ΑΙΣΧΥΛΟΣ - Ἀγαμέμνων (1649-1673)

AI. ἀλλ᾽ ἐπεὶ δοκεῖς τάδ᾽ ἔρδειν καὶ λέγειν, γνώσῃ τάχα·
1650 εἶα δή, φίλοι λοχῖται, τοὔργον οὐχ ἑκὰς τόδε.
ΧΟ. εἶα δή, ξίφος πρόκωπον πᾶς τις εὐτρεπιζέτω.
AI. ἀλλὰ κἀγὼ μὴν πρόκωπος οὐκ ἀναίνομαι θανεῖν.
ΧΟ. δεχομένοις λέγεις θανεῖν σε· τὴν τύχην δ᾽ αἱρούμεθα.
ΚΛ. μηδαμῶς, ὦ φίλτατ᾽ ἀνδρῶν, ἄλλα δράσωμεν κακά.
1655 ἀλλὰ καὶ τάδ᾽ ἐξαμῆσαι πολλὰ δύστηνον θέρος·
πημονῆς δ᾽ ἅλις γ᾽ ὑπάρχει· μηδὲν αἱματώμεθα.
στείχετ᾽ αἰδοῖοι γέροντες πρὸς δόμους, πεπρωμένοις
πρὶν παθεῖν εἴξαντες· ἀρκεῖν χρὴ τάδ᾽ ὡς ἐπράξαμεν.
εἰ δέ τοι μόχθων γένοιτο τῶνδ᾽ ἅλις, δεχοίμεθ᾽ ἄν,
1660 δαίμονος χηλῇ βαρείᾳ δυστυχῶς πεπληγμένοι.
ὧδ᾽ ἔχει λόγος γυναικός, εἴ τις ἀξιοῖ μαθεῖν.
AI. ἀλλὰ τούσδε μοι ματαίαν γλῶσσαν ὧδ᾽ ἀπανθίσαι
κἀκβαλεῖν ἔπη τοιαῦτα δαίμονος πειρωμένους,
σώφρονος γνώμης δ᾽ ἁμαρτεῖν τὸν κρατοῦντ᾽ ‹ἀρνουμένους›.
1665 ΧΟ. οὐκ ἂν Ἀργείων τόδ᾽ εἴη, φῶτα προσσαίνειν κακόν.
AI. ἀλλ᾽ ἐγώ σ᾽ ἐν ὑστέραισιν ἡμέραις μέτειμ᾽ ἔτι.
ΧΟ. οὔκ, ἐὰν δαίμων Ὀρέστην δεῦρ᾽ ἀπευθύνῃ μολεῖν.
AI. οἶδ᾽ ἐγὼ φεύγοντας ἄνδρας ἐλπίδας σιτουμένους.
ΧΟ. πρᾶσσε, πιαίνου, μιαίνων τὴν δίκην, ἐπεὶ πάρα.
1670 AI. ἴσθι μοι δώσων ἄποινα τῆσδε μωρίας χάριν.
ΧΟ. κόμπασον θαρσῶν, ἀλέκτωρ ὥστε θηλείας πέλας.
ΚΛ. μὴ προτιμήσῃς ματαίων τῶνδ᾽ ὑλαγμάτων· ‹ἐγὼ›
καὶ σὺ θήσομεν κρατοῦντε τῶνδε δωμάτων ‹καλῶς›.

***
ΑΙΓΙΣΤΟΣ
Τέτοια θες να λες και κάνεις; στάσου να σου μάθω εγώ!
1650 Μπρος λοιπόν, συντρόφοι, κι ήρθ᾽ η ώρα της δουλειάς.
ΧΟΡΟΣ
Μπρος! και τα σπαθιά στο χέρι· έτοιμοι λοιπόν και μεις.
ΑΙΓΙΣΤΟΣ
Με σπαθί και γω στο χέρι να πεθάνω δε ψηφώ.
ΧΟΡΟΣ
Άμποτε όπως, λες να γίνει κι ό,τι γράφει θα δεχτώ.
ΚΛΥΤΑΙΜΝΗΣΤΡΑ
Όχι κι άλλ᾽ αγαπητέ μου, ας μη θελήσομε κακά·
αρκετός κι ο τόσος θέρος της πανάθλιας της σοδειάς·
οι συμφορές σωσμό δεν έχουν κι άλλο γαίμ᾽ ας μη χυθεί.
Πήγαινε κι ας παν κι οι γέροι όπου η μοίρα καθενός,
πριν κανείς ή πάθει ή πράξει ό,τι δεν έχει γιατρειά.
Έπρεπ᾽ όλ᾽ αυτά να ᾽ρθούνε όπως ήρθαν· μα ως εδώ
θα το δεχόμουν, αν ήταν τα δεινά μας να σταθούν·
1660 γιατί μ᾽ άγρια ομπλή η Κατάρα μας εχτύπησε βαριά.
Έτσι λέω εγώ, η γυναίκα, αν θελήσεις να μ᾽ ακούς.
ΑΙΓΙΣΤΟΣ
Μα έτσι αυτοί λοιπόν τη γλώσσα την κακιά τους να χαρούν,
να τα βάζουν με την τύχη και με τέτοιαν αμυαλιά
τέτοιες προσβολές σε μένα, που ᾽μαι ο κύριος, να τολμούν;
ΧΟΡΟΣ
Δε θα ταίριαζε σε Αργείους εν᾽ αχρείο να προσκυνούν.
ΑΙΓΙΣΤΟΣ
Έχομε καιρό μπροστά μας να σου βάλω γνώση εγώ.
ΧΟΡΟΣ
Όχι, αν στείλει τον Ορέστη του θεού το χέρι εδώ.
ΑΙΓΙΣΤΟΣ
Ναι, το ξέρω πως μ᾽ ελπίδες βόσκουνται οι εξόριστοι.
ΧΟΡΟΣ
Κάνε, μόλυνε τη δίκη, χόρταινε αφού μπορείς.
ΑΙΓΙΣΤΟΣ
1670 Έγνοια σου, θα μου πλερώσεις την κακογνωμιά σου αυτή.
ΧΟΡΟΣ
Μπρος, γενναίε, και κορδώνου κόκορας στην κότα εμπρός!
ΚΛΥΤΑΙΜΝΗΣΤΡΑ
Ας τους με τα μάταιά τους γαυγητά. Εγώ και συ
1673 με την εξουσία στο χέρι θα βολέψομε όλα εδώ!

Σας αγαπάει ή σας χρησιμοποιεί;

Όταν αρχίζετε να αναρωτιέστε αν ο/η σύντροφός σας σάς αγαπάει πραγματικά ή αν σας χρησιμοποιεί, πρόκειται για κώδωνα κινδύνου ότι κάτι δεν πάει καλά.

Σας αγαπάει ή σας χρησιμοποιεί; Μερικές φορές, όσα πιστεύουμε για την αγάπη μας δυσκολεύουν να καταλάβουμε τι ακριβώς συμβαίνει, έτσι μερικές σχέσεις γίνονται τοξικές.

Εκείνοι που πιστεύουν ότι η αγάπη εξαρτάται από τους άλλους δεν μπορούν να είναι ευτυχισμένοι και θα χρησιμοποιήσουν τους συντρόφους τους με διάφορους τρόπους. Για παράδειγμα, θα τους χειρίζονται για να τους κρατήσουν κοντά τους.

Η γραμμή ανάμεσα στο αν ο σύντροφός σας σάς αγαπάει ή σας χρησιμοποιεί για να εξασφαλίσει αγάπη (ή κάτι άλλο) μπορεί να είναι πολύ λεπτή μερικές φορές. Θα πρέπει να έχετε συνείδηση αυτού που συμβαίνει.

Σας αγαπάει ή σας χρησιμοποιεί για να εξασφαλίσει αγάπη;

Όπως ήδη αναφέραμε, ο σύντροφός σας μπορεί να σας χρησιμοποιεί για να εξασφαλίσει αγάπη. Μέσω χειρισμών μπορεί να σας κάνει να ικανοποιείτε ανάγκες που θεωρεί ότι όλοι όσοι αγαπούν πρέπει να καλύπτουν.

Αυτό συνήθως συμβαίνει όταν υπάρχει έντονη συναισθηματική εξάρτηση. Ο σύντροφός σας μπορεί να είναι εξαρτημένος από εσάς, επομένως βασίζει την ευτυχία του σε εσάς. Ως αποτέλεσμα, για να είναι ο σύντροφός σας ευτυχισμένος, πρέπει να κάνετε όλα όσα θεωρεί απαραίτητα.

Για παράδειγμα, αν πιστεύει ότι πρέπει να κάνετε τα πάντα μαζί, όταν ζητήσετε λίγη ανεξαρτησία θα υπάρξει πρόβλημα.

Είναι πιθανό να χρησιμοποιεί επικρίσεις, αναμάσηση προβλημάτων του παρελθόντος, υπερβολικά κλάματα ή δραματοποίηση καταστάσεων και τη φράση «δεν μ’ αγαπάς πια!».

Μια παιδική ηλικία γεμάτη οδυνηρές εμπειρίες και ανεπαρκή πρότυπα ρόλων, καθώς και κάποιες εκ των προτέρων καθιερωμένες λανθασμένες πεποιθήσεις για την αγάπη και ο φόβος της μοναξιάς, μπορεί να είναι μερικές από τις αιτίες για αυτό το είδος συμπεριφοράς.

Τι μπορείτε να κάνετε σε αυτή την περίπτωση; Δεν υπάρχει αμφιβολία: αν αναρωτιέστε αν ο σύντροφός σας σάς χρησιμοποιεί και η απάντηση φαίνεται να είναι ναι, πρέπει να αναζητήσετε βοήθεια.

Ένας επαγγελματίας μπορεί να βοηθήσει τον σύντροφό σας να ανατρέξει στις συνθήκες που του δίδαξαν αυτόν τον βλαβερό τρόπο να αγαπάει. Έπειτα μπορείτε μαζί να εξελιχθείτε μέσα από αυτή την εμπειρία και να προχωρήσετε προς μια πολύ πιο υγιή σχέση.

Ο σύντροφός μου δεν μου δείχνει στοργή αλλά με βλάπτει

Αν η απάντηση στην ερώτηση σχετικά με το αν ο σύντροφός σας σάς αγαπάει ή σας χρησιμοποιεί δεν εξηγείται σύμφωνα με τα παραπάνω, ίσως πρέπει να σκαλίσετε λίγο τα πράγματα για να δείτε αν υπάρχουν άλλοι λόγοι πίσω από τη συμπεριφορά του.

Υπάρχουν άνθρωποι που δεν ξέρουν πώς να αγαπούν ή, μερικές φορές, αγαπούν με βλαβερό τρόπο χωρίς να το συνειδητοποιούν. Οι άνθρωποι αυτοί χρησιμοποιούν τους άλλους σαν να ήταν αντικείμενα.

Για παράδειγμα, κάποιος που κακομεταχειρίζεται τον σύντροφό του μπορεί να θέλει να αισθάνεται ανώτερος, κυριαρχικός καθώς και να επιβάλλεται και να απολαμβάνει την υποταγή του άλλου. Πρόκειται για μια βλαβερή συμπεριφορά που υποσκάπτει την αυτοεκτίμηση και την ακεραιότητα του άλλου ατόμου.

Σε περίπτωση κακομεταχείρισης, ανεξάρτητα από το αν είναι σωματική ή ψυχολογική, στη σχέση δεν υπάρχει αγάπη. Αυτό πρέπει να είναι ξεκάθαρο. Το άτομο που κακομεταχειρίζεται τον σύντροφό του δεν ξέρει να αγαπάει, έτσι μπορεί να συγχέει την αγάπη με πράξεις που δεν έχουν καμία σχέση με αυτή.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, πρέπει να προσπαθήσετε να βγείτε από τη σχέση και να ζητήσετε βοήθεια. Μερικές φορές αυτό μπορεί να είναι τρομακτικό και είναι κάτι φυσιολογικό. Ωστόσο, μπορείτε να βρείτε πολλή υποστήριξη εκεί έξω.

Σχέσεις χωρίς αγάπη

Όταν αναρωτιέστε αν ο σύντροφός σας σάς αγαπάει ή σας χρησιμοποιεί, αυτό ήδη αποτελεί κώδωνα κινδύνου. Αν όλα ήταν καλά, η ερώτηση αυτή δεν θα ερχόταν ποτέ στο μυαλό σας.

Τι είδους σχέση έχετε και γιατί; Είστε με κάποιον που σας χρειάζεται σήμερα αλλά όχι αύριο; Είστε με κάποιον που σας λέει «σ’ αγαπώ» αλλά σας χτυπάει την επόμενη μέρα;

Πολλές φορές αποκτούμε εμμονή με την ιδέα «με αγαπάει ή με χρησιμοποιεί;». Όμως θα πρέπει επίσης να αναρωτηθούμε ποιος είναι ο δικός μας ρόλος στη σχέση.

Το αν παραμένουμε σε μια κατάσταση που δημιουργεί αμφιβολίες είναι δική μας ευθύνη. Ας μην ξεχνάμε ότι έχουμε πάντα τη δύναμη να αποφασίσουμε αν θέλουμε ή όχι να τη διαιωνίσουμε.

Αν δεν αισθάνεστε καλά σε μια σχέση, είναι ανώφελο να αναρωτιέστε αν ο σύντροφός σας σάς αγαπάει ή σας χρησιμοποιεί. Η διαίσθησή σας είναι συνήθως σωστή. Βάλτε τη σε προτεραιότητα

Μην μου ζητάς να συμβιβαστώ

Μη μου λες να συμβιβαστώ! Δεν θα συμβεί! Αλήθεια, δεν θα συμβεί ποτέ. Πες το πείσμα, πες το πάθος, πες το όπως θες. Οι συμβιβασμοί δεν είναι για μένα!

 

Θέλω ένα καλύτερο κόσμο! Θέλω ένα καλύτερο αύριο, όπου ο πλανήτης δεν θα καταστρέφεται λίγο-λίγο κάθε μέρα. Θέλω να ξυπνάω και να μην ακούω μόνο για προβλήματα.

 

Θέλω ένα αύριο πιο ανθρώπινο. Ένα αύριο που θα έχει πιο λίγα δυστυχήματα. Πιο λίγες ύπουλες σκέψεις…

 

Θέλω ένα αύριο ανοιξιάτικο! Οι άνθρωποι να μη βάζουν το κακό στο μυαλό τους! Να χαίρονται επειδή ξύπνησαν, να χαμογελούν γιατί έχουν γύρω τους άτομα που αγαπάνε.

 

Μη βιαστείς να πεις ότι είναι τρελά αυτά που λέω! Είναι απλώς η αλήθεια μου. Είναι το πώς ακριβώς έχω στο νου μου την ειρήνη. Σαν μια αιώνια άνοιξη, με λουλούδια και χρώματα παντού! Με χαμόγελα και έρωτα, με ανθισμένα δέντρα. Με ανθρώπους που δεν ζητούν πολλά, μονάχα χαίρονται με κάθε τι όμορφο κι απλό.

 

Το ξέρω πως η ζωή απέχει πολύ από αυτό. Δεν ζω σε κάποιο σύννεφο. Αλλά πόσο ωραία θα ήταν η άνοιξη. Και δεν με νοιάζει που οι άνθρωποι σκληραίνουν. Εγώ μένω πάντα με την άνοιξη στην καρδιά. Βάζω το λιθαράκι μου για μια ειρήνη.

 

Άσε τη κακία στην άκρη. Μόλις το κάνεις θα καταλάβεις ότι σε τίποτα δεν βοηθάει. Απλά σε κρατάει μακριά από χαμόγελα και αγκαλιές…

 

Άσε τους εγωισμούς και ζήσε! Ζήσε. Τί πιο απλό απ’ αυτό; Άνοιξε την καρδιά σου και άσε την να ανθίσει. Θα ξαφνιαστείς, θα το λατρέψεις.

Θα συνεχίσω να παλεύω για έναν καλύτερο κόσμο!

Όταν θες κάποιον, μένεις. Οι επιστροφές κουράζουν

Άνθρωποι έρχονται και φεύγουν. Και πάντα μαθαίνεις από αυτούς. Απογοητεύεις, απογοητεύεσαι, εκτιμάς, εκτιμάσαι. Κρατάς όμως αυτά που σε βοήθησαν να βελτιωθείς στη ζωή σου, να γνωρίσεις καλύτερα τον εαυτό σου και τα όριά σου και σίγουρα μαθαίνεις από τα λάθη σου αλλά και από τα λάθη τους.

Όλα έχουν τον λόγο τους και τον χρόνο τους. Και μάλλον τίποτα δεν είναι μόνιμο στη ζωή. Άνθρωποι λοιπόν περαστικοί και καλοδεχούμενοι, που βοήθησαν να νιώσουμε τη σπίθα που έγινε ολόκληρη πυρκαγιά, αλλά δεν τα καταφέραμε παρακάτω. Δεν πειράζει. Life goes on. And that’s fine. But what about when you feel stuck?

Είναι κι αυτοί που πέρασαν, άφησαν τη σπίθα να γεννηθεί, εξαφανίστηκαν, επανεμφανίστηκαν και φτου κι απ’την αρχή. Άνθρωποι που δεν αντέχουν να βάλουν τελεία, αλλά ούτε έχουν τη δύναμη να μείνουν. Άνθρωποι σαν εσένα… Που στην απλή ερώτηση αν με θες πραγματικά, απομακρύνονται αλλά επιστρέφουν πάλι.

Όσο θα ψάχνεις εσύ την απάντηση, σου έχω έτοιμη τη δική μου: Δεν σου αξίζω αν δεν ξέρεις τι θέλεις! Γιατί αν με ήθελες, θα το ήξερες πραγματικά. Την μοναξιά δεν αντέχεις απλά. Αν ήσουν εντάξει με τον εαυτό σου θα ήξερες. Εσύ όμως έρχεσαι και φεύγεις. Αστραπιαία. Πριν προλάβω να σε γνωρίσω, έχεις ήδη χαθεί. Κι επιστρέφεις πάλι σαν την αστραπή. Ξαφνικά και στιγμιαία.

Τα πράγματα όμως είναι τόσο απλά… Θέλεις, μένεις και το παλεύεις. Δε θέλεις, φεύγεις και στο καλό! Το λίγο σου δεν μου είναι αρκετό. Μάταιος κόπος να εξηγώ. Αφού δε με ένιωσες ποτέ μωρέ, άστο…

Τα προβλήματα μιας σχέσης φαίνονται στο κρεβάτι

Το σεξ είναι βιολογική ανάγκη, αλλά κι απ’ τις μεγαλύτερες απολαύσεις. Έτσι λένε, συνήθως, μα στην πραγματικότητα είναι κάτι περισσότερο από αυτά. Το σεξ είναι η σωματική κι εσωτερική ανάγκη μας για επικοινωνία με το ταίρι μας. Είναι ο τρόπος που συνδεόμαστε μαζί του και το μέσο που μας βοηθά να του δείξουμε τα υποσυνείδητα «θέλω» μας. Στο σεξ, λοιπόν, βγάζουμε τον πραγματικό εαυτό μας, αυτόν που ούτε εμείς οι ίδιοι, κάποιες φορές, δε γνωρίζουμε.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, το σεξ είναι η μόνη στιγμή που κερδίζουμε την αθανασία. Την ώρα του σεξ ενωνόμαστε με το ταίρι μας σε τρία επίπεδα∙ το σωματικό, το συναισθηματικό και το εγκεφαλικό.

Αν κάτι απ’ τα τρία πάει λάθος, κάπου μπλοκάρουμε και παύουμε να αισθανόμαστε την ίδια σεξουαλική επιθυμία για αυτόν τον άνθρωπο. Για αυτόν το λόγο τα προβλήματα μιας σχέσης φαίνονται πρώτα στο κρεβάτι, πριν εμφανιστούν στα άλλα επίπεδα της σχέσης.

Αν, δηλαδή, αυτό το «μαζί» δε σε καλύπτει συναισθηματικά κι εγκεφαλικά τότε δεν αισθάνεσαι σεξουαλική επιθυμία για το σύντροφό σου. Κι αν το σεξ σωματικά δε σε καλύπτει, αν λείπει η –γνωστή σε όλους μας– χημεία, τότε η σχέση είναι εξ αρχής χαμένη υπόθεση. Κάποιοι θα πουν πως το σεξ δεν είναι το παν κι εγώ θα σας πω να ρωτήσετε και να σας πει πόσο σημαντικό είναι το σεξ ένα ζευγάρι που έχει να το κάνει μήνες.

Οι λόγοι που το σεξ μας τελειώνει είναι πολλοί και συνήθως έχουν να κάνουν με την επικοινωνία με το ταίρι μας. Αν δεν υπάρχει εμπιστοσύνη κι αν δε νιώθουμε ασφαλείς μαζί του δεν υπάρχει ούτε επιθυμία για σεξ. Αφού στο σεξ αφηνόμαστε και ρίχνουμε τις άμυνές μας.

Επίσης, ένα ζευγάρι που ζει στη μονοτονία και το ‘χει καταβάλει βαρετή ρουτίνα, χωρίς κανέναν ενθουσιασμό, χάνει τον ερωτισμό του και τη σεξουαλική του ενέργεια. Ας δημιουργήσουμε ένα σενάριο. Εσύ με τον σύντροφό σου αποφασίσατε να συγκατοικήσετε, όλα κυλούν όμορφα μέχρι που αποξενώνεστε με τους φίλους σας, δε βγαίνετε σχεδόν καθόλου έξω και προτιμάτε να μένετε σπίτι με ταινίες και πίτσα, μετά χάνετε το σεξ, γιατί άραγε;

Ποια είναι τα λάθη σε αυτήν την ιστορία; Όχι, η συγκατοίκηση δεν είναι το λάθος -αν και πολλοί υποστηρίζουν ότι από εκεί ξεκινά η έλλειψη σεξουαλικής επιθυμίας. Σφάλματα είναι η αποξένωση απ’ τους φίλους και το ότι κάθεστε μέσα στο σπίτι και δεν κάνετε τίποτα ενδιαφέρον και τίποτα διαφορετικό. Ως άνθρωποι είμαστε απ’ τη φύση μας περίεργοι και κοινωνικοί, θέλουμε να βλέπουμε καινούρια μέρη και να συναναστρεφόμαστε με κόσμο. Ε, όσο και να τον αγαπάς τον άλλο, κάπου την βαριέσαι τη μονοτονία.

Τα ζευγάρια καλό είναι να περνάνε χρόνο ξεχωριστά, με φίλους κι οικογένεια. Πού το κακό στο να πάνε για καφέ με διαφορετική παρέα; Μόνο θετικό είναι, αφού με αυτόν τον τρόπο θα λείψει ο ένας στον άλλο και θα έχουν και κάτι διαφορετικό να συζητήσουν όταν βρεθούν ξανά. Επίσης, καλό είναι να πηγαίνουμε σε καινούρια μέρη με τον άνθρωπό μας και να κάνουμε δραστηριότητες που δεν έχουμε κάνει ξανά μαζί, όπως να πάμε μια εκδρομή ή ακόμη και να παίξουμε μπόουλινγκ. Η μονοτονία σκοτώνει το σεξ και μετά τη σχέση, όλα φαίνονται πρώτα στο κρεβάτι και μετά μέσα στις υπόλοιπες πτυχές.

Ένας ακόμη λόγος μειωμένης επιθυμίας είναι η έλλειψη οικειότητας μέσα στο ζευγάρι. Αν δεν μπορεί να επικοινωνήσει και να νιώσει άνετα εγκεφαλικά τότε δεν μπορεί να επικοινωνήσει ούτε σωματικά. Άλλωστε, όλα ξεκινούν απ’ το μυαλό, αν δεν υπάρχει εγκεφαλική επικοινωνία μέσα στη σχέση, ουσιαστικά δεν υπάρχει ούτε και σχέση.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν υπάρχουν κανόνες στο πότε πρέπει να θέλουμε ή να μη θέλουμε σεξ, μπορεί να είναι απλά μια δική μας εσωτερική φάση χαμηλής λίμπιντο ή να έχει να κάνει και με το ταίρι μας. Σίγουρα, όμως, πρέπει να ψάξουμε μέσα μας να δούμε τι φταίει όσο είναι νωρίς.

Ο έρωτας αργεί όσο τον ψάχνεις σε ακατάλληλα άτομα

Κάποιοι, εμείς οι ονειροπόλοι και ρομαντικοί –όσο κι αν δεν το δείχνουμε–, τείνουμε να προσκολλιόμαστε εύκολα σε άτομα που φαντάζουν ιδανικά στα μάτια μας. Υποσυνείδητα ή συνειδητά, ψάχνουμε διαρκώς ένα άτομο στα μέτρα μας. Κόψε, ράψε, ψάξε, άφησε και δύο αιώνες αργότερα το βρίσκεις και το έχεις ήδη παντρευτεί, ο κόσμος να χαλάσει.

Τι όμορφα κι ιδεατά που έχουμε στρώσει τα πράγματα στο μυαλό μας. Αλλά τι γίνεται όταν καταλαβαίνουμε ότι δεν είναι στραβός ο γιαλός, απλά στραβά αρμενίζουμε; Πιθανό σενάριο, λοιπόν, ο πρίγκιπας κι η πριγκίπισσα του παραμυθιού να είναι ήδη δεσμευμένοι, στον κόσμο τους ή απλά να μην ενδιαφέρονται να βρουν την ωραία κοιμωμένη και το άτυχο βατράχι. Κι όμως, εσύ εκεί βράχος, δεν αποθαρρύνεσαι, μέχρι να εξουθενωθείς απ’ τον κάματο της προσπάθειας. Αλλά αλήθεια, αναρωτήθηκες καθόλου, πόσο αξίζει πραγματικά να προσεγγίσεις ένα τελείως απρόσιτο άτομο;

Το να επιδιώξεις κάτι τέτοιο θα έπρεπε να είναι ευρέως γνωστό ότι επιφέρει δυσμενείς συνέπειες. Κι η τελική απάντηση στο παραπάνω ερώτημα, που σε καμία περίπτωση δεν ήταν ρητορικό, είναι πως δεν αξίζει. Ούτε μία στάλα ιδρώτα ούτε μία βαθιά ανάσα. Όσο κι αν πιστεύεις πως το άτομο αυτό φτιάχτηκε για εσένα και πως η συνάντησή σας αυτή αποκλείεται να ήταν τυχαία.

Η αλήθεια είναι ότι το άτομο που πραγματικά ψάχνεις στο πρόσωπο της ιδεατής αυτής ψευδαίσθησης, κάποια μέρα θα εισέλθει ασυνείδητα στη ζωή σου για να την γεμίσει με έναν τρόπο απρόσιτο στον ανθρώπινο νου, να την ολοκληρώσει κι όντως, τελικά, να μείνει. Αυτό θα είναι το άτομο που δε θα χρειαστεί να κυνηγήσεις. Το άτομο που θα τα κάνει όλα λίγο πιο εύκολα και θα σε φέρει στη δύσκολη θέση της αυτοκριτικής, καθώς θα αναλογιστείς πόσο μυαλό είχες όντως στο κεφάλι και τόσο καιρό έτρεχες απελπισμένα πίσω από ανθρώπους που δεν είχαν καμία πρόθεση να παραμείνουν ουσιαστικά στη ζωή σου, που ήταν απλώς περαστικοί με δώρα καλωσορίσματος την απόρριψη και την αμφισβήτηση.

Έτσι, στη συνέχεια της ιστορίας και μετά από άπειρες αποτυχημένες προσπάθειες να προσεγγίσεις το πολυπόθητο αυτό άτομο, οφείλεις να παραδώσεις τα όπλα. Τίποτα προσωπικό απέναντι στην αναμονή και την προσπάθεια, απλά σιγά-σιγά ίσως αρχίσεις να ερωτεύεσαι την ιδέα της τελειότητας κάποιου, που υπαίτιος δημιουργίας της είσαι αποκλειστικά και μόνο εσύ, καταλήγοντας έτσι να αποφεύγεις φανατικά να αντικρίσεις οποιοδήποτε ελάττωμά του. Ο νόθος προβληματισμός, βλέπεις, δημιουργεί και νόθα προβλήματα.

Και καταλήγεις, τελικά, μετά απ’ τις αμέτρητες προειδοποιήσεις του φιλικού σου περιβάλλοντος, να πρέπει να ξεπεράσεις κάποιον με τον οποίο δεν είχες ποτέ ιστορία. Να υποχρεώνεις τον εαυτό σου να βιώσει το δυσάρεστο αίσθημα της απόρριψης, εκεί που ουσιαστικά δεν πυροδοτήθηκε ποτέ, καθώς γνώριζες απ’ την αρχή ότι ο πομπός του συναισθήματος αυτού ήταν κατειλημμένος. Άδικο προς τα εσένα, δε νομίζεις;

Δεν είναι κακό να περιμένεις. Συχνά η μοναξιά ταυτίζεται ή τουλάχιστον συνδέεται άρρητα με την αγωνία του κενού, την έλλειψη εσωτερικής πνοής, την ατονία. Δεν περνάς αυτή τη φάση τώρα. Εσύ απλά προσμένεις τον έρωτα, να σε πλησιάσει με τον μαγικό αυτό τρόπο που πλησιάζει τους ανθρώπους αιώνες τώρα. Σιωπηλά, αδόνητα, αβρά. Αήττητα. Κι αν κρίνουμε απ’ τις αμέτρητες, καταγεγραμμένες ή μη, ιστορίες αγάπης, δε θα αργήσει να ‘ρθει.

Άλλωστε, ακολουθώντας τη γνωστή σε όλους μας ελληνική μυθολογία, ο θεός Έρως έχοντας τόσο μεγάλη επαφή με τους ανθρώπους συχνά βίωνε από κοντά τα ανθρώπινα σφάλματα. Έτσι, πιστεύεται ότι η συμπεριφορά του κι η βούλησή του ήταν εξίσου ανθρώπινες. Κι ως γνωστόν, οι άνθρωποι πάντα βρίσκουν το δρόμο τους.

Το μυαλό μας ταράζει στα «μη» κι η καρδιά μας τρελαίνει στα «πάμε»

Μέσα στις ερωτήσεις ενός μυαλού, που τώρα αρχίζει να σκέφτεται και στις απαντήσεις μιας καρδιάς που τώρα αρχίζει να νιώθει, βρίσκει κάνεις το δίλημμα ενός αναβάτη για το επόμενο βήμα. Το πρώτο βήμα.

Τι μπορεί να φέρει στην επιφάνεια μια νέα αρχή; Τι μπορεί να πάρει μορφή μέσα σε ένα καινούριο βήμα; Είναι ένα παλάτι από όνειρα ή άλλο ένα ταξίδι ξυπόλητος επάνω στην καυτή άμμο; Ένα ταξίδι σαν κι αυτά που θα σε κάνουν να ματώσεις, αλλά και θα σε ψήσουν στη φωτιά του λάθους;

Ο Σόλων είπε, ψημένος απ’ τα δικά του βήματα, «Μηδένα προ του τέλους μακάριζε». Και πρέπει να τον ακούσω! Θα συγκρατηθώ, λοιπόν. Δεν πρέπει να ενθουσιαστώ! Μα χοροπηδάω σαν μικρό παιδί μέσα μου. Το μυαλό παλεύει να κρατήσει τα χαλινάρια σφιχτά, μιας καρδιάς που καλπάζει σε τρελούς ρυθμούς απ’ τη χαρά της. Ένα νεαρό ακόμα άτι που δε θέλει ποτέ να ωριμάσει. Ένα αίσθημα που καρδιοχτύπα για ένα αναπάντεχο «κάτι», για το καινούριο, το απρόσμενο κι όσα μπορεί αυτό να φέρει στη ζωή της. Και μόλις το βρει; Θέλει να δώσει, να πει, να νιώσει. Θέλει να αγαπήσει. Θέλει να ενθουσιαστεί.

Θα συγκρατηθώ, λοιπόν. Δεν πρέπει να απογοητευτώ! Μα το μυαλό σκέφτεται πόσα μπορούν να με ρίξουν στην καυτή άμμο. Πόσες αμμοθύελλες μπορούν να γκρεμίσουν τα παλάτια και να κατασπαράξουν σαν αγρίμια κάθε όμορφο κήπο που τα στολίζει. Και φοβάμαι.

Μήπως και το βήμα αυτό πατήσει σε καρφιά. Μήπως κι ο δρόμος αυτός δεν είναι ο σωστός. Μήπως το ηλιοβασίλεμα είναι μια οφθαλμαπάτη σαν κι αυτές που η έρημος γεννά. Τόσα «μήπως» κι άλλα τόσα μοιάζουν λιθάρια πεταμένα πάνω στον αχανή κι ατέλειωτο δρόμο, αλλά μπορούν να κάνουν ζημιά στον ξύλινο τροχό του μυαλού.

Μα πριν το μυαλό πάει στον όλεθρο, να σου εκεί το άτι! «Δε θα σε αφήσω πίσω», του λέει. Και τον σέρνει. Σε έναν προορισμό που το μαγικό ηλιοβασίλεμα μοιάζει στα μάτια της. Σε μια ουτοπία.

Μια καρδιά που με το θάρρος της σέρνει την άμαξα του μυαλού. Αυτή είναι που φέρει την ευθύνη να κρατήσει το φως αναμμένο και το τζάκι ζεστό. Τον αέρα δροσερό και την άμαξα μέσα στο μονοπάτι. Μέσα από λίγα λόγια, λίγα συναισθήματα, ένα χαμόγελο γεμίζει ζωή. Να διώξει αυτήν την απογοήτευση που οι σκέψεις κι οι εικασίες γεννούν.

Κι εγώ, μένω αυτός ο αναβάτης σε αυτήν την άμαξα, με αυτό το άτι, να βασανίζομαι για το ποιον να ακούσω. Να προσπαθώ να επιλέξω ήρεμα, με το μυαλό να με ταράζει στα «μη» και την καρδιά να με κουφαίνει στα «πάμε»! Αν ακούσω το μυαλό, βλέπω μπροστά μου ένα μονοπάτι δύσβατο. Ένα ταξίδι μετ’ εμποδίων, που θα δυσκολευτώ πολύ να φτάσω στον προορισμό μου. Αν ακούσω την καρδιά, βλέπω μπροστά μου ένα στόχο, ένα ηλιοβασίλεμα, αλλά εθελοτυφλώ στο τι δρόμο θα διαβώ. Τι να κάνω;

Γιατί αναρωτιέμαι; Αφού πάντα εσένα άκουγα, πιστό μου αλογάκι. Πάντα εσύ ορίζεις τη ρότα της ζωής μου. Δεν ξέρω καν με τι είναι στρωμένο το μονοπάτι, αλλά θα προχωρήσω! Ακολουθώ ένα όνειρο που δεν ξέρω πότε θα ξυπνήσω, μα θα το ζήσω.

Θα δοκιμάσω, μα θα είμαι συγκρατημένος, θα προχωρήσω; Μυαλό μου, κοίτα, το ηλιοβασίλεμα του ορίζοντα μεθυσμένο. Λοιπόν, θα το ζήσω!

Γιατί οι Σχέσεις Τρομάζουν;

Πολλές φορές, το δύσκολο δεν είναι να βρούμε την αγάπη μέσα σε μια σχέση, αλλά να μπορέσουμε να την αντέξουμε και να την αποδεχτούμε. Η εμπειρία μιας ρομαντικής σχέσης, εκτός από ενθουσιασμό και συναισθήματα ευφορίας, μπορεί να πυροδοτήσει φόβους και άγχη που σχετίζονται με την εγγύτητα. Ξαφνικά, το να φανούμε ευάλωτοι απέναντι σε κάποιον από τον οποίον προσδοκούμε να καλύψει τις συναισθηματικές μας ανάγκες, φαντάζει επικίνδυνο, καθώς ξυπνάνε μέσα μας βαθύτερες φοβίες που σχετίζονται με την απόρριψη ή την απώλεια: νιώθουμε τότε τις ψυχικές μας άμυνες να απειλούνται.

Η εγγύτητα ως βιολογική και κοινωνική ανάγκη 

Τι είναι, όμως, η εγγύτητα; Η εγγύτητα είναι μια θεμελιώδης βιολογική ανάγκη του ανθρώπου να προσεγγίζει τους άλλους και να τους γνωρίζει. Από την άποψη της εξελικτικής ψυχολογίας και της βιολογίας, η τάση μας για σύνδεση υπήρξε πάντοτε τόσο καθοριστικής σημασίας, ώστε χωρίς τη διαμόρφωση δεσμών, τη δυνατότητα να δενόμαστε συναισθηματικά και τη συγκρότηση ομάδων, η φυσική μας επιβίωση θα ήταν αδύνατη.

Στις μέρες μας, φαινομενικά είμαστε πιο αυτάρκεις και δε φαίνεται να απειλείται η συνέχεια του είδους μας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δε χρειαζόμαστε πια τους άλλους. Κάθε άλλο: η ανάγκη για σύνδεση φαίνεται πιο σημαντική από ποτέ, καθώς η μοναξιά ταυτίζεται με τη μειωμένη ποιότητα ζωής στο σύγχρονο άνθρωπο. Εξάλλου, στη ζωή, οι σχέσεις είναι αυτές που μας προσδίδουν υπαρξιακό νόημα και είτε ενισχύουν είτε καταβαραθρώνουν την αυτοεικόνα μας. Πλέον, γνωρίζουμε καλά ότι βρέφη που στερούνται την αγκαλιά, το χάδι και τη σωματική επαφή έχουν αρκετά λιγότερες πιθανότητες μιας ομαλής ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης.

Στις διαπροσωπικές μας σχέσεις, η πραγματική εγγύτητα ξεπερνά τα όρια της επιφανειακής επικοινωνίας και απαιτεί από μας να αφήσουμε άφοβα αυτούς που μας ενδιαφέρουν να δουν τις αδυναμίες, τα ελαττώματά και την ευάλωτη πλευρά μας. Αν με κάποιον τρόπο μάθατε ότι το να συνδέεστε στενά με άλλους ανθρώπους είναι επικίνδυνο, άθελα σας θα αποφεύγετε πάση θυσία την εγγύτητα και τη σύναψη πιο σταθερών και ουσιαστικών σχέσεων, ανεξάρτητα από το πόσο μόνος/μόνη μπορεί να αισθάνεστε κατά βάθος.

Γιατί οι σχέσεις και η εγγύτητα μπορεί να μου προκαλούν φόβο;

Ο φόβος και η αποφυγή της εγγύτητας ξεκινά στην παιδική ηλικία και αποτελεί απόρροια ορισμένων αναπτυξιακών αποτυχιών στην φυσιολογική ψυχοκοινωνική εξέλιξη του παιδιού. Σύμφωνα με τη Θεωρία του Δεσμού (Attachment Theory), οι αποτυχίες αυτές συνδέονται με το είδος του δεσμού που αναπτύσσεται ανάμεσα στο παιδί και τον φροντιστή του. Πιο συγκεκριμένα, αποτελούν συνάρτηση του βαθμού ανάπτυξης του αισθήματος εμπιστοσύνης που θα επιτύχει το παιδί να καλλιεργήσει με το ανθρώπινο περιβάλλον του. Το είδος αυτού του δεσμού αρχίζει να διαμορφώνεται ήδη από τη γέννηση του βρέφους. Η επαρκής φροντίδα και προστασία το καθιστούν ικανό στην ηλικία περίπου των τριών ετών αφενός να είναι σε θέση να αποχωριστεί τους γονείς για μικρά διαστήματα, χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα, και αφετέρου να έχει την αίσθηση ότι ο κόσμος αποτελεί ένα ασφαλές περιβάλλον το οποίο μπορεί να εξερευνήσει.

Ωστόσο, για ορισμένα παιδιά αυτή η διαδικασία διαταράσσεται εξαιτίας της συναισθηματικής ή σωματικής κακοποίησης, της φυσικής ή συναισθηματικής εγκατάλειψης και παραμέλησης από την πλευρά του φροντιστή. Συχνά, μάλιστα, δεν χρειάζεται καν να μεσολαβήσουν τόσο έντονα τραυματικές εμπειρίες. Για παράδειγμα, μια μητέρα που υποφέρει από κατάθλιψη ή ένας πατέρας πολύ απορροφημένος στα προβλήματά του δεν είναι πάντα σε θέση να κατανοήσει τις ανάγκες του παιδιού. Ακόμη κι αν οι γονείς εκκινούνται από τις καλύτερες προθέσεις, μπορεί κι οι ίδιοι να βιώσουν περιόδους άγχους κατά τις οποίες τους είναι αδύνατον να ανταποκριθούν επιτυχώς στις προκλήσεις που απαιτεί η ανατροφή ενός παιδιού και ο συναισθηματικός συντονισμός μαζί του.

Ως εκ τούτου, η διατάραξη του ασφαλούς δεσμού ενός βρέφους με τον φροντιστή του και η μη επαρκής κάλυψη των βασικών συναισθηματικών του αναγκών θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο στα διαδοχικά στάδια της ψυχικής ανάπτυξης του παιδιού το οποίο με τη σειρά του "θα μαζέψει τα πόδια για να ταιριάξουν με το πάπλωμα" και θα υιοθετήσει δίκην ανταντακλαστικού συγκεκριμένες πεποιθήσεις, μοτίβα συμπεριφορών και ψυχικές άμυνες προκειμένου αφενός να προστατευτεί το ίδιο από περαιτέρω ματαιώσεις και αφετέρου να διατηρήσει ακέραιη και σταθερή την ενδοβεβλημένη ιδανική εικόνα των γονιών από τους οποίους εξαρτάται. Για να περιγράψει και να αναλύσει τα μοτίβα αυτά των αμυντικών σκέψεων και συμπεριφορών ο Αμερικανός ψυχολόγος Δρ. Jeffrey Young υπήρξε από τους πρώτους που ανέπτυξε διεξοδικά την έννοια του Πρώιμου Δυσλειτουργικού Σχήματος (Early Maladaptive Schema).

Μορφές δυσλειτουργικών σχημάτων βάσει των εσωτερικών μας αναπαραστάσεων

Σύμφωνα με τη Θεραπεία Σχημάτων (Schema Therapy), ένα Πρώιμο Δυσλειτουργικό Σχήμα συνιστά μια επαναλαμβανόμενη και διάχυτη εσωτερική αναπαράσταση (σκέψεων, συναισθημάτων, συμπεριφορών, αναμνήσεων και σωματικών αισθήσεων) που προκύπτει, όταν οι βασικές συναισθηματικές ανάγκες ενός παιδιού (για τη δημιουργία ασφαλών δεσμών, ανάπτυξη αυτονομίας, ελευθερία αυτοέκφρασης, αυθορμητισμό, αλλά και για τον ορισμό από τον φροντιστή ρεαλιστικών αλλά μη παρεμβατικών ορίων) δεν ικανοποιούνται σε επαρκή βαθμό. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το παιδί αναγκάζεται να διαμορφώσει μια στρεβλή εικόνα για τον εαυτό, τον κόσμο και τους άλλους. Κοινό χαρακτηριστικό των επιμέρους σχημάτων είναι η πάλη τους για επικράτηση πάνω στη σκέψη, τη συμπεριφορά και την αυτενέργεια του ατόμου και η ανώφελη και δυσλειτουργική διαιώνισή τους στην ενήλικη ζωή.

Ως εκ τούτου, όταν πυροδοτείται το σχήμα της εγκατάλειψης/αστάθειας, μπορεί να αισθάνεστε μη ασφαλείς, μόνος/η χωρίς την ύπαρξη κάποιου ικανού να σας παρέχει υποστήριξη ή προστασία. Ως απάντηση στο σχήμα, είτε αποφεύγετε τις σχέσεις, είτε επιλέγετε μη διαθέσιμους συντρόφους, είτε προσκολλάστε τόσο έντονα στον/τη σύντροφό σας, ώστε σταδιακά να τον/την απομακρύνεται από κοντά σας ή, τέλος, φροντίζετε να εγκαταλείψετε εσείς πρώτοι τη σχέση, προκειμένου να μη βιώσετε οι ίδιοι το οδυνηρό φάσμα της εγκατάλειψης. Οποιαδήποτε επόμενη σχέση μετατρέπεται έτσι σε επίφοβη προοπτική, ενώ κυριαρχεί η σκέψη ότι θα καταλήξετε για πάντα μόνος/η.

Όταν πυροδοτείται το σχήμα της ελαττωματικότητας/ντροπής: αισθάνεστε ανεπαρκείς, εγγενώς κακοί ή χωρίς κάποια ιδιαίτερη αξία, ακόμη κι αν δεν μπορείτε να εντοπίσετε την ακριβή πηγή της προσωπικής σας ανεπάρκειας. Πρόκειται περισσότερο για την αίσθηση ότι μειονεκτείτε εν γένει σε ένα βαθύ ψυχικό επίπεδο και ότι διαφέρετε απ’ όλους τους άλλους, παρά για μια ρεαλιστική και πραγματική ανεπάρκεια. Για να διαχειριστείτε το σχήμα, είτε αποφεύγετε να εκφράσετε τις πραγματικές σκέψεις και συναισθήματά σας προκειμένου να μην εκτεθείτε, είτε δεν αφήνετε τους άλλους να έρθουν κοντά σας φοβούμενοι ότι θα ανακαλύψουν τα ελαττώματά σας και θα δουν πόσο λίγο αξίζετε, είτε εσείς οι ίδιοι απορρίπτετε και ασκείτε κριτική στους άλλους υιοθετώντας μια στάση ανωτερότητας και υπεροψίας, μεταμφιέζοντας έτσι το προσωπικό αίσθημα ανεπάρκειας, μειονεξίας και εσωτερικής αδυναμίας.

Όταν πυροδοτείται το σχήμα της καχυποψίας/κακοποίησης: αισθάνεστε ότι οι άλλοι είναι το πιθανότερο να σας πουν ψέματα, να σας παραπλανήσουν για τα πραγματικά υποκρυπτόμενα κίνητρά τους και να σας εξαπατήσουν, να σας κοροϊδέψουν, να σας μειώσουν για να εξυψωθούν οι ίδιοι καταδεικνύοντας τα ελαττώματά σας, να σας χειριστούν ή να σας χρησιμοποιήσουν για να επιτύχουν τους δικούς τους σκοπούς αδιαφορώντας πλήρως για το δικό σας καλό. Ως απάντηση, είτε αποφεύγετε να εκφράσετε την εαυλωτότητά σας και να εμπιστευτείτε τους άλλους, είτε επιλέγετε ανθρώπους που όντως σας χρησιμοποιούν είτε απομακρύνετε τους γύρω σας βλάπτοντάς τους προκειμένου να «προλάβετε» το κακό που θα σας έκαναν εκείνοι πρώτα.

Όταν πυροδοτείται το σχήμα της συναισθηματικής στέρησης: πείθεστε ότι οι ανάγκες σας για συναισθηματική στήριξη, κατανόηση και προσοχή δεν θα ικανοποιηθούν ποτέ επαρκώς από τους άλλους. Ως απάντηση, είτε αποφεύγετε εντελώς τις στενές διαπροσωπικές σχέσεις, είτε επιλέγετε ανθρώπους που δεν είναι σε θέση να σας ακούσουν ή να σας στηρίξουν, είτε απομακρύνετε τους γύρω σας με αέναες και ολοένα κλιμακούμενες απαιτήσεις.

Όταν πυροδοτείται το σχήμα της εξάρτησης/ανικανότητας: είστε κατά βάθος πεπεισμένοι ότι χωρίς τη στήριξη και τη συνεχή παρουσία των άλλων δεν θα μπορέσετε να τα καταφέρετε στην καθημερινότητά σας. Η απουσία τους σας κάνει να αισθάνεστε χαμένοι μέσα σ’ ένα ανώνυμο, επικίνδυνο πλήθος, αναζητώντας από κάπου να πιαστείτε. Ως απάντηση, είτε προσπερνάτε τις νέες προκλήσεις, είτε ζητάτε από τους άλλους να πάρουν αποφάσεις για εσάς είτε αποφεύγετε τελείως τις σχέσεις αντιδρώντας με μια ψευδαίσθηση αυτονομίας σαν να μην είχατε ποτέ κανέναν ανάγκη.

Όταν πυροδοτείται το σχήμα της υπερεµπλοκής/μη αναπτυγµένου εαυτού: συνδέεστε τόσο έντονα με έναν ή περισσότερους ανθρώπους στη ζωή σας και προσπαθείτε να είστε συνέχεια μαζί του με αποτέλεσμα να μην έχετε κοινωνική ζωή ή δικά σας ενδιαφέροντα. Ως απάντηση στο σχήμα, είτε ζείτε μέσα από τη ζωή του/της συντρόφου σας ή δεν μπορείτε να αποχωριστείτε ακόμη τους γονείς σας, είτε παραμένετε ανεξάρτητοι και μακριά από σχέσεις εξαιτίας του φόβου ότι θα χάσετε τον εαυτό σας μέσα στη σχέση, είτε προσπαθείτε να βρεθείτε στον αντίποδα όλων εκείνων που σας τρομάζουν επιδιώκοντας μια ψευδεπίγραφη ανεξαρτησία.

Πώς να ξεπεράσω τους φόβους μου;

Τα καλά νέα είναι ότι μπορείτε να ξεπεράσετε τον φόβο της εγγύτητας και να μάθετε τρόπους για να δημιουργείτε συναισθηματικές σχέσεις με τους άλλους. Το πρώτο πράγμα είναι να σταματήσετε να αρνείστε όσα σας τρομάζουν και δυσκολεύεστε να τα παραδεχτείτε. Το επόμενο βήμα είναι να αναζητήσετε βοήθεια. Αυτό θα μπορούσε να ξεκινήσει με την ανάγνωση κάποιου βιβλίου αυτοβοήθειας ή με την απλή, αλλά ειλικρινή παρατήρηση των συναισθημάτων σας όταν αφήνετε τους άλλους να σας πλησιάσουν. Η ψυχοθεραπεία ή η συμβουλευτική είναι ασφαλώς οι πιο ενδεδειγμένοι τρόποι για να ξεπεράσετε τους φόβους σας για τον εαυτό σας και τις σχέσεις. Μαθαίνοντας να μην φοβάστε την εγγύτητα στις σχέσεις σας θα βελτιώσετε τις στενές διαπροσωπικές σας σχέσεις, τις φιλίες, τις επαγγελματικές σας συνεργασίες και την ικανότητά σας να διαμορφώσετε την πορεία της ζωής που εσείς θα επιλέξετε.

Μόνο οι ευφυείς άνθρωποι νιώθουν πλήξη, γιατί δεν βρίσκουν κανένα νόημα στη δύναμη, στο κύρος, στο χρήμα

“Η ζωή είναι ένας εκστατικός χορός, είναι τόσο εκπληκτική και εσύ την περιόρισες, την έκανες πληκτική. Αυτό που έκανες είναι θαύμα! Τι άλλο θέλεις να κάνεις; Δεν μπορείς να κάνεις τίποτα μεγαλύτερο απ’ αυτό.”

 

Όλοι αυτοί οι άνθρωποι είναι βαρετοί. Και πάλι, δεν αισθάνονται πλήξη όλοι οι άνθρωποι. Χρειάζεται ευφυΐα για να νιώθει κανείς πλήξη. Γι' αυτό, βαριούνται μόνο εκείνοι οι πολύ σπάνιοι, οι πολύ ευφυείς άνθρωποι. Από αυτή τη πλήξη προκύπτει η αναζήτηση του νοήματος της ζωής. Εκείνοι που πλήττουν, απλώς δείχνουν πως δεν τους ικανοποιεί πια η ζωή που ζουν.

Υπάρχουν άνθρωποι που είναι απολύτως ευτυχισμένοι με χρήματα. Αν και έχουν ήδη συσσωρεύσει πολλά, εξακολουθούν να συσσωρεύουν όλο και περισσότερα.

Αυτοί δεν είναι στ' αλήθεια ανεπτυγμένα όντα. Είναι το χαμηλότερο είδος ανθρώπου. Η ευφυΐα τους δεν έχει ανθίσει ακόμη. Είναι ακόμα σπόρος. Είναι απλώς η δυνατότητα.

Οι άπληστοι άνθρωποι είναι ασφαλώς και έξυπνοι και πονηροί, μα δεν θα βρεις καθόλου ευφυΐα σ' αυτούς. Δεν έχουν ούτε δημιουργικότητα ούτε οξύνοια. Το ίδιο συμβαίνει και με τους ανθρώπους που διψάνε για δύναμη, για θέσεις εξουσίας, για μεγαλύτερο κύρος.

Όλοι αυτοί οι άνθρωποι είναι βαρετοί. Η ζωή τους είναι του χειρότερου είδους. Δεν έχουν καμία αίσθηση ομορφιάς, ποίησης, μουσικής και δεν έχουν αισθητική. Το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι οι μεγάλες καρέκλες. Είναι κούφιοι άνθρωποι. Το μόνο που υπάρχει μέσα τους είναι μαύρο σκοτάδι. Αυτοί οι άνθρωποι όμως δεν βαριούνται ποτέ.

Συνεχώς ασχολούνται με κάτι και προσπαθούν να κερδίσουν δύναμη, κύρος, χρήματα. Και είναι ευχαριστημένοι. Ακόμη και το ελάχιστο να πετύχουν με τις προσπάθειές τους, τους βλέπεις πολύ χαρούμενους.

Μόνο οι ευφυείς άνθρωποι νιώθουν πλήξη, γιατί δεν βρίσκουν κανένα νόημα στη δύναμη, στο κύρος, στο χρήμα. Βεβαίως υπάρχει χρησιμότητα στο χρήμα, αλλά δεν υπάρχει νόημα.

Μόνο εκείνοι οι σπάνιοι άνθρωποι που βλέπουν πόσο μάταια είναι όλα αυτά, νιώθουν ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα της ζωής τους είναι η πλήξη.

Το πρώτο πράγμα που θα ήθελα να σου πω, είναι να νιώθεις ευλογημένος. Η πλήξη είναι σύμπτωμα ανώτερης ευφυΐας. Εξαιτίας αυτής της πλήξης, ο άνθρωπος αρχίζει να κινείται προς τα μέσα. Βρίσκοντας μάταια τα εξωτερικά, στρέφεται προς τα μέσα, επειδή δεν μπορεί να πάει πουθενά αλλού.

Η ευφυΐα του είναι τόσο καθαρή, τόσο διαυγής, που μπορεί να δει ότι μπορεί να έχει όλα τα χρήματα του κόσμου, και πάλι θα είναι ο ίδιος άνθρωπος.

Μπορεί να έχει όλη τη δύναμη του κόσμου, μα δεν θα μπορεί να ξαναγεννηθεί μέσα απ' αυτήν. Μπορεί να έχει όλη τη γνώση που είναι διαθέσιμη, και πάλι όμως θα παραμένει μέσα του ο ίδιος βλάκας.

Ο ευφυής άνθρωπος αντιλαμβάνεται πολύ γρήγορα τη ματαιότητα των εξωτερικών πραγμάτων. Τίποτα δεν τον ικανοποιεί, τίποτα δεν έχει σημασία και νόημα. Και η πλήξη του γίνεται βαρύτερη μέρα με τη μέρα.

Τώρα υπάρχουν δύο πιθανότητες. Η μία είναι η δυτική:

Αν κοιτάζεις μόνο μέσα από τη λογική, δεν θα βρεις κανένα νόημα στη ζωή. Τότε η πλήξη οξύνεται και γίνεται ανυπόφορη. Εισχωρεί σε ολόκληρη την ύπαρξή σου και διαποτίζει κάθε στιγμή της ζωής σου.

Αν κοιτάξεις μόνο μέσα από το κεφάλι, μόνο μέσα από τη λογική, ολόκληρη η ύπαρξη μοιάζει μάταιη, χωρίς νόημα.

Η δυτική προσέγγιση είναι προσανατολισμένη στο κεφάλι. Είναι λογική, είναι αριστοτελική.

Έχει δώσει σπουδαία τεχνολογία και επιστήμη, μα δεν μπορεί να δώσει νόημα στη ζωή.

Όταν ο νους αποτυγχάνει, όταν η λογική αποτυγχάνει, αυτό δεν σημαίνει ότι η ζωή έχει αποτύχει. Σημαίνει απλώς πως οτιδήποτε μπορούσε λογικά να γίνει, έχει γίνει.

Τώρα πρέπει να κοιτάξεις στα βαθύτερα επίπεδα του είναι σου – και υπάρχουν βαθύτερα επίπεδα: Βαθύτερα από το νου σου, είναι η καρδιά σου. Βαθύτερα από τη λογική, είναι η αγάπη. Βαθύτερα από την επιστήμη, είναι η τέχνη. Βαθύτερα από τα μαθηματικά, είναι η μουσική.

Η Ανατολή δεν αρχίζει από το νου, αλλά μπαίνει στον κόσμο των συναισθημάτων από την καρδιά. Και τότε εμφανίζεται το νόημα και αρχίζει να εξαφανίζεται η πλήξη.

Κινήσου από το κεφάλι προς την καρδιά. Η καρδιά όμως είναι απλώς και μόνο ο ενδιάμεσος σταθμός. Το κεφάλι σου δίνει επιστήμη, η καρδιά σου δίνει τέχνη και το είναι σου, που βρίσκεται ακόμη πιο πέρα, σου δίνει έκσταση. Και αυτή η έκσταση είναι το ζητούμενο.

Η αίσθηση της πλήξης δείχνει απλώς ότι είσαι έτοιμος για το ταξίδι προς τα μέσα.

Αν δεν το κάνεις, θα νιώθεις ότι έχεις κολλήσει. Τώρα το κεφάλι δεν μπορεί να σε ικανοποιήσει άλλο πια. Η καρδιά θα σου επιτρέψει να ρίξεις μια φευγαλέα ματιά, θα σου ανοίξει το παράθυρο.

Χρησιμοποίησε την πλήξη ως εφαλτήριο προς το υπέρτατο και τότε θα νιώσεις ευγνωμοσύνη ακόμα και στην εμπειρία της πλήξης, που είναι οδυνηρή, γεμάτη αγωνία.

Ο σοφός άνθρωπος όμως μπορεί να μεταμορφώσει ακόμα και την δυστυχία σε ευλογία, ενώ ο ανόητος καταστρέφει όλες τις δυνατότητες για ευλογία και προκαλεί δυστυχία από όλα εκείνα που μπορούν να δημιουργήσουν έναν παράδεισο μέσα σου.

Η ευτυχία είναι ταξίδι, η ζωή είναι ταξίδι, ταξίδεψέ το

Έτσι γίνονται τα ταξίδια, έτσι αγγίζονται οι ψυχές και οι δρόμοι που διένυσες γίνονται κομμάτια δικά σου. Ταξιδεύεις τα χρώματα, τα αρώματα, τις γεύσεις, τις φωνές κι ο προορισμός χαράσσεται στο ίδιο σου το σώμα!

Τα ταξίδια γίνονται με έναν σάκο στους ώμους και με τη σκέψη πως κανείς δεν κατάφερε να ανακαλύψει σε μια μέρα όλο τον κόσμο, γι’ αυτό πάψε να μετράς πόσος χρόνος σου απομένει, μόνο νιώσε! Την αρχέγονη ύλη σου να ενώνεται με την ιστορία κάθε τόπου, το χθες του και το σήμερά του, ένα, μέσα σε λίγες ημέρες και η ψυχή σου να παραδίνεται να γευθεί ετούτο το άγνωστο μέχρι που να ανακαλύπτει στο άγνωστο αυτό, κάτι δικό της!

Έτσι γίνονται τα ταξίδια, θες πρωταρχικά να ανακαλύψεις άλλους ανθρώπους σε έναν άλλο κόσμο, μα κι εσένα ανάμεσα σε αγνώστους γιατί κάπου, κάπως οι άνθρωποι ενώνονται στο χωροχρόνο. Όλοι ένα κι όλοι τόσο διαφορετικοί. Άλλο δέρμα, άλλα μάτια, αλλά μαλλιά, άλλη κουλτούρα, άλλη ζωή! Ξαφνικά οι άγνωστοι του δικού σου τόπου γίνονται γνωστοί, γίνονται φίλοι, γίνονται δικοί σου άνθρωποι κι όμως όταν επιστρέφεις στον δικό σου τόπο, αισθάνεσαι τόσο μόνος και μακριά από όλους! Κι αναρωτιέσαι πού πήγαν οι άνθρωποι;

Έτσι γίνονται τα ταξίδια, ταξιδεύεις τα χιλιόμετρα με τραίνα, λεωφορεία, αεροπλάνα, πλοία μα τις εμπειρίες τις ταξιδεύεις με την ψυχή σου! Αυτά τα χιλιόμετρα δεν γερνούν το κοντέρ, δεν γράφουν κούραση, μετρούν αντίστροφα στο χρόνο και η ψυχή ξαναγεννιέται.

Έτσι γίνονται τα ταξίδια, πότε σε τόπους κοντινούς και πότε σε μακρινούς, δεν έχουν σημασία οι αποστάσεις και δεν θα έπρεπε, σαν θες να ταξιδέψεις. Αρκεί να μη σταματάς να διψάς για να ανακαλύψεις καινούργιους προορισμούς, καινούργιες διαδρομές, γιατί υπάρχουν κι εκείνα τα ταξίδια που γίνονται με τα όνειρα, που παίρνουν σάρκα και οστά με την σκέψη και εισιτήριο την φαντασία!

Κάπως έτσι να τολμάς να ταξιδεύεις, σαν σε μια αχαρτογράφητη απόσταση του μυαλού με την ψυχή σου, της καρδιάς με της λογικής σου και της ανάγκης σου να ξετυλίξεις ολοένα και περισσότερες πτυχές αυτού που είσαι! Έτσι γίνονται τα ηχηρά ταξίδια, όταν ακούς την φωνή μέσα σου να γελά, να χαιρετά και να αναγνωρίζει ως μοναδικό λιμάνι εσένα και τη δική σου ευτυχία!

Γι’ αυτό ταξίδεψε, φτάσε όσο πιο μακριά μπορείς• η ευτυχία είναι ταξίδι, η ζωή είναι ταξίδι, ταξίδεψέ το!

Πληροφορίες που θα ανοίξουν την σοφία του μυαλού σας

Οι υποθέσεις σας είναι τα παράθυρα σας στον κόσμο. Αφαιρέστε κάθε φορά από ένα και δεν θα μπει καθόλου φως. – Isaac Asimov

Υπάρχουν συγκεκριμένες στιγμές στην ζωή που μας μεταμορφώνουν με ένα εξαιρετικά θετικό τρόπο. Αυτές είναι στιγμές όταν μια ιδέα εμφανίζεται στο μυαλό μας και δημιουργεί μια μεγάλη αλλαγή στη συνείδησή μας, κάνοντας μας να βιώνουμε την πραγματικότητα με εντελώς διαφορετική αντίληψη. Αυτές είναι στιγμές που μας βοηθούν να αναπτυχτούμε από τον πόνο μας και να ωριμάσουμε στην καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας.

Στο ταξίδι μου βίωσα αρκετές τέτοιες στιγμές και θα ήθελα να μοιραστώ 3 από τις πιο σπουδαίες πληροφορίες που ανοίγουν το μυαλό, τις οποίες συνειδητοποίησα αυτά τα χρόνια και με βοήθησαν πάρα πολύ στο να ζήσω μια γαλήνια και χαρούμενη ζωή:

Ο πόνος είναι ένα κάλεσμα αφύπνισης

Για την πλειονότητα των ανθρώπων ο πόνος είναι ο πιο επίφοβος εχθρός και έτσι όταν βιώνουν πόνο κάνουν ότι καλύτερο μπορούν για να τον πολεμήσουν και να τον αποφύγουν σαν να είναι ένα διαβολικό τέρας που τους κυνηγά. Η αλήθεια, ωστόσο, είναι ότι ο πόνος είναι εδώ για το καλό μας αν του δώσουμε προσοχή και κατανοήσουμε γιατί υπάρχει στο πεδίο της συνείδησης μας.

Ο πόνος είναι εδώ για να μας υπενθυμίσει πως κάτι πάει λάθος στην ζωή μας και πρέπει να δράσουμε ενάντια σε αυτό το σφάλμα. Ο πόνος μας ωθεί να αλλάξουμε τον τρόπο ζωής έτσι ώστε να σταματήσουμε να τον βιώνουμε και για όσο θα καταπιέζουμε ή θα παραμερίζουμε τον πόνο δεν θα απελευθερωθούμε από αυτόν.

Δυστυχώς, οι περισσότεροι από εμάς προσπαθούμε να καταπιέσουμε τον πόνο ή να νεκρώσουμε τον εαυτό μας από αυτόν χρησιμοποιώντας αυτές τις μεθόδους. Παίρνουμε ακριβά φάρμακα, ικανοποιούμε τον εαυτό μας με εναλλακτικά φάρμακα και αλκοολούχα ποτά, σερφάρουμε στο διαδίκτυο για ώρες κλικάροντας άσκοπα από εδώ και από κει ή βλέποντας χωρίς νόημα τηλεόραση στις απεγνωσμένες μας προσπάθειες να ξεχάσουμε τον πόνο μας. Αλλά ανεξάρτητα από το πόσο προσπαθούμε να τον αποφύγουμε τον είναι πάντα εκεί, κρυμμένος, ζωντανός, περιμένοντας την σωστή στιγμή για να εκδηλωθεί στο ψυχικό μας πεδίο ακόμα μια φορά.

Αν θέλουμε πραγματικά να υπερισχύσουμε έναντι του πόνου, πρέπει πρώτα τον κατανοήσουμε και να καταλάβουμε γιατί είναι εδώ. Τότε, θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις ρίζες της αιτίας του και όχι απλώς να τον αποφύγουμε ή να τον αντιμετωπίσουμε επιφανειακά.

Η αληθινή αγάπη δεν πληγώνει

Όταν οι άνθρωποι ερωτεύονται συνήθως βάζουν όρους στην αγάπη τους. Όταν αυτοί οι όροι δεν πληρούνται νιώθουν απογοητευμένοι και πληγωμένοι. Τότε, αντιλαμβάνονται την αγάπη ως κάτι επίπονο που πρέπει να αποφεύγεται με καχυποψία.

Η αληθινή αγάπη ωστόσο, δεν έχει όρους. Η αληθινή αγάπη δίνει στον καθένα χωρίς να ζητά τίποτα ως αντάλλαγμα. Οπότε ακόμα και αν η αληθινή αγάπη δεν ανταποδίδει αυτό δεν ενδιαφέρει ένα άτομο που αγαπά πραγματικά. Αυτός ή αυτή θα συνεχίσει να αγαπά και μόνο αυτό θα τον/την νοιάζει.

Όπως ο ήλιος ακτινοβολεί φως και οι ακτίνες του πέφτουν πάνω στον καθένα χωρίς διάκριση, με τον ίδιο τρόπο ένα πρόσωπο που αγαπά ακτινοβολεί ακτίνες αγάπης και όποιος έρχεται σε επαφή μαζί του/της μπορεί να βιώσει την ενέργεια της αγάπης που πηγάζει από την καρδιά του/της.

Κανείς δεν είναι κακός.

Όταν ας πούμε κάποιος φέρεται βίαια σε κάποιον άλλο γρήγορα τον ή την αποκαλούμε «κακό/κακιά» βασισμένοι μόνο στην αποδοκιμασία μας για την συμπεριφορά του/της. Αλλά αν αυτό το άτομο ζει δύσκολες συνθήκες ντροπής και καταπίεσης και ως αποτέλεσμα αντιδρά με βίαιο τρόπο, το ίδιο δεν θα κάναμε κι εμείς στην θέση του;

Δεν υπάρχει κανένας ζωντανός άνθρωπος που να είναι «κακός» ή «μοχθηρός»- τα άτομα μπορούν να συμπεριφέρονται με τρόπους που τους θεωρούμε ανώμαλους όπως στο παραπάνω παράδειγμα λόγω πολλών αιτιών και τους χαρακτηρίζουμε χωρίς να έχουμε εξερευνήσει το γιατί δρουν έτσι, κάτι το οποίο δεν μας βοηθά καθόλου στο να τους κατανοήσουμε. Στην πραγματικότητα διαστρεβλώνει την αντίληψη μας και δημιουργεί ένα ψυχολογικό εμπόδιο ανάμεσα σε εμάς και σε αυτούς.

Όταν κρίνουμε τους άλλους, βασικά προβάλλουμε μια εικόνα τους που έχει πολύ λίγη σχέση με αυτό που είναι και περισσότερη με την δική μας ψυχολογική κατάσταση και αντίληψης του κόσμου. Για να τους κατανοήσουμε καλύτερα, χρειάζεται να παραμερίσουμε τις προκαταλήψεις και να αναλογιστούμε ειλικρινά για τις καταστάσεις της ζωής που μας οδήγησαν να σκεφτόμαστε και να δρούμε με αυτόν τον τρόπο. Κάνοντας το αυτό θα είμαστε ικανοί να δούμε τα πράγματα από την δική τους προοπτική και αυτό θα αφυπνίσει την ενσυναίσθηση μας προς αυτούς το οποίο με τη σειρά του θα μας επιτρέψει να τους αντιμετωπίσουμε με πιο συμπονετικό τρόπο.

Πρώτο βήμα για την επιλογή της ευτυχίας: αποφυγή της ακινητοποίησης

Να έχετε υπόψη σας τη λέξη ακινητοποίηση ως δείκτη των αρνητικών συναισθημάτων στη ζωή σας. Μπορεί να πιστεύετε ότι ο θυμός, η εχθρότητα, η ντροπαλότητα κι άλλα παρόμοια συναισθήματα αξίζει τον κόπο να τα νιώθουμε πότε πότε κι έτσι να θέλετε να προσκολληθείτε σ’ αυτά. Οδηγός σας θα έπρεπε να είναι ο βαθμός της όποιας ακινητοποίησής σας από ένα συναίσθημα.

Η ακινητοποίηση μπορεί να κυμαίνεται από την ολική αδράνεια ως την ήπια αναποφασιστικότητα και διστακτικότητα. Ο θυμός σας, σας συγκρατεί από το να λέτε, να νιώθετε ή να κάνετε κάτι; Αν ναι, τότε είστε ακινητοποιημένοι. Η ντροπαλότητά σας, σας εμποδίζει να γνωρίζετε ανθρώπους που θα θέλατε; Αν είναι έτσι, τότε είστε ακινητοποιημένοι και στερείσθε από εμπειρίες που θα σας ταίριαζαν. Το μίσος κι η ζήλια σας συντείνουν ώστε ν’ αναπτύξετε έλκη και ν’ ανεβεί η πίεσή σας; Σας εμποδίζουν να ασκείτε αποδοτικά το επάγγελμά σας; Είστε ανίκανοι να κοιμηθείτε ή να κάνετε έρωτα εξαιτίας κάποιου αρνητικού συναισθήματος της στιγμής; Όλα αυτά είναι σημάδια ακινητοποίησης. Ακινητοποίηση είναι μια κατάσταση στην οποία, είτε ήπια είναι είτε σοβαρή, δεν μπορείτε να λειτουργήσετε στο επίπεδο που θα θέλατε. Αν τα συναισθήματά σας, σας οδηγούν σε μια τέτοια κατάσταση, δεν χρειάζεται ν’ αναζητήσετε άλλη δικαιολογία για ν’ απαλλαγείτε απ’ αυτά.

Σας δίνω παρακάτω ένα σύντομο κατάλογο μερικών περιπτώσεων στις οποίες πιθανόν ακινητοποιείστε. Κυμαίνονται από μικρότερες σε μεγαλύτερες καταστάσεις ακινησίας.

Ακινητοποιήστε όταν….
– Δεν μπορείτε να μιλήσετε τρυφερά στο/στη σύζυγό σας ή και στα παιδιά σας, έστω κι αν το θέλετε.
– Δεν μπορείτε να επεξεργαστείτε κάτι που σας ενδιαφέρει πολύ.
– Δεν κάνετε έρωτα, ενώ θα θέλατε.
– Κάθεστε όλη μέρα στο σπίτι βυθισμένοι σε μελαγχολικές σκέψεις.
– Δεν ασχολείστε με σπορ, ή άλλες ευχάριστες δραστηριότητες, εξαιτίας κάποιων συναισθημάτων βαριεστημάρας.
– Δεν μπορείτε να συστηθείτε σε κάποιο πρόσωπο που σας γοητεύει.
– Αποφεύγετε να μιλήσετε σε κάποιον όταν συνειδητοποιείτε ότι μια απλή χειρονομία θα βελτίωνε τη σχέση σας.
– Δεν μπορείτε να κοιμηθείτε επειδή κάτι σας απασχολεί.
– Ο θυμός σας, σας εμποδίζει να σκεφτείτε καθαρά.
– Λέτε κάτι προσβλητικό σε κάποιον που αγαπάτε.
– Κάνετε γκριμάτσες ή είστε τόσο νευρικοί ώστε δεν ενεργείτε με τον τρόπο που θα προτιμούσατε.

Η ακινητοποίηση δημιουργεί ένα βαθύ αυλάκι. Κυριολεκτικά όλα τα’ αρνητικά συναισθήματα καταλήγουν σε κάποιο βαθμό αυτοακινητοποίησης κι αυτό από μόνο του αποτελεί μια γερή δικαιολογία για να τα εξαλείψετε ολότελα από τη ζωή σας.

Μην ξεκινήσετε μια αντιπαράθεση με τον πρώτο τυχόντα

Οξύνοντας το πνεύμα, η αντιπαράθεση είναι πράγματι ωφέλιμη και για τις δύο πλευρές, προκειμένου να διορθώσει κανείς εσφαλμένες σκέψεις και να αντιληφθεί νέες απόψεις.

Όμως στη μόρφωση και την πνευματική δύναμη, οι δύο αντίπαλοι πρέπει να είναι σε κάποιο βαθμό ισοδύναμοι. Αν ένας εκ των δύο στερείται παιδείας, δεν θα μπορέσει να καταλάβει τον άλλον, καθώς δεν βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με τον ανταγωνιστή του. Εάν στερείται πνευματικής δύναμης, θα πικραθεί, θα οδηγηθεί σε ανέντιμα τεχνάσματα και θα καταλήξει να γίνει αγενής.

Άρα, λοιπόν, ο μόνος ασφαλής κανόνας είναι να μην ξεκινήσετε μια αντιπαράθεση με τον πρώτο τυχόντα, παρά μόνο με όσους γνωστούς σας ξέρετε πως κατέχουν αρκετή ευφυΐα και αυτοσεβασμό ώστε να μην προβούν σε παραλογισμούς· με εκείνους που επικαλούνται τη λογική κι όχι την εξουσία, που υπακούουν στη λογική και ακολουθούν τις επιταγές της, και, τέλος, εκείνους που αγαπούν την αλήθεια, που είναι πρόθυμοι να δεχτούν τη λογική ακόμα κι από το στόμα του αντιπάλου τους, ενώ είναι αρκετά δίκαιοι ώστε να αντέξουν την ήττα σε περίπτωση που η αλήθεια είναι με το μέρος του άλλου.

Ως εκ τούτου, μετά βίας ένας στους εκατό είναι άξιος αντίπαλος σας για μια αντιπαράθεση. Αφήστε τους υπόλοιπους να λένε ό,τι θέλουν, καθώς όλοι έχουν δικαίωμα στη βλακεία. Θυμηθείτε τα λόγια του Βολταίρου: La paix vaut encore mieux que la vérité (Η ειρήνη αξίζει περισσότερο από την αλήθεια). Θυμηθείτε επίσης μια αραβική παροιμία που μας λέει πως από το δέντρο της σιωπής κρέμεται κι ο καρπός του, η ειρήνη.

ARTHUR SCHOPENHAUER, Η τέχνη του να έχεις πάντα δίκιο

Πολλαπλός οργασμός: Πώς να εκπαιδεύσετε τον εαυτό σας

Όλες οι γυναίκες είναι φυσιολογικά/ανατομικά ικανές να πετύχουν πολλαπλούς οργασμούς κατά την ερωτική επαφή, σύμφωνα με την δρ Barbara Bartlik, καθηγήτρια ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή Weill του πανεπιστημίου Cornell στη Νέα Υόρκη.

Οπότε, γιατί ο πολλαπλός οργασμός είναι κάτι τόσο σπάνιο για τόσες πολλές γυναίκες; Η ίδια η δρ Bartlik υποστηρίζει ότι αυτό οφείλεται σε διάφορους λόγους με τους πιο βασικούς να είναι ο χρόνος και η διάθεση. Πολλά ζευγάρια δεν αφιερώνουν αρκετό χρόνο στην σεξουαλική επαφή, η οποία καταντάει να γίνεται σχεδόν μηχανικά. Την ίδια στιγμή, διάφορα άλλα προβλήματα καθημερινότητας ρίχνουν την ερωτική επιθυμία.

Επίσης, πολλές γυναίκες νιώθουν ικανοποιημένες με έναν και μόνο οργασμό και δεν αναζητούν ή επιδιώκουν καν έναν δεύτερο ή τρίτο, πόσο μάλλον την μοναδική αίσθηση του πολλαπλού οργασμού, επισημαίνει η δρ Bartlik.

Τι είναι, όμως, ένας πολλαπλός οργασμός;

Ο πολλαπλός οργασμός είναι μια σειρά οργασμών που συμβαίνουν σε γρήγορη διαδοχή. Και είναι κάτι που μπορεί να συμβεί μόνο στις γυναίκες. Αυτό οφείλεται στο γεγονός, ότι, σε αντίθεση με τους άνδρες, οι γυναίκες δεν βιώνουν μια περίοδο ερωτικής ανάδρασης (το χρονικό διάστημα μετά την εκσπερμάτιση, όταν ο άντρας χρειάζεται χρόνο για να επανέλθει). Έτσι, οι γυναίκες μπορούν και ανταποκρίνονται αμέσως μετά τον δικό τους οργασμό σε συνεχόμενη και περισσότερη κλειτοριδική, ή/και κολπική διέγερση.

Πώς μπορεί μια γυναίκα να “εκπαιδεύσει” τον εαυτό της να έχει πολλαπλούς οργασμούς

Σύμφωνα με την δρ Bartlik, οι γυναίκες μπορούν να “διδάξουν” τους εαυτούς τους να έχουν πολλαπλούς οργασμούς. Και προτείνει τα ακόλουθα:

Μάθετε καλά το σώμα σας

Πρέπει πρώτα απ' όλα να έχετε έστω και έναν οργασμό κάθε φορά, προτού αναζητήσετε τους πολλαπλούς οργασμούς. Αναζητήστε και εντοπίστε εκείνα τα σημεία ακριβώς που σας ερεθίζουν περισσότερο και εκείνα που έχουν την αντίθετη επίδραση. Αυτό είναι το βασικό θεμέλιο για την ερωτική ανταπόκριση.

Εξασκηθείτε

Χρειάζεται... προπόνηση (τόσο με... τον εαυτό σας, όσο και με το σύντροφό σας) για να επιτευχθεί ο πολλαπλός οργασμός. Θα πρέπει να αφεθείτε στην φαντασία σας και να κάνετε ό,τι χρειάζεται για να ερεθίσετε τον εαυτό σας. Μην διστάσετε να χρησιμοποιήσετε κάποιο ειδικό μέσο λίπανσης, ώστε να μπορείτε να συνεχίσετε να προσπαθείτε για περισσότερους οργασμούς διεγείροντας ολόκληρη την περιοχή των γεννητικών σας οργάνων, ενώ εστιάζετε την προσοχή σας στην κλειτορίδα σας , τον κόλπο και το δικό σας σημείο-G.

Στην σεξουαλική επαφή δεν πρέπει να βιάζεστε

Επιβραδύνετε τις κινήσεις σας και κάντε πολλά ερωτικά προκαταρκτικά παιχνίδια, που εστιάζουν κυρίως στην διέγερση της κλειτορίδας. Έτσι θα επιτευχθεί ευκολότερα ο πολλαπλός οργασμός.

Να είστε ξεκούραστες πριν την ερωτική επαφή

Η ικανότητα να φτάσετε σε πολλαπλό οργασμό περιορίζεται από την έλλειψη ύπνου. Μετά από ένα οργασμό, πολλές γυναίκες αισθάνονται χαλαρές. Τόσο χαλαρές, που μπορεί να θέλουν να κοιμηθούν. Αλλά εάν είστε ξεκούραστες, μπορείτε να αντισταθείτε σε αυτόν τον πειρασμό του ύπνου και να συνεχίσετε την... προσπάθεια για έναν ακόμα οργασμό (και άλλον, και άλλον...)

Μετά τον πρώτο οργασμό, οι επόμενοι οργασμοί “έρχονται” ευκολότερα

Θα μπορούσε να σας πάρει και 10 έως 15 λεπτά για να φτάσετε στον πρώτο σας οργασμό, αλλά ο δεύτερος μπορεί να συμβεί μέσα σε μόλις πέντε λεπτά, και ο τρίτος σε μόλις δύο λεπτά.

Επιστήμονες δείχνουν με υπολογισμούς ότι η σκοτεινή ύλη είναι μη ανιχνεύσιμη στα βαρυτικά κύματα

Υπολογισμοί δείχνουν ότι η σκοτεινή ύλη επηρεάζει τη διάδοση των βαρυτικών κυμάτων αλλά σε επίπεδο πολύ κάτω από την ευαισθησία των υπαρχόντων ανιχνευτών.

Αστροφυσικοί προτείνουν ότι τα βαρυτικά κύματα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να αποκαλύψουν ιδιότητες της σκοτεινής ύλης με πολύ όμοιο τρόπο που χρησιμοποιούνται τα σεισμικά κύματα για να διερευνήσουν τη δομή του εσωτερικού της Γης. Ωστόσο, νέοι υπολογισμοί από τον Raphael Flauger του Πανεπιστημίου της California, στο San Diego και τον Steven Weinberg του Πανεπιστημίου του Texas στο Austin υποδηλώνουν ότι οι ερευνητές είναι ακόμη κάπως μακριά από το να μελετήσουν τη σκοτεινή ύλη με αυτό τον τρόπο. Προβλέπουν ότι, ενώ η σκοτεινή ύλη θα μπορούσε να επηρεάζει τα βαρυτικά κύματα, τα αποτελέσματα θα ήταν πολύ μικρά για να τα μετρήσουν οι ανιχνευτές του άμεσου μέλλοντος.

Όταν το φως περνά από το κενό σε ένα υλικό, επιβραδύνει λόγω των αλληλεπιδράσεων μεταξύ φωτεινού κύματος και των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων στο υλικό. Οι Flauger και Weinberg προβλέπουν ότι κάτι παρόμοιο θα μπορούσε να συμβαίνει όταν ένα βαρυτικό κύμα συναντά τη σκοτεινή ύλη, οδηγώντας το κύμα να επιβραδύνει. Ωστόσο, το προβλεπόμενο αποτέλεσμα είναι μικροσκοπικό: Αλληλεπιδράσεις με τη σκοτεινή ύλη θα επιβράδυνε την ταχύτητα ενός βαρυτικού κύματος με μήκος κύματος το μέγεθος του σύμπαντος κατά περίπου ένα μέρος στο εκατομμύριο, ενώ την ταχύτητα ενός βαρυτικού κύματος παρόμοιο με αυτό που ανιχνεύτηκε από το LIGO (Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory) το 2015 θα τη μείωνε κατά μόνο ένα μέρος στα 10^45.

Οι Flauger και Weinberg βρήκαν επίσης ένα επιπρόσθετο αποτέλεσμα για τα αρχέγονα βαρυτικά κύματα, που προκύπτουν από τις κοσμικές δομικές αλλαγές στο πολύ πρώιμο σύμπαν. Σε αυτόν το χρόνο, η σκοτεινή ύλη θεωρείται ότι έχει κινηθεί με σχετικιστικές ταχύτητες και ότι έχει έντονα συζευχθεί με πρωτόνια και νετρόνια αλλάζοντας το πώς μπορεί να έχει αλληλεπιδράσει με τα βαρυτικά κύματα. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, οι δυο ερευνητές προβλέπουν ότι θα πρέπει και να επιβραδύνει ένα βαρυτικό κύμα και να μειώνει το πλάτος του. Το ζευγάρι των ερευνητών λέει ότι και τα δυο αποτελέσματα είναι επί του παρόντος μη-ανιχνεύσιμα. Οι ερευνητές δεν γνωρίζουν ακόμη πώς να μετρήσουν επακριβώς την επιβράδυνση ενός βαρυτικού κύματος. Και, μέχρι τώρα, κανένας δεν έχει ανιχνεύσει αρχέγονα κύματα.

Το θεώρημα του Bayes: Ο απλός μαθηματικός τύπος που μπορεί να εξηγεί πώς λειτουργεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος

Είναι ένας από τους πιο απλούς τύπους που θα μάθει ένας μαθηματικός. Κι όμως, οι συνέπειες του είναι αμέτρητες. Ικανές να σε κάνουν να απορείς πώς μπορεί κάτι τόσο απλό να ταρακουνήσει συθέμελα την επιστήμη.

Πρόκειται για μια από τις εξισώσεις που οι φοιτητές των θετικών επιστημών, αργά ή γρήγορα, θα συναντήσουν μπροστά τους. Μάλιστα, συνήθως αυτό γίνεται στα πρώτα χρόνια φοίτησης, καθώς το Θεώρημα του Bayes δεν είναι ούτε ακατανόητο, ούτε δύσμορφο όπως οι περισσότεροι τύποι. Με λίγη μαθηματική διαίσθηση, αυτό που διατύπωσε και απέδειξε ο Άγγλος μαθηματικός στις αρχές του 18ου αιώνα, γίνεται πλήρως αντιληπτό.

Η εξίσωση εκφράζει το θεώρημα του Bayes που μαθαίνουν όλοι οι πρωτοετείς φοιτητές των θετικών επιστημών. Διατυπώθηκε από τον Άγγλο μαθηματικό και πρεσβυτεριανό ιερέα Τόμας Μπέυζ (Thomas Bayes 1701–1761).

Τι εξηγεί αυτός ο απλούστατος νόμος; – Πώς να τον αποδείξετε, χρησιμοποιώντας ένα ζάρι

Το θεώρημα του Bayes ανήκει στην μεγάλη οικογένεια της «Θεωρίας των Πιθανοτήτων». Δεν είναι όμως ένα απλό μέλος της. Ο Harold Jeffreys, ένας από τους σπουδαιότερους Άγγλους μαθηματικούς, που ασχολήθηκε με τις «μπεϊζιανές» πιθανότητες και εισήγαγε την έννοια του αλγορίθμου Bayes, είχε δηλώσει πως ο συγκεκριμένος τύπος «είναι στη Θεωρία Πιθανοτήτων όπως αντίστοιχα το Πυθαγόρειο Θεώρημα στη Γεωμετρία».

Ο Bayes ασχολήθηκε με τις δεσμευμένες πιθανότητες ή αλλιώς τις «υπό συνθήκη» πιθανότητες. Ο νόμος του, μέσα στην συνοπτική του γραφή, κρύβει μυστικά που βασανίζουν από μαθηματικούς και φυσικούς, μέχρι γιατρούς και φιλοσόφους. Γράφοντας το «P(A|B) = P(B|A)*P(A)/ P(B)» ο Αγγλος μαθηματικός δεν περίμενε πως ο τύπος του, μετά από 300 χρόνια, θα έχει δημιουργήσει ολόκληρα φιλοσοφικά ερωτήματα. Πως θα έχει επηρεάσει την τεχνητή νοημοσύνη ή πως θα θέσει τις βάσεις για την εξέλιξη κλάδων όπως η κβαντομηχανική.

Τι σημαίνει όμως ο συγκεκριμένος τύπος; «Η πιθανότητα να συμβεί το ενδεχόμενο Α, δεδομένου του Β, ισούται με την πιθανότητα να συμβεί το Β δεδομένου του Α, επί την πιθανότητα να συμβεί το Α, διά την πιθανότητα να συμβεί το Β». Ο νόμος του Bayes γίνεται πολύ εύκολα αντιληπτός με ένα απλό παράδειγμα.

Έστω ότι ρίχνω ένα ζάρι και πληροφορούμαι ότι έφερα ζυγό αριθμό. Ποια η πιθανότητα να έχω φέρει 2; Η απάντηση είναι 1/3 και μπορεί να δοθεί άμεσα. 'Εχω φέρει ζυγό, άρα το αποτέλεσμα της ζαριάς είναι 2 ή 4 ή 6. Κάθε ένα από αυτά έχει 1/3 πιθανότητα να ισχύει.

Ας το δούμε τώρα μέσα από τον τύπο του Bayes: Η πιθανότητα να έχω φέρει ζυγό, αν ξέρω ότι έφερα 2, είναι 100%. Η πιθανότητα να φέρω 2, χωρίς να ξέρω τίποτα, είναι 1/6 (επειδή το ζάρι έχει 6 πλευρές). Η πιθανότητα να φέρω ζυγό είναι 1/2. Βάζοντας τα νούμερα πάνω στην εξίσωση έχουμε ότι P(A|B) = (1* 1/6)/1/2 =1/3.

Ο νόμος του Bayes μπορεί να γίνει εύκολα κατανοητός. Οι συνέπειες του όμως είναι πραγματικά… ασύλληπτες.

Όσον αφορά την κατανόηση του θεωρήματος του Bayes, ο Horgan θεωρεί πολύ χρήσιμο το δοκίμιο, “An Intuitive Explanation of Bayes’ Theorem”, του θεωρητικού της τεχνητής νοημοσύνης Eliezer Yudkowsky, την παρουσίαση του θεωρήματος στη Wikipedia, αλλά και την σύντομη παρουσίαση του φιλοσόφου Curtis Brown.

Ένας κρυμμένος θησαυρός – Οι συνέπειες του Bayes σε επιστήμη, τεχνητή νοημοσύνη αλλά και στον ανθρώπινο εγκέφαλο

Έχετε παρατηρήσει που μερικές φορές κάποια email μπαίνουν στον φάκελο με τα «ανεπιθύμητα» χωρίς να πρέπει; Αυτό συμβαίνει λόγω κάποιου σφάλματος στο αλγοριθμικό σύστημα, το οποίο βασίζεται στα λόγια του Bayes. Αναγνωρίζει κάποια στοιχεία του email (π.χ. συγκεκριμένες λέξεις, ή μαζικές αποστολές mail) και βάσει αυτών υπολογίζει την πιθανότητα το email να είναι ανεπιθύμητο. Αν η πιθανότητα είναι μεγάλη, τότε το μήνυμα πάει στα «junk». Με λίγα λόγια, υπολογίζει μια δεσμευμένη πιθανότητα.

Κάπως έτσι λειτουργεί και το «ψαχτήρι» της Google αλλά και οι σύγχρονες ρομποτικές μηχανές με εξελιγμένη τεχνητή νοημοσύνη. Ένα ακόμα πιο πρόσφατο παράδειγμα, είναι τα αυτοκινούμενα οχήματα. Για να αναγνωρίζουν την δομή του χώρου και να πάρουν αποφάσεις, ακολουθούν το «μπεϊζιανό» λογισμικό. Η ανεπτυγμένη ευφυΐα που παρουσιάζουν οι σημερινές μηχανές, οφείλεται εν πολλοίς σε αυτό το θεμελιώδες θεώρημα.

Οι συνέπειες του Bayes όμως δεν έχουν εφαρμογή μόνο στον χώρο της ρομποτικής. Οι φιλόσοφοι υποστηρίζουν πως ολόκληρη η επιστήμη μπορεί να θεωρηθεί ο μια «μπεϊζιανή» διαδικασία, όπως επίσης και ότι το θεώρημα του Bayes μπορεί να διακρίνει με τεράστια ακρίβεια την επιστήμη από την ψευδο-επιστήμη. Αν το σκεφτεί κανείς, η επιστήμη ξεκινάει από κάποια δεδομένα, γνωστά και ως αξιώματα. Δεχόμαστε ότι 1+0=1 και δεδομένου αυτού εξελίσουμε βήμα-βήμα την επιστήμη. Εχουμε κάνει όμως μια, έστω και υποτυπώδη, δέσμευση.

Οι επιστήμονες της γνωστικής επιστήμης, εικάζουν ότι το περιεχόμενο του θεωρήματος του Bayes είναι πιθανό να περνάει και εκτός των ορίων της επιστήμης. Μπορεί να βρίσκεται μέσα στον ίδιο μας τον… εγκέφαλο. Στον τρόπο με τον οποίο επεξεργαζόμαστε τα αμέτρητα δεδομένα, ώστε να καταλήξουμε σε κάποια απόφαση. Τον περασμένο Νοέμβριο, στην Νέα Υόρκη είχε λάβει μέρος ένα πολύ σημαντικό συνέδριο, γεμάτο με διακεκριμένους επιστήμονες και φιλοσόφους, με θέμα «Είναι ο εγκέφαλος Μπεϊζιανός;». Κάποια από τα γνωστότερα επιστημονικά περιοδικά έχουν επίσης ασχοληθεί με αυτό το εντυπωσιακό ερώτημα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό το άρθρο του Scientific American.

Το τεστ που εξαπατάει τους πάντες: Οταν ο νόμος του Bayes συγκρούεται με την… λογική

Πέραν όλων των άλλων, οι πιθανότητες του Bayes επηρεάζουν σημαντικά την ιατρική. Μάλιστα, σε αρκετές περιπτώσεις, τα αποτελέσματα που βγαίνουν μέσα από το θεώρημα του 'Αγγλου μαθηματικού δεν συμβαδίζουν με την κοινή λογική. Το παρακάτω παράδειγμα είναι χαρακτηριστικό.

Έστω ότι κάνετε ένα τεστ για μια ασθένεια με όνομα «Α», για την οποία τα στατιστικά δείχνουν ότι προσβάλλει μόλις ένα στους εκατό ανθρώπους. Το τεστ γράφει πως έχει 90% ακρίβεια. Δηλαδή αν το κάνουν 10 άτομα που έχουν την ασθένεια τότε θα βγάλει 9 φορές θετικό αποτέλεσμα, ενώ αν το κάνουν 10 άτομα που δεν την έχουν τότε θα βγάλει 9 φορές αρνητικό.

Κάνοντας το τεστ, βλέπετε ότι σας βγάζει θετικό. Η ακρίβεια του τεστ είναι, φαινομενικά, μεγάλη όποτε είστε πλέον σχεδόν σίγουροι ότι πάσχετε από την ασθένεια. Οι πιθανότητες όμως, σε αυτή την περίπτωση, σας έχουν ξεγελάσει κανονικότατα. Παρόλο που το τεστ βγήκε θετικό, η πιθανότητα να είστε ασθενής είναι μόλις 8.33%.

Σε 10.000 άτομα, σύμφωνα με τα δεδομένα του παραδείγματος, θα βρεθούν συνολικά 1080 θετικά τεστ. Ωστόσο, μόλις 90 απο τους 1080 θα είναι πράγματι ασθενείς. Οι υπόλοιποι θα είναι υγιείς, που λόγω σφάλματος θα έχουν βγάλει θετικό αποτέλεσμα. Η διαίρεση 90/1080 οδηγεί στο 0.083 δηλαδή στο 8.33% που αναφέρθηκε παραπάνω.

Εισαγωγικό παράδειγμα

Το σύνολο της παραγωγής ενός εργοστασίου παράγεται από τρεις μηχανές. Οι τρεις μηχανές ευθύνονται για το 20%, 30%, και 50% της παραγωγής, αντίστοιχα. Το όριο των ελαττωματικών αντικειμένων που παράγεται είναι: για την πρώτη μηχανή, 5%; για τη δεύτερη μηχανή, 3%; για την τρίτη μηχανή, 1%. Αν ένα αντικείμενο επιλέγεται τυχαία από το σύνολο της παραγωγής και βρεθεί να είναι ελαττωματικό, ποια είναι η πιθανότητα να έχει παραχθεί από την τρίτη μηχανή?

Η λύση είναι η ακόλουθη. Έστω Ai δηλώνουμε το γεγονός ότι το αντικείμενο που επιλέχθηκε τυχαία είχε παραχθεί από την i μηχανή (για i = 1,2,3). Έστω B δηλώνουμε το γεγονός ότι το αντικείμενο που επιλέχθηκε τυχαία είναι ελαττωματικό. Τότε γνωρίζουμε τα ακόλουθα:
P(A1) = 0.2, P(A2) = 0.3, P(A3) = 0.5.

Αν το αντικείμενο παράχθηκε από τη μηχανή A1, τότε η πιθανότητα να είναι ελαττωματικό είναι 0.05 δηλαδή, P(B | A1) = 0.05. Συνεπώς, έχουμε:
P(B | A1) = 0.05, P(B | A2) = 0.03, P(B | A3) = 0.01.

Για να απαντήσουμε το ερώτημα, πρέπει πρώτα να βρούμε P(B). Αυτό μπορεί να γίνει με τον ακόλουθο τρόπο:
P(B) = Σi P(B | Ai) P(Ai) = (0.05)(0.2) + (0.03)(0.3) + (0.01)(0.5) = 0.024.

Ως εκ τούτου 2.4% από τη συνολική παραγωγή του εργοστασίου είναι ελαττωματική.

Δηλώσαμε το B πως προέκυψε, και θέλουμε να υπολογίσουμε τη δεσμευμένη πιθανότητα του A3.

 

Από το θεώρημα του Μπέυζ,
P(A3 | B) = P(B | A3) P(A3)/P(B) = (0.01)(0.50)/(0.024) = 5/24.

Δεδομένου ότι το αντικείμενο είναι ελαττωματικό, η πιθανότητα να παράχθηκε από την τρίτη μηχανή είναι μόνο 5/24. Αν και η τρίτη μηχανή παράγει το μισό από τη συνολική παραγωγή, παράγει ένα πολύ μικρότερο ποσοστό από τα ελαττωματικά αντικείμενα. Ως εκ τούτου, το ότι γνωρίζουμε πως το αντικείμενο που επιλέχθηκε ήταν ελαττωματικό μας δίνει τη δυνατότητα να αντικαταστήσουμε την αρχική πιθανότητα P(A3) = 1/2 με τη μικρότερη δεσμευμένη πιθανότητα P(A3 | B) = 5/24.

Σύστημα με τρεις βραχώδεις πλανήτες στο μέγεθος της Γης

Πλανητικό σύστημα σε απόσταση 160 ετών φωτός, στο οποίο εντοπίστηκαν τρεις βραχώδεις πλανήτες στο μέγεθος της Γης, ανακάλυψαν αστρονόμοι στην Ισπανία. με επικεφαλής τον Diez Alonso, ο οποίος δεν αποκλείει να φιλοξενούν ακόμη και ζωή. Όπως ανέφερε, οι πλανήτες κινούνται γύρω από έναν ερυθρό νάνο, η θερμοκρασία του οποίου είναι περίπου στους 3.450 βαθμούς Kelvin, δηλαδή μιάμιση φορά μικρότερη από εκείνη του Ήλιου.

 

Καλλιτεχνική προσομοίωση ενός πλανητικού συστήματος που αποτελείται από τρεις βραχώδεις πλανήτες στο ίδιο μέγεθος με τη Γη

 

Στο κέντρο του ίδιου πλανητικού συστήματος υπάρχει ένας ακόμη ερυθρός νάνος, γύρω από τον οποίο περιστρέφονται δύο βραχώδεις πλανήτες με μέγεθος διπλάσιο από εκείνο της Γης και τουλάχιστον πέντε φορές βαρύτεροι, οι οποίοι χρειάζονται έξι και 20 γήινες ημέρες αντίστοιχα, για να πραγματοποιήσουν έναν «κύκλο» γύρω από το άστρο τους.

 

Οι πληροφορίες σχετικά με τους νέους εξωπλανήτες έχουν ληφθεί από τα δεδομένα που συγκέντρωσε η αποστολή K2 του δορυφόρου Kepler της NASA, η οποία ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2013.

 

Το project αποκαλύπτει την ύπαρξη δύο νέων πλανητικών συστημάτων που ανιχνεύτηκαν από τις εκλείψεις που παράγουν στο αστρικό φως των αντίστοιχων γονικών άστρων τους.

 

Το πρώτο εξωπλανητικό σύστημα βρίσκεται στο αστέρι K2-239, που χαρακτηρίζεται ως ερυθρός νάνος τύπου M3V από τις παρατηρήσεις που έγιναν με το Μεγάλο Τηλεσκόπιο στα Κανάρια (GTC) και στο Παρατηρητήριο στην Πάλμα. Βρίσκεται στον αστερισμό του Εξάντας, σε απόσταση 160 ;φωτός από τον ήλιο.. Έχει ένα συμπαγές σύστημα από τουλάχιστον τρεις βραχώδεις πλανήτες μεγέθους παρόμοιου με τη Γη (1.1, 1.0 και 1.1 ακτίνα της Γης) που περιστρέφονται γύρω από το αστέρι κάθε 5,2, 7,8 και 10,1 ημέρες αντίστοιχα.

 

Το άλλο ερυθρό νάνο αστέρι, που ονομάζεται K2-240, έχει δύο πλανήτες που μοιάζουν με σούπερ Γη περίπου διπλάσιους από το μέγεθος του πλανήτη μας. Η ατμοσφαιρική θερμοκρασία των κόκκινων νάνων γύρω από τα οποία περιστρέφονται οι πλανήτες είναι 3.450 και 3.800 Κ αντίστοιχα, σχεδόν το ήμισυ της θερμοκρασίας του ήλιου.

 

Αυτοί οι ερευνητές εκτιμούν ότι όλοι οι πλανήτες που ανακαλύφθηκαν θα έχουν θερμοκρασίες δεκάδες βαθμούς υψηλότερες από αυτές της Γης λόγω της ισχυρής ακτινοβολίας που λαμβάνουν από τις στενές τροχιές προς τα αστέρια τους.

 

Οι μελλοντικές εκστρατείες παρατήρησης εξωπλανητών με το νέο διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb θα βρουν και τη σύνθεση των ατμοσφαιρών των ανακαλυμμένων πλανητών. Επίσης, θα βοηθήσουν οι φασματοσκοπικές παρατηρήσεις με το όργανο ESPRESSO, εγκατεστημένο στο πολύ μεγάλο τηλεσκόπιο (VLT) του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου (ESO), ή με τους μελλοντικούς φασματογράφους στο GTC ή με νέες αστρονομικές εγκαταστάσεις, όπως το ELT ή το TMT, για τον προσδιορισμό των μαζών, των πυκνοτήτων και των φυσικών ιδιοτήτων αυτών των πλανητών.

Ο εγκέφαλος, το internet και οι δομές του σύμπαντος αναπτύσσονται παρόμοια;

Ο φυσικός Dmitri Krioukov του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας, πραγματοποίησε προσομοιώσεις που δείχνουν ότι οι δομές του σύμπαντος είναι πολύ πιθανό να αναπτύσσεται με τρόπο ανάλογο με εκείνον του εγκεφάλου. Οι προσομοιώσεις δείχνουν ότι η ανάπτυξη του σύμπαντος έχει επίσης κοινά χαρακτηριστικά με την ανάπτυξη του Internet αλλά και των κοινωνικών δικτύων.

 

Απλή χαρτογράφηση μεταξύ  δύο επιφανειών που αντιπροσωπεύουν τις γεωμετρίες του σύμπαντος και σύνθετων δικτύων, αποδεικνύει ότι η δυναμική της ανάπτυξης μεγάλων δομών και οι δομές τους είναι παρόμοιες.

 

Παγκόσμιος νόμος 

Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι ορισμένοι βασικοί φυσικοί νόμοι ελέγχουν την ανάπτυξη μικρότερων αλλά και μεγαλύτερων συστημάτων τα οποία ξεκινούν από την ηλεκτρική δραστηριότητα στον ανθρώπινο εγκέφαλο,  επεκτείνονται στη λειτουργία και ανάπτυξη του Internet και των κοινωνικών δικτύων και φτάνουν μέχρι την επέκταση των γαλαξιών.

 

«Οι δυναμικές των μηχανισμών φυσικής ανάπτυξης είναι ίδιες για διαφορετικά δίκτυα είτε είναι ψηφιακά όπως το Internet και τα κοινωνικά δίκτυα είτε είναι δίκτυα που αφορούν τον εγκέφαλο» αναφέρει ο φυσικός Dmitri Krioukov  επικεφαλής της έρευνας. «Όπως φαίνεται, υπάρχει ένας και μόνο θεμελιώδης νόμος της φύσης που κυβερνά όλα αυτά τα δίκτυα» σχολιάζει ένας άλλος φυσικός του Πανεπιστημίου του Χιούστον που δεν μετείχε στην έρευνα.

 

Η μελέτη

Οι ερευνητές σχεδίασαν μια προσομοίωση στην οποία το νεαρό Σύμπαν διασπάστηκε στις μικρότερες δυνατές μονάδες, τα κβάντα. Στη Φυσική, ο όρος κβάντο ή κβάντουμ αναφέρεται σε μια αδιάστατη μονάδα ποσότητας, ένα «ποσό από κάτι». Για παράδειγμα ένα κβάντο φωτός είναι μία μονάδα φωτός, ένα φωτόνιο. Στην προσομοίωση τα κβάντα συνδέονταν σε ένα γιγάντιο κοσμικό δίκτυο και καθώς η προσομοίωση εξελισσόταν αυξανόταν συνεχώς ο συμπαντικός χωροχρόνος με αποτέλεσμα να αυξάνονται και οι διασυνδέσεις ανάμεσα στην ύλη και τους γαλαξίες και να αποκαλύπτεται σε βάθος χρόνου η ανάπτυξη του Σύμπαντος.

 

Όταν οι ερευνητές συνέκριναν την ανάπτυξη του Σύμπαντος με εκείνη των κυκλωμάτων του εγκεφάλου αλλά και εκείνη των κοινωνικών δικτύων διαπίστωσαν ότι όλα επεκτείνονται με παρόμοιους τρόπους.

 

«Είναι πιθανό ότι κάποιοι ακόμη άγνωστοι σε εμάς νόμοι της φύσης καθορίζουν τον τρόπο που τα δίκτυα αναπτύσσονται και μεταβάλλονται, από τα μικρότερα κύτταρα του εγκεφάλου μέχρι και τους μεγάλους γαλαξίες» αναφέρει ο Dmitri Krioukov.

 

Η έρευνα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature Scientific Reports».

Τα μαθηματικά έχουν το δικό τους νευρωνικό δίκτυο στον εγκέφαλο διακριτό από το αντίστοιχο για τη γλώσσα

Γάλλοι νευροεπιστήμονες ανακάλυψαν στον εγκέφαλο των επαγγελματιών μαθηματικών τα διακριτά νευρωνικά «αποτυπώματα» της προχωρημένης μαθηματικής σκέψης.  Τα εγκεφαλικά αυτά «κυκλώματα», που ενεργοποιούνται από τις δύσκολες μαθηματικές έννοιες, αποτελούν σε μεγάλο βαθμό το ίδιο νευρωνικό δίκτυο που «χαρίζει» στους ανθρώπους την κατανόηση των απλών αριθμών. Απλώς στην περίπτωση των «υψηλών» μαθηματικών, η δραστηριοποίηση αυτού του δικτύου είναι πιο έντονη. Όμως είναι τελείως διακριτό από το αντίστοιχο νευρωνικό δίκτυο για τη γλώσσα που υπάρχει στο αριστερό ημισφαίριο του ανθρώπινου εγκεφάλου.

 

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον κορυφαίο Γάλλο νευροεπιστήμονα Stanislas Dehaene του Κολλεγίου της Γαλλίας και της Μονάδας Γνωσιακής Νευροαπεικόνισης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), μελέτησαν με την τεχνική της λειτουργικής μαγνητικής απεικόνισης (fMRI) τους εγκεφάλους 15 υψηλού επιπέδου μαθηματικών και -για λόγους σύγκρισης- 15 μη μαθηματικών, που ήταν επίσης υψηλού ακαδημαϊκού επιπέδου. Και οι δύο ομάδες συμμετεχόντων κλήθηκαν να χαρακτηρίσουν ως αληθείς, ψευδείς ή άνευ νοήματος μια σειρά από μαθηματικές και μη μαθηματικές έννοιες και δηλώσεις. 

 

Διαπιστώθηκε ότι έννοιες που προέρχονταν από τα μαθηματικά (ανάλυση, άλγεβρα, γεωμετρία, τοπολογία), ενεργοποιούσαν συγκεκριμένες εγκεφαλικές περιοχές στους μαθηματικούς, αλλά όχι στους μη μαθηματικούς. Οι περιοχές αυτές είναι διαφορετικές από εκείνες που σχετίζονται με την επεξεργασία της γλώσσας και την κατανόηση του νοήματος του λόγου και οι οποίες ενεργοποιούνται σε όλους τους ανθρώπους, μαθηματικούς και μη.

 

Από την άλλη, οι περιοχές του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται από τις προχωρημένες μαθηματικές έννοιες, «πυροδοτούνται» επίσης, αν και σε μικρότερο βαθμό, όταν οι άνθρωποι -μαθηματικοί και μη- κάνουν απλούς υπολογισμούς με αριθμούς.

 

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι μοναδικός στο ζωικό βασίλειο – από όσο γνωρίζουμε τουλάχιστον- στην κατανόηση των μαθηματικών εννοιών. Το πώς και γιατί εξελίχθηκε αυτή η ικανότητα στους προγόνους μας τους πιθήκους, παραμένει ακόμη ένα επιστημονικό μυστήριο.

 

Δύο είναι οι βασικές θεωρίες που έχουν προταθεί. Είτε ότι η μαθηματική ικανότητα αναπτύχθηκε παράλληλα και ως παρακλάδι της γλωσσικής ικανότητας (κάτι που υποστηρίζει και ο Νόαμ Τσόμσκι), είτε ότι η μαθηματική ικανότητα είναι ουσιαστικά άσχετη με τη γλώσσα (κάτι που π.χ. πίστευε ο Αϊνστάιν). Η νέα νευροεπιστημονική έρευνα έρχεται να ενισχύσει τη δεύτερη άποψη και μάλλον θα ικανοποιήσει τους περισσότερους μαθηματικούς.

 

Σύμφωνα με τους γνωσιακούς νευροεπιστήμονες, θεωρείται πιθανό ότι τα μαθηματικά αναδύθηκαν στον ανθρώπινο εγκέφαλο μέσα από τις αρχαίες και μη γλωσσικές διαισθήσεις που είχαν οι πρόγονοί μας σχετικά με το χώρο, το χρόνο και τον αριθμό. Ακόμη και τα νήπια φαίνεται να έχουν τέτοιες αφηρημένες πρωτο-μαθηματικές διαισθήσεις, οι οποίες αποτελούν το θεμέλιο για την πιο προχωρημένη μαθηματική σκέψη.

Νοσταλγία: πόσο νόημα δίνει το παρελθόν στο παρόν;

Τι ρόλο παίζει η νοσταλγία στη ζωή μας; Πόσο μας βοηθάει ώστε να μπορέσουμε να αποδώσουμε νόημα στη ζωή μας;

 

Μέσα από έρευνες (Routledge et al. 2011), έχει βρεθεί ότι η νοσταλγία σχετίζεται θετικά με μια αίσθηση νοήματος στη ζωή. Η εύρεση ενός νοήματος και ο καθορισμός ενός σκοπού στη ζωή μας θεωρούνται καθοριστικά για την ψυχολογική λειτουργικότητά μας.

 

Ο τρόπος που επεξεργαζόμαστε και αντιλαμβανόμαστε το νόημα της ζωής εξαρτάται από τον τρόπο που αξιολογούμε τις εμπειρίες του παρελθόντος. Τι έχουμε ζήσει, πώς το έχουμε τακτοποιήσει μέσα μας και που το αποδίδουμε; Πόσο ικανοποιημένοι είμαστε από το παρελθόν και πώς έχουμε επιλέξει να το κρατήσουμε;

 

Οι άνθρωποι τείνουν να εμπλέκονται σε καταστάσεις που έχουν νόημα για την ύπαρξή τους, που τους κάνουν να νιώθουν ότι η ζωή τους έχει ένα σκοπό. Κι αυτές τις καταστάσεις εμφανίζουν την τάση να τις κρατούν και ως σημαντικές αναμνήσεις που θα φέρουν στη μνήμη τους κάθε φορά που νιώθουν ότι βρίσκονται σε μια ευάλωτη κατάσταση. Οι άνθρωποι έχουν ανάγκη από τη νοσταλγία, καθώς αποτελεί μια σημαντική πηγή από την οποία αντλούν στοιχεία για την ύπαρξή τους.

Η νοσταλγία είναι ένα συναίσθημα, που είναι σημαντικό για το ίδιο το άτομο καθώς συνήθως συνδέεται με το άτομο και πρωταγωνιστής των αφηγήσεων ή των σκέψεων που το προκαλούν είναι το ίδιο το άτομο. Η νοσταλγία είναι μια ευκαιρία να περιστρέφεται το άτομο γύρω από τον εαυτό του σε ένα κοινωνικά αποδεκτό πλαίσιο. Οι καταστάσεις του παρελθόντος που συχνότερα προκαλούν συναισθήματα νοσταλγίας αφορούν τις στενές διαπροσωπικές σχέσεις.

 

Πότε όμως έχουμε περισσότερη ανάγκη να νοσταλγήσουμε καταστάσεις του παρελθόντος; Όταν είμαστε λυπημένοι, στεναχωρημένοι ή απογοητευμένοι με κάποια γεγονότα του παρόντος και αναζητούμε λίγη δύναμη από το παρελθόν.

 

Όταν βρισκόμαστε σε μια διαδικασία απολογισμού ή αξιολόγησης της ζωής μας: τι κάναμε και τι δεν κάναμε, τι καταφέραμε και τι όχι; Όταν νιώθουμε μοναξιά και θέλουμε μια παρέα τουλάχιστον σε φαντασιακό επίπεδο. Όταν βιώνουμε μια έντονα στρεσογόνα ή πιεστική κατάσταση στο παρόν και θέλουμε απλά ένα τρόπο διαφυγής από την τρέχουσα πραγματικότητα. Όταν για διάφορους λόγους προσπαθούμε να ανακτήσουμε μια ικανοποιητική ψυχική ηρεμία ή να ρυθμίσουμε τη διάθεσή μας.

 

Η νοσταλγία μπορεί να εξυπηρετεί διάφορους λόγους που έχουμε ανάγκη τη συγκεκριμένη στιγμή, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί μια βαθύτερη υπαρξιακή διαδικασία, που έχουμε ανάγκη για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε, να προβληματιστούμε και να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας.

 

Η νοσταλγία είναι και μια ευκαιρία να ξαναβιώσουμε διάφορες εμπειρίες, έχοντας πλέον την ασφάλεια της απόστασης που μας χωρίζει από το παρελθόν, αλλά και να τις επαναξιολογήσουμε και να τις προσεγγίσουμε με ένα διαφορετικό πλέον τρόπο κρατώντας όλα όσα μπορούμε να μάθουμε από αυτές.

 

Κάθε αναπόληση του παρελθόντος μας προσφέρει και νέα στοιχεία για τον εαυτό μας και για το περιβάλλον γύρω μας. Αρκεί αυτές οι αναπολήσεις του παρελθόντος να μην αποτελούν το μοναδικό στοιχείο του παρόντος και ουσιαστικά μας κάνουν να χάνουμε τελείως τη ζωή και την οποιαδήποτε ευκαιρία να αποδώσουμε ένα διαφορετικό νόημα στη ζωή μας.

Κράτα δίπλα σου ανθρώπους με ποιότητα

Η διαμόρφωση της ανθρώπινης προσωπικότητας στηρίζεται, στο μεγαλύτερο μέρος της, στην επαφή με τους άλλους, στη σχεσιακή αλληλεπίδραση και στην ανταλλαγή ερεθισμάτων, εμπειριών και συναισθημάτων.

 

Σ’ αυτή τη διαδρομή καλό είναι να δίνουμε  βάση στην ποιότητα των ανθρώπων που μας περιτριγυρίζουν και όχι στην ποσότητα αυτών. Το πιο δύσκολο εγχείρημα της εποχής μας, δεν είναι η συναναστροφή μας με ποιοτικούς ανθρώπους, αλλά η αναγνώρισή τους και αυτό το τελευταίο, έχει σχέση με το δικό μας είναι, με το πόσο καλά έχουμε φιλτράρει τις πληροφορίες που δεχόμαστε και κατά πόσον έχουμε σκανάρει το προφίλ του ανθρώπου που έχουμε απέναντί μας. Πώς αντιλαμβανόμαστε λοιπόν τους ανθρώπους που δίνουν ποιότητα στη ζωή μας;

 

Το πιο σημαντικό γνώρισμα των ποιοτικών ανθρώπων είναι ότι έχουν μάθει να δίνουν. Η προσφορά στην κάθε της μορφή είναι η πεμπτουσία της ανωτερότητας, της κατάρριψης του εγωισμού, της αγάπης και της αλληλεγγύης. Ο ποιοτικός άνθρωπος σου δίνει γνώση, θέλει να σου μεταλαμπαδεύσει τη φλόγα του για μάθηση για να γίνεις καλύτερος, σου δίνει συμβουλές που πηγάζουν από τις εμπειρίες ζωής του και θέλει  να σε προστατεύσει από τυχόν λάθη, σ’ αγκαλιάζει με πάθος, γιατί σε αγαπά αληθινά και σου το δείχνει χωρίς φόβο. Θέλει να σε βλέπει ευτυχισμένο, γι’ αυτό προσπαθεί οι στιγμές σου να είναι ευχάριστες και να έχεις να θυμάσαι κάτι όμορφο από αυτές.

 

Ο άνθρωπος που έχει ως ίδιον χάρισμα την ποιότητα, έχει μάθει να επενδύει. Αυτό σημαίνει ότι αφιερώνει χρόνο στους ανθρώπους που τον ενδιαφέρουν γιατί γνωρίζει, ότι οι σχέσεις των ανθρώπων ωριμάζουν με το πέρασμα των ετών, κάποιες εξελίσσονται, κάποιες καταστρέφονται και κάποιες άλλες αλλάζουν. Το σίγουρο είναι ότι τίποτα δεν μένει ίδιο.

Η μουσική, η τέχνη, η ποίηση, η μαγειρική και οποιαδήποτε άλλη μορφή έκφρασης αποτελούν στοιχεία του ποιοτικού ανθρώπου. Η εμβάθυνση στις σκέψεις σου, η αναμόχλευση με τα συναισθήματά σου τον εξιτάρουν, του κινούν την περιέργεια να τα φέρει στην επιφάνεια, να τα θεριέψει, να τα σεβαστεί, να τα υμνήσει. Οι ποιοτικοί άνθρωποι σου δίνουν χώρο μέσα τους να αναπτυχθείς και να δεις τη δική τους ψυχή, γιατί έχουν περίσσευμα και δε φοβούνται μήπως το χάσουν. Η ποιότητα της αγάπης τους, διακρίνεται στη συρρίκνωση του εγωισμού τους και στην ανιδιοτέλεια.

 

Να σου πω και ένα μυστικό; Συνήθως έχουν περάσει ένα διάστημα μοναχικότητας αυτοί οι άνθρωποι, όχι απαραίτητα μοναξιάς, αλλά έχουν συνειδητοποιήσει ποιος είναι ο σκοπός τους στη ζωή και είναι τόσο αποφασισμένοι να ζήσουν όμορφες στιγμές που το μόνο που αποζητούν είναι να τις μοιραστούν. Έχουν κι ένα κουσουράκι, είναι συνήθως τελειομανείς και αγωνίζονται να κάνουν και εσένα τέλειο. Ναι, ξέρω… μην τους παρεξηγείς! Κράτησέ τους κοντά σου, γιατί αυτή είναι η απόδειξη της αγάπης τους.

 

Η ποιότητα δεν κρύβεται στην τιμή, όταν αναφερόμαστε στον άνθρωπο, αν έχει πάει σε ιδιωτικά ή δημόσια σχολεία, αν ντύνεται με επώνυμα ρούχα ή αν βάφεται με επώνυμα καλλυντικά, αν συχνάζει σε ακριβά εστιατόρια ή μένει μόνο σε ξενοδοχεία πολλών αστέρων. Η ποιότητα του ανθρώπου βρίσκεται στην παιδεία που τον κάνει άνθρωπο, στην υπομονή να καλλιεργεί αενάως τον εαυτό του, στην επιμονή να κάνει τον κόσμο καλύτερο, στην αποφασιστικότητα να επιτυγχάνει τους στόχους του χωρίς να ρίχνει άλλους απ’ τη θέση τους, στην πίστη στο μαζί, στο σεβασμό της μοναδικότητας του κάθε ατόμου και στη διπλωματία που χρησιμοποιεί για να κάνει τον εχθρό του να φαίνεται ακόμη πιο μικρός, χωρίς να εμπλέκεται σε ανούσιες συγκρούσεις.

 

Έχουν έντονα ανεπτυγμένο το κριτήριο της αισθητικής. Και δεν εννοώ ότι ελκύονται από όμορφους ανθρώπους εξωτερικά, αλλά είναι καλαίσθητοι, προσεγμένοι, φινετσάτοι και απεχθάνονται τη μετριότητα. Τους αρέσουν τα θεάματα που έχουν να προσφέρουν κάτι πέραν της ψυχαγωγίας, αυτά που δίνουν τροφή σε μυαλό και ψυχή. Εκπέμπουν ένα κύρος με τη στάση τους, είναι αξιοσέβαστοι και στέκονται πάντα στο ύψος των περιστάσεων. Δε σχολιάζουν με κίτρινη διάθεση, δεν μπαίνουν στη διαδικασία δημιουργίας ίντριγκας, δεν αποζητούν την επιβεβαίωση μέσω της μείωσης των άλλων και δεν είναι ο εαυτός τους το επίκεντρο του κόσμου τους.

 

Η ποιότητα των ανθρώπων που μας περιβάλλουν μπορεί να αναβαθμίσει την καθημερινότητά μας, από την επιλογή ενός καλού κόκκινου κρασιού, μέχρι την επιλογή συντρόφου. Όπως έλεγε και ο αείμνηστος Ν. Καζαντζάκης «Η αιωνιότητα είναι ποιότητα, δεν είναι ποσότητα, αυτό είναι το μεγάλο, πολύ απλό μυστικό». Αναζητήστε λοιπόν, αυτούς τους ανθρώπους που κάνουν τις στιγμές σας τόσο όμορφες και ουσιαστικές που να τους αξίζει μία θέση στην αιωνιότητα.

Η πολιτική στάση του Επίκουρου

Η πολιτική αστάθεια και οι δύσκολες συνθήκες δεν έπαψαν ποτέ να υφίστανται στην πόλη των Αθηνών και στους κατοίκους της, παρά την πρόσκαιρη απελευθέρωσή τους από τον ζυγό των Μακεδόνων.

Το 304 ο Κάσσανδρος πολιόρκησε ξανά την Αθήνα και την κατέλαβε. Αλλά ο Δημήτριος ο Πολιορκητής, που μόλις είχε λύσει την πολιορκία της Ρόδου, με 330 πλοία του επιτέθηκε. Ο Κάσσανδρος ηττήθηκε και με δυσκολία διέφυγε για την Μακεδονία, ενώ ο Δημήτριος, αντί να κυνηγήσει τον Κάσσανδρο, έμεινε στην Αθήνα για έναν χειμώνα διασκεδάσεων και συμποσίων.

Ένας από τους σύγχρονους του Δημήτριου, ο ποιητής Φιλιππίδης, κατηγόρησε τον βασιλιά ότι είχε μετατρέψει τον Παρθενώνα σε πορνείο, διαμένοντας στον ιερό χώρο με εταίρες. Για μία από αυτές τις εταίρες, μάλιστα, τη Λάμια, γυναίκα εξαιρετικής ομορφιάς, μόρφωσης και ευφυΐας, που ήταν η επίσημη αγαπημένη του, δαπανούσε τεράστια ποσά που έπρεπε να καλύψει η πόλη, ενώ επέβαλε να λατρεύεται η ευνοούμενή του ως προσωποποίηση της Αφροδίτης.

Παρακολουθώντας να συμβαίνουν όλα αυτά, αλλά κι από τις προηγούμενες προστριβές του με την εξουσία (π.χ. όταν κινδύνεψε η ζωή του στη Μυτιλήνη), σε μια Αθήνα όπου οι πολιτικές αναταραχές ήταν συνεχείς, σε μια αλλοτριωμένη και προβληματική κοινωνία όπου οι αντιπαραθέσεις, οι αντιπαλότητες, οι έχθρες, οι άσκοποι ανταγωνισμοί, το μίσος και ο φθόνος είχαν αντικαταστήσει την ελληνική αντίληψη για την φύση των ελληνικών κοινωνιών της κλασικής περιόδου, ο Επίκουρος πείστηκε ότι το καλύτερο θα ήταν να μείνει έξω από τη διαφθορά της πολιτικής ζωής και να αποφύγει ένα παιχνίδι που για χάρη του θα έπρεπε να συμβιβάζεται με τις λαϊκές προκαταλήψεις, και να συμμετέχει, όπως οι περισσότεροι φιλόσοφοι, σε ένα ματαιόδοξο, γεμάτο έριδες, αγώνα δρόμου, προκειμένου να γίνει αρεστός στους ηγεμόνες.

Ο Επίκουρος ασφαλώς και είχε πολιτικές ανησυχίες, θεωρούσε όμως ότι από τη στιγμή που έχουν εκφυλιστεί ο θεσμός της πόλης και η έννοια του πολίτη, παύοντας να υφίστανται εκείνες οι προϋποθέσεις που θα εξασφάλιζαν στον άνθρωπο τα απαραίτητα κι αναγκαία αγαθά για μια καλύτερη ζωή, θα ήταν πιο σοφό να αποσυρθεί. Αντιλήφθηκε ότι η πολιτική διαφθορά προκύπτει μέσα από τη ματαιοδοξία και την απληστία του ανθρώπου για δόξα, πλούτη και εξουσία, πράγμα αντίθετο προς τον φυσικό του σκοπό.

Η εξουσία ανέκαθεν προσέλκυε τους συκοφάντες, τους επίδοξους σφετεριστές, δημιουργούσε έχθρες, ανταγωνισμούς και δεν μπορείς να την κερδίσεις χωρίς δουλικότητα απέναντι στις μάζες και στους δυνάστες. Αυτές οι αφύσικες επιθυμίες που μετέτρεπαν τον άνθρωπο σε θηρίο, κάνοντάς τον να διαπράττει τα χειρότερα εγκλήματα, μπορούσαν να αντιμετωπιστούν μόνο μέσω της φιλοσοφίας που, κατά τον ίδιο, ήταν ικανή να πλάσει σκεπτόμενους, ευδαίμονες και ελεύθερους ανθρώπους, που με την σειρά τους θα πρόσφεραν συμβατές με την φύση και τις ανθρώπινες ανάγκες λύσεις στα προβλήματα της κοινωνικής συμβίωσης.

Ποιά φιλοσοφία όμως ήταν η καταλληλότερη για να προσφέρει αυτές τις λύσεις;

Ο Επίκουρος δεν πίστευε σε ιδανικές πολιτείες μαζικής ευτυχίας, αλλά σε ευτυχισμένα άτομα, που αλληλεπιδρώντας θα μπορούσαν να συνθέσουν ένα ευτυχισμένο σύνολο, ούτε σε απομονωμένα άτομα που αναγόρευαν την αλήθεια τους ως μοναδική, πράγματα που πολλοί συνεχίζουν να τα ευαγγελίζονται ακόμη και στις μέρες μας, αλλά που δυστυχώς γι’ αυτούς αποδεικνύονται ανεφάρμοστα και ουτοπικά. Ιδέες όπως Ειρήνη, Αγάπη, Αλληλεγγύη, Ελευθερία, Δικαιοσύνη, όταν γενικεύονται, γίνονται αόριστες και θολές έννοιες, και, στην κυριολεξία, είναι φύσει αδύνατον να επιτευχθούν.

Οι άνθρωποι δεν είναι όλοι ειρηνικοί μεταξύ τους, διαφέρουν λόγω του χαρακτήρα τους, των πεποιθήσεών τους, των προσωπικών τους συμφερόντων. Γι’ αυτό και δεν μπορούν να αγαπούν, να είναι δίκαιοι ούτε να είναι αλληλέγγυοι με όλους τους ανθρώπους. Μπορεί οι περισσότεροι να τείνουν προς αυτές, αλλά ποτέ στην Ιστορία της Ανθρωπότητας οι ιδέες αυτές δεν επικράτησαν μαζικά για το σύνολό της. Αντίθετα, από τα αρχαία χρόνια, τα συρτάρια της Ιστορίας είναι γεμάτα από πολέμους με άπειρες αφορμές και αιτίες, ομαδικά και ατομικά, σφαγές, ανισότητες, εκμετάλλευση και κυρίως δουλεία που εμφανίζεται με πολλές και διαφορετικές μορφές, σύγχρονη πλέον ως και την εποχή μας.

Η λανθασμένη πλατωνική θέση που μας εισάγει στις κατασκευές του νου λέγοντάς μας ότι όλες οι ιδέες προϋπήρχαν ως «αναλλοίωτες αλήθειες» σε έναν φανταστικό κόσμο των Ιδεών, καθώς και η θρησκευτική αντίληψη ότι όλα τα καλά θα γίνουν πραγματικότητα σε μιαν άλλη ζωή, αποπροσανατολίζουν τους ανθρώπους οδηγώντας τους σε αδιέξοδα*.

Όλες οι ιδέες εξάγονται από πράγματα που έχουμε αντιληφθεί μέσω των αισθήσεων και έχουμε βιώσει μέσω των συναισθημάτων μας. Καμία δεν ενυπάρχει ως «αυθύπαρκτη» ουσία στο σύμπαν, ούτε είναι φυτεμένη στο νου εξ αποκαλύψεως. Μέσω των αισθήσεων και των συναισθημάτων επιβάλουμε τη διάνοιά μας, έτσι ώστε να φανταστούμε τα συναισθηματικά αποτελέσματα που θα έχουν επάνω μας, να ξεχωρίσουμε το καλό (ηδονή) από το κακό (πόνο) και να επιλέξουμε εκείνες που θα συμβάλλουν σε έναν ευδαιμονικό βίο.

Η ελληνική αντίληψη για την φύση των ελληνικών κοινωνιών είχε ανθρωποκεντρικό πρόσημο. Κοινωνίες που ήταν φτιαγμένες από τους ανθρώπους για τους ανθρώπους, σε μια προσπάθεια να δημιουργήσουν – όχι μέσω του ιδεατού αλλά μέσω του πραγματικού – τις συνθήκες εκείνες που θα ανταποκρίνονταν στο αίτημα για όσο το δυνατόν πιο δίκαιη κοινωνία που θα τους εξασφάλιζε το Ευ Ζην σε ένα περιβάλλον ελευθερίας.

Το γνήσιο ελληνικό αίτημα για μια δίκαιη κοινωνία που να μπορεί υπό κατάλληλες προϋποθέσεις να υπάρξει, παραμένει διαχρονικό, αλλά εξίσου ουτοπικό όταν μιλάμε αόριστα για το σύνολο των κοινωνιών της Ανθρωπότητας. Η λογική μας υποδεικνύει ότι ρεαλιστικός στόχος είναι η επίτευξή της πρώτα σε τοπικό επίπεδο, δηλαδή να εφαρμόζεις τα δίκαια στους φίλους σου, στην οικογένειά σου, στην κοινότητά σου, στην πόλη σου στην χώρα σου, και εφόσον διαμορφωθούν και υπάρξουν οι κατάλληλες συνθήκες θα μπορούσαν οι άνθρωποι να τα διεκδικήσουν σε ευρύτερο πεδίο. Διότι οι ιδέες μετατρέπονται σε αξίες όταν επαληθεύονται και εφαρμόζονται σε πραγματικές συνθήκες, διαφορετικά παραμένουν απλές ιδέες, χωρίς κανένα αντίκρισμα.

Η κατάλυση της Άμεσης Κληρωτής Δημοκρατίας ήταν η αιτία που οδήγησε τον Επίκουρο να αποστασιοποιηθεί από το πολιτικό γίγνεσθαι της εποχής του, αφού διαπίστωσε ότι οι συνθήκες που κάποτε μετέτρεψαν τις ιδέες σε αξίες – ικανές για την επίτευξη μιας ευδαιμονικής ζωής – πλέον έπαψαν να υφίστανται. Η αποχή εν τέλει δεν σήμαινε αποχή από τα κοινά, από τα θέλω δηλαδή του πολίτη ή τα «καθήκοντά» του (όπως τα εννοούμε σήμερα) απέναντι στην «πόλη», αλλά την διαφοροποίησή του από το υπάρχον εκφυλισμένο και διεφθαρμένο καθεστώς.

Η πολιτική στάση που ακολούθησε ο Επίκουρος, έγινε γνωστή μέσω του Πλούταρχου με την φράση «Λάθε Βιώσας», που ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων, διαστρεβλώθηκε και πέρασε ως «κάποιος που ζει λαθραία, σε βάρος των άλλων».

Τρεις αιώνες σχεδόν αργότερα ο «οραματιστής ιερέας» του Απόλλωνα Πλούταρχος τον ειρωνεύεται, λέγοντας ότι το «Λάθε Βιώσας» είναι κόλπο του Επίκουρου για να ζουν οι άλλοι στην αφάνεια και αυτός να παίρνει τη δόξα. Δεν σταμάτησε όμως εκεί. Συνέχισε τη διαστρέβλωση με μεγαλύτερη δριμύτητα. Χαρακτηριστικά αναφέρει ότι οι επικούρειοι αποτρέπουν τους μαθητές τους από «του τα κοινά πράττειν» και τους προτρέπουν να περιφρονούν τον νόμο εάν δεν υπάρχει φόβος τιμωρίας. Επίσης ότι χλευάζουν τους πολιτικούς άνδρες όπως τον Επαμεινώνδα, χαρακτηρίζοντάς τον «σκληρή καρδιά» για να εκμηδενίσουν τη φήμη του και ότι το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να φροντίζουν για την κοιλιά τους.

Ο Αθηναίος σε αντίθεση με τον Πλούταρχο δείχνει να συμφωνεί και σε ένα επίγραμμα του, υμνεί τον Επίκουρο γι’ αυτή του την θέση ως εξής:

«Ανθρωποι, μοχθείτε για τα χειρότερα και για το κέρδος

άπληστοι συγκρούσεων άρχετε και πολέμων·

ο πλούτος της φύσης όμως έχει ένα όριο

ενώ οι κενές κρίσεις μιαν απέραντη οδό,

αυτό είναι που αποκόμισε ο υιός του Νεοκλή

από τις Μούσες ή από την Πυθία των ιερών τριπόδων».

Ο Επίκουρος συμβούλευε στο βιβλίο του «Περί βίων» να μην πολιτευτείς (ούδε πολιτεύσεται), αλλά ούτε να ασκήσεις ποτέ τυραννική εξουσία (ουδέ τυραννεύσειν).Την θέση του Επίκουρου συνηγορεί και ο μαθητής του ο Κωλώτης, ο οποίος αναφέρει:

«Πρέπει να προχωρήσουμε για να πούμε πώς ένας άνθρωπος θα υποστηρίξει καλύτερα τον σκοπό της φύσης του και πώς με δική του ελεύθερη βούληση δεν πρόκειται να παρουσιαστεί για δημόσιο αξίωμα καθόλου».

Οι κατοπινοί επικούρειοι ακολούθησαν την προτροπή του κι όταν η Αθήνα έστειλε μία αντιπροσωπεία από εξέχοντες φιλοσόφους στην Ρώμη (155 π.K.E.) που στο μεταξύ είχε αναδειχθεί σε πρώτη δύναμη στη δυτική Μεσόγειο, για να διαπραγματευτούν ένα πρόστιμο 150 ταλάντων που είχε επιβάλλει η Σύγκλητος στον Δήμο της Αθήνας, απέκλεισε τους επικούρειους που αρνούνταν, για λόγους αρχής, να μετέχουν σε δημόσιες υποθέσεις. Και είναι λογική η στάση που κράτησαν, αφού το κυνήγι της εξουσίας, οι ψεύτικες φιλίες, οι κολακείες στο πλήθος και στους άρχοντες, οι ψεύτικες υποσχέσεις και οι κενού περιεχομένου φιλοδοξίες δεν ταιριάζουν στον τρόπο ζωής των επικούρειων.

«Αν καλοεξετάσει κανείς τι είναι εχθρικότερο για την φιλία και τι παραγωγικότερο για την έχθρα» έλεγε ο φιλόδημος «θα βρει την πολιτική, επειδή αυτή δίνει αφορμή στη ζήλια και γεννά τη συντρόφισσά της, την φιλοπρωτία, και τις διαφωνίες και τις αντιθέσεις».

Τη συμβουλή του Επίκουρου περί αποφυγής ενασχόλησης με την πολιτική (που και αυτή συνιστά πολιτική πράξη) πρέπει να τη δούμε σαν παραίνεση που έχει ως σκοπό να διαφυλάξει κάποιος την προσωπική του γαλήνη – και όχι ως δογματική θέση. Γι’ αυτό, άλλωστε, ο ίδιος ο Επίκουρος το διευκρινίζει:

«Όσοι φλέγονται από φιλοτιμία και φιλοδοξία και δεν μπορούν να κάνουν διαφορετικά, ας ακολουθήσουν την φυσική ορμή τους για πολιτική. Γιατί η απραγματοσύνη θα τους ταράξει περισσότερο και θα τους πληγώνει, όσο δεν τους γίνεται εκείνο που ορέγονται…».

Το «Λάθε Βιώσας» δεν σημαίνει αποχή από οποιαδήποτε πολιτική δράση. Αν διαπιστώσουμε ότι κάποιος πολιτικός είναι έντιμος και ικανός ή το απαιτήσουν ειδικές συνθήκες, τότε ο επικούρειος θα συμμετέχει, όπως μας λέει ο Σενέκας που έχει διασώσει κάποιες φράσεις του Επίκουρου. «Ο σοφός δεν θα μπλεχτεί με την πολιτική εκτός αν συντρέξουν λόγοι σοβαροί», αλλά, συνεχίζει ο Επίκουρος, «θα επιχειρήσει κάτι, μόνο όταν μπορεί να το κάνει στις κατάλληλες συνθήκες και στην κατάλληλη ευκαιρία. Μα, όταν έρθει η κατάλληλη ευκαιρία, να είναι έτοιμος να την αρπάξει».

Οι κατάλληλες συνθήκες φαίνεται ότι παρουσιάστηκαν στον Ιδομενέα, που, σύμφωνα με τη μαρτυρία του Σενέκα, κατείχε σημαντικό δημόσιο αξίωμα στη διοίκηση της πόλης της Λαμψάκου. Ο Επίκουρος του εφιστά την προσοχή μήπως αλλοτριωθεί από τα αξιώματα και τα καθήκοντά του και απομακρυνθεί από τον αρχικό του σκοπό, καταλήγοντας σε έναν δυστυχισμένο βίο.
-------------------
* Σχόλιο: Ο Πλάτων θεωρούσε ότι στον κόσμο αυτό μόνο οι ιδέες είναι πραγματικές. Όλα τα άλλα είναι πλάνη. Οι ιδέες αυτές καθαυτές είναι τα πρότυπα, τα λεγάμενα αρχέτυπα. Υπεράνω όλων βρίσκεται η ιδέα του Αγαθού που εκτός από άυλη και αόρατη, όπως όλες οι ιδέες, είναι και θεία. Οι ιδέες αυτές δεν είναι αφηρημένη σκέψη αλλά ουσία που υπάρχει ανεξάρτητα από τη σκέψη, αντικειμενικά στον πνευματικό χώρο.