Η αρρωστια της τελειομανιας

Η τελειομανία είναι αναμφίβολα μία από τις πιο γοητευτικές κι επικίνδυνες σειρήνες που απομακρύνουν το σύγχρονο άνθρωπο από τον απλό βίο και την ευδαιμονία. Ο δαίμονας του τέλειου, η ψευδαίσθηση του αψεγάδιαστου, το κυνήγι της απαράμιλλης αρτιότητας και ο εξορκισμός των ελαττωμάτων – όλα αυτά συντελούν και αποτελούν στοιχεία της αρρώστιας που αποκαλούμε «τελειομανία».

Ψάχνουμε το απόλυτο και το απαιτούμε από τη ζωή μας. Οτιδήποτε δεν θυμίζει τον κόσμο του ιδεατού εντός της διεφθαρμένης και βιασμένης φαντασίας μας, μας προκαλεί άρνηση και απέχθεια. Αν μας δοθεί ένα διαμάντι με μία γρατσουνιά, προτιμούμε να το πετάξουμε στα σκουπίδια από το να το αντικρίσουμε. Μπορεί τα πράγματα σε ένα ζήτημα να έρθουν σχεδόν ακριβώς όπως τα θέλουμε, κι όμως, αυτό το «σχεδόν» σκλαβώνει την ικανοποίησή μας. Το αποτέλεσμα φυσικά είναι μία συνειδητότητα βυθισμένη στην ανησυχία και την άβυσσο του ανεκπλήρωτου και του ημιτελούς.

«Εάν ψάχνεις την τελειότητα, ποτέ δεν θα μείνεις ικανοποιημένος».

Αυτή είναι η άποψη του Λέων Τολστόι επί του θέματος, ενός στοχαστή ανυπέρβλητης ωριμότητας και ουσιαστικής απλότητας. Ο μεγάλος αυτός Ρώσος συγγραφέας ανέδειξε τον παραλογισμό και την τρέλα της ανθρώπινης ύπαρξης μέσα από σκέψεις απλές και εύστοχες. Τα έργα του αρπάζουν τον σύγχρονο άνθρωπο από τα μαλλιά και με γερά χαστούκια προσπαθούν να τον αφυπνίσουν από τον λήθαργο της παράνοιάς του, τον προστάζουν να σταματήσει να τρέχει σαν παλαβός στους διαδρόμους του λογισμού του και να κυνηγάει είδωλα και φανταχτερές ιδέες που δεν αποτελούν τίποτα περισσότερο από πυροτεχνήματα που του αποσπούν τη προσοχή από τη ζωή.

Ένα από αυτά τα πυροτεχνήματα είναι και η ιδέα του τέλειου. 
 

Η έννοια του τέλειου

Το «τέλειο» σαν έννοια είναι εξαιρετικά επικίνδυνο. Κατατάσσεται στη κατηγορία των καθολικά υπερβατικών εννοιών (όπου εδρεύει επίσης και η ιδέα του «Θεού»), που σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να συναντήσουμε μέσα από την εμπειρία της ζωής, παρά μόνο μέσω της λογικής. Αυτές τις έννοιες τις χρησιμοποιούμε συχνά ως βάσεις για ευρύτερα συστήματα σκέψης, όπως έκανε κι ο Αριστοτέλης όταν έθεσε τον «ένα Θεό» ως το αρχικό αίτιο ολόκληρης της ύπαρξης. 

Η χρησιμότητά τους όταν εξετάζουμε αμιγώς φιλοσοφικούς προβληματισμούς είναι αξιοσημείωτη – όταν όμως τα θέτουμε στο πλαίσιο της καθημερινότητάς μας, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Κι αυτό επειδή η φύση τους είναι διαφορετική από τη φύση της ζωής. Χαρακτηρίζονται και ορίζονται μέσω της ιδιότητάς τους να λειτουργούν ως τέλη, όμως στη ζωή η έννοια του «τέλους» είναι πραγματικά ανύπαρκτη. Η ζωή είναι ένα συνεχές γίγνεσθαι, όλα «είναι» επειδή γίνονται, όλα αλλάζουν, όλα μεταβάλλονται και κινούνται, «τα πάντα ρει».

«Το να ζεις σημαίνει να αλλάζεις, το να αλλάζεις σημαίνει να ωριμάζεις, το να ωριμάζεις σημαίνει να φτιάχνεις τον εαυτό σου επ’ άπειρον».

Αυτό είναι ένα απόφθεγμα του Ανρί Μπεργκσόν, ενός ιδιαίτερα σημαντικού Γάλλου φιλοσόφου που επηρέασε τον τρόπο σκέψης κυρίως στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα. Ο Μπερκγσόν δηλώνει πως πιο ξεκάθαρο στοιχείο της ζωής είναι η κίνηση και η μεταβλητότητα της – αν κάτι είναι σίγουρο για τη ζωή, με βάση την εμπειρία μας, είναι πως «προχωράει». Δηλαδή, τα υποτιθέμενα τέλη που συναντούμε με τον λογισμό μας, όπως η γέννηση και ο θάνατος, μας είναι πραγματικά άγνωστα σε εμπειρικό επίπεδο.

Θυμάται κανείς να γεννήθηκε; Όχι. Θυμάται κανείς να πέθανε; Όχι. Μιλάμε συνεπώς για ιδέες που όταν εισάγονται στο πλαίσιο της «χειροπιαστής» ζωής, κυριολεκτικά χάνουν τον λόγο και το νόημά τους.
 

«Εάν ψάχνεις τη τελειότητα, ποτέ δεν θα είσαι ευτυχισμένος»

Έτσι λοιπόν, αντιλαμβανόμαστε πόσο μάταιο και ανώφελο είναι το κυνήγι της τελειότητας. Η σημαντικότερη αιτία αυτής της παρανοϊκής απαίτησής μας από τη ζωή φυσικά πηγάζει από το γεγονός ότι δεν την κατανοούμε σε βάθος, δεν είμαστε σε θέση να αντιληφθούμε τη λειτουργία της. Αν μπορούσαμε ουσιαστικά να καταλάβουμε πως δεν υπάρχει οτιδήποτε τέλειο στην ύπαρξη (πέρα από την ίδια την έννοια της ύπαρξης ως σύνολο), πολύ απλά, δεν θα το κυνηγούσαμε. Η ρίζα του παραλογισμού του ανθρώπου βρίσκεται στη τυφλή πίστη που τρέφει για το ά-λογο, σε μία ελπίδα σκοτεινή και ατελέσφορη, οι πράξεις του οδηγούν στο κενό επειδή ο ίδιος έχει θέσει ως προορισμό την άβυσσο. 

Είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε πως δεν συζητάμε για το ζήτημα της υπέρβασης, η υπέρβαση καμία σχέση δεν έχει με το τέλειο. Αυτός που θέλει να γίνει τέλειος δεν θέλει να υπερβεί τον εαυτό του, να γίνει «καλύτερος» (ως καλύτερος ορίζω την ικανότητα να «είναι κανείς αυτό που είναι»), αλλά θέλει ακριβώς το αντίθετο – θέλει να τερματίσει το «είναι» του, να εκμηδενίσει την ύπαρξή του, παρότι δεν το αντιλαμβάνεται. Το τέλος είναι συνυφασμένο με τον θάνατο, με το «μη-είναι», ακριβώς επειδή μπλοκάρει την ουσιαστικότερη λειτουργία της ζωής – διακόπτει το «γίγνεσθαι», τερματίζει την ίδια τη ζωή.

«Κανείς δεν μπόρεσε να γίνει αυτό που ήθελε ο ίδιος. Όλοι προσπαθούν να γίνουν κάτι, άλλος στα τυφλά, άλλος στα φανερά – ο καθένας όπως μπορεί.»

Αυτά είναι λόγια του Έρμαν Έσσε, ενός εκ των μεγαλύτερων δασκάλων όσον αφορά την εύρεση του «αληθινού» μας εαυτού. Τα λόγια του είναι καθοριστικά, καταπραϋντικά και ενθαρρυντικά, επιτρέπουν στο «είναι» μας να ξαλαφρώσει από το τεράστιο και άδικο βάρος που οι ίδιοι του έχουμε επιβάλλει΄ την «υποχρέωση» δηλαδή του εαυτού μας να βρούμε τον ένα και μοναδικό του εαυτό. Και πρέπει να επιμείνουμε σε αυτό, επειδή αυτό το συγκεκριμένο είδος τελειομανίας όχι μόνο είναι το πιο βαθύ και καθοριστικό από τα υπόλοιπα, αλλά είναι η ρίζα του προβλήματος.

Είτε προσδοκούμε το τέλειο στα επαγγελματικά, στα συναισθηματικά, στη δημιουργία, στον στοχασμό, κτλ. αυτό συμβαίνει επειδή κατά βάθος επιχειρούμε εμείς οι ίδιοι ως μεμονωμένες υπάρξεις κι ως ξεχωριστά «είναι» να αγγίξουμε και να εξουσιάσουμε το τέλειο σε προσωπικό επίπεδο. Μέσω του τέλειου πίνακα, ο καλλιτέχνης κυνηγάει την απόλυτη έκφραση. Μέσω της τέλειας σχέσης, ο σύντροφος προσδοκά τη πιο βαθιά επαφή με τον άλλον. Μέσω της ολοκληρωτικής επαγγελματικής επιτυχίας, ο επιχειρηματίας επιχειρεί τον καθολικό θρίαμβο πάνω σε ολόκληρο το οικονομικό σύστημα. Το σημαντικότερο όμως είναι πως, επειδή αυτός πράττει τη διαδικασία του τέλειου, φτάνει κι ο ίδιος να αποκτάει τη φύση του τέλειου – ή τουλάχιστον, έτσι πιστεύει.
 

«Ο άνθρωπος είναι το μοναδικό ον που αρνείται να είναι αυτό που είναι».- Αλμπέρ Καμύ

Έτσι, λοιπόν, ο άνθρωπος τρέχοντας πίσω από μία σκιά, ξεχνάει να αντικρίσει το φως. Πουλάει ολόκληρη την ύπαρξη για μία σταγόνα ανούσιας και άλογης πίστης, μίας πίστης που στέκεται κατά της ζωής. Ακυρώνει τον ίδιο του τον εαυτό στο όνομα ενός ιδεατού και ναρκισσιστικού «εγώ», που σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αποδεχθεί την απλότητα της ροής και του «γίγνεσθαι». Ενός «εγώ» βυθισμένου στη ματαιότητα της άγονης πολυπλοκότητας και της σχιζοφρενικής διπολικότητας, ενός «εγώ» που προτιμάει να λύνει ανύπαρκτους γρίφους από το να αποδέχεται τον νόμο της πορείας, του δρόμου και του μονοπατιού.

Ο άνθρωπος σήμερα χάνεται στην παιδιάστικη ανωριμότητά του, λέει “Έτσι θέλω να είμαι, έτσι θέλω τη ζωή να είναι!”, μα δεν κάθεται δευτερόλεπτο να συλλάβει και να αντιληφθεί τι γίνεται γύρω του. Κι αυτό ακριβώς επειδή αν η τελειότητα υπάρχει κάπου, κι αν κάπου αξίζει να την υμνήσουμε, αυτή είναι στο επίπεδο του τώρα. Αυτή η στιγμή είναι τέλεια, και, όπως έλεγε ο Καζαντζάκης: 

«Ας κάνουμε τούτη τη στιγμή αιωνιότητα, άλλη αθανασία δεν υπάρχει».

Ή, όπως έλεγε ο Osho: «Να είσαι – μη προσπαθείς να γίνεις».

 

Αφέσου στη ροή του τώρα και αγκάλιασε το τέλειο αυτή τη στιγμή, επειδή μονάχα αυτή η στιγμή υπάρχει. Το τέλειο το χθεσινό πέθανε, και το αυριανό ακόμα δεν έχει γεννηθεί. 

Ας κλείσουμε όμως με τη συμβουλή του Τολστόι: 

«Εάν, τότε, μου ζητούσαν τη πιο σημαντική συμβουλή που θα μπορούσα να δώσω, αυτή που θα θεωρούσα ως τη πιο χρήσιμη για τους ανθρώπους του αιώνα μας, απλώς θα έλεγα: Για το όνομα του Θεού, σταματήστε μία στιγμή, διακόψτε τη δουλειά σας, και κοιτάξτε γύρω σας».

Τι έμαθα πουλώντας μεταχειρισμένα βιβλία

Μία πρώην δικηγόρος, νυν ιδιοκτήτρια καταστήματος
μεταχειρισμένων βιβλίων, μας λέει τι έμαθε μετά από
χρόνια στη δουλειά.

Η Jane Sathre ζει στο Ιλλινόι και αποφάσισε να εγκαταλείψει τη δικηγορία για να αφιερωθεί σ’ αυτό που αγαπούσε: στα βιβλία. Το έκανε χωρίς να υπολογίσει τα e-books και την οικονομική κρίση, οπότε φοβάται μήπως χρειαστεί να ξαναλλάξει καριέρα. Για την ώρα, μοιράζεται μαζί μας πράγματα που έμαθε πουλώντας μεταχειρισμένα βιβλία.

Όταν κάποιος μπαίνει στο μαγαζί και σε ρωτάει που είναι τα ιστορικά μυθιστορήματα, εννοεί τα ρομάντζα.
Αν κάποιος λέει ότι διαβάζει λίγο απ΄ όλα, επίσης ψάχνει τα ρομάντζα.

Αν κάποιος ζητάει συμβουλή για το τι να διαβάσει και όταν ρωτάς ποιό βιβλίο του άρεσε ιδιαίτερα δε μπορεί να σκεφτεί ούτε ένα, τότε δεν πρόκειται για κάποιον που διαβάζει. Προτείνω Nicholas Sparks.
Τα παιδιά μπαίνουν στο μαγαζί γυρνώντας από το σχολείο αν βάλεις έξω από το μαγαζί ένα ράφι με μερικά δωρεάν παιδικά βιβλία. Αν τους δώσεις και δωρεάν τσίχλες, θα έρχονται κάθε μέρα και θα φέρνουν και τους φίλους τους.
Αν βάλεις έξω από το μαγαζί ένα ράφι με δωρεάν βιβλία, τα βιβλία μαγειρικής θα φύγουν πρώτα, ενώ τα υπόλοιπα θα μείνουν εκεί για εβδομάδες.
Αν βάλεις έξω από το μαγαζί ένα ράφι με δωρεάν βιβλία, κάθε εβδομάδα κάποιος θα μπει μέσα και θα σε ρωτήσει αν πραγματικά είναι δωρεάν, όσες ταμπέλες κι αν βάλεις. Κάποιος άλλος θα μπει μέσα και θα σε ρωτήσει αν όλα μέσα στο μαγαζί είναι δωρεάν.
Κανείς δεν αγοράζει βιβλία αυτοβοήθειας σε ένα μαγαζί που υπάρχει πιθανότητα χρονοβόρας ανθρώπινης επαφής κατά την πληρωμή. Μην σπαταλάς χώρο με τέτοια βιβλία, βάλτα στο ράφι με τα δωρεάν.
Το ίδιο ισχύει και για τα εγχειρίδια σεξ. Οι μοναδικοί πελάτες που θα δείξουν ενδιαφέρον είναι τα παιδιά που μασάνε τσίχλα, τα οποία θα ανακαλύψουν αυτά τα βιβλία όσο καλά κι αν τα κρύψεις.
Ένας εκπληκτικά μεγάλος αριθμός πελατών νομίζει ότι έχεις διαβάσει όλα τα βιβλία μέσα στο μαγαζί και βγάζει βιβλία από τα ράφια ρωτώντας τι λέει μέσα. Αυτοί οι άνθρωποι φεύγουν χωρίς να αγοράσουν τίποτα, οπότε μπορείς να διασκεδάσεις βγάζοντας ιστορίες από το μυαλό σου.
Ακόμα κι αν πουλάς μεταχειρισμένα βιβλία, ο κόσμος εκνευρίζεται που δεν έχεις το τελευταίο του James Patterson. Είναι αυτοί που θα σου ζητήσουν έκπτωση επειδή το βιβλίο μοιάζει χρησιμοποιημένο.
Είναι αλήθεια και είναι κρίμα ότι μερικοί πραγματικά αγοράζουν βιβλία με κριτήριο το χρώμα του εξωφύλλου.

Επαναστατική τεχνική τρισδιάστατης εκτύπωσης

Η νέα τεχνική αποτελεί μια διαφορετική προσέγγιση, που επιτυγχάνει πολύ μεγαλύτερη ευελιξία και ταχύτητα στην εκτύπωση

Ερευνητές της νεοσύστατης εταιρείας Carbon 3D Inc της Σίλικον Βάλεϊ στην Καλιφόρνια και του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνα ανέπτυξαν μια πρωτοποριακή τεχνική που υπόσχεται πραγματική επανάσταση στο πεδίο της τρισδιάστατης εκτύπωσης. Η νέα τεχνολογία, που έλκει την έμπνευσή της από την ταινία «Εξολοθρευτής 2» (Terminator 2) του 1991, όπου το ρομπότ Τ-1000 αναδύεται μέσα από μια λίμνη υγρού μετάλλου, δεν εκτυπώνει αντικείμενα από διαδοχικά οριζόντια στρώματα κάποιου υλικού, αλλά επιτρέπει στα αντικείμενα να «ξεφυτρώνουν» με «ρευστό» και συνεχόμενο τρόπο μέσα από ένα υγρό.

Η τεχνολογία της τρισδιάστατης εκτύπωσης στην ουσία δεν έχει αλλάξει δραματικά από τότε που εμφανίστηκε πριν από περίπου 25 χρόνια. Όμως, η νέα τεχνική αποτελεί μια θεμελιωδώς διαφορετική προσέγγιση, που επιτυγχάνει πολύ μεγαλύτερη ευελιξία και ταχύτητα στην εκτύπωση. Η σημασία της κρίνεται τέτοια, ώστε το επόμενο εξώφυλλο του κορυφαίου επιστημονικού περιοδικού «Science» στις 20 Μαρτίου θα είναι αφιερωμένο στην εν λόγω τεχνολογική καινοτομία, ενώ ήδη έγινε η σχετική online δημοσίευση.

Η νέα μέθοδος επιταχύνει τη δημιουργία - εκτύπωση έτοιμων προϊόντων κατά 25 έως 100 φορές σε σχέση με τις έως τώρα τεχνικές (ενώ η επιτάχυνση θα μπορούσε να φθάσει και τις 1.000 φορές στο μέλλον). Επιπλέον, επιτρέπει τη δημιουργία αντικειμένων με πολύπλοκα γεωμετρικά σχήματα που έως τώρα ήσαν ανέφικτα.

Αντικείμενα που χρειάζονταν ώρες ή και ημέρες για να εκτυπωθούν, τώρα βγαίνουν από τον εκτυπωτή μέσα σε λίγα λεπτά. Έτσι, μια πλαστική μπάλα εκτυπώνεται σε μόλις δέκα λεπτά, αντί για δέκα ώρες με την παραδοσιακή μέθοδο. Οι δυνητικές πρακτικές εφαρμογές στην ιατρική, την αυτοκινητοβιομηχανία, την αεροναυπηγική κ.α. είναι μεγάλες. Για παράδειγμα, θα ήταν δυνατό να εκτυπώνονται νέα δόντια, την ίδια ώρα που ο ασθενής κάθεται στην καρέκλα του οδοντίατρου.

Συνδημιουργοί της μεθόδου, που για πρώτη φορά παρουσιάστηκε στην έναρξη της συνδιάσκεψης TED στο Βανκούβερ του Καναδά στις 16 Μαρτίου, σύμφωνα με το BBC και το "Nature", είναι οι καθηγητές χημείας και χημικής μηχανικής Τζόζεφ ΝτεΣιμόνε και Έντουαρντ Σαμούλσκι. Αυτοί δημιούργησαν και την εταιρεία Carbon 3D, με στόχο να φέρουν την τεχνολογία τους -με την ονομασία CLIP (Continuous Liquid Interface Production)- στην αγορά, κάτι που αναμένεται να συμβεί μέσα σε ένα έτος.

Πρόκειται για μια τεχνική φωτοχημείας, που «χειραγωγεί» το φως και το οξυγόνο του αέρα για να δημιουργήσει αντικείμενα μέσα από υγρή ρητίνη. Το φως και το οξυγόνο από κοινού ελέγχουν τη στεροποίηση της ρητίνης στο επιθυμητό σχήμα. Η τεχνική θα μπορούσε να «δουλέψει» με διάφορα άλλα υλικά, όπως ελαστομερή, σιλικόνες, κεραμικά, πλαστικά, βιοδιασπώμενα υλικά κ.α. Επειδή, χάρη στη νέα μέθοδο τα αντικείμενα δεν έχουν δημιουργηθεί από διαδοχικές στρώσεις υλικού, είναι και πιο ανθεκτικά.

Δημιουργούν εικονικό ποντίκι για να καταργήσουν τα πειραματόζωα!

Οι δοκιμές φαρμάκων και ιατρικών τεχνικών σε ποντίκια-πειραματόζωα αποτελούν μια αμφιλεγόμενη πρακτική: από τη μια πλευρά, οι κοινωνίες έχουν αποκομίσει σημαντικά οφέλη ως προς τη δημόσια υγεία και από την άλλη αθώα πλάσματα υποβάλλονται σε πειράματα που συχνά είναι απάνθρωπα και επώδυνα.

 

Να κρατήσουν τα οφέλη, αλλά να καταργήσουν την κακοποίηση της εκμετάλλευσης των πειραματόζωων προσπαθούν οι εμπνευστές του Human Brain Project. Πώς; Αναπτύσσουν ένα εικονικό ποντίκι το οποίο θα αποτελεί ακριβές ψηφιακό αντίγραφο του πραγματικού τρωκτικού με στόχο οι ιατρικές και φαρμακευτικές έρευνες μελλοντικά να διενεργούνται χωρίς να εμπλέκονται πραγματικά ζώα.

 

Μέχρι σήμερα, η ομάδα έχει καταφέρει να χαρτογραφήσει 200.000 νευρώνες στον εγκέφαλο του ποντικιού και να τους συνδέσει με συγκεκριμένα σημεία του σώματος που τους ενεργοποιούν. Βέβαια, ο δρόμος είναι μακρύς καθώς ο εγκέφαλος των ποντικιών έχει περίπου 75 εκατομμύρια νευρώνες. Παρόλα αυτά, οι ερευνητές συλλέγουν δεδομένα με ταχείς ρυθμούς και η πρώτη έκδοση του λογισμικού θα παρουσιαστεί σε λίγες εβδομάδες.

 

Οι ερευνητές συλλέγουν βιολογικά δεδομένα από το Ινστιτούτο Εγκεφάλου Άλλεν στο Σηάτλ και από το Ερευνητικό Δίκτυο Βιοϊατρικής Πληροφορικής του Σαν Ντιέγκο. Ενσωματώνουν διάφορους τύπους δεδομένων στο σύστημά τους και αναμένουν ότι μελλοντικά, με την πρόοδο της τεχνολογίας, το μοντέλο θα γίνει ακόμα πιο ρεαλιστικό.

 

Μόλις φτάσουν σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο, το λογισμικό θα διατεθεί σε επιστήμονες σε όλο τον κόσμο.

Eννέα σημάδια πνευματικής εξέλιξης

«Πόσων χρονών θα ήσασταν αν δεν ξέρατε πόσων χρονών είστε;» Satchel Paige
Υπάρχει μια ειδική κατηγορία ανθρώπων οι οποίοι νιώθουν μόνοι και απομονωμένοι από τη γέννησή τους.

Αυτή η μοναχική ύπαρξη δεν οφείλεται σε κάποια επιλογή ή αντικοινωνική συμπεριφορά – απλά είναι πολύ παλιοί. Παλιοί στην καρδιά, παλιοί στο μυαλό και παλιοί στην ψυχή, αυτοί οι άνθρωποι είναι παλιές ψυχές οι οποίες βλέπουν τις προοπτικές τους για τη ζωή πολύ διαφορετικά και πιο ώριμα από τους άλλους γύρω τους. Ως αποτέλεσμα, η παλιά ψυχή ζει τη ζωή της εσωτερικά, βαδίζοντας στο δικό της μοναχικό μονοπάτι ενώ οι υπόλοιποι σαν κοπάδι ακολουθούν ένα άλλο. Ίσως έχετε βιώσει κάτι τέτοιο στη ζωή σας ή το έχετε δει σε κάποιον άλλον. Αν συνέβη κάτι τέτοιο, τότε αυτό το άρθρο προορίζεται για εσάς με την ελπίδα να προσδιορίσετε τον εαυτό σας ή να καταλάβετε καλύτερα τους άλλους.

Αν δεν έχετε ακόμα ανακαλύψει αν είστε παλιά ψυχή, διαβάστε μερικά από τα αποκαλυπτικά σημάδια που ακολουθούν.

Έχετε την τάση να είναι είστε μοναχικοί

Επειδή οι παλιές ψυχές αδιαφορούν για τις επιδιώξεις και τα συμφέροντα των ανθρώπων της ηλικίας τους, δεν κάνουν εύκολα φίλους κάποιους με τους οποίους τους είναι δύσκολο να έχουν σχέσεις. Το αποτέλεσμα είναι… οι παλιές ψυχές να βρίσκονται τον περισσότερο καιρό μόνες τους. Οι άνθρωποι απλά δεν τους κάνουν.

Λατρεύετε τη γνώση, τη σοφία και την αλήθεια

Ναι… Ακούγεται λίγο μεγαλοπρεπές και αρκετά ευγενικό αλλά η παλιά ψυχή πολλές φορές τείνει προς την πνευματική πλευρά της ζωής. Οι παλιές ψυχές γνωρίζουν εκ φύσεως πως η γνώση είναι δύναμη, η σοφία είναι ευτυχία και η αλήθεια είναι ελευθερία, οπότε γιατί να μην επιδιώκουν αυτά τα πράγματα; Αυτές οι αναζητήσεις είναι πιο σημαντικές γι” αυτές από το να διαβάζουν κουτσομπολιά ή τα αποτελέσματα του ποδοσφαίρου.

Έχετε πνευματική κλίση

Οι πιο συναισθηματικές παλιές ψυχές τείνουν να είναι ευαίσθητες και πνευματικές στη φύση τους. Η υπέρβαση των περιορισμών του εγωισμού, η αναζήτηση της φώτισης και η προώθηση της αγάπης και της ειρήνης είναι οι βασικές επιδιώξεις αυτών των ψυχών. Γι” αυτές τις ψυχές, τέτοιες επιδιώξεις αποτελούν την πιο σοφή χρήση του χρόνου.

Κατανοείτε την παροδικότητα της ζωής

Οι παλιές ψυχές συχνά μαστίζονται από υπενθυμίσεις όχι μόνο της δικής τους θνητότητας αλλά και των άλλων γύρω τους. Αυτό τις κάνει επιφυλακτικές και μερικές φορές αποσύρονται αλλά εξακολουθούν να επιβάλουν σοφία στον τρόπο ζωής τους.

Είστε στοχαστικοί κι εσωστρεφείς

 Οι παλιές ψυχές τείνουν να σκέφτονται πολύ… για τα πάντα. Η ικανότητά τους να στοχάζονται και να μαθαίνουν από τις πράξεις τους και τις πράξεις των άλλων είναι ο μεγαλύτερός τους δάσκαλος. Ένας λόγος γιατί οι παλιές ψυχές νιώθουν τόσο παλιές στην καρδιά είναι ότι έχουν πάρει τόσα πολλά μαθήματα μέσω της διαδικασίας του δικού τους στοχασμού και διαθέτουν πολλή διορατικότητα για τις καταστάσεις της ζωής μέσω της ικανότητάς τους να παρατηρούν αθόρυβα και προσεκτικά τι συμβαίνει γύρω τους.

Βλέπετε την ευρύτερη εικόνα

Πολύ σπάνια οι παλιές ψυχές χάνονται σε επιφανειακές λεπτομέρειες όπως να αποκτήσουν άχρηστα διπλώματα, προαγωγές στη δουλειά τους ή μεγαλύτερες τηλεοράσεις. Οι παλιές ψυχές έχουν την τάση να βλέπουν τη ζωή από ψηλά, παρατηρώντας ποιος είναι ο πιο σοφός και λογικός τρόπος να την πλησιάσουν. Όταν αντιμετωπίζουν δυσκολίες, οι παλιές ψυχές τείνουν να τις βλέπουν ως παροδικούς πόνους που θα περάσουν και οι οποίοι εξυπηρετούν την αύξηση της ποσότητας της χαράς που θα έλθει στο μέλλον. Επομένως, οι παλιές ψυχές τείνουν να έχουν ήρεμες και σταθερές φύσεις ως αποτέλεσμα της προσέγγισής τους για τη ζωή.

Δεν είστε υλιστές

Ο πλούτος, η φήμη και η πιο πρόσφατη έκδοση του iPhone… απλά προξενούν ανία στις παλιές ψυχές. Η παλιά ψυχή δεν βλέπει κάποιον σκοπό στην επιδίωξη πραγμάτων τα οποία μπορεί πολύ εύκολα να τους αφαιρεθούν. Επιπροσθέτως, οι παλιές ψυχές δεν έχουν χρόνο και ενδιαφέρον για τα παροδικά πράγματα στη ζωή μια και γι” αυτές λίγο νόημα έχουν.

Ήσασταν ένα παράξενο, κοινωνικά δυσπροσάρμοστο παιδί

Αυτό δεν συμβαίνει πάντα αλλά πολλές παλιές ψυχές δείχνουν παράξενα σημάδια ωριμότητας σε μικρή ηλικία. Συχνά αυτά τα παιδιά χαρακτηρίζονται ως «πρόωρα», «εσωστρεφή» ή «επαναστατικά», ανίκανα να ταιριάξουν στις συμβατικές συμπεριφορές. Συνήθως αυτά τα παιδιά είναι εξαιρετικά περίεργα κι ευφυή, βλέποντας πόσο πολλά άσκοπα πράγματα τους λένε οι δάσκαλοι, οι γονείς και οι συνομήλικοί τους κι έτσι τους αντιστέκονται είτε παθητικά είτε επιθετικά. Αν μπορείτε να μιλήσετε στο παιδί σας σαν να είναι ενήλικος – πιθανότατα έχετε μπροστά σας μια παλιά ψυχή.

Απλά «Νιώθετε» παλιοί

Πριν χαρακτηρίσω το πώς ένιωσα εγώ, βίωσα συγκεκριμένα συναισθήματα, σαν να είμαι «παλιός» μέσα μου. Τα συναισθήματα που συνοδεύουν την αίσθηση του να είναι κάποιος παλιά ψυχή συνήθως είναι: μια αίσθηση επιφυλακτικότητας προς τον κόσμο, ψυχική κόπωση, προσεκτική υπομονή και απόκοσμη ηρεμία. Δυστυχώς αυτά μπορούν συχνά να θεωρηθούν ως απόμακρα και κρύα, αποτελούν όμως έναν από τους πολλούς Μύθους των Παλιών Ψυχών.

Ακριβώς όπως μερικοί ηλικιωμένοι περιγράφουν τους εαυτούς τους ως «νέοι στην ψυχή», έτσι και οι νέοι είναι «παλιοί στην καρδιά».

Όταν οι σχέσεις φτάνουν σε αδιέξοδο

Η ανάγκη της αλλαγής γίνεται επιτακτική όταν μια σχέση μετατρέπεται σε πηγή αρνητικής ενέργειας και αγανάκτησης, κι όταν οι προσπάθειές μας να βελτιώσουμε την κατάσταση δεν φέρνουν κανένα απολύτως αποτέλεσμα. Γιατί αυτές ακριβώς οι αδιέξοδες σχέσεις, που συνήθως είναι ή «υπερβολικά έντονες» ή «υπερβολικά απόμακρες» ή και τα δυο, αποκλείουν την ανάπτυξη αληθινού δεσμού.

       

Η υπερβολική ένταση σε μια σχέση σημαίνει πως το ένα μέλος έχει εστιάσει σε βαθμό υπερβολής το ενδιαφέρον του στο άλλο, κατηγορώντας το, ανησυχώντας για λογαριασμό του ή προσπαθώντας να το κάνει ν΄αλλάξει. Ή, πως και τα δυο μέλη εστιάζουν το ενδιαφέρον τους ο ένας στον άλλον, αποφεύγοντας να αντιμετωπίσουν καταπρόσωπο τον εαυτό τους. Τα σημαντικά ζητήματα αποσιωπούνται αντί ν΄αντιμετωπίζονται και να συζητιούνται ανοιχτά.

Η υπερβολικά απόσταση σε μια σχέση σημαίνει πως υπάρχει ελάχιστη συντροφικότητα και πως κανένας από τους δυο δεν είναι πρόθυμος να μοιραστεί κάποια κομμάτια του εαυτού με τον άλλον.
Από τη στιγμή που μια σχέση φτάνει σε αδιέξοδο, η θέληση για αλλαγή δεν αρκεί. Αν όχι τίποτ΄άλλο, μπορεί τα συναισθήματά μας να είναι τόσο έντονα, που να μη μας αφήνουν να δούμε το πρόβλημα καθαρά και να το σκεφτούμε αντικειμενικά.

Όταν η ένταση βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα, αντιδρούμε (αντί να παρατηρούμε και να σκεφτόμαστε), εστιάζουμε υπερβολικά την προσοχή μας στον άλλον (αντί στον εαυτό μας) και βρισκόμαστε τελικά σε μια πολωμένη θέση απ΄όπου δε βλέπουμε παρά τη μια πλευρά του ζητήματος (τη δική μας).

Μέσα σε μια τέτοια κατάσταση, είναι φυσικό να θεωρούμε πως δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις στο πρόβλημα. Μπορεί να χειριζόμαστε τις σχέσεις μας με τρόπους που ελαττώνουν βραχυπρόθεσμα το άγχος μας, αλλά που ελαχιστοποιούν μακροπρόθεσμα τις πιθανότητές μας για πραγματικό δεσμό.
Μπορεί να διασταυρώνουμε πυρά σε μία σχέση, αλλά να μη δίνουμε, ή να μη θέλουμε να δώσουμε σημασία στην πηγή του προβλήματος. Κι έτσι, γινόμαστε σαν αυτόν που είχε μεθύσει κι έχασε τα κλειδιά του στο δρόμο, αλλά τα έψαχνε κάτω από τη λάμπα γιατί εκεί το φως ήταν πιο δυνατό.

Όταν περνάμε μια ιδιαίτερα επώδυνη περίοδο σε μια σχέση, αυτό είναι που θέλουμε να συζητήσουμε και ν΄αλλάξουμε. Η ανάγκη μας να εστιάσουμε «εκεί που πονάει» είναι απόλυτα φυσιολογική και, μερικές φορές, δεν υπάρχει λόγος να προχωρήσουμε παραπέρα. Ωστόσο, αρκετά συχνά, ένα πρόβλημα σε μια σχέση υποδαυλίζεται από ανεπίλυτα ζητήματα του παρελθόντος και του παρόντος και μετατοπίζεται σε άλλα, φαινομενικά άσχετα, πεδία.

Μερικές φορές, είναι αδύνατο ν΄αποκτήσετε οικειότητα με τον σύντροφό σας αν δεν λύσετε πρώτα κάποιο πρόβλημα με τον πατέρα σας, αν δεν υιοθετήσετε μια καινούρια στάση με τη μητέρα σας, αν δεν αλλάξετε το ρόλο σας σ΄ένα παλιό οικογενειακό πρότυπο συμπεριφοράς.

Η λύση οποιουδήποτε προβλήματος στις σχέσεις μας είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ικανότητά μας να συμμετάσχουμε με ένα πιο ολοκληρωμένο «εγώ». Χωρίς ολοκληρωμένο, ξεκάθαρο και ανεξάρτητο «εγώ», οι σχέσεις γίνονται πραγματικά υπερβολικά έντονες, υπερβολικά απόμακρες ή εναλλάσσονται περνώντας από τη μια κατάσταση στην άλλη. Θέλουμε μια γνήσια σχέση, αλλά οι προσπάθειές μας για αλλαγή αποδεικνύονται αναποτελεσματικές όταν τη μια μέρα θυμώνουμε, παραπονιόμαστε και περνάμε στην επίθεση, και την άλλη απομακρυνόμαστε συναισθηματικά για να κλειστούμε με ψυχρότητα στον εαυτό μας.

Η κοινωνία μας δίνει μεγάλη έμφαση στην ανάπτυξη του «εγώ». Έννοιες όπως η «αυτονομία», η «ανεξαρτησία», η «ατομικότητα», η «αυθεντικότητα» και η «αυτάρκεια» θεωρούνται από την πλειοψηφία ως ιδιαίτερα επιθυμητοί στόχοι.

Τι έχετε να πείτε για την αγάπη που δίδαξε ο Χριστός;

Αν και έχω λίγες ελπίδες να γίνω κατανοητός, γιατί πραγματεύομε την βασική εξιδανίκευση της βιβλικής θρησκείας, δηλαδή την χριστιανική ΑΓΑΠΗ.

Η δυσκολία μου βρίσκεται στο γεγονός ότι δεν έχετε διαβάσει την Βίβλο, όπου μεθοδικά καταρρίπτονται όλοι οι σχετικοί "αγαθοί" ισχυρισμοί της, και φαίνεται πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι κάθε "θεϊκή κίνηση" (θαύμα) της Βίβλου, είναι ξεκάθαρα ανθρωποκίνητο, και συνεπώς κανένας θεός δεν εμφανίζεται στις σελίδες της, περά από το βλοσυρό προσωπείο ενός ικανοτάτου ιερατείου μάγων. Χαλδαϊκών μάγων, με ικανή προϊστορία, εμπειρία, ικανότητες και απίστευτα υλικά πολέμου και θαυματοποιίας, που αφήνουν άφωνο τον μέσο άνθρωπο.

Η μαγεία έχει δυο πρόσωπα, αυτό της μαύρης μαγείας (Πάλαια Διαθήκη) που είναι οι συγκαλυμμένες (αποδιδόμενες σε θεό) απειλές και "θαύματα" πληγών και θανατικού, που εξασφαλίζουν με τα πάσης φύσεως δηλητήρια, που όπως αποδεικνύεται ήταν γνωστά στους βιβλικούς πατριάρχες, και της λευκής μαγείας (Καινή Διαθήκη) που δεν είναι άλλη από την σαγήνη, (δίχτυ αλιευτικό και πνευματικό) δηλαδή τον μεθοδικό εντυπωσιασμό και αλίευση της πίστης και της προσοχής των ανθρώπων, σε εντυπωσιακά "θαύματα", υποσχέσεις και φυσικά εντολές.

Σημειώνουμε λοιπόν πως η βασική μας ένσταση είναι, πως ο Ιησούς ταυτίζεται οπωσδήποτε με τον Πατερά. Δηλαδή ο θεός της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης είναι υποχρεωτικά το ίδιο πρόσωπο. Άρα ο Ιησούς ως θεός της Παλαιάς και Καινής διαθήκης, είναι υπόλογος για κάθε στρεβλή εντολή ή συμπεριφορά, που επιδοκιμάζεται ή εντέλλεται στην Πάλαια Διαθήκη… και σ’ αυτό δεν είδαμε να απαντάει ικανοποιητικά κανένας θεολόγος.

Το γεγονός και μόνο ότι οι δυο προσωπικότητες του βιβλικού θεού, είναι ή φαίνονται τόσο διαφορετικές, θα έπρεπε να σε βάλει σε σκέψεις, σχετικά με την ορθότητα της προσωπικότητας του βιβλικού θεού. Το πρόβλημα είναι ότι ο μέσος άνθρωπος (ελέω παιδείας) δεν έχει τις γνώσεις εκείνες και τα κριτήρια, που θα τον προστάτευαν από τους σαγηνευτικούς εντυπωσιασμούς τέτοιων αναγνωσμάτων.

Ας υποθέσουμε λοιπόν, ότι ο Ιησούς δεν είναι θεός, αλλά ένας αγαθός κήρυκας σημαντικών και αγαθών ιδεών, που μόνο όφελος θα είχε κάποιος αν εκτελούσε τις εντολές του, όπως υπαινίσσεσαι.

Κατ’ αρχάς, το γεγονός και μόνο ότι παρουσιάζει τον εαυτό του ως τον υιό του θεού της Παλιάς Διαθήκης (Ματθ.16.17) δεν είναι απλά ύποπτο, αλλά τον καθίστα υπόλογο ολόκληρης της προγενέστερης βιβλικής ιστορίας. Απ’ την άλλη… γιατί άραγε ένας απλός δάσκαλος οποιασδήποτε αγαθής ιδέας, θα ήθελε να παρουσιαστεί σαν γιος του συγκεκριμένου θεού, αν δεν ήθελε να φορτωθεί και να δώσει υπόσταση και κύρος σε όλα τα γεγονότα της προϊστορίας του συγκεκριμένου "θεού" πατέρα;

Άρα ο Ιησούς, με πλήρη συνείδηση υπερασπίζεται την προϊστορία και τους προγονικούς του άθλους, και μάλιστα τον χειρότερο μάγο όλων των εποχών, τον προπάτορά του Αβραάμ, ο ίδιος τον τοποθετεί φρουρό (Λουκ.16.24) του ιουδαϊκού παραδείσου!

Μάλιστα από την ιδία την εικόνα της Κόλασης και του Παράδεισου, που περιγράφεται δια στόματος Ιησού, καταλαβαίνουμε ότι ο Ιησούς, είναι πολύ περισσότερα από απλός κήρυκα μια αγαθής ιδέας όπως η αγάπη. Ο Ιουδαίος Ιησούς, είναι κομιστής μια σαγηνευτικής μεταφυσικής ιδέας (τρόπου ζωής), που υπόσχεται την εκπλήρωση του προαιώνιου πόθου των ανθρώπων για την συνέχιση της ζωής μετά θάνατον και μάλιστα αιωνίως! Άρα βασική επιδίωξη ενός τέτοιου κήρυκα, είναι να γίνει δημιουργός θρησκείας, (δημιουργός και διακινητής μεταφυσικών απαντήσεων και ανάλογου κοινωνικού κινήματος) και όχι να παραμείνει απλός δάσκαλος ηθική, αγάπης και δικαιοσύνης.

Όπως καλά γνωρίζεται, όλοι οι δημιουργοί θρησκείας, "εμπορεύτηκαν" το φανταστικό δώρο της μεταθανάτιας ζωής, που παγκοσμίως είχε, και έχει ακόμα, τεράστια λαϊκή απήχηση. Παράδειγμα ο κατά πολύ προγενέστερος του Χριστιανισμού, το άλλο δημιούργημα μάγων ο Μιθραϊσμός, που κι αυτός υπόσχετο ανάλογη μεταθανάτια ζωή, και φυσικά είχε τρομερή απήχηση και διάδοση στην Μεσόγειο, πολύ προτού εμφανιστεί ο Χριστιανικός Παράδεισος.

Να ένα μικρό δείγμα της εκπληκτικής μεταφυσική συγγένειας του Μιθραϊσμού με τον Χριστιανισμό: «Ο Μίθρα θα κατέβει ξανά (στη γη) και θα αφυπνίσει (αναστήσει) τους (νεκρούς) ανθρώπους στη ζωή, όλοι θα εξέλθουν απ τους τάφους και θα πάρουν την αρχική τους μορφή και θα αναγνωρίζουν ο ένας τον άλλον. Όλοι οι άνθρωποι (τότε) θα ενωθούν και ο θεός της αλήθειας θα χωρίσει τους καλούς από τους κακούς» Βλέπε: Φράντς Κυμόν: "Τα Μυστήρια του Μίθρα", εκδόσεις Πύρινος Κόσμος, 1990 σελ.146

Επίσης, όπως είναι εντελώς αναμενόμενο, κι αυτή η θρησκεία είχε τις δίκες του περισπούδαστες αρχές, δίκαιου, αγάπης και δικαιοσύνης, και μάλιστα πολύ κοντά σ αυτές του χριστιανισμού. Οι ειδικοί συχνά καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι: «ουσιαστικά, ο χριστιανισμός είναι μια επί το ιουδαϊκότερον αντιγραφή του ασιατικού Μιθραϊσμού».

ΠΕΡΙ "ΑΓΑΠΗΣ"

Ας έρθουμε τώρα στο υποτιθέμενο ακατάρριπτο προπύργιο του χριστιανισμού την περίφημη "χριστιανική αγάπη". Και την αποκαλώ έτσι, γιατί συνήθως ο απλοϊκός άνθρωπος, δεν καταλαβαίνει ότι υπάρχουν τεράστια περιθώρια ορισμού της "δικής μας αγάπης", αφού το κάθε ιερατείο, εξουσία ή ιδεολογία, μπορεί εύκολα να ορίσει ως εκδηλώσεις αγάπης, εκείνες τις ιδέες ή τις πράξεις, που εξυπηρετούν άριστα τις δικές του βασικές επιδιώξεις.

Μάλιστα χιλιετίες τώρα, αυτό ακριβώς συμβαίνει, όχι μόνο με την αγάπη, αλλά με το σύνολο αυτών των "αγαθών ιδεών", στις οποίες συνεχώς μεταγγίζουν το επιθυμητό περιεχόμενο, εκείνοι που τις ορίζουν. Έτσι εμφανίζεται "η δική μας" ειρήνη... δικαιοσύνη... αλήθεια... δημοκρατία, κλπ… που τελικά δεν έχουν σχεδόν καμία σχέση, με την αρχική ιδανική σύλληψη, των αρχικών αυτών ανοιών.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε επίσης, πως αυτού του είδους "η αγάπη", καταντά δίκοπο μαχαίρι, επειδή ακριβώς, ταυτόχρονα ορίζει αντιπαλότητες, περιθωριοποιήσεις, αδιαφορίες, απέχθειες και μίση. Μάλιστα τα πράγματα που ο πιστός καλείται να θυσιάσει στον βωμό της πίστης, είναι η καλύτερη απόδειξη της παραποίησης που υπέστη αυτή η "αγάπη" απ’ το σαγηνευτικό όραμα της μεταθανάτιας ανταμοιβής.

Εδάφια όπως: «Εάν τις έρχηται προς εμέ και δεν μισή τον πατέρα αυτού και την μητέρα και την γυναίκα και τα τέκνα και τους αδελφούς και τας αδελφάς, έτι δε και την εαυτού ζωήν, δεν δύναται να ήναι μαθητής μου». Λουκάς 14:26 «και εχθροί του ανθρώπου θέλουσιν είσθαι οι οικιακοί αυτού». Ματθ. 10.36… είναι η αυτούσια μεταφορά στην Καινή Διαθήκη, της παλαιοδιαθηκικής εντολής που κυνικά παραγγέλλει: Εάν ο αδελφός σου, ο υιός της μητρός σου, ή ο υιός σου ή η θυγάτηρ σου ή η γυνή του κόλπου σου, ή ο φίλος σου όστις είναι ως η ψυχή σου, σε παρακινήση κρυφίως, λέγων, Ας υπάγωμεν και ας λατρεύσωμεν άλλους θεούς, τους οποίους δεν εγνώρισας συ ούτε οι πατέρες σου, εκ των θεών των εθνών, των πέριξ υμών, των πλησίον σου ή των μακράν από σου, απ' άκρου της γης έως άκρου της γης, δεν θέλεις συγκατανεύσει εις αυτόν, ουδέ θέλεις δώσει ακρόασιν εις αυτόν, ουδέ θέλει φεισθή αυτόν ο οφθαλμός σου, ουδέ θέλεις σπλαγχνισθή ουδέ θέλεις κρύψει αυτόν· αλλά εξάπαντος θέλεις θανατώσει αυτόν· η χειρ σου θέλει είσθαι πρώτη επ' αυτόν διά να θανατώσης αυτόν, και η χειρ παντός του λαού έπειτα. Και θέλεις λιθοβολήσει αυτόν με λίθους, ώστε να αποθάνη». Δευτερονόμιο. 13. 6-10

Η Καινή Διαθήκη δεν είναι πολύ μακριά απο την Παλαιά παραγγέλλοντας: «Πλην τους εχθρούς μου εκείνους, οίτινες δεν με ηθέλησαν να βασιλεύσω επ' αυτούς, φέρετε εδώ και κατασφάξατε έμπροσθέν μου». Χριστός Ιησούς στο Κατά Λουκάν 19.27

Και να η ιστορική μεταφορά στην πράξη της εντολής αυτής, από τον σημαντικότερο εκφραστή της χριστιανοσύνης: «Κι αν ακόμη φονεύσει κάποιος κατά το θέλημα του Θεού, ο φόνος αυτός είναι από κάθε φιλανθρωπία καλύτερος, ενώ αν κάποιος από λύπη δείξει ευσπλαχνία και φιλανθρωπία, παρά το θέλημα του Θεού, θα μπορούσε η φειδώ αυτή να αποβεί πιο μιαρή από οιοδήποτε φόνο»! Ιωάννης Χρυσόστομος "Κατά Ιουδαίων" Λόγος Δ΄ σελ. 195, ή ΤLG: Adversus Judaeos 48.873.18-

Βλέπουμε λοιπόν, πως η "αγάπη" στον συγκεκριμένο θεό, απαιτεί ή προβλέπει ακόμα και τον φόνο εκείνων που δεν τον αποδέχονται, ή τουλάχιστον προστάζει την απέχθεια και το μίσος προς τους αντιπάλους της. Που μπορεί να δει λοιπόν κάνεις την ανιδιοτέλεια και την λογική σ’ όλη αυτή την εντελλόμενη βαρβαρότητα; Απεναντίας, εδώ ολοφάνερα συμβαίνει ότι ακριβώς και σε οποιονδήποτε πόλεμο, όπου αμφότερες οι παρατάξεις, έχουν τους δικούς τους επαρκείς λόγους, για να μισούν μέχρι θανάτου τον αντίπαλο, ακριβώς επειδή κάποιοι ικανοί ηγέτες, κατάφεραν να εμφυτεύσουν μαζί με την αγάπη για τα ιδανικά τους, ταυτόχρονα και το μίσος για οποιονδήποτε τα απειλεί.

Βέβαια η αγάπη (πιστή προσκόλληση στις εντολές) δεν ρυθμίζει μόνο το μίσος απένατι σε τρίτους, αλλά διαφεντεύει συνολικά το σώμα και το πνεύμα του πιστού, ορίζοντας τις επιθυμίες του: «άν ο οφθαλμός σου ο δεξιός σε σκανδαλίζει, έκβαλε αυτόν και ρίψον από σού· διότι σε συμφέρει να χαθεί εν των μελών σου και να μη ριφθεί όλον το σώμα σου εις την γέενναν». Ματθ. 5.29.

«Εγώ όμως σας λέγω ότι πας ο βλέπων γυναίκα διά να επιθυμήση αυτήν ήδη εμοίχευσεν αυτήν εν τη καρδία αυτού»! Ματθ. 5.28

Δυστυχώς κάποιοι δεν γνωρίζουν, πως όλες αυτές οι πολυπόθητες αγαθές προτάσεις και ιδέες, όπως ειρήνη, δικαιοσύνη, αγάπη, κλπ, όχι μόνο δεν είναι στατικές, αλλά καθώς η γνώση και τα κριτήρια αυξάνουν ή διαφοροποιούνται, υπάρχει (η τουλάχιστον θα έπρεπε να υπάρχει) διαρκής ανάγκη ανανέωσης, επαναπροσδιορισμού, εμπλουτισμού και αναθεωρήσεων. Αυτό θεωρητικά είναι, ή τουλάχιστον θα έπρεπε να είναι, το κύριο μέλημα του πολιτισμού! Δυστυχώς το περιεχόμενο τους, όχι μόνο έχει "παγώσει" στο χρόνο, αλλά ουσιαστικά έμειναν προ πολλού γράμμα κενό, έχοντας ήδη γράψει την χειρότερη δυνατή εκδοχή της πανανθρώπινης ιστορίας, γιατί πίσω απ΄ την φωτεινή τους επιγραμματική σαγήνη, κουβαλάνε μέσα τους το μολυσματικό, δηλητηριώδες στίγμα των πανάθλιων σκοπιμοτήτων, εκείνων που κατάφεραν να ορίσουν αυθαίρετα και ιδιοτελώς το περιεχόμενό τους!

Ο τρισένδοξος "άγιος" Κύριλλος (Επίσκοπος) Αλεξανδρείας, κάνει ενδιαφέροντες συλλογισμούς που δείχνουν ότι Καινή και Παλαιά Διαθήκη είναι το ίδιο κατάμαυρο καζάνι ιερατικών σκοπιμοτήτων.  «Κύριλλου αγιότατου επισκόπου... Πάσα η γραφή (η εβραϊκή Βίβλος) είναι θεόπνευστος και ωφέλιμος... και ότι ο θεός προείπε αυτό είναι πάντων σωτήριον... ο δια του πανσόφου Μωυσέως προσταχθείς νόμος παραγγέλνει "Μη έχεις άλλους θεούς πλην εμού" δια τούτο και ο θεσπέσιος Μωυσής στους εξ’ αίματος Ισραηλίτες παράγγειλε, να φυλάγουν τις εντολές αυτές και να αφανίζουν από προσώπου γης όλους τους τόπους στους οποίους λάτρευσαν εκεί τα έθνη τους θεούς τους. "Στα όρη τα ψηλά και στους λόφους και υποκάτω παντός δένδρου δασούς, κατασκάψτε τους βωμούς αυτών και συντρίψτε τις (λατρευτικές) στήλες αυτών. Κατακόψετε τα (ιερά) άλση τους και τα γλυπτά των θεών αυτών κατακάψτε με πυρ και αφανίστε το όνομα αυτών εκ του τόπου εκείνου" (Αυτά εντέλει η Βίβλος, τότε στο άγριο Ισραήλ που δεν ήξερε από αγάπη! Δείτε όμως και τη συνέχεια) Ακριβώς έτσι είναι πρέπον τον εξ απάτης Ελληνικής προς το της αληθείας να μετακινείτε φως (προσέξτε με πόση αγάπη θα γίνει αυτή ή προς την σωτηρία μετακίνηση!) δια Μωυσέως προστάζοντα είδωλα και ναούς μαζί να κατακάψετε ανασκάπτοντας τους βωμούς και κατακόβοντας τα άλση, ώστε καμιάς δικής τους βδελιρότητας να μην απομείνει λείψανο, κερδίζοντας έτσι μερίδιο στην δόξα».

Και συνεχίζει με απερίγραπτη... αγάπη: «Εμείς δε στις θεϊκές αυτές εντολές (της Παλαιάς Διαθήκης) εμπιστευόμενοι τον νουν μας, δεν θα αμελήσουμε και ούτε θα βραδύνουμε, αλλά με ακρίβεια μάλλον δε και φιλογρηγορούντες, της αληθείας το αξιοθαύμαστο κάλος με χαρά θα κυνηγούμε και όλο ένα περισσότερο θα σπουδάζουμε το πως ο θεός την ανατροπή της πλάνης και τον φωτισμό του σκότους δια του Μωσαϊκού νόμου μας παρέδωσε... για δε τους ακάθαρτους δαίμονες ο νόμος (του Μωυσέως) σκιά των μελλόντων είναι... διότι γεννούν οι σκιές την αλήθεια καθώς προείπε και ο θεσπέσιος Μωυσής»!!! Γ΄ συνόδου κατά Νεστορίου - επιστολή Κυρίλλου προς Ακάκιον (1,4,41)

Τι είναι αυτές οι "σκιές";

Να εξηγήσω... όταν λοιπόν έχετε κουραστεί να μιλάτε για "αγάπη" και κανένας δεν σας δίνει σημασία, και ούτε τη γη του σας παραχωρεί, ούτε τα προνόμια του σας παραδίδει... τότε και σεις (σύμφωνα με την χριστιανική οδηγία του Κυρίλλου), απ’ την Καινή Διαθήκη που βρισκόσαστε, απλώνετε το χέρι σας, έτσι, δίπλα προς τις σκιές (πληγές) της Παλαιάς Διαθήκης, αρπάζετε ότι "σκιά" βρεθεί μπροστά σας, και χτυπώντας κατακέφαλα, ρίχνετε ανάσκελα οποίον αντιστέκεται στις ευγενικές σας προθέσεις!

Αμέσως μετά, δηλαδή τώρα που σας πρόσεξε και είναι όλος δικός σας, μπορείτε να τον μετακινήσετε (τραβώντας τον προσεκτικά και με αγάπη απ’ τα πόδια) προς το φως της αληθείας! Τώρα που όλα τακτοποιήθηκαν, με τον χριστιανικότερο τρόπο, μπορείτε να αφήσετε πάλι πίσω στην θέση τους τις χρήσιμες βαριές "σκιές" της Παλιάς Διαθήκης... και να συνεχίσετε να μιλάτε για νεοδιαθηκική αγάπη! Συγχαρητήρια, έχετε μετακινήσει επιτυχώς έναν "δαιμονισμένο" προς το φως της αληθείας!

Να λοιπόν που όλα χρειάζονται! Καλή είναι η Καινή Διαθήκη, αλλά ας είναι από κοντά και η Παλαιά, που έχει όλες τις "σκιές" του... αρχαιο-χαλδαιικού κόσμου.

Μπόλικη λοιπόν βιτρινάτη αγάπη και στο βάθος... σκιές!

Φαίνεται λοιπόν ότι με μια βαριά παλαιοδιαθηκική "σκιά" στο χέρι, μπορούσες κάποτε να σπάσεις άνετα το κεφάλι των αλλοδόξων, φωνάζοντας «αγάπη», «φως», «σωτηρία» και μετά, όχι μόνο να μην αποβάλλεσαι από την θρησκεία της αγάπης, αλλά να αξιώνεσαι και ετήσιων τιμών! Ακριβώς έτσι έγινε με τον εν λόγω Κύριλλο!

Η "χριστιανική αγάπη" λοιπόν, δεν είναι κάτι αόριστο. Ορίζεται ως υπαρκτή από την πίστη, δηλαδή την εκτέλεση συγκεκριμένων εντολών, που υπηρετούν όχι μόνο την σωτηρία της ψυχής (αν υπάρχει κάτι τέτοιο), αλλά και την δραστήρια συμμετοχή στην εξάπλωση του χριστιανισμού και την προώθηση των συμφερόντων της οργανωμένης πιστής, δηλαδή την τυφλή υποταγή σε συγκεκριμένο ιερατείο!

Δεν είναι λοιπόν η πρόθεση αγάπης τόσο που μας ξενίζει, όσο το συγκεκριμένο περιεχόμενο που της δίνει η εκάστοτε πίστη: «Ο έχων τας εντολάς μου και φυλάττων αυτάς, εκείνος είναι ο αγαπών με» Ιωανν. 14.21. «Εάν τας εντολάς μου φυλάξητε, θέλετε μείνει εν τη αγάπη μου». Ιωανν. 15.10. «Πίστις δι' αγάπης ενεργουμένη» Γαλάτας 5.6. «Πίστις χωρίς των έργων είναι νεκρά» Ιακώβου 2.26. «Οι άπιστοι είναι οι φανεροί σας εχθροί» Κοράνι 4.102. «Ξεριζώστε τους άπιστους εκμηδενίστε το ψεύδος» Κοράνι 8.8-9.

Η χριστιανική αγάπη που εκδηλώνεται με το κήρυγμα, δεν διαφέρει αισθητά από τις μουσουλμανικές αυτές υπερβολές, αφού το εκβιαστικό δίλλημα της απειλής του αφανισμού, συνυπάρχει με την υποτιθέμενη αγαπητική σωτηρία: «Και όσοι δεν σας δεχθώσι μηδέ σας ακούσωσιν, εξερχόμενοι εκείθεν εκτινάξατε τον κονιορτόν τον υποκάτω των ποδών σας διά μαρτυρίαν εις αυτούς. Αληθώς σας λέγω, ελαφροτέρα θέλει είσθαι η τιμωρία εις τα Σόδομα ή Γόμορρα εν ημέρα κρίσεως, παρά εις την πόλιν εκείνην». Μάρκος 6:11

Άρα ξεκινώντας από την αγάπη, (την αγαθοπρόσωπη αυτή "σημαία" που ξεσηκώνει η σαγήνη της "σωτηρίας"), καταλήγουμε στο πραγματικό περιεχόμενό της, που είναι η εκτέλεση συγκεκριμένων εντολών, δηλαδή μπαίνουμε ανυποψίαστοι στην έμπρακτη ολική δουλική πίστη, αφού μεταμορφωνόμαστε σε: «δούλους και απόστολους Ιησού Χριστού» Β΄ Πέτρου 1.1.

Η αγάπη όμως δεν σταματάει ουτε εκεί, διότι η πίστη αυτή καθορίζει ακόμα και την άποψη μας για το τι είναι, ή δεν είναι αλήθεια. «Εγώ είμαι η οδός και η αλήθεια και η ζωή» Ιωανν. 14.6. «παρά του Πατρός, το Πνεύμα της αληθείας» Ιωανν. 15.26. Τι είναι ή δεν είναι σοφία: «τα μωρά του κόσμου εξέλεξεν ο Θεός διά να καταισχύνη τους σοφούς» Α΄Κορινθίους 1.27. «Ουχί διά της σοφίας των ανθρώπων, αλλά διά της δυνάμεως του Θεού» Α΄Κορινθίους 2.5. Καταλήγοντας να χαρακτηρίζει (προφανώς πολύ εύστοχα) τους ανυποψίαστους πιστούς που πιάνονται στα δίχτυα (σαγήνη) της συγκεκριμένης "αγάπης" ως άβουλα "ψάρια" (Ματθαίος 4.19) και "πρόβατα" (Ιωάννης 10.16).

Η "χριστιανική αγάπη" λοιπόν δεν έχει κατ’ ανάγκην ιδιαίτερη σχέση με τον ελεύθερο και λόγιο ορισμό της ανιδιοτελούς αγάπης, (οποιοσδήποτε κι αν είναι αυτός) και δεν ορίζει το ιδανικό εκείνο πανανθρώπινο ζητούμενο, στο οποίο γενικόλογα και αόριστα παραπέμπουν οι θεολόγοι! Η ίδια η ιστορία της "χριστιανικής αγάπης", μετά την εφαρμογή της επί σειρά εκατονταετηρίδων σε τεραστίους πληθυσμούς του δυτικού κόσμου, χαρακτηρίζεται κυρίως από τα αρνητικά της αποτελέσματα, με κορυφαίο έγκλημα, εκείνο της ανίερης εξουσιαστικής σύνδεσής της με την αυτοκρατορική Ρώμη και την από κοινού ασίγαστη καταδίωξη του ελληνικού πνεύματος.

 Τελειώνω λοιπόν την αναγκαστικά μακροσκελή μου τοποθέτηση, με το κορυφαίο ζητούμενο της αγάπης, που πολύ συχνά παραβλέπεται, αυτό της βαθιάς μελέτης και επίγνωσης των αναγκών του άλλου, που μόνο η λεπτομερής επιστημονική (ελληνική) γνώση μπορεί να μας προμηθεύσει… επιστημονική γνώση που τόσο επίμονα καταδιώχτηκε από την χριστιανική αγάπη!

Πρόσφατα παρακολούθησα, πως διασώστες με αυτοθυσία και κίνδυνο της ζωής τους, ανέσυραν από μια παγωμένη λίμνη, ένα μικρό παιδί, και με πόσες λεπτές κινήσεις και επίγνωση των αναγκών του, οι γιατροί έσωσαν (επανέφεραν στη ζωή) μετά από πολύωρο πνιγμό το μικρό αυτό αγόρι!

Αναρωτήθηκα λοιπόν, πόση απ’ αυτή την αγάπη θα μπορούσε να του προσφέρει, χωρίς την ανάλογη επιστημονική κατάρτιση, ακόμα και η ίδια η μητέρα του! Αν δεν υπήρχαν εκεί, άνθρωποι που σπούδασαν την ανθρωπινή ανατομία, ο μικρός θα είχε σβήσει οριστικά ανήμπορος, ακόμα και στην πιο θερμή αγκαλιά της μάνας του. Συμπεραίνουμε λοιπόν, πως για την εκδήλωση πραγματικής αγάπης, δεν αρκούν ουτε οι καλύτερες των προθέσεων μας. Χρειάζονται οπωσδήποτε, γνώσεις, έρευνες και τολμηρές αναθεωρήσεις, για να πάρει σύγχρονη μορφή και έκφραση μια πραγματική αγάπη.

Επίσης, μια αγάπη που δεν συμπεριλαμβάνει και τους υπόλοιπους έμβιους οργανισμούς της γης, για τους οποίους δεν έχει πει κουβέντα συμπάθια ή μέριμνας ο θεός της Βίβλου, δεν μπορεί να ονομάζεται αγάπη, αλλά ανθρωποκεντρική ιδιοτέλεια.

Χριστιανικό εμπόριο ελπίδας

Το 2003, μας κουβάλησαν από τα Ιεροσόλυμα μια εικόνα που την έλεγαν «Παναγία η Ιεροσολυμίτισσα». Την πήγαν στο μητροπολιτικό ναό των Αθηνών και την έθεσαν σε δημόσιο προσκύνημα. Πλήθος προσκυνητών -«μπεεε»-, δημιουργώντας ατελείωτες ουρές έτρεξαν να την ασπασθούν. Μαζί με τους προσκυνητές και οι δημοσιογράφοι, αφού πήραν τις κάμερες και τα μικρόφωνα, άρχισαν να παίρνουν συνεντεύξεις από τους προσκυνητές. Η ερώτηση, σχεδόν πάντα, στερεότυπη: «Ποιοί οι λόγοι που σας ώθησαν να έλθετε για να προσκυνήσετε την εικόνα;». Και οι απαντήσεις σχεδόν παρόμοιες: «Ήλθα να προσκυνήσω γιατί έχω πρόβλημα υγείας», ή «έχει πρόβλημα υγείας ο πατέρας μου» ή «η μάνα μου» ή κάποιο άλλο «συγγενικό μου» ή «φιλικό πρόσωπο». Βέβαια, πήγαν να ζητήσουν την βοήθεια της Ιεροσολυμίτισσας, διότι τα αγαπητά τους πρόσωπα έπασχαν από κάποια ανίατο ασθένεια, διότι αν έπασχαν από ιάσιμο ασθένεια θα έτρεχαν στους γιατρούς. Αν λοιπόν, κάποιος από τους ασθενείς που έπασχαν από ανίατο ασθένεια, θεραπεύονταν, τότε θα έλεγαν ότι έγινε θαύμα. Όμως κάτι τέτοιο δεν έγινε, γιατί σήμερα υπάρχουν οι δημοσιογράφοι, οι εικονολήπτες, και η τηλεόραση, και είναι δύσκολο να σκαρώσουν θαύματα, όπως τον παλιό καλό καιρό.

Αν πάμε αρκετά χρόνια πριν, στα 1930, τότε είχαμε και πολλές άλλες ασθένειες ανίατες, όπως η φυματίωση, η πνευμονία, η χολέρα, η λέπρα, η πανώλη. Και επαναλαμβανόταν το ίδιο σκηνικό, τότε οι προσκυνητές θα ζητούσαν την βοήθεια της Ιεροσολυμίτισσας και γι' αυτές τις ασθένειες, ελπίζοντας σε ένα θαύμα που σίγουρα δεν θα γινόταν. Και όμως το θαύμα έγινε, όχι βέβαια από την Παναγία την Ιεροσολυμίτισσα, ή κάποιαν άλλη από το πλήθος των προσωνυμιών που διαθέτει η Ορθοδοξία, αλλά από τον Αλεξάντερ Φλέμιγκ και έγιναν όχι ένα, αλλά εκατομμύρια «θαύματα», και ιάθηκαν όλοι, γιατί η πενικιλίνη έκανε το «θαύμα» της.

Για το ιερατείο, αρκεί ένα δήθεν θαύμα να έχει κάνει κάποιος από το σινάφι τους για να τον ανακηρύξει «άγιο» μετά θάνατον. Με τον Φλέμιγκ τι θα κάνει; Αλλά αυτός, βέβαια, δεν ανήκει στο σινάφι τους. Ή μήπως πειράζει ότι του Φλέμιγκ είναι γνήσια, και με αποδείξεις, ενώ τα δικά τους δεν αποδεικνύονται γιατί είναι απάτη;

Βέβαια, έφεραν την εικόνα, όχι γιατί περίμεναν ότι θα γίνει κάποιο θαύμα, ανεξάρτητα αν κάποιος λόγω αυθυποβολής δει βελτίωση της υγείας του, αλλά για λόγους καθαρά εισπρακτικούς. Κανονικό εμπόριο ελπίδας, που σύμφωνα με τον νόμο διώκεται, διότι η ουρά των πιστών εκτός από την εικόνα κατέληγε και σε ένα παγκάρι...

Το ίδιο εμπόριο ελπίδας γίνεται και στην Τήνο. Εκεί εκτός από το εμπόριο ελπίδας σε πολλές περιπτώσεις έχουμε και τον πλήρη εξευτελισμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Αφήνοντας να εννοηθεί, ότι αν πας γονατιστός από το λιμάνι μέχρι τον ναό θα γίνει το θαύμα και το αίτημά σου θα εκπληρωθεί. Για αυτόν τον λόγο στρώνουν και χαλί στην διαδρομή. Ενέργεια που επιβεβαιώνει την πρόθεση.

Αν οι προσκυνητές ήθελαν να ζητήσουν την βοήθεια της Παναγίας, θα μπορούσαν να το ζητήσουν και κατ' οίκον. Τί παραπάνω τους προσέφερε ένα ξύλο ζωγραφισμένο με την υποτιθέμενη μορφή της Παναγίας; Είναι ή δεν είναι αυτό ειδωλολατρία; Αλλά και όταν ακούμε από τους θρησκευόμενους να λένε η «θαυματουργή εικόνα της Παναγίας» δεν το λένε ξεκάθαρα ότι η εικόνα κάνει το θαύμα. Ποιά άλλη απόδειξη χρειάζεται ότι σήμερα έχουμε μια σύγχρονη ειδωλολατρία;

Τα τελευταία χρόνια, για λόγους και πάλι καθαρά εισπρακτικούς, έχουμε καινούργια εφευρήματα, όπως: «Δάκρυσε η εικόνα», «κουνήθηκε η εικόνα», «μάτωσε η εικόνα». Επιτέλους κύριοι θρησκευτικοί ηγέτες, πάρτε θέση: Τα εγκρίνετε, ή δεν τα εγκρίνετε, αυτά τα κομπογιαννίτικα τερτίπια; Αλλά, με τόσο κουτόχορτο που έχετε ταΐσει για αιώνες τώρα αυτόν τον λαό, τον έχετε -θεολογώντας- φοβίσει και αποβλακώσει. Φαίνεται μάλλον ότι αυτή η κατάσταση σας βολεύει.

Τα μοναστήρια φυτρώνουν σαν τους μαϊντανούς, και είναι αποτέλεσμα και θρησκόληπτων πολιτών, και κομπιναδόρων, που εκμεταλλεύονται την θρησκοληψία των πρώτων. Τα δε παραμύθια για κάθε μοναστήρι οργιάζουν, όπως βρέθηκε εικόνα στον χώρο που χτίσθηκε το μοναστήρι. Το πιο απίθανο είναι ότι βρήκαν την εικόνα, αλλά θέλησαν να χτίσουν το μοναστήρι σε άλλο μέρος, αλλά η εικόνα την κοπάναγε και το έκοβε ποδαρόδρομο κάθε νύχτα, και πήγαινε στην αρχική τοποθεσία. Μα τέτοιο πείσμα η εικόνα να στυλώνει τα πόδια, και να λέει «Όχι! Να, εδώ θέλω!»; Ούτε μουλάρι να ήταν.

Το σπουδαιότερο είναι το πλήθος των θαυμάτων που αραδιάζουν οι καλόγεροι, και τα καταπίνουν αμάσητα οι θρησκόληπτοι, σαν γαλόπουλα. ή γράφονται στο ιστορικό της Μονής, το BEIS-BOOK. Στα μοναστήρια γίνεται το έλα να δεις: Σταυρουδάκια, εικονίτσες, κομποσκοίνια, αγιασμοί, και ό,τι βάλει ο νους σου· κανονικό εμπορικό μαγαζί. Θα μου πείτε, ότι και τα μοναστήρια έχουν οικονομικές ανάγκες, θέλουν συντήρηση· ναι, δεν αντιλέγω, αλλά και την εποχή του Δωδεκάθεου γινόταν εμπόριο αγαλματιδίων για τις ίδιες ανάγκες, αλλά τότε το ιερατείο τα κατέκρινε, και σήμερα κάνει τα ίδια. Άσε δε, που αν εμφανιστεί κανένα χέρι, από τα πολυάριθμα χέρια, ή καμμία κάρα, από τις διπλές κάρες, που διαθέτουν οι...«άγιοι», λες και είναι Λερναίες Ύδρες, τότε έχουμε ομαδική πτωματολατρεία που θυμίζει πρωτόγονους Ινδιάνους.

Όλα αυτά, γίνονται και επιτυγχάνονται, πουλώντας το προϊόν της θρησκευτικής απάτης που δεν είναι άλλο, από την ελπίδα. Τί έχουν να μας απαντήσουν οι σύγχρονοι ειδωλολάτρες και πτωματολάτρες;

Εξόφληση λογαριασμών

Τι σημαίνει “εξόφληση λογαριασμών”
Πρέπει να εξοφλούμε τους πνευματικούς λογαριασμούς και να μην αφήνουμε χρέη για το μέλλον. Αναρωτήσου τι να σημαίνει αυτό στην πράξη, διότι η λέξη “πνευματικοί λογαριασμοί” είναι απλές λέξεις, αυτό όμως που μας εξελίσσει δεν είναι οι λέξεις αλλά τα γεγονότα και η στάση μας απέναντι σε αυτά. Θεωρώ ότι τις διάφορες μεταφυσικές έννοιες πρέπει να τις “γειώνουμε” όσο γίνεται περισσότερο.

Τίποτα δεν είναι τελεσίδικα κακό. Όλα έχουν και κάποια καλή πλευρά, έστω θαμμένη σε μεγάλα βάθη, υπαρκτή όμως. Εδώ λοιπόν ο υλισμός, σε ομοιοπαθητική δόση, έχει να μας προστατέψει από τα μεταφυσικά ονειροπολήματα και να μας βοηθήσει να προσγειωθούμε στην πραγματικότητα. Όχι όμως στην ρηχή πραγματικότητα των υλιστών, αλλά στην αληθινή πραγματικότητα που είναι υλική και πνευματική ταυτόχρονα. Δεν αναφέρομαι σε πολιτικές τοποθετήσεις, αυτές μ’ αφήνουν παντελώς αδιάφορο, αλλά σε στάσεις ζωής.

Τι σημαίνει λοιπόν πρακτικά η εξόφληση των λογαριασμών. Είναι το κλείσιμο των υποθέσεων για να μην διαιωνίζεται ο λεγόμενος “κύκλος ενσαρκώσεων”, δηλαδή οι συνέπειες των πράξεών μας.

Χρωστάτε κάπου; Δίνετε τα χρήματα, ζητάτε και μια συγνώμη, αν δεν έχετε χρήματα, προσφέρετε υπηρεσία, όλοι έχουμε κάτι να προσφέρουμε για να ξεχρεώσουμε. Αυτό τακτοποιεί τουλάχιστον ένα μεγάλο μέρος του προβλήματος.

“Αιωρείται” μια ομιχλώδης παρεξήγηση; Κάντε μια ειλικρινή συζήτηση και κλείστε τις παρεξηγήσεις, αν δεν λύνεται, απλώς στείλετε καλή σκέψη και διάθεση, φεύγοντας μακριά.

Τα αντίστροφα ισχύουν και για μας. Αν κάνουμε π.χ. κάποια εξυπηρέτηση, ας ψάξουμε καλά μέσα μας αν η υπόθεση έχει κλείσει από την μεριά μας, ή αν αισθανόμαστε ότι μας οφείλουν και περιμένουμε ανταπόδοση, χωρίς όμως να ξεκαθαρίζουμε το θέμα. Περιμένεις ο άλλος μόνος του να το σκεφτεί, διαβάζοντας την σκέψη σου, αυτή που εσύ δειλίασες να του εκμυστηρευτείς.

Η παράλογη λογική είναι ότι επειδή εμείς είμαστε δειλοί, ο άλλος υποχρεούται να έχει τηλεπάθεια και να ασχολείται συνεχώς στην ζωή του με το να μαντεύει τι σκεφτόμαστε, για να μην μας πληγώσει. “Ξέρεις κάτι; Εγώ σε εξυπηρέτησα πρόθυμα, αλλά πιστεύω ότι μου χρωστάς. Θέλω λοιπόν αυτό και αυτό…”. Αυτό σκεφτόμαστε, αλλά δεν το λέμε.

Αν δεν έχουμε το θάρρος να ξεκαθαρίζουμε τις υποθέσεις μας με ευθύτητα, τότε θα περιμένουμε αυτοί που νομίζουμε ότι μας οφείλουν ανταπόδοση για κάτι να το καταλάβουν μόνοι τους, διαβάζοντας με τηλεπάθεια την σκέψη μας (!!!) Αν δεν γίνει αυτό, γεμίζουμε κακία για την δήθεν αδικία που μας έγινε. Ποια αδικία όμως; Αφού είμαστε δειλοί, τι περιμένουμε; Να ζήσουμε χωρίς επιπτώσεις, το ίδιο καλά με αυτούς που έχουν το θάρρος της γνώμης; Η δειλία είναι διαφορετική από το θάρρος. Νομοτελειακά η ζωή ενός δειλού διαφέρει ποιοτικά από την ζωή ενός θαρραλέου.
Αν δεν ξεκαθαρίζουμε τα πράγματα διάφορες εκκρεμότητες “σέρνονται” στην ζωή μας, με πολλές αρνητικές συνέπειες. Ξεκαθαρίζοντας με θάρρος τα πράγματα κλείνουμε παλιούς ανοιχτούς λογαριασμούς, κάθε είδους. Οικονομικούς, συναισθηματικούς κ.α. Κλείνουμε παλιούς κύκλους πληρώνοντας ή εισπράττοντας με οποιονδήποτε τρόπο χρειαστεί και ελευθερωνόμαστε. Σκεφτείτε.

Αν βοηθήσαμε κάποιον αλλά θέλουμε αντάλλαγμα, δεν είναι απελευθερωτικό να του το ζητήσουμε και να μην “τρωγόμαστε” μέσα μας; Αλλιώς ας το ξεχάσουμε οριστικά, διαγράφοντας και το παραμικρό συναίσθημα ότι αδικηθήκαμε. Αν δεν το ξεχάσουμε να του το πούμε ευθέως, και είτε να μας δώσει το αντάλλαγμα και να ευχαριστηθούμε, είτε να μας το αρνηθεί και να το παραγράψουμε με μεγαλοψυχία.

Η υπόθεση οδηγείται στην όποια λύση της και τελειώνει εκεί. Οι σχέσεις μας με το άτομο αυτό ξεκαθαρίζουν και ή συνεχίζουν χωρίς ενδόμυχες κακίες και προστριβές, ή μαλώνουμε μια και καλή και χωρίζουμε. Ελευθερωνόμαστε οριστικά, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.

Δεν διαιωνίζουμε προβλήματα. Λύνουμε προβλήματα με άμεσο τρόπο. Δεν κινούμαστε υπογείως, ύπουλα και κρυφά. Ενεργούμε φανερά λέγοντας την γνώμη μας, κοινοποιώντας τις επιθυμίες και τις προθέσεις μας. Δεν κοιτάμε συνεχώς το συμφέρον μας, γιατί έτσι χάνουμε από αλλού. Δεν δημιουργούμε χρέη.

Δεν αναβάλλουμε τις λύσεις επειδή φοβόμαστε τις αλλαγές. Αυτή είναι ίσως η μια πλευρά του να εξοφλούμε το κάρμα μας και να μην δημιουργούμε νέες βασανιστικές οφειλές για το μέλλον. Δεν υπάρχει σε αυτό μεταφυσική θεωρία, αλλά τέχνη της ζωής. Έτσι επιταχύνουμε την εξέλιξή μας.
Πρακτικά κι απλά πράγματα.

Τα ”γαλλικά” στην Αρχαία Ελλάδα

Πώς έβριζαν στην Αρχαία Ελλάδα. Και ποια “γαλλικά” μπορείτε να χρησιμοποιείτε χωρίς να σας καταλάβει κανείς

Γιατί ναι, και οι Αρχαίοι Έλληνες έβριζαν. Και έβριζαν με ιδιαίτερη λεξιπλαστική ικανότητα.
Καταγράφονται μεταξύ άλλων οι εξής αρχαίες βρισιές:
ΑΒΡΟΒΑΤΗΣ: θηλυπρεπής άνδρας με γυναικείο βάδισμα [αβροβάτης = αβρός(τρυφερός) + βαίνω (προχωρώ, εισέρχομαι)
ΑΝΑΣΕΙΣΙΦΑΛΛΟΣ: φιλήδονη γυναίκα που πιάνει και κουνάει τον φαλλό [ανασεισίφαλλος = ανασείω + φαλλός]
ΒΔΕΩ: πέρδομαι [βδέω = βρωμάω]
ΓΛΩΤΤΟΔΕΨΕΩ: κάνω μαλάξεις με τη γλώσσα
ΓΟΓΓΥΛΗ: βυζί / στήθος [γογγύλη = ολοστρόγγυλη]
ΓΥΝΑΙΚΟΠΙΠΗΣ: μπανιστιρτζής [ γυναικοπίπης = γυναίκα + οπιπτεύω]
ΔΡΟΜΑΣ: πόρνη του δρόμου [δρομάς = δρόμος]
ΕΣΧΑΡΑ: γυναικείο αιδοίο [εσχάρα = από το ρήμα ίσχω (εμποδίζω)]
ΕΥΠΥΓΟΣ: γυναίκα με ωραία οπίσθια [εύπυγος = ευ + πυγή ]
ΚΑΣΣΩΡΙΣ: πόρνη [κασσωρίς = από το κάσις (αδελφός, εταίρος)]
ΜΥΖΟΥΡΙΣ: γυναίκα που βυζαίνει πέος [μύζουρις = μυζάω + ουρά (πέος)]
ΠΗΘΙΚΑΛΩΠΗΞ: άνθρωπος πανούργος [πιθηκαλώπηξ = πίθηκος = αλώπηξ]
ΠΟΣΘΩΝ: άνδρας με μεγάλο πέος [πόσθων = από το πόσθη(πέος)]
ΡΩΠΟΠΕΡΠΕΡΗΘΡΑΣ: άνδρας που εκστομίζει ακατάπαυστα χαζομάρες [ρωποπερπερήθρας = ρώπος(φτηνόπραγμα) + πέρπερος (φλυαρία)]
ΗΔΟΝΟΘΗΚΗ: το αιδοίο
ΚΥΝΤΕΡΟΣ: ο αναίσχυντος, ο κοπρίτης [> κύων]
ΚΙΝΟΥΡΗΣ αυτός που περπατά επιδεικνύοντας τα γεννητικά του όργανα [κίνουρης = κινέω + ουρά]
ΛΕΧΡΙΟΣ [ > λέχριος (λεχρίτης)]
ΛΥΔΙΑ: η πόρνη στην ρωμαϊκή εποχή, επειδή συνήθως ήταν από την ομώνυμη περιοχή της Μικρασίας οι πόρνες πολυτελείας.
ΛΟΧΜΗ: το τριχωτό αιδοίο [> λόχμη (θάμνος)]
ΣΠΟΔΗΡΙΛΑΥΡΑ: αυτός που τρώει κόπρανα [σποδή (καταβροχθίζω) + λαύρα (απόπατος)]
ΧΑΛΚΙΔΙΤΙΣ: η πολύ φτηνή πόρνη, αυτή που εκδίδεται για ένα χάλκινο νόμισμα.
“Τα πολυάριθμα “βρωμόλογα” των αρχαίων Ελλήνων, υποδεικνύουν ότι οι πρόγονοί μας χυδαιολογούσαν συχνότατα και αισχρότατα, ακριβώς όπως κι εμείς. Πάντως το παρόν ρυπαρογράφημα μπορεί να εξυπηρετήσει και… παιδαγωγικούς σκοπούς. Διότι η γνώση της αρχαίας χυδαιολογίας αποτελεί εν δυνάμει άλλον έναν τρόπο για να αγαπήσουμε και να μάθουμε τα αρχαία ελληνικά!”, σημειώνει ο ίδιος ο συγγραφέας.
“Αποσκότισόν με” έλεγαν σε κάποιον για να πάψει να τους σκοτίζει, ενώ “μαψ”, ήταν ο ανόητος. Η λέξη έχει επιβιώσει μάλιστα μέχρι σήμερα ως “μάπας” και είναι μια από τις πιο αρχαίες βωμολοχία.
Από το ιστολόγιο kleitor, αλιεύουμε επίσης:
Αμάρευμα: κατακάθι της κοινωνίας (ους. αμάρα=χαντάκι)
Βδέλυγμα: σίχαμα
Έκφαυλος: ατιμασμένος
Κόβαλος: παράσιτο
Κόπρειος: τιποτένιος
Μιάστωρ: μίασμα
Σκωραμίς: απατεώνας / καθίκι
Βέβαια υπάρχουν και τα παρακάτω που επιβιώνουν από γενιά σε γενιά ως λογοπαίγνια.
Κοινώς:
Μη μου τους όρχεις τάρατε
Όδευε εις συνουσίαν
Της επί χρήμασιν εκδιδομένης γυναικός το σιδηρούν κιγκλίδωμα
Έξω κίναιδε εκ της οικίας
Όπως σημειώνει άλλωστε ο Νίκος Σαραντάκος στο ιστολόγιο του, δημοφιλής και με αρνητική χροιά ήταν και η λέξη αρχολίπαρος που σημαίνει “αυτός που ποθεί σφοδρά την εξουσία” αλλά και “ο ευτελώς πρόθυμος προς τους κατέχοντες την εξουσία”.
Και για το τέλος, πώς προέκυψε η λέξη βωμολοχία
Βωμολοχία: βρισιά, χυδαιότητα, απρεπής λέξη, αισχρολογία
Ο επαίτης, ανυπόμονος, θρασύς και πεινασμένος, ζητούσε με πιεστικό τρόπο μερίδα και ως εκ τούτου, επιτίθετο λεκτικά στον τελεστή της θυσίας χρησιμοποιώντας αισχρές εκφράσεις. Άρχιζε τότε μία απρεπής και μη κόσμια συνομιλία μεταξύ επαίτη και υπεύθυνου των θυσιών, που κατέληγε σε χυδαίες εκφράσεις και τσακωμούς. Αυτή η αισχρή και χυδαία στιχομυθία, ονομάστηκε βωμολοχία. Βωμολόχος είναι λοιπόν ο περί τους βωμούς λοχών (παραμονεύων, ενεδρεύων) επαίτης, με σκοπό να λάβει κάτι από τα κρέατα των θυσιών.

Γυναίκες και αυτοκίνητο

Οι πρωτοπόρες της οδήγησης!
Αν και παρεξηγημένες στην οδήγηση, όπως αποδεικνύεται πολλές ήταν οι γυναίκες που έβαλαν τις δικές τους βάσεις στην αυτοκίνηση και πρωτοπόρησαν στην οδήγηση. Όπως φαίνεται, το γυναικείο μυαλό έβαλε το δικό του θεμέλιο λίθο στην ίδρυση και την ανάπτυξη της αυτοκινητοβιομηχανίας, χάρη στην ύπαρξη γυναικών που είχαν την ικανότητα και την αντίληψη ώστε να συμβάλλουν ακόμη στη βελτίωση της εφεύρεσης.

Η πρώτη γυναίκα ήταν η σύζυγος του Karl Benz, ο οποίος το 1886 εφηύρε, σχεδόν ταυτόχρονα με τον Cottlieb Daimler, το πρώτο αυτοκίνητο. Η Bertha Benz ήταν αυτή που πραγματοποίησε το πρώτο δοκιμαστικό ταξίδι αντοχής αυτοκινήτου, τον Αύγουστο του 1888, αφότου βοήθησε τον σύζυγό της να ξεπεράσει τα προβλήματα που αντιμετώπιζε κατά τη διάρκεια της κατασκευής του. Η ίδια συνέβαλε επίσης σε βελτιώσεις που έγιναν αργότερα, όπως στην προσθήκη μιας ακόμη ταχύτητας για τις ανηφόρες.

Αυτή που διέδωσε τη γερμανική αυτή εφεύρεση στη Γαλλία, πείθοντας αρχικά τους συμπατριώτες της για τη μοναδικότητά της, ήταν η Louise Sarazin, οικογενειακή φίλη του Gottlieb Daimler, που εντέλει συνέβαλε στη διάδοση του αυτοκινήτου σε όλον τον κόσμο.

Το πρώτο δίπλωμα οδήγησης αποκτήθηκε από τη Δούκισσα Anne d’Uzes, μία δυναμική γυναίκα της Belle Époque. Η Annes d’Uzes ήταν και η πρώτη γυναίκα που τιμωρήθηκε με πρόστιμο παραβίασης του ορίου ταχύτητος που εκείνη την εποχή ήταν έφτανε μόλις τα 40χλμ. την ώρα!

Τέλος, η Clärenore Stinnes άλλη μια χειραφετημένη γυναίκα και κόρη του Γερμανού μεγαλοβιομηχάνου Hugo Stinnes, ήταν ο πρώτος άνθρωπος που έκανε τον γύρο του κόσμου με αυτοκίνητο, σε ένα ταξίδι που διήρκησε δύο ολόκληρα χρόνια!

Στα όρια της επιστήµης

Σαν το πανηγύρι του χωριού

Έχω την άποψη ότι η επιστήμη γνωρίζει λιγότερα από όσα θεωρεί ότι γνωρίζει. Για παράδειγμα, η επιστήμη δεν γνωρίζει ως επιστήμη κάτι για το σύμπαν. Έχει διαμορφώσει απόψεις για το τμήμα του σύμπαντος που ο άνθρωπος μπορεί να αντιληφθεί ότι υπάρχει, αξιοποιώντας τα δεδομένα των αισθήσεων του και χρησιμοποιώντας τα μέσα που έχει επινοήσει και κατασκευάσει.

Αυτό όμως δεν είναι ολόκληρο το σύμπαν.

Είναι ένα πολύ-πολύ μικρό τμήμα του σύμπαντος που μπορούμε να το ονομάσουμε ως σύμπαν του σημερινού ανθρώπου. Πολύ διευρυμένο σε σχέση με το προ πεντακοσίων ετών σύμπαν του ανθρώπου, τεράστια ευρύτερο από το σύμπαν οποιουδήποτε άλλου όντος επί της γης και απείρως τεράστιο για τα ανθρώπινα μέτρα.
 

Όμως το συνολικό σύμπαν μπορεί να είναι άπειρο προς όλες τις κατευθύνσεις και να περιλαμβάνει προς κάθε κατεύθυνση άπειρα «σύμπαντα» σαν το «σύμπαν» του σημερινού ανθρώπου και το σύμπαν του σημερινού ανθρώπου μπορεί να είναι ένα απειροστό του όλου και απείρου σύμπαντος.
Στην περίπτωση αυτή η υποτιθέμενη μεγάλη έκρηξη δεν είναι ούτε η αρχή του χρόνου, ούτε ο τρόπος δημιουργίας του σύμπαντος. Είναι απλά ένα τοπικό συμβάν, κάπως σαν το πανηγύρι του χωριού.

Επιστηµονικά ερωτήµατα χωρίς επιστηµονικές απαντήσεις

Το φάσμα των επιστημονικών ερωτημάτων στα οποία επιδιώκονται επιστημονικές απαντήσεις είναι επίσης απέραντο. Εκτείνεται από τα απλά ερωτήματα που αποσκοπούν στην επικύρωση και τη συστηματοποίηση της επιστημονικής γνώσης ως τα ερωτήματα των πρωτοποριακών πεδίων αιχμής όπου οι απαντήσεις είναι δύσκολες και η επιστημονική μέθοδος βρίσκεται πολλές φορές στα όρια των δυνατοτήτων της.

Αναζητούνται, ακόμη, απαντήσεις σε θεμελιακά ερωτήματα που θεωρούνται ότι έχουν απαντηθεί, όπως, για παράδειγμα, «είναι η ταχύτητα του φωτός στο κενό η μέγιστη δυνατή ταχύτητα, η απροσπέλαστη σταθερά της φύσης;» Ερωτήματα και αναζητήσεις απαντήσεων, που εν πολλοίς καταδεικνύουν τον τρόπο με τον οποίο η επιστήμη εξελίσσεται και η επιστημονική γνώση θεμελιώνεται.

Στην αποψινή μου ομιλία θα αναφερθώ σε δύο κατηγορίες επιστημονικών ερωτημάτων που βρίσκονται στα όρια της επιστήμης. Ερωτήματα τα οποία ενώ μπορούν να διατυπωθούν επιστημονικά, δεν επιδέχονται επιστημονική διευθέτηση, δεν μπορούν να απαντηθούν, τη χρονική στιγμή που διατυπώνονται γιατί βρίσκονται τη χρονική εκείνη στιγμή πέραν των δυνατοτήτων της επιστήμης.

Ερωτήματα αυτού του είδους ανήκουν στην περιοχή της «τράνς-σάϊενς» (trans-science) – στην περιοχή πέραν της επιστήμης. Απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή, κυρίως εκ μέρους του επιστήμονα, ο οποίος καλείται να εκφέρει επιστημονική άποψη χωρίς να έχει επαρκή επιστημονικά δεδομένα. Τα ερωτήματα αυτά εμπίπτουν σε δύο κατηγορίες:

(1) Ερωτήματα που βρίσκονται πέραν των δυνατοτήτων της επιστήμης όταν διατυπώνονται χωρίς όμως να αποκλείεται η επιστημονική λύση τους στο εγγύς μέλλον, και

(2) Ερωτήματα που βρίσκονται πέραν των δυνατοτήτων της επιστήμης όταν διατυπώνονται χωρίς να διαβλέπει κανείς τη δυνατότητα ανεύρεσης λύσης τους στο απώτερο μέλλον.

Παραδείγματα ερωτημάτων που βρίσκονται πέραν των δυνατοτήτων της επιστήμης όταν διατυπώνονται χωρίς όμως να αποκλείεται η επιστημονική λύση τους στο εγγύς μέλλον

1> Παράδειγμα. Επιστημονική εξακρίβωση των επιπτώσεων στην υγεία μας της επίδρασης πολύ χαμηλής δόσης ιονίζουσας ακτινοβολίας ή ποσότητας ραδιενέργειας ή χημικών ενώσεων. Υφιστάμεθα όλοι την επίδραση χαμηλών ποσοτήτων ακτινοβολίας και χημικών ενώσεων και συνεπώς η επιστημονική διατύπωση του ερωτήματος: Πόσο χαμηλή είναι η στάθμη της ακτινοβολίας ή της χημικής ένωσης που προκαλεί βλάβη στην υγεία μας; Η επιστημονική απάντηση στο επιστημονικό αυτό ερώτημα τυχόν να μην είναι δυνατή για κάποιο χρονικό διάστημα μετά τη διατύπωση του ερωτήματος λόγω έλλειψης επιστημονικών δεδομένων.

Σε χαμηλές ποσότητες, οι επιπτώσεις των αντιδράσεων της ακτινοβολίας ή των χημικών ενώσεων στον οργανισμό, εάν υπάρχουν, είναι πολύ μικρές και η διατύπωση ή μη αδιαμφισβήτητης και ποσοτικής σχέσης μεταξύ αιτίας και αποτελέσματος συχνά απαιτεί μεγάλους αριθμούς μετρήσεων και παρατηρήσεων και μελέτη σε βάθος χρόνου. Η πειραματική ή η θεωρητική διευθέτηση του ερωτήματος συνήθως επιτυγχάνεται στο μέλλον, για παράδειγμα, με τη χρήση νέων πιο ευαίσθητων οργάνων μέτρησης ή με θεωρητικά μοντέλα μοριακών μηχανισμών βλάβης.

2> Παράδειγμα. Η πιθανή επίδραση στην υγεία μας χαμηλής έντασης και συχνότητας μαγνητικών πεδίων από τις ηλεκτρικές γραμμές μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας. Το θέμα ορίζεται επιστημονικά: Ηλεκτρικές γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας διασχίζουν το χώρο γύρω μας και είμαστε όλοι χρονικά εκτεθειμένοι στα χαμηλής συχνότητας και έντασης μαγνητικά πεδία που παράγουν. Επομένως το επιστημονικό ερώτημα: Τι επιπτώσεις έχουν στην υγεία μας; Επί του παρόντος δεν μπορεί να δοθεί οριστική επιστημονική απάντηση στο ερώτημα αυτό, αν και υπάρχουν σοβαρές μελέτες που μάλλον υποδεικνύουν ότι δεν υπάρχουν επιπτώσεις στην υγεία, υπό τις υφιστάμενες προδιαγραφές και νομοθεσίες.

3ο Παράδειγμα. Ποία είναι η πιθανή επίδραση στην υγεία μας μικροκυμάτων από διάφορες πηγές και συσκευές που καθημερινά χρησιμοποιούμε, π.χ. από τα κινητά τηλέφωνα; Και γι’ αυτό το επιστημονικό ερώτημα δεν υπάρχουν προς το παρόν επαρκή επιστημονικά δεδομένα και κατάλληλη επιστημονική γνώση για ακριβή επιστημονική απάντηση. Βρίσκεται και αυτό το ερώτημα, προς το παρόν, στην περιοχή της trans- science.

4ο Παράδειγμα: Γενετικά μεταλλαγμένα τρόφιμα (Genetically Modified Foods). Υπάρχει σήμερα η δυνατότητα παραγωγής γενετικά μεταλλαγμένων τροφίμων. Υπάρχει μάλιστα μία τεράστια και συνεχώς επεκτεινόμενη βιομηχανία μεταλλαγμένων τροφίμων η ποσότητα και η ποικιλία των οποίων αυξάνεται καθημερινά στην αγορά, κυρίως σε μερικές χώρες όπως λ.χ. οι ΗΠΑ. Συνεπώς, το επιστημονικό ερώτημα. Συνιστούν τα γενετικά μεταλλαγμένα τρόφιμα κίνδυνο στην υγεία της ανθρωπότητας και στη βιοποικιλότητα (biodiversity) και είναι ο όποιος τυχόν κίνδυνος επαρκής να αποκλείσει τη χρήση τους, όταν αυτή προσφέρει τη δυνατότητα ελευθερίας από την πείνα για εκατομμύρια ανθρώπους;

Στη νέα αυτή επιστημονική τεχνολογία, με μεθόδους της σύγχρονης γενετικής μηχανικής, το γενετικό υλικό, τα γονίδια (τα genes) φυτικών οργανισμών μεταλλάσσονται δημιουργώντας νέους οργανισμούς. Οι νέοι διαγονιδιακοί (transgenic) οργανισμοί, τα νέα φυτά που έχουν παραχθεί από την εισαγωγή στο γονιδίωμά τους μεταλλαγμένου γενετικού υλικού, μπορεί να έχουν καλύτερα χαρακτηριστικά: καλύτερη ποιότητα και ποσότητα καρπών, μεγαλύτερη ανθεκτικότητα σε περιβαλλοντικές συνθήκες ή σε βλαβερά έντομα ή σε παρασιτοκτόνα (herbicides), κ.λπ.

Η τεράστια βιομηχανία γενετικά μεταλλαγμένων τροφίμων ισχυρίζεται ότι τα μεταλλαγμένα τρόφιμα είναι ασφαλή. Άλλοι όμως διαφωνούν και τονίζουν ότι δενέχουν γίνει οι αναγκαίες πειραματικές μελέτες για τις τυχόν μακροχρόνιες επιδράσεις τους στη υγεία. Ούτε, λέγουν, έχουν γίνει επαρκείς μελέτες ικανές να καθησυχάσουν τους φόβους για τυχόν περιβαλλοντικούς κινδύνους από τους γενετικά μεταλλαγμένους οργανισμούς, ιδιαίτερα στην τυχόν αρνητική επίδρασή τους στη βιοποικιλότητα της περιοχής όπου καλλιεργούνται.

Τα γενετικά μεταλλαγμένα τρόφιμα είναι μία περιοχή της επιστήμης και της τεχνολογίας με σημαντικότατες κοινωνικές επιπτώσεις (θετικές και αρνητικές) και με ουσιώδη αναπάντητα επιστημονικά ερωτήματα που, τουλάχιστον μέρος τους, βρίσκεται ακόμη στο χώρο της trans-science. Οριστικές επιστημονικές απαντήσεις μετατίθενται στο μέλλον. Προφανώς υπάρχουν και άλλα παρόμοια ερωτήματα.

Στη μεθόριο της επιστήμης

Θα μπορούσα ωστόσο να αναφέρω ένα ακόμη παράδειγμα, αντιπροσωπευτικό των ερωτημάτων που βρίσκονται στη μεθόριο της επιστήμης και της τεχνολογίας αφενός, και των ηθικών αξιών της κοινωνίας αφετέρου, και που έχουν χρονική αλλά και τοπική διάσταση (εξαρτώνται από τα ηθικά και τα αξιοκρατικά συστήματα των τοπικών κοινωνιών).

Πότε αρχίζει η ανθρώπινη ζωή; Σε ποια φάση της ανάπτυξής του το ανθρώπινο έμβρυο γίνεται πρόσωπο με ανθρώπινα δικαιώματα και άρα με νομικές υποχρεώσεις απέναντι του; Αναζητώντας επιστημονική απάντηση στα ερωτήματα αυτά βρισκόμαστε αντιμέτωποι με το ρόλο της επιστημονικής γνώσης στην ηθική και τις αξίες της κοινωνίας και στην επίδραση των τελευταίων στην εκτέλεση της επιστημονικής έρευνας (λ.χ., τη χρήση βλαστοκυττάρων για ερευνητικούς και ιατρικούς σκοπούς).

∆ιαφαίνεται και εδώ πάλι, η ανάγκη ενός σοβαρού και συνεχούς διαλόγου ανάμεσα στην επιστήμη και την κοινωνία για την ανεύρεση απαντήσεων σύμφωνων με τα επιστημονικά δεδομένα και τις επιστημονικές ανάγκες αφενός, και σύμφωνων με τις ανθρώπινες αξίες και ηθική αφετέρου. Στην αντιμετώπιση αυτού του είδους ερωτημάτων η επιστήμη πρέπει μάλλον να αναζητήσει εναλλακτικές λύσεις, περισσότερο αποδεκτές από την κοινωνία, και η κοινωνία απ’ την πλευρά της να αναζητήσει τρόπους συμβιβασμού της νέας επιστημονικής γνώσης με τα αξιοκρατικά και ηθικά της συστήματα, ώστε να επωφεληθεί και η επιστήμη και η κοινωνία από τη νέα γνώση.

Τα παραδείγματα επιστημονικών ερωτημάτων που ανάφερα ως τώρα, βρίσκονται στη μεθόριο της επιστήμης και της τεχνολογίας αφενός, και των πολιτικών αποφάσεων και κοινωνικών συμφερόντων και αξιών αφετέρου.

Στην επιστημονική και κοινωνική τους διευθέτηση, υπεισέρχονται πολλές φορές η εκτίμηση του κινδύνου και του οφέλους της επιστημονικής τεχνολογίας με βάση τα όποια επιστημονικά δεδομένα υπάρχουν, και η κοινωνική ανάγκη λήψης αποφάσεων όπως, λ.χ., νέας νομοθεσίας και κανονισμών. Αναπόφευκτα, τέτοια ερωτήματα πάντοτε θα υπάρχουν. Ορίζονται επιστημονικά, δεν μπορούν όμως να απαντηθούν πλήρως από την επιστήμη τη χρονική στιγμή που τίθενται.

Ο επιστήμονας, εν τούτοις, πολλές φορές καλείται να εκφέρει την επιστημονική του άποψη πριν την τελική επιστημονική διευθέτηση του ερωτήματος. Οφείλει, λοιπόν, ο επιστήμονας να εκθέσει την όποια επιστημονική γνώση κατέχει επί του θέματος και να αποφύγει την εξαγωγή συμπερασμάτων πέραν των όσων επιτρέπουν τα επιστημονικά δεδομένα. ∆υστυχώς υπήρξαν περιπτώσεις στο παρελθόν που αυτό δεν έγινε, όπως λ.χ. στην καπνοβιομηχανία σχετικά με τις επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία. Έχει καθήκον ο επιστήμονας να διασαφηνίσει τη μεθόριο στην οποία η επιστήμη σταματά και η trans-science αρχίζει.

Παραδείγματα ερωτημάτων που βρίσκονται πέραν των δυνατοτήτων της επιστήμης όταν διατυπώνονται χωρίς να διαβλέπει κανείς τη δυνατότητα ανεύρεσης λύσης τους στο απώτερο μέλλον, ίσως για πάντα.

Ας προχωρήσουμε όμως και στα ερωτήματα της δεύτερης κατηγορίας της trans-science, στα ερωτήματα που αν και μπορούν να διατυπωθούν επιστημονικά δεν επιδέχονται επιστημονική διευθέτηση όταν τίθενται, ίσως γιατί βρίσκονται για πάντα πέραν της δικαιοδοσίας της επιστήμης, στη μεθόριο μεταξύ της επιστήμης και της φιλοσοφίας, της επιστήμης και της μεταφυσικής, της επιστήμης και της θρησκείας.

1> Παράδειγμα. «Ποια είναι η αρχή της ζωής;» Υπάρχει η ζωή. Είμαστε εδώ, εσείς και εγώ. Επομένως το επιστημονικό ερώτημα: Πώς αναδύθηκε η ζωή από την ανόργανη ύλη; Από πού προήλθε ο πρώτος ζωντανός οργανισμός; Πώς από τα νεκρά άτομα και μόρια φτάσαμε στην ενσυνείδητη ύπαρξη; Ουσιώδη υπαρξιακά ερωτήματα, δύσκολα, και αναπάντητα. Μέρος της δυσκολίας τους έγκειται στο ότι και ο απλούστερος οργανισμός είναι αφάνταστα πολύπλοκος.

Η αρχή της ζωής παραμένει ένα θεμελιώδες επιστημονικό ερώτημα στο οποίο η επαγωγική μέθοδος της σύγχρονης επιστήμης αδυνατεί να απαντήσει. ∆εν γνωρίζουμε πώς άρχισε η ζωή. Επιστήμονες, από διάφορους κλάδους, εκφράζουν γνώμη σχετικά με την αρχή της ζωής, δεν έχουν όμως επιστημονική απάντηση. Τον περασμένο Σεπτέμβριο, είχα την τιμή να εκπροσωπήσω την Ακαδημία Αθηνών στη Συνέλευση του Παγκόσμιου Συμβουλίου Επιστημών (International Council for Science) στη Ρώμη, όπου παρευρέθησαν εκπρόσωποι από 141 Ακαδημίες επιστημών του κόσμου.

Εκεί ο καθηγητής Werner Arber, κάτοχος του βραβείου Νόμπελ στη Physiology or Medicine, έδωσε μία ενδιαφέρουσα διάλεξη με θέμα “Updated scientific knowledge on biological evolution” (τελευταίες εξελίξεις στη βιολογική εξέλιξη) και τόνισε εμφατικά: “I must say right now and clearly that I do not understand the origin of life.” («Πρέπει να τονίσω τώρα και ξεκάθαρα ότι δεν κατανοώ την αρχή της ζωής»).

Όπως ακριβώς αποφάνθηκε νωρίτερα και ο Max Perutz, κάτοχος του βραβείου Νόμπελ χημείας 1962, «Η ύπαρξη της ζωής πρέπει να θεωρηθεί ως ένα στοιχειώδες δεδομένο το οποίο δεν μπορεί να απαντηθεί» είπε.

Υπάρχουν προφανώς επιστήμονες που υποστηρίζουν ότι είναι θέμα χρόνου μέχρις ότου η επιστήμη ανακαλύψει την αλληλουχία των χημικών αντιδράσεων, τα φυσικοχημικά μονοπάτια, που οδήγησαν στη δημιουργία των πρώτων μονοκύτταρων οργανισμών στη Γη.

Μάλιστα, η υλιστική άποψη για τη ζωή υποστηρίζει ότι η ζωή έχει αναχθεί στο επίπεδο της φυσικής και της χημείας και ότι όλα, συμπεριλαμβανομένου και του ανθρώπου, μπορούν να αναχθούν στα άτομα και στα μόρια που τα απαρτίζουν. Και αντίστροφα, υποστηρίζει η υλιστική άποψη για τη ζωή, ότι επαγωγικά μπορούμε να οδηγηθούμε από τα μόρια στον άνθρωπο, από κάποιον αρχικό μονοκύτταρο οργανισμό που αναδύθηκε από την ανόργανη ύλη σε μας.

«Πώς όμως αναδύθηκε από την ανόργανη ύλη ο πρώτος αυτό-οργανωνόμενος (self- organizing) και αυτό-αντιγραφόμενος (self-replicating) οργανισμός που είναι φορέας κωδικοποιημένης πληροφορίας και συνιστά τον εξελικτικό σύνδεσμο μεταξύ της νεκρής ύλης και των ζώντων οργανισμών (μεταξύ των νεκρών ατόμων και μορίων και των ζώντων κυττάρων);»

Οι γνωστοί νόμοι της φυσικής και της χημείας, αδυνατούν να απαντήσουν. Αν η ύλη ή η ενέργεια έχει τάσεις για αυτό-οργάνωση, «πώς απέκτησε η ύλη και η ενέργεια αυτές τις ικανότητες και από πού προήλθε η ύλη και η ενέργεια με αυτές τις ιδιότητες;» Και αν ακόμη δεχθούμε την ανάδυση του αρχικού μονοκύτταρου οργανισμού από τα άτομα και τα μόρια της ύλης, το ερώτημα «πως φτάσαμε από τον μονοκύτταρο αυτό οργανισμό στον άνθρωπο;» παραμένει αναπάντητο.

∆εν γνωρίζουμε τι είναι αναγκαίο για να αναδυθεί η ζωή, ούτε και γνωρίζουμε πως φτάσαμε στον άνθρωπο ομολογούν πολλοί επιστήμονες. Η ζωή δεν μπορεί να αναχθεί στις ιδιότητες των μερών από τα οποία απαρτίζεται ένας οργανισμός. Τα ερωτήματα λοιπόν που αφορούν σ’ αυτά τα θέματα βρίσκονται, τουλάχιστον προς το παρόν, στο χώρο της trans-science.

2> Παράδειγμα. «Πώς άρχισε το σύμπαν;» «Τι προκάλεσε την κοσμική έκρηξη;» Η σημερινή επιστήμη έχει σοβαρές ενδείξεις [όπως η διαστολή του σύμπαντος, η κοσμική ακτινοβολία υποβάθρου (the cosmic background radiation), η σχετική ποσότητα των διάφορων στοιχείων, λ.χ. του H και του He] ότι το σύμπαν δεν υπήρχε πάντοτε και ότι άρχισε σε κάποια στιγμή.

Μάλιστα, η φυσική επιστήμη και η κοσμολογία συμπέραναν ότι το σύμπαν άρχισε πριν από 14 περίπου δισεκατομμύρια χρόνια με μία στιγμιαία έκρηξη, ένα big bang. «Πώς έφτασε η επιστήμη στην αρχή του κόσμου, στο big bang (την κοσμική έκρηξη);»

Η επιστήμη έφθασε εκεί αρχίζοντας από τα σημερινά δεδομένα και τη σημερινή επιστημονική γνώση και με βάση τους φυσικούς νόμους όπως τους γνωρίζουμε σήμερα, έφτασε, προχωρώντας πίσω στο χρόνο, στη στιγμή όπου το σύμπαν ήταν αφάνταστα μικρό (ένα σημείο μηδενικών διαστάσεων) αφάνταστα πυκνό (ολόκληρη η μάζα του σύμπαντος περιεχόταν σ’ αυτό των μηδενικών διαστάσεων σημείο), και αφάνταστα θερμό (σύμφωνα με ορισμένες θεωρίες η θερμοκρασία του σύμπαντος αμέσως μετά την κοσμική έκρηξη ξεπερνούσε τους 1032 Κ βαθμούς, 1 ακολουθούμενο από 32 μηδενικά βαθμούς Κέλβιν).

Η σύγχρονη κοσμολογία και φυσική θεωρούν ότι η κοσμική έκρηξη σηματοδοτεί όχι μόνο την αρχή της ενέργειας (της ύλης), αλλά και την αρχή του χρόνου και του χώρου. Ο χρόνος άρχισε όταν άρχισε ο χώρος, όταν δημιουργήθηκε η ενέργεια και άρχισε από τη στιγμή εκείνη η αέναη, η ακατάπαυστη, αλλαγή και εξέλιξη του φυσικού κόσμου. Η διαστολή του σύμπαντος και η συνακόλουθη πτώση της θερμοκρασίας και της πυκνότητάς του, κυρίως στα πρώτα λεπτά της ηλικίας του, καθόρισε και την υλική σύνθεση του σύμπαντος υπό την αέναη επίδραση των δυνάμεων της φύσης και των ακατάπαυστων μετασχηματισμών της ενέργειας.

«Πώς και γιατί έγινε η κοσμική έκρηξη;»
Επιστημονικά δεν γνωρίζουμε.

«Τι υπήρχε πριν από την κοσμική έκρηξη;»
Πάλι επιστημονικά δεν γνωρίζουμε.

«Ποιοι φυσικοί νόμοι επικρατούσαν τότε και από που προήλθαν;»
Και πάλι επιστημονικά δεν γνωρίζουμε.

Παρά ταύτα, υπάρχουν βασικά στοιχεία των ερωτημάτων αυτών για τα οποία η επιστήμη γνωρίζει και μπορεί να αποφανθεί.

Γνωρίζουμε, για παράδειγμα, ότι στην αρχή του κόσμου όλα ήσαν ενέργεια, ασύλληπτη ποσότητα ενέργειας. Αν το big bang είναι η απόλυτη αρχή του κόσμου, είναι και η απόλυτη αρχή της ενέργειας. Από αυτήν την πρωταρχική ενέργεια προήλθε ό,τι υπήρξε έκτοτε και ό,τι υπάρχει σήμερα.

Γνωρίζουμε, ακόμη, επιστημονικά, ότι η ενέργεια έχει διάφορες μορφές (λ.χ. θερμική, ηλεκτρική, ηλεκτρομαγνητική, μηχανική, κινητική, χημική, κ.ο.κ.) και ότι η μάζα (η ύλη) είναι συμπυκνωμένη μορφή ενέργειας.

Γνωρίζουμε ότι η ενέργεια μετατρέπεται από τη μία μορφή στην άλλη και ότι οι μετασχηματισμοί της ενέργειας και η ροή της ενέργειας καθορίζουν τα φυσικά φαινόμενα και την εξέλιξη του φυσικού κόσμου. Γνωρίζουμε, επί πλέον, ότι η ποσότητα της ενέργειας στο σύμπαν παραμένει η ίδια (σταθερή): όση ποσότητα ενέργειας υπήρχε στην αρχή του κόσμου τόση υπάρχει και σήμερα — είναι όμως σήμερα διαφορετικών μορφών και άπειρα και διαφορετικά κατανεμημένη στο σύμπαν.

Γνωρίζουμε, μάλιστα, ακόμη, ότι στην αρχή του σύμπαντος υπήρχε μόνο άυλη ενέργεια (φως και «καθαρή» ακτινοβολία) και ότι η υλική σύσταση του φυσικού κόσμου άλλαξε σταδιακά ανάλογα με τη θερμοκρασία του σύμπαντος. ∆εν υπήρχαν, για παράδειγμα, ουδέτερα άτομα για πολλές χιλιάδες χρόνια μετά το big bang. Υπήρχε κυρίως φως και ακτινοβολία, και πολύ μικρή ποσότητα ύλης υπό μορφή σωματιδίων και αντισωματιδίων.

Όταν η ηλικία του σύμπαντος ήταν περίπου 380,000 χρόνια και η θερμοκρασία του ~3,000 Κ, τα πρωτόνια, τα νετρόνια και τα ηλεκτρόνια που υπήρχαν άρχισαν να σχηματίζουν σταθερά ουδέτερα άτομα (αρχικά τα άτομα του υδρογόνου και του ηλίου). Έκτοτε, το σύμπαν άρχισε να γεμίζει από ουδέτερη ύλη, το φως που ως τότε ήταν εγκλωβισμένο άρχισε να διαφεύγει στο διάστημα, και η ενεργειακή σύνθεση του σύμπαντος άρχισε να αλλάζει δραματικά. Η απλή ουδέτερη ύλη άρχισε να γίνεται πολυπλοκότερη, να σχηματίζει μεγαλύτερα συστήματα, και ακολούθως άστρα, γαλαξίες, κοκ.

Γνωρίζουμε ακόμη ότι η εξέλιξη του σύμπαντος και η ανάδυση και εξέλιξη της ζωής είναι προϊόντα της αέναης αλλαγής που συνοδεύει τους ακατάπαυστους μετασχηματισμούς της ενέργειας. Παντού και πάντοτε, ακατάπαυστα, η ενέργεια αλλάζει και διαφοροποιεί τη σύσταση του φυσικού κόσμου. Υπήρχε ενέργεια πριν αρχίσει η ζωή, υπήρχε ενέργεια που προετοίμασε το γήινο περιβάλλον για τη ζωή, υπάρχει ενέργεια σήμερα που καθιστά δυνατή τη ζωή, και κατά πάσα πιθανότητα θα υπάρχει ενέργεια στο μέλλον για ένα συνεχώς εξελισσόμενο κόσμο.

Αν ο Θαλής ο Μιλήσιος θεωρούσε ότι ο κόσμος αποτελείτο από «νερό», ο σύγχρονος επιστήμονας θεωρεί ότι κατά πάσα πιθανότητα ο κόσμος αποτελείται από «ενέργεια».

Εντούτοις, η επιστήμη αδυνατεί να απαντήσει επαρκώς στο ερώτημα «τι είναι ενέργεια;». Μάλιστα, η επιστήμη αδυνατεί να ερμηνεύσει όλες τις μορφές ενέργειας που γνωρίζουμε. Υπάρχουν, για παράδειγμα, επιστημονικές ενδείξεις ότι η συνηθισμένη ύλη συνιστά μόνο μερικά εκατοστά της μάζας του σύμπαντος και ότι η πλειονότητα (το 73%) της μάζας του σύμπαντος συνίσταται από «σκοτεινή ύλη» και «σκοτεινή ενέργεια» (“dark matter” και “dark energy”). Τι είναι η «σκοτεινή ενέργεια;» Προς το παρόν δεν γνωρίζουμε. Και προφανώς υπάρχουν και άλλες μορφές ενέργειας που δεν γνωρίζουμε ακόμη.

Και αυτό με φέρνει στο τελικό ερώτημα της trans-science που επιθυμώ να αναφέρω.

3> Παράδειγμα: Από που προήλθε η πρωταρχική (primordial) ενέργεια; Αν η ενέργεια και η ύλη εξελίχθηκαν σύμφωνα με τους νόμους και τις δυνάμεις στον φυσικό κόσμο, από που προήλθαν αυτοί οι νόμοι και αυτές οι δυνάμεις;

Αναζητώντας επιστημονικές απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά διαπιστώνουμε ότι έχουμε φτάσει και πάλι στα όρια της επιστήμης. Αδυνατεί η επιστήμη να εξηγήσει πώς από το τίποτα, από το μηδέν, μπορεί να γεννηθεί το κάτι, η πρωταρχική ενέργεια. Aκόμη και η εισήγηση μερικών ότι το κβαντικό κενό μπορεί να αποτελέσει πηγή ενέργειας, προϋποθέτει την ύπαρξη αυτού τούτου του κβαντικού κενού και τους νόμους που διέπουν τη συμπεριφορά του, μετατοπίζει το ερώτημα, δεν απαντά το ερώτημα.

4. Προέκταση της επιστημονικής γνώσης

Η αναζήτηση απάντησης στα ερωτήματα αυτά αναγκαστικά οδηγεί πέραν της επιστήμης. Στις περιπτώσεις αυτές που η επιστήμη φτάνει στα όριά της, νομίζω ότι ο επιστήμονας είναι προφανώς ελεύθερος να προεκτείνει την επιστημονική του γνώση και να μετατοπισθεί στο χώρο της trans-science – στην προκειμένη περίπτωση, στο χώρο της φιλοσοφίας, της μεταφυσικής, και ίσως της θρησκείας. Πρέπει όμως να διασαφηνίσει ότι έστω και αν η προέκτασή του στηρίζεται σε επιστημονική γνώση, παραμένει προέκταση πέραν των επιστημονικών δεδομένων, βρίσκεται σε άλλο χώρο. Ας μου επιτραπεί να δώσω ένα παράδειγμα μιας τέτοιας προέκτασης.

Θα κινηθώ λοιπόν πέραν της επιστήμης, στη φιλοσοφική διάσταση της ενέργειας.

Κατά τον Αριστοτέλη, η ὕλη είναι ἄφθαρτος και ἀγέννητος. «ἄφθαρτον καὶ ἀγέννητον ἀνάγκη αὐτὴν εἶναι», γράφει. Κατά τον Αριστοτέλη, λοιπόν, η ἐνέργεια είναι αιώνια. Αν όμως δεχθούμε ότι το σύμπαν άρχισε απότομα σε μία στιγμή, σε ένα big bang, αυτή η στιγμή είναι η αρχή του χρόνου και δεν υπήρχε τίποτα «πριν» από αυτή. Επομένως, η απότομη μετάβαση από το απόλυτο «τίποτα» στον κόσμο, σημαίνει ότι η ενέργεια στην αρχή του κόσμου δεν υπήρχε πάντοτε, ότι δεν είναι αιώνια.

Πολλοί προεκτείνουν ακόμη περισσότερο και επιχειρηματολογούν ότι η ύπαρξη αρχής του σύμπαντος οδηγεί στην ύπαρξη μίας έσχατης πραγματικότητας, ενός όντος, πέραν του φυσικού σύμπαντος, διότι τίποτα δεν μπορεί να αρχίσει να υπάρχει αν τίποτα δεν υπήρχε πριν απ’ αυτό. Επομένως, η ασύλληπτη σε μέγεθος ενέργεια στην αρχή του χρόνου είναι ποσοτικά και χρονικά πεπερασμένη και δημιουργήθηκε από κάτι άλλο που υφίσταται εκτός χώρου και χρόνου, που είναι αιώνιο. Η αρχή, επομένως, του σύμπαντος, το big bang, αποτελεί τη στιγμή της δημιουργίας, την πρωταρχική μετάβαση από το τίποτε στον κόσμο.

Αν λοιπόν δεχθούμε ότι ο κόσμος δημιουργήθηκε από κάποιο ανώτερο ον που βρίσκεται εκτός χώρου και χρόνου, τότε, όχι μόνον η ενέργεια στην αρχή του χρόνου δημιουργήθηκε εκ του μηδενός τη στιγμή της κοσμικής έκρηξης από το εκτός χώρου και χρόνου αιώνιο όν, αλλά και οι νόμοι που επικρατούσαν στην αρχή του σύμπαντος και αυτοί που ακολούθησαν έκτοτε συνιστούν προεκτάσεις του αιωνίου αυτού όντος στον πεπερασμένο κόσμο. Αν, λοιπόν, ο κόσμος είναι έργο ∆ημιουργού, τότε το big bang είναι η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο αιώνιο και το πεπερασμένο.

Ας προεκτείνουμε, ωστόσο, λίγο ακόμη στη φιλοσοφία του Αριστοτέλη για την ενέργεια

Ο Αριστοτέλης θεωρούσε την πρώτη ύλη ως την πηγή όλων των πραγμάτων, όλων των εν ενεργεία όντων. Κατά τον Αριστοτέλη, η πρώτη ύλη εμπεριείχε τη μορφή (το εἶδος) ἐν δυνάμει. Η μετάβαση από την πρώτη ύλη στη μορφή, ἀπό τὸ ἐν δυνάμει εἰς τὸ ἐν ἐνεργεία όν είναι η φυσική συνέπεια της μεταξύ τους υφιστάμενης αέναης κίνησης. Εάν λοιπόν θεωρήσουμε ότι η πρώτη ύλη του Αριστοτέλη ταυτίζεται με την πρωταρχική ενέργεια στην αρχή του σύμπαντος, αναγνωρίζουμε στοιχεία της Αριστοτελικής φιλοσοφίας που σαφώς σχετίζονται με την επιστημονική άποψη.

Η αρχική ενέργεια, μέσω των φυσικών πεδίων που δημιουργεί και των δυνάμεων που αυτά παράγουν, μετασχηματίζεται ακατάπαυστα και οι μετασχηματισμοί αυτοί της ενέργειας επιφέρουν την ακατάπαυστη αλλαγή του φυσικού κόσμου και την εξέλιξή του, και κατά συνέπεια τη μετάβαση ἀπό τὸ ἐν δυνάμει εἰς τὸ ἐν ἐνεργεία όν. Όλα ήσαν δυνατά «εν δυνάμει», όπως υποστήριζε ο Αριστοτέλης, και όλα γίνονται υπαρκτά, εν ενεργεία όντα, με την πάροδο του χρόνου.

Ας αποδεχθούμε, λοιπόν, τελικά, μία αρχή της ενέργειας, του χρόνου και του χώρου, η ερμηνεία της οποίας βρίσκεται πέραν της επιστήμης (όχι όμως και πέραν της φιλοσοφίας) και, σε αντίθεση με τον Αριστοτέλη, αλλά σύμφωνα με τη σύγχρονη επιστήμη, ας αποδεχθούμε ότι η ενέργεια (η ύλη) δεν είναι ούτε άπειρη ούτε αιώνια. Τότε μπορούμε να περιγράψουμε την κοσμική δημιουργία και τη διαδοχική πορεία που την ακολούθησε ως εξής:

Αρχική Πηγή (Επιστημονικά Άγνωστη) → Αρχική Ενέργεια → Ύλη (Μάζα και Ακτινοβολία) → Φυσικά ∆υναμικά Πεδία (Fields) → ∆υνάμεις → Μετασχηματισμοί Ενέργειας → Αέναη Αλλαγή → Εξέλιξη → Κόσμος

Ένας κόσμος που είναι πάντοτε εφήμερος γιατί συνεχώς αλλάζει και συνεχώς εξελίσσεται.

Αυτό, λοιπόν, είναι ένα παράδειγμα προέκτασης από την επιστημονική γνώση στη φιλοσοφία και τη μεταφυσική. Σε μία μεθόριο με βαθιά υπαρξιακή σημασία.

5. Συμπεράσματα

Κλείνοντας, επιθυμώ να συμπεράνω ότι και οι δύο κατηγορίες ερωτημάτων της «trans- science» που ανάφερα δείχνουν ότι:

- Υπάρχουν όρια στις δυνατότητες της επιστήμης, όρια τα οποία αν και συνεχώς μετατοπίζονται με την πρόοδο της επιστήμης, μερικά, εντούτοις, παραμένουν.

- Επιβάλλεται η αναγνώριση της σημασίας των επιστημονικά αναπάντητων ερωτημάτων, κυρίως σε ό,τι αφορά τον επιστήμονα, ο οποίος καλείται να προσφέρει την όποια επιστημονική γνώση κατέχει επ ́ αυτών, αλλά και να διασαφηνίσει το σημείο στο οποίο η επιστήμη σταματά και η «trans-science» αρχίζει.

Ως επιστήμονες και ως πολίτες, έχουμε καθήκον να αναβάλλουμε απαντήσεις και σε καυτά ακόμη επιστημονικά ερωτήματα της trans-science όταν δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να δικαιολογούν επιστημονικές απαντήσεις.

Τελικά, νομίζω, ότι είναι επιτρεπτή η προέκταση της επιστημονικής γνώσης πέραν των αυστηρών επιστημονικών ορίων, υπό την προϋπόθεση ότι διαχωρίζουμε, με αυστηρή σαφήνεια, πότε κινούμαστε εντός της επιστήμης και πότε προεκτείνουμε τη γνώση μας πέραν της επιστήμης. Η υποχρέωση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική, κυρίως όταν διδάσκουμε τους νέους.