ΑΙΣΩΠΟΣ - Μῦθοι (221.1-225.1)

221. ΠΛΟΥΣΙΟΙ ΚΑΙ ΘΡΗΝΩΙΔΟΙ [221.1] πλούσιος δύο θυγατέρας ἔχων τῆς ἑτέρας ἀποθανούσης τὰς θρηνούσας ἐμισθώσατο. τῆς δὲ ἑτέρας παιδὸς λεγούσης πρὸς τὴν μητέρα· «ἄθλιαι ἡμεῖς, εἴ γε αὐταὶ μέν, ὧν ἐστι τὸ πάθος, θρηνεῖν οὐκ ἴσμεν, αἱ δὲ μηδὲν προσήκουσαι οὕτως σφόδρα κόπτονται καὶ κλαίουσιν», ἡ μήτηρ ἔφη· «μὴ θαύμαζε, τέκνον, εἰ οὕτως αὗται θρηνοῦσιν· ἐπὶ γὰρ ἀργυρίῳ τοῦτο ποιοῦσιν».
οὕτως ἔνιοι τῶν ἀνθρώπων διὰ φιλαργυρίαν οὐκ ὀκνοῦσι καὶ ἀλλοτρίας συμφορὰς ἐργολαβεῖν.

222. ΠΟΙΜΗΝ ΚΑΙ ΚΥΩΝ
[222.1] ποιμὴν ἔχων κύνα παμμεγέθη τούτῳ εἰώθει τὰ ἔμβρυα καὶ τὰ ἀποθνῄσκοντα τῶν προβάτων παραβάλλειν. καὶ δήποτε εἰσελθούσης τῆς ποίμνης ὁ ποιμὴν θεασάμενος τὸν κύνα προσιόντα τοῖς προβάτοις καὶ περισαίνοντα αὐτὰ εἶπεν· «ἀλλ᾽, ὦ οὗτος, ὃ θέλεις σὺ τούτοις, ἐπὶ τῇ σῇ κεφαλῇ γένοιτο».
ὁ λόγος εὔκαιρος πρὸς ἄνδρα κόλακα.

223. ΠΟΙΜΗΝ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΑ
[223.1] ποιμὴν ἔν τινι παραθαλασσίῳ τόπῳ νέμων ὡς ἐθεάσατο τὴν θάλασσαν γαληνήν τε καὶ πραεῖαν, ἐπεθύμησε πλεῖν. διόπερ πωλήσας αὐτοῦ τὰ πρόβατα, φοίνικας ἀγοράσας καὶ ναῦν ἐμφορτισάμενος ἀνήχθη· χειμῶνος δὲ σφοδροῦ γενομένου καὶ τῆς νηὸς περιτραπείσης πάντα ἀπολέσας μόλις ἐπὶ τὴν γῆν διενήξατο. πάλιν δὲ γαλήνης γενομένης ὡς ἐθεάσατό τινα ἐπὶ τῆς γῆς ἐπαινοῦντα τῆς θαλάσσης τὴν ἠρεμίαν, ἔφη· «ἀλλ᾽, ὦ οὗτος, αὕτη γάρ σοι φοινίκων ἐπιθυμεῖ».
οὕτω πολλάκις τὰ παθήματα τοῖς φρονίμοις γίνεται μαθήματα.

224. ΠΟΙΜΗΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΑΤΑ
[224.1] ποιμὴν ἐλάσας τὰ πρόβατα εἴς τινα δρυμῶνα ὡς ἐθεάσατο δρῦν παμμεγέθη μεστὴν βαλάνων, ὑποστρώσας τὸ ἱμάτιον ἐπὶ ταύτην ἀνέβη καὶ τὸν καρπὸν ἀντέσειε. τὰ δὲ πρόβατα ἐσθίοντα τὰς βαλάνους ἔλαθε καὶ τὰ ἱμάτια συγκαταφαγόντα. ὁ δὲ ποιμὴν καταβὰς ὡς ἐθεάσατο τὸ γεγονός, εἶπεν· «ὦ κάκιστα ζῷα, ὑμεῖς τοῖς λοιποῖς ἔρια εἰς ἐσθῆτα παρέχετε, ἐμοῦ δὲ τοῦ τρέφοντος καὶ τὸ ἱμάτιον ἀφείλασθε».
οὕτω καὶ τῶν ἀνθρώπων πολλοὶ δι᾽ ἄγνοιαν τοὺς μηδὲν προσήκοντας εὐεργετοῦντες κατὰ τῶν οἰκείων φαῦλα ἐργάζονται.

225. ΠΟΙΜΗΝ ΚΑΙ ΛΥΚΙΔΕΙΣ
[225.1] ποιμὴν εὑρὼν λυκιδεῖς τούτους μετὰ πολλῆς ἐπιμελείας ἔτρεφεν οἰόμενος, ὅτι τελειωθέντες οὐ μόνον τὰ ἑαυτοῦ πρόβατα τηρήσουσιν, ἀλλὰ καὶ τὰ ἑτέρων ἁρπάζοντες αὐτῷ οἴσουσιν. οἱ δὲ ὡς τάχιστα ηὐξήθησαν, ἀδείας τυχόντες πρῶτον αὐτοῦ τὴν ποίμνην διέφθειραν. καὶ ὃς ἀναστενάξας εἶπεν· «ἀλλ᾽ ἔγωγε δίκαια πέπονθα. τί γὰρ τούτους νηπίους ὄντας ἔσῳζον, οὓς ἔδει καὶ ηὐξημένους ἀναιρεῖν;»
οὕτως οἱ τοὺς πονηροὺς περισῴζοντες λανθάνουσι καθ᾽ ἑαυτῶν πρῶτον αὐτοὺς ῥωννύντες.

***
221. Οι πλούσιοι και οι μοιρολογίστρες.
[221.1] Ήταν κάποτε ένας πλούσιος που είχε δύο θυγατέρες. Δυστυχώς η μία από αυτές πέθανε, και έτσι ο πατέρας μίσθωσε μοιρολογίστρες για να την κλάψουν. Η άλλη κόρη, που λέτε, παραπονέθηκε τότε στη μάνα της: «Αλήθεια, τώρα, δεν είμαστε ελεεινές; Δικό μας είναι το πένθος, και παρ᾽ όλα αυτά εμείς δεν είμαστε σε θέση να θρηνήσουμε. Δες όμως τούτες εδώ, πώς κλαίνε και χτυπιούνται με την ψυχή τους, δίχως να έχουν την παραμικρή σχέση με την πεθαμένη!». Εντούτοις η μάνα της αποκρίθηκε: «Μη σε παραξενεύει, κορίτσι μου, που σήκωσαν οι λεγάμενες τέτοιους θρήνους. Βλέπεις, τις πληρώνουμε για να το κάνουν».
Έτσι ενεργούν και μερικοί άνθρωποι: Τέτοια είναι η φιλοχρηματία τους, που δεν διστάζουν να βγάλουν κέρδος ακόμη και από τις συμφορές των άλλων.

222. Ο τσοπάνης και το σκυλί.
[222.1] Κάποιος βοσκός είχε ένα πελώριο τσοπανόσκυλο και συνήθιζε να το ταΐζει με τα έμβρυα που απόρριχναν οι προβατίνες και με τα ετοιμοθάνατα αρνιά. Μια φορά, λοιπόν, μόλις μπήκε το κοπάδι μέσα στο μαντρί, ο άνθρωπός μας είδε τον σκύλο του να τρέχει κοντά στα πρόβατα και να τους κάνει χαρές, κουνώντας την ουρά του. Νά τί του έκραξε τότε: «Βρε κερατά, ξέρω τί εύχεσαι μέσα σου για τούτα εδώ τα καημένα — στο κεφάλι σου να πέσει το κακό!».
Ο μύθος αυτός ταιριάζει για κανέναν κόλακα.

223. Ο βοσκός και η θάλασσα.
[223.1] Ήταν ένας τσοπάνης που έβοσκε το κοπάδι του σε παραθαλάσσιο μέρος. Κάποια μέρα, λοιπόν, παρατήρησε τί γαλήνια και ήσυχη που ήταν η θάλασσα, και τον έπιασε λαχτάρα να ταξιδέψει με καράβι. Μια και δυο, που λέτε, πούλησε τα πρόβατά του και αγόρασε ένα απόθεμα χουρμάδες· μετά φόρτωσε το εμπόρευμά του σε πλοίο και άνοιξε πανιά. Έλα όμως που πάνω στην ώρα ξέσπασε σφοδρή καταιγίδα και το καράβι του αναποδογύρισε, με αποτέλεσμα ο άνθρωπός μας να τα χάσει όλα. Μόλις που κατάφερε ο ίδιος να κολυμπήσει μέχρι την ακτή. Λίγο αργότερα, φυσικά, γαλήνεψε πάλι ο καιρός. Τότε ο τσοπάνης πρόσεξε κάποιον στην ακρογιαλιά, ο οποίος θαύμαζε την ηρεμία της θάλασσας. Τον προειδοποίησε λοιπόν: «Πρόσεχέ την, βρε κακομοίρη, έχει βάλει στο μάτι τους χουρμάδες σου!».
Έτσι και για τους μυαλωμένους ανθρώπους, τα παθήματα τους γίνονται μαθήματα.

224. Ο βοσκός και τα πρόβατα.
[224.1] Μια φορά ένας βοσκός σαλάγησε τα πρόβατά του μέσα στον δρυμό. Εκεί πήρε το μάτι του μια πανύψηλη βελανιδιά, γεμάτη βελανίδια. Μια και δυο, λοιπόν, έστρωσε το πανωφόρι του από κάτω της, σκαρφάλωσε στο δέντρο και βάλθηκε να τινάζει και να ρίχνει χάμω τους καρπούς. Τα πρόβατα, που λέτε, πέσαν με τα μούτρα στο φαΐ· έλα όμως που μαζί με τα βελανίδια ροκάνισαν δίχως να το καταλάβουν και το πανωφόρι του αφέντη τους από κάτω. Ύστερα από λίγο, ο τσοπάνης κατέβηκε πάλι στο έδαφος και είδε τί είχε συμβεί. Έβαλε τότε τις φωνές: «Βρε αχαΐρευτα πλάσματα, εσείς χαρίζετε το μαλλί σας από εδώ και από εκεί για να φτιάχνει ο κόσμος τα ρούχα του. Εμένα, που σας θρέφω, βρήκατε απεναντίας να μου στερήσετε το πανωφόρι μου;».
Έτσι συμβαίνει και με πολλούς ανθρώπους: Από καθαρή άγνοια κάνουν καλό σε άσχετο κόσμο, ενώ ταυτόχρονα προξενούν ζημιές στους ίδιους τους δικούς τους.

225. Ο βοσκός και τα λυκόπουλα.
[225.1] Ήταν κάποτε ένας βοσκός που βρήκε κάτι μικρά λυκόπουλα. Τα περιμάζεψε, που λέτε, και βάλθηκε να τα ανατρέφει με περισσή φροντίδα. Θαρρούσε, βλέπετε, ότι άμα φτάσουν σε πλήρη ανάπτυξη όχι μόνο θα φυλάνε τα δικά του πρόβατα, αλλά θα αρπάζουν και τα αρνιά των άλλων για να του τα φέρνουν. Μόλις όμως τα κουτάβια τούτα μεγάλωσαν, ξέρετε τί έκαναν; Καθώς είχαν απόλυτη ελευθερία κινήσεων, κατασπάραξαν πρώτα-πρώτα το κοπάδι του σωτήρα τους. Τότε ο βοσκός ξέσπασε σε αναστεναγμούς και αυτοκατηγορούνταν: «Μωρέ καλά να πάθω. Τί μου ήρθε και τα γλίτωσα τότε που ήσαν μικρούτσικα; Αν υποθέσουμε ότι τα είχα βρει μεγάλα, δεν θα ήμουν αναγκασμένος να τα ξεπαστρέψω;».
Έτσι είναι: Όποιος γλιτώνει από τον χαμό έναν αχρείο, ασυναίσθητα του δίνει δύναμη που εκείνος θα τη στρέψει πρώτα-πρώτα ενάντια στον ίδιο τον σωτήρα του.

Συγχώρησε τους Γονείς σου – Θεράπευσε τις Πληγές σου

Η συγχώρεση των γονέων μας, μπορεί να φαίνεται ασήμαντη, στην πραγματικότητα όμως, είναι ένα από τα ομορφότερα δώρα που μπορούμε να κάνουμε στους εαυτούς μας για να αισθανόμαστε καλύτερα και να βελτιώσουμε την ποιότητα της ζωής μας.

Ακόμα και το μικρότερο ψήγμα δυσαρέσκειας που μπορεί να νιώθουμε απέναντί τους, διαιωνίζει τον φαύλο κύκλο του συναισθηματικού πόνου και της ταλαιπωρίας μας και μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον τρόπο που σχετιζόμαστε με τους άλλους ανθρώπους, την ευημερία μας, να απομακρύνει από κοντά μας την αγάπη, την αφθονία και την ευτυχία που τόσο πολύ αξίζουμε.

Ίσως να μην έχετε παρατηρήσετε ποτέ την τεράστια ποσότητα ενέργειας που ξοδεύεται διατηρώντας ανοιχτή μέσα σας την συναισθηματική πληγή, την μνησικακία, το θυμό, την δυσαρέσκεια ή οποιαδήποτε μορφή εχθρότητας για τους γονείς σας. Ενέργεια χαμένη, και που ποτέ δεν σας επιστρέφεται.

Δεκαετίες θυμού και δυσαρέσκειας μπορούν πραγματικά να αφαιρέσουν χρόνια από τη ζωή σας.

Ο Κύκλος της ταλαιπωρίας.

Όταν αρνούμαστε να θεραπεύσουμε τις παιδικές μας πληγές και να συγχωρήσουμε τους γονείς μας, δεν ωριμάζουμε συναισθηματικά. Παραμένουμε κολλημένοι σε εκείνα τα πρώιμα χρόνια, ανακυκλώνοντας τον ίδιο κύκλο των δεινών στην πιο ενήλικη εκδοχή τους.

Αν για παράδειγμα δεν έχετε συγχωρήσει τον πατέρα σας που απουσίαζε από τα γενέθλια των 10 χρόνων σας ή δεν θεραπεύσετε τα συναισθήματα εγκατάλειψης που βιώνετε, κάθε φορά που κάποιος ξεχνά να σας τηλεφωνήσει, ενεργοποιείται αυτόματα η αρχική συναισθηματική σας πληγή και πέφτετε σε μια ασυνείδητη αντίδραση. Γίνεστε ο δεκάχρονος πληγωμένος εαυτός σας που αισθάνεται τον ίδιο πόνο όπως τότε και αντιδράτε με τον ίδιο τρόπο όπως τότε. Επειδή η συναισθηματική σας αντίδραση είναι αυτόματη και εκπορεύεται από την ανοιχτή πληγή σας, αδυνατείτε να ελέγξετε ή ελέγχετε ελάχιστα τα συναισθήματα ή τη συμπεριφορά σας. Αυτή η δυναμική ή το χρόνιο και σωρευτικό αποτέλεσμα των συναισθηματικών σας αντιδράσεων μπορεί να καταστρέψει την ποιότητα των σχέσεών σας.

Σύμφωνα με τον νόμο της έλξης, προσελκύουμε ασυνείδητα εκείνους τους ανθρώπους που πυροδοτούν τις συναισθηματικές πληγές μας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πχ. ένα άτομο με θέματα εγκατάλειψης προσελκύει συντρόφους που μπορεί να φοβούνται την δέσμευση. Όχι σαν τιμωρία ή σαν κάρμα, αλλά γιατί οι ανώτεροι εαυτοί μας θα χρησιμοποιήσουν κάθε ευκαιρία για να φέρουν την πληγή μας στο προσκήνιο προκειμένου να την θεραπεύσουμε.

Ο κατήγορος διαιωνίζει τον πόνο. Κατηγορώντας τους γονείς σας, διατηρείτε το τραύμα σας ζωντανό και τους παραχωρείτε δίχως να το αντιλαμβάνεστε εξουσία στη ζωή σας συμβάλλοντας στην αποδυνάμωση του εαυτού σας. Όπως ένας ιός, η δυναμική του κατηγορώ, μπορεί να εξαπλωθεί σε κάθε πτυχή της ζωής σας. Σας εμποδίζει να γίνετε κάτι περισσότερο από τον κατηγορούμενο γονέα σας, να ωριμάσετε και να εξελιχθείτε.

Το γνωρίζετε πως η συγχώρεση είναι το κλειδί για την συναισθηματική ελευθερία σας. Εύκολα θα μιλήσετε για αυτή, αλλά δύσκολα θα αποφασίσετε να συγχωρήσετε. Η συγχώρεση είναι δύσκολη, γιατί η πικρία, ο πόνος, ο θυμός και διάφορα συναφή συναισθήματα είναι οι αμυντικοί φρουροί, που σας προστατεύουν από βλάβες μελλοντικές.

Η πράξη της αληθινής συγχώρεσης, απαιτεί να απελευθερώσετε τους αμυντικούς μηχανισμούς σας και να υπερβείτε τον συναισθηματικό κίνδυνο που σας καθηλώνει. Για να συγχωρήσετε τους γονείς σας, χρειάζεται να νιώσετε εμπιστοσύνη πως δεν θα σας ξαναβλάψουν. Η σκληρή αλήθεια όμως είναι, ότι δεν μπορείτε ποτέ να είστε βέβαιοι. Δεν υπάρχει κανένας τρόπος να ελέγξετε ή να προβλέψετε την συμπεριφορά ενός άλλου ατόμου. Η ανάληψη ευθύνης, προηγείται της συγχώρεσης. Παραχωρείτε στους άλλους την δύναμη να σας βλάψουν όταν τους κατηγορείτε ή δεν αναλαμβάνετε την ευθύνη αυτών που σας συμβαίνουν.

Ο μόνος τρόπος για να γίνετε άνοσοι απέναντι στην συναισθηματική βλάβη είναι, να αναλάβετε την πλήρη ευθύνη για τα συναισθήματα που βιώνετε προκειμένου να ανακαλύψετε και θεραπεύσετε την πυρηνική αιτία των τραυματικών βιωμάτων της παιδικής σας ηλικίας.

Συχνά συγχέουμε μια συναισθηματική πληγή με το γεγονός ή την εμπειρία που την προκάλεσε. Η πραγματική πληγή όμως, δεν αφορά την κατάσταση, την περίσταση ή την εμπειρία που βιώσαμε. Η συναισθηματική πληγή αφορά, την περιοριστική πεποίθηση που υιοθετήσαμε ως απάντηση στην εμπειρία που βιώσαμε και στις περισσότερες περιπτώσεις σχετίζεται με το βίωμα της αναξιότητας. Στην πραγματικότητα η αναξιότητα είναι η πυρηνική πληγή κάθε άλλης συναισθηματικής πληγής.

Όλα τα παιδιά έχουν συναισθηματικές ανάγκες που πρέπει να πληρούνται για να νιώθουν πως αξίζουν. Αυτές οι ανάγκες περιλαμβάνουν έγκριση, αποδοχή, εκτίμηση, κατανόηση, επιβεβαίωση, σεβασμό κ.λπ. Παρόλο που διεκδικούν την εκπλήρωση των συναισθηματικών τους αναγκών, η συναισθηματική ανάγκη που συνδέεται περισσότερο με την αξία τους, γίνετε και η πρωτογενής συναισθηματική ανάγκη τους.

Τα παιδιά, μέσω διαφόρων πεποιθήσεων ερμηνεύουν γιατί ο ένας ή και οι δύο γονείς αποτυγχάνουν να παράσχουν αυτή τη συναισθηματική ανάγκη. Έτσι λοιπόν, όταν ένα παιδί δεν λάβει την αποδοχή, πιστεύει ότι δεν αξίζει την αποδοχή ή ότι πρέπει να πληροί προϋποθέσεις υπό όρους που να αποδεικνύουν στους γονείς πως αξίζει την αποδοχή. Η υπερευαισθησία του για την ικανοποίηση αυτής της ανάγκης, ερμηνεύει αυτόματα την αποδοχή σαν απόδειξη της αξίας του και κάθε κριτική που υφίσταται σαν απόδειξη αναξιότητας. Για αυτό και η κριτική προκαλεί τόσο έντονο συναισθηματικό πόνο και κατά την διάρκεια της ενηλικίωσης.

Όπως κάθε ανθρώπινο ον, έτσι και εσείς, γεννηθήκατε αντάξιοι της ζωής, κάτω από όλες τις περιστάσεις και χωρίς όρους. Δεν χρειάζεται απολύτως τίποτα να κάνετε για να αποδείξετε, να βελτιώσετε ή να διαψεύσετε την αξία σας. Επομένως, ο συναισθηματικός πόνος που κουβαλάτε και που σχετίζεται με πεποιθήσεις αναξιότητας, βασίζεται σε ένα ψευδαισθητικό σύστημα πεποιθήσεων που σας προειδοποιεί πως χρειάζεται να δουλέψετε με τα συναισθήματά σας…

Οι περιοριστικές πεποιθήσεις μας, όπως η αναξιότητα, η αδυναμία και η θυματοποίηση, μπορεί να μας προκαλέσουν χρόνια και σοβαρά προβλήματα με ανυπολόγιστες συνέπειες. Ο σκοπός του συναισθηματικού μας πόνου είναι, να μας βοηθήσει να ξυπνήσουμε από τις επιβλαβείς ψευδαισθήσεις μας για να τις απελευθερώσουμε, με τον ίδιο τρόπο που ο φυσικός πόνος μας προειδοποιεί πως χρειάζεται να επισκεφτούμε τον παθολόγο μας. Όταν δεν γνωρίζουμε ότι ο συναισθηματικός μας πόνος πηγάζει από μια εσφαλμένη πεποίθηση, τον ερμηνεύουμε με λανθασμένο τρόπο.

Εγκλωβισμένοι συνειδητά ή ασυνείδητα στην πεποίθηση ότι η αξία μας εξαρτάται από την γονική ανταπόκριση και αναγνώριση των συναισθηματικών μας αναγκών, εξακολουθούμε και σαν ενήλικες να περιμένουμε από τους γονείς να μας δώσουν αυτό που χρειαζόμαστε για να νιώσουμε αξία.

Δυστυχώς όμως, αυτό δεν λειτουργεί ποτέ και ανατροφοδοτεί περισσότερο τον πόνο μας. Γιατί οι γονείς δεν ανταποκρίνονται στις συναισθηματικές ανάγκες των παιδιών τους. Ακόμη και οι πιο καλοπροαίρετοι γονείς, συχνά αποτυγχάνουν να ανταποκριθούν στις συναισθηματικές ανάγκες των παιδιών τους.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι συναισθηματικές πληγές που κουβαλάμε, δεν έχουν καμία σχέση με τη γονική αγάπη. Συχνά, τα συναισθηματικά τραύματα της παιδικής μας ηλικίας, είναι παραπροϊόντα της γονικής μέριμνας, των προσωπικών τραυμάτων του κάθε γονέα ή των οικογενειακών προβλημάτων όπως τα οικονομικά, ο εθισμός ενός μέλους, μια ψυχική ασθένεια, η χρόνια κατάθλιψη, ένα διαζύγιο κλπ. Αν και η γονική κριτική, η σύγκριση με τα αδέλφια ή άλλα παιδιά είναι οι πιο συνηθισμένες αιτίες της αίσθησης αναξιότητας, η ίδια δυναμική μπορεί να προκληθεί και από έναν γονέα υπερπροστατευτικό ή παρεμβατικό.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι συναισθηματικές πληγές ενός παιδιού βαθαίνουν με την πάροδο του χρόνου. Καθώς το παιδί ωριμάζει, ωριμάζει αντίστοιχα και η πληγή, η οποία εκδηλώνεται στην ζωή του ενηλίκου μέσα από προβληματικές σχέσεις, οικονομικές ανησυχίες, προκλήσεις καριέρας και θέματα υγείας, ενώ παράλληλα καθιστά δύσκολη την επιδίωξη των ονείρων και των επιθυμιών του.

Πολλά ενήλικα παιδιά, για να προστατεύσουν τους εαυτούς τους από τη γονική κριτική και τη χειραγώγηση, κλείνουν τις καρδιές μπλοκάρουν το συναίσθημα και υψώνουν τοίχους. Παρά την αμυντική στάση τους όμως, δεν προστατεύονται από τον συναισθηματικό πόνο. Οι ασπίδες τους διατηρούν τον πόνο φιμωμένο βαθιά μέσα τους εμποδίζοντας την επούλωσή του.

Ως ενήλικας, πληρώνετε τεράστιο κόστος αν εξακολουθείτε να χρειάζεστε γονική έγκριση, αποδοχή, επικύρωση ή άδεια για να αισθάνεστε ότι αξίζετε.

Κάθε φορά που καταπιέζετε την αυθεντική σας έκφραση με αντάλλαγμα την έγκριση ή την αποδοχή τους, τους παραδίνεται ακούσια τη δύναμή σας. Στην πραγματικότητα, όταν παραμένετε το ανίσχυρο παιδί που είναι ευάλωτο στον τραυματισμό, χειραγωγίσιμο και ενοχικό, πως περιμένετε να αλλάξουν.

Παρόλο που η απόδοση της ευθύνης στους γονείς, είναι η απάντηση στην αδυναμία σας, ο γονέας που κατηγορείτε έχει ισχύ πάνω σας και η μη ανάληψη της δικής σας ευθύνης διαιωνίζει την αδυναμία σας. Ως εκ τούτου, δεν θα μπορέσετε να θεραπεύσετε τις συναισθηματικές σας πληγές ή να τους συγχωρήσετε εφ’ όσον τους κατηγορείτε για την αδυναμία και την αναξιότητά σας. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η ανάληψη της ευθύνης αποτελεί την αφετηρία που θα σας οδηγήσει στην θεραπεία σας και στην επίλυση των προβλημάτων σας.

Ανάληψη ευθύνης σημαίνει πως η αξία σας είναι αδιαπραγμάτευτη, πως ανακτάτε την αυτονομία, την δύναμη, την εξουσία σας, πως απελευθερώνεστε από την προσδοκία πως οι γονείς σας είναι σε θέση να καλύψουν τις συναισθηματικές ανάγκες σας, συμπεριλαμβανομένης και της ανάγκης σας για συγνώμη, αναγνώριση ή τιμωρία.

Δώστε στον εαυτό σας αυτό που χρειάζεστε από τους γονείς σας.

Καθώς αναλαμβάνετε την ευθύνη της ζωή και των επιλογών σας, παύετε να ζητάτε γονική άδεια και συναισθηματική υποστήριξη. Στην πραγματικότητα, δεν χρειάζεται καν οι γονείς σας να πιστεύουν σε εσάς ή στα όνειρά σας.

Οι λόγοι για τους οποίους δεν ανταποκρίνονταν στις ανάγκες σας κατά την παιδική ηλικία παραμένουν οι ίδιοι έως σήμερα. Το καλύτερο που έχετε να κάνετε λοιπόν είναι, να απαγκιστρωθείτε από τις προσδοκίες σας. Όταν αναγνωρίζετε την αξία σας χωρίς όρους και προϋποθέσεις και η ισχύς σας γίνετε εγγενής, οι γονείς σας δεν μπορούν πλέον να σας βλάψουν συναισθηματικά και ως αποτέλεσμα καθίσταται δυνατή και η συγχώρεσή τους…

Η συγχώρεση, διαλύει την δυσλειτουργική δυναμική ανάμεσά σας και παραχωρεί τη θέση της σε μια νέα σχέση που βασίζεται στην αναγνώριση της αξίας δίχως όρους, στην αυτοδυναμία και στην βαθύτερη εσωτερική σύνδεση με όρια σαφή και αδιαπραγμάτευτα. Η εγκαθίδρυση των ορίων, σας μετουσιώνει από ένα ανίσχυρο παιδί σε έναν ενδυναμωμένο ενήλικα. Η προσωπική σας δύναμη γίνετε τόσο ισχυρή όσο τα όριά σας .

Τα όρια είναι το κλειδί. Ως ενήλικο-παιδί, εναπόκειται σε εσάς να ορίσετε σαφή όρια με τους γονείς σας.

Μπορεί να αισθάνεστε άβολα αρχικά, αλλά, με την πάροδο του χρόνου, θα ενισχύσουν τη σχέση σας και θα σας οδηγήσουν σε μια βαθύτερη σύνδεση. Ίσως θα πρέπει να τους διδάξετε τους τρόπους για το πώς επιθυμείτε να σας μεταχειρίζονται, να σας μιλούν και να σας συμπεριφέρονται για να αντανακλάται ο σεβασμό τους στο πρόσωπό σας. Είναι επίσης μια καλή ιδέα να τους ζητήσετε να καθιερώσουν και εκείνοι τα δικά τους όρια και εσείς από την μεριά σας, να κάνετε ό, τι καλύτερο μπορείτε για να τους τιμάτε.

Τα όρια καθορίζονται με πρόθεση, αλλά χτίζονται με σταθερότητα, ακεραιότητα και προσοχή. Μην περιμένετε από τους γονείς σας να αναγνωρίζουν εύκολα πότε θίγουν τα όριά σας. Όταν οι άνθρωποι συνηθίζουν να συμπεριφέρονται με συγκεκριμένους τρόπους, χρειάζεται χρόνος για να αναπροσαρμόσουν την συμπεριφορά τους. Αυτό σημαίνει ότι είναι δική σας ευθύνη να προστατεύσετε τα όριά σας και να επικοινωνείτε στους γονείς σας όταν αισθάνεστε πως τα ξεπερνούν. Είναι αναγκαίο να έχουν την απαραίτητη πληροφόρηση για να την αλλάξουν και να μάθουν να σέβονται τα όριά σας.

Ανεξάρτητα από το πώς αισθάνεστε, οι πληγές και τα τραύματα της παιδική σας ηλικίας, φέρουν μαζί τους πολλά κρυμμένα δώρα.

Δίχως τις συναισθηματικές προκλήσεις, οι καλύτερες ιδιότητές σας όπως η ανεξαρτησία, η αυτονομία, η σοφία, η συμπόνια, η αγάπη, δεν θα μπορούσαν ποτέ να αποκαλυφθούν. Γι’ αυτό λοιπόν, επουλώστε το συντομότερο δυνατόν τις πληγές σας και απολαύστε τα οφέλη τους. Η συγχώρεση ποτέ δεν αφορά τους άλλους. Η συγχώρεση είναι το πιο υπέροχο δώρο που μπορείτε να κάνετε στον εαυτό σας.

Η Τέχνη της Διαφωνίας

Πολλοί άνθρωποι φοβούνται να διαφωνήσουν, να έλθουν σε αντιπαράθεση με τους συντρόφους τους. Όμως, η διαφωνία είναι ένα αναγκαίο μέρος στις προσωπικές σχέσεις. Είναι χρήσιμο να συζητάτε με τον/την σύντροφο σας τα σημεία, στα οποία διαφωνείτε και να του εκφράσετε τα συναισθήματα σας, για την διαφωνία σας αυτή.

 

Οι διαφωνίες μεταξύ δύο ερωτευμένων, δεν είναι κάτι το προβληματικό. Όταν και οι δυο σας είσαστε δυνατά και παθιασμένα άτομα, θα διαφωνήσετε κάποια στιγμή. Εάν αρχίσετε να διαφωνείτε για πράγματα, τα οποία είναι όντως πολύ σημαντικά και για τους δυο σας, τότε η αντιπαράθεση σας θα «φουντώσει» αρκετά.

 

H διαφιλονικία μπορεί να ξεκινήσει σαν μία απλή διαφωνία και να εξελιχθεί σε μία άγρια αντιπαράθεση. Όλες αυτές οι αντιπαραθέσεις μπορεί να είναι εξαιρετικά χρήσιμες στην ανάπτυξη της σχέσης σας.

 

Τα πλεονεκτήματα της διαφωνίας

Οι διαφωνίες και αντιπαραθέσεις μας είναι συχνά αναγκαίες για να γνωρίσουμε πραγματικά ο ένας τον άλλον. Μας βοηθούν να διαχωρισθούμε συναισθηματικά με ένα καλό τρόπο από τους συντρόφους μας, καθώς ερχόμαστε σε αντιπαράθεση με το πώς φαίνονται σε μας εκείνη τη στιγμή. Ο συναισθηματικός διαχωρισμός μεταξύ των συντρόφων είναι σημαντικός, επειδή μας επιτρέπει να ενεργήσουμε σαν ξεχωριστά άτομα.

 

Οι διαφωνίες είναι επίσης συχνά αναγκαίες, για να θέσουμε όρια σε μία σχέση. Απλά, δεν είναι πάντοτε δυνατό ή επιθυμητό, να επιβάλει κανείς τον δικό του τρόπο στη σχέση. Μία διαφιλονικία θέτει συναισθηματική ενέργεια πίσω από την επιθυμία του συντρόφου σας να συμπεριφέρεται διαφορετικά. Θα σε βοηθήσει να δεις τι είναι σημαντικό για τον σύντροφο σου και τότε να μπορείς να αποφασίσεις εάν θέλεις να συμμορφωθείς ή όχι με τις επιθυμίες του.

 

Από την άλλη μεριά, εάν αισθάνεστε ότι ο σύντροφος σας δεν σας παίρνει στα σοβαρά, μπορεί να είναι αναγκαίο να αυξήσετε την συναισθηματική φόρτιση σ’ αυτά που λέτε, για να τον κάνετε να σας ακούσει. Σε μία σχέση, και οι δύο σύντροφοι έχουν ανάγκη να ακούγεται εξίσου ο λόγος τους, για να μπορεί να διατηρηθεί η σχέση. Έτσι, λοιπόν, η διαφωνία μπορεί να βοηθήσει να αποκατασταθεί η ανισορροπία ισχύος στη σχέση και να θέσει τα πράγματα σε ομαλή κατάσταση.

 

Τέλος, η διαφωνία μπορεί να καθαρίσει τον αέρα όταν διάφορα «πράγματα» συσσωρεύονται. Είναι, επίσης, ένας καλός τρόπος για να επικοινωνήσετε την ένταση των συναισθημάτων σας και να τα αφήσετε να βγουν προς τα έξω. Δεν είναι καθόλου καλό για μία σχέση να κρατούνται αυτά τα πράγματα μέσα μας. Τελικά, οι διαφωνίες θα σας βοηθήσουν να έλθετε πιο κοντά στον σύντροφο σας. Θα μπορέσετε να μάθετε τον σύντροφο σας για το πρόσωπο που πραγματικά είναι και να μην συνεχίζετε να ζείτε με την φανταστική εικόνα για το ποιος νομίζατε ότι είναι. Αυτή μπορεί να μην είναι μια εύκολη διαδικασία και ίσως περιλαμβάνει απογοήτευση και συναισθηματική αναστάτωση, όμως μπορεί να δημιουργήσετε μία ειλικρινή και βαθιά σχέση με τον αγαπημένο σας.

 

Η διαφωνία μπορεί επίσης να θεωρηθεί σαν ένα βήμα στην ανάπτυξη μιας σχέσης. Όλα όσα αφορούν το άλλο πρόσωπο φαίνονται τέλεια όταν ερωτευόμαστε. Εντούτοις, δεν γνωρίζουμε πραγματικά τον άλλον σ’ αυτό το σημείο και ερωτευόμαστε εν μέρει, λόγω της πεπλανημένης εικόνας μας για το πώς το θέλουμε να είναι. Μετά τον μήνα του μέλιτος, στην αρχή της σχέσης, ακολουθεί μία μακρά και δύσκολη περίοδος, κατά την οποία μαθαίνουμε πραγματικά ο ένας τον άλλον. Οι διαφωνίες σ’ αυτή τη φάση είναι συχνές και κατά τη γνώμη μου, αναπόφευκτες. Δώστε μία περίοδο χάριτος πέντε χρόνων περίπου, για να καταλαγιάσουν τα πράγματα. Μακροχρόνιες σχέσεις δεν δημιουργούνται μέσα σε μία νύχτα. Εντούτοις, οι διαφωνίες μπορεί να είναι πάντοτε ένα στοιχείο στη σχέση σας και ένα καλό εργαλείο να κρατάτε τα πράγματα ανοιχτά και με ειλικρίνεια μεταξύ σας.

 

Στη συνέχεια, ακολουθούν μερικούς βασικούς κανόνες, που θα σας βοηθήσουν ώστε οι διαφωνίες σας να είναι εποικοδομητικές:

 

1. Ποτέ, μα ποτέ, μην χρησιμοποιείτε σωματική βία στον σύντροφο σας Δεν έχει σημασία αν είστε άνδρας ή γυναίκα ή σωματικά ασθενέστερος από τον σύντροφο σας. Η χρήση σωματικής βίας στον σύντροφο σας δεν είναι αποδεκτή σε καμία περίπτωση. Μπορεί να έχετε όλων των ειδών έντονα συναισθήματα, όμως είσαστε ένας ενήλικος που είναι απόλυτα υπεύθυνος για τον χειρισμό των συναισθημάτων του. Εάν αισθάνεστε ότι χάνετε τον έλεγχο του εαυτού σας, απλά απομακρυνθείτε για λίγο από το χώρο της αντιπαράθεσης και δώστε λίγο χρόνο στον εαυτό σας να ηρεμήσει.

 

2. Επίσης, μερικοί άνθρωποι μπορεί να είναι απειλητικοί και χωρίς να χειροδικούν. Προσέξτε, λοιπόν, τις κινήσεις σας και μην απειλείτε το σύντροφο σας με σωματική βία. Επίσης, μη του ρίχνετε αντικείμενα. Η αγάπη δεν αναπτύσσεται μέσα στο φόβο. Μην επιτίθεσθε λεκτικά στον σύντροφο σας Μερικοί άνθρωποι μπορεί να είναι πολύ επιθετικοί και να προσβάλουν με λέξεις και φράσεις. Όμως, οι προσωπικές προσβολές με βρισιές, δεν είναι ούτε αποδεκτές, αλλά ούτε και βοηθούν στην αντιπαράθεση. Να θυμάστε πάντοτε ότι ο σύντροφος σας είναι (ή ήταν) το πρόσωπο για το οποίο νοιαζόσαστε. Αυτός ή αυτή δεν είναι ο εχθρός σας. Εάν δεν τον είχατε αγαπήσει κάποια στιγμή, δεν θα είσασταν σε μία αντιπαράθεση τώρα.

 

3. Παρόλο που είσαστε σε σύγκρουση κατά τη διάρκεια μιας διαφωνίας με τον σύντροφο σας, είσαστε μία ομάδα. Με το να συγκρατηθείτε και να μην προσβάλετε τον σύντροφο σας, προστατεύετε τα συμφέροντα και των δυο σας. Αυτό είναι πιο χρήσιμο από το να προσπαθήσετε να βγείτε νικητής. Ακόμη, φαντασθείτε πόσο θα σας βαραίνει να ζητήσετε συγνώμη αργότερα.

 

Εκφράστε τα δικά σας συναισθήματα

4. Όταν θέλετε να εκφράσετε στο σύντροφο σας ποια πράγματα σας ενοχλούν, πάντοτε πείτε: «Αισθάνομαι…», «Θέλω… από σένα» κλπ. Όταν δηλώνετε το θέμα σας από την δική σας σκοπιά, ξεκαθαρίζετε τι αισθάνεστε εσείς. Όταν όμως πείτε: «Με κάνεις και αισθάνομαι… κάνοντας…», «Είσαι αυτό και αυτό και εκείνο», αυτό είναι μία διαφορετική διαδικασία, που μπορεί να οδηγήσει σε στάση άμυνας και κλείσιμο στα «χαρακώματα».

 

5. Να είστε ειλικρινείς. Μια διαφωνία είναι να δηλώσετε τι είναι κάτι, όπως το βλέπετε εσείς. Θα πρέπει να είσαστε πρόθυμοι να ανοιχθείτε στον σύντροφο σας για το τι αισθάνεστε και ποιες είναι οι σκέψεις σας. Ένα μεγάλο πλεονέκτημα της διαφωνίας, είναι ότι στο θερμό κλίμα της στιγμής μπορεί να είσαστε ειλικρινείς για πράγματα, τα οποία, υπό κανονικές συνθήκες, δεν θα θέλατε να πείτε στον σύντροφο σας. Επιπλέον, οι διαφωνίες μπορούν να βοηθήσουν να δημιουργήσετε μία πιο στενή και ειλικρινή σχέση. Δεν υπάρχει ανάγκη να προσπαθήσετε να κρύψετε ή να προστατέψετε τον σύντροφο σας από το πώς ειλικρινά αισθάνεσθε. Έτσι, λοιπόν, κατά κάποιον τρόπο, μια «πρωτόγονη», «κτηνώδης» ειλικρίνεια, χρειάζεται πολλές φορές, αλλ’ όμως χωρίς προσωπικές προσβολές, επιθέσεις ή ρίχνοντας το φταίξιμο στον σύντροφο σας.

 

Με λίγα λόγια, να είστε ειλικρινείς, αλλά να μην καταδικάζετε τον σύντροφο σας.

6. Να είστε ευθείς. Αυτό το σημείο ακολουθεί το προηγούμενο, δηλαδή της ειλικρίνειας. Εάν λέτε τα πράγματα με το όνομα τους, χωρίς μισόλογα και ασάφειες, η όλη διαφωνία θα τελειώσει γρηγορότερα. Περιορισθείτε στο τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή μεταξύ των δυο σας και πείτε ξεκάθαρα τι σκέπτεστε και τι αισθάνεστε. Αυτό θα χρειαστεί κάποια πρακτική εξάσκηση, καθώς τα έντονα συναισθήματα δεν βοηθούν κάποιον να αρθρώσει το λόγο του όπως πρέπει. Όταν μιλάτε ευθέως, χωρίς περιστροφές, σημαίνει ότι η συζήτηση είναι συντομότερη και ο καθένας έχει τον χρόνο να εκφραστεί.

 

7. Κάνετε ένα «Time Out» Οι διαφωνίες μπορεί να δημιουργούν έντονα συναισθήματα και εκλύουν πολλή ενέργεια. Κάνετε μία ανάπαυλα και απομακρυνθείτε για λίγο από το χώρο της αντιπαράθεσης, ώστε να χαλαρώσετε. Είναι καλό να κάνετε μερικά διαλείμματα και να επανέρχεστε όταν η ατμόσφαιρα θα έχει ηρεμήσει από συναισθηματική άποψη. Για μερικά άτομα είναι πραγματικά δύσκολο να χειριστούν αυτές τις διακοπές. Εάν πράγματι αγχώνεστε όταν ο σύντροφος σας θέλει να έχει ένα «time out», τότε ίσως θα πρέπει να μάθετε να χειρίζεστε το δικό σας στρες σ’ αυτές τις στιγμές.

 

Στην πραγματικότητα, η διαδικασία δεν σταματάει κατά τα διαλείμματα, διότι ο καθένας σύντροφος σκέφτεται και επεξεργάζεται το τι έχει συμβεί. Είναι καλό να μένει κανείς για λίγο μόνος. Το άλλο άτομο είναι ακόμη εκεί γύρω και δεν έχει ετοιμάσει τις βαλίτσες του!

 

Ως εδώ βλέπουμε πως οι διαφωνίες είναι ένα αναγκαίο μέρος στις προσωπικές σχέσεις. Συνεχίζουμε με μερικούς βασικούς κανόνες που θα βοηθήσουν ώστε οι διαφωνίες να είναι εποικοδομητικές.

 

Να είστε πρόθυμοι να συγχωρείτε

Κάποια στιγμή, η διαφωνία θα σταματήσει. Αυτό, συνήθως, συμβαίνει όταν το θέμα έχει λυθεί ή όταν έχει συμβεί κάποια αλλαγή στον έναν από τους συντρόφους ή και στους δυο. Όταν αισθάνεσαι καλά με την εξέλιξη, προσπάθησε να αφήσεις τα πράγματα να «κυλήσουν». Ίσως και να έχουν ειπωθεί αρκετά για την ώρα. Σ’ αυτό το σημείο, κοιτάμε αν είσαι πρόθυμος να συγχωρήσεις τον σύντροφο σου ή να τον αποδεχτείς γι’ αυτό που είναι, ακόμα κι αν αυτό δεν είναι το ιδανικό, που θα θέλατε να είναι.

 

Εάν αυτό είναι κάπως δύσκολο, υπάρχει κάτι άλλο που θα ήθελες να πεις; Από την άλλη πλευρά, μήπως έχεις την τάση να προσπαθείς να είσαι ο νικητής ή να έχεις τον τελευταίο λόγο; Δεν μπορεί και οι δύο να έχετε τον τελευταίο λόγο κάθε φορά. Εντούτοις, όταν συγχωρέσει ο ένας τον άλλον και αφήσετε τα πράγματα να ηρεμήσουν, τότε και οι δύο, σαν ομάδα, θα είστε οι νικητές.

 

Πώς γνωρίζετε ότι οι διαφωνίες σας είναι μάλλον θετικές, παρά καταστροφικές;

Πιστεύω πως κατά την διάρκεια μιας εποικοδομητικής διαφωνίας κάτι καινούργιο συμβαίνει. Εσύ ή ο σύντροφος σου μπορεί να εκφραστείτε διαφορετικά η να αντιδράσετε διαφορετικά. Χρήσιμη είναι η διαφωνία όταν μαθαίνεις κάτι καινούργιο για τον εαυτό σου ή για τον σύντροφο σου, ακόμα κι αν το πρόβλημα δεν έχει λυθεί.

 

Να έχετε πάντοτε στο μυαλό σας ότι μερικά προβλήματα δεν μπορούν να λυθούν και ότι πάντα ίσως να υπάρχουν εντάσεις για τις διαφωνίες μεταξύ σας. Είναι πραγματικά χρήσιμο να διαλογίζεστε τις διαφωνίες, αφού θα έχουν τελειώσει. Σκεφθείτε τί έχετε μάθει για τον σύντροφο σας και για τη σχέση σας μέσα από τη διαδικασία της διαφωνίας.

Τι συμβαίνει όταν επαναλαμβάνετε τις ίδιες διαφωνίες;

Αυτό σημαίνει ότι τα πράγματα έχουν «κολλήσει». Διαφωνίες με μεγάλη ένταση έχουν τις ρίζες τους σε παλιές σχέσεις. Μπορεί να ξαναπαίζετε και οι δύο καταστάσεις από παλιές σχέσεις ή από την παιδική ηλικία. Όσο περισσότερο μαθαίνετε για τον εαυτό σας και τη σχέση σας, τόσο το καλύτερο. Προσπαθήστε να μελετήσετε τις σκέψεις σας πριν να αποδώσετε την ευθύνη στο σύντροφο σας. Για παράδειγμα, «Αισθάνομαι φόβο, ίσως λόγω των παλαιών μου σχέσεων κι έτσι εκνευρίζομαι όταν θέλει να βγει έξω με τις φίλες της, πράγμα που μισώ να το παραδεχθώ και αντ’ αυτού εκνευρίζομαι και διαμαρτύρομαι για την ενέργεια της να βγει με τις φίλες της».

 

Αυτό είναι πιο χρήσιμο από το να σκεφτείς: «Με εκνευρίζει επειδή της αρέσει να βγαίνει έξω με τις φίλες της».

 

Εάν βρίσκετε δύσκολο αυτόν τον τρόπο σκέψης και ενέργειας, τότε συνιστάται η συμβουλή ενός επαγγελματία, ειδικό τις σχέσεις ζευγαριών.

 

Μαθαίνοντας για τον εαυτό σου, είναι ένα σημαντικό στοιχείο στο να είσαι ένας καλός και αγαπημένος σύντροφος.

Ποια είναι τα οφέλη που αποκομίζει ο άνθρωπος από την τέχνη;

Ποιος άνθρωπος δεν έχει θαυμάσει έναν πίνακα ζωγραφικής; Ποιο από εμάς δεν έχει αισθανθεί συγκίνηση στο άκουσμα ενός υπέροχου κομματιού μουσικής; Ποιος δεν έχει ταξιδέψει με ένα λογοτεχνικό βιβλίο;

Η Τέχνη έχει διαπιστωθεί πως προστατεύει την ψυχική υγεία του ανθρώπου, εξυψώνει την πνευματικότητά του και αποτελεί παράλληλα και κομμάτι του πολιτιστικής κληρονομιάς ενός πολιτισμού. Ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης τη χαρακτήρισαν σαν μίμηση και αναπαράσταση της πραγματικότητας, ενώ σύμφωνα με τον Πλάτωνα η τέχνη είναι «μίμησις μιμήσεως», επειδή η πραγματικότητα είναι και αυτή αντίγραφο της ιδανικής Πολιτείας. Ο Φρόυντ είχε εκφράσει την τέχνη ως έναν εξευγενισμό στη λίμπιντο, ενώ ο Χάιντεγκερ πως η τέχνη αποκαλύπτει το είναι. Είναι βέβαιο πως σκοπός της τέχνης είναι να προκαλεί έντονη διέγερση στο νου και το συναίσθημα, επιθυμεί να προκαλεί αισθητική και ακουστική απόλαυση τόσο στο δημιουργό όσο και στον αποδέκτη.

Ποια είναι τα οφέλη που αποκομίζει ο άνθρωπος από την τέχνη;

Ο άνθρωπος εκφράζεται

Μέσα από την τέχνη έχει εκφραστεί κάθε ανθρώπινο συναίσθημα, κάθε αίσθημα αγάπης, μίσους, ζήλειας, πάθους, θυμού έχει αποτελέσει ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης για καλλιτεχνικά δημιουργήματα. Αν δεν υπήρχε η τέχνη, ας αναλογιστούμε πόσο πιο άγριοι θα ήταν οι άνθρωποι και πόσο πιο βλαπτικά θα εκφράζονταν τα συναισθήματά του. Η τέχνη έρχεται και απαλύνει τον ψυχικό πόνο, μέσω της δημιουργίας καλλιτεχνικών δημιουργημάτων στα οποία ο άνθρωπος ξεσπάει και βρίσκει λύτρωση από τον ψυχικό πόνο ακόμα και την εσωτερική χαρά.

Η θρησκευτική λατρεία έχει εκφραστεί ανεπανάληπτα μέσα από διάφορα έργα τέχνης, το ερωτικό συναίσθημα έχει κυριαρχήσει στην ποίηση και τη λογοτεχνία χαρίζοντας στην ανθρωπότητα ιστορίες αγάπης που μέσα στην ανθρωπότητα έμειναν διαχρονικές, σπουδαία ιστορικά γεγονότα έχουν δοξαστεί και αποτυπωθεί σε πίνακες ζωγραφικής. Γεγονότα της απλής καθημερινής ζωής αποδίδονται μοναδικά σε καλλιτεχνικά δημιουργήματα, κάνοντας αστείρευτες πηγές έμπνευσης και τις πιο απλές στιγμές στη ζωή μας.

Αποτελεί τον πνευματικό θησαυρό ενός πολιτισμού

Η τέχνη έρχεται σε άμεση συνάρτηση με την κατανόηση του πνευματικού, κοινωνικού, ιστορικού και γεωγραφικού πλαισίου στο οποίο έζησε και δημιούργησε κάποιος. Μελετώντας κάποιος την ιστορία της τέχνης, αποκρυπτογραφεί παράλληλα τα ιστορικά δεδομένα της εποχής εκείνης και αποκομίζει διάφορες πληροφορίες για τις διαφορετικές αντιλήψεις διάφορων ιστορικών περιόδων.

Εξάπτει τη φαντασία των ανθρώπων

Μέσω της τέχνης, ο άνθρωπος δίνει στον εαυτό του την ελευθερία να εκφραστεί ελεύθερα αποφεύγοντας την προσκόλληση στη σκληρή και άνυδρη πραγματικότητα. Μέσα από την προσφυγή στις τέχνες, η φαντασία και η διαφορετική οπτική για την πραγματικότητα βρίσκει χώρο να εκφραστεί και να δημιουργήσει άφοβα και απρόσκοπτα.

Η προσφυγή στην τέχνη σίγουρα απελευθερώνει τον άνθρωπο από τον ψυχικό πόνο, ομορφαίνει τη ζωή τόσο αισθητικά όσο και πολιτιστικά, γιατρεύει από προσωπικά αδιέξοδα και έντονο ψυχικό πόνο. Ας τη βάλουμε περισσότερο στη ζωή μας λοιπόν.

Οι υπέροχοι άνθρωποι με την ποιότητα της ψυχής & τις ήρεμες συνειδήσεις

“Το πιο ‘μαλακό’ μαξιλάρι για να κοιμηθεί κανείς, είναι μια καθαρή συνείδηση”

Συνείδηση… Δύσκολη λέξη… Δυσεύρετη… ειδικά στις μέρες μας…

Είναι απογοητευτικό ότι εν έτει 2018, παρά την εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης, τις ηλεκτρονικές προόδους, τις διαστημικές κατακτήσεις, ο κώδικας ηθικής παραμένει διαβρωμένος από υποκριτικές συμπεριφορές.

Από ανθρώπους που όχι μόνο δε συγκινούνται από τον πόνο ή τη δυστυχία του άλλου, δε συμμετέχουν στο πάθος ή τη χαρά του, αλλά “συμβάλουν” στην εξόντωσή του…

Η συνείδηση, όμως, είναι χίλια σπαθιά, όπως έλεγε ο Σαίξπηρ. Όποιος βλάπτει το συνάνθρωπό του, είτε από κακία, είτε για να επιτεύξει κάποιο στόχο του, αργά ή γρήγορα θα “κριθεί” από το μαρτύριο της ψυχής… Όσο και να προσπαθήσει να ξεφύγει, οι ερινύες θα παραμονεύουν, προκαλώντας τον να αναθεωρήσει τις πράξεις του…

Κανένας δε θα καταφέρει να έχει καλή πορεία κι εξέλιξη στη ζωή του χωρίς καθαρή, ήσυχη συνείδηση…

Αν ανατρέξουμε στον πλατωνικό διάλογο στο μύθο του Πρωταγόρα, είχε γίνει κατανοητό ότι η έμφυτη ικανότητα του ανθρώπου να αντιλαμβάνεται τη δικαιοσύνη και να αισθάνεται ντροπή για την άδικη συμπεριφορά του, στηρίζει πόλεις και πολιτικά συστήματα. Ενώ το πάγωμα της συνείδησης μπορεί να αποβεί καταστρεπτικό, όχι μόνο σε συλλογικό επίπεδο αλλά κυρίως σε ατομικό.

Άραγε, πόσοι είναι εκείνοι που νιώθουν υπερήφανοι για τις πράξεις τους; Πόσοι κοιτάζονται στον καθρέφτη και δεν ντρέπονται για τον εαυτό τους; Πόσοι κοιμούνται ήρεμοι το βράδυ δίχως να τους κυνηγούν οι τύψεις και οι ενοχές;

Όσο “αναίσθητος” και αν είναι ένας άνθρωπος, θα έρθει η μέρα όπου θα βιώσει την κρίση συνείδησης… Κανείς δεν μπορεί να αποφύγει το αμάρτημά του γιατί πολύ απλά, αποτυπώνεται στο πρόσωπό του… Η συνείδηση δε φιμώνεται και για τον καθένα μας είναι εκεί ένα “πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ”..

“Το βράδυ έχω βρει έναν ωραίο τρόπο για να κοιμάμαι – τους συγχωρώ όλους έναν έναν”

Γιατί ο ήρεμος ύπνος, δεν είναι ένα αγοραζόμενο αγαθό που εξασφαλίζεται με χάπια, αλλά προκύπτει με την ανωτερότητα και ποιότητα της ψυχής…

Κλείστε τον κύκλο. Αυτό που πέρασε δεν θα ξαναγυρίσει ποτέ

Πάντα πρέπει να ξέρουμε πότε κάποιο στάδιο φτάνει στο τέλος του. Αν επιμείνουμε να παραμείνουμε εκεί περισσότερο απ’ όσο χρειάζεται, θα χάσουμε τη χαρά και το νόημα των άλλων σταδίων, τα οποία πρέπει να ζήσουμε.

Να κλείνουμε κύκλους, πόρτες, να γυρίζουμε σελίδα, να ολοκληρώνουμε κεφάλαια – δεν έχει σημασία πώς το λέμε, αυτό που έχει σημασία είναι να αφήνουμε στο παρελθόν τις στιγμές της ζωής μας που πέρασαν.

Μπορείτε να περάσετε πολύ καιρό απορώντας γιατί συνέβη αυτό. Μπορείτε να πείτε στον εαυτό σας ότι δεν θα κάνετε ούτε ένα βήμα πριν κατανοήσετε τις αιτίες που έκαναν ξαφνικά σκόνη κάποια πράγματα που ήταν τόσο σημαντικά και σταθερά στη ζωή σας.

Αυτή η στάση όμως θα αποδειχτεί πολύ ψυχοφθόρα για όλους: Οι γονείς σας, ο άντρας ή η γυναίκα σας, οι φίλοι σας, τα παιδιά σας, η αδερφή σας, όλοι θα ολοκληρώνουν κεφάλαια, θα γυρίζουν σελίδα, θα προχωρούν και όλοι θα στεναχωριούνται επειδή εσείς βρίσκεστε σε τέλμα.

Κανείς δεν μπορεί να βρίσκεται ταυτόχρονα στο παρόν κ στο παρελθόν, ούτε καν όταν προσπαθούμε να κατανοήσουμε αυτά που μας συμβαίνουν. Αυτά που πέρασαν, δεν θα ξαναγυρίσουν: Δεν μπορούμε να μείνουμε για πάντα παιδιά, όψιμοι έφηβοι, γιοι που νιώθουν ενοχές ή μνησικακία για τους γονείς τους, εραστές που ζουν μέρα και νύχτα ένα δεσμό με κάποιον που έχει πια φύγει και δεν έχει την παραμικρή πρόθεση να επιστρέψει.

Οι καταστάσεις περνούν και το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να τις αφήσουμε πράγματι να φύγουν.

Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικό (όσο επίπονο κι αν είναι) να καταστρέφουμε αναμνηστικά, να μετακομίζουμε, να δίνουμε πράγματα σε ορφανοτροφεία, να πουλάμε ή να χαρίζουμε τα βιβλία που έχουμε. Τα πάντα στον ορατό κόσμο είναι εκδήλωση του αοράτου, όσων συμβαίνουν στην καρδιά μας – και καταστρέφοντας ορισμένες αναμνήσεις, σημαίνει και ότι δημιουργούμε χώρο για να πάρουν τη θέση τους άλλες.

Αποδεσμευτείτε από τα πράγματα. Αφήστε τα να φύγουν. Απαγκιστρωθείτε. Κανείς δεν παίζει με σημαδεμένη τράπουλα στη ζωή, έτσι λοιπόν μερικές φορές κερδίζουμε και μερικές χάνουμε. Μην ελπίζετε να σας δώσουν κάτι πίσω, να αναγνωρίσουν τις προσπάθειες σας, να ανακαλύψουν τη μεγαλοφυϊα σας, να κατανοήσουν την αγάπη σας.

Σταματήστε να ανοίγετε την τηλεόραση των συναισθημάτων σας και να βλέπετε συνέχεια την ίδια εκπομπή που σας δείχνει πόσο έχετε υποφέρει από μια απώλεια: Αυτό απλώς σας δηλητηριάζει, τίποτα άλλο.

Δεν υπάρχει τίποτα πιο επικίνδυνο από το να μην αποδεχόμαστε ερωτικούς χωρισμούς, υποσχέσεις για δουλειά που δεν έχουν συγκεκριμένη ημερομηνία εκκίνησης, αποφάσεις που αναβάλλονται συνεχώς στο όνομα της “ιδανικής στιγμής”.

Πριν αρχίσει ένα νέο κεφάλαιο, πρέπει να ολοκληρωθεί το παλιό: Πείτε στον εαυτό σας ότι αυτό που πέρασε δεν θα ξαναγυρίσει ποτέ.

Θυμηθείτε ότι κάποτε μπορούσατε να ζήσετε χωρίς αυτό το πράγμα ή αυτόν τον άνθρωπο – τίποτα δεν είναι αναντικατάστατο, η συνήθεια δεν είναι ανάγκη. Μπορεί να μοιάζει προφανές, μπορεί να είναι ακόμα κ δύσκολο, άλλα είναι πολύ σημαντικό.

Κλείνοντας κύκλους. Όχι από υπεροψία, από αδυναμία ή από αλαζονεία, απλώς επειδή κάτι δεν είναι πια μέρος της ζωής σας.

Κλείστε την πόρτα, αλλάξτε δίσκο, καθαρίστε το σπίτι σας, τινάξτε τη σκόνη.

Σταματήστε να είστε αυτός που ήσασταν και μεταμορφωθείτε σ’ αυτόν που είστε.

Ριζικές αλλαγές στην οφθαλμολογία: «Παρελθόν» γυαλιά και φακοί

Καναδοί επιστήμονες αναμένεται να βάλουν τέλος στα γυαλιά και τους φακούς επαφής καθώς ανακαλύψαν έναν βιονικό φακό που βρίσκεται ήδη στο στάδιο των κλινικών δοκιμών και σύμφωνα με τους ειδικούς, έρχεται να αλλάξει τα μέχρι σήμερα δεδομένα και να ανοίξει νέες σελίδες στην οφθαλμολογία.

Εάν όλα πάνε ομαλά, ο βιονικός φακός (Bionic Lens), θα είναι στα χέρια των οφθαλμοχειρουργών και στην συνέχεια στα μάτια των ασθενών μέσα στα επόμενα δύο χρόνια.

«Οι δυνατότητες που θα προσφέρει ο βιονικός φακός είναι πραγματικά τεράστιες αφού η χρήση του θα μπορούσε να δώσει υπεράνθρωπες ικανότητες» αναφέρει ο χειρουργός οφθαλμίατρος, Καθηγητής Οφθαλμολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Βασίλειος Κοζομπόλης.

Σημειώνει ότι πρόκειται για έναν «δυναμικό φακό που θα αντικαθιστά τον φυσικό φακό μέσα στο μάτι, κατά την διάρκεια της κλασικής επέμβασης καταρράκτη, που είναι μια από τις πιο συχνές και επιτυχημένες χειρουργικές διαδικασίες στην οφθαλμολογία. Αφού τοποθετηθεί εκεί, ο φακός αποκαθιστά την καθαρή όραση σε όλες τις αποστάσεις χωρίς προβλήματα οπτικής ποιότητας. Μπορεί να εστιάζει σε διαφορετικές αποστάσεις και περιοχές έχοντας δυνατότητες τις οποίες δεν διαθέτει ο φυσιολογικός κρυσταλλοειδής φακός ακόμη και του νεαρού ατόμου».

Προσθέτει ότι «θα μπορούσε να βελτιώσει την όραση πέραν του άριστου που θεωρείται το 20/20», λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «θα είναι ορατός ο δείκτης ενός ρολογιού στα 30 μέτρα. Θα μπορεί κανείς να βλέπει καθαρά, με λεπτομέρειες και τα πλέον κοντινά αντικείμενα. Θα είναι διακριτή σχεδόν η κυτταρική λεπτομέρεια εάν π.χ. εστιάσει στην άκρη του δακτύλου του!».

Σύμφωνα με τον κ. Κοζομπόλη, αυτό που είναι ακόμα πιο συναρπαστικό είναι ότι ο φακός θα διαθέτει τη δυνατότητα αναβαθμίσεων και τροποποιήσεων. Για παράδειγμα, εγκαθιστώντας συστήματα προβολής, θα δίνουν στον χρήστη τη δυνατότητα προβολής της οθόνης του τηλεφώνου ή την ενσωμάτωση τεχνολογιών NASA για καλύτερη εστίαση και ανάλυσης της εικόνας.

«Έχουμε αναπτύξει τον Bionic Lens για να λειτουργήσει ομαλά και εντός του ψηφιακού κόσμου. Η ταπεινή μου αντίληψη είναι ότι τα ανθρώπινα όντα θα αποτελέσουν το κέντρο της δραστηριότητας της τεχνητής νοημοσύνης. Η τεχνητή νοημοσύνη θα ενσωματωθεί στον άνθρωπο και θα αυξήσουμε τις ανθρώπινες δυνατότητες πέρα από τα προβλεπόμενα και νωρίτερα απ' ότι πιστεύουμε», ανέφερε ο Δρ. Garth Webb, που είναι από τους βασικούς συντελεστές της εξέλιξης του Bionic Lens.

Σε ότι αφορά το ηθικό σκέλος αυτών των προηγμένων τεχνολογιών και της ενσωμάτωσης στον άνθρωπο φαίνεται ότι θα δημιουργήσει νέο επίπεδο ανισοτήτων, αφού στην πραγματικότητα θα παρέχει «άδικο» πλεονέκτημα σε όσους διαθέτουν τον Bionic Lens, καθώς θα πρέπει να έχουν διαθέσει 3.200 δολάρια, που υπολογίζεται το κόστος του βιονικού φακού σε πρώτη φάση τουλάχιστον, σημειώνει ο κ. Κοζομπόλης.

Επίσης, διευκρινίζει ότι «ο Bionic Lens δεν θα είναι πανάκεια για όλους τους τύπους των οφθαλμικών παθήσεων. Δεν θα μπορεί να αντιμετωπίσει διαταραχές στην αντίληψη χρωμάτων, θολώσεις κερατοειδούς, εκτεταμένη εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, σοβαρές γενετικές νόσους του αμφιβληστροειδούς ή κατεστραμμένα οπτικά νεύρα».

Μπορεί, ωστόσο, προσθέτει ο ίδιος, «να θεωρηθεί ως μια εξαιρετικά αναβαθμισμένη έκδοση του βιολογικού μας φακού, ο οποίος αναπόφευκτα φθείρεται με την ηλικία».

Τιτάνας της Παταγονίας: Ο μεγαλύτερος δεινόσαυρος που είχε μήκος 37 μέτρων

Ο «Παταγοτιτάν» (Τιτάνας της Παταγονίας), είναι ο μεγαλύτερος δεινόσαυρος και πιθανότατα το μεγαλύτερο σε μήκος ζώο που περπάτησε ποτέ πάνω στη Γη.

Τα πρώτα απολιθώματά του είχαν ανακαλυφθεί το 2012 τυχαία από ένα βοσκό σε ένα ράντσο στη νότια Αργεντινή και στη συνέχεια οι ανασκαφές από παλαιοντολόγους έφεραν περισσότερα στο φως, ενώ μία εντυπωσιακή ανακατασκευή του σκελετού του επιδεικνύεται από το 2016 στο Αμερικανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στη Νέα Υόρκη.

Αλλά μόλις τώρα η ενδελεχής επιστημονική μελέτη των απολιθωμάτων του κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το μέγεθος του δεν συγκρινόταν με κανενός άλλου δεινοσαύρου. Οι επιστήμονες για πρώτη φορά του έδωσαν και ένα επίσημο επιστημονικό όνομα Patagotitan mayorum (ο δεύτερος προσδιορισμός δόθηκε προς τιμή της οικογένειας Mayo, στο κτήμα της οποίας βρέθηκαν τα απολιθώματα). Έως τώρα μεγαλύτερος δεινόσαυρος θεωρείτο ο Αργεντινόσαυρος, ο οποίος επίσης είχε βρεθεί στην Αργεντινή.

Ο τρομερός Τυρανόσαυρος (T.rex) μπροστά του θα ωχριούσε, αν και εκείνος ήταν ένας επιθετικός θηρευτής, ενώ ο θηριώδης Παταγοτιτάν ήταν ένα άκακο φυτοφάγο πλάσμα, που ανήκε σε μια υποκατηγορία των σαυροπόδων, συγκεκριμένα στην οικογένεια των τιτανοσαύρων, η οποία περιλαμβάνει τον Αργεντινόσαυρο και άλλους γιγάντιους νοτιοαμερικανικούς δεινόσαυρους.
Έχουν βρεθεί στην ίδια περιοχή έως τώρα έξι απολιθώματα Παταγοτιτάνων ηλικίας περίπου 100 εκατομμυρίων ετών, αλλά παραμένει άγνωστη η αιτία του θανάτου τους.

O Παταγοτιτάν είχε περίπου διπλάσιο βάρος από γνωστότερους γίγαντες όπως ο Βραχιόσαυρος και ο Απατόσαυρος. Εκτιμάται ότι είχε βάρος περίπου 69 τόνων, μήκος 37 μέτρων (όσο 14 ασιατικοί ελέφαντες ο ένας πίσω από τον άλλο ή δύο μεγάλες νταλίκες ή ένα επταόροφο κτίριο) και ύψος σώματος γύρω στα έξι μέτρα, ενώ ο μακρύς λαιμός του μπορεί να έφθανε και τα 15 μέτρα.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αργεντινό παλαιοντολόγο Ντιέγκο Πολ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό βιολογίας "Proceedings of the Royal Society B" της Βασιλικής Εταιρείας επιστημών της Βρετανίας, σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης» και το "New Scientist".

«Ο T.rex θα έμοιαζε σαν νάνος δίπλα σε αυτόν τον γίγαντα. Είναι σαν να συγκρίνεις ένα ελέφαντα με ένα λιοντάρι» δήλωσε ο Πολ.

Η γαλάζια φάλαινα -το μεγαλύτερο ζώο σήμερα- δεν ξεπερνά τα 30 μέτρα σε μήκος. Όμως ζυγίζοντας έως 200 τόνους, κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ βάρους μεταξύ των ζώων που έχουν ζήσει στη Γη.

Η Γη είχε νερό ακόμα και πριν από τη σύγκρουση που έφτιαξε το φεγγάρι

Η Γη μπορεί να είχε νερό πολύ πριν από όσο νομίζαμε. Ο πλανήτης μπορεί να είχε λίμνες και ωκεανούς ακόμη και πριν από το γιγαντιαίο κτύπημα που δημιούργησε το φεγγάρι και το νερό θα μπορούσε να επιβιώσει μετά από αυτή τη κολοσσιαία σύγκρουση.

 

Οι ωκεανοί της Γης ίσως έχουν αντέξει τη συντριβή που έκανε το φεγγάρι

Παλαιότερα θεωρήθηκε ότι τα περισσότερα ή και όλα τα νερά των ωκεανών της Γης μεταφέρθηκαν στον πλανήτη με κομήτες και αστεροειδείς μετά τη δημιουργία του φεγγαριού. Αλλά ο Richard Greenwood στο Βρετανικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο Milton Keynes και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν ότι μπορεί το νερό να ήταν ήδη εδώ.

 

Ο Greenwood και οι συνεργάτες του συνέκριναν τη σύνθεση οξυγόνου των βράχων του φεγγαριού μας που έφεραν πίσω στη Γη οι αστροναύτες του Απόλλωνα, με εκείνη των ηφαιστειακών πετρωμάτων από τον ωκεάνιο πυθμένα.

 

Η παρουσία υγρού νερού μεταβάλλει τις ποσότητες διαφόρων ισοτόπων οξυγόνου στους βράχους. Έτσι, εάν το μεγαλύτερο μέρος του νερού στη Γη είχε φθάσει μετά τη γιγαντιαία πρόσκρουση, τα πετρώματα θα πρέπει να έχουν σαφώς διαφορετικές συνθέσεις οξυγόνου. Οι βράχοι από το φεγγάρι θα πρέπει να δείχνουν ελάχιστα σημάδια αλλαγής από το νερό.

 

Αλλά ο Greenwood και η ομάδα του ανίχνευσαν  μια μικρή μόνο διαφορά μεταξύ των σεληνιακών και των χερσαίων γήινων βράχων.

 

Πρώιμο νερό

Το γεγονός αυτό υποδηλώνει ότι πρέπει να υπήρχε υγρό νερό στη Γη πριν από τη σύγκρουση που σχημάτισε φεγγάρι με ένα σώμα του μεγέθους του Άρη, το οποίο πιστεύεται ότι συνέβη περίπου 100 εκατομμύρια χρόνια μετά το σχηματισμό του ηλιακού συστήματος. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το μεγαλύτερο μέρος του νερού που έχουμε τώρα μπορεί να ήταν ήδη εδώ, και στη συνέχεια μεταξύ 5 και 30 τοις εκατό από αυτό μεταφέρθηκε αργότερα από αστεροειδείς και κομήτες.

 

Άλλες εργασίες έδειξαν ότι πολλοί απομακρυσμένοι κόσμοι σε άλλα συστήματα αστεριών υπέστησαν παρόμοιες συγκρούσεις νωρίς στην εξέλιξή τους, γεγονότα που πιστεύαμε ότι σήμαιναν ότι δεν θα μπορούσαν να έχουν υγρό νερό, εκτός κι αν παραδόθηκαν αργότερα.

 

Το γεγονός ότι το υγρό νερό μπορεί να επιζήσει των καταστροφικών επιπτώσεων από σώματα μεγέθους ενός πλανήτη σημαίνει ότι πρέπει να είναι άφθονο στους κόσμους σε άλλα συστήματα αστέρων , λέει ο Greenwood. Η ζωή όπως γνωρίζουμε απαιτεί νερό, οπότε αυτό θα μπορούσε να κάνει τους εξωπλανήτες πιο φιλόξενους.

 

«Οι εξωπλανήτες με νερό στις επιφάνειές τους μπορεί να είναι πολύ πιο συνηθισμένοι από ό, τι πιστεύαμε προηγουμένως. Και όπου υπάρχει νερό, θα μπορούσε επίσης να υπάρξει ζωή «, λέει ο Greenwood.

Δημόκριτος: Η ευδιαθεσία

Ο Δημόκριτος από την πλούσια κατά τον πέμπτο αιώνα θρακική πόλη των Αβδήρων είναι γνωστός κυρίως για τη συμβολή του στην ανάπτυξη και συστηματοποίηση της ατομικής θεωρίας που είχε συλλάβει ο Λεύκιππος. Θεμελιώδης αρχή της θεωρίας αυτής είναι ότι η ύλη αποτελείται από αδιαίρετα σωματίδια, τα οποία χωρίζονται μεταξύ τους από το κενό και διαφέρουν ως προς το σχήμα, τη διάταξη και την κατάστασή τους -διαφορές που εξηγούν την ποικιλία στη φύση. Όσα αποσπάσματα ωστόσο μας έχουν σωθεί από τον Δημόκριτο προέρχονται στη συντριπτική τους πλειονότητα από τα ηθικά του έργα και εκφράζουν απόψεις παρόμοιες με αυτές του Επίκουρου. Το ηθικό ιδεώδες του Δημόκριτου συνίσταται στην προστασία των ατόμων της ψυχής από βίαιες ψυχικές αναστατώσεις. Στο παρατιθέμενο απόσπασμα από το έργο Περὶ εὐθυμίης (= Σχετικά με την ευδιαθεσία, την ψυχική γαλήνη) ο Δημόκριτος διατυπώνει την άποψη ότι η ευδιαθεσία επιτυγχάνεται με την αποφυγή των ακραίων καταστάσεων της στέρησης και του κορεσμού, και τη «συμμετρία» του βίου, δηλ. τη μετρημένη ζωή. Ενδεικτική της σχέσης των ηθικών απόψεων του Δημοκρίτου με τη φυσική του είναι η χρήση πολλών αφηρημένων όρων στην αρχή του αποσπάσματος.

 

Γιατί την ψυχική γαλήνη τη φέρνει στους ανθρώπους η συγκρατημένη διασκέδαση και η σύμμετρη ζωή. Η στέρηση και η υπεραφθονία τείνουν να μετατρέπονται στο αντίθετό τους και να προκαλούν στην ψυχή μεγάλες κινήσεις· και οι ψυχές που κινούνται σε μεγάλη έκταση δεν είναι ούτε ευσταθείς ούτε γαλήνιες. Πρέπει λοιπόν να έχει κανείς το νου του σε πράγματα που ανταποκρίνονται στις δυνάμεις του και να είναι ευχαριστημένος με αυτά που έχει. Να μη δίνει μεγάλη σημασία στα όσα ζηλεύουν ή θαυμάζουν οι πολλοί και να μην τα σκέφτεται συνεχώς. Να κοιτάζει πώς ζουν οι ταλαίπωροι και να συναισθάνεται πόσο υποφέρουν. Με αυτό τον τρόπο, τα πράγματα που είναι κοντά του και τα έχει στη διάθεσή του μπορεί κάλλιστα να του φανούν μεγάλα και αξιοζήλευτα· η ψυχή του δεν θα υποφέρει πια επιθυμώντας περισσότερα. Γιατί όποιος θαυμάζει τους ανθρώπους που έχουν πλούτη και μακαρίζονται από τους άλλους, όποιος εντρυφεί συνεχώς στις αναμνήσεις του, αναγκάζεται να σκαρφίζεται πάντοτε κάτι καινούριο και να σπρώχνεται από την επιθυμία του σε πράξεις ανεπανόρθωτες και παράνομες. Γι᾽ αυτό ακριβώς δεν πρέπει κανείς να ψάχνει για πράγματα που είναι μακριά του, παρά να ικανοποιείται με τα όσα είναι κοντά του, συγκρίνοντας τη ζωή του με τη ζωή εκείνων που βρίσκονται σε χειρότερη θέση. Έχοντας στο νου του πόσα υποφέρουν εκείνοι, πρέπει να μακαρίζει τον εαυτό του για το πόσο καλύτερα ζει ο ίδιος. Γιατί αν το βάλεις αυτό καλά στο νου σου, θα ζεις πιο γαλήνια και θα αποτρέψεις όχι λίγα κακά στη ζωή σου -το φθόνο, τη ζήλια και την κακεντρέχεια.

 

Δημόκριτος, 57. – Απόσπασμα 191 Diels-Kranz

ΑΙΣΩΠΟΣ - Μῦθοι (216.1-220.1)

216. ΠΑΙΣ ΚΛΕΠΤΗΣ ΚΑΙ ΜΗΤΗΡ [216.1] παῖς ἐκ διδασκαλείου τὴν τοῦ συμφοιτητοῦ δέλτον ἀφελόμενος τῇ μητρὶ ἐκόμισε. τῆς δὲ οὐ μόνον αὐτὸν μὴ ἐπιπληξάσης, ἀλλὰ καὶ ἐπαινεσάσης αὐτὸν ἐκ δευτέρου ἱμάτιον κλέψας ἤνεγκεν αὐτῇ· ἔτι δὲ μᾶλλον ἀποδεξαμένης αὐτῆς προϊὼν τοῖς χρόνοις ὡς νεανίας ἐγένετο, ἤδη καὶ τὰ μείζονα κλέπτειν ἐπεχείρει. ληφθεὶς δέ ποτε ἐπ᾽ αὐτοφώρῳ καὶ περιαγκωνισθεὶς ἐπὶ τὸν δήμιον ἀπήγετο. τῆς δὲ μητρὸς ἐπακολουθούσης αὐτῷ καὶ στερνοκοπούσης εἶπε βούλεσθαί τι αὐτῇ πρὸς τὸ οὖς εἰπεῖν καὶ προσελθούσης αὐτῆς ταχέως τοῦ ὠτίου ἐπιλαβόμενος καταδήξας ἀφείλετο. τῆς δὲ κατηγορούσης αὐτοῦ δυσσέβειαν, εἴπερ μὴ ἀρκεσθεὶς οἷς ἤδη πεπλημμέληκε καὶ τὴν μητέρα ἐλωβήσατο, ἐκεῖνος ὑπολαβὼν ἔφη· «ἀλλ᾽ ὅτε σοι πρῶτον τὴν δέλτον κλέψας ἤνεγκα, εἰ ἐπέπληξάς μοι, οὐκ ἂν μέχρι τούτου ἐχώρησα καὶ ἐπὶ θάνατον ἠγόμην».
ὁ λόγος δηλοῖ, ὅτι τὸ κατ᾽ ἀρχὰς μὴ κολαζόμενον ἐπὶ μεῖζον αὔξεται.

217. ΠΕΡΙΣΤΕΡΑ ΔΙΨΩΣΑ
[217.1] περιστερὰ δίψει συνεχομένη ὡς ἐθεάσατο ἔν τινι πίνακι κρατῆρα ὕδατος γεγραμμένον, ὑπέλαβεν ἀληθῆ εἶναι. διόπερ πολλῷ ῥοίζῳ ἐνεχθεῖσα ἔλαθεν ἑαυτὴν τῷ πίνακι ἐντινάξασα. συνέβη οὖν αὐτῇ τῶν πτερῶν περιθραυσθέντων ἐπὶ τὴν γῆν καταπεσοῦσαν ὑπό τινος τῶν παρατυχόντων συλληφθῆναι.
οὕτως ἔνιοι τῶν ἀνθρώπων διὰ σφοδρὰς ἐπιθυμίας ἀπερισκέπτως τοῖς πράγμασιν ἐπιχειροῦντες ἑαυτοὺς εἰς ὄλεθρον ἐμβάλλουσιν.

218. ΠΕΡΙΣΤΕΡΑ ΚΑΙ ΚΟΡΩΝΗ
[218.1] περιστερὰ ἔν τινι περιστερεῶνι τρεφομένη ἐπὶ πολυτεκνίᾳ ἐφρυάττετο. κορώνη δὲ ἀκούσασα αὐτῆς τῶν λόγων ἔφη· «ἀλλ᾽, ὦ αὕτη, πέπαυσο ἐπὶ τούτῳ ἀλαζονεύουσα. ὅσῳ γὰρ ἂν πλείονα τέκνα ἔχῃς, τοσούτῳ περισσοτέρᾳ δουλείᾳ στενάξεις».
οὕτω καὶ τῶν οἰκετῶν δυστυχέστεροί εἰσιν, ὅσοι ἐν τῇ δουλείᾳ τεκνοποιοῦσιν.

219. ΠΙΘΗΚΟΣ ΚΑΙ ΑΛΙΕΙΣ
[219.1] πίθηκος ἐπί τινος ὑψηλοῦ δένδρου καθήμενος ὡς ἐθεάσατο ἁλιεῖς ἐπί τινος ποταμοῦ σαγήνην βάλλοντας, παρετηρεῖτο τὰ ὑπ᾽ αὐτῶν πραττόμενα. ὡς δὲ ἐκεῖνοι τὴν σαγήνην ἀνασπάσαντες μικρὸν ἄποθεν ἠρίστουν, καταβὰς ἐπειρᾶτο καὶ αὐτὸς τὰ αὐτὰ πράττειν· φασὶ γὰρ μιμητικὸν εἶναι τὸ ζῷον. ἐφαψάμενος δὲ τῶν δικτύων ὡς συνελήφθη, ἔφη πρὸς ἑαυτόν· «ἀλλ᾽ ἔγωγε δίκαια πέπονθα. τί γὰρ ἁλιεύειν μὴ μαθὼν τοῦτο ἐπεχείρουν;»
ὁ λόγος δηλοῖ, ὅτι ἡ τῶν μὴ προσηκόντων ἐπιχείρησις οὐ μόνον ἀσύμφορος, ἀλλὰ καὶ ἐπιβλαβής ἐστιν.

220. ΠΛΟΥΣΙΟΣ ΚΑΙ ΒΥΡΣΟΔΕΨΗΣ
[220.1] πλούσιος βυρσέως παραπλησιάζοντος μὴ δυνάμενος τὴν δυσωδίαν φέρειν ἐπέκειτο αὐτῷ, ἵνα μεταβῇ. ὁ δὲ ἀεὶ ἀνεβάλλετο λέγων μετ᾽ ὀλίγον χρόνον μεταβήσεσθαι. τούτου δὲ συνεχῶς γενομένου συνέβη χρόνου διελθόντος τὸν πλούσιον ἐν συνηθείᾳ γενόμενον τῆς δυσωδίας μηκέτι αὐτῷ διενοχλεῖν.
ὁ λόγος δηλοῖ, ὅτι ἡ συνήθεια καὶ τὰ δυσχερῆ τῶν πραγμάτων καταπραΰνει.

***
216. Το κλεφτρόνι και η μάνα του.
[216.1] Ήταν μια φορά ένα σχολιαρόπαιδο που σούφρωσε την πλάκα του συμμαθητή του στο σχολείο και την έφερε στη μάνα του. Εκείνη, που λέτε, όχι μόνο δεν τον μάλωσε αλλά του είπε και μπράβο. Την επόμενη φορά, λοιπόν, ο κλεφταράκος βούτηξε και της πήγε ένα πανωφόρι. Το καλοδέχτηκε και αυτό η μάνα με ακόμη μεγαλύτερους επαίνους. Έτσι, καθώς το παιδί μεγάλωσε με τον καιρό και έγινε νεαρούλης, άρχισε πλέον να καταπιάνεται με πιο χοντρές κλοπές. Έλα όμως που μια μέρα τον έπιασαν στα πράσα: αμέσως τότε του δέσανε τα χέρια πισθάγκωνα και τον τραβούσαν κατευθείαν για τον δήμιο. Όσο για τη μάνα, αυτή ακολουθούσε από πίσω του και βάραγε τα στήθια της θρηνώντας. Σε κάποια στιγμή, λοιπόν, ο νεαρός τής φώναξε πως ήθελε να της ψιθυρίσει κάτι στο αυτί. Μόλις τον πλησίασε εκείνη, τούτος γράπωσε με τα δόντια του το αυτί της, το δάγκασε με όλη του τη δύναμη και της το ξερίζωσε. Η γυναίκα, φυσικά, ξέσπασε σε δριμύ κατηγορητήριο: «Ξεδιάντροπε! Σαν να μη σου έφταναν τα εγκλήματα που έχεις διαπράξει! Τη μάνα σου, βρε, τη μάνα σου τόλμησες να σακατέψεις;». Όμως ο γιος της τής έκοψε τη φόρα και έκραξε: «Γιατί, μωρή, δεν με μάλωσες τότε που έκανα την πρώτη μου κλεψιά και σου έφερα εκείνη την πλάκα; Άμα το είχες κάνει, δεν θα είχα καταντήσει εδώ πέρα τώρα, να με τραβολογάνε για εκτέλεση».
Το δίδαγμα του μύθου: Άμα δεν τιμωρήσεις το κακό από την αρχή, με τον καιρό θα φουντώσει πιο πολύ.

217. Το περιστέρι που διψούσε.
[217.1] Ήταν ένα περιστέρι που το βασάνιζε δίψα, ώσπου σε κάποια στιγμή αντίκρισε μια ζωγραφιά που απεικόνιζε στάμνα με νερό. Το χαζοπούλι, που λέτε, νόμισε πως η μπογιατισμένη στάμνα ήταν αληθινή. Γι᾽ αυτό πήρε πολλή φόρα και πέταξε καταπάνω της· και έτσι, άθελά του, κοπανήθηκε με δύναμη πάνω στη ζωγραφισμένη σανίδα. Φαντάζεστε λοιπόν τί του συνέβη: τα φτερά του τσακίστηκαν γύρω τριγύρω, με αποτέλεσμα το πουλί να πέσει στο έδαφος και να το τσακώσει κάποιος περαστικός.
Έτσι συμβαίνει με μερικούς ανθρώπους: Από τη σφοδρή λαχτάρα τους καταπιάνονται με τη μία ή την άλλη υπόθεση δίχως περίσκεψη, με αποτέλεσμα να ρίχνονται κατευθείαν στον χαμό.

218. Η περιστέρα και η κουρούνα.
[218.1] Ήταν μια περιστέρα που την εξέτρεφαν στον περιστερώνα. Αυτή, που λέτε, όλο καυχιότανε για το πλήθος των τέκνων της. Μια μέρα, όμως, άκουσε τους κομπασμούς της η κουρούνα και την έβαλε στη θέση της: «Σκάσε, μωρή βλαμμένη, πάψε πια να κοκορεύεσαι για αυτό. Δεν το καταλαβαίνεις; Όσο πιο πολλά παιδιά κάνεις, τόσο περισσότεροι θα είναι οι σκλάβοι που θα κλαις τη μοίρα τους».
Το ίδιο ισχύει και για τους δούλους: Όσοι κάνουν παιδιά μέσα στη σκλαβιά είναι πιο δυστυχισμένοι.

219. Ο πίθηκος και οι ψαράδες.
[219.1] Μια φορά ο πίθηκος αναρριχήθηκε και κούρνιασε πάνω σε ψηλό δέντρο. Από εκεί πάνω πήρε το μάτι του κάτι ψαράδες που ρίχνανε το μεγάλο δίχτυ τους μέσα στο ποτάμι. Βάλθηκε λοιπόν να παρατηρεί τί έκαναν. Με τα πολλά, εκείνοι τράβηξαν το δίχτυ τους έξω στην όχθη και αποτραβήχτηκαν λίγο πιο πέρα για να κολατσίσουν. Τότε ο πίθηκος κατέβηκε κάτω και προσπάθησε να κάνει και αυτός την ίδια δουλειά. Βλέπετε, τούτο το ζώο είναι κατεξοχήν μιμητικό, καθώς λένε. Μόλις όμως πήγε να απλώσει χέρι στα δίχτυα, ευθύς μπλέχτηκε και παγιδεύτηκε στα βρόχια τους. Συλλογίστηκε λοιπόν από μέσα του: «Μωρέ καλά να πάθω. Τί μου ήρθε να καταπιαστώ με τέτοια δουλειά, τη στιγμή που είμαι άσχετος με το ψάρεμα;».
Το δίδαγμα του μύθου: Το να καταπιάνεσαι με δουλειές που δεν σου ταιριάζουν δεν είναι μόνο ανώφελο αλλά και επιζήμιο.

220. Ο πλούσιος και ο βυρσοδέψης.
[220.1] Ήταν μια φορά ένας πλούσιος που είχε για γείτονά του έναν ταμπάκη. Λοιπόν, που λέτε, δεν μπορούσε να υποφέρει τη δυσωδία και όλο πίεζε τον ταμπάκη να μετακομίσει. Εκείνος όμως όλο υποσχόταν ότι νά, τώρα σε λίγο καιρό θα τα μαζέψει και θα φύγει, και το πήγαινε από αναβολή σε αναβολή. Έτσι γινόταν συνέχεια, μέχρι που ξέρετε τί συνέβη; Με τον καιρό ο πλούσιος συνήθισε την απαίσια μυρωδιά και πια δεν τον ενοχλούσε.
Το δίδαγμα του μύθου: Η συνήθεια καθιστά υποφερτές ακόμη και τις πιο δύσκολες καταστάσεις.

Η φωνή μέσα στο κεφάλι σου

Πιθανότατα να έχεις συναντήσει "τρελούς" στο δρόμο, που μιλούν αδιάκοπα μόνοι τους ή μουρμουρίζουν. Ε, λοιπόν, αυτό δεν είναι και πολύ διαφορετικό από εκείνο που κάνεις εσύ και όλοι οι άλλοι "φυσιολογικοί" άνθρωποι, με τη διαφορά ότι εσείς δεν το κάνετε μεγαλόφωνα.

 

Η φωνή μέσα στο κεφάλι σου σχολιάζει, εικάζει, κρίνει, συγκρίνει, παραπονιέται, συμπαθεί, αντιπαθεί, κ.ο.κ.

 

Αυτή η φωνή δεν είναι απαραίτητα σχετική με την κατάσταση στην οποία βρίσκεσαι εκείνη τη στιγμή. Μπορεί να αναβιώνει το πρόσφατο ή το μακρινό παρελθόν, να προβάρει ή να φαντάζεται πιθανές μελλοντικές καταστάσεις.

 

Σ’ αυτή την περίπτωση, συχνά φαντάζεται ότι τα πράγματα θα πάνε στραβά ή ότι θα έρθουν αρνητικές καταστάσεις - αυτό ονομάζεται ανησυχία. Κάποιες φορές αυτή η κασέτα συνοδεύεται από οπτικές εικόνες ή "νοερές ταινίες".

 

Ακόμα κι αν η φωνή είναι σχετική με την κατάσταση στην οποία βρίσκεσαι, θα την ερμηνεύσει σε σχέση με το παρελθόν. Αυτό συμβαίνει επειδή η φωνή ανήκει στον "εκπαιδευμένο" νου σου, που είναι το αποτέλεσμα όλης της περασμένης σου ιστορίας, καθώς και του συλλογικού νοητικού πλαισίου που έχεις κληρονομήσει.

 

Έτσι, βλέπεις και κρίνεις το παρόν μέσα από τα μάτια του παρελθόντος και παίρνεις μια εντελώς διαστρεβλωμένη όψη του.

 

Δεν είναι ασυνήθιστο να είναι αυτή η φωνή ο χειρότερος εχθρός σου. Πολλοί είναι εκείνοι που ζουν με ένα βασανιστή μέσα στο κεφάλι τους, που συνεχώς τους επιτίθεται και τους τιμωρεί, που τους στραγγίζει τη ζωτική τους ενέργεια.

 

Αυτή η φωνή είναι η αιτία απερίγραπτης δυστυχίας και ταλαιπωρίας, αλλά και αρρώστιας.

 

Το καλό είναι ότι μπορείς να ελευθερωθείς από το νου σου. Αυτή είναι η μόνη αληθινή απελευθέρωση.

 

Μπορείς να κάνεις το πρώτο βήμα τώρα αμέσως. Άρχισε να ακούς τη φωνή μέσα στο κεφάλι σου όσο πιο συχνά μπορείς. Δώσε ιδιαίτερη προσοχή στα επαναλαμβανόμενα πρότυπα σκέψης, σ’ αυτούς τους παλιούς δίσκους γραμμοφώνου που παίζουν στο κεφάλι σου ίσως για πολλά χρόνια.

 

Αυτό εννοώ λέγοντας να "παρατηρείς αυτόν που σκέφτεται", που με άλλα λόγια σημαίνει: άκου τη φωνή μέσα στο κεφάλι σου· να είσαι εκεί παρών, ως μάρτυρας.

 

Όταν ακούς αυτή τη φωνή, κάνε το αμερόληπτα. Δηλαδή, μην κρίνεις. Μην κρίνεις και μην καταδικάζεις αυτό που ακούς, γιατί αλλιώς, η ίδια φωνή έχει ξαναμπεί από την πίσω πόρτα.

 

Απλώς συνέχισε να την παρατηρείς. Σύντομα θα συνειδητοποιήσεις ότι η φωνή είναι εκεί κι εδώ είσαι εσύ, που την ακούς, που την παρατηρείς. Αυτή η συνειδητοποίηση του είμαι, αυτή η αίσθηση της δικής σου παρουσίας, δεν είναι σκέψη. Προέρχεται από κάτι που είναι πέρα από τον νου.

 

Έτσι, όταν ακούς μια σκέψη, έχεις επίγνωση όχι μόνο της σκέψης, αλλά και του εαυτού σου που παρατηρεί αυτή τη σκέψη. Έχεις μπει σε μια νέα διάσταση της συνειδητότητας.

 

Καθώς ακούς τη σκέψη, νιώθεις μια συνειδητή παρουσία -τον βαθύτερο εαυτό σου- πίσω ή κάτω από τη σκέψη. Τότε η σκέψη χάνει τη δύναμη που ασκεί πάνω σου και σύντομα υποχωρεί, επειδή δεν ενεργοποιείς πια τον νου σου με το να ταυτίζεσαι μαζί του.

 

Αυτή είναι η αρχή του τέλους της αθέλητης και καταναγκαστικής σκέψης.

 

Όταν η σκέψη υποχωρεί, τότε βιώνεις μια ασυνέχεια στη ροή του νου - ένα κενό "μη-νου".

 

Στην αρχή τα κενά αυτά είναι σύντομα, διαρκούν λίγα δευτερόλεπτα ίσως, αλλά σταδιακά γίνονται όλο και μεγαλύτερα. Όταν εμφανίζονται αυτά τα κενά, νιώθεις μέσα σου ησυχία και γαλήνη.

 

Αυτή είναι η αρχή της αίσθησης της φυσικής σου κατάστασης, της αισθητής ενότητας με την Ύπαρξη, που συνήθως συσκοτίζεται από τον νου.

 

Με την εξάσκηση, η αίσθηση της ησυχίας και της γαλήνης βαθαίνει.

 

Στην πραγματικότητα, το βάθος της δεν έχει τέλος. Νιώθεις επίσης να αναδύεται από μέσα σου μια άφατη χαρά: η χαρά της Ύπαρξης.

Έκχαρτ Τόλλε, Η δύναμη του τώρα

Οι μύθοι της ευτυχίας

Η ψυχολόγος Σόνια Λιουμπομίρσκι του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Ρίβερσαϊντ βραβευμένη με το βραβείο θετικής ψυχολογίας Templeton, υποστηρίζει ότι οι περισσότεροι πιστεύουμε μια σειρά από μύθους, νομίζοντας πως θα είμαστε για πάντα ευτυχισμένοι φτάνει να πετύχουμε τους στόχους που επιβάλλει η κουλτούρα μας. Αυτή η περιορισμένη αντίληψη της ευτυχίας δεν μας αφήνει να αντιληφθούμε τα θετικά που συνοδεύουν κάθε αρνητικό γεγονός της ζωής και να αναγνωρίσουμε την ανάπτυξη που μας προσφέρει.

«Αντί να σας προκαλέσουν τρόμο ή κατάθλιψη, τα σημεία κρίσης της ζωής σας μπορούν να γίνουν ευκαιρίες για ανανέωση, ανάπτυξη και ουσιαστική αλλαγή. Όμως, εκείνο που έχει πραγματικά σημασία είναι πώς τα υποδέχεστε: η επιστήμη δείχνει πως η τύχη ευνοεί όντως τους προετοιμασμένους”, λέει η Sonja Lyubomirsky.

 

Όπως αποτυπώνει στο βιβλίο της «Οι Μύθοι της Ευτυχίας», αρκεί να καταλάβουμε πως «ευτυχισμένος δεν είναι αυτός που βιώνει μια σειρά συγκεκριμένων καταστάσεων, αλλά εκείνος που έχει συγκεκριμένους τρόπους αντιμετώπισης των καταστάσεων της ζωής».

 

Το ζητούμενο είναι η διαρκής ευτυχία. Όμως υπάρχει ένα εμπόδιο: Η ηδονική προσαρμογή = η τάση να συνηθίζουμε, να παίρνουμε σαν δεδομένο οτιδήποτε θετικό μας συμβαίνει Επίσης, ο άνθρωπος είναι πολύ πιο ευπροσάρμοστος απ’ όσο νομίζουμε, τόσο στο καλό όσο και στο κακό. Σε στιγμές κρίσεις επιλέγουμε το μέλλον μας. Επιστρέφει στο αρχικό επίπεδο ευτυχίας ξεχνώντας αυτό που του προκάλεσε χαρά ή πόνο Σκοπός του είναι η επιβράδυνση της προσαρμογής μετά από τη θετική αλλαγή και ο επαναπροσανατολισμός μας μετά από μια αρνητική. Επιλογή ορθολογικής διαδρομής αντί διαισθητικής καθώς η σκέψη είναι προτιμότερη από το ένστικτο.

 

Σχεδόν όλοι πιστεύουμε σε κάποια πράγματα ή σε μύθους της ευτυχίας – πεποιθήσεις ότι ορισμένα επιτεύγματα (γάμος, παιδιά, δουλειά, πλούτη) θα μας εξασφαλίσουν παντοτινή ευτυχία, και ότι ορισμένες αποτυχίες ή αναποδιές (προβλήματα υγείας, έλλειψη συντρόφου, φτώχεια) θα μας κάνουν δυστυχισμένους για πάντα. Αυτή η απλουστευτική κατανόηση της ευτυχίας ενισχύεται από την κουλτούρα μας και συνεχίζει να υπάρχει, παρά τα συντριπτικά επιστημονικά στοιχεία που δείχνουν πως η ευτυχία μας δεν βασίζεται σε τέτοιες «ασπρόμαυρες» αρχές.

 

Ένας τέτοιος μύθος ευτυχίας είναι η αντίληψη ότι «Θα είμαι ευτυχισμένος όταν, ___________________»  (Συμπληρώστε το κενό).

 

Θα είμαι ευτυχισμένος όταν πάρω αυτή την προαγωγή, όταν παντρευτώ, όταν κάνω παιδί, όταν γίνω πλούσιος, κερδίσω το τζόκερ, βρω τη δουλειά των ονείρων μου, αγοράσω τις γόβες laboutin και ούτω καθεξής.

 

Το λάθος εδώ δεν είναι ότι αν πραγματοποιήσουμε αυτά τα όνειρα δεν θα γίνουμε ευτυχισμένοι. Είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα γίνουμε. Το πρόβλημα είναι ότι αυτά τα επιτεύγματα, ακόμη και όταν αρχικά είναι απολύτως ικανοποιητικά, δεν θα μας κάνουν τόσο ευτυχισμένους όσο νομίζουμε ή για τόσο μεγάλο διάστημα. Έτσι, όταν πετύχουμε αυτούς τους στόχους και δεν νιώσουμε όσο ευτυχισμένοι περιμέναμε, συμπεραίνουμε πως πρέπει να έχουμε κάποιο πρόβλημα, ή ότι είμαστε οι μόνοι που νιώθουμε έτσι.

 

Η αντίστροφη αντίληψη, ένας εξίσου διαδεδομένος και εξίσου τοξικός μύθος ευτυχίας, είναι η πεποίθηση ότι «Δεν μπορώ να είμαι ευτυχισμένος όταν, ___________________» (Συμπληρώστε το κενό). 

 

Για παράδειγμα «Δεν μπορώ να είμαι ευτυχισμένος όταν δεν έχω δουλειά, είμαι μόνος μου, έχω αυτήν την περιφέρεια/στήθος/μύτη κλπ.

 

Όταν μας τύχει μια αναποδιά, αντιδρούμε συχνά υπερβολικά. Νιώθουμε ότι δεν θα μπορέσουμε ποτέ να ξαναγίνουμε ευτυχισμένοι, ότι η ζωή μας έχει τελειώσει.

 

Η σχέση μου έχει προβλήματα. Πραγματοποίησα τα όνειρα μου, αλλά νιώθω πιο άδειος από ποτέ. Η δουλειά μου δεν είναι τόσο καλή όσο παλιά. Τα αποτελέσματα των εξετάσεων δεν ήταν καλά. Έχω μετανιώσει τρομερά για κάποια πράγματα.

 

Οι Μύθοι της Ευτυχίας  θα καταφέρουν να ξεκαθαρίσει απολύτως ένα πράγμα: αν και φαίνεται ότι μερικές από αυτές τις μεγάλες προκλήσεις θα αλλάξουν οριστικά και μονίμως τη ζωή μας προς το καλύτερο ή το χειρότερο, εκείνο που καθορίζει στην πραγματικότητα τον αντίκτυπό τους είναι οι δικές μας αντιδράσεις.

 

Πραγματικά, οι αρχικές αντιδράσεις μας είναι που μετατρέπουν αυτά τα γεγονότα σε σημεία κρίσης, αντί να παραμείνουν προβλέψιμες ή και συνηθισμένες ακόμη μεταβατικές περίοδοι της ζωής, όπως πραγματικά είναι.

 

Δυστυχώς, οι αρχικές αντιδράσεις μας μάς ωθούν να επιλέγουμε δραματικές (και συχνά καταστροφικές) αντιδράσεις. Για παράδειγμα, αν αναληφθούμε ότι η δουλειά μας δεν μας ικανοποιεί πια, ως πρώτη αντίδραση μπορεί να συμπεράνουμε ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα με την ίδια τη δουλειά μας και ν’ αρχίσουμε αμέσως να ψάχνουμε για κάποια άλλη θέση αλλού.

 

Όμως, ως λύση με περισσότερες μακροπρόθεσμες ανταμοιβές ίσως ενδείκνυται να επανεξετάσουμε και να αναδιαμορφώσουμε τη δουλειά που έχουμε – επανεξετάζοντας και αναθεωρώντας παράλληλα τις καθημερινές σκέψεις και τα συναισθήματά μας.

 

Αυτό το βιβλίο καλύπτει δέκα διαφορετικά σημεία κρίσης. Αρχίζει με τις σχέσεις (γάμος, εργένικη ζωή, παιδιά),περνά στο χρήμα και τη δουλειά (προβλήματα εργασίας, οικονομική επιτυχία και καταστροφή) και τελειώνει με προβλήματα που έρχονται από τη μέση ηλικία και μετά (υγεία, γηρατειά, μεταμέλεια).

 

Μπορείτε κάλλιστα ν’ αρχίσετε με τις κρίσεις που σας αφορούν ή σας ενδιαφέρουν περισσότερο. Πιστεύω ότι όλοι ταυτιζόμαστε με πολλές από τις συγκεκριμένες προκλήσεις και μεταβατικές καταστάσεις που περιγράφω εδώ, αφού μπορεί να αντιπροσωπεύουν ένα μέρος του εαυτού μας όπως ήμασταν χτες, όπως είμαστε σήμερα και όπως θα είμαστε αύριο. Με τα γηρατειά συσσωρεύονται ευθύνες και απώλειες, η ζωή γίνεται πιο περίπλοκη, πιο δύσκολη και μερικές φορές πιο ακατανόητη. Πριν αρχίσουν οι κλιμακωτές ανεξέλεγκτες εξελίξεις, καλό θα είναι να εξετάσουμε καλά και προσεκτικά τις κύριες μεταβατικές και κρίσιμες εμπειρίες της ζωής μας, και ποια κίνητρα καθορίζουν τις αντιδράσεις μας απέναντι τους.

 

Αντί να σας προκαλέσουν τρόμο ή κατάθλιψη, τα σημεία κρίσης μπορούν να γίνουν ευκαιρίες για ανανέωση, ανάπτυξη και ουσιαστική αλλαγή. Όμως, εκείνο που έχει πραγματικά σημασία είναι πώς τα υποδέχεστε: η επιστήμη δείχνει πως η τύχη ευνοεί όντως τους προετοιμασμένους.

 

Στηρίζομαι σε έρευνες που έχουν γίνει σε αρκετούς σχετικούς τομείς – ανάμεσά τους η θετική ψυχολογία, η κοινωνική ψυχολογία, η ψυχολογία της προσωπικότητας και η κλινική ψυχολογία- για να βοηθήσω όσους από εσάς αντιμετωπίζετε σημαντικά σημεία καμπής, ώστε να κάνετε συνετές επιλογές.

 

Τα επιστημονικά δεδομένα που περιγράφω θα σας δώσουν μια ευρύτερη οπτική -ουσιαστικά, μια πανοραμική εικόνα της δικής σας μοναδικής κατάστασης- και θα σας ωθήσουν να προχωρήσετε πέρα από τις προσδοκίες σας. Δεν μπορώ να σας υποδείξω ποιον δρόμο ν’ ακολουθήσετε, αλλά μπορώ να σας δώσω ορισμένα εργαλεία ώστε να πάρετε μόνοι σας πιο υγιείς και πληροφορημένες αποφάσεις. Μπορώ να σας βοηθήσω να προετοιμαστείτε, ξέροντας πού πραγματικά βρίσκεται η ευτυχία και πού όχι.

 

Τα σημεία κρίσης – στα οποία νιώθουμε ότι η ζωή μας αλλάζει και δεν θα είναι ποτέ όπως παλιά, ή συνειδητοποιούμε κάτι, ή μαθαίνουμε ένα βαρυσήμαντο νέο – αποτελούν καθοριστικές στιγμές στη ζωή μας. Είναι στιγμές που τις θυμόμαστε πάντα και μας αλλάζουν, εμπειρίες που πρέπει να τις σκεφτούμε προσεκτικά και να αντιδράσουμε με κάποιον τρόπο.

 

Αυτό ισχύει όχι μόνο επειδή τέτοιες στιγμές είναι σημαντικές, αλλά και επειδή ακόμη και φαινομενικώς καταστροφικές εμπειρίες μπορεί να αποδειχτούν πύλες που οδηγούν σε θετικές αλλαγές στη ζωή μας.

 

Πρόσφατες έρευνες αποκαλύπτουν ότι άνθρωποι που βίωσαν κάποια αντιξοότητα (για παράδειγμα, αρκετά αρνητικά γεγονότα ή στιγμές που τους άλλαξαν τη ζωή) είναι τελικά πιο ευτυχισμένοι (και λιγότερο θλιμμένοι, τραυματισμένοι, στρεσαρισμένοι ή κλονισμένοι) από εκείνους που δεν έχουν βιώσει καμιά αντιξοότητα. Αν έχουμε αντέξει αρκετές καταστροφικές στιγμές, γινόμαστε «ανθεκτικοί» και είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι ώστε να διαχειριστούμε μεταγενέστερες προκλήσεις και τραύματα, μεγάλα και μικρά.

 

Οι ερευνητές απέδειξαν ότι πέρα από αυτή την αυξημένη γενική ανθεκτικότητα, η προσπάθεια να βγάλουμε νόημα από τις προκλήσεις της ζωής μάς βοηθά να ορίσουμε και να θεμελιώσουμε την ταυτότητά μας, κάτι που ενισχύει την αισιοδοξία για το μέλλον και μας βοηθά να αντιμετωπίζουμε πιο αποτελεσματικά το στρες.

 

Τέλος, η εμπειρία αρνητικών συναισθημάτων όπως η θλίψη, η ανησυχία και ο θυμός στη διάρκεια ενός σημείου κρίσης  – όταν αυτά τα συναισθήματα δεν είναι χρόνια ή πολύ έντονα- μπορεί να αποδειχτεί εξαιρετικά πολύτιμη, αφού τα ίδια αυτά συναισθήματα μας ειδοποιούν για απειλές, αδικίες και προβλήματα που απαιτούν την προσοχή μας. Γενικά, το να μάθουμε να κοιτάζουμε πέρα από τις προσδοκίες που συνοδεύουν τους μύθους της ευτυχίας μπορεί να είναι δύσκολο ή ακόμη και επώδυνο στην αρχή, αλλά μπορεί να μας βοηθήσει να αναπτυχθούμε και να ευημερήσουμε.

 

Πολλά σημαντικά σημεία καμπής μοιάζουν με σταυροδρόμια, σημεία από τα οποία μπορούμε να ακολουθήσουμε δύο ή περισσότερους διαφορετικούς δρόμους. Η αντίδρασή μας σε αυτά τα σημεία καμπής -που εκείνη τη στιγμή μπορεί να μας φαίνονται «σημεία χωρίς επιστροφή»- θα καθορίσει εν μέρει την εξέλιξη της κρίσης. Αν καταλάβουμε πώς επηρεάζονται οι αναδράσεις μας από τους μύθους.

Η έννοια της νοημοσύνης

Ο Χάουαρντ Γκάρντνερ θεωρείται ως «ο πατέρας» της θεωρίας της πολλαπλής νοημοσύνης, μία θεωρία η οποία άλλαξε τον χάρτη της εκπαίδευσης σε παγκόσμιο επίπεδο και η οποία επαναπροσδιορίζει και διευρύνει την έννοια της νοημοσύνης. Η νοημοσύνη, δεν είναι μία μοναδική και ενιαία οντότητα, αλλά αποτελείται από ξεχωριστές και ανεξάρτητες μονάδες.

 

Ο Γκάρντνερ διατύπωσε αυτή τη θεωρία το 1983, ύστερα από έρευνες που διεξήγαγε πάνω στη γνωστική ψυχολογία, ψυχομετρία, νευρολογία, φυσιολογία και ανθρωπολογία. Η σημαντικότερη επιτυχία του συνίσταται στο ότι διαφοροποιείται από τις παραδοσιακές αντιλήψεις της νοημοσύνης και τα ψυχομετρικά τεστ που ποσοτικοποιούν τη νοημοσύνη προτείνοντας ποιοτικές προσεγγίσεις.

 

Κάθε άτομο έχει ένα συνδυασμό εννέα ή και περισσοτέρων ειδών νοημοσύνης και μπορεί να τις αναπτύξει σε επαρκές επίπεδο. Η νοημοσύνη αποτελεί ένα πολυδιάστατο χαρακτηριστικό, το οποίο συνδέεται με ψυχοσωματικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Είναι η βιοψυχολογική ικανότητα να επεξεργαζόμαστε πληροφορίες τις οποίες μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σε ένα πολιτισμικό χώρο ώστε να λυθούν προβλήματα ή να δημιουργηθούν προϊόντα τα οποία έχουν αξία σε μια κουλτούρα.

 

Ο Γκάρντνερ υποστηρίζει ότι το άτομο διαμορφώνει το μοναδικό γνωστικό προφίλ του χάρη στην ύπαρξη των πολλαπλών τύπων ευφυΐας. Αρχικά, ο Γκάρντνερ είχε ξεχωρίσει επτά είδη νοημοσύνης: γλωσσική-λεκτική, λογική-μαθηματική, οπτική-χωρική, σωματική-κιναισθητική, μουσική-ρυθμική, ενδοπροσωπική, διαπροσωπική.

 

Σε επόμενα βιβλία του πρόσθεσε άλλες δύο φτάνοντας τις εννέα, την φυσιογνωστική, και την υπαρξιακή-φιλοσοφική.

 

Ο Γκάρντνερ κατακρίνει τα εκπαιδευτικά συστήματα που διαχρονικά δίνουν έμφαση μόνο στην γλωσσικές και λογικομαθηματικές δεξιότητες οι οποίες ενεργοποιούν μόνο το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου και δεν ευνοείται έτσι η ανάπτυξη άλλων δυνατοτήτων και ιδιαίτερων κλίσεων των μαθητών.

 

Σύμφωνα με τον Γκάρντνερ η προσωπική και εξατομικευμένη μάθηση είναι η καλύτερη, διότι, κάθε παιδί μαθαίνει με το δικό του ρυθμό και τις δικές του δυνατότητες. Για τον Γκάρντνερ ο σκοπός του σχολείου θα έπρεπε να είναι να αναπτύσσει όλους τους τύπους νοημοσύνης και να βοηθήσει έτσι τον κόσμο να φτάσει στο ζενίθ των δυνατοτήτων του και να ανακαλύψει τα πραγματικά του ταλέντα.

 

Όπως εξηγεί ο Γκάρντνερ ποτέ δεν είναι αργά για να αλλάξουμε ζωή: «Σε γενικό πλαίσιο οι ευφυΐες καλλιεργούνται ευκολότερα όταν το άτομο είναι σε μικρή ηλικία, γεγονός που σημαίνει ότι είναι ενεργητικότερο, με αυξημένη περιέργεια, ένα σφουγγάρι που “ρουφά” τις γνώσεις. Ωστόσο με την κατάλληλη προσέγγιση όλα τα άτομα μπορούν να αναπτύξουν τομείς που είχαν ξεχασμένους και οι οποίοι είναι πιθανό να τους χαρίσουν την ολοκλήρωση που τους έλειπε».

 

H λογική του Γκάρντνερ είναι να κατανοήσουμε το πνευματικό προφίλ του κάθε παιδιού και αναλόγως να το διδάξουμε. «Για παράδειγμα, μια αρχή της φυσικής μπορεί να διδαχθεί στα παιδιά με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους, ανάλογα με τις ανάγκες τους. Μέσα από τα μαθηματικά, τη λογική, τη γλώσσα, ένα διάγραμμα στον χώρο, μια άσκηση του σώματος. Ετσι θα γίνει κατανοητή».

 

Και μόνο αν σκεφτεί κανείς τις θεωρίες που όλοι διδαχτήκαμε κατά καιρούς χωρίς να καταλαβαίνουμε ποτέ το νόημά τους, αντιλαμβάνεται το πόσο δίκιο έχει ο Γκάρντνερ. Και πόσο άδικο είναι το ότι ένας σημερινός υπάλληλος γραφείου θα μπορούσε – αν κάποιος εκπαιδευτικός είχε αντιληφθεί την κλίση του  – να είναι ένας επιτυχημένος –  και το σημαντικότερο – ευτυχισμένος χορευτής!

 

Για παράδειγμα, κάποιος που έχει χάσει την ικανότητα να διαβάζει λέξεις μπορεί ωστόσο να διαβάζει αριθμούς. Οι έρευνες αυτές τον οδήγησαν να γράψει το βιβλίο Ο κατεστραμμένος νους το οποίο θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ο πρόδρομος της θεωρίας της πολλαπλής νοημοσύνης. Το 1979, ο Γκάρντνερ έλαβε μια μεγάλη χρηματοδότηση από το ίδρυμα Bernard Van Leer στη Δανία, προκειμένου ένα υλοποιήσει ένα πρότζεκτ πάνω στο Ανθρώπινο Δυναμικό.

 

Ύστερα από 4 χρόνια έρευνας διατύπωσε τη θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης το 1984 στο πρώτο του βιβλίο Τα πλαίσια του νου. Από το 1972 έως το 2000 ήταν διευθυντής του Project Zero. Από το 1995 εργάζεται στο Πρόγραμμα GoodWork Project το οποίο μελετάει τις εμπειρίες διαφόρων ατόμων από διαφορετικούς επαγγελματικούς τομείς. Το ερευνητικό αυτό πρόγραμμα ενέπνευσε το βιβλίο του Ηγετικές Προσωπικότητες: Μια ανατομία της Ηγεσίας. Ο Γκάρντνερ μελέτησε επίσης και το θέμα της δημιουργικότητας. Το 1982 δημοσιεύσε το βιβλίο Η Τέχνη, ο Νους και ο Εγκέφαλος: μια Γνωστική Προσέγγιση της Δημιουργικότητας, το 1993 το βιβλίο Δημιουργώντας Μυαλά και το 1994 το βιβλίο Αλλάζοντας τον κόσμο: Ένα πλαίσιο για τη μελέτη της δημιουργικότητας. Το 2000 ο Γκάρντνερ μαζί με τους συναδέλφους του ίδρυσαν το μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Νους, Εγκέφαλος και Εκπαίδευση». Το εν λόγω πρόγραμμα θεωρήθηκε πολύ πρωτοποριακό και πολλά πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο έχουν αναπτύξει παρόμοια μεταπτυχιακά. Στο πρόσφατο βιβλίο του Πέντε Μυαλά για το Μέλλον αναλύει πέντε γνωστικές ικανότητες που πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους όσοι ασχολούνται με την εκπαιδευτική πολιτική. Ο Γκάρντνερ έχει γράψει 30 βιβλία και πάνω από 500 άρθρα. Έχει τιμηθεί με περισσότερα από 20 διεθνή βραβεία. Συγκαταλέγεται ανάμεσα στους 100 διανοούμενους του κόσμου. Πολλοί ερευνητές και εκπαιδευτικοί από το νηπιαγωγείο μέχρι το πανεπιστήμιο έχουν εφαρμόσει και εμπλουτίσει την θεωρία του.

 

Ο Γκάρντνερ επαναπροσδιορίζει και διευρύνει την έννοια της νοημοσύνης. Η νοημοσύνη, δεν είναι μία μοναδική και ενιαία οντότητα, αλλά αποτελείται από ξεχωριστές και ανεξάρτητες μονάδες. Κάθε άτομο έχει ένα συνδυασμό των εννέα ή και περισσοτέρων ειδών νοημοσύνης και μπορεί να τις αναπτύξει σε επαρκές επίπεδο. Η νοημοσύνη αποτελεί ένα πολυδιάστατο χαρακτηριστικό, το οποίο συνδέεται με ψυχοσωματικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Είναι η βιοψυχολογική ικανότητα να επεξεργαζόμαστε πληροφορίες τις οποίες μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σε ένα πολιτισμικό χώρο ώστε να λυθούν προβλήματα ή να δημιουργηθούν προϊόντα τα οποία έχουν αξία σε μια κουλτούρα.

 

Ο Γκάρντνερ υποστηρίζει ότι το άτομο διαμορφώνει το μοναδικό γνωστικό προφίλ του χάρη στην ύπαρξη των πολλαπλών τύπων ευφυΐας. Αρχικά, ο Γκάρντνερ είχε ξεχωρίσει επτά είδη νοημοσύνης: γλωσσική-λεκτική, λογική-μαθηματική, οπτική-χωρική, σωματική-κιναισθητική, μουσική-ρυθμική, ενδοπροσωπική, διαπροσωπική. Σε επόμενα βιβλία του πρόσθεσε άλλες δύο φτάνοντας τις εννέα, την φυσιογνωστική, και την υπαρξιακή-φιλοσοφική.

 

Ο Γκάρντνερ κατακρίνει τα εκπαιδευτικά συστήματα που διαχρονικά δίνουν έμφαση μόνο στην γλωσσικές και λογικομαθηματικές δεξιότητες οι οποίες ενεργοποιούν μόνο το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου και δεν ευνοείται έτσι η ανάπτυξη άλλων δυνατοτήτων και ιδιαίτερων κλίσεων των μαθητών. Σύμφωνα με τον Γκάρντνερ η προσωπική και εξατομικευμένη μάθηση είναι η καλύτερη, διότι, κάθε παιδί μαθαίνει με το δικό του ρυθμό και τις δικές του δυνατότητες. Για τον Γκάρντνερ ο σκοπός του σχολείου θα έπρεπε να είναι να αναπτύσσει όλους τους τύπους νοημοσύνης και να βοηθήσει έτσι τον κόσμο να φτάσει στο ζενίθ των δυνατοτήτων του και να ανακαλύψει τα πραγματικά του ταλέντα.

Οι οκτώ τύποι νοημοσύνης κατά τον Χάουαρντ Γκάρντνερ

Ο ψυχολόγος του Χάρβαρντ Χάουαρντ Γκάρντνερ, όπως και άλλοι ειδικοί, έχουν αρχίσει να πιστεύουν ότι πολλά κρυφά ταλέντα θα μπορούσαν να αναπτυχθούν, αν τονιστούν τα διάφορα είδη νοητικών ικανοτήτων που υπάρχουν πέρα απ’ αυτό που μετριέται με τα συνηθισμένα τεστ ευφυΐας.
 
«Η κοινωνία μας έχει τρεις προκαταλήψεις,» λέει ο Γκάρντνερ: «Την Τεστομανία, την Δυτικομανία και την Αριστομανία.» 

Η Τεστομανία είναι η υπερβολική σημασία που δίνεται στον αριθμό του Δείκτη Ευφυΐας –  δηλαδή στο πηλίκο που προκύπτει μετά τα διάφορα τεστ.

Η Δυτικομανία είναι ο τρόπος σκέψης που εστιάζεται αποκλειστικά στις ικανότητες που μπορούν να μετρηθούν, παραγνωρίζοντας τις εκλεπτυσμένες αντιλήψεις των Ανατολικών λαών για την ενορατική και μη λογική ευφυΐα.

Και η Αριστομανία ρίχνει όλο το βάρος της στις περγαμηνές, χωρίς να δίνει αρκετή σημασία σε πιο γνήσιες εγγυήσεις διανοητικών ικανοτήτων.

«Μόνον αν διευρύνουμε τις απόψεις μας για την ανθρώπινη νόηση θα μπορέσουμε να επινοήσουμε αποτελεσματικότερους τρόπους για να την εκπαιδεύσουμε,» γράφει ο Γκάρντνερ. Έτσι, το τολμηρό του βιβλίο Νοητικές Προδιαθέσεις δίνει ελπίδες σε πολλούς ανθρώπους που έχουν απογοητευτεί – είτε με τον εαυτό τους είτε με τα παιδιά τους – εξ αιτίας μετρίων επιδόσεων στο σχολείο, και που ίσως έχουν παραιτηθεί από κάθε προσπάθεια να βελτιωθούν. Ο Γκάρντνερ απομονώνει επτά «κεντρικές» μορφές ευφυΐας, στις οποίες οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα πραγματικής προόδου.

«Μη ρωτάς πόσο έξυπνο είναι ένα παιδί, αλλά µε ποιο τρόπο είναι έξυπνο» -Χάουαρντ Γκάρντνερ

Κατά τη διάρκεια των δυο τελευταίων δεκαετιών, η θεωρία της πολλαπλής νοηµοσύνης έχει χρησιµοποιηθεί για να προωθήσει πολλές αλλαγές σε πρόγραµµα και διδασκαλία στα σχολικά συστήµατα της Βορείου Αµερικής. Στα γραπτά του ο Gardner υποστήριξε ότι οι παραδοσιακές µετρήσεις για την αναγνώριση χαρισµατικών µαθητών στηρίζονται πολύ έντονα σε IQ τεστ προσανατολισµένα στις γλωσσικές και λογικο-µαθηµατικές ικανότητες. Με τη διατύπωση της θεωρίας της πολλαπλής νοηµοσύνης, στην Αµερική κυρίως, τα σχολεία καταφεύγουν όλο και περισσότερο στη θεωρία αυτή, ως µία εναλλακτική µέθοδο για την αναγνώριση των χαρισµατικών παιδιών. Παρόλα αυτά, εξακολουθεί να παραµένει πρόβληµα αυτής της προσέγγισης η ανάπτυξη µεθόδων που να µπορούν να µετρήσουν αξιόπιστα και έγκυρα καθένα από τα είδη νοηµοσύνης που αυτή πρεσβεύει.

Βέβαια, καµία συζήτηση για τις θεωρίες πολλαπλής νοηµοσύνης δεν είναι ολοκληρωµένη χωρίς την αναφορά στη γενική ιδέα του Daniel Goleman για τη συναισθηµατική νοηµοσύνη. Στο βιβλίο του συνοψίζει την εντυπωσιακή ανακάλυψη στην κατανόηση της ισχυρής επιρροής που έχουν τα συναισθήµατα στην ανάπτυξη και τη µάθηση. Τα συναισθήµατα αλληλεπιδρούν µε σκοπό να καθορίσουν το πώς βλέπουµε τον κόσµο, καθώς µεγαλώνουµε και να προωθήσουν ή να καθυστερήσουν τη µάθηση. Σύµφωνα µε το Goleman, ένας άνθρωπος που µπορεί να χρησιµοποιεί τα συναισθήµατά του µε αποτελεσµατικό τρόπο έχει περισσότερες πιθανότητες να γίνει ένας πετυχηµένος και παραγωγικός πολίτης.

Το 1983, στο βιβλίο “Τα πλαίσια του νου“, o Gardner διατύπωσε τη θεωρία της πολλαπλής νοηµοσύνης. Θέτει υπό αµφισβήτηση την έννοια της νοηµοσύνης ως µιας σταθερής παραµέτρου που µπορεί να µετρηθεί µε κάποιο τεστ και εντάσσει τη θεωρία του στις πολυπαραγοντικές θεωρίες.
 
Σύµφωνα µε αυτήν, η νοηµοσύνη είναι ένα κράµα από νοητικές ικανότητες που είναι διακριτές και ανεξάρτητες, αλλά δρουν αλληλοσυµπληρωµατικά και έτσι µόνο καθιστούν το άτοµο ικανό να επιλύει προβλήµατα και να κατασκευάζει προϊόντα. Οι ικανότητες λοιπόν που συµπράττουν στη λειτουργία της νοηµοσύνης είναι πολλές και διακριτές. Όσες µάλιστα πληρούν συγκεκριµένα κριτήρια αποτελούν, κατά τον Gardner, ειδικό τύπο νοηµοσύνης.

Τα κριτήρια αυτά είναι: α) Ύπαρξη αντίστοιχου εγκεφαλικού κέντρου, β) Ύπαρξη ατόµων µε επί µέρους ικανότητες εξαιρετικά ανεπτυγµένες, γ) Ύπαρξη σαφούς πορείας ανάπτυξης της νοητικής ικανότητας και δηµιουργία συγκεκριµένων, προσδιορίσιµων προϊόντων δηµιουργηµάτων, δ) Ύπαρξη εξελικτικής ιστορίας στο ανθρώπινο είδος, ε) Ερευνητική στήριξη από ψυχοµετρικές έρευνες, στ) Ερευνητική στήριξη από την Πειραµατική Ψυχολογία, ζ) Ύπαρξη συνόλου επί µέρους γνωστικών λειτουργιών, η) ∆υνατότητα αποκωδικοποίησης σε ένα συµβολικό σύστηµα.

Με βάση τα παραπάνω κριτήρια ο Gardner έχει µέχρι τώρα αναγνωρίσει οκτώ τύπους νοηµοσύνης:

Α) Γλωσσική νοηµοσύνη
Α) Αφορά στην ικανότητα του ατόµου να χειρίζεται αποτελεσµατικά την επικοινωνία του µε τους άλλους, καθώς και τον προφορικό και το γραπτό λόγο, ώστε να πετύχει ορισµένους σκοπούς, όπως να πληροφορήσει, να καθοδηγήσει, να εξηγήσει, να πείσει και να συγκινήσει. Τα άτοµα µε αυτό το είδος νοηµοσύνης αρέσκονται στο να διαβάζουν, να γράφουν και να διηγούνται ιστορίες. Αντίστοιχα οι µαθητές αυτοί ξεχωρίζουν στο µάθηµα της λογοτεχνίας και της γραπτής έκφρασης εν γένει. Αρέσκονται στις αφηγήσεις, στην αποµνηµόνευση διαφόρων δοµών και µορφών λόγου, στους γλωσσοδέτες και στα λογοπαίγνια. Είναι πολύ πιθανό να χρησιµοποιούν πλούσιο λεξιλόγιο, να έχουν ευκολία στη δηµιουργία ρίµας, να έχουν ικανότητα δηµιουργίας συναρπαστικών ιστοριών και συναρπαστικού τρόπου διήγησης, να χαρακτηρίζονται από κλίση στα γλωσσικά παιχνίδια και στη γλωσσοµάθεια. Σε αυτά τα άτοµα ταιριάζουν διδακτικές δραστηριότητες που εµπεριέχουν λέξεις, όπως είναι οι αφηγήσεις, οι συζητήσεις, οι διαλεκτικές αντιπαραθέσεις. Αντιστοιχούν µαθησιακές δραστηριότητες που περιλαµβάνουν µελέτη κειµένων, σύνθεση γραπτών εργασιών, αφηγήσεις, µονολογικές παρουσιάσεις, συνόψεις, εκθέσεις, απαγγελίες, έµµετρες αποδόσεις κ.λπ.

Είναι ο τύπος νοηµοσύνης που χαρακτηρίζει λογοτέχνες, δηµοσιογράφους, πολιτικούς, κ.ά.

Β) Λογικοµαθηµατική νοηµοσύνη
Αφορά στην ικανότητα του ατόµου για λογική και συστηµατική σκέψη. Είναι η ικανότητα κατανόησης και χρήσης αφηρηµένων σχέσεων για την περιγραφή, εξήγηση και αποτίµηση γεγονότων και προβληµάτων. Έκφραση της λογικοµαθηµατικής νοηµοσύνης αποτελούν οι θεωρητικές και οι θετικές επιστήµες και στο καθηµερινό επίπεδο η άνεση του ατόµου να επιλύει αποτελεσµατικά διάφορα προβλήµατα. Τα άτοµα µε αυτό το είδος νοηµοσύνης αρέσκονται στο να πειραµατίζονται, να διατυπώνουν υποθέσεις και να προσπαθούν να τις επαληθεύσουν, να δουλεύουν µε αριθµούς και να κάνουν ερωτήσεις. Οι µαθητές αυτοί ξεχωρίζουν στα µαθήµατα των φυσικοµαθηµατικών, διακρίνονται για την αναλυτική σκέψη τους και τον τεκµηριωµένο λόγο, την κατανόηση συµβολικών µεγεθών και του συµβολικού τρόπου απόδοσής τους. Αρέσκονται στη λογική τεκµηρίωση των πραγµάτων. Προτιµούν παιχνίδια όπως το σκάκι, έχουν την τάση να διατυπώνουν µε εξισώσεις και µαθηµατικούς τύπους φαινόµενα που βλέπουν γύρω τους, ζητούν πάντα από τους συνοµιλητές τους να αποδείξουν αυτό που υποστηρίζουν, αναζητούν πάντα ορθολογικές ιδέες και διαδικασίες.

Σε αυτά τα άτοµα ταιριάζουν διδακτικές δραστηριότητες που εµπεριέχουν διαδικασίες επαγωγικών, απαγωγικών και αναλυτικών συλλογισµών. Αντιστοιχούν µαθησιακές δραστηριότητες που περιλαµβάνουν ποσοτικοποιήσεις, µαθηµατικούς υπολογισµούς αξίας, µεγέθους, βάρους, απόστασης, χρόνου, κατηγοριοποιήσεις, γενικεύσεις, υποθέσεις, αιτιολογήσεις, συµπερασµούς.
 
Είναι ο τύπος νοηµοσύνης που χαρακτηρίζει επιστήµονες, προγραµµατιστές ηλεκτρονικών υπολογιστών, µαθηµατικούς, ντετέκτιβ κ.ά.

Γ) Χωρική νοηµοσύνη
Αφορά στην ικανότητα του ατόµου να προσλαµβάνει χωρικές, σχηµατικές και χρωµατικές πληροφορίες µε ακρίβεια και να δηµιουργεί µε αυτές νοητικές εικόνες τις οποίες µετέπειτα µπορεί να τις εκφράζει µε αρχιτεκτονικές κατασκευές και εικαστικές συνθέσεις. Είναι πιο ανεπτυγµένη σε όσους έχουν καλή οπτική µνήµη και ικανότητα να θυµούνται τις διαστάσεις και τα σχήµατα των αντικειµένων. Η σπουδαιότητα της χωρικής νοηµοσύνης είναι µεγαλύτερη από ό,τι της αναγνωρίζεται συνήθως, καθώς αποτελεί µαζί µε τη γλωσσική τις δύο κύριες πηγές πληροφόρησης.
 
Τα άτοµα µε αυτό το είδος νοηµοσύνης αρέσκονται στο να ζωγραφίζουν, να κατασκευάζουν, να σχεδιάζουν, να δηµιουργούν νέα πράγµατα, να ονειροπολούν, να κοιτάζουν φωτογραφίες, να παρακολουθούν ταινίες. Είναι επίσης επιδέξια στο να λύνουν λαβυρίνθους και puzzles, να διαβάζουν χάρτες και γραφικές παραστάσεις. Οι µαθητές µε αυτή τη νοηµοσύνη είναι οπτικοί τύποι και ξεχωρίζουν στις εικαστικές τέχνες. Μαθαίνουν καλύτερα όταν εµπλέκεται η φαντασία τους και όταν δουλεύουν µε χρώµατα και εικόνες. Σε αυτά τα άτοµα ταιριάζουν διδακτικές δραστηριότητες που χρησιµοποιούν έντονα εποπτικές προσεγγίσεις, εννοιολογικούς χάρτες και κάθε άλλη µορφή γραφικών αναπαραστάσεων, τρισδιάστατα µοντέλα, µεταφορικές εικόνες, κ.ά. Αντιστοιχούν µαθησιακές δραστηριότητες που περιλαµβάνόυν µοντελοποιήσεις, εικαστικές αποδόσεις κ.ά.

Είναι ο τύπος νοηµοσύνης που χαρακτηρίζει αρχιτέκτονες, διακοσµητές, καλλιτέχνες, µηχανικούς, εφευρέτες, κυνηγούς, οδηγούς, πιλότους, χειρουργούς, κ.λ.π.

∆) Κιναισθητική νοηµοσύνη
Αφορά στην ικανότητα του ατόµου να χρησιµοποιεί το σώµα ή µέλη του προκειµένου να εκφράσει ιδέες, πληροφορίες και συναισθήµατα ή να κατασκευάσει χρηστικά αντικείµενα, ή να λύσει προβλήµατα. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι η κιναισθητική νοηµοσύνη δε συµβάλλει µόνο στην αξιοποίηση της κατεχόµενης γνώσης, αλλά αποτελεί και άριστο µέσο νοητικής ανάπτυξης και µάθησης. Οργανισµοί που δεν κινούνται δεν αναπτύσσουν εγκέφαλο. Η εξάσκηση είναι πρωταρχικό στοιχείο της κιναισθητικής νοηµοσύνης και γίνεται όχι µόνο όταν επαναλαµβάνουµε µια κίνηση, αλλά και όταν παρακολουθούµε κάποιον άλλο να την κάνει. Τα άτοµα µε αυτό το είδος νοηµοσύνης αρέσκονται στο να κινούνται, να αγγίζουν, γενικά να χρησιµοποιούν τη γλώσσα του σώµατος. Οι µαθητές ξεχωρίζουν στις κατασκευές, εµπλέκονται σε αθλητικές δραστηριότητες και χορευτικοθεατρικές παραστάσεις, συνοδεύουν το λόγο τους µε παραστατικές κινήσεις και αρέσκονται σε επικίνδυνα παιχνίδια κίνησης. Σε αυτά τα άτοµα ταιριάζουν διδακτικές δραστηριότητες που περιλαµβάνουν δραµατοποιήσεις, κατασκευές, συναρµολογήσεις, πρακτική αξιοποίηση υλικών, γενικότερα αισθησιοκινητικές δραστηριότητες. Αντιστοιχούν ιδίου τύπου µαθησιακές δραστηριότητες.

Είναι ο τύπος νοηµοσύνης που χαρακτηρίζει χορευτές, αθλητές, µίµους, τεχνίτες, ηθοποιούς, χειρουργούς κ.ά.

Ε) Μουσική νοηµοσύνη
Αφορά στην ικανότητα του ατόµου να συλλαµβάνει, διακρίνει και µετασχηµατίζει µουσικά σχήµατα και εκφράζεται µε συνθέσεις ή αποδόσεις µουσικών έργων. Είναι ο τύπος νοηµοσύνης που αναπτύσσεται από πολύ νωρίς. Τα άτοµα µε αυτό το είδος νοηµοσύνης αρέσκονται στο να τραγουδούν, να ακούνε µουσική, να παίζουν κάποιο όργανο. Οι µαθητές συµµετέχουν σε χορωδιακές εκδηλώσεις, σιγοτραγουδούν, σφυρίζουν, κτυπούν ρυθµικά χέρια ή πόδια στο θρανίο, θυµούνται µελωδίες, αναγνωρίζουν από τις πρώτες νότες συνθέτη και ερµηνευτή, µελετούν µε συνοδεία µουσικής, µεταφράζουν τους ήχους που ακούνε σε µουσική αίσθηση, θυµούνται περασµένες καταστάσεις και τις συνδέουν µε ήχους, παρατηρούν τον τόνο κα το ρυθµό της φωνής στην οµιλία των άλλων, χρησιµοποιούν συχνά µεταφορικές εκφράσεις από τον κόσµο της µουσικής.
Σε αυτά τα άτοµα ταιριάζουν διδακτικές δραστηριότητες που επιχειρούν τη διάχυση της µουσικής, και µάλιστα σε όλα τα µαθήµατα. Αντίστοιχες µαθησιακές δραστηριότητες είναι οι ηχητικές επενδύσεις, οι µουσικές αποδόσεις εννοιών ή και καταστάσεων, καθώς και οι ρυθµικές εκφράσεις.

Είναι ο τύπος νοηµοσύνης που χαρακτηρίζει συνθέτες, µουσικούς, αλλά και τους λάτρεις της µουσικής και όσους απολαµβάνουν το ρυθµό και τη µουσικότητα της γλώσσας.

ΣΤ) Ενδοπροσωπική νοηµοσύνη
Αφορά στην ικανότητα του ατόµου να συνειδητοποιεί, διακρίνει, ονοµατίζει, ελέγχει τα συναισθήµατά του, να οικοδοµεί ακριβή εικόνα για τον εαυτό του και να ασκεί µεταγνωστικό έλεγχο στις νοητικές λειτουργίες του. Είναι η ικανότητα του «γνώθι σ’αυτόν».

Τα άτοµα µε αυτό το είδος νοηµοσύνης καταλαβαίνουν καλύτερα τον εαυτό τους, τις επιθυµίες, τους φόβους, τις διαθέσεις τους και χρησιµοποιούν αυτές τις πληροφορίες για να ρυθµίζουν τη ζωή τους. Η ικανότητα να αποφασίζει κάποιος ποιος θέλει να είναι, ποιο επάγγελµα να διαλέξει, ποιον να παντρευτεί, είναι σηµαντικότατη για τη ζωή. Τα άτοµα αυτά µαθαίνουν καλύτερα µε το να δουλεύουν µόνα τους, στο δικό τους χώρο, έχουν αυτοπειθαρχία και µπορούν να εργασθούν χωρίς τη συνεχή στήριξη κάποιου άλλου προσώπου. Γνωρίζουν τα όριά τους, φέρονται καλά στον εαυτό τους, χωρίς να τον επικρίνουν ή να τον µειώνουν χωρίς λόγο, κάνουν το καλύτερο ακόµα και όταν δεν τους ελέγχει κανείς. Οι µαθητές αυτοί έχουν τη δυνατότητα να κατανοήσουν τον εαυτό τους και µπορούν να ολοκληρώσουν ατοµικά έργα χωρίς να έχουν ανάγκη από τη συνεχή στήριξη και παρότρυνση του δασκάλου ή της µαθητικής οµάδας. Γνωρίζουν πότε να χαλαρώνουν, µπορούν και ρυθµίζουν έντονες αρνητικές καταστάσεις του θυµικού όπως το άγχος, η θλίψη ή η οξυθυµία. Σε αυτά τα άτοµα ταιριάζουν διδακτικές δραστηριότητες µε τη µορφή προγραµµάτων εξατοµικευµένης διδασκαλίας, καθώς και διδακτικές παρεµβάσεις που επιχειρούν να ενισχύσουν το αυτο-συναίσθηµα, την αυτο-ρυθµιζόµενη µάθηση και τον αυτο-έλεγχο.

Είναι ο τύπος της νοηµοσύνης που χαρακτηρίζει ψυχοθεραπευτές, φιλοσόφους, αλλά και αυτοδηµιούργητους ανθρώπους.

Ζ) ∆ιαπροσωπική νοηµοσύνη
Αφορά στην ικανότητα του ατόµου να αντιλαµβάνεται τα συναισθήµατα, τις προθέσεις, τις διαθέσεις και τις επιθυµίες τρίτων, να κατανοεί την οπτική θεώρησης των πραγµάτων που υιοθετούν άλλοι, να επικοινωνεί και να συνεργάζεται µαζί τους, χωρίς συνεχείς τριβές. Όποιος έχει την ικανότητα της ενσυναίσθησης (empathy) είναι πιο ευαίσθητος στα ασαφή µηνύµατα που αποκαλύπτουν έµµεσα τις ανάγκες και τις επιθυµίες των άλλων. Η ενδοπροσωπική και η διαπροσωπική νοηµοσύνη µοιάζουν ως προς το περιεχόµενό τους, αλλά η πρώτη αφορά στο ίδιο το άτοµο, ενώ η δεύτερη στους άλλους. Συνδέονται άµεσα µεταξύ τους, γιατί µόνο γνωρίζοντας τον εαυτό µας και τα συναισθήµατά µας µπορούµε να κατανοήσουµε τον κόσµο που µας περιβάλλει. Τα άτοµα µε αυτό το είδος νοηµοσύνης αρέσκονται στο να έχουν πολλούς φίλους, να µιλούν σε ανθρώπους, να γίνονται µέλη σε διάφορες οµάδες ατόµων. Ηγούνται, οργανώνουν, διαλέγουν το σωστό άτοµο για τη σωστή θέση, επικοινωνούν, χειρίζονται και διευθετούν συγκρούσεις µεταξύ ατόµων, οι άλλοι απολαµβάνουν τη συνεργασία µαζί τους. Γενικά έχουν ικανοποιητική σχέση µε τους συντρόφους τους.

Οι µαθητές µε αυτό το είδος νοηµοσύνης προτιµούν τις οµαδικές εργασίες, είναι αποδεκτοί από τους συµµαθητές τους, πρωτοστατούν σε οµαδικές δραστηριότητες και µεσολαβούν για επίλυση διαπροσωπικών διαφορών. Σε αυτά τα άτοµα ταιριάζουν διδακτικές δραστηριότητες που σχετίζονται µε τις αρχές της αλληλοδιδακτικής και της οµαδοσυνεργατικής διδασκαλίας. Αντιστοιχούν µαθησιακές δραστηριότητες που περιλαµβάνουν συλλογικές διαδικασίες, οµαδικές εργασίες, διαχείριση κρίσεων.

Είναι ο τύπος νοηµοσύνης που ταιριάζει σε πολιτικούς, εκπαιδευτικούς, διευθύνοντες, ψυχοθεραπευτές κ.ά.

Η) Νατουραλιστική νοηµοσύνη
Αφορά στην ικανότητα του ατόµου να αντιλαµβάνεται το γεωφυσικό χώρο, να κάνει διακρίσεις στη χλωρίδα και πανίδα, αλλά και να διακρίνει κοινά στοιχεία και κυρίαρχα µοτίβα, όπως αντικείµενα και διαδικασίες, που αφορούν κοινωνικοπολιτιστικές δραστηριότητες, όπως είναι ο τρόπος οµιλίας, το στιλ της ένδυσης και µε βάση αυτά να αναγνωρίζει και να κατατάσσει πρόσωπα στις οµάδες από τις οποίες προέρχονται. Τα άτοµα µε αυτό το είδος νοηµοσύνης αρέσκονται στο να αναγνωρίζουν και να κατηγοριοποιούν αντικείµενα, παρόλο που ο προσδιορισµός και η κατηγοριοποίηση αυτή δεν αναφέρεται πάντοτε στο φυσικό περιβάλλον. Οι µαθητές διακρίνονται στις πάσης φύσεως ταξινοµικές δραστηριότητες και συχνά ασχολούνται µε συλλογές, είναι ιδιαίτερα παρατηρητικοί στις σχολικές εκδροµές, από τις οποίες συχνά επιστρέφουν µε δείγµατα πετρωµάτων, καρπών, λουλουδιών. Σε αυτά τα άτοµα ταιριάζουν διδακτικές δραστηριότητες που ενθαρρύνουν τη συστηµατική παρατήρηση, τις συλλογές, τις ταξινοµήσεις και την αναζήτηση τρόπων αξιοποίησης των χαρακτηριστικών που έχουν τα επιµέρους φυσικά υλικά.

Είναι ο τύπος νοηµοσύνης που είναι ιδιαίτερα ανεπτυγµένη στους βιολόγους, βοτανολόγους, γεωργούς, κυνηγούς, εµπόρους πολύτιµων λίθων κ.λ.π.

Ο Gardner υποστηρίζει ότι είναι πολύ πιθανόν να διακριθούν και άλλα είδη νοηµοσύνης. Ήδη δύο νέοι τύποι νοηµοσύνης, η υπαρξιακή και η πνευµατική, βρίσκονται υπό µελέτη.