Τρίτη 20 Ιουλίου 2021

ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΣΟΦΟΚΛΗΣ - Ἠλέκτρα (1058-1097)

ΧΟ. τί τοὺς ἄνωθεν φρονιμωτάτους οἰω- [στρ. α]
νοὺς ἐσορώμενοι τροφᾶς
1060 κηδομένους ἀφ᾽ ὧν τε βλά-
στωσιν ἀφ᾽ ὧν τ᾽ ὄνασιν εὕ-
ρωσι, τάδ᾽ οὐκ ἐπ᾽ ἴσας τελοῦμεν;
ἀλλ᾽ οὐ τὰν Διὸς ἀστραπὰν
καὶ τὰν οὐρανίαν Θέμιν
1065 δαρὸν οὐκ ἀπόνητοι.
ὦ χθονία βροτοῖσι φά-
μα, κατά μοι βόασον οἰ-
κτρὰν ὄπα τοῖς ἔνερθ᾽ Ἀτρεί-
δαις, ἀχόρευτα φέρουσ᾽ ὀνείδη·

ὅτι σφιν ἤδη τὰ μὲν ἐκ δόμων νοσοῦν- [ἀντ. α] 1070
τ᾽ ἦν τὰ δὲ πρὸς τέκνων διπλῆ
φύλοπις οὐκέτ᾽ ἐξισοῦ-
ται φιλοτασίῳ διαί-
τᾳ. πρόδοτος δὲ μόνα σαλεύει
1075 Ἠλέκτρα, τὸν ἀεὶ πάρος
δειλαία στενάχουσ᾽ ὅπως
ἁ πάνδυρτος ἀηδών,
οὔτε τι τοῦ θανεῖν προμη-
θὴς τό τε μὴ βλέπειν ἑτοί-
1080 μα, διδύμαν ἑλοῦσ᾽ Ἐρι-
νύν. τίς ἂν εὔπατρις ὧδε βλάστοι;

οὐδεὶς τῶν ἀγαθῶν ζῶν [στρ. β]
κακῶς εὔκλειαν αἰσχῦναι θέλει
νώνυμος, ὦ παῖ παῖ,
1085 ὡς καὶ σὺ πάγκλαυτον αἰ-
ῶνα κοινὸν εἵλου,
τὸ μὴ καλὸν καθοπλίσα-
σα δύο φέρειν ‹ἐν› ἑνὶ λόγῳ,
σοφά τ᾽ ἀρίστα τε παῖς κεκλῆσθαι.

1090 ζῴης μοι καθύπερθεν [ἀντ. β] 
χερὶ πλούτῳ τε τῶν ἐχθρῶν ὅσον
νῦν ὑπόχειρ ναίεις·
ἐπεί σ᾽ ἐφηύρηκα μοί-
ρᾳ μὲν οὐκ ἐν ἐσθλᾷ
1095 βεβῶσαν, ἃ δὲ μέγιστ᾽ ἔβλα-
στε νόμιμα, τῶνδε φερομέναν
ἄριστα τᾷ Ζηνὸς εὐσεβείᾳ.

***
ΧΟΡ. Γιατί, αφού βλέπομε
τα πιο νοητά πετεινά τ᾽ ουρανού
να γεροκομούνε με τόση
1060 στοργή τους γονιούς των,
που τα ᾽χουν γεννήσει και μ᾽ όση
μπορούσαν φροντίδ᾽ αναθρέψει,
γιατί να μην κάνομε το ίδιο και μεις;
Μα όχι, μά τ᾽ αστροπελέκια του Δία
και μά την ουράνια τη Θέμη,
πολύ δε θ᾽ αργήσει η ποινή των ακόμα.
Ω ανθρώπινη Φήμη, που φτάνεις
βαθιά κι ως τους τάφους,
κράξε φωνή θλιβερή στους Ατρείδες
κάτω απ᾽ τη γη, να τους φέρνεις
τις αγέλαστες τούτες ντροπές:

Πως βόσκει που βόσκει η αρρώστια
1070 στα σπίτια των μέσα
και των δυο των παιδιών
δε συμβιβάζεται πια με καμιά
φιλική συνεννόηση η διχόνοια,
μα προδομένη, μονάχη παλεύει
στα κύματα μέσα η Ηλέκτρα
κι όλο θρηνεί το γονιό της η δόλια
σαν τη γογγύχτρ᾽ αηδόνα,
κι αψηφώντας το θάνατο, είν᾽ έτοιμη
και να κλείσει για πάντα τα μάτια της
1080 φτάνει μια τη διπλή να συντρίψει Ερινύα·
ποιά άλλη θα ᾽βγαινε τόσο γενναία ποτέ;

Κανένας δε θέλει ευγενής
μ᾽ ανάξια ζωή να ντροπιάσει
άδοξα τ᾽ όνομά του, ω κόρη, κόρη.
Όπως και συ, που προτίμησες
τον κλήρο των παντοτινών των θρήνων
κι οπλίστηκες ενάντια στο κακό
για να κερδίσεις έπαινο διπλό
και για το νου και για την αρετή σου.

1090 Ω άμποτε να μου ζεις
απ᾽ τους εχθρούς σου από πάνω
τόσο πιο δυνατή και πιο πλούσια,
όσο τους είσαι υποχείρια τώρα·
γιατί σε γνώρισα να ζεις
μέσα την πιο άθλια τη ζωή
κι όμως στους νόμους που είναι από τη φύση
οι πιο άγιοι απ᾽ όλους, έχεις τ᾽ αριστεία
μ᾽ αυτή σου την ευσέβεια στο Δία.

Αρχαϊκή Επική Ποίηση: Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια

1.3. Τα ομηρικά έπη και η ιστορία


Εξαιρετικά πολύπλοκη και ενδιαφέρουσα είναι και η σχέση των δύο ομηρικών επών με την ιστορία. Τόσο η Ιλιάδα όσο και η Οδύσσεια προϋποθέτουν τον τρωικό πόλεμο, επεισόδιο που για τους αρχαίους Έλληνες θεωρούνταν αυθεντικό. Στη συγκεκριμένη περίπτωση αυθεντικότητα δεν σημαίνει ακριβή γνώση των ιστορικών γεγονότων, αλλά περισσότερο ό,τι οι αρχαίοι νόμιζαν ως πραγματικό γεγονός. Στη νεότερη εποχή παρόμοιες αντιλήψεις ενισχύθηκαν, έπειτα μάλιστα από τις ανασκαφές του αρχαιολόγου Ερρίκου Σλήμαν (Heinrich Schliemann, 1822-1890) και πολλών διαδόχων του στην Τροία (σημερινό Χισαρλίκ της ΒΔ Τουρκίας) και στην κυρίως Ελλάδα (Μυκήνες, Πύλος). Υποστηρίχθηκε έτσι η άποψη ότι οι επονομαζόμενοι στα δύο ομηρικά έπη ως Αργείοι, Αχαιοί ή Δαναοί, που προέρχονταν από έναν παλαιότερο ένδοξο πολιτισμό, τον μυκηναϊκό (1600-1200 π.Χ.), κυρίευσαν με πολιορκία μια πόλη στην περιοχή του Ελλησπόντου, την Τροία, η οποία βρέθηκε να έχει καταστραφεί από φωτιά (περίπου 1100-1200 π.Χ.). Στο μεταξύ, η αποκρυπτογράφηση της γραμμικής Β το 1952 από τους Μάικλ Βέντρις (M. Ventris) και Τζον Τσάντγουικ (J. Chadwick), γλώσσας της μυκηναϊκής εποχής και πρώιμης μορφής της ελληνικής, που συντηρήθηκε στο ονοματολόγιο των δύο ομηρικών επών, ενίσχυσε την υπόθεση ότι μέσα από τη μακρά ποιητική παράδοση των δύο ομηρικών επών διασώθηκαν γεγονότα της ένδοξης μυκηναϊκής περιόδου. Η ένδοξη αυτή εποχή παύει να υπάρχει γύρω στο 1200, για να ακολουθήσει η παρακμή, η περίοδος των λεγόμενων «σκοτεινών χρόνων» (1100-800 π.Χ.), που συνδέεται με την κάθοδο των Δωριέων στον ελλαδικό χώρο.

Ως προς το ζήτημα της ιστορικότητας του τρωικού πολέμου, μέχρι και σήμερα, αρχαιολόγοι, ιστορικοί και φιλόλογοι, στηριζόμενοι τόσο σε αρχαιολογικά ευρήματα στον λόφο του σημερινού Χισαρλίκ όσο και σε σχετικά επιγραφικά και ιστορικά δεδομένα, επιχειρούν να συνδυάσουν το «όνειρο της Τροίας», που κέντρισε τη φαντασία ποιητών και καλλιτεχνών μετά τον Όμηρο, με την «πραγματική» ύπαρξη της πόλης των Χετταίων Βιλούσα (Wilus[s]a και Taruwisa/Trus[w]isa) -σημαντικό κέντρο εμπορίου που ταυτίζεται με την ομηρική πόλη Ἴλιος/Τροία- ενώ το εθνώνυμο Αχιγιάβα (Ahhiyawa) των χεττιτικών πηγών συνδέεται με τη χώρα των Αχαιών του Ομήρου, οι οποίοι επιτέθηκαν στην Τροία. Το συμπέρασμα είναι διπλό: το σκηνικό της ομηρικής αφήγησης είναι ιστορικό, και ο τρωικός πόλεμος εξαιρετικά πιθανός - που σημαίνει ότι πρέπει να πάρουμε τον Όμηρο στα σοβαρά.

Για τις προηγούμενες απόψεις έχουν διατυπωθεί οι επόμενες επιφυλάξεις. Τα αρχαιολογικά ευρήματα δεν είναι, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, τόσο επαρκή και διαφωτιστικά, ώστε να αποδεικνύεται η βέβαιη εμπλοκή των μυκηναίων Αχαιών στην καταστροφή της Τροίας· πόσο μάλλον όταν η χρονολογία παρακμής των Μυκηνών και η καταστροφή της Τροίας χρονολογικά γειτονεύουν. Από την άλλη μεριά, η αναφορά λέξεων, κυρίως ονομάτων, της γραμμικής Β στα ομηρικά έπη δεν αποτελεί για πολλούς ειδικούς ικανό και ακλόνητο αποδεικτικό στοιχείο, για να εμπιστευθεί κάποιος και τα ίδια τα ιστορούμενα γεγονότα των δύο επών στις λεπτομέρειές τους. Εξάλλου, υπάρχει μεγάλη χρονική απόσταση (περίπου τετρακοσίων χρόνων) ανάμεσα στα δύο ομηρικά έπη και στην καταστροφή της Τροίας. Αυτό σημαίνει ότι, ακόμη και αν η παράδοση των γεγονότων της μυκηναϊκής εποχής εκτιμηθεί συνεχής, έχει αναμφισβήτητα στο μεταξύ υποστεί μέσα στα έπη παραμορφώσεις, επεκτάσεις, επανερμηνείες, μετασχηματισμούς και προσαρμογές στα πολιτιστικά δεδομένα της εποχής του ποιητή.

Εξάλλου, η Οδύσσεια, καθώς επεκτείνεται στις θαλασσινές περιπλανήσεις ενός ήρωα, όπου προβάλλουν η σχεδόν απόκοσμη γεωγραφία και πολλά μαγικά και τερατικά στοιχεία, είναι ακόμη λιγότερο πιθανό να σχετίζεται άμεσα με την ιστορική πραγματικότητα. Σε σχέση με τον κλειστό κάπως ορίζοντα της Ιλιάδας, που αναφέρεται σε θρύλους ηρώων σε δεδομένο κάπως χώρο και χρόνο, το οδυσσειακό έπος ανοίγεται στον κόσμο της νοβελιστικής περιπέτειας και του παραμυθιού. Σημαντικά όμως στοιχεία του πολιτισμού, της οικονομίας και της πολιτικής, που συντηρούνται στα δύο έπη, συγχρονίζονται με την εποχή της σύνθεσής τους. Οι λεγόμενοι «σκοτεινοί χρόνοι», με τους αποικισμούς, την ακμή του θαλάσσιου εμπορίου και την περιφερειακή κοινωνική οργάνωση σε κοινότητες, από τις οποίες θα προκύψουν σύντομα οι πόλεις-κράτη, δεν εκτιμώνται σήμερα ως πλήρης παρακμή αλλά ως μεταβατική εποχή. Στο πλαίσιό της η αντιμετώπιση των νέων συνθηκών επέβαλε, μέσω της νέας αριστοκρατικής τάξης που είχε διαδεχθεί τους μυκηναίους βασιλείς, την αναζήτηση δρόμων επικοινωνίας με την παράδοση. Τέλος, τα δύο ομηρικά έπη είναι έργα λογοτεχνίας και όχι ιστορίας ή χρονογραφίας. Μ᾽ αυτή την έννοια, η Ιλιάδα και η Οδύσσεια δεν είναι τόσο λειψά παραδείγματα ιστορίας όσο έργα ποιητικής δημιουργίας, τα οποία, μέσα από μια πανελλήνιου χαρακτήρα προοπτική, διηγούνται το πώς οι Έλληνες του 8ου αι. π.Χ. έβλεπαν το ένδοξό τους παρελθόν.

Γνωρίζεις τις ανάγκες σου;

Γνωρίζεις τις ανάγκες σου;

Mια φαινομενικά απλή ερώτηση που για πολλούς από εμάς έχει μια φαινομενικά απλή απάντηση, στην οποία συχνά δεν εστιάζουμε αρκετά την προσοχή μας.

Ένας σημαντικός, όμως, σταθμός κατά τη διάρκεια του ταξιδιού μας προς την αυτογνωσία είναι η επίγνωση και η επαφή με τις ανάγκες μας. Το να γνωρίζω τις ανάγκες μου με οδηγεί σε μια καλύτερη επαφή με τα συναισθήματά μου και κατ' επέκταση θωρακίζει την ψυχική μου υγεία.

Θεωρία ιεράρχησης αναγκών

Πολλοί ψυχολόγοι ασχολήθηκαν με τις ανθρώπινες ανάγκες. Μια αρκετά γνωστή θεωρία είναι του Abraham Maslow, ο οποίος ιεράρχησε τις ανάγκες μας με τη μορφή μιας πυραμίδας. Τα χαρακτηριστικά της κλίμακας των αναγκών είναι ότι από τη βάση προς τα πάνω προχωρούμε από τις ισχυρότερες προς τις λιγότερο ισχυρότερες.

Η δράση μιας ανώτερης ανάγκης εκδηλώνεται, όταν ικανοποιηθεί για αρκετό καιρό η προηγούμενή της στην κλίμακα. Οι φυσιολογικές ανάγκες είναι καθαρά βιολογικές και αποτελούν το υπόβαθρο για την εκδήλωση οποιασδήποτε ανώτερης ανάγκης. Ακολουθούν οι ψυχολογικές ανάγκες, όπως είναι η ανάγκη για ασφάλεια, για κατοχή, για αγάπη και εκτίμηση.

Ο θεμελιωτής της προσωποκεντρικής προσέγγισης, Carl Rogers, μίλησε για την ανάγκη που έχει το άτομο για θετική κρίση ή εκτίμηση από τους άλλους και την ανάγκη για αυτο-εκτίμηση.

Αυτές οι τάσεις μαθαίνονται νωρίς στην παιδική ηλικία και η μη ικανοποίηση αυτών των αναγκών οδηγεί σε απογοήτευση ή σε συγκρούσεις.

Φαίνεται όμως ότι η θεωρία της ιεράρχησης των αναγκών εμπλουτίστηκε και ανακατασκευάστηκε από μεταγενέστερους ερευνητές.

Η ιεράρχηση δεν είναι στατική, αλλά σε ένα βαθμό κοινωνικά συνδεδεμένη, γεγονός που φάνηκε ιδιαίτερα με τις επιπτώσεις της πανδημίας και της κοινωνικής αποστασιοποίησης.

Η απομόνωση που βιώσαμε φαίνεται - σύμφωνα με σύγχρονες έρευνες - να άλλαξε την προτεραιότητα των αναγκών μας. Όπως και να έχει όμως, με όποια σειρά και να εμφανίζονται, οι ανάγκες μας είναι εκεί: να μας υπενθυμίσουν την ανθρώπινη υπόστασή μας, να μας προσανατολίσουν προς τα συναισθήματα μας, όταν μια ανάγκη μας καλύπτεται ή παραμένει ακάλυπτη.

Βασικές ψυχολογικές ανάγκες κατά τον Μarshall Rosenberg

Ο ψυχολόγος και συγγραφέας Μarshall Rosenberg (2015) εστιάζει περισσότερο στις ψυχολογικές βασικές ανάγκες που όλοι έχουμε. Αναφέρει χαρακτηριστικά την ανάγκη μας για φυσική φροντίδα όπως είναι το άγγιγμα, η ξεκούραση, το νερό, η κίνηση, η άσκηση, η σεξουαλική έκφραση, η προστασία από καθετί που απειλεί τη ζωή.

Επίσης, αναφέρει την ανάγκη μας για πνευματικότητα, για παιχνίδι, δηλαδή για γέλιο και για διασκέδαση και για αυτονομία, δηλαδή να επιλέγουμε τα όνειρά μας, τους στόχους και τις αξίες μας.

Επιπλέον, τονίζει την ανάγκη μας για απόδοση τιμής όπως είναι να τιμούμε τη δημιουργία της ζωής και τα όνειρα που εκπληρώθηκαν, αλλά και την ανάγκη μας να τιμούμε τις απώλειες.

Τέλος, υπογραμμίζει την ανάγκη για αλληλεξάρτηση που συνδέεται με τις ανάγκες για αγάπη, εμπιστοσύνη, νοιάξιμο, ειλικρίνεια, ζεστασιά, κατανόηση, σεβασμό και συναισθηματική ασφάλεια, όπως και την ανάγκη για ακεραιότητα, δηλαδή για αυθεντικότητα, δημιουργικότητα και νόημα.

Ο ίδιος αναφέρει χαρακτηριστικά ότι στη ρίζα των συναισθημάτων μας βρίσκονται οι ανάγκες μας.

Όταν μια ανάγκη μου δεν καλύπτεται, ίσως νιώσω άγχος, ανυπομονησία, απελπισία, απόγνωση, θυμό, ενόχληση, μοναξιά, στενοχώρια, ντροπή ή νευρικότητα.

Αντίθετα, όταν οι ανάγκες μου καλύπτονται, νιώθω γαλήνη, ευγνωμοσύνη, ζωντάνια, ικανοποίηση, ανακούφιση, συγκίνηση, χαρά και περηφάνια. Επίσης, νιώθω πλήρης και αισθάνομαι αυτοπεποίθηση.

Τι με εμποδίζει να έρθω σε επαφή με τις ανάγκες μου;

Αρχικά, μας εμποδίζουν οι σκέψεις αυτοεπίκρισης. Κρίνουμε διαρκώς τον εαυτό μας, διότι έχουμε συνηθίσει να εστιάζουμε κυρίως στα μειονεκτήματά μας. Δεν επιτρέπουμε πολλές φορές να καταλάβουμε την ανάγκη μας πίσω από το συναίσθημά μας και αυτό μας κρατά μπλοκαρισμένους, μπερδεμένους και ανήμπορους να βγούμε από ένα φαύλο κύκλο μειονεξίας.

Όταν λέμε «πρέπει» στον εαυτό μας: Ο Rosenberg τονίζει πως αυτή η λέξη είναι «βίαιη» κατά κάποιο τρόπο, γιατί απειλεί την αυτονομία μας, δηλαδή την πολύ ισχυρή ανάγκη μας για επιλογή. Μας αποσυντονίζει και διακόπτει την επαφή με τον εαυτό μας. Λέγοντας «πρέπει» στον εαυτό μας τον κάνουμε να ζει μηχανικά.

Πώς μπορώ να έρθω σε επαφή με τις ανάγκες μου;

H συμβουλευτική και η ψυχοθεραπεία είναι ένας δρόμος που ακολουθώντας τον, μπορώ να επαναπροσδιορίσω τον εαυτό μου και να αξιολογήσω την συμπεριφορά μου με βάση τις ανάγκες μου.

Αντικαθιστώ το «πρέπει να...» με το «επιλέγω να...». Για παράδειγμα λέω στον εαυτό μου: «Επιλέγω να κόψω το κάπνισμα, διότι έχω ανάγκη να αισθάνομαι υγιής».

Συνδέω το συναίσθημα με την ανάγκη μου. Για παράδειγμα λέω: «Aισθάνομαι νευρικότητα, διότι έχω ανάγκη για ξεκούραση».

Η επαφή με τις ανάγκες μου και τα συναισθήματά μου με βοηθάει να δω ξεκάθαρα τι χρειάζεται ο εαυτός μου. Και όταν δω τι χρειάζομαι, δηλαδή ποια είναι η ανάγκη μου, τότε μπορώ να φροντίσω να την επικοινωνήσω και στους άλλους αλλά και στον ίδιο μου τον εαυτό. Με αυτό τον τρόπο αυξάνω τις πιθανότητες να την καλύψω.

Όταν έχω επίγνωση των αναγκών μου, στρέφω την συμπεριφορά μου σε ενέργειες αυτοφροντίδας, αυτοσυμπόνοιας και αυτοσυγχώρεσης.

Και οι τρεις αυτές έννοιες δίνουν πνοή ανακούφισης και απαλύνουν άμεσα ορισμένα έντονα συμπτώματα στρες και άγχους. Η αυτοφροντίδα με βοηθάει να έχω μια καλύτερη ποιότητα ζωής. Η αυτοσυμπόνοια μου δίνει τη δυνατότητα να δω τον εαυτό μου μέσα από το πρίσμα της κατανόησης και η αυτοσυγχώρεση να δω ποια ανάγκη μου ήθελα να καλύψω με μια συμπεριφορά για την οποία τώρα μετανιώνω.

Μπορούμε να ξεκινήσουμε να εστιάζουμε στις ανάγκες μας και στην εγκυρότητα των συναισθημάτων μας, αφού η ψυχική μας υγεία αξίζει σίγουρα την ύπαρξη και την εφαρμογή και των τριών αυτών εννοιών.

Η Τέχνη Της Καθημερινής Έκστασης

Ένας καθηγητής φιλοσοφίας πήγε στον Ναν Ιν, τον δάσκαλο του Ζεν και τον ρωτούσε για τον Θεό, για τη νιρβάνα, για το διαλογισμό και για πολλά άλλα. Ο δάσκαλος, αφού τον άκουσε σιωπηλά, είπε: «Φαίνεσαι κουρασμένος. Έρχεσαι από μακριά, άφησε με να σου προσφέρω πρώτα ένα τσάι. Ποιός ξέρει; Ακόμα και πίνοντας τσάι, ίσως να μπορούν να απαντηθούν οι ερωτήσεις… ή μπορεί και πριν από αυτό.»

Ο καθηγητής είχε σαστίσει. Άρχισε να αναρωτιέται μήπως και είχε κάνει άδικα όλο αυτό το ταξίδι. «Αυτός ο άνθρωπος μου φαίνεται τρελός. Πώς μπορεί να απαντηθεί η ερώτησή μου για τον Θεό πίνοντας τσάι;

Ο δάσκαλος έφερε την τσαγιέρα κι άρχισε να χύνει τσάι μέσα στο φλιτζάνι τού καθηγητή. Το τσάι ξεχείλισε κι άρχισε να πέφτει μέσα στο πιατάκι, όμως εκείνος συνέχισε.

Ο καθηγητής φώναξε: «Σταμάτα! Τι κάνεις εκεί; Δεν βλέπεις ότι και το φλιτζάνι και το πιατάκι έχουν ξεχειλίσει πια;»

Και ο δάσκαλος είπε: «Έτσι ακριβώς είσαι κι εσύ. Ο νους σου είναι τόσο γεμάτος με ερωτήσεις, που ακόμη κι αν τις απαντήσω, δεν υπάρχει καθόλου χώρος για τις απαντήσεις. Πήγαινε πίσω, άδειασε το φλιτζάνι σου κι ύστερα έλα. Πρώτα, Κάνε λίγο χώρο μέσα σου….

Το φλιτζάνι μας είναι γεμάτο με γνώμες και πεποιθήσεις που μας εμποδίζουν να δούμε καθαρά: «Δεν μπορείτε να το κάνετε.» «Είναι αδύνατον.» «Ποτέ δεν θα μπορέσω να το ξεπεράσω.» «Αυτό δεν μου αξίζει.» Τόσο πυκνή είναι η κυκλοφορία στο μυαλό μας, που θυμίζει αυτοκινητόδρομο σε μεγάλη πόλη την ώρα της αιχμής.

Ζούμε σε έναν κόσμο με πάρα πολλά ερεθίσματα, έναν κόσμο που μας βομβαρδίζει, καθημερινά, με ένα ατελείωτο ρεύμα πληροφοριών υψηλής τεχνολογίας: λέξεις-κλειδιά, διαφημιστικά μηνύματα, ήχοι, προπαγάνδα και πολιτικά μηνύματα που έχουν φτιαχτεί για να μας παγιδέψουν, να μας κρατήσουν, να μας διαμορφώσουν και να ελέγξουν την προσοχή μας, έτσι ώστε να αδειάσουν τα πορτοφόλια μας, να πάρουν τις ψήφους μας, να σιγήσουν τις εξεγερμένες φωνές μας και να μας αποκοιμίσουν με άσχετες και ασήμαντες ασχολίες.

Ο νους μας δεν σταματά να σκέφτεται, να αναλύει, να σχεδιάζει και να δοκιμάζει ατέλειωτα διανοητικά σενάρια για πράγματα που, μάλλον, δεν θα συμβούν ποτέ κι έτσι εναντιώνεται στην ίδια τη ζωή. Τι μπορούμε να κάνουμε;

ΒΓΕΙΤΕ ΑΠΟ ΤΟ ΜΥΑΛΟ ΣΑΣ

Το μυαλό μας λειτουργεί σαν βιο-υπολογιστής που, συχνά, ασχολείται από άχρηστα προγράμματα. Για παράδειγμα, μπορεί να κάνουμε έρωτα αλλά η προσοχή μας τριγυρνάει αλλού, σκεφτόμαστε: «Έκλεισα το φούρνο;»

Η ροή διακόπτεται γιατί γεμίζουμε από ανησυχία για τις καθημερινές ασχολίες μας. Έτσι, μια πιθανά υπέροχη ερωτική επαφή καταστρέφεται προτού ακόμα αρχίσει. Χωρίς να το θέλουμε πυροδοτούμε τον υπολογιστή μας με ένα αρνητικό πρόγραμμα που λέει: «Δεν θα πετύχει. Δεν σου αξίζει να ευχαριστιέσαι. Πρώτα από όλα η δουλειά».

Αν δεν τα αντιληφθούμε, τα αρνητικά προγράμματα γίνονται αυτοεκπληρούμενες προφητείες, και το εκστατικό δυναμικό μας χάνεται. Κι όμως, αυτό είναι κάτι που μπορείτε να αλλάξετε. Αποκτήστε επίγνωση των αρνητικών σκέψεων σας, κάθε φορά που αναδύονται Φανταστείτε ότι διαγράφετε αυτό το αρνητικό πρόγραμμα από τον βιο-υπολογιστή σας και ότι το αντικαθιστάτε με ένα άλλο πρόγραμμά που λέει: «Χαλάρωσε. Όλα έχουν τακτοποιηθεί. Μπορείς να απολαύσεις όσο θες αυτή τη στιγμή. Την αξίζεις».

Πάρτε βαθιές, αργές αναπνοές. Θα ενισχύσουν τη μετακίνησή σας στην κατεύθυνση της συνείδησης. Κάθε φορά που αλλάζετε τις σκέψεις σας και τις μετατρέπετε σε ένα θετικό και υποστηρικτικό εσωτερικό διάλογο και παρακολουθείτε συνειδητά την αναπνοή σας, δημιουργείτε χώρο.

Θυμηθείτε: Το να σκέφτεστε πώς να βγείτε από το μυαλό σας μοιάζει με το να προσπαθείτε να βγείτε από ένα δάσος σκαρφαλώνοντας σε κάποιο δέντρο.

Είναι μάταιο να κάνετε νέες σκέψεις, ακόμα και θετικές. Κάθε θετική επιβεβαίωση σε ένα χαοτικό νου μοιάζει με τριαντάφυλλα σε ανεμοστρόβιλο. Πρέπει να βγείτε αμέσως από το μυαλό σας.

Πώς όμως;

Τα κέντρα του σώματος και της καρδιάς είναι συνεργάτες. Απευθυνθείτε τους ως τέτοιους. Προσέξτε πως, όταν σκέφτεστε υπερβολικά, σταματάτε να νιώθετε.

Αποσυνδέεστε από το σώμα και την καρδιά σας. Δεν μπορείτε να σκεφτείτε κάποιο δρόμο για να βγείτε από ένα χαοτικό νου, μπορείτε όμως να νιώσετε το δρόμο που θα σας βγάλει έξω, μέσα στο σώμα και στην καρδιά.

Αποκαταστήστε την επαφή με αυτά τα δύο κέντρα μέσα από το πώς αισθάνεσθε.
Μεταβάλετε την κατάστασή σας με βαθιές αργές αναπνοές. Χαλαρώστε. Αισθανθείτε σε βάθος, με μεγάλη προσοχή. Να είστε απόλυτα συγκεντρωμένοι στο ζωντανό σώμα σας που αναπνέει. Νιώστε πως βρίσκεστε στο κέντρο της καρδιάς.

Προσέξτε πόσο ησυχάζει το νου σας αυτή η αίσθηση. Όταν η προσοχή σας συγκεντρώνεται στις αισθήσεις σας, και με αυτό τον τρόπο στρέφετε το νου σας στο σώμα και στην καρδιά, ολόκληρη η ύπαρξή σας χαλαρώνει και ανοίγει με φυσικό τρόπο. Όταν ο νους χαλαρώνει, στο σώμα και στην καρδιά επικρατεί βαθιά ειρήνη. Και είναι πάντα εκεί για να τη βρείτε.

Ο Θεοφάνης ο Ερημίτης έγραψε στην Τέχνη της Προσευχής: «Θέλεις να γίνεις σοφός χωρίς σκέψεις; Κατέβα από το κεφάλι στην καρδιά. Τότε θα δεις πεντακάθαρα όλες τις σκέψεις να κινούνται μπροστά στα μάτια του νου σου, που θα είναι σε θέση να διακρίνει με ακρίβεια».

Οι αργές, βαθιές αναπνοές και η απλή χαλάρωση σας επιτρέπουν να παρεμβάλετε τη σιωπή ανάμεσα στις σκέψεις. Έτσι θα μπορείτε να διαλέξετε. Να κατευθύνετε τις σκέψεις σας. Να σταματήσετε τον εσωτερικό διάλογο. Και μέσω της απλής επίγνωσης και πρόθεσης, να βάλετε σε εφαρμογή νέα, θετικά προγράμματα.

Αυτός είναι ο χώρος της ύπαρξης που αποκαλώ Ουράνιο Νου, η καθαρή, ήπια, ήσυχη επίγνωση πίσω από τη φλυαρία του εγωικού νου μας.

ΕΧΕΙΣ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Νιώσε το σώμα και την καρδιά σου από την κατάσταση του Ουράνιου Νου στην οποία βρίσκεσαι και παρατήρησετον κόσμο γύρω σου μέσω των πέντε αισθήσεων.

Τι ακούς; Φωνές, αυτοκίνητα, τον άνεμο, τον αγαπημένο ή την αγαπημένη σου να πλένει τα πιάτα στην κουζίνα; Πώς νιώθει το σώμα σου σ’ αυτή την κατάσταση της ανάπαυσης; Τι βλέπεις, τι γεύεσαι, τι μυρίζεις; Παρατήρησε πως η απλή και άμεση εμπειρία της ζωής καταπραύνει καί θεραπεύει ακόμα τις αισθήσεις του σώματος, γνωστές γεύσεις, χρώματα και σχήματα, το φως και τη σκιά που σε περιβάλλουν.

Η πλούσια υφή των αντιλήψεων μας για τη ζωή μοιάζει με συμφωνία αφιερωμένη στην ύπαρξη. Όταν παρευρισκόμαστε και τη βιώνουμε χωρίς να καταβάλλουμε προσπάθεια, η συμφωνία αυτή ησυχάζει το νου, ανοίγει και συμφιλιώνει τα τέσσερα κέντρα μας και μας εναρμονίζει με τον εαυτό και τη ζωή μας.

Σε στιγμές σαν κι αυτή αποκαλύπτεται η αληθινή μας φύση σαν μια αχανής, ελεύθερη και ευρύχωρη κατάσταση ύπαρξης και συνείδησης.

Αυτός είναι ο Ουράνιος Νους, που βρίσκεται πάντα εκεί, πίσω από την ακαταστασία και το χάος της υποκειμενικότητας. Αυτός είναι ο χώρος στον οποίο εκ δηλώνεται η έκσταση. Ο Ουράνιος Νους είναι ο καθρέφτης της καρδιάς. Είναι δεκτικός, δημιουργικός, διαισθητικός και ανοιχτός σε πληροφορίες από άλλα κέντρα και διαστάσεις της ύπαρξης.

Είναι ο νους του οραματισμού, ο γόνιμος νους της θείας έμπνευσης.

Ο πιο αδύναμος φονεύεται αλλεπάλληλες φορές μέχρι να εξουθενωθεί! Αυτό είναι απολύτως νόμιμο! Ας πρόσεχε!

«Την ιδέα αυτή εμείς κατόπιν την τελειοποιήσαμε! Αυτή ήταν η μεγαλύτερη επένδυση της ζωής μας! Νομοθετήσαμε τη βαρβαρότητά τους και την κάναμε νόμιμο τρόπο ζωής! Αυτή ήταν η συμβολή μας στο θαυμαστό καινούριο κόσμο, που ξεκίνησε τότε ακριβώς που τελείωνε ο τελευταίος μεγάλος πόλεμος και άρχιζε η απέραντη ειρήνη μας!» προσπάθησε να του δώσει να καταλάβει καλύτερα ο κύριος Έκτωρ.

«Γι’ αυτό σήμερα όλοι οι φόνοι γίνονται χωρίς όπλα, αίματα και κραυγές. Είναι άηχοι φόνοι, καθημερινοί, με γραμμάτια, συμβόλαια και συναλλαγματικές! Ο πιο αδύναμος φονεύεται αλλεπάλληλες φορές μέχρι να εξουθενωθεί! Αυτό είναι απολύτως νόμιμο! Ας πρόσεχε!!! Ενώ ο πιο δυνατός, αυτός δηλαδή που έχει κάνει δεύτερη φύση του το όραμά μας και δεν αμφιβάλλει για το παραμικρό, βαδίζει αγέρωχος και επιτυγχάνει τα πάντα, θερίζοντας τους πάντες γύρω του. Αυτός είναι ο εκλεκτός μας βλάκας! Τον αμείβουμε και τον τιμούμε! Τον κάνουμε παράδειγμα φωτεινό. Έτσι βυθίζουμε τους άλλους γύρω του, αλλά και αυτόν τον ίδιο ακόμα, πιο βαθιά στο βάλτο της βλακείας τους!» προσπάθησε να διασκεδάσει με τα λεγόμενά της κάπως την κατάσταση η κυρία Ερώικα, αλλά τα χαρακτηριστικά του προσώπου της αδράνησαν, δεν ακολούθησαν τη μοχθηρή και πρόσχαρη διάθεση της ψυχής της.

«Αφού ζουν ένα καθημερινό μαρτύριο και δεν το καταλαβαίνουν, αφού καθημερινώς κατακρεουργούν τον εαυτό τους και έχουν την εντύπωση ότι αυτή η αυτοθυσία είναι ευτυχία, τι φταίμε εμείς; Αν πραγματικά ήταν ζωντανοί, δεν έπρεπε να υποψιαστούν κατιτί; Τι φταίμε εμείς που δε φτάνει το μικρό τους μυαλό; Άχαχαχαχα! Ασ’ τους να τρέχουν λοιπόν και να κτυπιούνται. Άχαχαχαχαχα! Μας συμφέρει! Άχαχαχαχαχα!» πνίγηκε στα γέλια ο κύριος Θρασύβουλος.

«Ο καθένας έχει επιλέξει τους δικούς του που τους κατατυρρανεί και τους χρησιμοποιεί χωρίς έλεος και γύρω του όλοι οι άλλοι είναι ΞΕΝΟΙ και ΕΧΘΡΟΙ! Θεέ μου, τι μεγάλη ορφάνια! Τι προσοδοφόρος μοναξιά! Σπουδαία τύφλωση, μεγαλοφυής ιδέα, σωστό χρυσορυχείο!!!» προσπάθησε να λυπηθεί και να συμπονέσει τους ανθρώπους κάτω εκεί στην προκυμαία, πλάι στη θάλασσα, η κυρία Ιβανόης, τους ανθρώπους που κάνανε αμέριμνοι τον περίπατο τους.

Φιλοσοφώ σημαίνει κρίνω τα πράγματα καλά

Υπάρχει αλήθεια και αλήθεια.

Υπάρχει μια επιστημονική αλήθεια και μια φιλοσοφική αλήθεια. Στην αρχή, οι επιστήμες και η φιλοσοφία ήταν ένα. Η καθολική γνώση τις περιλάμβανε και τις δύο δίχως διάκριση.

Ο μεγάλος Γάλλος μαθηματικός Ανρύ Πουανκαρέ είπε όμως ότι η επιστήμη απαντά στο ερώτημα «Πώς;» ενώ η φιλoσοφία στο ερώτημα «Γιατί;» Για να κάνουμε σαφέστερη τη διάκριση, πρέπει να προσθέσουμε τα εξής: Η γεωμετρία αποσπάστηκε από τη φιλοσοφία τον καιρό του Ευκλείδη· η αστρονομία αποχωρίστηκε από τον κοινό κορμό με τον Πτολεμαίο, αλλά έπρεπε να περιμένουμε ως το τέλος του 17ου αιώνα (Νεύτων) για να αποσπαστεί η φυσική από τη μεταφυσική, ως το τέλος του 18ου αιώνα (Λαβουαζιέ) για να χωριστεί η χημεία από την αλχημεία, ως την αρχή του 19ου αιώνα για να ανακαλυφθεί η βιολογία από τον Λαμάρκ- το 1850 ανέπτυξε ο Αύγουστος Κοντ την κοινωνιολογία, την οποία διέκρινε από τη φιλοσοφία, ενώ η Ψυχολογία αποσπάστηκε γύρω στα 1880 από την κοινή ρίζα (χάρη στον αυθορμητισμό και χάρη σε ανθρώπους όπως ο Βέμπερ, ο Φέχνερ και ο Βουντ, που εφάρμοσαν στο εργαστήριο μια πειραματική Ψυχολογία).

Το αντικείμενο της φιλοσοφίας είναι η αναζήτηση του απόλυτου. Ο Αριστοτέλης ήδη μίλησε για την «αναζήτηση των πρώτων αρχών και των πρώτων αιτίων».

Πιο κοντά σε μας βρίσκεται ο Μπιρλού, που επιστρέφει σε μια αριστοτελική έννοια και λέει: «Η φιλοσοφία ασχολείται με την αναζήτηση των πρώτων αρχών μέσω μιας ανάλυσης του πνεύματος και με την προοπτική μιας πλήρους σύνθεσης».

Ερώτηση: Μήπως η φιλοσοφία είναι η τέχνη της λεπτολογίας;

— Οι εχθροί της φιλοσοφίας την κατηγορούν ότι αναπτύσσει ιδέες τόσο γενικές, ώστε δεν είναι καθόλου χρήσιμες στην πραγματικότητα. Αυτό δεν είναι σωστό. Η φιλοσοφία μάς επιτρέπει, χάρη στη λογική ή στην τέχνη της τέλειας εξαγωγής συμπερασμάτων, να αναλύουμε καταστάσεις και να προσδιορίζουμε τις καλύτερες δυνατές λύσεις· μας επιτρέπει να βρούμε τη σοφία μέσω της καθυπόταξης των παθών μας, και να κρίνουμε σωστά τη θέση μας μέσα στην κοινωνία. Ο κοινός νους δεν απατάται όταν λέει ότι κάποιος παίρνει κάτι φιλοσοφικά, όταν αυτός ο κάποιος διατηρεί την ψυχραιμία του μέσα στη χειρότερη δυστυχία και δεν αφήνει να τον καταβάλουν τα σκληρά χτυπήματα της μοίρας. Φιλοσοφώ σημαίνει κρίνω τα πράγματα καλά- και ο Καρτέσιος προσθέτει: «εκεί να κρίνεις σωστά, για να πράττεις σωστά».

Ο Καντ, ο μεγαλύτερος ίσως φιλόσοφος όλων των εποχών, βάφτισε το σύστημά του μ’ ένα πολύ χαρακτηριστικό όνομα: Κριτικισμός. Τα τρία σημαντικότερα έργα του ονομάζονται Κριτική του Καθαρού Λόγου (1781), Κριτική του Πρακτικού Λόγου (1788) και Κριτική της Κριτικής Δύναμης (1790). Ανήγαγε όλα τα ερωτήματα της φιλοσοφίας σε τρία ερωτήματα-κλειδιά:

— Τι μπορώ να γνωρίσω;

— Τι πρέπει να κάνω;

— Σε τι μου επιτρέπεται να ελπίζω;

Εδώ εκφράζεται ένα πνεύμα διαφορετικό από κείνο που αναδύεται όταν ασχολείται η θρησκεία με τα ερωτήματα αυτά. Η θρησκεία είναι συνδεδεμένη πάντα με μια ορθοδοξία, δεν αμφισβητεί τίποτα. Δεν προχωράει μέσω ερωτημάτων. Προσφέρει λύσεις, οριστικές απαντήσεις. ‘Ένας μεγάλος σύγχρονος φιλόσοφος, ο Καρλ Γιάσπερς (1883-1974), σημειώνει στην εισαγωγή του στη φιλοσοφία ότι η φιλοσοφία δε δίνει ποτέ λύσεις σε προβλήματα· γιατί «η απάντηση στο πρόβλημα θέτει καινούργια ερωτήματα». Ας πάρουμε το παράδειγμα του θανάτου: η θρησκεία μάς δίνει λύσεις κατάλληλες για όλους. Ορισμένες θρησκείες μιλούν για νιρβάνα, για μηδέν· , ο χριστιανισμός, αντίθετα, δίνει τη λύση της Δευτέρας Παρουσίας και της λύτρωσης. Όσον αφορά τη φιλοσοφία, υπάρχουν τόσες λύσεις, όσοι και φιλόσοφοι. Ο καθένας πιστεύει πως έχει βρει το δικό του σύστημα. ‘Ένας σύγχρονος Γάλλος φιλόσοφος, ο Ζωρζ Γκισντόρφ, διευκρινίζει τούτο το γεγονός: «Καμιά φιλοσοφία δεν μπόρεσε να δώσει τέλος στη φιλοσοφία, παρόλο που αυτό είναι η κρυφή επιθυμία κάθε φιλοσοφίας».

Δε θέλουμε να δούμε τη φιλοσοφία σαν περιοχή γνώσης παρόμοια με τις άλλες, ούτε σαν καλά ταξινομημένη γνώση, βολική και πρακτική. Η φιλοσοφία είναι πάνω απ’ όλα στοχασμός, μια ερωτηματοθεσία, μια επαναερωτηματοθεσία, μια δοκιμασία και θεώρηση τον εαυτού της, μια συνεχής αναζήτηση του Είναι. Κάθε αναζήτηση δεν κατευθύνεται όμως προς ένα σκοπό;

Όχι απαραίτητα. Η φιλοσοφία είναι η αναζήτηση της αλήθειας ή μιας αλήθειας· αλλά οι φιλόσοφοι δεν πιστεύουν ότι αυτή η αλήθεια μπορεί να συλληφθεί οριστικά ή απόλυτα. Εξακολουθούν να φιλοσοφούν, παρά την ύπαρξη χιλιάδων έργων, που σωρεύονται στις βιβλιοθήκες με την προσωπική τους άποψη για το σύμπαν.

Κανένας φιλόσοφος δεν πιστεύει ότι είναι δυνατόν να εφαρμοστούν πλήρως οι απόψεις του. Μια γενναία μητέρα παρουσίασε μια μέρα στον Ρουσσώ ένα μικρό παιδί που είχε διαπαιδαγωγηθεί σύμφωνα με τις αρχές του Αιμιλίου. Ο Ρουσσώ φώναξε αγανακτισμένος: «Δεν κάνατε καλά, κυρία μου!» Ερωτήματα, αμφιβολία και αβεβαιότητα είναι τα καλύτερα κριτήρια της φιλοσοφικής πράξης. Ο Καντ είχε δίκιο όταν έλεγε: «Δεν υπάρχει φιλοσοφία που να μπορεί κανείς να τη μάθει· το μόνο που μπορεί να μάθει κανείς, είναι να φιλοσοφεί».

ΑΔΡΙΑΝΟΣ: Από τη δουλεία του πνεύματος ή της φαντασίας, προτιμώ την πραγματική δουλεία

Με την μορφή επιστολής γράφει ο πρώτος “Ελληνιστής” Ρωμαίος αυτοκράτορας Αδριανός, λίγο πριν πεθάνει, προς στον υιοθετημένο γιο του Μάρκο Αυρήλιο, στην οποία αναπολεί τους θριάμβους και τις ήττες του και όλη τη φιλοσοφία του.

Όλοι οι λαοί που χάθηκαν ως τα σήμερα, χάθηκαν από μιαν έλλειψη γενναιοδωρίας.
Η Σπάρτη θα επιζούσε πολύ περισσότερο, αν είχε κάνει τους είλωτες να ενδιαφερθούν για την επιβίωσή της.

Επιμένω: το πιο απόκληρο από τα πλάσματα, ο σκλάβος που καθαρίζει το βόρβορο των πόλεων, ο λιμασμένος βάρβαρος που περιτριγυρίζει τα σύνορα, πρέπει να έχουν το συμφέρον να δουν τη Ρώμη να διαρκεί.

Αμφιβάλλω αν ολόκληρη η φιλοσοφία του κόσμου θα φτάσει ποτέ να καταργήσει τη δουλεία. Θα της αλλάξουν το πολύ πολύ όνομα. Μπορώ να φανταστώ μορφές δουλείας, χειρότερες από τη δική μας, γιατί θα είναι πιο δόλιες. Θα καταφέρουν είτε να μεταμορφώσουν τον άνθρωπο σε μια ηλίθια ικανοποιημένη από τον εαυτό της μηχανή, που θα πιστεύεται ελεύθερη τη στιγμή ακριβώς που θα υποτάσσεται, είτε θα του αναπτύξουν, αποκλειστικά με την άνεση και την ηδονή, μια τόσο παράφρονη κλίση προς την εργασία, όσο είναι και το πάθος των βαρβάρων για τον πόλεμο.

Απ’ αυτή τη δουλεία του πνεύματος ή της φαντασίας του ανθρώπου, εξακολουθώ να προτιμώ την πραγματική δουλεία μας.

ΑΔΡΙΑΝΟΥ,  ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ

Επίκουρος: Ατέλειωτες ανησυχίες προκαλούν μόνον οι ματαιοδοξίες

Ο Επίκουρος υπαγορεύει μια πιο μελετημένη προσέγγιση των ηδονών, τέτοια που να μην παραγνωρίζει τις ενδεχόμενες αρνητικές τους συνέπειες. Μας υπενθυμίζει σε μια «δόξα» του: «Καμιά ηδονή δεν είναι από μόνη της κάτι κακό. Αλλά κάποιες ηδονές παράγονται με τρόπους και μέσα που επιφέρουν διαταραχές, οι οποίες ξεπερνούν κατά πολύ τις ίδιες τις ηδονές».

Κατηγορίες απολαύσεων

Με βάση τις αρχές της φιλοσοφίας του ο Επίκουρος εξειδίκευσε τις προτάσεις του για την αναζήτηση της ευτυχίας. Αντιλήφθηκε ότι οι άνθρωποι αποφεύγουν να μπαίνουν σε σύνθετες διαδικασίες λήψης αποφάσεων και προτιμούν έτοιμες συνταγές. Γι αυτό σύστηνε να επιδιώκουν συγκεκριμένες απολαύσεις, που ικανοποιούν τις βασικές τους επιθυμίες και απομακρύνουν τις ανησυχίες τους και παράλληλα να αποφεύγουν τις απολαύσεις, που προκαλούν περισσότερους πόνους από ότι χαρές.

Ι. Φυσικές Απολαύσεις

α) Αναγκαίες ή υποχρεωτικές: Αυτές ικανοποιούν εκείνες τις φυσικές επιθυμίες, που αν παραμείνουν ανεκπλήρωτες, οδηγούν κατ’ ανάγκη σε μεγαλύτερο πόνο. Οι σημαντικότερες είναι:

1. Η τροφή
2. Η στέγη
3. Η υγεία
4. Η ασφάλεια και
5. Η φιλία

Σε κανονικές συνθήκες μπορούν να ικανοποιηθούν μάλλον εύκολα. Έλεγε μια «δόξα» (δηλαδή «γνώμη», από το ρήμα δοκώ= νομίζω): «Ας ευγνωμονούμε την ευλογημένη φύση, που όλα τα αναγκαία τα έκανε εύκολο- απόκτητα και τα μη αναγκαία δύσκολο- απόκτητα». Τις φυσικές και αναγκαίες ηδονές θα τις αναπτύξουμε στο τρίτο μέρος.

β) Μη Αναγκαίες ή Προαιρετικές: Είναι εκείνες οι φυσικές επιθυμίες, που ακόμα κι αν δεν ικανοποιηθούν, δεν οδηγούν αναγκαστικά σε μεγαλύτερο πόνο. Τέτοιες συνήθως είναι οι επιθυμίες για ψυχαγωγία, οι αισθητηριακές απολαύσεις, οι αισθησιακές, οι δραστηριότητες στη φύση, η άθληση, οι τέχνες, κ.λ.π. Τα’ ακριβά φαγητά, τα ποτά, οι καφέδες και τα παρόμοια, καλύπτουν τις φυσικές ανάγκες της πείνας της δίψας και της ψυχαγωγίας, για αυτό οι σύγχρονοι επικούρειοι δεν τα απορρίπτουν. Τα θεωρούν όμως μη αναγκαία και προτείνουν να τα απολαμβάνουμε, εάν είναι εύκολα διαθέσιμα, σε καμιά περίπτωση όμως δεν θα πρέπει να τα συνηθίσουμε και να εξαρτάμε την ευτυχία μας από αυτά. Οι ανάγκες που καλύπτουν είναι μεν πραγματικές, αλλά δεν είναι απαραίτητες για την επιβίωση και την ισορροπία της ψυχής μας.

Μια άλλη σύγχρονη ομάδα μη αναγκαίων φυσικών επιθυμιών έχει να κάνει με τη φροντίδα της εξωτερικής εμφάνισης. Τα στερεότυπα της τέλειας ομορφιάς ωθούν πολλούς ανθρώπους, κυρίως τους νέους και τις γυναίκες σε επικίνδυνες διατροφικές συνήθειες, υπερβολική προσωπική φροντίδα και δαπάνη. Η επικούρεια άποψη, που εκφράζεται από τον Λουκρήτιο, είναι να αποδεχθούμε το σώμα μας όπως είναι και να προστατεύσουμε την υγεία μας. Η εξωτερική μας εμφάνιση δεν είναι σημαντική, γιατί κατά τον Λουκρήτιο, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι εξ ίσου ωραίοι με εμάς, οι ωραίοι δεν συμπεριφέρονται καλύτερα από τους άσχημους και επί πλέον, ζούμε μια χαρά όπως είμαστε μέχρι σήμερα. Δεν χρειάζεται ομορφιά για να είναι κανείς ευτυχισμένος. Η εμμονή στη φυσική ομορφιά είναι παθολογική, γιατί επικεντρώνεται σε ένα μόνο μέρος της ανθρώπινης φύσης, που μάλιστα δεν δείχνει το χαρακτήρα του και για αυτό μπορεί ναι είναι απατηλή.

ΙΙ. Γνωστικές απολαύσεις

α) Απολαύσεις απαλλαγής από πόνους, που προκαλούν οι υπέρμετρες υπαρξιακές φοβίες: Πηγή ηδονής για τον Επίκουρο είναι το ξαλάφρωμα από φόβους. Ο τρομερότερος από τους φόβους είναι ο φόβος του θανάτου και ακολουθούν οι φόβοι της τιμωρίας του Θεού και των φυσικών φαινομένων. Τους φόβους αυτούς τους αντιμετώπιζαν οι επικούρειοι ακολουθώντας την τετραφάρμακο: «Ο θεός δεν είναι επίφοβος, ο θάνατος δεν προκαλεί ανησυχία. Το καλό αποκτάται εύκολα και το κακό αντέχεται εύκολα».

β) Απολαύσεις απαλλαγής από πόνους, που προκαλούν οι υπέρμετρες ανησυχίες της καθημερινότητας: Απαλλαγμένοι από τους εφιάλτες που προκαλούν οι υπαρξιακές φοβίες, οι επικούρειοι τιθάσευσαν στη συνέχεια τις αδικαιολόγητες καθημερινές ανησυχίες, που προέρχονται από μη φυσικές και μη αναγκαίες επιθυμίες. Έλεγαν ότι μόνον οι παράλογες επιθυμίες ταράζουν τον άνθρωπο. Ατέλειωτες ανησυχίες προκαλούν μόνον οι ματαιοδοξίες. Είναι λυπηρό που οι άνθρωποι δεν χαίρονται όσα έχουν, παρά θρηνούνε για όσα δεν έχουν. Τη φύση δεν πρέπει να τη βιάζουμε, αλλά να την υπακούμε. Υπακοή στη φύση σημαίνει να απολαμβάνουμε πρώτα τις φυσικές αναγκαίες ηδονές και τις μη αναγκαίες στη συνέχεια, αν δεν βλάφτουν.

ΙΙΙ. Μη φυσικές και μη αναγκαίες απολαύσεις

Είναι εκείνες οι απολαύσεις, που δεν είναι εύκολα πραγματοποιήσιμες, απαιτούν βαρύ αντίτιμο για να τις αποκτήσουμε και δεν οδηγούν κατ’ ανάγκη σε μεγαλύτερη ηδονή. Η φήμη, η κοινωνική θέση, η πολιτική εξουσία, ο πλούτος και άλλες υπέρμετρες φιλοδοξίες για την απόκτηση γοήτρου, ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία. Έλεγε ο Επίκουρος: «Την ευδαιμονία και τη μακαριότητα δεν τη φέρνουν τα μεγάλα πλούτη, ούτε η πληθωρική δραστηριότητα, ούτε οι εξουσίες, ούτε η ισχύς, αλλά η αλυπία, η πραότης των συναισθημάτων και η ψυχική διάθεση, που αναγνωρίζει τα όρια που έχει θέσει η φύση».

Να είσαι ευγενικός, γιατί κάθε άνθρωπος που συναντάς δίνει και μια σκληρή μάχη

Το μάθημα αυτό του Πλάτωνα δεν είναι πάντα εύκολο να το ακολουθήσουμε, γιατί δυσκολευόμαστε να είμαστε ευγενικοί όταν νιώθουμε στρεσαρισμένοι, βυθισμένοι στον ιλιγγιώδη σημερινό κόσμο. Όταν έρχεται η ώρα να γυρίσουμε σπίτι και πρέπει να πάρουμε το τρένο, δεν είναι πάντα εύκολο να δώσουμε τη σειρά ή τη θέση μας σε κάποιον άλλο ή να απαντήσουμε με ένα χαμόγελο σε κάποιον που μας ξενύχιασε ή ακουμπάει την τσάντα του στα πλευρά μας.

Ωστόσο, η ευγένεια είναι ένα ισχυρό αντίδοτο κατά του στρες, και για εκείνον που την εφαρμόζει και για εκείνον που τη δέχεται. Ιδού κάποια κλειδιά για να την καλλιεργήσουμε:

Να θυμόμαστε ότι όλος ο κόσμος δίνει την προσωπική του μάχη.

Η φράση του Πλάτωνα είναι το κλειδί που δίνει πνοή στην ευγενική ψυχή μας. Ίσως να βρισκόμαστε σε μια κατάσταση τρομερά δύσκολη, αλλά το πιο πιθανό είναι και οι άλλοι να βρίσκονται σε μια παρόμοια κατάσταση.

Να χαμογελάμε, ό,τι κι αν συμβαίνει.

Ένα χαμόγελο μεταδίδει εγκαρδιότητα, επιθυμία συνεργασίας και απουσία εχθρότητας. Με αυτούς τους οιωνούς, σίγουρα οποιαδήποτε συνάντηση εκτυλίσσεται με μεγαλύτερη ευκολία.

Όπως έλεγε ο εμψυχωτικός συγγραφέας Ουίλλιαμ Άρθουρ Ουόρντ, “ένα ζεστό χαμόγελο είναι η παγκόσμια γλώσσα της ευγένειας”.

Να μάθουμε να λέμε “όχι”, αλλά με ένα “αλλά”.

Το κλειδί αυτό χρησιμεύει στο να είσαι ευγενικός και ευχάριστος στους άλλους, χωρίς, όμως, να νιώθεις χαλί να σε πατάνε. Το να προσθέτεις ένα “αλλά” ακολουθούμενο από μια συμβουλή ή από το όνομα άλλου ανθρώπου στον οποίο θα τρέξουν για την επίλυση του προβλήματος επιτρέπει στην ευγένειά σου να συνεχίσει ανέπαφη.

Για παράδειγμα, “Δεν μπορώ να το κάνω για τον τάδε λόγο, αλλά γνωρίζω τον Χ που ίσως μπορεί.”.
Να είμαστε ευγενικοί με μας τους ίδιους, πάνω απ’ όλα.

Ό,τι κάνουμε στον εαυτό μας, αυτό θα εισπράξουμε από τους άλλους. Εξ ου και είναι τόσο σημαντικό να δείχνουμε ευγένεια. Αν αγαπάμε τον εαυτό μας και τον φροντίζουμε, αν τρέφουμε την ψυχή μας και προσέχουμε να μην την πληγώσουν, τότε και οι άλλοι θα μας φερθούν με την ίδια λεπτότητα.

Ο "ΠΡΟΦΗΤΗΣ" ΗΛΙΑΣ, ΕΝΑΣ ΣΦΑΓΕΑΣ ΔΟΛΟΦΟΝΟΣ, ΠΟΥ ΓΙΟΡΤΑΖΟΥΝ ΟΙ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ ΣΗΜΕΡΑ.

Το όνομα Ηλίας αποτελεί ελληνική μεταφορά του αντίστοιχου εβραϊκού ονόματος Ελιγιαχού (אליהו‎) το οποίο σημαίνει «Ο Θεός μου είναι ο Ιεχωβά» ή «Ο Ιεχωβά είναι Θεός».

Όλες οι πανέμορφες ελληνικές κορυφές, βουνών και λόφων, βρωμίζονται από την παρουσία ναών αφιερωμένων στον χασάπη προφήτη Ηλία, που έσφαξε με τα ματωμένα χέρια του, εκατοντάδες αθώους ανθρώπους.

«καὶ εἶπεν Ἠλιοὺ πρὸς τὸν λαόν· συλλάβετε τοὺς προφήτας τοῦ Βάαλ, μηδεὶς σωθήτω ἐξ αὐτῶν· καὶ συνέλαβον αὐτούς, καὶ κατάγει αὐτοὺς Ἠλιοὺ εἰς τὸν χειμάῤῥουν Κισσῶν καὶ ἔσφαξεν αὐτοὺς ἐκεῖ». Γ΄ Βασιλειών 18.40.

«Και είπε ο Ηλίας, πιάσατε τους προφήτες του Βαάλ, μηδείς εξ αυτών ας μη διασωθεί. Και έπιασαν αυτούς και καταβίβασεν αυτούς εις τον χείμαρρον Κισών ΚΑΙ ΕΣΦΑΞΕ Ο ΗΛΙΑΣ ΑΥΤΟΥΣ ΕΚΕΙ» !

«καὶ ἔσφαξαν αὐτούς, ἑβδομήκοντα ἄνδρας, καὶ ἔθηκαν τὰς κεφαλὰς αὐτῶν ἐν καρτάλλοις, ἤνεγκαν τὰς κεφαλὰς τῶν υἱῶν τοῦ βασιλέως· καὶ εἶπε· θέτε αὐτὰς βουνοὺς δύο παρὰ τὴν θύραν τῆς πύλης εἰς πρωΐ». Δ΄ Βασιλειών 10.8

«Μετά έσφαξε και τους εβδομήντα γιούς του Αχαάβ και έβαλε τα κεφάλια τους σε καλάθια, και είπε βάλτε τα κομμένα κεφάλια τους σε δύο σωρούς
στην πόρτα το πρωΐ» !

Ο χασάπης «προφήτης» Ηλίας με πρόσχημα τις θρησκευτικές διαφορές (όπως οι τζιχαντιστές σήμερα), έσφαξε κοντά σε ένα χείμαρρο, στην αρχή 450 δεμένους ανθρώπους, μετά άλλους 400 και μετά άλλους 70. Με τα κομμένα κεφάλια γέμιζε με υπερηφάνεια καλάθια.

Τώρα αν υποθέσουμε ότι για το σφάξιμο ενός δεμένου αιχμαλώτου και μέχρι οι βοηθοί του να πετάξουν το σφαγμένο ακέφαλο πτώμα στον χείμαρρο Κισών, ο προφήτης έκανε τρία λεπτά, για 450 άτομα ο προφήτης έσφαζε 22 ώρες συνέχεια.

Αυτό και αν είναι θαύμα Κυρίου. Πολύ δύναμη έδωσε στον μακελάρη προφήτη του ο Γιαχβέ.

Ηλίας ο πυροτεχνουργός προφήτης

Ο προφήτης Ηλίας είναι ένας πολυτίμητος άγιος στην Ελλάδα, αφού του έχουν αφιερώσει όλες τις ορεινές κορυφές της χώρας. Το χαρακτηριστικό όνομά του «θεός μου είναι ο Γιαχβέ» (Ηλί-Γιάχ... αγγλιστί μέχρι και σήμερα Elijah) δείχνει την Εβραϊκή του καταγωγή την οποία όσο κι αν φαίνεται παράξενο αγνοούν παντελώς οι Έλληνες που τον θεωρούν πιο Έλληνα κι απ’ τον... Απόλλωνα.

Στην εποχή του Ηλία, ο θεός Βάαλ (ή Κύριος) ήταν ο χειρότερος αντίπαλος του Γιαχβέ. Η θρησκεία του Βάαλ, του θεού της γονιμότητας του κεφιού, αλλά και του πολέμου είχε επί των ημερών του εξαιρετική διάδοση, που απλωνόταν από την Αίγυπτο μέχρι την Ασσυρία.

Επί των ημερών του προφήτη, ο βασιλιάς του Ισραήλ Αχαάβ, παντρεύτηκε την Ιεζάβελ, μια αλλόθρησκη πριγκίπισσα από την Σιδώνα, που με τελετές κεφιού και ξεγνοιασιάς, προώθησε την λατρεία του Βάαλ με τόση επιτυχία, ώστε η αυστηρή λατρεία του Γιαχβέ ατόνησε και σχεδόν ετέθη εκτός νόμου.

Οι προφήτες και οι ιερείς του Βάαλ πλήθαιναν και η Ιεζάβελ ανάγκασε τους τελευταίους εκατό προφήτες του Γιαχβέ, να κρύβονται σε σπηλιές και φαράγγια για να σωθούν απ’ τον διωγμό και το θρησκευτικό μένος της Ιεζάβελ. Ο ίδιος ο Ηλίας κρυβόταν σε σπηλιές, συχνά έξω από την ίδια του τη χώρα, ενώ οι τετρακόσιοι πενήντα ιερείς του Βαάλ και οι τετρακόσιοι βοηθοί τους, υπό την προστασία της Βασίλισσας Ιεζάβελ, απολάμβαναν κρατικούς μισθούς και αυλικά προνόμια.

Η κατάσταση ήταν απελπιστική και μόνο ένα καλοσχεδιασμένο θαύμα υπεροχής, δηλαδή μια μονομαχία θεών και προφητών, θα έβγαζε τους παραμερισμένους οπαδούς του Γιαχβέ από την δύσκολη αυτή θέση. Πράγματι, κάποτε ο Ηλίας βγήκε επιτέλους απ’ τις σπηλιές και εμφανίσθηκε διεκδικώντας ένα οριστικό τέλος σ’ αυτήν την διαμάχη των θεών και των ιερατείων, με μια... μονομαχία πύρινων θαυμάτων! Κριτής και δικαστής ο φυσικός αποδέκτης των θρησκευτικών εντυπώσεων, ο θαυματοφάγος λαός.

Οι αντίπαλοι ιερείς και το πλήθος του λαού, μαζεύτηκαν καθ’ υπόδειξη του Ηλία, σε μια ευρύχωρη περιοχή του όρους Κάρμηλον. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε, ότι τόσο την λαοσύναξη όσο και την αναμέτρηση των θεών, σχεδίασε και υποκίνησε ο Ηλίας ο οποίος απευθυνόμενος προς τον λαό είπε: «έως πότε θα χωλαίνετε μεταξύ δύο φρονημάτων; εάν ο Γιαχβέ είναι θεός ακολουθείτε αυτόν, αλλ’ αν ο Βάαλ, ακολουθείτε τούτον. Εγώ απέμεινα μόνος προφήτης του Κυρίου ενώ οι προφήτες του Βάαλ είναι τετρακόσιοι πενήντα άνδρες και οι προφήτες του άλσους τετρακόσιοι». (Ο΄)Α Βασιλέων 18.21-22.

Πώς όμως θα ξεχώριζαν ποιός απ’ τους δύο θεούς ήταν τελικά ο καλύτερος; Η πρόταση του Ηλία ήταν αφοπλιστικά εντυπωσιακή. Η κάθε παράταξη, θα άφηνε ένα ζώο πάνω στο θυσιαστήριο και θα παρακαλούσε το δικό της θεό για ένα θαύμα πυρός. Στο θυσιαστήριο εκείνο που θα εμφανιζόταν με οποιονδήποτε τρόπο φωτιά από το πουθενά (άρα από θεού), αυτός ο θεός θα ήταν ο αληθινός: «ο θεός που θα απαντήσει με φωτιά, ούτος ας είναι ο θεός. Και είπεν ο λαός, καλός ο λόγος». Α΄Βασιλέων 18.24.

Η ιερείς του Βάαλ αιφνιδιάστηκαν. Παρόντος όμως του λαού, που άλλο δεν ήθελε από θαύματα και εντυπώσεις, ήταν αδυνατόν να αρνηθούν την πρόκληση, έτσι παγιδεύτηκαν στην πρόταση του Ηλία. Οι θυσίες έγιναν, και πρώτοι οι ιερείς του Βαάλ, προσευχήθηκαν για ώρες χωρίς αποτέλεσμα. Ο Ηλίας γεμάτος από ανεξήγητη αυτοπεποίθηση για το αποτέλεσμα, ειρωνευόταν τους ιερείς του αντίπαλου θεού λέγοντας: «παρακαλέστε τον φωνάζοντας δυνατότερα, διότι θεός είναι, μπορεί να συνομιλεί ή να ασχολείται με κάτι ή μπορεί και να είναι σε οδοιπορία ή μπορεί και να κοιμάται και πρέπει να τον ξυπνήσετε». Α΄Βασιλέων 18.27.

Πέρασαν όμως ώρες και τίποτε δεν συνέβη στο θυσιαστήριο των ιερέων του Βάαλ: «και επεκαλούντο το όνομα του Βαάλ από πρωίας μέχρι μεσημβρίας». Α΄Βασιλέων 18.26.

Μετά το μεσημέρι, ήρθε η σειρά του Ηλία και οι ιερείς του Βάαλ, περίμεναν τώρα με την σειρά τους και την δική του αποτυχία, που ασφαλώς θα εσήμαινε και το τέλος της λατρείας του Γιαχβέ και τον τραγικό θάνατο του Ηλία. Ο Ηλίας όμως, γεμάτος από μια υπέρμετρη αυτοπεποίθηση για την τελική έκβαση της αναμέτρησης προστάζει: «τους προφήτες (του Βάαλ) λέγοντας, φύγετε από εκεί να κάνω εγώ τώρα το δικό μου ολοκαύτωμα, και εκείνοι έφυγαν». (Ο΄) Γ΄Βασηλειών 18.13.

Ο Ηλίας πήρε δώδεκα πέτρες (κατά τον αριθμό των δώδεκα φυλών του Ισραήλ και πρώτα επισκεύασε το παλιό θυσιαστήριο του Γιαχβέ που υπήρχε εκεί. Μετά έβαλε τα ξύλα και το διαμελισμένο σφάγιο επάνω και προφανώς γνωρίζοντας τι επρόκειτο να ακολουθήσει, έσκαψε γύρω απ’ το θυσιαστήριο ένα αυλάκι αρκετά βαθύ! Στη συνέχεια έκανε κάτι, που ξεπερνούσε τα συνηθισμένα μέτρα και της πλέον αισιοδοξης πίστης: «φέρατέ μου (είπε απευθυνόμενος προφανώς στους βοηθούς του) τέσσαρες υδρίας ύδατος και επιχέετε επί το ολοκαύτωμα και επί τα ξύλα, και εποίησαν ούτως και είπε (ο Ηλίας) δευτερώσατε και εδευτέρωσαν και είπε τριτώσατε και ετρίτωσαν και περιέτρεχε το ύδωρ κύκλω του θυσιαστηρίου και ακόμα και το αυλάκι εγέμισε ύδωρ». Α΄Βασιλέων 18.27.

Θα αρκούσε μια απλή ουράνια πύρινη φλόγα για να αποτεφρώσει το σφάγιο και η νίκη θα ήταν εντελώς δική του. Τίποτε δεν τον υποχρέωνε να ρίξει τόσο πολύ νερό πάνω στο θυσιαστήριο. Όμως, όσα με περισσή θεατρικότητα κάνει ο προφήτης, ξυπνούν μέσα μας την αίσθηση ότι εκτελεί προσεκτικά προσχεδιασμένες κινήσεις! Απολύτως βέβαιος για το αποτέλεσμα, ρίχνει όχι μια και δυό, αλλά δώδεκα υδρίες νερό πάνω στο θυσιαστήριο! Τόσο πολύ ήταν το νερό, που γέμισε το βαθύ αυλάκι που εντελώς προνοητικά είχε σκάψει επιμελώς γύρω απ’ τη βάση του θυσιαστηρίου!

Η όλη σκηνοθεσία, θυμίζει έντονα παράσταση λαϊκού παλικαρά, που χάριν έξαρσης του λαϊκού ενδιαφέροντος προκαλεί ειρωνικά τους αντιπάλους και για να αποκορυφώσει την αγωνία, κάνει το θέαμα σταδιακά δυσκολότερο. Εμείς όμως προσέχουμε κάτι σημαντικό. Όχι μόνο ο τόπος του αγωνίσματος είχε προεπιλεγεί από τον ίδιο τον προφήτη, αλλά και ο τύπος του θαύματος των διαγωνιζόμενων θεών, ήταν καθαρά δικής του εμπνεύσεως.

Η συνέχεια είναι συναρπαστική: «και φώναξε ο Ηλίας ο προφήτης, Κύριε θεέ του Αβραάμ του Ισαάκ και του Ιακώβ επάκουσόν μου σήμερον εν πυρί δια να γνωρίσουν ότι συ είσαι ο θεός... και έπεσε πυρ παρά Κυρίου και κατέφαγε το ολοκαύτωμα και τα ξύλα και τους λίθους και το χώμα (Μασ. έγλειψε) και το ύδωρ το εν τη αύλακι». Α΄Βασιλέων 18.37-38.

"Θεός" και προφήτης συντονίστηκαν αξιοθαύμαστα. Με το τέλος της προσευχής, το θαύμα εμφανίστηκε ακριβώς στην ώρα του! Φωτιά εμφανίσθηκε από το πουθενά και δεν κατέφαγε μόνο το σφάγιο, αλλά τύλιξε ολόκληρο το θυσιαστήριο και κατέκαψε με δύναμη, πέτρες, ξύλα και περιέργως, έγλειψε ακόμα και το χώμα γύρω απ’ το θυσιαστήριο, αλλά και όσο απ’ το "ύδωρ" είχε απομείνει στο περιμετρικό αυλάκι! Οι παρευρισκόμενοι έπεσαν κατάχαμα απ’ την τρομάρα τους, μπροστά στη θεόσταλτη φλόγα!

Ψάχνοντας δώδεκα χρόνια τώρα, προσεκτικά τις διατυπώσεις των βιβλικών θαυμάτων, έχω σχηματίσει την πεποίθηση, ότι για τις ανάγκες της διάσωσης των τεχνουργημάτων τους, οι μάγοι της βίβλου πάσχουν απ’ το σύνδρομο των υποσημειώσεων. Γνωρίζοντας την αξία των άθλων τους, προσπαθούν συνεχώς κάπου στο κείμενο, να ακουμπήσουν μια μικρή αίσθηση απ’ την αληθινή φύση των κατορθωμάτων τους, και να δημιουργήσουν ένα μικρό επεξηγηματικό βοήθημα προς τους μυημένους διαδόχους και συνεχιστές της δοξασμένης τους τέχνης!

Αυτή λοιπόν ακριβώς, η τελευταία "υποσημείωση", που θέλει την φωτιά να γλύφει το χώμα και να κατακαίει και το "νερό" σαν καύσιμο, μέσα στο περιμετρικό αυλάκι, μας βάζει αμέσως στην σωστή κατεύθυνση υποψιασμών. Τα δώδεκα δοχεία που ο προφήτης μας έριξε πάνω στο θυσιαστήριο ακριβώς πριν από το θαύμα... μόνο νερό δεν πρέπει να ήταν!

Είναι όμως δυνατόν να υπαινίσσεται κανείς την κατοχή τόσο προχωρημένων υλικών πυρός, όπως διάφανα πετρελαιοειδή, στα χέρια των προφητών εκείνης της εποχής; Δεν είναι τα διάφανα αυτά παράγωγα του πετρελαίου προϊόντα περίπλοκης διύλισης; Ή μήπως, τέτοια διάφανα πετρελαιοειδή, σε μικροποσότητες, υπήρχαν ανέκαθεν διαθέσιμα με κάποια φυσική διαδικασία διύλισης; Υπάρχουν ανάλογες ιστορικές μαρτυρίες, που να δικαιολογούν μια τέτοια υπόθεση;

Πριν απαντήσουμε στις σημαντικές αυτές ερωτήσεις, πρέπει να εξετάσουμε μια επιπλέον βιβλική αναφορά σε αυτήν την διάφανη καύσιμη ύλη, που θα μας βοηθούσε να καταλάβουμε καλύτερα την θεολογική πανουργία του Ηλία. Δυστυχώς για τους υπερασπιστές των βιβλικών θαυμάτων, υπάρχει μια συγκεκριμένη βιβλική αναφορά στο διάφανο αυτό ρευστό καύσιμο και μάλιστα το ονομάζει «ύδωρ», υπονοώντας ακριβώς την εντελώς χαρακτηριστική διαφάνεια του νερού.

Στο Β΄ Μακκαβαίων, δηλαδή στο δεύτερο από τα τρία εντελώς κανονικά βιβλία του βιβλικού κώδικα των Ο΄ που μαζικά εξωπετάχθηκαν[1] από την χαλκευμένη Μασοριτική[2] Βίβλο, διαβάζουμε: «να θυμάστε επίσης την γιορτή της φωτιάς που καθιερώθηκε όταν ο Νεεμίας προσέφερε θυσία, αφού είχε (ξανα)χτίσει τον ναό και το θυσια­στήριο. Εκείνο τον καιρό, όταν οι πρόγονοί μας οδηγούντο αιχμά­λωτοι στην Περσία (Βαβυλώνα), οι ευσεβείς ιερείς πήραν κρυφά την φωτιά του ναού (Ο΄ λαβόντες από του πυρός του θυσιαστηρίου) και την έκρυψαν καλά σε κοίλωμα (Μασ. δεξαμενή) και ασφάλισαν το μέρος εκείνο, ώστε κανείς να μη γνωρίζει που ήταν κρυμμένη».

Μετά από πολλά χρόνια, όταν ο Νεεμίας στάλθηκε από τον βασιλιά των Περσών πίσω στην Ιερουσαλήμ, έστειλε τους απογόνους εκείνων των ιερέων να φέρουν από την κρυψώνα την φωτιά. Αυτοί γύρισαν και του είπαν ότι δεν βρήκαν καμμιά φωτιά, παρά ύδωρ παχύ.[3] Ο Νεεμίας τους παράγγελλε να βγάλουν λίγο (απ’ αυτό το ύδωρ!) και να του το πάνε. Όταν ετοιμάστηκαν οι θυσίες, ο Νεεμίας είπε στους ιερείς, να ραντίσουν με το νερό αυτό τα ξύλα και τα σφάγια της θυσίας. Όταν έγινε κι αυτό, μετά απ’ λίγη ώρα που βγήκε ο ήλιος, γιατί πρωτύτερα ήταν συννεφιά, άναψε μια τέτοια μεγάλη πυρά ώστε όλοι έμειναν κατάπληκτοι. Μετά οι ιερείς άρχισαν να ψάλουν... Όταν αποκάηκε όλη η θυσία, ο Νεεμίας διέταξε να περιχύσουν και το υπολειπόμενο ύδωρ, πάνω στις μεγάλες πέτρες (του θυσιαστηρίου). Όταν δε έγινε κι αυτό, άναψαν (ξανά) φλόγες.

Όταν το γεγονός αυτό έγινε γνωστό... ότι στον τόπο όπου τότε οι ιερείς είχαν κρύψει το ιερόν πυρ, βρέθηκε αργότερα ύδωρ, και ότι ο Νεεμίας και οι σύντροφοί του, το χρησιμοποίησαν για να ανάψουν την θυσία στο θυσιαστήριο, ο βασιλιάς... διέταξε να περιφράξουν τον τόπο εκείνο ως άγιον. Ο Νεεμίας και οι σύντροφοί του, ονόμασαν αυτό το ύδωρ «νέφθαρ», που σημαίνει καθαρισμός, ενώ από πολλούς ονομάζεται νέφθαι». (Ο΄)Β΄ Μακκαβαίων 1.9-36.

Πραγματικά αναρωτιέται κανείς αν μετά από τις σαφέστατες αυτές βιβλικές ομολογίες, χρειάζεται να προσθέσει κανείς το παραμικρό, αφού και μόνο με την απλή αντιπαραβολή των δύο πανομοιότυπων αυτών "θαυμάτων", αποδεικνύεται αβίαστα, το τι ακριβώς συνέβη στο θυσιαστήριο του Ηλία. Και φυσικά εδώ για άλλη μια φορά φαίνεται ολοκάθαρα, αυτό που απ’ την αρχή αυτής της μελέτης συνεχώς υπογραμμίζουμε, δηλαδή η θεολογική αλητεία των ανθρώπων εκείνων, που δέχθηκαν και μέχρι σήμερα σιωπηρά αποδέχονται, το δόλιο "μαγείρεμα" των βιβλικών κειμένων( δηλαδή, την αποβολή του βιβλίου των Μακκαβαίων, με τα συγκεκριμένα αποκαλυπτικά αποσπάσματα) από τους Μασορίτες, ώστε να μην είναι δυνατή στον μέσο αναγνώστη των γραφών, οποιαδήποτε τέτοια διαφωτιστική αντιπαραβολή κειμένων και η αυτόματη αλληλο-ερμηνεία "θαυμάτων"!

Ο μέσος ανυποψίαστος αναγνώστης, έχοντας στο σπίτι του αιώνες τώρα, μόνο την μασοριτική (κατ’ ουσίαν την προτεσταντική[4]) Βίβλο, έχει στα χέρια του μόνο την περιγραφή του θαύματος του Ηλία. Όμως, πουθενά στην ίδια αυτή Βίβλο, δεν θα μπορούσε να βρει την παραπάνω περιγραφή των Μακκαβαίων που ουσιαστικά ξεσκεπάζει την έντεχνη πανουργία του Ηλία! Τα βιβλία των Μακκαβαίων, μαζί με άλλα (έντεκα συνολικά βιβλία) αφαιρέθησαν από την μασοριτική Βίβλο, ακριβώς για να μην μπορούν ούτε τυχαία να γίνουν τέτοιες απομυθοποιητικές αντιπαραβολές κειμένων! Ουσιαστικά, περίπου το ένα τέταρτο της αρχικής Βίβλου, (των Ο΄) για παρόμοιους λόγους, έχει προσεκτικά αφαιρεθεί.

Πώς μπορεί να ονομάσει κανείς όλη αυτή την σιωπηρή αποδοχή του δόλιου αυτού κατατεμαχισμού και της μαζικής παραποίησης του θρησκευτικού βιβλίου, απ’ τα ιερατεία και τους αναρίθμητους παρατρεχάμενους θεολόγους, αν όχι... διαχρονική θεολογική αλητεία;

Επιστρέφοντας όμως στην συνολική εκτίμηση των δεδομένων του θαύματος, διαβάζουμε για την νάφθα: «Το πετρέλαιο ήταν γνωστό από αρχαιότατης εποχής εις τους Εβραίους και Αιγύπτιους. Οι πρώτοι (οι Εβραίοι) μεταναστεύσαντες εις Περσίαν εύρον λάκκους, όπου οι ιερείς (των Περσών) εφύλαττον το εκ του εκεί συσσωρευμένου πετρελαίου ιερόν πυρ, εθεωρούντο δε οι τόποι εκείνοι, όπου υπήρχον οι τοιούτοι λάκκοι, άγιοι (!) και ωνομάζοντο νεφθάρη, τόποι εξιλασμού εντεύθεν δε προήλθε το όνομα ναύθα ή νάφθα». Ελευθερουδάκης τομ.10, σελ. 647.


«Ναύθα ή νάφθα: πτητικό υλικό πετρελαίου λαμβανόμενο σε χαμηλές θερμοκρασίες των 80-110 βαθ. κελσίου»!! Ελευθερουδάκης τομ.9, σελ.712. Δεν χρειάζεται λοιπόν παρά απλή γεωθερμία, σε πετρελαιοφόρες περιοχές και ο φυσικός διαχωρισμός της νάφθας από το πετρέλαιο ήταν γεγονός!
Υπάρχουν όμως άλλες αρχαίες μαρτυρίες που να επιβεβαιώνουν αυτή την γνώση; Να τι μας λέει σχετικά ο Πλούταρχος: «Περιερχόμενος την Βαβυλώνα (ο Αλέξανδρος ο Μέγας) εθαύμασε προπάντων το χάσμα της φωτιάς στα Εκβάτανα, που συνεχώς σαν πηγή αναπηδούσε (από την γη) και το ρεύμα της νάφθας που κοντά στο χάσμα σχημάτιζε λίμνη με την αφθονία της. Μοιάζει με άσφαλτο, αλλά είναι τόσο εύφλεκτη ώστε πριν ακόμα την αγγίξει η φλόγα, μόνο με την λάμψη του φωτός ανάβει και καίει μαζί και τον αέρα» Αλέξανδρος 35.1.

Ο Διοσκουρίδης ο περίφημος φαρμακοποιός της αρχαιότητας μας εξηγεί: «νάφθα καλείται και της Βαβυλωνίου ασφάλτου περιήθημα (στράγγισμα, διϋλίσμα) τω χρώματι λευκόν (εννοεί διάφανο) ευρίσκεται δε και μέλαν. Δύναμην δε έχει αρπακτικήν πυρός ώστε και εκ διαστήματος (εξ αποστάσεως) αρπάζει τούτο» Περί ύλης ιατρικής 1.73.2.

Ο Στράβων συμπληρώνει: «υπάρχει δε στην Βαβυλώνα... αυτό που νάφθα αποκαλούν, που παράδοξη έχει φύση, φερόμενη (η νάφθα) πλησίον του πυρός αναρπάζει το πυρ, κι αν οτιδήποτε μ’ αυτήν επιχρίσεις φλέγεται και με νερό όχι μόνο δεν σβήνει, αλλά μάλλον περισσότερο φλέγεται...» Ο Ποσειδώνιος (προγενέστερος ιστορικός) λέγει ότι, «στην Βαβυλώνα οι πηγές της νάφθας άλλες μεν είναι λευκές (διάφανες) άλλες δε μελανές. Η λευκή νάφθα είναι αυτή που αναρπάζει το πυρ, την δε μελανή αντί ελαίου στους λύχνους καίουσι». Στράβων Γεωγραφικά 16.1.15.1-26.

Για την δυνατότητα ανάμειξης της καύσιμης αυτής ύλης με νερό, χωρίς να χάσει την αναφλεξιμότητά της, γράφουν πολλοί, μεταξύ αυτών και ο Καλλίμαχος ο Φιλόλογος (4ος π.Χ.αι.): «περί δε πυρός, Κτησίας (Ιστορικός του 5ου π.Χ.αι.) λέει ότι περί των Φασηλιτών χώραν επί του της Χιμαίρας όρους έστιν το καλούμενον αθάνατον πυρ. Τούτο δε, εάν μεν ύδωρ εις εμβάλεις καίεσθαι βέλτιον (καίγεται καλύτερα)»Fragmentaincertiauctoris 407.143.

Ο καλός μας λοιπόν ο Ηλίας, ρίχνοντας άφθονο εύφλεκτο "νερό" πάνω στο θυσιαστήριο του Γιαχβέ, μόνο περιττούς θεατρινισμούς δεν έκανε! Η όλη παρουσίαση της δήθεν θεϊκής φωτιάς, ήταν αποτέλεσμα τολμηρού χειρισμού άγνωστων στην εποχή του υλικών και εξ αυτού, η πληθωρική θεατρικότητά του ήταν απολύτως αναγκαία. Ο άνθρωπος ήταν ένας μάχιμος, επιδέξιος θεολογικός απατεώνας, (θεουργός) με προχωρημένες γνώσεις θαυματοποιών υλικών, εξοικειωμένος με την απαραίτητη θεολογική θεατρικότητα! Ο Ηλίας είχε πάνω του συγκεντρωμένα όλα όσα χρειάζεται ένας καλός τερατουργός,[5] παραδοξοποιός προφήτης.

Δεν είναι η πρώτη φορά, που η ίδια η Βίβλος μας βοηθάει να δούμε τι ακριβώς συνέβη! Απλώς αυτή είναι η πλέον σαφής και κραυγαλέα περίπτωση βιβλικής αυτο-ακύρωσης! Και... πολύ θα ήθελα να δω, ποιά απάντηση θα μπορούσε να δώσει σε δημόσιο διάλογο ένας, οποιουδήποτε αξιώματος υπερασπιστής της βιβλικής θαυματουργίας, όταν του τοποθετήσουν πλάι-πλάι τις δύο αυτές αφηγήσεις (Α΄Βασ.18.24-38 & Β΄Μακκαβ.1.9-36) που ουσιαστικά ερμηνεύουν τους μηχανισμούς του ιδίου "θαύματος"! [6]

Μετά από μια τέτοια ξεκάθαρη βιβλική αυτοαναίρεση, του δήθεν θαύματος του Ηλία, φαντάζομαι πως κανείς δεν δικαιολογείται να απαιτεί οποιεσδήποτε περαιτέρω εξηγήσεις. Εν τούτοις, για την πληρέστερη κατανόηση του "θαύματος", θα παραδεχθούμε ότι απουσιάζει πράγματι η πιθανή εξήγηση του μηχανισμού ανάφλεξης, του κατά τα άλλα θαυμαστού αυτού προφητικού πυροτεχνήματος.

Για να εντοπίσουμε λοιπόν τον ενδεχόμενο μηχανισμό ανάφλεξης μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε, σταθμίζοντας προσεκτικά κάθε λεπτομέρεια της διπλής αυτής αφήγησης. Οι 12 λοιπόν πέτρες που τοποθετήθηκαν πάνω στο μισο-κατεστραμμένο θυσιαστήριο του Γιαχβέ αντιπροσωπεύοντας τις δώδεκα φυλές του Ισραήλ, δεν πρέπει να ήταν απλές τυχαίες πέτρες, ακριβώς άλλωστε όπως και οι 12 υδρίες, που είχαν μεταφερθεί ψηλά στο βουνό, δεν ήταν γεμάτες με κανονικό νερό.
 
Οι συγκεκριμένες λοιπόν πέτρες, ενδεχομένως ήταν προσεκτικά διαλεγμένοι λευκοί πυριτόλιθοι[7] που τοποθετημένοι κατάλληλα πάνω στο κατεστραμμένο θυσιαστήριο, ζεστοί σχετικά από τον καυτό μεσημεριανό ήλιο και καταβρεγμένοι με εύφλεκτη νάφθα, παρείχαν μοναδικές δυνατότητες σπινθήρων και ανάφλεξης.

Μια πρώτη υπόθεση, θέλει τον αρχικό σπινθήρα να δημιουργείται με μια προσεκτική ρίψη ενός τελευταίου μικρού ή μεγάλου πυριτόλιθου πάνω στο θυσιαστήριο, μεταβάλλοντας ολόκληρο το καταβρεγμένο με την εύφλεκτη νάφθα θυσιαστήριο, σε παρανάλωμα πυρός!

Για το θαύμα αυτό της φύσης, τον πυριτόλιθο, που για αμέτρητες χιλιετίες, πρέπει να ήταν απ’ τους πολυτιμότερους πυρφόρους φίλους του ανθρώπου, διαβάζουμε τον παρακάτω συναρπαστικό μονόλογο του Φιλοκτήτη, που εγκαταλειμμένος από τους εκστρατεύοντες προς την Τροία Έλληνες, σε ερημονήσι είχε πρόβλημα αφής φλόγας: «Και όταν ξεχύθηκε χειμωνιάτικη παγωνιά, ξύλα έθραυσα και αυτά μηχανεύθηκα ο τάλας, αφού δεν είχα φωτιά, πέτρα πάνω στην πέτρα τρίβοντας, (κειμ: εν πέτροισι πέτρον εκρτίβων) μόλις που εφάνη το άφαντον φως που μ’ έσωσε. Η οικουμένη λοιπόν, στέγη πυρός είναι που τα πάντα μου παρέχει για να μην υποφέρω». Σοφοκλής Φιλοκτήτης 295.

Με τέτοια υλικά και προετοιμασία, φαίνεται πως δεν θα ήταν υπερβολικό αν λέγαμε ότι ο σπουδαίος κατά τα άλλα αυτός πυροτεχνουργός, είχε τον τρόπο του να μετατρέψει κυριολεκτικά το πέτρινο θυσιαστήριο του Γιαχβέ, σε γιγάντιο, λειτουργικό... αναπτήρα![8]
 
Μια άλλη εκδοχή είναι η ανάφλεξη στο θυσιαστήριο του Ηλία να είναι παρόμοια με εκείνη που περιγράφεται στο Β΄ Μακκαβαίων 1.22, και συνέβη στο θυσιαστήριο του Νεεμία! Η περιγραφή αυτή μας αναγκάζει να υποθέσουμε ότι το λευιτικό ιερατείο εκείνης της εποχής, πειραματιζόταν ακατάπαυστα με μηχανισμούς και υλικά αυτανάφλεξης, κάτω απο καυτό ήλιο!

Ερευνώντας για πιθανούς μηχανισμούς αυτανάφλεξης (στο πανεπιστημιακό χημείο Θεσσαλονίκης), φτάσαμε στο συμπέρασμα ότι ο βρεγμένος με νερό και νάφθα ασβεστόλιθος: «ανεβάζει θερμοκρασία στους 150ο C και συνεπώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αναφλέξει υλικά με χαμηλό σημείο ανάφλεξης... η γρήγορη άνοδος της θερμοκρασίας του ασβέστη προκαλεί αμέσως την εξάτμιση της νάφθας, δημιουργεί αέρια που, μόλις αναμιχθούν με το οξυγόνο της ατμόσφαιρας... ακολουθεί ανάφλεξη». Θ. Κορρές «υγρόν πυρ» σελ 29.

Όπως βλέπουμε, ένας εξαιρετικά απλός μηχανισμός αυτανάφλεξης, είναι ο συνδυασμός, νάφθας, νερού και ασβέστου! Όπως καταλαβαίνετε λοιπόν, τα τρία αυτά υλικά θα μπορούσαν πολύ εύκολα να ανταμώσουν στα θυσιαστήρια του Ηλία και του Νεεμία.

Κάποιοι, δυσκολεύονται να δεχθούν την ανακάλυψη του ασβεστόλιθου, την εποχή εκείνη. Κι όμως, φανταστείτε μόνο, ότι κατά την εντολή του Μωϋσέως, οι Ισραηλίτες έπρεπε να έχουν: «θυσιαστήριον εκ λίθων» Έξοδ.20.25. Έτσι, σε καθημερινή βάση τα διάφορα θυσιαστήρια της αρχαιότητας, συγκέντρωναν κάθε είδους πέτρες για να δημιουργήσουν θυσιαστήρια.

Ήταν θέμα χρόνου λοιπόν, κάποια στιγμή, να βρεθεί στην καυτή επιφάνεια του θυσιαστηρίου και να ψηθεί απ’ τις φωτιές της θυσίας, ένας κανονικός ασβεστόλιθος! Και είναι επίσης αναμενόμενη πιθανότητα, κάποιοι επιχειρώντας να σβήσουν με νερό τα υπολείμματα της φωτιάς του θυσιαστηρίου, να δουν τον ασβεστόλιθο να βράζει και να αναφλέγει υπολείμματα ανθρακιάς, λίπους και χόρτων, στην περιφέρεια της φωτιάς. Να λοιπόν, που χωρίς να το θέλουν, βρέθηκε μπροστά τους ο ασβεστόλιθος και οι κρυφές του χάρες!

Το άλλο υλικό ανάφλεξης που εντοπίσαμε, είναι ο αυταναφλεγόμενος φωσφόρος! Ένα υλικό που παράγεται απ’ τον καρβουνισμό κοκκάλων και την συμμετοχή ελάχιστης άμμου! Το περίεργο είναι, ότι τέτοιες ακριβώς συνταγές παράξενου καρβουνισμού, ολόκληρων ζώων, με τα οστά και τα κόπρανά τους, έχουμε... που αλλού... στην Παλαιά Διαθήκη: «και ελάλησεν Κύριος προς Μωϋσήν και Ααρών λέγων, Ειπέ να φέρωσιν εις σε δαμάλην (θηλυκό μοσχαράκι) μη έχουσαν ελάττωμα... και θέλει λάβει αυτήν ο ιερεύς και θέλει σφάξει αυτήν... και θέλουσι κατακαύση την δαμάλην ενώπιον αυτού με το δέρμα και το κρέας και το αίμα αυτής, μετά της κόπρου αυτής, θέλουσι κατακαύση αυτήν». Αριθμοί 19.1-10.

Σε άλλο σημείο η συνταγή γίνεται σαφέστερη: «Ούτω λέγει Κύριος. Στήσον τον λέβητα και βάλε εις αυτόν ύδωρ και κομμάτια (ζώων) καλά, τον μηρόν και τον ώμον, γέμισον (δε) αυτόν (τον λέβητα) υπό τον εκλεκτών οστέων. Λάβε δε και εκ του ποιμνίου και στίβασον έτι οστά, βράσον αυτά καλώς και ας εψηθώσι και αυτά τα οστά εν αυτώ... λέβητα του οποίου η σκωρία είναι εν αυτώ και δεν εξήλθεν απ’ αυτού... και εγώ θέλω μεγαλύνει την πυράν. Επισώρευσον ξύλα άναψον το πυρ, κατανάλωσον τα κρέατα και διάλυσον αυτά, ας καώσι τα οστά. Τότε στήσον αυτόν (τον λέβητα) επί τους άνθρακας αυτού, δια να πυρωθεί ο χαλκός αυτού και να καεί και να λιώσει εν αυτώ η ακαθαρσία (σκουριά) αυτού και να καταναλωθεί η σκωρία αυτού». Ιεζεκιήλ 24.3-11.Αν αυτό δεν είναι μυστική συνταγή για "κάτι", τότε προς τι όλη αυτή η επιμονή του απόλυτου καρβουνισμού ενός ζώου;

Υπάρχει[9] λοιπόν η υπόθεση, πως κατά τον καρβουνισμό των κοκκάλων, οι παραγόμενοι ατμοί φωσφόρου, στερεοποιούνται (σαν σταγόνες κεριού) στο καπάκι του λέβητα. Όταν τα σταγονίδια αυτά έρθουν αργότερα σε επαφή με το οξυγόνο, θα αυταναφλεγούν. Αν κάποιος ρίξει λίγο νερό στο φλεγόμενο καπάκι, η φωτιά αυτή θα σβήσει, αλλά θα επανεμφανισθεί μόλις το νερό που επικάλυψε προσωρινά τον φωσφόρο εξατμιστεί! Αν το πράγμα επαναληφθεί αρκετές φορές, τότε ο παρατηρητικός προφήτης θα καταλάβει, όχι μόνο την αξία ενός τέτοιου υλικού, αλλά ότι αυτό φυλάγεται άφλεκτο μόνο κάτω από το νερό!

Μάλιστα η ανακάλυψη αυτή γίνεται από ανθρώπους που είχαν την μανία των ολοκαυτώσεων! Οι ολοκαυτώσεις ήταν υποχρεωτική καθημερινή ενασχόληση των ιερέων! Η ίδια η λέξη ολοκαύτωση αναφέρεται 64 φορές, μόνο στο βιβλίο Λευιτικόν!

Κάπως έτσι λοιπόν, πρέπει να έγινε και η πρώτη ανακάλυψη της απομόνωσης του φωσφόρου! Ενός υλικού, που παράγεται με εντελώς μαγικά υλικά και τρόπους, αυταναφλέγεται μοναδικά στον αέρα και αυτονόητα διατηρείται "σβηστό" μόνο κάτω απ’ το νερό!

Το να αναφλεγεί λοιπόν μια πυρά από το πουθενά και οι φλόγες της να πάρουν ξαφνικά εκρηκτικές διαστάσεις, στα μάτια των απλοϊκών Ιουδαίων, ισοδυναμούσε ασφαλώς με το απόλυτο θεϊκό σημάδι. Έτσι: «όταν είδε ο λαός, (το πυροτέχνημα του Ηλία) έπεσαν κατά πρόσωπο αυτών και είπαν, ο Κύριος (ο Γιαχβέ[10]) αυτός είναι ο θεός». Α΄Βασιλέων 18.39.

Ο Ηλίας εκμεταλλεύθηκε πάραυτα την νίκη του στην μάχη των εντυπώσεων και εκμεταλλευόμενος τον ένθεο παρορμητισμό (ενθουσιασμό[11]) που ενέπνεε στον όχλο, έσφαξε αμέσως (και αυτοπροσώπως!) όλους του ιερείς του Βαάλ: «Και είπε προς αυτούς (στον λαό) ο Ηλίας, πιάσατε τους προφήτες του Βαάλ, μηδείς εξ αυτών ας μη διασωθεί. Και έπιασαν αυτούς και κατεβίβασεν ο Ηλίας αυτούς εις τον χείμαρο Κισών και έσφαξε (ο Ηλίας!) αυτούς εκεί». Α΄Βασιλέων 18.40.

Ο Ηλίας δεν σταμάτησε εκεί τις σφαγές, αλλά με το πρόσχημα μιας ανάλογης μεγάλης τελετής προς τιμήν του Βαάλ συγκέντρωσε στην Σαμάρεια όλους τους υπόλοιπους ιερείς του Βαάλ και τους έσφαξε επίσης: «πρώτα (με δόλο) τους έδωσαν ειδικά ρούχα για να τους ξεχωρίζουν και μετά τους κατέσφαξαν όλους... και μετέβαλε τον ναό του Βαάλ σε κοπρώνα (απόπατο-αφεδρώνα)» Β.Βασ.10.11-28. Μετά: «έσφαξε και τους εβδομήντα γιους του Αχαάβ και έβαλαν τα κεφάλια τους σε καλάθια» Β. Βασ.10.6-7.

Και επειδή θα ήταν ανεπίτρεπτο να αφήσουμε ασχολίαστη την καταγεγραμμένη κυριολεκτική δολοφονία 850 ανθρώπων[12] (εκτός των 70 υιών του Αχαάβ) ερωτώ: η ολοφάνερη παραδοξότητα ότι ο κοσμικός θεός μπήκε στον κόπο να ρίξει φωτιά από τον ουρανό, αλλά ο προφήτης του σφάζει ιδιοχείρως οκτακόσιους πενήντα ομόφυλούς του, απλούς, ανόητους ανθρωπάκους, που χάριν υλικών ανταλλαγμάτων αλλαξοπίστησαν, δεν λέει σε κανέναν τίποτε;

Αναρωτιέμαι, αν ο Θεός είχε οποιαδήποτε διάθεση να παίξει ενεργά τον ρόλο του προστάτη της ιουδαϊκής πίστεως, γιατί έβαζε τους προφήτες του να κάνουν την βρώμικη δουλεία των μαζικών σφαγών; Και επιτέλους, γιατί ο θεός σφάζει τους διαφωνούντας και δεν τους μεταπείθει; Και εν πάση περιπτώσει, αν αυτός που θεωρείται ο παγκόσμιος αληθινός θεός, σφάζει μαζικά τους διαφωνούντες... τι διαφορετικό έκανε από τους άλλους τους "ψευδείς", τους "κακούς" θεούς των εθνών;

Αργότερα ο ίδιος Ηλίας, αυτός ο πανούργος πυροτεχνουργός, σε καινούργια αντιπαλότητα με την βασιλική εξουσία, επιδεικνύοντας το θανατηφόρο «τεκμήριο θεϊκού πυρός», δεν δίστασε να κάψει με πυρ εξ ουρανού εκατό ακόμα αθώους Ιουδαίους στρατιώτες: «και απέστειλε ο βασιλεύς προς αυτόν (τον Ηλία) πεντηκόνταρχον μετά των πενήντα (στρατιωτών) αυτού και ιδού εκάθητο ο Ηλίας επί της κορυφής του όρους. Και είπε προς αυτόν (ο πεντηκόνταρχος) άνθρωπε του θεού ο βασιλεύς είπε κατέβα. Και αποκρίθηκε ο Ηλίας και είπε, αν είμαι άνθρωπος του θεού ας κατέβει πυρ εξ ουρανού και ας καταφάγει σε και τους πεντήκοντα μετά σου. Και κατέβη πυρ εξ ουρανού και κατέφαγεν αυτούς». Β΄(ήΔ΄) Βασιλέων 1.9-12.

Προφανώς για να δικαιώσει την φήμη του "φλογερού" προφήτη, δύο φορές επανέλαβε το εντελώς άδικο και ανατριχιαστικό αυτό φονικό ο Ηλίας, σκοτώνει[13] εκατόν δύο νεαρούς στρατευμένους που εκτελούσαν υποχρεωτικά εντολές! Βέβαια, ο προφήτης βρισκόταν ήδη βολικότατα στην κορυφή, δηλαδή ακριβώς πάνω από τους δύσμοιρους στρατιώτες και έτσι με άνεση μπορούσε να περιλούσει τους έντρομους παγιδευμένους, δικούς του αθώους ομοεθνείς στρατιώτες, με ένα άγνωστο για την εποχή εκείνη μίγμα αναμμένης νάφθας, καίγοντάς τους μ’ αυτό που αργότερα στην ιστορία έγινε γνωστό ως: «υγρόν πυρ» ή «Περσικόν πυρ».[14]

Κάποιοι δυστυχώς, επιμένουν μέχρι σήμερα, ότι ο Ηλίας είχε υπό τας διαταγάς του κάποιο πραγματικό ουράνιο πυρ, χωρίς να μπορούν να μας εξηγήσουν γιατί με ένα τέτοιο πανίσχυρο όπλο, δεν κατατρόπωσε την ίδια εποχή τους Φιλισταίους τους αιώνιους εχθρούς του Ισραήλ, ώστε να γίνει απελευθερωτής και εθνικός ήρωας. Γιατί ο ίδιος αυτός προφήτης, που με τέτοια άνεση διέταζε τους κεραυνούς του ουρανού, άφησε πίσω του μια ιστορία φυγής, φόβου και απομόνωσης;

Στην συνέχεια ο Ηλίας φέρεται να προκαλεί μια τρίχρονη ξηρασία στη χώρα του: «δεν θα γίνει τα έτη αυτά δρόσος και βροχή, ειμή δια του στόματός μου» Α΄(Γ΄) Βασιλέων 17.1. Μα τι λέει ο... ανεκδιήγητος αυτός προφήτης; Δεν ήταν οι ξηρασίες στο Ισραήλ καθεστώς εδώ και χιλιετίες;! Πότε επιτέλους θα αγανακτήσουμε με τις παιδαριώδεις αυτές ανοησίες, όπου τα θαύματα εξαρτώνται μονίμως από τις τοπικές ευκαιρίες και υλικές δυνατότητες;

Αναρωτιέμαι λοιπόν, αν ο προφήτης είχε την δύναμη με το λόγο του να προκαλέσει ξηρασία, σ’ έναν τόπο που ανέκαθεν είχε ελάχιστες, γιατί δεν προκάλεσε μια παρατεταμένη περίοδο ευλογημένων βροχοπτώσεων, αλλά παρατείνει την ήδη υπάρχουσα ξηρασία; Γιατί οι εξουσίες των προφητών περιορίζονται πάντα σε φόνους, φωτιές και καταστροφές; Δεν ήταν αυτή η βασανιστική ξηρασία μια γενική πράξη εχθρότητας απέναντι σε αναρίθμητα ζώα και άλλους αμέτοχους, αθώους ανθρώπους της περιοχής; Γιατί εξουσιάζοντας δήθεν μια τέτοια δύναμη δεν προκάλεσε επιλεκτικά βροχές στον τόπο του, ώστε να πεισθούν ακόμα και οι πέριξ αλλόθρησκοι Χαναναίοι για τις αγαθές δυνάμεις του θεού τους;

Άλλες είναι λοιπόν οι εξηγήσεις που πρέπει να βρεθούν στις πονηριές των προφητών και όχι οι θεόσταλτες δυνάμεις. Δυστυχώς, κάποιοι έγραψαν ιστορία, επειδή βρήκαν την δύναμη και τους τρόπους να σκοτώνουν και να ψεύδονται ασύστολα στο όνομα του θεού του, και δυστυχώς... αντί να τους επικρίνουμε... εμείς απεναντίας τους λατρεύουμε!


Προφήτης Ηλίας, (Ηλί-Γιαχ), ο κατακτητής της ορεινής Ελλάδος

Για "κάποιους"... όσο λιγότερη Ελλάδα τόσο καλύτερα!

ΤΙ ΜΕΓΑΛΗ ΝΤΡΟΠΗ. Η ΚΟΡΥΦΗ ΤΟΥ ΤΑΫΓΕΤΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΟΡΟΥΣ ΤΩΝ ΣΠΑΡΤΙΑΤΩΝ ΟΝΟΜΑΣΤΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΙΟΥΔΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥΣ ΚΟΡΥΦΗ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ.

ΛΕΣ ΚΑΙ ΔΕΝ ΔΙΑΘΕΤΕΙ Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΑΟΣ ΔΙΚΟΥΣ ΤΟΥ ΗΡΩΕΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥΣ. ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΟΝΟΜΑΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ ΜΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΕΝΟΣ ΦΡΙΚΤΟΥ ΕΒΡΑΙΟΥ ΔΟΛΟΦΟΝΟΥ.

Στους 325 Δήμους της Ελλάδος, έχουμε 884 τοπωνύμια που αρχινούν με τη λέξη «Άγιος»! Αν προσθέσουμε και τα υπόλοιπα αγιότροπα τοπωνύμια «όσιος, προφήτης, Παναγιά τάδε» κλπ. Βρίσκουμε ότι τα μισά ελληνικάτοπωνύμια της χώρας, έχουν πεταχτεί στον καιάδα, και φορτωθήκαν την ιουδαϊκή "ιστορία"! Μην απορείτε λοιπόν, που όλα διολισθαίνουν σε εβραϊκά χέρια... εσείς το αποδεχθήκατε... εδώ και αιώνες.

Κοιτάξτε γύρω σας όλα σχεδόν τα ελληνικά βουνά. Από τους δασωμένους λόφους και τα υψώματα, οι μνήμες και τα τοπωνυμία ξεριζώθηκαν απ' την τρισένδοξη αρχαιοελληνική γη και παραδόθηκαν στην πυρά της θρησκευτικής λήθης. Με εύκολους αναβαπτισμούς, χιλιάδες ελληνικά τοπωνύμια φορτωμένα ιστορία, αντικατεστάθησαν από ονομασίες και συμβάντα της νέας απαλλοτριωτικής ιουδαιο-χριστιανικής "σωτηρίας"! Τα αρχαία τοπωνύμια της χώρας στην συντριπτική τους πλειοψηφία "κάηκαν"! Όλα σχεδόν τα ελληνικά υψώματα, φιμωμένα παραδόθηκα σαν δώρο υποτελείας σ' έναν ξενόφερτο άγιο ... στον άγνωστο μέχρι τότε σε όλους τους Έλληνες άγιο, τον Χαλδαιο-Εβραίο Ηλία!

Γιατί πρέπει και μάλιστα με ενθουσιασμό να δεχθούμε, πάνω σε όλες τις μικρές και μεγάλες βουνοκορφές της ιστορικότατης αυτής χώρας, να δεσπόζει το όνομα ενός ήρωα της αρχαιο-ισραηλιτικής ιστορίας; Έστω κι αν αυτός είναι ο προφήτη Ηλί-Γιαχ, ή όπως είναι γνωστός με το εξελληνισμένο του όνομα Ηλίας;

Ναι αγαπητοί μου, κάθε ένα απ' τα εκατοντάδες χιλιάδες ολόλευκα, ξωκλήσια του εξελληνισμένου πια Αϊ Λιά ... δεν είναι παρά ένας ύμνος υποτέλειας στην μνήμη ενός άγνωστου ήρωα της αρχαιο-Εβραικής ιστορίας! Του Ελίγια ή Ελι-Γιάχ, (Elijah) όνομα που σημαίνει: «θεός μου ο Γιάχ (Ελ=θεός + Γιαχ=Γιαχβέ ή όπως ακριβώς είναι στα Εβραϊκά: Eliyahu (Ελι-γιαχού)!

Ρωτήσαμε δεκάδες Έλληνες και οι περισσότεροι επέμειναν ότι: «ο Ηλίας ... είναι οπωσδήποτε ένας Έλληνας άγιος», ή «είναι ότι απέμεινε απ' τον αρχαίο θεό του φωτός Απόλλωνα» ή ότι: «το όνομα Ηλίας προέρχεται από τον ζωοδότης Ήλιο που βγαίνει πίσω απ' τις κορυφές των βουνών»!

Ο μέσος Έλληνας λοιπόν όχι μόνο δεν ξέρει τι στο καλό ήταν ή έκανε αυτός ο Ηλί-γιαχ, αλλά συγχέει συχνά τον Ηλία με τον ζωοδότη Ήλιο! Βέβαια ακόμα κι αν δεχθούμε ότι ο Ηλίας αυτός, υπήρξε πράγματι μέγας και τρανός της ισραηλιτικής ιστορίας, πως εξηγεί αυτό ότι του παραδώσαμε ολόκληρη την ορεινή Ελλάδα;

Δυστυχώς φαίνετε πως τιμούμε το όνομα αυτό, μόνο επειδή κάποιοι κρυπτο-ιουδαίοι, φορτωμένοι σκοπιμότητες το αποφάσισαν, και όχι επειδή μας ενθουσίασαν οι αξιότιμες πράξεις του!

Αν όμως τα ονόματα των παιδιών μας. Οι ετήσιες εορτές μας. Τα τοπωνυμία μας. Η παιδεία μας! Η άποψη μας για το παρελθόν, αλλά κι αυτές οι ελπίδες μας για το μέλλον, παραπέμπουν κατευθείαν σε ότι είπαν και έκαναν οι ήρωες ενός αλλού λαού, δεν είναι αυτό ανησυχητικό δείγμα προχωρημένης παρακμής, αλλοτρίωσης, και υποτέλειας;

Πιστεύετε λοιπόν, πως όταν ο Αβραάμ κατάστρωνε τα μεγαλεπήβολα σχέδια διάπυρου διαμελισμού και άλωσης των εθνών, εννοούσε οπωσδήποτε κάτι περισσότερο απ' αυτό που είδη μας συμβαίνει; Ή όταν ο Σερούχ, ο παππούς του Αβραάμ, είχε επιφέρει την προγονο-αντικατάσταση στην Ουρ της Χαλδαίας, και κατάφερε στο θρησκιο-εξουσιαστικό παιγνίδι του να λατρεύονται οι δικοί τους προπάτορες, είχε καταφέρει κάτι περισσότερο, απ' αυτό που και σήμερα συμβαίνει σε μας;

Αν ο μέσος Έλληνας ρωτήσει την ίδια του τη μητέρα, «ποιους έχουμε εμείς οι Έλληνες προπάτορες;» θα του απαντήσει με αρχαιο-εβραϊκά ονόματα απ' την εβδομαδιαία εκκλησιαστική της παιδεία ή με σιωπή! Είναι αυτό φυσιολογικό; Δεν έχουν οι Έλληνες καλούς ή κακούς προπάτορες; Είναι φυσιολογικό οποίοι κι αν ήταν να τους αγνοούμε;

Γιατί κανένα ελληνόπουλο της σημερινής παιδείας δεν γνωρίζει: «Ότι (από) Δευκαλίωνος και Πύρας Έλλην, εκ' του οποίου Ελλάς και Έλληνες» Ελλάνικος 1a,4,F.6a & Σχόλ. Απολλώνιος Ρόδιος 248.7

Αντί από καθέδρας να εποπτεύουμε διαχρονικά την εφαρμογή των ιδεών, προωθώντας τις ιαματικές αρετές στους λαούς όλου του κόσμου, εξασφαλίζοντας τον παγκόσμιο σταδιακό εξανθρωπισμό, ανανεώνοντας και φροντίζοντας μάλιστα διαχρονικά τους θεσμούς και τις ιδέες που εμείς οι ίδιοι γεννήσαμε ... εμείς αυτοκαταργηθήκαμε, κατεδαφίσαμε και κάψαμε μάλιστα ενθουσιωδώς, ότι ανεπανάληπτο έφτιαξαν οι πρόγονοί μας, και γίναμε αναχωρητές και άγιοι!

Αντί να γίνουμε τουλάχιστον οι χαρισματικοί φροντιστές του κόσμου, εμείς γίναμε άγιοι! «Οι άγιοι Έλληνες»!!! Αν δεν ήταν τόσο τραγικό, θα έλεγα πως ακούγεται απίστευτα αστείο! Αντί να θεωρολογούμε όμως με ατέλειωτους αυτοοικτιρμούς, ας πάρουμε καλύτερα μια ακόμα ξινόπικρη γεύση ... άγιας υποτέλειας …
-------------------------------------
[1] Τα τρία βιβλία των Μακκαβαίων είναι εκτεταμένα και στο σύνολο τους έχουν πολύτιμες πληροφορίες για την προχριστιανική περίοδο.
[2] Περί της μεταφράσεως των Ο΄, έχουμε αναλυτικά αναφερθεί σε προηγούμενα άρθρα.
[3] Η μετάφραση Β. Βέλλα, σε μια προσπάθεια περαιτέρω αποπροσανατολισμού, μεταφράζει «βούρκο» αντί για «παχύ ύδωρ». Η Septuaginta στην αγγλική...
[4] Την προτεσταντική αυτή Βίβλο έφερε στην Ελλάδα το 1834 ο Νεόφυτος Βάμβας.
[5] «Τερατώδη: τα παράδοξα. Τερατουργεί: παράδοξα ποιεί». Σουΐδας.
[6] Τελικά κατά την διάρκεια της συγγραφής αυτού του βιβλίου, είχα την απολαυστική ευκαιρία, σε τρεις τουλάχιστον τηλεοπτικές συζητήσεις, να θέσω την συγκεκριμένη ερώτηση, αλλά κανείς ρασοφόρος ή θεολόγος δεν αποπειράθηκε έστω και μια αοριστόλογη απάντηση! Διέφευγαν επικαλούμενοι άγνοια των συγκεκριμένων εδαφίων!
[7] «Πυρίτης: λίθος απ’ όπου πυρ γεννιέται». Ησύχιος. pi.4430. «Πυρίτης λίθος ή στουρναρόπετρα, αποτελεί μια κρυπτοκρυσταλλική παραλλαγή του χαλαζία. Δια της κρούσεως προκαλούνται σπινθήρες προς ανάφλεξη υλικών» Δρανδάκης στη λέξη «τσακμακόπετρα»!
[8] «Όταν αναρωτήθηκε ο Αδάμ πως δημιουργήθηκε το φως, ο Θεός του έδωσε δύο πέτρες που όταν τις χτυπούσε ξεπηδούσε απ’ αυτές φωτιά» Ρ. Γκρέϊβς Εβραϊκοί Μύθοι σελ.36.
[9] Απ’ το Α. Π. Θεσσαλονίκης, έχουμε πειραματική απόδειξη αυτής της εκδοχής.
[10] «Κύριο» αποκαλούσαν και τον Βαάλ, γι' αυτό μόνο λέγοντας: «ο Γιαχβέ αυτός είναι ο θεός», μπορούσαν να κάνουν κατανοητό ποιον "Κύριο" εννοούσαν!
[11] «Ενθουσιάζω-μαι: είμαι ένθεος, κατέχομαι υπο εκστάσεως» Λεξικό Σταματάκου
[12] Όλοι οι σχολιαστές, περιέργως αναφέρουν μόνο 450 σφαγιασθέντας.
[13] Συνολικά σκοτώνει 1022 άτομα! 850 ιερείς, 102 στρατιώτες και τους 70 γιους του βασιλιά!
[14] «Καλλίνικος, αρχιτέκτων από Ηλιουπόλεως Συρίας το υγρόν πυρ (αρχικά) κατασκεύασε» Γεώργιος Μοναχ. Χρονικών 110.896.26. // Ζώσιμος Ιστορικός 3.32.5.

Η καταδίκη της καλλιτεχνίας από τον Πλάτωνα

Πολιτεία (595a – 608b)

Ξαναγυρίζοντας ο Σωκράτης στην επισκόπηση της πολιτείας που σχεδιάστηκε δικαιολογεί, άλλη μια φορά, τον εξοστρακισμό των μιμητικών τεχνών από την περιοχή της. Για να καταλάβουμε τι είναι μίμηση, προσθέτει ο Σωκράτης, ας πάρουμε το ακόλουθο παράδειγμα:

Υπάρχει μέσα στη φύση μια από το θεό δημιουργημένη ιδέα που προσδιορίζει τι είναι η κλίνη· σ’ αυτή αποβλέποντας ο ξυλουργός κατασκευάζει κάποια συγκεκριμένη κλίνη, ο ζωγράφος έρχεται και αναπαριστά με τα χρώματα το πώς φαίνεται η από τον ξυλουργό κατασκευασμένη κλίνη.

Ο θεός επειδή κατασκευάζει τα φυσικά αντικείμενα χαρακτηρίζεται ως φυτουργός, ο ξυλουργός ως δημιουργός και ο ζωγράφος ως μιμητής. Ώστε η μίμηση έρχεται στη σειρά Τρίτη και τα έργα του μιμητή πρέπει να τοποθετηθούν από την άποψη της αλήθειας και της ουσιαστικότητας στην Τρίτη και έσχατη βαθμίδα.

Πρέπει ακόμη να προστεθεί ότι τα μάτια του μιμητή δεν είναι στραμμένα στο αιώνιο ιδεώδες πρότυπο αλλά στις συγκεκριμένες του εμφανίσεις και ότι δεν δίνουν και τις εμφανίσεις αυτές όπως είναι, αλλά όπως φαίνονται. Γι’ αυτό θα είμαστε δικαιολογημένοι αν χαρακτηρίζουμε την ενεργητικότητα των μιμητών ως «μίμησιν φαντάσματος» (598b). Δεν είναι μόνο σχετικά με την εργασία του ζωγράφου οι σκέψεις τούτες αληθινές αλλά η ισχύς τους απλώνεται επάνω στον Όμηρο και στους τραγικούς και κωμικούς ποιητές. Κανένας από τους ποιητές αυτούς δεν ήταν κάτοχος αληθινών γνώσεων σχετικά με τα αντικείμενα που παρέστησε στα ποιήματά του· Όλοι όσοι από τον καιρό του Ομήρου κατέγιναν με την ποίηση ήταν μιμητές «ειδώλων αρετής» και η ιστορική παράδοση δεν αναφέρει να έγιναν πρακτικά ωφέλιμοι οι άνθρωποι αυτοί ούτε στον εαυτό τους ούτε και στις πατρικές τους πόλεις ούτε και στους συνανθρώπους τους. Πως μπορεί να εξηγηθεί, ρωτά ο Σωκράτης, το ότι ο Ησίοδος και ο Όμηρος τριγύριζαν περιφρονημένοι μέσα στις πολιτείες.

Δεν θα είχαμε για όλα αυτά άδικο αν λέγαμε ότι η γοητεία που παρουσιάζουν τα μιμητικά κατασκευάσματα είναι παροδική και απατηλή· στην ουσία τους και στο περιεχόμενο τους τα έργα των μιμητών είναι ωσάν τα γερασμένα σώματα ανθρώπων που την άσχημη διάπλασή τους δεν την άφηνε η λάμψη της νεανικής ηλικίας να φανερώνεται, ξεκάθαρα.

Η θέση των μιμητών θα καθοριστεί καλύτερα, λέει ο Σωκράτης, αν σκεφτούμε πως σχετικά με κάθε αντικείμενο υπάρχουν τρείς τέχνες η τέχνη που το χρησιμοποιεί, η τέχνη που το κατασκευάζει και η τέχνη που απομιμείται. Π.χ. σχετικά με το χαλινάρι η ιππευτική είναι η τέχνη που το χρησιμοποιεί, η σκυτοτομική το κατασκευάζει και η ζωγραφική το αναπαριστά στη ζωγραφιά. Ποια από τις τρείς τούτες τέχνες κατέχει την πιο απηκριβωμένη γνώση σχετικά με το χαλινάρι ερωτά ο Σωκράτης; η απάντηση είναι την γνώση αυτή την έχει η τέχνη που θα το χρησιμοποιήσει, γιατί αυτή θα έρθει να δώσει στη σκυτοτομική οδηγίες σχετικά με σχέδιο και το υλικό της κατασκευής· ο κατασκευαστής του χαλιναριού θα κάνει ότι του ειπούν, θα πιστέψει δηλαδή στα λεγόμενα του ιππέα και θα συμμορφωθεί μ’ αυτά· ώστε αυτός πια κατέχει όχι επιστήμη αλλά πίστη· τρίτος έρχεται ο μιμητής αναπαριστάνοντας το πώς φαίνεται το αντικείμενο χωρίς να έχει καμιά γνώση για τη χρησιμοποίησή του, το σχέδιο του και τη κατασκευή του. Αυτός τριγυρίζει στην περιοχή της εικασίας (602b).

Η μίμηση κατέχει ακόμη θέση πολύ μειονεκτική και από την άποψη της αναφοράς της στις ψυχικές δυνάμεις. Όλοι έχουμε παρατηρήσει ότι η ψυχή είναι υποκείμενη σε παραισθήσεις και απάτες, γιατί όλοι έχουμε προσέξει τη διάθλαση που μαθαίνει ένα ευθύ αντικείμενο αν βυθιστεί στο νερό. Με το τμήμα ακριβώς της ψυχής το υποκείμενο στις απάτες τούτες έχει να κάνει η μίμηση των εικαστικών τεχνών· γι’ αυτό στέκει πάντα σε αντίθεση προς το λογιστικό που εξουδετερώνει με τις μετρήσεις και τον υπολογισμό όλες αυτές τις παραισθήσεις και ψευδαισθήσεις. Επειδή λοιπόν αναφέρεται η μίμηση στο κατά την αξία κατώτερο τμήμα της ψυχής μας είναι αδύνατο να μην χαρακτηρίζονται και τα γεννήματα της από την ίδια κατωτερότητα (603b).

Τις παρατηρήσεις τούτες τις επεκτείνει ο Σωκράτης και στην περιοχή και των άλλων ποιητικών ειδών. Η ποιητική μίμηση διαπιστώνει ο Σωκράτης ότι αναφέρεται σε ανθρώπινες πράξεις· τι χαρακτηριστικό όμως έχουν οι πράξεις αυτές; δείχνουν την ανθρώπινη ψυχή στην ήρεμη και σταθερή της κατάσταση ή την παρουσιάζουν στο στασιασμό της και στην αστάθειά της; Είναι αναμφισβήτητο ότι θέμα των ποιητικών συνθέσεων είναι η αναπαράσταση καταστάσεων που χαρακτηρίζονται από αστάθεια, από χαρά και λύπη. Όταν συμβεί να παρουσιαστεί μέσα στην ψυχή μας μια τέτοια έντονη κατάσταση παρατηρούμε ότι εμφανίζονται δύο αντίθετες ροπές· η μία φέρνει ταραχή και ωθεί τον άνθρωπο να εκδηλώσει το πάθος που τον κατέχει με βίαιες και άτακτες εκδηλώσεις· η άλλη τον συγκρατεί στην αταραξία και την ευσχημοσύνη και στην κοσμιότητα. Οι δύο τούτες αντιθετικές ωθήσεις που αισθάνεται η ανθρώπινη ψυχή δεν μπορεί παρά να προκαλούνται από δύο εσωτερικές δυνάμεις. Η πρώτη μας συγκρατεί στην κοσμιότητα και μας βοηθά να συμμορφωθούμε με τα προστάγματα του λόγου και του νόμου· η άλλη μας ρίχνει σε βίαιες και άτακτες εκδηλώσεις κάνοντας μας να ξεφεύγουμε από του λόγου και του νόμου τις προσταγές. Η πρώτη δύναμη είναι το λογιστικό, η δεύτερη είναι μια μη λογική δύναμη που ωθεί στο θρήνο, στον οδυρμό και την αταξία.

Όταν στον άνθρωπο επικρατεί το λογιστικό τμήμα το ήθος του είναι σταθερό και ησυχασμένο· η επικράτησή του άλλου τμήματος κάνει να παρουσιάζεται το αγανακτητικό ήθος. Το ησυχασμένο όμως ήθος, επειδή είναι πάντοτε το ίδιο με τον εαυτό του, είναι μονότονο και ακατάλληλο για μίμηση. Το αγανακτητικό επειδή παρουσιάζει απειράριθμες ποικιλίες, είναι ευκολομίμητο. Η ποίηση επειδή είναι μίμηση αναγκαστική, δεν μπορεί παρά θα ασχολείται και θα συσχετίζεται με το πολυποίκιλο και αγανακτητικό ήθος. Ώστε έχει να κάμει με το κατώτερο τμήμα της ψυχής, αυτό εξυπηρετεί, αυτό επαυξάνει και είναι κίνδυνος αν αφεθεί αχαλιναγώγητο να διαφθείρει το ησυχασμένο και κόσμιο ήθος των πολιτών.

Είχαμε δίκιο λοιπόν να πούμε ότι, όπως και η ζωγραφική απευθύνεται στο μη λογικό το γεμάτο από ψεύδος και σύγχυση τμήμα της ψυχής, έτσι και η ποίηση αναφέρεται στο άλογο τμήμα της ανθρώπινης ψυχής.

Τη σοβαρότερη κατηγορία που έχει να απαγγείλει εναντίον των ποιητών ο Σωκράτης την εκφράζει τελευταία. Η ποίηση και ιδιαίτερα η τραγική ποίηση αναπαριστώντας θλιβερά και συγκινητικά γεγονότα μας δίνει κάποια ιδιαίτερη ηδονή και μας παρακινεί να συμπάσχουμε με τους ήρωες που εκφράζουν θρήνους, οδυρμούς και σχετλιασμούς τα παθήματά τους. Η συμπάθεια όμως τούτη μας κάνει να ξεχνάμε τους δικούς μας τρόπους και το δικό μας ήθος και να επιδοκιμάζουμε το ήθος των ηρώων που βλέπουμε στις τραγωδίες. Κανείς μας δεν θα δεχόταν να εκφράζει τον πόνο του όπως οι τραγικοί ήρωες όταν τον βρει στην πραγματική ζωή ένα δυστύχημα· αντίθετα θα ήταν υπερήφανος να καταπνίξει κάθε εκδήλωση συγκίνησης διατηρώντας τη σταθερότητα του ήθους του. Ολοφάνερο είναι λοιπόν πως η τραγωδία μας κάνει να επαινούμε ένα ήθος που δεν θα θέλαμε να ήταν δικό μας. Το ίδιο γίνεται και με την κωμωδία. Μας συνηθίζει και αυτή να ευρίσκουμε ηδονή σε γελοιότητες που εμείς δεν θα είμαστε καθόλου διατεθειμένοι να πραγματοποιήσουμε στην ιδιωτική ζωή μας. Ο δελεασμός όμως της καλλιτεχνικής ηδονής μας κάνει να προσοικειωθούμε σιγά σιγά στο ήθος του γελοίου ανθρώπου.

Η ποίηση όπως βλέπουμε, δίνει αναμφισβήτητα κάποια ηδονή. Αυτή η ηδονή προέρχεται από το ότι στην ενατένιση τραγικών ή κωμικών γεγονότων απελευθερώνονται οι καταπιεσμένες επιθυμίες του μη λογικού τμήματος της ψυχής και αυτό φέρνει την ευχαρίστηση που εμείς χαρακτηρίζουμε ως καλλιτεχνική απόλαυση. Το γενικό συμπέρασμα είναι ότι μπορεί ο Όμηρος και η χορεία των άλλων ποιητών να ξέρουν καλά την τέχνη τους, η αλήθεια όμως είναι ότι για την παιδεία είναι όχι μόνο ακατάλληλοι αλλά και επικίνδυνοι.

Έπειτα από την έκδοση της καταδικαστικής απόφασης για την ποίηση ο Σωκράτης προσθέτει ότι ανάμεσα στην ποίηση και τη φιλοσοφία υπάρχει αρχαιοτάτη διαμάχη που διαρκεί έως και σήμερα. Εύχεται ακόμη να μπορούσε να παρουσιάσει η ποίηση κάποιαν απολογία που θα της επέτρεπε να γίνει δεκτή στην περιοχή της αρίστης πολιτείας (608b).

Ο Πλάτων αφήνει ανοιχτή κάποια δυνατότητα για τη διόρθωση των αντιλήψεων του σχετικά με το ζήτημα τούτο. Πραγματικά στο Φαίδρο που έγραψε έπειτα από την Πολιτεία, βλέπουμε ότι δίνει μια καλύτερη θέση στους ποιητές· ενώ εδώ τους βάζει στην κατώτερη βαθμίδα έπειτα από τους δημιουργούς, στο Φαίδρο τοποθετεί τον ποιητικό βίο έπειτα από τον μαντικό και εμπρός από το δημιουργικό: «πέμπτην μαντικόν βίον ή τινα τελεστικόν έξουσαν έκτη ποιητικός ή των περί μίμησίν τις άλλος αρμόσει, έβδομη δημιουργικός ή γεωργικός» (248e).

ΑΡΡΙΑΝΟΣ - Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις (3.16.6-3.17.6)

[3.16.6] Αὐτὸς δὲ ἐπὶ Σούσων ἐστέλλετο· καὶ ἐντυγχάνει αὐτῷ κατὰ τὴν ὁδὸν ὅ τε παῖς τοῦ Σουσίων σατράπου καὶ παρὰ Φιλοξένου ἐπιστολεύς. Φιλόξενον γὰρ εὐθὺς ἐκ τῆς μάχης ἐπὶ Σούσων ἐστάλκει Ἀλέξανδρος. τῇ δὲ ἐπιστολῇ τῇ παρὰ Φιλοξένου ἐνεγέγραπτο, ὅτι τήν τε πόλιν οἱ Σούσιοι παραδεδώκασιν καὶ τὰ χρήματα πάντα σῶά ἐστιν Ἀλεξάνδρῳ. [3.16.7] ἀφίκετο δὲ ἐς Σοῦσα Ἀλέξανδρος ἐκ Βαβυλῶνος ἐν ἡμέραις εἴκοσι· καὶ παρελθὼν ἐς τὴν πόλιν τά τε χρήματα παρέλαβεν ὄντα ἀργυρίου τάλαντα ἐς πεντακισμύρια καὶ τὴν ἄλλην κατασκευὴν τὴν βασιλικήν. πολλὰ δὲ καὶ ἄλλα κατελήφθη αὐτοῦ, ὅσα Ξέρξης ἀπὸ τῆς Ἑλλάδος ἄγων ἦλθε, τά τε ἄλλα καὶ Ἁρμοδίου καὶ Ἀριστογείτονος χαλκαῖ εἰκόνες. [3.16.8] καὶ ταύτας Ἀθηναίοις ὀπίσω πέμπει Ἀλέξανδρος, καὶ νῦν κεῖνται Ἀθήνησιν ἐν Κεραμεικῷ αἱ εἰκόνες, ᾗ ἄνιμεν ἐς πόλιν, καταντικρὺ μάλιστα τοῦ Μητρῴου, ‹οὐ› μακρὰν τῶν Εὐδανέμων τοῦ βωμοῦ· ὅστις δὲ μεμύηται ταῖν θεαῖν ἐν Ἐλευσῖνι, οἶδε τοῦ Εὐδανέμου τὸν βωμὸν ἐπὶ τοῦ δαπέδου ὄντα.
[3.16.9] Ἐνταῦθα θύσας τῷ πατρίῳ νόμῳ Ἀλέξανδρος καὶ λαμπάδα ποιήσας καὶ ἀγῶνα γυμνικόν, καταλιπὼν σατράπην μὲν τῆς Σουσιανῆς Ἀβουλίτην ἄνδρα Πέρσην, φρούραρχον δὲ ἐν τῇ ἄκρᾳ τῶν Σούσων Μάζαρον τῶν ἑταίρων καὶ στρατηγὸν Ἀρχέλαον τὸν Θεοδώρου, προὐχώρει ὡς ἐπὶ Πέρσας· ἐπὶ θάλασσαν δὲ κατέπεμψεν ὕπαρχον Συρίας καὶ Φοινίκης καὶ Κιλικίας Μένητα. [3.16.10] καὶ τούτῳ ἔδωκεν ἀργυρίου τάλαντα ἐς τρισχίλια φέρειν ἐπὶ θάλασσαν, καὶ ἀπ᾽ αὐτῶν ἀποστεῖλαι παρ᾽ Ἀντίπατρον ὅσων ἂν δέηται Ἀντίπατρος ἐς τὸν πρὸς Λακεδαιμονίους πόλεμον. ἐνταῦθα καὶ Ἀμύντας ὁ Ἀνδρομένους ξὺν τῇ δυνάμει ἀφίκετο, ἣν ἐκ Μακεδονίας ἦγε. [3.16.11] καὶ τούτων τοὺς μὲν ἱππέας ἐς τὴν ἵππον τὴν ἑταιρικὴν κατέταξεν Ἀλέξανδρος, τοὺς πεζοὺς δὲ προσέθηκεν ταῖς τάξεσι ταῖς ἄλλαις, κατὰ ἔθνη ἑκάστους ξυντάξας. κατέστησε δὲ καὶ λόχους δύο ἐν ἑκάστῃ ἴλῃ, οὐ πρόσθεν ὄντας λόχους ἱππικούς, καὶ λοχαγοὺς ἐπέστησε τοὺς κατ᾽ ἀρετὴν προκριθέντας ἐκ τῶν ἑταίρων.
[3.17.1] Ἄρας δὲ ἐκ Σούσων καὶ διαβὰς τὸν Πασιτίγριν ποταμὸν ἐμβάλλει εἰς τὴν Οὐξίων γῆν. Οὐξίων δὲ οἱ μὲν τὰ πεδία οἰκοῦντες τοῦ τε σατράπου τῶν Περσῶν ἤκουον καὶ τότε Ἀλεξάνδρῳ σφᾶς ἐνέδοσαν· οἱ δὲ ὄρειοι καλούμενοι Οὔξιοι Πέρσαις τε οὐχ ὑπήκοοι ἦσαν καὶ τότε πέμψαντες παρ᾽ Ἀλέξανδρον οὐκ ἄλλως παρήσειν ἔφασαν τὴν ἐπὶ Πέρσας ἰόντα ξὺν τῇ δυνάμει ἢ λαβεῖν, ὅσα καὶ παρὰ τοῦ Περσῶν βασιλέως ἐπὶ τῇ παρόδῳ ἐλάμβανον. [3.17.2] καὶ τούτους ἀποπέμπει Ἀλέξανδρος, ἥκειν κελεύσας ἐπὶ τὰ στενά, ὧν κρατοῦντες ἐπὶ σφίσιν ἐδόκουν τὴν πάροδον εἶναι τὴν ἐς Πέρσας, ἵνα καὶ παρ᾽ αὑτοῦ λάβοιεν ‹τὰ› τεταγμένα. αὐτὸς δὲ ἀναλαβὼν τοὺς σωματοφύλακας τοὺς βασιλικοὺς καὶ τοὺς ὑπασπιστὰς καὶ τῆς ἄλλης στρατιᾶς ἐς ὀκτακισχιλίους τῆς νυκτὸς ᾔει ἄλλην ἢ τὴν φανερὰν ἡγησαμένων αὐτῷ τῶν Σουσίων. [3.17.3] καὶ διελθὼν ὁδὸν τραχεῖαν καὶ δύσπορον ἐν μιᾷ ἡμέρᾳ ἐπιπίπτει ταῖς κώμαις τῶν Οὐξίων, καὶ λείαν τε πολλὴν ἔλαβε καὶ αὐτῶν ἔτι ἐν ταῖς εὐναῖς ὄντων πολλοὺς κατέκτεινεν· οἱ δὲ ἀπέφυγον ἐς τὰ ὄρη. αὐτὸς δὲ ᾔει σπουδῇ ἐπὶ τὰ στενά, ἵνα ἀπαντήσεσθαι οἱ Οὔξιοι πανδημεὶ ἐδόκουν ληψόμενοι τὰ τεταγμένα. [3.17.4] Κρατερὸν δὲ ἔτι πρόσθεν ἀπέστειλε τὰ ἄκρα καταληψόμενον, ἔνθα ᾤετο βιαζομένους τοὺς Οὐξίους ἀποχωρήσειν. αὐτὸς δὲ πολλῷ τάχει ᾔει· καὶ φθάνει τε κρατήσας τῶν παρόδων καὶ ξυντεταγμένους τοὺς ἀμφ᾽ αὑτὸν ἔχων ἐξ ὑπερδεξίων χωρίων ἐπῆγεν ὡς ἐπὶ τοὺς βαρβάρους. [3.17.5] οἱ δὲ τῷ τε τάχει τῷ Ἀλεξάνδρου ἐκπλαγέντες καὶ τοῖς χωρίοις, οἷς μάλιστα δὴ ἐπεποίθεσαν, πλεονεκτούμενοι ἔφυγον οὐδὲ εἰς χεῖρας ἐλθόντες· καὶ οἱ μὲν αὐτῶν ὑπὸ τῶν ἀμφ᾽ Ἀλέξανδρον ἐν τῇ φυγῇ ἀπέθανον, πολλοὶ δὲ καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν κρημνώδη οὖσαν· οἱ πλεῖστοι δὲ ἐπὶ τὰ ὄρη ἀναφεύγοντες ἐμπίπτουσιν ἐς τοὺς ἀμφὶ Κρατερὸν καὶ ὑπὸ τούτων ἀπώλοντο. [3.17.6] ταῦτα τὰ γέρα παρ᾽ Ἀλεξάνδρου λαβόντες χαλεπῶς εὕροντο δεόμενοι παρ᾽ αὐτοῦ τὴν χώραν τὴν σφῶν ἔχοντες φόρους ὅσα ἔτη Ἀλεξάνδρῳ ἀποφέρειν. Πτολεμαῖος δὲ ὁ Λάγου λέγει τὴν Δαρείου μητέρα δεηθῆναι ὑπὲρ αὐτῶν Ἀλεξάνδρου δοῦναί σφισι τὴν χώραν οἰκεῖν. ὁ φόρος δὲ ὁ συνταχθεὶς ἦν ἵπποι ἐς ἔτος ἑκατὸν καὶ ὑποζύγια πεντακόσια καὶ πρόβατα τρισμύρια. χρήματα γὰρ οὐκ ἦν Οὐξίοις οὐδὲ ἡ γῆ οἵα ἐργάζεσθαι, ἀλλὰ νομεῖς αὐτῶν οἱ πολλοὶ ἦσαν.

***
[3.16.6] Ο ίδιος ξεκίνησε για τα Σούσα· στον δρόμο τον συνάντησε ο γιος του Σατράπη των Σούσων, καθώς και ένας γραμματοκομιστής, που έστειλε ο Φιλόξενος. Γιατί αμέσως μετά τη μάχη ο Αλέξανδρος είχε στείλει τον Φιλόξενο στα Σούσα. Στην επιστολή του ανέφερε ο Φιλόξενος ότι οι κάτοικοι των Σούσων είχαν παραδώσει την πόλη τους και ότι όλα τα χρήματα φυλάγονταν για τον Αλέξανδρο. [3.16.7] Ο Αλέξανδρος έφθασε στα Σούσα από τη Βαβυλώνα μέσα σε είκοσι μέρες. Μόλις μπήκε στην πόλη, παρέλαβε τα χρήματα που ήταν πενήντα χιλιάδες περίπου αργυρά τάλαντα, καθώς και τα άλλα βασιλικά σκεύη. Κυριεύθηκαν επίσης εκεί και πολλά άλλα πράγματα που έφερε ο Ξέρξης κατά την επιστροφή του από την Ελλάδα, ανάμεσα στα οποία τα χάλκινα αγάλματα του Αρμοδίου και του Αριστογείτονα. [3.16.8] Τα αγάλματα αυτά ο Αλέξανδρος τα έστειλε πίσω στους Αθηναίους και σήμερα βρίσκονται στην Αθήνα, στον Κεραμεικό, στον δρόμο που ανεβαίνουμε προς την Ακρόπολη, ακριβώς απέναντι στο Μητρώο, όχι μακριά από τον βωμό των Ευδανέμων· όποιος έχει μυηθεί στα μυστήρια των δύο θεοτήτων της Ελευσίνας, αυτός γνωρίζει τον βωμό του Ευδανέμου που βρίσκεται στο δάπεδο.
[3.16.9] Στα Σούσα ο Αλέξανδρος πρόσφερε θυσία σύμφωνα με την πατροπαράδοτη συνήθεια και τέλεσε λαμπαδηδρομία και γυμνικούς αγώνες. Σατράπη της Σουσιανής άφησε τον Αβουλίτη, έναν Πέρση, φρούραρχο στην ακρόπολη των Σούσων όρισε τον Μάζαρο, έναν από τους εταίρους, και στρατηγό τον Αρχέλαο, τον γιο του Θεοδώρου· μετά προχώρησε εναντίον των Περσών. Έστειλε επίσης στην παραλία τον Μένητα ως διοικητή της Συρίας, της Φοινίκης και της Κιλικίας. [3.16.10] Του έδωσε τρεις χιλιάδες περίπου τάλαντα να τα φέρει στην παραλία και από αυτά να στείλει στον Αντίπατρο όσα χρειαζόταν για τον πόλεμο εναντίον των Λακεδαιμονίων. Εκεί κατέφθασε και ο Αμύντας, ο γιος του Ανδρομένη, με τις δυνάμεις που έφερε από τη Μακεδονία. [3.16.11] Από τις δυνάμεις αυτές ο Αλέξανδρος κατέταξε τους ιππείς στο ιππικό των εταίρων, ενώ τους πεζούς τους πρόσθεσε στις άλλες του μονάδες και τους κατέταξε κατά φυλές. Χώρισε επίσης την κάθε μία ίλη σε δύο λόχους, ενώ προηγουμένως δεν υπήρχαν λόχοι στο ιππικό, και διόρισε ως λοχαγούς όσους εταίρους είχαν διακριθεί για την ανδρεία τους.
[3.17.1] Ξεκινώντας από τα Σούσα ο Αλέξανδρος πέρασε τον Πασιτίγρη ποταμό και εισέβαλε στη χώρα των Ουξίων. Από αυτούς όσοι κατοικούσαν σε πεδιάδες και υπάκουαν παλαιότερα στον Πέρση σατράπη παραδόθηκαν και τότε στον Αλέξανδρο· οι ονομαζόμενοι όμως ορεινοί Ούξιοι δεν ήταν υπό την εξουσία των Περσών και, αφού έστειλαν τότε πρέσβεις τους στον Αλέξανδρο, του ανέφεραν ότι δεν θα του επιτρέψουν με άλλο τρόπο να περάσει με τον στρατό του από τον δρόμο που οδηγεί προς την Περσία, παρά μόνον αν λάβουν από αυτόν όσα δώρα έπαιρναν από τον βασιλιά των Περσών κάθε φορά που περνούσε από εκεί. [3.17.2.] Ο Αλέξανδρος τους έστειλε πίσω και τους διέταξε να έρθουν στα στενά —των οποίων ο έλεγχος τους έκανε να νομίζουν ότι είναι κύριοι του δρόμου που οδηγεί προς την Περσίδα— για να παραλάβουν και από αυτόν την καθορισμένη αμοιβή. Ο ίδιος πήρε μαζί του τους βασιλικούς σωματοφύλακες και τους υπασπιστές και κάπου οκτώ χιλιάδες άνδρες από το άλλο στράτευμα και με οδηγούς του τους Σουσιανούς βάδισε μέσα στη νύχτα από άλλο δρόμο, όχι από τον φανερό. [3.17.3] Και αφού διέτρεξε μέσα σε μια μέρα ένα δρόμο ανώμαλο και δυσκολοδιάβατο, επιτέθηκε αιφνιδιαστικά στα χωριά των Ουξίων, έλαβε πολλά λάφυρα και σκότωσε πολλούς από αυτούς, ενώ ακόμη βρίσκονταν στα κρεβάτια τους· οι υπόλοιποι διέφυγαν στα βουνά. Ο Αλέξανδρος βάδισε γρήγορα προς τα στενά, όπου φαίνονταν ότι θα τον συναντούσαν όλοι μαζί οι Ούξιοι, για να παραλάβουν την συμφωνημένη αμοιβή. [3.17.4] Έστειλε μπροστά τον Κρατερό να καταλάβει τις κορυφές των βουνών, όπου πίστευε ότι θα κατέφευγαν οι Ούξιοι, αν εξαναγκάζονταν. Ο ίδιος όμως προχώρησε με μεγάλη ταχύτητα και έτσι πρόλαβε να καταλάβει τα στενά· έχοντας τους άνδρες του συνταγμένους σε σχηματισμό μάχης τους οδήγησε εναντίον των βαρβάρων από δεσπόζουσες οχυρές θέσεις. [3.17.5] Αυτοί, επειδή ξαφνιάστηκαν από την ταχύτητα του Αλεξάνδρου και επειδή υστερούσαν τώρα σε οχυρές θέσεις, στις οποίες στήριζαν κυρίως τις ελπίδες τους, σηκώθηκαν και έφυγαν χωρίς καν να συγκρουστούν μαζί του· μερικούς από αυτούς τους σκότωσαν οι άνδρες του Αλεξάνδρου κατά τη φυγή, ενώ πολλοί άλλοι χάθηκαν στον δρόμο που ήταν γεμάτος γκρεμούς· οι περισσότεροι όμως καταφεύγοντας στα βουνά έπεσαν στα χέρια των ανδρών του Κρατερού και εξοντώθηκαν από αυτούς. [3.17.6] Αφού λοιπόν έλαβαν οι Ούξιοι αυτά τα δώρα από τον Αλέξανδρο, με δυσκολία και ύστερα από παρακλήσεις πέτυχαν να διατηρήσουν τη χώρα τους πληρώνοντας ετήσιο φόρο στον Αλέξανδρο. Ο Πτολεμαίος, ο γιος του Λάγου, αναφέρει σχετικά ότι η μητέρα του Δαρείου παρακάλεσε για χάρη τους τον Αλέξανδρο να τους αφήσει να κατοικούν στη χώρα τους. Ο φόρος που συμφωνήθηκε ήταν εκατό άλογα το χρόνο, πεντακόσια αχθοφόρα ζώα και τριάντα χιλιάδες πρόβατα, γιατί οι Ούξιοι δεν είχαν χρήματα ούτε καλλιεργήσιμη γη, αλλά οι περισσότεροι από αυτούς ήταν βοσκοί.