ΡΗΤΟΡΙΚΗ: ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ - Περὶ τῆς εἰρήνης (5) (24-25)

[24] Τὰ κελευόμεν᾽ ἡμᾶς ἄρα δεῖ ποιεῖν ταῦτα φοβουμένους; καὶ σὺ ταῦτα κελεύεις; πολλοῦ γε καὶ δέω. ἀλλ᾽ ὡς οὔτε πράξομεν οὐδὲν ἀνάξιον ἡμῶν αὐτῶν οὔτ᾽ ἔσται πόλεμος, νοῦν δὲ δόξομεν πᾶσιν ἔχειν καὶ τὰ δίκαια λέγειν, τοῦτ᾽ οἶμαι δεῖν ποιεῖν. πρὸς δὲ τοὺς θρασέως ὁτιοῦν οἰομένους ὑπομεῖναι δεῖν καὶ μὴ προορωμένους τὸν πόλεμον, ἐκεῖνα βούλομαι λογίσασθαι. ἡμεῖς Θηβαίους ἐῶμεν ἔχειν Ὠρωπόν· καὶ εἴ τις ἔροιθ᾽ ἡμᾶς, κελεύσας εἰπεῖν τἀληθῆ, διὰ τί; ἵνα μὴ πολεμῶμεν, φαῖμεν ἄν.

[25] καὶ Φιλίππῳ νυνὶ κατὰ τὰς συνθήκας Ἀμφιπόλεως παρακεχωρήκαμεν, καὶ Καρδιανοὺς ἐῶμεν ἔξω Χερρονησιτῶν τῶν ἄλλων τετάχθαι, καὶ τὸν Κᾶρα τὰς νήσους καταλαμβάνειν, Χίον καὶ Κῶν καὶ Ῥόδον, καὶ Βυζαντίους κατάγειν τὰ πλοῖα, δῆλον ὅτι τὴν ἀπὸ τῆς εἰρήνης ἡσυχίαν πλειόνων ἀγαθῶν αἰτίαν εἶναι νομίζοντες ἢ τὸ προσκρούειν καὶ φιλονικεῖν περὶ τούτων. οὐκοῦν εὔηθες καὶ κομιδῇ σχέτλιον, πρὸς ἑκάστους καθ᾽ ἕν᾽ οὕτω προσενηνεγμένους περὶ τῶν οἰκείων καὶ ἀναγκαιοτάτων, πρὸς πάντας περὶ τῆς ἐν Δελφοῖς σκιᾶς νυνὶ πολεμῆσαι.

***
ΕΠΙΛΟΓΟΣ [§§ 24-25]
[24] Από φόβο λοιπόν προς αυτά πρέπει να κάνουμε όσα μας προστάζουν; Και συ αυτά μας συμβουλεύεις; Κάθε άλλο βέβαια· αλλά πώς θα βρούμε τρόπο ώστε να μην προχωρήσουμε σε ενέργειες που θα μας μειώνουν, μήτε να υπάρξει κίνδυνος να γίνει πόλεμος, αλλά να δώσουμε σε όλους την εντύπωση ότι έχουμε μυαλό και ότι οι απόψεις μας είναι δίκαιες· αυτό πιστεύω ότι πρέπει να κάνουμε. Όσον αφορά όμως εκείνους που πιστεύουν παράτολμα ότι πρέπει να υπομείνουμε οτιδήποτε και δεν βλέπουν τον πόλεμο που βρίσκεται μπροστά στα μάτια τους, θέλω να σκεφτούν τα εξής: αφήνουμε, υποτίθεται, τους Θηβαίους να κρατήσουν τον Ωρωπό, και αν κανείς, ζητώντας να του πούμε την αλήθεια, μας ρωτούσε γιατί; Θα του λέγαμε, για να αποφύγουμε τον πόλεμο.

[25] Και στον Φίλιππο επίσης βάσει της συνθήκης έχουμε τώρα παραχωρήσει τα δικαιώματά μας για την Αμφίπολη· επιτρέπουμε τους Καρδιανούς να έχουν αποχωριστεί από τους άλλους Χερρονησίτες, τον σατράπη της Καρίας να καταλαμβάνει τα νησιά Χίο, Κω και Ρόδο, και τους Βυζαντίους να κρατούν τα πλοία μας στο λιμάνι τους, και όλα αυτά, προφανώς, γιατί πιστεύουμε ότι η εκ της ειρήνης ηρεμία εξασφαλίζει περισσότερα αγαθά από όσα οι συγκρούσεις και οι διαμάχες γι᾽ αυτά τα ζητήματα. Συνεπώς, θα ήταν ανόητο και καθαρή διαστροφή να ανοίξουμε τώρα πόλεμο εναντίον όλων για «τὴν ἐν Δελφοῖς σκιάν», τη στιγμή που για ζητήματα δικά μας και μάλιστα ζωτικής σημασίας έχουμε συμπεριφερθεί προς τον καθένα τους έτσι όπως ανέφερα.

Οἱ ἄ­μι­σθοι πο­λι­τι­κοὶ τῆς Ἀρ­χαί­ας Ἑλ­λά­δας

Οὐ­δεὶς δη­μό­σιος λει­τουρ­γὸς ἀ­μει­βό­ταν 

 

Στὰ λε­ξι­κὰ σὰν «ἐ­πάγ­γελ­μα» ὁ­ρί­ζε­ται «ἡ «βι­ο­πο­ρι­στι­κὴ ἐρ­γα­σί­α τι­νός» καὶ σὰν «ἐ­παγ­γελ­μα­τί­ας» ὁ ἀ­σκῶν βι­ο­πο­ρι­στι­κὴν ἐργα­σί­αν». Ἑ­πο­μέ­νως, ὅ­ταν ἀ­σκῶ ἐ­πάγ­γελ­μα, σκο­πός μου εἷ­ναι νὰ ἐ­ξα­σφα­λί­ζω τὰ πρὸς τὸ ζῆν, καὶ κα­τὰ λο­γι­κὴν ἀ­να­γκαι­ό­τη­τα ἡ ψυ­χο­λο­γι­κὴ ἀ­φε­τη­ρί­α καὶ τὸ λο­γι­κὸ κί­νη­τρό μου ὡς ἐ­παγ­γελ­μα­τί­α εἶ­ναι τὸ ἀ­το­μι­κὸ καὶ οἰ­κο­γε­νει­α­κό μου συμ­φέ­ρον. Δὲν νο­εῖ­ται ἐ­παγ­γελ­μα­τί­ας ποὺ σκο­πεύ­ει στὴν ἱ­κα­νο­ποί­η­ση τοῦ ἀ­το­μι­κοῦ ἢ οἰ­κο­γε­νει­α­κοῦ συμ­φέ­ρο­ντος ἄλ­λου ἀ­τό­μου. Τὸ συμ­φέ­ρον τοῦ δευ­τέ­ρου ἀ­τό­μου ἱ­κα­νο­ποι­εῖ­ται ἀ­πὸ τὴν ἄ­σκη­ση ἐ­παγ­γέλ­μα­τος ἐκ μέ­ρους αὐ­τοῦ τοῦ ἰδί­ου καὶ ὄ­χι ἐκ μέ­ρους τὸν πρώ­του.

Ἐκ δι­α­μέ­τρου ἀ­ντί­θε­τα πρὸς τὴν ἀ­φε­τη­ρί­α, τὰ κί­νη­τρα καὶ τοὺς σκο­ποὺς τοῦ ἐ­παγ­γέλ­μα­τος καὶ τοῦ ἐ­παγ­γελ­μα­τί­α εἶ­ναι ἡ ἀ­φε­τη­ρί­α, τὰ κί­νη­τρα καὶ οἱ σκο­ποὶ τοῦ λει­τουρ­γή­μα­τος καὶ τοῦ λει­τουρ­γοῦ. Ἐ­νῷ τὸ ἐ­πάγ­γελ­μα ἀ­φο­ρᾷ στὸ ἄ­το­μο καὶ στὴν ἰ­κα­νο­ποί­η­ση τοῦ ἀ­το­μι­κοῦ συμ­φέ­ρο­ντος, τὸ λει­τούρ­γη­μα εἶ­ναι ἔν­νοι­α ἀ­πα­ραί­τη­τα συ­ναρ­τη­μέ­νη πρὸς τὶς ἔν­νοι­ες τοῦ συ­νό­λου καὶ τοῦ γε­νι­κοῦ συμ­φέ­ρο­ντος. Καὶ ἂν o ἐ­παγ­γελ­μα­τί­ας ξε­κι­νὰ ἀ­πὸ τὴν ἀ­φε­τη­ρί­α τοῦ λαμ­βά­νειν, ὁ λει­τουρ­γὸς ξε­κι­νᾷ ἀ­πὸ τὴν ἀ­φε­τη­ρί­α τοῦ προ-σφέ­ρειν. Στὴν ἑλ­λη­νι­κὴ γλῶσσα λει­τούρ­γη­μα (ἄρχ. «λει­τουρ­γί­α») ση­μαί­νει «ἐν τῇ εὐ­ρεῖ­ᾳ ἔν­νοι­ᾳ πᾶ­σαν πα­ρο­χήν, ὑ­πη­ρε­σί­αν, δα­πά­νην, προ­σφε­ρο­μέ­νην ἀ­πὸ τὸ ἄ­το­μον πρὸς τὴν Πό-λι­τεί­αν» καὶ λει­τουρ­γὸς ση­μαί­νει ὁ πα­ρέ­χων, προ­σφέ­ρων, ὑ­πη­ρε­τῶν, δα­πα­νῶν δι­ὰ τὴν Πο­λι­τεί­αν» αὐ­τὰ ποὺ σὰν ἄ­το­μο κα­τέ­χει ὁ ἴδι­ος (ἀ­γα­θά, χρή­μα­τα, ὑ­πη­ρε­σί­α, γνώ­σεις κ.λπ.­). Ὅ­ταν ἀ­σκῶ λει­τούρ­γη­μα, σκο­πός μου δὲν εἶ­ναι νὰ ἐ­ξα­σφα­λί­σω τὰ πρὸς τὸ ζῆν ἐ­μοῦ καὶ τῆς οἰ­κο­γε­νεί­ας μου (ὅ­πως συμ­βαί­νει ὅ­ταν ἀ­σκῶ ἐ­πάγ­γελ­μα), ἀλ­λά νὰ πα­ρα­χω­ρή­σω πρὸς τὸ σύ­νο­λο, τὴν Πο­λι­τεί­α ὅ,τι χρει­ά­ζε­ται γι­ὰ τὴ δι­κή της ἐ­πι­βί­ω­ση («δι­δό­ναι τοῖς πολ­λοῖς τὰ ἐμά»­). Τὸ ἀ­το­μι­κὸ συμ­φέ­ρον ὄ­χι μό­νο δὲν συμ­βι­βά­ζε­ται μὲ τὸ λει­τούρ­γη­μα, ἀλ­λά καὶ συ­γκρού­ε­ται πρὸς αὐ­τό, δε­δο­μέ­νου ὅ­τι ἀπὸ τὴ σκο­πι­ὰ τοῦ ἀ­τό­μου ἡ προ­σφο­ρά, πα­ρο­χή, δα­πά­νη κ.λπ. πρὸς τὴν Πο­λι­τεί­α ἀ­πο­τε­λεῖ μεί­ω­ση, ζη­μί­α τῶν προ­σω­πι­κῶν καὶ οἰ­κο­γε­νει­α­κῶν ἀ­γα­θῶν, δυ­να­μι­κοῦ κ.λπ.

 

Τo ἀ­συμ­βί­βα­στο με­τα­ξὺ τοῦ ἐ­παγ­γέλ­μα­τος καὶ τοῦ λει­τουρ­γή­μα­τος ἐ­φαρ­μό­σθη­κε ἀ­π’ ὅ­λες τὶς Πο­λι­τεῖ­ες ποὺ ἀ­πο­τέ­λε­σαν κα­τα­στά­σεις Ἀρ­χῆς καὶ ὄ­χι ἐ­ξου­σί­ας. Δὲν ἔ­χου­με λό­γους νὰ ἀ­να­φερ­θοῦ­με σὲ πε­ρι­πτώ­σεις ἄλ­λων ἐ­θνῶν, ἀφοῦϋ στὰ πο­λι­τι­κο­κοι­νω­νι­κὰ πρό­τυ­πα ποὺ συ­νέ­λα­βε καὶ ὑ­λο­ποί­η­σε τὸ Ἑλ­λη­νι­κὸ Ἔ­θνος στὶς ἐ­λεύ­θε­ρες φά­σεις τῆς ἱ­στο­ρί­ας του -μὲ ἐ­ξαί­ρε­ση τὶς πε­ρι­ό­δους κα­τα­πτώ­σε­ως ἢ τὶς πε­ρι­ό­δους ἔ­ντο­νης πα­ρου­σί­ας ξέ­νων ἐ­πι­δρά­σε­ων, ὅ­πως ἦ­ταν οἱ ἐ­πο­χὲς τοῦ Βυ­ζα­ντί­ου καὶ τοῦ ση­με­ρι­νοῦ Νε­ο­ελ­λη­νι­κοῦ Κρά­τους-, ἡ ταύ­τι­ση τῆς ἰ­δι­ό­τη­τας τοῦ ἐ­παγ­γελ­μα­τί­α μὲ τὴν ἰ­δι­ό­τη­τα τοῦ δη­μό­σι­ου λει­τουρ­γοῦ ἦ­ταν ἀ­δι­α­νό­η­τη σὰν σύλ­λη­ψη καὶ ἀ­πα­ρά­δε­κτη σὰν πο­λι­τι­κὴ πρα­κτι­κή. Στὴν πε­ρί­ο­δο ἀ­κμῆς ὅ­λων τῶν πό­λε­ων-κρα­τῶν τῆς ἀρ­χαί­ας Ἑλ­λά­δας οἱ πο­λι­τι­κοὶ ἄρ­χο­ντες, οἱ δι­κα­στές, οἱ δι­πλω­μα­τι­κοὶ ἀ­πε­σταλ­μέ­νοι καὶ οἱ «πρέ­σβεις», οἱ στρα­τι­ω­τι­κοὶ ἡ­γή­το­ρες καὶ γε­νι­κὰ ὅ­λα τὰ ἄ­το­μα ποὺ εἶ­ναι τε­ταγ­μέ­να στὴν ὑ­πη­ρε­σί­α τοῦ συ­νό­λου καὶ τῆς Πο­λι­τεί­ας δὲν ἀ­πο­ζοῦν ἀ­πὸ τὸ λει­τούρ­γη­μα ποὺ ἀ­σκοῦν, εἶ­ναι ἄ­μι­σθοι.

 

Ὁ θε­σμὸς τοῦ ἄ­μι­σθου μή-ἐ­παγ­γελ­μα­τί­α ὑ­πη­ρέ­τη τοῦ συ­νό­λου δὲν ἀ­φω­ροῦ­σε μό­νο στοὺς ἀ­να­λαμ­βά­νο­ντες δη­μό­σι­α ἀ­ξι­ώ­μα­τα, ἀλ­λά σὲ πολ­λὲς πε­ρι­πτώ­σεις ἐ­πε­κτει­νό­ταν καὶ σὲ οἱ­ο­δή­πο­τε ἁ­πλὸ πο­λί­τη ποὺ προ­σέ­φε­ρε οἱ­α­δή­πο­τε ὑ­πη­ρε­σί­α στὴν Πο­λι­τεί­α: οἱ στρα­τι­ῶ­τες, οἱ πο­λῖ­τες-δι­κα­στές, οἱ ἀ­στυ­νο­μι­κοί, οἱ «ὑ­πάλ­λη­λοι» δη­μο­σί­ων λει­τουρ­γι­ῶν, οἱ κα­τα­σκευ­α­στὲς δη­μο­σί­ων, κοι­νο­τι­κῶν καὶ κοι­νω­φε­λῶν ἔρ­γων δὲν ἔ­παιρ­ναν κα­νε­νὸς εἴ­δους ἀ­μοι­βή. Τὸ πο­λύ-πο­λὺ νὰ κα­τα­βάλ­λο­νταν σ’ αὐ­τοὺς ἔ­ξο­δα ποὺ εἶ­χαν κά­νει (π.χ. τα­ξι­δι­οῦ). Στὴν Ἀ­θη­να­ϊ­κή Πο­λι­τεί­α μά­λι­στα λει­τουρ­γοὶ κα­τ’ ἐ­ξο­χὴν ἦ­σαν οἱ ἰ­δι­ῶ­τες πο­λῖ­τες, ποὺ ἀ­νε­λάμ­βα­ναν μὲ δι­κά τους χρή­μα­τα τὴν κά­λυ­ψη δη­μο­σί­ων δα­πα­νῶν, ὅπως ἡ συ­ντή­ρη­ση πο­λε­μι­κῶν πλοί­ων, τὸ ἀ­νέ­βα­σμα θε­α­τρι­κῶν ἔρ­γων, ἡ ὀρ­γά­νω­ση ἀ­γώ­νων («τρι­η­ραρ­χί­α», «χο­ρη­γί­α» κ.λπ.­). ­Ἀ­πὸ τὸ πρῶ­το μέ­χρι τὸ τε­λευ­ταῖ­ο μέ­λος τῆς Πο­λι­τεί­ας κα­νεὶς δὲν ἀ­ποζοῦ­σε ἀ­πὸ τὴν ἴδι­α τὴν Πο­λι­τεί­α. Τὸ Δη­μό­σι­ο Τα­μεῖ­ο ὑ­πῆρ­χε γι­ὰ νὰ κα­λύ­πτῃ δα­πά­νες ἄ­σχε­τες πρὸς τὴ μι­σθο­δο­σί­α: ἀ­γο­ρὰ ὑλι­κοῦ, ἐ­ξο­πλι­σμός, κα­τα­σκευ­ὴ στό­λου, παι­δεί­α, κον­δύ­λι­α καὶ δα­πά­νες (ὄ­χι μι­σθοί) γι­ὰ τὴν ἐ­ξω­τε­ρι­κὴ πο­λι­τι­κή. Δη­μό­σι­ο τα­μεῖ­ο ποὺ με­τα­βάλ­λε­ται σὲ «κορ­βα­νά» (ἀ­πὸ τὴν ἐ­βραίι­κη λέ­ξη k­o­r­v­an), δη­λα­δὴ σὲ χρη­μα­το­φυ­λά­κι­ο τῆς Ἱ­ε­ρου­σα­λήμ, ἀ­πὸ τὸ ὅ­ποι­ο ἀ­πο­μυ­ζοῦν μη­νι­ά­τι­κα, με­ρο­κά­μα­τα καὶ ἀ­πο­ζη­μι­ώ­σεις οἱ πά­σης κα­τη­γο­ρί­ας μι­σθο­φό­ροι, ὑ­πῆρ­ξεν ἔν­νοι­α ποὺ συ­νέ­λα­βε τὸ ἑ­βρα­ϊ­κὸ πνεῦ­μα, εἶ­ναι θε­σμὸς ἐ­ντε­λῶς ξέ­νος πρὸς τὴν ἑλ­λη­νι­κὴ πο­λι­τι­κὴ ἀ­ντί­λη­ψη.

 

Γι­ὰ ν’ ἀ­πο­φύ­γη τὸν ἀ­πο­κλει­σμὸ ἀ­πὸ τὰ δη­μό­σι­α λει­τουρ­γή­μα­τα τῶν ἀ­ξί­ων καὶ ἱ­κα­νῶν πο­λι­τῶν ποὺ δὲν εἶ­χαν πε­ρι­ου­σί­α ἢ εἰ­σο­δήμα­τα -καὶ ἑ­πο­μέ­νως οἱ ὑ­πο­χρε­ώ­σεις τους ἐκ τῆς ἀ­να­λή­ψε­ως δη­μο­σί­ων κα­θη­κό­ντων καὶ ἀ­πο­στο­λῶν θὰ τοὺς ἀ­φαι­ροῦ­σαν τὴ δυ­να­τό­τη­τα νὰ ἀ­σκοῦν τὸ ἐ­πάγ­γελ­μά τους γι­ὰ νὰ ζή­σουν-, ἡ ἑλ­λη­νι­κὴ πο­λι­τι­κὴ σκέ­ψη συ­νέ­λα­βε τὴν ἰ­δέ­α τῆς ἄ­με­σης κα­λύ­ψε­ως ἀ­πὸ τὴν Πο­λι­τεί­α τῶν βι­ο­τι­κῶν ἀ­να­γκῶν τῶν πτω­χῶν λει­τουρ­γῶν της. Ἡ ἰ­δέ­α αὐ­τὴ ὑ­λο­ποι­ή­θη­κε μὲ λα­μπροὺς θε­σμούς, ὅ­πως ἡ «ἐν πρυ­τα­νεί­ῳ αἴ­τη­σις» τῆς ­Ἀ­θη­να­ϊ­κῆς Δη­μο­κρα­τί­ας-ἐ­πὶ πρό­σκαι­ρου ἢ μο­νί­μου βά­σε­ως (ἀεί­σι­τοι)- δη­μο­σί­ων ἄν­δρων ποὺ προ­σφέ­ρουν πολ­λὰ στὴν Πο­λι­τεί­α, τὰ «συσ­σί­τι­α» τῶν στρα­τι­ω­τικῶν στὴ Σπάρ­τη, τὸ «Λή­ι­ον» τῆς Αἰ­τω­λι­κῆς Συ­μπο­λι­τεί­ας κ.λπ.

 

Στὸ ση­μεῖ­ο αὐ­τὸ θὰ πρέ­πει νὰ κά­νου­με μί­α δι­πλὴ ἱ­στο­ρι­κὴ πα­ρα­τή­ρη­ση πο­λὺ με­γά­λης πρα­κτι­κῆς καὶ πο­λι­τι­κῆς ση­μα­σί­ας.

 

Οἱ θε­σμοὶ τῶν ἀ­μί­σθων λει­τουρ­γῶν, ἐν ὅσῳ ἴ­σχυ­αν, ὡδηγοῦσαν, ὅπως εἴπαμε, στὴν ρα­γδαί­α ἄ­νο­δο τῶν πο­λι­τι­κῶν ὀρ­γα­νι­σμῶν ποὺ τοὺς ἐ­φάρ­μο­ζαν. Ἔ­τσι π.χ. τῆς πε­ρι­ό­δου με­γί­στης ἀ­κμῆς καὶ ἰ­σχῦ­ος τῆς Ἀ­θη­να­ϊ­κής Πο­λι­τεί­ας (χρυ­σοῦς «αἰ­ών» τοῦ Πε­ρι­κλέ­ους) προ­η­γή­θη­κε ἡ πε­ρί­ο­δος τῆς ἀ­νο­δι­κῆς πο­ρεί­ας, κα­τὰ τὴν ὁποί­α ἡ ἀ­μι­σθί­α ὅ­λων τῶν λει­τουρ­γῶν ἦ­ταν κα­νό­νας χω­ρὶς ἐ­ξαί­ρε­ση.

 

Ἡ «ἐ­κμί­σθω­ση» τῶν λει­τουρ­γῶν ὕ­πηρ­ξεν ἀ­παρ­χὴ πα­ρα­κμῆς καὶ κα­τα­πτώ­σε­ως. Ἔ­τσι, ἂ­φ’ ὅ­του ὁ Πε­ρι­κλῆς κα­θι­έ­ρω­σε τὴ χρη­μα­τι­κὴ ἀ­πο­ζη­μί­ω­ση ἑ­νὸς ἡ­με­ρο­μι­σθί­ου, ἔ­στω μὲ τὸ ἀ­σή­μα­ντο πο­σὸ τοῦ ἑ­νὸς ὀ­βο­λο­ῦ (= ἑ­νὸς ἕ­κτου της δραχ­μῆς), γι­ὰ τοὺς δι­κα­στὲς καὶ ὡ­ρι­σμέ­νους ἄλ­λους λει­τουρ­γούς, ἀρ­χί­ζει ἡ δι­α­φθο­ρά, ἡ ἀ­πο­σύν­θε­ση καὶ ἡ κα­τι­οῦ­σα πο­ρεί­α τῶν Ἀ­θη­νῶν, ἡ ἧτ­τα καὶ ἡ ὑ­πο­τα­γή.1

 

Ὁ Ἑλ­λη­νι­σμός, με­τα­ξὺ τῶν ἄλ­λων, εἶ­χε κα­θι­ε­ρώ­σει καὶ σὰν ἀρ­χὴ τῆς ἀ­μυ­ντι­κῆς πρα­κτι­κῆ ς του τὴ συ­νο­λι­κὴ εὐ­θύ­νη γι­ὰ τὴν ἄ­μυ­να. Ὅ­λα τὰ μέ­λη τοῦ συ­νό­λου συμμε­τέ­χουν στὴν προ­ε­τοι­μα­σί­α καὶ τὴ δι­ε­ξα­γω­γὴ τῆς ἄ­μυ­νας, ὑ­πεύ­θυ­να καὶ ἐ­πὶ ἴσοις ὅ­ροις (μὲ ἐ­ξαί­ρε­ση τῶν ἀ­κα­ταλ­λή­λων λό­γω ἀ­ντι­κει­με­νι­κῆς ἀ­δυ­να­μί­ας, δη­λα­δὴ τῶν παι­δι­ῶν, γε­ρό­ντων, ἀ­σθε­νῶν καὶ γυ­ναι­κῶν). Σ’ ὅλες τὶς πό­λεις-κρά­τη τῆς προ­κλα­σι­κῆς, κλα­σι­κῆς καὶ με­τα­κλα­σι­κῆς Ἑλ­λά­δας ἡ ἰ­δι­ό­τη­τα τοῦ ἐ­λεύ­θε­ρου πο­λί­τη ταυ­τί­ζε­ται μὲ τὴν ἰ­δι­ό­τη­τα τοῦ στρα­τι­ώ­τη (ἡ­γή­το­ρος ἢ ὁ­πλί­τη). Οἱ ἱ­κα­νοὶ πο­λῖ­τες τῆς Σπάρ­της συ­να­πο­τε­λο­ϋ­σαν αὐ­τὸ τοῦ­το τὸ σπαρ­τι­α­τι­κὸ στρά­τευ­μα, ὅ­πως καὶ οἱ πο­λῖ­τες τῆς Ἀ­θη­να­ϊ­κής Δη­μο­κρα­τί­ας, τῶν Θη­βῶν κ.λπ.

 

Δὲν ὑ­πῆρ­χε δι­ά­κρι­ση με­τα­ξὺ στρα­τι­ω­τι­κοῦ καὶ ἰ­δι­ώ­τη, δὲν ὑ­πῆρ­χε λέ­ξη ἰ­δι­ώ­της μὲ τὴ ση­με­ρι­νὴ ἔν­νοι­α, ὅπως δὲν ὑ­πῆρ­χε καὶ λέ­ξη στρα­τι­ω­τι­κὸς μὲ τὴ ση­με­ρι­νὴ ἔν­νοι­α (τοῦ ἐ­παγ­γελ­μα­τί­α). Ὅ­λοι οἱ πο­λῖ­τες ἦ­σαν ὁ­πλῖ­τες καὶ ἀ­φ’ ἑ­τέ­ρου ὅ­λοι οἱ ὁ­πλῖ­τες ἦ­σαν πο­λί­τες, δε­δο­μέ­νου ὅ­τι κα­νεὶς δὲν ἀ­πο­ζο­ῦσεν ἀ­πὸ πό­ρους ποὺ ἐ­ξα­σφά­λι­ζε ἀ­πὸ τὸ «στρα­τι­ω­τι­κὸ ἐ­πάγ­γελ­μα». Τὸ τε­λευ­ταῖ­ο τοῦ­το εἰ­σή­χθη στὸν ἑλ­λη­νι­κὸ χῶ­ρο γι­ὰ πρώ­τη φο­ρά ἀ­πό τη Ρώ­μη καὶ ἴ­σχυ­σε στὴ Βυ­ζα­ντι­νὴ Αὐ­το­κρα­το­ρί­α, ποὺ κα­θι­έ­ρω­σε τὸν θε­σμὸ τοῦ ἐμ­μί­σθου ἐ­παγ­γελ­μα­τι­κοῦ στρα­τοῦ, ἐ­φ' ὅ­σον o θε­σμὸς τοῦ πο­λί­τη-στρα­τι­ω­τι­κοῦ ἦ­ταν ἀ­δύ­να­το, λό­γω τῆς ἐ­θνι­κῆς ἀ­νο­μοι­ο­γέ­νει­ας τῶν ὑ­πη­κό­ων της, νὰ ἐ­φαρ­μο­σθῇ.2

 

Ὅ­πως ἐ­πι­ση­μαί­νε­ται, ἡ κα­θι­έ­ρω­ση ἀ­πο­ζη­μι­ώ­σε­ων σὲ λει­τουρ­γούς της Ἀ­θη­να­ϊ­κῆς Δη­μο­κρα­τί­ας -στὶς ἄλ­λες πό­λεις-κρά­τη τῆς κλα­σι­κῆς Ἑλ­λά­δας πο­τὲ δὲν κα­θι­ε­ρώ­θη­κε τέ­τοι­ος θε­σμός- κα­τα­κρί­θη­κε μὲ με­γά­λη δρι­μύ­τη­τα ἀ­πό τους ἱ­στο­ρι­κούς, «μὲ τὸ ἐ­πι­χεί­ρη­μα πὼς ἦ­ταν δι­α­φθο­ρὰ τοῦ λα­οῦ».

 

«Στὴν Ἀ­θή­να δὲν ὑ­πῆρ­χαν δι­κα­στὲς ἐξ ἐ­παγ­γέλ­μα­τος· κά­θε πο­λί­της ἡ­λι­κί­ας ἄ­νω τῶν τρι­ά­ντα ἐ­τῶν, ποὺ νὰ μὴ χρε­ώ­στη στὸ δη­μό­σι­ο καὶ νὰ μὴν ἔ­χῃ στε­ρη­θῆ τῶν πο­λι­τι­κῶν του δι­και­ω­μά­των, μπο­ροῦ­σε νὰ γί­νῃ δι­κα­στής, φθά­νει νὰ εἶ­χε ἐγ­γρα­φῇ στὸν κα­τά­λο­γο.4  Στὴν ἀρ­χὴν ἑ­κά­στου ἔ­τους δη­λα­δή, ἀ­πὸ τοὺς εἴ­κο­σι πε­ρί­που χι­λι­ά­δες Ἀ­θη­ναί­ους πο­λῖ­τες κα­ταρ­τι­ζό­ταν δι­ὰ κλή­ρου ἕ­νας πί­να­κας ἕ­ξη χι­λι­ά­δων δι­κα­στῶν, χω­ρὶς δι­ά­κρι­ση τά­ξε­ως ἢ πε­ρι­ου­σί­ας. Οἱ δι­κα­στὲς αὐ­τοὶ κα­τα­νέ­μο­νταν σὲ δέ­κα δι­κα­στή­ρι­α, τὸ κυ­ρι­ώ­τε­ρο τῶν ὁ­ποί­ων ἦ­ταν ἡ Ἠ­λι­αί­α. Πρὶν ἀ­πὸ κά­θε συ­νε­δρί­α­ση κλη­ρώ­νο­νταν τὰ ὀ­νό­μα­τα ἐ­κεί­νων ποὺ θὰ συ­νε­δρί­α­ζαν σὲ κά­θε δι­κα­στή­ρι­ο· ὁ ἀ­ριθ­μὸς τους ἐ­ποί­κιλ­λε ἀ­να­λό­γως τῆς σο­βα­ρό­τη­τος τῆς ὑ­πο­θέ­σε­ως: δι­α­κό­σι­οι ἕ­νας, πε­ντα­κό­σι­οι ἕ­νας, χί­λι­οι ἕ­νας, κά­πο­τε μά­λι­στα καὶ πε­ρισ­σό­τε­ροι.

 

Οἱ δι­κα­στὲς συ­νε­δρί­α­ζαν ἀ­μι­σθί. Ὁ Πε­ρι­κλῆς ἀρ­γό­τε­ρα ἔ­θε­σπι­σε νὰ τοὺς δί­δε­ται ὡς ἀ­μοι­βή, ὑ­πὸ τύ­πον ἀ­πο­ζη­μι­ώ­σε­ως, ἕ­νας ὀ­βο­λός κα­τὰ συ­νε­δρί­αν, ὁ δι­κα­στι­κὸς, ἠλι­αστι­κός μι­σθός. Ἡ κα­θι­έ­ρω­ση αὐ­τῆς τῆς πλη­ρω­μῆς τῶν δι­κα­στῶν εἶ­χε δυ­ὸ συ­νέ­πει­ες: Πρῶ­τον, οἱ πλού­σι­οι καὶ οἱ εὐ­κα­τά­στα­τοι πο­λῖ­τες πε­ρι­φρο­νοῦ­σαν ἢ πα­ρα­με­λοῦ­σαν λει­τουρ­γή­μα­τα μὲ τό­σο γλί­σχρες ἀ­μοι­βές, ἐ­νῷ οἱ ἄ­νερ­γοι καὶ οἱ ὀ­κνη­ροὶ εὕ­ρι­σκαν σ’ αὐ­τὰ ἕ­να μέ­σον βι­ο­πο­ρι­σμοῦ. Πρὶν ἀ­πὸ κά­θε συ­νε­δρί­α­ση συ­νω­θο­ῦ­ντο μπρὸς στὶς θύ­ρες τῶν δι­κα­στη­ρί­ων, μὲ τὴν ἐλ­πί­δα πὼς θὰ κλη­ρω­θοῦν καὶ θ’ ἀ­πο­κτή­σουν τὸ πο­λύ­τι­μο δι­ά­ση­μό του δι­κα­στι­κοῦ ἀ­ξι­ώ­μα­τος.

 

Δεύ­τε­ρον, τὰ δι­κα­στή­ρι­α πε­ρι­έ­πε­σαν ὑ­πὸ τὴν ἐ­πί­δρα­ση τῶν δη­μα­γω­γῶν, ἰ­δί­ως ἂ­φ’ ὅ­του o Κλέ­ων (τὸ 425 ἢ 424), γι­ὰ νὰ κα­τα­στῇ δη­μο­φι­λής, ὕ­ψω­σε τὸν δι­κα­στι­κὸ μι­σθὸ σὲ τρε­ῖς ὀβο­λούς. Τὸ τρι­ώ­βο­λο ἔ­θε­σε στὰ χέ­ρι­α τῶν φτω­χῶν μί­α ση­μα­ντι­κὴ καὶ ἐ­πι­κίν­δυ­νη ἐ­ξου­σί­α. Κα­θο­δη­γού­με­νοι ὄ­χι ἀ­πό τὴ φρο­ντί­δα τῆς ἀ­πο­δό­σε­ως τῆς δι­και­ο­σύ­νης, ἄλ­λα μό­νον ἀ­πὸ τὸ προ­σω­πι­κὸ τους συμ­φέ­ρον, καὶ προ­σπα­θώ­ντας νὰ ἐ­ξα­σφα­λί­σουν τὴ ζω­ὴ τοὺς ἀ­πο­κλει­στι­κὰ καὶ μό­νον ἀ­πὸ τὴν ἐ­νά­σκη­ση τοῦ λει­τουρ­γή­μα­τος αὐ­τοῦ, τί­πο­τα ἄλ­λο δὲν εἶ­χαν στὸν νοῦ τοὺς πα­ρὰ πὼς θὰ εἶ­χαν συ­χνό­τε­ρα τὴν εὐ­και­ρί­α νὰ δι­κά­σουν. Τὶς δι­α­θέ­σεις αὐ­τὲς ἐ­φρό­ντι­ζαν νὰ ὑ­πο­θάλ­πουν οἱ δη­μα­γω­γοί, πολ­λα­πλα­σι­ά­ζο­ντας τὶς κα­τη­γο­ρί­ες καὶ τὶς δί­κες ἐ­να­ντί­ον τῶν πο­λι­τι­κῶν τοὺς ἀ­ντι­πά­λων καὶ ἐ­κεί­νων τῶν ὁποί­ων ἐπω­φθαλμι­οῦ­σαν τὰ πλού­τη. Ἔ­τσι ἐ­βα­σί­λευ­σαν οἱ κα­τα­δό­τες κι οἱ συ­κο­φά­ντες. Ὁ πρω­ταί­τι­ος τῆς κα­τα­στά­σε­ως αὐ­τῆς ἦ­ταν o Κλέ­ων. Φι­λο­χρή­μα­τος καὶ συ­κο­φά­ντης ὅ­πως ἦ­ταν, εἶ­χε σκορ­πί­σει τὴ δι­χό­νοι­α στὴν πό­λη. Κο­λα­κεύ­ο­ντας τὸν λα­ὸ γι­ὰ νὰ τὸν ἔ­χῃ εὐ­κο­λώ­τε­ρα ὑ­πο­χεί­ρι­όν του, εἶ­χε δη­μι­ουρ­γή­σει, μὲ τὴν κα­θι­έ­ρω­ση τοῦ τρι­ω­βό­λου, μί­α ἀ­ξι­ο­θρή­νη­τη νο­ο­τρο­πί­α, κα­θι­στώ­ντας τοὺς δι­κα­στὲς κα­κοὺς καὶ συμ­φε­ρο­ντο­λό­γους».5

 

Ἡ με­τα­τρο­πὴ τῶν λει­τουρ­γῶν σὲ ἔμ­μι­σθους ὑ­παλ­λή­λους, ἀ­πο­ζῶ­ντες ἀ­πὸ τὸ λει­τούργημα ποὺ ἀ­σκο­ῦν, προ­κα­λεῖ μέ­σῳ μί­ας αὐ­τό­μα­τα λει­τουρ­γού­σης ἐ­ξε­λί­ξε­ως τὶς ἀ­κό­λου­θες συ­νέ­πει­ες:

 

Πρῶ­τον

 

Δι­α­φθο­ρὰ τῆς Πο­λι­τεί­ας. Ἡ πρα­κτι­κή της χρη­σι­μο­ποι­ή­σε­ως τῆς δη­μό­σι­ας θέ­σε­ως ὡς μέ­σου βι­ο­πο­ρι­σμοῦ ὁ­δη­γεῖ τὸν κά­το­χό της θέ­σε­ως στὴν ἀ­πό­κτη­ση τῆς κοι­νῆς καὶ χα­ρα­κτη­ρι­στι­κῆς γι­ὰ ὅλους τοὺς ἐ­παγ­γελ­μα­τί­ες νο­ο­τρο­πί­ας τοῦ ἐ­παγ­γελ­μα­τι­κοῦ συμ­φέ­ρο­ντος. Ἔ­τσι ὁ λει­τουρ­γὸς ὄ­χι μό­νο ἐ­πι­δι­ώ­κει μὲ κά­θε θε­μι­τὸ καὶ ἀ­θέ­μι­το τρό­πο τὴν ἐ­ξα­σφά­λι­ση καὶ αὔ­ξη­ση τῶν νο­μι­μο­ποιημέ­νων ἀ­πο­λαυῶν του (μι­σθός, ἐ­πι­δό­μα­τα, «ἔ­ξο­δα πα­ρα­στά­σε­ως» κ.λπ.­), ἀλ­λά, δέ­σμι­ος τῶν κι­νή­τρων του ὡς ἐ­παγ­γελ­μα­τί­α, προ­σπα­θεῖ νὰ ἐξε­ύ­ρῃ, μέ­σῳ τῆς δημό­σι­ας θέ­σε­ως ποὺ κα­τέ­χει, καὶ ἄλ­λους πό­ρους, ποὺ δὲν ἀ­ντλοῦ­νται ἀ­πὸ τὸ Δη­μό­σι­ο Τα­μεῖ­ο ἀλ­λά ἀ­πὸ ἄλ­λες πη­γές. Τὸ ἀ­πο­τέ­λε­σμα εἶ­ναι ἡ ἐμ­φά­νι­ση τῶν φαι­νο­μέ­νων τῆς δω­ρο­λη­ψί­ας, τῆς συ­ναλ­λα­γῆς, τῆς «προ­μή­θει­ας» καὶ τῆς δι­α­φθο­ρᾶς τῶν ὑ­παλ­λή­λων. Ἡ δι­α­φθο­ρὰ κα­τὰ μοι­ραί­αν προ­έ­κτα­σιν ἐ­ξα­πλώ­νε­ται καὶ στοὺς μὴ ὑ­παλ­λή­λους πο­λῖ­τες, οἱ ὁποῖ­οι με­τα­βάλ­λο­νται σὲ δω­ρο­δο­κο­ῦ­ντες, «πρι­μο­δό­τες» κ.λπ.

 

Δεύ­τε­ρον

 

Ὑ­πο­δού­λω­ση τοῦ λει­τουρ­γοῦ. Ὁ ἔμ­μι­σθος ὑ­πάλ­λη­λος, τοῦ ὁ­ποί­ου ἡ ἐ­πι­βί­ω­ση ἐ­ξαρ­τᾶ­ται ἀ­πὸ τὸ Δη­μό­σι­ο Τα­μεῖ­ο, ὑ­πο­τάσ­σε­ται καὶ ἐ­ξαν­δρα­πο­δί­ζε­ται ἀ­πὸ αὐ­τοὺς ποὺ κρα­τοῦν τὰ κλει­δι­ά του, δη­λα­δὴ ἀ­πὸ τὸ ἑ­κά­στο­τε ἢ τὸ μό­νι­μο πο­λι­τι­κὸ κα­τε­στη­μέ­νο. Ὁ «ἐ­παγ­γελ­μα­τί­ας λει­τουρ­γός» δὲν ὑ­πό­κει­ται πι­ὰ ἀ­πο­κλει­στι­κὰ καὶ μό­νο στὴν ἀρ­χὴ τῆς ἀ­πρό­σω­πης Πο­λι­τεί­ας, τῆς ὁ­ποί­ας ὑ­πο­τί­θε­ται ὅ­τι εἶ­ναι ὑ­πη­ρέ­της, ἀλ­λά ὑ­πο­κύ­πτει στὴν τυ­ραν­νί­α δι­α­φό­ρων ἀ­τό­μων, κλί­κων καὶ φα­τρι­ῶν, ἀ­πὸ τὰ ὁ­ποῖ­α ἐ­ξαρ­τᾶ­ται ἡ μι­σθο­λο­γι­κὴ καὶ βαθ­μο­λο­γι­κή του πο­ρεί­α.

 

Τρί­τον

 

Ποι­ο­τι­κὴ κα­τά­πτω­ση, φθο­ρὰ καὶ ἀ­πο­δυ­νά­μω­ση τῶν λει­τουρ­γη­μά­των καὶ κα­τ’ ἐ­πέ­κτα­σιν τῶν θε­σμῶν τῆς Πο­λι­τεί­ας. Τὸ ἐ­παγ­γελ­μα­το­ποι­η­μέ­νο λει­τούρ­γη­μα, κα­θὼς με­ταλ­λάσ­σε­ται ὁ ἀρ­χι­κός του χα­ρα­κτῆ­ρας καὶ με­τα­τρέ­πε­ται ἀ­πὸ δρα­στη­ρι­ό­τη­τα γι­ὰ τὴν ὑ­πη­ρε­σί­α τοῦ συ­νό­λου σὲ δρα­στη­ρι­ό­τη­τα γι­ὰ τὴν ἐ­ξυ­πη­ρέ­τη­ση τῶν ἀ­σκού­ντων αὐ­τό, χά­νει τό κῦ­ρος του, ὑ­πο­βι­βά­ζε­ται στὴ συ­νεί­δη­ση τοῦ συ­νό­λου. Οἱ ἱ­κα­νοί, ποὺ δὲν ἐν­δι­α­φέ­ρο­νται γι­ὰ τὸ δη­μό­σι­ο χρῆ­μα, δι­ό­τι μπο­ροῦν νὰ ζή­σουν ἀ­πὸ οἱ­ο­δή­πο­τε ἄλ­λο ἰ­δι­ω­τι­κὸ ἐ­πάγ­γελ­μα, δὲν προ­σφέ­ρο­νται γι­ὰ ὑ­πάλ­λη­λοι οὔ­τε γι­ὰ ἡ­γή­το­ρες τῆς Πο­λι­τεί­ας. Ἔ­τσι ὑ­πο­βι­βά­ζε­ται τὸ ἐ­πί­πε­δο τῶν προ­σφε­ρο­μέ­νων δημο­σί­ων ὑ­πη­ρε­σι­ῶν, δυ­σχε­ραί­νε­ται ἡ ἐ­πίτευ­ξη τοῦ σκο­ποῦ γι­ὰ τὸν ὁ­ποῖ­ο θε­σπί­στη­κε τὸ λει­τούρ­γη­μα καὶ τε­λι­κὰ γί­νε­ται προ­βλη­μα­τι­κὴ ἡ κα­λή λει­τουρ­γί­α τῶν θε­σμῶν ἀλ­λά καὶ τῶν δι­α­φό­ρων το­μέ­ων τοῦ μη­χα­νι­σμοῦ τῆς Πο­λι­τεί­ας.

 

Τέ­ταρ­τον

 

Ἀ­νά­πτυ­ξη τῆς κλί­κας καὶ τῆς κά­στας. Κα­θὼς ὁ ἔμ­μι­σθος λει­τουρ­γὸς ὑ­πη­ρε­τεῖ τὸ ἐ­παγ­γελ­μα­τι­κό του συμ­φέ­ρον, «συμ­μα­χεῖ» μὲ ἄλ­λους ποὺ ἔ­χουν τὰ ἴδι­α μ’ αὐ­τὸν συμ­φέ­ρο­ντα, γι­ὰ νὰ μπό­ρε­σῃ ἔ­τσι νὰ τὰ ἐ­ξα­σφά­λι­σῃ καὶ προ­ω­θή­σῃ εὐ­χε­ρέ­στε­ρα. Ἔ­τσι ἀρ­χί­ζει ἡ ὁ­μα­δο­ποί­η­ση τῶν λει­τουρ­γῶν, ποὺ ὁ­δη­γεῖ στὴ συ­γκρό­τη­ση μι­κρῶν καὶ εὐ­ρύ­τε­ρων κλι­κῶν. Στα­δι­α­κὰ ἡ κλί­κα ποὺ δη­μι­ουρ­γεῖ­ται με­τα­ξὺ τῶν ὑ­παλ­λή­λων μί­ας ὑ­πη­ρε­σί­ας, ἐ­πε­κτεί­νε­ται στὴν κά­στα τῆς κα­τη­γο­ρί­ας τους ἢ τοῦ το­μέ­ως ποὺ ἐ­παν­δρώ­νουν. Τε­λι­κὴ κα­τά­λη­ξη τῆς ὁ­μα­δο­ποι­ή­σε­ως τῶν λει­τουρ­γῶν εἶ­ναι ἡ ἀ­νά­πτυ­ξη κοι­νοῦ καστι­κοῦ πνεύ­μα­τος με­τα­ξὺ ὅ­λων ὅ­σοι ἀ­πο­ζοῦν ἀ­πὸ τὸ Δη­μό­σι­ο Τα­μεῖ­ο, δη­λα­δὴ ὅ­λων τῶν ἐμ­μί­σθων ὑ­παλ­λή­λων τοῦ Κρά­τους. Ἔ­τσι ἡ Πο­λι­τεί­α ἀ­πὸ σχῆ­μα ποὺ ἐξ ὁ­ρι­σμοῦ δη­μι­ουρ­γεῖ­ται γι­ὰ νὰ ὑ­πη­ρε­τῇ, γί­νε­ται σχῆ­μα ποὺ ὑ­πάρ­χει γι­ὰ νὰ ὑ­πη­ρε­τῆ­ται ἀ­πὸ τὰ ἐ­κτὸς αὐ­τῆς εὑ­ρι­σκό­με­να μέ­λη το­ῦ συ­νό­λου, κα­τα­ντᾷ δη­λα­δὴ αὐ­τὸ τὸ βδέ­λυγ­μα τῆς ἐ­πο­χῆς μας ποὺ ὀ­νο­μά­ζου­με «λῃ­στρι­κὸ Κρά­τος», δη­λα­δὴ ἐ­ξου­σι­α­στι­κὸ ὑ­πο­σύ­νο­λο, ποὺ ἀ­πο­μυ­ζᾷ τοὺς πο­λῖ­τες γι­ὰ νὰ τρέ­φῃ ἐ­κεί­νους ποὺ τὸ ἀ­πο­τε­λοῦν (πο­λι­τι­κοὺς ἡ­γέ­τες, βου­λευ­τές, στρα­τι­ω­τι­κούς, δι­πλω­μά­τες, δι­κα­στές, ὑ­πη­ρε­σι­α­κοὺς πα­ρά­γο­ντες, ὑ­παλ­λή­λους πά­σης κα­τη­γο­ρί­ας).

 

Πέ­μπτον

 

Οἰ­κο­νο­μι­κὴ ἀ­φαί­μα­ξη τῆς Πο­λι­τεί­ας. Ἡ δα­πά­νη τοῦ δη­μο­σί­ου χρή­μα­τος πολ­λα­πλα­σι­ά­ζε­ται μὲ τὴν πα­ρο­χὴ μι­σθῶν, ἐ­πι­δο­μά­των καὶ συ­ντά­ξε­ων, ποὺ σὰν κον­δύ­λι­α συ­χνὰ κα­λύ­πτουν πο­σὰ πο­λὺ με­γα­λύ­τε­ρα ἀ­πὸ ὅ­σα χρει­ά­ζε­ται ἕ­να Ἔ­θνος γι­ὰ νὰ «λειτουρ­γή­σῃ» σὰν σύ­νο­λο. Ἔ­τσι ἡ οἰ­κο­νο­μι­κά ἀ­πο­μυ­ζου­με­νη Πο­λι­τεί­α κα­θί­στα­ται ἀ­νί­κα­νη νὰ ἀ­ντι­με­τω­πί­ζῃ μὲ ἄ­νε­ση ἄλ­λες δα­πά­νες, ἀ­πα­ραί­τη­τες γι­ὰ τὴν ἐ­πι­βί­ω­ση καὶ προ­κο­πὴ τοῦ συ­νό­λου.

 

Μὲ τὴν ἀ­νά­θε­ση τῶν δη­μο­σί­ων θέ­σε­ων καὶ συ­νε­πῶς τῶν τυ­χῶν τῆς ὁ­μά­δας στοὺς ἐ­παγ­γελ­μα­τί­ες καὶ τὸν ἀ­πο­κλει­σμὸ τῶν ὑ­πο­λοί­πων με­λῶν ἀ­πό τη δι­α­δι­κα­σί­α τῶν ἀ­πο­φά­σε­ων ἡ Πο­λι­τεί­α με­τα­βάλ­λε­ται σὲ κα­στι­κὸ κρά­τος, δη­λα­δὴ σ’ ἕ­να ὑ­πο­σύ­νο­λο ποὺ ἀ­να­πτύσ­σε­ται σὰν ἐ­ξό­γκω­μα πά­νω στὸν κορ­μὸ τοῦ συ­νό­λου καὶ ἐ­ξε­λίσ­σε­ται σὲ κλει­στὸ «κον­φόρμ» ἐ­ξου­σί­ας, ποὺ λει­τουρ­γεῖ μό­νο γι­ὰ τὴν ὑ­λι­κὴ συ­ντή­ρη­ση τοῦ ἰδί­ου τοῦ ἐ­αυ­τοῦ τῆς, ἀ­δι­α­φο­ρώ­ντας γι­ὰ τὸ Ἔ­θνος.

 

Τὸ κα­στι­κὸ Κρά­τος, ἐ­κτός τοῦ ὅ­τι ὡς ἐκ τῆς φύ­σε­ως τοῦ ἀ­πο­τε­λεῖ σχῆ­μα ὑ­πο­βι­βα­σμέ­νο σὲ σχέ­ση μὲ τὸ ἐ­θνι­κὸ σύ­νο­λο, εἶ­ναι ταυ­τό­χρο­να σχῆ­μα ἀ­νί­σχυ­ρο, χα­λα­ρό, συ­νε­πτυγμέ­νο καὶ ἀ­νε­νερ­γὸ σὲ σύ­γκρι­ση μὲ τὴν Πο­λι­τεί­α, ποὺ στη­ρί­ζε­ται στὴ συ­νε­χή δημό­σι­α ἐ­νερ­γο­ποί­η­ση ὁ­λό­κλη­ρου το­ῦ δυ­να­μι­κοῦ τῆς ὁ­μά­δας καὶ ἀ­ντλεῖ τὶς δυ­νά­μεις της ἀ­πὸ τὸ σύ­νο­λο τῶν ἀ­τό­μων, τῶν ὅ­ποι­ων τὸ συμ­φέ­ρον συ­μπί­πτει μὲ τὸ συμ­φέ­ρον τῆς δι­κῆς τους, μὴ κα­στι­κὴς Πο­λι­τεί­ας, δη­λα­δὴ ἀ­πὸ τὸ σύ­νο­λο τῶν πο­λι­τῶν.

 

Τὰ κα­στι­κὰ Κρά­τη, κα­θὼς εἶ­ναι ἀ­πο­δυ­να­μω­μέ­να, χω­ρὶς ἐ­σω­τε­ρι­κὴ συ­νο­χὴ καὶ ἐκ τῶν πραγ­μά­των ἀ­πο­χω­ρι­σμέ­να ἀ­πὸ τὸ κύ­ρι­ο σῶ­μα το­ῦ συ­νό­λου, μοι­ραί­α ἐ­ξε­λίσ­σο­νται σὲ δι­ε­θνι­στι­κᾶ καὶ τε­λι­κὰ ὑ­πο­τάσ­σο­νται στὴ Δι­ε­θνῆ Ἐ­ξου­σί­α - πρᾶγ­μα ποὺ ἐξ ἀ­ντι­κει­μέ­νου δὲν μπο­ρεῖ νὰ συμ­βῇ μὲ τὴν Πο­λι­τεί­α, δε­δο­μέ­νου ὅ­τι Πο­λι­τεί­α καὶ Δι­ε­θνὴς Ἐ­ξου­σί­α εἶ­ναι δυ­νά­μεις ἐξ ὁ­ρι­σμοῦ ἀ­ντί­θε­τες, ἀ­ντί­πα­λες καὶ ἀ­συμ­βί­βα­στες. Ἡ κα­τάρ­γη­ση τοῦ ἐ­παγ­γελ­μα­τι­σμοῦ τῶν λει­τουρ­γῶν ἀ­πο­τε­λεῖ κε­φα­λαι­ώ­δη προ­ϋ­πό­θε­ση τῆς ἔ­ναρ­χης κοι­νω­νί­ας καὶ τῆς Πο­λι­τεί­ας καὶ ἀ­πο­κα­τά­στα­ση τοῦ φυ­σι­κοῦ κοι­νω­νι­κοῦ ρό­λου τῶν με­λῶν τους, ρό­λου ποὺ ἀ­νε­τρά­πη στὴν ἐ­ξου­σι­α­στι­κὴ κοι­νω­νί­α τῆς πα­ρα­κμῆς, τοῦ ψεύ­δους καὶ τῆς ἀ­νελευ­θε­ρί­ας.

 --------------------

1. Κά­τι ἀ­νά­λο­γο συ­νέ­βη στὴ Νε­ώ­τε­ρη Ἑλ­λά­δα: Ἀ­φ’ ὅτου ἐ­πε­κτά­θη­κε καὶ ἐ­πι­ση­μο­ποι­ή­θη­κε ὁ θε­σμὸς τῆς μι­σθο­δο­σί­ας τῶν πο­λι­τι­κῶν καὶ στρα­τι­ω­τι­κῶν, ἡ Ἐ­πα­νά­στα­ση κλο­νί­σθηκε καὶ κιν­δύ­νευ­σε νὰ σβήςῃ. Ὁ συ­γκροτη­θείς ἀ­πὸ τὸ κρά­τος ἐ­παγ­γελ­μα­τι­κὸς στρα­τὸς του ἀ­πε­δεί­χθη ἀ­νί­κα­νος νὰ ἀ­ντι­με­τω­πί­σῃ τὸν ἴ­δι­ο ἐ­κεῖ­νο σουλ­τα­νι­κὸ στρα­τό, τὸν ὁ­ποῖ­ο κα­τα­νι­κοῦ­σε ἐ­πὶ πέ­ντε χρό­νι­α ὁ μὴ ἐ­παγ­γελ­μα­τι­κὸς στρα­τὸς τοῦϋ Εἰ­κο­σι­έ­να. Καὶ το­ῦ­το, δη­λα­δὴ ἡ ἐ­παί­σχυ­ντη ἧτ­τα το­ῦ Ἐ­νε­νή­ντα Ἑ­πτά, συ­νέ­βη ὕ­στε­ρα ἀ­πὸ ἑ­βδο­μή­ντα χρό­νι­α ἰ­σχύ­ος τοῦ θε­σμο­ῦ τῶν ἐ­παγ­γελ­μα­τι­ῶν στρα­τι­ω­τι­κῶν ἡ­γη­τό­ρων καὶ μά­λι­στα σὲ στιγ­μὴ ποὺ ὁ σουλ­τα­νι­κὸς στρα­τὸς βρι­σκό­ταν πι­ὰ σὲ πλή­ρη ἀ­πο­δυ­νά­μω­ση, λό­γω τῆς με­γά­λης πα­ρα­κμῆς το­ϋ σουλ­τα­νι­κο­ϋ κα­θε­στῶ­τος.

2. Στὴν Ἀ­θη­να­ϊ­κή Πο­λι­τεί­α δλοὶ οἱ πο­λῖ­τες οἱ δυ­νά­με­νοι νὰ φέ­ρουν ὅπλα (εἴ­κο­σι ἕ­ως ἑ­ξή­ντα ἔ­των) ἦ­σαν στρα­τι­ω­τι­κοὶ καὶ δι­α­τη­ροῦ­σαν τὸν ὁ­πλι­σμό τους στὰ σπί­τι­α τους. Τὰ ὁ­μα­δι­κὰ δπλὰ (ὅπως οἱ πο­λε­μι­κὲς τρι­ή­ρεις, οἱ πο­λι­ορ­κη­τι­κὲς μη­χα­νὲς κ.λπ.) συ­ντη­ροῦ­νταν καὶ ἐ­παν­δρώ­νο­νταν μὲ εὐ­θύ­νη καὶ ἔ­ξο­δα τῶν εὔὐκα­τά­τα­των πο­λι­τῶν («λει­τουρ­γῶν», «τρι­η­ράρ­χων»­), ποὺ ἀ­νῆ­καν στὴν τά­ξη τῶν πε­ντα­κο­σι­ο­με­δί­μνων. Τὸ ἱπ­πι­κὸ συ­νε­τήηρεῖϊ­το καὶ ἐκ­παι­δευ­ό­ταν μὲ τὴν εὐ­θύ­νη καὶ τὴ δα­πά­νη τῆς δεύ­τε­ρης τά­ξε­ως πο­λι­τῶν, τῶν «ἱπ­πέ­ων». Οἱ στρα­τη­γοὶ (δέ­κα τὸν ἀ­ριθ­μό) ἐ­ξε­λε­γο­ντο τὸν Φε­βρου­ά­ρι­ο κά­θε χρό­νου ἀ­πὸ τὴν Ἐκ­κλη­σί­α το­ϋ Δή­μου γι­ὰ θη­τεί­α ἑ­νὸς ἔ­τους με­τα­ξὺ ὅλων ἐ­κεί­νων τῶν πο­λι­τῶν ποὺ ἁ­πλῶς δι­έ­θε­ταν ἡ­γε­τι­κὲς ἱ­κα­νό­τη­τες. Τὸν ἴ­δι­ο μή­να ἐ­ξε­λέ­γο­ντο ἐ­πί­σης οἱ ὑ­πό­λοι­ποι ἀ­ξι­ω­μα­τι­κοὶ (οἱ «τα­ξί­αρ­χοι» γι­ὰ τὸ πε­ζι­κὸ καὶ οἱ «φύ­λαρ­χοι» γι­ὰ τὸ ἱπ­πι­κό), ὁ­μοί­ως γι­ὰ θη­τεί­α ἑ­νὸς ἔ­τους με­τα­ξὺ πο­λι­τῶν μὲ ἀ­νά­λο­γες ἱ­κα­νό­τη­τες. Ὅ­λοι ἦ­σαν ἄ­μι­σθοι, ἀλ­λὰ στὶς μά­κρυ­νες ἐκ­στρα­τεῖ­ες μπο­ροῦ­σαν νὰ δι­α­χει­ρι­σθοῦν ὡ­ρι­σμέ­να πο­σά, δί­νο­ντας με­τὰ τὴ λή­ξη τῆς ἐκ­στρα­τεί­ας λο­γα­ρι­α­σμὸ στὴν Ἐκ­κλη­σί­α. Οἱ ἀ­ξι­ω­μα­τι­κοὶ στὶς ἐκ­στρα­τεῖ­ες εἶ­χαν πλή­ρεις πο­λι­τι­κὲς καὶ δι­πλω­μα­τι­κὲς ἁρ­μο­δι­ό­τη­τες. (Βλέ­πε­τε συ­νο­πτι­κὰ «Ἱ­στο­ρί­αν τοῦ Ἑλ­λη­νι­κοῦ Ἐ­θνους», Ἐκ­δο­τι­κὴ Ἀ­θη­νῶν, τό­μος Γ1, σσ. 95-96).

3. «­Ἱ­στο­ρί­α τοῦ Ἑλ­λη­νι­κοῦ Ἔ­θνους», Ἐκ­δο­τι­κὴ Ἀ­θη­νῶν, τόμ. Γ1, σ. 61.

4. Σύγ­χρο­νη πε­ρί­πτω­ση μὴ ἐ­παγ­γελ­μα­τι­κῆς Δι­και­ο­σύ­νης συ­να­ντοῦ­με στὴ Με­γά­λη Βρε­τα­νί­α. Τὸ Δί­και­ο στὴ χώ­ρα αὐ­τὴ βα­σί­ζε­ται στὴν πα­ρά­δο­ση καὶ τὸ ἔ­θι­μο. Ὑ­πάρ­χει ἕ­νας μι­κρὸς ἀ­ριθ­μὸς ἐ­παγ­γελ­μα­τι­ῶν δι­κα­στῶν (γύ­ρω στοὺς ἑ­κα­τό) ποὺ ἑ­δρεύ­ουν στὸ Λον­δί­νο καὶ πε­ρι­ο­δεύ­ουν, ἔ­χο­ντας ὁ ἕ­νας τὴν εὐ­θύ­νη γι­ὰ μι­ὰ ὡ­ρι­σμέ­νη πε­ρι­ο­χὴ το­ϋ Κρά­τους. Οἱ ὑ­πό­λοι­ποι δι­κα­στὲς εἶ­ναι πρό­κρι­τοι πο­λῖ­τες, ποὺ προ­σφέ­ρουν τὶς δι­κα­στι­κὲς ὑ­πη­ρε­σί­ες τοὺς ἀ­μι­σθί.

5. Γι­άν­νη ΟΙ­κο­νο­μί­δη, «Ἅ­πα­ντα Ἀ­ρι­στο­φά­νους», ἔκδ. Δ. Δα­ρε­μα, σσ. 207-209.

Οι ερωτήσεις "γιατί"

Γιατί ο κόσμος είναι έτσι όπως είναι; ρωτάνε τα νέα παιδιά.
Γιατί δεν υπάρχει αγάπη, κατανόηση, αλληλεγγύη;
Όμως οι ερωτήσεις "γιατί" σπάνια μας οδηγούν κάπου διαφορετικά απ' όπου βρισκόμαστε ήδη.

Βοηθούν μόνο στο να τεθεί το πρώτο ερώτημα, να δημιουργηθεί η πρώτη απορία, να γίνει συνειδητό το πρώτο ρήγμα με τον πλαστό κόσμο της υποκειμενικής αντίληψης. Τίποτα άλλο! Ο ίδιος νους που ρωτάει δεν έχει απαντήσεις αληθινές, δημιουργικές. Έχει όμως επιπλέον ψευδαισθήσεις, συνηθισμένες κατηγορίες, υποθετικές θεωρίες. Εξαρτάται τι πραγματικά ψάχνεις.

Γιατί οι ερωτήσεις είναι άλλες και ο δρόμος να βρεις τις απαντήσεις διαφορετικός. Πώς βρίσκομαι εγώ μέσα στον κόσμο; Πώς τιμώ τη ζωή, τον Εαυτό μου; Πώς βλέπω εγώ τους άλλους, το τοπίο, το μέλλον; Η δική μου όραση πώς διαμορφώνεται; Πώς συμμετέχω σε όλο αυτό που βλέπω; Ποια είναι η δική μου ευθύνη;

Ο άλλος κόσμος που ψάχνεις υπάρχει και βρίσκεται ακριβώς δίπλα σου, όμως δεν τον βλέπεις. Είναι αδύνατον να τον δεις ενόσω δεν συμμετέχεις σε αυτόν, ενόσω δεν ανήκεις, επιλεκτικά, σε αυτόν. Και αυτό δεν είναι απλό...είναι όμως επιλογή!

Πιο εύκολο είναι να αφήνεις τον άλλον κόσμο να σε παρασύρει, να σε πείθει για τη μονιμότητα και την αποκλειστικότητα του. Και έχει ισχύ, μην τον υποτιμάς, γιατί παίζει στα νούμερα, εξαρτάται από τα ποσοστά. Είναι θέμα στατιστικής και ισορροπίας. Και αυτή ακριβώς είναι και η επιλογή σου, η ελεύθερη βούλησή σου. Να αντιλαμβάνεσαι τα πάντα, να τα βλέπεις όλα, αλλά να επιλέγεις συνειδητά πού θέλεις να ανήκεις, σε τι θέλεις να συμμετέχεις, τι επιτρέπεις να διατηρείται στο νοητικό-ψυχικό-συναισθηματικό-οπτικό σου πεδίο.

Δική σου είναι η ενέργεια και εσύ την ορίζεις. Δεν τη βλέπεις, οι αισθήσεις σε ξεγελούν, κι όμως την ορίζεις. Σημαντικό είναι πρώτα να μάθεις πώς. Πώς λειτουργεί όλο αυτό; Πώς διαμορφώνεται, μοιράζεται, διαρρέει, διοχετεύεται η ενέργεια;

Είναι όλα όσα έχεις (η ενέργεια σου). Δεν κατέχεις πραγματικά τίποτ' άλλο. Όλα τα άλλα είναι εργαλεία, προσωρινά, που χρησιμοποιείς στο δρόμο σου: πτυχία, σχέσεις, χρήματα, χρόνος, πράγματα... με σύνεση ή ασυνείδητα.

Μεγαλώνοντας ψάχναμε όλοι την αλήθεια γύρω μας, σε πρότυπα, σε βιβλία, στο παρελθόν, σε ό,τι επιλέξαμε να πιστέψουμε. Αλλά διαπιστώνουμε, όλο και περισσότερο, πως δεν βρίσκεται η αλήθεια πουθενά. Δεν γεμίζει το εσωτερικό κενό με όσες ποσότητες μελέτης, συμβιβασμού ή πειθαρχίας στις προσταγές των θεωριών που μάς δόθηκαν κι εμείς πιστέψαμε.

Κι όμως, αυτό που ψάχνουμε, το αληθινό, το διαχρονικό, το δημιουργικό και απελευθερωτικό βρίσκεται πολύ πιο κοντά απ' ότι υποθέσαμε αρχικά...

Χθες καθόμασταν σε ένα μεγάλο παιδότοπο όπου βρίσκονταν πολλοί άνθρωποι, πολλά παιδιά. Ένας κόσμος, μια πραγματικότητα; Όχι, πολλοί κόσμοι, και ένας συνειδητός παρατηρητής που παρακολουθούσε ατάραχος, τα όσα διαδραματίζονταν. Την κάθε πραγματικότητα, τον κάθε υποκειμενικό κόσμο, τα κρυμμένα μυστικά που φανερώνονται τόσο απλά, όταν βρίσκεσαι απ' έξω να παρατηρείς. Όχι κριτής, όχι κατήγορος, μα με κατανόηση, με συμπάθεια, με την καθαρότητα της άφοβης θέασης.

Όμως τότε, θα πρέπει να μετακινηθείς. Θα πρέπει εσύ να επιλέξεις σε ποιον κόσμο θέλει να ανήκεις ή να συμμετέχεις για όσο βρίσκεσαι εδώ και γιατί! Και εκεί ξεκινά, αναγκαστικά, ένα άλλο, διαφορετικό ταξίδι, με πολύ διαφορετικό τρόπο σκέψης, με άλλες επιλογές, με περισσότερη ευθύνη. Γιατί ανακαλύπτεις πως ΕΙΣΑΙ, πως συμβάλλεις, πως ενισχύεις τις όποιες ψευδαισθήσεις αντιπαθείς και κατηγορείς. Πως διατηρείς αυτό που φοβάσαι, πως αποφεύγεις αυτό που μπορείς και θέλεις να είσαι, επίσης από φόβο και άπειρες ψεύτικες πεποιθήσεις περί αυτού.

Δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές και αυτόματες αλλαγές. Υπάρχει η ατομική βούληση που ισχυροποιείται με την δέσμευση, την αυτο-πειθαρχία, την αφοσίωση... ξεχασμένες ιδιότητες σε έναν κόσμο που τρέχει προς το πουθενά, ενώ παράλληλα υπάρχει και ένας άλλος κόσμος...ακριβώς δίπλα, ορατός και πραγματικός... Όταν βρίσκεσαι ΜΕΣΑ σε αυτόν!

Πότε σε θέλω

Το συγκεκριμένο μοτίβο σχέσης είναι γνωστό:

Έντονα συναισθήματα και πάθος στην αρχή της γνωριμίας, έρωτας και αίσθηση ότι βρήκες το άλλο σου μισό, προσέγγιση, σύνδεση και κορύφωση αμέσως μετά, απομάκρυνση λίγο αργότερα, επανασύνδεση στη συνέχεια, και μετά ξανά απομάκρυνση και ξανά επανασύνδεση, αλλεπάλληλοι χωρισμοί και επανασυνδέσεις, μέχρι όσο αντέξουν τα εμπλεκόμενα μέρη, μέχρι εξαντλήσεως και τελικής πτώσεως μερικές φορές, μέχρι το οριστικό και αναπόφευκτο τέλος.

Και όλα αυτά διανθισμένα με δράματα, παρεξηγήσεις, στραπατσαρισμένους εγωισμούς, τσαλαπατημένα συναισθήματα, απογοήτευση, θυμό και τεράστια αίσθηση αποτυχίας.

Και μένεις ν’ αναρωτιέσαι: Τι κάνω λάθος; Τι δεν λειτούργησε; Γιατί πάλι τα ίδια; Φταίω εγώ; Ο άλλος; Οι επιλογές μου;

Φταίει που φοβάσαι αυτό που λες ότι επιθυμείς. Φταίνε τα εμπόδια που, συνειδητά ή ασυνείδητα, εγείρεις στην οικειότητα. Φταίει που ερωτεύεσαι ανθρώπους που δεν είναι διαθέσιμοι. Φταίει που σνομπάρεις τους ανθρώπους που είναι διαθέσιμοι επειδή σου φαίνονται βαρετοί ή φορτικοί. Φταίει που μόλις νιώσεις ότι κάτι πάει να στρώσει κάνεις τα αδύνατα δυνατά για να το σαμποτάρεις και να το χαλάσεις.

ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΜΑΣ ΕΝΩΝΕΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΦΟΒΟΣ ΝΑ ΕΡΘΟΥΜΕ ΚΟΝΤΑ

Στην αρχή αυτών των σχέσεων όλα μοιάζουν απολύτως φυσιολογικά: δύο άνθρωποι νιώθουν την επιθυμία να έρθουν κοντά ο ένας στον άλλο και το πράγμα μοιάζει αμοιβαίο.

Αν κάποιος ψάξει βαθύτερα είναι πιθανό να βρει ότι οι δύο υποψήφιοι σύντροφοι έχουν στο ενεργητικό τους μια ατέλειωτη σειρά από αποτυχημένες, ανεκπλήρωτες ή ημιτελείς σχέσεις, όμως ποιος κάθεται να σκαλίσει το παρελθόν όταν βιώνει κάτι τόσο ειδυλλιακό και μαγικό; Το δράμα που πυροδοτεί τη γνωριμία ποτέ δεν γίνεται φανερό από την αρχή, αλλά υπογείως διανέμει τους ρόλους ώστε να τεθεί η ιστορία σε λειτουργία:

Τον ρόλο εκείνου που (φαινομενικά) απομακρύνεται από τη σχέση αναλαμβάνει ο σύντροφος που εγείρει τα μεγαλύτερα εμπόδια στη σχέση και έχει τον περισσότερο έλεγχο και την μεγαλύτερη δύναμη. Αποφασίζει για την έναρξη, τη λήξη και γενικά το ρυθμό της σχέσης, αντιδρά αρνητικά σε οποιαδήποτε πίεση, δεν κάνει συμβιβασμούς, ενώ παράλληλα δέχεται την μεγαλύτερη επιβεβαίωση και συναισθηματική προσφορά από τον έτερο σύντροφο.

Με λόγια, πράξεις ή τις συνθήκες ζωής του ο απόμακρος σύντροφος θέτει περιορισμούς στη σχέση. Ενδέχεται να αντιμετωπίζει κάποιο ορατό και συγκεκριμένο κόλλημα ή μπορεί να έχει δισταγμούς υποκειμενικούς: είναι πιθανό να βρίσκεται σε άλλη σχέση, να είναι κολλημένος σε κάποια προηγούμενη σχέση, να μην νιώθει πρακτικά ή συναισθηματικά έτοιμος για σχέση, να μένει εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά, να είναι εργασιομανής ή εξαρτημένος από ουσίες.

Το παράδοξο είναι ότι συχνά ο απόμακρος σύντροφος δηλώνει ανοιχτός και συναισθηματικά διαθέσιμος ή ακόμα εκφράζει έντονη επιθυμία να έχει μια σχέση στη ζωή του. Στην ουσία όμως είναι απρόθυμος να πάει τα πράγματα παρακάτω, αισθάνεται να πνίγεται όταν έρχεται κοντά με τον άλλον και νιώθει ιδιαίτερα απειλητική την ιδέα της δέσμευσης.

Καταλήγει να εμφανίζεται αμφιθυμικός: και θέλει και δεν θέλει, ποτέ δεν αποφασίζει ούτε ξεκαθαρίζει, μοιάζει απλώς να συναινεί με τις εξελίξεις μέχρι το σημείο όμως που θα νιώσει ότι η σχέση γίνεται πιο στενή ή πιο απαιτητική ή πιο περίπλοκη, οπότε και την τερματίζει ή (το πιο συνηθισμένο) την εγκαταλείπει και εξαφανίζεται χωρίς να αφήσει ίχνη πίσω του.

Το έτερο ήμισυ του τραγικού ζευγαριού αναλαμβάνει τον ρόλο εκείνου που (φαινομενικά) επιδιώκει τη σχέση. Είναι αυτός με τη λιγότερη δύναμη στη σχέση, αυτός που κυρίως κυνηγάει, αυτός που συμβιβάζεται, αυτός που περιμένει. Ακούγεται κάπως ταλαιπωρητική ή μαζοχιστική θέση αλλά ο τύπος αυτός δεν είναι για λύπηση.

Ο στόχος του είναι να καταφέρει να αποσπάσει με σκληρή δουλειά το ενδιαφέρον και την αγάπη ενός διστακτικού και απρόθυμου συντρόφου. Θέλει με την εξυπνάδα, τη γοητεία και την καπατσοσύνη του να κάμψει τις αντιστάσεις του άλλου επειδή μόνο τότε πιστεύει ότι η σχέση θα έχει αξία.

Πίσω από τη στάση του κρύβεται πολλές φορές η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η ιδέα ότι: «δεν αξίζω μια εύκολη, στρωτή, απλόχερη αγάπη, πρέπει να κοπιάσω και να θυσιαστώ για να κερδίσω την αγάπη κάποιου». Επίσης πίσω από τη στάση αυτή ενδέχεται να υποκρύπτονται ρομαντικές ιδέες περί τραγικών, μυθιστορηματικών σχέσεων όπου υποφέρει κανείς για την αληθινή, αλλά πάντα ανεκπλήρωτη και εμποδισμένη αγάπη. Ο κυνηγός βαριέται με τα εύκολα, ξενερώνει με συντρόφους που είναι εμφανώς πρόθυμοι για σχέση, αλλά στην πραγματικότητα τρομάζει και πανικοβάλλεται στην ιδέα μιας γνήσια στενής σχέσης.

Για το λόγο αυτό συμβαίνει καμιά φορά το παράδοξο, να χάνει το ενδιαφέρον του και να εγκαταλείπει τη σχέση όταν το απρόθυμο και άπιαστο αντικείμενο του πόθου του ανταποκριθεί επιτέλους στον έρωτά του! Μένει στο παιχνίδι με την (άρρητη) προϋπόθεση ότι θα πλησιάζει όλο και περισσότερο στην πηγή αλλά ποτέ δεν θα πιει νερό.

Αυτού του είδους η σχέση (στην ουσία μια σχέση που λαμβάνει χώρα περισσότερο στη φαντασία παρά στην πραγματικότητα) είναι μια απολύτως ασφαλής σχέση για τον κυνηγό, μία σχέση στην οποία νιώθει ότι έχει τον απόλυτο έλεγχο. Έχει την άνεση (και την τζάμπα μαγκιά…) να εμφανίζεται πλήρως διαθέσιμος και συναισθηματικά ευάλωτος επειδή κατά βάθος ξέρει ότι δεν κινδυνεύει από τίποτα.

Ξέρει ότι η σχέση δεν πρόκειται ποτέ να προχωρήσει κι έτσι εκ του ασφαλούς μπορεί να κάνει μεγάλες δηλώσεις και να επενδύει (χρόνο, ενέργεια και συναισθήματα) χωρίς καμία διακινδύνευση. Αν τον ρωτήσεις θα σου πει ότι τα παίζει όλα για όλα (ότι ρισκάρει να αγαπήσει, να αγαπηθεί, να πληγωθεί, να εγκαταλειφθεί κ.λπ.), στην πραγματικότητα όμως το ρίσκο του είναι υπολογισμένο, ξέρει από πριν την κατάληξη, έχει εξασφαλίσει για τον εαυτό του την καλύτερη δικαιολογία σε περίπτωση αποτυχίας: «φαινόταν το πράγμα από την αρχή, το ήξερα ότι δεν θα κατέληγε πουθενά».

Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι δεν υπάρχουν αθώα θύματα ούτε τυχαίες επιλογές σε αυτές τις ιστορίες. Μιλάμε για δύο συνενόχους που συνεργάζονται για να διατηρήσουν μία κατάσταση που βολεύει και τους δύο.

Δουλεύουν μαζί ώστε να εξασφαλίσουν ότι εκείνα που τρέμουν (η σύνδεση, η οικειότητα, η επαφή) δεν θα πραγματοποιηθούν ποτέ. Όσοι γκρινιάζουν λοιπόν ότι ο σύντροφός τους δεν δεσμεύεται, δεν ξεκαθαρίζει, δεν αποφασίζει και τα λοιπά και τα λοιπά και τα λοιπά, θα πρέπει να αναρωτηθούν κατά πόσο οι ίδιοι δεσμεύονται, ξεκαθαρίζουν ή αποφασίζουν. Με άλλα λόγια θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι ο λόγος που επέλεξαν να σχετιστούν με έναν άνθρωπο μη διαθέσιμο είναι επειδή και ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΙ.

… μένουμε χρεοκοπημένοι έχοντας πετάξει τα λεφτά μας σε μία επένδυση που ξέραμε από την αρχή ότι δεν θα αποδώσει.

Ο ΧΟΡΟΣ ΤΗΣ ΑΕΝΑΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗΣ

Η κάθε σχέση είναι σαφώς διαφορετική, αλλά συνήθως οι άνθρωποι που διαμορφώνουν τέτοια δυναμικά στις σχέσεις τους έχουν χαρακτηριστικά στην προσωπικότητα, το χαρακτήρα ή το ιστορικό τους που, κατά κανόνα, εμποδίζουν τη διαμόρφωση υγιών σχέσεων (νευρωτικά, ναρκισσιστικά, εξαρτητικά χαρακτηριστικά, ιστορικό τραυματικών σχέσεων, χαμηλή αυτοεκτίμηση κ.λπ.).

Συνήθως οι άνθρωποι που εμπλέκονται σε τέτοιου είδους «παθολογικές» σχέσεις δεν εγκαταλείπουν ακόμα και μετά από αλλεπάλληλες αποτυχημένες προσπάθειες και, πολλές φορές, τροφοδοτούν το μοτίβο της σχέσης εναλλάξ.

Πρόκειται για έναν παράξενο χορό ανάμεσα στους δύο. Δηλαδή στην περίπτωση που ο ένας αποφασίσει να διακόψει το φαύλο κύκλο της σχέσης, ο άλλος τον κυνηγάει με χίλιους δυο τρόπους προκειμένου να τον επαναφέρει στη σχέση. Όταν ο τελευταίος πείθεται τελικά, εκείνος που κυνηγούσε αρχίζει να νιώθει την απειλή της δέσμευσης οπότε με τη σειρά του απομακρύνεται. Ο άλλος τότε αρχίζει να κυνηγάει σε μια λογική του τύπου: «τώρα που εγώ γύρισα, εσύ φεύγεις;».

Το κυρίαρχο θέμα που διατρέχει αυτές τις σχέσεις είναι πάντα ο φόβος της οικειότητας, ενώ η σιωπηρή συμφωνία των εμπλεκόμενων μερών είναι να κυνηγιούνται εσαεί αρκεί ποτέ κανείς να μην πιάσει κανένα.

Και υπό αυτό το πρίσμα, δύο άνθρωποι συναισθηματικά μη διαθέσιμοι μπορούν να δημιουργήσουν, υπό μία διαστρεβλωμένη έννοια, το τέλειο ταίριασμα. Ιδανικοί ο ένας για τον άλλον, στροβιλίζονται στη δίνη αέναων, πανομοιότυπων κύκλων που κάθε φορά μοιάζουν μοναδικοί αλλά στην ουσία είναι ολόιδιοι με όλους τους προηγούμενους. Μηδενίζουν και ξαναρχίζουν μένοντας κολλημένοι στο ίδιο σημείο, κάνοντας τα ίδια και τα ίδια, ένα χρόνο, πέντε, δέκα, είκοσι χρόνια ή μια ολόκληρη ζωή. Ο κύκλος δεν πρόκειται να σπάσει ποτέ αν έστω ο ένας από τους δύο δεν αποφασίσει να κάνει κάτι.

Αν ένας από τους δύο αποφάσιζε να αλλάξει όλα θα τελείωναν. Αν έστω ένας από τους δύο σταματούσε να φοβάται την οικειότητα, η σχέση θα διαλυόταν, δεν θα είχε πλέον λόγο ύπαρξης. Αν έστω ένας από τους δύο άλλαζε, ο άλλος θα του ήταν άχρηστος.

ΤΕΛΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ

Δημιουργείται μια εύλογη απορία μετά από όλα αυτά: Δεν υπάρχουν γνήσια συναισθήματα σε αυτές τις σχέσεις; Οι άνθρωποι αυτοί δεν ερωτεύονται πραγματικά; Δεν νιώθουν τίποτα ο ένας για τον άλλον; Απλώς παίζουν ο καθένας τον αντίστοιχο ρόλο στο δράμα του άλλου; Παρά την «άρρωστη» δυναμική που υποβαστάζει και τροφοδοτεί αυτές τις σχέσεις δεν αποκλείεται τα συναισθήματα που γεννιούνται να είναι αυθεντικά, αλλά ποιος μπορεί να το πει με σιγουριά; Ίσως μόνο οι ίδιοι οι άνθρωποι που εμπλέκονται στη σχέση, αλλά και πάλι…

Το βέβαιο είναι ότι οι σχέσεις αυτού του τύπου συνήθως εξουθενώνουν τους ανθρώπους και τις περισσότερες φορές έχουν άσχημο, άδοξο τέλος. Κάποιος θα εξαντληθεί και θα τα παρατήσει χωρίς πολλές εξηγήσεις. Κάποιος θα στραφεί σε έναν νέο σύντροφο ή θα επιστρέψει σε κάποιον παλιό. Κάποιος θα απογοητευτεί ολωσδιόλου από τις σχέσεις και θα αποσυρθεί στον εαυτό του. Σε όλες τις περιπτώσεις μένουμε χρεοκοπημένοι έχοντας πετάξει τα λεφτά μας σε μια επένδυση που ξέραμε από την αρχή ότι δεν θα αποδώσει.

Το ζήτημα είναι ότι αν δεν σπάσει ο φαύλος κύκλος (με θεραπεία; με κάποιου είδους επιφοίτηση;) θα συνεχίσουμε να χάνουμε τον καιρό μας σε σχέσεις που δεν πρόκειται να λειτουργήσουν ποτέ όσο και να το προσπαθούμε. Θα χάσουμε τη ζωή μας προσπαθώντας να κάνουμε τους άλλους να αισθανθούν περισσότερα από όσα μπορούν να αισθανθούν και αγωνιώντας να καλύψουμε τη δική μας συναισθηματική αδυναμία πίσω από τη δική τους.

Ρήσεις για Κομμουνισμό - Καπιταλισμό

Κομμουνιστής είναι εκείνος που δεν έχει τίποτα και θέλει να το μοιραστεί με όλο τον κόσμο.

(Ανώνυμος)

Κομμουνιστής είναι κάποιος που διαβάζει Μαρξ και Λένιν. Αντικομουνιστής είναι εκείνος που καταλαβαίνει Μαρξ και Λένιν.
(Ronald Reagan)

Ο κομμουνισμός είναι σαν την ποτοαπαγόρευση: καλή ιδέα, αλλά δε δουλεύει.
(Will Rogers)

Οι μαρξιστές του εργατικού κόμματος βλέπουν τα αποτελέσματα της δικής τους λανθασμένης πολιτικής και τα αποκαλούν κατάρρευση του καπιταλισμού.
(Jon Akass)

Ο ρώσικος κομουνισμός είναι το νόθο παιδί του Καρλ Μαρξ και της Μεγάλης Αικατερίνης.
(Clement Attlee)

Καπιταλισμός, λέγεται, είναι το σύστημα που ο άνθρωπος εκμεταλλεύεται τον άνθρωπο. Κομμουνισμός, το αντίστροφο.
(Daniel Bell)  

Κομουνιστής είναι ένας σοσιαλιστής χωρίς αίσθηση του χιούμορ. (George Cutton)
Φυλακή είναι ένας σοσιαλιστικός παράδεισος όπου η ισότητα υπερισχύει, όλα παρέχονται από το κράτος και ο ανταγωνισμός εξαλείφεται.
(Elbert Hubbard)

Κομμουνισμός είναι το όπιο των διανοούμενων.
(Clare Booth Luce)

Το ενδιάμεσο στάδιο μεταξύ σοσιαλισμού και καπιταλισμού είναι ο αλκοολισμός.
(Norman Brenner)

Καπιταλισμός χωρίς χρεωκοπία είναι χριστιανισμός χωρίς Κόλαση.
(Frank Borman)

Αν έπρεπε να δώσω έναν ορισμό του καπιταλισμού, θα έλεγα: Η διαδικασία με την οποία οι Αμερικανίδες κοπέλες γίνονται Αμερικανίδες γυναίκες.
(Christopher Humpton)

Καπιταλισμός είναι η καταπληκτική δοξασία ότι οι πιο αχρείοι άνθρωποι θα κάνουν τα πιο αχρεία πράγματα για το καλό όλων μας.
(John Meynard Keynes)

Ο ανταγωνισμός παράγει καλύτερα προϊόντα και χειρότερους ανθρώπους.
(David Sarnoff) 

Το εγγενές ελάττωμα του καπιταλισμού είναι η άνιση κατανομή της ευλογίας του. H εγγενής αρετή του σοσιαλισμού είναι η ίση κατανομή της μιζέριας του.
(Winston Churchill)

Η ιστορία ανάμεσα, στον Σίσυφο και στον Αυτόλυκο

Γιος του Ερμού ήταν ο Αυτόλυκος. Ο Θεός των κλεφτών τον γέννησε με μια ερωμένη του Απόλλωνος. Κοντά στη Χιόνη, «το κορίτσι του χιονιού», πήρε τη νύχτα τη θέση του μεγαλύτερου αδελφού του σ’ ένα καταφύγιο στα χιονισμένα βουνά του Παρνασσού. Έτσι γεννήθηκε ο Αυτόλυκος, που τιμούσε περισσότερο απ’ όλους τους Θεούς τον πατέρα του Ερμή. Απ’ αυτόν πήρε το χάρισμα της κλεψιάς και της επιδέξιας ψευδορκίας. Ό,τι άγγιζε το χέρι του το έκανε αόρατο. Μπορούσε να μεταμορφώνη τα άσπρα ζώα σε μαύρα και τα μαύρα σε άσπρα. Από τα κερασφόρα έπερνε τα κέρατα και τα τοποθετούσε σ’ αυτά που δεν είχαν.

Εκείνο τον καιρό -πρέπει ακόμα να ήταν η εποχή των σπάνιων πρωτόγονων ανθρώπων – έβοσκαν τα κοπάδια και των δύο πανούργων σε μια μεγάλη περιοχή, ανάμεσα στον Παρνασσό και τον Ισθμό. Ποτέ δεν μπορούσαν να πιάσουν τον Αυτόλυκο, όταν έκανε μια κλεψιά. Ο Σίσυφος έβλεπε μόνον, ότι το κοπάδι του μέρα με τη μέρα γινόταν μικρότερο και του άλλου μεγαλύτερο. Τότε βρήκε ένα τέχνασμα. Ανήκε στους πρώτους που κατείχανε την τέχνη των γραμμάτων. Έτσι χάραξε στις οπλές των βοδιών τα αρχικά του ονόματός του. Ο Αυτόλυκος όμως μπόρεσε κι αυτό ν’ αλλάξη, γιατί μπορούσε ν’ αλλάζη το καθετί στα ζώα. Τότε ο Σίσυφος έχυσε μολύβι στο βαθούλωμα της οπλής, που φανέρωνε στα ίχνη των βοδιών τη φράση: «ο Αυτόλυκος μ’ έκλεψε».

Για πρώτη φορά ύστερα απ’ αυτή τη μαρτυρία αποδείχτηκε ο αρχικλέφτης νικημένος. Ήταν ένας αγώνας πονηριάς, κι ο Αυτόλυκος εκτίμησε τόσο πολύ τον νικητή, που έκλεισε μαζί του την ίδια στιγμή φιλία. Δεν είναι λοιπόν εντελώς σαφές από ποιον προήλθε αυτό που συνέβη στο φιλόξενο σπίτι του. Ένα ποίημα, λοιπόν, που το λέγαν ομηρικό, δείχνει τον Σίσυφο να βρίσκεται σχεδόν χωρίς να φαίνεται στο δωμάτιο της κόρης αυτού που τον φιλοξενούσε: ο πανούργος καθόταν πάνω στο στρώμα και το κορίτσι κρατούσε τ’ αδράχτι του. Γλίστρησε κρυφά κοντά στην ωραία Αντίκλεια; Θα ‘ταν άξιος για κάτι τέτοιο. Αλλά και ο Αυτόλυκος ήταν ικανός γι’ αυτή τη σκέψη, να προσφέρη με την πονηριά του την κόρη του στον νικητή, για να γεννηθή ο πιο πονηρός απ’ όλους.

Έτσι έγινε η Αντίκλεια η μητέρα του Οδυσσέως. Όχι από τον Λαέρτη, που τον ξέρουμε σαν πατέρα του Οδυσσέως, αλλά από τον Σίσυφο κληρονόμησε, σύμφωνα μ’ αυτή την ιστορία, την πανουργία. Ο Λαέρτης την ζήτησε σε γάμο, όταν ήταν πια έγκυος. Ένας αγγειογράφος της Μεγάλης Ελλάδας διατήρησε τη σκηνή: πως ο ερωτευμένος νέος παρουσιάζει στους έκπληκτους συντρόφους του τη νύφη σ’ ενδιαφέρουσα κατάσταση. Γιατί δεν απατήθηκε ούτε μια φορά: Ο Αυτόλυκος στην αγγειογραφία του δείχνει το Σίσυφου σ’ ένα φύλλο – σ’ ένα φύλλο λίγο μεγαλύτερο από φύλλο δάφνης. Ήταν η απόδειξη πως ο ξένος που γνώριζε τη γραφή ήταν ο αίτιος της εγκυμοσύνης. Την τελευταία νίκη την κέρδισε η Αφροδίτη, που απεικονιζόταν επίσης εδώ και που έδωσε στον Οδυσσέα έναν πατέρα να τον φροντίζη: τον τότε ακόμα νέο κι ερωτευμένο Λαέρτη.

Το Σύμπαν δεν συγχωρεί, επειδή δεν κατηγορεί

Η ζωή είναι μια σειρά από γεγονότα που έχουμε δημιουργήσει κι έχουμε οι ίδιοι προσελκύσει πάνω μας.

 Το σύμπαν είναι το ίδιο μια σειρά από γεγονότα που όλα τους συμβαίνουν ανεξάρτητα από τις απόψεις μας γι' αυτά.

Όλα είναι ακριβώς όπως είναι, κι είναι τέλεια.

Τα άστρα βρίσκονται όλα στη σωστή τους θέση. Η κάθε χιονονιφάδα που πέφτει, ακουμπά στη γη εκεί ακριβώς που έπρεπε να πέσει. Η θερμοκρασία την κάθε μέρα είναι ακριβώς αυτή που θα έπρεπε να είναι, στην πραγματικότητα ακόμη και η ένδειξη ενός αριθμού πάνω στο θερμόμετρο είναι ένα είδος κρίσης σχετικά με τη θερμοκρασία όταν τη σκεφτόμαστε.

Οι θύελλες και πι πλημμύρες, η τροχιά των πλανητών, όλα είναι ακριβώς όπως είναι. Το σύμπαν μ' όλη του την τελειότητα παρουσιάζεται σ' εμάς. Δεν έχει τίποτα για να συγχωρήσει, επειδή δεν υπάρχει τίποτα για να κρίνουμε και κανένα για να κατηγορήσουμε σ' αυτό.

Όταν ότι εμείς δημιουργούμε όλα αυτά που χρειαζόμαστε για την ύπαρξή μας, τότε είμαστε σε θέση να ξέρουμε ότι δημιουργούμε μαζί κι όλο το μίσος και το θυμό που τρέφουμε προς τους άλλους. 'Εχουμε δημιουργήσει και τους άλλους στη ζωή μας, με σκοπό να έχουμε κάποιον να κατηγορούμε.

Η ανάγκη μας να συγχωρούμε είναι μια μνημειώδης λαθεμένη αντίληψη. Η πίστη ότι οι άλλοι δεν θα έπρεπε να μας έχουν μεταχειριστεί με τον τρόπο πο μας μεταχειρίστηκαν είναι, φυσικά, μια ΥΠΕΡΤΑΤΗ ΑΝΟΗΣΙΑ.

Το σύμπαν λειτουργεί πάντα ακριβώς με τον τρόπο που υποτίθεται ότι πρέπει να λειτουργεί και το ίδιο γίνεται με το κάθε τι μέσα σ' αυτό, ακόμη και για τα πράγματα που εμείς κρίνουμε ότι είναι λάθος, ότι δεν είναι σωστά, σκληρά κι επίπονα για μας και για τους άλλους.

Η επιθυμία μας να βελτιώσουμε αυτά τα πράγματα αποτελεί ακόμη ένα μέρος του τέλειου σύμπαντος.

Πως μπόρεσαν οι άλλοι να μας φερθούν με τον τρόπο που μας φέρθηκαν;

Αντί να θυμώνουμε με τον τρόπο που μας μεταχειρίστηκαν, ανεξάρτητα από το πόσο τρομερή κρίναμε ότι ήταν αυτή η μεταχείριση, χρειάζεται να μάθουμε να το αντιμετωπίζουμε όλο αυτό από μια νέα προοπτική.

Οι άλλοι έκαναν αυτό που ήξεραν να κάνουν, μέσα από τις συνθήκες που επικρατούν στη ζωή τους. Το υπόλοιπο του υλικού που κουβαλούμε μαζί μας είναι δικό μας. Το κατέχουμε. Αν είναι μίσος κι επίκριση, τότε αυτό έχουμε επιλέξει να κουβαλούμε μαζί μας κι είναι αυτό που θα έχουμε να προσφέρουμε και στους άλλους.

Στην κυριολεξία έχετε εγκαταλείψει τον έλεγχο πάνω στη ζωή σας σ' εκείνους, που κατά την κρίση σας, σας έχουν βλάψει. Η εκμάθηση να συγχωρούμε απαιτεί να μάθουμε να διορθώνουμε τις λαθεμένες αντιλήψεις που έχουμε δημιουργήσει μέσα από τις ίδιες μας τις σκέψεις.

Από τη στιγμή που έχετε τις σκέψεις σας καθαρές, θ' αναλάβετε και την ολοκληρωτική ευθύνη για τον εαυτό σας, όπου συμπεριλαμβάνεται και το πως φερόσαστε, και τότε θα φτάσετε στο σημείο όπου η συγγνώμη δε θα είναι πια κάτι που θα πρέπει να εφαρμόζετε στη ζωή σας. Θα έχετε διορθώσει όλες τις λαθεμένες σας αντιλήψεις και θα έχετε εκμηδενίσει τις τρεις πηγές της δυσαρέσκειάς σας που δημιουργούν κατ' αρχήν την ανάγκη να συγχωρείτε.

Η κατανόηση αυτών των ''διαστρεβλωμένων σκέψεων'' θα οδηγήσει να εφαρμόσετε στην πράξη τη συγγνώμη και τελικά στο ν' απελευθερωθείτε από την υποχρέωση να ζητάτε συγγνώμη.

Πως να ενημερώσω το παιδί μου για μια σωστή σεξουαλική ζωή

Ένα κρίσιμο και μαζί ενδιαφέρον θέμα. Συναρπαστικό, προκλητικό… Αλήθεια πόσο βοηθηθήκαμε εμείς οι ενήλικες σε αυτό το θέμα ως παιδιά; Πως μας μίλησαν για αυτό; Ποιός ή ποιοί ήταν; Κι εμείς τι απορίες είχαμε; Τι αγωνίες;

Τα παραπάνω ερωτήματα μπορούν να αποτελέσουν έναν πρώτο οδηγό για να προσεγγίσουμε τα παιδιά μας κουβεντιάζοντας μαζί τους σχετικά με την σεξουαλική ζωή. Να ανατρέξουμε στα δικά μας ερωτήματα, τις δικές μας απορίες, τα δικά μας λάθη και παρανοήσεις.

Χρειάζεται όμως την κουβέντα αυτήν να την αρχίσουν οι γονείς από νωρίς με τα παιδιά τους. Με κάθε ευκαιρία – και είναι αρκετές – να θίγουν το θέμα χωρίς ταμπού, χωρίς περιστροφές, με ευκρίνεια και ειλικρίνεια. Αρχικά μιλώντας για το σώμα τους, τα γεννητικά τους όργανα, το πώς γεννιέται ένα παιδί, μέσα από εικόνες παιδικών βιβλίων ή απλές, αληθινές αφηγήσεις. Έτσι σιγά – σιγά, ανοίγουμε αυτό το «φλέγον» θέμα με τα παιδιά μας και ίσως η προετοιμασία αυτή να το κάνει λιγότερο φλέγον στο μέλλον.

Σε πιο μεγάλες ηλικίες καλό θα ήταν να αφήσουμε τα παιδιά να εκφράσουν εκείνα τις απορίες τους, και να ανταποκριθούμε εξηγώντας τους αυτό που ζητάνε να μάθουν. Κάτι τέτοιο βέβαια προϋποθέτει εγγύτητα στην σχέση γονιού – παιδιού ώστε τα παιδιά να νοιώθουν ασφάλεια και εμπιστοσύνη. Τότε θα έρθουν και θα μας ρωτήσουν. Θέματα που αφορούν το σώμα τους, την σεξουαλική πράξη, την αντισύλληψη. Θέματα περιόδου, στύσης, εκσπερμάτωσης, οργασμού…

Όλα τα θέματα που μπορούμε να φανταστούμε τα απασχολούν, μη μας φαίνεται απίθανο ή περίεργο, αυτό είναι το φυσιολογικό. Καλύτερα λοιπόν να τα μαθαίνουν από τους ίδιους τους γονείς τους παρά από το internet ή μία παρέα συνομηλίκων. Έτσι κι αλλιώς δεν μπορούμε (και δεν πρέπει) να έχουμε τον πλήρη έλεγχο της ζωής τους, ας έχουμε τουλάχιστον τον έλεγχο ενός μέρους της πληροφόρησής τους…

Όταν έρθει η ώρα για μια τέτοια συζήτηση οπλιστείτε, όπως πάντα, με υπομονή, κατανόηση και ευελιξία στους τρόπους και την έκφρασή σας. Χρειάζεται λεπτότητα και μαζί αυθεντικότητα. Τα παιδιά θέλουν να νοιώθουν ότι τα σεβόμαστε και ότι δεν μπλοκάρουμε με τις ερωτήσεις τους, γιατί αλλιώς δεν θα μας επιλέγουν για συνομιλητές τους… και κάτι τέτοιο θέλουμε να το αποφύγουμε.

Μιλήστε ελεύθερα, απλά, χωρίς ενδοιασμούς και αναστολές. Συζητήστε μαζί τους από μία ισότιμη βάση: Προφανώς για να ανοίγουν ένα τέτοιο θέμα, έχουν πια μεγαλώσει αρκετά… Δεν χρειάζεται κανείς συμβουλές για το τι θα πει σε ένα τέτοιο θέμα. Ο κάθε γονιός έχει τον τρόπο του, την εμπειρία του και την μοναδική σχέση με το παιδί του. Εξάλλου το «στοίχημα» μοιάζει να έχει κερδηθεί αν βρίσκεστε ήδη στο σημείο να κάνετε μαζί του αυτήν την κουβέντα.

Σας εμπιστεύεται!

Ό,τι φεύγει...

Έχεις βάλει τη ζωή σου σε μία τάξη μετά από πάρα πολύ καιρό. Συλλογίζεσαι τις πράξεις σου, αλλά και τις συνέπειές τους.

Νιώθεις περήφανος που στέκεσαι ακόμα στα πόδια σου και με το κεφάλι ψηλά, χτυπάς ενθαρρυντικά τον εαυτό σου στον ώμο βροντοφωνάζοντας «Μπράβο σου κωλόπαιδο! Καλά τα κατάφερες!». Κανένας δεν ξέρει τις δυσκολίες που έχεις περάσει –και μεταξύ μας δε χρειάζεται να το βγάλεις ντελάλη- οπότε φαντάζεις στα μάτια σου κάτι σαν ήρωας.

Παίρνεις χαρτί και μολύβι κι απαριθμείς μια-μια τις καταστάσεις, αλλά και τις απώλειες. Πόσοι έχουμε χάσει –μεταφορικά πάντα γιατί το κυριολεκτικό πονάει κι είναι δύσκολο!- ανθρώπους απ’ τη ζωή μας και μας στοίχησε πολύ; Μπορεί να είναι ένας μεγάλος έρωτας ή ένας καλός φίλος. Δεν ξέρω τί πονάει πιο πολύ κι ειλικρινά δε μ’ ενδιαφέρει, όπως δε θα έπρεπε να ενδιαφέρει κι εσένα.

Μεγάλωσα έχοντας ως μότο μια μεγάλη αλήθεια «η ζωή συνεχίζεται!». Έχασα την ίδια περίοδο έναν έρωτα, μια κολλητή, αλλά βίωσα και μια κυριολεκτική απώλεια. Και;
Στέκομαι ακόμα στα πόδια μου.

Βέβαια ήλπιζα, κι ήλπιζα για καιρό, πως όλα είναι ένα κακό όνειρο!
Ο καθένας θα ήλπιζε πως τα πράγματα θ’ αλλάξουν και θα γίνουν όλα όπως παλιά. Πως όποιος έφυγε, θα γυρίσει και πως ό,τι έγινε, θα ξε-γίνει, όμως δεν είναι έτσι. Τίποτα δε ξε-γίνεται! Όλα γράφονται και μένουν ανεξίτηλα, αλλά τί να κάνεις.

Θα πονέσεις, θα κλάψεις, θα νοσταλγήσεις, αλλά πρέπει να συνειδητοποιήσεις πως η ζωή δεν σταματάει επειδή χώρισες ή επειδή σταμάτησες να μιλάς μ’ ένα φίλο σου. Ναι, καταλαβαίνω πως θα σου στοιχήσει, όμως πρέπει να βρεις τη δύναμη να σηκωθείς και να προχωρήσεις μπροστά. Δεν έχει σημασία η ταχύτητα των βημάτων, αλλά τα βήματα. Πρέπει να σκεφτείς πως, όποιος έφυγε, αν ήταν καλός και σ’ αγαπούσε, θα έμενε και θα προσπαθούσε!

Εγώ έτσι ξέρω. Δεν το βάζεις στα πόδια στην πρώτη δυσκολία χρησιμοποιώντας ηλίθιες δικαιολογίες. Ας τις βράσω κι αυτές κι εσένα. Δύο λέξεις… Ή μένεις ή φεύγεις! Μέση λύση δεν υπάρχει! Με το ζόρι δεν έμεινε κανείς.

Ουδείς αναντικατάστατος και να το θυμάσαι αυτό. Οι απώλειες σ’ έχουν κάνει τον άνθρωπο που είσαι τώρα. Ένας φίλος ή μια αγάπη που λάκισαν μια νύχτα –δεν αναφερόμαστε στις κυριολεκτικές απώλειες. Αυτές σ’ αλλάζουν και σ’ αποσυντονίζουν, θες δε θες!-. Επομένως, πρέπει να τις ευγνωμονείς κιόλας, διότι σου έδειξαν και την αρνητική πλευρά των ανθρώπων, αλλά και του ίδιου σου του εαυτού!

Και τώρα φυσικά, θα μου πεις «γιατί τότε να επενδύεις σ’ ανθρώπους αφού κάποια στιγμή φεύγουν;». Δεν είναι έτσι! Επενδύεις γιατί αξίζει να επενδύσεις. Όπως ένας επιχειρηματίας προ κρίσης. Επένδυσε πολλά λεφτά σε μια μπίζνα χωρίς όμως να υπολογίσει την τιτανομέγιστη κρίση. Έχασε! Κι έχασε και πολλά γιατί ήταν απρόσεκτος και καθόλου επιφυλακτικός, όμως συνέχισε. Δεν σταμάτησε να επενδύει, απλά άλλαξε τρόπο σκέψης.

Έτσι κι οι άνθρωποι.

Δεν σταματάμε να επενδύουμε επειδή φάγαμε το κεφάλι μας ή επειδή έτυχε να χάσουμε κάποιον απ’ τη ζωή μας. Ούτε ο πρώτος είναι που ήρθε κι έφυγε, αλλά ούτε κι ο τελευταίος. «Κι οι άνθρωποι φεύγουν κι εμείς δεν αντιδράμε. Μάθαμε να ξεχνάμε και να μένουμε μόνοι», λέει το άσμα κι έχει δίκιο.

Ό,τι έφυγε, έφυγε.

Μπορεί με τα χρόνια να ξαναγυρίσει, μπορεί κι όχι. Το σημαντικό είναι πως μετά από κάτι τέτοιες στιγμές αρχίζεις ν’ αγαπάς περισσότερο τον εαυτό σου, επομένως μην τον κατηγορείς. Έτυχε να χωρίσεις ή να τσακωθείς με τον καλύτερό σου φίλο. Σ’ όλους έχει συμβεί και σ΄ όλους συμβαίνει.

Ένα είναι σίγουρο.

Όταν χάσεις κάτι το εκτιμάς, οπότε όταν κάποιος φεύγει από σένα, θα σε εκτιμήσει στο τέλος κι αυτό είναι σίγουρο. Απλά να είσαι κάπου κοντά για να μπορέσεις ν’ ακούσεις το πολυπόθητο «πόσο βλάκας ήμουν!».

Τότε θα ξέρεις πως είχες κάνει καλή δουλειά και πως η επένδυσή σου δεν πήγε στράφι.

Πίσω από τη μάσκα των ανθρώπων κρύβονται άμυνες και φόβοι.

Τις μέρες αυτές υπάρχει η τάση να συσχετίζουν τις μάσκες της Αποκριάς με τις μάσκες της ανθρώπινης υποκρισίας. Αυτές που λέγεται ότι φοράνε κάποιοι όλον τον υπόλοιπο χρόνο. Πιστεύω πως είναι λάθος ο συσχετισμός.

Ίσως να σημαίνει και κάτι άλλο. Σκεφτείτε ότι μια μάσκα καλύπτει τα μάτια του άλλου. Και τα μάτια λένε ότι είναι ο καθρέφτης της ψυχής. Αυτήν κρύβουν οι μάσκες. Την ψυχή. Πίσω από κάθε μάσκα βρίσκουν καταφύγιο οι φόβοι, οι ανασφάλειες και οι άμυνές μας.

Η μάσκα κρατάει σε μια σταθερή απόσταση τον άλλον. Κι όταν την αντιληφθείς, έχεις δύο επιλογές.

1. Φεύγεις γιατί δεν θες να μπεις στον κόπο να δεις τι κρύβεται πίσω της, γιατί κατά βάθος δε σε νοιάζει να δεις τι κρύβεται πίσω της και

2. Μένεις και προσπαθείς να την αφαιρέσεις αναζητώντας το βλέμμα του άλλου.
Τρίτη επιλογή δεν υπάρχει. Δύο επιλογές, που καθορίζονται από το πόσο σημαντικό για σένα είναι αυτό το βλέμμα που θες να συναντήσεις.

Το ερώτημα είναι απλό. Το θέλεις ή δεν το θέλεις; Είναι ο άλλος σημαντικός για σένα ή δεν είναι; Κι αν δεις ότι ενώ το παλεύεις η μάσκα δε λέει να ξεκολλήσει, τότε μάλλον δεν είσαι εσύ αυτός που κέρδισε την εμπιστοσύνη του άλλου, ώστε να σου αποκαλύψει το καθαρό κοίταγμά του. Δε σου αναγνωρίζει τη σημαντικότητα που είναι απαραίτητη για να αφεθεί σε μια τέτοια αποκάλυψη. Και τότε φεύγεις. Με το κεφάλι όμως ψηλά γιατί υποστήριξες την επιλογή σου. Δε θα χρωστάς τίποτα ούτε στον εαυτό σου ούτε στον άλλον. Καμιά χαμένη ευκαιρία, καμιά δεύτερη προσπάθεια.

Και ξαναφοράς εσύ τώρα τη δική σου μάσκα. Αυτήν που είχες αφαιρέσει γιατί πίστευες ότι το δικό σου βλέμμα είχε βρει εκείνο που του ταίριαζε. Και ίσως στην αρχή να την κρατήσεις λίγο πιο σφιχτά στο πρόσωπό σου από άμυνα. Με τη σιγουριά, όμως, ότι θα έρθει η στιγμή που η μάσκα σου θα ξαναπέσει στο πάτωμα για να συναντήσει ένα βλέμμα το ίδιο καθαρό με το δικό σου.

Μη σας φοβίζει επομένως η μάσκα των άλλων. Μας βοηθάει να αντιληφθούμε τη δική μας. Εκείνη που άλλες φορές πετάξαμε χωρίς δεύτερη σκέψη και την άλλη που αρνηθήκαμε να αφαιρέσουμε γιατί δε μας ενέπνευσε ο άλλος απέναντί μας.

Γι’ αυτό ας μη «λιθοβολούμε» την υποκρισία των άλλων. Είναι μια γενίκευση άστοχη. Εμάς μας νοιάζει η μάσκα εκείνου που μας πλήγωσε, οι άλλες μας αφήνουν αδιάφορους. Το ίδιο άλλωστε σκέφτεται και ο «μασκοφόρος» απέναντί μας. Θυμάται εκείνον που τον πλήγωσε, ενώ εμείς τον αφήνουμε αδιάφορο.

Όλα είναι κύκλος στη ζωή κι αυτό που δίνεις, θα έρθει η στιγμή που θα στο ανταποδώσει. Είτε είναι καλό είτε κακό. Κι εγώ αυτό το ονομάζω συναισθηματική δικαιοσύνη.

Βλέπουμε να γεννιέται μια νέα Γη!

Οι αστρονόμοι του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO), χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο ALMA, μπόρεσαν να παρατηρήσουν το πρόπλασμα ενός πλανήτη πολύ όμοιου με τη Γη, ο οποίος βρίσκεται στη φάση της δημιουργίας γύρω από το νεαρό άστρο του.

Νέο κοσμικό «μαιευτήριο»
Ο πρωτοπλανητικός δίσκος σκόνης και αερίων -από όπου γεννιούνται οι πλανήτες- έχει σχηματιστεί γύρω από ένα άστρο, το TW Ύδρας, ηλικίας μόλις 10 εκατομμυρίων ετών. Το άστρο-νήπιο βρίσκεται σε απόσταση μόλις 175 ετών φωτός από τον πλανήτη μας. Είναι το πιο κοντινό στη Γη «μαιευτήριο» εξωπλανητών που έχει εντοπισθεί μέχρι σήμερα.

Ο κυοφορούμενος εξωπλανήτης βρίσκεται στην ίδια περίπου απόσταση από το μητρικό άστρο του, με την απόσταση της Γης από τον Ήλιο, δηλαδή περίπου 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα. Οι αστρονόμοι δεν μπορούν ακόμη να είναι βέβαιοι πόσο όμοιος θα είναι ο πλανήτης με τη Γη, όταν γεννηθεί, αλλά δεν αποκλείεται να είναι λίγο μεγαλύτερος, δηλαδή μια Υπερ-Γη. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Σον ‘Αντριους του Κέντρου Αστροφυσικής Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στην επιθεώρηση «The Astrophysical Journal Letters».

Διαστημικό τηλεσκόπιο του ESA εντόπισε έναν περιστρεφόμενο αστέρα νετρονίων

Το διαστημικό τηλεσκόπιο XMM-Newton του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) εντόπισε έναν περιστρεφόμενο αστέρα νετρονίων -γνωστό και ως «πάλσαρ»- που είναι χίλιες φορές πιο φωτεινός από ό,τι έως τώρα θεωρείτο δυνατό για τέτοιο άστρο.

 

Το εν λόγω άστρο πάλσαρ είναι επίσης το πιο μακρινό του είδους του, που έχει μέχρι σήμερα εντοπισθεί στο σύμπαν, καθώς βρίσκεται σε ένα γαλαξία (NGC 5907) σε απόσταση περίπου 50 εκατομμυρίων ετών φωτός.

 

Οι πάλσαρ είναι απομεινάρια κάποτε γιγάντιων άστρων, που καταστράφηκαν με μια έκρηξη τύπου «σούπερ-νόβα» και μετατράπηκαν σε πολύ μικρά, αλλά πολύ πυκνά άστρα νετρονίων. Διαθέτουν ισχυρά μαγνητικά πεδία, περιστρέφονται ταχύτατα σαν σβούρες και, σαν φάροι, εκπέμπουν στο σύμπαν δύο συμμετρικές ακτίνες ισχυρής ακτινοβολίας.

 

Οι ακτίνες Χ από το εν λόγω πάλσαρ, που ανιχνεύθηκαν από το XMM-Newton, είναι δέκα φορές ισχυρότερες από τον προηγούμενο κάτοχο του ρεκόρ. Σε ένα μόνο δευτερόλεπτο, το πάλσαρ εκπέμπει την ίδια ποσότητα ενέργειας που ο Ήλιος μας απελευθερώνει σε 3,5 χρόνια.

 

Το σήμα του πάλσαρ εντοπίσθηκε επίσης στο αρχείο παρατηρήσεων του τηλεσκοπίου NuSTAR της NASA. Οι διαχρονικές παρατηρήσεις αποκαλύπτουν ότι ο ρυθμός περιστροφής του άστρου έχει αλλάξει με το πέρασμα του χρόνου και έχει γίνει πιο γρήγορος. Το άστρο κάνει πλέον μια πλήρη περιστροφή σε 1,13 δευτερόλεπτα έναντι 1,43 δευτερολέπτων το 2003.

 

Οι ερευνητές από την Ιταλία, τη Γερμανία, τη Βρετανία και την Ολλανδία, με επικεφαλής τον Τζιαν-Λούκα Ίσραελ του Αστρονομικού Παρατηρηρίου της Ρώμης, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science».

Μπορεί να είναι πάμπολλοι οι πλανήτες στο μέγεθος της Γης

Μπορεί να υπάρχουν πολλοί περισσότεροι μικροί πλανήτες από ό,τι εθεωρείτο μέχρι σήμερα, χάρη στην ανακάλυψη ότι δεν χρειάζεται να σχηματιστούν γύρω από άστρα πλούσια σε βαριά στοιχεία.

Μια ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον Lars Buchhave, έναν αστροφυσικό στο Ινστιτούτο Niels Bohr, μελέτησε τη σύνθεση των στοιχείων για περισσότερα από 150 αστέρια που φιλοξενούν 226 πλανήτες υποψήφιους να είναι μικρότεροι από τον Ποσειδώνα. Η ομάδα έψαχνε για στοιχεία βαρύτερα από το υδρογόνο και το ήλιο, που οι επιστήμονες τα αναφέρουν ως μέταλλα.

"Ήθελα να διερευνήσω κατά πόσο οι μικροί πλανήτες χρειάζονται ένα ιδιαίτερο περιβάλλον, προκειμένου να σχηματιστούν, όπως οι γιγάντιοι πλανήτες αερίου, που όπως γνωρίζουμε έχουν μια προτίμηση σε περιβάλλοντα με υψηλή περιεκτικότητα σε βαρέα στοιχεία," λέει.

“Αυτή η μελέτη δείχνει ότι οι μικροί πλανήτες δεν κάνουν διακρίσεις και σχηματίζονται γύρω από αστέρια με ένα ευρύ φάσμα της περιεκτικότητας σε βαρέα μέταλλα, συμπεριλαμβανομένων και των άστρων με 25% μόνο της μεταλλικότητας του ήλιου μας"

Μάλιστα η μεταλλικότητα ενός άστρου αντανακλά την περιεκτικότητα σε μέταλλα του δίσκου από τον οποίο σχηματίζονται οι πλανήτες, όπως και οι πλανήτες σαν τη Γη που αποτελείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από βαριά στοιχεία όπως ο σίδηρος, το οξυγόνο, το πυρίτιο και το μαγνήσιο.

Οι αστρονόμοι υποθέτουν ότι μεγάλες ποσότητες βαρέων στοιχείων στο δίσκο αυτό, θα οδηγήσει σε πιο αποτελεσματική διαμόρφωση ενός πλανήτη. Είναι δε από καιρό γνωστό ότι οι γιγάντιοι πλανήτες με μικρές περιόδους τείνουν να συνδέονται με πλούσια σε μέταλλα αστέρια.

Σε αντίθεση με γίγαντες πλανήτες αερίου, η εμφάνιση των μικρότερων πλανητών δεν φαίνεται να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την περιεκτικότητα σε βαρέα στοιχείο των άστρων που τους φιλοξενούν. Πλανήτες έως και τέσσερις φορές το μέγεθος της Γης μπορούν προφανώς να σχηματιστούν γύρω από αστέρια με ένα ευρύ φάσμα περιεκτικότητας σε βαριά στοιχεία (μεταλλικότητα), συμπεριλαμβανομένων και εκείνων με χαμηλότερη περιεκτικότητα σε μέταλλα από τον ήλιο.

"Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι μικροί πλανήτες μπορούν να σχηματιστούν γύρω από αστέρια με ένα ευρύ φάσμα μεταλλικότητας – δείχνοντας έτσι ότι η φύση βρίσκει τρόπους σχηματισμού τους που μέχρι τώρα πιστεύαμε ότι είναι δύσκολο”, λέει μία επιστήμονας της αποστολής Κέπλερ Natalie Batalha.

Λύθηκε το “αιώνιο” πρόβλημα της κολλημένης κέτσαπ στο μπουκάλι

Όσο και να κουνήσεις το μπουκάλι, ένα μέρος της κέτσαπ που έχει απομείνει μέσα, δεν πέφτει με τίποτε, όπως όλοι ξέρουμε. Τώρα, επιστήμονες του Πανεπιστημίου ΜΙΤ των ΗΠΑ ανακάλυψαν ένα νέο πολύ ολισθηρό υλικό επίστρωσης, το οποίο «απαγορεύει» στην παχύρρευστη σάλτσα να κολλήσει στο εσωτερικό του μπουκαλιού. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή Κρίπα Βαρανάσι του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών, σύμφωνα με το BBC, δήλωσαν ότι η καινοτομία τους είναι ασφαλής και θα μειώσει τη σπατάλη που σήμερα γίνεται στην κέτσαπ, η οποία πετιέται μαζί με το μπουκάλι, χωρίς να έχει καταναλωθεί.

Το νέο υλικό εσωτερικής επίστρωσης μπορεί μελλοντικά να αξιοποιηθεί και σε άλλες συσκευασίες, όπως στις οδοντόπαστες, στα καλλυντικά και στις κόλλες, όπου επίσης μένει προϊόν μέσα στα σωληνάρια, παρά το ζούληγμά τους. Το νέο υλικό δημιουργεί μια επιφάνεια τελείως ολισθηρή, που κάνει κάθε ουσία μέσα στο μπουκάλι ή στο σωληνάριο να γλιστράει μέχρι την τελευταία σταγόνα. Η νέα τεχνολογία αναμένεται να είναι διαθέσιμη για εφαρμογή από τις βιομηχανίες σε λίγα χρόνια.

Αστεροειδείς «μετέφεραν» νερό στη Σελήνη

Το περισσότερο νερό που υπάρχει στο εσωτερικό του φεγγαριού, μεταφέρθηκε από αστεροειδείς που «βομβάρδισαν» τη Σελήνη, πριν από 4,3 έως 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια, σύμφωνα με μια νέα διεθνή επιστημονική έρευνα.

Οι ερευνητές από τη Βρετανία, τις ΗΠΑ και τη Γαλλία, με επικεφαλής την Τζέσικα Μπαρνς του βρετανικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature Communications», κατέληξαν στο συμπέρασμά τους μέσα από ένα συνδυασμό χημικής ανάλυσης σεληνιακών γεωλογικών δειγμάτων και ανάπτυξης μοντέλων σε υπολογιστές.

Όταν οι αποστολές «Απόλλων» της NASA έφθασαν στη Σελήνη, η αρχική εντύπωση ήταν ότι δεν υπήρχε… σταγόνα νερού. Όμως σταδιακά αυτή η εκτίμηση έχει αλλάξει. Η εκτίμηση της νέας μελέτης είναι ότι το νερό διοχετεύθηκε εξ ουρανού στον δορυφόρο της Γης στη διάρκεια μιας περιόδου 10 έως 200 εκατομμυρίων ετών και ενώ ακόμη στο φεγγάρι υπήρχε ένας ωκεανός λιωμένου μάγματος.

Η Σελήνη πιστεύεται ότι δημιουργήθηκε από την πρόσκρουση ενός μεγάλου ουράνιου σώματος στη Γη πριν από περίπου 4,5 δισ. χρόνια. Λίγο μετά, ένας ωκεανός μάγματος την κάλυπτε.

Η προσθήκη του νερού σε αυτό το μάγμα έγινε κυρίως από αστεροειδείς (πάνω από 80% του συνολικού νερού) και πολύ λιγότερο από κομήτες (κάτω από 20%), σύμφωνα με τις νέες εκτιμήσεις. Το νερό που περιείχαν αυτά τα σώματα, εισχώρησαν στο λιωμένα μάγμα και μετά στο εσωτερικό του φεγγαριού.

Οι επιστήμονες δεν αποκλείουν ότι ένα μικρό ποσοστό του σεληνιακού νερού μπορεί να έχει και γήινη προέλευση, ως απομεινάρι από τη δημιουργία του φεγγαριού μετά την κατακλυσμική πρόσκρουση ενός σώματος πάνω στη Γη.

Διαστημικό Ίντερνετ για χρήση στο ηλιακό μας σύστημα

Ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της δημιουργίας ενός Ίντερνετ για το ηλιακό μας σύστημα (Solar System Internet) πραγματοποίησε η NASA, θέτοντας σε υπηρεσία υπηρεσία DTN (Delay/Disruption Tolerant Networking) στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.

Η υπηρεσία αυτή θα βοηθά στην αυτοματοποίηση και τη βελτίωση της διαθεσιμότητας δεδομένων για πειράματα σε διαστημικούς σταθμούς, και θεωρείται πως θα έχει αποτέλεσμα την αποδοτικότερη αξιοποίηση bandwidth και την καλύτερη επιστροφή δεδομένων.

Το DΤΝ λειτουργεί παρέχοντας ένα αξιόπιστο και αυτοματοποιημένο «store and forward» (αποθήκευση και προώθηση) δίκτυο δεδομένων που αποθηκεύει αποσπασματικά «πακέτα» δεδομένων σε «σταθμούς» (nodes) κατά μήκος ενός διαδρόμου επικοινωνίας, μέχρι τα τμήματα αυτά να μπορούν να προωθηθούν ή να αναμεταδοθούν όταν φτάσουν στον προορισμό τους- είτε αυτός είναι στη Γη, είτε για διαστημόπλοια μακριά στο διάστημα, είτε- κάποια στιγμή- σε αποικίες και βάσεις σε άλλους πλανήτες.

Αυτό διαφέρει από τα παραδοσιακά πρωτόκολλα Ίντερνετ που απαιτούν όλα τα nodes να είναι διαθέσιμα στο ίδιο χρονικό πλαίσιο για επιτυχημένη μετάδοση δεδομένων.

Στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, το DTN προστέθηκε στο Telescience Resource Kit (TreK), μια σουΐτα λογισμικού για να μπορούν ερευνητές να μεταδίδουν και να λαμβάνουν δεδομένα μεταξύ κέντρων επιχειρήσεων και πάνω στον σταθμό.

Η υπηρεσία αυτή στον σταθμό θα βελτιώσει επίσης την εφαρμογής υποστήριξης αποστολής, περιλαμβανομένης της μεταφοράς αρχείων που έχουν να κάνουν με επιχειρήσεις.

Η έναρξη της χρήσης αυτής της υπηρεσίας σε επιχειρησιακό επίπεδο σε διαστημική αποστολή σηματοδοτεί την έναρξη της χρήσης του διαστημικού σταθμού ως κόμβου στο εξελισσόμενο Solar System Internet, σύμφωνα με τη NASA- η οποία υποστηρίζει πως το DTN μπορεί να είναι πολύ χρήσιμο σε περιβάλλοντα όπου οι επικοινωνίες είναι αναξιόπιστες, όπως οι περιοχές που έχουν πληγεί από καταστροφές.

Για τον σκοπό αυτό, η αμερικανική διαστημική υπηρεσία συνεργάστηκε με έναν από τους «πατέρες του Ίντερνετ», τον Βίντον Σερφ, αντιπρόεδρο και σημαντικό στέλεχος της Google, καθώς και διακεκριμένο επιστήμονα του JPL (Jet Propulsion Laboratory) της NASA στην Πασαντίνα, καθώς και με την IRTF (Internet Research Task Force), την CCSDS (Consultative Committee for Space Data Systems) και την IETF (Internet Engineering Task Force).

Πολλές από τις εφαρμογές του DTN είναι διαθέσιμες στο κοινό ως open source κώδικας, για χρήση από ακαδημαϊκούς, developers, κατασκευαστές δορυφόρων κ.α