνεται στον Σιναϊτικό Κώδικα το "
τῆς βασιλείας", προστέθηκε αργότερα
(Σιναϊτικός Κώδικας).
Παρόμοιο είναι και το παρακάτω:
3
10 εὐλογημένη ἡ ἐρχομένη βασιλεία ἐν ὀνόματι Κυρίου τοῦ πατρὸς ἡμῶν Δαυῒδ· ὡσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις.
(Κατά Μάρκον, 11:10)
Το “
εν ονόματι Κυρίου” προστέθηκε εκ των υστέρων, όπως φαίνεται και στον Σιναϊτικό
(Σιναϊτικός Κώδικας) Η
βασιλεία του Δαυίδ παραπέμπει σε ένα εβραϊκό βασίλειο, όπως περίμεναν να ξαναδημιουργήσει ένας ορθόδοξος μεσσίας, δηλαδή αυτόν που περίμεναν οι Εβραίοι και τίποτα πάρα πάνω.
4
29 ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν· Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὐδείς ἐστιν ὃς ἀφῆκεν οἰκίαν ἢ ἀδελφοὺς ἢ ἀδελφὰς ἢ πατέρα ἢ μητέρα ἢ γυναῖκα ἢ τέκνα ἢ ἀγροὺς ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ ἕνεκεν τοῦ εὐαγγελίου.
(Κατά Μάρκον, 10:29)
Όπως φαίνεται στον Σιναϊτικό Κώδικα, το "
ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ", προστέθηκε αργότερα
(Σιναϊτικός Κώδικας). Γιατί
ένεκα του Ευαγγελίου μόνο, ο Ιησούς έχει απλά έναν διαμεταβιβαστικό ρόλο του απλού προφήτη και τίποτα άλλο.
5
16 καὶ ὁμολογουμένως μέγα ἐστὶ τὸ τῆς εὐσεβείας μυστήριον· Θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκί, ἐδικαιώθη ἐν Πνεύματι, ὤφθη ἀγγέλοις, ἐκηρύχθη ἐν ἔθνεσιν, ἐπιστεύθη ἐν κόσμῳ, ἀνελήφθη ἐν δόξῃ.
(Α' Προς Τιμόθεον, 3:16).
Ας δούμε τι γράφει στο χωρίο αυτό ο Σιναϊτικός:
16 και ομολογουμενωϲ μεγα εϲτιν το τηϲ ευϲεβειαϲ μυϲτηριον οϲ εφανερωθη εν ϲαρκι · εδικαιωθη εν πνι ωφθη αγγελοιϲ εκηρυχθη εν εθνεϲιν επιϲτευθη ε[ν] κοϲμω · ανελημφθη εν δοξη.
(Σιναϊτικός Κώδικας)
Ήταν πολύ εύκολο το OC= αυτός -ο οποίος-, να μετατραπεί σε "θεός".
___
ΘC=θεός.
δηλαδή ο θεός που φανερώθηκε με σάρκα και οστά.
Το ίδιο υπάρχει και στον Αλεξανδρινό Κώδικα, αλλά διορθωμένο από πάνω με διαφορετική μελάνη. (ο.π. σ. 153). Είναι ένα από τα χαρακτηριστικά αποσπάσματα της Καινής που το κείμενο αναφέρει τον Ιησού ως θεό και είναι χαλκευμένο.
6
15 καὶ ἔχειν ἐξουσίαν θεραπεύειν τὰς νόσους καὶ ἐκβάλλειν τὰ δαιμόνια·
(Κατά Μάρκον, 3:15)
Όπως μπορείτε να δείτε στον Σιναϊτικό Κώδικα, το "
θεραπεύειν τὰς νόσους" προστέθηκε αργότερα για να κάνει τους μαθητές να φαίνονται
εκτός από εξορκιστές και θεραπευτές και φυσικά αντίστοιχα τις ικανότητες του Ιησού
(Σιναϊτικός Κώδικας). Το ίδιο και στον κώδικα του Βατικανού. Στην ίδια λογική είναι και η παρακάτω προσθήκη:
7
7 Καὶ προσκαλεῖται τοὺς δώδεκα, καὶ ἤρξατο αὐτοὺς ἀποστέλλειν δύο δύο, καὶ ἐδίδου αὐτοῖς ἐξουσίαν τῶν πνευμάτων τῶν ἀκαθάρτων,
8 καὶ παρήγγειλεν αὐτοῖς ἵνα μηδὲν αἴρωσιν εἰς ὁδὸν εἰ μὴ ῥάβδον μόνον
(Κατά Μάρκον, 6:7-8)
Όπως φαίνεται στον Σιναϊτικό Κώδικα το "
ἐξουσίαν τῶν πνευμάτων τῶν ἀκαθάρτων, καὶ παρήγγειλεν αὐτοῖς", προστέθηκε αργότερα και προφανώς
καμία εξουσία δεν τους έδωσε ο Ιησούς για το ταξίδι τους, σύμφωνα με τα παλαιότερα κείμενα
(Σιναϊτικός Κώδικας).
8
9 καταβαινόντων δὲ αὐτῶν ἀπὸ τοῦ ὄρους διεστείλατο αὐτοῖς ἵνα μηδενὶ διηγήσωνται ἃ εἶδον, εἰ μὴ ὅταν ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐκ νεκρῶν ἀναστῇ.
(Κατά Μάρκον, 9:9)
Όπως φαίνεται στον Σιναϊτικό Κώδικα το "
εἰ μὴ", μπήκε αργότερα
(Σιναϊτικός Κώδικας). Νομίζω πως η διαφορά είναι προφανής. Στην πρώτη περίπτωση λέει να μην αναφέρουν τίποτα από αυτά όταν “ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐκ νεκρῶν ἀναστῇ”. Στην δεύτερη να τα αναφέρουν.
9
33 καὶ ἦν Ἰωσὴφ καὶ ἡ μήτηρ αὐτοῦ θαυμάζοντες ἐπὶ τοῖς λαλουμένοις περὶ αὐτοῦ.
(Κατά Λουκάν, 2:33)
Ας δούμε αντίστοιχα πως το γράφει ο Σιναϊτικός:
33 κ(αι) ην ο πατηρ αυτου και η μητηρ αυτου θαυμαζοντεϲ επι τοιϲ λαλουμενοιϲ.
(Σιναϊτικός Κώδικας)
Εδώ προφανώς ο αντιγραφέας, ως πατέρα θεώρησε τον Γιαχβέ και όχι τον Ιωσήφ και πίστευε πως έτσι απέδωσε αυτό που πραγματικά νόμιζε ότι έπρεπε να πει ο Λουκάς, αφού
αυτός “ήξερε καλύτερα” από τον Λουκά ποιος ήταν ο πατέρας του Ιησού, για να περιορίσει τις διαφωνίες ακόμα και στο ίδιο κείμενο.
Η ίδια ακριβώς διαστρέβλωση και λίγο παρακάτω:
10
43 καὶ τελειωσάντων τὰς ἡμέρας, ἐν τῷ ὑποστρέφειν αὐτοὺς ὑπέμεινεν Ἰησοῦς ὁ παῖς ἐν Ἱερουσαλήμ, καὶ οὐκ ἔγνω Ἰωσὴφ καὶ ἡ μήτηρ αὐτοῦ.
(Κατά Λουκάν, 2:43)
Ας το δούμε και αυτό, πως ήταν στον Σιναϊτικό:
ϊερουϲαλημ και ουκ εγνωϲαν οι γονιϲ αυτου
(Σιναϊτικός Κώδικας)
11
22 καὶ καταβῆναι τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον σωματικῷ εἴδει ὡσεὶ περιστερὰν ἐπ' αὐτόν, καὶ φωνὴν ἐξ οὐρανοῦ γενέσθαι λέγουσαν· Σὺ εἶ ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν σοὶ εὐδόκησα.
23 Καὶ αὐτὸς ἦν ὁ Ἰησοῦς ὡσεὶ ἐτῶν τριάκοντα ἀρχόμενος, ὢν.
(Κατά Λουκάν, 3:22)
Υπάρχουν αρχαίοι κώδικες που προσθέτουν στο τέλος, το "
Σήμερα σε γέννησα" (Ehrman 2008, σ.211). Αυτό αν και συνάδει με το:
μετὰ τὸ βάπτισμα ὃ ἐκήρυξεν Ἰωάννης, 38 Ἰησοῦν τὸν ἀπὸ Ναζαρέτ, ὡς ἔχρισεν αὐτὸν ὁ Θεὸς Πνεύματι ἁγίῳ καὶ δυνάμει, ὃς διῆλθεν εὐεργετῶν καὶ ἰώμενος πάντας τοὺς καταδυναστευομένους ὑπὸ τοῦ διαβόλου, ὅτι ὁ Θεὸς ἦν μετ' αὐτοῦ·
(Πράξεις, 10:38)
Που έγραψε ο ίδιος συγγραφέας, δεν θεωρήθηκε αργότερα σωστό, αφού το "
Σήμερα σε γέννησα" δεν συνάδει με το κυρίαρχο δόγμα: Ότι όχι μόνο πριν βαπτιστεί αλλά και πριν ακόμα γεννηθεί είχε το χρίσμα και για τον λόγο αυτόν και κάποιος αντιγραφέας το αφαίρεσε, αν και τα αρχαιότερα αντίγραφα μας το λένε διαφορετικά.
Ας δούμε συγκεκριμένα:
ΓΕΝΕΣΘΑΙ ΥΙΟΣ ΜΟΥ ΕΙΣ Υ ΕΓΩ CΗΜΕΡΟΝ ΓΕΓΕΝΗΚΑ ΣΕ ΗΝ ΔE Ιησούς ΩΣ ΕΤΩΝ 30...
(Κώδικας Βέζα (σ. Luke 3.19))
Θα δούμε ένα παρόμοιο λίγο παρακάτω στο #21.
Παρόμοιας σχεδόν λογικής είναι και το παρακάτω:
35 καὶ φωνὴ ἐγένετο ἐκ τῆς νεφέλης λέγουσα· Οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός αὐτοῦ ἀκούετε.
(Κατά Λουκάν, 9:35)
Στον
Πάπυρο 45 (σελ. Luke 9.26), αντί
αγαπητός αναφέρει
ΕΚΛΕΓΜΕΝΟΣ -το ίδιο συμβαίνει και στον πάπυρο 75 και σε άλλα χειρόγραφα. Ελπίζω να είναι κατανοητή η σημασία της λέξης εκλεγμένος μέσα από άλλους και η διαφορά του αρχικού κειμένου με του παραποιημένου με μία μόνο λέξη.
12
Φυσικά, το τέλος του Ευαγγελίου του
Κατά Μάρκον:
9 Ἀναστὰς δὲ πρωῒ πρώτῃ σαββάτου ἐφάνη πρῶτον Μαρίᾳ τῇ Μαγδαληνῇ, ἀφ' ἧς ἐκβεβλήκει ἑπτὰ δαιμόνια.
10 ἐκείνη πορευθεῖσα ἀπήγγειλε τοῖς μετ' αὐτοῦ γενομένοις, πενθοῦσι καὶ κλαίουσι...
(Κατά Μάρκον, 16:9-20)
Αυτό λείπει όχι μόνο από τον
Σιναϊτικό αλλά και από τον
Κώδικα του Βατικανού (σ. Mark 15:43).
Είναι συν-περίληψη των άλλων τριών
Ευαγγελίων, που σημαίνει ότι είναι ξεκάθαρη μεταγενέστερη προσθήκη. Δεν έχει συνάφεια με το υπόλοιπο κείμενο, αφού η Μαγδαληνή πριν λίγο αναφερόταν στο ποια ήταν και με ποιες άλλες πήγε στον τάφο και μας την ξαναπαρουσιάζει σαν να είναι νέο πρόσωπο και τέλος δεν ταυτίζεται με το ύφος του
Κατά Μάρκον (ο.π. σ. 95). Εδώ υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο να έχει χαθεί η τελευταία σελίδα, αλλά ο Ehrman μας λέει πως το απότομο τέλος συνάδει με τον τρόπο που γράφει το
Κατά Μάρκον (ο.π. σ. 97).
Η σημασία του είναι τεράστια, γιατί έχουμε το πρώτο Ευαγγέλιο, από το οποίο ξεκινούν τα υπόλοιπα, και την μεν Ανάσταση δεν την αναφέρει ξεκάθαρα αλλά υπονοεί κάτι υποκείμενο σε πολλά ερωτηματικά, ενώ φυσικά η Ανάληψη δεν αναφέρεται καθόλου, εντείνοντας την φιλολογία για το τι συνέβει με τον Ιησού.
13
Ας δούμε τώρα άλλες δύο περιπτώσεις τονισμού του διαμεσολαβητικού ρόλου του Ιησού και της θεϊκότητάς του.
28 προσέχετε οὖν ἑαυτοῖς καὶ παντὶ τῷ ποιμνίῳ, ἐν ᾧ ὑμᾶς τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἔθετο ἐπισκόπους, ποιμαίνειν τὴν ἐκκλησίαν τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ, ἣν περιεποιήσατο διὰ τοῦ ἰδίου αἵματος.
(Πράξεις, 20:28)
Ας δούμε τον Σιναϊτικό:
προϲεχετε εαυτοιϲ και παντι τω ποιμνιω εν ω ϋμαϲ το πνα το αγιον εθετο επιϲκοπουϲ ποιμενιν την εκκληϲιαν του θυ ην περιεποιηϲατο δια του αιματοϲ του ϊδιου.
(Σιναϊτικός Κώδικας)
To ίδιο συμβαίνει και στον κώδικα του Βατικανού (
Κώδικας του Βατικανού σ. Acts 21.9). Ο Κώδικας Βέζα όμως αντί “
Θεού” αναφέρει σκέτο “
Κυρίου” (
Κώδικας Βέζα σ. Acts 20.22) Η διαφορά είναι προφανής στο αν ο Ιησούς είναι ή όχι θεός και από τις αλλαγές που βλέπουμε, παίζεται.
14
Παρόμοιας λογικής το παρακάτω:
6 Ὅτι δέ ἐστε υἱοί, ἐξαπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸ Πνεῦμα τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ εἰς τὰς καρδίας ἡμῶν, κρᾶζον· ἀββᾶ ὁ πατήρ.
7 ὥστε οὐκέτι εἶ δοῦλος, ἀλλ' υἱός· εἰ δὲ υἱός, καὶ κληρονόμος Θεοῦ διὰ Χριστοῦ.
8 Ἀλλὰ τότε μὲν οὐκ εἰδότες Θεὸν ἐδουλεύσατε.
(Προς Γαλάτας, 4:4-7)
Το “διὰ Χριστοῦ” προστέθηκε αργότερα.
Η κληρονομία του θεού δεν θεωρήθηκε καλό να δίνεται απ` ευθείας στους ανθρώπους, για τον λόγο αυτό και μπήκε μεσολαβητής από τον αντιγραφέα.
Σιναϊτικός Κώδικας και
P46 (Γαλ. 4.2).
Η προσθήκη της λέξης “
θεού” δίπλα στον Ιησού ή αλλαγή του “
Ιησού” με το “
θεού” είναι συχνότατη στις μεταγραφές.
15
35 ὃς γὰρ ἂν θέλῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ σῶσαι, ἀπολέσει αὐτήν· ὃς δ' ἂν ἀπολέσῃ τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου, οὗτος σώσει αὐτήν.
(Κατά Μάρκον, 8.35)
Άλλη μία προσθήκη αναβάθμισης στα λόγια και στις δυνατότητες του Ιησού που προστέθηκε εκ των υστέρων. Το “
ἕνεκεν ἐμοῦ” λείπει από το αρχαιότερο σπάραγμα που έχουμε του 250 κ.ε
P45 (Mark, 8.34).
Με άλλα λόγια, η δράση του Ιησού φαίνεται υποδεέστερη από του Ευαγγελίου και κάποιος βρέθηκε να την αναβαθμίσει.
Αγία Τριάδα
16
6 Οὗτός ἐστιν ὁ ἐλθὼν δι' ὕδατος καὶ αἵματος, Ἰησοῦς Χριστός· οὐκ ἐν τῷ ὕδατι μόνον, ἀλλ' ἐν τῷ ὕδατι καὶ τῷ αἵματι· καὶ τὸ Πνεῦμά ἐστι τὸ μαρτυροῦν, ὅτι τὸ Πνεῦμά ἐστιν ἡ ἀλήθεια.
7 ὅτι τρεῖς εἰσιν οἱ μαρτυροῦντες ἐν τῷ οὐρανῷ, ὁ Πατὴρ, ὁ Λόγος καὶ τὸ ἅγιον Πνεῦμα, καὶ οὗτοι οἱ τρεῖς ἕν εἰσι.
8 καὶ τρεῖς εἰσιν οἱ μαρτυροῦντες ἐν τῇ γῇ, τὸ Πνεῦμα καὶ τὸ ὕδωρ καὶ τὸ αἷμα, καὶ οἱ τρεῖς εἰς τὸ ἕν εἰσιν.
(Α’ Επιστολή Ιωάννη, 5:7-8)
Αυτό είναι το “Ιωαννίτικο Κόμμα” και το κείμενο που υποδεικνύει ξεκάθαρα την ύπαρξη της Αγίας Τριάδας. Ας δούμε όμως πως είναι το κείμενο στον Σιναϊτικό:
6 ουτοϲ εϲτιν ο ελθων δια υδατοϲ και αιματοϲ και πνϲ ιϲ χϲ ουκ εν τω ϋδατι μονον αλλ εν τω ϋδατι και τω αιματι και το πνα εϲτιν το μαρτυρουν οτι το πνα εϲτιν η
7 αληθεια οτι οι τρειϲ ειϲιν οι μαρτυρουτεϲ
8 το πνα και το ϋδωρ και το αιμα και οι τρειϲ ειϲ το
9 εν ειϲιν.
(Σιναϊτικός Κώδικας)
Το ίδιο και ο
Κώδικας του Βατικανού (σ. 1John, 4:13). Ο Αλεξανδρινός είναι αρκετά δυσανάγνωστος στο συγκεκριμένο χωρίο και ο Κώδικας Βέζα δεν περιλαμβάνει την επιστολή αυτή.Από ότι φαίνεται οι “
μαρτυρούντες στον Ουρανό, ο Λόγος και το Πνεύμα” προστέθηκαν αργότερα από κάποιον που
ήθελε να πριμοδοτήσει το Δόγμα της Αγίας Τριάδας.
Δεν υπάρχει η διάκριση Ουρανού και Γης, δεν υπάρχει η γνωστή Τριάδα.
Έτσι το μόνο χωρίο σχετικό με αυτό στην
Καινή Διαθήκη, έχει μείνει το
Κατά Ματθαίον 28:19 που αναφέρονται τα πρόσωπα της Αγίας Τριάδος στην
Καινή Διαθήκη μαζί, και θα δούμε ότι η πιθανότητα να είναι και αυτό πλαστογραφία είναι μεγάλη.
Αυτό είναι το σχετικό χωρίο από το τέλος στο
Κατά Ματθαίον:
19 πορευθέντες οὖν μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ πατρὸς καὶ τοῦ υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος.
(Κατά Ματθαίον, 28:19)
Σας θυμίζω ότι παρόμοιο είναι το κείμενο του
Κατά Μάρκον (16:15):
15 καὶ εἶπεν αὐτοῖς· Πορευθέντες εἰς τὸν κόσμον ἅπαντα κηρύξατε τὸ εὐαγγέλιον πάσῃ τῇ κτίσει.
...το οποίο είναι επίσης πλαστογραφημένο όπως είδαμε στο #12.
Και
Κατά Λουκάν (24:47):
47 καὶ κηρυχθῆναι ἐπὶ τῷ ὀνόματι αὐτοῦ μετάνοιαν καὶ ἄφεσιν ἁμαρτιῶν εἰς πάντα τὰ ἔθνη, ἀρξάμενον ἀπὸ Ἱερουσαλήμ.
...και τα δύο χωρίς Αγία Τριάδα. Του Λουκά ήδη έχει εκεί κοντά μία παραχάραξη θα την δούμε αργότερα (#19).
Το κείμενο αυτό όμως όπως το αναφέρει ο Ευσέβιος είναι το πάρακάτω: “
Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη ἐν τῷ ὀνόματί μου” (
Πρόλογος τῶν εἰς Κωνσταντῖνον ἐπαίνων. σ.31 σ. 249 & 318) και λείπουν τα περί Αγίας Τριάδας. Αν και ο Ευσέβιος ως γνωστόν είναι μεγάλος πλαστογράφος, έχει και την άλλη εκδοχή που
περιλαμβάνει την Αγία Τριάδα.
Σίγουρα κάτι δεν πάει καλά με το συγκεκριμένο. Στο ίδιο κείμενο του Ματθαίου πάρα πάνω, υπάρχει μια ρητή εντολή του Ιησού στους μαθητές και σε ποιους θα απευθύνονται:
παραγγείλας αὐτοῖς λέγων, Εἰς ὁδὸν ἐθνῶν μὴ ἀπέλθητε, καὶ εἰς πόλιν Σαμαριτῶν μὴ εἰσέλθητε·
6 πορεύεσθε δὲ μᾶλλον πρὸς τὰ πρόβατα τὰ ἀπολωλότα οἴκου Ἰσραήλ.
(Κατά Ματθαίον, 10:5-6)
Για να προλάβω τις ενστάσεις ότι μεσολάβησε η Σταύρωση και άλλαξε το “σχέδιο του Θεού” -τι φαιδρή σκέψη να αλλάζει γνώμη ο θεός για κάτι που υποτίθεται ότι γνωρίζει-, θα θυμίσω εδώ ότι στις
Πράξεις (κεφ: τέλος του 10, 11, 15 και 16 αρχή) γίνεται ολόκληρο θέμα μεταξύ των Αποστόλων και του Πέτρου και Παύλου για το κατά πόσον θα ανοιχθούν και θα μαθητεύσουν τους εθνικούς και αν είναι σωστό, οι χριστιανοί, δηλαδή στους κακούς "ειδωλολάτρες" τους "μη περιτμημένους" κλπ, δηλαδή τα "έθνη", για το κατά πόσο επίσης ο Παύλος θα πάει στην Ευρώπη κλπ με οράματα, συζητήσεις, αντιδράσεις κλπ που καταλαμβάνουν συνολικά περισσότερο από δύο κεφάλαια. Αν όμως υπήρχε τέτοια ξεκάθαρη εντολή από τον Ιησού όπως μας λένε τα
Ευαγγέλια και την γνώριζαν οι Απόστολοι και οι μαθητές, γιατί τόσο μελάνι για να μας πείσουν εμάς και να πειστούν οι ίδιοι; Το ίδιο συμβαίνει και με το τρισυπόστατο δόγμα, αν αυτό ήταν τόσο σημαντικό, ως θεός, γιατί δεν αναφέρεται ξεκάθαρα στην διδασκαλία του Ιησού;
Αυτό που φαίνεται εδώ είναι μια διαμάχη του κατά πόσον ο χριστιανισμός θα εξαπλωθεί στα έθνη, ή θα παραμένει μια εσωτερική υπόθεση των Ιουδαίων, παρά το μίσος που αρχίζει να τους χωρίζει. Φαίνεται ότι επικράτησε το πρώτο και τα κείμενα σταδιακά το πριμοδότησαν. Η ιστορία με την Αγία Τριάδα φαίνεται επίσης να κόλλησε αργότερα.
Να προσθέσω ότι, το τρίπτυχο της Αγίας Τριάδας έχει μπει εμβόλιμο και σε άλλες παραχαράξεις που δεν επικράτησαν πλήρως, όπως πάλι στο
Κατά Ματθαίον 6:13 στο τέλος της Κυριακής Προσευχής.
Αλλαγές που τονίζουν την ανθρώπινη φύση
17
19 καὶ λαβὼν ἄρτον εὐχαριστήσας ἔκλασε καὶ ἔδωκεν αὐτοῖς λέγων· Τοῦτό ἐστι τὸ σῶμά μου τὸ ὑπὲρ ὑμῶν διδόμενον· τοῦτο ποιεῖτε εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν.
20 ὡσαύτως καὶ τὸ ποτήριον μετὰ τὸ δειπνῆσαι, λέγων· Τοῦτο τὸ ποτήριον ἡ καινὴ διαθήκη ἐν τῷ αἵματί μου, τὸ ὑπὲρ ὑμῶν ἐκχυνόμενον.
(Κατά Λουκάν, 22:19-20)
Τα διαγραμμένα όπως μπορείτε και εσείς να δείτε, δεν αναφέρονται στον κώδικα Βεζά (ο.π. σ. 220-1) Η σημασία του είναι τεράστια γιατί πουθενά αλλού στο
Κατά Λουκάν ή στις
Πράξεις, που είναι έργα του ίδιο συγγραφέα, δεν αναφέρεται πως ο θάνατος του Ιησού, φέρνει σωτηρία από την αμαρτία, ή ότι έγινε για “χάρη σας”. Η ιδεολογία του Λουκά είναι διαφορετική από του Μάρκου: “ο θάνατος του Ιησού οδηγεί τους ανθρώπους στην μετάνοια και αυτή είναι η σωτηρία”. (ο.π. σελ. 222). Δείτε εδώ στον
Κώδικα Βέζα (σελ. Luke, 22:18, 3η σειρά από πάνω).
18
42 λέγων· Πάτερ, εἰ βούλει παρενεγκεῖν τοῦτο τὸ ποτήριον ἀπ' ἐμοῦ· πλὴν μὴ τὸ θέλημά μου, ἀλλὰ τὸ σὸν γινέσθω.
43 ὤφθη δὲ αὐτῷ ἄγγελος ἀπ' οὐρανοῦ ἐνισχύων αὐτὸν.
44 καὶ γενόμενος ἐν ἀγωνίᾳ ἐκτενέστερον προσηύχετο. ἐγένετο δὲ ὁ ἱδρὼς αὐτοῦ ὡσεὶ θρόμβοι αἵματος καταβαίνοντες ἐπὶ τὴν γῆν.
45
καὶἀναστὰς ἀπὸ τῆς προσευχῆς...
(Κατά Λουκάν, 22:42-44)
Η έντονα συναισθηματική αυτή παρουσίαση είναι ούτως ή άλλως υπερβολική, πέρα από το εύλογο ερώτημα, πως το έμαθε ο συγγραφέας. Το
Αλεξανδρινό Κείμενο (σ. Luke, 22:42) δεν έχει τα διαγραμμένα, που σημαίνει πως προστέθηκαν σε κάποια μεταγραφή, για να τονίσουν το συναίσθημα και την "ανθρώπινη φύση", που είχε ανάγκη επιπλέον και αγγελικής βοήθειας!. Δέστε τον κώδικα πάνω αριστερά 2η γραμμή μετά το ΣΟΝ ΓΙΝΕΣΘΩ συνεχίζει με τον στίχο
45 ANACTAC...(ο.π. σ. 186-192). Δείτε και
Η Αγωνία στην Γεσθημανή
19
51 καὶ ἐγένετο ἐν τῷ εὐλογεῖν αὐτὸν αὐτοὺς διέστη ἀπ' αὐτῶν καὶ ἀνεφέρετο εἰς τὸν οὐρανόν.
52 καὶ αὐτοὶ προσκυνήσαντες αὐτὸν ὑπέστρεψαν εἰς Ἱερουσαλὴμ.
(Κατά Λουκάν, 24:51-2)
Είναι οι προτελευταίοι στίχοι στο
Κατά Λουκάν που υποτίθεται αναφέρονται στην Ανάληψη. Το κείμενο στον Σιναϊτικό όμως είναι αυτό:
και εγενετο εν τω ευλογιν αυτο αυτουϲ διεϲτη απ αυτων και αυτοι προϲκυνηϲατεϲ...
(Σιναϊτικός Κώδικας).
Διΐστημι=χωρίζω, αποχωρίζω, δημιουργώ απόσταση. Στην προκειμένη=“έφυγε από αυτούς”. Το ίδιο και ο
Κώδικας Βέζα (σελ. Luke, 24:41).
Καταλαβαίνουμε, ελπίζω, ότι το “
διέστη ἀπ' αὐτῶν” δεν ήταν η γνωστή μας Ανάληψη και υποκείμενο σε πολλές πολλές ερμηνείες και ερωτηματικά, ενώ το “
καὶ ἀνεφέρετο εἰς τὸν οὐρανόν” ξεκάθαρο στην σωματική φύση
της Ανάληψης και το που κατευθύνθηκε και φυσικά η Τέχνη το έχει τιμήσει δεόντως. Φυσικά προστέθηκε εκ των υστέρων για να ξεκαθαρίσει το πως το φαντάστηκε ο χριστιανός αντιγραφέας και φυσικά να αποκλείονται οι ερωτήσεις που δεν μπορούν να απαντηθούν. Ο Ehrman (σ. 225) αναφέρει τον στίχο αυτό ως μεταγενέστερη προσθήκη.
Να σημειωθεί ότι για το θέμα αυτό το καλούμενο της Ανάληψης, είναι το μόνο Ευαγγέλιο και ο μόνος συγγραφέας που μας δίνει πληροφορίες, άσχετο αν και αυτές είναι διαφορετικές μεταξύ τους, στο
Κατά Λουκάν και στις
Πράξεις που είναι και τα δύο έργο του ιδίου συγγραφέα και για αυτό φαίνεται να υπάρχει πρόβλημα με το τέλος του
Κατά Λουκάν, όπως και με όλα τα τέλη των Ευαγγελίων. Να σημειωθεί ότι και το “
προσκυνήσαντες αὐτὸν” επίσης λείπει από κάποιους κώδικες.Ας δούμε τώρα κάτι σχετικό από τις
Πράξεις στο αντίστοιχο επεισόδιο :
10 καὶ ὡς ἀτενίζοντες ἦσαν εἰς τὸν οὐρανὸν πορευομένου αὐτοῦ, καὶ ἰδοὺ ἄνδρες δύο παρειστήκεισαν αὐτοῖς ἐν ἐσθῆτι λευκῇ...
(Πράξεις, 1:10)
Σε 4 χειρόγραφα το “ἦσαν εἰς τὸν οὐρανὸν”
απουσιάζει. Προφανώς, προστέθηκε γιατί το "πορευόμενος", γεννά αμέσως το ερώτημα: Για πού;
20
41 ὁ δὲ Ἰησοῦς σπλαγχνισθεὶς, ἐκτείνας τὴν χεῖρα ἥψατο αὐτοῦ καὶ λέγει αὐτῷ·
(Κατά Μάρκον, 1:41)
Από ό,τι φαίνεται, στον Κώδικα Βέζα η αρχική λέξη ήταν “
ΟΡΓΙΣΘΕΙΣ”. Ο Ehrman εξηγεί γιατί αυτή ήταν και η η σωστή με βάση την ιδεολογία του Μάρκου (
Κώδικας Βέζα σελ. Mark 1.38). Έτσι η λέξη “
σπλαγχνισθεὶς” δεν εμφανίζεται καθόλου στο
Κατά Μάρκον.
Αντιγνωστικές αλλαγές
21
9 τὸν δὲ βραχύ τι παρ' ἀγγέλους ἠλαττωμένον βλέπομεν Ἰησοῦν διὰ τὸ πάθημα τοῦ θανάτου δόξῃ καὶ τιμῇ ἐστεφανωμένον, ὅπως χάριτι Θεοῦ ὑπὲρ παντὸς γεύσηται θανάτου.
(Προς Εβραίους, 2:9)
Σε παλαιά χειρόγραφα αντί “
χάριτι Θεού” αναφέρει “
ΧΩΡΙΣ ΘΕΟΥ” σε 2 έγγραφα του 10
ου αιώνα και ειδικά στο Χειρόγραφο 1739, το οποίο θεωρείται ότι αντιγράφει ένα από τα αρχαιότερα αντίγραφα. Δυστυχώς το χειρόγραφο αυτό με απόφαση προφανώς των καλογήρων της Μονής της Λάβρας,
δεν είναι στο Διαδίκτυο οπότε δεν μπορούμε να το δούμε. Με την εκδοχή αυτή “
ΧΩΡΙΣ ΘΕΟΥ” συμφωνεί και ο
Ωριγένης τον 3
ο αιώνα (ο.π. 193-198). και
εδώ
Σύμφωνα με τις γνωστικές πεποιθήσεις, ο Θεός μπήκε στον Ιησού κατά την διάρκεια της βάφτισης και τον άφησε στο τέλος να πεθάνει στον σταυρό. Κάτι παρόμοιο ως προς την βάφτιση, είδαμε και νωρίτερα στην περίπτωση #11. Κατά τα φαινόμενα, ό,τι τέτοια σχετικά στοιχεία μπορούσαν, τα αφαίρεσαν όχι μόνο για να τονίσουν την θεϊκή φύση, αλλά και συγκεκριμένα για να αντιμετωπίσουν τους γνωστικούς, αλλοιώνοντας έτσι τα κείμενα.
Άλλες αλλαγές
22
4 καί τινες ἐξ αὐτῶν ἐπείσθησαν καὶ προσεκληρώθησαν τῷ Παύλῳ καὶ τῷ Σίλᾳ, τῶν τε σεβομένων Ἑλλήνων πολὺ πλῆθος γυναικῶν τε τῶν πρώτων οὐκ ὀλίγαι.
(Πραξεις, 17:4)
Στα αρχαιότερα αντίγραφα αναφέρονται "
και των γυναικών που είχαν επιρροή στην κοινωνία". Προφανώς, σε κάποιους αντιγραφείς δεν καθόταν καλά να υπάρχουν γυναίκες που είχαν επιρροή στην κοινωνία και τις μετέτρεψαν σε γυναίκες των προυχόντων (ο.π. σ. 246). Για το θέμα της αντιμετώπισης των γυναικών ο Ehrman έχει ιδικό κεφάλαιο και πάρα πολλές περιπτώσεις αλλαγών οι οποίες δεν επικράτησαν.
23
3 ἐν ταύταις κατέκειτο πλῆθος τῶν ἀσθενούντων, τυφλῶν, χωλῶν, ξηρῶν, ἐκδεχομένων τὴν τοῦ ὕδατος κίνησιν.
4 ἄγγελος γὰρ κατὰ καιρὸν κατέβαινεν ἐν τῇ κολυμβήθρᾳ, καὶ ἐταράσσετο τὸ ὕδωρ· ὁ οὖν πρῶτος ἐμβὰς μετὰ τὴν ταραχὴν τοῦ ὕδατος ὑγιὴς ἐγίνετο ᾧ δήποτε κατείχετο νοσήματι.
5 ἦν δέ τις ἄνθρωπος ἐκεῖ...
(Κατά Ιωάννην, 5:3-4)
Τα περί αγγέλου και ταραχής του νερού προστέθηκαν αργότερα όπως φαίνεται στον Σιναϊτικό:
3 εν ταυταιϲ κατεκειτο πληθοϲ των αϲθενουντω τυφλων χωλων ξηρων·
5 ην δε τιϲ ανθρωποϲ...
(Σιναϊτικός Κώδικας)
Η αλλαγή αυτή όπως έχουμε πει και στο θρησκεία θαυμάτων, έγινε για να μπερδέψει την πατρότητα του χώρου, που ήταν το Ασκληπιείο της Ιερουσαλήμ, όπως φαίνεται από την περιγραφή του. Διαβάστε και
Pool of Bethesda
Σε έναν λαό που πιστεύει στα θαύματα ήταν πολύ λογικό να γίνουν τέτοιες προσθήκες.
24
29 καὶ εἶπεν αὐτοῖς· Τοῦτο τὸ γένος ἐν οὐδενὶ δύναται ἐξελθεῖν εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ.
(Κατά Μάρκον, 9:29)
Αναφέρεται σε συγκεκριμένο γένος δαιμόνων που οι μαθητές του Ιησού δεν μπόρεσαν να βγάλουν. Όπως φαίνεται από τον Σιναϊτικό Κώδικα, το "
καὶ νηστείᾳ", προστέθηκε αργότερα. (
Σιναϊτικός Κώδικας). Το ίδιο και ο
Κώδικας του Βατικανού (σ. Mark9.19). Προφανώς, ο αντιγραφέας δεν θεωρούσε αρκετή την προσευχή για να διωχθούν τόσο κακά δαιμόνια και πρόσθεσε και την νηστεία, θέλοντας να το δυσκολέψει.
Ας δούμε όμως το ίδιο στο
Κατά Ματθαίον:
20 ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς• Διὰ τὴν ἀπιστίαν (ολιγοπιστιαν) ὑμῶν. ἀμὴν γὰρ λέγω ὑμῖν, ἐὰν ἔχητε πίστιν ὡς κόκκον σινάπεως, ἐρεῖτε τῷ ὄρει τούτῳ, μετάβηθι ἐντεῦθεν ἐκεῖ, καὶ μεταβήσεται• καὶ οὐδὲν ἀδυνατήσει ὑμῖν.
21 τοῦτο δὲ τὸ γένος οὐκ ἐκπορεύεται εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ.
22 Ἀναστρεφομένων (Συστρεφομένων) δὲ αὐτῶν εἰς τὴν Γαλιλαίαν...
(Κατὰ Ματθαίον, 17:20-22)
Ο
Κώδικας του Βατικανού (σ. Matt 17.9 στο κέντρο) δεν περιλαμβάνει το αντίστοιχο χωρίο· ούτε προσευχή λοιπόν ούτε νηστεία, παρά μόνο την πίστη, φαίνεται να προβάλλουν τα παλαιότερα κείμενα.
25
31 ἐδίδασκε γὰρ τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς ὅτι Ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου παραδίδοται εἰς χεῖρας ἀνθρώπων, καὶ ἀποκτενοῦσιν αὐτόν, καὶ ἀποκτανθεὶς τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀναστήσεται.
(Κατά Μάρκον, 9:31)
Όπως φαίνεται, στον Σιναϊτικό Κώδικα το
"τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ", προστέθηκε αργότερα σε αντικατάσταση του
"μετα τριϲ ημεραϲ" που ήταν το αρχικό -
(Σιναϊτικός Κώδικας). Το ίδιο και στον
Κώδικα Βέζα (σ. Mark 9.28). Είναι προφανές ότι, το “
μετά τρεις ημέρες” σημαίνει μετά από τρεις ημερολογιακές ημέρες, δηλαδή το λιγότερο 72 ώρες, ενώ “την τρίτη ημέρα” μπορεί να σημαίνει άνετα μία ευρεία περίοδο, μίας ημέρας και κάτι δηλαδή από 26 ώρες έως 72 ώρες, όπως και τελικά γράφεται ότι έγινε -γιατί αν μετρήσετε τις ώρες από την στιγμή του θανάτου μέχρι την καλούμενη Ανάσταση δεν είναι πάρα πάνω από μίαμιση ημέρα και η αντίφαση με την χρονομέτρηση της ιστορίας ήταν τόσο προφανής, που έπρεπε κατά τον αντιγραφέα να “διορθωθεί” το κείμενο για να μην φαίνεται τυπικά αποτυχημένη η προφητεία. Διαβάστε και το
Οι αποτυχημένες προφητείες του Ιησού.
Ίδια “διόρθωση” γίνεται και παρακάτω στο επόμενο κεφάλαιο:
26
34 καὶ ἐμπαίξουσιν αὐτῷ καὶ μαστιγώσουσιν αὐτὸν καὶ ἐμπτύσουσιν αὐτῷ καὶ ἀποκτενοῦσιν αὐτὸν, καὶ τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀναστήσεται.
(Κατά Μάρκον, 10:34)
Και εδώ βλέπουμε πως ήταν το αρχαιότερο κείμενο, για παράδειγμα στον Σιναϊτικό:
και εμπεξουϲιν αυτω κ(αι) εμπτυουϲιν αυτω και μαϲτιγωϲουϲιν αυτον και αποκτενουϲιν · και μετα τριϲ ημεραϲ αναϲτηϲεται.
(Σιναϊτικός Κώδικας).
Το ίδιο συμβαίνει και στον
Κώδικα Βέζα (σ. Mark, 10.32)
27
21 ὁ δὲ Ἰησοῦς ἐμβλέψας αὐτῷ ἠγάπησεν αὐτὸν καὶ εἶπεν αὐτῷ· Ἕν σοι ὑστερεῖ· εἰ θέλεις τέλειος εἶναι, ὕπαγε, ὅσα ἔχεις πώλησον καὶ δὸς πτωχοῖς, καὶ ἕξεις θησαυρὸν ἐν οὐρανῷ, καὶ δεῦρο ἀκολούθει μοι, ἄρας τὸν σταυρόν σου.
(Κατά Μάρκον, 10:21)
Όπως φαίνεται στον Σιναϊτικό Κώδικα, το "
εἰ θέλεις τέλειος εἶναι,", προστέθηκε αργότερα προφανώς για να μην αποθαρρύνουν τους πλούσιους πελάτες που εμφανίστηκαν τον 3
ο αιώνα, ένεκα αδρής χρηματοδότησης που έδιναν στις εκκλησίες
(Σιναϊτικός Κώδικας).
28
Λίγο παρακάτω:
33 ὅτι Ἰδοὺ ἀναβαίνομεν εἰς Ἱεροσόλυμα καὶ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου παραδοθήσεται τοῖς ἀρχιερεῦσι καὶ γραμματεῦσι...
(Κατά Μάρκον, 10:33)
Όπως φαίνεται στον Σιναϊτικό Κώδικα, το "
καὶ γραμματεῦσι,", προστέθηκε αργότερα... (
Σιναϊτικός Κώδικας).
Κάτι παρόμοιο γίνεται στο κεφάλαιο 11:
29
18 καὶ ἤκουσαν οἱ γραμματεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι καὶ οἱ ἀρχιερεῖς, καὶ ἐζήτουν πῶς αὐτὸν ἀπολέσουσιν·
(Κατά Μάρκον, 11:18)
Ας δούμε και εδώ πως ήταν το αρχαιότερο κείμενο:
και ηκουϲαν οι αρχϊεριϲ και οι γραμματιϲ και εζητου πωϲ αυτον απολεϲωϲιν...
(Σιναϊτικός Κώδικας)
...όπου προστέθηκε το "
και οι Φαρισαίοι", που ήταν θρησκευτική ομάδα και όχι αξιωματούχοι τον Ναού.
Βλέπουμε μια τάση ομαδοποίησης-τσουβαλοποίησης όλων των αντιπάλων που είναι οι Γραμματείς, οι Αρχιερείς και οι Φαρισαίοι και αν κάποια από τις τρεις αυτές συνιστώσες του “διαβόλου” λείπει από το κείμενο, υπάρχει η τάση να το προσθέσουν. Υπάρχουν πάρα πολλές παρόμοιες προσθήκες που κάνουν αδύνατη την κατανόηση του ποια ομάδα από όλες εμπλέκεται σε κάθε συμβάν.
30
24 καὶ εἶπεν αὐτοῖς· Τοῦτό ἐστι τὸ αἷμά μου τὸ τῆς καινῆς διαθήκης.
(Κατά Μάρκον, 14:24)
Όπως φαίνεται στον Σιναϊτικό Κώδικα το "
καινῆς,", προστέθηκε αργότερα (
Σιναϊτικός Κώδικας). Το ίδιο και στον
Κώδικα του Βατικανού (σ. Mark, 14.6) και στον
Κώδικα Βέζα (σ. Μαρκ, 14.14)
Έτσι, η λέξη “καινῆ”=νέα, καινούργια Διαθήκη, δεν εμφανίζεται σε κανένα
Ευαγγέλιο, ή στις
Πράξεις και είναι τελικά εφεύρεση μόνο μίας επιστολής του Παύλου (
Β’ Προς Κορινθίους- Αναφέρεται και στην ανώνυμη
Προς Εβραίους).
Να σημειωθεί, ότι και στο
Κατά Ματθαίον 26:28 προσετέθη με τον ίδιο τρόπο το “
καινῆς” σε αρκετούς κώδικες και εμφανίζεται, όπως και στην
Αποστολική Διακονία και υπάρχει και σε έντυπες εκδόσεις, αλλά η Wikithiki ορθώς δεν το περιλαμβάνει.
31
38 ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· Οὐκ οἴδατε τί αἰτεῖσθε. δύνασθε πιεῖν τὸ ποτήριον ὃ ἐγὼ πίνω, καὶ τὸ βάπτισμα ὃ ἐγὼ βαπτίζομαι βαπτισθῆναι;
(Κατά Μάρκον, 10:38)
Όπως φαίνεται στον Σιναϊτικό Κώδικα, το συμπλεκτικό "
και" αντικατέστησε το διαζευκτικό "
ή":
ο δε ιϲ ειπεν αυτοιϲ ουκ οιδαται τι αιτιϲθε δυναϲθαι πιειν το ποτηριο ο εγω πινω · η το βαπτιϲμα ο εγω βαπτιζομε βαπτιϲθηναι.
(Σιναϊτικός Κώδικας).
Το ίδιο και στον
Κώδικα του Βατικανού (σ. Mark 10.24) και στον
Κώδικα Βέζα (σ. Mark 10.32). Θα μπορούσε απλά να ήταν και λάθος, αλλά η διαφορά είναι σημαντική και εντείνει την τραγικότητα της θυσίας και την δυσκολία, κάτι που αρέσει στους χριστιανούς.
32
20 ἀλλὰ ἐπιστεῖλαι αὐτοῖς τοῦ ἀπέχεσθαι ἀπὸ τῶν ἀλισγημάτων τῶν εἰδώλων καὶ τῆς πορνείας καὶ τοῦ πνικτοῦ καὶ τοῦ αἵματος.
(Πράξεις, 15:20)
Το “καὶ τῆς πορνείας” προστέθηκε προφανώς για να υποβιβάσει και να δυσφημίσει τις πρακτικές της αρχαίας λατρείας εξ ομοιάζοντας τες με πορνεία. Ακολουθεί το παλαιότερο σχετικό κείμενο του τρίτου αιώνα:
ἀλλὰ] ἐπιστεῖλαι αὐτοῖς τοῦ ἀπέχεσθαι [ἀπὸ τῶν ἀλισγημάτων τῶν εἰδώλ]ων καὶ τοῦ πνικτοῦ καὶ τοῦ αἵματος.
P45 (Acts 15.19 3η σειρά)
33
Εδώ έχουμε ένα ερώτημα του Ιησού και την απάντηση που δίνει, για αυτόν που δεν δέχεται στην αρχή μια εργασία αλλά στο τέλος μεταμελήθηκε και για αυτόν που δέχεται ξεκάθαρα την εργασία χωρίς παράπονο και η απάντηση είναι σοκαριστική:
28 Τί δὲ ὑμῖν δοκεῖ; ἄνθρωπος εἶχεν τέκνα δύο. καὶ προσελθὼν τῷ πρώτῳ εἶπεν, Τέκνον, ὕπαγε σήμερον ἐργάζου ἐν τῷ ἀμπελῶνι.
29 ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν, Οὐ θέλω, ὕστερον δὲ μεταμεληθεὶς ἀπῆλθεν.
30 προσελθὼν δὲ τῷ ἑτέρῳ εἶπεν ὡσαύτως. ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν, Ἐγώ, κύριε· καὶ οὐκ ἀπῆλθεν.
31 τίς ἐκ τῶν δύο ἐποίησεν τὸ θέλημα τοῦ πατρός; λέγουσιν, Ὁ πρῶτος λέγει αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς Ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι οἱ τελῶναι καὶ αἱ πόρναι προάγουσιν ὑμᾶς εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ θεοῦ
(Κατά Ματθαίον, 21:28-31)
Στον
Κώδικα του Βατικανού (σ. Matt, 21.30, 1η στήλη, 7 στίχος) όμως η απάντηση είναι άλλη:
Ο YCΤΕΡΟΣ.
Αναλόγως και στον
Κώδικα Βέζα (σελ. Matt, 21:28, 9η σειρά από πάνω), αλλά εδώ λέει
AICΧΑΤΟΣ. Προφανώς κάποιοι έβαλαν τον “πρώτο” για να τονίσουν την μεταμέλεια, διαστρέφοντας το κείμενο και τον λόγο υποτίθεται του θεού τους, για να φέρουν το κείμενο στα μέτρα τους. Από την άλλη η πλαστογραφία συνάδει περισσότερο με την συνέχεια (περί πορνών και τελωνών), ειδάλλως το κείμενο δείχνει άλλα αντ`άλλων.
Ας δούμε, τέλος, ένα πολύ γνωστό χωρίο που χρησιμοποιούν συχνά οι απολογητές για να μας πουν την καλή σχέση του Ιησού με την γυναίκα, ή την συγχώρεση στην μοιχαλίδα που θα λιθοβολούσαν οι “κακοί”.
34
52 ἀπεκρίθησαν καὶ εἶπον αὐτῷ· Μὴ καὶ σὺ ἐκ τῆς Γαλιλαίας εἶ; ἐρεύνησον καὶ ἴδε ὅτι προφήτης ἐκ τῆς Γαλιλαίας οὐκ ἐγήγερται.
53 Καὶ ἀπῆλθεν ἕκαστος εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ.
1 Ἰησοῦς δὲ ἐπορεύθη εἰς τὸ ὄρος τῶν ἐλαιῶν·
2 ὄρθρου δὲ πάλιν παρεγένετο εἰς τὸ ἱερόν, καὶ πᾶς ὁ λαὸς ἤρχετο πρὸς αὐτόν· καὶ καθίσας ἐδίδασκεν αὐτούς.
3 ἄγουσι δὲ οἱ γραμματεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι γυναῖκα ἐπὶ μοιχείᾳ κατειλημμένην, καὶ στήσαντες αὐτὴν ἐν μέσῳ
4 λέγουσιν αὐτῷ· Διδάσκαλε, αὕτη ἡ γυνὴ κατείληπται ἐπ' αὐτοφώρῳ μοιχευομένη·
5 καὶ ἐν τῷ νόμῳ ἡμῶν Μωϋσῆς ἐνετείλατο τὰς τοιαύτας λιθάζειν.
6 σὺ οὖν τί λέγεις; τοῦτο δὲ εἶπον ἐκπειράζοντες αὐτόν, ἵνα σχῶσι κατηγορίαν κατ' αὐτοῦ. ὁ δὲ Ἰησοῦς κάτω κύψας τῷ δακτύλῳ ἔγραφεν εἰς τὴν γῆν.
7 ὡς δὲ ἐπέμενον ἐρωτῶντες αὐτόν, ἀνέκυψε καὶ εἶπεν αὐτοῖς· Ὁ ἀναμάρτητος ὑμῶν πρῶτος βαλέτω λίθον ἐπ' αὐτὴν.
8 καὶ πάλιν κάτω κύψας ἔγραφεν εἰς τὴν γῆν.
9 οἱ δὲ ἀκούσαντες ἐξήρχοντο εἷς καθ' εἷς, ἀρξάμενοι ἀπὸ τῶν πρεσβυτέρων, καὶ κατελείφθη ὁ Ἰησοῦς καὶ ἡ γυνὴ ἐν μέσῳ οὖσα.
10 ἀνακύψας δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτῇ· Γύναι, ποῦ εἰσιν; οὐδείς σε κατέκρινεν;
11 ἡ δὲ εἶπεν· Οὐδείς, Κύριε. εἶπε δὲ ὁ Ἰησοῦς· Οὐδὲ ἐγώ σε κατακρίνω· πορεύου καὶ ἀπὸ τοῦ νῦν μηκέτι ἁμάρτανε.
12 Πάλιν οὖν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς...
(Κατά Ιωάννην, 7:53-8:11)
Όλο αυτό το χωρίο, που νομίζω είναι πασίγνωστο, απουσιάζει τόσο από τον Σιναϊτικό, όσο και τον Κώδικα του Βατικανού, που σημαίνει πως προστέθηκε εκ των υστέρων. Σύμφωνα με τον Ehrman (σ. 92)
σε κάποιους κώδικες το κομμάτι αυτό προστέθηκε μετά το 21:25 και σε άλλους στο Κατά Λουκάν 21:38, αλλά έχει βρεθεί και σε άλλες θέσεις. Αυτό είναι ενδιαφέρον γιατί μας δείχνει ότι τα
Ευαγγέλια μπορεί να προήλθαν από συλλογή διεσπαρμένων κειμένων, συμβάντων και καταστάσεων περί του Ιησού, από διαφορετικές παραδόσεις, που σταδιακά συγκεντρώθηκαν και ολοκληρώθηκαν σε συνέχεια, κάτι που εντείνει την μυθική προέλευση τους.
Σιναϊτικός Κώδικας
Κώδικας του Βατικανού (σ. John 7.32, δεξιά στήλη).
Επίλογος
Είδαμε 34 χαρακτηριστικά παραδείγματα και περισσότερα αποσπάσματα διαστρέβλωσης του “ιερού” κειμένου, με σκοπό την αλλαγή του νοήματος προς συγκεκριμένη κατεύθυνση κάθε φορά, από ευσεβείς κατά τα άλλα χριστιανούς αντιγραφείς. Οι συγκεκριμένες παραχαράξεις πέρασαν στα σημερινά επίσημα κείμενα της Εκκλησίας.
Θα πρέπει να σημειώσουμε, πάλι, ότι ο Ωριγένης (το 255 κ.ε.) ο ίδιος κατηγορούσε τους χριστιανούς πως αλλάζουν συχνά τα κείμενα τους, το ίδιο και ο Κέλσος νωρίτερα (το 176).
Τί συμπεράσματα μπορεί να βγάλει κάποιος για τους ανθρώπους αυτούς και το κοινό που τους ακολουθούσε; Τί μπορεί να πει για κάποιον που υποτίθεται μεταφέρει το Ευαγγέλιο του ίδιου του θεού του, την μοναδική αλήθεια και επεμβαίνει σε αυτό όπως θα του φαινόταν καλύτερο;
Το σίγουρο είναι, ότι οι αλλαγές και οι προσθήκες ήταν κοινός τόπος την εποχή του μεσσιανισμού και την εποχή που ακολούθησε και οι διαφορετικές εκφάνσεις του Χριστιανισμού, ήθελαν η κάθε μία να προκρίνει την δική της εκδοχή ως σωστή και σας ξαναθυμίζω, ξέρουμε αλλαγές που έγιναν από τον 4
ο αιώνα και μετά και ελάχιστες νωρίτερα, σχεδόν 2-3 γενιές μετά τον Ωριγένη και 4 γενιές μετά τον Κέλσο, που είδαμε στο προοίμιο τι ανέφερε. Δεν γνωρίζουμε λοιπόν τις αλλαγές οι οποίες έχουν ήδη γίνει τον 3
ο ή τον 2
ο αι. στα
Ευαγγέλια και τα υπόλοιπα
Κανονικά Κείμενα της Εκκλησίας. Έτσι ακόμα δεν έχουμε την αρχική τους κατάσταση η οποία όσο προχωράμε στην κατανόησή τους, φαίνεται συνέχεια να αλλάζει.
Σημαντικό βοήθημα είναι η σελίδα της Wikipedia με αρκετές αλλαγές στα κείμενα της
Καινής Διαθήκης:
https://en.wikipedia.org/wiki/Textual_variants_in_the_New_Testament
Γρήγορα όμως μπορείτε να διαπιστώσετε ότι αν και έχει πολλές μικροαλλαγές, λείπουν σημαντικά αλλαγμένα χωρία, όπως έδειξε η παρουσίαση
του Κατά Μάρκον στον Σιναϊτικό.
ΔΕΣ:
Παραχάραξη· το ερμηνευτικό κλειδί της Εκκλησίας
ΧΟ. ὦ φίλον Οἰδίπου τέκος, ἔδεισ᾽ ἀκού- [στρ. α]
