ΟΜΗΡΟΣ: Ἰλιάς (16.1-16.45)

Ραψωδία Π' - Πατρόκλεια

Ὣς οἱ μὲν περὶ νηὸς ἐϋσσέλμοιο μάχοντο·
Πάτροκλος δ᾽ Ἀχιλῆϊ παρίστατο, ποιμένι λαῶν,
δάκρυα θερμὰ χέων ὥς τε κρήνη μελάνυδρος,
ἥ τε κατ᾽ αἰγίλιπος πέτρης δνοφερὸν χέει ὕδωρ.
5 τὸν δὲ ἰδὼν ᾤκτιρε ποδάρκης δῖος Ἀχιλλεύς,
καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
«τίπτε δεδάκρυσαι, Πατρόκλεες, ἠΰτε κούρη
νηπίη, ἥ θ᾽ ἅμα μητρὶ θέουσ᾽ ἀνελέσθαι ἀνώγει,
εἱανοῦ ἁπτομένη, καί τ᾽ ἐσσυμένην κατερύκει,
10 δακρυόεσσα δέ μιν ποτιδέρκεται, ὄφρ᾽ ἀνέληται·
τῇ ἴκελος, Πάτροκλε, τέρεν κατὰ δάκρυον εἴβεις.
ἠέ τι Μυρμιδόνεσσι πιφαύσκεαι, ἢ ἐμοὶ αὐτῷ,
ἦέ τιν᾽ ἀγγελίην Φθίης ἒξ ἔκλυες οἶος;
ζώειν μὰν ἔτι φασὶ Μενοίτιον, Ἄκτορος υἱόν,
15 ζώει δ᾽ Αἰακίδης Πηλεὺς μετὰ Μυρμιδόνεσσι,
τῶν κε μάλ᾽ ἀμφοτέρων ἀκαχοίμεθα τεθνηώτων.
ἦε σύ γ᾽ Ἀργείων ὀλοφύρεαι, ὡς ὀλέκονται
νηυσὶν ἔπι γλαφυρῇσιν ὑπερβασίης ἕνεκα σφῆς;
ἐξαύδα, μὴ κεῦθε νόῳ, ἵνα εἴδομεν ἄμφω.»
20 Τὸν δὲ βαρὺ στενάχων προσέφης, Πατρόκλεες ἱππεῦ·
«ὦ Ἀχιλεῦ, Πηλῆος υἱέ, μέγα φέρτατ᾽ Ἀχαιῶν,
μὴ νεμέσα· τοῖον γὰρ ἄχος βεβίηκεν Ἀχαιούς.
οἱ μὲν γὰρ δὴ πάντες, ὅσοι πάρος ἦσαν ἄριστοι,
ἐν νηυσὶν κέαται βεβλημένοι οὐτάμενοί τε.
25 βέβληται μὲν ὁ Τυδεΐδης κρατερὸς Διομήδης,
οὔτασται δ᾽ Ὀδυσεὺς δουρικλυτὸς ἠδ᾽ Ἀγαμέμνων,
βέβληται δὲ καὶ Εὐρύπυλος κατὰ μηρὸν ὀϊστῷ.
τοὺς μέν τ᾽ ἰητροὶ πολυφάρμακοι ἀμφιπένονται,
ἕλκε᾽ ἀκειόμενοι· σὺ δ᾽ ἀμήχανος ἔπλευ, Ἀχιλλεῦ.
30 μὴ ἐμέ γ᾽ οὖν οὗτός γε λάβοι χόλος, ὃν σὺ φυλάσσεις,
αἰναρέτη· τί σευ ἄλλος ὀνήσεται ὀψίγονός περ,
αἴ κε μὴ Ἀργείοισιν ἀεικέα λοιγὸν ἀμύνῃς;
νηλεές, οὐκ ἄρα σοί γε πατὴρ ἦν ἱππότα Πηλεύς,
οὐδὲ Θέτις μήτηρ· γλαυκὴ δέ σε τίκτε θάλασσα
35 πέτραι τ᾽ ἠλίβατοι, ὅτι τοι νόος ἐστὶν ἀπηνής.
εἰ δέ τινα φρεσὶ σῇσι θεοπροπίην ἀλεείνεις
καί τινά τοι πὰρ Ζηνὸς ἐπέφραδε πότνια μήτηρ,
ἀλλ᾽ ἐμέ περ πρόες ὦχ᾽, ἃμα δ᾽ ἄλλον λαὸν ὄπασσον
Μυρμιδόνων, ἤν πού τι φόως Δαναοῖσι γένωμαι.
40 δὸς δέ μοι ὤμοιιν τὰ σὰ τεύχεα θωρηχθῆναι,
αἴ κ᾽ ἐμὲ σοὶ ἴσκοντες ἀπόσχωνται πολέμοιο
Τρῶες, ἀναπνεύσωσι δ᾽ ἀρήϊοι υἷες Ἀχαιῶν
τειρόμενοι· ὀλίγη δέ τ᾽ ἀνάπνευσις πολέμοιο.
ῥεῖα δέ κ᾽ ἀκμῆτες κεκμηότας ἄνδρας ἀϋτῇ
45 ὤσαιμεν προτὶ ἄστυ νεῶν ἄπο καὶ κλισιάων.»

***

Και αυτοί για το καλόστρωτο καράβι επολεμούσαν.
Και ο Πάτροκλος εστέκονταν εμπρός στον Αχιλλέα
κι έχυνε δάκρυα θερμά, σαν βρύση οπού κυλάει
επάνω εις βράχον γλιστερόν τα σκοτεινά νερά της.
5 Τον είδε και συμπόνεσεν ο θείος Αχιλλέας,
και αμέσως τον ερώτησεν: «Ω Πάτροκλε, τι κλαίεις;
Κοράσι ομοιάζεις τρυφερό που οπίσω απ᾽ την μητέρα
τρέχει και την παρακαλεί στον κόρφο να το πάρει,
και απ᾽ την ποδιά της την κρατεί, που βιαστικά πηγαίνει,
10 και ως να το πάρει την κοιτά με μάτια δακρυσμένα·
ομοίως, Πάτροκλε, θερμά και συ τα δάκρυα χύνεις.
Στους Μυρμιδόνας ή σ᾽ εμέ θα φανερώσεις κάτι;
Ή κάποιο μήνυμα κρυφό σού έφθασε απ΄ την Φθίαν;
Ζει ακόμη ο Μενοίτιος, του Άκτορος, ως λέγουν,
15 ζει και ο Πηλεύς του Αιακού, στην γην των Μυρμιδόνων,
που άκουσμα θα ᾽ταν θλιβερό σ᾽ εμάς ο θάνατός των·
ή κλαίεις για τους Αχαιούς, καθώς παθαίνουν θραύσιν
στες πρύμνες και τ᾽ αδίκημα πλερώνουν το δικό τους;
Λέγε, μη το ᾽χεις μυστικό, κι εγώ να το γνωρίσω».
20 Πάτροκλ᾽, εβαρυστέναξες, ιππόμαχε, και του ᾽πες:
«Των Αχαιών υπέρτατε, Πηλείδη Αχιλλέα,
πώς να μη κλάψω; Συμφορά μεγάλη τους Αργείους
εβρήκεν, ότι κείτονται στες πρύμνες λαβωμένοι
αυτοί που ως τώρα ελέγονταν οι πρώτοι πολεμάρχοι.
25 Κει λαβωμένος κείτεται και ο δυνατός Τυδείδης,
ο Οδυσσεύς και ο δοξαστός στην λόγχην Αγαμέμνων,
και στο μερί λαβώθηκεν ο Ευρύπυλος με βέλος.
Και πολυβόταν᾽ ιατροί κοιτάζουν τες πληγές των
αλλά συ είσαι αμάλακτος, Πηλείδη· μη ποτέ μου
30 χολή με πιάσει ωσάν αυτή που συ στα στήθη τρέφεις.
Ποιον θα ωφελήσει απόγονον η άτυχή σου ανδρεία
αν τώρ᾽ από τον όλεθρον δεν σώσεις τους Αργείους;
Σκληρέ· πατέρας σου ο Πηλεύς δεν ήταν μήτε η Θέτις
μητέρ᾽, αλλά σ᾽ εγέννησαν η θάλασσα και οι βράχοι,
35 τόσο είναι η γνώμη ασύντριφτη μες στ᾽ άπονά σου στήθη·
και αν εις τον νουν σου έχεις χρησμόν, που ν᾽ αποφύγεις θέλεις,
και η δέσποινα η μητέρα σου σου ανάφερε απ᾽ τον Δία,
εμέ καν στείλ᾽ ευθύς και ομού τους Μυρμιδόνας όλους,
ίσως μ᾽ εμένα ολίγο φως ιδούν οι νικημένοι.
40 Και τ᾽ άρματά σου δώσε μου να τα φορώ στην μάχην,
ίσως ειπούν πως είσαι συ και ξεκοπούν οι Τρώες
από την μάχην, άνεσιν να λάβουν οι θλιμμένοι·
τ᾽ ανάσαμα είν᾽ ελάφρωσις, όσον μικρά και αν είναι.
Κι εύκολα εμείς ακόπωτοι τα πλήθη κοπωμένα
45 θα διώχναμε, στην πόλιν τους να φύγουν απ᾽ τα πλοία».

Εφηβεία: Παρεξηγημένη ή όχι;

«Οι νέοι μας τώρα φαίνεται να αγαπούν την πολυτέλεια. Έχουν κακούς τρόπους και περιφρονούν την εξουσία. Δεν δείχνουν σεβασμό στους ενήλικους και ξοδεύουν τον χρόνο τους τριγυρνώντας και κουτσομπολεύοντας μεταξύ τους. Είναι θρασείς και έτοιμοι να αντιλέγουν στους γονείς τους, να μονοπωλούν τη συζήτηση σε μια παρέα, να τρώνε λαίμαργα και να τυραννούν τους δασκάλους τους.»

«Δεν βλέπω καμία ελπίδα για το μέλλον του λαού μας, αν εξαρτάται από τους επιπόλαιους σημερινούς νέους, γιατί είναι βέβαιο ότι όλοι είναι απερίσκεπτοι πέρα από κάθε περιγραφή.»

Γνώμες που θα μπορούσαν να αντιστοιχούν στην σημερινή εποχή όσον αφορά την άποψη που έχουν οι περισσότεροι για την εφηβεία και τους νέους όμως προς έκπληξή μας ανήκουν στον Ησίοδο τον 8ο αιώνα πχ και τον Σωκράτη τον 3ο αιώνα αντίστοιχα.

Τα «στερεότυπα» των ενηλίκων για την εφηβεία είναι σταθερά κατά την διάρκεια των αιώνων και θεωρούν ότι ο έφηβος καταλαμβάνεται από ακατάσχετη σεξουαλική μανία, γίνεται επικίνδυνος, είναι έρμαιο των επιθυμιών του, αποκόπτεται από τους δεσμούς με την οικογένεια, δεν επιβάλλεται στα συναισθήματά του και αδυνατεί να προσαρμοστεί σε ένα ενήλικο περιβάλλον.

Η άποψη αυτή ότι οι έφηβοι περνούν από ένα στάδιο μεγάλων αναστατώσεων, συγκρούσεων και έντονου άγχους έχει συνεισφέρει στην εδραίωση της αρνητικής εικόνας για τον έφηβο και συνάδει με την γενικότερη έννοια του «χάσματος των γενεών».

Πού οφείλεται όμως αυτό το χάσμα;

Μια από τις κυριότερες αιτίες είναι η έλλειψη ουσιαστικής επικοινωνίας ανάμεσα σε γονείς και εφήβους. Οι πολλαπλές, καθημερινές υποχρεώσεις τόσο των νέων όσο και των ενηλίκων σε συνδυασμό με τους ταχύτατους ρυθμούς ζωής δεν αφήνουν μεγάλα περιθώρια χρόνου μεταξύ τους για συζήτηση.

Επίσης, η μεταξύ τους επικοινωνία γίνεται πιο δύσκολη λόγω της πεποίθησης των εφήβων πως οι γονείς τους δεν είναι αρκετά δεκτικοί ή προοδευτικοί ώστε να μπορούν να τους εκφράσουν με ειλικρίνεια ό,τι σκέπτονται και αισθάνονται.

Αυτό φέρνει σαν αποτέλεσμα ότι η διάθεση για αλλαγή αποτελεί γνώρισμα κυρίως των νέων και οι ίδιοι προσαρμόζονται πιο εύκολα σε αυτές τις αλλαγές σε αντίθεση με τους γονείς τους.

Επιπλέον, η επιρροή των Μ.Μ.Ε και των social media είναι καθοριστικής σημασίας.

Από τη μια μεριά έχουμε τη νέα γενιά που προσπαθεί να ξεχωρίσει από την υπόλοιπη μάζα υιοθετώντας συγκεκριμένα standards στον ντύσιμό τους, στον τρόπο ομιλίας τους, στις αξίες τους, καθώς επίσης και συγκεκριμένη γλώσσα επικοινωνίας (emoticons, συντομογραφίες του τύπου «lol» και ιδιάζον λεξιλόγιο όπως η λέξη «troll») και από την άλλη τα άτομα προηγούμενης ή προηγούμενων γενεών που δεν έχουν χώρο στη μεγάλη αυτή κοινότητα των «προχωρημένων» νέων, δεν καταλαβαίνουν αυτό που συμβαίνει με αποτέλεσμα να την κατακρίνουν.

Επίσης οι ενήλικοι σχεδόν πάντα θεωρούν ότι οι νέοι είναι ευνοημένοι από την εποχή. Οι περισσότεροι γονείς θεωρούν πως η ζωή που έζησαν οι ίδιοι ήταν πολύ δυσκολότερη και ιδιαίτερα πιο περιορισμένη από αυτή που ζουν τα παιδιά τους μιας και οι νέοι απολαμβάνουν πληθώρα ελευθεριών.

Αντιμετωπίζουν όμως οι έφηβοι ουσιαστικές δυσκολίες στην σύγχρονη εποχή; Σαφώς και ναι. Αν και ζούν σε μια πολιτική σταθερότητα έχουν να διαχειριστούν την πολιτισμική ποικιλομορφία, την παγκοσμιοποίηση και την μετανάστευση.

Υπάρχουν τόσο θετικά όσο και αρνητικά χαρακτηριστικά σε αυτήν την εξέλιξη.

Από τη μία οι έφηβοι αποκτούν μεγαλύτερη επίγνωση διαφορετικών πολιτισμών και τρόπων ζωής αποκτώντας πλούσιο δείγμα κοινωνικών δεξιοτήτων και από την άλλη έχουν να αντιμετωπίσουν την προκατάληψη και την ρατσιστική παρενόχληση.

Άλλη μια δυσκολία είναι η αλλαγή στη δομή της οικογένειας που έχει ασκήσει μεγάλη επίδραση στον τρόπο που μεγαλώνουν οι έφηβοι σήμερα. Τα ποσοστά των διαζυγίων κατά την διάρκεια του 70’ και 80’ αυξήθηκαν και τώρα πια θεωρείται ότι το 25% των εφήβων βιώνουν διαζύγιο μέχρι την ηλικία των 16 στην Ευρώπη και το 33% στις ΗΠΑ.

Στην Βρετανία τα τρία τέταρτα των παιδιών που έχουν γεννηθεί από γονείς κάτω των 20 είναι παιδιά εκτός γάμου. Υπάρχει μια γενικότερη ανασύσταση της οικογένειας με εφήβους που μεγαλώνουν με θετούς γονείς, θετά αδέρφια και συντρόφους που συμβιώνουν.

Πέρα από το πιθανό στρές που μπορεί αυτό να δημιουργήσει σε έναν έφηβο προκύπτει και το γεγονός ότι οι αξίες και οι πεποιθήσεις για τον γάμο, την οικογένεια και την γονικότητα μεταβάλλονται και είναι συγκριτικά λιγότερο σταθερές από εκείνες των γονέων και παππούδων τους. Επιπλέον, η ανατροφή των εφήβων καθίσταται όλο και πιο προβληματική.

Οι γονικοί ρόλοι των μόνων γονέων, των θετών αλλά και των νέων συντρόφων προσδιορίζονται πιο δύσκολα με αποτέλεσμα να φέρνει αβεβαιότητα στις γονικές πρακτικές σε μια περίοδο που η ασφάλεια και σταθερότητα που χρειάζονται οι έφηβοι είναι περισσότερο από αναγκαία.

Το κομμάτι της υγείας φαίνεται επίσης να απασχολεί την νέα γενιά. Σαφώς το προσδόκιμο ζωής μπορεί να έχει αυξηθεί και πολλές ασθένειες να έχουν εξαλειφθεί όμως την περασμένη δεκαετία εμφανίστηκαν κάποιες νέες τάσεις προβληματισμού.

Το ανερχόμενο ποσοστό παχυσαρκίας είναι ένα απο αυτά. Η έλλειψη άσκησης και οι κακές διατροφικές συνήθειες έχουν έρθει στο επίκεντρο τα τελευταία χρόνια. Παρόμοια αύξηση παρατηρήθηκε και στα ποσοστά ψυχολογικών διαταραχών με την ψυχική υγεία των εφήβων να επιδεινώνεται διαρκώς.

Η μελέτη του Collishaw et al 2004 έδειξε ότι απο το 1974 έως το 2000, παρατηρήθηκε αύξηση τόσο στα κορίτσια όσο και στα αγόρια στις διαταραχές διαγωγής και στα συναισθηματικά προβλήματα.

Κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός νέων με διαταραχή άγχους, καταθλιπτικό σύνδρομο, ή άλλες συναφείς διαταραχές καθώς αυξάνει και ο αριθμός των παιδιών και εφήβων που χρειάζονται νοσηλεία σε ψυχιατρικές δομές, λόγω συναισθηματικών ή διατροφικών διαταραχών, διαταραχών συμπεριφοράς, ή απόπειρας αυτοκτονίας.

Επίσης το φαινόμενο του αυτοτραυματισμού στις ηλικίες 13-19 παίρνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις με το να φτάνει στο 47% το 2007 απο το 27% που ήταν το 2005.

Άλλη μια δυσκολία που έχουν να αντιμετωπίσουν οι έφηβοι είναι η εργασία και η δραματική αύξηση της ανεργίας. Στον 21ο αιώνα υπάρχουν λιγότερες ευκαιρίες για απασχόληση μιας και μειώθηκε η παραγωγική βιομηχανία και αυξήθηκε η βιομηχανία υπηρεσιών.

Μέσα σε αυτό το κλίμα αναβάλλεται η οικονομική τους ανεξαρτησία και εκεί που στα 16-20 οι έφηβοι έμπαιναν δυναμικά στην εργασία άρα και στην ενήλικη ζωή της ανεξαρτησίας τώρα εξακολουθούν να εξαρτώνται οικονομικά από τους γονείς τους ή απο την πολιτεία.

Τέλος, η ταχεία και εκτεταμένη ανάπτυξη των τεχνολογιών της πληροφορίας έχει πολλά θετικά για τους έφηβους όπως η ευκολότερη πρόσβαση στην πληροφορία, η γρήγορη επικοινωνία με τους φίλους και την οικογένεια και ο αυξημένος έλεγχος σε ορισμένες πλευρές της ζωής τους.

Επίσης πολλές έρευνες υποστηρίζουν ότι τα δίκτυα διευκολύνουν την κοινωνικότητα και την κοινωνική προσαρμογή. Όλοι γνωρίζουν ότι στην εφηβεία η απασχόληση με τη διεύρυνση και την καταμέτρηση του κύκλου φίλων είναι μια αγαπημένη και σύνηθες δραστηριότητα η οποία αυξάνει και την αυτοεκτίμηση των νέων.

Από την άλλη βέβαια έχουμε και τους κινδύνους που περιλαμβάνουν τον ηλεκτρονικό εκφοβισμό, τον εθισμό (cyber sex addiction, chat addiction, web surfing addiction, gaming addiction, gambling addiction etc) την πορνογραφία και την παιδοφιλική συμπεριφορά.

Αν και οι φόβοι των ενηλίκων για την χρήση του διαδικτύου δεν πρέπει να παραβλέπονται, η λύση στο πρόβλημα είναι η παιδεία στη χρήση τους και η υποστήριξη των εφήβων από τους ενηλίκους για να μπορέσουν να χρησιμοποιούν τις μεθόδους αυτές παραγωγικά και με ασφάλεια.

Σε αυτό το σημείο πρέπει να σημειωθεί ότι το αρνητικό στερεότυπο του πώς βλέπει η κοινωνία την εφηβεία έχει παίξει σημαντικό ρόλο. Για πολλούς η εφηβεία έχει οριστεί ως η περίοδος «θύελλας και στρες μιας γενιάς συνέχεια σε υπερδιέγερση».

Οι λόγοι μπορεί να είναι πολλοί όμως οι 2 βασικότεροι είναι ότι η κοινωνία πάντα χρειάζεται μια ομάδα για να κατηγορήσει και να χρησιμοποιηθεί ως αποδιοπομπαίος τράγος και επιπλέον οι ίδιοι οι έφηβοι μπορεί να συμβάλλουν με την προκλητική τους συμπεριφορά, σαν αυτοεκπληρούμενη προφητεία, δηλαδή να καταλήγουν να φέρονται ακριβώς όπως προσδοκούν οι ενήλικες.

Όσο αρνητικό κι αν εξακολουθεί να είναι το στερεότυπο για την εφηβεία είναι τελικά οι σχέσεις γονέων-εφήβων τόσο κρίσιμες; Τα ευρήματα των ερευνών δείχνουν ότι στην μεγάλη πλειονότητα των οικογενειών θα υπάρξουν διαφωνίες αλλά δε θα οδηγήσουν σε καταστροφή.

Σε μια μελέτη (Collins et Laursen, 2004) τα αποτελέσματα από 11.000 εφήβους και τους γονείς τους στην Βρετανία έδειξαν ότι οι έφηβοι σέβονταν τις απόψεις των γονιών τους.

Σε θέματα όπως ηθική και θεμελιώδεις πεποιθήσεις τα δεδομένα ότι υπάρχει μεγάλο χάσμα γενεών δεν υποστηρίζονται.

Σε τι διαφωνούν λοιπόν;

Τις περισσότερες φορές οι διαφωνίες εμφανίζονται σε θέματα όπως στυλ ντυσίματος, επιλογή μουσικής, είδη δραστηριοτήτων αναψυχής, την ώρα επιστροφής στο σπίτι και η τακτοποίηση του δωματίου.

Και τα ευρήματα αυτά είναι οικουμενικά τόσο στην Ευρώπη και Αμερική όσο στη Κίνα και στο Χονγκ-Κονγκ. Κατέληξαν ότι το βασικότερο πρόβλημα έχει να κάνει με το γεγονός ότι οι 2 γενιές ορίζουν το πρόβλημα διαφορετικά.

Η κύρια τακτική που φαίνεται να γεφυρώνει τις 2 γενιές είναι η υιοθέτηση μιας διαλεκτικής γονικής πρακτικής που εμπεριέχει τρία βασικά συστατικά.

Την ζεστασιά, δηλαδή την αγάπη και την φροντίδα των γονιών, την δομή που αποτελείται από σαφή όρια και κανόνες και την ανάπτυξη της αυτονομίας που όταν υποστηρίζεται από τους γονείς ενθαρρύνεται η ατομικότητα του εφήβου και η βαθμιαία πορεία του προς την ανάληψη μεγαλύτερου ελέγχου της ζωής του.

Στο κάτω-κάτω η εφηβεία είναι πρόκληση και ευτυχία. Είναι μια περίοδος της ζωής κατά την οποία αναπτύσσονται καινούργιες δεξιότητες και οι οικογενειακές σχέσεις παίρνουν άλλη μορφή με μεγαλύτερη προσέγγιση και ισοτιμία.

Η Ηθική, τα Συναισθήματα κι η Ανθρώπινη Επικοινωνία

O Adam Smith δεν ήταν μόνον ο θεμελιωτής των αρχών της κλασικής Πολιτικής Οικονομίας, αλλά μελέτησε διεξοδικά τις συγκινήσεις, τα συναισθήματα και την έκφρασή τους.

Στο βιβλίο του «Η Θεωρία των Ηθικών Συναισθημάτων» (The Theory of Moral Sentiments, 1759), γράφει πως ο κοινωνικός ιστός υφαίνεται από συναισθήματα.

Για να κατανοήσουμε καλύτερα τη δομή της σκέψης του Smith, ας κάνουμε ένα νοερό ταξίδι ως το Πανεπιστήμιο της Γλασκόβης, τον 18ο αιώνα, όπου οι φιλόσοφοι του οικονομικού γίγνεσθαι, όπως ο Smith, δίνουν διαλέξεις για τη Φιλοσοφία της Ηθικής, το Δίκαιο και την Πολιτική Οικονομία.

Σε μία τέτοια διάλεξη, ο Smith λέει, πως ο άνθρωπος έχει μία εγγενή τάση προς την αρμονία, συγχρόνως όμως, με τις όχι και τόσο εύτακτες δραστηριότητές του, προκειμένου να εξασφαλίσει αγαθά προς την επιβίωσή του.

Σαν να ακούμε, δηλαδή, πως ο αγώνας για την επιβίωση μπορεί να δημιουργήσει χάος και κάπως έτσι τίθεται το ερώτημα πως ο άνθρωπος, ένα ον «ιδιοτελές», μπορεί να σκέπτεται με τρόπο δίκαιο ή κοινωνικό και να δημιουργεί ηθικούς κανόνες.

Για τον Smith, η απάντηση στο ερώτημα, βρίσκεται στην ικανότητα του ανθρώπου να αναστέλλει την ιδιοτέλειά του και να μπαίνει στη θέση του παρατηρητή. Η ικανότητα αυτή, μετασχηματίζει τον άνθρωπο σε κοινωνικό ον με ομοφροσύνη, σταθερότητα και λογική.

Πράγματι, το κάθε πρόσωπο από εμάς γεννιέται με βιολογικές ανάγκες που πρέπει καλυφθούν, και με ένα ψυχικό δυναμικό που θα το εξελίξει, από μία απλή σε μία σύνθετη προσωπικότητα.

Ως βρέφη, εξαρτόμαστε εξ ολοκλήρου από τον φροντιστή μας, ενώ με την πάροδο του χρόνου και μέσα από σταθερές διεργασίες αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον, κι επεξεργασίας των εμπειριών μας, μεταβαίνουμε στην ανεξαρτησία και προσπαθούμε να βιώσουμε τη ζωή μας, όσο το δυνατόν περισσότερο ικανοποιητικά.

Κάθε νέα εμπειρία, προσπαθούμε να την αξιολογήσουμε και να την κατατάξουμε ως θετική ή αρνητική.

Οι θετικές εμπειρίες θα μας επιτρέψουν να αναπτυχθούμε και να ζήσουμε όσο πιο κοντά γίνεται στις εσωτερικές μας αξίες, πεποιθήσεις κι αντιλήψεις, αντίθετα με τις αρνητικές που δεν ταιριάζουν με τις εσωτερικές μας αξιολογικές διαδικασίες, μας είναι δύσκολες στην κατανόηση, και τις βιώνουμε οδυνηρά ή με στρεβλωμένο τρόπο.

Αν αναγκαστούμε να ενυπάρξουμε σε ένα περιβάλλον αρνητικών όρων αξίας, που δεν μας ταιριάζουν, κινδυνεύουμε να δημιουργήσουμε έναν εξαρτημένο, μη λειτουργικό εαυτό, που θα ενυπάρχει «με όρους», προκειμένου να επιβιώσει στο εχθρικό αυτό περιβάλλον.

Ανάμεσα στον αυθεντικό εαυτό -και τον εαυτό που δημιουργήθηκε ως άμυνα της δύσκολης εμπειρίας- δημιουργείται ένα χάσμα, μία εσωτερική σύγκρουση, μία ουσιαστική ασυμφωνία.

Ως αποτέλεσμα, η τάση αυτοπραγμάτωσης των δυνατοτήτων του αυθεντικού εαυτού έρχεται σε σύγκρουση την τάση αυτοπραγμάτωσης του «υπό όρους» εαυτού, και το πρόσωπο που βιώνει μία τέτοια συνθήκη αρχίζει να εμφανίζει συμπτώματα αβεβαιότητας, δυσφορίας, αβοηθησίας, άγχους, και φόβου.

Κι αυτό, διότι ο άνθρωπος, επιθυμώντας να είναι αποδεκτός από τον κοινωνικό ιστό και τους σημαντικούς άλλους, μπορεί να υιοθετήσει συμπεριφορές αντίθετες από το εσωτερικό πλαίσιο αναφοράς του.

Οι επιτηδευμένες αυτές συμπεριφορές συγκρούονται με τις αυθεντικές και πηγαίες αναφορές του, δημιουργώντας ένα εσωτερικό χάος που παρατηρείται και στην επικοινωνία του με το περιβάλλον, αποδιοργανώνοντας τόσο τη σύνδεσή του με τους άλλους, όσο και τον ίδιο του τον εαυτό.

Όσο μεγαλύτερη είναι, δε, η ασυμφωνία, οι συνδέσεις κι οι σχέσεις διέπονται από έλλειψη κατανόησης κι επικοινωνίας, από ανεπαρκή προσαρμογή, και γενικότερα από μία δυσάρεστη αίσθηση για την ίδια την σχέση (επαγγελματική, κοινωνική, προσωπική).

Μία άλλη στρέβλωση που μπορεί να μας συντροφεύει στην ώριμη ζωή μας, είναι η ηχώ από το παρελθόν ότι οι σημαντικοί άλλοι της ζωής μας θα αντιληφθούν τις σημερινές μας ανάγκες, χωρίς εμείς να χρειαστεί να τις εκφράσουμε.

Είναι μία ηχώ που έρχεται από τη βρεφική μας ηλικία, στο παρελθόν όταν δεν είμασταν σε θέση να φροντίσουμε τον εαυτό μας, αλλά ούτε και να επικοινωνήσουμε, ή να εκφράσουμε επαρκώς τις ανάγκες μας, οπότε οι φροντιστές μας, προσπαθούσαν να μαντέψουν τι χρειαζόμαστε, ώστε να μας το παράσχουν.

Με τον τρόπο αυτόν μας προστάτευαν και μας φρόντιζαν, για να αναπτυχθούμε και να εξελιχθούμε σε ώριμα πρόσωπα.

Η επικοινωνία είναι πράγματι, ένα μέσο μοιράσματος, ένας τρόπος ενδυνάμωσης των σχέσεων με τον εαυτό μας και τους πολύτιμους άλλους, είναι ένας τρόπος διατήρησης της συνοχής στην κοινωνία.

Ως κοινωνικά όντα, έχουμε ευθύνη να αλληλοεπιδρούμε μεταξύ μας με εντιμότητα, στο παρόν αλλά και με την έγνοια μας στο μέλλον.

Είναι στοιχείο ωριμότητας να γνωρίσουμε τον εαυτό μας τόσο, ώστε να βιώνουμε λιγότερο απειλητικές τις εμπειρίες της καθημερινότητάς μας, στηρίζοντας παράλληλα και την τάση πραγμάτωσης, δηλαδή την ανάπτυξη όλων των δυνατοτήτων μας, ώστε να ζήσουμε ως πρόσωπα σε πλήρη λειτουργία.

Ο Έρωτας και η Ζήλια

Η ζήλια είναι αιτία πόνου και δυστυχίας, γιατί εκείνος που έχει πέσει θύμα της, έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η ζωή του δεν έχει νόημα χωρίς το αγαπημένο πρόσωπο και ότι μόνο ζώντας μαζί του μπορεί να φθάσει στην ωριμότητα. Αυτό φέρνει τον ερωτευμένο αντιμέτωπο με το αίσθημα πως είναι ημιτελής, κι αυτό τον γεμίζει με τόση αγωνία και άγχος ώστε το φάντασμά του τον αποτρέπει από το να αφεθεί.

Φοβόμαστε λοιπόν να έρθουμε αντιμέτωποι με αυτό το αίσθημα της μηδαμινότητας και της ανεπάρκειάς μας, γιατί τότε θα νιώθουμε σαν να είμαστε ο ένας πόλος της αντιπαράθεσης που υπάρχει εφόσον υπάρχει και ο άλλος. Για να αντιμετωπίσουμε αυτή την εμπειρία, χρειάζεται, όπως είπα, θάρρος.

Εκείνος που κάνοντας τον απολογισμό της ζωής του μπορεί να ισχυριστεί ότι ποτέ δεν παρασύρθηκε, ποτέ δεν δέχθηκε τον έρωτα, με όλους τους κινδύνους που αυτός συνεπάγεται, και με τη ζηλοτυπία του και με τις φωτεινές αλλά και ταπεινές στιγμές του, μπορούμε να πούμε ότι έζησε μία άτολμη ζωή, ότι από δειλία δήλωσε άρνηση σε κάτι μεγάλο, σε μία γνήσια ζωή. Η αποδοχή της μικρότητας και της ανεπάρκειάς μας είναι σημάδι ωριμότητας.

Αποδεχόμενοι την πιθανότητα να ζηλέψουμε, δεχόμαστε και τον κίνδυνο να δούμε τη ζωή μας να εξελίσσεται μόνο υπό τον όρο ότι το αγαπημένο πρόσωπο θα είναι κοντά μας.

Ο Μπαρτ (1977, σελ. 98) γράφει: «Ως ζηλότυπος υποφέρω τετραπλάσια. Υποφέρω επειδή ζηλεύω, υποφέρω επειδή κατηγορώ τον εαυτό μου που ζηλεύω, υποφέρω επειδή φοβάμαι πως η ζήλεια μου μπορεί να πληγώσει τον άλλο, υποφέρω επειδή αφήνω να με εξουσιάζει κάτι πολύ πεζό κι ασήμαντο: υποφέρω επειδή φοβάμαι μην παραγκωνιστώ, υποφέρω επειδή φοβάμαι μη γίνω επιθετικός, υποφέρω επειδή φοβάμαι μην είμαι τρελός κι υποφέρω επειδή φοβάμαι μην είμαι σαν όλους τους άλλους».

Πιστεύω ότι πρέπει να αφήνουμε περιθώρια στην πιθανότητα να νιώσουμε ζήλια και να επιτρέπουμε τον εαυτό μας να το ζήσει μέχρι τέλους. Αυτό σημαίνει να συνειδητοποιήσουμε τις σκοτεινές του πλευρές, τα παθολογικά του σημεία. Και πρέπει να είμαστε σε θέση να αποδεχτούμε την παθολογία μας, γιατί μόνο έτσι θ' αποκτήσουμε αυτογνωσία.

Όπως είναι λάθος να προσπαθούμε να γιατρέψουμε τις παραισθήσεις μας με φάρμακα, είναι και λάθος να θέλουμε να νικήσουμε τη ζήλια με τη δύναμη της θέλησής μας, γιατί αυτή μας βοηθά να γνωρίζουμε τις πιο απόκρυφες πλευρές του έρωτά μας.

Είμαστε οι άμυνες μας

Πολλές φορές στον καθρέφτη των άλλων αναγνωρίζουμε ένα δικό μας κομμάτι που έχουμε θάψει βαθειά μέσα μας!

Τότε ο φόβος μετατρέπεται σε τεχνική επιβίωσης και μας απομακρύνει από όλους όσοι αντανακλούν την πληγωμένη πλευρά μας και καθρεφτίζουν τις ματαιώσεις μας, καθώς νομίζουμε ότι είναι εξαιρετικά επώδυνο να τις διαχειριστούμε και να τις αντιμετωπίσουμε.

Όταν βιώνουμε τραυματικές εμπειρίες, ο φόβος είναι μονόδρομος. Πρέπει να φοβόμαστε γιατί είναι επικίνδυνο να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να αισθανθεί. Για να αντέξουμε ψυχικά, το σώμα παγώνει το συναίσθημα, αποσυνδεόμαστε.

Οι μηχανισμοί άμυνας που ενεργοποιούμε για να αντιμετωπίσουμε τις εσωτερικές συγκρούσεις, νομίζουμε ότι μας κρατούν ασφαλείς αλλά, στην πραγματικότητα, μας απομακρύνουν από όλους και όλα και κυρίως από τον ίδιο μας τον εαυτό. Γινόμαστε οι άμυνες μας! Η κυρία άρνηση και ο κύριος εκλογίκευση, οι κυρίες αποφυγή και μετάθεση. Εκπέμπουμε ότι έχουμε εσωτερικεύσει!

Στην προσπάθειά μας να αποφύγουμε να πονέσουμε και να πληγωθούμε ξανά, θωρακιζόμαστε πίσω από μια πανοπλία «ασφάλειας».

Η φυσική μας ανάγκη όμως για σχέσεις εγγύτητας, μας σπρώχνει στη δημιουργία ενός εαυτού που ναι μεν συνομιλεί με τους άλλους, αλλά δεν επικοινωνεί ουσιαστικά ώστε να κινδυνέψει.

Διαστρεβλώνοντας την εσωτερική μας αλήθεια δημιουργούμε έναν ψευδή εαυτό, αγνοώντας την αόρατη φθορά που τρυπώνει και σκάβει υπόγεια μέσα μας, αποκόβοντας κάθε συναίσθημα που μας κρατάει ζωντανούς όπως η ελπίδα, η ευγνωμοσύνη και η χαρά.

Γιατί το τραύμα δεν είναι αυτό που συνέβη αλλά αυτό που έχει προκαλέσει στον ψυχισμό μας και που συνεχίζει να προκαλεί. Αυτό που συμβαίνει σαν αποτέλεσμα του τραυματικού γεγονότος είναι ότι χάνουμε τη σύνδεση, το ενδιαφέρον και την αγάπη για τον εαυτό μας.

Μερικές φορές, η ρίζα του μπλοκαρίσματος βρίσκεται πολύ πίσω στο παρελθόν. Αλλά καθώς εξερευνούμε το μπλοκάρισμα και αντιμετωπίζουμε τις φοβίες που μας εμποδίζουν να προχωρήσουμε, συνήθως αποκτάμε μια πληρέστερη εικόνα για τον αληθινό μας εαυτό και το σκοπό της σημερινής μας ζωής.

Με την αυτο-εξερεύνηση, μαθαίνουμε πώς να προσεγγίζουμε και πως να απελευθερώνουμε τα τραύματα και τις αναμνήσεις τους. Εκπαιδευόμαστε ώστε να μην επιτρέπουμε στις πληγές και τις άμυνες να μας καθορίζουν. Υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι αν δεσμεύουμε την ενέργεια μας στο θυμό και στον πόνο, στερούμε τον εαυτό μας από την πραγμάτωση μιας ζωής με χαρά και ασφάλεια.

Δεν υπάρχει πρόοδος και μεταμόρφωση αν δεν υπάρχει ασφάλεια.

Ακόμη και σε έναν κόσμο που τσιγκουνεύεται το όραμα, η προσωπική μας επιτυχία θα είναι να εφεύρουμε ένα νόημα χωρίς υπεκφυγές και αρνήσεις! Και αυτό είναι θέμα σύνδεσης με τον εαυτό μας και η καλύτερη τεχνική επιβίωσης!

Όσο περισσότερο φως εκπέμπεις, τόσο πιο πολύ σε πολεμούν

Μην γίνεστε ένα με αυτόν τον κόσμο, και γίναμε όλοι ένα με αυτόν!

Πρέπει να κατανοήσουμε ότι το καλό θα φέρει πάντα την αντίδραση του κακού, όπως και το ότι δεν φτάνει να είμαστε μόνον καλοί, διότι οι αντιδράσεις μας απέναντι σε ότι διαφορετικό σχεδόν πάντα προέρχονται από το κακό.

Για τον λόγο αυτόν πρέπει να κατανοήσουμε όλοι μας τι είναι ο ανώτερος μας εαυτός ο πνευματικός, κάτι που σήμερα φαντάζει ως αστείο, αφού σχεδόν όλοι οι άνθρωποι ζουν σύμφωνα με τον νόμο της δυαδικότητας αυτού του κόσμου, της δράσης και αντίδρασης μέσα από το “εγώ” τους.

Πως θα επιφέρουμε την αρμονία όμως; Διότι η αρμονία επιφέρει την πλήρη αδράνεια μας σε αυτόν τον κόσμο.

Η πνευματική αναγέννηση του ανθρώπου επιτυγχάνεται με την αγαθή σκέψη για τα πάντα, δεν νιώθεις ποτέ μέσα σου ότι πρέπει να εκμεταλλευθείς τους συνανθρώπους σου! Όποιος το κάνει ηθελημένα ενώ το γνωρίζει, άρα δρα εκούσια, και όχι ακούσια, ζει σύμφωνα με τους νόμους της σάρκας, και όχι του πνεύματος, και η σάρκα ανήκει στην ύλη άρα και θα υποστεί τον νόμο της δικαιοσύνης!.

Και δικαιοσύνη είναι όλες οι δυστυχίες αυτού του κόσμου! Ότι δώσεις αυτό θα πάρεις! Είτε ατομικά ο καθένας, είτε συλλογικά ως ανθρωπότητα.

Όταν κατανοήσουμε ότι ποτέ δεν πρέπει να κάνουμε σκέψεις προς εκμετάλλευση του εγώ μας, έναντι των άλλων, τότε θα πιάσουμε την βάση της αρμονίας! Και η αρμονία δεν επιφέρεται με την αδράνεια, αλλά κατανοώντας τον ανώτερο εαυτό μας, ούτε το καλό ούτε το κακό, μα το αγαθό μέσα μας.

Με το αγαθό οδηγό μας συμμετέχουμε στον κόσμο με την ομορφιά των σκέψεων μας! Και όταν οι άνθρωποι κατανοήσουν την αλήθεια, τότε και μόνον αυτός ο κόσμος θα γίνει Ερεβοκτόνο φως!

Οι άνθρωποι που εκπέμπουν φως, έλκουν όλες τις σκοτεινές οντότητες, ανθρωποειδή, όπου τρέχουν να απορροφήσουν την φωτεινή ενέργεια για να τονώσουν το εγώ τους! Και όχι για να μάθουν και κατανοήσουν το φως.

Ζούμε όμως ακόμη σε έναν κόσμο του εγώ, των κατώτερων ενστίκτων ενός κατώτερου κόσμου, όπου οι άνθρωποι δεν μπορούν να συλλάβουν το φως, και βλέπουν τον ενάρετο συνάνθρωπο τους ως γεύμα προς δικήν τους τέρψην.

Να μην υποκύπτεις σε συναισθηματικούς εκβιασμούς

Τι είναι ο συναισθηματικός εκβιασμός;

Ο όρος συναισθηματικός εκβιασμός αναφέρεται σε μία μορφή ψυχολογικής χειραγώγησης που συμβαίνει μέσα στα πλαίσια στενών προσωπικών σχέσεων: μπορεί να είναι η σχέση ανάμεσα σε μία μητέρα και το παιδί της, η σχέση μεταξύ συζύγων, αδελφών, ακόμη και μεταξύ πολύ στενών φίλων. Σε αυτές τις σχέσεις, το ένα μέλος χρησιμοποιεί ψυχολογική πίεση προκειμένου να επιτύχει τους σκοπούς του, ενώ το άλλο μέλος υποχωρεί μπροστά στο φόβο των συνεπειών. Ο συναισθηματικός εκβιασμός είναι μία μορφή ψυχολογικής κακοποίησης με πολύ δυσάρεστες συνέπειες.

Πώς λειτουργεί;

Ο «συναισθηματικός εκβιαστής» προβάλλει τις απαιτήσεις του και τις ανάγκες του πάνω από οτιδήποτε άλλο: προκειμένου να βεβαιωθεί ότι θα πάρει αυτό που επιθυμεί χρησιμοποιεί ψυχολογική πίεση απειλώντας, άμεσα ή έμμεσα, ότι αν δε γίνει το δικό του θα υπάρξουν συνέπειες. Υπάρχουν διαφορετικές μορφές συναισθηματικού εκβιασμού. Ο εκβιαστής μπορεί να απειλεί ότι θα κάνει κακό στον εαυτό του (όχι απαραίτητα σωματικό), ότι θα τιμωρήσει το «θύμα» του αν δεν ανταποκριθεί ή μπορεί να παριστάνει το μάρτυρα προκαλώντας συναισθήματα ενοχής και οίκτου. Υπάρχουν επίσης εκείνοι που χρησιμοποιούν μία μορφή δωροδοκίας, υποσχόμενοι διάφορα ανταλλάγματα προκειμένου να επιτύχουν το σκοπό τους.

Παραδείγματα συναισθηματικού εκβιασμού.

Οι μάρτυρες. Σκεφτείτε μία μητέρα η οποία στερεοτυπικά όταν επιθυμεί κάτι, επαναλαμβάνει στα παιδιά της ότι «έκανε τα πάντα και ξόδεψε όλη της τη ζωή» για να τα μεγαλώσει σωστά ή ένα σύζυγο ο οποίος πάντα προβάλλει το γεγονός ότι εργάζεται σκληρά για να μη λείψει τίποτα στην οικογένειά του. Αυτοί οι άνθρωποι χρησιμοποιούν την ενοχή και την υποχρέωση σαν μοχλό για να επιτύχουν το σκοπό τους.

Οι τιμωροί. Οι τιμωροί χρησιμοποιούν απειλές και κυρώσεις για να πιέσουν τις καταστάσεις. Μπορεί να απειλούν ότι θα τους συμβούν επώδυνα πράγματα αν δεν τους βοηθήσουμε, ότι θα είναι δυστυχείς, ότι θα κινδυνέψουν ή ακόμα ότι θα μας κάνουν να υποφέρουμε αν δεν ενδώσουμε στις πιέσεις τους.

Οι δωροδοκούντες. Προκειμένου να αποσπάσουν αυτό που θέλουν από το «θύμα» του εκβιασμού τους, δίνουν υποσχέσεις και ανταλλάγματα: «Αν κάνεις αυτό που θέλω, θα συνεχίσω να σε φροντίζω».

Πώς αισθάνονται τα «θύματα» του συναισθηματικού εκβιασμού;

Οι συνέπειες του συνεχιζόμενου συναισθηματικού εκβιασμού είναι οδυνηρές για τον ψυχισμό των θυμάτων. Αισθάνονται ανασφαλείς, ασήμαντοι και έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση ενώ κάθε φορά που κάνουν κάτι για τον εαυτό τους νιώθουν εγωιστές. Τα κύρια συναισθήματα που εμπνέει ο συναισθηματικός εκβιασμός είναι φόβος, υποχρέωση και ενοχή. Το αποτέλεσμα είναι ότι το «θύμα» εμπλέκεται σε έναν ιστό από τον οποίο αισθάνεται αδύναμο ή ανίκανο να ξεφύγει.

Οι άνθρωποι που πέφτουν «θύματα» συναισθηματικού εκβιασμού είναι συνήθως άνθρωποι με έντονα αλτρουιστικά αισθήματα αλλά ταυτόχρονα φοβούνται και αποφεύγουν τη ρήξη, το θυμό και τη διαφωνία. Έχουν μεγάλη ανάγκη να τους αγαπούν, να τους αποδέχονται και να έχουν ανθρώπους γύρω τους. Γίνονται έτσι ευάλωτοι στις συναισθηματικές πιέσεις και εύκολα υπαναχωρούν με αποτέλεσμα να βάζουν πάντοτε τις ανάγκες τους σε δεύτερο πλάνο.

Είμαι «θύμα» συναισθηματικού εκβιασμού;

Παρόλο που πρόκειται για μία μορφή ψυχολογικής βίας και κακοποίησης, πολλές φορές οι άνθρωποι δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν ή να παραδεχτούν τι τους συμβαίνει. Οι συναισθηματικοί εκβιαστές:

– Σας απειλούν ότι θα σας εγκαταλείψουν αν δεν κάνετε αυτό που σας ζητούν.

– Όταν τους αρνηθείτε κάτι, σας κάνουν τη ζωή δύσκολη.

– Σας κατηγορούν ότι είστε εγωιστές, άπληστοι, ότι σκέφτεστε μόνο τον εαυτό σας.

– Σας δίνουν υποσχέσεις τις οποίες σπάνια τηρούν όταν τελικά πετύχουν αυτό που θέλουν.

– Αφήνουν να εννοηθεί ότι αν δεν τους βοηθήσετε θα τους συμβεί κάτι κακό.

– Επαναλαμβάνουν διαρκώς πόσο τους απογοητεύετε, πόσο δεν το περίμεναν αυτό από σας και πόσο τους πληγώνει η συμπεριφορά σας.

– Σας υπενθυμίζουν συχνά πόσα έχουν κάνει για σας και άρα, πόσο υποχρεωμένοι είστε.

– Σας λένε καλά λόγια και σας φέρονται καλά όσο τους δίνετε ό,τι σας ζητήσουν αλλά τα αναιρούν όλα και γίνονται σκληροί και επιθετικοί στο πρώτο όχι που θα πείτε.

– Χρησιμοποιούν τα χρήματα σαν απειλή ή σαν εργαλείο για να σας χειριστούν.

Πώς να το αντιμετωπίσετε.

Οι σχέσεις που βασίζονται σε μηχανισμούς συναισθηματικού εκβιασμού είναι συνήθως βαθειά ριζωμένες και αντιστέκονται σθεναρά στην αλλαγή.

Αναγνωρίστε τη μορφή του εκβιασμού. Παρόλο που ο συναισθηματικός εκβιασμός, ειδικά όταν συμβαίνει χρόνια, μας δημιουργεί σύγχυση και θολώνει τη σκέψη μας, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε τα κίνητρα της συμπεριφοράς μας. Νιώθετε ενοχή, φόβο και υποχρέωση;

Βάλτε όρια. Σπάστε το φαύλο κύκλο του εκβιασμού βάζοντας όρια και κρατήστε τα. Αυτό θα δώσει το μήνυμα ότι έχετε τη δύναμη να πείτε όχι σε κάτι που θεωρείτε παράλογο.

Φροντίστε τον εαυτό σας. Εξετάστε τις προσωπικές σας ανάγκες και επιθυμίες χωρίς να επηρεάζεστε από το φόβο της απειλής. Τι θα κάνατε για τον εαυτό σας αν είχατε απόλυτη ελευθερία;

Δείτε τον εαυτό σας από απόσταση. Πώς θα κρίνατε εσείς τον εαυτό σας; Τι ρόλο έχετε παίξει σε αυτή τη σχέση; Τι συμβουλή θα δίνατε σε έναν άνθρωπο που βρίσκετε στη θέση σας;

Ξεκινήστε με μικρές αλλαγές. Κάνοντας μικρές προσωπικές επιλογές σε καθημερινή βάση και υποστηρίζοντας τον εαυτό σας, θα σας βοηθήσει όχι μόνο να βάλετε όρια αλλά και να θυμηθείτε σταδιακά πώς είστε δυνατοί, αξιόλογοι και πως η αγάπη και η συντροφιά σας αξίζει, χωρίς να χρειάζεται να την «εξαγοράζετε» υποχωρώντας πάντα σε αυτό που σας ζητούν.

Η αρετή της καλοσύνης

Τι είναι Καλοσύνη

H καλοσύνη είναι μια από τις αρετές που έχει υμνηθεί από πολλούς φιλοσόφους και ανθρώπους του πνεύματος ανά τον κόσμο. Θεωρείται σπουδαίο ανθρώπινο προσόν και ειδικά την εποχή που διανύουμε, όπου η ανθρωπότητα είτε δεν την αισθάνεται είτε την κρύβει διότι την θεωρεί αδυναμία και μη ωφέλιμη.

Είναι λοιπόν πιο λογική η παράσταση ενός εαυτού μη αληθινού και της μικροψυχίας παρά ένα αγαθό το οποίο θα μπορούσε σε μαζικότητα να αλλάξει τον κόσμο προς το καλύτερο φέρνοντας τους πιο κοντά. Εν πάσει περιπτώσει, η καλοσύνη δεν είναι απλώς μια θεωρία ή ιδέα αλλά βιοθεωρία. Ζει με καλοσύνη, περιγράφοντας έναν άνθρωπο για τον οποίο είναι ευχαρίστηση και χαρά να προσφέρει σε ένα οικείο του πρόσωπο και μη, σημασία δεν θα πρέπει να έχει. Να νιώθει χαρά για την χαρά του συνανθρώπου του, του οποίου μια δύσκολη στιγμή ή κατάσταση απαλύνεται. Δεν γνωρίζει άλλο τρόπο αλληλεπίδρασης και στο μυαλό δεν κυριαρχούν μόνο σκέψεις εγωκεντρικές.

Όπως λέει και ένα λαϊκό γνωμικό «κάνε το καλό και ρίξτο στο γιαλό» του οποίου το νόημα έχει τόση δύναμη. Το να πράττεις καλό όπου σταθείς και όπου βρεθείς ηθελημένα και με όλη σου την καρδιά και αδιάφορο άμα αναγνωριστεί ή όχι, σημασία έχει η πράξη και η θεϊκή παρουσία του καλού, της όμορφης πλευράς της ζωής, αυτής που λες ότι δεν είναι όλα μαύρα και τελειωμένα, υπάρχει φως, άρα υπάρχει και ελπίδα. Αυτά πηγαίνουν αλυσίδα, ομορφαίνεις την μέρα του συνανθρώπου σου, ομορφαίνει η ψυχολογία του και που ξέρεις μέσα στη μέρα μπορεί να την διαδώσει και ο ίδιος σε έναν άλλο συνάνθρωπο του που επίσης την χρειάζεται, αναλογιζόμενος και περιχαρής πως τελικά η καλοσύνη και η ανθρωπιά δεν έχασε ακόμα συμμετοχή στην παρτίδα που λέγεται ζωή. Και ένα παράδειγμα του αντίπερα στρατοπέδου, της αρνητικής ενέργειας. Κάνεις την μέρα του συνανθρώπου σου άσχημη, δίχως πνευματική επαφή και περιμένεις αυτός ο άνθρωπος έπειτα, να έχει καλή ψυχολογία και όρεξη να δοθεί, μα μέσα στην μιζέρια και στο εγώ του θα εγκλωβιστεί.

Ο ύψιστος ρόλος της οικογένειας

Η σπίθα αυτής της αρετής κυρίως προέρχεται από την αγάπη που θα πάρει ο άνθρωπος στα πρώτα του χρόνια, μωρό ακόμη, μαθητής των γονέων του. Πρωτοδιδάσκεται μέσα από τις αγκαλιές, τις τρυφερές στιγμές και γενικά την ολοκληρωτική αφιέρωση και αλτρουιστική αυταπάρνηση τους. Νεοαφιχθέντα σε αυτόν τον κόσμο, μαθαίνουν από πρώτο χέρι τι σημαίνει να απαρνιέσαι την ευδαιμονία σου, τον προσωπικό σου χρόνο και ενέργεια, προς χάριν των παιδιών σου. Τα πρώτα συναισθήματα και συμπεριφορές αλληλεπίδρασης μεταξύ των ανθρώπων δημιουργούνται εντός αυτής της κλειστής κοινωνίας, που λέγεται οικογένεια. Θα αντιμετωπίσουν μετέπειτα τις συνθήκες της άγριας πλέον κοινωνίας μας, χρήση των όσων διδάχθηκαν. Η συνεισφορά τους, ανεκτίμητη, διότι όλα εντυπώνονται μέσα στην αγνή και ακατέργαστη παιδική ψυχή τους και ο ψυχολογικός τους κόσμος κρίνεται από τούτη την οικογενειακή διαπαιδαγώγηση, για αυτό θέλει πάρα πολλή προσοχή πότε και αν κάποιος άνθρωπος, είναι έτοιμος και ικανός να γίνει γονέας. Δεν είναι ούτε παιχνίδι ούτε ένας ρόλος τον οποίο θέλεις πολύ να υποδυθείς, αλλά δεν μπορείς να τον υποστηρίξεις επί της ουσίας. Πρέπει να είσαι ψυχολογικά και συναισθηματικά και ψυχολογικά ακέραιος και πλήρης .Μιλάμε για μια ανθρώπινη ψυχή και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να την εντάξουμε στην κοινωνία μας στερημένη και αδύναμη

Όρια της καλοσύνης

Κατά ψυχο-λογική σκοπιά θα πρέπει να υπάρχουν και κάνουν την διαφορά.

Η πολύ καλοσύνη δεν εκτιμάται δεόντως, όπου σε σημείο αδιάκοπης ροής και μη θέλοντας να κακοκαρδίσεις κανέναν, κακοκαρδίζοντας τον ίδιο σου τον εαυτό, να θεωρείται δεδομένο πως θα ρέει παντοτινά, διότι εσύ δίνεις το δικαίωμα και την ιδέα ότι θα είσαι πάντα εκεί.

Υπάρχει η 24 ώρες το 24-ωρο καλοσύνη που κάνεις το καλό για να μην κακοκαρδίσεις και να φαίνεσαι στα μάτια του κόσμου, ως το καλό παιδί, να σε αγαπάνε και να είσαι αποδεκτός. Δεν αντιλέγω είναι πολύ όμορφο να είσαι πάντα εκεί, αλλά κάποια στιγμή δεν μπορεί, θα πιάσεις τον εαυτό σου να αναρωτιέται γιατί να είμαι τόσο καλός με τους άλλους και για μένα κανείς, για μένα τίποτα.

Υπάρχει όμως και η καλοσύνη η αυθεντική

Η αυθεντική καλοσύνη θα πρέπει να είναι εκ εαυτού επιλογής και διάθεσης. Επιλεκτική καλοσύνη; Ναι, διότι δεν μπορείς να αφιερώνεσαι και να δίνεις τον εαυτό σου σε στιγμές που αληθινά και ειλικρινά, πάντα με γνώμονα τις προσωπικές σου επιθυμίες, δεν θέλεις.

Σέβεσαι τον εαυτό σου και τον αγαπάς, θέλεις να είσαι ειλικρινής απέναντι του και απέναντι στους συνανθρώπους σου, εκτιμάς τον χρόνο και την ενέργεια σου και δεν δίνεσαι, αν πραγματικά δεν το αισθάνεσαι.

Καλύτερα να ακουστεί εγωιστικό και απόμακρο παρά ένα έργο μη ηθελημένο, προς ευχαρίστηση του αποδέκτη και ενός εγώ ζημιωμένου. Προτιμότερο οι πράξεις σου να συμβαδίζουν με αυτό που πραγματικά επιθυμείς παρά κάτι απο υποχρέωση προς το καλό ή μάλλον καλύτερα την υποχωρητικότητα του εαυτού σου πρώτα και έπειτα προς τον αποδέκτη.

Ο κόσμος θα σε θεωρήσει υποκριτή- καλοσυνάτο και εγωιστή αλλά η ουσία είναι μια, ποια καλοσύνη είναι πιο αυθεντική και ειλικρινής προς τον εαυτό μας, ποιος είναι ο καπετάνιος αυτής της ψυχής; Ο καπετάνιος οφείλει στον εαυτό του, ένα κομμάτι χρόνου και ενέργειας και έπειτα πάλι στην φουρτούνα του, σε αυτό που ξέρει να κάνει πολύ καλά. Με θες συνάνθρωπε ολόψυχο ολόψυχα παρών ή συρμένο για να καλύψω την εγωιστική σου επιθυμία και απαίτηση.

Με τα μάτια που βλέπουμε τον εαυτό μας, με τα ίδια μάτια να δούμε και τους άλλους

Αρκετές φορές παρατηρούμε στο περιβάλλον μας ανθρώπους που με μια λέξη θα τους χαρακτηρίζαμε αρνητικούς. Ανθρώπους που με την συμπεριφορά τους απαξιώνουν την ίδια τους την ζωή αλλά και τους ανθρώπους που τους περιβάλουν.

Είναι οι ίδιοι που ξεχνάνε ότι οι άνθρωποι γύρω τους αλλά και η ζωή τους όπως διαμορφώθηκε είναι η δική τους επιλογή. Παραμένουν στην εξωτερική εικόνα ενός ανθρώπου, βρίσκοντας πάντα κάτι μεμπτό, κάτι λάθος ώστε συγκρίνοντας τον εαυτό τους να νιώσουν ότι υπερέχουν έναντι των άλλων.

Αυτοί οι άνθρωποι ως κοινό χαρακτηριστικό έχουν την αρνητικότητα, την κριτική και την απαξίωση. Δεν συνδέονται επί της ουσίας με κανέναν, φαινομενικά δείχνουν ότι μπορούν να συνδεθούν, είναι όμως επιφανειακό και προσωρινό.

Συνήθως είναι μοναχικοί και απομονωμένοι με βασική πεποίθηση ότι η ζωή είναι άδικη μ αυτούς και δίνει απλόχερα σε κάποιους λιγότερο έξυπνους ή άξιους. Με τον μοναδικό τους τρόπο προκαλούν φόβο με την παρουσία τους, αλλά ουσιαστικά αυτό που προκαλεί τον φόβο στους άλλους, είναι ο σκοτεινός τρόπος που βλέπουν τα πάντα γύρω τους, όμως τα βλέπουν ακριβώς όπως τον εαυτό τους.

Παρουσιάζουν μια εντελώς διαφορετική εικόνα απ' ότι στην ουσία νιώθουν για τον εαυτό τους. Φαίνονται αλλά δεν είναι.

Είναι παρεμβατικοί και ελεγκτικοί στις ζωές των άλλων ,αναλύουν την κάθε σκέψη τους και πάντα βρίσκουν αποδείξεις και τεκμήρια για να πιστοποιήσουν το δίκιο τους.

Στην πραγματικότητα όμως είναι άνθρωποι που δεν αγαπηθήκαν επαρκώς ή τουλάχιστον έτσι όπως θα ήθελαν.

Είναι άνθρωποι που πάγωσαν το συναίσθημα τους γιατί κανείς δεν τους πλησίασε αρκετά για να τους το ζεστάνει. Βαθιά και υποσυνείδητα πιστεύουν ότι είναι ανάξιοι για να αγαπηθούν.

Φοβούνται την οικειότητα με τους άλλους γιατί ουσιαστικά φοβούνται την απόρριψη. Είναι καλύτερο να απαξιώνουν παρά να απαξιωθούν.

Αληθινά αν μπορέσεις να αποφύγεις την πρώτη εντύπωση που σου δίνει ένας τέτοιος άνθρωπος που είναι συνήθως η αρνητικότητα και δεις λίγο πιο βαθιά, θα τον συμπονέσεις γιατί υποφέρει. Θα δεις απλά ότι ο επικριτικός του λόγος κρύβει φόβο και νιώθει έλλειψη αγάπης.

Το σκοτάδι που απλώνεται και το νιώθεις στην αύρα του δεν είναι παρά ο φόβος του για την μοναξιά και την εγκατάλειψη.

Οποιοσδήποτε ή οτιδήποτε τον φέρει σε επαφή με αυτό τον φόβο μπορεί να τον κάνει να γίνει κακός, πολύ κακός.

Ο αρνητικός άνθρωπος είναι εκείνο το παιδί που δεν αγκαλιάστηκε αρκετά, δεν ακούστηκε και δεν του δόθηκε ίσως η ανάλογη προσοχή. Το στερημένο παιδί που έγινε ένας μίζερος αρνητικός ενήλικας.

Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει κακός άνθρωπος, υπάρχει όμως πληγωμένος άνθρωπος που αντιδρά με κακό τρόπο.

Σε οποιοδήποτε όμως σκοτεινό, αρνητικό και επικριτικό άνθρωπο υπάρχουν και σημεία πολύ φωτεινά που ενδεχόμενος αυτός δεν τα βλέπει καθώς βυθίζεται στα σκοτάδια του.

Η αλχημεία συμβαίνει όταν ένας θετικός άνθρωπος μπορεί να εστιάσει στα θετικά ενός τέτοιου ανθρώπου κι όχι μόνο στα αρνητικά.

Για να κρίνουμε έναν άνθρωπο αντικειμενικά χρειάζεται να συμπεριλάβουμε και να αποδεχτούμε τα αρνητικά και τα θετικά του.

Αυτή την διαδικασία όμως πρέπει πρώτα να την αναπτύξουμε στον εαυτό μας.

Η αποδοχή και η αγάπη προς τον εαυτό μας είναι η πιο σημαντική εργασία μας στην ζωή μας, γιατί πολύ απλά αυτή η εργασία θα καθρεφτιστεί και στο περιβάλλον μας και στην κοινωνία όπου ζούμε.

Με τα μάτια που βλέπουμε τον εαυτό μας, με τα ίδια μάτια θα δούμε και τους άλλους.

Η επιλογή είναι δική μας.

Δεν αρκεί να φαίνεσαι αλλά και να είσαι. Δεν αρκεί να λέγεσαι θετικός αλλά και να είσαι.

Γιατί η συνειδητότητα και η πνευματικότητα ενός ανθρώπου φαίνεται και διακρίνεται στην ζωή από τις ίδιες του τις πράξεις, την ίδια του την στάση στην ζωή.

Όταν μπορεί να είναι παράδειγμα μέσα σε ένα ολόκληρο σύστημα γεμάτο από παλιές πεποιθήσεις που διαιωνίζονται με τον χρόνο και ψεύτικα εγώ που θέλουν να αυτοαποκαλούνται ανώτεροι άνθρωποι.

Ανωτερότητα είναι να μπορείς να είσαι συνδεδεμένος με ότι υπάρχει στην ζωή, με κάθε πλάσμα και μπορείς να νιώθεις αλλά και να βλέπεις την ομορφιά του!

Γιατί οι ψυχές είναι όμορφες, η προσωπικότητα που αναπτύσσουμε κρύβει την ομορφιά της ψυχής.

Γιατί η μονάδα μπορεί να δημιουργήσει μια ομάδα, πολλές ομάδες ένα σύστημα και μια ολόκληρη κοινωνία αλλά και έναν ομορφότερο κόσμο, με περισσότερη συνειδητότητα!

Daisugi: Οι Ιάπωνες καλλιεργούν δέντρα πάνω σε άλλα δέντρα βασισμένοι σε αρχαία τέχνη

Η Ιαπωνία είναι μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα χώρα, ειδικά για κάποιον που δεν μένει εκεί. Δεν σταματά ποτέ να μας εκπλήσσει, αλλά και να εμπνέει τον κόσμο με τη φαντασία και την ευρηματικότητα των κατοίκων της. Φαίνεται πως η επιδίωξη της τελειότητας είναι κάτι που βρίσκεται βαθιά εδραιωμένο στην κουλτούρα τους, και αυτό αποκαλύπτεται με διάφορους τρόπους και σε πολλές εκφάνσεις της ζωής.

Θα είστε μάλλον εξοικειωμένοι με την έννοια bonsai – πρόκειται για μια Ιαπωνική τέχνη που υπάρχει εδώ και χιλιάδες χρόνια. Είναι η καλλιέργεια μικρών δέντρων που μιμούνται την εμφάνιση των δέντρων κανονικού μεγέθους. Η τέχνη έχει διακοσμητικούς κυρίως σκοπούς.

Υπάρχει ωστόσο μια παρόμοια τεχνική που χρησιμοποιείται στην Ιαπωνία και δεν είναι ιδιαίτερα γνωστή στον κόσμο. Τον 15ο αιώνα, κάπου στο Kyoto αναπτύχθηκε το daisugi, μία κηπευτική τεχνική. Γράφεται ως 台杉 και αποτελεί μια τεχνική κατά την οποία μικρότερα δέντρα καλλιεργούνται με έδαφος ένα μεγαλύτερο. Τοποθετούνται κάθετα ουσιαστικά, το ένα πάνω στο άλλο.

Το daisugi χρησιμοποιεί πολλές από τις ίδιες αρχές όπως το bonsai, όμως φυσικά τα αποτελέσματα είναι αρκετά διαφορετικά. Αντί για μικρά διακοσμητικά φυτά, η τεχνική παράγει ξύλα που είναι δυνατότερα, πιο ευέλικτα, με τέλειο στρογγυλό και ίσιο σχήμα και μειώνει την ανάγκη να κόβουν άλλα δέντρα.

Γιατί όμως χρησιμοποιήθηκε αρχικά η τεχνική; Φαίνεται πως ήταν οι κάτοικοι της Kitayama οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν τη μέθοδο για να επιλύσουν το πρόβλημα της έλλειψης νεαρών βλαστών ή αλλιώς φιντανιών. Η γη ήταν λίγη στην περιοχή και η φύτευση και καλλιέργεια δέντρων σε απότομες πλαγιές αποδείχτηκε εξαιρετικά δύσκολη.

Το αποτέλεσμα ήταν αυτή η προσαρμογή που χρησιμοποίησαν οι δενδροκόμοι να μειώσει τον αριθμό των δεντροφυτεύσεων, ελάττωσαν τον κύκλο της καλλιέργειας και παράγουν επίσης πυκνότερη ξυλεία. Με τα χρόνια βέβαια η δημοτικότητα αυτής της τεχνικής μειώθηκε. Σήμερα, μπορεί κανείς να την θαυμάσει σε ιδιωτικούς και καλά διατηρημένους κήπους.

Ό,τι σπέρνεις, θερίζεις

Χαρακτήρας, προσωπικότητα, συμπεριφορά. Συγχέουμε αυτές τις τρεις έννοιες και κάνουμε το λάθος να θεωρούμε τη συμπεριφορά απόρροια των άλλων δύο. Κι όμως η συμπεριφορά δεν έχει ποτέ να κάνει με τον κάτοχό της αλλά με τον απέναντί της, δημιουργός της είναι πάντα ο αποδέκτης της.

Φερόμαστε ανάλογα με το πώς μας φέρονται ή μάλλον έτσι θα έπρεπε να πράττουμε. Η συμπεριφορά δεν είναι ρούχο έτοιμο αλλά ένα κομμάτι ύφασμα που κόβεται και ράβεται πάνω σε αυτόν που θα το φορέσει. Συμπεριφορά στα μέτρα του εκάστοτε παραλήπτη.

Η ζωή έχει την τάση να επιστρέφει συμπεριφορές, λένε, κι είναι ό,τι πιο ουτοπικό και βλακωδώς αισιόδοξο έχω ακούσει. Η ζωή, η μοίρα, το κάρμα κι όπως αλλιώς έχεις ονομάσει την αδράνεια και τη δειλία σου δεν επιστρέφει τίποτα αν δεν κουνηθείς εσύ.

Ευγένεια στην ευγένεια, χαμόγελο στο χαμόγελο και καλές πράξεις στους θετικούς ανθρώπους. Και στους αρνητικούς, στους αχάριστους, στους αλαζόνες, στους τοξικούς, τους υποκριτές, τους χαιρέκακους; Κι εκεί ευγένεια, χαμόγελο κι όμορφες πράξεις; Κι εκεί υπομονή και κατανόηση; Τέτοια περίπτωση καραμπινάτου μαζοχισμού;

Για να συνεννοηθείς με τους ανθρώπους πρέπει να μιλάς τη γλώσσα τους. Οι θρασείς κι οι αχάριστοι, οι σκάρτοι χαρακτήρες, δεν καταλαβαίνουν από ανωτερότητες, σεβασμό και καλούς τρόπους. Δε σε σέβονται, σε υποτιμούν και σε πατάνε.

Αυτός που τα έχει καλά με όλους είναι μονάχα εκείνος ο άνθρωπος που δεν έχει προσωπικότητα. Χίλιες φορές προτιμότερη μια ειλικρινής αντιπάθεια παρά μια προσποιητή συμπάθεια, με τα προβαρισμένα της χαμόγελα να φωνάζουν από μακριά.

Πήξαμε στα θρασύδειλα ατομάκια που καμαρώνουν στα κρυφά για την κακία τους κι ανοίγουν λάκκους ενώ μπροστά μας χαρίζουν ερμηνείες κάτω του μετρίου ενσαρκώνοντας το ρόλο του «φίλου».

Αυτό το σύμπαν δεν ξέρω αν έχει ανεπτυγμένο το αίσθημα δικαιοσύνης, ξέρω όμως πως επιβάλλει μια ισορροπία που θες-δε θες θα τη χτίσεις μαζί του. Όσοι πλήγωσαν, θα πληγωθούν κι όσοι πόνεσαν, θα πονέσουν. Όχι από αόρατα πνεύματα, κισμέτ και λοιπά μυθικά πλάσματα, αλλά απ’ τις ίδιες τις συμπεριφορές τους.

Ό,τι κάνεις, θα το πάθεις, έτσι μεταφράζω εγώ το ό,τι δίνεις, παίρνεις. Εξάλλου ο ορισμός της ηθικής είναι πολύ απλός, τόσο όσο μια συμβουλή σε πιτσιρίκι νηπίου. Μην κάνεις ό,τι δε θες να σου κάνουν. Κι ό,τι κάνεις, να είσαι έτοιμος να το πάθεις. Γιατί στους ανθρώπους χαρίζουμε τις συμπεριφορές τους.

Να εύχεσαι ό,τι εύχονται για ‘σένα, στο διπλάσιο. Να κάνεις ό,τι σου κάνουν και λίγο παραπάνω. Κι αν θέλεις όμορφες συμπεριφορές, φρόντισε να τις αποκτήσεις εσύ πρώτος. Να φερθείς καλά για να σου φερθούν καλύτερα κι αν φερθείς σκάρτα να περιμένεις κι ανάλογη αντίδραση. Ό,τι σπέρνεις, θερίζεις.

Αν οι σχέσεις είναι δούναι και λαβείν, ισορροπία είναι ακριβώς αυτό. Να σπέρνεις ενδιαφέρον, αγάπη κι εκτίμηση κι από ένα σπόρο να παίρνεις ολόκληρο δέντρο. Να σπέρνεις υποκρισία, αδιαφορία και κακία κι αν δε λαμβάνεις αυτά, να λαμβάνεις έστω απόσταση.

Κι αν οι σχέσεις είναι συναλλαγές, το πιο δίκαιο είναι πως αν το προϊόν είναι ελαττωματικό, είναι στο χέρι σου να το πληρώσεις με πλαστά νομίσματα. Κι άφησε τον αληθινό πλούτο, το χαμόγελο και την αγάπη μόνο για εκεί που αξίζουν.

ΔΙΟΓΕΝΗΣ Ο ΚΥΝΙΚΟΣ

Όταν ρώτησαν τον Διογένη τι λογής σκύλος είναι, εκείνος απάντησε: «Όταν πεινάω, είμαι μαλτέζικος· όταν είμαι χορτάτος, μολοσσός απ’ αυτούς που οι περισσότεροι τους παινεύουν αλλά δεν τολμούν να τους πάρουν μαζί τους στο κυνήγι, έχουν κόπο- έτσι κι εσείς δεν μπορείτε να ζείτε μαζί μου, γιατί φοβόσαστε πως θα πονέσετε».

Τα μαλτέζ είναι μια ράτσα μικροκαμωμένων σκυλιών του σαλονιού, οι μολοσσοί είναι μεγάλα τσομπανόσκυλα.

Όταν ρώτησαν τον Διογένη γιατί οι άνθρωποι ελεούν τους ζητιάνους, αλλά όχι τους φιλοσόφους, εκείνος απάντησε: «Γιατί σκέφτονται πως υπάρχει το ενδεχόμενο κι οι ίδιοι να γίνουν κουτσοί ή τυφλοί, φιλόσοφοι όμως αποκλείεται».

Όταν κάποιος κατηγόρησε κάποτε τον Διογένη για την παραχάραξη του νομίσματος, εκείνος απάντησε: «Ήταν κάποτε που ήμουν όπως είσαι εσύ τώρα όπως όμως είμαι τώρα εγώ, εσύ δεν πρόκειται να είσαι ποτέ».

Σε κάποιον που του είπε: «Οι περισσότεροι άνθρωποι σε περιγελούν», ο Διογένης απάντησε: «Ίσως κι εκείνους πάλι να τους περιγελούν τα γαϊδούρια όπως όμως εκείνοι δεν πολυσκοτίζονται για τα γαϊδούρια, έτσι κι εγώ δεν πολυσκοτίζομαι για δαύτους».

Κάποτε που επέστρεφε από τους Ολυμπιακούς αγώνες ρώτησε κάποιος τον Διογένη αν είχε πάει στους αγώνες πολύς κόσμος. «Κόσμος» είπε ο Διογένης, «ήταν πολύς· οι άνθρωποι» όμως ἦσαν λίγοι».

Όταν κάποτε ο Αλέξανδρος στάθηκε μπροστά στον Διογένη και του είπε: «Είμαι ο Αλέξανδρος, ο μεγάλος βασιλιάς». -«Κι Εγώ» του λέει εκείνος, «είμαι ο Διογένης ο σκύλος».

Όταν ρωτήθηκε ο Διογένης τι κάνει και τον αποκαλούν «σκύλο», απάντησε: «Σ’ όσους μου δίνουν τους κουνάω την ουρά , σε όσους δεν μου δίνουν τους γαβγίζω και τους κακούς τους δαγκώνω»

Όταν ρώτησαν τον Διογένη ποιο ήταν το κέρδος του από τη φιλοσοφία, απάντησε: «Αν όχι τίποτε άλλο, το ότι είμαι προετοιμασμένος για οτιδήποτε φέρει η τύχη».

Νέο υλικό σπάζει το παγκόσμιο ρεκόρ στη μετατροπή θερμότητας σε ηλεκτρισμό

Τα θερμοηλεκτρικά υλικά μπορούν να μετατρέπουν θερμότητα σε ηλεκτρική ενέργεια. Αυτό γίνεται λόγω του αποκαλούμενου φαινομένου Seebeck: Αν υπάρχει μια διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ των δυο άκρων ενός τέτοιου υλικού, μπορεί να δημιουργηθεί διαφορά δυναμικού που να προκαλέσει τη ροή ηλεκτρικού ρεύματος. Το ποσό της ηλεκτρικής ενέργειας που μπορεί να δημιουργηθεί σε μια δεδομένη διαφορά θερμοκρασίας μετριέται με τον αποκαλούμενο συντελεστή θερμοηλεκτρικής απόδοσης ΖΤ: Όσο μεγαλύτερη είναι η τιμή του συντελεστή ΖΤ ενός υλικού, τόσο καλύτερες είναι οι θερμοηλεκτρικές ιδιότητές του.

Τα καλύτερα θερμοηλεκτρικά μέχρι τώρα μετριόνταν με τιμές ΖΤ γύρω στα 2,5 με 2,8. Τώρα, επιστήμονες του Πανεπιστημίου Τεχνολογίας της Βιέννης (Technische Universität Wien ή TU Wien) έχουν πετύχει να αναπτύξουν ένα τελείως νέο υλικό με τιμή ΖΤ 5 με 6. Είναι ένα λεπτό στρώμα σιδήρου, βαναδίου, βολφραμίου και αργιλίου που εφαρμόζονται σε έναν κρύσταλλο πυριτίου. Το νέο υλικό είναι τόσο αποδοτικό που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να παρέχει ενέργεια για αισθητήρες και ακόμη μικρούς επεξεργαστές υπολογιστών. Αντί της σύνδεσης των μικρών ηλεκτρικών συσκευών με καλώδια, θα μπορούσαν να παράγουν τον ηλεκτρισμό τους από τις διαφορές θερμοκρασίας. Το νέο υλικό παρουσιάστηκε στο περιοδικό Nature.

Ηλεκτρισμός και Θερμοκρασία

«Ένα καλό θερμοηλεκτρικό υλικό πρέπει να εμφανίζει ισχυρό φαινόμενο Seebeck και πρέπει να έχει δυο σημαντικά προαπαιτούμενα που είναι δύσκολο να συμβιβαστούν», λέει ο Καθηγητής Ernst Bauer από το Ινστιτούτο Φυσικής Στερεάς Κατάστασης στο TU Wien. Από τη μια μεριά, θα πρέπει να άγει τον ηλεκτρισμό όσο το δυνατό καλύτερα και από την άλλη, θα πρέπει να μεταφέρει τη θερμότητα όσο το δυνατόν λιγότερο*. Αυτό είναι μια πρόκληση επειδή η ηλεκτρική αγωγιμότητα και η θερμική αγωγιμότητα είναι συνήθως σχετικά κοντά».

Στο Εργαστήριο για τον θερμοηλεκτρισμό Christian Doppler, που ίδρυσε ο Ernst Bauer στο TU Wien το 2013, μελετήθηκαν κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων διάφορα θερμοηλεκτρικά υλικά για διάφορες εφαρμογές. Αυτή η έρευνα οδήγησε τώρα στην ανακάλυψη του ιδιαιτέρως αξιόλογου υλικού – έναν συνδυασμό σιδήρου, βαναδίου, βολφραμίου και αργιλίου. «Τα άτομα σε αυτό το υλικό είναι συνήθως διευθετημένα σε ένα αυστηρά κανονικό μοτίβο σε ένα (αποκαλούμενο) ολοεδρικά κεντρωμένο κυβικό πλέγμα (face-centered cubic lattice)», λέει ο Ernst Bauer. «Η απόσταση μεταξύ δυο ατόμων σιδήρου είναι πάντα η ίδια και το ίδιο είναι αλήθεια για τους άλλους τύπους των ατόμων. Ο όλος κρύσταλλος είναι έτσι τελείως κανονικός».

Ωστόσο, όταν ένα λεπτό στρώμα του υλικού εφαρμόζεται σε πυρίτιο, συμβαίνει κάτι καταπληκτικό: η δομή αλλάζει ριζικά. Αν και τα άτομα ακόμη σχηματίζουν ένα κυβικό μοτίβο, τώρα διευθετούνται σε μια χωρο-κεντρωμένη (space-centered) δομή και η κατανομή των διαφόρων τύπων των ατόμων γίνεται τελείως τυχαία. «Δυο άτομα σιδήρου μπορεί να βρίσκονται το ένα μετά το άλλο, οι θέσεις μετά από αυτά μπορεί να κατέχονται από βανάδιο ή αργίλιο και δεν υπάρχει κανένας κανόνας που να επιβάλει που θα βρεθεί το επόμενο άτομο σιδήρου στον κρύσταλλο», εξηγεί ο Bauer.

Αυτή η ανάμιξη της κανονικότητας και μη-κανονικότητας της διευθέτησης των ατόμων αλλάζει επίσης την ηλεκτρονική δομή η οποία προσδιορίζει πώς κινούνται τα ηλεκτρόνια στο στερεό. «Το ηλεκτρικό φορτίο κινείται μέσω του υλικού με έναν ιδιαίτερο τρόπο, έτσι που να προστατεύεται από διεργασίες σκέδασης. Τα τμήματα του φορτίου που κινούνται μέσω του υλικού αναφέρονται ως φερμιόνια Weyl», λέει ο Ernst Bauer. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται πολύ χαμηλή ηλεκτρική αντίσταση.

Οι δονήσεις του πλέγματος, από την άλλη μεριά, η οποίες μεταφέρουν θερμότητα από περιοχές υψηλής θερμοκρασίας σε περιοχές χαμηλής θερμοκρασίας, περιορίζονται από τις ανωμαλίες στην κρυσταλλική δομή. Έτσι, η θερμική αγωγιμότητα μειώνεται. Αυτό είναι σημαντικό αν η ηλεκτρική ενέργεια πρέπει να δημιουργείται μόνιμα από τη διαφορά θερμοκρασίας – επειδή αν οι διαφορές θερμοκρασίας θα μπορούσαν να εξαφανιστούν πολύ γρήγορα και όλο το υλικό θα είχε σε σύντομο χρόνο την ίδια θερμοκρασία παντού, το θερμοηλεκτρικό φαινόμενο θα σταματήσει.

Ηλεκτρισμός για το Internet των Πραγμάτων

«Βεβαίως, ένα τέτοιο λεπτό στρώμα δεν μπορεί να δημιουργήσει ένα ιδιαίτερα μεγάλο ποσό ενέργειας, όμως έχει το πλεονέκτημα να είναι εξαιρετικά συμπαγές και προσαρμόσιμο», λέει ο Ernst Bauer. «Θέλουμε να το χρησιμοποιήσουμε για να παρέχουμε ενέργεια για αισθητήρες και μικρές ηλεκτρονικές εφαρμογές». Η ζήτηση για τέτοιες μικρής κλίμακας γεννήτριες αυξάνεται γρήγορα: Στο «Internet των Πραγμάτων», όλο και περισσότερες συσκευές συνδέονται μαζί online έτσι που να συντονίζεται αυτόματα η συμπεριφορά τους με κάθε άλλη. Αυτό είναι ιδιαιτέρως πολλά υποσχόμενο για μελλοντική μονάδα παραγωγής, όπου η μια μηχανή πρέπει να αντιδρά δυναμικά με μια άλλη.

«Εάν χρειάζεστε έναν μεγάλο αριθμό συσκευές αισθητήρων σε ένα εργοστάσιο, δεν μπορείτε να τις καλωδιώσετε όλες αυτές μαζί. Είναι πολύ πιο έξυπνο για τους αισθητήρες να μπορούν να παράγουν την δική τους ισχύ χρησιμοποιώντας μια μικρή θερμοηλεκτρική συσκευή», σημειώνει ο Bauer.
---------------------
(*) Λίγο πιο τεχνοκρατικά από τις δυο απαιτήσεις, η πρώτη απαίτηση για το συντελεστή ΖΤ ικανοποιείται όταν το υλικό έχει υψηλή συγκέντρωση φορέων και υψηλή ευκινησία, δηλαδή υψηλή αγωγιμότητα και συντελεστή Seebeck, ενώ η δεύτερη όταν το υλικό έχει μικρή θερμική αγωγιμότητα.

Σημείωση: Στην εικόνα του κειμένου παρουσιάζεται η εξάρτηση της συγκέντρωσης σε σχέση με την παράμετρο α πλέγματος FeV(1−x)W(x)Al που πάρθηκε σε θερμοκρασία δωματίου. Στην ένθετη εικόνα ένα σχεδίασμα της κρυσταλλικής δομής του Fe(2)VAl. Δεν υπάρχει το βολφράμιο, αλλά η εικόνα παρέχεται για τη αντίληψη της σχετικής κρυσταλλικής δομής.

Η καταστολή της κριτικής σκέψης

Ο ψευδοχαρακτήρας πού προσλαμβάνει η νόηση γίνεται καλύτερα κατανοητός από το ψευδοχαρακτήρα της βούλησης και των αισθημάτων. Είναι κατά συνέπεια προτιμότερο να αρχίσουμε το θέμα μας εξετάζοντας τις διαφορές ανάμεσα στη γνήσια νόηση και στην ψεύτικη νόηση.

“Ας υποθέσουμε πώς βρισκόμαστε σ” ένα νησί όπου υπάρχουν ψαράδες και θερινοί επισκέπτες από την πόλη. Θέλουμε να μάθουμε τί καιρό κάνει και ρωτάμε έναν ψαρά και δύο επισκέπτες πού ξέρουμε πώς άκουσαν το ραδιοφωνικό μετεωρολογικό δελτίο. Ο ψαράς, με τη μακρόχρονη πείρα του και το ιδιαίτερο ενδιαφέρον πού έχει για το πρόβλημα τού καιρού, θα αρχίσει να σκέφτεται, καθώς δεν είχε ασχοληθεί με το θέμα πριν τον ρωτήσουμε.

Ξέροντας τη διεύθυνση τού ανέμου, τη θερμοκρασία, την υγρασία και διάφορα άλλα στοιχεία χρήσιμα για την πρόγνωση τού καιρού, θα ζυγίσει τούς διάφορους παράγοντας ανάλογα με την αντίστοιχη σπουδαιότητά τους και θα καταλήξει σε μια λίγο-πολύ οριστική κρίση. Θα θυμάται φυσικά το μετεωρολογικό δελτίο και θα το επικαλεστεί ενισχυτικό ή όχι της γνώμης του. “Αν δεν είναι ενισχυτικό, θα είναι προσεχτικός ως προς τούς διάφορους λόγους πού θα στηρίξει τη σκέψη του. “Όμως αυτό πού θα πει, και αυτό είναι το ουσιώδες, είναι δική του γνώμη, το αποτέλεσμα της σκέψης του.

Ο πρώτος από τούς δύο επισκέπτες είναι ένας άνθρωπος, ο όποιος, όταν ρωτήσαμε τη γνώμη του, ήξερε πώς δε γνωρίζει πολλά πράγματα σχετικά με τον καιρό, ούτε και νοιώθει πώς έχει υποχρέωση να ξέρει. Μπορεί να απαντήσει απλά «δεν μπορώ να κρίνω. Το μόνο πού ξέρω είναι πώς το ραδιόφωνο είπε το και το».

Ο άλλος πού ρωτάμε είναι διαφορετικός τύπος. Πιστεύει πώς ξέρει πολλά πράγματα σχετικά με τον καιρό, ενώ στην πραγματικότητα ξέρει πολύ λίγα. Είναι από τα πρόσωπα πού νομίζουν πώς πρέπει να απαντούν σε κάθε ερώτημα. Σκέφτεται για ένα λεπτό και ύστερα λέει τη γνώμη «του», πού στην πραγματικότητα είναι αυτά πού είπε το ραδιόφωνο. Κι όταν ρωτηθεί πού στηρίζει αυτή τη γνώμη, απαντά πώς αυτό είναι το συμπέρασμα σύμφωνα με τη διεύθυνση τού ανέμου, τη θερμοκρασία και την υγρασία.

Η συμπεριφορά αυτού τού ανθρώπου, όπως τη βλέπουμε εξωτερικά, είναι ίδια με κείνη τού ψαρά. ’Αν όμως την αναλύσουμε προσεχτικότερα γίνεται φανερό πώς άκουσε την πρόγνωση τού ραδιοφώνου και την υιοθέτησε. Νοιώθοντας όμως υποχρεωμένος να ακούσει τη γνώμη μας σχετικά, ξεχνά και απλώς επαναλαμβάνει την έγκυρη γνώμη κάποιου άλλου και πιστεύει πώς στη γνώμη αυτή κατέληξε με τη δική του σκέψη. Φαντάζεται πώς οι λόγοι πού μας ανέφερε ήταν εκείνοι πού τού επέτρεψαν να διαμορφώσει αυτή τη γνώμη, αν όμως εξετάσουμε αυτούς τούς λόγους διαπιστώνουμε πώς προφανώς δε θα τον οδηγούσαν σ’ αυτό το συμπέρασμα σχετικά με τον καιρό αν δεν είχε σχηματίσει γνώμη εκ των προτέρων.

Ουσιαστικά είναι ψεύτικοι λόγοι, πού προορισμό έχουν να κάνουν τη γνώμη του να φαίνεται σαν απόρροια της σκέψης του. ’Έχει την αυταπάτη πώς διαμόρφωσε δική του γνώμη, στην πραγματικότητα όμως υιοθέτησε τη γνώμη μιας έγκυρης πηγής, χωρίς να αντιληφθεί τη διαδικασία αυτή. Πιθανόν να αποδειχτεί αλήθεια ότι είπε σχετικά με τον καιρό και να διαψευστεί ο ψαράς, αλλά στην περίπτωση αυτή δε θα είναι ή γνώμη «του» πού θα αποδειχτεί σωστή, έστω και αν ο ψαράς έπεσε έξω σχετικά με τη «δική του» γνώμη.

Το ίδιο φαινόμενο μπορεί να παρατηρηθεί αν μελετήσουμε τη γνώμη των ανθρώπων σχετικά με ορισμένα θέματα, π. χ. την πολιτική. Ρωτήστε ένα μέσο αναγνώστη εφημερίδας τί φρονεί για ένα ορισμένο πολιτικό θέμα. Θα σας δώσει σα γνώμη «του» έναν λίγο -πολύ ακριβή απολογισμό των όσων έχει διαβάσει, παρ’ όλα αυτά όμως — και αυτό είναι το σημαντικό — πιστεύει πώς αυτό πού είπε είναι απόρροια της δικής του σκέψης. Αν είναι μέλος μιας μικρής κοινότητας, όπου οι πολιτικές απόψεις μεταδίνονται από τον πατέρα στο παιδί, ή «δική του» γνώμη μπορεί να ελέγχεται σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό απ’ όσο αυτός θα μπορούσε να φανταστεί σε μια δοσμένη στιγμή, από τη λανθάνουσα εξουσία ενός αυστηροί πατέρα.

H γνώμη ενός άλλου αναγνώστη μπορεί να είναι απόρροια της σύγχυσης- μιας στιγμής, τού φόβου μήπως φανεί απληροφόρητος και γι’ αυτό ή «σκέψη» είναι ή πρόσοψη ουσιαστικά, και όχι απόρροια φυσικού συνδυασμού εμπειρίας, επιθυμίας και γνώσεων. Το ίδιο φαινόμενο συναντιέται και στις αισθητικές κρίσεις. Το μέσο πρόσωπο πού επισκέπτεται ένα μουσείο και παρατηρεί έναν πίνακα διάσημου ζωγράφου, ας πούμε τού Ρέμπραντ, κρίνει πώς o πίνακας είναι ωραίος και προκαλεί εντύπωση. Αν αναλύσουμε την κρίση του, διαπιστώνουμε πώς o πίνακας δεν τού προκαλεί καμιά ιδιαίτερη εσωτερική αντίδραση, αλλά φρονεί πώς είναι ωραίος γιατί ξέρει πώς θα πρέπει να φρονεί πώς είναι ωραίος.

Το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται επίσης σχετικά με την κρίση των ανθρώπων για τη μουσική, καθώς και σχετικά με τον τρόπο πού συλλαμβάνουν τις εικόνες. Πολλά πρόσωπα πού βλέπουν ένα περίφημο τοπίο, ουσιαστικά αναπαράγουν στη μνήμη τους εικόνες πού έχουν δει πολλές φορές, ας πούμε σε καρτ – ποστάλ, και ενώ πιστεύουν πώς «είδαν» το τοπίο, έχουν μπροστά στα μάτια τους τις εικόνες αυτές. Ή όταν είναι παρόντες σ’ ένα ατύχημα, βλέπουν ή ακούν τα γεγονότα όπως θα τα ήθελαν σε ένα ρεπορτάζ εφημερίδας. Στην πραγματικότητα, για πολλούς ανθρώπους μια εμπειρία πού γνώρισαν, ένα καλλιτεχνικό γεγονός ή μια συγκέντρωση στην όποια παραβρέθηκαν, παίρνει γι’ αυτούς τη διάσταση τού πραγματικού μόνο αφού διαβάσουν τα σχετικά στην εφημερίδα.

Η καταστολή της κριτικής σκέψης αρχίζει συνήθως από πολύ νωρίς. Ένα πεντάχρονο κοριτσάκι, π.χ., μπορεί να αντιληφθεί την ειλικρίνεια της μητέρας του είτε διαπιστώνοντες με οξυδέρκεια πώς, ενώ ή μητέρα μίλα συνέχεια για Αγάπη και φιλία, στην πραγματικότητα είναι ψυχρή και εγωίστρια, είτε με πιο ώμο τρόπο, παρατηρώντας πώς ή μητέρα του, ενώ διακηρύσσει συνέχεια την άμεμπτη ηθική της, τα έχει φτιάξει με άλλον. Το παιδί αισθάνεται τη διαφορά. Το αίσθημά του για τη δικαιοσύνη και την αλήθεια πληγώνεται και ακόμη, όντας εξαρτημένο από τη μητέρα του, ή όποια δε θα επέτρεπε κανένα είδος κριτικής, και έχοντας, ας πούμε, άβουλο πατέρα, στον όποιο δε θα μπορούσε να στηριχτεί, το παιδί αναγκάζεται να καταστείλει την κριτική του ικανότητα. Πολύ σύντομα δε θα παρατηρεί την ανειλικρίνεια ή την απιστία της μητέρας του. Θα χάσει την Ικανότητα να σκέφτεται κριτικά, αφού θα φαίνεται πώς είναι όχι μόνο άσκοπο αλλά και επικίνδυνο να τη διατηρεί οξυμένη. Από το άλλο μέρος στο παιδί εντυπώνεται o κανόνας πώς θα πρέπει να πιστεύει ότι ή μητέρα του είναι ειλικρινής και καθωσπρέπει και ότι ό γάμος των γονέων του ήταν πετυχημένος και θα είναι πρόθυμο να αποδεχτεί την Ιδέα αυτή σα να ήταν δική του.

Σε όλα αυτά τα παραδείγματα της ψευδοσκέψης το πρόβλημα είναι κατά πόσο ή διαμορφωνόμενη γνώμη είναι απόρροια της σκέψης τού ατόμου, δηλαδή της δικής του δραστηριότητας. Το πρόβλημα δεν είναι αν είναι ή όχι σωστό το περιεχόμενο της γνώμης. ‘Όπως ήδη αναφέρθηκε στην περίπτωση τού ψαρά πού προλέγει τον καιρό, ή γνώμη «του» μπορεί να είναι σφαλερή, και ή γνώμη εκείνου πού επαναλαμβάνει αυτά πού του έβαλαν στο μυαλό του να είναι σωστή.

Η ψευδοσκέψη μπορεί επίσης να ευσταθεί και να στηρίζεται στη λογική. Ο ψευδοχαρακτήρας της δεν εμφανίζεται σε άλογα στοιχεία. Το θέμα αυτό μπορεί να μελετηθεί στις αιτιολογήσεις πού τείνουν να στηρίξουν ένα αίσθημα ή μια ενέργεια σε λογικά και ρεαλιστικά βάθρα, μολονότι καθορίζεται από παράλογους και υποκειμενικούς παράγοντες. Ή αιτιολόγηση μπορεί να αντιφάσκει στα γεγονότα ή στους κανόνες της λογικής σκέψης. Συνήθως όμως είναι αυτή καθαυτή λογική. Στην περίπτωση αυτή ο παραλογισμός της βρίσκεται μόνο στο γεγονός πώς δεν είναι το πραγματικό κίνητρο της δράσης πού ισχυρίζεται πώς προκάλεσε.

Η Αρχαία Ελληνική Τέχνη και η Ακτινοβολία της

6.1.2. Υδρία του «ζωγράφου του Μειδία

Ίσως ο πιο αντιπροσωπευτικός αγγειογράφος του «πλούσιου ρυθμού» είναι ο «ζωγράφος του Μειδία», που πήρε το όνομά του από τον αγγειοπλάστη Μειδία, του οποίου έχει διακοσμήσει αρκετά αγγεία. Ένα από τα πιο όμορφα, φτιαγμένο γύρω στο 410 π.Χ., είναι μια υδρία που βρίσκεται σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο, στην οποία εικονίζονται σε ζώνες δύο διαφορετικά μυθολογικά θέματα. Οι μορφές ταυτίζονται και πάλι με επιγραφές. Επάνω βρίσκεται η αρπαγή των κορών του Λευκίππου (των Λευκιππιδών) από τους Διοσκούρους, τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη. 

Η σκηνή διαδραματίζεται σε ένα ιερό της Αφροδίτης και βλέπουμε τη θεά στο κέντρο της παράστασης κάτω, καθισμένη δίπλα στον βωμό της, ενώ ψηλότερα διακρίνεται και το άγαλμά της, που είναι αρχαϊκής τεχνοτροπίας. Δίπλα στην καθιστή θεά γονατίζει η νεαρή Χρυσηίδα. Η Αφροδίτη κοιτάζει προς τη μεριά του Κάστορα που, κρατώντας στα χέρια τη μία από τις δύο αδελφές, την Εριφύλη, κατευθύνεται προς το άρμα του, όπου τον περιμένει ο ηνίοχός του Χρύσιππος έτοιμος να ξεκινήσει. Δύο γυναίκες, η Αγαύη και η Πειθώ, φεύγουν τρομαγμένες, ενώ στην άκρη αριστερά ο Δίας, ο πατέρας των Διοσκούρων, παρακολουθεί τη σκηνή καθιστός. 

Στο κάτω μέρος βλέπουμε τον Ηρακλή στον κήπο των Εσπερίδων. Στο κέντρο φαίνεται το δέντρο με τα χρυσά μήλα και τον φύλακά τους, το φοβερό φίδι Λάδωνα, τυλιγμένο γύρω του. Αριστερά από το δέντρο μια από τις Εσπερίδες, η Χρυσόθεμις, μαζεύει καρπούς, ενώ πίσω της στέκεται η Αστερόπη, ακουμπώντας στον ώμο της. Στα δεξιά η Λιπάρα στρέφεται προς τον καθιστό Ηρακλή, που αναγνωρίζεται από το ρόπαλο και τη λεοντή, κρατώντας στο αριστερό της χέρι ένα μήλο και ανασηκώνοντας με το δεξί το ιμάτιο της πάνω από τον ώμο. Πίσω από τον Ηρακλή στέκεται ο σύντροφος του, ο Ιόλαος. Αξιοσημείωτο είναι ότι δεν έχουμε εδώ μια πιστή απεικόνιση του μυθικού άθλου του Ηρακλή με τα μήλα των Εσπερίδων. 

Όπως και σε άλλες παραστάσεις της ίδιας εποχής, ο κήπος των Εσπερίδων παρουσιάζεται εδώ σαν να είναι η χώρα των Μακάρων, δηλαδή ένας ειδυλλιακός παράδεισος όπου πηγαίνουν μετά τον θάνατο τους οι ευσεβείς και ενάρετοι άνθρωποι, για να συνεχίσουν την ύπαρξή τους μέσα σε ευωχίες και ευδαιμονία, όπως πίστευαν ότι συνέβαινε με ορισμένους ήρωες της μυθολογίας. Δεν ξέρουμε πότε δημιουργήθηκε και από πού προέρχεται αυτή η αντίληψη, είναι όμως βέβαιο ότι συνδέεται με εσχατολογικές δοξασίες που διαδόθηκαν ευρύτερα και έγιναν δημοφιλείς προς το τέλος του 5ου αιώνα π.Χ.

Αρχαίοι Έλληνες Φιλόσοφοι: ΙI. ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΩΚΡΑΤΙΚΟΥΣ ΣΤΗΝ ΥΣΤΕΡΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

14.6. Έλληνας, φιλόσοφος και χριστιανός; Είναι δυνατή και τι χρειάζεται μια χριστιανική φιλοσοφία;

Στην Καισάρεια της Παλαιστίνης, γύρω στο 249 μ.Χ., ο δεκαοκτάχρονος Πορφύριος, προτού γίνει μαθητής του Πλωτίνου, συνάντησε τον ηλικιωμένο Ωριγένη, λίγο πριν από τον μεγάλο διωγμό του Δέκιου. Λίγο μετά τον θάνατο του Πλωτίνου ο ώριμος πια Πορφύριος έγραφε για τον Ωριγένη: «Ήταν πολύ φημισμένος και είναι ακόμη, χάρη στα συγγράμματα που άφησε. Ήταν ένας ἕλλην [μη χριστιανός], με παιδεία ελληνική, αλλά εξώκειλε στο βαρβαρικό τόλμημα [τον χριστιανισμό].»

Τα περί μεταστροφής του Ωριγένη είναι ασφαλώς ανακριβή, αλλά ενδιαφέρον έχει ότι επανεισάγεται το ζεύγος «Έλληνες και βάρβαροι», γνωστό από παλιά στην αρχαιότητα. Το ωραίο είναι ότι αρκετοί χριστιανοί με χαρά αποδέχονταν να τους αποκαλούν (ή οι ίδιοι να αποκαλούν τους εαυτούς τους) βαρβάρους - μια και πίστευαν ότι έτσι τονίζεται η αντίθεσή τους προς τους ἕλληνας, τους μη χριστιανούς. Σαν να αντιστράφηκε το παλιό ρητό: πας μη βάρβαρος Έλλην.

Ο Πορφύριος κατηγόρησε τον Ωριγένη ότι, ενώ στις θεωρίες τα πήγαινε καλά, πήρε τη ζωή του λάθος: «Ξεπούλησε τον εαυτό του και τις ικανότητές του, και έζησε ως χριστιανός.» Ήταν όμως δυνατόν αυτό; Να «ελληνίζει» κάποιος στις θεωρίες του περί κόσμου και θεού, να «διαβάζει διαρκώς Πλάτωνα, Νουμήνιο, Νικόμαχο, Χαιρήμονα», αλλά «να ζει παράνομα», ενάντια δηλαδή στα παραδεδομένα; Φιλόσοφος στην παιδεία και χριστιανός στην πράξη;

Το ότι ο Ωριγένης ζούσε ως χριστιανός κανείς δεν το αρνήθηκε· ήταν απόλυτος στην ασκητική ζωή του. Το ότι σκεφτόταν ως φιλόσοφος πολλοί το χρησιμοποίησαν για να τον κατηγορήσουν: εθνικοί, όπως ο Πορφύριος, για να αναδείξουν την αντιφατική στάση του· χριστιανοί, όπως ο Δημήτριος Αλεξανδρείας και πολλοί μεταγενέστεροι, για να αποδείξουν την αιρετική γνώμη του.

Ο Ωριγένης δεν μίλησε θεωρητικά για τη δυνατότητα μιας χριστιανικής φιλοσοφίας. Θέλησε να δείξει ότι ο χριστιανισμός βασίζεται στην αποκάλυψη και στην πίστη, αλλά ότι αυτό δεν σημαίνει ότι είναι ανορθολογικός. Αντίθετα, μπορεί να γίνει μια φιλοσοφία ικανή να αρθρώσει συγκροτημένο λόγο για όλα τα θέματα που συζητούσε η φιλοσοφία του καιρού του.

Πρέπει να ήταν γύρω στα σαράντα όταν επιχείρησε την πρώτη έκθεση των βασικών θεωρητικών αρχών της χριστιανικής σκέψης στο έργο του Περί αρχών. Αυτό το τόσο αμφιλεγόμενο έργο έχει χαθεί σε μεγάλο μέρος του και το διαβάζουμε σε μια λατινική μετάφραση αμφίβολης πιστότητας. Θίγει ζητήματα που απασχολούσαν τη φιλοσοφία και τη θεολογία της εποχής: τον Θεό καθεαυτόν και ως τριάδα, τον Θεό σε σχέση με τον κόσμο και τον άνθρωπο, τη δημιουργία του κόσμου, την ψυχή, την ελεύθερη βούληση.

Ο Ωριγένης υποστήριξε με παρρησία ότι έξω από τα δόγματα της χριστιανικής παράδοσης υπάρχει ελεύθερος χώρος για στοχασμό και προχώρησε να καλύψει το κενό. Σε θέματα για τα οποία δεν υπήρχε «επίσημη» διδασκαλία διακινδύνευσε τις δικές του προτάσεις, διατυπώνοντας ο ίδιος επιφυλάξεις για την ορθότητά τους. Όλες αυτές οι θέσεις, δήλωνε ο Ωριγένης, μπορούν να διευθετηθούν σε ένα σύνολο, μέσα από όσα υπάρχουν στις ιερές γραφές ή μπορούν να βρεθούν με τις μεθόδους της λογικής.

Το κοινό στο οποίο απευθυνόταν ο Ωριγένης ήταν ήδη πιστοί - γι᾽ αυτό λείπει η απολογητική διάθεση και προσκομίζεται πλήθος βιβλικών αναφορών. Παράλληλα, πρέπει να ήταν ένα κοινό που γνώριζε τις «ελληνικές» αντιρρήσεις στις χριστιανικές θέσεις. Γι᾽ αυτό μόλις που χρειαζόταν να τονίσει τις μεγάλες διαφορές με την αρχαία φιλοσοφία. Π.χ. την εκ του μηδενός δημιουργία του κόσμου (που έχει αρχή και τέλος), την ενσάρκωση (μιας μορφής πρόσληψη της ύλης από τον Θεό) και την ανάσταση των σωμάτων.

Αν δούμε, λοιπόν, τη φιλοσοφία ως θεωρία και μορφή γνώσης, τότε έχει ρόλο «θεραπαινίδος» (υπηρέτριας) στον χριστιανισμό: τον βοηθά να διατυπώσει τα δικά του δόγματα με τρόπο συνεκτικό και, όσο γίνεται, ορθολογικό. Αν όμως την δούμε ως τρόπο ζωής, τότε μπορούμε εξίσου να δούμε τον χριστιανισμό ως φιλοσοφία, δηλαδή «πνευματική άσκηση». Τις δύο αυτές στάσεις της εποχής δεν τις έκρινε αντιφατικές ο Ωριγένης - ούτε το κοινό του.