ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΣΟΦΟΚΛΗΣ - Οἰδίπους Τύραννος (1-57)

ΟΙΔΙΠΟΥΣ

Ὦ τέκνα, Κάδμου τοῦ πάλαι νέα τροφή,
τίνας ποθ᾽ ἕδρας τάσδε μοι θοάζετε
ἱκτηρίοις κλάδοισιν ἐξεστεμμένοι;
πόλις δ᾽ ὁμοῦ μὲν θυμιαμάτων γέμει,
5 ὁμοῦ δὲ παιάνων τε καὶ στεναγμάτων·
ἁγὼ δικαιῶν μὴ παρ᾽ ἀγγέλων, τέκνα,
ἄλλων ἀκούειν αὐτὸς ὧδ᾽ ἐλήλυθα,
ὁ πᾶσι κλεινὸς Οἰδίπους καλούμενος.
ἀλλ᾽, ὦ γεραιέ, φράζ᾽, ἐπεὶ πρέπων ἔφυς
10 πρὸ τῶνδε φωνεῖν, τίνι τρόπῳ καθέστατε,
δείσαντες ἢ στέρξαντες; ὡς θέλοντος ἂν
ἐμοῦ προσαρκεῖν πᾶν· δυσάλγητος γὰρ ἂν
εἴην τοιάνδε μὴ οὐ κατοικτίρων ἕδραν.
ΙΕΡΕΥΣ
ἀλλ᾽, ὦ κρατύνων Οἰδίπους χώρας ἐμῆς,
15 ὁρᾷς μὲν ἡμᾶς ἡλίκοι προσήμεθα
βωμοῖσι τοῖς σοῖς, οἳ μὲν οὐδέπω μακρὰν
πτέσθαι σθένοντες, οἳ δὲ σὺν γήρᾳ βαρεῖς
ἱερῆς, ἐγὼ μὲν Ζηνός, οἳ δ᾽ ἔτ᾽ ᾐθέων
λεκτοί· τὸ δ᾽ ἄλλο φῦλον ἐξεστεμμένον
20 ἀγοραῖσι θακεῖ, πρός τε Παλλάδος διπλοῖς
ναοῖς, ἐπ᾽ Ἰσμηνοῦ τε μαντείᾳ σποδῷ.
πόλις γάρ, ὥσπερ καὐτὸς εἰσορᾷς, ἄγαν
ἤδη σαλεύει κἀνακουφίσαι κάρα
βυθῶν ἔτ᾽ οὐχ οἵα τε φοινίου σάλου,
25 φθίνουσα μὲν κάλυξιν ἐγκάρποις χθονός,
φθίνουσα δ᾽ ἀγέλαις βουνόμοις, τόκοισί τε
ἀγόνοις γυναικῶν· ἐν δ᾽ ὁ πυρφόρος θεὸς
σκήψας ἐλαύνει, λοιμὸς ἔχθιστος, πόλιν,
ὑφ᾽ οὗ κενοῦται δῶμα Καδμεῖον· μέλας δ᾽
30 Ἅιδης στεναγμοῖς καὶ γόοις πλουτίζεται.
θεοῖσι μέν νυν οὐκ ἰσούμενόν σ᾽ ἐγὼ
οὐδ᾽ οἵδε παῖδες ἑζόμεσθ᾽ ἐφέστιοι,
ἀνδρῶν δὲ πρῶτον ἔν τε συμφοραῖς βίου
κρίνοντες ἔν τε δαιμόνων συναλλαγαῖς·
35 ὅς γ᾽ ἐξέλυσας ἄστυ Καδμεῖον μολὼν
σκληρᾶς ἀοιδοῦ δασμὸν ὃν παρείχομεν,
καὶ ταῦθ᾽ ὑφ᾽ ἡμῶν οὐδὲν ἐξειδὼς πλέον
οὐδ᾽ ἐκδιδαχθείς, ἀλλὰ προσθήκῃ θεοῦ
λέγῃ νομίζῃ θ᾽ ἡμὶν ὀρθῶσαι βίον.
40 νῦν δ᾽, ὦ κράτιστον πᾶσιν Οἰδίπου κάρα,
ἱκετεύομέν σε πάντες οἵδε πρόστροποι
ἀλκήν τιν᾽ εὑρεῖν ἡμίν, εἴτε του θεῶν
φήμην ἀκούσας εἴτ᾽ ἀπ᾽ ἀνδρὸς οἶσθά που·
ὡς τοῖσιν ἐμπείροισι καὶ τὰς ξυμφορὰς
45 ζώσας ὁρῶ μάλιστα τῶν βουλευμάτων.
ἴθ᾽, ὦ βροτῶν ἄριστ᾽, ἀνόρθωσον πόλιν·
ἴθ᾽, εὐλαβήθηθ᾽· ὡς σὲ νῦν μὲν ἥδε γῆ
σωτῆρα κλῄζει τῆς πάρος προθυμίας·
ἀρχῆς δὲ τῆς σῆς μηδαμῶς μεμνῄμεθα
50 στάντες τ᾽ ἐς ὀρθὸν καὶ πεσόντες ὕστερον,
ἀλλ᾽ ἀσφαλείᾳ τήνδ᾽ ἀνόρθωσον πόλιν.
ὄρνιθι γὰρ καὶ τὴν τότ᾽ αἰσίῳ τύχην
παρέσχες ἡμῖν, καὶ τανῦν ἴσος γενοῦ.
ὡς εἴπερ ἄρξεις τῆσδε γῆς, ὥσπερ κρατεῖς,
55 ξὺν ἀνδράσιν κάλλιον ἢ κενῆς κρατεῖν·
ὡς οὐδέν ἐστιν οὔτε πύργος οὔτε ναῦς
ἐρῆμος ἀνδρῶν μὴ ξυνοικούντων ἔσω.

***

ΟΙΔΙΠΟΥΣ
Παιδιά μου, βλαστοί
της παλαιάς σποράς του Κάδμου,
γιατί στων ανακτόρων το βωμό
τριγύρω συναχτήκατε
με κλάδους ικεσίας στα χέρια
και στέφανα στην κεφαλή;
Η πόλη μας πλημμύρισε θυμίαμα
κι ακούγονται παντού θρήνοι και μοιρολόγια.
Δεν καταδέχομαι να με πληροφορούν μεσάζοντες
γι᾽ αυτό και ήρθα μονάχος μου ν᾽ ακούσω
εγώ ο λαοπρόβλητος κι ονομαστός Οιδίπους.
Μίλησε, γέροντα.
Το κύρος σου εκπροσωπεί το σύνολο.
10 Ο λόγος ποιός της σύναξης;
Φοβάστε κάτι; Ποθείτε κάτι;
Επιθυμώ παντού και πάντα
να σπεύδω στην ανάγκη σας.
Ανάλγητος δεν είμαι
γι᾽ αυτό και μου ταράζει την ψυχή
η λιτανεία της ικεσίας.
ΙΕΡΕΥΣ
Ω παντοκράτορα της χώρας μου Οιδίπου,
θωρείς τριγύρω στους βωμούς σου
τις ηλικίες όλες πεσμένες στα γόνατα·
νεοσσοί που δεν μπορούν
ν᾽ ανοίξουν τα φτερά τους
και να πετάξουν μακριά,
βαρείς από τα χρόνια γέροντες,
ιερείς, όπως εγώ, λειτουργοί του Διός
και παλικάρια διαλεχτά.
Το μέγα πλήθος του λαού
με φύλλα δάφνης στεφανωμένο
συνέρρευσε στις αγορές
20 στους δυο ναούς της Αθηνάς Παλλάδος
και στου Απόλλωνος το ιερόν
στου Ισμηνού τις όχθες
εκεί που μαντικά λαλούν
οι στάχτες της θυσίας.
Η πόλη, το βλέπεις και μόνος σου,
είναι πολύς καιρός που παραπαίει.
Βουλιάζει μες στη δίνη των αιμάτων
και δεν μπορεί την κεφαλή της
να σηκώσει απ᾽ τον θολό βυθό
να πάρει λίγη ανάσα.
Προτού να δέσουν οι καρποί
στους κάλυκες σαπίζουν·
κοπαδιαστά ψοφούν τα βόδια στη βοσκή·
των γυναικών οι μήτρες μαραθήκαν.
Ο θεός ο πυρφόρος περνά
και τα πάντα σαρώνει·
ο φοβερός λοιμός ερήμωσε
την πόλη των Καδμείων·
ο μαύρος Άδης πλούτισε
30 με βογκητά και στεναγμούς.
Ισόθεος δεν είσαι και το ξέρουμε
κι εγώ και τούτα τα παιδιά
που πρόσπεσαν ικέτες στην εστία σου·
όμως είσαι μες στους θνητούς ξεχωριστός,
γνωρίζεις τις αιφνίδιες τροπές του βίου
και τα μηνύματα που στέλνουν οι θεοί.
Ήρθες στην πολιτεία του Κάδμου
κι απ᾽ το δασμό που πλήρωνε
στην ανελέητη τη μελωδούσα
χρησμωδό, τη λύτρωσες.
Κανένας από μας δε σε δασκάλεψε·
απληροφόρητος αυτοσχεδίασες·
με του θεού την αρωγή μονάχα
νομίζουν όλοι πως μας έσωσες.
40 Και τώρα, κραταιά κεφαλή του Οιδίποδος,
η πόλη σύμπασα μπροστά σου γονατίζει
και σε παρακαλεί να βρεις
στη νόσο γιατρειά,
είτε διαβάζοντας θεών σημάδια
είτε μαθαίνοντας από θνητή πηγή.
Η πείρα των σοφών ανθρώπων
θαρρώ πως αιωνίως ζει
και διαρκώς επαληθεύεται.
Έλα, λοιπόν, λαοπρόβλητε,
ανάστησε την πόλη·
σπατάλησε γι᾽ αυτήν την μέριμνά σου.
Ο τόπος σε κράζει σωτήρα του τώρα,
γιατί την παλιά σου την προσφορά
την αφειδώλευτη θυμάται.
Αν τώρα καταρρεύσουμε,
θα λησμονήσουμε για πάντα
τα χρόνια που κυβέρνησες την πόλη
50 και την εκράτησες ορθή.
Με χέρι σταθερό ανάστησέ την πάλι.
Κάποτε μας οδήγησες στην ευτυχία
διαβάζοντας ορθά τους οιωνούς·
γίνε και τώρα
αυτός που ήσουν κάποτε.
Αν λαχταράς να κυβερνάς
αυτή την επικράτεια,
καλύτερα να κυβερνάς ανθρώπους
παρά να βασιλεύεις στο κενό.
Έρημα κάστρα κι έρημα πλοία
χωρίς ανθρώπους
είναι το μέγα τίποτα.

Αρχαϊκή Επική Ποίηση: Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια, 11. Έννοιες και αρχές

11.1. Πλαίσιο και συμφραζόμενα

Το συναρπαστικό ενδιαφέρον και οι συνεχείς προβληματισμοί που προκαλεί η ανάγνωση της Ιλιάδας και της Οδύσσειας οφείλονται, εκτός των άλλων, στο ότι ο κόσμος στον οποίο αναφέρονται είναι εξαιρετικά ευμετάβλητος, συχνά αντιφατικός, οικείος και συνάμα ανοίκειος. Κυριαρχείται, για παράδειγμα, από υπερφυσικές δυνάμεις, κυρίως από τους ανθρωπόμορφους ολύμπιους θεούς, οι οποίοι, όταν δεν καβγαδίζουν μεταξύ τους και δεν εξαπατούν ο ένας τον άλλον, άλλοτε βλάπτουν όσους δεν συμπαθούν, άλλοτε δεν είναι σε θέση, παρά την παντοδυναμία τους, να σώσουν τους προστατευόμενούς τους θνητούς και άλλοτε επιβάλλουν ένα, προσωρινό έστω, καθεστώς τάξης και δικαιοσύνης. Από την άλλη, οι θνητοί δεν είναι κοινοί άνθρωποι αλλά ήρωες. Συγκρίνονται με τους θεούς, αλληλοσφάζονται «για μιαν Ελένη», αρνούνται να πολεμήσουν όταν τους παίρνουν τα λάφυρά τους (παράδειγμα ο Αχιλλέας), ενώ χρησιμοποιούν τον δόλο και την πανουργία για να επιβιώσουν (παράδειγμα ο Οδυσσέας). Σε άλλες περιπτώσεις όμως ξέρουν τι θα πει ανδρεία, φιλία, τιμή και σεβασμός στον άλλον, και, παρά τη συχνά υπερβολική τους συμπεριφορά, έχουν επίγνωση της θνητότητάς τους.

Ο ρευστός κόσμος που αναπαριστάνεται στα δύο ομηρικά έπη επηρεάζεται και εξαρτάται από δύο κυρίως συντελεστές. Πρώτα από τις συμβάσεις του λογοτεχνικού γένους στο οποίο η Ιλιάδα και η Οδύσσεια ανήκουν. Ύστερα από τις σχέσεις των δύο ομηρικών επών με την ιστορική πραγματικότητα στην οποία έμμεσα τουλάχιστον αναφέρονται. Η Ιλιάδα και η Οδύσσεια ανήκουν στο γένος της αρχαϊκής επικής ποίησης. Ο σχηματισμός τους προϋποθέτει τη μακρόχρονη εξέλιξη της προφορικής παράδοσης, η οποία συνέβαλε καθοριστικά στη σύνθεση των δύο επών, με την καθοριστική μεσολάβηση και της γραφής που τοποθετείται γύρω στο δεύτερο μισό του 8ου αι. π.Χ. Αναπόφευκτα, ο παραδοσιακός χαρακτήρας των ομηρικών επών επέτρεψε τη συντήρηση αναχρονισμών: αντιλήψεων, δηλαδή, και δοξασιών που δεν συμφωνούν με το πνεύμα της εποχής του ποιητή. Ωστόσο, τα κάθε λογής παραδοσιακά στοιχεία (μορφικά ή θεματικά) δεν μεταφέρθηκαν μηχανιστικά μέσα στο έργο του ποιητή, αλλά μεταπλάστηκαν με τέτοιον τρόπο, ώστε να συμβάλλουν στη δημιουργία μιας νέας ποιητικής σύνθεσης, η οποία απέκτησε προοδευτικά πανελλήνια εμβέλεια και διαχρονικό χαρακτήρα.

Και τα δύο ομηρικά έπη ως λογοτεχνικά έργα απεικονίζουν έναν ποιητικό, πεποιημένο κόσμο. Ο Όμηρος δεν αποσκοπούσε να περιγράψει ως ιστορικός την ίδια τη ζωή, αλλά να εκφράσει ως ποιητής την άποψή του για τη ζωή, ανταποκρινόμενος καταρχήν στις προσδοκίες του ακροατηρίου της εποχής του. Γι᾽ αυτό η Ιλιάδα και η Οδύσσεια δεν είναι δυνατόν να ταυτιστούν με μία, πραγματική και μοναδική, περίοδο της αρχαιοελληνικής ιστορίας ούτε με κάποιο συγκεκριμένο τύπο κοινωνικής οργάνωσης, ο οποίος να διέπεται από ενότητα αντιλήψεων και αξιών (πολιτικών, ιδεολογικών, θρησκευτικών). Κι όμως, όπως κάθε λογοτεχνικό έργο, έτσι και η Ιλιάδα και η Οδύσσεια δεν μηδενίζουν ολότελα τη σχέση τους με την ιστορική πραγματικότητα, αλλά αναφέρονται σ᾽ αυτήν έμμεσα. Ο ποιητής χειρίζεται το υλικό του επιλέγοντας, διογκώνοντας ή και παραμορφώνοντας στοιχεία που προέρχονται: σε μικρότερο ποσοστό από το απόμακρο, ένδοξο παρελθόν της μυκηναϊκής εποχής (πριν δηλαδή από τα τέλη του 12ου αι. π.Χ.) και σε πολύ μεγαλύτερο από την περίοδο των λεγόμενων «σκοτεινών χρόνων» (1100-800 π.Χ.). Από την εποχή αυτή και εξής, με χρονικό σημείο κορύφωσης τον 8ο αι. π.Χ., συμβαίνουν ραγδαίες, κοινωνικές και πολιτισμικές, αλλαγές: αύξηση του πληθυσμού και έλλειψη της καλλιεργήσιμης γης (που προκαλούν αλλαγές στις κοινωνικές δομές και πολεμικές συγκρούσεις)· συγχώνευση μετακινούμενων πληθυσμών· εξάπλωση του ελληνισμού στη Μεσόγειο· ακμή της τέχνης και διαμεσολάβηση μιας καινούργιας γραφής· εξάπλωση της φήμης των πανελλήνιων ιερών· ολυμπιακοί αγώνες. Οι αλλαγές αυτές είχαν ως αποτέλεσμα το παλιό και το νέο να επικαλύπτονται στη μνήμη και στις εμπειρίες των ανθρώπων. Έτσι, ο ποιητής είχε τη δυνατότητα να αγνοεί τις πιο πρόσφατες εξελίξεις και να προσδίδει στον κόσμο που αναπαριστούσε στα έπη του αρχαϊστικές αποχρώσεις. Μπορούσε ακόμη να συνδυάζει τα παραδοσιακά στοιχεία με πιο πρόσφατα, της εποχής του, και να γίνεται, παρά ταύτα, κατανοητός από το ακροατήριό του.

Ποιος πραγματικά είσαι;

Ο μόνος σκοπός σε αυτή τη ζωή είναι να γίνουμε η ολότητα του όντος που είμαστε. Είναι η μυστική μας πρόθεση, και θα βγάλουμε από τη μέση όλα τα στηρίγματα που νομίζουμε πως είναι απαραίτητα για την επίτευξη του σκοπού μας -γάμους, σπίτια, άτομα, ακόμα κι αν αυτό το στήριγμα είναι το ίδιο το σώμα μας.

Αποκάλυψη του αληθινού μας Εαυτού

Όταν οι γιορτές τελειώνουν, ή χάνουμε αγαπημένους, ή τα πράγματα μοιάζουν να καταρρέουν, μπορεί να υποφέρουμε πολύ, αλλά πολύ συχνά μέσα από αυτόν τον πόνο αρχίζουμε να αναρωτιόμαστε ποιο είναι το νόημα της ζωής.

Πολλοί από τους σοφούς έχουν υποφέρει πάρα πολύ, και αυτή η οδύνη τούς οδήγησε να αμφισβητήσουν έντονα τη ζωή, και τελικά τους οδήγησε στην αλήθεια για το ποιοι είναι.

Όταν κανείς πονάει, είναι δύσκολο να σκεφτεί ότι η οδύνη τον οδηγεί σε κάτι θαυμάσιο, αλλά η αλήθεια είναι πως, για πολλούς, οι καταστάσεις πόνου τους έχουν οδηγήσει στον παράδεισο του Εαυτού τους.

«Πώς ο πόνος είναι παγίδα που, αν πέσεις μέσα της αταλάντευτα, ανοίγει υπό το φοβερό βάρος της πλήρους αποδοχής... Πώς τα ίδια τα πράγματα που νομίζουμε ότι είναι εμπόδια για τη γαλήνη μας είναι παράθυρα, και από την άλλη πλευρά τους βρίσκεται ο γαλήνιος εαυτός μας. Πώς, αν δεν το καταλάβουμε, τα εμπόδια θα συνεχίσουν να έρχονται, ξανά και ξανά. Πώς τα τραβάμε προς το μέρος μας όπως τα ρινίσματα σιδήρου έλκονται από τον μαγνήτη. Πόσο ισχυρό είναι ένα ανθρώπινο ον. Πόσο λίγο το γνωρίζουμε. Πώς αυτή η άγνοια είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο από όλα».

Όμως τώρα ξέρετε.

«Είστε αιωνίως ο εαυτός σας. Το υπόλοιπο είναι απλώς όνειρο. Αυτός είναι ο λόγος που όταν κανείς βρίσκει τον Εαυτό, αφυπνίζεται». Μούτζι

Η οπτική που σας απαλλάσσει από κάθε αρνητικότητα

Η φράση «Είναι απλώς όνειρο» είναι αλήθεια πίσω από όλα όσα βλέπετε και βιώνετε. Αυτή η ανακάλυψη δεν σημαίνει ότι όταν ένα άτομο παλεύει λόγω δύσκολων συνθηκών, εσείς δε θα δείχνετε συμπόνια.

Ωστόσο, όταν γνωρίζετε την αλήθεια, η ηρεμία και η γαλήνη που θα εκπέμπετε θα περιβάλλουν, θα παρηγορούν και θα διεισδύουν στο άτομο αυτό, χωρίς καμία ανάγκη για λόγια.

Όταν ξέρετε ότι όλα είναι καλά, ό,τι κι αν συμβαίνει, έχετε απαλλαγεί από οποιαδήποτε έννοια αρνητικότητας και η παρουσίας σας θα καταπραΰνει πάρα πολύ τους άλλους ανθρώπους. Λέγεται πως ένα άτομο που ζει πλήρως ως Άπειρη Επίγνωση εξουδετερώνει την αρνητικότητα εκατομμυρίων και εκατομμυρίων ανθρώπων. Τόσο μεγάλη είναι η δύναμη της αγνής αγάπης της Επίγνωσης!

«Είστε Θεός σε ανθρώπινο σώμα. Είστε Πνεύμα με σάρκα και οστά. Είστε Αιώνια Ζωή που εκφράζει τον εαυτό της ως Εσείς. Είστε ένα κοσμικό ον. Είστε ολόκληροι δύναμη. Είστε ολόκληροι σοφία. Είστε ολόκληροι ευφυΐα. Είστε τελειότητα. Είστε μεγαλείο».

Είστε η διαστημική Επίγνωση που κρατά τον πλανήτη Γη, τον ήλιο, τα αστέρια, τους γαλαξίες και το σύμπαν στη θέση του. Είστε το υπόστρωμα της ύπαρξης.

«Συνέχεια προσπαθείτε να πάτε αριστερά ή δεξιά ή προς τα έξω, αλλά η απάντηση είναι αυτό που πραγματικά είστε. Και τα πάντα στον κόσμο σας καθοδηγούν πάλι πίσω σε εσάς».

Είστε ήδη ολόκληροι

Τίποτα και κανείς δεν μπορεί να σας συμπληρώσει. Είστε ήδη ολόκληροι και πλήρεις ακριβώς όπως είστε εδώ και τώρα.

Το μόνο που χρειάζεται να κάνετε είναι να ανακαλύψετε αυτά που έχετε ήδη. Για αυτό λέγεται «συνειδητοποίηση»: συνειδητοποιείτε αυτό που είναι ήδη εκεί, αυτό που ήταν εκεί ανέκαθεν».

Όλα τα όντα γεννιούνται από την ευδαιμονία. Μέσα από αυτή εκπορεύονται, σε αυτή επιστρέφουν.

Μην ανησυχείτε καθόλου. Δεν είστε εδώ τυχαία. Αυτή η μορφή που έχετε είναι απλώς ένα κοστούμι που θα φοράτε για λίγο. Αλλά αυτό που βρίσκεται πίσω από το κουστούμι, είναι αιώνιο. Πρέπει να το ξέρετε αυτό. Εάν το ξέρετε και το εμπιστεύεστε, δεν χρειάζεται να ανησυχείτε για τίποτα.

Όταν το μυαλό είναι ακίνητο, το Άπειρο Ον που είστε, που ξέρει τα πάντα, τίθεται επικεφαλής.

Όταν είστε μόνιμα αυτοί που είστε - Συνείδηση Επίγνωση - θα λάβετε την απάντηση σε κάθε σας ερώτηση. Κάθε επιθυμία που είχατε ποτέ θα εκπληρωθεί.

Θα έχετε πλήρη διαύγεια. Δεν θα υποφέρετε ποτέ από σύγχυση ή αβεβαιότητα.

Όλος ο πόνος μπορεί να τελειώσει για εσάς εδώ και τώρα. Η Επίγνωση είναι η έξοδος σας από όλα τα δεινά. Είναι το κλειδί για την αθανασία και μια ζωή χαράς, απόλυτης αφθονίας, ομορφιάς και ευδαιμονίας.

Όταν βλέπετε την αγάπη οπουδήποτε στον κόσμο, συνειδητοποιήστε ότι είστε εσείς.

Όταν αντικρίζετε ένα υπέροχο ηλιοβασίλεμα, να ξέρετε ότι η ομορφιά που βλέπετε είστε εσείς. Όταν παρατηρείτε την ευτυχία οπουδήποτε στον κόσμο, αναγνωρίστε ότι είστε εσείς. Όπου υπάρχει γέλιο, να ξέρετε ότι η ατελείωτη χαρά που λάμπει παντού είστε Εσείς.

Όταν κοιτάζετε τις εντυπωσιακές, μυριάδες μορφές ζωής στον κόσμο, να ξέρετε ότι η ζωή που πνέει μέσα τους είναι το Άπειρο Ον, και αυτό είναι και πάλι Εσείς. Δεν υπάρχει τίποτα άλλο εκτός από τη δόξα του ενός και μοναδικού Άπειρου όντος, του Aληθινού Εαυτού, της καθαρής Επίγνωσης - Συνείδησης. Και είναι Εσείς.

Τελικά, κάθε στιγμή και κάθε περίσταση της ζωής σας δείχνει την κατεύθυνση προς την βάση σας -την Επίγνωση. Όταν κάτι σας βλάπτει στη ζωή, χωρίς εξαίρεση, είναι ένα προειδοποιητικό καμπανάκι που σας λέει ότι πηγαίνετε σε λάθος κατεύθυνση - πιστεύετε σε κάτι που δεν είναι αλήθεια.

Κάποιες φορές έχουμε κλονιστεί, έχουμε φάει ξύλο και έχουμε γεμίσει μώλωπες, φοβόμαστε, έχουμε υποφέρει και έχουμε πέσει κάτω πολλές φορές, αλλά το τέλος για όλους μας είναι να συνειδητοποιήσουμε, να θυμόμαστε και να αναγνωρίσουμε ποιοι είμαστε πραγματικά - αιώνια Επίγνωση - και ότι δεν υπάρχει τέλος για κανέναν από εμάς.

Αυτή είναι η απλή, αλλά θαυμαστή αλήθεια που έως σήμερα γνώριζαν ελάχιστοι. Αυτό είναι το Υπέρτατο Μυστικό. Δεν υπάρχει τέλος

Πως να διατηρούμε τον έλεγχο όταν κάποιος προσπαθεί να μας επιβληθεί

Σας προκαλεί συναισθηματική φόρτιση όταν είστε με κάποιον που συμπεριφέρεται σα να ξέρει τι είναι σωστό και εσείς πρέπει να είστε ανόητοι για να σκέφτεστε με τον τρόπο που σκέφτεστε; Μπορεί να προσπαθήσετε να αντισταθείτε, αποδεικνύοντας ότι έχουν άδικο, αλλά τίποτα δεν λύνεται. Στη συνέχεια, σιγοβράζετε για την αλληλεπίδραση αυτή για ώρες.

Ή μπορεί απλώς να κλείνετε τη συνομιλία. Η αποδέσμευση μπορεί να τερματίσει μια συζήτηση, αλλά το άτομο τότε υποθέτει ότι συμφωνείτε πως έχει δίκιο. Ή πιστεύετε ότι αισθάνεται πως έχει κερδίσει. Όμως, αν αναγκάζεστε να ζείτε ή να εργάζεστε μαζί τους, εκείνοι συνεχίζουν να εκφράζουν τις απόψεις τους, αυξάνοντας την ένταση και το άγχος σας.

Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τεχνικές σε αυτές τις καταστάσεις για να ανακουφιστείτε από την ανταγωνιστική ενέργεια και να νιώσετε καλύτερα με τον εαυτό σας στο τέλος της αλληλεπίδρασης.

Αλαζονεία vs. Αυτοπεποίθηση

Κατ’ αρχάς, ίσως είναι χρήσιμο να γνωρίζετε ότι υπάρχει διαφορά μεταξύ της αυτοπεποίθησης και της αλαζονείας. Οι άνθρωποι με αυτοπεποίθηση γνωρίζουν την αξία και τις ικανότητές τους. Δεν έχουν ανάγκη να υποτιμούν τους άλλους για να νιώθουν καλά με τον εαυτό τους. Μπορεί να κρίνουν υπερβολικά τον εαυτό τους, προσπαθώντας να είναι όσο το δυνατόν καλύτεροι, αλλά δεν μετρούν την αξία τους με βάση τις επιδόσεις των άλλων.

Η αλαζονεία είναι συχνά μια κάλυψη για την έλλειψη αυτοπεποίθησης. Ενώ η αυτοπεποίθηση προέρχεται από την αυτο-σύγκριση (πώς τα πάω σε σύγκριση με την προηγούμενη φορά), η αλαζονεία προέρχεται από τη σύγκριση με τους άλλους. Φοβούνται ότι θα θεωρηθούν ανίκανοι. Βλέπουν τους άλλους ως λιγότερους ή καλύτερους και πρέπει να τους υποτιμούν που αμφισβητούν τις ιδέες τους. Κάθε συζήτηση είναι μια δοκιμασία ή μια ευκαιρία να είναι έξυπνοι και σωστοί.

Οι αλαζόνες άνθρωποι πρέπει να προβάλλουν την ανωτερότητα για να θεωρηθούν αξιόπιστοι ή αξιόλογοι. Αν δεν υποστηρίξουμε τις ιδέες ή τις ενέργειές τους, οι αλαζόνες αντιδρούν ανταγωνιστικά. Οι απαντήσεις τους θα είναι διανθισμένες με συγκατάβαση ή θα μας απορρίψουν εντελώς, μη ακούγοντας και στρέφοντας την προσοχή τους αλλού ως παιχνίδι εξουσίας.

5 συνήθειες ομιλίας που υποδηλώνουν αλαζονεία που οφείλεται σε έλλειψη αυτοπεποίθησης

– Ψάχνουν να μετατρέψουν κάθε συζήτηση σε μια ιστορία ή ένα παράδειγμα που δείχνει πώς έζησαν και συχνά κατάφεραν να κυριαρχήσουν σε μια κατάσταση.

– Σπάνια δείχνουν περιέργεια να κατανοήσουν καλύτερες ιδέες που έρχονται σε σύγκρουση με τις δικές τους. Δίνουν ελεύθερα συμβουλές ακόμη και όταν δεν τις ζητά κανείς.

– Εκπαιδεύουν τους άλλους σχετικά με τον σωστό τρόπο που βλέπουν τον κόσμο. Αν οι ιδέες τους δεν γίνονται αποδεκτές, εκφράζουν επανειλημμένα το ίδιο πράγμα χρησιμοποιώντας διαφορετικές λέξεις, σαν να μην καταλάβαμε τι είπαν την πρώτη φορά.

– Διακόπτουν επανειλημμένα για να μοιραστούν τη σοφία τους.

– Σταματούν να ακούνε τη στιγμή που νομίζουν ότι διαφωνούμε μαζί τους και δεν ακούνε τίποτα από όσα λέμε μετά από αυτό.

Πώς να διατηρήσουμε τον έλεγχο

Αντί να γινόμαστε ανταγωνιστικοί με τους αλαζόνες, μπορούμε να υποδείξουμε πώς είναι η πραγματική αυτοπεποίθηση. Αν και οι άνθρωποι έχουν τη φυσική τάση να συγκρίνουν τον εαυτό τους με τους άλλους, οι άνθρωποι με αυτοπεποίθηση δεν παγιδεύονται στον βρόχο της κρίσης «λιγότερος από – καλύτερος από».

Αν επιλέξουμε να υποδείξουμε αυτοπεποίθηση όταν αλληλεπιδράμε με ένα αλαζονικό άτομο, χρειάζεται να εξασκηθούμε στο να απαντάμε με αυτούς τους 5 τρόπους:

– Όσο κι αν βράζουμε μέσα σας, ακούμε πριν μιλήσουμε. Συνοψίζουμε αυτά που λένε με όσο το δυνατόν λιγότερα συναισθήματα. Έχουν ανάγκη να νιώσουν ότι τους ακούνε – μπορεί να διαλύσετε την ανταγωνιστική τους ενέργεια. Στη συνέχεια, μπορείτε να ρωτήσετε αν θα ήταν πρόθυμοι να ακούσουν τη δική σας οπτική γωνία.

– Μην προσκολληθείτε στο να γίνουν αποδεκτές οι ιδέες σας. Αν σας δοθεί η ευκαιρία να μοιραστείτε τις σκέψεις σας, μην περιμένετε συμφωνία. Το μόνο που θα καταφέρετε είναι να απογοητευτείτε. Ακόμη κι αν βλέπουν αξία στα λόγια σας, δεν θα σας δώσουν τα εύσημα αν νιώσουν ότι αυτό θα τους κάνει να νιώσουν λιγότερο έξυπνοι ή σημαντικοί από εσάς.

– Όταν εκνευρίζεστε, αποφύγετε να ξεκινάτε τις προτάσεις σας με προκλητικές λέξεις ή να τους χαρακτηρίζετε λέγοντας ότι είναι αντιεπαγγελματίες, λανθασμένοι ή πεισματάρηδες. Το μόνο που θα καταφέρετε είναι να ρίξετε λάδι στη φωτιά.

– Αν υπάρξει η ευκαιρία, αναφέρετε την πηγή των ιδεών σας ή μια συγκεκριμένη εμπειρία που είχατε και διαμόρφωσε τη γνώμη σας. Μπορεί να διαφωνήσουν μαζί σας, αλλά τουλάχιστον δώσατε μια βάση για τις πεποιθήσεις και τις γνώσεις σας.

– Παραιτηθείτε από την ανάγκη σας να ακουστείτε. Δηλώστε την άποψή σας με καθαρότητα χωρίς να πιέζετε για να έχετε δίκιο. Αν σας πουν ότι κάνετε λάθος και δεν μπορούν να πιστέψουν ότι βλέπετε τα πράγματα με αυτόν τον τρόπο, πείτε ευγενικά: «Βλέπω ότι διαφωνούμε. Ας προχωρήσουμε παρακάτω». Στη συνέχεια, αλλάξτε θέμα ή φύγετε.

Τάο τε τσινγκ: Όταν οι άνθρωποι βρίσκουν ένα πράγμα όμορφο, ένα άλλο γίνεται άσχημο

Το Τάο είναι πέρα από τις λέξεις
και πέρα από την κατανόηση.

Με τις λέξεις μιλάμε γι’ αυτό,
αλλά δεν μπορούν να το χωρέσουν.

Το Τάο υπήρχε πριν από λέξεις και ονόματα,
πριν από τον ουρανό και τη γη,
πριν από τα δέκα χιλιάδες πράγματα.

Είναι ο άπειρος πατέρας και μητέρα
όλων των περιορισμένων πραγμάτων.

Επομένως, για να δεις πέρα από τα όρια,
για να δεις την ντελικάτη καρδιά των πραγμάτων,
παραμέρισε τα ονόματα,
τις έννοιες,
τις προσδοκίες και τις φιλοδοξίες και τις διαφορές.

Το Τάο και οι πολλές εκδηλώσεις του
αναβλύζουν από την ίδια πηγή:
ανεπαίσθητο θαύμα μέσα σε μυστηριώδες σκοτάδι.
Αυτή είναι η αρχή κάθε κατανόησης.

Όταν οι άνθρωποι βρίσκουν ένα πράγμα όμορφο,
ένα άλλο, κατά συνέπεια, γίνεται άσχημο.

Όταν αναδεικνύουν έναν ως καλό,
έναν άλλο τον κρίνουν ανεπαρκή.

Παρομοίως, το είναι και το μη είναι ισορροπούν
το ένα το άλλο·
το δύσκολο και το εύκολο ορίζουν το ένα το άλλο·
το μακρύ και το κοντό ζωγραφίζουν το ένα το άλλο·
το ψηλό και το χαμηλό αναπαύονται το ένα
στο άλλο·
η φωνή και το τραγούδι σμίγουν μέσα στην αρμονία·
αυτό που θα έρθει πατά σ’ αυτό που ήταν.

Ο σοφός δρα δίχως κόπο
και διδάσκει με το γαλήνιο παράδειγμά του.
Αποδέχεται τα πράγματα όπως έρχονται,
δημιουργεί χωρίς να κατέχει,
γαλουχεί χωρίς να απαιτεί,
πετυχαίνει χωρίς να ζητεί δόξα.

Επειδή συνεχώς ξεχνά τον εαυτό του,
δεν θα ξεχαστεί ποτέ.

Όταν πέφτουν βροχή οι έπαινοι στους ονομαστούς,
οι απλοί άνθρωποι αντιδικούν και αλληλομάχονται.

Όταν τα εξωτικά αγαθά αγοράζονται και θεωρούνται πολύτιμα,
υπάρχει η παρόρμηση της κλοπής.

Όταν οι επιθυμίες διεγείρονται συνεχώς,
οι άνθρωποι ξεσηκώνονται και μπερδεύονται.

Επομένως, εκείνη που είναι συνετή δίνει
το παράδειγμα
αδειάζοντας το μυαλό της,
ανοίγοντας την καρδιά της,
χαλαρώνοντας τις φιλοδοξίες της,
καλλιεργώντας τον χαρακτήρα της.

Τώρα που κατατρόπωσε την πανουργία της και
τις ορέξεις της,
δεν είναι παιχνιδάκι κανενός.

Κάνε με το να μην κάνεις.
Πράξε με τη μη πράξη.
Άσε την τάξη να αναδυθεί από μόνη της.

Το Τάο είναι μια αδειοσύνη που στροβιλίζεται,
όμως όταν το χρησιμοποιείς, δεν αδειάζει.

Απ’ αυτό το μυστηριώδες πηγάδι
αναβλύζει ό,τι υπάρχει.

Στομώνει τις κοφτερές λεπίδες,
λύνει κόμπους,
μαλακώνει την αντηλιά,
κατακαθίζει τη σκόνη,
μας καλυτερεύει όλους και
κάνει ολόκληρο τον κόσμο ένα.

Κάτι είναι εκεί, κρυμμένο στα βάθη!
Μα δεν ξέρω ποιανού παιδί είναι–
Υπήρχε πριν ακόμα κι από τον Θεό.

Ο ουρανός και η γη δεν συγκινούνται εύκολα·
θεωρούν όλα τα πράγματα παροδικά.

Ούτε ο σοφός συγκινείται εύκολα·
θεωρεί όλες τις μορφές εφήμερες και μεταβατικές.
Το Τάο είναι σαν φυσούνα:
άδεια, αλλά ανεξάντλητη.

Carl Gustav Jung: Δεν φωτιζόμαστε κοιτάζοντας το φως, αλλά βυθιζόμενοι στο σκοτάδι μας

«Δεν φωτιζόμαστε κοιτάζοντας το φως, αλλά βυθιζόμενοι στο σκοτάδι μας. Όμως, αυτό συχνά είναι δυσάρεστο, άρα ανεπιθύμητο» – Carl Gustav Jung

Που καταλήγουν όλα τα μέρη του εαυτού μας που θεωρούμε ανεπιθύμητα και δε θέλουμε να παραδεχτούμε ότι διαθέτουμε;

Που καταχωνιάζουμε στοιχεία της προσωπικότητας μας που θεωρούμε αρνητικά; και που κρύβεται το βαρύ πυροβολικό συναισθημάτων όπως η θλίψη, ο θυμός, η οργή;

Φιλοξενούνται στη «σκιά» στην ασυνείδητη πλευρά του ψυχισμού μας.

Η σκιά είναι το προσωπικό ασυνείδητο στο οποίο εμπεριέχονται όλες οι επιθυμίες και οι συγκινήσεις που δε συμβιβάζονται με τις κοινωνικές αρχές και την ιδανική μας προσωπικότητα. Είναι όλα όσα ντρεπόμαστε και όλα όσα δεν θέλουμε να ξέρουμε για τον εαυτό μας.

Χρειάζεται προσπάθεια για να αναγνωρίσουμε τη “σκιά” μας. Να αποδεχτούμε ότι η “σκιά” δεν είναι “αρνητική” αλλά είναι αυτό που εμείς απορρίπτουμε και νομίζουμε ότι πρέπει να το κρύβουμε γιατί το αντιλαμβανόμαστε ως σκοτεινό και αδύναμο.

Ανάλογα από τα επίπεδα της αυτοεκτίμησής μας και της προοπτικής για τη ζωή, εξαρτάται η ένταση που προκαλεί στον ψυχισμό μας αυτή η σύγκρουση.

Χρειάζεται να αποδεχτούμε τον εαυτό μας ενσωματώνοντας τη “σκιά” στην πραγματικότητα ώστε να μπορούμε να τη γνωρίσουμε και να δουλέψουμε μαζί της. Όσο την αγνοούμε και της επιτρέπουμε να μένει στο ασυνείδητο, μας στερεί την ευκαιρία να είμαστε ισορροπημένοι και χαρούμενοι.

Να θυμόμαστε ότι όσα φτιάχνουν την έννοια που αποκαλούμε «σκιά» σχετίζονται με φόβους που μας εμποδίζουν, ματαιωμένες επιθυμίες, τραύματα, πίκρες και απογοητεύσεις και όνειρα που διστάσαμε να πραγματοποιήσουμε. Όσο αποφεύγουμε αυτές τις εσωτερικές πληγές, τόσο μεγαλώνουν, αγριεύουν και αποκτούν έλεγχο πάνω μας, προβάλλοντας μια εικόνα του εαυτού μας που δε μας αρέσει.

Όσο περισσότερο αρνούμαστε τη σκιώδη πλευρά μας τόσο περισσότερο καταπιέζουμε μέρη του εαυτού μας και δημιουργούμε ένταση και διαχωρισμό.

Αν είμαστε διαχωρισμένοι έχουμε μια φευγαλέα αίσθηση της ολότητας και της ενότητας και η σύνδεσή μας με τον εαυτό μας και τους άλλους είναι δυσλειτουργική.

Αν κοιτάξουμε πιο προσεκτικά, θα διαπιστώσουμε ότι στη “σκιά” μπορεί επίσης να κρύβονται και φωτεινά μας χαρακτηριστικά όπως η προσωπική δύναμη, η ανεξαρτησία και η συναισθηματική ευαισθησία. Στοιχεία που ταξινομήθηκαν ως “αρνητικά” γιατί δεν εξυπηρετούσαν παγιωμένα στερεότυπα και προκαταλήψεις.

Για να έχουμε καθαρή αντίληψη χρειάζεται να φωτίσουμε όλες τις περιοριστικές πεποιθήσεις που μας εγκλωβίζουν στο διαχωρισμό, ώστε να συμφιλιωθούμε με όλα τα στοιχεία που φιλοξενούνται στη “σκιά”.

Η αποδοχή της “σκιάς” είναι απαραίτητη για να γειωθούμε, να ολοκληρωθούμε και να εξανθρωπιστούμε. Μόνο τότε θα μπορούμε να επικοινωνούμε με τους άλλους ελεύθερα χωρίς περιορισμούς και να είμαστε σαφείς, ουσιαστικοί και συμπονετικοί.

Η προσωπική μας ανάπτυξη και η ψυχολογική μας ευεξία, εξαρτώνται από την ικανότητά μας να φέρουμε αυτές τις σκιές στο φως!

Ενσωματώνω τη “σκιά” μου σημαίνει νιώθω ενότητα και έρχομαι πιο κοντά στον αυθεντικό μου εαυτό. Υπενθυμίζω στον εαυτό μου ότι όπου υπάρχει σκιά υπάρχει και φως και ότι είμαι το ενιαίο δημιούργημα σκοτεινών και φωτεινών στοιχείων! Με τη συμφιλίωση μπορώ να μετασχηματίσω το θυμό σε δημιουργικότητα, τη θλίψη σε τέχνη και το φόβο σε καύσιμο δράσης!

Ο πόθος να ενεργείς γρήγορα σε εμποδίζει να ενεργείς ενδελεχώς

«Μην επιθυμείς να ενεργείς πολύ γρήγορα. Μην κοιτάς τα τοσoδά οφέλη. Ο πόθος να ενεργείς γρήγορα σε εμποδίζει να ενεργείς ενδελεχώς. Όταν κοιτάς τα τοσοδά οφέλη, δεν καταφέρνεις τα σπουδαία» – Κομφούκιος

Ο Κομφούκιος ήταν Κινέζος διδάσκαλος και στοχα­στής, η φιλοσοφία του οποίου άσκησε ισχυρή επί­δραση στην καθημερινή ζωή και στον πολιτισμό της Κίνας εδώ και περισσότερα από δύο χιλιάδες χρόνια.

Ως μια διακριτική καθημερινή υπενθύμιση ότι δεν πρέπει να κάνω τίποτε που θα σταθεί εμπόδιο στην πραγμάτωση και την ολοκλήρωση των «σπουδαίων έργων». Έχω μάλιστα την εντύπωση ότι η φύση μας μπορεί να μας μάθει πολλά σχετικά με το πώς εμείς οι ίδιοι θέτουμε εμπόδια στο μεγαλείο μας. Κι όμως, η φύση μας είναι αυτό ακριβώς που τόσο συχνά αγνοούμε, δίνοντας σημασία μόνο σε ό,τι μας λέει ο νους μας σχετικά με το πώς θα έπρεπε να είναι τα πράγματα.

Η υπομονή είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο στη διαδικασία της εξέλιξης τόσο του φυσικού κόσμου όσο και του προσωπικού μας κόσμου. Αν, λόγου χάρη, γδάρω το χέρι μου ή πάθω κάποιο κάταγμα, η διαδικασία της ίασης θα προχωρήσει αποκλειστικά και μόνο με τον δικό της ρυθμό, ανεξάρτητα από την όποια άποψη μπορεί να έχω εγώ σχετικά με το θέμα. Αυτή είναι στην πράξη η λειτουργία του φυσικού κόσμου. Η επιθυμία μου για ταχεία επανόρθωση της βλάβης δεν έχει την παραμικρή σημασία.

Παρομοίως, αν δείξω αντίστοιχη ανυπομονησία στον προσωπικό μου κόσμο, θα τον εμποδίσω να θεραπευτεί πλήρως, όπως μας συμβούλεψε ο Κομφούκιος εδώ και περισσότερους από είκοσι πέντε αιώνες. Ο Σαίξπηρ εναρμονίστηκε με τη σοφία εκείνου του αρχαίου Κινέζου προ- κατόχου του όταν έγραφε: «Πόσο αμβλύνοες είναι εκείνοι που δεν έχουν διόλου υπομονή! Ποια πληγή γιατρεύτηκε ποτέ μεμιάς κι όχι σταδιακά;»

Θυμάμαι πως, όταν ήμουν παιδί, κάποια άνοιξη είχα φυτέψει σπόρους. Στις αρχές του καλοκαιριού, παρατήρησα πως είχαν ξεφυτρώσει από το έδαφος πράσινα βλαστάρια. Τα παρακολουθούσα να αναπτύσσονται λίγο λίγο μέρα με τη μέρα, μέχρι που τελικά η υπομονή μου εξαντλήθηκε κι άρχισα να τραβώ τα βλαστάρια θέλοντας να τα κάνω να αναπτυχθούν ταχύτερα. Δεν είχα μάθει ακόμη πως η φύση μάς αποκαλύπτει τα μυστικά της σύμφωνα με το δικό της χρονοδιάγραμμα. Έτσι όπως τραβούσα τα βλαστάρια, οι ρίζες ξεπρόβαλαν από το έδαφος χωρίς ραπανάκια και η παιδική μου ανυπομονησία να επιταχύνω τα πράγματα ματαίωσε κάθε ελπίδα.

Τώρα λοιπόν, όταν με ρωτούν αν νιώθω απογοήτευση, σκέφτομαι άλλη μια σοφή κουβέντα του Κινέζου στοχαστή: «Τα σπουδαία έργα δεν φοβούνται τον χρόνο». Και πόσο μεγάλος έπαινος είναι αυτός για τη μεγαλοφυΐα του ίδιου του Κομφούκιου, αφού τα λόγια του εξακολουθούν να παρατίθενται και οι γνώσεις του να εφαρμόζονται είκοσι πέντε περίπου αιώνες μετά την αναχώρησή του από αυτόν εδώ τον κόσμο! Εγώ, από την πλευρά μου, γράφω για εκείνες τις ψυχές που ακόμη δεν έχουν πραγματώσει την ύπαρξή τους, και αν αυτό σημαίνει πως θυσιάζω το ασήμαντο πλεονέκτημα μιας διακεκριμένης θέσης σε κάποια λίστα σήμερα, νιώθω ικανοποιημένος, παρόλο που το ανυπόμονο εγώ μου δυσκολεύεται να το κατανοήσει!

Υπάρχει μια αράδα που μπερδεύει όλους όσοι ζουν φυλακισμένοι μέσα στο εγώ τους, επειδή φαινομενικά μοιάζει αντιφατική. Πρόκειται για την εξής φράση: «Η απεριόριστη υπομονή παράγει άμεσα αποτελέσματα», και στην πραγματικότητα αντηχεί την ηλικίας είκοσι πέντε αιώνων συμβουλή στην οποία αναφέρομαι εδώ. Η απεριόριστη υπομονή περιγράφει την κατάσταση της πίστης ή της απόλυτης γνώσης.

Αν γνωρίζεις δίχως αμφιβολία ότι αυτό το οποίο πράττεις βρίσκεται σε συμφωνία με τον σκοπό της ζωής σου και ότι μετέχεις στην ολοκλήρωση ενός σπουδαίου έργου, τότε είσαι συμφιλιωμένος με τον εαυτό σου και εναρμονισμένος με την ίδια σου την ηρωική αποστολή. Αυτή η αίσθηση γαλήνης είναι και το άμεσο αποτέλεσμα που απολαμβάνεις, ενώ συγχρόνως συνιστά μια κατάσταση φωτισμένης ευδαιμονίας.

Κι έτσι, η απεριόριστη αυτή υπομονή σε εξυψώνει σε ένα τέτοιο επίπεδο πίστης όπου δεν σε ενδιαφέρει καθόλου να επιταχύνεις την πορεία των πραγμάτων. Απομακρύνεσαι από την ανάγκη να δεις τα αποτελέσματα εδώ και τώρα, όπως ακριβώς γνωρίζεις ότι τα τραύματά σου, τα γδαρσίματα και οι πληγές σου θα ιαθούν με τον ρυθμό που υπαγορεύει η φύση και όχι το ανυπόμονο εγώ σου.

Αυτού του είδους η γνώση με έχει βοηθήσει πάρα πολύ τόσο στο συγγραφικό έργο μου όσο και σε ολόκληρο το έργο της ζωής μου. Στη σχέση μου με τα παιδιά μου, δεν είμαι διαρκώς αγχωμένος με τον βαθμό ενός διαγωνίσματος ή με κάποια χαμηλή επίδοσή τους όπως εμφανίζεται σε μια δεδομένη στιγμή, καθώς μπορώ να δω την ευρύτερη εικόνα στη ζωή τους. 

Όπως ακριβώς λέει εκείνη η παροιμία της Ανατολής, πιθανώς εμπνευσμένη από τα διδάγματα του Κομφούκιου, «με τον χρόνο και την υπομονή, το φύλλο της μουριάς γίνεται μεταξωτό ένδυμα», έτσι κι εγώ σκέφτομαι τα παιδιά μου σαν το μετάξι που θα προκύψει μέσα από μια εξελικτική διαδικασία η οποία ήδη συμβαίνει. Φυσικά, γευόμαστε και τις μικρές χαρές του εδώ και του τώρα. Όμως γνωρίζω συγχρόνως ότι ακόμη και οι πρόσκαιρες αναποδιές μάλλον θα ενδυναμώσουν το μεγαλείο των παιδιών μου αντί να το αμαυρώσουν.

Η ανυπομονησία γεννά τον φόβο, το άγχος και την αποθάρρυνση. Η υπομονή εκδηλώνεται μέσα από την εμπιστοσύνη, την αποφασιστικότητα και μια αίσθηση γαλήνιας ικανοποίησης. Καθώς αναλογίζεστε την ίδια σας τη ζωή, διερευνήστε πόσο συχνά απαιτείτε μια άμεση ένδειξη επιτυχίας, για τον εαυτό σας και για τους άλλους, κι έπειτα προσπαθήστε, αντί γι’ αυτό, να δείτε τη συνολική εικόνα.

Όταν είστε εστιασμένοι στον σκοπό σας και βλέπετε την ευρύτερη εικόνα, είστε πια σε θέση να απελευθερωθείτε από την τάση σας ν’ αναζητάτε την καταξίωση με τη μορφή παρασήμων και άμεσων επευφημιών. Η προσωπική μου εμπειρία από τους εθισμούς και την υπέρβασή τους ίσως σας θυμίσει καταστάσεις και της δικής σας ζωής. Όσο επικεντρωνόμουν στις μικρές εκείνες νίκες, εμπόδιζα το πραγματικό έργο να ολοκληρωθεί.

Μόνο όταν καλλιέργησα και ανέπτυξα τελικά το προτέρημα της απεριόριστης υπομονής με τον εαυτό μου, όντας πια εφοδιασμένος με απεριόριστη υπομονή, μπορούσα να δω ξεκάθαρα ότι οι τοξικές ουσίες επιδρούσαν αρνητικά στον υψηλότερο σκοπό μου και στην αποστολή μου στη ζωή, κι έτσι άφησα πίσω μου όλους εκείνους τους εθισμούς.

Δίχως αμφιβολία, όλες οι σκέψεις μου για απαλλαγή από τους εθισμούς μου, όλες οι προσπάθειες και όλες οι αποτυχίες μου –όλα εκείνα τα «μικρά οφέλη», όπως τα αποκαλεί ο Κομφούκιος–, αποτελούσαν μέρος της διαδικασίας κάθαρσης. Όντας όμως υπομονετικός με τον εαυτό μου, μπορούσα πια να μένω υπομονετικός και απέναντι σε όλες τις μικρές νίκες μου, και μόνο έτσι εκείνες δεν με καθυστέρησαν από την εκπλήρωση του μεγαλύτερου έργου μου.

Επέτρεψα στη διαδικασία να εξελιχθεί με τον δικό της ρυθμό, και σήμερα μπορώ πια να δω πολύ καθαρά πώς η απαλλαγή μου από την ανυπομονησία μού έδωσε τη δυνατότητα να προχωρήσω σ’ ένα επίπεδο που ουδέποτε είχα φανταστεί τότε που συνήθιζα να συγχαίρω τον εαυτό μου για τις μικρές νίκες του κι αμέσως μετά να ενδίδω πάλι. Αν εκτιμάτε το παράδοξο στοιχείο σε αυτή την κατάσταση, τότε θα απολαύσετε και αυτές τις δύο παράδοξες ρήσεις: «Η απεριόριστη υπομονή παράγει άμεσα αποτελέσματα» και «Μία μέρα τη φορά παράγει αιώνια αποτελέσματα».

Για να δείτε τον παράλογο χαρακτήρα της ανυπομονησίας στη ζωή σας, ρυθμίστε μερικές ώρες μπροστά το ρολόι σας και σκίστε αρκετές σελίδες από το ημερολόγιο τοίχου σας. Και μετά πείτε μου αν έτσι κατορθώσατε να προχωρήσετε τον χρόνο! Οι αποτυχίες και οι διαψεύσεις, μαζί με τις άμεσες επιτυχίες, αποτελούν βασικό κομμάτι της τελειότητας όλης αυτής της πορείας.

Παρατηρώντας τη φύση –τόσο τη δική σας φύση όσο και τον φυσικό κόσμο που σας περιβάλλει– θα διαπιστώσετε ότι πρέπει να δίνετε πάντοτε σε μια πληγή τον χρόνο να γιατρεύεται με τον δικό της ρυθμό· για να φάτε ένα σύκο, πρέπει πρώτα να αφήσετε να γεννηθεί το άνθος, μετά να δέσει ο καρπός και τέλος να ωριμάσει. Εμπιστευθείτε την ίδια σας τη φύση και παραιτηθείτε από την επιθυμία σας να εξαναγκάσετε τα πράγματα να γίνουν πιο γρήγορα.

Για να το κατορθώσετε αυτό: Εγκαταλείψτε τη συμβατική τάση σας να κρίνετε τον εαυτό σας ως επιτυχημένο ή όχι με βάση τις άμεσες ενδείξεις. Αν υπάρχει μέσα σας η γνώση πως έχετε αναλάβει μια αποστολή πολύ πιο υψηλή από οτιδήποτε είναι σήμερα φανερό, θα απελευθερωθείτε από τον παραλογισμό των άμεσων αποτελεσμάτων. Το να προηγείσαι στο ξεκίνημα του παιχνιδιού μπορεί να αποβεί μέγιστο μειονέκτημα, αν αυτό το γεγονός σου κρύβει τη θέα του συνολικού παιχνιδιού.

Σκεφτείτε όσα πράττετε με προοπτική πέντε αιώνων και όχι πέντε λεπτών. Δημιουργήστε για εκείνους τους ανθρώπους που θα βρίσκονται εδώ πεντακόσια χρόνια μετά, και αμέσως το ενδιαφέρον σας θα μετατοπιστεί από τα άμεσα αποτελέσματα σε πολύ σπουδαιότερα ζητήματα.

Να είστε, στην κάθε επιτυχία σας και την κάθε αποτυχία σας, τόσο υπομονετικοί με τον εαυτό σας όσο νιώθετε πως ήταν μαζί σας πάντοτε ο Θεός. Όταν μπορείτε να παραδώσετε ένα σας πρόβλημα σε μια υψηλότερη αρχή με την οποία είστε συνδεδεμένοι, τότε μετατοπίζεστε ευθύς σ’ εκείνη τη γεμάτη γνώση κατάσταση της απεριόριστης υπομονής και παύε- τε να αναζητάτε μηδαμινές ενδείξεις επιτυχίας που έχουν μονάχα πρόσκαιρη αξία.

MICHEL De MONTAIGNE: Η κατάρρευση της εποχής προκαλείται από την προσωπική συμβολή του καθενός μας

Η κατάρρευση της εποχής προκαλείται από την προσωπική συμβολή του καθενός μας, οι μεν συμβάλλουν με την προδοσία, οι δε με την αδικία, την έλλειψη θρησκευτικής πίστης, την τυραννία, την απληστία, την ωμότητα, ανάλογα με το πόσο ισχυροί είναι· οι πιο αδύναμοι συμβάλλουν με την ηλιθιότητα, τη ματαιοδοξία, την οκνηρία, και σε αυτούς ανήκω και γω.

Φαίνεται πως η εποχή των μάταιων πραγμάτων είναι τότε που οι δυστυχίες μάς βαραίνουν. Σε μια εποχή όπου το να κάνεις κακό είναι τόσο κοινό, είναι σχεδόν αξιέπαινο να κάνεις κάτι άχρηστο. Παρηγορούμαι με τη σκέψη ότι θα είμαι από τους τελευταίους που θα πρέπει να τιμωρηθούν.

Όσο θα φροντίζουν για τα πιο επείγοντα, θα έχω το χρόνο να διορθωθώ.

Γιατί μου φαίνεται ότι θα ήταν αντίθετο στη λογική να καταδιώκουν τα μικρά αδικήματα όταν μας μαστίζουν τα μεγάλα.

Και ο γιατρός Φιλότιμος, όταν κάποιος του έδειχνε το δάχτυλό του για να του το επιδέσει και από την όψη και την αναπνοή του οποίου αναγνώριζε έλκος στους πνεύμονες, του είπε:

“Φίλε μου, δεν είναι η στιγμή να ασχολείσαι με τα νύχια σου”.

Εντούτοις, σχετικά με αυτό, είδα πριν κάποια χρόνια ότι ένα σημαντικό πρόσωπο, του οποίου τη μνήμη έχω σε ιδιαίτερη εκτίμηση, κατά τη διάρκεια των μεγάλων μας δεινών, ενώ δεν υπήρχαν ούτε νόμοι, ούτε δικαιοσύνη, ούτε δικαστής που να κάνει το καθήκον του, δημοσίευσε δεν ξέρω και 'γω τι ασήμαντες αλλαγές πάνω στην ενδυμασία, την κουζίνα και τη στρεψοδικία.

Πρόκειται για θέματα με τα οποία τρέφουν έναν κακοποιημένο λαό, ώστε να ισχυρίζονται ότι δεν τον έχουν εντελώς ξεχάσει.

Και τούτοι εδώ οι άλλοι κάνουν το ίδιο, που περιορίζονται στο να απαγορεύουν επίμονα κάποιες εκφράσεις, χορούς και παιχνίδια, σε ένα λαό κατεστραμμένο από κάθε είδους απαίσιες φαυλότητες.
Δεν είναι ώρα να πλενόμαστε και να καθαριζόμαστε όταν έχουμε υψηλό πυρετό.

Μόνο στους Σπαρτιάτες ταίριαζε να χτενίζονται και να στρώνουν προσεχτικά τα μαλλιά τους τη στιγμή που θα ρίχνονταν σε κάποια φοβερή μάχη διακινδυνεύοντας τη ζωή τους.

Όσο για μένα, έχω κι αυτή την πολύ άσχημη συνήθεια, αν φορέσω κάτι στραβά, να αφήσω στραβά και τα υπόλοιπα, απεχθάνομαι τις μεσοβέζικες λύσεις. Όταν είμαι σε άσχημη κατάσταση, πέφτω με μανία στα δυσάρεστα· εγκαταλείπομαι από απελπισία και αφήνομαι να οδηγηθώ στην πτώση και, όπως λέμε, καταθέτω τα όπλα.

Επιμένω στην επιδείνωση και δεν θεωρώ πλέον τον εαυτό μου άξιο της φροντίδας μου,
ή εντελώς καλά ή εντελώς άσχημα.

Θεωρώ χάρη το γεγονός ότι η παρακμή αυτού του κράτους συμπίπτει με την παρακμή της ηλικίας μου, ανέχομαι πιο εύκολα να μεγαλώνουν τώρα οι δυστυχίες μου παρά να είχε παλιότερα διαταραχθεί η καλή μου κατάσταση.

Τα λόγια που εκφράζω όταν είμαι δυστυχισμένος είναι λόγια οργής. Το θάρρος μου αναπτερώνεται αντί να κάμπτεται. Και, αντίθετα με τους άλλους, εμφανίζομαι πιο ευλαβής απέναντι στην καλή τύχη παρά στην κακοτυχία, ακολουθώντας τη συμβουλή του Ξενοφώντα1, αν όχι την εξήγηση που δίνει γι’ αυτήν και γλυκοκοιτάζω ευκολότερα τον ουρανό για να τον ευχαριστήσω παρά για να τον ικετέψω.

Φροντίζω περισσότερο να βελτιώσω την υγεία μου όταν μου χαμογελάει παρά να την ξαναβρώ όταν την έχω χάσει. Η ευημερία είναι άσκηση και μάθημα για μένα, όπως είναι για τους άλλους οι αντιξοότητες και οι τιμωρίες.

Λες και είναι ασυμβίβαστη η καλή τύχη με την καθαρή συνείδηση και οι άνθρωποι γίνονται καλοί μόνο στις κακοτυχίες.

Η καλή τύχη είναι για μένα κίνητρο για μετριοπάθεια και μετριοφροσύνη.
Η παράκληση με κερδίζει, η απειλή με απωθεί·
η χάρη με κάμπτει, ο φόβος με κάνει σκληρό.

1 Να τιμούμε τους θεούς όταν ευημερούμε.
2 Για να έχουμε τους θεούς με το μέρος μας όταν τους χρειαζόμαστε.

Michel de Montaigne, Περί δόξας και Περί ματαιότητας

Περιμένοντας τους Βαρβάρους

– Τι περιμένουμε στην αγορά συναθροισμένοι;

Είναι οι βάρβαροι να φθάσουν σήμερα.

– Γιατί μέσα στην Σύγκλητο μια τέτοια απραξία;
Τι κάθοντ’ οι Συγκλητικοί και δεν νομοθετούνε;

Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα.
Τι νόμους πια θα κάμουν οι Συγκλητικοί;
Οι βάρβαροι σαν έλθουν θα νομοθετήσουν.

– Γιατί ο αυτοκράτωρ μας τόσο πρωί σηκώθη,
και κάθεται στης πόλεως την πιο μεγάλη πύλη
στον θρόνο επάνω, επίσημος, φορώντας την κορώνα;

Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα.
Κι ο αυτοκράτωρ περιμένει να δεχθεί
τον αρχηγό τους. Μάλιστα ετοίμασε
για να τον δώσει μια περγαμηνή. Εκεί
τον έγραψε τίτλους πολλούς κι ονόματα.

– Γιατί οι δυο μας ύπατοι κ’ οι πραίτορες εβγήκαν
σήμερα με τες κόκκινες, τες κεντημένες τόγες·
γιατί βραχιόλια φόρεσαν με τόσους αμεθύστους,
και δαχτυλίδια με λαμπρά, γυαλιστερά σμαράγδια·
γιατί να πιάσουν σήμερα πολύτιμα μπαστούνια
μ’ ασήμια και μαλάματα έκτακτα σκαλιγμένα;
Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα·
και τέτοια πράγματα θαμπώνουν τους βαρβάρους.

– Γιατί κ’ οι άξιοι ρήτορες δεν έρχονται σαν πάντα
να βγάλουνε τους λόγους τους, να πούνε τα δικά τους;

Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα·
κι αυτοί βαρυούντ’ ευφράδειες και δημηγορίες.

-Γιατί ν’ αρχίσει μονομιάς αυτή η ανησυχία
κ’ η σύγχυσις. (Τα πρόσωπα τι σοβαρά που εγίναν).
Γιατί αδειάζουν γρήγορα οι δρόμοι κ’ η πλατέες,
κι όλοι γυρνούν στα σπίτια τους πολύ συλλογισμένοι;

Γιατί ενύχτωσε κ’ οι βάρβαροι δεν ήλθαν.
Και μερικοί έφθασαν απ’ τα σύνορα,
και είπανε πως βάρβαροι πια δεν υπάρχουν.
Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους.
Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις.

Κ. Π. Καβάφης

Ενοποιημένη θεωρία εξηγεί πώς τα υλικά μετασχηματίζονται από στερεά σε ρευστά

Χρήσιμη στο φαινόμενο των κατολισθήσεων

Χρόνια σχολαστικού πειραματισμού έχουν αποδώσει για τους ερευνητές που στοχεύουν να ενοποιήσουν τη φυσική που προσδιορίζει τα υλικά που μεταβαίνουν από στερεά σε υγρά. Ερευνητές υποστήριξαν ότι ένα νέο θεωρητικό μοντέλο θα μπορούσε να βοηθήσει στην ανάπτυξη νέων συνθετικών υλικών και να πληροφορεί και να προβλέπει κατασκευαστικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις όπως κατολισθήσεις λάσπης, θραύση φραγμάτων και χιονοστιβάδες. Η μελέτη, υπό τον καθηγητή χημικής και βιομοριακής μηχανικής Simon Rogers, στο Πανεπιστήμιο Champaign και Urbana του Illinois, αποκάλυψε μια ενοποιημένη μαθηματική παράσταση που προσδιορίζει τον τρόπο με τον οποίο μαλακά αλλά άκαμπτα ακόμη υλικά περνάνε από κατάσταση στερεού σε ένα αυτή υγρού που ρέει όταν ξεπερνιέται το ιδιαίτερο κατώφλι αντοχής τους. Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Physical Review Letters.

Η συμπεριφορά της τάσης διαρροής (yield stress) των ρευστών παραδοσιακά προσδιορίζεται προσπαθώντας να συνδυαστεί η φυσική δύο διαφορετικών τύπων υλικών: στερεών και υγρών. Τώρα όμως, σύμφωνα με δηλώσεις μελών της ερευνητικής ομάδας, έχει δειχθεί ότι αυτές οι φυσικές καταστάσεις – στερεό και υγρό – μπορούν να υπάρχουν μαζί στο ίδιο υλικό και αυτό μπορεί να εξηγηθεί με τη χρήση της μαθηματικής παράστασης που αποκαλύφθηκε.

Για την ανάπτυξη του μοντέλου αυτού, η ομάδα εκτέλεσε πλήθος μελετών στις οποίες υπέβαλλαν μια ποικιλία μαλακών υλικών σε τάση ενώ μετρούσε τις ξεχωριστές απαντήσεις στερεάς και υγρής παραμόρφωσης (strain) χρησιμοποιώντας μια συσκευή που ονομάζεται ρεόμετρο (rheometer). Όπως δήλωσε ο Rogers, «τα παραδοσιακά μοντέλα περιγράφουν μια απότομη αλλαγή στη συμπεριφορά από στερεό σε υγρό, όμως μπορέσαμε να επιλύσουμε τις δυο διακριτές συμπεριφορές που αντανακλούν τον ενεργειακό διασκορπισμό μέσω των μηχανισμών στερεού και ρευστού».

Η μελέτη αναφέρει ότι η εξέλιξη αυτή παρέχει στους ερευνητές ένα απλό μοντέλο για εργασία, που καθιστά εύκολο να γίνονται μεγάλης κλίμακας υπολογισμοί όπως αυτοί που απαιτούνται για το μοντέλο και προβλέπουν καταστροφικά γεγονότα όπως κατολισθήσεις λάσπης και χιονοστιβάδες. «Τα υπάρχοντα μοντέλα είναι “υπολογιστικά πολύ ακριβά” και οι ερευνητές πρέπει να παλέψουν με τους αριθμούς για να κάνουν τους υπολογισμούς να είναι όσο το δυνατόν πιο ακριβείς», αναφέρει ο Rogers. «Το μοντέλο μας είναι απλό και περισσότερο ακριβές και το έχουμε δείξει μέσω πολλών πειραμάτων απόδειξης της αρχής που στηρίζεται».

Οι ερευνητές ανάφεραν ότι σύνθετες μελέτες τάσης διαρροής των ρευστών είναι ιδιαίτερη καυτή περιοχή για αυτούς που ερευνούν γεωφυσικές ροές, αποκατάσταση αποβλήτων και βιομηχανικές διεργασίες όπως η ανάπτυξη νέων υλικών, τρισδιάστατη (3D) εκτύπωση και τη μείωση του κόστους μεταφοράς αποβλήτων.

Το πως φτάσαμε να γιορτάζουμε ως παππού και γιαγιά του Ιησού τους Ιωακείμ και Άννα (κάθε 9 Σεπτεμβρίου), ενώ τα ευαγγέλια των Λουκά και Ματθαίου θέλουν ως παππού του Ιησού τον Ιακώβ ή τον Ηλί παραμένει άγνωστο

Ο Άγιος Ιωακείμ, ο παππούς του Ιησού, σύμφωνα με το απόκρυφο, μη κανονικό, (άρα ψευδές κατά την εκκλησία), ευαγγέλιο του Ιακώβου. Πουθενά στην Αγία Γραφή, στην Καινή Διαθήκη, δεν αναφέρεται σαν παππούς του Ιησού και πατέρας της Μαρίας ο Ιωακείμ.

 
Στα δύο κανονικά ευαγγέλια που διαβάζονται στην εκκλησία, παππούς του Ιησού και πατέρας του Ιωσήφ, ήταν ο Ιακώβ (κατά το ευαγγέλιο του Ματθαίου) και ο Ηλί, (κατά το ευαγγέλιο του Λουκά).

Διαλέγετε και παίρνετε.

 
Χριστιανός απολογητής: "Το πως φτάσαμε να γιορτάζουμε ως παππού και γιαγιά του Ιησού τους Ιωακείμ και Άννα (κάθε 9 Σεπτεμβρίου), ενώ τα ευαγγέλια των Λουκά και Ματθαίου θέλουν ως παππού του Ιησού τον Ιακώβ ή τον Ηλί παραμένει άγνωστο".

Μέσα σε τόσα αλλά παράδοξα, που καταπίνει καθημερινά ένας χριστιανός, δεν του φαίνεται καθόλου δύσκολο, να λατρεύει και έναν θεό, που για παππού του έχει, όχι ένα, ούτε δυο… αλλά τρία διαφορετικά ονόματα. Στο ευαγγέλιο του Ματθαίου (1.16) ως παππούς του Ιησού και πατέρας του Ιωσήφ, αναφέρεται ο Ιακώβ. (Ματθ. 1,16 Ἰακὼβ δὲ ἐγέννησε τὸν Ἰωσὴφ τὸν ἄνδρα Μαρίας, ἐξ ἧς ἐγεννήθη Ἰησοῦς ὁ λεγόμενος Χριστός).

Στο ευαγγέλιο του Λουκά (3.23) ως παππούς του Ιησού και πατέρας του Ιωσήφ αναφέρεται ο Ηλί (Λουκάς 3.23 Καὶ αὐτὸς ἦν ᾽Ιησοῦς ἀρχόμενος ὡσεὶ ἐτῶν τριάκοντα, ὢν υἱός, ὡς ἐνομίζετο, ᾽Ιωσὴφ τοῦ ᾽Ηλὶ). Στο απόκρυφο πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου αναφέρεται ως παππούς του Ιησού ο Ιωακείμ και όχι ο Ιακώβ, που φαρδιά πλατιά αναφέρει ο θεόπνευστος ευαγγελιστής Ματθαίος, ή ο Ηλί, που ξεκάθαρα αναφέρει ως παππού του Ιησού ο άλλος θεόπνευστος ευαγγελιστής Λουκάς. Αναπάντητη, εδώ και 2000  χρόνια, ερώτηση προς όλους τους θεολόγους του κόσμου: Τελικά, ποιος ήταν ο παππούς του Ιησού; Ο Ιακώβ, ο Ηλί, ή ο Ιωακείμ;

Υπόμνημα στο κατά Ματθαίον, Π.Ν.Τρεμπέλα σελ. 25-33 εκδόσεις «ο Σωτήρ».

«Ο Λουκάς αναφέρει τον Ηλί και όχι τον Ιακώβ ως πατέρα του Ιωσήφ. Η θεωρία, ότι η γενεαλογία του Λουκά είναι της Μαρίας, δεν είναι άξια λόγου. Η θεωρία είναι παλαιότερη του Annius του Viterbo (γύρω στο 1490 μ.Χ.). Δες στο Αποκ. δ 7, στο υπόμνημα που αποδίδεται στον Βικτωρίνο Mign.P.L.v 324 (p).

Η καλύτερη λύση είναι ότι ο Λουκάς παρέχει την πραγματική καταγωγή του Ιωσήφ, ενώ ο Ματθαίος δίνει την βασιλική καταγωγή του Ιωσήφ. Και οι δύο γενεαλογίες είναι του Ιωσήφ, αν και η γενεαλογία της Μαρίας μπορεί να συμπίπτει με αυτήν του Ιωσήφ σε κάποιον παλαιότερο πρόγονο. Σύμφωνα με αυτήν την εκδοχή ο Ηλί υπήρξε ο πραγματικός πατέρας του Ιωσήφ. Ο Ιακώβ, που γράφει ο Ματθαίος, μπορεί να είναι άλλος συγγενής του Ιωσήφ, του οποίου ο Ιωσήφ ήταν σύμφωνα με το νόμο κληρονόμος και μέσω του οποίου ο Ματθαίος αποδείκνυε την βασιλική καταγωγή του Ιωσήφ (S)».

OI ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ Το γενεαλογικό δένδρο του Ιησού και μία καταγραφή των συγγενικών σχέσεων του.

Γονείς της Παναγίας είναι οι άγιοι Ιωακείμ και Άννα. Γονείς της αγίας Άννας ήταν ένα άλλο άγιο ζευγάρι, ο ιερέας Ματθάν και η Μαριάμ (παππούς και γιαγιά της Θεοτόκου). Πρέπει να σημειωθεί ότι στο ευαγγέλιο του Ματθαίου ως παππούς του Ιησού και πατέρας του Ιωσήφ, αναφέρεται ο Ιακώβ, ενώ στο ευαγγέλιο του Λουκά ως παππούς του Ιησού και πατέρας του Ιωσήφ αναφέρεται ο Ηλί. Το πως φτάσαμε να γιορτάζουμε ως παππού και γιαγιά του Ιησού τους Ιωακείμ και Άννα (κάθε 9 Σεπτεμβρίου), ενώ τα ευαγγέλια των Λουκά και Ματθαίου θέλουν ως παππού του Ιησού τον Ιακώβ ή τον Ηλί παραμένει άγνωστο.

Στο ευαγγέλιο του Ματθαίου (1.16) ως παππούς του Ιησού και πατέρας του Ιωσήφ, αναφέρεται ο Ιακώβ.

Στο ευαγγέλιο του Λουκά (3.23) ως παππούς του Ιησού και πατέρας του Ιωσήφ αναφέρεται ο Ηλί
Τελικά ποιος είναι ο παππούς του Ιησού; Μα… ο Ιωακείμ!

Ε ναι… αυτή είναι μια σωστή θεόσταλτη, και εντελώς θεόπνευστη Βίβλος!

Ας μας πει λοιπόν κάποιος χριστιανός επιτέλους: Πως έφτασαν να γιορτάζουν ως παππού και γιαγιά του Ιησού τους Ιωακείμ και Άννα (κάθε 9 Σεπτεμβρίου), ενώ τα θεόπνευστα ευαγγέλια θέλουν ως παππού του Ιησού τον Ιακώβ ή τον Ηλί;

Και επειδή κανένας χριστιανός δεν θα παραδεχθεί το άγιο αυτό γενεαλογικό κουρέλιασμα… εξηγούμεθα:

 
Η μοναδική πηγή γι’ αυτούς τους εξωβιβλικούς παππούδες (Ιωακείμ και Άννας) είναι το απόκρυφο "πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου".

 
Εκεί, στο πρώτο κεφάλαιο, με δακρύβρεχτη μυθιστορηματικότητα, περιγράφεται το δράμα μιας κυρίας με το όνομα Άννα, που ξημεροβραδιάζεται στον ναό, θερμοπαρακαλώντας ν’ αποκτήσει παιδί, από τον άνδρα της Ιωακείμ, (που λόγω της συγκεκριμένης στενοχώριας, ήταν πολύ καιρό τώρα αναχωρητής...) μέχρι που τελικά, (με την βοήθεια των ιερέων και του αγίου πνεύματος) το καταφέρνει, και φέρνει στον κόσμο την Μαρία, την μητέρα του Ιησού!

Κατά την γενικότερη ομολογία των ειδικών, το "πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου" γράφτηκε κάπου τον 2ο αιώνα μ. Χ. Γεννιέται λοιπόν η απορία... αν τα ευαγγέλια του Ματθαίου και του Λουκά, γραφτήκαν πολύ νωρίτερα, (όπως το θέλουν κάποιοι) γιατί ο Ιάκωβος, δεν έβαλε στο "μυθιστόρημα" του, που αποκαλεί "πρωτευαγγέλιο" κάποιο από τα δυο ονόματα (Ιακώβ ή Ηλί) που αναφέρουν ως παππού του Ιησού οι δυο θεόπνευστοι βιβλικοί ευαγγελιστές;

Η απάντηση είναι μάλλον πολύ απλή. Όταν γράφτηκε το "πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου" τον 2ο αιώνα μ. Χ. τα "θεόπνευστα ευαγγέλια (Ματθαίου και Λουκά) δεν πρέπει να υπήρχαν ακόμα, τουλάχιστον στην τελική τους μορφή! Μήπως αυτό ακριβώς θέλει να πει και η έκφραση "πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου";

Φυσικά τώρα προκύπτει και η επόμενη σημαντική ερώτηση: Και γιατί όταν επιτέλους γραφτήκαν τα δυο αυτά επίσημα και απολύτως "θεόπνευστα" ευαγγέλια (Ματθαίου και Λουκά), έστω τότε, δεν αντέγραψαν το όνομα του Ιωακείμ, αλλά ο ένας, ο Ματθαίος, αναφέρει κάποιον άγνωστο Ιακώβ, ο δε Λουκάς κάποιον εξίσου άγνωστο Ηλί;

Η απάντηση είναι εξίσου απλή. Τα εκατοντάδες ευαγγέλια και αλλά ανάλογα ιερά και θεόπνευστα κείμενα που γραφτήκαν τους πρώτους αιώνες, δεν είχαν συγκεντρώσει επάρκεια αγίου πνεύματος, και γι' αυτό δεν είχαν ακόμα καταφέρει να σταθεροποιήσουν το γενεαλογικό δένδρο του Ιησού!

Βέβαια, το πιθανότερο είναι πως κανένας από τους τρεις, δεν γνώριζε την ύπαρξη του άλλου… ενώ ταυτόχρονα, όλοι μαζί απολάμβαναν εξίσου τιμές θεόπνευστων συγγραφέων. Όταν επιτέλους μετά από αρκετούς αιώνες, συγκεντρώθηκε αρκετό άγιο πνεύμα, αποφάσισαν να συμμαζέψουν όσο μπορούσαν την επί αιώνες ρευστή θεοπνευστία, και πέταξαν στον καιάδα εκατοντάδες ανάλογα κείμενα (πενήντα διασωθήκαν μέχρι σήμερα… φαντασθείτε πόσα υπήρχαν τότε!) ώσπου τελικά κράτησαν τέσσερα της αρεσκείας τους.

Η επόμενη ερώτηση πρέπει να είναι: Και γιατί δεν διόρθωσαν έστω τότε τα ασυμμάζευτα αυτά κουρελιασμένα ληξιαρχικά δεδομένα της καταγωγής του "θεού" τους; Το ερώτημα δεν είναι "γιατί" αλλά "αν" μπορούσαν να συμμαζέψουν πλέον τα ασυμμάζευτα! Τα "θεόπνευστα" αυτά δεδομένα, αποδεκτά επί εκατοντάδες χρόνια, είχαν ήδη περάσει στα αναρίθμητα συγγράμματα των άλλων, εξίσου εμπνευσμένων από το άγιο πνεύμα συγγραφέων, των αποκαλούμενων και θεόπνευστων πατέρων της Εκκλησίας.

Δείτε το παρακάτω παράδειγμα και θα καταλάβετε: Ο πολύς Εβραίος επίσκοπος Κύπρου Επιφάνιος (4ος αιώνας μ. Χ.) διαμαρτυρόμενος για την ανεπίτρεπτη προσκύνηση της Μαρίας γράφει: «Όχι να μη αφήσουμε να μας κυρίευση η αρχαία πλάνη… "ελάτρευσαν τη κτίσει παρά τον κτίσαντα" και "εμωράνθησαν". Αν αγγέλους δεν θέλει να προσκυνούμε, πόσο μάλλον την από Άννης γεγενημένη (Μαρία) την εκ του Ιωακείμ» Epiphanius Scr. Eccl., Panarion Haer 3.480.7-11.

Όπως καταλαβαίνετε, δυο πράγματα πρέπει να συμβαίνουν εδώ, ή την εποχή που γράφει ο Επιφάνιος (340-404 μ.Χ.): τα ευαγγέλια δεν έχουν αποκτήσει το τελικό τους περιεχόμενο, ή αν είχαν συνταχθεί οριστικά, ο Επιφάνιος… είτε δεν το γνωρίζει ακόμα, ή ακόμα χειρότερο, δεν φαίνεται να σέβεται καθόλου το τελικό κείμενό τους, δηλαδή την τελική αγιοποίηση και θεοπνευστία τους! Διαφορετικά, δεν βλέπω γιατί να αναφέρει ως παππού του Ιησού τον Ιωακείμ, παραπέμποντας στο απόκρυφο πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου, και όχι τον Ιακώβ που φαρδιά πλατιά αναφέρει ο θεόπνευστος ευαγγελιστής Ματθαίος, ή τον Ηλί που ξεκάθαρα αναφέρει ως παππού του Ιησού ο άλλος θεόπνευστος ευαγγελιστής Λουκάς; Αν υπάρχει άλλη ερμηνευτική διέξοδος θα την ακούσω ευχαρίστως.

Μήπως απ’ αυτό το ληξιαρχικό κουρέλιασμα της καταγωγής του Ιησού, που είναι ανιχνεύσιμο μέχρι σήμερα, και που φυσικά δεν είναι και το μόνο, (η σύγκριση των ονομάτων του γενεαλογικού δένδρου του Ιησού ανάμεσα στους Ματθαίο και Λουκά, είναι εξίσου τραγελαφική) μπορείτε να συμπεράνετε και τον τελικό βαθμό της πραγματικής θεοπνευστίας των ευαγγελίων;

Βέβαια, αν το καλοσκεφτούμε, τελικά θα δούμε πως δεν υπάρχει καμία αντίφαση. Μέσα σε τόσα αλλά παράδοξα, που καταπίνει καθημερινά ένας χριστιανός, δεν του φαίνεται καθόλου δύσκολο, να λατρεύει και έναν θεό, που για παππού του έχει, όχι ένα, ούτε δυο… αλλά τρία διαφορετικά ονόματα!
Εδώ παππούς… εκεί παππούς… ποιος είναι ο παππούς;

Είναι πολύ απλό, ο παππούς του Ιησού λεγόταν ΙακωβοΗλιοΙωακείμ! Που το περίεργο;

 
Βέβαια απ’ το καταχθόνιο και πονηρό μυαλό μας, δεν μπορεί να μην περάσει και η σκέψη… βρε μπας και τα τρία αυτά διαφορετικά ονόματα είναι μπαστακωμένα εκεί, επειδή δεν μπορούσαν να γνωρίζουν... ποιος ακριβώς από του ιερείς "βοήθησε" με το άγιο πνεύμα του, την Άννα να ξεπεράσει την επίμονη στειρότητά της;

Η εξέλιξη του πολιτεύματος στην αρχαία Αθήνα

Τον 8ο και τον 7ο αι. π.Χ., στην Αθήνα, όπως στις περισσότερες ελληνι­κές πόλεις, την εξουσία είχαν τα αριστοκρατικά γένη (ευπατρίδαι, γνώριμοι, εσθλοί), τα οποία διοικούσαν την πόλη μέσω της βουλής του Αρείου Πάγου και σύμφωνα με το εθιμικό δίκαιο (θέμιστα). Από τον 7ο αιώνα, οι χωρικοί και οι βιοτέχνες συμμετείχαν ενεργά στην άμυνα της πόλης. Ωστόσο, λόγω των οικονομικών συνθηκών αναγκάζονταν να υποθηκεύσουν τη γη και την ελευθερία τους. Η κοινωνική δυσαρέσκεια που προκλήθηκε είχε κύριο αί­τημα την παραγραφή των χρεών αλλά και τη μεγαλύτερη συμμετοχή των μεσαίων τάξεων στη διοίκηση. Για να εκτονωθεί η κατάσταση, οι αριστοκρά­τες επιστράτευσαν από τις τάξεις τους, τους νομοθέτες. Έτσι, ο Δράκων το 624 ή 621 π.Χ. θέσπισε για πρώτη φορά γραπτούς νόμους. Το 594/3 π.Χ. ο Σόλων θα προχωρήσει ακόμη πιο πέρα: θα καταργήσει τα χρέη και τους δυσβάστακτους όρους δανεισμού (σεισάχθεια) ενώ θα μεταβάλει το πολίτευ­μα με την ίδρυση ενός δεύτερου, πιο αντιπροσωπευτικού συμβουλίου: τη βουλή των τετρακοσίων που μαζί με τον Άρειο Πάγο ανέλαβε τη διοίκηση της πόλης. Παράλληλα, η εκκλησία του δήμου (δηλαδή η συνέλευση των πο­λιτών) –η συμμετοχή στην οποία εξασφαλιζόταν από την κατοχή συγκεκρι­μένου γεωργικού εισοδήματος και είχε ρόλο καθαρά τυπικό– περιέλαβε όλο το σώμα των πολιτών και απέκτησε διοικητικές και δικαστικές αρμοδιότητες. Έτσι, δημιουργήθηκε ένα μεικτό πολίτευμα με αριστοκρατικούς και πρώιμους δημοκρατικούς θεσμούς, το οποίο θα αποτελέσει το πρότυπο για όλους τους μεταγενέστερους μετριοπαθείς ολιγαρχικούς («πάτριος πολιτεία»).

Ωστόσο οι κοινωνικές και οικονομικές διαμάχες θα οδηγήσουν –όπως και σε άλλες ελληνικές πόλεις– στην εγκαθίδρυση τυραννίδας από τον Πεισίστρατο και τους γιους του (561/0-510 π.Χ.). Αν και δεν άλλαξαν τα πολιτειακά όρ­γανα, στην πράξη όλες οι αποφάσεις λαμβάνονταν από τους τυράννους. Η αναταραχή που θα ακολουθήσει την πτώση του καθεστώτος, με τις σπαρτια­τικές επεμβάσεις και τους πολιτικούς ανταγωνισμούς, θα αναγκάσει κάποιες αριστοκρατικές οικογένειες να προσεταιριστούν το λαό, προκειμένου να αντιμετωπίσουν εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς. Έτσι το 508/7 π.Χ. ο Κλεισθένης θα εισαγάγει μέτρα που θεωρητικά και πρακτικά εγκαινιάζουν ένα νέο πολίτευμα: τη δημοκρατία. Δημιουργεί δέκα νέες πολιτικές φυλές με βάση τις οποίες διαρθρώνονται όλα τα όργανα της πόλεως και παραχωρεί στους δήμους τοπική αυτοδιοίκηση. Αντικαθιστά τη βουλή των τετρακοσίων με αυτή των πεντακοσίων, η οποία έχει νομοπαρασκευαστικές, διοικητικές, ελεγκτικές και δικαστικές εξουσίες. Παράλληλα, καθιστά την εκκλησία του δήμου το ανώτατο, τακτικά συνερχόμενο, νομοθετικό και δικαστικό σώμα, ενώ ιδρύει και συλλογικά αντιπροσωπευτικά όργανα διοίκησης.

Το νέο πολίτευμα θα ενδυναμωθεί χάρη στις πολεμικές επιτυχίες (απόκρου­ση Σπαρτιατών, νίκες στους Περσικούς πολέμους –Μαραθώνας 490 π.Χ., Σαλαμίνα 480 π.Χ., Πλαταιές 479 π.Χ.). Η συμμετοχή των κατώτερων εισο­δηματικών τάξεων ως κωπηλατών στον πανίσχυρο αθηναϊκό στόλο (Θεμι­στοκλής 482 π.Χ.) θα οδηγήσει στην απόλυτη, ριζοσπαστική δημοκρατία. Τελευταίο εμπόδιο σε αυτή την πορεία αποτελεί ο Άρειος Πάγος, που θα δει τον Εφιάλτη (462 π.Χ.) να του αφαιρεί τις πολιτικές εξουσίες. Όταν στο εξής οι Αθηναίοι θα μιλούν για δημοκρατία, θα αναφέρονται αποκλειστικά στη μετά το 462 εκδοχή της.

Υπό την πολιτική κυριαρχία του Περικλή (458/7-429 π.Χ.) σταδιακά εφαρμόζονται όλοι οι γνωστοί δημοκρατικοί θεσμοί: άρση των οικονομικών περιορισμών για την ανάληψη αξιωμάτων. σύντομη θητεία (συνήθως ένα έτος) σε αυτά. ανάδειξη με κλήρωση –με εξαίρεση τους δέκα στρατηγούς, που είναι αιρετοί και επανεκλέξιμοι λόγω της ιδιαίτερης σημασίας του αξιώματός, το οποίο λειτουργεί και ως μέσο ανάδειξης και κυ­ριαρχίας ισχυρών πολιτικών ανδρών∙ κρατική αποζημίωση (μισθοφορά) για την άσκηση αξιώματος. έλεγχος όλων των αξιωματούχων από την εκκλησία. ισηγορία (το δικαίωμα δηλαδή του καθενός να συμβουλεύσει δημόσια τους συμπολίτες του). ισονομία (ισότητα μέσω του νόμου, δηλαδή επέκταση των πολιτικών δικαιωμάτων, αλλά και ισότητα ενώπιον του νόμου, δηλαδή ίση με­ταχείριση όλων στα δικαστήρια, με βάση τους γραπτούς νόμους)∙ αποφάσεις συλλογικών οργάνων με ψηφοφορία. οστρακισμός: δηλαδή δεκαετής προλη­πτική εξορία εν δυνάμει επικίνδυνων ανδρών για τη δημοκρατία. λειτουργίες: υποχρεωτική χρηματοδότηση και οργάνωση από τους πλουσίους πολίτες κρατικών δραστηριοτήτων (θεατρικοί αγώνες, τριήρεις, πομπές κ.λπ.).

Πηγές χρηματοδότησης της δημοκρατικής Αθήνας ήταν τα μεταλλεία του Λαυρίου και κυρίως η A΄ Αθηναϊκή ή Δηλιακή Συμμαχία (478/7-404 π.Χ.), η οποία περιλάμβανε τις περισσότερες πόλεις του Αιγαίου και της Μικράς Ασίας και είχε στόχο την απομάκρυνση του περσικού κινδύνου (μάχη στον Ευρυμέδοντα - Κίμων 468(;) π.Χ., εκστρατείες στην Αίγυπτο 460/59-454 π.Χ. και την Κύπρο 450-449 π.Χ., Καλλίειος ειρήνη 449 π.Χ.). Γρήγορα όμως μεταμορφώνεται σε μέσο για οικονομική και στρατιωτική κυριαρχία της Αθήνας (πολιτειακές και δικαστικές επεμβάσεις στις πόλεις-μέλη, αυστηρή φορολογία, μεταφορά συμμαχικού ταμείου στην Αθήνα το 454 π.Χ. και αντί­στοιχη χρηματοδότηση δημόσιων έργων π.χ. οικοδομικό πρόγραμμα Ακρο­πόλεως), η οποία καταστέλλει τις αποστασίες σκληρά (Θάσος 465-463 π.Χ., Σάμος 440-439 π.Χ. κ.ά.).

Η Σπάρτη ανησυχεί για την ασφάλεια της Πελοποννησιακής Συμμαχίας και εκλαμβάνει κάποιες κινήσεις της Αθήνας ως αμφισβήτηση της κυριαρχίας της στον ελλαδικό χώρο. Δοκιμάζει τις αντοχές της αντιπάλου της στον “Πρώτο Πελοποννησιακό” πόλεμο (460-446/5 π.Χ.) και καιροφυλακτεί. Όμως το σύστημα των δύο συμμαχιών είναι τόσο περίπλοκο ώστε θα εξαναγκάσει τις δύο δυνάμεις να συρθούν σε σύγκρουση. Ο μακροχρόνιος Πελοποννησια­κός πόλεμος (431-404 π.Χ.) είναι πόλεμος φθοράς και η λήξη του θα βρει την Αθήνα να χάνει το στόλο της, τη συμμαχία της, τα τείχη και το πολίτευ­μά της. Ήδη από το 411 π.Χ. οι ολιγαρχικοί θα επιχειρήσουν μια πρώτη, βραχύβια, νομιμοφανή ανατροπή της δημοκρατίας (βουλή των τετρακοσίων, πολιτικό σώμα 5.000). Το ίδιο βραχύβιο (404-403 π.Χ.) θα είναι και το πα­ράνομο καθεστώς των Τριάκοντα Τυράννων.

Πολύ σύντομα η δημοκρατία αποκαταστάθηκε στην Αθήνα (403 π.Χ.) και μά­λιστα στη μαζική, λαϊκή της μορφή για να λειτουργήσει αποτελεσματικά έως το 322 π.Χ. Η διαφορά είναι τώρα ότι πρέπει να επιβιώσει χωρίς τα τερά­στια χρηματικά ποσά της προηγούμενης περιόδου. Αυτό το επιτυγχάνει με περαιτέρω “επαγγελματοποίηση” της πολιτικής οργάνωσης. Οι υπηρεσίες και οι συλλογικές αρχές στους τομείς της οικονομίας, της διοίκησης και της νομοθετικής προετοιμασίας (π.χ. θεσμός νομοθετών) εξειδικεύονται, ενώ οι στρατηγοί αυτονομούνται. Η θέσπιση όλο και μεγαλύτερου εκκλησιαστικού μισθού φανερώνει κάποια κόπωση στη συμμετοχή των κατώτερων στρωμά­των στα κοινά αλλά και βελτίωση των δημόσιων εσόδων. Σε γενικές γραμμές η δημοκρατία λειτουργεί σωστά, αφού η Αθήνα μένει ανεπηρέαστη από τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα του 4ου αιώνα (εμφύλιες συγκρούσεις ολι­γαρχικών και δημοκρατικών, ανεργία, ληστεία κ.ά.). Φορείς της πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας είναι “επαγγελματίες” πολιτικοί-ρήτορες, όπως ο Καλλίστρατος, ο Λυκούργος ή ο Δημοσθένης.

Η Αθήνα από νωρίς και μαζί με άλλες πόλεις-κράτη θα εμπλακεί σε μάταιους πολέμους εναντίον της κυριαρχίας της Σπάρτης (395-387 π.Χ., 378-371 π.Χ.). Για το σκοπό αυτό θα επανιδρύσει και τη ναυτική της συμμαχία (Β΄ Αθηναϊκή Συμμαχία, 378/7-338 π.Χ.), αλλά σε πιο μετριοπαθή βάση σε σχέση με αυτήν του 5ου αιώνα. Παράλληλα, θα επιχειρήσει με σχετική επιτυχία την επανασύ­σταση του στόλου της (Κόνων). Η άνοδος της Θήβας αναγκάζει την Αθήνα να συμμαχήσει με τον παλαιό εχθρό (Σπάρτη) εναντίον της νέας δύναμης (369-362 π.Χ.). Τέλος, υποχρεώνεται για άλλη μια φορά να αντιμετωπίσει τις συ­ντονισμένες αποστασίες των μελών της συμμαχίας της (Συμμαχικός πόλεμος, 357-355 π.Χ.).

Το κενό εξουσίας που δημιουργούν οι συνεχείς πόλεμοι, οι συμμαχίες, οι ανακωχές, οι αλλαγές στρατοπέδων έρχεται να καλύψει ταχύτατα ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος Β΄. Η Αθήνα αντιδρά απρόθυμα και ανοργάνωτα. Όταν επιτέλους θα ενεργοποιηθεί, θα οδηγηθεί στην αποφασιστική μάχη της Χαιρώνειας (338 π.Χ.), όπου και θα ηττηθεί. Αν και αναγκάζεται να συμ­μετάσχει στην Ελληνική Συμμαχία του Μακεδόνα βασιλιά, η Αθήνα διατηρεί την ανεξαρτησία και τη δημοκρατία της. Μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλε­ξάνδρου, οι Αθηναίοι θα ηγηθούν της κοινής προσπάθειας αποτίναξης της έμμεσης μέχρι τότε μακεδονικής κυριαρχίας για να ηττηθούν και πάλι (Λαμι­ακός πόλεμος, 323-322 π.Χ.). Ο Μακεδόνας αντιβασιλιάς Αντίπατρος τοπο­θετεί φρουρά στην πόλη, καταργεί τη δημοκρατία και εγκαθιδρύει αυστηρή φιλομακεδονική ολιγαρχία. Αρκετοί μελετητές τοποθετούν εδώ το τέλος της αθηναϊκής δημοκρατίας.

Για ένα μεγάλο διάστημα του 3ου αι. π.Χ., η Αθήνα υφίσταται τις συνέπει­ες των πολέμων των Διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Τυπικά είναι μια ανεξάρτητη και αυτοδιοικούμενη πόλη, στην πράξη όμως το πολίτευμά της μεταβάλλεται συνεχώς ανάλογα με τις επιθυμίες των κατά καιρούς Μακεδό­νων επικυρίαρχών της. Αυτοί είναι κυρίως ο Κάσσανδρος (γιος του Αντίπα­τρου) και ο Δημήτριος ο Πολιορκητής. Έτσι, από το 322 έως το 287 π.Χ. οι Αθηναίοι βλέπουν όλα τα είδη πολιτευμάτων (δημοκρατίες, μετριοπαθείς δημοκρατίες-τιμοκρατίες, ολιγαρχίες, τυραννίδα). Η μόνη που μένει σταθερή είναι η μακεδονική φρουρά στον Πειραιά.

Μόλις η Αθήνα κερδίζει την ανεξαρτησία της (287 π.Χ.) εγκαθιδρύει και πάλι τη δημοκρατία. Βέβαια πρόκειται για μια δημοκρατία χωρίς πόρους, χωρίς τον Πειραιά και η οποία έχει ανάγκη από τη φιλοτιμία των πλούσιων πολιτών-ευεργετών. Ωστόσο, η εκκλησία του δήμου λειτουργεί συστηματικά. Οι φυλές γίνονται δώδεκα και οι βουλευτές 600. Η αναβίωση αυτή θα τερματιστεί με την ήττα στο Χρεμωνίδειο πόλεμο (267-262 π.Χ.), την τελευταία απόπειρα της πόλης να πρωταγωνιστήσει στα ελληνικά πράγματα. Οι νικητές βασιλείς της Μακεδονίας (Αντιγονίδες) θα κυβερνήσουν με μετριοπάθεια (262-229 π.Χ.) και σταδιακά θα παραχωρήσουν μια ψευδοδημοκρατική αυτονομία.

Το 229 π.Χ. οι Μακεδόνες αποσύρονται και ανοίγει η δεύτερη και τελευταία περίοδος αναβίωσης της δημοκρατίας. Είναι ήσυχη και αυστηρά περιορι­σμένη στις εσωτερικές της υποθέσεις. Η ρητορική της είναι μεγαλοπρεπής (θεοποίηση του Δήμου και αργότερα της ίδιας της Δημοκρατίας), ωστόσο πολλά αξιώματα γίνονται άμισθα, αιρετά και μονοπωλούνται από πλούσιες οικογένειες. Εγγυητής της ανεξαρτησίας είναι η Ρώμη. Η Αθήνα είναι από τις πρώτες πόλεις που επισήμως ονομάζεται «φίλη και σύμμαχος» της Ρώμης, τίτλος που στο εξής θα την ακολουθεί πιστά (200-27 π.Χ.). Ως ανταμοιβή θα της παραχωρηθεί η Δήλος (167 π.Χ.) και τα τεράστια κέρδη που αποφέρει το εκεί εμπόριο δούλων. Αυτά τα κέρδη θα τα καρπωθούν μόνο τα ανώτερα στρώματα που θα γίνουν οι πιο πιστοί υποστηρικτές της Ρώμης και αθόρυβα θα καταστήσουν ανενεργή τη δημοκρατία (τέλη 2ου αι. π.Χ.). Το τυπικό και οριστικό τέλος της δημοκρατίας επέρχεται με τον A΄ Μιθριδατικό πόλεμο (88-86 π.Χ.) και τη συνακόλουθη λεηλασία της Αθήνας από το Σύλλα.

Όλο τον 1ο αι. π.Χ. η Αθήνα -όπως και όλες σχεδόν οι ελληνικές πόλεις- προσπαθεί να συνέλθει από την οικονομική καταστροφή, τη δημογραφική συρρίκνωση, τα χρέη προς τους Ρωμαίους στρατηγούς και τους Ιταλούς επι­χειρηματίες καθώς και τις λάθος επιλογές στρατοπέδου κατά τους εμφύλιους πολέμους των Ρωμαίων. Το 27 π.Χ. ο Οκταβιανός Αύγουστος την εντάσσει στη νέα συγκλητική επαρχία της «Αχαΐας». Τον 1ο αι. μ.Χ. επέρχεται σταδι­ακή βελτίωση. Στα μέσα του 2ου αιώνα η συνεχής φροντίδα του αυτοκρά­τορα Αδριανού και των πλουσίων (Ηρώδης o Αττικός) δίνουν μια τελευταία αίγλη στην πόλη. Η Αθήνα γίνεται η έδρα του «Πανελληνίου» (131 μ.Χ.), μιας λατρευτικής ομοσπονδίας ελληνικών πόλεων, ενώ πραγματοποιείται και εκτεταμένο οικοδομικό πρόγραμμα (Βιβλιοθήκη, Υδραγωγείο κ.ά.). Παράλ­ληλα, η πόλη παραμένει προορισμός των μελών των ανώτερων τάξεων της αυτοκρατορίας, τόσο για εκπαιδευτικούς σκοπούς (λειτουργία φιλοσοφικών σχολών), όσο και για να γνωρίσουν τη φημισμένη πόλη. Τον 3ο αιώνα η πόλη παρακμάζει. Το 267 λεηλατείται από τους Ερούλους και πλέον, επί Διοκλητια­νού (τέλη 3ου αι. μ.Χ.) περιορίζεται σε μια μικρομεσαία επαρχιακή πόλη.

Κατά την περίοδο της ρωμαιοκρατίας, το πολίτευμα έχει επιστρέψει στην αρχαϊκή του μορφή. Μια μικρή ομάδα πλουσίων, που αυτοπροσδιορίζο­νται ως αριστοκράτες, μοιράζεται τα αποκλειστικά αιρετά πλέον αξιώματα και κυβερνά μέσω του Αρείου Πάγου. Ο αριθμός των μελών της βουλής αλλάζει συνεχώς και ο ρόλος της είναι διακοσμητικός. Όσο για την εκκλησία του δήμου, συγκαλείται σπάνια, προκειμένου να επικυρώσει κάποιες τυπικές προτάσεις της βουλής.

ΑΡΡΙΑΝΟΣ - Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις (5.20.5-5.21.3)

[5.20.5] Ἐν τούτῳ δὲ παρά τε Ἀβισάρου πρέσβεις ἧκον, ἐνδιδόντες αὐτόν τε Ἀλεξάνδρῳ Ἀβισάρην καὶ τὴν χώραν ὅσης ἦρχε. καίτοι πρό γε τῆς μάχης τῆς πρὸς Πῶρον γενομένης Ἀλεξάνδρῳ ἐπενόει Ἀβισάρης καὶ αὐτὸς ξὺν Πώρῳ τάττεσθαι· τότε δὲ καὶ τὸν ἀδελφὸν τὸν αὑτοῦ ξὺν τοῖς ἄλλοις πρέσβεσι παρ᾽ Ἀλέξανδρον ἔπεμψε, χρήματά τε κομίζοντα καὶ ἐλέφαντας τεσσαράκοντα δῶρον Ἀλεξάνδρῳ. [5.20.6] ἧκον δὲ καὶ παρὰ τῶν αὐτονόμων Ἰνδῶν πρέσβεις παρ᾽ Ἀλέξανδρον καὶ παρὰ Πώρου ἄλλου του ὑπάρχου Ἰνδῶν. Ἀλέξανδρος δὲ Ἀβισάρην διὰ τάχους ἰέναι παρ᾽ αὑτὸν κελεύει ἐπαπειλήσας, εἰ μὴ ἔλθοι, ὅτι αὑτὸν ὄψεται ἥκοντα ξὺν τῇ στρατιᾷ ἵνα οὐ χαιρήσει ἰδών.

[5.20.7] Ἐν τούτῳ δὲ Φραταφέρνης τε ὁ Παρθυαίων καὶ Ὑρκανίας σατράπης τοὺς καταλειφθέντας παρὰ οἷ Θρᾷκας ἄγων ἧκεν ὡς Ἀλέξανδρον καὶ παρὰ Σισικόττου τοῦ Ἀσσακηνῶν σατράπου ἄγγελοι, ὅτι τόν τε ὕπαρχον σφῶν ἀπεκτονότες εἶεν οἱ Ἀσσακηνοὶ καὶ ἀπ᾽ Ἀλεξάνδρου ἀφεστηκότες. καὶ ἐπὶ τούτους Φίλιππον ἐκπέμπει καὶ Τυρίεσπιν σὺν στρατιᾷ τὰ περὶ τὴν Ἀσσακηνῶν χώραν καταστησομένους καὶ κοσμήσοντας.
[5.20.8] Αὐτὸς δὲ ὡς ἐπὶ τὸν Ἀκεσίνην ποταμὸν προὐχώρει. τούτου τοῦ Ἀκεσίνου τὸ μέγεθος μόνου τῶν Ἰνδῶν ποταμῶν Πτολεμαῖος ὁ Λάγου ἀνέγραψεν· εἶναι γὰρ ἵνα ἐπέρασεν αὐτὸν Ἀλέξανδρος ἐπὶ τῶν πλοίων τε καὶ τῶν διφθερῶν ξὺν τῇ στρατιᾷ τὸ μὲν ῥεῦμα ὀξὺ τοῦ Ἀκεσίνου πέτραις μεγάλαις καὶ ὀξείαις, καθ᾽ ὧν φερόμενον βίᾳ τὸ ὕδωρ κυμαίνεσθαί τε καὶ καχλάζειν, τὸ δὲ εὖρος σταδίους ἐπέχειν πεντεκαίδεκα. [5.20.9] τοῖς μὲν δὴ ἐπὶ τῶν διφθερῶν περῶσιν εὐμαρῆ γενέσθαι τὸν πόρον, τοὺς δὲ ἐν τοῖς πλοίοις διαβάλλοντας ἐποκειλάντων πολλῶν πλοίων ἐπὶ ταῖς πέτραις καὶ συναρ[ρ]αχθέντων οὐκ ὀλίγους αὐτοῦ ἐν τῷ ὕδατι διαφθαρῆναι. [5.20.10] εἴη ἂν οὖν ἐκ τοῦδε τοῦ λόγου ξυντιθέντι τεκμηριοῦσθαι, ὅτι οὐ πόρρω τοῦ ἀληθοῦς ἀναγέγραπται τοῦ Ἰνδοῦ ποταμοῦ τὸ μέγεθος, ὅσοις ἐς τεσσαράκοντα σταδίους δοκεῖ τοῦ Ἰνδοῦ εἶναι τὸ εὖρος, ἵνα μέσως ἔχει αὐτὸς αὑτοῦ ὁ Ἰνδός· ἵνα δὲ στενότατός τε καὶ διὰ στενότητα βαθύτατος ἐς τοὺς πεντεκαίδεκα ξυνάγεσθαι· καὶ ταῦτα πολλαχῇ εἶναι τοῦ Ἰνδοῦ. καὶ γὰρ καὶ τοῦ Ἀκεσίνου τεκμαίρομαι ἐπιλέξασθαι Ἀλέξανδρον, ἵναπερ τὸ πλατύτατον ἦν τοῦ πόρου, ὡς σχολαιτέρῳ χρήσασθαι τῷ ῥεύματι.
[5.21.1] Περάσας δὲ τὸν ποταμὸν Κοῖνον μὲν ξὺν τῇ αὑτοῦ τάξει ἀπολείπει αὐτοῦ ἐπὶ τῇ ὄχθῃ προστάξας ἐπιμελεῖσθαι τῆς ὑπολελειμμένης στρατιᾶς τῆς διαβάσεως, οἳ τόν τε σῖτον αὐτῷ τὸν ἐκ τῆς ἤδη ὑπηκόου τῶν Ἰνδῶν χώρας καὶ τὰ ἄλλα ἐπιτήδεια παρακομίζειν ἔμελλον. [5.21.2] Πῶρον δὲ ἐς τὰ αὑτοῦ ἤθη ἀποπέμπει, κελεύσας Ἰνδῶν τε τοὺς μαχιμωτάτους ἐπιλεξάμενον καὶ εἴ τινας παρ᾽ αὑτῷ ἔχοι ἐλέφαντας, τούτους δὲ ἀναλαβόντα[ς] ἰέναι παρ᾽ αὑτόν. αὐτὸς δὲ Πῶρον τὸν ἕτερον τὸν κακόν, ὅτι ἐξηγγέλθη πεφευγέναι ἀπολιπὼν τὴν χώραν ἧς ἦρχεν, ἐπενόει διώκειν σὺν τοῖς κουφοτάτοις τῆς στρατιᾶς. [5.21.3] ὁ γὰρ Πῶρος οὗτος, ἔστε μὲν πολέμια ξυνειστήκει Ἀλεξάνδρῳ τὰ πρὸς τὸν ἄλλον Πῶρον, πρέσβεις παρ᾽ Ἀλέξανδρον πέμπων αὑτόν τε καὶ τὴν ὑπὸ οἷ χώραν ἐνεδίδου Ἀλεξάνδρῳ, κατὰ ἔχθος τὸ Πώρου μᾶλλον ἢ φιλίᾳ τῇ Ἀλεξάνδρου· ὡς δὲ ἀφειμένον τε ἐκεῖνον καὶ πρὸς τῇ αὑτοῦ καὶ ἄλλης πολλῆς ἄρχοντα ἔμαθε, τότε δὴ φοβηθείς, οὐχ οὕτω τι Ἀλέξανδρον, ὡς τὸν Πῶρον ἐκεῖνον τὸν ὁμώνυμον, φεύγει τὴν ἑαυτοῦ ἀναλαβὼν ὅσους τῶν μαχίμων ξυμπεῖσαι ἠδυνήθη μετασχεῖν οἱ τῆς φυγῆς.

***

[5.20.5] Στο μεταξύ κατέφθασαν πρέσβεις από τον Αβισάρη, οι οποίοι προσέφεραν στον Αλέξανδρο την παράδοση του ίδιου του Αβισάρη και της περιοχής που εξουσίαζε· ωστόσο πριν από τη μάχη, που έγινε ανάμεσα στον Αλέξανδρο και τον Πώρο, ο Αβισάρης σκεφτόταν να ταχθεί και αυτός με το μέρος του Πώρου. Τότε όμως που ο Αβισάρης έστειλε τους πρέσβεις στον Αλέξανδρο, έστειλε μαζί τους και τον αδελφό του, ο οποίος έφερε ως δώρο στον Αλέξανδρο χρήματα και σαράντα ελέφαντες. [5.20.6] Κατέφθασαν στον Αλέξανδρο και πρέσβεις από τους αυτόνομους Ινδούς και από κάποιον άλλο Πώρο, ύπαρχο των Ινδών. Ο Αλέξανδρος διέταξε τον Αβισάρη να έρθει γρήγορα και να τον συναντήσει απειλώντας συγχρόνως ότι αν δεν έρθει, θα τον δει να έρχεται ο ίδιος με τον στρατό του και, όταν τον δει, δεν θα χαρεί.
[5.20.7] Στο μεταξύ ήρθε στον Αλέξανδρο ο Φραταφέρνης, ο σατράπης της Παρθίας και Υρκανίας, φέρνοντας τους Θράκες που είχαν μείνει πίσω μαζί του, καθώς και αγγελιαφόροι από τον Σισίκοττο, τον σατράπη των Ασσακηνών, για να τον ειδοποιήσουν ότι οι Ασσακηνοί είχαν σκοτώσει τον ύπαρχό τους και είχαν επαναστατήσει κατά του Αλεξάνδρου. Ο Αλέξανδρος απέστειλε εναντίον τους τον Φίλιππο και τον Τυρίεσπη με στρατό, για να τακτοποιήσουν τα πράγματα στην περιοχή των Ασσακηνών και να αποκαταστήσουν την τάξη.
[5.20.8] Ο ίδιος προχώρησε προς τον ποταμό Ακεσίνη. Αυτός ο Ακεσίνης είναι ο μοναδικός ποταμός, του οποίου το μέγεθος περιέγραψε ο Πτολεμαίος, ο γιος του Λάγου. Αναφέρει δηλαδή ότι το ρεύμα του Ακεσίνη, στο μέρος όπου πέρασε ο Αλέξανδρος με τον στρατό του επάνω στα πλοία και στις δερμάτινες σχεδίες, είναι ορμητικό με μεγάλους και κοφτερούς βράχους, επάνω στους οποίους πέφτει με ορμή το νερό και προκαλεί κύματα και θόρυβο. Το πλάτος του Ακεσίνη φθάνει τους δεκαπέντε σταδίους. [5.20.9] Για όσους, λοιπόν, πέρασαν τον ποταμό επάνω σε δερμάτινες σχεδίες, λέγει, η διάβαση ήταν εύκολη, όχι λίγοι όμως από αυτούς που τον πέρασαν με τα πλοία χάθηκαν εκεί μέσα στο νερό, επειδή πολλά προσέκρουσαν στους βράχους και τσακίσθηκαν. [5.20.10] Με δεδομένη την περιγραφή αυτή θα μπορούσε κανείς να συμπεράνει ότι δεν απέχουν πολύ από την αλήθεια όσοι συγγραφείς έχουν γράψει για το μέγεθος του Ινδού και νομίζουν ότι το πλάτος του είναι σαράντα περίπου στάδιοι εκεί όπου ο ποταμός αυτός έχει το μέσο πλάτος του, ενώ στο στενότερο, και γι᾽ αυτό βαθύτερο σημείο του, περιορίζεται στους δεκαπέντε σταδίους, πλάτος που απαντά σε πολλά μέρη του Ινδού. Συμπεραίνω, λοιπόν, ότι θα διάλεξε ο Αλέξανδρος το πλατύτερο σημείο για τη διάβαση και του Ακεσίνη, ώστε να βρει το ρεύμα του λιγότερο ορμητικό.
[5.21.1] Αφού πέρασε τον ποταμό Ακεσίνη ο Αλέξανδρος, άφησε στην όχθη τον Κοίνο με τη δική του φάλαγγα και τον διέταξε να φροντίσει για τη διάβαση του στρατού που είχε μείνει πίσω. Ήταν αυτοί που θα του έφερναν το σιτάρι και τα άλλα τρόφιμα από την υποταγμένη πλέον περιοχή της Ινδίας. [5.21.2] Έστειλε τον Πώρο πίσω στην πατρίδα του, με τη διαταγή να διαλέξει τους πολεμικότερους Ινδούς και μαζί με όσους ελέφαντες είχε να έρθει προς συνάντησή του. Ο ίδιος σχεδίαζε να καταδιώξει τον άλλο Πώρο, τον κακό, με τους πιο ελαφρά οπλισμένους στρατιώτες του, διότι τον πληροφόρησαν ότι αυτός είχε διαφύγει εγκαταλείποντας τη χώρα που διοικούσε. [5.21.3] Αυτός ο Πώρος, όσο οι σχέσεις του Αλεξάνδρου με τον άλλο Πώρο ήταν εχθρικές, έστελνε πρέσβεις στον Αλέξανδρο και του παρέδιδε και τον εαυτό του και τη χώρα του, από έχθρα προς τον Πώρο περισσότερο παρά από φιλία προς τον Αλέξανδρο. Όταν όμως έμαθε ότι ο Αλέξανδρος άφησε ελεύθερο τον Πώρο και ότι εκείνος εξουσίαζε εκτός από τα δικά του και πολλά άλλα εδάφη, τότε πλέον επειδή φοβήθηκε όχι τόσο τον Αλέξανδρο όσο εκείνον τον ομώνυμό του Πώρο, διέφυγε από τη χώρα του παίρνοντας μαζί του όσους μάχιμους άνδρες μπόρεσε να πείσει να τον ακολουθήσουν στη φυγή του.