ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΣΟΦΟΚΛΗΣ - Αἴας (1346-1375)

ΑΓ. σὺ ταῦτ᾽, Ὀδυσσεῦ, τοῦδ᾽ ὑπερμαχεῖς ἐμοί;

ΟΔ. ἔγωγ᾽· ἐμίσουν δ᾽, ἡνίκ᾽ ἦν μισεῖν καλόν.
ΑΓ. οὐ γὰρ θανόντι καὶ πρὸς ἐμβῆναί σε χρή;
ΟΔ. μὴ χαῖρ᾽, Ἀτρείδη, κέρδεσιν τοῖς μὴ καλοῖς.
1350 ΑΓ. τόν τοι τύραννον εὐσεβεῖν οὐ ῥᾴδιον.
ΟΔ. ἀλλ᾽ εὖ λέγουσι τοῖς φίλοις τιμὰς νέμειν.
ΑΓ. κλύειν τὸν ἐσθλὸν ἄνδρα χρὴ τῶν ἐν τέλει.
ΟΔ. παῦσαι· κρατεῖς τοι τῶν φίλων νικώμενος.
ΑΓ. μέμνησ᾽ ὁποίῳ φωτὶ τὴν χάριν δίδως.
1355 ΟΔ. ὅδ᾽ ἐχθρὸς ἁνήρ, ἀλλὰ γενναῖός ποτ᾽ ἦν.
ΑΓ. τί ποτε ποήσεις; ἐχθρὸν ὧδ᾽ αἰδῇ νέκυν;
ΟΔ. κινεῖ γὰρ ἁρετή με τῆς ἔχθρας πολύ.
ΑΓ. τοιοίδε μέντοι φῶτες ἔμπληκτοι βροτῶν.
ΟΔ. ἦ κάρτα πολλοὶ νῦν φίλοι καὖθις πικροί.
1360 ΑΓ. τοιούσδ᾽ ἐπαινεῖς δῆτα σὺ κτᾶσθαι φίλους;
ΟΔ. σκληρὰν ἐπαινεῖν οὐ φιλῶ ψυχὴν ἐγώ.
ΑΓ. ἡμᾶς σὺ δειλοὺς τῇδε θἡμέρᾳ φανεῖς.
ΟΔ. ἄνδρας μὲν οὖν Ἕλλησι πᾶσιν ἐνδίκους.
ΑΓ. ἄνωγας οὖν με τὸν νεκρὸν θάπτειν ἐᾶν;
1365 ΟΔ. ἔγωγε· καὶ γὰρ αὐτὸς ἐνθάδ᾽ ἵξομαι.
ΑΓ. ἦ πάνθ᾽ ὅμοια· πᾶς ἀνὴρ αὑτῷ πονεῖ.
ΟΔ. τῷ γάρ με μᾶλλον εἰκὸς ἢ ᾽μαυτῷ πονεῖν;
ΑΓ. σὸν ἆρα τοὔργον, οὐκ ἐμὸν κεκλήσεται.
ΟΔ. ὡς ἂν ποήσῃς, πανταχῇ χρηστός γ᾽ ἔσῃ.
1370 ΑΓ. ἀλλ᾽ εὖ γε μέντοι τοῦτ᾽ ἐπίστασ᾽, ὡς ἐγὼ
σοὶ μὲν νέμοιμ᾽ ἂν τῆσδε καὶ μείζω χάριν,
οὗτος δὲ κἀκεῖ κἀνθάδ᾽ ὢν ἔμοιγ᾽ ὁμῶς
ἔχθιστος ἔσται. σοὶ δὲ δρᾶν ἔξεσθ᾽ ἃ χρῇς.
ΧΟ. ὅστις σ᾽, Ὀδυσσεῦ, μὴ λέγει γνώμῃ σοφὸν
1375 φῦναι, τοιοῦτον ὄντα, μῶρός ἐστ᾽ ἀνήρ.

***

ΑΓ. Εσύ, Οδυσσέα, τώρα παίρνεις,
εις βάρος μου, το μέρος του;
ΟΔ. Εγώ ασφαλώς, που τον μισούσα τότε
που έπρεπε να τον μισώ.
ΑΓ. Δεν πρέπει ωστόσο να πατήσεις πόδι και στον πεθαμένο;
ΟΔ. Δεν είναι, γιε του Ατρέα, σωστό να χαίρεσαι
μ᾽ άσχημα κέρδη.
1350 ΑΓ. Δεν είναι όμως κι εύκολο να δείχνει σέβας ο μονάρχης.
ΟΔ. Εύκολο όμως είναι να τιμά τους φίλους,
όταν του λένε το σωστό.
ΑΓ. Ο τίμιος όμως και σωστός οφείλει
υπακοή στους άρχοντες.
ΟΔ. Πάψε· δική σου η νίκη, αν δέχεσαι να σε νικούν οι φίλοι.
ΑΓ. Σκέψου μονάχα σε ποιόν άνθρωπο χαρίζεσαι.
ΟΔ. Ήταν όντως εχθρός, υπήρξε όμως και γενναίος άντρας.
ΑΓ. Τί πας να κάνεις τώρα; θα σεβαστείς νεκρό έναν εχθρό;
ΟΔ. Μετράει η αξία του από την έχθρα περισσότερο.
ΑΓ. Τέτοιοι εντούτοις άντρες βγαίνουν αλλοπρόσαλλοι.
ΟΔ. Ίσως, αλλά πολλοί που είναι ακόμη φίλοι,
μια μέρα γίνονται εχθροί.
1360 ΑΓ. Και συ το δέχεσαι να κάνεις τέτοιους φίλους;
ΟΔ. Μ᾽ αλύγιστη καρδιά εγώ δεν θέλω να ᾽χω πάρε δώσε.
ΑΓ. Πας να μας βγάλεις όμως σήμερα δειλούς.
ΟΔ. Αντίθετα: άντρες που αγαπούν το δίκαιο,
μπροστά σ᾽ όλους τους Έλληνες.
ΑΓ. Που πάει να πει, μου λες ν᾽ αφήσω να ταφεί ο νεκρός;
ΟΔ. Το λέω και το πιστεύω· γιατί κι εγώ μια μέρα
θα βρεθώ στην ίδια θέση.
ΑΓ. Τα ίδια πάντα και τα ίδια· κοπιάζει ο καθένας
μόνο για τον εαυτό του.
ΟΔ. Για ποιόν θες να κοπιάσω πιο πολύ, αν όχι
για τον εαυτό μου;
ΑΓ. Δικός σου έργο αυτό, εγώ δεν θα το πάρω πάνω μου.
ΟΔ. Ό,τι κι αν κάνεις, θα μείνεις πάντως έντιμος.
1370 ΑΓ. Καλώς. Αλλά καλά μάθε κι αυτό:
σ᾽ εσένα εγώ θα έκανα και πιο μεγάλη χάρη· όμως αυτός,
κι εκεί κι εδώ, θα παραμείνει ο πιο μεγάλος μου εχθρός.
Και τώρα έχεις το λεύτερο, όπως το θέλεις, να φερθείς.
ΧΟ. Αν κάποιος δεν παραδεχτεί, Οδυσσέα,
μετά απ᾽ αυτά, πως είσαι εσύ από τη φύση σου
σοφός, είναι αυτός μωρός.

Αρχαία Ελληνική Γραμματολογία: 2. Αρχαϊκή εποχή (700-508 π.Χ.)

2.3. Γράμματα και τέχνες

Στο ηρωικό έπος οι αοιδοί τραγουδούσαν τη ζωή και τα κατορθώματα των αρχόντων της παλιάς μυκηναϊκής εποχής και στα έργα τους χρησιμοποιούσαν όλοι την ίδια ποιητική τυποποιημένη γλώσσα και το ίδιο μέτρο. Αυτή η θεματική και μορφολογική ομοιομορφία καταργήθηκε στα αρχαϊκά χρόνια, καθώς η λυρική ποίηση, που με την άνθισή της επισκίασε το έπος, περιλάμβανε πολλά και ποικίλα ποιητικά είδη. Οι λυρικοί ποιητές ήταν θεματικά αδέσμευτοι και χρησιμοποιούσαν στις συνθέσεις τους διαφορετικές διαλέκτους και λογής λογής μέτρα και ρυθμούς.

Όπως συμβαίνει, οι πολιτικές εξελίξεις και τα κοινωνικά χαρακτηριστικά της εποχής είχαν φανερό αντίκτυπο στη λογοτεχνική παραγωγή: η αρχαϊκή ευσέβεια εκδηλώθηκε σε μια σειρά από ύμνους και θρησκευτικά έπη· η αριστοκρατική ιδεολογία, οι πολιτικές ανατροπές, οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες, οι τυραννίες, το λαϊκό κίνημα - όλα προβλήθηκαν στο έργο σημαντικών λυρικών ποιητών, που οι περισσότεροι έπαιρναν και ενεργό μέρος στα όσα συνέβαιναν.

Ο ποιητικός λόγος δεν έχασε στους αρχαϊκούς αιώνες την κυριαρχία του. Μόνο στο δεύτερο μισό του 6ου π.Χ. αιώνα, στην ιωνική Μικρασία, οι φυσικοί φιλόσοφοι και οι λογογράφοι εγκαινίασαν παράλληλα τον ορθολογικό τρόπο σκέψης και την πεζογραφία.

Χαρακτηριστική για την Αρχαϊκή εποχή είναι και η μεγάλη γεωγραφική διασπορά των πνευματικών κέντρων.

Στα εικαστικά, η γεωμετρική τέχνη, που κυριαρχούσε ως και τον 8ο π.Χ. αιώνα, παραμερίζεται και τη θέση της παίρνει τον 7ο π.Χ. αιώνα η ανατολίζουσα τέχνη. Η αλλαγή είναι μεγάλη, καθώς τα πειθαρχημένα γεωμετρικά σχέδια και τις άσαρκες φιγούρες ανθρώπων και ζώων τις αντικαθιστούν τώρα νέα θέματα, δάνεια από την Ανατολή (άνθη και ζώα εξωτικά, ανθέμια, σφίγγες, γρύπες κ.ά.) ζωγραφισμένα με όγκους και καμπύλες, ασύμμετρα αλλά ρωμαλέα και ζωντανά.

«Η αποδοχή αυτών των νέων ξένων στοιχείων οφείλεται σε βαθύτερες και ουσιαστικότερες ανάγκες του ελληνικού κόσμου, που τότε ακριβώς αναζητεί έναν καινούργιο δρόμο και βρίσκει τις καλλιτεχνικές μορφές που θα τον εκφράσουν σε όλη την ιστορική του διαδρομή. Από την άποψη αυτή ο 7ος αιώνας π.Χ. μπορεί να θεωρηθεί ο πιο γόνιμος και ιστορικά ο πιο σημαντικός για την ελληνική τέχνη. Μέσα στα χρονικά του όρια γεννιέται η μεγάλη ελληνική πλαστική· η αρχιτεκτονική για πρώτη φορά υψώνει λίθινους ναούς και η ζωγραφική - αγγειογραφία- βρίσκει στη μυθολογία το ανεξάντλητο υλικό που θα τη θρέψει για αιώνες.» (Μ. Ανδρόνικος)

Βαθμιαία, μέσα στον 7ο π.Χ. αιώνα τα ανατολικά στοιχεία μετουσιώθηκαν και συνδυάστηκαν με την ελληνική καλλιτεχνική παράδοση και ιδιοσυγκρασία. Αποτέλεσμα της σύνθεσης είναι η δυναμική και ισόρροπη, πολύμορφη και πολύχρωμη αρχαϊκή τέχνη, που περνώντας από πολλά στάδια θα κυριαρχήσει ως το τέλος των Περσικών πολέμων. Βασικό χαρακτηριστικό της η στενή σύνδεση με τη θρησκεία.

Πόση συναισθηματική ευελιξία αντέχεις;

Στην ερώτηση “τι κάνεις;”, θυμήσου πόσες φορές μπόρεσες, θέλησες ή σου βγήκε αυθόρμητα να απαντήσεις κάτι διαφορετικό από την φράση “είμαι καλά, εσύ;”. Τι περιλαμβάνει, όμως, αυτό το “καλά”, έχεις ποτέ αναλογιστεί; Αντικατοπτρίζει στ’ αλήθεια τον πραγματικό εσωτερικό σου κόσμο, την συναισθηματική σου κατάσταση κάθε στιγμή;

Είναι αλήθεια πως πολλές φορές μας βγαίνει αυτόματα να απαντήσουμε “καλά”, χωρίς να κάνουμε συναισθηματική διερεύνηση, χωρίς να ισχύει αυτό στην πραγματικότητα. Μία φίλη μου, μου είχε πει κάποτε πως όταν συνηθίζει να απαντάει με αυτή την λέξη, η ψυχολογία της ακολουθεί και την γλώσσα που χρησιμοποίει και αρχίζει όντως να αισθάνεται καλά. Θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε ως μία μορφή αυθυποβολής. Λέω πως είμαι καλά, άρα πείθω τον εαυτό μου πως αισθάνομαι έτσι. Στην πραγματικότητα, όμως τον ξεγελάω, τον χειρίζομαι, τον εξαναγκάζω να απαρνηθεί οποιοδήποτε άλλο αρνητικό ή θετικό συναίσθημα τόλμησε να αισθανθεί. Είναι μία μέθοδος συναισθηματικής λογικής που μόνο σε γνωστικές διαστρεβλώσεις για την πραγματικότητά μας καθώς και για το συναισθηματικό μας κόσμο μπορεί να μας οδηγήσει.

Και οι άνθρωποι είμαστε έτσι φτιαγμένοι για να βιώνουμε όλα τα συναισθήματα στο έπακρο, τόσο τα θετικά όσο και τα αρνητικά. Γιατί, αν απαρνηθείς ένα συναίσθημα, αν το κοροϊδέψεις, αν δεν τον αφήσεις να εισβάλλει στο συνειδητό σου, αυτό το ίδιο συναίσθημα θα βρει τρόπο να σε πολεμήσει και να μπει στη ζωή σου εκεί που δεν το περιμένεις, ύπουλα, βίαια, ακόμα και αθόρυβα.

Ξέρω πως δεν υπάρχει μεγαλύτερη ευτυχία από το να νιώθεις κάθε μέρα ευχάριστα, καλά, όμορφα, να νιώθεις την πεποίθηση πως έχεις τον έλεγχο της ζωής σου. Γνωρίζεις, όμως πως το ίδιο έλεγχο μπορείς να τον διατηρείς και όταν δεν είσαι καλά, αρκεί να έχεις επίγνωση αυτής της κατάστασης;

Έχεις ακούσει τον όρο “συναισθηματική ευελιξία“; Είναι η ικανότητά σου να μπορείς να βιώνεις, να ελέγχεις και να αποδέχεσαι οποιοδήποτε συναίσθημα σε κατακλύζει. Το να είναι κάποιος συναισθηματικά ευέλικτος προϋποθέτει να μπορεί να εκφράσει το κάθε συναίσθημα, χωρίς να αισθάνεται ντροπή ή ενοχή γι’ αυτό. Έτσι, μπορείς παράλληλα να είσαι πιο παραγωγικός, δημιουργικός και ένα βήμα πιο κοντά στον αληθινό εαυτό σου.

Η μόδα των θετικών συναισθημάτων, όπως συνηθίζω να λέω είναι πλέον ξεπερασμένη. Θεωρώ πως αυτή η μόδα ποτέ δεν ταίριαζε απόλυτα με την ανθρώπινη φύση. Τα θετικά συναισθήματα γίνονται πλέον εμμονή και ξεχνάμε να τα ζήσουμε.

Η ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΗ ΟΤΙ ΠΟΛΛΕΣ ΦΟΡΕΣ ΝΙΩΘΟΥΜΕ ΘΕΤΙΚΑ Η ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΕΙΧΝΟΥΜΕ ΘΕΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΑΙΣΙΟΔΟΞΟΙ, ΜΑΣ ΑΠΟΤΡΕΠΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ.

Εσύ ανήκεις στην κατηγορία των συναισθηματικά ευέλικτων; Σου επιτρέπεις να νιώσεις πολλά συναισθήματα μαζί ή να μεταπηδήσεις από το ένα συναίσθημα στο άλλο χωρίς κανέναν δισταγμό; Ή μήπως ανήκεις σε εκείνη την κατηγορία τον ατόμων που χρησιμοποιούν φίλτρα συναισθημάτων όπως εκείνα τα φίλτρα στις φωτογραφίες, που παραποιούν όλα τα αληθινά χαρακτηριστικά, όλες εκείνες τις ατέλειες που σε κάνουν επίπεδο, άχρωμο, μη αυθεντικό.

Τα καλά νέα είναι πως ποτέ δεν είναι αργά να αποκτήσεις γνώση, έλεγχο, να αγαπήσεις και να αποδεχτείς το συναισθηματικό σου φορτίο.

Τρόποι για να μπορέσεις να γίνεις “συναισθηματικά ευέλικτος”:

– Αναγνώρισε ποια συναισθήματα σου είναι πιο εύκολο να εκφράζεις. Για παράδειγμα είναι πιο εύκολο να δείχνεις χαρά, ενθουσιασμό, θαυμασμό ή σου είναι πιο εύκολο να εκφράζεις τον φόβο σου, τον θυμό σου, την δυσαρέσκεια σου για κάτι; Σ΄ αυτήν την πρώτη αναγνώριση θα εντοπίσεις και κάτι πολύ σημαντικό για τον εαυτό σου, τον ρόλο που σου αρέσει να παίρνεις στη ζωή σου και στις σχέσεις σου, το προσωπείου που προτιμάς να φοράς.

– Βρες τα άτομα με τα οποία αισθάνεσαι πιο άνετα στο να μοιραστείς τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου. Δες τι πηγαίνει καλά με αυτούς και προσπάθησε αυτό να το ελκύεις στη ζωή σου, απορρίπτοντας σχέσεις που σε αποτρέπουν να φτάνεις στο μέγιστο βαθμό της γνώσης του εαυτού σου, σχέσεις που σου δημιουργούν συναισθηματική ανασφάλεια.

– Ανακάλυψε τον τρόπο που αντιλαμβάνεσαι το κάθε συναίσθημα. Για παράδειγμα σε άλλος μέρος του σώματος σου στεγάζεται ο φόβος, σε άλλο ο θυμός και ίσως κάπου αλλού η χαρά. Είναι σημαντικό να ακούς το σώμα σου, καθώς η συναισθηματική ευελιξία προϋποθέτει και σωματική, που σημαίνει πως αντιλαμβάνομαι τις αλλαγές στο σώμα μου, τις δέχομαι και προσπαθώ να τις μεταφράσω.

– Ξεκίνα να ενδιαφέρεσαι για τον συναισθηματικό κόσμο των σημαντικών σου άλλων. Τι θα έλεγες να αλλάξεις την ερώτηση σου προς τους άλλους από “τι κάνεις;” σε “πως νιώθεις;”. Αυτό το βήμα θα σε βοηθήσει, όχι μόνο στην ανάπτυξη της συναισθηματικής ευελιξίας, αλλά και στην ενίσχυση της συναισθηματικής νοημοσύνης.

– Αποδέξου ότι η συνύπαρξη πολλών συναισθημάτων μαζί είναι κάτι απόλυτα φυσιολογικό. Εμπλούτισε τις λέξεις σου με συναισθηματικό λεξιλόγιο και όχι με περιγραφές γεγονότων. Για παράδειγμα αντί να πεις “η θάλασσα σήμερα ήταν ήρεμη”, μπορείς να πεις “ένιωσα ηρεμία σήμερα στην θάλασσα.”

Εύχομαι διαβάζοντας αυτό το κείμενο να μην ένιωσες απλώς καλά. Εύχομαι η κάθε μέρα σου να είναι γεμάτη συναισθήματα. Μη ξεχνάς πως αντέχεις πολύ περισσότερα συναισθήματα από όσα νομίζεις!

Το επικίνδυνο πρόσωπο της συμπόνιας

Ο κίνδυνος της συμπόνιας, της συμπόνιας με την έννοια του ρυπαρού οίκτου και όχι της φιλαλληλίας που εξευγενίζει τη ζωή, είναι εξουθενωτικός, ευνουχιστικός, παραμορφωτικός.

Είναι αδύνατον να πιστέψει κανείς πόσο πολλές, στενές σχέσεις βασίζονται σε τούτο το νοσηρό αίσθημα και μόνο, επιβιώνουν μέσα στον δικό του εγκλωβισμό, γι' αυτό και είναι γεμάτες από ακατανόητα σκοτάδια, αρνητικά αισθήματα, συγκρούσεις και αντιφάσεις, παρανοϊκούς διαλόγους.

Κομποδένουν και κουρελιάζουν τη γνώμη μας και την εκτίμησή μας προς τον εαυτό μας, μας μεταβάλλουν στα μάτια μας σε ένα ανεξέλεγκτο, ρευστό πράγμα. Τις σχέσεις αυτές τις διαρρέει ο οίκτος. Όχι η αγάπη, όχι η απολαυστική συνομιλία, όχι ο υγιής θαυμασμός και η γενναία αλληλοστήριξη, αλλά ο γλιστερός, σαν χυμένο βρόμικο λάδι, οίκτος και οι ενοχές που σέρνει μαζί του, αρρωστημένα και παραμορφωμένα τερατώδη μέλη. Έτσι όπως κάποιοι ζητιάνοι, επιδεικνύοντας τους αποτρόπαιους ακρωτηριασμούς τους, μας κάνουν να νιώθουμε ένοχοι επειδή εμείς είμαστε γεροί και καταβάλλουμε το τίμημα που θα εξορκίσει την ατυχία.

Σ' αυτές λοιπόν τις σχέσεις δεν υφίσταται ισοτιμία.

Ο ένας πρέπει να είναι ισχυρός και ο άλλος αδύναμος, ώστε να προσφέρει ο ισχυρός και να απορροφάει, σαν αξεδίψαστη άμμος το νερό, ο διαρκώς αδύναμος. Το δαιμονικό σ' αυτό το ζευγάρωμα είναι ότι στην πραγματικότητα η ισορροπία δυνάμεων είναι εντελώς ανάστροφη. Δυνατός εδώ είναι ο αδύναμος και αδύναμο θύμα ο χαρακτηρισμένος – από τον αδύναμο – ισχυρός. Τον ιστό της αράχνης τον πλέκει και τον τυλίγει ο δήθεν αδύναμος και μια μέρα θα ξυπνήσει ο δήθεν δυνατός, μυγάκι ακινητοποιημένο, αποδυναμωμένο και τυλιγμένο από την κολλώδη ουσία του.

Συμβαίνει συχνά σε ζευγάρια παντρεμένα, αλλά εκεί που κάτι τέτοιο φτάνει το έγκλημα είναι όταν συμβαίνει ανάμεσα σε παιδί και γονιό, παιδί και μάνα τις περισσότερες φορές.

Μια προσωπικότητα, όταν δεν αισθάνεται ισχυρή, ελεύθερη και αξιαγάπητη ώστε να εμπνεύσει αγάπη και αυθεντικούς δεσμούς, θα χρησιμοποιήσει στην πορεία το δόλωμα του οίκτου. Θα προσπαθεί να είναι διαρκώς «αδύναμη», «δυστυχής», «άρρωστη», προκειμένου να κρατήσει κοντά της εκείνους που «είναι υποχρεωμένοι» να μένουν κοντά της και να τη νοιάζονται.

Ένα από τα μεγαλύτερα βασανιστήρια που έχει ανακαλύψει ο άνθρωπος, προκειμένου να δυναστεύει και να εκμεταλλεύεται το συνάνθρωπό του, είναι να του εμπνέει ενοχές.

Όταν αισθανόμαστε ενοχές, κατά βάθος θυμώνουμε με αυτόν που μας τις εμπνέει. Ακόμη και με το γονιό, ακόμη και με τον Θεό, εφόσον οι σχέσεις μαζί τους είναι τσιμεντωμένες με ενοχές. Μπορεί να μη βρίσκουμε το σθένος να απομακρυνθούμε, ωστόσο τους θυμώνουμε διότι μας στερούν ό, τι πολυτιμότερο μας έχει χαριστεί: την ελευθερία μας. Μας κρατούν αλυσοδεμένους πάνω τους και μας ακινητοποιούν με απειλές. Απειλές όχι εναντίον μας – αυτές θα ήταν πιο εύκολο να τις αντιμετωπίσουμε – αλλά εναντίον του κακόμοιρου του εαυτού τους. Κυρίως: «Με βασανίζεις...» ή «Είσαι αχάριστος, αναίσθητος», ή «Θα με αρρωστήσεις, θα με πεθάνεις», ή «Εγώ για σένα θυσιάστηκα».

Μόνο από τον εαυτό μας κινδυνεύουμε, μόνο εκεί στο βυθό του βρίσκεται η Κόλαση και ο Παράδεισός μας, γι' αυτό και προς τα εκεί, προς τα μέσα, αξίζει να οδοιπορούμε. Κάθε δρόμος, και ο πιο μακρινός, και ο πιο φιλόδοξος πνευματικά, από εκεί περνάει. Από εκεί περνάει ακόμη και η απάρνηση του εαυτού όταν την αποφασίσουμε.

Γι' αυτό θυμώνουμε όταν μας εμποδίζουν το μόνο δημιουργικό ταξίδι ζωής: να βρούμε τον εαυτό μας.

Απλά τράβα την κουρτίνα

Τι γίνεται όταν νιώθουμε ένα εσωτερικό κενό; Τι γίνεται όταν κάνουμε πολλά και σπουδαία πράγματα αλλά αυτό το κενό υπάρχει και έρχεται σαν σκιά που σκεπάζει όλα όσα πετυχαίνουμε και κατακτούμε καθημερινά;

Υπάρχει μια μόνιμη αναζήτηση! Μια αναζήτηση για το ποιος είναι ο σκοπός μας. Τι είναι αυτό που θα μας έκανε ευτυχισμένους. Είναι πραγματικά πολύ συχνό φαινόμενο οι άνθρωποι να αναζητούμε το σκοπό της ζωής μας. Και αυτή η διαδικασία συνήθως δεν είναι ούτε εύκολη ούτε ανώδυνη. Ο σκοπός δεν εμφανίζεται και το κενό εξακολουθεί.

Κι όμως ο σκοπός είναι εκεί… ολοφάνερος! Το μόνο που χρειάζεται είναι ησυχία… συναισθηματική ησυχία, να τραβήξουμε τη κουρτίνα που προτάσσει ο φόβος για να φανερωθεί ξεκάθαρος ο σκοπός μας. Ας δούμε ένα παράδειγμα: Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι ο σκοπός του Γ. είναι να εκφράζεται, να δημιουργεί και να προσφέρει μέσω της μουσικής. Ωστόσο στην πορεία της ζωής του σπούδασε κάτι άλλο και έχει αποκατασταθεί επαγγελματικά. Έχει συμβιβαστεί φαινομενικά με την επιλογή του. Η παρουσία του κενού όμως έρχεται να του θυμίσει ότι είναι για κάτι άλλο «φτιαγμένος».

Και έτσι αρχίζει να ψάχνει αυτό το κάτι. Το γνωρίζει ότι του αρέσει η μουσική, γράφει μελωδίες που καταχωνιάζει στα συρτάρια του, σιγοψιθυρίζει στίχους, νιώθει την ευτυχία όποτε καταπιάνεται μαζί της. Εμφανίζεται η σκέψη ότι ίσως η μουσική είναι ο σκοπός , αλλά ταυτόχρονα έρχεται και ο φόβος. Ένας φόβος ισχυρός, μα πάνω από όλα φλύαρος. Σκέψεις αποτυχίας και κακής κριτικής, σκέψεις χλευασμού και υπενθύμισης για το πόσο αργά είναι τώρα πια.

Και αυτή η πλευρά του εαυτού έχει απόλυτο δίκιο που φοβάται. Οι πλευρές της προσωπικότητας το μόνο που ζητούν είναι να μην υπάρχουν αλλαγές, να μην υπάρχουν ταραχές γιατί από τη φύση τους δεν διαχωρίζουν την θετική από την αρνητική αλλαγή. Άρα το καλό είναι η σταθερότητα, επομένως η πλευρά εκπληρώνει τέλεια το στόχο της. Τι γίνεται με την κύρια προσωπικότητα όμως;

Υπάρχει ένα πολύ αποτελεσματικό «κόλπο» με το οποίο μπορεί και το άτομο να δυναμώσει και ο φόβος να ξεγελαστεί. Δοκίμασε λοιπόν να κλείσεις χαλαρά τα μάτια σου, χωρίς καμία πίεση και να παραμείνεις ήρεμος/η και χαλαρός/η. Μπορείς εάν θέλεις να εστιάσεις την προσοχή σου για λίγο στην αναπνοή σου. Και αρχίζεις, αρχικά να φαντάζεσαι και έπειτα να βιώνεις πως θα ήταν η καθημερινότητά ακολουθώντας αυτό που νιώθεις ότι είναι ο σκοπός σου.

Τι θα έκανες, πού θα πήγαινες, πώς θα ένιωθες και συνεχίζεις να αφήνεσαι στην εμπειρία. Και όσο βυθίζεσαι και βιώνεις τα συναισθήματα αρχίζουν να αναδύονται αυθεντικά. Και όταν λέω αυθεντικά το εννοώ με όλη τη σημασία της λέξης, καθώς ο εγκέφαλος, σύμφωνα με την νευροεπιστήμη, δεν ξεχωρίζει τα αληθινά από τα φανταστικά γεγονότα. Και στις φανταστικές και στις πραγματικές εμπειρίες όλες οι σωματικές και συναισθηματικές-συγκινησιακές ανταποκρίσεις είναι οι ίδιες. Αυτά τα αυθεντικά συναισθήματα, λοιπόν, που αναδύονται είναι το κριτήριο!! Αν αυτά τα συναισθήματα καλύπτουν το κενό…μόλις βρήκες τον σκοπό!!!

Φυσικά το γεγονός ότι ο σκοπός είναι πια ξεκάθαρος δεν συνεπάγεται ότι ο φόβος υποχωρεί. Για να είμαι ειλικρινής μπορεί να ενταθεί, καθώς η πλευρά νιώθει να απειλείται ακόμη πιο έντονα. Οι σκέψεις που έρχονται μπορεί να είναι σκληρές, απειλητικές έως και καθηλωτικές. Και τώρα τι γίνεται; Πώς νικιούνται αυτές οι σκέψεις; Μία είναι η λύση και πολύ φοβάμαι ότι είναι και η μοναδική. Και αυτή λύση είναι η Αγάπη προς τον Εαυτό! Η αγάπη περικλείει φροντίδα, αποδοχή, συγχώρεση, σεβασμό. Ακούγεται πολύ εύκολο και σχεδόν δεδομένο ότι αγαπάμε τον εαυτό μας.

Είναι όντως έτσι;

Αγαπώ σημαίνει σέβομαι. Σέβομαι τις επιθυμίες μου, τις ανάγκες μου. Ακούω τον εαυτό μου. Δεν επιτρέπω σε κανέναν να με προσβάλει, ούτε καν σε εμένα.

Αγαπώ σημαίνει φροντίζω. Φροντίζω το σώμα μου, διασκεδάζω, προσέχω την διατροφή, τον ύπνο μου, το συναίσθημα μου και την εκδήλωσή του.

Αγαπώ σημαίνει αποδέχομαι. ΑΠΟΔΕΧΟΜΑΙ! Αποδέχομαι τα ταλέντα μου, αποδέχομαι το σκοπό μου, αποδέχομαι τα πλεονεκτήματα αλλά και τα μειονεκτήματα μου. Όταν συμβαίνει να κάνουμε κάτι που θεωρούμε ότι τελικά ήταν λάθος και κατακρεουργούμε τον εαυτό μας για ποια αποδοχή μιλάμε. Όταν διαπιστώσουμε ότι κάναμε κάτι λάθος η απόσταση είναι η πρώτη και καλύτερη λύση. Ας σταθούμε λίγο απέναντι από το γεγονός και ας πάρουμε λίγο χρόνο… εκεί απέναντι, δίνοντας ηρεμία και αγάπη στον εαυτό μας πριν αρχίσουμε να μας κρίνουμε. Πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι κανείς δεν είναι τέλειος με την έννοια του αλάνθαστου και δεν χρειάζεται κιόλας.

Αγαπώ σημαίνει συγχωρώ. Είναι απαραίτητο να συγχωρούμε τον εαυτό μας. Μόνο έτσι μπορούμε να εξελιχθούμε χωρίς προσκολλήσεις και εμπόδια που οι ίδιοι υψώνουμε. Μόνο έτσι μπορούμε να προχωρήσουμε μαθαίνοντας όσα είχε να μας διδάξει η εκάστοτε εμπειρία.

Όλα αυτά φυσικά χωρίς καμία εγωιστική διάθεση θέτοντας σαν θεμέλιο την ισότητα όλων προς όλους.

Αγαπώντας λοιπόν τον εαυτό μας, πώς είναι δυνατόν να τον αφήσουμε να ζει χωρίς ολοκλήρωση, χωρίς την ευτυχία της εκπλήρωσης του σκοπού, χωρίς την προσφορά, καθώς σκοπός ζωής χωρίς προσφορά δεν υπάρχει. Πώς είναι δυνατόν να μην αποδέχομαι τον φόβο μου και να τον ησυχάζω με την αγάπη. Πώς είναι δυνατόν να μην μου επιτρέπω τυχόν αποτυχίες μέχρι την επιτυχία.

Θέλει αρετή και τόλμη ο σκοπός της ζωής, όπως και καθετί μεγάλο και σημαντικό. Αλλά αυτό που βιώνεις με το που αρχίζεις να περπατάς τον δρόμο του απλά σε κάνει να αναρωτιέσαι γιατί δεν το έκανες νωρίτερα. Με τις πιθανές δυσκολίες, τα στραβοπατήματα, τις επιτυχίες και τα επόμενα βήματα, με την αρετή της αγάπης και την τόλμη θα φτάσεις στον σκοπό σου και τότε θα ανταμειφθείς.

Όσο δύσκολο κι αν φαντάζει… τράβα την κουρτίνα και τότε άλλη επιλογή δεν θα έχεις από το να ζήσεις πλήρης ακολουθώντας τον σκοπό της δικής σου ζωής!

Η ζωή δεν χρωστάει σε κανέναν. Μόνο εγώ σε εμένα

Πόσες φορές άκουσα εμένα, εσένα, τον καθένα, να λέει «μου το χρωστάει η ζωή».

Μα.. Η ζωή δεν χρωστάει σε κανέναν.

Εγώ κι εσύ, χρωστάμε στον εαυτό μας, όλα όσα με τις επιλογές μας, στερηθήκαμε, όλα όσα δεν μπορέσαμε να ζήσουμε μέχρι τώρα.

Θεωρούσα πως μου χρωστάει η ζωή. Επειδή υπέφερα. Επειδή ταλαιπωρήθηκα. Επειδή πέρασα δύσκολα, δίχως να σκορπίσω κακιά ποτέ.

Μέχρι που κατάλαβα πως δεν μου χρωστάει η ζωή, αλλά χρωστάω εγώ, σε εμένα!

Και μου χρωστούσα πολλά. Όλα όσα ονειρεύτηκα. Όλα όσα δεν τόλμησα. Όλα όσα δεν έζησα. Πολλά που άφησα στην μέση.

Και τότε βρήκα το θάρρος. Βυθίστηκα στο κυνήγι των επιθυμιών μου. Διεκδίκησα όλα όσα ποθούσα, δίχως να ξέρω τον τρόπο πάντα, χωρίς να μου είναι γνώριμος ο δρόμος. Ακολουθώντας συχνά λάθος μονοπάτια, δυσδιάβατα, βρώμικα, γεμάτα φιδοφωλιές.

Έτσι αγάπησα, προδόθηκα, έμαθα, ξανά πόνεσα και μπήκα στην ζωή βαθιά, χωρίς μετάνοιες, δίχως ενοχές. Με αγάπη προς εμένα, τόλμησα και έζησα.

Κατάλαβα. Όταν ήμουν έτοιμος κατάλαβα. Πως η ζωή είναι τα δάκρυα, είναι ο πόνος, είναι οι δυσκολίες, είναι το γέλιο, είναι η αγάπη, είναι η αγκαλιά και ας κρατάει λίγο. Είναι όλα μαζί, χαρές και λύπες.

Η ζωή δεν χρωστάει σε κανέναν. Διότι αν δεν γευτείς το αλάτι, την ζάχαρη, αν δεν διψάσεις, δεν θα εκτιμήσεις το νερό που τα ξεπλένει όλα. Που σβήνει όλες τις γεύσεις και ξανά από την αρχή...

Η ευτυχία είναι επιλογή

Εκπλήσσομαι με τον τεράστιο αριθμό ενηλίκων που δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη της στάσης τους απέναντι στη ζωή. Αν είναι κακόκεφοι και κάποιος ζητήσει να μάθει γιατί, απαντούν, “Σήμερα ξύπνησα στραβά”. Όταν η αποτυχία χτυπάει την πόρτα τους, λένε, “Γεννήθηκα για να βασανίζομαι. Όταν η ζωή τους δεν πάει καλά ενώ άλλα άτομα της οικογένειας βρίσκονται σε άνοδο, λένε, “Λοιπόν, εγώ ήμουν ο άτυχος της οικογένειας”. Όταν οι γάμοι τους αποτυγχάνουν, πιστεύουν ότι παντρεύτηκαν λάθος άτομο. Όταν κάποιος άλλος παίρνει την προαγωγή που ήθελαν, είναι γιατί δε βρέθηκαν στον κατάλληλο τόπο τον κατάλληλο χρόνο. Παρατηρείτε κάτι; Πάντοτε οι άλλοι ευθύνονται για τα προβλήματά τους. Η μεγαλύτερη μέρα στη ζωή σας, όπως και στη δική μου, είναι η μέρα που αναλαμβάνετε πλήρως την ευθύνη της στάσης σας. Είναι η μέρα της ουσιαστικής ενηλικίωσης. Ένας σύμβουλος του Προέδρου Λίνκολν τού πρότεινε ένα συγκεκριμένο υποψήφιο για το Υπουργικό Συμβούλιο. Ο Λίνκολν όμως αρνήθηκε, λέγοντας, “Δε μου αρέσει η φάτσα αυτού του ανθρώπου”. “Μα, κύριε, δεν ευθύνεται αυτός για τα χαρακτηριστικά του προσώπου του”, επέμεινε ο σύμβουλος. “Κάθε άνδρας πάνω από τα σαράντα ευθύνεται για το πρόσωπό του”, απάντησε ο Λίνκολν, και το θέμα θεωρήθηκε τελειωμένο.

Ανεξάρτητα από το τι πιστεύετε εσείς για τη στάση σας, η έκφρασή σας σας προδίδει!

Τις προάλλες, είδα ένα αυτοκόλλητο που έγραφε “Η δυστυχία είναι επιλογή”.

Δεν αποφασίζουμε εμείς πόσα χρόνια θα ζήσουμε, αλλά μπορούμε να αποφασίσουμε πόση ζωή θα περιέχεται μέσα στα χρόνια αυτά.
Δεν εξαρτάται από μας η ομορφιά του προσώπου μας, αλλά από μας εξαρτάται η έκφρασή του.
Δεν έχουμε τη δυνατότητα να αποφύγουμε τις δύσκολες στιγμές της ζωής, αλλά μπορούμε να επιλέξουμε να μην κάνουμε δύσκολη τη ζωή μας.
Δεν μπορούμε να ελέγξουμε την αρνητική ατμόσφαιρα του κόσμου που ζούμε, μπορούμε όμως να ελέγξουμε την ατμόσφαιρα που επικρατεί στο μυαλό μας.
Πολύ συχνά προσπαθούμε να επιλέξουμε και να ελέγξουμε πράγματα που δεν περνούν από το χέρι μας.

Πολύ σπάνια επιλέγουμε να ελέγξουμε αυτό που περνάει από το χέρι μας …τη στάση ζωής μας.

Ο Hugh Downs υποστηρίζει ότι ευτυχισμένος δεν είναι τόσο ο άνθρωπος που βρίσκει τις κατάλληλες συνθήκες, αλλά ο άνθρωπος με την κατάλληλη στάση ζωής. Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι η ευτυχία είναι μια κατάσταση. Όταν τα πράγματα πηγαίνουν καλά, είναι ευτυχισμένοι. Όταν τα πράγματα πηγαίνουν άσχημα, είναι δυστυχείς. Μερικοί άνθρωποι πάσχουν από αυτό που εγώ αποκαλώ “ασθένεια προορισμού”. Νομίζουν ότι μπορούν να βρουν την ευτυχία σε κάποια θέση ή σε κάποιο τόπο. Άλλοι υποφέρουν από αυτό που αποκαλώ “η ασθένεια του κάποιου”. Νομίζουν ότι η ευτυχία κερδίζεται αν γνωρίζεις ή είσαι με κάποιο συγκεκριμένο άτομο.

Με εντυπωσιάζει η φιλοσοφία που κρύβεται στα παρακάτω λόγια: “Όταν η τύχη επιλέγει αυτά που θα υποστούμε. Εμείς επιλέγουμε τον τρόπο που θα τα υποστούμε.” “Το μοναδικό πράγμα που δεν μπορείτε να μου αφαιρέσετε είναι ο τρόπος που επιλέγω να αντιδράσω σε αυτά που μου κάνετε. Το τελευταίο οχυρό της ελευθερίας του ατόμου είναι η επιλογή της στάσης του μπροστά σε κάθε δεδομένη κατάσταση.”

Η Clara Barton, ιδρύτρια του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού, κατανόησε τη σημασία της επιλογής της κατάλληλης στάσης ακόμη και στις πιο αντίξοες συνθήκες. Ποτέ δεν τη θυμάται κανείς να κρατάει κακία σε κάποιον. Μια φορά, ένας φίλος της της θύμισε κάποιο δυσάρεστο γεγονός που είχε συμβεί μερικά χρόνια νωρίτερα, αλλά η Κλάρα έδειχνε να μη θυμάται το περιστατικό. “Μα δε θυμάσαι το κακό που σου έκανε;” ρώτησε ο φίλος της. “Όχι”, απάντησε ήρεμα η Κλάρα, “Θυμάμαι καθαρά ότι το έχω ξεχάσει”.

Πολύ συχνά, άτομα που έχουν αντιμετωπίσει αντίξοες καταστάσεις στη ζωή τούς αισθάνονται πικρία και θυμό. Άλλες φορές, στη ζωή τους αποδεικνύονται άτομα αρνητικά και σκληρά απέναντι στους άλλους. ‘Έχουν την τάση να αναφέρονται στις δύσκολες στιγμές του παρελθόντος και να λένε, “Εκείνο το γεγονός με κατέστρεψε”. Αυτό που δε συνειδητοποιούν είναι πως το γεγονός εκείνο απαιτούσε μια επιλογή στάσης — μια αντίδραση. Η λανθασμένη επιλογή στάσης τούς κατέστρεψε, και όχι οι συνθήκες.

Ο C. S. Lewis είπε, “Κάθε φορά που κάνετε μια επιλογή, μεταλλάσσετε το προσωπικό σας κέντρο ελέγχου, το κομμάτι που αποφασίζει, σε κάτι λίγο διαφορετικό από αυτό που ήταν ως εκείνη τη στιγμή. Και αν πάρετε τη ζωή σας ως σύνολο, με όλες τις αναρίθμητες επιλογές σας, σταδιακά εξελίσσεστε μέσω αυτού του κέντρου ελέγχου είτε σε ένα αγγελικό είτε σε ένα διαβολικό πλάσμα.”.

Αλλά ό,τι κι αν κάνεις, όπου κι αν πας, εξακολουθείς να έχεις τα προσωπικά σου προβλήματα

Πρέπει να πετάξετε όλα όσα έχετε συσσωρεύσει, όχι υλικά πράγματα αλλά τα ψυχολογικά, πετάξτε όλα όσα έχετε μαζέψει μέσα σας. Αυτό θα είναι πολύ δύσκολο, πράγμα που επιβεβαιώνει ότι πρέπει να υπάρξει ελευθερία. Ξέρετε ότι η λέξη “ελευθερία” ετυμολογικά σημαίνει επίσης “αγάπη”. Όταν υπάρχει εσωτερική ελευθερία – απεριόριστη και σε τεράστια βάθη- υπάρχει επίσης αγάπη. Και για να το ανακαλύψετε αυτό ή για να συναντήσετε εκείνο τον ολιστικό τρόπο ζωής στον οποίο δεν υπάρχει ιδιοτέλεια πρέπει να υπάρξει ελευθερία από τις τριβές, από τις συγκρούσεις στις σχέσεις σας.

Και τι δημιουργεί σύγκρουση ανάμεσα σε δύο ανθρώπινα πλάσματα; Στη σχέση με την γυναίκα σας, με τον άντρα σας, με τα παιδιά σας -που είναι οι πιο στενές σχέσεις -τι είναι εκείνο που δημιουργεί σύγκρουση; Δεν είναι αλήθεια ότι έχετε μια εικόνα για την γυναίκα σας και εκείνη για σας; Αυτή η εικόνα έχει χτιστεί πολύ πολύ προσεχτικά σε μικρή ή μεγάλη περίοδο. Αυτή η σταθερή καταγραφή του εγκεφάλου στη σχέση με έναν άλλον είναι και η εικόνα που έχετε δημιουργήσει. Και αυτή η εικόνα διαιρεί. Και κυρίως όταν ζεις στο ίδιο σπίτι με το άλλο πρόσωπο, όπου υπάρχει όλη η αναταραχή και προσπαθείς να ξεφύγεις από αυτή κάνοντας διάφορα. Αλλά ό,τι κι αν κάνεις, όπου κι αν πας, εξακολουθείς να έχεις τα προσωπικά σου προβλήματα, τις επιθυμίες σου, τους στόχους σου, που και πάλι γυρνάνε σε σύγκρουση.

Μπορείτε, λοιπόν, να ζείτε χωρίς να έχετε την παραμικρή εικόνα για τον άλλο; Καμία απολύτως εικόνα. Το έχετε ποτέ δοκιμάσει; Δείτε την λογική του, την ορθότητά του. Όσο συνεχίζεται ο μηχανισμός κατασκευής εικόνων, καταγράφοντας την προσβολή ή την κολακεία, δημιουργεί εικόνες για τους άλλους και αυτές οι εικόνες είναι παράγοντας διαίρεσης. Είναι δυνατόν, λοιπόν, να ζείτε χωρίς να έχετε την παραμικρή εικόνα;

Τότε θ' ανακαλύψετε τι σημαίνει αληθινή σχέση, γιατί τότε δεν θα υπάρχει καμιά σύγκρουση στη σχέση. Και αυτό είναι απολύτως αναγκαίο για να κατανοήσει κανείς τα όρια της σκέψης κι έτσι να ερευνήσει σε βάθος έναν τρόπο ζωής που είναι εντελώς “ακομμάτιαστος”.

Η ευγένεια συνίσταται στο να εφαρμόζει κανείς τέλεια τους τρόπους καλής συμπεριφοράς;

Θα ήθελα να διερευνήσω μαζί σας σε τι συνίσταται η αληθινή ευγένεια: Είναι άραγε επιστήμη, τέχνη ή αρετή; Κάποιοι φαντάζονται ότι η ευγένεια συνίσταται στο να ξέρεις να χαιρετάς, να μπαίνεις, να βγαίνεις, να κάθεσαι και να τηρείς, σε κάθε περίσταση, τις προσταγές που με τόση αυταρέσκεια παραθέτουμε στους Κώδικες παιδαριωδών και έντιμων τρόπων.

Μένει να μάθουμε, είναι αλήθεια, αν οι καλοί τρόποι συμπλέκονται με την ευγένεια, και αν η αληθινή ευγένεια είναι ιεροτελεστία. Οι ατελείωτες προφυλάξεις με τις οποίες κάποια άτομα περιβάλλουν τον εαυτό τους όταν πρόκειται να σας μιλήσουν μοιάζουν υπολογισμένες για να σας κρατούν σε απόσταση. Η ευγένειά τους είναι ένα βερνίκι, όμως ένα από εκείνα τα πολύ νωπά που φοβάσαι να τα πλησιάσεις. Δεν αισθάνεστε άνετα όταν η τύχη σάς φέρνει κοντά τους. Διαισθάνεστε ότι είναι εγωιστές, αλαζόνες ή αδιάφοροι και, σύντομα, άδικοι πια εσείς οι ίδιοι μαζί τους, ερμηνεύετε άσχημα όλα όσα λένε και όλα όσα κάνουν. Αν χαμογελούν, πιστεύετε πως είναι από οίκτο. Αν συμφωνούν μαζί σας, είναι γιατί βιάζονται να απαλλαγούν από εσάς. Αν σας συνοδεύουν μέχρι την πόρτα, είναι γιατί θέλουν να σιγουρευτούν για τα καλά ότι φύγατε.

Δεν θέλω βέβαια να πω ότι πρέπει κανείς να έρθει σε ρήξη με τους τρόπους και τους τύπους της καλής συμπεριφοράς• το να μην τους λαμβάνεις υπ’ όψιν είναι δείγμα κακής ανατροφής. Όμως, δεν μπορώ και να πιστέψω ότι οι τυποποιημένες αυτές μορφές, που αποστηθίζονται χωρίς τον παραμικρό κόπο, που ταιριάζουν εξίσου στον πιο ανόητο και τον πιο σοφό, είναι το άπαν της ευγένειας. Τι είναι λοιπόν η ευγένεια και πώς θα την ορίσουμε;

Στο βάθος της αληθινής ευγένειας, θα βρείτε ένα συναίσθημα: την αγάπη για την ισότητα. Υπάρχουν, ωστόσο, πολλοί τρόποι να αγαπά κανείς και να κατανοεί την ισότητα. Ο χειρότερος από όλους συνίσταται στο να μην λαμβάνει καθόλου υπ’ όψιν του την ανωτερότητα σε ταλέντο ή σε ηθική αξία. Είναι μια μορφή αδικίας, η οποία προέρχεται από την ζήλεια, τον φθόνο ή μια ασυνείδητη επιθυμία για κυριαρχία. Η ισότητα που απαιτεί η δικαιοσύνη είναι ισότητα σχέσης και, συνεπώς, αναλογία ανάμεσα στην αξία και την ανταμοιβή. Ας αποκαλέσουμε, αν θέλετε, ευγένεια τρόπων μια κάποια τέχνη να εκφράζουμε στον καθένα, με την στάση μας και τα λόγια μας, την εκτίμηση και την υπόληψη που δικαιούται. Δεν θα λέγαμε άραγε ότι η ευγένεια αυτή εκφράζει, με τον τρόπο της, την αγάπη για ισότητα;

ΑΛΜΠΕΡ ΚΑΜΥ: Αν κάποιος είναι στερημένος από ελπίδα, δεν σημαίνει ότι είναι απελπισμένος

ΓΙ’ ΑΛΛΗ μια φορά, αυτές οι εικόνες δεν προτείνουν καμιά ηθική και δεν κρίνουν: είναι σχέδια. Απεικονίζουν μονάχα έναν τρόπο ζωής.

Ο εραστής, ο θεατρίνος, ο τυχοδιώκτης υποδύονται το ρόλο του παραλόγου. Όπως επίσης, ο αγνός, ο δημόσιος υπάλληλος ή ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, αν το επιθυμούν. Φτάνει να ξέρουν και να μην κρύβουν τίποτα.

Στα ιταλικά μουσεία, βρίσκουμε μερικές φορές μικρά ζωγραφισμένα παραβάν που ο ιερέας κρατούσε μπροστά στα μάτια του θανατοποινίτη για να του κρύβει το ικρίωμα. Το άλμα σε όλες τις μορφές του, η βουτιά στο θείο ή στο αιώνιο, η εγκατάλειψη στις ψευδαισθήσεις της καθημερινότητας ή των ιδεών, όλ’ αυτά τα παραβάν κρύβουν το παράλογο. Υπάρχουν ωστόσο δημόσιοι υπάλληλοι χωρίς παραβάν μπροστά τους και γι’ αυτούς θέλω να μιλήσω.

Διάλεξα τους πιο ακραίους. Σ’ αυτό το βαθμό, το παράλογο τους δίνει μια απόλυτη δύναμη.
Είναι αλήθεια ότι τούτοι οι πρίγκιπες δεν έχουν βασίλειο. Αλλά πλεονεκτούν σε σχέση με τους άλλους γιατί ξέρουν ότι όλα τα βασίλεια είναι ψεύτικα.

Ξέρουν – να όλο το μεγαλείο τους – και μάταια αναφερόμαστε στην περίπτωσή τους μιλώντας για κρυφή δυστυχία ή για στάχτες από τις χαμένες προσδοκίες τους.

Αν κάποιος είναι στερημένος από ελπίδα, δεν σημαίνει ότι είναι απελπισμένος. Οι φλόγες της γης αξίζουν όσο τα ουράνια αρώματα. Ούτε εγώ ούτε κανείς εδώ μπορεί να τους κρίνει.

Δεν θέλουν να είναι οι καλύτεροι, επιδιώκουν να είναι συνεπείς. Αν η λέξη φρόνιμος ταιριάζει στον άνθρωπο που ζει μ’ αυτό που έχει χωρίς ν’ αποσκοπεί σε ό,τι δεν έχει, τότε είναι όντως φρόνιμος. Ένας απ’ αυτούς, κατακτητής σε σχέση όμως με το πνεύμα, Δον Ζουάν όμως της γνώσης, θεατρίνος της ευφυΐας, το ξέρει καλύτερα από τον καθένα: “Δεν αξίζουμε κανένα προνόμιο στη γη ή στον ουρανό, αν οδηγήσουμε το μικρό, αθώο, αγαπημένο αρνάκι της ύπαρξής μας ως την τελειότητα: ακόμα και στην καλύτερη περίπτωση θα συνεχίσουμε να είμαστε ένα αγαπητό ασήμαντο αρνάκι με κέρατα και τίποτα παραπάνω – αν βέβαια υποθέσουμε ότι στο μεταξύ δεν ψοφάμε από κενοδοξία και δεν προκαλούμε σκάνδαλο κάνοντας το δικαστή”.

Θα έπρεπε πάντως να αποδώσουμε στον παράλογο συλλογισμό πιο θερμά πρόσωπα.

Η φαντασία μπορεί να προσθέσει κι άλλα πολλά, προσκολλημένα στο χρόνο και στην εξορία, που ξέρουν επίσης να ζουν στα πλαίσια ενός σύμπαντος χωρίς μέλλον και χωρίς αδυναμίες.

Τούτος ο παράλογος και δίχως Θεό κόσμος γεμίζει έτσι από ανθρώπους που σκέφτονται καθαρά και δεν ελπίζουν πια.

Και δεν μίλησα ακόμα για το πιο παράλογο πρόσωπο: τον δημιουργό.

ΑΛΜΠΕΡ ΚΑΜΥ, Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΣΙΣΥΦΟΥ - ΔΟΚΙΜΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΡΑΛΟΓΟ

Δημιουργία (σωματίων) χωρίς επαφή στις συγκρούσεις πυρήνων μολύβδου και χρυσού

Όταν βαρέα ιόντα, που επιταχύνονται μέχρι την ταχύτητα του φωτός, συγκρούονται μεταξύ τους στους επιταχυντές Ευρώπης και ΗΠΑ, σχηματίζεται πλάσμα κουάρκ-γλοιονίων για κλάσματα του δευτερολέπτου ή ακόμη το «κοκτέιλ» τους αναμιγνύεται με άλλα σωμάτια. Σύμφωνα με τους επιστήμονες από το Ινστιτούτο Πυρηνικής Φυσικής της Πολωνικής Ακαδημίας Επιστημών (Instytut Fizyki Jądrowej Polskiej Akademii Nauk, ή IFJ PAN), πειραματικά δεδομένα δείχνουν ότι υπάρχουν υποτιμημένοι παράγοντες στην σκηνή: τα φωτόνια. Οι συγκρούσεις τους οδηγούν στην εκπομπή φαινομενικά πλεοναζόντων σωματίων, η παρουσία των οποίων δεν θα μπορούσε να εξηγηθεί.

Το φαινόμενο, όπως κάθε φαινόμενο, αποκαλύπτει και το νέο πρόβλημα που είχε να λύσει η επιστημονική κοινότητα και στη περίπτωση αυτή οι επιστήμονες του IFJ PAN. Πριν αναφερθούμε στην εργασία τους και στη νέα γνώση που αποκτήθηκε, ας δούμε μερικά στοιχεία που σχετίζονται με το πρόβλημα. Το πλάσμα κουάρκ-γλοιονίων είναι αναμφίβολα η πιο εξωτική κατάσταση ύλης που είναι γνωστή σε μας. Στον LHC στο CERN, στη Γενεύη, η κατάσταση ύλης αυτή σχηματίζεται κατά τη διάρκεια κεντρικών συγκρούσεων δύο ιόντων μολύβδου που πλησιάζουν το ένα το άλλο από αντίθετες κατευθύνσεις, κινούμενα με ταχύτητες πολύ κοντά σε αυτή του φωτός. Αυτή η σούπα κουάρκ-γλοιονίων είναι κάποιες φορές που αναμιγνύεται με άλλα σωμάτια. Δυστυχώς, η θεωρητική περιγραφή της σειράς των γεγονότων που περιλαμβάνει το πλάσμα και ένα κοκτέιλ άλλων πηγών, αποτυγχάνει να περιγράψει τα δεδομένα που συλλέγονται στα πειράματα. Η δυσαρμονία αυτή, θεωρητικής περιγραφής και πειραματικών δεδομένων, αποτελεί το νέο πρόβλημα που οι επιστήμονες προσπάθησαν να επιλύσουν. Μια επίλυση που θα οδηγήσει σε νέα γνώση η οποία θα οδηγήσει σε βελτιώσεις του θεωρητικού μοντέλου.

Η ομάδα των επιστημόνων στο Ινστιτούτο Πυρηνικής Φυσικής της Πολωνικής Ακαδημίας Επιστημών, που εργάστηκε για την επίλυση του προβλήματος, δημοσίευσε τη μελέτη της στο Physics Letters B και σε αυτή τη δημοσίευση εξήγησε την αιτία για τις ασυμφωνίες θεωρίας-πειράματος που παρατηρήθηκαν. Τα δεδομένα που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων πυρήνων μολύβδου στον LHC, καθώς επίσης και κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων πυρήνων χρυσού στο RHIC (Relativistic Heavy Ion Collider) στο Εθνικό Εργαστήριο του Brookhaven, κοντά στη Νέα Υόρκη, άρχισαν να συμφωνούν με τη θεωρία όταν η περιγραφή των διεργασιών λαμβάνει υπόψη τις συγκρούσεις μεταξύ των φωτονίων που περιβάλλουν και τα δύο ιόντα που αλληλεπιδρούν. Αυτό αξίζει να το φωτίσουμε λίγο περισσότερο.

Χονδρικά θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι με επαρκώς υψηλές ενέργειες, τα μεγάλης μάζας ιόντα συγκρούονται όχι μόνο με τα πρωτόνια και τα νετρόνιά τους, αλλά ακόμη και με τα νέφη φωτονίων τους. Ας αφήσουμε την Dr. Mariola Klusek-Gawenda από το IFJ PAN να μας το διασαφηνίσει: «Όταν περιγράφουμε τη σύγκρουση ιόντων στον LHC ήδη λαμβάνουμε υπόψη συγκρούσεις μεταξύ φωτονίων. Ωστόσο, αυτές θεωρούνται εξαιρετικά περιφερειακές συγκρούσεις, στις οποίες τα ιόντα δεν χτυπούν μεταξύ τους, αλλά προσπερνούν τα ένα το άλλο χωρίς αλλαγές, αλληλεπιδρώντας μόνο με τα ηλεκτρομαγνητικά τους πεδία. Κανείς δεν θεωρεί ότι οι συγκρούσεις φωτονίων θα μπορούσαν να παίξουν ρόλο σε βίαιες αντιδράσεις όπου πρωτόνια και νετρόνια συγχωνεύονται σε μια σούπα κουάρκ-γλοιονίων».

Σε συνθήκες γνωστές από την καθημερινή ζωή, τα φωτόνια δεν συγκρούονται μεταξύ τους. Ωστόσο, όταν ασχολούμαστε με ιόντα μεγάλης μάζας που επιταχύνονται μέχρι περίπου την ταχύτητα του φωτός, η κατάσταση αλλάζει. Ο πυρήνας χρυσού περιέχει 79 πρωτόνια, ο πυρήνας μολύβδου μέχρι 82, έτσι το ηλεκτρικό φορτίο του κάθε ιόντος είναι αντίστοιχα πολλές φορές μεγαλύτερο από το στοιχειώδες φορτίο. Οι φορείς των ηλεκτρομαγνητικών αλληλεπιδράσεων είναι τα φωτόνια, έτσι κάθε ιόν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως ένα αντικείμενο που περιβάλλεται από ένα νέφος πολλών φωτονίων. Επιπλέον, στους RHIC και LHC, τα ιόντα κινούνται με ταχύτητες κοντά σε αυτή του φωτός. Συνεπώς, από την οπτική γωνία του παρατηρητή στο εργαστήριο, και τα δύο – ιόντα και νέφη φωτονίων που τα περιβάλλουν – εμφανίζονται να είναι εξαιρετικά λεπτές οντότητες, που ισιώνουν στην κατεύθυνση της κίνησης. Με κάθε πέρασμα μιας τέτοιας τηγανίτας πρωτονίου-νετρονίου, υπάρχει μια εξαιρετικά βίαιη ταλάντωση των πεδίων, ηλεκτρικού και μαγνητικού.

Στην κβαντική ηλεκτροδυναμική, τη θεωρία που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τον ηλεκτρομαγνητισμό σε σχέση με τα κβαντικά φαινόμενα, υπάρχει μια μέγιστη κρίσιμη τιμή του ηλεκτρικού πεδίου, της τάξης των 10 μέχρι 16 volts/cm. Εφαρμόζεται σε στατικά ηλεκτρικά πεδία. Στην περίπτωση των συγκρούσεων των μεγάλης μάζας ατομικών πυρήνων στους RHIC και LHC, ασχολούμαστε με δυναμικά πεδία που εμφανίζονται μόνο για εκατομμυριοστά του δισεκατομμυριοστού του δισεκατομμυριοστού του ενός δευτερολέπτου. Για ένα τέτοιο εξαιρετικά βραχύ χρονικό διάστημα, τα ηλεκτρικά πεδία στις συγκρούσεις των ιόντων μπορούν να είναι ακόμη 100 φορές ισχυρότερα από την κρίσιμη τιμή.

Τις συνέπειες μιας τέτοιας κατάστασης εξηγεί ο Dr. Wolfgang Schäfer του IFJ PAN: «Στην πραγματικότητα, τα ηλεκτρικά πεδία των ιόντων που συγκρούονται στους RHIC και LHC είναι τόσο ισχυρά που δημιουργούν εικονικά φωτόνια και συμβαίνουν συγκρούσεις τους. Ως αποτέλεσμα αυτών των διεργασιών, διαμορφώνονται ζεύγη λεπτονίων-αντιλεπτονίων σε διάφορα σημεία γύρω από τα ιόντα όπου δεν υπήρχε καμία ύλη προηγουμένως. Τα σωμάτια του κάθε ζεύγους κινούνται απομακρυνόμενα το ένα από το άλλο με έναν χαρακτηριστικό τρόπο: κατά κανόνα σε αντίθετες κατευθύνσεις και περίπου κάθετα στην αρχική κατεύθυνση κίνησης των ιόντων». Με την επισήμανση ότι η οικογένεια των λεπτονίων περιλαμβάνει τα ηλεκτρόνια και τα μεγαλύτερης μάζας μυόνια και ταυ.

Οι αλληλεπιδράσεις φωτονίων και η παραγωγή ζευγών λεπτονίων-αντιλεπτονίων που σχετίζονται σε αυτά είναι κρίσιμα στις περιφερικές συγκρούσεις. Συγκρούσεις τέτοιες όπως αυτές που περιγράφηκαν από τους φυσικούς της Κρακοβίας πριν από λίγα χρόνια. Προς έκπληξή τους, πρέπει τώρα να διαχειριστούν για να δείξουν ότι τα ίδια φαινόμενα επίσης παίζουν σημαντικό ρόλο σε άμεσες συγκρούσεις πυρήνων, ακόμη και στις κεντρικές. Τα δεδομένα που συλλέχθηκαν για τους πυρήνες χρυσού στον RHIC και των πυρήνων μολύβδου στον LHC δείχνουν ότι κατά τη διάρκεια τέτοιων συγκρούσεων εμφανίζεται ένας ορισμένος «επιπλέον» αριθμός ζευγών ηλεκτρονίων-ποζιτρονίων, τα οποία απομακρύνονται σχετικά αργά σε κατευθύνσεις περίπου κάθετες στις δέσμες των ιόντων. Η ύπαρξή τους ήταν δυνατόν να εξηγηθεί με ακρίβεια, απλά λαμβάνοντας υπόψη την παραγωγή ζευγών λεπτονίων-αντιλεπτονίων από τα φωτόνια που συγκρούονται.

«Το πραγματικό κερασάκι στην τούρτα για μας», συμπεραίνει ο καθηγητής Antoni Szczurek του IFJ PAN, «ήταν το γεγονός ότι με την ενίσχυση των υπαρχόντων εργαλείων για την περιγραφή των συγκρούσεων των μεγάλης μάζας ιόντων, με το φορμαλισμό μας που οικοδομήθηκε στην αποκαλούμενη συνάρτηση κατανομής Wigner, θα μπορούσαμε τελικά να εξηγήσουμε γιατί οι ανιχνευτές στα πειράματα των μεγαλύτερων σύγχρονων επιταχυντών καταγράφουν αυτούς τύπους κατανομών των λεπτονίων και των αντιλεπτονίων που διαφεύγουν από την περιοχή των συγκρούσεων των πυρήνων (για μια προσδιορισμένη κεντρικότητα της σύγκρουσης). Η κατανόησή μας για τις πιο σημαντικές διεργασίες που λαμβάνουν χώρα εδώ έχει γίνει πιο πλήρης».

Το μοντέλο έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον των φυσικών που εργάζονται με τους ανιχνευτές ATLAS και ALICE στον LHC και θα χρησιμοποιηθούν στις επόμενες αναλύσεις των πειραματικών δεδομένων.

Η πλατωνική μύηση στην ομορφιά

Εισαγωγή 

Στο Συμπόσιον έχουμε μια μυθική και εποπτική θεώρηση της ομορφιάς. Η μύηση στο ωραίο, την οποία διδάσκει στον Σωκράτη η Διοτίμα, είναι μια «δι’ αναβαθμών» πορεία προς την εποπτεία της καθαρής ιδέας της ομορφιάς. Αυτή η ανάβαση αντιστοιχεί στη λογική πορεία της γνώσεως από τα πολλά στο ένα. Η κυρίως λογική όμως θεώρηση του κάλλους διατυπώνεται από τον Πλάτωνα στο διάλογο Φίληβος.

Πλάτων, Συμπόσιον 210 επ.

Και σ’ αυτά εδώ τα πράγματα του έρωτα, Σωκράτη ίσως μπορέσεις και συ να μυηθείς, προσπάθησε ν’ ακολουθείς, αν βέβαια έχεις τη δύναμη … Και πρώτα, αν οδηγεί καλά ο καθοδηγητής, ν’ αρχίζει έρωτα με ένα και μόνο σώμα και εδώ να γεννήσει όμορφους λόγους. Μα έπειτα πρέπει αυτός να καταλάβει, πως η ομορφιά, που είναι επάνω σ’ ένα οποιοδήποτε σώμα, είναι αδελφικά συγγενική με την ομορφιά, που είναι επάνω σ’ ένα άλλο σώμα, και αν πρέπει να επιδιώκει την ειδή της ομορφιάς, θα ήτανε μεγάλη ανοησία, να μη δέχεται πως η ομορφιά, που είναι επάνω σ’ όλα τα σώματα, είναι η ίδια και μία … Και ύστερα απ’ αυτά θα μάθει πια να λογαριάζει την ομορφιά που είναι μέσα στις ψυχές, για αξιότερη από την ομορφιά που είναι μέσα στο σώμα… Κι έτσι θα αναγκασθεί πάλιν να θεασθεί την ομορφιά που είναι μέσα στα έργα και τους λόγους… Και ύστερα από τα έργα θα τον οδηγήσει κανείς στις γνώσεις… και καθώς θα βλέπει πια την άφθονη ομορφιά… ριγμένος με το βλέμμα του προς το ανοιχτό πέλαγος της ομορφιάς και θεωρώντας το να γεννάει πολλούς όμορφους και μεγαλόψυχους λόγους και διανοήματα από ανεξάντλητον φιλοσοφικό έρωτα, ώσπου, σ’ αυτόν εδώ τον αναβαθμό δυναμωμένος και ωριμασμένος, ν’ αντικρίσει τη γνώση εκείνη τη μία και μόνη της ομορφιάς.

ΒΑΚΧΥΛΙΔΗΣ: Επίνικοι (5.161-5.200)

μηδ᾽ ἀελίου προσιδεῖν [στρ. ε]

φέγγος· ἀλλ᾽ οὐ γάρ τίς ἐστιν
πρᾶξις τάδε μυρομένοις,
χρὴ κεῖνο λέγειν ὅ τι καὶ μέλλει τελεῖν.
165 ἦρά τις ἐν μεγάροις
Οἰνῆος ἀρηϊφίλου
ἔστιν ἀδμήτα θυγάτρων,
σοὶ φυὰν ἀλιγκία;
τάν κεν λιπαρὰν ‹ἐ›θέλων θείμαν ἄκοιτιν.»
170 τὸν δὲ μενεπτολέμου
ψυχὰ προσέφα Μελεά-
γρου· «λίπον χλωραύχενα
ἐν δώμασι Δαϊάνειραν,
νῆϊν ἔτι χρυσέας
175 Κύπριδος θελξιμβρώτου.»

λευκώλενε Καλλιώπα, [αντ. ε]
στᾶσον εὐποίητον ἅρμα
αὐτοῦ· Δία τε Κρονίδαν
ὕμνησον Ὀλύμπιον ἀρχαγὸν θεῶν,
180 τών τ᾽ ἀκαμαντορώαν
Ἀλφεών, Πέλοπώς τε βίαν,
καὶ Πίσαν, ἔνθ ὁ κλεεννὸς
πο]σσὶ νικάσας δρώμῳ
ἦλθ]εν Φερένικος ‹ἐς› εὐπύργους Συρακώσ-
185 σας Ἱέρωνι φέρων
εὐδ]αιμονίας πέταλον.
χρὴ] δ᾽ ἀληθείας χάριν
αἰνεῖν, φθώνον ἀμφ[οτέραισιν
χερσὶν ἀπωσάμενον,
190 εἴ τις εὖ πράσσοι βροτῶ[ν.

Βοιωτὸς ἀνὴρ τᾶδε φών[ησεν, γλυκειᾶν [επωδ. ε]
Ἡσίοδος πρώπολος
Μουσᾶν, ὃν ‹ἂν› ἀθάνατοι τι[μῶσι, τούτῳ
καὶ βροτῶν φήμαν ἕπ[εσθαι.]
195 πείθομαι εὐμαρέως
εὐκλέα κελεύθου γλῶσσαν οὐ[κ ἐκτὸς δίκας
πέμπειν Ἱέρωνι· τώθεν γὰ[ρ
πυθμένες θάλλουσιν ἐσθλ[ῶν,
τοὺς ὁ μεγιστοπάτωρ
200 Ζεὺς ἀκινήτους ἐν εἰρήν[ᾳ φυλάσσοι.

***

«Το πιο καλό, [στρ. ε]
καθόλου να μη γεννηθείς κι ούτε να δεις τον ήλιο.
Μα απ᾽ το να κλαις γι᾽ αυτά τί βγαίνει;
για κείνο να μιλούμε που είναι
και βολετό να εκτελεστεί.
Είναι καμιά σου ανύπαντρη αδερφή, που να σου μοιάζει,
στου Οινέα του πολεμόχαρου το σπίτι;
Μ᾽ όλη μου θέλω την καρδιά
γυναίκα μου λαχταριστή
170 να γίνει· πες μου.» Κι η ψυχή
του ατρόμητου στον πόλεμο
Μελέαγρου τότε απάντησε: «Ναι, σπίτι μου έχω αφήσει
δροσερολαίμα κοπελιά· Δηιάνειρα τη λένε·
κι απ᾽ τη μαγεύτρα τη θεά, την Κύπρη τη χρυσή,
ανήξερη είναι ακόμα.»

Χιονόκορφη [αντ. ε]
Καλλιόπη, το καλόφτιαχτο τ᾽ άρμα σου εδώ σταμάτα·
τον αρχηγό των θεών το Δία,
το γιο του Κρόνου τον Ολύμπιο,
180 ύμνησε τώρα, Μούσα εσύ·
και τον Αλφειό, που ακούραστα κυλάνε τα νερά του,
το δυνατό τον Πέλοπα, κι ακόμα
την Πίσα· δώθε ο ξακουστός
Φερένικος, αφού έτρεξε
και βγήκε πρώτος νικητής,
γύρισε στην ωριόπυργη
Συράκουσα, στον Ιέρωνα της ευτυχίας να φέρει
τον κλώνο. Αυτόν που πέτυχε —και με τα δυο μας χέρια
το φθόνο διώχνοντας μακριά— να τον παινούμε εμείς
190 για χάρη της αλήθειας.

Ένας άντρας, των γλυκών Μουσών εργάτης, [επωδ. ε]
ο Βοιωτός ο Ησίοδος, είπε αυτόν το λόγο:
«Όποιον οι θεοί τιμούν,
τούτον κι οι άνθρωποι δοξάζουνε κατόπι.»
Μου το λέει κι εμέ η καρδιά μου
στον Ιέρωνα να στείλω υμνητικό
λόγο, δίχως απ᾽ το δίκιο να λοξέψω·
γιατί κείθε οι θαλεροί κορμοί οι ακμαίοι
ξεπετιούνται. Ας τους φυλάει με ειρήνη πάντα
200 ο τρισμέγιστος πατέρας Δίας, χωρίς
να σαλεύουν.