Αττική Τραγωδία και Σόλων

Διάφορες θεωρίες έχουν προταθεί, για να ερμηνεύσουν την εμφάνιση της αττικής τραγωδίας.

Μία από αυτές,του G. Else, The Originand Early Form of Tragedy, NewYork 1965, φαίνεται να δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο πολιτικό στοιχείο ως παράγοντα που διαμόρφωσε την τραγωδία. Ως θεωρία που προσπαθεί να ερμηνεύσει τα πάντα από μια ορισμένη σκοπιά είναι εξίσου μονομερής, όπως άλλες θεωρίες που ανάγουν τη γέννηση του θεάτρου αποκλειστικά στο τελετουργικό στοιχείο προς τιμήν του Διονύσου. Εντούτοις αξίζει να κρατήσουμε απ’ αυτήν τον τονισμό του πολιτικού στοιχείου.

Κατά τη γνώμη του Elseτον αληθινό πρόδρομο της τραγωδίας πρέπει να τον αναζητήσουμε στο πρόσωπο του Σόλωνα. Ο Σόλωνας συνδυάζει τον πολιτικό και τον ποιητή και μέχρι την εποχή του Αισχύλου είναι ουσιαστικά ο μόνος Αθηναίος ποιητής του οποίου σώζονται έργα. Οι πολιτικές του ιδέες εκφράστηκαν αρχικά με το ελεγειακό δίστιχο, το αποδεκτό μέσο για παραίνεση και συμβουλή, και κατόπιν με τον ιαμβικό και τροχαϊκό στίχο. Ο Σόλων υπήρξε, λοιπόν, σημαντική πηγή για την τραγωδία, επειδή στην δική του προσωπική ένωση του ποιητή με τον πολιτικό προοικονομείται η ένωση τραγωδίας και πολιτικού στοιχείου. Ο Σόλων φαίνεται ότι επέλεξε να εκφραστεί σε τροχαϊκά και ιαμβικά μέτρα, τα κατοπινά μέτρα της τραγωδίας, προφανώς επειδή ένιωσε ότι το ελεγειακό μέτρο ήταν πολύ απρόσωπο και απόμακρο, για να εκφράσει τις προσωπικές του απόψεις. Αντ’ αυτού επιλέγει μέτρα που είχαν ήδη χρησιμοποιηθεί από τον Αρχίλοχο, αλλά τα εμποτίζει με μια σοβαρότητα και αίσθηση δημόσιας ευθύνης, η οποία κατά βάθος αντιτίθεται στο αρχιλόχειο πνεύμα. Είναι η σοβαρότητα του ηρωικού πνεύματος που ο Σόλων το προσγειώνει στον αθηναϊκό ρεαλισμό και διαμορφώνει απ’ αυτό μια μορφή ευθείας αυτοπαρουσίασης μπροστά στο λαό της Αθήνας. Ο Σόλων μας παρουσιάζει τον εαυτό του πάνω απ’ όλα ως δημόσιο πρόσωπο, το οποίο δεν κυριαρχείται από το πάθος, αλλά ερμηνεύει λογικά το χαρακτήρα και τα κίνητρα των ανθρώπων. Όλο το σολώνειο οικοδόμημα εγκιβωτίζεται μέσα στο πλαίσιο της Δίκης, η οποία αποδίδει σε κάθε άνθρωπο την πρέπουσα θέση του. Αυτή η τελευταία ιδέα αποτελεί προίκα του Σόλωνα στην τραγωδία.

Ο Σόλων επομένως αποτελεί έναν πολιτικό που εξηγεί ποιητικά τις πράξεις του σαν να ήταν μπροστά σε μια ομάδα πολιτών και όχι τόσο σαν να ήταν μπροστά στους θεούς. Η ποίησή του αποτελεί μίγμα πολιτικού λόγου και νομικών επιχειρημάτων. Το γεγονός ότι αυτού του είδους η έκφραση είναι φυσική γι’ αυτόν και αντιληπτή από το κοινό του δείχνει το βαθμό στον οποίο ποίηση και πολιτική ενσωμάτωναν η μία την άλλη ήδη από τον 6οαιώνα π.Χ. στην Αθήνα.

Οι τύραννοι στην Αθήνα κατανόησαν νωρίς τη σχέση ποίησης και πολιτικής νομιμότητας. Ο Πεισίστρατος κατάλαβε τη δύναμη της ποίησης, όταν αυτή προσδένεται σε πολιτικούς σκοπούς. Έτσι προσπάθησε να καρπωθεί το ρόλο της ποίησης ως δημόσιου παράγοντα, θεμελιώνοντας τις δύο μεγαλύτερες αθηναϊκές ποιητικές γιορτές, τα Παναθήναια και τα Μεγάλα Διονύσια. Πρέπει να επισημανθεί η ειρωνεία του γεγονότος πως αν και οι τραγικοί αγώνες θεσμοθετήθηκαν την εποχή της τυραννίας, εντούτοις η τραγωδία απετέλεσε το κατεξοχήν μέσο δαιμονοποίησης των τυράννων. Τέτοιου είδους παρατηρήσεις οδήγησαν τον Connorνα προτείνει μια εναλλακτική ριζοσπαστική άποψη για το χρόνο και το λόγο θεσμοθέτησης των Μεγάλων Διονυσίων. Για τον Connor τα Μεγάλα Διονύσια θεσμοθετήθηκαν μετά την πτώση των τυράννων ως μέσο για τον εορτασμό της νέας ελευθερίας και κοινωνικής τάξης που προέκυψε στην τελευταία δεκαετία του 6ου αιώνα Η θεωρία του Connorαπαιτεί η ενσωμάτωση της πόλης των Ελευθερών στην Αττική να έγινε μετά την κλεισθένεια μεταρρύθμιση της αθηναϊκής πολιτείας.

Στα Διονύσια η τραγωδία γίνεται δημόσια θεσμοθετημένο θέαμα και ενσωματώνεται στη ζωή του συνόλου των Αθηναίων πολιτών. Η βαρύτητα που αποκτούν οι θεατρικές παραστάσεις στη δημόσια ζωή της Αθήνας φαίνεται από το γεγονός ότι η χρηματοδότησή τους αποτελεί μια τιμητική όσο και δυσβάσταχτη λειτουργία, όπως είναι λ.χ. και η τριηραρχία. Αλλά και οι γενικότερες συνθήκες παραγωγής και παράστασης των τραγωδιών φαίνεται να ευνοούν την πολιτικοποίηση του θεσμού: υπεύθυνοι για τη διοργάνωση των δραματικών αγώνων είναι οι ανώτατοι άρχοντες του κράτους (ο επώνυμος άρχων για τα Μεγάλα Διονύσια, ο άρχων βασιλεύς για τα Λήναια). Ο ποιητής που ήθελε να ανεβάσει έργο του έπρεπε πρώτα να απευθυνθεί στον αρμόδιο άρχοντα, για να λάβει χορό. Οι άρχοντες εξέταζαν κυρίως τα χορικά των τραγωδιών, επειδή αυτά αποτελούσαν το πλέον ιδεολογικό και πολιτικό μέρος του έργου (βλ. π.χ. το τέλος των Ευμενίδων, όπου ο Αισχύλος συζητά τις αρμοδιότητες του Αρείου Πάγου).Έτσι εξαρτιόταν απόλυτα από την πολιτεία και τους αξιωματούχους της το αν ένας ποιητής θα είχε τη δυνατότητα να παρουσιάσει στο κοινό το έργο του. Αντίθετα από τους λυρικούς ποιητές, όπως ο Πίνδαρος ή ο Σιμωνίδης, οι οποίοι εξαρτώνταν από τυράννους ή βασιλείς, οι τραγικοί ποιητές κατά κάποιο τρόπο εξετάζονται, μέσω των αρχόντων, απ’ όλη την πόλη, την πολιτική κοινότητα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η τραγική τέχνη να υπόκειται στην επίδραση του ανταγωνισμού των πολιτικών δυνάμεων για επιρροή και να αποτελεί μέρος αυτής της πάλης. Ο ποιητής έπρεπε κατά κάποιο τρόπο να αποτελεί εκπρόσωπο ορισμένων πολιτικών τάσεων. Επιπλέον, η ίδια η πολύπλοκη διαδικασία της ψηφοφορίας για την ανάδειξη του νικητή ήταν ανοιχτή σε πολιτικές επιδράσεις: οι κριτές ορίζονταν κατόπιν μιας σειράς κληρώσεων και επιλογών και έπρεπε να εκπροσωπούν το σύνολο του λαού, επομένως και τις πολιτικές του πεποιθήσεις αλλά και τις ειδικότερες τάσεις της στιγμής. Η κρίση τους μπορεί να επηρεαζόταν όχι μόνο από τις λογοτεχνικές τους προτιμήσεις και τις φιλοσοφικές τους απόψεις αλλά και από τις πολιτικές τους συμπάθειες, καθώς και από την αντίδραση των θεατών. Την επομένη της λήξης των αγώνων γινόταν συνεδρίαση στο θέατρο, για να κρίνει ο δήμος το σύνολο της διοργάνωσης της γιορτής αλλά και ειδικά όλους τους συντελεστές της. Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα η τραγική ποίηση να υποστηρίζεται από μια περίπλοκη πολιτική πατρωνία.

Η τραγωδία ένωσε τον επικό ήρωα, ο οποίος αυτοπαρουσιάζεται –όπως ο Σόλωνας- χωρίς τη μεσολάβηση του ραψωδού, και το μη ηρωικό στοιχείο στην ομάδα του χορού, μια ομάδα πολιτών που ενσαρκώνει το πολιτικό στοιχείο. O χορός αποτελεί σημαντικό στοιχείο στη δημοκρατική αυτοσυνειδησία της πόλης. Πρόσφατες μελέτες υποδεικνύουν ότι είναι πιο δημοκρατικός κι από την ίδια την πόλη, αφού περιλαμβάνει γέρους, γυναίκες, σκλάβους, ξένους. Έτσι η τραγωδία ενοποιεί πνευματικά την Αττική. Φέρνει το πολύ μακρινό παρελθόν στο παρόν, συνδέει τους μεγάλους άνδρες με τους ταπεινούς. Όλοι οι Αθηναίοι, αριστοκράτες και κοινοί θνητοί, συναντιούνται σε ένα κοινό πεδίο και κοινωνούν με το ηρωικό πνεύμα. Αυτή η ένωση των Αθηναίων στο όνομα των ομηρικών αρετών εξουδετερώνει πολλά από τα διασπαστικά στοιχεία της φυλετικής κοινωνίας και προετοιμάζει το κοινό συναισθηματικό έδαφος, για να ριζώσουν οι κλεισθένειες καινοτομίες. Κατά κάποιο τρόπο, λοιπόν, οι μέγιστες επιτυχίες της Αθήνας στο οικονομικό, στρατιωτικό και πολιτικό πεδίο προετοιμάζονται από την τραγωδία. Ο Αισχύλος θα υψώσει την τραγωδία ακόμη ψηλότερα και η αισχύλεια τραγωδία θα αποτελέσει την έσχατη πραγμάτωση της σολώνειας αντίληψης για την τέχνη: το δράμα όχι μόνο δίνει τη δυνατότητα στον ήρωα να αντιμετωπίσει την απροσδιοριστία της ύπαρξης αλλά και στους απλούς πολίτες του χορού να δράσουν ηρωικά. Αυτό είχε αντίκτυπο στις στρατιωτικές επιτυχίες των Αθηναίων: ένας ολόκληρος λαός ζει και πεθαίνει σαν ήρωας. Η διάδοση της ομηρικής αρετής της στρατιωτικής δόξας στο σώμα των Αθηναίων πολιτών έχει πρωταρχική σημασία για την επιβίωση και τη δόξα της πόλης, η οποία κορυφώνεται με την επιτυχία της οπλιτικής δημοκρατίας.

Το πρωί είμαστε πιο ψηλοί & άλλα παράξενα του σώματος

-Γιατί οι δίδυμοι δεν έχουν τα ίδια δακτυλικά αποτυπώματα;
-Γιατί το πρωί είμαστε πιο ψηλοί;
-Γιατί οι γυναίκες κρυώνουν περισσότερο από τους άνδρες;

Πολλά «γιατί», που για τους περισσότερους είναι ανεξήγητα. Με αφορμή τα ερωτήματα αυτά, σας παρουσιάζουμε κάποιες από τις πιο παράξενες ιδιότητες και λειτουργίες της τελειότερης μηχανής του κόσμου, που δεν είναι άλλη από τον ανθρώπινο οργανισμό.

Το πρωί είμαστε πιο ψηλοί

Αν μετρήσουμε το ύψος μας το βράδυ, θα διαπιστώσουμε ότι είμαστε κοντύτεροι κατά περίπου 1 εκ. σε σχέση με το πρωί. Οι ειδικοί εξηγούν ότι αυτό σχετίζεται με τους μεσοσπονδυλίους δίσκους. Αυτοί οι ημιελαστικοί δίσκοι περιέχουν υγρό, το οποίο
με την πάροδο της ημέρας και εξαιτίας της όρθιας στάσης του σώματος μειώνεται σε όγκο. Ευτυχώς, όμως, επανακτάται κατά τις βραδινές ώρες, που ξεκουραζόμαστε.

Οι γυναίκες κρυώνουν περισσότερο  

Τα «κρύα πόδια» των γυναικών είναι ένα συχνό ανδρικό παράπονο. Πολλές γυναίκες κρυώνουν περισσότερο από τους άνδρες, γεγονός που σχετίζεται με την ιδιάζουσα διαμόρφωση του αγγειακού τους συστήματος. Οι γυναίκες έχουν περισσότερα αγγεία στο δέρμα, τα οποία στις χαμηλές θερμοκρασίες του περιβάλλοντος συσπώνται, με αποτέλεσμα να ταλαιπωρούνται συχνότερα από... κρύα χέρια και πόδια. 

Οι ξανθοί έχουν  περισσότερα μαλλιά

Περίεργο κι όμως αληθινό! Το χρώμα των μαλλιών είναι αυτό που καθορίζει και την πυκνότητά τους. Το μέσο ανθρώπινο κεφάλι διαθέτει 100.000 θύλακες τριχών. Τους περισσότερους διαθέτουν οι ξανθοί, με περίπου 146.000 θύλακες, και ακολουθούν οι μελαχρινοί και οι καστανοί με 110.000 και 100.000 θύλακες αντίστοιχα. Τα λιγότερο πυκνά μαλλιά έχουν οι κοκκινομάλληδες. Μάλιστα, η απόσταση που τους χωρίζει από τους προτελευταίους καστανούς είναι αρκετή, αφού διαθέτουν μόλις 86.000 θύλακες τριχών. 

Κάθε ηλικία έχει τη δική της μυρωδιά 

Η μυρωδιά του σώματος αλλάζει όχι μόνο από άτομο σε άτομο ή από φύλο σε φύλο, αλλά και από ηλικία σε ηλικία. Ένα μωρό μυρίζει διαφορετικά από ένα νήπιο, έναν έφηβο, έναν ενήλικο ή έναν υπερήλικο και αυτό οφείλεται στην αλλαγή των ορμονών, στην ωρίμαση του ορμονικού συστήματος, καθώς και στην αλλαγή της σύνθεσης των εκκρίσεων του σώματος. Μάλιστα, παρόμοιες διαπιστώσεις έχουν αναφερθεί και για διάφορα είδη ζώων. Σύμφωνα με αμερικανική έρευνα, τα ευρήματα της οποίας δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση «PLoS ONE», η μυρωδιά των ηλικιωμένων είναι πιο απαλή και διακριτική συγκριτικά με εκείνη των ατόμων άλλων ηλικιών. 

Τα νεογέννητα δεν διακρίνουν χρώματα 

Το οπτικό σύστημα του ανθρώπου εξελίσσεται σταδιακά και χρειάζεται αρκετά χρόνια για να αναπτυχθεί πλήρως. Τα νεογνά μπορούν να δουν σε απόσταση περίπου 30 εκ. Πιο κοντά ή πιο μακριά βλέπουν θολά. Τους δύο πρώτους μήνες της ζωής τους, η κόρη του ματιού τους αντιδρά σε φωτεινά ερεθίσματα και μόνο από τον πέμπτο μήνα αρχίζουν να ανταποκρίνονται σε χρώματα, κυρίως έντονα, όπως το κόκκινο και το πορτοκαλί. 

Τα σγουρά μαλλιά ισιώνουν!  

Συμβαίνει συχνά ένα παιδί να έχει σγουρά μαλλιά μέχρι τη νηπιακή ηλικία, ξαφνικά στην εφηβεία τα μαλλιά του να ισιώσουν και κάποια στιγμή, αργότερα στη ζωή του, να ξαναγίνουν σγουρά. Οι ειδικοί εξηγούν ότι ο τύπος των μαλλιών μπορεί να αλλάξει λόγω της εναλλαγής των ορμονών. Αυτό συμβαίνει κυρίως στις γυναίκες, που οι ορμονικές αυξομειώσεις είναι συχνότερες (π.χ. στην εγκυμοσύνη, στην εμμηνόπαυση). 

Η κλασική μουσική μάς κάνει εξυπνότερους

Τα μωρά που ακούνε κλασική μουσική τους πρώτους μήνες της ζωής τους, αλλά και κατά την περίοδο που ακόμα βρίσκονται στην κοιλιά της μαμάς τους, φαίνεται ότι έχουν ένα προβάδισμα όσον αφορά το IQ τους. Η κλασική μουσική βοηθά στο να χτιστούν «γέφυρες» μεταξύ των νευρώνων, που διευκολύνουν την ταχύτερη μεταφορά σκέψεων και πληροφοριών. Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως «Mozart effect». Πέρα από αυτό, πάντως, οι επιστήμονες συμφωνούν ότι η μουσική βελτιώνει γενικότερα τις γνωστικές ικανότητες (μνήμη, λογική). 

Τα πέλματα πλαταίνουν  

Καθώς μεγαλώνουμε, τα πόδια μας και ειδικά τα πέλματα καταπονούνται (π.χ. από την ορθοστασία, το βάρος του σώματος, τα ακατάλληλα υποδήματα) και οι σύνδεσμοι φθείρονται και επομένως χαλαρώνουν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η φυσιολογική καμάρα, που υπάρχει στο πέλμα του ποδιού και τη στηρίζουν οι σύνδεσμοι, να μειώνεται σημαντικά, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις ακόμη και να εξαφανίζεται τελείως (βαριάς μορφής πλατυποδία). Συνεπώς, τα πέλματα γίνονται επίπεδα και αποκτούν μεγαλύτερο πλάτος. Επιπλέον, σε άτομα με κληρονομική προδιάθεση, η χρόνια καταπόνηση παραμορφώνει και το κότσι. Εξαιτίας όλων αυτών, συχνά απαιτείται αλλαγή στο νούμερο του παπουτσιού. 

Οι νευρώνες μας «αγκαλιάζουν» τη Γη

Ένας μέσος εγκέφαλος έχει περίπου 100 δισεκατομμύρια νευρώνες (εγκεφαλικά κύτταρα με ακτινωτό σχήμα). Αν μπορούσαμε να απλώσουμε και να ενώσουμε όλους τους νευράξονες (είναι η προεκτάσεις των κυττάρων) των εγκεφαλικών κυττάρων ενός μόνο ανθρώπου, θα ήταν σε μήκος αρκετοί ώστε να τυλίξουν 4 φορές τη Γη γύρω από την περίμετρό της. 

Τα νύχια μεγαλώνουν  πιο γρήγορα στα χέρια 

Η εξήγηση βρίσκεται στο γεγονός ότι τα χρησιμοποιούμε περισσότερο. Η αναπαραγωγή της κεράτινης στιβάδας στα νύχια των χεριών γίνεται με γρήγορο τρόπο, ώστε να προστατεύεται καλύτερα το δέρμα. Επιπλέον, τα νύχια του ποδιού αργούν να μεγαλώσουν, επειδή είναι αρκετά πιο χοντρά. Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα νύχια των χεριών μεγαλώνουν
3 φορές γρηγορότερα από των ποδιών.   

Το μυαλό μας δεν κοιμάται ποτέ

Τις ώρες που κοιμόμαστε, ενώ το υπόλοιπο σώμα ξεκουράζεται, ο εγκέφαλος οργανώνει τις πληροφορίες που έλαβε κατά τη διάρκεια της ημέρας (οτιδήποτε έχουμε ακούσει ή δει) και τις αποθηκεύει. Λειτουργεί, δηλαδή, σαν ένα είδος σκληρού δίσκου. 

«Νέο» στομάχι κάθε 15 ημέρες 

Τα επιθηλιακά κύτταρα του βλεννογόνου του στομάχου και κυρίως του εντέρου υφίστανται μεγάλη φθορά λόγω της διαδικασίας της πέψης, γι’ αυτό και αντικαθίστανται από νέα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Χάρη σε αυτήν την αναγεννητική ικανότητα των κυττάρων, ο βλεννογόνος ανανεώνεται περίπου κάθε 2 εβδομάδες.

Ο εγκέφαλος συνεχώς ανανεώνεται 

Σε αντίθεση με την άποψη που επικρατούσε παλαιότερα, σύμφωνα με την οποία στον εγκέφαλο δεν δημιουργούνται νέα κύτταρα, σήμερα γνωρίζουμε ότι ο εγκέφαλος διατηρεί έναν μεγάλο βαθμό πλαστικότητας σε κάθε ηλικία. Αυτό σημαίνει ότι δημιουργεί διαρκώς καινούργια κύτταρα ακόμη και στους ηλικιωμένους ή τους πάσχοντες από κάποια νευροεκφυλιστική πάθηση (π.χ. νόσο Αλτσχάιμερ).

Τα αποτυπώματά μας είναι μοναδικά 

Κάθε άνθρωπος έχει τα δικά του αποτυπώματα τόσο στα χέρια όσο και στα πόδια. Το πιο εντυπωσιακό, όμως, είναι το γεγονός ότι το ίδιο ισχύει και για την περίπτωση των διδύμων που προέρχονται από το ίδιο ωάριο (μονοζυγωτικοί). Παρότι είναι εμφανισιακά ολόιδιοι, διαφέρουν στα αποτυπώματα των δαχτύλων τους. 

Πιο μικρή η γυναικεία καρδιά 

Οι γυναίκες, λόγω ανατομικής κατασκευής, έχουν μικρότερη καρδιά και λεπτότερα στεφανιαία αγγεία σε σχέση με τους άνδρες. Έτσι εξηγείται, άλλωστε, το γεγονός ότι, παρότι προσέχουν πολύ και είναι πιο συνεπείς στο θέμα της πρόληψης, συνήθως παθαίνουν πιο βαριάς μορφής καρδιαγγειακά νοσήματα. Όσον αφορά, πάντως, τη λειτουργία της γυναικείας καρδιάς, είναι ακριβώς η ίδια με την αντίστοιχη των ανδρών. Η θεωρία ότι χτυπά πιο γρήγορα είναι μύθος. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι μετά την εμμηνόπαυση και εξαιτίας των ορμονικών αλλαγών παρατηρείται μια αύξηση των καρδιακών παλμών και της αρτηριακής πίεσης. 

Οι μελαχρινοί έχουν λιγότερες ρυτίδες

Αυτό συμβαίνει διότι διαθέτουν μεγαλύτερη φωτοπροστασία. Με άλλα λόγια, το δέρμα τους προστατεύεται επαρκώς από τις βλαβερές υπεριώδεις ακτίνες του ηλίου, που προκαλούν πρόωρη γήρανση του δέρματος (φωτογήρανση).

Ο φόβος και ο πόνος είναι μπροστά στην κρυμμένη σου δύναμη ασήμαντες δυνάμεις.

Μοιάζει με κινηματογραφική ταινία. Που λες δεν μπορεί, κάποτε θα τελειώσει και θα βγω έξω από το σινεμά, στην πραγματικότητα. Κι όμως, δεν είναι μυθοπλασία. Είναι το σενάριο, που η ίδια η πραγματικότητα έχει πλάσει. Είναι η πραγματικότητα, ωμή, σκληρή και απαιτητική.
Και σε αυτή τη σκηνή, σε αυτή την πλοκή, σε αυτή τη δράση γίνεσαι πρωταγωνιστής ή συμπρωταγωνιστής. Χωρίς να το έχεις επιλέξει, χωρίς να έχεις διαβάσει το σενάριο, χωρίς να έχεις προετοιμαστεί. Και ως πρωταγωνιστής, είσαι υποχρεωμένος να αγωνιστείς για να δικαιολογήσεις τον τίτλο σου στους τίτλους αρχής. Πρέπει να αντιδράσεις στη δράση. Δε θα εισπράξεις χρήματα γι’ αυτό, δε θα γίνεις διάσημος, μπορεί και να δεχτείς κριτικές από τους τηλεκριτικούς.

Πάνω από όλα όμως ως πρωταγωνιστής, έχεις τη δυνατότητα να κάνεις μια μεγάλη επιτυχία. Να διαχειριστείς την κατάσταση, να απαλύνεις σταδιακά τον πόνο και το φόβο και να βάλεις έναν ανώτερο στόχο, που θα υπηρετήσεις πιστά και μέχρι το τέλος. Να επανέρθει η κατάσταση στην πρότερη ηρεμία και ομαλότητα, χωρίς να αφήσει πληγές, μέσα και έξω από τα σώματα.
Αν το δεις από απόσταση, αν το ακούσεις ως μία φήμη, αν στο περιγράψουν, λες ότι είναι πολύ πιθανό να λυγίσεις, να σπάσεις, να καταρρεύσεις και να μην μπορείς να βοηθήσεις ούτε τον ίδιο σου τον εαυτό. Εκείνες τις κρίσιμες στιγμές και τις επόμενες που θα ακολουθήσουν, να πελαγώσεις, να τρέμεις, να κάνεις λάθος, να μπερδευτείς, να χάσεις τη γη κάτω από τα πόδια σου. Είναι ανθρώπινο.

Είναι μια πιθανότητα και αυτό. Όμως είναι μια πιθανότητα μικρή.
Εκείνες τις κρίσιμες στιγμές, η ανάγκη για να βοηθήσεις και να βοηθηθείς μέσα από τις δικές σου πράξεις, η υπέρτατη ανάγκη για επιβίωση και αυτοσυντήρηση σε ατσαλώνουν, σε δυναμώνουν, σε κάνουν τέρας ψυχραιμίας, σε μετατρέπουν σε έναν τέλειο υπολογιστή. Όχι ηλεκτρονικό, ανθρώπινο. Που κάνει τα πάντα σωστά ή αρκετά σωστά. Σαν να είχες τελικά διαβάσει το σενάριο και να είχες προετοιμαστεί. Γίνεσαι αυτό που πρέπει και χρειάζεται να είσαι.

Λες «αυτά δεν γίνονται». Να όμως, που γίνονται. Όλα γίνονται. Σημασία όμως, δεν έχει τι έγινε. Σημασία έχει τι συμπεράσματα και ποια μαθήματα αυτογνωσίας βγήκαν από αυτό. Σημασία έχει ότι ο φόβος, ο πόνος και το κακό, που ο άλλος θέλει να σου προκαλέσει, είναι χαμερπείς, ποταπές και ασήμαντες δυνάμεις, μπροστά στη φυσική, στην εσωτερική, στην κρυμμένη και φανερή σου δύναμη να απαντάς αποστομωτικά με το καλό και το σωστό. Σημασία έχει ότι ό,τι δεν σε σκοτώνει, σε κάνει πιο δυνατό, πέρα για πέρα αληθινά και με αποδείξεις.

Δεν νομίζω τελικά, μετά από όλα αυτά και μετά από κάποιο χρόνο που έχει περάσει και πάντα λειτουργεί θεραπευτικά, ότι όλη αυτή η διαχείριση είναι ιδιαίτερο γνώρισμα, χάρισμα, δύναμη ή δεξιότητα κάποιου ιδιαίτερου ανθρώπου. Είμαι σίγουρος τελικά, ότι είναι εκ γενετής προίκα και εφόδιο κάθε υγιούς ανθρώπου, που θέλει να κάνει και να ζει το καλό για να αντλεί δύναμη και ικανοποίηση μέσα από αυτό.

Η ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ ΔΕ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΘΕΩΡΗΘΕΙ ΣΑΝ ΚΑΤΙ ΔΕΔΟΜΕΝΟ

Η ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΙ ΠΟΛΥ ΣΠΑΝΙΟ. Ένα γραφείο ή μία αξιοσέβαστη θέση δίνουν αξιοπρέπεια. Είναι σαν να φοράς γραβάτα. Η γραβάτα, το κοστούμι, το πόστο, δίνουν αξιοπρέπεια. Ένας τίτλος ή μια θέση δίνουν αξιοπρέπεια. Ξεγύμνωσε όμως τους ανθρώπους απ’ όλα αυτά και θα δεις ότι πολύ λίγοι θα έχουν εκείνη την ποιότητα της αξιοπρέπειας που δίνει η ελευθερία τού να μην είσαι τίποτα.

ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΛΑΧΤΑΡΟΥΝ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΙ, και με το να είναι κάτι, παίρνουν θέση στην κοινωνία που θεωρείται σεβαστή. Οι άνθρωποι κατατάσσονται σε διάφορες κατηγορίες -έξυπνοι, πλούσιοι, επιστήμονες, άγιοι- κι όποιος δε μπορεί να καταταγεί σε μια κατηγορία αναγνωρισμένη από την κοινωνία, θεωρείται πρόσωπο περιθωριακό.

Η ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ ΔΕ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΘΕΩΡΗΘΕΙ ΣΑΝ ΚΑΤΙ ΔΕΔΟΜΕΝΟ, δε μπορεί να καλλιεργηθεί, και αν κανείς είναι συνειδητά αξιοπρεπής, σημαίνει ότι όλη την ώρα νοιάζεται μόνο για τον εαυτό του, που σημαίνει ότι είναι ασήμαντος, μικροπρεπής. Το να είσαι τίποτα σημαίνει ότι είσαι ελεύθερος από την ιδέα τού να είσαι κάτι. Αληθινή αξιοπρέπεια υπάρχει, όταν δεν ανήκεις ή βρίσκεσαι σε κάποια ξεχωριστή θέση. Αυτό δε μπορεί κανείς να σ’ το αφαιρέσει, θα υπάρχει πάντα.

ΤΟ Ν’ ΑΦΗΝΕΙΣ ΤΗ ΖΩΗ ΝΑ ΚΥΛΑΕΙ ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΜΕΝΕΙ ΠΙΣΩ ΤΗΣ ΚΑΝΕΝΑ ΚΑΤΑΚΑΘΙ, σημαίνει ύπαρξη πραγματικής επίγνωσης. Ο ανθρώπινος νους είναι σαν το κόσκινο, που άλλα κρατάει κι άλλα αφήνει να περνάνε. Εκείνα που κρατάει έχουν το μέγεθος των επιθυμιών του και οι επιθυμίες, όσο κι αν είναι βαθιές, δυνατές ή ευγενικές, είναι μικρές κι ασήμαντες γιατί η επιθυμία είναι κατασκεύασμα του νου.

ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΗ ΕΠΙΓΝΩΣΗ να μη συγκρατείς τη ζωή, αλλά να την αφήνεις να κυλάει ελεύθερα, χωρίς να κάνεις καμιά επιλογή. Πάντοτε διαλέγουμε και κρατάμε -διαλέγουμε εκείνα που έχουν σημασία και τα κρατάμε για πάντα. Αυτό είναι που ονομάζουμε εμπειρία, και τον πολλαπλασιασμό των εμπειριών τον ονομάζουμε πλούτο της ζωής.

Ο ΠΛΟΥΤΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΕΙΝΑΙ Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΕΜΠΕΙΡΙΩΝ. Η εμπειρία που παραμένει, που κρατιέται, εμποδίζει εκείνη την κατάσταση όπου το γνωστό δεν υπάρχει. Το γνωστό δεν είναι ο θησαυρός, αλλά ο νους προσκολλιέται σ’ αυτό κι έτσι καταστρέφει ή ρυπαίνει το άγνωστο.

ΕΙΜΑΣΤΕ -ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ- ΠΛΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΙΑΘΕΣΗΣ ή μιας ποικιλίας από διαθέσεις. Λίγοι από μας ξεφεύγουν απ’ αυτό. Για μερικούς έχει σχέση με τη σωματική τους κατάσταση, για άλλους με τη διανοητική και μας αρέσει αυτή η «μια πάνω μια κάτω» κατάσταση, νομίζουμε ότι αυτή η αλλαγή διάθεσης είναι μέρος της ύπαρξης ή πάλι απλώς αφήνει κανείς να παρασύρεται μια από τη μία διάθεση και μια από την άλλη.

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΟΜΩΣ ΜΕΡΙΚΟΙ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΙΑΣΜΕΝΟΙ σ’ αυτό το «πάνω κάτω», που είναι ελεύθεροι από το να παλεύουν να γίνουν κάτι, έτσι που εσωτερικά υπάρχει μια σταθερότητα που δεν είναι αποτέλεσμα θέλησης, μια σταθερότητα που δεν έχει καλλιεργηθεί, που δεν είναι σταθερότητα από συγκεντρωμένο ενδιαφέρον σε κάτι, ούτε είναι αποτέλεσμα κάποιας δραστηριότητας σαν τις παραπάνω. Εμφανίζεται, όταν η θέληση παύει να δρα.

 

Ό, τι ανθίζει πρέπει να έχει ελευθερία, πρέπει να έχει φως

Επίγνωση είναι εκείνη η κατάσταση του νου που συλλαμβάνει τα πάντα -το πέταγμα του κορακιού στον ουρανό, τα λουλούδια στα δέντρα, οι άνθρωποι που κάθονται μπροστά μας, τα χρώματα που φορούν- το να έχεις ακέραια επίγνωση, η οποία απαιτεί κοίταγμα, παρατήρηση, να παίρνεις τη μορφή του φύλλου, το σχήμα του κορμού, το σχήμα ενός άλλου, του τι κάνει.
Το να έχει κάποιος ακέραια επίγνωση και από εκεί να δρα-είναι να έχει επίγνωση του συνόλου της ύπαρξής του. Αν έχετε μια κατακερματισμένη πνευματική αντίληψη και μείνετε προσκολημένος στην ικανότητα αυτή και αντλήσετε εμπειρία μέσα από αυτή την ιδιότητα η οποία είναι εξαρχής περιορισμένη-αυτό δημιουργεί μια κατώτερη ποιότητα του νου, περιορισμένη, στενή.

Αλλά η συνειδητοποίηση του συνόλου της ύπαρξής σας, κατανοητή μέσω της επίγνωσης της κάθε σκέψης και του κάθε συναισθηματος, που ποτέ δεν το περιορίζετε, αφήνοντας κάθε σκέψη και κάθε συναίσθημα να ανθίσει έχοντας επίγνωση αυτού-αυτό είναι εντελώς διαφορετικό από τη δράση ή την συγκέντρωση η οποία είναι μια απλή πνευματική αντίληψη και ως εκ τούτου περιορισμένη σε έκταση.

Το να αφήσετε μια σκέψη ή ένα συναίσθημα να ανθίσει απαιτεί προσοχή-όχι συγκέντρωση. Η άνθηση μιας σκέψης δίνει ελευθερία σε αυτό και μπορείτε να δείτε πώς κινείται εντός σας, αυτό που συμβαίνει στη σκέψη σας, στο συναίσθημα σας. Οτιδήποτε ανθίζει πρέπει να έχει ελευθερία, πρέπει να έχει φως, δεν μπορεί να παραμένει περιορισμένο.
Δεν μπορείτε να αποδώσετε οποιαδήποτε αξία σε αυτό, δεν μπορείτε να πείτε, "Αυτό είναι σωστό, αυτό είναι λάθος. Αυτό θα πρέπει να είναι, και αυτό δεν θα πρέπει να είναι"-έτσι περιορίζετε την άνθηση της σκέψης. Και μπορεί να ανθίσει μόνο σε αυτή την επίγνωση. Ως εκ τούτου, αν μπείτε σε αυτό πολύ βαθιά, θα διαπιστώσετε ότι αυτή η άνθηση της σκέψης είναι το τέλος της σκέψης.

Κρισναμούρτι

Μπορεί η συνείδηση να γνωρίζει το περιεχόμενό της;

Μπορεί η συνείδηση να γνωρίζει το περιεχόμενό της τη στιγμή που υφίσταται; Ή μήπως η συνειδητοποίηση έρχεται μετά από τη σκέψη; Οι περισσότεροι από εμάς έχουν συνείδηση κάποιου γεγονότος, κατάστασης, αφότου αυτό συμβεί. Μπορεί να υπάρχει συνείδηση της σκέψης αυτής καθαυτής;

Όταν ολόκληρη η ζωή είναι βασισμένη στη σκέψη, η οποία αναγνωρίζει το συναίσθημα, τα ρομαντικά αισθήματα, τη φαντασία κ.ο.κ. 

Η σκέψη τα αναγνωρίζει όλα αυτά. Η σκέψη είναι το μέσο όλων των πράξεων, κάθε δράσης. Δεν υπάρχει αυθορμητισμός. 

Εάν δείτε τον εαυτό σας καθαρά, αυθορμητισμός υπάρχει όπου υπάρχει απόλυτη και ολοκληρωτική ελευθερία ψυχολογικώς.

Όταν αρχίζετε να θυμώνετε, μπορεί να υπάρξει επίγνωση καθώς ανεβαίνει στην επιφάνεια το αίσθημα της ζήλιας; Ή της απληστίας; Ή γνωρίζετε ότι ζηλεύετε, ότι θυμώνετε, ότι είστε άπληστοι; Αυτό πολλοί άνθρωποι το βλέπουν αφότου η σκέψη παρεμβληθεί. 

Αλλά μπορεί κανείς να βρίσκεται εκεί, την ίδια στιγμή που ο θυμός ξεκινά από μέσα; Να δει ολόκληρη την κίνηση του θυμού. Ή της απληστίας, βλέπετε κάτι που θέλετε και υπάρχει άμεση δράση, υπάρχει όμως επίγνωση της όλης διαδικασίας; Μπορεί να υπάρχει επίγνωση του ίδιου του μηχανισμού της σκέψης;

Το να δείτε την ολότητα της ύπαρξής σας, όχι μόνο τις σεξουαλικές απαιτήσεις σας. Διότι το σεξ δεν είναι η μοναδική πτυχή της ζωής σας. Υπάρχουν οι φόβοι, ο θάνατος, το άγχος, η ενοχή, απόγνωση, κατάθλιψη, θλίψη. Όλα αυτά αποτελούν τμήμα της ζωής σας.

Έτσι λοιπόν, όλα αυτά είναι η συνείδησή σας. Και διερωτάται κάποιος, είναι δυνατόν η συνείδηση να έχει επίγνωση ολόκληρου του περιεχομένου της; Αυτό σημαίνει, υπάρχει κάποια συνολική παρατήρηση;

Η συνείδηση δημιουργείται από τον χρόνο, μέσα από αυτό που καλούμε εξέλιξη. Στη ζωή σας υπήρξαν συμβάντα, ατυχήματα, αναμνήσεις φυλετικές, εθνικές, οικογενειακές και άλλες. Όλα αυτά, είναι μια κίνηση που εμπεριέχεται μέσα στη συνείδηση. Οπότε, είναι ποτέ δυνατόν να είμαστε απολύτως ελεύθεροι από αυτό το περιεχόμενο;

Κρισναμούρτι

Τί είναι τρέλα;

Είναι δύσκολο να ειπωθεί γιατί η Τρέλα και ο θάνατος εκφράζουν τις ακραίες αλλά ταυτόχρονα «ανθρώπινες, πολύ ανθρώπινες» μορφές ετερότητας της ανθρώπινης ύπαρξης. Τα ίδια τα πάσχοντα άτομα συχνά δυσκολεύονται να εκφράσουν αυτό που τους συμβαίνει.
Οι λέξεις, λοιπόν, είναι δύσκολο να αποδώσουν το βίωμα μιας κατάστασης που υπερβαίνει την δυνατότητα της έκφρασής μας.
Ωστόσο, μπορούμε να επιχειρήσουμε να το προσεγγίσουμε.
Συνώνυμο της Τρέλας είναι η Ψύχωση. Αλλά, όχι με την κοινή έννοια της εμμονής, του ‘κολλήματος’, του φανατισμού ή της ‘πόρωσης’ αν και μπορεί ένα ‘κόλλημα’ να είναι ένα ψυχωτικό σημείο.

Κατ’ αρχήν, ας παραμερίσουμε τα στερεότυπα ότι η Τρέλα είναι ωραία, ότι η Τρέλα είναι επαναστατική, ότι η Τρέλα είναι μαγκιά, ότι ο τρελός προσποιείται, κ.λπ.
Επίσης, ας παραμερίσουμε την δαιμονοποίησή της αλλά και την αυτόκλητη υπεράσπισή της ως δήθεν μη διαφορετικής κατάστασης από εκείνης των υπόλοιπων ατόμων.

Ας παραμερίσουμε ακόμη, το θρησκευτικό ή μαγικό νόημα που μπορεί να της αποδίδεται, την πολιτική εμπάθεια ή τον προσεταιρισμό της, τις ιστορικές και κοινωνικές θεωρήσεις διαχρονικά και συγχρονικά, δηλαδή το νόημα που αποδίδει μια κοινωνική ομάδα σ’ αυτό που συμβαίνει εντός της.

Ας παραμερίσουμε επίσης, εκείνες τις ανεκδιήγητες απόψεις που πάνε βάσει κοινωνικών στερεοτύπων να ορίσουν το φυσιολογικό και μη φυσιολογικό στη ζωή μας, το λογικό και το παράλογο, το πολιτικά ορθό και το απορριπτέο όταν δεν συνάδει με τη σκέψη εκείνου που κρίνει.

Κυρίως, όμως, ας παραμερίσουμε αν θέλουμε κάτι να καταλάβουμε, τις δικές μας φαντασιώσεις για τον επικίνδυνο τρελό, τις Χολυγουντιανές αναφορές για τον τρομακτικό ψυχοπαθή, το για ‘πέταμα’ άτομο, το κρυφό ή φανερό γέλιο της υπεροχής μας ως λογικών, την συμπονετική κατανόησή μας που είναι ταυτόχρονα απόρριψη.

Μια απόπειρα προσέγγισης:
Η Τρέλα είναι μια ψυχική κατάσταση που θίγει σε βάθος το σύνολο της προσωπικότητας και του συναισθηματικού κόσμου, ολόκληρη την παρουσία και την ύπαρξη του ατόμου στον κόσμο. Το άτομο δεν έχει επίγνωση της κατάστασης του (σε αντίθεση με τη Νεύρωση όπου το άτομο έχει επίγνωση του προβλήματος του παρότι δεν μπορεί να το αντιμετωπίσει) οι δε νοητικές λειτουργίες του παραμένουν ανέπαφες.

Κύριο χαρακτηριστικό της διαταραχής αυτής είναι η αποκοπή από την κοινή πραγματικότητα και η επινόηση μιας νέας (παραλήρημα) ή η ερμηνεία της κοινής πραγματικότητας μ’ έναν τρόπο εξωλογικό, απόπειρες που αποσκοπούν στην επούλωση της απώλειας της πραγματικότητας.
Η απώλεια της πραγματικότητας (πραγματικότητα = ο κόσμος των νοημάτων, των εννοιών, των σημασιών, του σημαίνοντος, ο τρόπος που ο άνθρωπος τοποθετείται μέσα στον κόσμο του) συνοδεύεται από τρόμο, πανικό, αγωνία, ενοχή και απέραντο πόνο – δυνατότερο από εκείνο των καρκινοπαθών στο τελευταίο στάδιο- αίσθημα της απώλειας του εαυτού, κατάρρευσης του κόσμου, δευτέρας παρουσίας, σεισμού, κ.λπ.

Η παραληρητική οργάνωση είναι φτιαγμένη από μια απόπειρα ανασύστασης της πραγματικότητας – δηλαδή μιας νέας σημασίας της πραγματικότητας έστω και τρελής- ενώ ταυτόχρονα διακατέχεται από μια βαθιά ευχαρίστηση γι’ αυτό που συμβαίνει, μια τέτοια ευχαρίστηση που αφ’ ενός κάνει το άτομο να δέχεται τα δεινά που του συμβαίνουν και αφ’ ετέρου καθιστά δύσκολη την θεραπευτική προσέγγιση αφού το άτομο αρνείται να αφήσει την κατάστασή του την οποία επιπλέον θεωρεί ως πραγματική αφού την ζει.

Η κατάσταση αυτή συνοδεύεται συχνά από ακουστικές και οπτικές ψευδαισθήσεις ή άλλου τύπου αισθητηριακές διαταραχές, ανακαλύψεις σκοπού της ζωής ή νοημάτων με θέματα θρησκευτικά, μεγαλείου, καταδίωξης, κ.λπ.

Ας σημειώσουμε ότι ο τρελός στο παραλήρημά του αναφέρεται στο τι του κάνει ο Άλλος, κατέχεται από τον Άλλον, είναι έρμαιο της απόλαυσης του Άλλου ή αναφέρεται στο τι συμβαίνει στο σώμα του το οποίο βιώνει ως αποδιοργανωμένο, κομματιασμένο, ανοίκειο, φλεγόμενο πράγμα που συχνά φαίνεται μέσα στις ζωγραφιές τους.
Βλέπουμε, λοιπόν, ότι οι κύριοι άξονες που συγκροτούν την τρέλα είναι το νόημα της σχέσης με τον Άλλον και το σώμα, ότι δηλαδή αφορά και τον καθένα μας αλλά στη βάση μιας αλλοίωσης της σχέσης αυτής.

Η Τρέλα δεν είναι μόνο αυτά. Αλλά, σίγουρα είναι αυτά.
Εκείνο που οφείλουμε να κατανοήσουμε είναι ότι η Τρέλα είναι μια βαθιά και αποκλειστικά ανθρώπινη κατάσταση, μια σπαρακτική υπαρξιακή εμπειρία, ένα βίωμα που αναδύεται από τον πιο βαθύ πυρήνα του ψυχισμού του καθενός κάτω από ορισμένες συνθήκες και προϋποθέσεις, μια απελπισμένη προσφυγή σε νόημα.

Κλείνω με τα λόγια του Ζ. Λακάν: «Η ανθρώπινη ύπαρξη όχι μόνο δεν μπορεί να νοηθεί χωρίς την τρέλα αλλά δεν θα ήταν καν ανθρώπινη ύπαρξη αν δεν είχε μέσα της την τρέλα σαν ορόσημο της ίδιας της της ελευθερίας.»

ΓΙΓΑΣ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΣΤΗΝ ΚΟΥΚΙΔΑ ΤΗΣ ΓΗΣ

Γεννήθηκε το 1623 ο Γάλλος Μπεζ Πασκάλ σε εποχή που έπεφτε πολύ ψάξιμο από διανοούμενους σπουδαίους, αλλά και γελοίους. Κάποιους που πράγματι κάτι είχαν να πουν, και άλλους που άξιζαν μπουγέλωμα. Σου λέω ότι στην καρδιά της Ευρώπης, το Παρίσι, έπεφτε ο στοχασμός και έπαιζε η μόδα να προσκυνήσουμε το παληό, το καταξιωμένο, όπως και να το αμφισβητήσουμε.

Ο Μπέζ Πασκάλ, βρέθηκε στον κύκλο του Μαρέν Μερσέν ενός θεολόγου και μαθηματικού, που αποτελούσε σχολή φιλοσοφική με θαυμαστές και επικριτές, κάποια στιγμή αξίζει τον κόπο να τον πλησιάσουμε.

Γράφω για τον Πασκάλ, διότι ζει ακόμα πνευματικά, με την έννοια ότι τα προσωπικά του αγγίγματα και πλησιάσματα στον Θεό και τον Άνθρωπο προκαλούν ακόμα την προσοχή. Και λειτουργούν χρηστικά σαν ερεθίσματα για όποιον διανοούμενο θέλει να ξύσει τη μπογιά, να προχωρήσει περισσότερο.

Ο φυσικός Πασκάλ απέδειξε την ύπαρξη του κενού, ότι το κενό έχει τη δική του παρουσία, σε πείσμα της αντίθετης θέσης που επικρατούσε στην αρχαιότητα.

Προβληματίστηκε επίσης στη θεωρία των πιθανοτήτων, όπως μπορεί να θεωρηθεί ο πρόδρομος της πληροφορικής. Είχε κατασκευάσει αρκετά μοντέλα ενός «υπολογιστή», «Πασκαλίνο» τον έλεγαν, με τη βοήθεια του οποίου γινόντουσαν αριθμητικές πράξεις, προσθέσεις, αφαιρέσεις.

«Με τρομάζει η αιώνια σιωπή του άπειρου διαστήματος» έγραψε, για να ακούσουμε και τον φιλόσοφο Μπλεζ Πασκάλ. «Τι είναι ο άνθρωπος μέσα στο άπειρο; Πόσα βασίλεια μάς αγνοούν. Η γη, αυτό το άστρο, είναι μια κουκίδα απειροελάχιστη στο παγκόσμιο στερέωμα. Ας δούμε τη φύση, το ολόλαμπρο φως, το αιώνιο λύχνο που φωτίζει το σύμπαν. Μην κρίνουμε τη φύση σύμφωνα με τον εαυτό μας, αλλά σύμφωνα με την ίδια».

Ο θρύλος του σκιάχτρου

 Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένα σκιάχτρο. Ένα σκιάχτρο που δεν είχε φίλους και δούλευε σ΄ένα χωράφι σταριού.Η δουλειά δεν ήταν πολύ δύσκολη, αλλά σίγουρα ήταν πολύ μοναχική. Μέρες και νύχτες περνούσαν δίχως κανέναν για να μιλήσει. Το μόνο πράγμα που μπορούσε να κάνει ήταν να κοιτάει τα πουλιά. Κάθε φορά που περνούσαν , εκείνο τα χαιρετούσε. Αλλά αυτά ποτέ δεν του απαντούσαν.Πετούσαν μακριά, σα να το φοβόντουσαν.

Μια μέρα το σκιάχτρο έκανε κάτι απαγορευμένο: πρόσφερε σε ένα πουλί μερικούς σπόρους. Αλλά ακόμα κι έτσι , το πουλί δεν έμοιαζε να ενδιαφέρεται και αυτό αναρωτιόταν γιατί κανένας δεν ήθελε να γίνει φίλος του.

Κι έτσι περνούσε ο καιρός. Ώσπου μια κρύα νύχτα, ένα τυφλό κοράκι έπεσε μπροστά στα πόδια του. Το κοράκι έτρεμε και ήταν έτοιμο να πεθάνει από την πείνα. Το σκιάχτρο αποφάσισε να το βοηθήσει.

Μετά από μερικές μέρες το τυφλό κοράκι καλυτέρευε. Το σκιάχτρο διηγήθηκε στο κοράκι πώς το τύλιξε σε ένα κασκόλ και του έδωσε σπόρους για να φάει. Πριν φύγει, το σκιάχτρο το ρώτησε, γιατί τα πουλιά δεν ήθελαν ποτέ να γίνουν φίλου με τα σκιάχτρα. Κι εκείνο του εξήγησε ότι η δουλειά των σκιάχτρων ήταν να τρομάζουν τα καημένα τα πουλιά. Ήταν διαβολικά και αποτρόπαια. Τέρατα!

Γεμάτο ντροπή το σκιάχτρο απάντησε: Δεν είναι αλήθεια! Πάρε εμένα για παράδειγμα.

Εγώ δεν είμαι κακός, και είμαι σκιάχτρο. Και για μια φορά ακόμα , το σκιάχτρο απέμεινε χωρίς φίλους.

Την ίδια νύχτα πήρε μια απόφαση. Ήθελε μια άλλη δουλειά. Δεν ήθελε πια να τρομάζει τα πουλιά. Βλέποντας το σκιάχτρο να μιλάει , ο γεωργός ούρλιαξε και τρομοκρατημένος ξύπνησε όλους τους γείτονές του. Είπε σε όλους ότι το σκιάχτρο του είχε ζωντανέψει και ότι αυτό μόνο δουλειά του Διαβόλου θα μπορούσε να είναι .

Έτσι ξεκίνησαν να πάνε να τον εξοντώσουν..έβαλαν φωτιά στον ανεμόμυλο που είχε κρυφτεί… και το σκιάχτρο ούρλιαζε, αλλά δεν ένοιαζε κανέναν, εκτός από μερικά κοράκια που πετούσαν εκεί γύρω. Ένα απ΄ αυτά ήταν το τυφλό κοράκι. Οι φίλοι του του είπαν ότι οι χωρικοί έκαιγαν έναν ανεμόμυλο, όπου ένα σκιάχτρο με πολύ μακρύ κασκόλ προσπαθούσε να κρυφτεί. Τότε το τυφλό κοράκι τους είπε ότι αυτό ήταν το καλό σκιάχτρο που είχε σώσει τη ζωή του.
Συγκινημένα από την ιστορία , θέλησαν να σώσουν το σκιάχτρο. Αλλά ήταν πολύ αργά και δεν μπόρεσαν να κάνουν τίποτα.

Το σκιάχτρο κάηκε ζωντανό.

Τα κοράκια περίμεναν ως την αυγή και όταν έσβησαν οι φλόγες, πήγαν στα συντρίμμια του ανεμόμυλου.Πήραν τις στάχτες του σκιάχτρου και πέταξαν ψηλά, πολύ ψηλά… Κι από κει ψηλά, σκόρπισαν τις στάχτες στον αέρα. Ο άνεμος μετέφερε τις στάχτες σ΄όλη τη χώρα.Οι στάχτες πέταξαν πλάι πλάι με όλα τα πουλιά.Έτσι το σκιάχτρο δεν θα ήταν ποτέ ξανά μόνο του,επειδή οι στάχτες του πετούσαν τώρα με τους καινούργιους του φίλους.

Στη μνήμη του τραγικού θανάτου του σκιάχτρου, το τυφλό κοράκι κι όλοι οι φίλοι του αποφάσισαν να ντυθούν πένθιμα. Και γι αυτό , από τότε , όλα τα κοράκια είναι μαύρα, στη μνήμη του σκιάχτρου που ήθελε να γίνει φίλος των πουλιών…

''ΒΥΖΑΝΤΙΟ'' Η ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΥΝΟΥΧΩΝ

    «Δεν είναι σε όλοι σε θέσιν να δεχθούν τον λόγον αυτόν, αλλ΄ εκείνοι εις τους οποίους έχει δοθεί. Διότι υπάρχουν ευνούχοι, οι οποίοι από την κοιλιά της μητέρας τους εγεννήθηκαν έτσι. Και υπάρχουν ευνούχοι, οι οποίοι έγιναν ευνούχοι από τους ανθρώπους, και  υπάρχουν ευνούχοι, οι οποίοι μόνοι τους έγιναν ευνούχοι δια την βασιλεία των ουρανών. Όποιος μπορεί να το δεχθή ας το δεχθή». Κατά Ματθαίον   19. 11-12.  Αυτό διδάσκει ο Ιησούς Χριστός. Ο ίδιος που ξεστόμισε και το κατάπτυστο «Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι».

Όταν ο σχολιασμός «Ευαγγελικών» περικοπών αποτελεί το «ψωμοτύρι» των Θεολόγων και Ιεροκηρύκων, τότε παρέχουμε και στην μεριά μας το δικαίωμα αυτό, χάριν της πολυπαινεμένης ισηγορίας. Σ’ εμάς τους Θεολόγους της θύραθεν παιδείας, πλάι στους Θεολόγους των εγκυκλίων σπουδών του Υπουργείου Εθνικής παιδείας και Χριστιανικού Θρησκεύματος, όπως θα έπρεπε να λέγεται. Οι λάτρεις του διαλόγου παράλληλα με τους λάτρεις του κηρύγματος, όπου  απαγορεύεται  η ερώτηση. Παιδεία δίχως ερωτήσεις!!! Ή μήπως ψευδόμαστε.
Ας αρχίσουμε λοιπόν με την υποστήριξη του τίτλου αυτής της έρευνας:
-   αυτοευνουχισμός, (στιχ. 12) «Και υπάρχουν ευνούχοι, οι οποίοι μόνοι τους έγιναν ευνούχοι δια την βασιλεία των ουρανών»
-  μια χάρις  (στιχ. 11) «Δεν είναι όλοι σε θέση να δεχθούν τον λόγον αυτόν αλλ’ εκείνοι εις τους οποίους έχει δοθεί»
-  αλλά και προτροπή  (στιχ. 12) «όποιος μπορεί να το δεχθεί, ας το δεχθεί». Άρα γίνεται και δίχως την χάρη, να ευνουχιστεί κανείς με αποδοχή. Να κατακτήσει την χάρη με την θέλησή του.
ο Ματθαίος βάζει στο στόμα του Χριστού τους λόγους αυτούς για ν’ αποκτήσουν την δέουσα βαρύτητα. Λίγο πριν (στιχ. 9) λέει ο Χριστός «Σας λέγω δε, ότι εκείνος, που θα χωρίσει την γυναίκα του, εκτός λόγου πορνείας, και νυμφευθεί άλλη, αυτός διαπράττει μοιχεία».
Και αποφαίνονται αμέσως οι μαθητές του (στιχ. 10): «Εάν έτσι πρέπει να γίνει μεταξύ ανδρός και γυναικός, δεν συμφέρει (εννοείται στον άνδρα) ο γάμος». [Το τελευταίο αυτό χωρίο στο πρωτότυπο έχει ως εξής: «ει ούτως εστίν η αιτία του ανθρώπου μετά της γυναικός». Δηλαδή, όπως καταλάβατε τα δύο φύλα στο ανθρώπινο είδος είναι ο άνθρωπος και η γυναίκα.]

Μετά λοιπόν από την απόφανση αυτή των μαθητών του σήκωσε ο Χριστός το λάβαρο του αυτοευνουχισμού. Έκρουσε το μεγάλο θεϊκό σήμαντρο των υπερβατικών και λυσιτελών διδασκαλιών.
Δηλαδή εσείς τι γνωρίζεται; Ότι οι καλόγεροι και ο άγαμος κλήρος προέκυψαν στα καλά καθούμενα. Περιμένεται όμως διότι πιο κάτω θα μάθετε πράγματα που μπροστά τους ο καλογερισμός φαντάζει σχεδόν φυσιολογικός.
Ο Γεώργιος Πλήθων (Γεμιστός), μισή χιλιετία πριν αποκαλούσε τους καλόγερους σμήνος κηφήνων. Και να, τώρα αποτελούν ακόμη υπόδειγμα της κοινωνίας. Αυτοί οι κηφήνες, οι οποίοι έχουν μετατρέψει τα μοναστήρια σε άντρα ακολασίας. Αυτούς στους οποίους τρέχουν οι πιστοί να τους φιλήσουν τα βρόμικα χέρια τους. Που μ’  ευχαρίστηση ωθούν και τα παιδάκια τους να τους μιμηθούν!!!
Την τελευταία πενταετία, ο πρόεδρος των κληρικών της εκκλησίας της Ελλάδος, επανειλημμένως έχει καταγγείλει  ότι «δεν πάει άλλο, έχει γεμίσει η εκκλησία με μητροπολιτάδες ομοφυλόφιλους». Είδατε να ιδρώσει το αφτί κανενός!
Εάν όμως ο χριστιανός πληροφορηθεί ότι το παιδί του πάει να μονάσει σκούζει σαν δαιμονισμένος. Τρελαίνεται με το κακό που τον βρήκε. Τρέχει έξω από τα μοναστήρια και καταριέται τους καλόγερους και τις καλογριές. Ηγούμενους και ηγουμένες. Προσπαθεί να εμπλέξει αστυνομίες και δικαστήρια.  Μαραζώνει από  τον καημό του. Βρε γομάρι γονιέ, εσύ δεν ήσουν που έτρεχες το παιδάκι σου στα μοναστήρια; Εσένα δεν έβλεπε όταν φιλούσες τα χέρια των κολογήρων; Εσύ δεν του έλεγες για τον καλό παππούλη, τον άγιο άνθρωπο του θεού;
Καλή είναι η καλογερική αλλά για τα παιδιά των άλλων, όχι για τα δικά μας. Μωρέ αδιέξοδο. Σχιζοφρένεια. Αυτό θα πει χριστιανική συνέπεια, ήθος, χαρακτήρας, ευσέβεια, ευλάβεια. Ότι θαυμάζουμε, εκτιμούμε και σεβόμαστε μακριά από την πόρτα μας. Οι καλοί χριστιανοί! Να μη θέλουν να σωθούν τα τέκνα τους, επιλέγοντας τον σιγουρότερο τρόπο, αυτόν του αυτοευνουχισμού. Μετά θυμούνται και επικαλούνται το «αυξάνεσθε και πληθύνεσθε» του Γιαχβέ, του πατέρα του Χριστού. Όταν όμως φιλούσαν το χέρι του καλόγερου το είχαν ξεχασμένο.
Ας δούμε τώρα και τα χειρότερα. Και μάλιστα αποκλειστικά από χριστιανικές πηγές.
Ενώ μάλλον ο Χριστός ως τρόπο του λέγειν πρότεινε τον αυτοευνουχισμό, εννοώντας την αγαμία κάθέ είδους, οι πρωτοχριστιανοί εξέλαβαν την προτροπή τοις μετρητοίς. Άνθρωποι με τόσο μυαλό φαίνεται ότι γούσταραν την διδασκαλία του.
Έτσι ο σωματικός ευνουχισμός (αποκοπή του ανδρικού μορίου) κατέστη μάστιγα κατά τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους. Σε τέτοιο μεγάλο βαθμό μάλιστα ώστε να εξαναγκάσει την Α΄ οικουμενική σύνοδο να αφορίσει την χειρονομία αυτή (Α΄ οικουμ. Συνοδ. Εν Νικαία της Βιθυνίας, 325 μ.Χ., κανών Α΄).
Φαίνεται όμως ότι το πρόβλημα είχε προκύψει ευθύς εξ αρχής:  Κανών ΚΓ΄ εκ των Κανόνων των αγίων Αποστόλων «Εί τις κληρικός ών, εαυτόν ακρωτηριάσοι, καθαιρείσθω. Φονεύς γαρ εστιν εαυτού». Αλλά και κανών ΚΔ΄: «Λαϊκός εαυτόν ακρωτηριάσας αφοριζέσθω έτη τρία…».
Πηδάλιον σελ. 23, υπος. (2): «όθεν ακολούθως τω Αποστολικώ παρόντι Κανόνι, ο Αλεξανδρίας Δημήτριος εκάθηρε, κατά τον Σωκράτην, τον Ωριγένην, επειδή και απετόλμησε να ευνουχίσει τον εαυτόν του. Θεωρείται δε ο Ωριγένης μέγιστος πατέρας της χριστιανικής εκκλησίας.
Ο Κ.Μ. Ράλλης, καθηγητής του Εκκλησιαστικού Δικαίου εν τω Εθνικώ Πανεπιστημίω, Ακαδημαϊκός εν έτη 1930, στην εγκυκλοπαίδεια «Πυρσός», στο λήμμα ευνούχος γράφει στη σελ. 755: (υπενθυμίζουμε ότι οι πηγές μας είναι αποκλειστικώς χριστιανικές) «Από της Αλεξανδρείας ο ευνουχισμός εισήχθη εις την Ρώμην, το Βυζάντιον και τον χριστιανισμόν… Και ο επίσκοπος Σάρδεων και απολογητής Μελίτων ήτο ευνούχος… Έχομεν έκτοτε (325 μ.Χ.) πολλά ανέκδοτα χαρακτηριστικά, καθ’  ά η εκκλησία εξηκολούθει να έχη λειτουργούς εκουσίως ευνουχηθέντας… Εν Βυζαντίω, μολονότι ο Μέγας Κωνσταντίνος και κατόπιν ο Ιουστινιανός Α΄ απηγόρευσαν τον ευνουχισμόν, το οικτρό τούτο έθιμο ου μόνον διετηρήθη πάντοτε, αλλά και επισήμως ανεγνωρίσθη η ύπαρξις αυτού… Τα βασιλικά παλάτια έγεμον ευνούχων, καθώς και τα μέγαρα των ευγενών και των πλουσίων… Οι ευνούχοι κατείχον τας κατ’  εξοχήν εμπιστευτικάς θέσεις εν τοις παλατίοις του Βυζαντίου…
Ευνούχοι ήσαν οι πανίσχυροι πρωθυπουργοί: Ευτρόπιος επί Αρκαδίου (395-404), Χρυσάφιος επί Θεοδοσίου Β΄ (408-450), Ευσέβιος επί Νώνσταντος Β΄ (642-648), Σταυράκιος και Αέτιος επί ειρήνης της Αθηναίας (748-802), Βασίλειος επί Νικηφόρου Φωκά (963-969), επί Ιωάννου Τσιμισκή (969-976) και κατά τα πρώτα έτη της βασιλείας του Βασιλείου Β΄, καθώς και πλείστοι άλλοι κατα τους μετέπειτα χρόνους.
Αλλά και πατριάρχαι τινές ανεδείχθησαν εκ της τάξεως των ευνούχων, καθώς επίσης και πολλοί στρατηγοί και ναύαρχοι…  Κατά την Παλαιάν Διαθήκην , οι ευνούχοι δεν ηδύναντο να ιερωθώσιν. Αλλά και η υπό του επισκόπου Αλεξανδρείας Δημητρίου συγκλιθείσα εν Καισαρεία σύνοδος τω 228, την εις πρεσβύτερον χειροτονίαν του Ωριγένους εθεώρησεν αντικανονικήν επί τω λόγω ότι ούτος νέος έτι ών είχεν ευνουχίσει εαυτόν, ορμηθείς προς τούτο εκ της ευαγγελικής ρήσεως ‘ εισίν ευνούχοι οίτινες ηυνούχισαν εαυτούς δια την Βασιλείαν των ουρανών».
Μέχρι και το έτος 861 η Α΄ και Β΄ λεγόμενη σύνοδος (κανών Η΄) αφόριζε τους αυτοευνούχους. Το τι ακολούθησε κατά την μετααυτοευνουχιστικά εποχή είναι πασίγνωστο. Τόμοι επί τόμων έχουν γραφεί για τα σεξουαλικά όργια των καλόγερων και των πάσης φύσεως ιερωμένων.
Ο λαός διακωμώδησε αρκούντως το θέμα αυτό ανά τους αιώνες. Αρκεί κανείς να διαβάσει το βιβλίο «Αντρικά Μουνάτα», εκδ. «Αρχείο Συλλογή Γιώργου Μελίκη». Αυτός ο λαός μήπως δεν αποστάζει αυτήν την ιστορία λέγοντας: «να φοβάσαι από πισινά μουλαριού κι από μπροστινά καλογήρου»; Όποιος τα έβαλε με την φύση γελιοποιήθηκε στο έπακρο.
Όσο ο καλόγερος θα αποτελεί σεβάσμιο πρόσωπο σ’  αυτή την κοινωνία το πεπρωμένο της θα είναι εντελώς στείρο. Ο ευνούχος είναι αδύνατον να γονιμοποιήσει.

Τι να περιμένει κανείς από ανθρώπους που ευνούχιζαν παιδιά (τους) και μετά τα έκαναν συμβούλους και κρατικούς αξιωματούχους;
Κωνστάντιος Β’ (317-361) ή Flavius Iulius Constantius αναφέρεται ως έρμαιο των ευνούχων και ειδικά του Ευσέβιου
Ιουλιανός (361-363) ή Flavius Claudius Julianus Augustus, δάσκαλός του για 4 χρόνια ήταν ο Γότθος ευνούχος Μαρδόνιος, πάντως μόλις ανέλαβε αυτοκράτορας απέλυσε χιλιάδες παλατιανούς υπηρέτες και ευνούχους
Αρκάδιος (395-404) ή Flavius Arcadius Augustus, ήταν μαριονέτα πολλών μεταξύ των οποίων και του ευνούχου Ευτρόπιου
Θεοδόσιος Β’ (408-450) ή Flavius Theodosius, ήταν ισχυρός ο ευνούχος Χρυσάφιος
Λέων Α’ (457 – 474) ή Flavius Valerius Leo χρησιμοποίησε τους παλατιανούς ευνούχους για να εξουδετερώσει τους Αλανούς συνωμότες που τον ανέβασαν στο θρόνο (Άσπαρ και τον γιο του Αρμπαντούρ)
Ιουστινιανός Α’ (478-573) ή Flavius Petrus Sabbatius Iustinianus, ο σημαντικός Αρμένιος στρατηγός του Ναρσής Καμσαρακάν ήταν ευνούχος
Κώνστας Β’ (642-648 ), ήταν ισχυρός ο ευνούχος Ευσέβιος
Ειρήνη η Αθηναία (748-802), ήταν ισχυροι οι ευνούχοι Σταυράκιος και Αέτιος
Νικηφόρος Α’ ο Λογοθέτης (802-811), εκλέχθηκε αυτοκράτορας με τη βοήθεια των πατρικίων και των ευνούχων εκθρονίζοντας την Ειρήνη
Λέων Στ’ ο Σοφός (886 – 912), ο ευνούχος Σαμονάς ήταν σύμβουλός του
Ρωμανός Α’ ο Λεκαπηνος (920-944), ο νόθος γιος του Βασίλειος σταδιοδρόμησε σαν ευνούχος ασκώντας μεγάλη επιρροή την περίοδο 976-985
Ρωμανός Β’ (938-963), σύμβουλός του ήταν ο ευνούχος Ιωσήφ Βριγγάς
Νικηφόρος Φωκάς (963-969), οι ευνούχοι Ιωσήφ Βριγγάς, Βασίλειος Λεκαπηνός έλυναν και έδεναν. Ο Βασίλειος τον βοήθησε τον αυτοκράτορα να ξεφορτωθεί τον Βριγγά και αυτός τον έκανε πρόεδρο της Συγκλήτου. Δολοφονήθηκε από τον Ιωάννη Τσιμισκή.
Ιωάννης Τσιμισκής (969-976), δηλητηριάστηκε μάλλον από τον ευνούχο Βασίλειο Λεκαπηνό.
Βασίλειος Β’ ο Βουλγαροκτόνος (958-1025), όταν ανέλαβε όλη η εξουσία ήταν στα χέρια του ευνούχου Βασίλειου Λεκαπηνού (ο οποίος επέζησε 5 αυτοκρατόρων!). Ο Λεκαπηνός εκδιώχτηκε γιατί στήριξε την στάση του Βάρδα Σκληρού αφού υπηρέτησε σαν αυτοκρατορικός σύμβουλος από το 945-985 αποκτώντας τεράστια δύναμη και περιουσία.
Ρωμανός Γ’ Αργυρός (1028-1034), ο παρακοιμώμενος αρχιευνούχος Ιωάννης ο Ευνούχος ή Ιωάννης ο Ορφανοτρόφος είχε ισχύ, ο Ρωμανός δολοφονήθηκε στο λουτρό του και ανέλαβε βασιλιάς ο Μιχαήλ Δ’ ο Παφλαγόνας αδερφός του Ευνούχου που παντρεύτηκε την αυτοκράτειρα Ζωή. Τον Μιχαήλ είχε φέρει νωρίτερα στο παλάτι ο Ιωάννης.
Ζωή (1028-1050), ο αρχιευνούχος Ιωάννης ο Ορφανοτρόφος οποίος ουσιαστικά κυβερνούσε την αυτοκρατορία. Αυτό το κάθαρμα ανέβασε κάμποσους σαβούρες στο θρόνο του Βυζαντίου, καταστρέφοντας παράλληλα τον αξιότερο και ικανότερο που έβγαλε το Βυζάντιο στην εποχή του, στρατηγό Γεώργιο Μανιάκη.
Ανδρόνικος Α’ Κομνηνός (1118-1185), σε συνεργασία με τον ευνούχο Πτερυγεωνίτη (Pterygeonites) και τους «εταιριάρχες» του δηλητηρίασε την ξαδέρφη του Μαρία την Πορφυρογέννητη και τον άντρα της. Μετά ανάγκασε τον νόμιμο βασιλιά δεκάχρονο Αλέξιο Β’ να υπογράψει την θανατική καταδίκη της μητέρας του. Μετά σκότωσε και τον Αλέξιο Β’ (στραγγαλισμός με χορδή τόξου). Πιο πριν είχε σφάξει 80,000 Λατίνους την Πόλης. Μετά παντρεύτηκε την 12χρονη Αγνή, κόρη του βασιλιά της Γαλλίας, που προοριζόταν για τον νόμιμο αυτοκράτορα (65 ο Ανδρόνικος)! Η συνέχεια της βασιλείας του ήταν ακόμα πιο εγκληματική και το τέλος του φρικτό! Τα παιδιά του ήταν ιδρυτές της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας.

Η κλίμακα Kardashev

Η κλίμακα Kardashev κατατάσσει έναν πολιτισμό σύμφωνα με την ενέργεια που είναι σε θέση να καταναλώνει και να χειραγωγεί, η οποία και αντιστοιχεί ταυτόχρονα στο βαθμό εξάπλωσης του πολιτισμού αυτού στον Κόσμο.
Προτάθηκε το 1964 από το Ρώσο αστρονόμο Nikolai Kardashev και επεκτάθηκε μερικά χρόνια αργότερα από τον Carl Sagan. Με την επέκταση της κλίμακας Kardashev και πριν τη μονάδα προκύπτει μέτρο αξιολόγησης και του ανθρώπινου πολιτισμού στην ιστορία του. Η βασική βαθμονόμηση γίνεται με βάση 3 ενεργειακές θέσεις στην κλίμακα που αντιστοιχούν στην ικανότητα πλήρους διαχείρισης των ενεργειακών πόρων ενός πλανήτη που κατοικείται (Τύπος Ι), του άστρου του αντίστοιχου ηλιακού συστήματος (Τύπος ΙΙ) και του γαλαξία του (Τύπος ΙΙΙ).
Δείγματα πολιτισμών που θα μπορούσαν να αντιστοιχιστούν στην επεκταμένη κλίμακα Kardashev, είναι ο ανθρώπινος και υποθετικοί πολιτισμοί. To 2011, ο ανθρώπινος πολιτισμός βρίσκεται στο 0,72 της κλίμακας, ενώ σύμφωνα με σχετικούς υπολογισμούς, πιθανώς να φτάσουμε τον Τύπο I σε 100 έως 200 χρόνια, τον Τύπο II σε μερικές χιλιάδες χρόνια και τον Τύπο III σε 100.000 έως 1 εκατομμύριο χρόνια.

Τύπος 0 (προέκταση κλίμακας). Ένας πολιτισμός που στηρίζεται στην ενέργεια από τον πλανήτη στον οποίο κατοικεί, αντλώντας την κυρίως από πηγές που οι μορφές ενέργειας είναι ήπια αποθηκευμένες, βρίσκεται πριν των ορισμένων τύπων (Ι, ΙΙ και ΙΙΙ) στην κλίμακα Kardashev. Έτσι ονομάζεται τύπος μηδέν καθώς βαθμολογείται κάτω της μονάδας στη λογαριθμική αυτή κλίμακα. Ένας τέτοιος πολιτισμός είναι ο σημερινός δικός μας που χρησιμοποιεί ως επί το πλείστον ενέργεια που έχει αποθηκευτεί από νεκρές πλέον μορφές ζωής σε πηγές όπως το κάρβουνο, το πετρέλαιο ή το φυσικό αέριο. Σύμφωνα με τον Καρλ Σαγκάν, που επέκτεινε και βαθμονόμησε την κλίμακα Kardashev πριν τον τύπο Ι, κατά τη βιομηχανική επανάσταση (το έτος 1900) ήμασταν στο 0,58 και το 2011 βαθμολογούμαστε στο 0,72. Σύμφωνα με σχετικούς υπολογισμούς, πιθανώς να φτάσουμε τον Τύπο I σε 100 έως 200 χρόνια.

Τύπος Ι. Ο πολιτισμός Τύπου Ι έχει καταφέρει να δαμάσει και καταναλώνει την ενέργεια που του προσφέρει ο ίδιος ο πλανήτης του, τον οποίο και ελέγχει πλήρως. Η θερμοκρασία και το κλίμα του πλανήτη ελέγχονται ή και αλλάζουν κατά βούληση, ενώ τα έντονα καιρικά φαινόμενα (τυφώνες και ισχυρές καταιγίδες) ελέγχονται απόλυτα και προσφέρουν την ενέργειά τους στον πολιτισμό αυτό. Πιθανώς και τα ηφαίστεια ή ακόμα και οι σεισμοί μπορούν να αλλάξουν κατά βούληση από έναν τέτοιο πολιτισμό. Επίσης, εμφανίζεται οίκηση σε απίθανα ως πρότινος μέρη, όπως στους ωκεανούς (με πλωτές πόλεις). Για τον ανθρώπινο πολιτισμό στη Γη, ορατά πλέον σημάδια μετάβασης σε πολιτισμό Τύπου Ι από Τύπου μηδέν, θεωρούνται η τιθάσευση της πυρηνικής ενέργειας, οι προσπάθειες παγκοσμιοποίησης στην οικονομία, η γλώσσα, η κουλτούρα, το πολιτικό σύστημα, η διεπικοινωνία (internet) κλπ.

Τύπος ΙΙ. Ο πολιτισμός Τύπου ΙΙ ελέγχει την ενέργεια του άστρου του και έχει ήδη αποικίσει το αστρικό του σύστημα. Στην περίπτωση του ανθρώπου της Γης θα έλεγχε τον Ήλιο και θα αντλούσε την ενέργεια του από εκεί, έχοντας πια εξαντλήσει τα αποθέματα ενέργειας του πλανήτη που κατοικεί και των πλανητών του ηλιακού συστήματος που έχει επίσης αποικίσει. Ο πολιτισμός σε αυτό το επίπεδο θεωρείται ήδη αθάνατος και κανένα γνωστό σημερινό όπλο μαζικής καταστροφής δε μπορεί να τον αφανίσει, καθώς είτε μπορεί να σταματήσει τις πυρηνικές αντιδράσεις και να αποτρέψει την έκρηξη του άστρου του ως υπερκαινοφανούς (supernova), είτε να μετακινήσει τον ίδιο του τον πλανήτη ώστε να διαφύγει της έκρηξης, είτε απλά να μετοικήσει σε άλλο ηλιακό σύστημα. Σημειωτέον ότι η ενέργεια που καταναλώνει είναι 10 δισεκατομμύρια φορές περισσότερη από την παραγόμενη ενέργεια ενός πολιτισμού Τύπου I.

Τύπος ΙΙΙ. Ο πολιτισμός Τύπου ΙΙΙ ελέγχει την ενέργεια σε γαλαξιακό επίπεδο στο σύνολο του γαλαξία του και πιθανώς να έχει αποικίσει έναν ή περισσότερους γειτονικούς γαλαξίες. Ένας τέτοιος πολιτισμός έχει φτάσει σε επίπεδο να πειραματίζεται ενεργειακά ακόμη και με τις μαύρες τρύπες και τις σκουληκότρυπες. Μπορεί να πραγματοποιήσει ταξίδια στο χώρο και το χρόνο εντός του ιδίου σύμπαντος και έχει τη δυνατότητα να διαφύγει στο παρελθόν σε περίπτωση που στο σύμπαν του επέλθει θερμικός θάνατος. Παρομοίως, η ενέργεια που καταναλώνει είναι 10 δισεκατομμύρια φορές περισσότερη από την παραγόμενη ενέργεια ενός πολιτισμού Τύπου II.

Τύπος ΙV (προέκταση κλίμακας). Ο Zoltan Galantai έχει ορίσει μία θεωρητική προέκταση της κλίμακας, με πολιτισμό τύπου IV (που βρίσκεται εκτός των ορισμένων τύπων της κλίμακας Kardashev) αυτόν που μπορεί και ελέγχει την ενέργεια ολόκληρου του ορατού σύμπαντος και πιθανόν και της σκοτεινής ύλης. Πιθανώς να μπορεί να ταξιδέψει σε άλλα σύμπαντα ή να στείλει πληροφορία σε αυτά, ώστε να αναπτυχθεί πολιτισμός Τύπου 0, με προοοπτική να εξελιχθεί σε πολιτισμό Τύπου Ι. Ένας τέτοιος πολιτισμός προσεγγίζει ή και υπερβαίνει ακόμα και τα εξωτικά όρια της επιστημονικής φαντασίας, με βάση τις σημερινές μας επιστημονικές γνώσεις και ίσως να είναι αδύνατο να υπάρξει. Ο ίδιος ο Galantai μάλιστα έχει συμφωνήσει ότι ένας τέτοιος πολιτισμός δεν θα ήταν ανιχνεύσιμος, καθώς οι πράξεις του δεν θα διέφεραν από τις ίδιες τις φυσικές διεργασίες.

Ημιμάθεια και Γνώση

Τέσσερις βάτραχοι κάθονταν πάνω σε ένα κορμό δέντρου, που επέπλεε πιασμένος στην άκρη ενός ποταμού. Ξαφνικά ελευθερώθηκε και σιγά-σιγά άρχισε να παρασύρεται προς τα κάτω, στη ροή του ποταμού. Οι βάτραχοι ήταν ενθουσιασμένοι καθώς ποτέ δεν είχε τύχει να νιώσουν τη χαρά της κίνησης πάνω στο νερό.
Κάποια στιγμή, ο πρώτος βάτραχος είπε: «Πράγματι, είναι ένας θαυμάσιος κορμός. Κινείται σαν να είναι ζωντανός. Δεν ήξερα ότι μπορεί να υπάρχει ένας τέτοιος κορμός».
Μετά από λίγο ο δεύτερος βάτραχος μίλησε και είπε: «Όχι φίλε μου, ο κορμός είναι σαν όλους τους άλλους κορμούς, και βέβαια δεν κινείται. Είναι το ποτάμι που πηγαίνει προς τη θάλασσα και μεταφέρει εμάς και τον κορμό μαζί του».
Και μετά ο τρίτος βάτραχος μίλησε και είπε: «Δεν είναι ούτε ο κορμός, ούτε το ποτάμι που κινείται. Η κίνηση είναι στη σκέψη μας. Γιατί χωρίς τη σκέψη, τίποτα δεν κινείται.»
Και έτσι οι τρεις βάτραχοι ξεκίνησαν να διαπληκτίζονται, σχετικά με το τι είναι αυτό που τελικά κινείται. Μάλιστα σε λίγο η διαφωνία τους έγινε καυγάς αληθινός, μη μπορώντας καθόλου να συμφωνήσουν.
Αφού είδαν κι αποείδαν, στράφηκαν τελικά στον τέταρτο βάτραχο, που μέχρι εκείνη τη στιγμή καθόταν ήσυχος και τους άκουγε προσεχτικά, και ρώτησαν τη γνώμη του.
Κι εκείνος τους είπε: «Ο καθένας σας έχει δίκιο, και κανένας σας δεν είναι λάθος. Η κίνηση είναι στον κορμό, στο νερό και στην σκέψη μας επίσης».
Οι τρεις βάτραχοι έμειναν για μερικά δευτερόλεπτα ακίνητοι και μετά ξέσπασαν σε κραυγές εξαγριωμένοι, γιατί κανείς δεν ήθελε να παραδεχτεί ότι η δική του αλήθεια δεν ήταν η ολόκληρη αλήθεια, και ότι οι άλλοι δύο δεν ήταν τελείως λάθος.
Και τότε κάτι πολύ παράξενο έγινε : οι τρεις βάτραχοι ενώθηκαν προς στιγμήν και έσπρωξαν τον τέταρτο βάτραχο και τον πέταξαν στο ποτάμι…

Η «πραγματικότητα» κατασκευάζεται

Η «πραγματικότητα» κατασκευάζεται συνθετικά από τα πράγματα που παρατηρούμε, μέσα στον εγκέφαλό μας, μέσω της επιλεκτικής προσοχής. Έτσι, βλέπουμε συνεχώς ένα δικό μας κολλάζ της πραγματικότητας, αφού επιλέγουμε να προσέξουμε κάποια πράγματα και όχι κάποια άλλα. Αγνοούμε όλα τα υπόλοιπα, τα οποία –σας διαβεβαιώνω– αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της πραγματικότητας.
Η πραγματικότητα στην οποία ζει ο μέσος άνθρωπος είναι πολύ μικρή, στενή και τελείως αφαιρετική. Είναι σαν να κατοικείς μέσα σε ένα παλάτι με εκατό χιλιάδες δωμάτια κι εσύ περνάς όλη τη μέρα σου στην κουζίνα. Αν έρθει κάποιος να σου πει τι είδε μέσα σε ένα δωμάτιο, εσύ ίσως νομίσεις ότι μιλάει για κάποιο άλλο σπίτι ή ότι το είδε στον ύπνο του.
Διαδρομές δεν κάνουν μόνο τα βήματά μας, αλλά και το βλέμμα μας και ο νους μας. Και οι περισσότεροι άνθρωποι είναι δεσμευμένοι σε λίγες και πολύ συγκεκριμένες μονότονες διαδρομές.
Κάποτε υπήρχε μια πολύ παράξενη τεράστια πινακίδα, που έγραφε κάτι τελείως παράλογο, κρεμασμένη ψηλά σε ένα κτίριο στον πιο κεντρικό δρόμο της πόλης. Παρ’ όλο που καθημερινά περνούσαν από κάτω της χιλιάδες άνθρωποι, δεν την είδε ποτέ σχεδόν κανείς. Βλέπετε, οι άνθρωποι δεν κοιτούν ποτέ ψηλά. Κοιτούν μόνο εκεί που πατάνε.
Αν αύριο το πρωί πας σε ένα πολυσύχναστο δρόμο και περπατήσεις για τριακόσια μέτρα σε μια τέλεια ευθεία, χωρίς να λοξοδρομήσεις και χωρίς να παραμερίσεις για κανέναν, όλοι θα πέφτουν επάνω σου.
Δεν βλέπουν καν που πηγαίνουν…

H ανθρώπινη ύπαρξη και το μηδέν

Ο Πολ Βαλερύ είχε πει: γεννήθηκα πολλοί και θα πεθάνω ένας. Αυτό σημαίνει ότι καθένας από μας, όταν γεννιέται, έχει τη δυνατότητα να γίνει, ας πούμε, ένας ασήμαντος, μέτριος ή σπουδαίος επιστήμονας, ένας εξέχων ή συνήθης καλλιτέχνης, ένας συνετός, κακός ή αδιάφορος οικογενειάρχης, ένας επικίνδυνος ή γραφικός απατεώνας, ένας δεινός ή αφελής πολιτικός, ένας έγκριτος ή επιπόλαιος δημοσιογράφος και χίλια δυο άλλα πράγματα.

Από όλες αυτές τις δυνατότητες που ανοίγονται μπροστά μας τη στιγμή που γεννιόμαστε, ο καθένας τελικά, πεθαίνοντας, θα έχει γίνει κάτι συγκεκριμένο. Αυτή η πορεία του ανθρώπου από τη γέννησή του -και την απεριόριστη δυνατότητα να γίνει αυτό ή εκείνο το ον- έως το θάνατο του -που γίνεται ένα ορισμένο ον-, κατά το Σαρτρ, δεν είναι προδιαγεγραμμένη.

Κάθε ανθρώπινη ύπαρξη είναι μια ανοικτή, διαρκώς μεταβαλλόμενη δυνατότητα, που κατευθύνεται προς ένα απροσδιόριστο μέλλον. Τα ανθρώπινα πλάσματα δε μοιάζουν με τα υπόλοιπα όντα.
Τα τελευταία αυτά από τη στιγμή που θα υπάρξουν είναι ήδη ολοκληρωμένες οντότητες. Ένα γυάλινο ανθοδοχείο, για παράδειγμα, όσο υπάρχει, είναι αυτό που ήταν από τη στιγμή που κατασκευάστηκε και θα είναι μέχρι να καταστραφεί αυτό που είναι τώρα.

Αντίθετα, η ανθρώπινη ύπαρξη τώρα δεν είναι αυτό που ήταν και, στο μέλλον, δε θα είναι αυτό που τώρα είναι. Τι σχέση, λόγου χάρη, έχει ένας αναγνωρισμένος καλλιτέχνης με το βρέφος που ήταν κάποτε αυτός και ποια η αντιστοιχία του βρέφους εκείνου με τον έφηβο στον οποίο εξελίχθηκε στη συνέχεια και ποιος ξέρει πού θα καταλήξει ύστερα από ένα, δύο, πέντε, είκοσι χρόνια, έως τη στιγμή που θα πεθάνει;

Η ανθρώπινη ύπαρξη βρίσκεται διαρκώς σε εξέλιξη. Ως εκ τούτου δεν μπορούμε να πούμε για κάποιο ανθρώπινο πλάσμα ότι είναι κάτι δεδομένο, τελειωμένο, ότι είναι ον. Ο άνθρωπος, ως διαρκώς μεταβαλλόμενος, δεν είναι ον, όπως το γυάλινο ανθοδοχείο ή οποιοδήποτε άλλο ον, είναι μη ον, μηδέν. Γίνεται ον, όταν πάψει να έχει την προοπτική της εξέλιξης, της δυνατότητας να γίνει κάτι άλλο από αυτό που ήδη είναι. Και αυτή η διακοπή της περαιτέρω εξελικτικής πορείας του μπορεί να συμβεί μόνο με το θάνατο του. Τότε, με το θάνατο της, η ανθρώπινη ύπαρξη από μηδέν γίνεται ον.
Η εξελικτική πορεία της ανθρώπινης ύπαρξης από το μηδέν προς το ον είναι, κατά το Σαρτρ, αδέσποτη, με την έννοια ότι δεν καθορίζεται από τίποτε άλλο εκτός από τον ίδιο τον εαυτό της. Καθένας από μας, υποστηρίζει ο Σαρτρ, μοιάζει να έχει ριχτεί τυχαία μέσα σε έναν αφιλόξενο κόσμο, όπου πρέπει μόνος του να προσπαθήσει να δημιουργήσει την οντότητα του χωρίς τη συνδρομή άλλων, πέρα από τον εαυτό του, παραγόντων, όπως ο Θεός ή οι καθιερωμένες ηθικές αρχές.

Ο Θεός, στον οποίο θα μπορούσε να αναζητήσει κανείς κάποιο στήριγμα, δεν υπάρχει. Ο Σαρτρ συντάχθηκε προς τη διακήρυξη του Νίτσε ότι ο Θεός έχει πεθάνει. Έτσι η εξελικτική πορεία του ανθρώπου γίνεται -ακριβέστερα πρέπει να γίνεται-στον ορίζοντα της απουσίας του Θεού. Οι υφιστάμενες ηθικές αρχές εξάλλου, σύμφωνα προς τις οποίες καλούμαστε να ρυθμίσουμε τη συμπεριφορά μας, έχουν ήδη καθιερωθεί εν τη απουσία μας, πριν από μας – πριν από μένα, πριν από σένα, πριν από εκείνον, πριν από τον κάθε άνθρωπο που διαγράφει τώρα την πορεία του από το μηδέν στο ον.

Έτσι, κατά το Σαρτρ, το να επιχειρεί κανείς -καταφεύγοντας, όπως είδαμε παραπάνω, στην κακή πίστη- να διαμορφώσει την ύπαρξή του εν ονόματι ενός ανύπαρκτου Θεού ή βάσει ορισμένων αρχών που δεν έχουν διατυπωθεί για τον ίδιο, αλλά για κάποιον άλλο, είναι σαν να προσπαθεί να αλλοτριώσει την ύπαρξή του, σαν να προσπαθεί δηλαδή να διαμορφώσει μια άλλη ύπαρξη διαφορετική από τη δική του.

Ο κίνδυνος της αλλοτρίωσης της ύπαρξής μας όμως, παρατηρεί ο Σαρτρ, δεν ελλοχεύει μόνο στην κακή πίστη, στην οποία καταφεύγουμε, για να απαλλαγούμε από την εμπειρία του τρόμου της ελευθερίας μας, αλλά υπαγορεύεται επίσης από την παρουσία των άλλων γύρω μας.

Οι άλλοι είναι η κόλαση. Ο Σαρτρ υιοθέτησε την άποψη ότι οτιδήποτε εκδηλώνεται μέσα στη συνείδησή μας αναφέρεται σε κάτι. Όταν, λόγου χάρη, επιθυμούμε, επιθυμούμε κάτι – ένα παγωτό* όταν πιστεύουμε, πιστεύουμε κάτι – ότι θα κερδίσει η ομάδα μας ή ότι αύριο θα κάνει καλό καιρό• το ίδιο και όταν φοβόμαστε, φοβόμαστε κάτι – το σκοτάδι, το θάνατο ή το αεροπλάνο, κ.ο.κ. Η συνείδησή μας είναι πάντοτε συνείδηση τινός.

Είναι σαφές ότι το σημείο αναφοράς της συνείδησής μου είναι υποδεέστερο αυτής. Εκείνο στο οποίο αναφέρεται η συνείδησή του -ένα παγωτό, ας πούμε, στην περίπτωση που η συνείδησή μου, επιθυμώντας το, αναφέρεται σ’ αυτό- το αντιμετωπίζω έτσι, ώστε να ικανοποιήσω μια προσωπική ανάγκη μου• είναι υποχείριο μου. Ακόμη και αν κάτι στο οποίο αναφέρεται η συνείδησή μου -όπως το σκοτάδι, στην περίπτωση που φοβάμαι το σκοτάδι- με υπερβαίνει, προσπαθώ να το φέρω στα μέτρα μου, για να το χειριστώ, όπως με ικανοποιεί καλύτερα.

Όταν όμως το σημείο αναφοράς της συνείδησής μας είναι κάποιος συνάνθρωπος μας, η σχέση μας αποκτά άλλη σημασία. Γίνεται ανταγωνιστική.
Γιατί, αν υποτεθεί ότι εγώ καθιστώ κάποιον σημείο αναφοράς της συνείδησής μου, τον μεταχειρίζομαι σαν ένα αντικείμενο έτοιμο να ικανοποιήσει κάποιο αίτημά μου. Τον αλλοτριώνω, καθώς από εκεί που ήταν μια αυτόνομη, ανεξάρτητη και αξιοπρεπής ύπαρξη, τον καθιστώ υποχείριο των διαθέσεών μου.

Από την άλλη πλευρά βέβαια, η συνείδηση του άλλου, τον οποίο έχω κάνει αντικείμενο της δικής μου συνείδησης, αισθάνεται θιγμένη, υποτιμημένη και καταλαμβάνεται από το αίσθημα της ντροπής. Η αντίδραση του ανθρώπου που θίχτηκε η συνείδησή του είναι να προσπαθήσει να φέρει εμένα στη θέση τη δική του και να με καταστήσει αντικείμενο της δικής του συνείδησης.

Σκεφτείτε, για παράδειγμα, κάποιον που βρίσκεται με τη σύντροφο του στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου. Όσο ξέρει ότι είναι ασφαλής πίσω από την πόρτα του δωματίου, αισθάνεται άνετα. Αν, κάποια στιγμή, καταλάβει ότι κάποιος τον παρακολουθεί μέσα από την κλειδαρότρυπα, καταλαμβάνεται από το αίσθημα της ντροπής, επειδή έγινε αντικείμενο της συνείδησης κάποιου άλλου. Η αντίδρασή του τότε είναι, ας πούμε, να ανοίξει την πόρτα και να συλλάβει τον παρατηρητή του επ’ αυτοφόρω, ο οποίος με τη σειρά του κυριεύεται από το αίσθημα της ντροπής, επειδή κατέστη αντικείμενο της συνείδησης του ανθρώπου τον οποίο, έως πριν από τη στιγμή της αποκάλυψης, είχε κάνει αυτός αντικείμενο της συνείδησής του.

Ο Σαρτρ θεωρεί ότι ανάλογα ανταγωνιστικές είναι όλες οι κοινωνικές σχέσεις μας. Ο καθένας προσπαθεί να αλλοτριώσει τον άλλο καθιστώντας τον από αυτόνομη ύπαρξη αντικείμενο της συνείδησής του, ο οποίος, με τη σειρά του, προκειμένου να ανακτήσει τη χαμένη ανεξαρτησία του, επιχειρεί να κάνει αντικείμενο της συνείδησής του εκείνον που τον είχε κάνει υποχείριο της συνείδησής του κ.ο.κ. H συνείδηση του ενός επιδιώκει να καταστήσει αντικείμενο τη συνείδηση του άλλου, προκειμένου να διατηρήσει την ελευθερία της. Ο αγώνας για την ελευθερία μας είναι ένας ανελέητος αγώνας, για να απαλλαγούμε από τους άλλους που επιχειρούν να αλλοτριώσουν την ύπαρξή μας καθιστώντας την αντικείμενο της συνείδησής τους. Με αυτή την έννοια, οι άλλοι είναι η κόλαση.

Έτσι, στο πλαίσιο της φιλοσοφίας του υπαρξισμού, ο ηθικός τρόπος διαβίωσης του ανθρώπου προσέλαβε από το Σαρτρ έντονα δραματικό τόνο. Έχοντας κανείς, κατά το Σαρτρ, γεννηθεί σε έναν ξένο και αφιλόξενο κόσμο, που η παρουσία των άλλων τον έχει μετατρέψει σε κόλαση γι’ αυτόν, καλείται -προκειμένου να δημιουργήσει τον εαυτό του πορευόμενος από το μηδέν στο ον, από εκείνο που θα μπορούσε να γίνει σ’ εκείνο που τελικά θα γίνει- να πράττει το σωστό μόνος του, εντελώς αβοήθητος, μην περιμένοντας τη βοήθεια κανενός Θεού, μην έχοντας για στήριγμα καμιά ηθική αρχή.

Άλλοι φιλόσοφοι ωστόσο, κατά τον εικοστό αιώνα επίσης, κινούμενοι σε ένα διαφορετικό από εκείνο του υπαρξισμού πλαίσιο διανόησης και επιχειρημάτων, επιδίωξαν να προσεγγίσουν τα ζητήματα ηθικής συμπεριφοράς του ανθρώπου χωρίς τη δραματική έξαρση με την οποία τα αντιμετώπισε ο Σαρτρ. Πρόκειται για τους φιλοσόφους εκείνους που διατύπωσαν τις καλούμενες μεταηθικές θεωρίες, εμπνεόμενοι από τον Τζ. Μουρ κλπ, από τα κελεύσματα της γλωσσαναλυτικής μεθόδου.

Εγχειρίδιο Βλακείας

Προ ετών, αν θυμούμαι καλά, είχα διαβάσει το βιβλίο «Εγχειρίδιο Βλακείας», του Διονύση Χαριτόπουλου, που ήταν ο σύζυγος ο αξέχαστης Μαλβίνας Κάραλη, η οποία αποκαλούσε «ακατοίκητο» το κεφάλι του τότε μεγάλου πρωθυπουργού κ. Ση Μι Τι.
Σήμερα σκέφθηκα να παραθέσω μερικά αποσπάσματα, πολύ ωραία και χρήσιμα κατά την ταπεινή μου άποψη.
Πολύ χρήσιμο θα είναι να διαβαστεί με σχετική προσοχή, και οι συνειρμοί θα σας οδηγήσουν σε πρόσωπα και πρακτικές της τρέχουσας (!) επικαιρότητας από δω και …μερικά χρόνια… (η τρέχουσα επικαιρότητα, τρέχει κάπου πέντε χρόνια.)
Από τις διάφορες μελέτες, πάντως, προκύπτει ότι πέρα από την ιδεολογία και τις άλλες ταξικές διακρίσεις, οι …άνθρωποι διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες : στους Έξυπνους και στους Βλάκες. Αν και η μεταξύ τους διάκριση δεν είναι δύσκολη, όσοι ανήκουν στην πρώτη κατηγορία δεν το λένε και όσοι ανήκουν στη δεύτερη δεν το ξέρουν.

• Η βλακεία είναι απρόβλεπτη. ‘Έχει τόση ποικιλία εκδηλώσεων, όσοι και οι βλάκες που ο καθένας ξεχωριστά είναι μια αστείρευτη πηγή εμπνεύσεων.

• Αν το καταφύγιο του ανθρώπου είναι η κοινωνία, του βλάκα είναι η ομάδα, η συσπείρωση με άλλους βλάκες…

• Ο πιο πονηρός βλάκας είναι ο σοβαρός. Το υστερικά τυπικό και λιγόλογο ανθρωπάκι που οχυρώνεται καχύποπτο προς όλους πίσω από ένα προσωπείο σοβαρότητας…. ‘Ένας τέτοιος έφτασε να γίνει και πρωθυπουργός… Αλησμόνητη είναι η σκηνή του εν λόγω όταν μετά τους σεισμούς του 1999 πήγε με τις κάμερες να επισκεφθεί τους καταυλισμούς των σεισμοπλήκτων. Κοίταξε ξινά τα παιδάκια που πλατσούριζαν ξυπόλητα στις λάσπες ανάμεσα στα κοντέϊνερ και, κάνοντας προσπάθεια να φερθεί ανθρώπινα, τα ρώτησε: “Πού είναι πιο καλά, εδώ ή στο σπίτι;”…

• Ένας ηλίθιος άνδρας, όσο εμφανίσιμος και να είναι, απογοητεύει το θηλυκό, δεν του εμπνέει την αναγκαία αίσθηση σιγουριάς. Εκτός και αν τη χαζομάρα του αντισταθμίζει η οικονομική ή κοινωνική του θέση, οπότε το παλικάρι είναι λαχείο. Αντιθέτως μία νεαρή και όμορφη χαζοβιόλα είναι σταθερή αντρική φαντασίωση. Γενικώς, στα ερωτικά οι άντρες ψάχνουν τα μικρά, οι γυναίκες τα μεγάλα και η αποκολοκύνθωση καλά κρατεί. Η διαφορά είναι ότι ο ηλίθιος όταν καυλ…σει νομίζει ότι ερωτεύτηκε και η χαζή πιστεύει ότι όσοι θέλουν να την πη…ξουν θέλουν να την παντρευτούν.

• Το πτυχίο δεν είναι πιστοποιητικό ευφυΐας. Αν το μυαλό κάποιου φτάνει για να πάρει δίπλωμα οδήγησης, κατά πάσα πιθανότητα φτάνει και για πάρει ένα δίπλωμα σπουδών. Τα νοητικά απαιτούμενα είναι περίπου ισοδύναμα. Άπαξ και μπορεί να απομνημονεύσει τον ΚΟΚ και τα σήματα, το μόνο που χρειάζεται για το «χαρτί» είναι να στρώσει τον κώλο του κάτω, να μουλαρώσει δεόντως και αμέτι μουχαμέτι, έστω και «νύχτα», θα το πάρει το στραβόχαρτο.
Όπως υποστηρίζει μία ομάδα ερευνητών που μελέτησε το θέμα σε μεγάλα πανεπιστήμια των ΗΠΑ, εντόπισε το ίδιο ακριβώς ποσοστό «χοντροκέφαλων» ανάμεσα στις καθαρίστριες, τους διοικητικούς υπαλλήλους, τους φοιτητές και τους καθηγητές (C.M. Cipolla). Προφανώς, αν η έρευνα στρεφόταν και προς τους ίδιους τους ερευνητές θα ανακάλυπταν και το δικό τους ποσοστό μπούφων.
Το καλύτερο το άφησα για το τέλος, και είναι αυτό που έγραψε ο Γερμανός φιλόσοφος Φρίντριχ Νίτσε.

«Εκτός από το πλήθος, υπάρχει και ένας άλλος παράγοντας που γιγαντώνει τη βλακεία: η εξουσία. Η εξουσία αποβλακώνει», έγραψε ο Γερμανός φιλόσοφος Φρίντριχ Νίτσε. «Τα άτομα που έχουν εξουσία τείνουν να πιστεύουν ότι, ακριβώς επειδή έχουν εξουσία, είναι οι καλύτεροι, οι πιο ικανοί, οι πιο έξυπνοι, οι πιο σοφοί από όλη την ανθρωπότητα. Εξάλλου, περιστοιχίζονται από αυλικούς, οπαδούς και κερδοσκόπους, που ενισχύουν διαρκώς αυτή την ψευδαίσθηση. Με αυτό τον τρόπο όποιος βρίσκεται στην εξουσία καταλήγει να διαπράττει κατά γενική ομολογία τις μεγαλύτερες ανοησίες.»

Η ακτινοβολία στο σπίτι σας και πως να την περιορίσετε

Τα κινητά και ασύρματα τηλέφωνα, τα ασύρματα δίκτυα και οι ηλεκτρικές συσκευές που χρησιμοποιούμε καθημερινά έχουν πολλά και προφανή οφέλη.

Όμως οι πιθανές βλάβες είναι ακόμα άγνωστες, τα ερωτήματα είναι πολλά και δικαιολογημένα επικρατεί ένας έντονος προβληματισμός τόσο στην επιστημονική κοινότητα όσο και στους πολίτες. Διαβάστε στο επιστημονικό άρθρο που ακολουθεί πως η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία επηρεάζει τον οργανισμό καθώς και τις συνέπειες της.
Το αόρατο φάσμα ηλεκτρομαγνητικών πεδίων που δημιουργούν ενδέχεται να αποτελεί έναν ορατό κίνδυνο. Καθημερινά είμαστε εκτεθειμένοι σε κάθε είδους ακτινοβολία, φυσικής ή ανθρώπινης προέλευσης, είτε είμαστε σε εσωτερικούς είτε σε εξωτερικούς χώρους. Είμαστε εκτεθειμένοι στη γήινη και κοσμική ακτινοβολία και το πιο σημαντικό στην ακτινοβολία του ήλιου. Επιπλέον, υπάρχουν και οι ακτινοβολίες που εκπέμπονται από πάσης φύσεως ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές.
Τα κινητά τηλέφωνα, τα ασύρματα τηλέφωνα, οι συσκευές WiFi ή Bluetooth εκπέμπουν ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία ή ηλεκτρομαγνητικά πεδία.Η ακτινοβολία που μας περιβάλλει χωρίζεται σε ιονίζουσα και μη ιονίζουσα. Η ιονίζουσα ακτινοβολία (ακτίνες x, ακτίνες γ) είναι γνωστό ότι είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο, ενώ οι βιολογικές επιδράσεις της μη ιονίζουσας δεν είναι γνωστές και έτσι δεν μπορεί να αξιολογηθεί η επικινδυνότητά της. Η ενέργεια που εκπέμπεται από αυτές τις συσκευές είναι μη ιονίζουσα ακτινοβολία, που σημαίνει ότι δεν έχει τη δυνατότητα να διασπά χημικούς δεσμούς, δηλαδή δεν προκαλεί βλάβη στο DNA, το οποίο είναι μια πιθανή αιτία για την εμφάνιση καρκίνου.
Ενώ η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία δεν μπορεί να προκαλέσει άμεσα βλάβες, πιθανά να μπορεί έμμεσα να δημιουργήσει προβλήματα ιδίως μετά από μακροχρόνια έκθεση. Πώς η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία επηρεάζει τον οργανισμό; Η άνοδος της θερμοκρασίας αποτελεί την κύρια βιολογική επίδραση των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων. Αυτό το φαινόμενο αξιοποιείται στους φούρνους μικροκυμάτων και επιτρέπει να ζεσταίνουμε γρήγορα το φαγητό. Τα επίπεδα των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων στα οποία εκτίθεται ο άνθρωπος είναι πολύ χαμηλότερα από εκείνα που μπορεί να προκαλέσουν σημαντική αύξηση της θερμοκρασίας.
Οι επιστήμονες ερευνούν την πιθανότητα επιδράσεων σχετικά με την αύξηση της θερμοκρασίας ακόμα και κάτω από το όριο, ως αποτέλεσμα της μακρόχρονης έκθεσης. Ποιες οι συνέπειες της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στον άνθρωπο; Εδώ και αρκετά χρόνια υπάρχει ένας έντονος προβληματισμός για τις πιθανές βλαπτικές επιδράσεις της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας και για το λόγο αυτό έχουν γίνει πολλές μελέτες, οι οποίες όμως καταλήγουν σε αντίθετα αποτελέσματα.
Ορισμένες από αυτές δείχνουν πως υπάρχει αυξημένος κίνδυνος για εμφάνιση καρκίνου του εγκεφάλου και του δέρματος, λευχαιμία, στειρότητα, απώλεια μνήμης, πονοκεφάλους, αϋπνία και κατάθλιψη. Από την άλλη πλευρά υπάρχουν και αρκετές μελέτες που καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει κάποια συσχέτιση μεταξύ της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας και των ασθενειών που έχουν ενοχοποιηθεί.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι σύμφωνα με τα τωρινά δεδομένα και τις έρευνες δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία που να τεκμηριώνουν τον αυξημένο κίνδυνο, ωστόσο υπογραμμίζει πως απαιτείται επιπλέον έρευνα για να βγουν ασφαλή συμπεράσματα. Εφόσον το τοπίο είναι ακόμα θολό σχετικά με την επικινδυνότητα των συσκευών καλό θα ήταν να λάβουμε όλοι τα μέτρα μας, ώστε να μη βρεθούμε προ εκπλήξεων.
Κάποιες απλές οδηγίες που αν τις ακολουθήσουμε μπορεί να σώσουν την υγεία μας είναι οι εξής:
Αποφύγετε τη χρήση του κινητού τηλεφώνου σε περιοχές με χαμηλό σήμα (γιατί η ηλεκρομαγνητική ακτινοβολία έχει υψηλότερη ένταση) και σε κλειστούς χώρους με πολλές μεταλλικές επιφάνειες: π.χ. αυτοκίνητο, ασανσέρ (αντανάκλαση της ακτινοβολίας)
Ο καλύτερος τρόπος για να μιλάτε στο κινητό είναι να το έχετε στο μεγάφωνο και να υπάρχει μία απόσταση από τον εγκέφαλο. Διαφορετικά να προτιμάτε να μιλάτε με ενσύρματα ακουστικά. Αν και εκπέμπεται κάποια ακτινοβολία είναι καλύτερα, γιατί απομακρύνεται το κινητό από το σώμα.
Προσπαθήστε να μειώσετε τις ώρες που μιλάτε στο κινητό τηλέφωνο.
Μη φυλάσσετε το κινητό τηλέφωνο κοντά στον εγκέφαλο, την καρδιά και τα γεννητικά όργανα.
Αποφύγετε τα κινητά 3G (αυξημένη πυκνότητα ακτινοβολίας)
Τα παιδιά δεν πρέπει να χρησιμοποιούν κινητό τηλέφωνο
Αντικαταστήστε το ασύρματο τηλέφωνο του σπιτιού ή της δουλειάς με ένα ενσύρματο.
Αποφύγετε τις πολλές ασύρματες συσκευές στην κατοικία σας (π.χ. τηλέφωνα, συστήματα ενδοεπικοινωνίας, δίκτυο internet, συσκευές Bluetooth, ηχεία, παιχνίδια κ.ά.)
Κλείνετε όλες τις συσκευές όταν πάτε για ύπνο (υπολογιστής, τηλέφωνο).Το ίδιο ισχύει και για το ασύρματο ρούτερ.
Το ασύρματο ρούτερ είναι προτιμότερο να είναι τοποθετημένο σε ένα δωμάτιο που δε χρησιμοποιείται πολύ.
Αποφύγετε να κοιμάστε κοντά σε ηλεκτρική πρίζα (προστατεύστε ιδίως το κεφάλι σας)
Απομακρυνθείτε από το φούρνο μικροκυμάτων όταν είναι ενεργός.

Κόκκινη βροχή με ... εξωγήινη προέλευση στην Ινδία

Ινδοί επιστήμονες θεωρούν πως ανακάλυψαν κύτταρα από το διάστημα, που μπορεί να αντιπροσωπεύουν εξωγήινη ζωή. Οι ακαδημαϊκοί από την Κεράλα, ανέλυσαν δείγματα που προέρχονται από την ασυνήθιστη βροχή που έπεσε στη νότια Ινδία, μετά από το πέρασμα ενός κομήτη από τη Γη το 2001.

Ανακάλυψαν ότι η κόκκινη βροχή που είχε πέσει τότε, αποτελούνταν από κόκκινα κύτταρα με διαστημική προέλευση, τα οποία δεν περιείχαν DNA, αλλά είχαν όψη που έμοιαζε με αυτή των μονοκύτταρων οργανισμών. Υποστηρίζουν πως τα κύτταρα αυτά είναι πιθανό να έχουν εξωγήινη προέλευση και πως μπορούν ακόμα να υποδηλώνουν την ύπαρξη μιας εναλλακτικής μορφής ζωής.

Οι άνθρωποι που ζουν στην Κεράλα της Ινδίας, ανησύχησαν όταν άρχισε η βροχή, που έμοιαζε σχεδόν σαν αίμα και η οποία ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2001, λίγο μετά από τη βοή ενός κομήτη που πέρασε πάνω από τον τοπικό ουρανό. Τουλάχιστον 50.000 κιλά κόκκινης σκόνης έπεσε αμέσως μετά στη γη, σε διάστημα 6 εβδομάδων.

Δείγματα από τα κύτταρα συλλέχθηκαν από τον δόκτορα Godfrey Louis και τον βοηθό του A Santhosh Kumar του πανεπιστημίου Mahatma Gandhi, η έρευνα των οποίων δημοσιεύτηκε στην τελευταία έκδοση του περιοδικού Astrophysics and Space Science.

Οι επιστήμονες απέρριψαν θεωρίες που ήθελαν τη βροχή να προέρχεται από σκόνη ή μύκητες που υπήρχαν σε μεγάλη ποσότητα στην ατμόσφαιρα. Επισημαίνουν επίσης ότι τα κύτταρα – τα οποία στο μικροσκόπιο μοιάζουν με ομοιόμορφες χάντρες κόκκινου χρώματος – δεν παρουσιάζουν δείγματα αποσύνθεσης, παρόλο που έχουν αποθηκευτεί εδώ και 4 χρόνια. Ο δόκτωρ Louis είπε:

«Τα κύτταρα έχουν παράξενες ιδιότητες. Τα σωματίδια που προκάλεσαν το κόκκινο χρώμα στη βροχή είναι αυτά τα κύτταρα και δεν είναι ούτε σκόνη από την έρημο, ούτε ηφαιστειακή τέφρα. Όλο αυτό υποδηλώνει την πιθανότητα εξωγήινης προέλευσης».



Ο Godfrey Louis πρόσθεσε, πως δεν τον απογοήτευσε η έλλειψη DNA στα κύτταρα αυτά, που μπορεί να δείχνουν πως υπάρχει ζωή σε άλλους πλανήτες.

«Εάν θεωρήσουμε πως τα κύτταρα αυτά έχουν εξωγήινη προέλευση, δεν είναι ανάγκη να περιμένουμε την ύπαρξη DNA ως απαραίτητη προϋπόθεση. Πρέπει να δεχτούμε την πιθανότητα ύπαρξης μορφών ζωής, που δεν έχουν DNA. Αυτά τα κύτταρα μπορεί να είναι ένα είδος εναλλακτικής μορφής ζωής, με βιοχημεία διαφορετική από αυτή της συμβατικής βιολογίας».

Ένα δείγμα από τα κύτταρα, πρόκειται να αποσταλεί στο πανεπιστήμιο του Cardiff για περαιτέρω εξέταση. Ο καθηγητής Chandra Wickramasinghe, ειδικός στην αστροβιολογία στο πανεπιστήμιο του Cardiff, υποσχέθηκε να φροντίσει ώστε να γίνουν περισσότερα χημικά τεστ, καθώς και DNA τεστ, προσθέτοντας ότι θα μπορούσαν να είναι μικροοργανισμοί, ικανοί να επιβιώσουν στα απώτερα άκρα του διαστήματος.

«Υπάρχει μια σημαντική θεωρία, που υποστηρίζει πως η ζωή στη γη προήλθε στην πραγματικότητα, από την άφιξη ενός κομήτη που έφερε βιολογικό υλικό από κάπου αλλού. Έτσι δεν είναι καθόλου απίθανο, βιολογικό υλικό εξωγήινης προέλευσης, να ήρθε και σήμερα μέσω ενός κομήτη στη γη» είπε.

Ωστόσο, ο καθηγητής Alan Fitzsimmons, ειδικός στην αστροφυσική και στην επιστήμη των πλανητών στο Queen’s University του Belfast, είπε ότι ακόμα και η ύπαρξη του κομήτη είναι αμφίβολη, οπότε οι σχετικές αναφορές «ακούγονται τελείως απίθανες».

«Θα ήταν μία φανταστική ανακάλυψη εάν ήταν αληθινή και θα μπορούσε να μας πει μια για πάντα, εάν υπάρχει εξωγήινη ζωή. Αλλά οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως η βροχή προήλθε από έναν κομήτη, τη στιγμή που κανένας κομήτης δεν είχε παρατηρηθεί».

Τα Γαλάζια μάτια εμφανίστηκαν πριν από 10.000 χρόνια στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας;

Μια ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης βρήκε μία μετάλλαξη που προκαλεί το μυστηριώδες φαινόμενο των γαλάζιων ματιών. Και όλοι οι άνθρωποι με γαλάζια μάτια σχετίζονται γενετικά με ένα πρόσωπο που έζησε στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας κάπου μεταξύ 6-10.000 χρόνια πριν.

Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of Human Genetics. Μια μετάλλαξη σε ένα γονίδιο που ονομάζεται OCA2 τέθηκε σε λειτουργία περίπου 8.000 χρόνια πριν. Μπορεί να ανιχνευθεί οριστικά πίσω στο χρόνο σε ένα πρόγονο από τη Μαύρη Θάλασσα.
Ο Δρ Hans Eiberg ισχυρίζεται ότι πριν τότε, κάθε ανθρώπινο ον είχε καστανά μάτια. "Μια γενετική μετάλλαξη που επηρεάζει το γονίδιο OCA2 στα χρωμοσώματα μας οδήγησε στη δημιουργία ενός «διακόπτη», που κυριολεκτικά «σβήνει» την ικανότητα να παράγει καστανά μάτια", δήλωσε ο Eiberg.
Όταν εξετάστηκαν πληθυσμοί με γαλάζια μάτια από την Ιορδανία, τη Δανία και την Τουρκία, η γενετική διαφορά τους ήταν αναχθούν στην μητρική γενεαλογία σύμφωνα με την ομάδα του Eiberg.
Η καφέ χρωστική ουσία μελανίνη είναι ακόμη κυρίαρχη. Ωστόσο, μετά την τελευταία εποχή των παγετώνων, οι Ευρωπαίοι ανέπτυξαν αυτό το σπάνιο μετάλλαξη που τους διέκρινε από την υπόλοιπη ανθρώπινη φυλή.
Ενενήντα πέντε τοις εκατό των Ευρωπαίων στις σκανδιναβικές χώρες έχουν γαλάζια μάτια. Βρίσκονται επίσης να έχουν μεγαλύτερο εύρος στα μαλλιά και το χρώμα του δέρματος.
Συγκριτικά, η Ευρώπη έχει μια ευρύτερη ποικιλία του χρώματος των μαλλιών και τη χρωστική ουσία του δέρματος από ότι βρίσκεται σε οποιαδήποτε άλλη ήπειρο του κόσμου. Αυτές οι μεταλλάξεις είναι πρόσφατες καθώς η Ευρώπη αποικήθηκε μόνο μερικές χιλιάδες χρόνια πριν, λένε οι επιστήμονες γενικά.
Μέσω διασταύρωσης, ο μελαχρινός τύπος ανθρώπου με γαλάζια μάτια αποδείχθηκε ότι εμφανίστηκε περίπου 25.000 χρόνια πριν. Οι ερευνητές αποδίδουν το γεγονός αυτό στην αρχαία διασταύρωση με Νεάντερταλ.
Αν και DNA του Νεάντερταλ δεν έχει βρεθεί στο σύγχρονη Homo Sapien-Sapien άνθρωπο, το κύριο ρεύμα της επιστήμης γενικά προσκολλάται σε αυτή τη θεωρία ως γεγονός, επειδή δεν έχουν καταλήξει σε κάτι καλύτερο.
"Το ερώτημα πραγματικά είναι, «Γιατί να πάμε από το να μην έχει κανείς στη Γη γαλάζια μάτια πριν από 10.000 χρόνια, στο 20 ή 40 τοις εκατό των Ευρωπαίων που έχουν γαλάζια μάτια τώρα;", δήλωσε ο John Hawks του Πανεπιστημίου του Wisconsin-Madison. "Αυτό το γονίδιο κάνει κάτι καλό για τους ανθρώπους. Τους κάνει να έχουν περισσότερα παιδιά".

 

 

 

Subtitles

• subtitles off

Captions

• captions off

Chapters

Chapters

Loading video...

 

Replay

Share

• Embed on your site

Powered by

Report an issue

More information about this issue would be really helpful.

Thank you for your feedback!