ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ - Ἑκάβη (657-680)

ΘΕΡΑΠΑΙΝΑ
γυναῖκες, Ἑκάβη ποῦ ποθ᾽ ἡ παναθλία,
ἡ πάντα νικῶσ᾽ ἄνδρα καὶ θῆλυν σπορὰν
660 κακοῖσιν; οὐδεὶς στέφανον ἀνθαιρήσεται.
ΧΟ. τί δ᾽, ὦ τάλαινα σῆς κακογλώσσου βοῆς;
ὡς οὔποθ᾽ εὕδει λυπρά μοι κηρύγματα.
ΘΕ. Ἑκάβῃ φέρω τόδ᾽ ἄλγος· ἐν κακοῖσι δὲ
οὐ ῥᾴδιον βροτοῖσιν εὐφημεῖν στόμα.
665 ΧΟ. καὶ μὴν περῶσα τυγχάνει δόμων ὕπο
ἥδ᾽, ἐς δὲ καιρὸν σοῖσι φαίνεται λόγοις.
ΘΕ. ὦ παντάλαινα κἄτι μᾶλλον ἢ λέγω,
δέσποιν᾽, ὄλωλας κοὐκέτ᾽ εἶ, βλέπουσα φῶς,
ἄπαις ἄνανδρος ἄπολις ἐξεφθαρμένη.
670 ΕΚ. οὐ καινὸν εἶπας, εἰδόσιν δ᾽ ὠνείδισας.
ἀτὰρ τί νεκρὸν τόνδε μοι Πολυξένης
ἥκεις κομίζουσ᾽, ἧς ἀπηγγέλθη τάφος
πάντων Ἀχαιῶν διὰ χερὸς σπουδὴν ἔχειν;
ΘΕ. ἥδ᾽ οὐδὲν οἶδεν, ἀλλά μοι Πολυξένην
675 θρηνεῖ, νέων δὲ πημάτων οὐχ ἅπτεται.
ΕΚ. οἲ ᾽γὼ τάλαινα· μῶν τὸ βακχεῖον κάρα
τῆς θεσπιῳδοῦ δεῦρο Κασάνδρας φέρεις;
ΘΕ. ζῶσαν λέλακας, τὸν θανόντα δ᾽ οὐ στένεις
τόνδ᾽· ἀλλ᾽ ἄθρησον σῶμα γυμνωθὲν νεκροῦ,
680 εἴ σοι φανεῖται θαῦμα καὶ παρ᾽ ἐλπίδας.

***
(Έρχεται η βάγια, μαζί με άλλες δυο δούλες, κουβαλώντας ένα τυλιγμένο σώμα.)ΒΑΓΙΑ
Κοπέλες, τη δυστυχισμένη Εκάβη πού θα βρω;
αυτήν που ξεπερνάει γυναίκες κι άντρες
660 στις συμφορές; Κανένας δεν της παραβγαίνει.
ΧΟΡΟΣ
Τί θέλεις, πάλι, κακομοίρα μου, και σκούζεις;
Τέλος δεν έχουν τα πικρά μηνύματά σου.
ΒΑΓΙΑ
Φέρνω για την Εκάβη αυτόν τον πόνο.
Στις συμφορές, πώς να τα πεις τα όμορφα λόγια;
ΧΟΡΟΣ
Μα νά τηνε που βγαίνει απ᾽ τη σκηνή της
πάνω στην ώρα, για ν᾽ ακούσει αυτά που θέλεις.
ΒΑΓΙΑ
Ω δύσμοιρη κυρά, πιο δύσμοιρη
κι απ᾽ ό,τι λέω, χάθηκες, έχει πια σβήσει
το φως για σένα, ούτε παιδιά, ούτε άντρας,
ούτε πατρίδα σού έμεινε, αφανίστηκες.
ΕΚΑΒΗ
670 Δεν είπες τίποτα καινούργιο. Όσα μου κράζεις
τα ξέρω, όμως γιατί το λείψανο
της Πολυξένης μού ᾽φερες εδώ, αφού όπως μου ᾽παν
όλο το στράτευμα των Αχαιών γυρεύει
να την κηδέψει με τα ίδια του τα χέρια;
ΒΑΓΙΑ
Δεν ξέρει τίποτα, θρηνεί την Πολυξένη της
και για τα πάθη τα καινούργια ούτε που βάζει ο νους της.
ΕΚΑΒΗ
Οϊμένα, μήπως την προφήτισσα Κασάνδρα
μου κουβαλάς εδώ, τη θεοκρουσμένη;
ΒΑΓΙΑ
Για ζωντανή μιλάς, αντί να κλαις
για τούτον δω τον νεκρό· μα γιά κοίτα
το γυμνωμένο του κορμί, δεν είναι
680 κάτι που δεν το περίμενες;

Μακεδονία εν μύθοις φθεγγομένη: Μύθοι τοπικοί, Ποταμοί - Ανθεμούντας

Στις όχθες του ποταμού Ανθεμούντα μονομάχησε ο Ηρακλής με τον τρισώματο ή τρικέφαλο βασιλιά Γηρυόνη, γιο του Χρυσάορα ή του Ποσειδώνα και της κόρης του Ωκεανού Καλλιρρόης, προκειμένου ο Γηρυόνης να φέρει πίσω στην απομονωμένη Ερύθεια*, τις αγελάδες που είχε αρπάξει ο Ηρακλής εκτελώντας τον δέκατο άθλο του.
------------------------
*Ερύθεια
Νησί στην Εσπερία, κοντά στο Γιβραλτάρ, όπου βρίσκονται τα ιερά κοπάδια με τα ολοκόκκινα βόδια του  Ήλιου. Εκεί  τελειώνει ο θεός το καθημερινό του ταξίδι, έχοντας διασχίσει τον ουράνιο θόλο από τη μια μεριά του μεγάλου Ωκεανού, που περιβρέχει ολόκληρη τη γη, μέχρι την άλλη άκρη του, την Ερύθεια. Ερύθεια είναι και το όνομα μιας από τις Εσπερίδες.

«Επαναστάτης» ή κατά βάθος υποτακτικός;

«Δεν θα υποχωρήσω ποτέ»

 

Μπορεί κάποιος που φαινομενικά είναι επαναστάτης και αντιδραστικός κατά βάθος να είναι υποτακτικός και απλά να έμαθε να αντιδρά μέσω της αντεπίθεσης;

 

Επιλέγω δηλαδή αντί να υποτάσσομαι, να έχω τον αντίθετο ρόλο και γίνομαι επιθετικός και αυταρχικός. Μέσα από την επανάσταση καλύπτω τα αισθήματα της υποταγής.

 

«Οι επαναστάτες έχουν την τάση να συμπεριφέρονται λες και αυτοί είναι οι μοναδικοί άνθρωποι στον κόσμο και λες και μόνο αυτοί έχουν ανάγκες.

 

Αν ανήκετε σ’ αυτή την κατηγορία, αντιμετωπίζετε τις καταστάσεις της υποταγής υιοθετώντας το ρόλο κάποιου που είναι επιθετικός, εκδικητικός και εγωκεντρικός.

 

Επαναστατείτε. Ακόμη, όμως και στην περίπτωση αυτή, μέσα σας νιώθετε το ίδιο με τους άλλους υποταγμένους ανθρώπους: ότι είστε λιγότερο σημαντικός ή και ότι οι άλλοι άνθρωποι είναι αυτοί που σας ελέγχουν στην πραγματικότητα.

 

Η επιθετικότητά σας είναι απλά μια μάσκα την οποία φοράτε με ένα αίσθημα μειονεκτικότητας.

 

Νιώθετε να ωθείστε στα άκρα της διεκδικητικότητας. Μπορεί να φανείτε ακόμη και προσβλητικός. Οι άνθρωποι σας κατηγορούν για την ακαμψία και την αυταρχικότητά σας. Κάτω όμως από τη δυναμική παρουσία σας νιώθετε τρομοκρατημένοι από τους άλλους ανθρώπους» (Young & Klosko, 2010: 386).

 

Η αντίδραση της επαναστικότητας συνδέεται με θυμό, καθώς το άτομο συχνά νιώθει εκνευρισμό και είναι επιρρεπές στα ξεσπάσματα θυμού.

 

Ο θυμός αποτελεί ένα χαρακτηριστικό του ατόμου, που το είχε και κατά την παιδική και εφηβική ηλικία, όπου απαντούσε με θυμό στις προσπάθειες των γονιών του να το κατευθύνουν.

 

Σε κάθε περίπτωση καθοδήγησης από τους γονείς το παιδί γινόταν ανυπάκουο ή ατίθασο, ενώ μπορεί να εμφάνιζε στοιχεία ευερεθιστότητας ή προβλήματα συμπεριφοράς στο σχολείο.

 

Ακόμη και κατά την ενήλικη ζωή του, το άτομο έχει προβλήματα με διάφορες μορφές εξουσίας, ενώ συχνά χάνει την αυτοκυριαρχία του και εκφράζει το θυμό του με μη κατάλληλους τρόπους.

 

Το άτομο, δηλαδή, βρίσκεται σε μια διαρκή μάχη με την εξουσία, την οποία αντιλαμβάνεται ως εξωτερικό έλεγχο. Έτσι, αντιδρά απέναντι σε πιέσεις, εντολές ή συμβουλές και οι αντιδράσεις του είναι έντονες.

 

Ένα ακόμη χαρακτηριστικό των επαναστατών είναι οι μακροχρόνιες συγκρούσεις με τους γονείς. Δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στο ρόλο του ενήλικα και να παραμερίσουν ή να μειώσουν τις συγκρούσεις αυτές. Ουσιαστικά, παραμένουν επαναστάτες έφηβοι που κυνηγούν πράγματα που έρχονται σε αντίθεση με τις φιλοδοξίες και τα όνειρα των γονέων τους.

 

Στην πραγματικότητα, όμως, οι επαναστάτες δεν είναι περισσότερο ελεύθεροι από τους άλλους υποταγμένους ανθρώπους.

 

«Δεν επιλέγουν ελεύθερα τα ενδιαφέροντα ή τις σχέσεις τους: επιλέγουν για αυτούς οι άνθρωποι εναντίον των οποίων επαναστατούν. Αν και επιμένουν να αδιαφορούν για τους κανόνες, είναι το ίδιο υποταγμένοι σ’ αυτούς όσο και οι άνθρωποι που τους υπακούουν» (Young & Klosko, 2010: 387).

 

Το βασικό που έχει στο μυαλό του το άτομο είναι να επιλέξει το αντίθετο από αυτό που οι άλλοι το υποδεικνύουν.

 

Με αυτό τον τρόπο βρίσκεται σε μια διαρκή κατάσταση αντίδρασης και κατευθύνεται από τις υποδείξεις των άλλων, όχι όμως με το να τις πραγματοποιεί, αλλά με το να τις απορρίπτει και να κάνει το αντίθετο.

 

Στη συμπεριφορά του ο επαναστάτης παρουσιάζεται ως αυταρχικός και καταπιεστικός. Όταν θα αναγκαστεί να υποταχθεί σε κάποιους ανθρώπους θα βρει κάποιους άλλους ώστε να ξεσπάσει το θυμό που συσσωρεύει.

 

Το άτομο μπορεί να κινείται ανάμεσα στα δύο άκρα, και από τη μία πλευρά να είναι δουλοπρεπής και πρόθυμος να ικανοποιήσει τις ανάγκες των άλλων και από την άλλη απαιτητικός και οξύθυμος.

Ρίλκε: Η παιδική ηλικία

Η παιδική ηλικία – τι ήταν στ' αλήθεια; Τι ήταν η παιδική ηλικία; Πως αλλιώς να ρωτήσει να μάθει κανείς γι' αυτήν χωρίς να κάνει τούτη την αμήχανη ερώτηση – τι ήταν – εκείνη η φλόγα, η έκπληξη, η αδιάλειπτη αίσθηση πως δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς, εκείνη η γλυκιά, η βαθιά, η ακτινοβολούσα αίσθηση των δακρύων που σου πλημμυρίζαν τα μάτια; Τι ήταν;

 

Συμβαίνει οι περισσότεροι άνθρωποι να αγνοούν παντελώς πόσο όμορφος είναι ο κόσμος και πόση μεγαλοπρέπεια φανερώνεται στα πιο μικρά πράγματα, σ' ένα λουλούδι, σε μια πέτρα, στο φλοιό ενός δέντρου ή στο φύλλο μιας σημύδας. Οι ενήλικες, που έχουν δουλειές και έγνοιες και βασανίζονται με λεπτομέρειες και τίποτ' άλλο, παύουν σιγά – σιγά να βλέπουν όλα ετούτα τα πλούτη που τα παιδιά, όταν είναι προσεχτικά και καλά, γρήγορα τα αντιλαμβάνονται κι αρχίζουν να τ' αγαπούν με όλη τους τη καρδιά.

Και όμως θα ήταν ότι πιο όμορφο, αν από την άποψη αυτή οι άνθρωποι παρέμεναν προσεχτικά και καλά παιδιά, μ' ένα αίσθημα αγαθότητας και ευσέβειας, και αν δεν έχαναν την ικανότητα να χαίρονται το ίδιο αντικρίζοντας το φύλλο μιας σημύδας ή το φτερό ενός παγωνιού ή τη φτερούγα μιας κουρούνας, όσο και αντικρίζοντας μια μεγάλη οροσειρά ή ένα λαμπρό παλάτι. Το μικρό δεν είναι μικρό καθεαυτό, ούτε και το μεγάλο μεγάλο. Ένα κάλλος, μεγάλο και αιώνιο, διατρέχει τον κόσμο ολόκληρο κι είναι δίκαια μοιρασμένο σε μικρά και μεγάλα πράγματα, διότι ως προς τα σημαντικά και τα ουσιώδη δεν υπάρχει αδικία σ' ολόκληρη τη γη.

Η Τέχνη είναι μια παιδική ηλικία

Δεν υπάρχει στην πραγματικότητα ωραιότερος τρόπος για να δοκιμάσουμε πόσο αληθινή είναι η δύναμη της ζωής απ' το να αναγνωρίσουμε και να αδράξουμε τη χαρά, να συλλάβουμε, δίχως τίποτα παραπανήσιο και περιττό, με την ίδια τη δύναμη της χαράς, μ' εκείνη σαν μέτρο, την πληρότητα και την αγάπη που ακτινοβολούν ορισμένες μέρες: σε τελική ανάλυση κι ένα παιδί αυτό ακριβώς αυτό κάνει, βρισκόμαστε πιο κοντά στην ουσία της ζωής όταν, με τον δικό μας τρόπο, μοιάζουμε όσο το δυνατό περισσότερο με τα παιδιά!

Γιατί, να ξοδέψουμε τη ζωή μας εγκλωβισμένοι στα ήθη που μας ζώνουν σαν στενός κορσές και δεν μας επιτρέπουν να αγγίξουμε την αόρατη ψυχή, ετούτη τη χορεύτρια ανάμεσα στα αστέρια!

Τη ζωή δεν την κατακτούμε με την «μόρφωση» παρά με την αμεσότητα, εκεί όπου υπάρχει δόσιμο, όπου υπάρχει δέος, μια ευφροσύνη αποφασιστικότητα και μια μεγάλη καρδιά. Το ερώτημα λοιπόν είναι το εξής: λαχταρά η καρδιά σας ένα και μόνο πράγμα; Και είναι το πράγμα αυτό το θέατρο στη σπουδαιότερη και ευγενέστερη μορφή του; Και είναι το πράγμα αυτό το θέατρο στη σπουδαιότερη και ευγενέστερη μορφή του; Και ανήκετε στην καρδιά εκείνη, που ξεσηκώθηκε για ένα και μόνο πράγμα, ψυχή τε και σώματι; Ή ανήκετε και σε άλλα πράγματα και επιθυμίες και προθέσεις; Ορίστε, δοκιμάστε τον εαυτό σας.

Πάντοτε πίστευα ότι διευκολύναμε ή ακόμα και γλιτώσαμε τα παιδιά μας από πολλά, εν μέρει χωρίς καθόλου να το παλέψουμε, απλώς και μόνο επειδή κάποια συγκεκριμένα δεδομένα, που προέκυψαν από ευρήματα της ψυχολογίας, είτε τα γνωρίζουμε είτε όχι, έγιναν άθελά μας μια πραγματικότητα μέσα μας. Κι είναι πολύ πιθανότερο να ενεργήσουμε στηριζόμενοι σε αυτά παρά στις αρχές και τις ηθικές αξίες που συνεχίζουν, κατά κάποιο τρόπο, να μας ακολουθούν και που ως γονείς θεωρήσαμε εαυτούς, θα 'λεγε κανείς, «εξ επαγγέλματος» υπόχρεους να τις παραλάβουμε απ' τους παλαιότερους....

Το να έχεις παιδική ηλικία σημαίνει να ζεις χίλιες ζωές πριν από τη μία.

Η παιδική ηλικία είναι μια χώρα εντελώς ανεξάρτητη απ' τα πάντα – η μόνη, στην οποία υπάρχουν βασιλιάδες. Γιατί να πάρει κανείς το δρόμο της εξορίας; Γιατί να μην μεγαλώσει και ωριμάσει σ' αυτή τη χώρα; Γιατί να συνηθίσει σε όσα πιστεύουν οι άλλοι; Υπάρχει τάχα εκεί περισσότερη αλήθεια απ' ότι σε αυτό που πιστεύει κανείς με την πρώτη, δυνατή, παιδική εμπιστοσύνη;

Θυμάμαι ακόμη το κάθε πράγμα είχε τότε μιαν ιδιαίτερη σημασία και υπήρχαν πράγματα αμέτρητα. Και κανένα δεν είχε μεγαλύτερη αξία από κάποιο άλλο. Βασίλευε δικαιοσύνη ανάμεσά τους. Στο καθένα δινόταν κάποια στιγμή η ευκαιρία να φανεί μοναδικό, να γίνει μoίρα: ένα πουλί, που είχε φτάσει φτερουγίζοντας μες στη νύχτα, και καθόταν τώρα, σκοτεινό και σοβαρό, πάνω στο αγαπημένο μου δέντρο, μια καλοκαιρινή βροχή, που μεταμόρφωνε τον κήπο, έτσι ώστε καθετί πράσινο αποκτούσε βάθος και λάμψη, ένα βιβλίο, μες στις σελίδες του οποίου βρισκόταν ένα λουλούδι, ποιος ξέρει τίνος, ένα βότσαλο με ξένη μορφή, στην οποία μπορούσα εγώ να δώσω νόημα – όλα έμοιαζαν έτσι που σ" έκαναν να νοιώθεις πως ξέρεις για κείνα πολύ περισσότερα απ' τους μεγάλους.

Θαρρείς και κάθε πράγμα μπορούσε να σε κάνει ευτυχισμένο και τρανό, αλλά και να σε σκοτώσει.

Nαι, είναι πράγματι έτσι: βαθιά μέσα του ο καθένας μας είναι σαν μια εκκλησία, κι οι τοίχοι διακοσμημένοι με εορταστικές αγιογραφίες. Κατά την πρώιμη παιδική ηλικία, όταν η πρόσβαση σε τούτη τη μεγαλοπρέπεια παραμένει ελεύθερη, είναι ακόμη πολύ σκοτεινά για να δούμε τις εικόνες. Μετά, καθώς η αίθουσα αρχίζει να φωτίζεται σιγά – σιγά, έρχονται οι εφηβικές ανοησίες και οι εσφαλμένοι πόθοι και η διψασμένη ντροπή, οι οποίες καλύπτουν τον έναν τοίχο μετά τον άλλον. Και κάποιοι άλλοι προχωρούν μακριά μες στη ζωή και φεύγουν χωρίς ούτε καν να υποψιαστούν την παλιά μεγαλοπρέπεια κάτω από τη νηφαλιότητα της φτώχιας. Μακάριος όμως όποιος την αισθανθεί, την βρεί και κρυφά την αποκαλύψει. Προσφέρει δώρο στον εαυτό του. Και σ" αυτό τον εαυτό θα επιστρέψει. Οι γονείς ποτέ δεν θα έπρεπε να θέλουν μας διδάξουν τη ζωή, διότι μας διδάσκουν τη δική τους ζωή.

Έτσι όπως έχουν τα πράγματα σήμερα, μπορούμε ασφαλώς να ισχυριστούμε ότι τόσο οι καλοί όσο και οι κακοί γονείς, τόσο τα καλά όσο και τα κακά σχολεία, αδικούν το παιδί. Παραγνωρίζουν το παιδί γενικά, εκκινώντας από μια εσφαλμένη συνθήκη, τη συνθήκη του ενήλικα που νιώθει ανώτερος απέναντι στο παιδί, αντί να αναγνωρίσει πως, σε ορισμένες στιγμές, οι πιο σπουδαίοι άνθρωποι πάσχισαν να γίνουν ίσοι και αντάξιοι ενός παιδιού.

Αχ, μακάρι οι γονείς μας να γεννιόνταν μαζί μας, πόσα πισωγυρίσματα και πόσες πίκρες θα γλιτώναμε. Με γονείς και παιδιά δεν μπορούν παρά να περπατούν αδιάκοπα ο ένας πλάι στον άλλο, ποτέ μαζί, βαθιά τάφρος τους χωρίζει, πάνω απ' την οποία μπορούν κάπου – κάπου να περάσουν λίγη αγάπη ο ένας στον άλλο.

Καθένας μας θα έπρεπε να οδηγείται μόνο μέχρι το σημείο εκείνο όπου καθίσταται πλέον ικανός να σκέφτεται μόνος του, να δουλεύει μόνος του, να μαθαίνει μόνος του.

Ελάχιστες είναι οι μεγάλες αλήθειες που μπορούμε να ξεστομίσουμε ενώπιον μιας ομάδας ανθρώπων χωρίς να πληγώσουμε έστω κι έναν ανάμεσά τους: μόνον αυτές είναι δουλειά του σχολείου. Το σχολείο θα έπρεπε πάνω απ΄ όλα να λογαριάζει το άτομο, όχι την τάξη: η ζωή κι ο θάνατος κι η μοίρα, κι αυτά στο κάτω – κάτω για το άτομο φτιάχθηκαν. Το σχολείο θα πρέπει να αποκτήσει μια σχέση με όλα αυτά, με τα πραγματικά μεγάλα γεγονότα, εάν θέλει να ξαναζωντανέψει.

Υπάρχουν τόσα παιδιά που κατάφεραν μεν αργότερα να ζήσουν μια ζωή πλούσια και ολοκληρωμένη, ως εφόδιο, ωστόσο, δεν τους δόθηκε, για διάφορους λόγους, τίποτε παραπάνω για να πορευτούν πέρα από την ζωή την ίδια, γυμνή και καθαρή. Το να σου δοθεί αυτό μονάχα και να σε βάλουν έπειτα ανάμεσα στους ανθρώπους, δεν είναι το χειρότερο που μπορεί να σου συμβεί: δύναμη, ζήλος, ακόμη και μεγαλείο κατάφεραν να ευδοκιμήσουν σε ένα τέτοιο καθεστώς έλλειψης προστασίας, τούτη η έλλειψη, αν θέλουμε κάπως να παρηγορηθούμε γι' αυτήν, είναι κομμάτι της ζωής με τρόπο πολύ πιο άμεσο απ' ότι μια προστασία, που παρέχεται με ισχυρογνωμοσύνη, έτσι που τα περισσότερα «προστατευμένα» παιδιά να μεγαλώνουν τελικά φτωχικά και περιορισμένα.

Φ. Πεσσόα: Αυτό που αγαπάμε είναι μια δική μας έννοια και ο εαυτός μας

Όλοι τους έχουν, όπως εγώ, μια καρδιά ενθουσιώδη και λυπημένη. Τους γνωρίζω καλά.

Κάποιοι είναι παιδιά για θελήματα, άλλοι υπάλληλοι γραφείου, άλλοι μικρέμποροι, άλλοι πάλι οι νικητές των καφενείων και των μαγέρικων, ένδοξοι χωρίς να το γνωρίζουν μέσα στην έκσταση του εγωτικού τους λόγου, ικανοποιημένοι μέσα στη σιωπή του φιλάργυρου εγωτισμού τους χωρίς τίποτα το πολύτιμο για να φυλάξουν.

Αλλά όλοι τους είναι ποιητές, οι καημένοι, και σέρνουν, στα μάτια μου, όπως και εγώ στα δικά τους, την ίδια αθλιότητα της κοινής μας απρέπειας.

Όλοι τους, όπως κι εγώ, έχουν το μέλλον πίσω τους.

Ποτέ δεν αγαπάμε κάποιον. Αγαπάμε απλώς την ιδέα που σχηματίζουμε για κάποιον.

Τελικά αυτό που αγαπάμε είναι μια δική μας έννοια και ο εαυτός μας.

Αυτό είναι αλήθεια σε όλη την κλίμακα του έρωτα.

Στο σεξουαλικό έρωτα αναζητάμε τη δική μας απόλαυση με τη μεσολάβηση ενός ξένου κορμιού.

Στον έρωτα που διαφέρει από τον σεξουαλικό αναζητάμε τη δική μας απόλαυση με τη μεσολάβηση μιας δική μας ιδέας.

Ο αυνανιστής είναι αποτρόπαιος, αλλά, στην απόλυτη αλήθεια, ο αυνανιστής είναι η απόλυτη λογική έκφραση του ερωτευμένου.

Είναι ο μόνος που δεν προσποιείται μήτε κοροϊδεύει τον εαυτό του.

Να λες. Να ξέρεις να λες.

Να ξέρεις να υπάρχεις μεσ' από τη γραπτή φωνή και τη νοητική εικόνα!

Η ζωή δεν αξίζει τίποτα παραπάνω: το παραπάνω είναι άντρες και γυναίκες, υποθετικοί έρωτες και ματαιοδοξίες ψεύτικες, προφάσεις της πέψης και της λήθης, άνθρωποι που κινούνται πάνω κάτω, σαν ζώα όταν ανασηκώνουμε μια πέτρα, κάτω από τον μεγάλο αφηρημένο βράχο του γαλάζιου χωρίς νόημα ουρανού.

Η λογοτεχνία που είναι η τέχνη παντρεμένη με τη σκέψη και η πραγματοποίηση χωρίς το ελάττωμα της πραγματικότητας, μου φαίνεται πως είναι ο σκοπός προς τον οποίο έπρεπε να τείνει κάθε ανθρώπινη προσπάθεια, αν ήταν πραγματικά ανθρώπινη και όχι μια επιπολαιότητα του ζωώδους.

Πιστεύω πως λέω κάποιο πράγμα είναι διατηρώ την αρετή του και του αφαιρώ τον τρόμο.

Οι αγροί είναι πιο πράσινοι στο λόγο παρά στην πρασινάδα τους. Τα άνθη, αν περιγράφονταν με φράσεις που τα περιγράφουν στο χώρο της φαντασίας, θα είχαν χρώματα ανεξίτηλα που η ζωή των κυττάρων δεν επιτρέπει.

Επανάσταση; Αλλαγή;

Αυτό που θέλω στ' αλήθεια από τα βάθη της ψυχής μου είναι να φύγουν τα άτονα σύννεφα που πασαλείβουν με μια γκρίζα σαπουνάδα τον ουρανό.

Αυτό που θέλω είναι να δω το γαλάζιο να προβάλλει ανάμεσα τους, αλήθεια βέβαιη και ξεκάθαρη γιατί τίποτα δεν είναι και ούτε θέλει να είναι.

Ανασυνθέτοντας διαρκώς τον εαυτό μου, τον κατέστρεψα.

Από την πολλή σκέψη του εαυτού μου είμαι πια οι σκέψεις μου και όχι εγώ.

Με βυθομέτρησα και άφησα να πέσει ο βυθομετρητής.

Ζω για να σκέφτομαι αν έχω βάθος ή όχι, χωρίς πια άλλο βυθομετρητή πέρα από το βλέμμα μου, που μου δείχνει, φωτεινό πάνω στο σκούρο φόντο του καθρέφτη του τεράστιου πηγαδιού, το πρόσωπό μου να με κοιτάζει ενώ το κοιτάζω.

Μακάριος αυτός που δεν απαιτεί από τη ζωή περισσότερα απ' όσα αυτή του δίνει αυθόρμητα, καθοδηγούμενος από το ένστικτο της γάτας, που αναζητεί τον ήλιο όταν υπάρχει ήλιος, και, όταν δεν υπάρχει, τη ζέστη, όπου κι αν αυτή βρίσκεται.

Πιστεύω, ιδανικά, γυναίκα ή επάγγελμα – όλα αυτά είναι κελί και χειροπέδες.

Να είσαι και να παραμένεις ελεύθερος.

Η ίδια η φιλοδοξία, αν γίνει υπερηφάνεια και πάθος, είναι ένα φορτίο, και δεν θα νιώθαμε υπερήφανοι αν κατανοούσαμε ότι είναι ένα σχοινί από το οποίο μας τραβάνε.

Όχι, ούτε καν δεσμούς με τον εαυτό μας!

Ελεύθεροι από τον εαυτό μας και από τους άλλους, στοχαστικοί χωρίς έκσταση, σκεπτόμενοι χωρίς συμπέρασμα, θα ζήσουμε, απελευθερωμένοι από τον Θεό, το μικρό διάλλειμα που η διάσπαση της προσοχής των δημίων παραχωρεί στην έκσταση μας στη διάρκεια της παρέλασης.

Αύριο μας περιμένει η γκιλοτίνα. Αν δεν είναι αύριο είναι μεθαύριο.

Ας βγάλουμε περίπατο στον ήλιο την ανάπαυση μας πριν από το τέλος, αγνοώντας συνειδητά τους σκοπούς και τις συνέπειες.

Ο ήλιος θα χρυσίσει τα χωρίς ρυτίδες μέτωπά μας, και η αύρα θα φέρει δροσιά σε όσους έπαψαν να ελπίζουν.

 

Φερνάντο Πεσσόα, Το βιβλίο της ανησυχίας

Κοιτάξτε προσεκτικά ό,τι βρίσκεται κάτω από τα πόδια σας

Σήμερα, πολλοί άνθρωποι έχουν χάσει τον βηματισμό τους – ανησυχούν πολύ και βρίσκονται σε σύγχυση· δεν ξέρουν πώς να ζήσουν τη ζωή τους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αναζητούν την περιπέτεια: έτσι προσπαθούν να επιτύχουν τη διανοητική τους ισορροπία. Αλλά δεν τα καταφέρνουν. Ακόμη και αν πατήσετε το κουμπί της επανεκκίνησης στη ζωή, η περιπέτεια παραμένει μακριά από την καθημερινότητά σας.

Όταν επιστρέφετε στην κανονικότητα, το άγχος συσσωρεύεται και το μυαλό κατατρίβεται με μικροπράγματα. Νιώθετε φορτωμένοι, και τότε αναζητάτε πάλι κάτι εξαιρετικό. Μήπως αυτός ο φαύλος κύκλος σάς φαίνεται γνωστός;

Ανεξάρτητα από το πόσο σας στρεσάρει η πολυπλοκότητα της ζωής, το ν’ αλλάξετε τα πράγματα δεν είναι απλή υπόθεση. Αν ο κόσμος δε λειτουργεί όπως θέλετε, ίσως είναι προτιμότερο να αλλάξετε εσείς οι ίδιοι. Τότε, ανεξάρτητα από το πώς είναι ο κόσμος γύρω σας, θα μπορείτε να κινείστε άνετα και εύκολα.

Η αταξία στο μυαλό σας φαίνεται στα πόδια σας

Λένε, από παλιά, ότι μπορούμε να πάρουμε πολλές πληροφορίες για ένα σπίτι από την είσοδο κιόλας – ειδικά στα ιαπωνικά σπίτια, όπου, μπαίνοντας, βγάζουμε τα παπούτσια μας. Από το αν τα παπούτσια είναι ευθυγραμμισμένα ή άνω κάτω βγάζουμε συμπέρασμα για τη διανοητική κατάσταση των ενοίκων. Αυτή η λεπτομέρεια αποκαλύπτει πολλά.

Στο Ζεν υπάρχει η εξής προτροπή: «Κοιτάξτε προσεκτικά ό,τι βρίσκεται κάτω από τα πόδια σας». Το νόημά της είναι κυριολεκτικό, αλλά υποδηλώνει επίσης ότι εκείνοι που δε δίνουν προσοχή στα βήματά τους δεν μπορούν να γνωρίσουν τον εαυτό τους και δεν ξέρουν πού πηγαίνει η ζωή τους. Ίσως ακούγεται υπερβολή, αλλά ένα τέτοιο μικροπραγματάκι μπορεί να έχει τεράστια σημασία για τον τρόπο ζωής.

Όταν γυρίζετε στο σπίτι, βγάλτε τα παπούτσια σας και παρατάξτε τα με φροντίδα στην μπροστινή πόρτα. Γι’ αυτή την απλή κίνηση χρειάζονται μόνο τρία δευτερόλεπτα.

Καλλιεργώντας αυτή τη συνήθεια, τα πάντα στη ζωή σας θα γίνουν με ανεξήγητο τρόπο καθαρότερα και ομαλότερα. Η ζωή σας θα ομορφύνει. Τέτοια είναι η ανθρώπινη φύση. Αρχικά, προσπαθήστε να στρέψετε την προσοχή σας στα πόδια σας. Ευθυγραμμίζοντας τα παπούτσια σας, κάνετε το επόμενο βήμα στην πορεία σας.

ΣΟΥΝΜΙΟ ΜΑΖΟΥΝΟ, ΖΕΝ Ή η τέχνη της απλής ζωής

Σε όσους τη νύχτα ονειρεύονται

Άνθρωποι που στον ύπνο τους τη νύχτα ονειρεύονται γνωρίζουν ένα ξεχωριστό είδος ευτυχίας που δεν περικλείεται στον κόσμο της ημέρας, μια γαλήνια έκσταση και άνεση στην καρδιά που είναι σαν μέλι στη γλώσσα.

Γνωρίζουν επίσης ότι η πραγματική δόξα των ονείρων ενυπάρχει στην ατμόσφαιρα της απεριόριστης ελευθερίας τους. Δεν είναι η ελευθερία του δικτάτορα που επιβάλλει τη βούλησή του στον κόσμο, αλλά η ελευθερία του καλλιτέχνη που δεν έχει βούληση, που είναι ελεύθερος από βούληση.

Η απόλαυση του αληθινού ονειροπόλου δεν έγκειται στην ουσία του ονείρου, αλλά στο ότι εκεί συμβαίνουν πράγματα στα οποία ο ίδιος δεν έχει την παραμικρή ανάμειξη, και βρίσκονται εντελώς έξω από τον δικό του έλεγχο.

Μεγάλα τοπία αυτοδημιουργούνται, μεγάλες εξαίσιες εικόνες, πλούσια και φίνα χρώματα, δρόμοι, σπίτια που ποτέ δεν έχει δει, ούτε ακούσει για αυτά. Ξένοι εμφανίζονται και είναι φίλοι ή εχθροί, παρότι το πρόσωπο που ονειρεύεται δεν έχει ποτέ κάνει τίποτα για αυτά. Οι ιδέες φυγής και αναζήτησης επανέρχονται στα όνειρα εξίσου γοητευτικές. Κι όλοι λένε υπέροχα πνευματώδη σχόλια.

Είναι αλήθεια ότι, αν τα φέρει στον νου του την ημέρα, ξεθωριάζουν και χάνουν το νόημά τους γιατί ανήκουν σ’ ένα άλλο πεδίο, αλλά, μόλις αυτός που ονειρεύεται ξαπλώνει τη νύχτα, η ροή κλείνει και πάλι, κι εκείνος θυμάται πόσο υπέροχα ήταν. Περιβάλλεται διαρκώς από ένα αίσθημα απέραντης ελευθερίας που τον διατρέχει σαν αέρας, σαν φως – μια υπερκόσμια ευδαιμονία. Είναι ένα άτομο προνομιούχο όποιος δεν έχει τίποτα να κάνει, αλλά για την ανάπτυξη και την ευχαρίστησή του συμπράττουν όλα. Οι βασιλιάδες θα του προσφέρουν δώρα. Λαμβάνει μέρος σε μια μεγάλη μάχη ή γιορτή και αναρωτιέται αν πρέπει, εν μέσω αυτών των γεγονότων, να είναι τόσο προνομιούχος, ώστε να μένει ξαπλωμένος.

Όταν αρχίζεις να χάνεις τη συνείδηση της ελευθερίας και όταν η ιδέα της αναγκαιότητας εισβάλλει στον κόσμο, όταν υπάρχει κάτι βιαστικό και επείγον, όταν έχεις να γράψεις ένα γράμμα, να προφτάσεις το τρένο, όταν πρέπει να δουλέψεις για να μπορούν τα άλογα του ονείρου να καλπάσουν και τα τουφέκια να ρίξουν, τότε είναι που το όνειρο εξασθενεί και μετατρέπεται σε εφιάλτη – το χειρότερο και κατώτερο είδος ονείρου.

Αγάπη - Έλξη - Εμπιστοσύνη

“Στενή σχέση” λέμε μια συναισθηματική σχέση που ξεφεύγει από την πεπατημένη γιατί ξεκινάει από μια σιωπηρή συμφωνία: ακυρώνουμε μέσα μας το φόβο μήπως εκτεθούμε και δεσμευόμαστε να είμαστε αυτοί που είμαστε. Μια σχέση γίνεται δεσμός ανάλογα με το πόσο σέβομαι όσα έχουμε πει και με το πόσο ξέρω, εκ των προτέρων, ότι μπορώ να υπολογίζω σε σένα. Η στενή σχέση μου επιτρέπει, όπως καμία άλλη, την απόλυτη έκφραση αυθεντικότητας.

Η ευθύτητα, η ειλικρίνεια και η εμπιστοσύνη είναι πραγματικά εξαιρετικά σημαντικά για να τα χαρίσει κανείς στον πρώτο τυχόντα. Το δίχως άλλο, η στενή σχέση ΕΙΝΑΙ εξ ορισμού ευάλωτη και συνεπώς αναπόφευκτα επικίνδυνη. Με την καρδιά μου ορθάνοιχτη, το κακό που μπορεί να μου κάνει αυτός που είναι δίπλα μου και έχω μαζί του μεγάλη οικειότητα, είναι πολύ μεγαλύτερο απ' ότι σε οποιαδήποτε άλλη σχέση. Η αφοσίωση συνεπάγεται ότι βγάζω την πανοπλία και μένω εκτεθειμένος, ευαίσθητος και απροστάτευτος.

Έχω στενή σχέση με κάποιον, σημαίνει ότι του δίνω τα εργαλεία και το κλειδί για να μπορέσει να με βλάψει, είμαι όμως βέβαιος πως δεν πρόκειται να το κάνει. Γι' αυτό η στενή σχέση είναι κάτι που δεν παραχωρείται γρήγορα, αλλά πλάθεται μέσα σε μια συνεχή διαδικασία εξέλιξης και αλλαγής. Παίρνουμε όλα τα ρίσκα στη σειρά, γινόμαστε αφοσιωμένοι, και όσο περισσότερο μας αποδέχονται, τόσο αποκαλύπτουμε τα μυστικά μας και κάνουμε εκμυστηρεύσεις.

Μια στενή σχέση θα προκύψει μόνο αν σταθώ ικανός να παρακάμπτω τις δυσκολίες, να χαίρομαι και να στηρίζομαι στις ομοιότητες και τα κοινά μας σημεία, ενώ δέχομαι και σέβομαι τις διαφορές μας.

Οι ομοιότητες μας φέρνουν κοντά.

Οι διαφορές μας επιτρέπουν να επωφελούμαστε από την σχέση μας.

Το θέμα είναι: μπορώ να έχω μια στενή σχέση με κάποιον που δεν μου αρέσει;

Η απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα είναι: ΟΧΙ

Για να δημιουργηθεί μια στενή σχέση υπάρχουν κάποια πράγματα που ΠΡΕΠΕΙ να συμβαίνουν.

Είναι οι τρεις πλευρές του ανθρώπινου δεσμού, στο οποίο στηρίζονται όλα όσα αποτελούν μια στενή σχέση:

Αγάπη
Έλξη
Εμπιστοσύνη

Φανταστείτε…

Φανταστείτε ότι σας έχει δοθεί η άδεια να είστε ευτυχισμένοι και να απολαμβάνετε την κάθε στιγμή. Η ζωή σας δεν επιφυλάσσει πια την παραμικρή σύγκρουση με τον εαυτό σας ή με τους άλλους.

Φανταστείτε ότι ζείτε χωρίς να φοβάστε να εκφράσετε τις επιθυμίες σας. Γνωρίζετε τι δεν θέλετε, γνωρίζετε τι θέλετε και πότε το θέλετε. Είστε ελεύθεροι να αλλάξετε τη ζωή σας και να της δώσετε τη μορφή που πραγματικά επιθυμείτε. Δεν φοβάστε να ζητήσετε αυτό που έχετε ανάγκη, δεν φοβάστε να πείτε ναι ή να πείτε όχι.

Φανταστείτε ότι ζείτε δίχως την αγωνία της κρίσης των άλλων. Δεν προσαρμόζετε πια τη συμπεριφορά σας σύμφωνα με το τι πιθανόν να πιστεύουν οι άλλοι για σας. Δεν αισθάνεστε πια υπεύθυνοι για τις γνώμες των άλλων. Δεν νιώθετε την ανάγκη να ελέγξετε κανέναν, ούτε κανείς ελέγχει εσάς.

Φανταστείτε ότι ζείτε δίχως να κρίνετε τους ανθρώπους γύρω σας. Μπορείτε εύκολα να συγχωρήσετε και να ξεχάσετε τις κρίσεις που κάνατε στο παρελθόν. Δεν αισθάνεστε πια την ανάγκη να έχετε δίκιο, ούτε την ανάγκη να αποδεικνύετε ότι οι άλλοι κάνουν λάθος. Σέβεστε τον εαυτό σας και τους άλλους και, σε αντάλλαγμα, σας σέβονται κι εκείνοι.

Φανταστείτε ότι ζείτε αγαπώντας ακόμα κι όταν δεν σας αγαπούν. Δεν σας τρομάζει πια η απόρριψη και δεν νιώθετε την ανάγκη της αποδοχής. Μπορείτε να πείτε «σ’ αγαπώ» χωρίς ντροπή και χωρίς να υπάρχει συγκεκριμένος λόγος. Μπορείτε να προχωρήσετε μπροστά με την καρδιά ορθάνοιχτη, δίχως να φοβάστε μήπως πληγωθείτε.

Φανταστείτε ότι ζείτε χωρίς να φοβάστε να διακινδυνεύσετε ή να εξερευνήσετε τη ζωή. Δεν έχετε την αγωνία της απώλειας. Δεν φοβάστε να ζείτε μέσα στον κόσμο και δεν φοβάστε να πεθάνετε.

Φανταστείτε ότι αγαπάτε τον εαυτό σας ακριβώς όπως είναι. Αγαπάτε το σώμα σας ακριβώς όπως είναι και το ίδιο αγαπάτε και τα συναισθήματά σας. Ξέρετε ότι είστε τέλειος/α ακριβώς όπως είστε.

Φυσικοί λαμβάνουν στιγμιότυπα κβαντικών μετρήσεων χωρίς καταστροφή κβαντικής πληροφορίας

Οποιοσδήποτε εξοικειωμένος με την κβαντική μηχανική γνωρίζει ότι η δράση της μέτρησης καταστρέφει (την όλη υπέρθεση) και αναγκάζει το κβαντικό σύστημα να βρεθεί σε μία από τις δύο βασικές κλασικές καταστάσεις (=ονομάζεται καταστροφή της υπέρθεσης ή κατάρρευση της κυματοσυνάρτησης). Όμως, νέα έρευνα δείχνει ότι ορισμένες μετρήσεις δεν καταστρέφουν όλες τις κβαντικές πληροφορίες στην διαδικασία. Αποκαλύπτει επίσης ότι οι μετρήσεις δεν είναι στιγμιαίες, αλλά αντί αυτού βαθμιαία μετατρέπουν καταστάσεις υπέρθεσης σε κλασικές καταστάσεις.

Η ιδέα ότι η όλη υπέρθεση καταστρέφεται όταν γίνεται μια μέτρηση είχε μια υποκείμενη υπόθεση της κβαντικής μηχανικής όπως διαμορφώνονταν από τον John von Neumann και άλλους στη δεκαετία του 1930. Δυο δεκαετίες αργότερα, ωστόσο, ο Gerhart Lüders υποστήριξε θεωρητικά ότι ορισμένες «ιδεατές» μετρήσεις θα πρέπει να οδηγήσουν σε κατάρρευση υπερθέσεις ιδιαίτερων καταστάσεων που ερευνώνται και να αφήσουν άλλες άθικτες. Έτσι, υποστήριξε, μια σειρά τέτοιων μετρήσεων που θα πρέπει να διατηρούν τη κβαντική συνάφεια.

Στην τελευταία εργασία, ο Markus Hennrich και συνάδελφοί του στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης, στη Σουηδία μαζί με ερευνητές στα Πανεπιστήμια της Siegen στη Γερμανία και της Σεβίλλης στην Ισπανία, πραγματοποίησαν μια ιδεατή μέτρηση που περιλάμβανε ένα μόνο ιόν στροντίου. Όπως αναφέρουν στο Physical Review Letters, άρχισαν χρησιμοποιώντας ένα λέιζερ για να θέσουν το ιόν σε υπέρθεση δυο καταστάσεων (από τρεις πιθανές), με κάθε κατάσταση να αντιστοιχίζεται σε ένα διαφορετικό ενεργειακό επίπεδο του εξώτατου ηλεκτρονίου του ιόντος. Στη συνέχεια χρησιμοποίησαν σύντομο παλμό από άλλο λέιζερ για να διεγείρουν το ιόν σε μια από τις τρεις καταστάσεις, κάνοντάς το να φθορίζει – μια ιδεατή μέτρηση σύμφωνα με τα κριτήρια του Lüders.

Έμμεση ανίχνευση

Σε αυτή τη μέτρηση, ένα μόνο φωτόνιο εκπέμπεται σε μια τυχαία κατεύθυνση, κάνοντάς το δύσκολο να ανιχνευτεί άμεσα. Αντί αυτής ο Hennrich και οι συνάδελφοί του πραγματοποίησαν αυτή που είναι γνωστή ως διαδικασία τομογραφίας. Αυτή περιλαμβάνει χρήση παλμών λέιζερ που αποκαλύπτουν, για κάθε πιθανό συνδυασμό των καταστάσεων υπέρθεσης, εάν η υπέρθεση καταστράφηκε ή διατηρήθηκε.

Επαναλαμβάνοντας τη διαδικασία αυτή πολλές φορές, οι ερευνητές βρήκαν ότι η διέγερση και η εκπομπή κατέστρεψε όλες τις υπερθέσεις που σχετίζονται με την κατάσταση που ερευνήθηκε. Οι άλλες υπερθέσεις, ωστόσο, παρέμειναν άθικτες. Σύμφωνα με τον Hennrich, αυτό δείχνει ότι αυτός και οι συνάδελφοί του είχαν πράγματι πραγματοποιήσει μια ιδεατή μέτρηση. Επιπρόσθετα, το γεγονός ότι δεν χρειάστηκε να ανιχνεύσουν τα εκπεμπόμενα φωτόνια δείχνουν ότι οι διαδικασίες μέτρησης δεν εξαρτιόνταν από την παρουσία παρατηρητή. «Συνέβη ήδη ως αποτέλεσμα ενός φωτονίου φθορισμού που εκπέμπονταν στο περιβάλλον», αναφέρει.

Ασθενής μέτρηση

Η ομάδα στη συνέχεια μελέτησε τη δυναμική των διαδικασιών μέτρησης με μεταβαλλόμενη ισχύ του λέιζερ που χρησιμοποιήθηκε για να διεγείρει το ιόν. Η ιδέα ήταν να μειώσουν την ισχύ έτσι που για το ιόν δεν ήταν εγγυημένος ο φθορισμός επί μακρόν, αντίθετα να το κάνει αυτό για ένα κλάσμα του χρόνου. Επειδή ο φθορισμός είναι λιγότερο πιθανός σε χαμηλές τιμές ισχύος, ο Hennrich εξηγεί ότι αυτές οι ασθενείς, ή ατελείς, μετρήσεις θα είναι ισοδύναμες με ενδιάμεσα στάδια στη διαδικασία μέτρησης – με άλλα λόγια, «στιγμιότυπα» αυτής της διαδικασίας.

Πραγματοποιώντας τομογραφία σε αυτά τα μεταβαλλόμενα επίπεδα ισχύος, ο Hennrich και οι συνεργάτες του έδειξαν ότι η διαδικασία μέτρησης οδηγεί την υπέρθεση να καταρρέει βαθμιαία (αν και η όλη διαδικασία τελειώνει σε ένα εκατομμυριοστό του δευτερολέπτου). Βρήκαν ότι ο βαθμός της υπέρθεσης μεταξύ των διαφόρων καταστάσεων του ιόντος ταίριαζε με αυτόν που προβλέφτηκε από το μοντέλο του Lüders στο 94% των περιπτώσεων.

Διόρθωση λαθών

Ως προς τις πιθανές εφαρμογές, ο Hennrich λέει ότι αυτή η τελευταία εργασία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να βελτιώσει τη διόρθωση λάθους στους κβαντικούς υπολογιστές, δεδομένου ότι οι ασθενείς μετρήσεις θα μπορούσαν κατ’ αρχήν να επιτρέψει να ανιχνευτούν λάθη σε κβαντικές καταστάσεις χωρίς να καταστραφούν οι καταστάσεις αυτές στην διαδικασία.

Οι ερευνητές επίσης θέλουν να διερευνήσουν την δυνατότητα περισσότερο περίπλοκων ιδεατών μετρήσεων, στις οποίες η διαδικασία της μέτρησης επηρεάζει πολλαπλές καταστάσεις, παρά μόνο μια.

Ο Διαφωτισμός και η πεφωτισμένη μοναρχία

Το κράτος του Διαφωτισμού: πεφωτισμένη μοναρχία

§1

Ο φιλοσοφικός-πολιτικός στοχασμός κάθε εποχής δεν είναι άμοιρος μιας ανάλογης πολιτικής έκφρασης και κρατικής οργάνωσης. Γι’ αυτό και κριτήριο δεν είναι απλώς και μόνο ο ριζοσπαστικός ή μη χαρακτήρας της θεωρητικής του εμβέλειας, αλλά και κατά πόσο παράγει ή δικαιολογεί τεχνάσματα, με τα οποία επιτυγχάνεται ή εννοεί να ασκεί τους ρόλους της η μια ή η άλλη μορφή εξουσίας. Έτσι παρατηρούμε, για παράδειγμα, τον φιλοσοφικό-πολιτικό στοχασμό του Μεσαίωνα να έχει για κύριο μέλημά του, μεταξύ των άλλων, μια ισόρροπη λειτουργία της σχέσης κράτους και εκκλησίας, με δεδομένο ότι ο παπισμός συγκέντρωνε όλο και πιο πολλή δύναμη στα χέρια του και όχι σπάνια περιόριζε ή ταπείνωνε την αντίστοιχη αυτοκρατορική εξουσία. Με τη συγκρότηση του έθνους-κράτους, στη νεότερη εποχή, οι μορφές εξουσίας που καθιδρύονται ή διεκδικούν την καθίδρυσή τους ανάγουν τη θεωρητική τους επεξεργασία ή συναντούν συγκεκριμένους υποστηρικτές ή επικριτές τους στον χώρο των φιλοσοφικο-πολιτικών στοχαστών της εποχής. Οι φιλόσοφοι στοχάζονται στις αυλές των αρχόντων ή έξω κι απ’ αυτές άλλοτε για να υπερασπιστούν την απόλυτη κυριαρχία της εξουσίας, π.χ. ο Χομπς, άλλοτε για να την περιορίσουν, π.χ. ο Λοκ. Σε αμφότερες τις περιπτώσεις τα κείμενα των φιλοσόφων παραμένουν μοναδικά επιτεύγματα –και ποτέ επιτηδεύματα– λόγου και σκέψης: εκφράζουν την εποχή τους, υπερβαίνοντάς την ορισμένως.

§2

Πώς έχει το πράγμα με τον Διαφωτισμό; Το δικαστήριο του κριτικού του Λόγου, όταν κοιτάζει προς το παρελθόν, αποφαίνεται: το παρελθόν είναι η άρνηση που πρέπει, παντί τρόπω, να υπερβαθεί, να ξεπεραστεί. Απ’ αυτή την άποψη, το εν λόγω δικαστήριο αρνείται καθ’ ολοκληρίαν το παρελθόν και όχι τη μια ή την άλλη, πιο σκοταδιστική ίσως, πτυχή του. Τότε είναι που, όταν κοιτάζει προς το δικό του παρόν, αποφαίνεται: αυτό το παρόν είναι η εποχή των «Φώτων», δηλαδή η καθίδρυση μιας νέας, απόλυτα ελεύθερης σκέψης, που η κριτική της αξιοσύνη δεν έχει αρχή και τέλος, δεν ορρωδεί μπροστά σε τίποτα. Σε σχέση με αυτό, το Διαφωτιστικό κίνημα απορρίπτει κάθε απόπειρα για συγκρότηση φιλοσοφικού συστήματος. Πώς θα μπορούσε εξάλλου να αποδέχεται τη συστημική σκέψη, όταν το ίδιο προορίζεται να διαφωτίζει: δηλαδή να εισέρχεται μέσα στα πολιτισμικά οικοδομήματα και να τα κρίνει ριζικά εκ των έσω. Και όμως ένα τέτοιο κίνημα δεν είναι εξίσου εχθρικό και προς τα πολιτικά οικοδομήματα της εποχής: δεν απορρίπτει τη συστημική εξουσία. Συμβαίνει στο φιλοσοφικά ιδωμένο παράδειγμα της πολιτικής να καταδείχνει τα όριά του. Είναι τα όρια εκείνης της νεωτερικής Υποκειμενικότητας, που αυτοπροβάλλεται ως απόλυτος κριτής, όχι όμως και ως αυτοκρινόμενος τοιούτος. Το πολιτικό ιδεώδες, επομένως, για πολλούς Δια-φωτιστές ήταν εκείνο της πεφωτισμένης μοναρχίας ή δεσποτείας. Η περίπτωση του πεφωτισμένου μονάρχη στην Ευρώπη του 18ου αιώνα αποτελεί, λιγότερο ή περισσότερο, μια πολιτική έκφραση της ως άνω φιλοσοφικά νοούμενης νεωτερικής υποκειμενικότητας.

§3

Πιο ειδικά, η μοναρχική ή αυτοκρατορική εξουσία είναι δομημένη ως μια απόλυτη υποκειμενικότητα, που προορίζεται, με τη μορφή της αδιαμφισβήτητης αυθεντίας, να εξουσιάζει με ευσπλαχνία τους υποτελείς της. Τούτο υποδηλώνει περαιτέρω πως πασχίζει πάντοτε να αυτοκαταφάσκεται ως τέτοια αυθεντία μέσα από την επίδειξη μιας πνευματικής επάρκειας ή από την εκδήλωση συμπάθειας προς ορισμένους Διαφωτιστές και από λιγότερο ή περισσότερο εμπνευσμένες λογικές πολιτικών μεταρρυθμίσεων. Πράγματι, ο πεφωτισμένος μονάρχης είναι ο ένας και μοναδικός ηγέτης του κράτους, ο αδιαπραγμάτευτος δεσπότης, ο ηγεμόνας που διαφέρει από τον αντίστοιχο ηγεμόνα της φεουδαρχικής κυρίως εποχής κατά το ότι επιχειρεί να σκεφτεί επί της πολιτικής διοίκησης και λίγο Δια-φωτιστικά. Έτσι άλλοι μονάρχες της εποχής διεκδικούν για τον εαυτό τους τον ρόλο του πεφωτισμένου έμπρακτα, ενεργά, με πράξεις, άλλοι απλώς θεωρητικά. Στους δεύτερους μπορούμε, για παράδειγμα, να κατατάξουμε τον βασιλιά της Πρωσίας, το Φρειδερίκο το Μέγα, ή ακόμη και την αυτοκράτειρα της Ρωσίας, την Αικατερίνη τη Μεγάλη, η οποία αποτολμούσε ενίοτε να εκφραστεί πεφωτισμένα και εν τοις πράγμασι. Στη Γαλλία επίσης θα μπορούσε να διακρίνει κανείς μια ορισμένως πεφωτισμένη δεσποτεία, ασκούμενη στοιχειωδώς εν έργω, στον Λουδοβίκο ΙΕ΄. Όπως κι αν έχει το πράγμα, βέβαια, η πραγμάτωση του ιδεώδους του πεφωτισμένου μονάρχη συνδεόταν όχι τόσο με θεσμικές διασφαλίσεις όσο κυρίως με τον χαρακτήρα της μιας ή της άλλης μοναρχικής ατομικότητας. Ως εκ τούτου, κάποιες μονάδες από το βαρύ πυροβολικό του Δια-φωτισμού, όπως ο Βολταίρος, ο Ντιντερό κ.α., όταν διάκεινται ευνοϊκά προς τέτοιους μονάρχες ή δεσπότες, αφιερώνοντάς τους μάλιστα και στίχους, προφανώς δεν τους βλέπουν ως την άτεγκτη, εξουσιαστικά απόλυτη υποκειμενικότητα, αλλά μάλλον ως εκείνες τις ευαίσθητες ατομικότητες, που ανοίγουν αυλακιές στη/για τη διάδοση ή εφαρμογή διαφωτιστικών ιδεών. Μήπως, κατά το παράδειγμα του Πλάτωνα, στους απόλυτους δεσπότες έβλεπαν τις δικές τους δια-φωτιστικές Συρακούσες;

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ: Ρητορική (1391a-1391b)

[XVII] Ὁμοίως δὲ καὶ περὶ δυνάμεως σχεδὸν τὰ πλεῖστα φανερά ἐστιν ἤθη. τὰ μὲν γὰρ τὰ αὐτὰ ἔχει δύναμις τῷ πλούτῳ τὰ δὲ βελτίω· φιλοτιμότεροι γὰρ καὶ ἀνδρωδέστεροί εἰσιν τὰ ἤθη οἱ δυνάμενοι τῶν πλουσίων διὰ τὸ ἐφίεσθαι ἔργων ὅσα ἐξουσία αὐτοῖς πράττειν διὰ τὴν δύναμιν, καὶ σπουδαστικώτεροι διὰ τὸ ἐν ἐπιμελείᾳ εἶναι, ἀναγκαζόμενοι σκοπεῖν τὰ περὶ τὴν δύναμιν, καὶ σεμνότεροι ἢ βαρύτεροι· ποιεῖ γὰρ σεμνοτέρους τὸ ἀξίωμα, διὸ μετριάζουσιν, ἔστι δὲ ἡ σεμνότης μαλακὴ καὶ εὐσχήμων βαρύτης· κἂν ἀδικῶσιν, οὐ μικραδικηταί εἰσιν ἀλλὰ μεγαλάδικοι.

Ἡ δ᾽ εὐτυχία κατὰ μόριά τε τῶν εἰρημένων ἔχει τὰ ἤθη (εἰς γὰρ ταῦτα συντείνουσιν αἱ μέγισται δοκοῦσαι εἶναι εὐτυχίαι), καὶ ἔτι εἰς εὐτεκνίαν καὶ τὰ κατὰ τὸ σῶμα ἀγαθὰ παρασκευάζει ἡ εὐτυχία πλεονεκτεῖν. ὑπερηφανώτεροι μὲν οὖν καὶ

[1391b] ἀλογιστότεροι διὰ τὴν εὐτυχίαν εἰσίν, ἓν δὲ ἀκολουθεῖ βέλτιστον ἦθος τῇ εὐτυχίᾳ, ὅτι φιλόθεοί εἰσι καὶ ἔχουσιν πρὸς τὸ θεῖόν πως, πιστεύοντες διὰ τὰ γιγνόμενα ἀπὸ τῆς τύχης. περὶ μὲν οὖν τῶν καθ᾽ ἡλικίαν καὶ τύχην ἠθῶν εἴρηται· τὰ γὰρ ἐναντία τῶν εἰρημένων ἐκ τῶν ἐναντίων φανερά ἐστιν, οἷον πένητος καὶ ἀτυχοῦς ἦθος καὶ ἀδυνάτου.

***
[17] Παρόμοια και για την ισχύ: σχεδόν τα περισσότερα από τα επιμέρους στοιχεία του χαρακτήρα των ατόμων που την κατέχουν είναι φανερά. Μερικά, πράγματι, από αυτά η ισχύς τα έχει ίδια με τον πλούτο, κάποια άλλα καλύτερα: συγκριτικά με τους πλούσιους οι άνθρωποι που έχουν ισχύ αγαπούν σε μεγαλύτερο βαθμό τις τιμές και έχουν σε μεγαλύτερο βαθμό τις αντρικές ιδιότητες, αφού επιδιώκουν πράξεις που, χάρη στην ισχύ που έχουν, μπορούν να τις πραγματοποιούν. Είναι, επίσης, πιο δραστήριοι, γιατί βρίσκονται σε διαρκή εγρήγορση, καθώς είναι υποχρεωμένοι να παρακολουθούν καθετί που σχετίζεται με την ισχύ τους. Είναι, επίσης, μάλλον συγκρατημένοι και αξιοπρεπείς παρά αυταρχικά αγέρωχοι και υπερόπτες· ο λόγος είναι ότι η κοινωνική τους θέση τους κάνει πιο περίβλεπτους, με αποτέλεσμα η συμπεριφορά τους να προσδιορίζεται από το μέτρο. Η σοβαρότητα και η αξιοπρέπεια για την οποία μιλούμε είναι μια ήπια και κομψή υπεροψία. Στην περίπτωση που κάνουν κάποια αδικία, δεν πρόκειται για μικρό-, αλλά για μεγαλο-αδικία.

Η καλή τύχη α) παρουσιάζει τα στοιχεία χαρακτήρα που αντιστοιχούν στις μορφές της για τις οποίες έχουμε ήδη κάνει λόγο παραπάνω (γιατί οι μορφές καλής τύχης που θεωρούνται οι πιο σημαντικές σ᾽ αυτά οδηγούν), β) επιπλέον προσφέρει το ενδεχόμενο να είναι κανείς ανώτερος από άλλους έχοντας καλά παιδιά ή σωματικά χαρίσματα. Εξαιτίας της καλής τύχης οι άνθρωποι γίνονται πιο υπερόπτες και

[1391b] πιο παράλογοι, υπάρχει, ωστόσο, και μια πάρα πολύ καλή ιδιότητα που παρακολουθεί την καλή τύχη: οι άνθρωποι αυτοί αγαπούν τους θεούς και έχουν μια ιδιαίτερη σχέση με το θείον· η εμπιστοσύνη τους στους θεούς ξεκινάει από τα αγαθά που έχουν δεχθεί από την καλή τύχη.

Ας θεωρηθούν λοιπόν αρκετά όσα είπαμε για τον χαρακτήρα των ανθρώπων ενσχέσει με την ηλικία και την τύχη· γιατί οι αντίθετοι χαρακτήρες, ο χαρακτήρας π.χ. του φτωχού, του άτυχου και του ανθρώπου που δεν έχει ισχύ, γίνονται φανεροί από τους αντίθετούς τους.