Ο αλυσοδεμένος ελέφαντας

 

Όταν ήμουν μικρός μου άρεσε πολύ το τσίρκο, και στο τσίρκο μου άρεσαν πιο πολύ τα ζώα. Μου έκανε τρομερή εντύπωση ο ελέφαντας που, όπως έμαθα αργότερα, είναι το αγαπημένο ζώο όλων των παιδιών. Στην παράσταση, το θεόρατο ζώο έκανε επίδειξη του τεράστιου βάρους του, του όγκου και της δύναμής του...

Όμως, μετά την παράσταση και λίγο προτού επιστρέψει στη σκηνή, ο ελέφαντας στεκόταν δεμένος συνεχώς σ΄ ένα μικρό ξύλο μπηγμένο στο έδαφος. Μια αλυσίδα κρατούσε φυλακισμένα τα πόδια του. Ωστόσο, το ξύλο ήταν αληθινά μικροσκοπικό κι έμπαινε σε ελάχιστο βάθος μέσα στο έδαφος.

 

Μολονότι η αλυσίδα ήταν χοντρή και ισχυρή, μου φαινόταν ολοφάνερο ότι ένα ζώο που μπορούσε να ξεριζώνει δέντρα με τη δύναμη του, θα μπορούσε εύκολα να λυθεί και να φύγει. Το θεωρούσα αληθινό μυστήριο. Μα τι τον κρατάει; Γιατί δεν το σκάει;

Όταν ήμουν πέντε ή έξι ετών πίστευα ακόμα στη σοφία των μεγάλων. Ρώτησα τότε κάποιον δάσκαλο ,τον πατέρα μου ή ένα θείο μου, για το μυστήριο του ελέφαντα. Κάποιος μου εξήγησε ότι ο ελέφαντας είναι δαμασμένος. Έκανα τότε την προφανή ερώτηση: Κι αφού είναι δαμασμένος, γιατί τον αλυσοδένουν;

 

Δε θυμάμαι να πήρα κάποια ικανοποιητική απάντηση. Με τον καιρό, ξέχασα το μυστήριο του ελέφαντα με το παλούκι, και το θυμόμουν μόνο όταν βρισκόμουν με κάποιους που είχαν αναρωτηθεί κάποτε πάνω στο ίδιο θέμα.

 

Πριν από μερικά χρόνια ανακάλυψα – ευτυχώς για μένα – ότι κάποιος είχε αρκετή σοφία ώστε ν΄ ανακαλύψει την απάντηση. Ο ελέφαντας του τσίρκου δεν το σκάει γιατί τον έδεναν σ΄ένα παρόμοιο παλούκι από τότε που ήταν πολύ, πολύ μικρός.

Έκλεισα τα μάτια και φαντάστηκα τον νεογέννητο ανυπεράσπιστο ελέφαντα δεμένο στο παλούκι. Είμαι βέβαιος ότι τότε το ελεφαντάκι είχε σπρώξει, τραβήξει και ιδρώσει πασχίζοντας να λευτερωθεί. Μα, παρόλες τις προσπάθειές του, δεν τα είχε καταφέρει, γιατί το παλούκι ήταν πολύ γερό για τις δυνάμεις του.

 

Φαντάστηκα ότι θα κοιμόταν εξαντλημένο και την επόμενη μέρα θα προσπαθούσε ξανά, και τη μεθεπόμενη το ίδιο... Ώσπου μια μέρα, μια φρικτή μέρα για την ιστορία του, το ζώο θα παραδεχόταν την αδυναμία του και θα υποτασσόταν στη μοίρα του.

Αυτός ο πανίσχυρος και θεόρατος ελέφαντας που βλέπουμε στο τσίρκο δεν το σκάει γιατί νομίζει ότι δεν μπορεί, ο δυστυχής. Η ανάμνηση της αδυναμίας που ένιωσε λίγο μετά τη γέννησή του είναι χαραγμένη στη μνήμη του. Και το χειρότερο είναι ότι ποτέ δεν αμφισβήτησε σοβαρά αυτή την ανάμνηση. Ποτέ μα ποτέ δεν ξαναπροσπάθησε να δοκιμάσει τις δυνάμεις του..."

 Όλοι είμαστε λίγο-πολύ σαν τον ελέφαντα του τσίρκου. Περιδιαβαίνουμε τον κόσμο δεμένοι σε εκατοντάδες παλούκια που μας στερούν την ελευθερία. Ζούμε πιστεύοντας ότι δεν μπορούμε να κάνουμε ένα σωρό πράγματα, απλώς επειδή μια φορά, πριν από πολύ καιρό, όταν είμαστε μικροί, προσπαθήσαμε και δεν τα καταφέραμε.

 

Πάθαμε τότε το ίδιο με τον ελέφαντα. Χαράξαμε στη μνήμη μας αυτό το μήνυμα: 

Δεν μπορώ, δεν μπορώ και ποτέ δε θα μπορέσω.

Ζούμε μέσα στα όρια της ανάμνησης μίας ύπαρξης που δεν υπάρχει πια, εκείνου που δεν τα κατάφερε. Ο μοναδικός τρόπος να μάθεις εάν μπορείς, είναι να προσπαθήσεις πάλι με όλη σου την ψυχή... Με όλη σου την ψυχή!

ΣΟΦΙΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Οι Λακεδαιμόνιοι Βούλης και Σπέρχης πήγαν εθελοντικά στο βασιλιά των Περσών Ξέρξη για να τους επιβληθεί τιμωρία, που όφειλε η Σπάρτη σύμφωνα με κάποιον χρησμό, διότι σκότωσαν τους κήρυκες που είχαν σταλεί από τον Πέρση βασιλιά σ’ αυτούς. Αφού παρουσιάστηκαν στον Ξέρξη, του ζητούσαν να τους σκοτώσει με όποιον τρόπο θέλει για εξιλέωση των Λακεδαιμονίων. Κι όταν εκείνος, κατάπληκτος, τους άφησε ελεύθερους και πρότεινε σ’ αυτούς να μείνουν κοντά του, είπαν: «Και πώς θα μπορούσαμε να ζήσουμε εδώ, εγκαταλείποντας την πατρίδα και τους νόμους και εκείνους τους ανθρώπους, για χάρη των οποίων διανύσαμε τόσο δρόμο για να πεθάνουμε;».
Καθώς τους παρακαλούσε επίμονα και ο στρατηγός Ίνδαρος και υποσχόταν σ’ αυτούς ότι θα τύχουν ίση τιμή με τους πιο στενούς φίλους του βασιλιά, του απάντησαν: «Μας δίνεις την εντύπωση ότι αγνοείς πόσο σπουδαίο πράγμα είναι η ελευθερία, την οποία κανένας συνετός άνθρωπος δεν θα αντάλλαζε με τη βασιλεία των Περσών».

Όταν o Ισμηνίας από τη Θήβα πήγε στην Περσία ως απεσταλμένος της πατρίδας του, θέλησε να δει από κοντά το μεγάλο βασιλιά. O υπηρέτης του βασιλιά τότε τού είπε: «Ξένε Θηβαίε, υπάρχει νόμος περσικός, σύμφωνα με τον οποίο αυτός που θα δει το βασιλιά και θα του μιλήσει, πρέπει πρώτα να τον προσκυνήσει. Αν θέλεις λοιπόν και συ να τον συναντήσεις, να κάνεις το ίδιο, διαφορετικά θα πεις ό,τι θέλεις σε μένα». Τότε ο Ισμηνίας είπε: « οδήγησε με».

Αφού πλησίασε και τον είδε ο βασιλιάς, έβγαλε το δαχτυλίδι του και, χωρίς να φανεί, το έριξε κάτω στα πόδια του και αμέσως έσκυψε και το πήρε πίσω. Έτσι κατάφερε από τη μια να πιστέψει ο βασιλιάς ότι τον προσκύνησε και από την άλλη δεν έκανε τίποτε απ' αυτά που ντροπιάζουν τους Έλληνες. Αντίθετα μάλιστα πέτυχε να πάρει όλα όσα ζήτησε από τον Πέρση βασιλιά.

Όταν κάποιος ρώτησε τον βασιλιά Αγησίλαο, γιατί η Σπάρτη είναι ατείχιστη, τότε αυτός, δείχνοντας τα σώματα των Λακεδαιμονίων, απάντησε: «Αυτά είναι τα τείχη των Λακεδαιμονίων!».

Ένας μοχθηρός άνθρωπος ήθελε να φυλάξει το σπίτι του από κάθε κακό. Έβαλε στην πόρτα μια επιγραφή που έλεγε: «Κανένα κακό να μη μπει στο σπίτι αυτό».

Ο Διογένης διάβασε την επιγραφή και απόρησε: «Μα ο ιδιοκτήτης του σπιτιού από που θα μπει;»
 

Ο Λεωτυχίδης, όταν κάποιος τον ρώτησε να μάθει για ποιόν λόγο οι Σπαρτιάτες πίνουν λίγο κρασί, απάντησε: «Για να μην αποφασίζουν άλλοι για μας, αλλά εμείς για τους άλλους».

Όταν ο ναύαρχος Λύσανδρος πήγε στη Σαμοθράκη για να πάρει μέρος στα Καβείρεια μυστήρια, o ιερέας των Καβειρίων που εξομολογούσε τους πιστούς, του ζήτησε να εξομολογηθεί τις  αμαρτίες του.Ο Λύσανδρος τότε  τον ρώτησε : «Πρέπει να το κάνω αυτό, επειδή το ζητάς εσύ ή οι θεοί;». Κι όταν ο ιερέας  απάντησε ότι «το απαιτούν οι θεοί»,  ο Λύσανδρος του απάντησε : «Βγες εσύ έξω από τον ναό, κι αν με ρωτήσουν οι θεοί θα το πω σε εκείνους»...

Ένας Έλληνας που δοκίμασε τον μέλανα ζωμό, είπε πως τότε κατάλαβε, «γιατί οι Σπαρτιάτες βαδίζουν με τέτοια ευχαρίστηση προς τον θάνατο...».

 

Στον  Φίλλιπο   ιερέα του Ορφέα, που ήταν πάμπτωχος και έλεγε ότι όσοι είχαν μυηθεί από αυτόν θα ζούσαν ευτυχισμένοι μετά το τέλος της ζωής τους, του είπε ο βασιλιάς Λεωτυχίδης:«Γιατί λοιπόν, ανόητε, δεν πεθαίνεις για να παύσεις να θρηνείς για την δυστυχία και την φτώχεια σου;»

Ο Χάρριλος, ερωτώμενος γιατί επιτρέπουν στις αδέσμευτες κοπέλες να κυκλοφορούν ακάλυπτες ενώ οι παντρεμένες με κάλυμμα στο κεφάλι, απάντησε: «Επειδή οι κοπέλες πρέπει να βρουν άνδρες, ενώ οι παντρεμένες να κρατήσουν τους άνδρες τους».

Πληροφορήθηκε ο Αριστοτέλης από κάποιον ότι μερικοί τον έβριζαν. Ο φιλόσοφος απάντησε: «Καθόλου δεν με νοιάζει. Όταν είμαι απών, δέχομαι ακόμα και να με μαστιγώνουν».

Ο Παυσανίας του Κλεόμβροτου όταν κάποιοι θαύμαζαν ανάμεσα στα λάφυρα την πολυτέλεια των ενδυμάτων των βαρβάρων, είπε:

«Καλύτερα να ήταν οι ίδιοι μεγάλης αξίας, παρά να έχουν πράγματα μεγάλης αξίας»

Κάποιος Αθηναίος ρώτησε έναν Σπαρτιάτη: «Ποιά είναι η ποινή για όσους στη Σπάρτη απατούν τους συζύγους τους;». Ο Σπαρτιάτης αποκρίθηκε πως «πρέπει να θυσιάσουν έναν ταύρο, που όταν στέκεται στην κορυφή του Ταΰγετου, πίνει νερό στον Ευρώτα». Ο Αθηναίος απόρησε: «Μα υπάρχει τέτοιος μεγάλος ταύρος;». Για να εισπράξει την απάντηση του Σπαρτιάτη: «Γιατί, υπάρχει Σπαρτιάτης μοιχός;».

Επέστρεφε ο Διογένης από τους Ολυμπιακούς αγώνες και ένας τον ρώτησε, αν ήταν εκεί πολύς κόσμος. Ο Διογένης αποκρίθηκε: «Κόσμος υπήρχε πολύς, άνθρωποι όμως λίγοι».
 

Ο Παυσανίας του Πλειστοάνακτα σ’ εκείνον που τον ρώτησε γιατί δεν επιτρέπεται στην πόλη τους να αλλάξουν κανένα από τους παλιούς τους νόμους, απάντησε:

«Γιατί πρέπει να επιβάλλονται οι νόμοι στους ανθρώπους και όχι οι άνθρωποι στους νόμους» 

Ένας Λάκωνας που ρωτήθηκε για ποιον λόγο τρέφει μεγάλα γένια, εκείνος απάντησε: «Για να βλέπω τις λευκές τρίχες και να μην κάνω τίποτε ανάξιο του χρώματός τους».

Όταν έδειξαν στον Διαγόρα τον «άθεο» τα πολλά αφιερώματα ανθρώπων που είχαν σωθεί από ναυάγια με τη βοήθεια των θεών. Ο Διαγόρας απάντησε:

«Αν οι θεοί φρόντιζαν να σώσουν και όσους πνίγηκαν, τότε θα βλέπατε πολύ περισσότερα αφιερώματα».

Ο  Πλάτωνας επέπληξε κάποιον γιατί έπαιζε κύβους. Εκείνος δικαιολογήθηκε: «Τα ποσά που παίζω στο παιχνίδι είναι ασήμαντα». Ο Πλάτωνας του παρατήρησε: «Η συνήθεια όμως να παίζεις δεν είναι καθόλου κάτι ασήμαντο».

Ένας που επισκέφτηκε τη Σπάρτη και επί πολλή ώρα έμενε όρθιος στηριζόμενος στο ένα του πόδι, είπε σε έναν Σπαρτιάτη: «Δεν πιστεύω, Λάκωνα, να μπορείς να σταθείς τόση ώρα στο ένα σου πόδι όση εγώ». Κι εκείνος απάντησε: «Εγώ όχι· μπορούν όμως όλες οι χήνες».

 Ο φιλόσοφος Αντισθένης συμβούλευε τους Αθηναίους να ανακηρύξουν με την ψήφο τους τα γαϊδούρια σε άλογα. Και όταν του είπαν ότι κάτι τέτοιο είναι έξω από κάθε λογική, ο Αντισθένης παρατήρησε: «Μήπως και στρατηγούς δεν αναδεικνύετε άντρες απλώς με την ψήφο σας και χωρίς να έχουν πάρει καμία απολύτως εκπαίδευση;»

Όταν σε μια πόρτα τυλίχθηκε γύρω από το κλειδί ένα φίδι και οι μάντεις έλεγαν στον βασιλιά Λεωτυχίδη του Αρίστωνα ότι είναι παράξενο σημάδι, αυτός απάντησε: «Θα ήταν παράξενο σημάδι, αν το κλειδί τυλίγονταν γύρω από το φίδι».

Είπε κάποιος στον Διογένη: «Οι συμπολίτες σου σε καταδίκασαν σε εξορία».Και ο φιλόσοφος απάντησε: «Κι εγώ τους καταδίκασα να μένουν στον τόπο τους».

Ο Μ. Αλέξανδρος έστειλε στον Φωκίωνα 100 τάλαντα. Ο Aθηναίος πολιτικός ρώτησε τους ανθρώπους που του έφεραν το μεγάλο αυτό ποσό: «Γιατί ο Αλέξανδρος διάλεξε εμένα απ' όλους τους Αθηναίους για να μου χαρίσει 100 τάλαντα;» Οι απεσταλμένοι απάντησαν: «Γιατί μόνο εσένα θεωρεί έντιμο άνθρωπο». Ο Φωκίωνας αρνήθηκε το δώρο λέγοντας:  «Ας μ' αφήσει λοιπόν και να είμαι και να φαίνομαι έντιμος».

Ο Αγησίλαος άκουσε κάποτε ότι οι σύμμαχοι δυσανασχετούσαν με τις συχνές εκστρατείες, καθώς συμμετείχαν λίγοι Λακεδαιμόνιοι και οι σύμμαχοι ήταν πολλοί. Θέλοντας να αποδείξει το πλήθος αυτών, διέταξε όλους τους συμμάχους να καθίσουν από το ένα μέρος ανάμεικτοι μεταξύ τους και από το άλλο χωριστά μόνοι τους οι Λακεδαιμόνιοι. Έπειτα διέταξε με κήρυκα να σηκωθούν πρώτοι οι κεραμοποιοί, και μόλις σηκώθηκαν αυτοί, διέταξε να σηκωθούν δεύτεροι οι χαλκουργοί, έπειτα οι κτίστες και στη συνέχεια οι οικοδόμοι και μετά ο καθένας που ασκούσε άλλη τέχνη. Σχεδόν είχαν σηκωθεί όλοι οι σύμμαχοι, αλλά από τους Λακεδαιμόνιους κανείς, γιατί είχε απαγορευθεί σ’ αυτούς να μαθαίνουν και να ασκούν χειρωνακτική εργασία. Έτσι, γελώντας ο Αγησίλαος, είπε: «Βλέπετε, άνδρες, πόσο περισσότερους στρατιώτες, στέλνουμε εμείς στις εκστρατείες;».

Ένας πατέρας ζήτησε από τον Αρίστιππο να διδάξει τον γιο του. Ο φιλόσοφος ζήτησε αμοιβή 500 δραχμές. Ο πατέρας θεώρησε υπερβολικό το ποσό.

-«Με τόσα χρήματα», είπε, «θα μπορούσα να αγοράσω ένα ζώο». -«Αγόρασε», είπε ο Αρίστιππος, «κι έτσι θα έχεις δύο».

Όταν κάποιος Αθηναίος είπε στον Ανταλκίδα ότι «μόνοι εμείς σας διώξαμε πολλές φορές από τον Κηφισό», αυτός απάντησε: «Εμείς όμως ποτέ δεν σας διώξαμε από τον Ευρώτα».

Ένας φτωχός πλησίασε τον Σωκράτη και του είπε: «Θέλω να γίνω μαθητής σου, αλλά δεν έχω τίποτε, το μόνο που μπορώ να σου προσφέρω είναι ο εαυτός μου».

Ο Σωκράτης του απάντησε: «Δεν καταλαβαίνεις λοιπόν ότι μου δίνεις το πιο σπουδαίο πράγμα;» 

Όταν κάποιος ρώτησε τον Δημάρατο, γιατί αυτούς που ρίχνουν τις ασπίδες τους στη μάχη τούς στερούν τα πολιτικά δικαιώματα, όχι όμως και αυτούς που ρίχνουν τις περικεφαλαίες και τους θώρακες, απάντησε: «Αυτά τα φορούν για να υπερασπισθούν τους εαυτούς τους· την ασπίδα όμως την κρατούν για να υπερασπισθούν τον κοινό στρατιωτικό τους σχηματισμό».

 

Ο Μέγας Αλέξανδρος είπε: «Δεν φοβάμαι ένα στρατό λιονταριών που διοικούνται από ένα πρόβατο. Φοβάμαι ένα στρατό προβάτων που τα διοικεί ένα λιοντάρι».

Ένας Σπαρτιάτης με πρόβλημα όρασης που ήθελε να πάει στον πόλεμο, ρωτήθηκε από κάποιον: «Που πας σ' αυτήν την κατάσταση και τί νομίζεις ότι θα πετύχεις;». Αυτός τότε απάντησε: «Ακόμη κι αν δεν πετύχω τίποτε άλλο, σίγουρα θα στομώσω το ξίφος του εχθρού».

Όταν ο Αριστοτέλης ρωτήθηκε σε τι διαφέρουν οι μορφωμένοι από τους αμόρφωτους και εκείνος απάντησε « σε ότι και οι ζωντανοί από τους πεθαμένους».

Ένας στρατιώτης, πληροφόρησε τον Λεωνίδα, ότι είναι κοντά οι εχθροί. Εκείνος τότε είπε: «Επομένως, κι εμείς είμαστε κοντά τους».

 

O Δημόκριτος είπε πως: « Οι άνθρωποι προσεύχονται στους θεούς και ζητούν υγεία, ενώ ξεχνούν ότι αυτήν την δυνατότητα περνάει και από το χέρι τους. Από έλλειψη εγκράτειας , κάνουν τα αντίθετα από αυτά που πρέπει, προδίδουν μόνοι τους την υγεία τους» .

 

Στην ερώτηση, γιατί οι άριστοι προτιμούν τον ένδοξο θάνατο αντί για την άδοξη ζωή, ο Λεωνίδας απάντησε: «Γιατί, το δεύτερο το θεωρούν κάτι το φυσικό, ενώ το πρώτο είναι προσωπική επιλογή τους».

O Πυθαγόρας είπε πως: « Όπως δεν ωφελεί η ιατρική αν δεν νικάει τις αρρώστιες, έτσι και η φιλοσοφία αν δεν αποβάλει την κακία από την ψυχή».  

Το 338 π.Χ., μετά τη μάχη της Χαιρώνειας, ο Φίλιππος Β' της Μακεδονίας ξεκίνησε μια θριαμβευτική πορεία στις πόλεις της νοτίου Ελλάδος για να εδραιώσει την πανελλήνια συμμαχία κατά των Περσών. Οι Σπαρτιάτες δεν του επέτρεψαν να μπει στην πόλη τους. Τότε ο Φίλιππος τους διεμήνυσε πως αν κυριεύσει την πατρίδα τους, δεν θα πρέπει να περιμένουν κανένα έλεος. Και οι Σπαρτιάτες του απάντησαν λακωνικά, με μία μόνο λέξη: «Αν».

 

Μια μέρα η Ξανθίππη έβαλε τις φωνές στον Σωκράτη και στην συνέχεια άδειασε πάνω του μια λεκάνη νερό. Ο Σωκράτης ατάραχος είπε: «Η Ξανθίππη κάνει ό,τι και ο Δίας: πρώτα βροντά και ύστερα βρέχει».!

"Ένας θεός μεταξύ θεών και ανθρώπων"

"Ένας θεός μεταξύ θεών και ανθρώπων είναι ο μέγιστος, ούτε στη μορφή είναι όπως οι θνητοί ούτε στο νου. Τα βλέπει όλα...
κατανοεί τα πάντα και τα ακούει όλα. Αλλά άκοπα κραδαίνει τα πάντα με τη δύναμη του νου του. Και παραμένει στο ίδιο ακριβώς μέρος χωρίς να κινείται καθόλου, ούτε του αρμόζει να περιέρχεται πότε εδώ και πότε εκεί".

"Εἷς θεὸς ἔν τε θεοῖσι καὶ ἀνθρώποισι μέγιστος, οὔ τι δέμας θνητοῖσιν ὁμοίιος οὐδὲ νόημα. Οὖλος ὁρᾷ, οὖλος δὲ νοεῖ, οὖλος δέ τ΄ ἀκούει. Ἀλλ΄ ἀπάνευθε πόνοιο νόου φρενὶ πάντα κραδαίνει. Αἰεὶ δ΄ ἐν ταὐτῷ μίμνει κινεύμενος οὐδέν, οὐδὲ μετέρχεσθαί μιν ἐπιπρέπει ἄλλοτε ἄλλῃ".

Ξενοφάνης (570 - 480 πχ)
(Περί Φύσεως, 23-26)

Η Λογοτεχνία ως αισθητική απόλαυση

Με τον όρο Λογοτεχνία εννοούμε τα γραπτά και προφορικά προϊόντα του έντεχνου λόγου. Η λογοτεχνία είναι έννοια στενότερη από την γραμματεία, που περιλαμβάνει το σύνολο των – γραπτών κατά κανόνα- κειμένων μιας συγκεκριμένης κοινότητας. Αυτό λοιπόν που διαφοροποιεί τα λογοτεχνικά κείμενα από τα μη λογοτεχνικά είναι η «λογοτεχνικότητα». Η έννοια της λογοτεχνικότητας βέβαια δεν μπορεί να οριστεί εύκολα, γι’ αυτό και ο χώρος της Λογοτεχνίας δεν μπορεί να καθοριστεί με αυστηρά όρια.

Για τον καθορισμό της έννοιας της λογοτεχνικότητας έχουν γίνει πολλές προσπάθειες, οι οποίες μπορούν να διακριθούν σε δύο ομάδες, ανάλογα με τις κατευθύνσεις που ακολουθούν: η μία είναι η οντολογική εξέταση, αυτή δηλαδή που προσπαθεί να ορίσει την Λογοτεχνία «εκ των έσω», με εσωτερικά κριτήρια, με τα οποία προσπαθεί να προσδιορίσει κάποια σταθερά χαρακτηριστικά του λογοτεχνικού λόγου.

Κάποιες από τις προσπάθειες οντολογικού ορισμού είναι οι ορισμοί της Λογοτεχνίας ως «μυθοπλαστικής γραφής», ως «αποκλίνουσας χρήσης της γλώσσας» ή ως κειμένου που προσφέρει «αισθητική απόλαυση». Η δεύτερη κατεύθυνση είναι η ιστορικο-εξελικτική εξέταση, που μελετά το «τι θεωρήθηκε κατά καιρούς λογοτεχνία» .

Μια τέτοια εξέταση, η οποία βέβαια δεν στοχεύει στην διατύπωση κάποιου ορισμού, μας είναι ιδιαίτερα χρήσιμη γιατί μας επιτρέπει να κατανοήσουμε τις διάφορες μεταβολές της αντιμετώπισης της Λογοτεχνίας και της λογοτεχνικότητας.

Ιστορία του όρου: Ο όρος Λογοτεχνία εμφανίζεται πρώτη φορά τον 12ο αι. σε κείμενο του Νικήτα Ευγενειανού, με την σημασία της ρητορικής χρήσης του λόγου, της καλλιέπειας. Με την σημερινή σημασία χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Ι. Πανταζίδη το 1886, στο άρθρο του «Φιλολογία, Γραμματολογία, Λογοτεχνία», στο περιοδικό Εστία. Ο συντάκτης του άρθρου εξηγεί ότι χρησιμοποιεί τον όρο λογοτεχνία για να δηλώσει την τέχνη του λόγου, σε αντιστοιχία με τους όρους «καλλιτέχνης» και «καλλιτεχνία».

Μια πρώτη νύξη για την χρήση του όρου είχε γίνει το 1867 από τον Α. Κυπριανό, στον πρόλογο της μετάφρασης της Ιστορία της ελληνικής φιλολογίας του K. O. Muller. Εκεί ο συγγραφέας εξηγούσε ότι προτίμησε τελικά τον καθιερωμένο όρο «φιλολογία», φοβούμενος μήπως ο καινοφανής όρος «λογοτεχνία» (τον οποίον χρησιμοποιούσε έπειτα από υπόδειξη του Ι. Πανταζίδη) ξενίσει τους αναγνώστες. Μέχρι τότε χρησιμοποιείτο ο όρος «φιλολογία» για να δηλώσει και το αντικείμενο, δηλαδή τα μνημεία του λόγου, και την επιστήμη. Για να αποφεύγεται μάλιστα η σύγχυση υπήρχε και ο όρος «ελαφρά φιλολογία», που αναφερόταν στα λογοτεχνικά έργα. Σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής ο όρος «ελαφρά φιλολογία» ήταν σε χρήση μέχρι και το 1920 περίπου.

Η Λογοτεχνία ως μυθοπλασία: Μυθοπλασία είναι η σύνθεση ενός πλαστού μύθου, δηλαδή ενός μύθου επινοημένου από τον συγγραφέα, με φαντασιακά στοιχεία. Ο ορισμός της Λογοτεχνίας με αυτό το κριτήριο παρουσιάζει τις εξής αδυναμίες: η διάκριση μεταξύ μυθοπλαστικής αφήγησης και αφήγησης γεγονότων δεν ήταν σαφής, ιδίως στους προηγούμενους αιώνες. στην Λογοτεχνία παλαιότερα συμπεριλαμβάνονταν κείμενα που δεν μπορούν να θεωρηθούν μυθοπλαστικά, όπως επιστολές, πραγματείες, φιλοσοφικά κείμενα. τα μυθοπλαστικά κείμενα δεν θεωρούνται πάντα λογοτεχνικά, όπως για παράδειγμα τα κόμικς.

Η Λογοτεχνία ως ιδιαίτερη χρήση της γλώσσας: Ένας πολύ συνηθισμένος ορισμός της Λογοτεχνίας είναι ο ορισμός της λογοτεχνικής γραφής ως γραφής που αποκλίνει από την συνηθισμένη χρήση της γλώσσας. Αυτήν την κατεύθυνση στην μελέτη της λογοτεχνίας έδωσαν οι Ρώσοι φορμαλιστές , οι οποίοι θεωρούσαν χαρακτηριστικό της λογοτεχνικότητας την ιδιαίτερη οργάνωση της γλώσσας: ο λογοτέχνης, με τη χρήση διαφόρων «τεχνασμάτων», «παραμόρφωνε» την συμβατική γλώσσα, η οποία γινόταν «ανοίκεια» -εξού και η περιώνυμη «ανοικείωση» στην οποία οι οπαδοί του κλάδου συμπύκνωναν τη λογοτεχνικότητα της λογοτεχνίας.

Να σημειωθει ότι η ανοικείωση δεν προέκυπτε μόνο από την τοποθέτηση μιας αλλότριας μορφής εκέι όπου η κοινη γλώσσα συνήθιζε να τοποθετεί μία άλλη, πιο οικεία, αλλα και ο ενοφθαλμισμός μιας απλής εκεί όπου αναμενόταν μία σύνθετη. Σε αυτή τη βάση η λογοτεχνικότητα υπάγεται στον όρο «δυσπρόσιτη μορφή» που καλύπτει και τις δύο περιπτώσεις. . Το πρόβλημα που προκύπτει από αυτόν τον ορισμό είναι οι δυσκολίες του ακριβούς καθορισμού της συμβατικής γλώσσας, από την οποία αποκλίνει η λογοτεχνική.

Το λογοτεχνικό κείμενο ως «μη πρακτικό» κείμενο: Το λογοτεχνικό κείμενο μπορεί να οριστεί ως κείμενο που δεν εξυπηρετεί κάποιον πρακτικό σκοπό, για παράδειγμα την πληροφόρηση για κάποιο θέμα. Έτσι το λογοτεχνικό κείμενο διαφέρει για παράδειγμα από ένα επιστημονικό κείμενο. Με μια τέτοια θεώρηση το ενδιαφέρον στη μελέτη ενός λογοτεχνικού κειμένου δεν εστιάζεται στο θέμα για το οποίο μιλάει το κείμενο, αλλά στον τρόπο με τον οποίο μιλάει.

Η πρακτική από την μη πρακτική χρήση των κειμένων όμως είναι δύσκολο να διαχωριστεί, αφού δεν εξαρτάται μόνο από την πρόθεση του συγγραφέα να γράψει ένα κείμενο «πρακτικό» ή «λογοτεχνικό», αλλά (κυρίως) και από τον τρόπο με τον οποίον ο αναγνώστης επιλέγει να διαβάσει το κείμενο. Γι’ αυτόν τον λόγο, είναι δυνατό κάποιο κείμενο να γραφτεί με «λογοτεχνική» πρόθεση, αλλά σταδιακά να πάψει να αντιμετωπίζεται ως λογοτεχνικό, ενώ αντίθετα κάποιο άλλο να ανήκει σε είδος λόγου που δεν θεωρείται «λογοτεχνικό», αλλά με την πάροδο του χρόνου να συμπεριλαμβάνεται στα λογοτεχνικά κείμενα.

Η Λογοτεχνία ως αισθητική απόλαυση: Υπάρχει η τάση να ορίζονται ως λογοτεχνικά κείμενα τα κείμενα που θεωρούνται «καλά», που έχουν δηλαδή αξιολογηθεί ως ανώτερα από κάποια άλλα και προσφέρουν στον αναγνώστη αισθητική απόλαυση. Μια τέτοια θεώρηση είναι προβληματική, γιατί δεν υπάρχουν κάποια εγγενή κριτήρια με τα οποία μπορεί να αξιολογηθεί ένα κείμενο, οι αισθητικές αντιλήψεις δεν παραμένουν αμετάβλητες μέσα στον χρόνο, γιατί εξαρτώνται απόλυτα από το περιβάλλον, τις πεποιθήσεις και τους προβληματισμούς κάθε εποχής.

Είναι πολύ πιθανό λοιπόν, ένα κείμενο που σε μια συγκεκριμένη εποχή είχε αναγνωρισμένη λογοτεχνική αξία, σε κάποια άλλη να πάψει να ανταποκρίνεται στους σύγχρονους προβληματισμούς και να χάσει την αξία του. Επιπλέον, η αξιολόγηση ενός έργου συχνά καθορίζεται από την συγκεκριμένη εικόνα που έχουμε σχηματίσει για τον «λογοτεχνικό κανόνα»: αν διαβάσουμε ένα έργο γνωρίζοντας ότι είναι έργο ενός αναγνωρισμένου και καταξιωμένου λογοτέχνη θα το αξιολογήσουμε θετικά με αυτό το κριτήριο, ενώ μπορεί να απορρίψουμε κάποιο άλλο γνωρίζοντας εκ των προτέρων ότι πρόκειται για έργο ενός λογοτέχνη που θεωρείται ελάσσων.

Ενδεικτικό της σχετικότητας των αξιολογικών κρίσεων είναι το πείραμα του καθηγητή του Πανεπιστημίου του Cambridge I. A. Richards, ο οποίος το 1929 έδωσε στους φοιτητές του ποιήματα χωρίς να αποκαλύψει τους συγγραφείς τους και ζήτησε να εκφράσουν την αξιολογική τους κρίση: οι φοιτητές απέρριψαν πολλά ποιήματα καθιερωμένων ποιητών και προτίμησαν άλλα, αγνώστων ή υποτιμημένων.

Η Λογοτεχνία ως «μίμηση» Η Ποιητική του Αριστοτέλη ήταν η πρώτη αυτοτελής και συστηματική μελέτη για την ποίηση, όχι όμως με την σημερική σημασία της ποίησης, αλλά με την σημασία αυτού που σήμερα αποκαλούμε Λογοτεχνία. Ο Αριστοτέλης ορίζει την ποίηση ως «μίμηση» (κεφ. Ι, 1447a), δηλαδή ως αναπαράσταση της πραγματικότητας. Τα ποιητικά είδη που εξετάζει είναι η τραγωδία και το έπος και αποκλείει από την μελέτη του την λυρική ποίηση, επειδή το περιεχόμενό της είναι μη αφηγηματικό, επομένως μη μιμητικό.

Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Αριστοτέλης δεν ταυτίζει την έννοια της ποίησεως με την έννοια του μέτρου, αφού τονίζει ότι ένα έργο σε έμμετρη μορφή δεν είναι κατ’ ανάγκην ποιητικό (κεφ. Ι, 1447b). Από την εποχή της Αναγέννησης ως το τέλος της περιόδου του κλασικισμού η θεώρηση της λογοτεχνίας στηριζόταν στην Ποιητική του Αριστοτέλη. Για την αναφορά στο λογοτεχνικό φαινόμενο χρησιμοποιείτο ακόμα ο όρος «ποίηση», ενώ ο πεζός λόγος (Prosa), δεν είχε ακόμα θέση στον λογοτεχνικό κανόνα.

Η λογοτεχνία ως «έκφραση» Η μεγάλη αλλαγή στην θεώρηση της λογοτεχνία σημειώθηκε τον 18ο-19ο αι., υπό την επίδραση του Ρομαντισμού. Από τότε η λογοτεχνία άρχισε να αντιμετωπίζεται όχι πλέον ως «μίμηση» της πραγματικότητας, αλλά ως «έκφρασή» της. Σύμφωνα με αυτήν την θεώρηση, ο συγγραφέας με το έργο του δεν μιμείται την πραγματικότητα αλλά «δημιουργεί» μια δική του πραγματικότητα.

Η λογοτεχνία εθεωρείτο πλέον «έκφραση» του ψυχικού κόσμου του δημιουργού και η έννοιά της περιορίστηκε και αποκλείστηκαν όσα κείμενα είχαν μόνο κάποια χρηστική λειτουργία (για παράδειγμα την πληροφόρηση ή την πειθώ). Εκείνη την εποχή εισήχθησαν και οι έννοιες της «φαντασίας», της «δημιουργικότητας» και της «πρωτοτυπίας» ενός έργου, οι οποίες παλαιότερα δεν θεωρούνταν απαραίτητες, αφού οι σύνθεση ενός έργου έπρεπε να υπακούει σε αυστηρούς κανόνες. Την ίδια περίοδο άρχισε να χρησιμοποιείται συχνότερα ο όρος «litteratura» και να αντικαθιστά σταδιακά τον όρο «ποίηση», ο οποίος τελικά περιορίστηκε στην σημασία της «λυρικής ποίησης». Τα λογοτεχνικά γένη αποκρυσταλλώθηκαν σε ένα νέο σχήμα (Δράμα, Έπος, Λυρική ποίηση) από τον Γκαίτε και τον Χέγκελ τον 19ο αι. και παράλληλα άρχισε σταδιακά να διευρύνεται η έννοια της Λογοτεχνίας για να συμπεριλάβει τελικά και τον πεζό λόγο (διήγημα, νουβέλα, μυθιστόρημα), οποίος είχε αρχίσει να γνωρίζει μεγάλη ανάπτυξη.

Γένη και είδη του λόγου: Γένη του λόγου ονομάζονται οι ευρείες κατηγορίες στις οποίες εντάσσονται τα μνημεία του λόγου και είδη οι μικρότερες υποδιαιρέσεις τους. Υπάρχουν πολλές προτάσεις για την κατάταξη των κειμένων σε είδη και γένη και συχνά αμφισβητείται ακόμα και η χρησιμότητα της κατηγοριοποίησης, αφού τα λογοτεχνικά είδη συνεχώς εξελίσσονται αλλά και συχνά αναμειγνύονται.

Στην Ελλάδα χρησιμοποιείται κυρίως η ταξινόμηση στις τρεις μεγάλες κατηγορίες της πεζογραφίας, της ποίησης και του θεάτρου. Κάποια από τα σημαντικότερα είδη του λόγου είναι: μυθιστόρημα, διήγημα, νουβέλα, έπος, ωδή, σονέτο, μπαλάντα, πεζόμορφο ποίημα, τραγωδία, κωμωδία. Είδη του πεζού λόγου όπως τα απομνημονεύματα, το δοκίμιο, το χρονογράφημα, η αυτοβιογραφία, η βιογραφία και τα ταξιδιωτικά κείμενα συχνά αντιμετωπίζονται ως λογοτεχνικά με την ευρεία σημασία του όρου.

Ιστορία της λογοτεχνίας: Ιστορία της λογοτεχνίας είναι ο κλάδος που εξετάζει ιστορικά την εξελικτική πορεία της λογοτεχνικής παραγωγής ενός έθνους (συνηθέστερα) αλλά και μιας ευρύτερης ή στενότερης ομάδας. Η ιστορία της λογοτεχνίας βέβαια δεν περιορίζεται στα έργα που μπορούν να θεωρηθούν λογοτεχνικά μόνο με τις τρέχουσες αντιλήψεις, αλλά εξετάζει όσα έργα θεωρούνταν λογοτεχνικά και λειτουργούσαν ως λογοτεχνικά την εποχή που γράφτηκαν. Επιπλέον είναι απαραίτητο η εξέταση της ιστορίας της λογοτεχνίας να συνδυαστεί με την μελέτη γενικότερα της ιστορίας των γραμμάτων, της παιδείας και της πνευματικής κίνησης της συγκεκριμένης ομάδας, χωρίς φυσικά να αποκλείεται η αναζήτηση των επιδράσεων των ιστορικών, κοινωνικών και πολιτικών γεγονότων στην πνευματική και λογοτεχνική ζωή.

Η παρουσίαση του υλικού στην Ιστορία της Λογοτεχνίας δεν πρόκειται βέβαια για απλή παράταξη του υλικού· αυτού που προέχει είναι η εξέταση των αλληλεπιδράσεων και των σχέσεων μεταξύ των πνευματικών φαινομένων. Η ιστορία της λογοτεχνίας διαιρεί το υπό εξέταση υλικό σε περιόδους, δηλαδή μεγάλα χρονικά διαστήματα στα οποία γενικά εμφανίζεται σχετική ομοιογένεια στην λογοτεχνική κίνηση. Η ταξινόμηση σε περιόδους δεν γίνεται πάντα με λογοτεχνικά κριτήρια· συχνά χρησιμοποιούνται σημαντικά ιστορικά γεγονότα. Η κατάτμηση αυτή φυσικά δεν είναι απόλυτη, καθώς τα πνευματικά φαινόμενα δεν προκύπτουν εκ του μηδενός ούτε αντικαθιστούν αμέσως τα προϋπάρχοντα.

Γενιές, Σχολές και Κινήματα: Οι περίοδοι διαιρούνται επιπλέον σε μικρότερα τμήματα, τις γενιές, τις σχολές και τα κινήματα. Η λογοτεχνική γενιά διακρίνεται κυρίως με βιολογικά κριτήρια, περιέχει δηλαδή συγγραφείς περίπου συνομήλικους, που έχουν δεχθεί κοινά ερεθίσματα και επιδράσεις, τα έργα τους έχουν αρκετά κοινά χαρακτηριστικά και φυσικά διαφοροποιούνται από την προηγούμενη γενιά. Η κατάταξη σε γενιές, που συχνά αμφισβητείται, δεν βασίζεται στο κριτήριο της χρονολογίας δημοσίευσης των έργων, γιατί είναι συχνό φαινόμενο ένας συγγραφέας να εμφανιστεί μαζί με τους συγγραφείς μιας συγκεκριμένης γενιάς, αλλά το έργο του να έχει τα χαρακτηριστικά της προηγούμενης, ή να έχει εντελώς ιδιόμορφο χαρακτήρα.

Η σχολή είναι μια ομάδα λογοτεχνών που έχουν κοινά χαρακτηριστικά, κοινές αντιλήψεις, έχουν την επίγνωση ότι ανήκουν σε μια κοινή ομάδα και κυρίως αποδέχονται ως «αρχηγό» και πρωτοπόρο έναν συγκεκριμένο λογοτέχνη, τον οποίον ακολουθούν ως πρότυπο, όπως για παράδειγμα οι ποιητές της Νέας Αθηναϊκής Σχολής και ο Κωστής Παλαμάς. Συγγενής με τους όρους «σχολή» και «γενιά» είναι και ο όρος κίνημα, ο οποίος προσδιορίζει μια ομάδα καλλιτεχνών που εκτός από τα χαρακτηριστικά της σχολής διαθέτουν επιπλέον το γνώρισμα ότι έχουν στόχο την ριζική ανατροπή των τάσεων που επικρατούν και την επιβολή των δικών τους αισθητικών αντιλήψεων. Τα μέλη ενός κινήματος κάνουν δυναμικά αισθητή την παρουσία και προβάλλουν έντοντα το έργο τους για να επιτύχουν τον σκοπό τους.

Νευροσεξισμός, οι Φυλετικές Διαφορές

Νέα επιστημονική έρευνα έρχεται να επιβεβαιώσει ότι ο ανδρικός και ο γυναικείος εγκέφαλος έχουν διαφορές. Ερευνητές του πανεπιστημίου Complutense της Μαδρίτης, με επικεφαλής τον καθηγητή Χαβιέ ΝτεΦελίπε, διαπίστωσαν ότι υπάρχουν διαφορές στην πυκνότητα των συνάψεων που συνδέουν τα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου και τους επιτρέπουν να επικοινωνούν μεταξύ τους, γεγονός που μπορεί να εξηγήσει τις διαφορές στις τρόπο σκέψης των δύο φύλων. Ακόμα και όταν επιδεικνύουν το ίδιο επίπεδο εξυπνάδας, δύο άτομα διαφορετικού φύλου συχνά ξεχωρίζουν σε διαφορετικές νοητικές λειτουργίες (π.χ. οι άνδρες υπερτερούν στην αντίληψη του χώρου και οι γυναίκες στη λεκτική μνήμη).

Οι νευροεπιστήμονες εξετάζουν συνεχώς εγκεφάλους αναζητώντας δομικές διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα. Όμως μολονότι έχει βρεθεί ότι το μέγεθος του εγκεφάλου και η πυκνότητα των νευρώνων διαφέρουν στα δύο φύλα, οι διαφορές αυτές δεν φαίνεται να συσχετίζονται με τις διαφορές στις νοητικές λειτουργίες. Οι Ισπανοί ερευνητές προτίμησαν να μετρήσουν τον αριθμό των συνάψεων στον εγκέφαλο, αναλύοντας υγιή ιστό από την περιοχή του αριστερού κροταφικού φλοιού (που εμπλέκεται στις συναισθηματικές και κοινωνικές διεργασίες) τεσσάρων ανδρών και τεσσάρων γυναικών με επιληψία, ο οποίος αφαιρέθηκε με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο σε χειρουργική επέμβαση. Οι άνδρες βρέθηκαν με περισσότερες συνάψεις (μέχρι 52%) ανά εγκεφαλικό «στρώμα» σε σχέση με τις γυναίκες.

Η συνέπεια αυτής της διαφοράς είναι προς το παρόν άγνωστη, αλλά οι ισπανοί επιστήμονες δήλωσαν πως είναι πιθανό πως σε άλλες εγκεφαλικές περιοχές οι συνάψεις των γυναικών είναι, αντίστροφα, περισσότερες από αυτές των ανδρών και τόνισαν ότι χρειάζονται περαιτέρω έρευνες για να καταστεί δυνατό να συσχετιστούν αυτές οι διαφορές με επιμέρους λειτουργίες του εγκεφάλου.

Οι γυναίκες είδαν κι έπαθαν να αλλάξουν την παραδοσιακή σεξιστική αντίληψη ότι τα δύο φύλα έχουν το καθένα τους δικούς του διακριτούς ρόλους (π.χ. ο άνδρας διαβάζει εφημερίδα, ενώ η γυναίκα πλένει τα πιάτα), αλλά η πρόοδος των νευροεπιστημών φαίνεται πως έχει μια παρενέργεια: Την εκ νέου «καθαγίαση» των φυλετικών διαφορών, μόνο που αυτή τη φορά οι διαφορές εδράζονται στον εγκέφαλο.

«Ο γυναικείος εγκέφαλος» (The Female Brain) της Λουάν Μπριζεντάιν, μιας κατ’ εξοχήν υπερμάχου της νέας αντίληψης, έχει αποδειχτεί ένα από πιο εμπορικά βιβλία των τελευταίων ετών (μεταφρασμένο σε 21 γλώσσες, μεταξύ των οποίων και στα ελληνικά με τίτλο «Το θηλυκό μυαλό»).

Όπως γράφει η Κορντέλια Φάιν, του πανεπιστημίου της Μελβούρνης στην Αυστραλία, σε άρθρο της στο περιοδικό “Neuroethics” (Νευροηθική), άκρως επικριτικό για το νευροσεξισμό, τέτοια βιβλία έχουν μεγάλη επιρροή, όσον αφορά την εξάπλωση της άποψης ότι οι διαφορές στην ψυχολογία και τις συμπεριφορές των δύο φύλων είναι «δικτυωμένες» κυριολεκτικά στο hardware, δηλαδή τα νευρωνικά δίκτυα, του εγκεφάλου.

Μεταξύ άλλων, για παράδειγμα, υποστηρίζεται η αντίληψη ότι μια γυναίκα μπορεί να νιώσει και να προβλέψει τι αισθάνεται ο σύντροφός της, πριν καν αυτός συνειδητοποιήσει τα συναισθήματά του και ότι αυτό συμβαίνει επειδή η γυναίκα έχει έμφυτη στον εγκέφαλό της μια τέτοια ικανότητα.

Με άλλα λόγια, μια γυναίκα μπορεί να «διαβάσει» το μυαλό ενός άνδρα, αλλά το αντίστροφο δεν συμβαίνει (δυστυχώς ή ευτυχώς για τους άνδρες). Ο νευροσεξισμός προβάλλει το γυναικείο μυαλό ως «μιας υψηλής απόδοσης συναισθηματική μηχανή που μπορεί, λεπτό το λεπτό, να πιάνει, τα μη λεκτικά σήματα ακόμα και των πιο ενδόμυχων συναισθημάτων των άλλων» (ωχ! αλλά κλασσικό). Αντίθετα, οι άνδρες νιώθουν τα συναισθήματα των άλλων και ειδικότερα των γυναικών μόνο αν τις δουν να κλαίνε!

Η Φάιν, ανάμεσα σε άλλους επικριτές του νευρο-σεξισμού, θεωρεί ότι αυτοί οι ισχυρισμοί είναι στην ουσία ψευτο-επιστημονικοί και ανακριβείς και ότι στην πραγματικότητα «ντύνουν τον παλιομοδίτικο σεξισμό με την «αξιοσέβαστη» και «έγκυρη» γλώσσα της νευροεπιστήμης».

Σύμφωνα με τον Μαρκ Λίμπερμαν, του πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, ο νευροσεξισμός παρερμηνεύει τα αποτελέσματα των νευροεπιστημονικών ερευνών μέχρι σημείου παραχάραξης της ίδιας της έρευνας. Η Φάιν υπογραμμίζει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι και αναγνώστες δεν έχουν τις γνώσεις να κρίνουν τους ισχυρισμούς του νευροσεξισμού και να καταλάβουν την παραπλάνησή στην οποία οδηγεί, γεγονός που επιδεινώνεται από το ότι, όσο περνάνε τα χρόνια, η νευροεπιστήμη γίνεται όλο και πιο σέξι και αρεστή στο ευρύ κοινό.

Έτσι, τα παμπάλαια κοινωνικά στερεότυπα, απλώς μεταμφιέζονται σε νευροεπιστήμη.

Από την πλευρά τους, οι άνδρες μάλλον υπομένουν στωικά τους εναντίον τους νευρο-σεξιστικούς ισχυρισμούς, όπως ότι είναι λίγο-πολύ συναισθηματικά αναίσθητοι, ως ένα μικρό τίμημα που πρέπει να πληρώσουν προκειμένου να εξασφαλίσουν το νευρωνικό άλλοθι για πιο σημαντικά ψυχολογικά πλεονεκτήματα.

Σύμφωνα με ένα άλλο νευρο-σεξιστικό βιβλίο, με τίτλο «Η ουσιώδης διαφορά» (The Essential Difference) του Σίμον Μπάρον-Κόεν:

Ο θηλυκός εγκέφαλος είναι έτσι «δικτυωμένος» ώστε πρωτίστως να ευνοεί την συναισθηματική κατανόηση και συναίσθηση του άλλου, ενώ ο ανδρικός εγκέφαλος είναι πάνω από όλα νευρωνικά διατεταγμένος έτσι ώστε να καταλαβαίνει το γύρω του κόσμο. Με άλλα λόγια,  οι γυναίκες είναι φτιαγμένες για να κάνουν τον διπλανό τους να νιώθει καλά, ενώ οι άνδρες στο μεταξύ ασχολούνται με την κατανόηση του περιβάλλοντος και την κατασκευή των αναγκαίων πραγμάτων στη ζωή.

Έτσι μικρή είναι η απόσταση από το να ισχυριστεί κανείς ότι τελικά όχι μόνο η επιστήμη, αλλά όλος ο τεχνικός και υλικός πολιτισμός βασίζεται στις ανδρικές ικανότητες. Με βάση αυτό το σκεπτικό αυτό «δικαιολογείται απόλυτα» γιατί δεν υπάρχουν πολλές γυναίκες να πάρουν κάποιο Νόμπελ στις επιστήμες, από τη στιγμή που ακόμα δεν έχει καθιερωθεί Νόμπελ Συναισθήματος.

Παραδόξως ο νευροσεξισμός γοητεύει και τις γυναίκες και κατά τη Φάιν, αυτό μπορεί να εξηγηθεί επειδή με τον τρόπο αυτό οι γυναίκες αισθάνονται μια ενδόμυχη ανακούφιση, έχουν μια δικαιολογία και κάνουν ένα εξορθολογισμό των αιτιών που «τα πράγματα είναι αυτά που είναι» δηλαδή νομιμοποιούν και θεωρούν αναπόφευκτες τις σημερινές κοινωνικές συμβάσεις, που είναι εναντίον τους.

Οι κοινωνικοί ψυχολόγοι έχουν ήδη διαπιστώσει ότι οι κοινωνικές ομάδες που έχουν χαμηλότερο στάτους, τείνουν να εσωτερικεύουν τα εναντίον τους στερεότυπα, να «κατανοούν» τις σε βάρος τους ανισότητες και να δίνουν «ορθολογικές» εξηγήσεις για όλα αυτά που πάνε ενάντια στα συμφέροντά τους.

Σύμφωνα με την Ντέμπορα Κάμερον, συγγραφέα του δημοφιλούς βιβλίου «Ο μύθος του Άρη και της Αφροδίτης: Μιλάνε πράγματι οι άνδρες και οι γυναίκες διαφορετικές γλώσσες;», η συνέπεια της υποτιθέμενης ύπαρξης των «αιώνιων» και «αναπόφευκτων» διαφορών μεταξύ των δύο φύλων είναι ότι εμποδίζουν το δημόσιο διάλογο για το πώς μπορούν να υπάρξουν νέες και καλύτερες διευθετήσεις στην κοινωνία για τους ρόλους ανδρών και γυναικών – κάτι που συχνά βολεύει και το δύο φύλλα και όχι μόνο τους άνδρες.

Ο νευροσεξισμός, κατά τη Φάιν, επιτρέπει να χαλαρώσεις στη θέση σου και να τη δικαιολογηθείς με την ατάκα «ω, έτσι είναι ο εγκέφαλος, τι να κάνουμε;». Έτσι, όπως λέει, όσο πιο πολύ δίνουμε έμφαση στους βιολογικούς παράγοντες, τόσο αναπαράγονται τα κοινωνικά στερεότυπα για τις σχέσεις των δύο φύλων.

…και τόσο τα meme  συνεχίσουν να αναπαράγονται με ταχύτατους ρυθμούς, όπως και η παρανοϊκή  αλλά και η Συναισθηματική Έρημος κι Ερημωτική Εξέλιξη Οι υποτιθέμενες νευροσεξιστικές διαφορές των φύλων είναι καλές για Προπαγάνδα – Αγκιτάτσια, γι’ ανέκδοτα και ιστοριούλες για να γελάμε, όπως οι παρακάτω, αλλά ο Υπεύθυνος άνθρωπος αναλαμβάνει την ευθύνη της ζωής του και αυτές οι αηδίες καθόλου δεν τον επηρεάζουν. Το τελευταίο που θυμάται είναι το φύλο του !!! αλλά μιλάμε για άνθρωπο κι όχι για μαζάνθρωπο !!!

Μύθος οι εγκεφαλικές διαφορές αντρών – γυναικών

1. Οι γυναίκες έχουν το γονίδιο του συνδυασμού των χρωμάτων. Ξέρουν ποιο χρώμα ταιριάζει με ποιο.
Οι άντρες σκέπτονται ότι αφού το κόκκινο είναι ωραίο και το πράσινο επίσης, γιατί να μη βάλουμε δυο ωραία χρώματα μαζί.

2. Οι άντρες μιλάνε με προτάσεις και οι γυναίκες με παραγράφους.
Οι άντρες αρχίζουν μια πρόταση και οι γυναίκες την τελειώνουν.

3. Οι γυναίκες μπορούν να θυμούνται κάθε λέξη του διαλόγου που έγινε πριν από ένα μήνα ανάμεσα σε αυτές και τονσύντροφό τους.
Οι άντρες μπορούν να θυμούνται την τελική ταχύτητα αυτοκινήτων που δεν πρόκειται να αποκτήσουν.

4. Οι γυναίκες μπορούν να καταλάβουν τις άλλες γυναίκες. (γι αυτό μαλλιοτραβιούνται απ’ την πολύ κατανόηση)
Οι άντρες ποτέ. (γι αυτό συνεργάζονται και κάνουν δυνατές ομάδες)

5. Οι γυναίκες έχουν το γονίδιο που τις εμποδίζει να παρκάρουν ένα αυτοκίνητο ανάμεσα σε δυο λευκές ίσιες γραμμές σε ένα άδειο παρκινγκ.

6. Οι γυναίκες έχουν ενσωματωμένο ημερολόγιο στον εγκέφαλο που τους επιτρέπει να θυμούνται όλες τις επετείους.
Αυτό απουσιάζει από τον εγκέφαλο των αντρών.

7. Στους γάμους οι γυναίκες πρώτα κλαίνε και μετά μεθάνε.
Οι άντρες πρώτα μεθάνε και μετά κλαίνε.

8. Οι άντρες έχουν το γονίδιο που τους επιτρέπει να ακούνε το άνοιγμα μιας μπύρας από τρία δωμάτια μακριά.

9. Οι γυναίκες μπορούν να μυρίσουν βρόμικα αθλητικά παπούτσια από 300 μέτρα
Οι άντρες μόνο αν τους τα βάλεις κάτω από την μύτη τους και αν δεν είναι τα δικά τους.

10. Όταν κάποιος αγοράζει καινούριο αυτοκίνητο οι άντρες τον ρωτάνε τι μάρκα είναι και οι γυναίκες τι χρώμα.

11. Οι άντρες πληρώνουν για κάτι που τους χρειάζεται 300 euro ενώ αξίζει 100.
Οι γυναίκες πληρώνουν 100 euro για κάτι που αξίζει 300 και δεν το χρειάζονται.

12. Οι γυναίκες τρώνε τσίλι όταν τους αρέσει, οι άντρες πάντα, για να αποδείξουν ότι μπορούν.

13. Οι γυναίκες δεν θα σκότωναν, θα μπορούσαν όμως να σε κάνουν να αυτοκτονήσεις.

14. Οι γυναίκες θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν το σεξ για να καταφέρουν αυτό που θέλουν.
Οι άντρες δεν θα μπορούσαν, επειδή αυτό που θέλουν είναι το σεξ.

15. Οι γυναίκες δεν βρίσκουν διεγερτικό το να παρακολουθούν δυο άντρες να κάνουν σεξ…..

16. Οι άντρες θεωρούν ότι 2 η ώρα το πρωί είναι καλή ώρα για να κοιμάται κανείς.
Οι γυναίκες θεωρούν την ίδια ώρα κατάλληλη για να μιλήσουν για τη σχέση τους.

17. Οι γυναίκες έχουν το «να πάρει, τελειώνει το χαρτί υγείας στο μπάνιο και πρέπει να το αντικαταστήσω» γονίδιο.
Οι άντρες έχουν το «να πάρει, μου φέρνεις χαρτί υγείας;» γονίδιο.

18. Οι άντρες έχουν το γονίδιο που τους επιτρέπει να κοιμούνται όταν ένα μωρό κλαίει.

19. Οι γυναίκες παραγγέλλουν μπρόκολο για γαρνίρισμα στην μπριζόλα τους και τρώνε τις πατάτες των αντρών.

20. Οι γυναίκες θυμούνται όλα τα ρούχα που έχουν φορέσει την τελευταία δεκαετία.
Οι άντρες δεν θυμούνται τι φορούσαν την προηγούμενη μέρα αν δεν κοιτάξουν στο πάτωμα.

21. Οι άντρες έχουν το γονίδιο που τους εμποδίζει να παρακολουθούν ποδόσφαιρο και να μιλάνε συγχρόνως.
Οι γυναίκες έχουν το γονίδιο του να παρακολουθούν τηλεόραση, να βαφούν τα νύχια τους, να μιλάνε στο τηλέφωνο και να πίνουν και καφέ.

22. Οι άντρες βλέπουν το γυμναστήριο σαν φυσική δραστηριότητα.
Οι γυναίκες το βλέπουν σαν κοινωνική.

23. Αν ρωτήσεις μια γυναίκα για το πως να πας κάπου, θα σε οδηγήσει μέσω καταστημάτων.

24. Οι γυναίκες έχουν το «τα παίρνω όλα προσωπικά» γονίδιο.

25. Οι άντρες έχουν το γονίδιο να απατάνε σε δύσκολες ερωτήσεις με ένα χμ χμ χμ !!!

Μύθος ότι οι Άνδρες …

Έχουν μεγαλύτερη ικανότητα στα μαθηματικά
Έχουν καλύτερη αίσθηση του χώρου
Είναι καλύτεροι στο σκάκι
Είναι καλύτεροι στην κατανόηση χαρτογραφήσεων
Είναι καλύτεροι στο αρχιτεκτονικό σχέδιο
Έχουν καλύτερη όραση στο πολύ φως και πολύ λιγότερο στο σκοτάδι
Έχουν καλύτερη αντίληψη της μπλε κλίμακας του χρωματικού φάσματος
Έχουν πιο στενό οπτικό πεδίο αλλά καλύτερη αντίληψη του βάθους
Έχουν περισσότερα προβλήματα δυσλεξίας
Ενδιαφέρονται πιο πολύ για τα αντικείμενα
Αναγνωρίζουν καλύτερα τις αλμυρές γεύσεις
Απαιτούν περισσότερο χώρο
Έχουν καλύτερη ακουστική μνήμη
Εκνευρίζονται πιο εύκολα
Μαθαίνουν να μιλούν πιο αργά από τις γυναίκες (συνήθως στα 4 τους χρόνια)
Έχουν το δεξιό εγκεφαλικό ημισφαίριο μεγαλύτερο από το αριστερό
Ακούνε καλύτερα από το δεξιό αυτί
Είναι καλύτεροι στις πολύπλοκες εργασίες
Απογοητεύονται πιο εύκολα
Είναι πιο συναισθηματικοί
Είναι πολύ λιγότερο αυστηροί στην κρίση τους
Είναι πιο συχνά αριστερόχειρες
Το αριστερό ημισφαίριο τους μικραίνει με την ηλικία
Είναι πιο συχνά μυωπικοί
Έχουν μεγαλύτερη αντοχή στον πόνο
Αγαπούν πιο συχνά την μοναξιά
Είναι καλύτεροι συνομιλητές
Έχουν πιο συχνά βίαιη συμπεριφορά
Ερεθίζονται περισσότερο από τις πολύπλοκες κατασκευές
Δεν ανησυχούν τόσο πολύ για το μέλλον
Κατανοούν καλύτερα τις υπερβατικές φιλοσοφίες
Παρουσιάζουν πιο συχνά υψοφοβία
Έχουν μεγαλύτερη ικανότητα σκόπευσης
Παρουσιάζουν μεγαλύτερη εγκληματικότητα
Είναι πιο αναλυτικοί.

Μύθος ότι οι Γυναίκες:

Έχουν καλύτερη λεκτική ικανότητα
Είναι καλύτερες στην γραμματική και στην ορθοφωνία
Μαθαίνουν πιο εύκολα ξένες γλώσσες
Έχουν καλύτερη αισθητική κρίση
Έχουν καλύτερη νυχτερινή όραση και είναι πιο ευαίσθητες στο δυνατό φως
Έχουν καλύτερη αντίληψη της κόκκινης κλίμακας του χρωματικού φάσματος
Έχουν μεγαλύτερη περιφερειακή όραση
Παρουσιάζουν πιο συχνά κλειστοφοβία
Ακούνε τους ήχους καλύτερα
Έχουν υψηλότερη ικανότητα αναγνώρισης προσώπων
Αναγνωρίζουν καλύτερα τα κοινωνικά στοιχεία και τους κώδικες
Αναγνωρίζουν καλύτερα τις ξινές γεύσεις
Απαιτούν λιγότερο χώρο
Έχουν καλύτερη οπτική μνήμη
Είναι λιγότερο ευέξαπτες
Μαθαίνουν να μιλούν γρηγορότερα (συνήθως στα 3 τους χρόνια)
Έχουν το αριστερό ημισφαίριο μεγαλύτερο από το δεξιό
Ακούνε το ίδιο καλά και από τα δύο αυτιά
Δεν συμπαθούν τις πολύπλοκες κατασκευές
Είναι πιο αυστηρές στην κρίση τους
Είναι πιο κοινωνικές
Είναι πιο ανθεκτικές στις δύσκολες ψυχολογικές καταστάσεις
Είναι πιο πρακτικές στις κοινωνικές τους δραστηριότητες
Ανησυχούν περισσότερο για το μέλλον
Είναι καλύτερες στο τένις
Λύνουν πιο εύκολα τους συλλαβόγριφους
Είναι πιο στοργικές
Είναι καλύτερες στις απλές εργασίες
Απαιτούν περισσότερη πειθαρχία ως δάσκαλοι
Γελούν πιο εύκολα αλλά λιγότερο σε διάρκεια
Δεν προτιμούν τις ασπρόμαυρες ταινίες
Δεν εστιάζουν εύκολα την προσοχή τους σε κάτι για πολύ ώρα
Είναι καλύτερες στον χορό και στις ρυθμικές ασκήσεις
Χρειάζονται πιο συχνά την έγκριση και την προσοχή των άλλων
Έχουν λιγότερη αίσθηση του χιούμορ.

Βιετνάμ: Η πλέον αιματηρή εναέρια αναμέτρηση

Η πλέον αιματηρή αερομαχία στον πόλεμο του Βιετνάμ έλαβε χώρα τον Μάϊο του 1972 όταν αμερικανικά μαχητικά και βορειοβιετναμικά αεροσκάφη (βασικά F-4J/E και Mig-21) ενεπλάκησαν σε μια σειρά σκληρών αερομαχιών.

Δείτε πώς εξελίχθηκε η μάχη μέσα από μια παραγωγή εκπληκτικών γραφικών.

Το περίεργο φαινόμενο Cross sea

Μερικές φορές σε μεγάλες εκτάσεις νερού, τα κύματα διασταυρώνονται...

Όταν λοιπόν συναντά το ένα το άλλο, τα συστήματα αυτά σχηματίζουν κορυφές διπλάσιες σε ύψος και κοίλα διπλάσια σε βάθος. Το φαινόμενο ονομάζεται Cross sea.
Η ναυσιπλοΐα είναι από δύσκολη μέχρι αδύνατη σε τέτοια κύματα.
Στην παραπάνω φωτογραφία στο Île de Ré, έναν νησί στις ακτές του Ατλαντικού στην Γαλλία, τα κύματα φαίνονται να συναντώνται σε ορθή γωνία.

Εάν έχεις πολλά νεύρα πρέπει να το διαβάσεις!

Οι καθημερινές δυσκολίες, οι απρόβλεπτες καταστάσεις, οι αφόρητες πιέσεις, η ένταση στην εργασία ή στο σπίτι, η απογοήτευση, έχουν κατάληξη...τα νεύρα, τον θυμό και ξεσπάσματα πολλές φορές χωρίς λόγο και αιτία. Ξεσπάσματα σε λάθος χρόνο και απέναντι σε λάθος ανθρώπους.

Κάθε μέρα πολλοί συμπολίτες μας βρίσκονται αντιμέτωποι με τηλεφωνητές τραπεζών και με οξύθυμους υπαλλήλους. 

Αν μάλιστα είχε κάποιος την ατυχία να έχει πολλά προϊόντα σε πολλές τράπεζες τότε το πρόβλημα γίνεται μεγαλύτερο. 

Κατά μέσον όρο μπορεί να δέχεται δέκα τηλέφωνα την ημέρα, όμως υπάρχουν και περιπτώσεις που μπορεί να φτάσουν και τα 30!!!.

Κάθε μέρα είμαστε υποχρεωμένοι να συναλλαγούμε με δημόσιες υπηρεσίες που μπορεί να δημιουργούν πρόβλημα στην διεκπεραίωση κάποιου θέματος μας. Και οι δημόσιοι υπάλληλοι δέχονται την ίδια πίεση με όλους τους υπόλοιπους αλλά έχουν και οι ίδιοι την πίεση από τις τράπεζες και την καθημερινότητα. 

Επιπροσθέτως έρχονται προβλήματα εργασίας, προβλήματα οικογενειακά και όλη αυτή η πίεση γίνεται εκρηκτική. Άσε τα ακούσματα που κάθε μέρα είναι φόνοι, αυτοκτονίες, εκρήξεις, βομβιστικές ενέργειες, πυροβολισμοί, ληστείες, κλοπές και πόσα άλλα που σου μαυρίζουν την ψυχή.

Έτσι τυχαίνει να συναντάμε ανθρώπους ευέξαπτους, που μια κουβέντα να τους πεις μπορεί να “εκραγούν”.

Υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν υπομονή και εξάπτονται εύκολα. Άλλοι χρειάζονται πολύ για να θυμώσουν. Επιπλέον, κάποιοι άνθρωποι έχουν «μάθει» να αντιδρούν επιθετικά και να υιοθετούν αυτή τη συμπεριφορά ως τρόπο αντιμετώπισης των δυσκολιών στη ζωή τους. Κάποτε μπορεί να συμβεί κάποιος να σας θυμώσει σε τέτοιο βαθμό που να σας κάνει να του επιτεθείτε φραστικά.

Όταν θυμώνουμε, νιώθουμε νεύρα, άγχος, οργή, και πολλές φορές εκδηλώνουμε επιθετικότητα Μας συμβαίνει όταν μας πληγώνουν, μας προσβάλλουν, μας υποτιμούν, μας τραυματίζουν ψυχικά ή ακόμα και μόνο με την αίσθηση ότι είμαστε πολύ κοντά στον να βιώσουμε αυτά τα αρνητικά συναισθήματα

Η επερχόμενη απειλή του ψυχικού πόνου, ιδίως αν έχουμε πονέσει πολύ στο παρελθόν, μπορεί να πυροδοτήσει το συναίσθημα του θυμού. Σε αυτή την περίπτωση, το θύμα μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε θύτη, στρέφοντας την οργή του, σε αυτόν που το προκάλεσε, στον ίδιο ή ακόμα και σε τρίτα άτομα που δεν φταίνε. Το θέμα δεν είναι το αν θα θυμώσουμε αλλά το πώς θα εκδηλώσουμε αυτό το συναίσθημα. Φανταστείτε την αντίθετη περίπτωση, όπου κάποιος έκδηλα μας προσβάλλει και εμείς τον ακούμε χωρίς να αντιδρούμε.

Ο θυμός είναι αποτέλεσμα μιας ματαίωσης, ενός επερχόμενου κίνδυνου ή της πίστης του ατόμου ότι συνέβη κάτι άδικο. Τα ερεθίσματα μπορεί να είναι διαπροσωπικά ή/και κοινωνικά. Μπορεί να αφορούν εξωτερικές καταστάσεις ή εσωτερικά ερεθίσματα (αναμνήσεις ή εικόνες του μυαλού από υποθετικές καταστάσεις). Με την καθοριστική συμμετοχή του εγκεφάλου, ειδικότερα του μεταιχμιακού συστήματος και του υποθαλάμου (αμυγδαλοειδής πυρήνας), τα παραπάνω ερεθίσματα οδηγούν στην αίσθηση του θυμού.

 Ο θυμός ακολουθεί συχνά και το φόβο, όταν αυτός έχει περάσει, αλλά η συνεχιζόμενη ενόχληση από τα συμπτώματα άγχους πυροδοτεί ανησυχία (π.χ. η μαμά προς την κόρη: «γιατί έμεινες τόσο αργά έξω, νόμιζα ότι είχες πάθει κάτι»). Η γενική σωματική κατάσταση (κόπωση, πείνα, κούραση κ.α) του ατόμου επηρεάζει την πυροδότηση του θυμού και την έντασή του.

Τι συμβαίνει, όμως, όταν θυμώνουμε;

Όταν θυμώνουμε, καταλαβαίνουμε αρχικά το θυμό στο σώμα μας: συνήθως αισθανόμαστε ταχυπαλμία,δυσφορία στο θώρακα, αίσθημα ζέστης ή/ και κοκκίνισμα στο πρόσωπο.Στο γνωστικό επίπεδο κάνουμε μία σειρά αρνητικών –συνήθως απόλυτων, υπερβολικών ή 
υπεργενικευμένων– σκέψεων, φέρνουμε στο μυαλό μας σχετικές εικόνες από το παρελθόν ή προηγούμενες αντίστοιχες καταστάσεις που μας είχαν θυμώσει, οι οποίες παίρνουν τη μορφή χιονοστιβάδας, ενώ χαρακτηριστικός είναι και ο επιθετικός εσωτερικός μονόλογος. 

Ταυτόχρονα, βιώνουμε και άλλα συναισθήματα, όπως απογοήτευση, ματαίωση, στεναχώρια,ενοχή ή φόβο, τα οποία εντοπίζουμε με δυσκολία, καθώς ο θυμός τείνει να επισκιάζει τα υπόλοιπα συναισθήματα που μπορεί εκείνη τη στιγμή να υπάρχουν.Τέλος, και οι άλλοι άνθρωποι μπορούν να καταλάβουν ότι έχουμε θυμώσει, από τις αντιδράσεις και τη συμπεριφορά μας, όπως νευρικότητα στις κινήσεις, υψηλός και κοφτός τόνος φωνής, αλλαγή στη στάση του σώματος.Όταν ο θυμός παραμένει και ο αρνητικός εσωτερικός μονόλογος συνεχίζεται φτάνουμε στην έκρηξη και την επιθετική συμπεριφορά, λεκτική ή/ και σωματική.

Πώς μπορούμε να διαχειριστούμε το θυμό μας;

Προφανώς, δε θυμώνουμε όλοι οι άνθρωποι το ίδιο συχνά, με την ίδια ένταση, για τους ίδιους λόγους, ούτε έχουμε και τις ίδιες αντιδράσεις. Το βέβαιο είναι ότι από τη στιγμή που θα θυμώσουμε μεσολαβεί κάποιο χρονικό διάστημα –το οποίο ποικίλει κάθε φορά– μέχρι να εκραγούμε και να αντιδράσουμε επιθετικά. Ο στόχος λοιπόν είναι να καταφέρουμε, αρχικά να αποφεύγουμε τις εκρήξεις του θυμού, δηλαδή την επιθετική συμπεριφορά και στη συνέχεια να μάθουμε να διαχειριζόμαστε το θυμό μας, ώστε η ένταση του θυμού αλλά και η συχνότητα που εμφανίζεται σταδιακά να μειωθούν.

Τι όμως μπορεί να κάνει κάποιος για να προσπαθήσει να ελέγξει το άγχος, τα νεύρα και την ένταση;

Ο καθένας μας διαθέτει ήδη ένα ατομικό σχέδιο διαχείρισης του θυμού. Αυτό το ανακαλύπτουμε, αν σκεφτούμε γεγονότα του παρελθόντος, όπου είχαμε θυμώσει, αλλά τελικά καταφέραμε να ελέγξουμε το θυμό μας. 

Όταν σε μία συζήτηση καταλαβαίνουμε ότι θυμώνουμε, το καλύτερο είναι να τη διακόψουμε, να απομονωθούμε σε ένα χώρο και να σκεφτούμε πιο ψύχραιμα ή να κάνουμε μία δραστηριότητα, μέχρι να ηρεμήσουμε και να επιστρέψουμε στη συζήτηση. 

Είναι σημαντικό επίσης να βάζουμε ένα «stop» στον εσωτερικό επιθετικό μονόλογο και να εστιαζόμαστε στο πρόβλημα που πρέπει εδώ και τώρα να επιλύσουμε, χωρίς να ανακαλούμε άλλα γεγονότα του παρελθόντος. Συχνά μία βόλτα, η γυμναστική, αλλά και η κουβέντα με ένα πρόσωπο που εμπιστευόμαστε μπορούν να βοηθήσουν. Τέλος είναι σημαντικό να αρχίσουμε να παρατηρούμε πότε θυμώνουμε και για ποιους λόγους. Συνήθως τότε χρειάζεται να μάθουμε να τροποποιούμε τις σκέψεις που συνδέονται με τα αρνητικά συναισθήματα και ενεργοποιούν το θυμό.
Απλές συμβουλές, για να χαλαρώσουμε

- βαθιές αναπνοές από το διάφραγμα

- κάντε μια χαλαρωτική σκέψη, αληθινή ή φανταστική

- σκεφτείτε για λίγο με ψυχρή λογική. Αφήστε το συναίσθημα για αργότερα μέχρι να ηρεμήσετε, αφού ο θυμός κάνει παράλογους και τους πιο λογικούς.

- χρησιμοποιείστε το χιούμορ

- αλλάξτε περιβάλλον/κάντε ένα ήρεμο διάλειμμα

- απομακρυνθείτε/αποφύγετε να παρατηρείτε πράγματα που σας εξοργίζουν (π.χ. η ακαταστασία στο δωμάτιο των παιδιών σας).
Αφήστε το για μια πιο ήρεμη στιγμή.

Ο θυμός είναι κάτι που αντιμετωπίζεται, αν κάποιος το θελήσει και προσπαθήσει για αυτό. Τότε τα οφέλη είναι ακόμα μεγαλύτερα γιατί παράλληλα βελτιώνεται και η αυτοεικόνα αλλά και οι διαπροσωπικές μας σχέσεις.

Αν βλέπετε ότι με τον καιρό και παρά τις προσπάθειές σας δεν μπορείτε να διαχειριστείτε το θυμό σας, τότε είναι καλό να ζητήσετε τη βοήθεια ενός ειδικού για να το προσπαθήσετε μαζί.

Mαθητής μηδενίστηκε ενώ απάντησε... σωστά σε όλα!

Mαθητής μηδενίστηκε ενώ απάντησε...σωστά σε όλα!

1 - Σε ποια μάχη σκοτώθηκε ο Λεωνίδας; - Στην τελευταία του.
2 - Πού υπογράφηκε η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας; -Στο κάτω μέρος της σελίδας.
3 - Ποια είναι η κύρια αιτία διαζυγίων; - Ο γάμος.
4 - Ποια είναι η κύρια αιτία της αποτυχίας; - Οι εξετάσεις.
5 - Τι μοιάζει περισσότερο με μισό μήλο; - Το άλλο μισό.
6 - Τι δεν μπορείς να φας ποτέ για πρωινό; - Γεύμα και δείπνο.
7 - Αν ρίξεις ένα βότσαλο σε μια λίμνη, τι θα συμβεί; - Θα βραχεί.

Το σκαθάρι που "καίει" κυριολεκτικά τους εχθρούς του

Δείτε στην πιο κάτω φωτογραφία πως επιτίθεται ένα σκαθάρι όπου εκτοξεύει από την κοιλιά του ένα καυτό μείγμα από καυστικές χημικές ουσίες... φθάνοντας τους 100 ° C χωρίς μάλιστα να παθαίνει το ίδιο τίποτα.

Bombardier Beetle όπως ονομάζεται ( το σκαθάρι βομβιστής ) όταν απειλείται, ψεκάζει τον επιτιθέμενο με ένα καυτό μίγμα καυστικές χημικές ουσίες με την θερμοκρασία να αγγίζει τους 100 ° C.
Το ίδιο το σκαθάρι δεν βλάπτεται από την πύρινη χημική αντίδραση.
Χρησιμοποιώντας δύο ειδικούς θαλάμους μέσα στην κοιλιά, το σκαθάρι βομβιστής συνδυάζει τις ισχυρές χημικές ουσίες και χρησιμοποιεί ένζυμα για τη θέρμανση και την απελευθέρωσή τους.

Υπολείμματα ενός πολυσύχναστου λιμανιού ανακαλύφθηκαν κοντά στις Πυραμίδες της Γκίζας

Τα υπολείμματα ενός πολυσύχναστου λιμανιού και τα κτιριακά κατάλοιπα εγκαταστάσεων για ναυτικούς ή στρατιωτικές δυνάμεις ανακαλύφθηκαν κοντά στις Πυραμίδες της Γκίζας.

Βρίσκονταν σε χρήση ενώ οι πυραμίδες χτίζονταν περίπου πριν από 4.500 χρόνια.
Οι αρχαιολόγοι πραγματοποίησαν ανασκαφές σε αρχαία πόλη κοντά στις Πυραμίδες της Γκίζας, που χρονολογείται κυρίως στην περίοδο της βασιλείας του Φαραώ Menkaure, ο τελευταίος από τους Φαραώ που έχτισε την τελευταία πυραμίδα στην περιοχή.
Επίσης, κοντά στις πυραμίδες έφεραν στο φως μια άλλη πόλη, που βρίσκεται κοντά σε μνημείο αφιερωμένο στη βασίλισσα Khentkawes, ενδεχομένως, κόρη του Menkaure. Πρόσφατα ανακαλύφθηκε και μια φυσική λεκάνη που μπορεί να αποτελεί μέρος του λιμανιού της πόλης Khentkawes.
Οι πολλές ανακαλύψεις στην πόλη Khentkawes υποδεικνύουν ότι η Γκίζα ήταν ένα ακμάζων λιμάνι, δήλωσε ο αρχαιολόγος Mark Lehner, διευθυντής του Ancient Egypt Research Associates. Για παράδειγμα, η ομάδα του Lehner ανακάλυψε μια φυσική λεκάνη δίπλα στην πόλη Khentkawes μόλις 1 χιλιόμετρο από το πλησιέστερο κανάλι του ποταμού Νείλου.
Αυτή η λεκάνη μπορεί να είναι «μια επέκταση ενός λιμανιού ή προκυμαίας», δήλωσε ο Lehner σε πρόσφατο συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στο Τορόντο του Καναδά από την Εταιρεία Μελετών Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου.
Ο Lehner είπε ότι η ομάδα του βρήκε επίσης στη Γκίζα, υπολείμματα άνθρακα από κέδρο, άρκευθο, πεύκο και βελανιδιά, δηλαδή δέντρων που αναπτύχθηκαν στο τμήμα της ανατολικής Μεσογείου που ονομάζεται Levant, μαζί με περισσότερα από 50 δείγματα αγγείων με κτενιστή διακόσμηση, χαρακτηριστικό ύφος κεραμικής από την περιοχή.
Επιπλέον, είναι γνωστό εδώ και καιρό ότι μεγάλες ποσότητες γρανίτη από το Ασουάν, που βρίσκεται στα νότια σύνορα της αρχαίας Αιγύπτου, έχουν μεταφερθεί στη Γκίζα, πιθανότατα μέσω του ποταμού Νείλου στο λιμάνι της Γκίζας.
«Η Γκίζα ήταν το κεντρικό λιμάνι για τρεις γενιές του Khufu, του Khafre και του Menkaure», δήλωσε ο Lehner στην παρουσίασή του, αναφερόμενος στους τρεις Φαραώ που έχτισαν τις πυραμίδες της Γκίζας.
Στρατιωτική παρουσία
Όπου υπάρχει λιμάνι υπάρχουν και ναυτικοί. Στην πόλη οι αρχαιολόγοι βρήκαν αποδεικτικά στοιχεία ότι μια σειρά μεγάλων κτιρίων που τα ονόμασαν «γκαλερί», φιλοξενούσε δυνάμεις που θα μπορούσαν να έχουν συμμετάσχει σε ταξίδια στην Ανατολή και, ενδεχομένως, να αποτελούσαν την φρουρά σημαντικών προσώπων στη Γκίζα. Αυτές οι αίθουσες είχαν πλάτος περίπου 7 μέτρα και κάθε σετ είχε μήκος τουλάχιστον 34,5 μέτρων, από βορρά προς νότο.
Οι αρχαιολόγοι υπέθεσαν αρχικά ότι αίθουσες όπως αυτές χρησιμοποιήθηκαν για την στέγαση των εργατών που έχτιζαν την πυραμίδα, κάτι που οι πρόσφατες ανακαλύψεις θέτουν υπό αμφισβήτηση. Στις πρόσφατες ανασκαφές των αιθουσών αυτών, η ομάδα του Lehner ανακάλυψε υπολείμματα άνθρακα από ξύλο, κυρίως κέδρο, που προερχόταν από την Ανατολή.

«Πώς βρέθηκε το κέδρο στο Levant σε μια κοινή κτιριακή εγκατάσταση εργατών;» διερωτάται ο Lehner. Στην πραγματικότητα, τα στρατεύματα αυτά αναπαριστώνται στους τάφους υψηλών αξιωματούχων υπαλλήλων και στις πυραμίδες.
«Έχουμε επαναλαμβανόμενες αναπαραστάσεις από αυτές τις στρατιωτικές μονάδες, από αυτά τα στρατεύματα», δήλωσε, προσθέτοντας ότι η κατάλληλη λέξη για να περιγραφούν είναι η «συνοδεία» ή οι «ακόλουθοι». Κάθε επιμέρους αίθουσα μπορούσε να φιλοξενήσει άνετα περίπου 40 άτομα, αριθμός που αντιπροσωπεύει μια στρατιωτική μονάδα, δήλωσε ο Lehner.
«Αναρωτιέμαι αν ουσιαστικά βλέπουμε στρατώνες όχι εργατών, αλλά της ελίτ των πληρωμάτων των πλοίων», δήλωσε ο Lehner. Ένας Φαραώ με το όνομα Sahure είχε απεικονίσεις των στρατευμάτων κοντά στο βασιλικό πλοίο στο ναό της κοιλάδας (μέρος του πυραμιδικού του συγκροτήματος), τονίζει.

Οι υποψίες του Lehner ότι οι αίθουσες ήταν για στρατεύματα ενισχύθηκαν το 2012, όταν οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ένα σπασμένο ισχίο ιπποπόταμου. Στην αρχαία Αίγυπτο, οι ιπποπόταμοι ήταν αρκετά ενοχλητικοί καθώς έτρωγαν τις καλλιέργειες το βράδυ. «Οι νέοι στρατιώτες έβγαιναν έξω προκειμένου να τους σκοτώσουν με το δόρυ τους», είπε στην ομιλία του στο Τορόντο.
Στην πραγματικότητα υπάρχει μια τελετουργία κατά την οποία ο ιπποπόταμος κυνηγιέται και καμακώνεται μέχρι θανάτου. Αυτό το τελετουργικό θα μπορούσε να συμβαίνει στη Γκίζα σε ένα δημόσιο χώρο όπως το λιμάνι, όπου το κρέας του ιπποπόταμου (προφανώς αρκετά νόστιμο) καταναλώνεται στη συνέχεια από τα στρατεύματα στις αίθουσες.
Αυτά τα στρατεύματα δεν έπαιρναν πάντα το καλύτερο φαγητό γι’ αυτό και το κρέας του ιπποπόταμου θα ήταν ένα ωραίο διάλειμμα από την καθημερινή διατροφή τους.
Τα οστά που βρήκαν οι αρχαιολόγοι στις αίθουσες δείχνουν ότι κατανάλωναν πολλές αίγες και πρόβατα, καθώς και οστεώδη και γατόψαρα, δήλωσε ο Richard Redding, υπεύθυνος ερευνών στο Ancient Egypt Research Associates, σε άλλη παρουσίαση του συνεδρίου και ερευνητής στο Kelsey Museum of Archaeology του πανεπιστημίου του Michigan.
Τα στρατεύματα δεν τρέφονταν τόσο πολύ με βοοειδή ή πέρκες του Νείλου, οι οποίες θεωρούνταν οι πιο κατάλληλες και επιθυμητές μορφές από τα κρέατα και τα ψάρια.
Πού είναι οι κτίστες της πυραμίδας;
Οι πρόσφατες ανακαλύψεις της Γκίζας αφήνουν ένα μυστήριο στο πέρασμά τους: πού ήταν οι κατοικίες των κτιστών των πυραμίδων, των κανονικών εργατών, που βρίσκονται;
Η απάντηση μπορεί να είναι στις ίδιες τις πυραμίδες. «Θα μπορούσαμε ίσως να φανταστούμε τις εργάτες να μένουν πάνω σε τεράστιες ράμπες, κατά τη διάρκεια κατασκευής της πυραμίδας», δήλωσε ο Lehner στο LiveScience, προσθέτοντας ότι θα μπορούσαν επίσης να ζουν στα λατομεία ή σε απλές κατοικίες.
Σημάδια και ίχνη των εργατών μπορεί να βρεθούν στις αρχαίες χωματερές κοντά στις πυραμίδες. «Το 2004 βοηθήσαμε τους επιθεωρητές του υλικού διάσωσης της Γκίζας σε μια τεράστια χωματερή στην βόρεια πλευρά της Μεγάλης Πυραμίδας», δήλωσε ο Lehner. «Δεν βρήκαμε κάποιου είδους καταλοίπων των εργατών, ούτε καλύβες αλλά βρίσκαμε συνεχώς οστά βοοειδών, λωρίδες υφάσματος, σχοινιά και σπάγκους, ξύλινα θραύσματα, ένα τμήμα σφυριού και άλλα υλικά των εργατών».

Ένας απλός πολλαπλασιασμός μπορεί να αποδειχθεί δύσκολη υπόθεση…αν είσαι Κινέζος

 

Θα δείτε ότι ακόμα και οι αριθμητικες πράξεις διαφέρουν στην Κίνα. Ένας απλός πολλαπλασιασμός μπορεί να αποδειχθεί δύσκολη υπόθεση…αν είσαι Κινέζος!

Στην Καρχηδόνα θυσίαζαν τα παιδιά τους;

Νέα μελέτη επιβεβαιώνει την επιμονή των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων, σύμφωνα με την οποία οι Καρχηδόνιοι σκότωναν τα δικά τους βρέφη και τα ενταφίαζαν μαζί με θυσιασμένα ζώα και επιτύμβιες στήλες σε ειδικά νεκροταφεία προκειμένου να ευχαριστήσουν τους θεούς.

«Αυτό είναι κάτι που το απορρίπταμε ως μαύρη προπαγάνδα, διότι στη σύγχρονη εποχή οι άνθρωποι απλά δεν θέλουν να το πιστεύουν», είπε η Josephine Quinn, λέκτορας Αρχαίας Ιστορίας στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, η οποία είναι πίσω από τη μελέτη σε συνεργασία με συναδέλφους τους σε διεθνές επίπεδο, οι οποίοι προσπαθούν να απαντήσουν σε μια από τις πιο πικρές ερωτήσεις της κλασικής αρχαιολογίας.
«Αλλά όταν βάζεις μαζί όλα τα στοιχεία - αρχαιολογικά, επιγραφικά και φιλολογικά - είναι συντριπτικά και, πιστεύουμε πλέον, πειστικά: οι Καρχηδόνιοι σκότωναν τα παιδιά τους, με αποδεικτικά στοιχεία τις επιγραφές, όχι μόνο ως προσφορά για μελλοντικές χάρες από τους θεούς, αλλά για να τηρήσουν μια υπόσχεση που είχε ήδη πραγματοποιηθεί.
Αυτό δεν ήταν μια κοινή εκδήλωση, θα πρέπει να πραγματοποιούταν μεταξύ μελών της κοινωνικής ελίτ, επειδή η καύση των νεκρών ήταν αρκετά δαπανηρή και έτσι ήταν το τελετουργικό της ταφής. Η πράξη τους αυτή μπορεί ακόμη να θεωρούταν ως φιλανθρωπική πράξη για το καλό του συνόλου της κοινότητας».
Οι αντιρρήσεις για το θέμα δημιουργήθηκαν όταν τα νεκροταφεία γνωστά και ως Ταφέθ (αγγλικός όρος: tophets) – από την βιβλική αφήγηση του τόπου μιας θυσίας –  ανασκάφηκαν στις αρχές του 20ου αιώνα στα περίχωρα της Καρχηδόνας στη σημερινή Τυνησία, και στη συνέχεια και σε άλλους αρχαιολογικούς χώρους  των Καρχηδονίων στη Σικελία και τη Σαρδηνία.
Οι τάφοι περιείχαν μικροσκοπικά αποτεφρωμένα οστά προσεκτικά συσκευασμένα σε αγγεία, θαμμένα κάτω από επιτύμβιες πλάκες που ευχαριστούσαν τους θεούς. Μια από αυτές φέρει ανάγλυφη απεικόνιση που έχει ερμηνευθεί ως ιερέας που κουβαλάει το σώμα ενός μικρού παιδιού.
Κάποιοι αρχαιολόγοι και ιστορικοί ερμήνευσαν τα ευρήματα ως αποδείξεις των βρεφικών θυσιών: άλλοι επέμεναν ότι αποδεικνύεται ο σεβασμός που έτρεφαν για τα παιδιά που πέθαναν πριν ή αμέσως μετά τη γέννηση τους.
Η Quinn και οι συνεργάτες της, μια ομάδα αρχαιολόγων και ιστορικών από την Ιταλία και τις Κάτω Χώρες, οι οποίοι δημοσιεύουν τα ευρήματά τους στο περιοδικό Antiquity - όπου και έχει διατυπωθεί το παραπάνω επιχείρημα εδώ και αρκετά χρόνια - απορρίπτουν εντελώς την τελευταία αυτή θεωρία.
«Οι επιγραφές είναι κατηγορηματικές: ο χρόνος και η επαναλαμβανόμενη εξήγηση ότι οι θεοί «άκουσαν τη φωνή μου και με ευλόγησαν».
Δεν μπορεί να είναι σύμπτωση ότι τόσα πολλά παιδιά πέθαναν ακριβώς στην κατάλληλη στιγμή για να γίνει η προσφορά. Και σε κάθε περίπτωση ένα νεκρό παιδί αποτελεί μια αρκετά αδύναμη προσφορά προς τους θεούς, εάν ήδη ανησυχούν ότι θα την απορρίψουν.
Στη συνέχεια, υπάρχει το γεγονός ότι τα ζώα από τις ταφές, τα οποία ήταν πέρα από κάθε αμφισβήτηση θυσιασμένα, βρέθηκαν θαμμένα με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, μερικές φορές μέσα στις ίδιες λάρνακες με τα οστά των παιδιών».
Αν και βρέθηκαν εκατοντάδες ταφικά ερείπια, υπάρχουν σήμερα πολύ λίγα για να εκπροσωπούν όλους τους βρεφικούς θανάτους της Καρχηδόνας. Σύμφωνα με την Quinn, υπήρχαν ίσως 25 τέτοιες ταφές κάθε χρόνο, για μια πόλη με πληθυσμό που έφτανε πιθανότατα τα 500.000 άτομα.
Ο ρωμαίος ιστορικός Διόδωρος και άλλοι αρχαίοι ιστορικοί έχουν καταγράψει αριθμητικές λίστες θυσιών των παιδιών των Καρχηδονίων:

«Υπήρχε στην πόλη τους μια χάλκινη εικόνα του Κρόνου, που εκτείνει τα χέρια του, με τις παλάμες προς τα πάνω και με κλίση προς το έδαφος, έτσι ώστε κάθε ένα από τα παιδιά να τοποθετείτε πάνω σε αυτά και στην συνέχεια να πέφτουν σε ένα είδος ανοιχτού λάκκου με φωτιά».

Ο Διόδωρος έχει καταγράψει ότι ορισμένοι πολίτες που αγόραζαν παιδιά από φτωχούς συμπολίτες τους προκειμένου να τα εκτρέψουν ειδικά για τη θυσία, πίστευαν ότι στην συνέχεια τους βρήκαν συμφορές επειδή δεν θυσίασαν δικούς τους απογόνους.
Η αντιπαράθεση για το θέμα συνεχίζεται για χρόνια, με τους επιστήμονες να φθάνουν συχνά σε αντίθετα συμπεράσματα από τα ίδια τα θραύσματα των οστών: πριν από τέσσερα χρόνια μια ομάδα επιστημόνων δημοσίευσε ένα άρθρο υποστηρίζοντας ότι τα αποτεφρωμένα λείψανα δεν δείχνουν θυσία βρέφους.
Τώρα για το ίδιο θέμα με την έρευνα της Quinn, το περιοδικό Antiquity δημοσιεύει ένα νέο άρθρο με τα ίδια οστά, επιμένοντας ότι η προηγούμενη μελέτη που βασίστηκε στα καμένα οστά του βρέφους ήταν λανθασμένη, και ως εκ τούτου, υπερεκτίμησε κατά πολύ τον αριθμό των βρεφών που πέθανε πριν από τη γέννηση αντί αυτών που δολοφονήθηκαν σε παιδική ηλικία.
Η Quinn δήλωσε ότι πολλοί από τους ακαδημαϊκούς συναδέλφους της ήταν συγκλονισμένοι από τα συμπεράσματά της.
«Η αίσθηση ότι κάποιο απόλυτο ταμπού σπάει είναι πολύ ισχυρή. Ήταν εντυπωσιακό το πόσο συχνά οι συνεργάτες μου, όταν με ρωτούσαν το θέμα που δούλευα, αντιδρούσαν με τρόμο λέγοντας, «Ω, όχι, αυτό δεν είναι απλά δυνατό, κάπου θα πρέπει να έχουμε κάνει λάθος»». Μας αρέσει να πιστεύουμε ότι είμαστε πολύ κοντά στον αρχαίο κόσμο, ότι ήταν πραγματικά όπως εμείς - η αλήθεια είναι, φοβάμαι, ότι δεν ήταν».