9 σημάδια ότι –μάλλον- το παρακάνετε με τη γυμναστική σας

Η αλήθεια είναι ότι για να δείτε αποτελέσματα από τη γυμναστική σας πρέπει να πιέσετε τον εαυτό σας και όταν νιώθετε πως έχετε φτάσει στα όριά σας, να τον πιέσετε κι άλλο, καθώς αυτό που κάνει τους μυς σας να πονάνε από το ζόρισμα, είναι αυτό που τους ενδυναμώνει εν τέλει και αυξάνει τις αντοχές τους.

Το θέμα με τη γυμναστική, όμως, είναι πως, ενώ πρέπει να ζοριστείτε, δεν πρέπει να ζοριστείτε πέρα από τα ουσιαστικά σας όρια, αφού εκεί αρχίζει να γίνεται επικίνδυνη. Το θέμα είναι να γνωρίζετε τα όρια σας και τη διαφοροποίηση των ορίων που θα σας κάνουν καλύτερους και εκείνων που αν τα ξεπεράσετε θα προκαλέσετε ζημιά στον εαυτό σας.
Ακολουθούν 9 σημάδια, τα οποία δρουν προειδοποιητικά, ώστε να ρίξετε την ένταση των προπονήσεών σας.

Δύσπνοια
Η δυσκολία στην αναπνοή είναι κάτι το πολύ σύνηθες κατά τη διάρκεια της άσκησης. Αν, όμως, αυτό το λαχάνιασμα συνεχίζεται και όταν κάνετε το διάλειμμά σας, τότε ίσως θα πρέπει να ανησυχήσετε.
Η συνεχιζόμενη δυσκολία στην αναπνοή υπονοεί πως ζορίσατε παραπάνω τον εαυτό σας, ενώ αν συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα, όπως είναι το πρήξιμο των ποδιών, ο πυρετός, ο βήχας, οι ανατριχίλες και τα χείλη σας αρχίσουν να παίρνουν μια απόχρωση του μπλε, τότε καλό θα ήταν να συμβουλευτείτε το γιατρό σας άμεσα, καθώς είναι πιθανό, όλα αυτά να είναι οιωνοί εμφράγματος.

Βάρος στο στήθος
Ο πόνος στο στήθος κατά τη διάρκεια της άσκησης δεν είναι κάτι που θέλετε να παραβλέψετε. Το βάρος στο στήθος μπορεί να είναι σημάδι καρδιακής προσβολής, γι’ αυτό και χρίζει ανάλογης προσοχής. Ο,τιδήποτε θυμίζει κάψιμο, οξύ πόνο ή πόνο που επιμένει, καλό είναι να το αναφέρετε στο γιατρό σας.

Εμετός
Είναι προφανές πως ο εμετός, κατά τη διάρκεια ή μετά το πέρας της άσκησης δεν είναι καλό σημάδι. Δεν προκαλείται κάποια ζημιά στο σώμα, φυσικά, από τον εμετό, αλλά είναι μια ένδειξη να επανεξετάσετε την ένταση των ασκήσεων και το πόσο πολύ τελικά, πιέζετε τον εαυτό σας να τις φέρει εις πέρας.
Το αίσθημα της ναυτίας, κατά της διάρκεια της γυμναστικής, υποδηλώνει αφυδάτωση ή θερμοπληξία και καλό είναι να καθίσετε για λίγο σε ένα πιο δροσερό μέρος, πριν πιέσετε κι άλλο τον οργανισμό σας.

Πυρετός
Εάν είστε άρρωστος και τα συμπτώματα εντοπίζονται από το λαιμό και πάνω, τότε λίγο τρέξιμο θα σας κάνει μάλλον καλό. Εάν όμως, έχετε πυρετό, καλύτερα να μην ζορίσετε περισσότερο τον εαυτό σας. Η γυμναστική σε εμπύρετη κατάσταση μπορεί να προκαλέσει μεγάλη αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος, αφυδάτωση ή ακόμα και ιογενή μυοκαρδίτιδα.

Πόνοι στις αρθρώσεις
Οι πόνοι στις αρθρώσεις είναι φυσιολογικό να συμβαίνουν, ειδικότερα αν είχατε καιρό να εξασκήσετε κάποιο είδος γυμναστικής. Εάν όμως οι πόνοι επιμένουν και μετά το πέρας των 30 λεπτών μετά τη γυμναστική και ακόμα χειρότερα, σας προκαλούν δυσκολία στις καθημερινές σας ενασχολήσεις, τότε είναι πιθανό να το παρακάνατε.

Μειωμένη απόδοση
Εάν γυμνάζεστε με συνέπεια και τακτικότητα, τότε θα πρέπει μετά από κάποιο χρονικό διάστημα να  παρατηρήσετε βελτίωση στις αντοχές σας, ή έστω να παραμένουν στα ίδια επίπεδα.
Εάν εσείς, αντίθετα, παρατηρείτε πτώση στην ενεργητικότητα και τις δυνάμεις σας, τότε ίσως αυτό να σημαίνει ότι υπεβάλλετε και κουράζετε το σώμα σας περισσότερο από όσο πραγματικά αντέχει. Ρίξτε τους ρυθμούς, κάνετε ένα διάλειμμα και δώστε στο σώμα σας το χρόνο να συνέλθει και να ανακτήσει τις δυνάμεις του.

Πέφτει η ποιότητα
Την απόδοση στη γυμναστική τη φέρνει η ποιότητα των ασκήσεων και όχι τόσο η ποσότητα. Όταν αρχίζετε να χαλάτε την ποιότητα της άσκησης, αν και συνεχίζετε τις επαναλήψεις, εκτός του ότι δεν θα έχετε τα σωστά αποτελέσματα, αυτό δείχνει πως έχετε κουραστεί και καλό είναι να μη ζορίζετε τον εαυτό σας περαιτέρω, γιατί αυξάνονται οι πιθανότητες τραυματισμού.

Αδιαθεσία
Έαν αρχίσει να πέφτει η ποιότητα της γυμναστικής σας, τότε είναι πολύ πιθανό να έχει προηγηθεί η πτώση της διάθεσής σας.  Αν και η φυσική άσκηση συχνά συνοδεύεται με πτώση του άγχους και των συμπτωμάτων μελαγχολίας, η υπερβολική άσκηση έχει τα αντίθετα αποτελέσματα. Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο σε αθλητές που κάνουν πρωταθλητισμό να χάνουν τη διάθεση και το πάθος τους για το άθλημά τους.

Αλλαγές στον ύπνο
Στις περισσότερες των περιπτώσεων η γυμναστική βοηθάει στην ρύθμιση του ύπνου, αλλά στο άλλο άκρο, η υπερβολική άσκηση μπορεί να προκαλέσει αϋπνία ή πολύ ύπνο. Έρευνα που έγινε σε αθλητές του τρίαθλου, έδειξε πως όσοι ακολουθήσαν πιο σκληρό και εντατικό πρόγραμμα παρουσίασαν προβλήματα στον ύπνο τους, εν αντιθέσει με όσους τήρησαν ένα πιο φυσιολογικό ρυθμό προπονήσεων.

ΤΟ ΘΕΡΙΝΟ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟ ΚΑΙ Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΚΛΗΔΟΝΑ

Η γιορτή του Κλήδονα είναι μια από τις αρχαιότερες εκφράσεις του παραδοσιακού πολιτισμού της ελληνικής υπαίθρου. Κατάγεται από τις τελετουργίες καθαρμού και μαντείας της Αρχαίας Ελλάδας και βασίζεται στην πίστη για τη μαγική δύναμη του λόγου, δηλ. ότι ο λόγος μπορεί να επηρεάσει την εξέλιξη των πραγμάτων:
Στο πλαίσιο μιας τελετουργίας, τα σημαινόμενα του εκφωνούμενου λόγου μπορούν να γίνουν πράξη.
Ειδικότερα, η λέξη κλήδονας μαρτυρείται από την αρχαϊκή εποχή (-8ος -7ος αιώνας), στα έπη του Ομήρου και του Ησιόδου, με τους τύπους κληδών – κληηδών – κλεηδών – κληδόνα, που η αρχική τους σημασία είναι φωνή, φήμη, θεϊκός λόγος, προφητεία.
Για την πίστη στην δύναμη του λόγου και τις συναφείς τελετουργίες σώζονται μαρτυρίες από τους Αρχαίους συγγραφείς, τον Ησίοδο [Έργα και Ημέραι, 763-764], τον Πλούταρχο [Περί Ίσιδος και Οσίριδος, 356 Ε], τον Αιλιανό [Περί ζώων ιδιότητος, 11], τον Δίωνα Χρυσόστομο [Λόγοι, 32, 364 D], ενώ η σχέση του λόγου με τα πράγματα ως φιλοσοφικό (και γλωσσολογικό) πρόβλημα αποτέλεσε αντικείμενο των πλατωνικών διαλόγων.

Ο ΚΛΗΔΟΝΑΣ - ΠΑΝΑΡΧΑΙΟΝ ΕΘΙΜΟΝ - ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ

Ο ΟΜΗΡΟΣ ΤΟΝ ΑΝΑΦΕΡΕΙ. - ΚΑΙ Ο ΑΙΣΧΥΛΟΣ ΕΙΣ ΤΟΝ "ΠΡΟΜΗΘΕΑ ΔΕΣΜΩΤΗ". - ΚΛΗΔΟΝΙΣΜΟΣ ΕΛΕΓΕΤΟ Ο ΔΙΔΟΜΕΝΟΣ ΧΡΗΣΜΟΣ. - ΠΩΣ ΠΡΟΗΛΘΕ ΤΟ ΠΗΔΗΜΑ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ.
Ο κλήδονας είναι πανάρχαιο έθιμο. Το γνωρίζομε από τον Όμηρο ως ένα μέσο μαντικής χαριτωμένο. Μάντευαν από τις τυχαίες φωνές, τους τυχαίους λόγους ορισμένες περιστάσεις. Αυτές οι φωνές είχαν θέση χρησμών. Υπήρχαν μάλιστα, όπως στη γενική μαντική, και μάντεις που λέγονταν κληδονιστές ή κληδονιστικοί, επιτήδειοι να εξηγούν τις μαντείες "από κληδόνων" - φωνών δηλαδή - όπως υπήρχαν και εκείνοι που εξηγούσαν τους οιωνούς, τα ονείρατα κλπ.
Κληδονισμός και σήμερα κλήδονας λέγονταν ο χρησμός που δίδονταν μ' αυτού του είδους την μαντική.
Στον καιρό του Ομήρου πολύ τον μεταχειρίζονταν τον κλήδονα. Τον αναφέρει δυο φορές. Οι ποιητές επίσης τον μεταχειρίζονταν. Ο Αισχύλος στον "Προμηθέα Δεσμώτη", αναφέρει τον κλήδονα με όσα λέγει στο χορό των ωκεανίδων νυμφών:

Τρόπους δε μαντικής εστοίχισα

κάκρινα πρώτος εξ ονειράτων α χρη

ύπαρ γενέσθαι κληδόνας δε δυσηκρίτους

εγνώρισ' αυτοίς...

Θα μπορούσε κανείς πολλά να δώση δείγματα από τ' ανέκδοτα των Αρχαίων κληδονίσματα, αλλ' αυτά είναι αρκετά.
Ο σημερινός κλήδονας είναι πανελλήνιο έθιμο. Στη Θράκη, Μακεδονία, Θεσσαλία, Στερεά, Νησιά, Κρήτη και Πελοπόννησο παντού τελείται το έθιμο με φωτιές και πηδήματα.
Η γιορτή αυτή συμπίπτοντας με το θερινό ηλιοστάσιο είναι λείψανο της λατρείας του ηλίου. Σε πολλά μέρη τη λένε "Τ' Αγιαννιού του λιοτροπιού".
Σ' όλη την Ελλάδα, στο πανελλήνιο, συνηθίζουν να ανάβουν πολυπληθείς πυράς, που πηδούν πάνω τους παιδιά, νέοι, νέες, γέροντες, είτε χορεύουν ψάλλοντας διάφορα τραγούδια. Το πήδημα της φωτιάς προήλθε από τη γνώμη ότι "τα συμβαίνοντα αυτοίς δυσχερή κατακαίεσθαι και ετέροις αγαθοίς επιτυγχάνειν".
Ο Ζωναράς (12ος αι. βυζαντινός χρονογράφος, θεολόγος και νομικός που έζησε στην Κωνσταντινούπολη.) αποκαλεί τις αναπτόμενες φωτιές και τα πηδήματα "έθη Ελληνικά τε και Εθνικά".

ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΚΟΡΝΑΡΟ, η τελευταία βασίλισσα της Κύπρου

Πρόκειται για μια τραγική γυναικεία φιγούρα, ένα πλάσμα που, παρά την αριστοκρατική της καταγωγή, δεν μπόρεσε να έχει τη ζωή της στα χέρια της, παρά μόνο όταν υποτάχτηκε πλήρως. Αλλά τότε, ήταν αργά για την ίδια.

 Η δικαίωση, ήρθε αργότερα και το όνομά της παράμένει μέχρι τις μέρες μας και μνημονεύεται, γεγονός που δεν θα μπορούσαν να φανταστούν οι δυνάστες της.

Γεννήθηκε το 1454 στην Βενετία, κόρη του Μάρκο Κορνάρο, Ιππότη της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και Πατρίκιου της Βενετίας, απόγονος της γνωστής οικογένειας που έδωσε στη Βενετία 4 Δόγηδες, και της Φιορέντζα Κρίσπο, κόρης του Νίκολα Κρίσπο, Κυρίου της Σύρου.

Η οικογένεια Κορνάρο είχε ζαχαρόμυλους στην περιοχή Επισκοπή της Λεμεσού, με αποτέλεσμα να έχει πολλές εμπορικές συναλλαγές με την Κύπρο.

Το 1468, ο βασιλιάς Ιάκωβος Β’, γνωστός και σαν Ιάκωβος ο Μπάσταρδος, ζήτησε την Αικατερίνη σε γάμο. Η επιλογή του βασιλιά ευχαρίστησε τους Βενετούς, αφού έτσι μπορούσαν να αποκτήσουν ιδιαίτερα προνόμια στο νησί. Πριν γίνει ο γάμος, η βενετική κυβέρνηση υιοθέτησε την Αικατερινη, ώστε σε περίπτωση που το ζευγάρι έμενε άτεκνο, να έχει διακιώματα πάνω στο νησί.

Το ζευγάρι παντρεύτηκε στην Βενετία στις 30 Ιουλίου, δι αντιπροσώπου, όταν η Αικατερίνη ήταν μόλις 14 ετών. Ο πραγματικός γάμος έγινε στην Αμμόχωστο τον Νοέμβριο του 1472.

Το 1473 μετά από μια ξαφνική αδιαθεσία, ο Ιάκωβος Β’ πεθαίνει και η Αικατερίνη, σύμφωνα με τη διαθήκη του, ορίζεται αντιβασιλέας του θρόνου.

Την ίδια χρονιά θα φέρει στον κόσμο τον διάδοχο του θρόνου, Ιάκωβο Γ’, που όμως θα πεθάνει μετά από κάποιους μήνες. Έτσι, η Αικατερίνη θα βασιλέψει στην Κύπρο από το 1474 μέχρι το 1489, παρά τις δολοπλοκίες των Κυπρίων.

Όταν δηλώσει τη θέλησή της να παντρευτεί τον Αλφόνσο Β’ της Νάπολης, οι Βενετοί θα αρνηθούν και θα την υποχρεώσουν να φύγει από την Κύπρο. Στις 14 Φεβρουαρίου 1489, θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει την Κύπρο και να πουλήσει τη διοίκηση στους Βενετούς, που ούτως ή άλλως ήλεγχαν το νησί από τη στιγμή που πέθανε ο μικρός Ιάκωβος.

Έφυγε από την Κύπρο μαζί με όλους τους ευγενείς και τις συζύγους τους, ντυμένη στα μαύρα και κλαίγοντας. Έξι ιππότες κρατούσαν τα γκέμια του αλόγου πάνω στο οποίο επέβαινε.

(Οι δύο «περίεργοι» θάνατοι- του συζύγου και του γιού της- με κάνουν να υποπτεύομαι βενετικά «χέρια»).

Μετα την επιστροφή της στην Βενετία, εγκαταστάθηκε στο Άζολο, μια περιοχή στο Βένετο, όπου και έζησε σχεδόν μέχρι τον θάνατό της, στα 1510. Όσο ζούσε, το Άζολο έγινε κέντρο καλλιτεχνικό και λογοτεχνικό. Ο θάνατος την βρήκε στη Βενετία.

Οι όπερες των Φράντς Λέχαρ και Γκαετάνο Ντονιτσέτι είναι εμπνευσμένες από τη ζωή της. Ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα στη Λάρνακα, το Ινστιτούτο Κορνάρο, προάγει μέχρι τις μέρες μας τις τέχνες και τα γράμματα.

Αφήστε το να είναι ο εαυτός του!

«Δεν μπορώ να καταλάβω, γιατί δεν κατάφερες να μπεις στην ποδοσφαιρική ομάδα;”, λέει ο πατέρας. «Η ηλικία σου είναι κατάλληλη κι είσαι αρκετά δυνατός στη μπάλα. Νομίζω ότι θα πάω να μιλήσω στον προπονητή σου!».
 

Ο πατέρας του Ανδρέα φαίνεται να είναι πολύ απογοητευμένος. Η βαθύτερη αιτία, όμως, γι’ αυτό, δεν βρίσκεται στο γεγονός ότι ο γιός του δεν τα κατάφερε να μπει στην ποδοσφαιρική ομάδα. Το πραγματικό του πρόβλημα βρίσκεται στο ότι ο ίδιος πάντα ήθελε να παίξει ποδόσφαιρο αλλά δεν μπορούσε. «Ο γιός μου, όμως θα τα καταφέρει!» Καθησύχαζε τον εαυτό του. Και τώρα βλέπει ότι ο γιός του δεν τα κατάφερε.

Ο πατέρας υποφέρει από έλλειψη αυτοεκτίμησης. Νοιώθει ένα μεγάλο κενό στη ζωή του. Δεν αισθάνεται τόσο σπουδαίος όσο θα ήθελε. Αν όμως ο γιός του τα κατάφερνε να διακριθεί, τότε, σίγουρα, θα αισθανόταν καλύτερα.

Τι συμβαίνει, όμως, με το ίδιο το παιδί; Aυτό έχει τη δική του ζωή να ζήσει. Οι στόχοι του δεν είναι απαραίτητο να ταυτίζονται με όσα ο πατέρας του έχει ονειρευτεί γι’ αυτό. Κι αυτό είναι λιγάκι δυσάρεστο για έναν πατέρα που ενδόμυχα νοιώθει πως δεν αξίζει πάρα πολλά σαν άτομο.

Γονείς!! Εσείς, με χαμηλή αυτοπεποίθηση, μεταφέρετε αυτό το συναίσθημα και στα παιδιά σας με αποτέλεσμα αυτά, σπάνια να μπορούν να διακριθούν και να ξεχωρίσουν.

Μονάχα όταν, εσείς, γονείς, αποδεχτείτε τον εαυτό σας και συμφιλιωθείτε με αυτό που πραγματικά είστε, θα μπορέσετε να πάψετε να στηρίζεστε στα παιδιά σας και να ζητάτε να βρείτε απ’ αυτά την ικανοποίηση που σας λείπει. Έτσι θα κατορθώσετε ν’ αναθρέψετε άτομα σωστά, με πλήρη επίγνωση της πραγματικής τους αξίας.

Μην χρησιμοποιείτε τα παιδιά για να γεμίσετε τα κενά της δικής σας ζωής. Μην γαντζώνεστε πάνω τους για να καλύψετε κάποιες δικές σας ανασφάλειες. Αφήστε τα να είναι αυτά που είναι… ο εαυτός τους!!

Το διάφανο ανθρωπάκι

Πήγαινε καιρός που δεν ήταν στις καλές της. Τις περισσότερες μέρες της βδομάδας τα μάτια της ήταν θλιμμένα. Δεν μπορούσε να εξηγήσει το λόγο… Βαθιά όμως μέσα της τον ήξερε καλά.

Εκείνο το απόγευμα είχε αποφασίσει να μην κάνει τίποτα. Να μείνει σπίτι της και να μην ασχοληθεί με τίποτα. Ούτε βόλτα θα πήγαινε, ούτε στη φίλη της για καφέ, ούτε γυμναστήριο, ούτε σινεμά. Είχε αποφασίσει να μείνει μόνη και ν” ακούσει τη σιωπή της.

Άναψε μερικά κεράκια -λάτρευε τα κεριά!- έβαλε ένα ποτό, πήρε ένα βιβλίο και έκατσε στον καναπέ. Ούτε που άνοιξε το βιβλίο που είχε διαλέξει. Το ποτό έμεινε κι αυτό μόνο του δίπλα της στο τραπεζάκι κι εκείνη βρέθηκε κουλουριασμένη στον καναπέ, αγκαλιά μ” έναν τεράστιο αρκούδο.

Τότε ήταν που εμφανίστηκε αυτό το περίεργο, διάφανο ανθρωπάκι.

-Καλησπέρα! της είπε.

-Ποιος μίλησε; ρώτησε ξαφνιασμένη.

-Εγώ! … Εδώ… πού κοιτάς; επανέλαβε η φωνούλα.

-Πού είσαι, επιτέλους; ρώτησε πάλι εκείνη, κάπως τρομαγμένη.

-Εδώ, πάνω στον αρκούδο σου! Με είδες τώρα;

-Α! Τι είσαι εσύ; θαύμασε απορημένη.

-Ε, καλά… Τώρα θα μου πεις ότι δεν ξέρεις τι είμαι!

-…

-Τι κάνεις τόση ώρα;

-Κλαίω… ψιθύρισε εκείνη ντροπαλά.

-Μήπως τώρα, λοιπόν, ξέρεις τι είμαι; Με αναγνωρίζεις;

-…

-Δάκρυ είμαι, ανόητη, δάκρυ!

-Μα, τα δάκρυα δε μιλάνε… είπε δειλά.

Το δακρυάκι γέλασε και της απάντησε:

-Δε μιλάνε; Τι ανόητη που είσαι! Φυσικά και μιλάνε! Όχι μόνο μιλάνε, αλλά φωνάζουν, παρακαλούν, ζητάνε, χαίρονται, γελάνε, λυπούνται, τρομάζουν, πονούν… Και μάλιστα όλα αυτά τα συναισθήματα τα εκφράζουν πιο ξεκάθαρα από τις λέξεις και πολύ πιο δυνατά, ακόμα κι όταν δεν υπάρχει κανείς να τ” ακούσει. Άκου εκεί, «δε μιλάνε…»!

-Και από μένα τι θες; Μάθημα ήρθες να μου κάνεις; ανέβασε τον τόνο της φωνής της.

-Όχι. Απλά τόσες μέρες με καταπιέζεις και δεν μ” αφήνεις να βγω και να “ρθω να σου μιλήσω.

-Και σαν τι θες να μου πεις; Δεν έχω όρεξη να ακούσω τίποτα. Είχα αποφασίσει να μείνω μόνη μου απόψε…

-Για πρόσεχε πώς μου μιλάς, σε παρακαλώ! Δε φτάνει που βγήκα από μέσα σου για να σε κάνω να νιώσεις καλύτερα, θα με μαλώσεις κι από πάνω; Και στο κάτω κάτω, ξεχνάς από πού προέρχομαι; Αυτά τα, »είχα αποφασίσει να μείνω μόνη μου απόψε» να τα πεις αλλού, όχι σε μένα! είπε το δακρυάκι θυμωμένο και εκείνη κουλουριάστηκε πιο πολύ στον καναπέ της.

Καταλάβαινε πως το διάφανο ανθρωπάκι είχε δίκιο και ότι, μάλλον, δεν θα “πρεπε να διώχνει τον… ουρανοκατέβατο φύλακά της. Έτσι, σταμάτησε να μιλάει και το άφησε να πει το λόγο της επίσκεψής του.

Το άκουγε με προσοχή ενώ κι άλλα διάφανα ανθρωπάκια, αθόρυβα και βουβά, εμφανίστηκαν και χόρευαν μπροστά στα μάτια της. Όσα άκουσε να λέει το δακρυάκι, τα ήξερε πολύ καλά, όμως αρνιόταν να τα παραδεχτεί. Τελειώνοντας όσα είχε να πει το διάφανο ανθρωπάκι κύλησε και τρύπωσε μέσα στην καφετιά γούνα του αρκούδου. Ούτε το ξανάδε ποτέ. Μερικά ακόμα διάφανα ανθρωπάκια κρύφτηκαν μέσα στη γούνα του αρκούδου, άλλα στην πιτζάμα της, άλλα στα μαξιλάρια που στήριζαν το κεφάλι της… Και τότε ένιωσε μια γλυκιά νύστα να την τυλίγει και να βαραίνει τα βλέφαρά της.

Όταν ξύπνησε δεν υπήρχαν πουθενά διάφανα ανθρωπάκια. Δεν ήταν καθόλου σίγουρη αν όλα αυτά συνέβηκαν στην πραγματικότητα ή αν ήταν μόνο ένα όνειρο. Όμως για ένα πράγμα ήταν βέβαιη: ότι τα δάκρυα εκφράζουν όλα τα συναισθήματα πιο ξεκάθαρα από τις λέξεις και πολύ πιο δυνατά, ακόμα κι όταν δεν υπάρχει κανείς να τα ακούσει.

Ζωγραφίζοντας μικρά έργα τέχνης πάνω σε τρόφιμα!

Ο Χασάν Καλέ είναι ένας απίστευτα ταλαντούχος καλλιτέχνης από την Τουρκία που ξεπερνά τα όρια τη Τέχνης δημιουργώντας ασύλληπτα μικρούς πίνακες ζωγραφικής πάνω σε τρόφιμα. Για την ακρίβεια οι καμβάδες του Χασάν περιλαμβάνουν φυστίκια, αμύγδαλα, τσιπς μπανάνας, φασόλια, φλούδες κρεμμυδιού, κριτσίνια, σοκολατάκια και ό,τι άλλο πέσει στην αντίληψή του ότι μπορεί να αποτελέσει εν δυνάμει το νέο του δημιούργημα.

Χρησιμοποιώντας ένα μικρό πινέλο και με μεγάλη προσοχή ο Χασάν επιλέγει τα χρώματα και δημιουργεί τους μικροσκοπικούς πίνακές του, οι οποίοι εντυπωσιάζουν σε κάθε λεπτομέρεια. «Μπορώ να εμπνευστώ από οτιδήποτε υπάρχει στην κουζίνα μου αλλά και να δημιουργήσω πάνω σε μικρές επιφάνειες ό,τι μπορείτε να φανταστείτε. Το παν είναι να προσέχεις τις κινήσεις σου και να βάζεις λίγο χρώμα στο πινέλο.Τα υπόλοιπα είναι θέμα φαντασίας»,επεξηγει ο ίδιος.

Γιατί δεν πρέπει να λέμε ψέματα στα παιδιά;

Οι γονείς θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί ως προς το τι λένε στα παιδιά τους, γιατί ένα και μόνο ψέμα μπορεί να επηρεάσει άμεσα το πόσο ειλικρινή θα είναι τα ίδια στη ζωή τους.

Σύμφωνα με μια έρευνα αμερικανών επιστημόνων, όσο περισσότερα ψέματα ακούει ένα παιδί, τόσο μεγαλύτερες οι πιθανότητες να λένε ψέματα και να εξαπατούν τους άλλους και τα ίδια.

Όπως αναφέρουν ερευνητές από το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, τα παιδιά τείνουν να λένε περισσότερα ψέματα, αν ανακαλύψουν ότι και οι ενήλικες δεν τους λένε την αλήθεια.

Στην έρευνα συμμετείχαν 186 παιδιά ηλικίας από 3 έως 7 ετών, τα οποία κλήθηκαν να συμμετέχουν σε ένα παιχνίδι πειρασμού-αντίστασης.

«Απ’ όσο γνωρίζουμε, αυτό είναι το πρώτο πείραμα που επιβεβαιώνει αυτό που υποψιαζόμασταν: ότι δηλαδή η ειλικρίνεια ενός παιδιού εξαρτάται από τα ψέματα των ενηλίκων» ανέφερε στη MailOnline η καθηγήτρια ψυχολογίας και ανθρώπινης ανάπτυξης Leslie Carver.

«Ακόμη κι αν είναι σκόπιμο ένας ενήλικας να πει κάποιο ψέμα, προκειμένου να καταφέρει ένα παιδί να συνεργαστεί μαζί του μέσω της εξαπάτησης, ή για να το κάνει να ελέγξει τα συναισθήματά του, το πιο πιθανό είναι ότι μακροχρόνια αυτή δεν είναι καθόλου σωστή απόφαση.
Οι ενέργειες των γονέων υποδηλώνουν ότι δεν πιστεύουν πως τα ψέματα μπορούν να επηρεάσουν την ειλικρίνεια των παιδιών τους. Η έρευνά μας όμως καταρρίπτει αυτήν την πεποίθηση. Ακόμη κι ένα μικρό ψεματάκι, μπορεί να έχει δυσάρεστες συνέπειες» είπε ακόμη.

Η αγάπη είναι μόνο μία

Μπορώ να κάνω ένα σωρό πράγματα για να σου εκφράσω, να σου δείξω, να σου αποδείξω, να επιβεβαιώσω ή να υποστηρίξω ότι σ’ αγαπώ, όμως, μόνο ένα πράγμα μπορώ να κάνω με την αγάπη μου, κι αυτό είναι να Σ’ ΑΓΑΠΩ, να ασχολούμαι μαζί σου, να εκδηλώνω τα συναισθήματά μου όπως τα νιώθω. Και το πώς τα αισθάνομαι είναι ο δικός μου τρόπος να σ’ αγαπώ.

Μπορείς να το δεχτείς ή μπορείς να το απορρίψεις, μπορείς να καταλάβεις τι σημαίνει ή μπορείς να το αγνοήσεις παντελώς. Αυτός, όμως, είναι ο τρόπος μου να σ΄αγαπώ· δεν έχω άλλον. 

Ο καθένας έχει έναν μόνο τρόπο ν’ αγαπάει: τον δικό του.
Στο χώρο της ψυχικής υγείας συναντάμε πολλές φορές άτομα που έμαθαν –λανθασμένα και χωρίς να καταλάβουν πώς–, ότι αγάπη είναι να χτυπάς, και καταλήγουν να παντρεύονται κάποιους που τους χτυπούν προκειμένου να αισθανθούν ότι τους αγαπούν (πολλές κακοποιημένες γυναίκες υπήρξαν κακοποιημένες θυγατέρες).
Για αιώνες κακοποιούσαν ή πλήγωναν οι γονείς τα παιδιά τους λέγοντας ότι το κάνουν για το καλό τους: “Εμένα με πονάει περισσότερο που πρέπει να σε δείρω”, λένε συχνά οι γονείς.
Και στα πέντε σου, δεν είσαι σε θέση να κρίνεις αν είναι ή δεν είναι πράγματι έτσι.
Και προσαρμόζεσαι· αλλάζεις συμπεριφορά.
Και εξακολουθείς, πολλές φορές, να τρως ξύλο και να το θεωρείς ωφέλιμο.

Όταν δούλευα με εξαρτημένους, την εποχή που έκανα ειδικότητα στην ψυχιατρική, παρακολουθούσα μια γυναίκα που είχε πατέρα αλκοολικά και παντρεύτηκε με τη σειρά της έναν αλκοολικό άντρα. Τη γνώρισα στην κλινική όπου ο άντρας της ήταν εσωτερικός ασθενής. Επί χρόνια συνόδευε τον σύζυγό της στις ομάδες Ανώνυμων Αλκοολικών στην προσπάθεια να ξεπεράσει τον εθισμό του, από τον οποίο έπασχε για πάνω από δώδεκα χρόνια. Τελικά, εκείνος κατάφερε να απέχει από το αλκοόλ επί είκοσι τέσσερις μήνες. Τότε ήρθε η γυναίκα του για να μου πει ότι, μετά από δεκαέξι χρόνια γάμου, ένιωθε ότι η αποστολή της είχε λήξει η υγεία του συζύγου της είχε αποκατασταθεί… Εγώ, τότε που ήμουν είκοσι επτά χρόνων και νεοδιορισμένος γιατρός, ερμήνευσα ότι, στην πραγματικότητα, αυτό που ήθελε ήταν να θεραπεύσει τον πατέρα της αντικαθιστώντας τη θεραπεία του πατέρα με αυτή του συζύγου. Εκείνη είπε: “Μπορεί, τώρα πάντως δεν με συνδέει τίποτα με τον σύζυγό μου. Υπέφερα πολύ από τον αλκοολισμό του, αλλά έμεινα κοντά του για να μην τον εγκαταλείψω στη μέση της θεραπείας τώρα όμως δεν θέλω να ξέρω τίποτα πια γι’ αυτόν”. Πράγματι, χώρισαν. Ένα χρόνο αργότερα, τελείως τυχαία, κάπου αλλού συναντηθήκαμε με τη γυναίκα αυτή που είχε κάνει μια καινούργια σχέση. Είχε ξαναπαντρευτεί… έναν άντρα επίσης αλκοολικό.
Οι ιστορίες αυτές, που δεν μπορούμε να καταλάβουμε με τη λογική, έχουν να κάνουν με τον τρόπο που κουβαλάει κανείς μέσα του δικά του άλυτα θέματα· με το πώς αντιλαμβάνεται την αγάπη. 

Το Σ’ ΑΓΑΠΩ και ΣΟΥ ΔΕΙΧΝΩ ΟΤΙ Σ’ ΑΓΑΠΩ μπορεί να είναι δύο πράγματα τελείως διαφορετικά για μένα και για σένα.
Και εδώ, όπως και σε όλα τα θέματα, μπορεί να διαφωνήσουμε ριζικά χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο ένας από τους δύο κάνει αναγκαστικά λάθος.
Παραδείγματος χάριν: ξέρω πως η μαμά μου μπορεί να σου δείχνει ότι σ’ αγαπάει με διάφορους τρόπους, όπως όταν είσαι σε καλεί στο σπίτι και φτιάχνει τα φαγητά που σου αρέσουν. Αν λοιπόν, για τη μέρα που σ’ έχει καλέσει, έχει ετοιμάσει δύο ή και τρία από εκείνα τα υπέροχα αραβικά φαγητά που για να τα φτιάξει χρειάστηκε να περάσουν πεντ’-έξι μέρες στην κουζίνα ζυμώνοντας, ξεφλουδίζοντας, τεμαχίζοντας και βράζοντας τα υλικά, αυτό για τη μαμά μου σημαίνει ότι σ’ αγαπάει. Και αν δεν έχεις μάθει να ερμηνεύεις αυτόν τον τρόπος έκφρασης, μπορεί να μην καταλάβεις ότι γι’ αυτήν είναι το ίδιο σαν να λέει σ’ αγαπώ. Αυτό σημαίνει ότι είναι εκδηλωτική; Δεν ξέρω. Σε κάθε περίπτωση, είναι ο ΔΙΚΟΣ ΤΗΣ τρόπος να λέει σ’ αγαπώ. Αν δεν μάθω να διαβάζω το μήνυμα που εκφράζουν έμμεσα αυτές οι κινήσεις, δεν θα μπορέσω ποτέ να αποκωδικοποιήσω το μήνυμα που εκφράζει ο άλλος. (Μια φορά την εβδομάδα, ΟΤΑΝ ΖΥΓΙΖΟΜΑΙ, επιβεβαιώνω πόσο πολύ μ’ αγαπούσε η μαμά μου, και πόσο καλά αποκωδικοποίησα το μήνυμά της!) 

Όταν σ’ αγαπάει κάποιος, σου αφιερώνει ένα μέρος της ζωής, του χρόνου και του ενδιαφέροντός του.
Όταν σ’ αγαπάει κάποιος, οι πράξεις του σου λένε καθαρά πόσο πολύ νοιάζεται για σένα. Μπορεί ν’ αποφασίσω να κάνω κάτι που θέλεις, με τη φαντασίωση ότι θα καταλάβεις πόσο σ’ αγαπώ. Κάποια φορά μπορεί να το κάνω, άλλοτε μπορεί και όχι. Αν και δεν μου αρέσει, μπορεί να σηκωθώ από τα χαράματα της 13ης Δεκεμβρίου, να στολίσω το σπίτι και να ετοιμάσω το πρωινό γεμίζοντας τους τοίχους με αφίσες και το κρεβάτι με δώρα, και για το βράδυ να έχω καλέσει ένα σωρό κόσμο… Ξέροντας πόσο σε συγκινεί, είναι πιθανό κάποια φορά να το δεις να γίνεται, αν έχω διάθεση. Αν, όμως, επιβάλλεται να κάνω το ίδιο κάθε χρόνο, κι εγώ το επαναλαμβάνω μόνο και μόνο για να σ’ ευχαριστήσω… μην έχεις και την απαίτηση να το απολαμβάνω. Γιατί, αν δεν είναι κάτι που κι εγώ θέλω από μόνος μου, ίσως είναι καλύτερο και για τους δυο μας να μη το κάνω καθόλου.
Βέβαια, αν εγώ δεν έχω ποτέ διάθεση να κάνω κάτι τέτοιο, ούτε και τίποτ’ απ’ αυτά που ξέρω ότι σου αρέσουν, τότε κάτι συμβαίνει.
Με τη συμβίωση, θα μπορούσα να μάθω να χαίρομαι με την ψυχική ικανοποίηση που σου προσφέρω, έτσι όπως εσύ το προτιμάς. Και πράγματι, έτσι γίνεται. Αυτό όμως δεν έχει καμία σχέση με ορισμένες απόψεις που λίγο-πολύ δέχονται όλοι, απόψεις που φαίνονται να είναι αντίθετες με αυτό που μόλις είπα, και με τις οποίες, ασφαλώς, δεν συμφωνώ.
Μιλάω συγκεκριμένα για τις θυσίες στην αγάπη.
Μερικές φορές ο κόσμος θέλει να με πείσει ότι πέρα από την ιδέα τού να είναι κανείς ευτυχισμένος, σημαντικές σχέσεις είναι εκείνες όπου ο ένας είναι ικανός να θυσιάζεται για τον άλλον. Η αλήθεια είναι πως εγώ δεν πιστεύω ότι η αγάπη είναι χώρος θυσίας. Δεν πιστεύω ότι όταν θυσιάζεται κανείς για τον άλλον, αυτό αποτελεί εγγύηση αγάπης, και ακόμη λιγότερο, ότι η θυσία αποδεικνύει την αγάπη μου για τον άλλο. 

Η αγάπη είναι ένα συναίσθημα που εγγυάται την ικανότητα να χαιρόμαστε πράγματα μαζί, κι όχι ένα μέτρο για το πόσο είμαι διατεθειμένος να υποφέρω για σένα, ή πόσο είμαι έτοιμος να απαρνηθώ τον ίδιο μου τον εαυτό.
Σε κάθε περίπτωση, το μέτρο της αγάπης μας δεν το καθορίζει ο πόνος που μπορεί να μοιραστούμε – έστω κι αν αυτό αποτελεί μέρος της ζωής. Η αγάπη μας μετριέται και δυναμώνει ανάλογα με το πόσο ικανοί είμαστε να περπατάμε μαζί σ’ αυτόν τον δρόμο, να απολαμβάνουμε κάθε βήμα όσο γίνεται περισσότερο, και να αυξάνουμε την ικανότητα μας να χαιρόμαστε ακριβώς αυτό: το ότι είμαστε μαζί.

…Ένας πανάρχαιος μύθος των ινδιάνων Σου λέει πως ήρθαν κάποτε στη σκηνή του γέρου μάγου της φυλής, πιασμένοι χέρι χέρι, ο Άγριος Ταύρος, ο πιο γενναίος και τιμημένος νέος πολεμιστής, και το Ψηλό Σύννεφο, η κόρη του αρχηγού, μία από τις ωραιότερες γυναίκες της φυλής.
“Αγαπιόμαστε” αρχίζει ο νέος.
“Και θα παντρευτούμε” λέει εκείνη.
“Και αγαπιόμαστε τόσο που φοβόμαστε…”
“Θα θέλαμε κάποιο μαγικό, ένα χαϊμαλί, ένα φυλαχτό…”
“Κάτι που θα μας εγγυάται ότι θα είμαστε για πάντα μαζί.”
“Που θα μας εξασφαλίσει ότι θα είμαστε ο ένας στο πλευρό του άλλου ώσπου να συναντήσουμε τον Μανιτού, την ημέρα του θανάτου.”
“Σε παρακαλόυμε” ικετεύουν, “πες μας τι μπορούμε να κάνουμε…”
Ο μάγος τούς κοιτάζει και συγκινείται που βλέπει τόσο νέους, τόσο ερωτευμένους, να λαχταρούν τόσο μια του λέξη.
“Υπάρχει κάτι…” λέει τελικά ο σοφός μάγος μετά από αρκετή ώρα. “Αλλά  δεν ξέρω… είναι ένα έργο πολύ δύσκολο και απαιτεί θυσίες.”
“Δεν μας πειράζει” λένε κι οι δύο.
“Ό,τι και να’ ναι” επιβεβαιώνει ο Άγριος Ταύρος.
“Ωραία” λέει ο μάγος. “Ψηλό Σύννεφο, βλέπεις το βουνό που είναι βόρεια από το χωριό μας; Πρέπει να ανέβεις μόνη σου, χωρίς τίποτε άλλο εκτός από ένα δίχτυ και τα χέρια σου και να κυνηγήσεις το πιο όμορφο και δυνατό γεράκι του βουνού. Αν το πιάσεις, πρέπει να το φέρεις εδώ ζωντανό την τρίτη μέρα μετά την πανσέληνο. Κατάλαβες;”
Η νεαρή κοπέλα συγγατανεύει σιωπηλά.
“Κι εσύ, Άγριε Ταύρε” συνεχίζει ο μάγος, “πρέπει να ανέβεις το βουνό του κεραυνού, κι όταν φτάσεις στην κορυφή να βρεις τον πιο άγριο απ’ όλους τους αετούς, και με τα χέρια σου μόνο κι ένα δίχτυ να τον πιάσεις χωρίς να το τραυματίσεις και να τον φέρεις μπροστά μου, ζωντανό, την ίδια μέρα που θα έρθει και το Ψηλό Σύννεφο… Πηγαίνετε τώρα.”
Οι δύο νέοι κοιτάζονται με τρυφερότητα, κι ύστερα από ένα φευγαλέο χαμόγελο φεύγουν για να εκπληρώσουν την αποστολή που τους ανατέθηκε. Εκείνη πάει προς το βορρά, εκείνος προς το νότο…
Την καθορισμένη ημέρα, μπροστά στη σκηνή του μάγου, περιμένουν οι δύο νέοι, ο καθένας με μια πάνινη τσάντα που περιέχει το πουλί που τους ζητήθηκε.
Ο μάγος τούς λέει να βγάλουν τα πουλιά από τις τσάντες με μεγάλη προσοχή. Οι νέοι κάνουν αυτό που τους λέει, και παρουσιάζουν στον γέρο για να τα εγκρίνει τα πουλιά που έπιασαν. Είναι πανέμορφα· χωρίς αμφιβολία, τα καλύτερα του είδους τους.
“Πετούσαν ψηλά;” ρωτάει ο μάγος.
“Ναι, βέβαια. Κι εμείς, όπως μας ζητήσατε… Και τώρα;” ρωτάει ο νέος. “Θα τα σκοτώσουμε και θα πιούμε την τιμή από το αίμα τους;”
“Όχι” λέει ο γέρος.
“Να τα μαγειρέψουμε και να φάμε τη γενναιότητα από το κρέας τους;” προτείνει η νεαρή.
“Όχι” ξαναλέει ο γέρος. “Κάντε ό,τι σας λέω. Πάρτε τα πουλιά και δέστε τα μεταξύ τους από τα πόδια μ’ αυτές τις δερμάτινες λωρίδες… Αφού τα δέσετε, αφήστε τα να φύγουν· να πετάξουν ελεύθερα.”
Ο πολεμιστής και η νεαρή κοπέλα κάνουν ό,τι ακριβώς τους έχει πει ο μάγος, και στο τέλος ελευθερώνουν τα πουλιά.
Ο αετός και το γεράκι προσπαθούν να πετάξουν, αλλά το μόνο που καταφέρνουν είναι να στριφογυρίζουν και να ξαναπέφτουν κάτω. Σε λίγα λεπτά, εκνευρισμένα που δεν καταφέρνουν να πετάξουν, τα πουλιά επιτίθενται με τσιμπήματα το ένα εναντίον του άλλου μέχρι που πληγώνονται.
“Αυτό είναι το μαγικό. Μην ξεχάσετε ποτέ αυτό που είδατε σήμερα. Τώρα, είστε κι εσείς ένας αετός κι ένα γεράκι. Αν δεθείτε ο ένας με τον άλλο, ακόμη κι αν το κάνετε από αγάπη, όχι μόνο θα σέρνεστε στη ζωή σας, αλλά επιπλέον, αργά ή γρήγορα, θα αρχίσετε να πληγώνετε ο ένας τον άλλον. Αν θέλετε η αγάπη σας να κρατήσει για πάντα, να πετάτε μαζί, αλλά ποτέ δεμένοι.”
_______
Χόρχε Μπουκάι

Πόλις, πολιτική, νόμος, ισονομία, ελευθερία, ομόνοια

Οι Έλληνες «ανακάλυψαν» ή «επινόησαν» όχι μόνο την πόλη-κράτος, αλλά επίσης και την πολιτική με την καθαυτό έννοια, δηλαδή ως συλλογικό τρόπο απόφασης διενεργούμενο δημόσια κατόπιν συζήτησης μπροστά και μεταξύ ψηφοφόρων που θεωρούνται ίσοι τόσο θεωρητικά όσο και στην πράξη, δηλαδή στην ενεργό συμμετοχή στην άσκηση της εξουσίας.

Για τους Έλληνες ο χώρος της πολιτικής τοποθετείται κεντρικά. Τα δημόσια ζητήματα τίθενται ες μέσον ή εν μέσωι, κυριολεκτικά και μεταφορικά στην καρδιά της κοινότητας, σαν ένα βραβείο που πρέπει να διεκδικηθεί. Η κοινότητα με τη σειρά της συγκροτείται αυστηρά ως ένας...
πολιτικός οργανισμός ενεργά συμμετεχόντων και ανταγωνιστικών πολιτών. Κατά τον Σιμωνίδη (=Πλούτ., Ει πρεσβυτέρωι πολιτευτέον 784Β) η πόλη διδάσκει τον άνδρα να είναι πολίτης. Η αρχαία ελληνική λέξη πολιτεία δε σήμαινε μόνο το πολίτευμα, αλλά και την ιδιότητα του πολίτη. Αφού οι πολίτες ήταν η πόλη, η πολιτεία έφτασε να σημαίνει ενεργή συμμετοχή στη ζωή της πόλης και όχι μόνο την παθητική κατοχή πολιτικών δικαιωμάτων, καθώς και την ίδια τη ζωή και ψυχή της πόλης (και οι δύο μεταφορές χρησιμοποιήθηκαν στην αρχαιότητα).

Από οικονομική και πολιτιστική άποψη η ιδιωτική σφαίρα του οίκου μπορεί να απεικονίζεται ως θηλυκός παρά ως αρσενικός χώρος και να γίνεται αντιληπτός ως το αντίθετο της πόλης, παρά ως το βασικό της συστατικό. Εντούτοις, για πιο σημαντικά πολιτικά ζητήματα ο οίκος και η πόλη θεωρούνταν αξεδιάλυτα συνυφασμένοι και συμπληρωματικοί. Για παράδειγμα ο γάμος ήταν καθαυτός μια καθαρά ιδιωτική συμφωνία ανάμεσα σε δύο οίκους. Εντούτοις στο γάμο ανάμεσα σε δύο οίκους πολιτών στηριζόταν η αναπαραγωγή και η συνέχεια της κοινωνικής θέσης του πολίτη. Έτσι η νομοθεσία προχώρησε στο να θέσει περιορισμούς στα όρια της νομιμότητας των τέκνων και της κληρονομιάς. Ο νόμος του 451/50, που επαναβεβαιώθηκε και ενισχύθηκε μετά το 403 είναι το κλασικό παράδειγμα αυτής της παρεμβατικής πολιτικής του κράτους στην ιδιωτική ζωή. Ο νόμος προέβλεπε ότι Αθηναίοι πολίτες μπορούσαν να γίνουν μόνο οι καρποί της ένωσης Αθηναίων με Αθηναίες. Ανάμεσα σε άλλες συνέπειες αυτός ο νόμος μείωσε αποτελεσματικά τους διακρατικούς γάμους, που αποτελούσαν παραδοσιακή στρατηγική συμμαχιών για τους Αθηναίους αριστοκράτες.

Η πόλη μπορεί να περιγραφεί ως μια εγγενώς εξισωτική πολιτική κοινότητα. Ως το 500 π.Χ. αυτό το ιδανικό της ισότητας στο πλαίσιο της πόλης είχε γεννήσει την έννοια της ισονομίας: μια ακριβής, μαθηματικά ίση διανομή της τιμής (=αξιώματα, κοινωνική θέση, κύρος) ανάμεσα σ’ αυτούς που θεωρούνται ίσοι, μια ακριβή ισότητα μεταχείρισης για όλους τους πολίτες υπό την προστασία των νόμων. Στην ελληνική πολιτική σκέψη και θεωρία η κυριαρχία των νόμων ή του Νόμου θεωρούνταν δεδομένη στο πλαίσιο της πόλης. Μετά την απαρχή καταγραφής των νόμων από τον 7ο αιώνα κ.εξ., άρχισε να γίνεται διάκριση ανάμεσα στους άγραφους, αναλλοίωτους νόμους (κυρίως θρησκευτικής φύσης και γι’ αυτό πιο δεσμευτικούς) και τους γραπτούς, ανοιχτούς στην μεταβολή νόμους. Ωστόσο, αν και ήταν άνθρωποι αυτοί που έκαναν τους γραπτούς νόμους, εντούτοις και αυτοί οι νόμοι θεωρούνταν κατά κάποιο τρόπο πέρα και πάνω από τους καθημερινούς εκτελεστές τους.

Μαζί με την ισότητα εξίσου θεμελιώδης για την ελληνική αντίληψη της πολιτικής ήταν και η έννοια της ελευθερίας. Ελευθερία και ισότητα των πολιτών ήταν τα κύρια ζητούμενα. Η ελευθερία των πολιτών αντιτίθεται στη σκλαβιά των δούλων και ένα πλήθος αρχαίων κειμένων κάνουν ξεκάθαρο ότι η ελληνική αντίληψη της ελευθερίας εξαρτιόταν ουσιαστικά από την αντινομία της δουλείας. Για τον Έλληνα το να είναι κανείς ελεύθερος σήμαινε όχι μόνο το να μην είναι κανείς δούλος, αλλά και να μην συμπεριφέρεται ως δούλος. H απώλεια του αυτοελέγχου θεωρούνταν ότι οδηγούσε σε παράβαση των κοινοτικά προσδιορισμένων κανόνων συμπεριφοράς, μια παρέκκλιση που αν συνοδευόταν από βία, τιμωρούνταν ως ύβρις, το ύπατο πολιτικό έγκλημα.

Ο διαρκής φόβος των Ελλήνων για την στάση (διχόνοια) οδηγεί στο διαρκές αίτημα για ομόνοια, η οποία πρέπει να νοηθεί όχι μόνο ως υποταγή της μειοψηφίας στην πλειοψηφία ή απλώς συναίνεση, αλλά κυριολεκτικά απαιτεί απόλυτη σύμπνοια ανάμεσα στους δρώντες πολίτες. Η στάση είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος που απειλεί το σώμα των Ελλήνων πολιτών, όταν συνέρχονται με σκοπό να αποφασίσουν ες μέσον. Στη δημιουργία στάσης θεωρείται ότι συμβάλλουν χαρισματικές προσωπικότητες που επιζητούν μεγαλύτερη τιμή από ό,τι δικαιούνται με βάση την ισονομία. Η Αθήνα βρήκε τον τρόπο να διοχετεύσει σε επωφελείς κοινωνικά κατευθύνσεις (χορηγίες, ευεργεσίες προς την πόλη) ή να καταπιέσει τον αγώνα ανάμεσα στους αριστοκράτες για τιμή (λ.χ, οι νόμοι του Σόλωνα για το κόστος των ταφικών τελετών).

Οι γυναίκες πάσχουν από το "χάσμα αυτοπεποίθησης"

Διατυπωμένο πρόσφατα, ως “χάσμα αυτοπεποίθησης”, χαρακτηρίζει πολλές γυναίκες. Στους άνδρες ισχύει το ίδιο; Και τι συμβαίνει, άραγε μες στο μυαλό ενός άντρα και μίας γυναίκας; Σύμφωνα με ειδικούς οι γυναίκες χαρακτηρίζονται από “χάσμα αυτοπεποίθησης”. Σε μία προσπάθεια να εξηγήσουν γιατί οι γυναίκες ακόμη και σήμερα εξακολουθούν να μην έχουν υψηλές βλέψεις, έχοντας χαμηλή αυτοπεποίθηση για τον εαυτό τους.

Η έρευνα δεν αποκλείει και τους άνδρες, καθώς δεν είναι λίγες οι φορές που κι εκείνοι βιώνουν αυτά τα ενοχλητικά “κενά” αυτοπεποίθησης. Η διαφορά, κατά τους ειδικούς όμως, είναι ότι δεν επιτρέπουν η ανασφάλειά τους να σταθεί εμπόδιο στην πορεία τους. Άλλωστε, το ανδρικό φύλο αρκείται στην επίτευξη έστω ενός στόχου, για να νιώσει καλά με τον εαυτό του. Το να κάνουν μάλιστα, οι άνδρες μόνοι τους πράγματα, τους εξασφαλίζει δύναμη και ικανότητα.

Τι συμβαίνει όμως, με την γυναικεία αυτοπεποίθηση; Γιατί υπάρχουν στιγμές που φτάνει στα τάρταρα; Η εντύπωση που έχει μία γυναίκα για τον εαυτό της καθορίζεται μέσα από τα συναισθήματα που βιώνει και την ποιότητα των σχέσεων της. Η εξωτερική εμφάνιση απασχολεί πολύ το γυναικείο μυαλό, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να αποδεχτεί εύκολα κάποιες φυσικές αλλαγές που επέρχονται με το πέρασμα του χρόνου.
Εάν μία γυναίκα δεχτεί μία φιλοφρόνηση από έναν άνδρα ή μία φίλη της, η πιο συνηθισμένη φράση που προκύπτει αβίαστα είναι να πει: “Σήμερα, έχω τα χάλια μου”. Και αυτό αποτελεί ένα από τα κλασικά συμπτώματα του “χάσματος αυτοπεποίθησης”. Σύμφωνα με τις δύο δημοσιογράφους, ως καταλυτικός παράγοντας στην αυτοπεποίθηση των γυναικών λειτουργεί η τελειομανία. Αποκαλούμενη ως γυναικεία “πάθηση”, φαίνεται πως πλήττει όλους τους τομείς, όπως την δουλειά, την εμφάνιση, την οικογένεια.

Μήπως το χάσμα επηρεάζεται από τον τρόπο ανατροφής;
Σύμφωνα με πολλούς ψυχολόγους, τα παιδικά βιβλία, τα τραγούδια, τα κινούμενα σχέδια διαιωνίζουν στερεότυπα που συχνά, αναδεικνύουν την θλιμμένη κοπέλα, την ατημέλητη νοικοκυρά ή την απροστάτευτη και αβοήθητη γιαγιά. Συχνά, αυτά τα πρότυπα καλλιεργούν πεσιμιστικές αντιλήψεις στο μυαλό ενός μικρού κοριτσιού, που συνεχίζονται μέχρι την ενηλικίωση.
Τα αγόρια μιλούν για πράγματα και δραστηριότητες που ενισχύουν από μικρή ηλικία, τον τρόπο που σκέφτονται και αισθάνονται για τον εαυτό τους. “Φουσκώνουν” από υπερηφάνεια, μιλώντας για αθλήματα, μηχανές και γυναικείες κατακτήσεις. Το γεγονός ότι το ανδρικό μυαλό δεν σκέφτεται τόσο περίπλοκα όσο το γυναικείο δίνει πόντους αυτοπεποίθησης.

Τι γίνεται πέρα από τα κενά αυτοπεποίθησης ανάμεσα στα δύο φύλα;
Ψάχνοντας ένα σημείο σύγκλισης και διασταύρωσης των δύο φύλων, οι διαφορές ξεκινούν από τα πρώτα κιόλας, παιδικά παιχνίδια. Οι προτιμήσεις των κοριτσιών για κούκλες, φουσκωτά ζωάκια και παιχνίδια με πρόσωπο, δημιουργεί μία ισχυρή αντίθεση με εκείνες των αγοριών για τουβλάκια ή οτιδήποτε μπορούν να χειριστούν με τα χέρια.
Τα αγόρια στη συνέχεια, γίνονται συνήθως μαθηματικά μυαλά, επιλύουν προβλήματα, παζλ, έχουν δεξιότητες όρασης και πολύ καλή αίσθηση του χώρου. Αυτό συμβαίνει γιατί αναπτύσσουν πιο γρήγορα από τα κορίτσια, το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου. Τα κορίτσια από την άλλη, αναπτύσσουν ταχύτερα το δεξί ημισφαίριο και αυτό συνδέεται με την ομιλία, το λεξιλόγιο, την ικανότητα ανάγνωσης και την καλύτερη μνήμη.
Μάλιστα, η διαδικασία λήψης αποφάσεων γίνεται με πολύ ιδιαίτερο τρόπο στον ανδρικό και γυναικείο εγκέφαλο. Όταν ζητηθεί από τις γυναίκες να πάρουν μία απόφαση, ο εγκέφαλος ξεκινάει να λειτουργεί πολύ έντονα και στα δύο ημισφαίρια, σαν μία νοητή οριζόντια γραμμή που τρέχει και αδυνατεί να καταλήξει γρήγορα σε μία λύση. Οι άνδρες επεξεργάζονται τα δεδομένα που τους δίνονται μόνο στο αριστερό ημισφαίριο, καταλήγοντας γρήγορα σε μία απόφαση. Οι άνδρες άλλωστε, τείνουν να λειτουργούν περισσότερο με την λογική, ενώ οι γυναίκες είναι πιο διαισθητικές και κινούνται με βάση το συναίσθημα. Η ένταση των γυναικείων συναισθημάτων είναι τόσο δυνατή που πολλοί άντρες έχουν την αίσθηση ότι τα συναισθήματά τους αλλάζουν ραγδαία.

Για μία γυναίκα, τα πράγματα θα είναι πάντοτε πιο πολυσύνθετα και περίπλοκα απ’ ότι είναι στην πραγματικότητα. Το γυναικείο μυαλό συλλέγει, επεξεργάζεται, διασταυρώνει ή ακυρώνει δεδομένα, προκαλώντας μία συναισθηματική σύγχυση ή το λεγόμενο "χάσμα αυτοπεποίθησης". Για έναν άνδρα, όλα θα είναι πάντοτε πιο απλά. Και το κενό ανάμεσα στα δύο φύλα όλο και θα γίνεται πιο μεγάλο.

Μάθετε τι είναι το «ηλιακό φτέρνισμα»

 Σας έχει τύχει ποτέ να είστε σε κάποιο σκοτεινό μέρος και μόλις βγείτε στο φως της ημέρας, εντελώς ξαφνικά κι από το πουθενά, να αρχίσετε να φτερνίζεστε ανεξέλεγκτα;

Αν απαντήσατε «ναι», τότε μάλλον ανήκετε κι εσείς στο 20-35% του ανθρώπινου πληθυσμού που πέφτουν θύματα του «ηλιακού φτερνίσματος».

Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Πώς λειτουργεί; Από τι ενεργοποιείται;

Οι επιστήμονες άρχισαν να κατανοούν αυτό το φαινόμενο μόλις τα τελευταία χρόνια.

Όπως αναφέρει πρόσφατο άρθρο στην ιστοσελίδα Today I Found Out, ο μεγάλος έλληνας φιλόσοφος Αριστοτέλης το 350 π.Χ. είχε αναρωτηθεί «γιατί η ζέστη του Ήλιου προκαλεί σε κάποιους φτέρνισμα».

Αυτή ήταν και η πρώτη καταγεγραμμένη απόδειξη ύπαρξης αυτού του φαινομένου (photic sneeze reflex).

Ο Αριστοτέλης υπέθετε ότι η ζέστη του ήλιου προκαλούσε υγρασία και εφίδρωση στο εσωτερικό της μύτης και της στοματικής κοιλότητας. Προκειμένου να απαλλαγεί κανείς από αυτή την υγρασία, έπρεπε να φτερνιστεί.

Το 17ο αιώνα με το ερώτημα των «ηλιακών φτερνισμάτων» καταπιάστηκε και ο φιλόσοφος κι επιστήμονας Φράνσις Μπέικον. Ο ίδιος απέδειξε ότι η θεωρία του Αριστοτέλη ήταν λανθασμένη, κοιτώντας προς την κατεύθυνση του ήλιου με τα μάτια του κλειστά. Η πράξη του αυτή δεν προκαλούσε φτέρνισμα. Αντίθετα, παρατήρησε ότι αν κοιτούσε κανείς τον ήλιο τα μάτια του δάκρυζαν, στη συνέχεια τα δάκρυα εισέρχονταν στη μύτη και έτσι προκαλούνταν το φτέρνισμα.

Αργότερα, επιστήμονες υποστήριξαν πως και αυτή η θεωρία ήταν λανθασμένη, απλά και μόνο επειδή το φτέρνισμα συμβαίνει πολύ σύντομα μετά την έκθεση στο ηλιακό φως. Για να δημιουργηθούν δάκρυα στα μάτια χρειάζεται να περάσει λίγος χρόνος.

Για τα επόμενα 350 χρόνια το φαινόμενο αυτό δε μελετήθηκε πολύ από τους ειδικούς.

Μέχρι το 1964, όταν μια μελέτη προσπάθησε να ρίξει περισσότερο φως στο τι συμβαίνει, υποστηρίζοντας ότι το «ηλιακό φτέρνισμα» ήταν στην ουσία ένα γενετικό γνώρισμα.

Η μελέτη έδειξε επίσης ότι το χαρακτηριστικό αυτό ήταν αυτοσωματικό-κυρίαρχο (autosomal-dominant), που σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχει μόνο ένα γονίδιο για να «εκφραστεί». Αν το έχει ο ένας γονιός, τότε υπάρχουν 50% πιθανότητες να το έχουν και τα παιδιά του.

Μία μελέτη του 2010, σύμφωνα με το newsbeast, από τον καθηγητή του πανεπιστημίου της Ζυρίχης, Nicholas Langer, προσπάθησε να ανακαλύψει ποιες εγκεφαλικές δραστηριότητες κρύβονται πίσω από τα «ηλιακά φτερνίσματα».

Ο ίδιος κατέληξε στο εξής συμπέρασμα: «Το ‘photic sneeze reflex’δεν είναι ένα κλασικό αντανακλαστικό που συμβαίνει μόνο σε επίπεδο στελέχους ή νωτιαίου μυελού. Φαίνεται ότι σε αυτό συμμετέχουν κι άλλες περιοχές του φλοιού του εγκεφάλου».

Λαμβάνοντας υπόψη όσα έβλεπε σε ηλεκτροεγκεφαλογραφήματα ο Dr Langer κατέληξε σε δύο πιθανές θεωρίες.

Η πρώτη ήταν ότι το οπτικό σύστημα του εγκεφάλου είναι απλά πιο ευαίσθητο στα «ηλιακά φτερνίσματα». Η υπερδιέγερση του φωτός προκαλεί μια απόκριση «πανικού» σε άλλα μέρη του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένου του σωματοαισθητηριακού συστήματος που ελέγχει το φτέρνισμα.

Σύμφωνα με την άλλη θεωρία, το «ηλιακό φτέρνισμα» προκαλείται από μια ερεθισμένη μύτη. Το τρίδυμο νεύρο -που είναι υπεύθυνο για συγκεκριμένες ευαισθησίες του προσώπου και του κινητικού ελέγχου- αισθάνεται κάποιον ερεθισμό. Το τρίδυμο αυτό νεύρο βρίσκεται κοντά στο οπτικό νεύρο, το οποίο στέλνει οπτικές πληροφορίες από τον αμφιβληστροειδή προς τον εγκέφαλο. Έτσι, όταν μια ξαφνική έκρηξη φωτός γεμίσει τον αμφιβληστροειδή και το οπτικό νεύρο στείλει σήμα στον εγκέφαλο για να περιορίσει την κόρη, το σήμα θα μπορούσε, θεωρητικά, να γίνεται αισθητό από το τρίδυμο νεύρο και να εκληφθεί λανθασμένα από τον εγκέφαλο το «μήνυμα» ότι έχει ερεθιστεί η μύτη με αποτέλεσμα να προκύψει το φτέρνισμα.

Τι δεν γνωρίζουμε για το Σύμπαν

Εν οίδα, ότι ουδέν οίδα είπε ο Σωκράτης. Και πόσο δίκιο είχε! Έπειτα από μερικές χιλιάδες χρόνια εξέλιξης, θα θεωρούσε κάποιος πως αυτή η δήλωση – πέρα από την φιλοσοφική της έννοια – θα ήταν πια παρωχημένη. Όμως, όσα περισσότερα ανακαλύπτουμε, όσα περισσότερα καταφέρνουμε να αποκρυπτογραφήσουμε από τον κόσμο γύρω μας, τόσο πιο πολύ κατανοούμε πως αυτή η δήλωση δεν θα μπορούσε να είναι πιο επίκαιρη. Το μυαλό μας, αυτό το καταπληκτικό όργανο και εργαλείο, όντας πάντα σε εγρήγορση, θέλοντας πάντα να επιλύει προβλήματα, με κάθε νέα ανακάλυψη δημιουργεί πληθώρα νέων προβλημάτων και “γυρίζει τα μανίκια του”, έτοιμο να βουτήξει στον ωκεανό του αγνώστου

Πρόσφατα έκανα κάποιες ενδιαφέρουσες συζητήσεις. Επικρατεί ένα μπέρδεμα σχετικά με την αγάπη για την επιστήμη – που μοιάζει με αυτήν του προέδρου Ομπάμα όταν παρουσιάζει μια τηλεοπτική επιστημονική σειρά και η οποία έχει ωραία εφέ αλλά είναι απλοϊκή. Είναι θετική, αξιέπαινη και απόλυτα λογική. Αλλά εγώ νιώθω λίγο περίεργα. Βλέπετε, είναι πολύ εύκολο να επικεντρωθούμε σε αυτά που ξέρουμε. Για εμένα όμως, το θαύμα του Σύμπαντος, το δέος, δεν υπερβαίνει ποτέ αυτό που νιώθουμε όταν συλλογιζόμαστε αυτά που δεν ξέρουμε.

Είναι αλήθεια πως όταν αναλογιζόμαστε τον απειροελάχιστο χρόνο που το είδος μας βρίσκεται στη Γη σε σχέση με τα δισεκατομμύρια χρόνια που προηγήθηκαν και τα δισεκατομμύρια που έπονται, είμαστε πολύ μικροί. Ή, αν συλλογιστούμε τα δισεκατομμύρια τρισεκατομμυρίων άλλων κόσμων που πρέπει να υπάρχουν στο ορατό Σύμπαν, μπορούμε να καταλάβουμε πόσο ελάχιστη είναι η ύπαρξή μας. Για εμένα όμως, τίποτα δε συγκρίνεται με την προοπτική, το σοκ ή τον ενθουσιασμό από την υπενθύμιση αυτών που δεν ξέρουμε.
Δεν γνωρίζουμε γιατί υπάρχει το Σύμπαν: Αυτό είναι άδικο και υπάρχει αμφισβήτηση για το ότι το Σύμπαν ξέρει τι κάνει. Όμως, από την άποψη της φυσικής, αν και υπάρχουν κάποια πολύ ελκυστικά και υποσχόμενα πλαίσια τα οποία αρχίζουν να απαντούν στην ερώτηση, η αλήθεια είναι πως δεν είμαστε σίγουροι ποιο είναι σωστό. Μπορεί να είναι αυτό που λέει πως το Σύμπαν εμφανίστηκε από ένα ασταθές “τίποτα”. Το πιο άδειο κενό που έχει την τάση να δημιουργεί ύλη και ενέργεια σε αναλογίες που πάντα ισορροπούν στο μηδέν. Επιπλέον, αυτό μπορεί να μην είναι το μοναδικό Σύμπαν, αλλά κομμάτι του πολυσύμπαντος που απαριθμεί 10^10^16 πραγματικότητες. Ένα μεγάλο μέρος του προβλήματος όμως είναι πως ακόμα περιμένουμε για τη νέα γενιά κοσμικών μετρήσεων για να βελτιώσουμε τα μοντέλα και ακόμα περιμένουμε τις θεωρίες οι οποίες θα παρέχουν πιο ελέγξιμες υποθέσεις και όχι απλά μαθηματική κομψότητα. Δεν ξέρουμε λοιπόν γιατί υπάρχουν όλα γύρω μας.

Δεν γνωρίζουμε τι είναι η σκοτεινή ύλη ή σκοτεινή ενέργεια: Αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα. Η φυσιολογική ύλη, τα υλικά από τα οποία αποτελούμαστε εσείς, εγώ, οι πλανήτες, τα άστρα κλπ. αποτελούν περίπου το 4,9% του συνόλου της ύλης και της ενέργειας του σύμπαντος. 26,8% της ύλης είναι “σκοτεινή”. Ξέρουμε ότι υπάρχει επειδή σε κοσμική κλίμακα τα πάντα κινούνται πιο γρήγορα απ’ όσο θα έπρεπε κι επειδή οι γαλαξίες ταξιδεύουν στο διάστημα με τρόπο που συνάδει με την ύπαρξη τεράστιων ποσοτήτων υλικού που ασκεί βαρυτικές δυνάμεις και που δεν έχει τη μορφή άστρων ή πλανητών, αλλά παραμένει σε συγκεχυμένη μορφή αόρατων και απίστευτα αντικοινωνικών σωματιδίων. Δεν έχουμε την παραμικρή ιδέα τι είδους σωματίδια είναι αυτά. Αυτό δεν είναι καλό, αλλά η σκοτεινή ενέργεια είναι χειρότερη. Κάτι επιταχύνει την επέκταση του σύμπαντος. Αυτό δεν γινόταν παλιά. Πέντε με έξι δισεκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, αυτή η επέκταση μειωνόταν, αλλά ξαφνικά κάτι άρχισε να αντιτίθεται σε αυτό, κάποιο άλλο αόρατο συστατικό, ίσως ένα είδος πυκνής ενέργειας κενού η οποία γεμίζει τον χώρο, καθώς το σύμπαν μεγαλώνει. Τι ακριβώς όμως είναι; Δεν γνωρίζουμε. Έχουμε όμως πολλές θεωρίες. Είναι καλό να έχουμε θεωρίες για το 68,3% του σύμπαντος.

Δεν γνωρίζουμε αν υπάρχει ζωή κάπου αλλού: Αυτό μου αρέσει πολύ. Είμαστε ευφυή όντα σε έναν πλανήτη που σφύζει από ζωή (ίσως όχι τόση όση θα μπορούσε να έχει), η οποία απασχολείται με το να αλλάζει το φυσικό της περιβάλλον για τον περισσότερο χρόνο από τα τελευταία πέντε δισεκατομμύρια χρόνια. Και τώρα είμαστε σίγουροι πως υπάρχουν πολλοί πλανήτες εκεί έξω και πως πολλοί από αυτούς μπορούν να υποστηρίξουν ζωή. Όμως ακόμα δεν ξέρουμε αν είμαστε μόνοι ή όχι. Αυτό είναι σοβαρό πρόβλημα. Μη με παρεξηγήσετε, είναι ένα καλό πρόβλημα, ένα από τα καλύτερα. Ακόμα και όταν ο πρόεδρος των Η.Π.Α. παρουσίασε μια τηλεοπτική επιστημονική εκπομπή η οποία αναφέρει το ερώτημα αν υπάρχει αλλού ζωή στο σύμπαν, αυτό δεν σημαίνει πως οι κυβερνήσεις προσπαθούν να λύσουν αυτό το πρόβλημα. Όπως γράφει ο Lee Billings στο νέο του βιβλίο, η έλλειψη της αίσθησης του επείγοντος προκαλεί σύγχυση. Έτσι λοιπόν, συνεχίζουμε τη ζωή μας σε πλήρη απομόνωση.

Πιθανότατα δεν έχουμε ακόμη καταλάβει τον κβαντικό κόσμο: Τι; Αν και είναι αλήθεια πως το μαθηματικό μοντέλο της κβαντομηχανικής είναι θαυμάσιο στο να περιγράφει από τα άτομα και τα μόρια μέχρι την παράξενη φύση της κβαντικής εμπλοκής και τα qubits, αυτό δεν σημαίνει πως τα έχουμε βρει όλα. Το αντίθετο μάλιστα. Μια ματιά στη σχετική βιβλιογραφία και θα δείτε πως οι πιο βασικές ιδέες της κβαντικής φύσης του σύμπαντος ακόμα προκαλούν πονοκεφάλους και διαφωνίες. Οι επιστήμονες ακόμα διατυπώνουν θεωρίες για τους τρόπους που αντιμετωπίζουμε την κβαντική φύση της πραγματικότητας, άρα είναι φανερό πως είναι πολύ νωρίς για να πούμε πως την κατανοούμε. Και όχι μόνο αυτό, αλλά η πιθανότητα πως τα καθαρά κβαντικά φαινόμενα φθάνουν στην απαλή, υγρή και ζεστή μας βιολογία μόλις άρχισε να διαφαίνεται, κάτι που είναι λίγο ανησυχητικό. Και δεν αρχίσαμε να μιλάμε για μαύρες τρύπες και κβαντικά τείχη φωτιάς…

Δεν κατανοούμε την ίδια μας τη βιολογία: Δεν είναι κάτι ριζοσπαστικό αυτό. Άλλωστε αν κατανοούσαμε κάθε λεπτομέρεια του πώς λειτουργούμε, θα μπορούσαμε να εξαλείψουμε τις ασθένειες (αν υποθέσουμε πως αυτό είναι καλό για εμάς, κάτι που μπορεί να συμβαίνει σε ατομικό επίπεδο, αλλά όχι σε επίπεδο είδους). Θα μπορούσαμε επίσης να προσαρμοστούμε, αλλάζοντας τα περίπου τρία δισεκατομμύρια νουκλεϊκά οξέα του DNA μας αποκτώντας τα χαρακτηριστικά που θα θέλαμε να έχουμε. Απέχουμε όμως πολύ από κάτι τέτοιο. Θέλετε ένα παράδειγμα της έλλειψης γνώσης μας; Το μικροβίωμα. Τα δέκα τρισεκατομμύρια κύτταρα στο σώμα μας γίνονται αντικείμενα εκμετάλλευσης από εκατό τρισεκατομμύρια μικρόβια και περίπου ένα κιλό βακτηρίων και αρχαιοβακτηρίων τα οποία μεταφέρουμε και δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτά. Βρίσκονται στα έντερά μας, στους πνεύμονές μας, στη μύτη μας και όπου αλλού μπορείτε να φανταστείτε. Είμαστε οχήματα μεταφοράς μικροβίων και δεν έχουμε ιδέα τι σημαίνει αυτό.

Δεν γνωρίζουμε πώς λειτουργεί η Γη: Ας επιστρέψουμε στη μεγαλύτερη κλίμακα. Κανένας άνθρωπος ή ρομπότ δεν έχει καταφέρει να ταξιδέψει βαθύτερα από μερικά χιλιόμετρα στον φλοιό της Γης. Όλα τα υπόλοιπα είναι υπολογισμοί και αναγωγές από τηλεανιχνεύσεις και αναλύσεις. Μας πήρε πάρα πολύ καιρό να ανακαλύψουμε πως το εξωτερικό τμήμα του πλανήτη μας κινείται. Οι τεκτονικές πλάκες έγιναν αποδεκτές στα μέσα του εικοστού αιώνα! Ακόμα δεν γνωρίζουμε ακριβώς πώς λειτουργεί η εσωτερική γεννήτρια της Γης, πώς το κινούμενο αγώγιμο υλικό του εξωτερικού πυρήνα παράγει το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη μας. Υπάρχει τόση σύγχυση μετά από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια γεωφυσικών αλλαγών, που οι καλύτερες πληροφορίες μας προέρχονται από μετεωρίτες και κρατήρες σε άλλους κόσμους. Τώρα που αναφερθήκαμε σε άλλους κόσμους, δεν είμαστε καν σίγουροι από πού προήλθε η Σελήνη. Μπορεί να προήλθε από μια σύγκρουση, μπορεί και όχι. Για ένα έξυπνο είδος που ζει σε έναν βραχώδη πλανήτη, αυτό αποτελεί μια παταγώδη αποτυχία.

Δεν μπορούμε να λύσουμε πολλά από τα δικά μας μαθηματικά προβλήματα: Μήπως τα μαθηματικά νομίζουν πως μπορούν να ξεφύγουν από αυτό το φεστιβάλ της άγνοιας; Θυμηθείτε πως υπάρχει ένας μακρύς κατάλογος από αναπόδεικτα και άλυτα προβλήματα.

Δεν ξέρουμε πώς να δημιουργήσουμε τεχνητή νοημοσύνη: Το βάζω αυτό εδώ γιατί αποτελεί ένα πολυετές πρόβλημα που απευθύνεται τόσο στην επιθυμία μας να κατανοήσουμε τους εαυτούς μας (αν δημιουργήσουμε τεχνητή νοημοσύνη, ίσως ανακαλύψουμε τη μυστική συνταγή πίσω από τη δική μας νοημοσύνη, ακόμα κι αν τελικά πρόκειται για τυχαίο φαινόμενο), όσο και στην κατανόηση του τι μπορεί να υπάρχει “εκεί έξω” στην απεραντοσύνη του σύμπαντος. Αν και τα έχουμε καταφέρει πολύ καλά με τις μηχανές που έχουμε κατασκευάσει, δεν είναι σαφές πως οι εφαρμογές πρόβλεψης κειμένου ή των αυτοματοποιημένων προτάσεων για ψώνια ή ακόμα και οι ταινίες ροής (streaming videos) αποτελούν πληροφορίες που μοιάζουν με τον τρόπο με τον οποίο τα δικά μας μυαλά παράγουν ιδέες.

Το συμπέρασμα; Υπάρχουν πάρα πολλά τα οποία δεν γνωρίζουμε (πολλά περισσότερα από τα λίγα παραδείγματα που ανέφερα). Το θέμα όμως είναι να μην απογοητευόμαστε, επειδή αυτή η άγνοια είναι όμορφη. Είναι η κινητήρια δύναμη της επιστήμης και αυτή που κάνει το σύμπαν να μας προκαλεί δέος. Ύστερα από εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια στα οποία υπάρχει ο Homo Sapiens, η λειτουργία του Κόσμου εξακολουθεί να διαφεύγει από τα ανήσυχα μυαλά μας, ξεπερνώντας και την πιο τρελή μας φαντασία. Δεν είναι υπέροχο;

Φοβάμαι μη ξεχάσω!

Κάποια μέρα ένας άνθρωπος έφθασε σε ένα πανδοχείο. Ζήτησε δωμάτιο. Η ξενοδόχος απόρησε:

-Κύριε, φαίνεστε τόσο κουρασμένος και ταλαιπωρημένος! Από πού έρχεστε;

-Έρχομαι από τα βάθη της ψυχής.

-Και που πηγαίνετε;

-Πηγαίνω ως την άκρη της ζωής.

-Κι όλη αυτή η σκόνη στα παπούτσια σας, τι είναι;

-Σημάδια για το δρόμο μου.

-Φοβάστε μη χαθείτε;

-Φοβάμαι μη ξεχάσω…!!!

Η κάμπια και η πεταλούδα

Μερικοί κατηγοροῦν αὐτούς πού ἀσχολοῦνται μέ τήν ἐσωτερική ἀναζήτηση καί ἐξασκοῦν πνευματικές πειθαρχίες, ὅτι εἶναι ἐγωκεντρικά καί ἀντικοινωνικά ἄτομα. Αὐτό ὅμως πού θά ἔπρεπε νά καταλάβουν αὐτοί οἱ ἄνθρωποι εἶναι ὅτι, γιά πολλούς, αὐτός εἶναι ὁ δρόμος πρός τήν πραγματική ἔλλειψη ἐγωισμοῦ πού ἐπιτρέπει τήν ἀληθινή ὑπηρεσία στήν κοινωνία.

Ἐφόσον ἕνα ἄτομο δέν ἔχει βρεῖ τό ἐσωτερικό κέντρο τῆς δύναμης, τῆς ἠρεμίας, τῶν ἀξιῶν, τῶν πεποιθήσεων καί τοῦ σκοποῦ τῆς ζωῆς του, θά παραμένει ἕνα μηχανάκι-ρομπότ πού πολύ λίγα ἔχει νά προσφέρει σ’ αὐτούς πού εἶναι γύρω του.

Θά χρειάζεται νά παίρνει ἀπό τήν κοινωνία. Εἶναι κοινωνικός ἄνθρωπος γιατί ἔχει ἀνάγκη νά πάρει, ὄχι γιατί μπορεῖ νά δώσει. Ἡ κάμπια ζεῖ τήν ζωή τῆς παίρνοντας.

Ὅλο τρώει, ὅλη τήν ὥρα καί δέν προσφέρει καί πολλά στούς γύρω της. Μετά κλείνεται μέσα στό κουκούλι τῆς καί μεταμορφώνεται ἀπό μία καθόλου ἑλκυστική ὕπαρξη κολλημένη στήν γῆ, σέ μία πανέμορφη πεταλούδα πού τρώει λίγο καί προσφέρει πολλή ὀμορφιά μέ τήν ἐμφάνιση καί τήν κίνησή της.

Μέ τόν ἴδιο τρόπο οἱ ἄνθρωποι πού βρίσκονται στόν πνευματικό δρόμο ἀποκόβονται ἀπό τίς ἐξωτερικές δραστηριότητές τους καί κλείνονται προσωρινά σέ ἕνα κουκούλι ἀπό πνευματικές πειθαρχίες γιά νά μπορέσουν νά ἔρθουν σέ ἐπαφή μέ τόν ἐσωτερικό ἑαυτό τους.

Κάποτε θά βγοῦν σιγά-σιγά ἀπό αὐτό τό μεταμορφωτικό στάδιο μέ θαυμάσιες ἰδιότητες πού θά μποροῦν νά προσφέρουν στούς γύρω τούς ὅπως εἶναι ἡ εἰρήνη, ἡ ἀγάπη καί ἡ σοφία.

Ἐσεῖς σέ ποιό στάδιο βρίσκεστε; Στήν κάμπια ποῦ μόνο παίρνει, στό κουκούλι ἤ στήν πεταλούδα;

Πάντως χωρίς τό στάδιο μέσα στό κουκούλι εἶναι ἀπίθανο νά ἔχετε γίνει πεταλοῦδες.

Η Νευροεπιστήμη της Δημιουργικότητας

 Ως δημιουργικότητα της σκέψης θα μπορούσε να οριστεί η παραγωγή καινοτόμων και χρήσιμων ιδεών, σε οποιαδήποτε έκφανση της προσωπικής, επαγγελματικής ή κοινωνικής μας ζωής.

 Έχει ξεκάθαρα διαχωριστεί από την έννοια της νοημοσύνης και θεωρείται ως ικανότητα που μπορούν οι άνθρωποι να την αναπτύξουν μέσα από την εκπαίδευση.

Η πηγή της δημιουργικότητας, ωστόσο, είναι αυτό που απασχολεί την επιστημονική μελέτη. Τα τελευταία ευρήματα της νευροεπιστήμης προτείνουν πως η διάκριση μεταξύ αριστερού και δεξιού εγκεφάλου δεν είναι η σωστή προσέγγιση, ενώ, όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά ο Rex Jung και οι συνεργάτες του, δεν μπορούμε να την εντοπίσουμε σε συγκεκριμένα σημεία, διότι αυτά εξαρτώνται από την εργασία που εκτελεί το άτομο, την ιδιοσυγκρασία του ίδιου του ατόμου, ακόμα και από το εάν εξετάζουμε δομικά ή λειτουργικά χαρακτηριστικά του εγκεφάλου.

Σύμφωνα με το μοντέλο που ανέπτυξε ο Wallis, η δημιουργική διαδικασία αποτελείται από πολλές αλληλεπιδρόμενες νοητικές διεργασίες και συναισθήματα, μέσα από τα στάδια της προετοιμασίας, της εκκόλαψης, του φωτισμού και της επαλήθευσης. Για να την κατανοήσουμε πρέπει να εστιάσουμε όχι τόσο στα μεγάλης κλίμακας νευρωνικά δίκτυα, αλλά στο πώς αυτά ενεργοποιούνται και απενεργοποιούνται, καθώς και στο πώς συνεργάζονται μεταξύ τους, με σκοπό να συνδυάσουν πληροφορίες, ακόμα κι αν φαίνονται άσχετες μεταξύ τους, καταργώντας την εσώτερη κριτική και την αναστολή νέων δεδομένων.

Τα πειράματα δείχνουν ότι οι υποσυνείδητες περιοχές του εγκεφάλου βρίσκουν λύσεις και παίρνουν αποφάσεις προτού γίνουν αντιληπτές από τη συνείδησή μας. Ο καθηγητής Joydeep Battacharya, νευροεπιστήμονας στο London’s Goldsmiths University, σε πείραμά του μπόρεσε να βρει μια αλληλουχία εγκεφαλικής δραστηριότητας που του έδινε τη δυνατότητα να προβλέπει ποιος από τους συμμετέχοντες είχε λύσει ένα λεκτικό παζλ, μέχρι και 8 δευτερόλεπτα προτού ο ίδιος ο συμμετέχων αναφέρει ρητά πως ήξερε την απάντηση. Πολλές ακόμα έρευνες αντανακλούν αυτό που οι περισσότεροι από εμάς έχουμε πιθανότατα βιώσει, ότι αν αφήσουμε τον εαυτό μας να «κοιμηθεί» στο πρόβλημα, τότε έχουμε περισσότερες πιθανότητες να το επιλύσουμε με δημιουργικό τρόπο. Η ξεκούραση δεν είναι απραξία, αντίθετα, ενεργοποιούνται δίκτυα που είναι σημαντικά για την ανάπτυξη της αυτογνωσίας, του συλλογισμού, την ανάκληση προσωπικών αναμνήσεων, την προβολή των σκέψεων στο μέλλον, την ενσυναίσθηση, καθώς και την ηθική κρίση.

Παρατηρώντας τη φύση διακρίνουμε ένα διαρκή ανταγωνισμό μεταξύ των συστημάτων που την αποτελούν, ενώ παράλληλα η ισορροπία μεταξύ τους δημιουργεί αυτήν την αρμονία με την οποία κινείται ο κόσμος. Κοιτώντας στο μικρο-σύμπαν του εγκεφάλου μας, δε θα μπορούσαμε παρά να εντοπίσουμε ένα ανάλογο φαινόμενο. Οι ερευνητές αναφέρουν νευρωνικά δίκτυα που διατηρούν και επικεντρώνουν την προσοχή στον έξω κόσμο, σε συγκεκριμένα ερεθίσματα και εργασίες (Εκτελεστικό Δίκτυο Προσοχής), καθώς και δίκτυα που επικεντρώνουν στηνενδοσκόπηση (Δίκτυα Φαντασίας και Σημαντικότητας). Η εναλλαγή μεταξύ αυτών των νευρωνικών δικτύων, είναι συμπληρωματική και ενισχύει τη γνωστική ανάπτυξη του ατόμου. Πράγματι, πρόσφατες έρευνες που έγιναν με συμμετοχή μουσικών από την Jazz και τη Freestyle Rap μουσική σκηνή, οι οποίοι συμμετείχαν σε δημιουργικό αυτοσχεδιασμό, προτείνουν πως αυτή ακριβώς η εναλλαγή συμβαίνει στον εγκέφαλό μας, όταν βρίσκεται σεκατάσταση ροής, αφοσιωμένος σε μια εργασία και εναρμονισμένος με τη δημιουργία, μακριά από περισπασμούς. Η ισορροπημένη αυτή εναλλαγή μας επιτρέπει να αποκτήσουμε καλύτερηκαι βαθύτερη αντίληψη για τον κόσμο και το νόημά του, ενώ γινόμαστε πιο δημιουργικοί και περισσότερο ικανοί στην εκτέλεση των εργασιών μας. Η ελεύθερη σκέψη καταργεί τη γραμμικότητα και μέσα από την ασυμμετρία μας οδηγεί στην αμφισβήτηση και στην εναλλακτική προσέγγιση, γεννώντας νέα αντιληπτικά μονοπάτια αποκλίνουσας σκέψης. Σίγουρα απαιτείται περισσότερη έρευνα για να εξεταστεί το πώς ο εγκέφαλος γίνεται δημιουργικός. Είναι μια συναρπαστική εποχή για τη νευροεπιστήμη της δημιουργικότητας, αρκεί να απορρίψουμε τις παρωχημένες ιδέες και να αποδεχτούμε το γεγονός πως πρόκειται για μια χαοτική κατάσταση που πηγάζει από τη δυναμική ενεργοποίηση και τη συνεργασία πολλαπλών περιοχών του εγκεφάλου που την υλοποιούν.

Οι δυσάρεστες καταστάσεις και οι ευλογίες τους

Οι δυσάρεστες καταστάσεις βοηθάνε να δεις κρυμμένα κομμάτια σου που δε θα είχες τη δυνατότητα να τα δεις διαφορετικά. Είναι η ευκαιρία που ζητούσες για να φέρεις στην επιφάνεια βαθύτερα κομμάτια που σου στερούν την ελευθερία, που σου κόβουν τη χαρά, που σου στερούν τη δύναμη της επιλογής και της πράξης, τη δύναμη να είσαι ο κύριος της ζωής σου.

Σχολιασμός-Επεξήγηση-Περισσότερες σκέψεις
Υπάρχουν στιγμές στη ζωή μας που ενώ όλα κυλάνε ομαλά και ήρεμα, κάτι μέσα μας, παραπονιέται. Δεν αισθανόμαστε γεμάτοι, πλήρεις, επαρκείς, δεν είμαστε χαρούμενοι ενώ φαινομενικά όλα πάνε καλά. Με λίγα λόγια δεν αισθανόμαστε οτι είμαστε στο δρόμο μας. Κάτι μέσα μας κλαίει που τις περισσότερες φορές είμαστε τόσο απασχολημένοι με την καθημερινότητα μας, τις υποχρεώσεις μας και τις διάφορες φωνές και σενάρια του νου που αγνοούμε αυτό το εσωτερικό κλάμα. Και αν μάλιστα η ζωή μας φαινομενικά είναι ήρεμη χωρίς προβλήματα και χωρίς δύσκολες καταστάσεις, τότε συνεχίζουμε ακάθεκτοι να αυτό-υπνωτιζόμαστε στα συνηθισμένα, τα οικεία και τα καλώς καμωμένα.

Κάποια αναταραχή, κάποιο εμπόδιο, μια ασθένεια ή απώλεια που θα μας διαλύσει τη ρουτίνα του καθημερινού προγράμματος μας είναι συνήθως ένας τρόπος για να αντιληφθούμε την εσωτερική μας οδύνη. Τις περισσότερες φορές παρατηρούμε μόνο το σύμπτωμα και δίνουμε τόση ενέργεια σε αυτό γιατί αυτό θεωρούμε υπεύθυνο που μας διατάραξε το καθημερινό μας πρόγραμμα. Και όμως η ευλογία είναι ότι αυτή η αναταραχή έρχεται να μας ξυπνήσει, να καταλάβουμε ότι δεν είμαστε ευτυχισμένοι, δεν είμαστε γεμάτοι, δεν είμαστε πλήρεις και ξεκινώντας από το σύμπτωμα έχουμε την ευκαιρία να δούμε λίγο την ζωή μας σε ένα ευρύτερο πλαίσιο.

Κάπως έτσι ανακόπτεται και η φόρα της τρελής κούρσας που είχαμε πάρει. Μπορεί η θλίψη να μας χτυπήσει την πόρτα, μπορεί ο πόνος να φαίνεται βουνό, αλλά είναι η ευκαιρία που ψάχναμε να απελευθερωθούμε λίγο από όλα που είχαμε περιστοιχίσει γύρω μας και θέλαμε να πιστεύουμε πως είμαστε ευτυχισμένοι. Υπάρχει αντίσταση να το αντιληφθούμε, υπάρχει αντίσταση να αποδεχτούμε ότι είχαμε πάρει την ζωή μας λάθος και χρειάζεται αναπροσανατολισμός. Όμως όταν παραιτηθούμε και σταματήσουμε να αντιστεκόμαστε και αντέξουμε να δούμε και να βιώσουμε το πόνο μας, θα νιώσουμε και την λύτρωση, θα νιώσουμε και την απελευθέρωση από το ψεύδος με το οποίο είχαμε ντύσει τη ζωή μας. Και αυτό θα συμβεί σταδιακά.

Γιατί αυτό το ψεύδος μας στερεί την χαρά, την δημιουργικότητα, την επιλογή της πράξης και του λόγου αλλά και την θέληση να είμαστε ο καπετάνιος της ζωής μας.

Για αυτό χρειάζεται κάθε ώρα και στιγμή να είμαστε σε εγρήγορση και αυτοπαρατήρηση. Να σταματήσουμε να λειτουργούμε στον αυτόματο για να αρχίζουμε να ζούμε με περισσότερη ουσία. Στην αρχή αυτό σημαίνει ότι θα πονέσουμε, ότι θα χρειαστεί να απελευθερώσουμε πράγματα που μας εξυπηρετούν και μας βολεύουν, αλλά ως πότε θα τα συντηρούμε και αρνούμαστε να ζούμε ολοκληρωτικά, πληρώνοντας ξανά και ξανά αυτό το σκληρό τίμημα της έλλειψης ευτυχίας;

Να μάθουν να χωρίζουν οι άνθρωποι

Θέλω να χωρίζουν οι άνθρωποι. Ειλικρινά σας το γράφω.

Αν έρθει φίλος και μου περιγράψει τη σχεσιακή του κατάσταση, τις περισσότερες φορές συνιστώ χωρισμό. Άμεσο, αναίμακτο, ακόμη και διαδικτυακό αν χρειαστεί, για να γλυτώσεις και την υποκρισία των λεγομένων, που κρύβουν οι real time. Ούτε γάτα, ούτε ζημιά. Ένα μήνυμα και καθάρισες. Νεκρική ηρεμία στην ατμόσφαιρα.

Ξέρετε, είναι κάποιοι χωρισμοί που φοράνε σιγαστήρα, κάποιες σχέσεις που 'χουν μπει στη φωτιά σε μέτρια θερμοκρασία και σιγοβράζουν επί μήνες το ίδιο μπρόκολο. Και τότε είναι δύο τα τινά. Ή να σου σαπίσει η πρασινάδα μες στο κατσαρολικό ή να πάρει φωτιά η κουζίνα.

Να μάθουν να χωρίζουν οι άνθρωποι που δεν ξέρουν γιατί είναι μαζί. Ή για την ακρίβεια, να μην έρχονται κοντά αν δε γνωρίζουν το γιατί.

Λογοτέχνες, ποιητές και αρθρογράφoι, έχουν εξαντλήσει τη θεματολογία του μονόπλευρου ή έστω του δυσανάλογου έρωτα. Ο ένας λαχταρά πάντα περισσότερο, ο ένας διεκδικεί, υπομένει και επιμένει. Ο δεύτερος στη χάση και στη φέξη, έχει κάτι αναλαμπές τρυφερότητας, που κρατάνε το ζευγάρι μαζί με το ζόρι, όσο περισσότερα χρόνια τραβήξει η κολόνια της αυτοταπείνωσης.

Εκεί λες καλά, εκεί κάνεις τα στραβά μάτια, εκεί δίνεις τον ώμο σου να ξαπλώσει ο πληγωμένος, θα πεις και δυο παρηγορητικές κουβέντες. Γιατί έχουμε όλοι διευρυμένα όρια ανοχής και επιείκειας στον έρωτα. Και γιατί το μαστίγιο, όπως και το καρότο του, είναι από αυτά που εμπνέουν και που εξελίσσουν.

Ας πονέσεις λες, ας χάσεις μήνες και βδομάδες απ'τη ζωή σου, ας παραιτηθείς. Έρωτας είναι και του αξίζει. Υπάρχουν όμως και οι σχέσεις των repeated one night stand. Οι σχέσεις όλο μέλι-μέλι και από τηγανίτα τίποτα.

Όσο κάποιοι εκεί έξω, προσπαθούν εναγωνίως να προσδώσουν μια ταμπέλα στην ερωτική τους ζωή, κάποιοι άλλοι έχουν μόνο εκείνη. Αυτοί είναι πιο μόνοι και απ'τους μόνους. Γιατί γουστάρει ο άνθρωπος, να ονοματίζει ό,τι έχει. Κι έτσι πάει και βαφτίζει αγάπη μια συμπάθεια, έρωτα μία έλξη και σχέση μια παρέα.

Είναι τα ζευγάρια που θα μιλήσουν στο τηλέφωνο μια φόρα ημερησίως. Θα βγουν για ποτό το Σαββατόβραδο και θα κοιμηθούν στο ίδιο κρεβάτι πέντε-έξι φορές το μήνα. Αλλά ακόμη και αν δε μιλήσουν για καληνύχτα, ακόμη και αν δεν ξυπνήσουν μαζί, μικρό το κακό.

«Σε σχέση» θα δηλώσουν στα σόσιαλ μίντια κι ας μην ξέρει ο ένας το αγαπημένο χρώμα του άλλου. Ονειρεύονται, αλλά όχι κοινά. Στο φαντασιακό μέλλον του ενός, δε χωρά ο άλλος. Είναι μαζί όπως όπως και για όσο. Μέχρι να ενθουσιαστούν με κάτι νέο. Και ούτε δράματα, ούτε κλάματα, ούτε κουδούνια τα ξημερώματα. Η αξιοπρέπεια της χλιαρότητας.

Να μάθουν να χωρίζουν οι άνθρωποι, που ζουν συμφωνίες ενηλίκων, αντί για έρωτες. Οι συμφωνίες είναι χαλαρές, διακριτικές, ευχάριστες. Είναι οι ανάσες σε μια φορτωμένη καθημερινότητα. Είναι το διαθέσιμο σώμα, που θα σε βγάλει από την κουραστική αναζήτηση εκτόνωσης των ενστίκτων σου. Είναι η συνοδεία που θα 'χεις στο ετήσιο πάρτι της εταιρείας.

Οι έρωτες όμως είναι αδιάκριτοι, φλύαροι και αχόρταγοι. Διεκδικούν και απαιτούν σαν κακομαθημένα παιδιά. Κοιμούνται και ξυπνούν την ίδια ώρα. Παίρνουν τα τηλέφωνα φωτιά και τα όνειρα αυστηρά σε πληθυντικό βαθμό. Τα ζητούν και τα έχουν όλα. Μόνο αυτοί δικαιούνται να ονομάζονται έρωτες. Και είναι οι μόνοι που θα υπήρχαν, αν ήξεραν να χωρίζουν οι άνθρωποι που δεν ήταν ποτέ μαζί.

ΜΎΘΟΙ ΤΩΝ ΙΝΔΙΆΝΩΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΎΣ

Οι διηγήσεις των Ινδιάνων μπορούν να χωριστούν σε μύθους, παραμύθια και μικρές κωμικές ιστορίες. Οι μύθοι αναφέρουν ιερές πράξεις. Τους διηγούνταν στην έναρξη των θρησκευτικών τελετών και των χορών. Σε μερικές φυλές τους διηγούνταν μόνο όταν άρχιζαν οι πρώτες παγωνιές.

Όλοι οι μύθοι είχαν το κοινό ότι, τα υπερφυσικά όντα εμφανίζονται με ανθρώπινη μορφή και δρουν ανάμεσα στους ανθρώπους. Έχουν σα σκοπό να διδάξουν και να προτείνουν ιδανικά. Τα παραμύθια ήταν ανάμεσα στις άλλες διηγήσεις τα περισσότερα. Τα γεγονότα της καθημερινής ζωής μπερδεύονται με θαυμαστά γεγονότα, σύμφωνα με την αντίληψη της ζωής του Ινδιάνου.

Για τον Ινδιάνο όλα αυτά τα γεγονότα έπρεπε να παίρνονται στα σοβαρά, και ήταν, από την πιο υψηλή άποψη, απόλυτα αληθινά και αξιόπιστα. Μέσα σε αυτόν τον κόσμο δεν υπήρχαν πραγματικά σύνορα ανάμεσα στους ανθρώπους και τα ζώα, ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο. Το θαυμαστό ήταν για τον Ινδιάνο κάτι ζωντανό. Δεν μετρούσε τον κόσμο με τα περιορισμένα μέσα της λογικής του σημερινού ανθρώπου.

Ο Ινδιάνος μισούσε πάνω απ΄ όλα να λέει καθαρά, οριστικά πράγματα. Το θεωρούσε αυτό βέβηλο και το έβλεπε σαν παραμόρφωση της αλήθειας. Διότι μερικά πράγματα έπρεπε να αφήνονται μόνο στη διαίσθηση. Ο καθένας τα ερμηνεύει με τον τρόπο του, δεν είναι αλήθειες παρά μόνο με την μορφή προτάσεων.

ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΙΝΔΙΑΝΙΚΕΣ ΦΥΛΕΣ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ
Ένα μεγάλο μέρος της θεματολογίας των μύθων των Ινδιάνων, αναφέρεται σε έναν ήρωα ή μια ομάδα ανθρώπων που αναγκάζονται να ταξιδέψουν στον ουρανό είτε ψάχνοντας ουράνια αντικείμενα είτε για να αποφύγουν μια μεγάλη πλημμύρα ή φωτιά πάνω στη Γη. Υπάρχουν πολλοί τρόποι, σύμφωνα με την μυθολογία των Σαλίς, για να ανέβει στους επάνω κόσμους.

Σε μερικές ιστορίες, οι άνθρωποι των άστρων υπνώτιζαν και απήγαγαν κάποιους και κατόπιν τους οδηγούσαν στις ουράνιες κατοικίες τους. Κάποιες άλλες φορές ο ιστός μιας αράχνης γινόταν ο ζωτικός σύνδεσμος. Κάποτε ο ήρωας ρίχνει ένα βέλος που καρφώνεται σε ένα αστέρι. Άλλο ένα βέλος καρφώνεται στην ουρά του πρώτου. Και άλλα βέλη ακολουθούν με τον ίδιο τρόπο μέχρι που σχηματίζεται μια σκάλα που ενώνει τη Γη με τον Ουρανό.

Σε μερικές ιστορίες οι κάτοικοι των ουρανών θέλουν να αποδράσουν. Αυτό το πετυχαίνουν αρκετές φορές με το να σκάβουν για ρίζες. Μια ρίζα φτέρης αν σκαφτεί μπορεί να οδηγήσει κατευθείαν στα υψηλότερα σύννεφα του γήινου κόσμου, που βρίσκονται μόλις κάτω από το στρώμα του χώματος του ουράνιου κόσμου. Κατόπιν ο κεντρικός χαρακτήρας του μύθου συνήθως ύφαινε ένα σκοινί με ίνες από τσουκνίδες ή από βλαστούς κέδρου, και γλιστρούσε προς τα κάτω, αφήνοντας πίσω του τον κόσμο του ουρανού. Κάποιες φορές αφού η επιτυγχάνονταν με αυτόν τον τρόπο η απόδραση το σκοινί που συνέδεε τους δυο κόσμους τραβιόταν, καταστρέφοντας έτσι με συμβολικό τρόπο το πέρασμα και την πιθανότητα να επιστρέψει πάλι πίσω.

Οι Ινδιάνοι ενδιαφέρονταν για τα αστέρια και είχαν πολλούς μύθους που εξηγούσαν τα σχήματα αρκετών αστερισμών, όπως του Ωρίωνα (τα δύο κανό) και την Κασσιόπης (το μεγάλο ελάφι).

Η ΑΦΗΓΗΣΗ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ
Πολλές φορές, ειδικά τον χειμώνα, οι ιστορίες λέγονταν γύρω από μια μεγάλη φωτιά, δίνοντας στην συγκέντρωση μια μυστικιστική και θρησκευτική σημασία. Σε τέτοιες συγκεντρώσεις όσοι είχαν ταλέντο στην αφήγηση μπορούσαν να επηρεάσουν άμεσα το ακροατήριο τους. Οι αφηγητές ήταν κάθε άλλο από παθητικοί ομιλητές. Έπρεπε να έχουν και αξιόλογες υποκριτικές ικανότητες. Ένας καλός αφηγητής κινείται διαρκώς, αλλάζει εύκολα τις εκφράσεις του προσώπου του, και τον τόνο της φωνής του για μοιάσει στα ζώα ή στα πνεύματα που πρωταγωνιστούν στους μύθους. Διάφοροι ήχοι, σφυρίγματα, χτυπήματα με τα χέρια ήταν το οπλοστάσιο ενός ταλαντούχου παραμυθά έτσι ώστε να μιμηθεί πειστικά τις φωνές της φύσης και των ζώων.

Όταν έπεφτε το σούρουπο και οι ιστορίες άρχιζαν, τα πολύ μικρά παιδιά πήγαιναν για ύπνο, αλλά όλοι οι υπόλοιποι προσκαλούνταν να συμμετάσχουν. Ήταν σημαντικό για τα παιδιά να ακούσουν και να καταλάβουν τους μύθους. Όμως δεν έπρεπε να τα πάρει ο ύπνος, γι' αυτό σε διάφορα σημεία της αφήγησης έπρεπε να φωνάξουν όλα μαζί. Έτσι έδειχναν στους μεγαλύτερους ότι όντως πρόσεχαν τις ιστορίες Η αφήγηση μύθων ήταν ο παραδοσιακός τρόπος διδασκαλίας.

Οι μύθοι ξυπνούσαν την διάθεση και τα κίνητρα για να μιμηθείς τους ήρωες και να γίνεις θαρραλέος, καλός δυνατός, καλός αφηγητής ή αρχηγός. Σε ένα μύθο που εξηγούσε το πως ο ουρανός βρίσκεται τόσο μακριά, όλοι οι άνθρωποι μαζεύτηκαν να τον σπρώξουν προς τα πάνω γιατί αρχικά ήταν πολύ κοντά στη Γη. Ο μύθος αυτό διδάσκει ότι με την συνεργασία πετυχαίνονται μεγάλα κατορθώματα. Άλλες συμβουλές είναι "μην είσαι καυχησιάρης, αλλιώς θα θρηνήσεις σαν το Ελάφι", "πάντα να είσαι σε εγρήγορση, αλλιώς θα σε κοροϊδέψει κάποιος πονηρός, όπως την πάτησε η Φώκια από την Αλεπού", "μην περιφρονείς τους μεγαλύτερους σου", "αν είσαι πάντα ευγενικός με τους φτωχούς, θα έχεις καλή τύχη", "μην κάνεις παρέα με άτομα που ξέρεις πως δεν αξίζουν. Πάντα βρίσκουν τρόπο να σε μπλέξουν και σένα, ενώ είσαι αθώος, όπως ακριβώς η Νυφίτσα έμπλεξε τον μικρό αδερφό της".

Η "τελετή" της διήγησης των μύθων έφερνε τους ανθρώπους και τις οικογένειες πιο κοντά, ισχυροποιώντας τους δεσμούς της κοινότητας. Για τους Ινδιάνους, ήταν κάτι παρόμοιο με την εκκλησία, επειδή κιόλας τα περισσότερα μηνύματα είχαν πνευματικό περιεχόμενο.

Οι μύθοι των Ινδιάνων

1. Σπρώχνοντας τον Ουρανό (Chinook)
Ο Δημιουργός έφτιαξε τον κόσμο από την Ανατολή προς τη Δύση, δίνοντας διαφορετικές γλώσσες στον κόσμο καθώς προχωρούσε. Πέρασε και από το Puget Sound, και εκεί του άρεσε τόσο πολύ που σταμάτησε την δημιουργία και έδωσε τις υπόλοιπες γλώσσες με τη μια.

Ο καινούργιος αυτός κόσμος δεν άρεσε καθόλου στους ανθρώπους, γιατί ο ουρανός ήταν τόσο χαμηλός που χτυπούσαν τα κεφάλια τους συνέχεια. Οι αρχηγοί τους συναντήθηκαν και αποφάσισαν ότι ο ουρανός έπρεπε να σπρωχτεί πιο πάνω. Οι άνθρωποι μαζεύτηκαν και με τη βοήθεια γιγαντιαίων ελάτων, έσπρωξαν με όλη τους τη δύναμη. Συντόνισαν τις προσπάθειές τους χρησιμοποιώντας την παγκόσμια λέξη "για - χου ! " που σημαίνει "σπρώξτε !". Καθώς όλοι έσπρωχναν τον ουρανό, μερικοί κυνηγοί, και τρία ελάφια ήταν πάνω σε ένα ψηλό βουνό. Τυχαία είχαν μείνει εκεί πάνω και έτσι μεταμορφώθηκαν σε αστέρια του αστερισμού της Μεγάλης Άρκτου. Επίσης την ίδια τύχη είχε ένα ψάρι και μερικοί άντρες σε δύο κανό, που έγιναν ο αστερισμός του Ωρίωνα.

2. Η προέλευση του θρόνου της Κασσιόπης (Yakima)
Ένας κακός άνθρωπος ξεγελάει τέσσερα αδέρφια πουλώντας κακοφτιαγμένα βέλη και κατόπιν μεταμορφώνεται σε μεγάλο ελάφι και τους σκοτώνει με τα μεγάλα κέρατά του. Παρόλα' αυτά ο πέμπτος αδερφός έρχεται και αρνείται να κάνει παζάρια για τα ελαττωματικά βέλη. Όταν ο άντρας μεταμορφώνεται σε ελάφι ο πέμπτος αδερφός το σκοτώνει με τα δυνατά του βέλη. Γδέρνει το ζώο και πετάει το δέρμα του στον αέρα όπου αυτό παραμένει ανάμεσα στα αστέρια. Οι τρύπες που δημιούργησαν οι πάσσαλοι, που χρησιμοποίησε ο πέμπτος αδερφός, για να τεντώσει και να αποξηράνει το δέρμα, έγιναν τα άστρα του θρόνου της Κασσιόπης.

3. Ο Αλγκον και η Αστροκόρη (Pawnee)
Μια μέρα ένας Ινδιάνος που τον έλεγαν Άλγκον (Λευκό Γεράκι), ανακάλυψε ένα κυκλικό μονοπάτι από ανθρώπινα χνάρια. Κρύφτηκε σε ένα κοντινό θάμνο και περίμενε. Μετά από λίγο άκουσε μια θειική μουσική από τον ουρανό, και στρέφοντας το κεφάλι ψηλά είδε ένα μαγικό καλάθι που είχε μέσα του δώδεκα όμορφες αδερφές, να πλησιάζει προς τα κάτω. Σαν έφτασαν στη γη, κατέβηκαν στο κυκλικό μονοπάτι, και άρχισαν να χορεύουν πανέμορφους μαγικούς χορούς.

Ο Άλγκον αμέσως ερωτεύτηκε την πιο μικρή από τις κοπέλες, ένα λεπτοκαμωμένο και ντελικάτο πλάσμα. Προσπάθησε να την πιάσει αλλά αυτή του ξέφυγε με τις υπόλοιπες νεράιδες στον ουρανό. Ο κυνηγός όμως δεν πτοήθηκε και την επόμενη μέρα μεταμορφώθηκε σε ποντίκι, κρύφτηκε στην κουφάλα ενός δέντρου μαζί με άλλα ποντίκια και περίμενε. Οι ουράνιες αδερφές εμφανίστηκαν και πάλι και άρχισαν να χορεύουν. Όταν αντιλήφθηκαν τα ποντίκια άρχισαν να τα κυνηγούν. Η μικρότερη κυνήγησε τον Άλγκον, ο οποίος όταν η Αστροκόρη τον πλησίασε αρκετά πήρε την ανθρώπινη μορφή του και την έπιασε. Όταν ο Ινδιάνος έφτασε σπίτι του, παντρεύτηκε αμέσως τη νεράιδα και γρήγορα κέρδισε την αγάπη της γιατί ήταν καλός και ευγενικός.

Η Αστροκόρη όμως αν και αγαπούσε τον άντρα της, δεν μπορούσε να ξεχάσει τους δικούς της. Μια μέρα που την κυρίεψε νοσταλγία, έφτιαξε ένα καλάθι από λυγαριά, όμοιο με αυτό των αδερφών της, τραγούδησε το μαγικό τους τραγούδι και άρχισε να ανεβαίνει, μαζί με τον γιο της στην Αστροχώρα. Εκεί όλοι χάρηκαν που την ξαναείδαν, όμως αυτός που στεναχωρήθηκε πολύ ήταν ο Άλγκον όταν διαπίστωσε τι είχε συμβεί. Κάθε μέρα πήγαινε στο μαγικό μονοπάτι ελπίζοντας ότι η γυναίκα του θα επέστρεφε. Τα χρόνια όμως περνούσαν και κανένα σημάδι δεν παρουσιαζόταν.

Εν τω μεταξύ η γυναίκα του και το παιδί του σχεδόν τον είχαν ξεχάσει. Όταν όμως το αγόρι μεγάλωσε θέλησε να μάθει ποιος ήταν ο πατέρας του. Έτσι κατέβηκαν κάτω στη γη να συναντήσουν τον Άλγκον και να τον προσκαλέσουν να έρθει κι αυτός στην Αστροχώρα. Αφού τον βρήκαν, αυτός χάρηκε πολύ και δέχτηκε την πρόσκληση. Έτσι μεταμορφώθηκε σε Λευκό Γεράκι και από τότε και έπειτα μπορούσε να ταξιδεύει στον ουρανό για βλέπει την γυναίκα του. Στην ιστορία αυτή ο Άλγκον είναι ο Αρκτούρος, οι δώδεκα αδερφές είναι ο αστερισμός του Βόρειου Στέμματος που όμως είναι ανοιχτός αφού η μικρότερη αδερφή τριγυρνάει με τον Άλγκον.

4. Τα Εφτά Αδέρφια (Seneca)
Κάποτε υπήρχαν εφτά αδέρφια που εκπαιδεύονταν για να γίνουν πολεμιστές των της φυλής των Σενέκα. Ο θείος τους κάθονταν κοντά τους και χτυπούσε το τύμπανό του μαθαίνοντας τους τον χορό του πολέμου και τους τρόπους των πολεμιστών. Η μητέρα τους όμως στεναχωριόταν που τα αγόρια της θα γίνονταν πολεμιστές. Όταν ολοκληρώθηκε η εκπαίδευση τους και ήταν έτοιμοι να ξεκινήσουν για τον πόλεμο, τα αδέρφια χόρεψαν, σύμφωνα με το έθιμο γύρω από την κολώνα του πολέμου και πήγαν στην μητέρα τους να ζητήσουν το αποξηραμένο κρέας που θα έπαιρναν για το ταξίδι τους. Η μητέρα τους όμως αρνήθηκε καθώς ήξερε ότι κάποιοι από τους γιους της ίσως δεν γύριζε ποτέ πίσω. Τρεις φορές χόρεψαν γύρω από την κολώνα του πολέμου και τρεις φορές η μητέρα τους αρνήθηκε να τους δώσει το φαγητό τους. Την τέταρτη φορά ο μεγαλύτερος αδερφός άλλαξε το τραγούδι τους και είπε ένα μαγικό τραγούδι. Καθώς το έλεγε τα αδέρφια άρχισαν να ανεβαίνουν προς τον ουρανό. Η μητέρα τους φοβήθηκε ότι θα τους χάσει και άρχισε να τους παρακαλά να κατέβουν.

Ο μεγαλύτερος αδερφός συγκινήθηκε από τις φωνές της κοίταξε προς τα κάτω και έπεσε σαν πεφταστέρι δίπλα στη μητέρα του. Αυτή έτρεξε στο σημείο που έπεσε και τον έψαξε στην τρύπα που δημιούργησε το φλεγόμενο άστρο. Η τρύπα όμως ήταν πολύ βαθιά και δεν υπήρχε τίποτε μέσα της. Κοίταξε προς τα πάνω και είδε ότι οι υπόλοιποι γιοι της είχαν γίνει ένας κύκλος από έξι αστέρια που χόρευαν συνέχεια γύρω από την κολώνα του πολέμου στον ουρανό. Η γυναίκα έχτισε με τα χέρια της ένα σπίτι πάνω από την τρύπα που έγινε στο έδαφος. Από την τρύπα φύτρωσε ένα δέντρο τόσο ψηλό όσο ο πρωτότοκος γιος της. Όταν ένας κυνηγός έκοψε το δέντρο για να δει αν ο χυμός του ήταν τόσο γλυκός, αντί για χυμό έτρεξε αίμα. Η μάνα έδεσε το κόψιμο, έμεινε με το δέντρο και του τραγουδούσε κάθε βράδυ το τραγούδι που έλεγε στον μεγάλο γιο της όταν αυτός ήταν μωρό. Την άνοιξη το δέντρο ξεπέταξε δέσμες από φτερά σαν αυτά που διακοσμούσαν την πολεμική φορεσιά του γιου της. Τα φτερά όμως αυτά ήταν από ξύλο και ήταν οι σπόροι μιας νέας ράτσας δέντρων ένα από τα οποία είναι το πεύκο. Από τα πεύκα οι Σενέκα χρησιμοποιούσαν τον χυμό τους στην κατασκευή κανό και σκοινιών. Οι δέσμες των φτερών σήμερα έγιναν οι κώνοι των πεύκων που ξέρουμε.

Όταν η μητέρα του πεύκου γέρασε και πέθανε, μαζί της πέθανε και το πρώτο πεύκο, και τότε το πνεύμα του μεγαλύτερου από τα αδέρφια πήγε μαζί τους στον ουρανό. Κάθε βράδυ τα Εφτά Αδέρφια (Πλειάδες) ξανά μαζί, χορεύουν ψηλά πάνω από το σπίτι που βρίσκεται το Συμβούλιο των Σενέκα.

5. Γιατί το Αστέρι του Βορρά μένει ακίνητο (Paiute)
Σε μια πάρα πολύ μακρινή εποχή, όταν ο κόσμος ήταν ακόμα πολύ νέος, οι Άνθρωποι του Ουρανού ήταν τόσο ανήσυχοι και ταξίδευαν τόσο πολύ που άφηναν τα ίχνη τους στον ουρανό. Στην εποχή μας αν κοιτάξουμε τον ουρανό σ' όλη τη διάρκεια της νύχτας μπορούμε να δούμε πια πορεία ακολούθησαν. Όμως ένα αστέρι δεν ταξιδεύει. Αυτό είναι το Άστρο του Βορρά. Δεν μπορεί να μετακινηθεί. Παλιά όταν βρίσκονταν στη Γη είχε το όνομα Na-gah, το βουνίσιο πρόβατο, ο γιος του Shinoh. Ήταν γενναίος, τολμηρός και θαρραλέος. Ο πατέρας του δε, ήταν τόσο περήφανος και αγαπούσε τόσο πολύ τον γιο του, που του κρέμασε μεγάλα σκουλαρίκια και από τις δυο πλευρές του κεφαλιού του για να φαίνεται αξιοσέβαστος και μεγαλοπρεπής. Κάθε μέρα ο Na-gah σκαρφάλωνε, σκαρφάλωνε, σκαρφάλωνε. Κυνηγούσε τα πιο ψηλά βουνά, τα σκαρφάλωνε, ζούσε πάνω τους και ήταν ευτυχισμένος.

Κάποια φορά βρήκε μια πολύ υψηλή κορφή. Οι πλαγιές τις ήταν απότομες και λείες, με την κορφή να φτάνει ως τα σύννεφα . Ο Na-gah κοίταξε προς τα πάνω και είπε: "Αναρωτιέμαι τι να υπάρχει εκεί πάνω. Θα σκαρφαλώσω ως το πιο ψηλό σημείο" Το βουνό αυτό όμως τον δυσκόλεψε πολύ γιατί δεν έβρισκε μια χαραμάδα για να γραπωθεί. Τελικά βρήκε μια μεγάλη ρωγμή σε ένα βράχο, μπήκε μέσα και άρχισε να ανεβαίνει. Το περιβάλλον ήταν τόσο σκοτεινό και τρομαχτικό που ο Na-gah για πρώτη φορά στη ζωή του φοβήθηκε, αλλά συνέχισε την πορεία του. Μετά από πολύ προσπάθεια και κούραση είδε ένα αμυδρό φως, σημάδι ότι κόντευε στην έξοδο. "Τώρα είμαι χαρούμενος," φώναξε. "Χαίρομαι που ανέβηκα από την σκοτεινή τρύπα." Κοιτάζοντας γύρω του έμεινε άναυδος από το θέαμα, γιατί διαπίστωσε ότι ήταν πάνω σε μια κορφή, τόσο στενή που με δυσκολία μπορούσε να στρίψει και τόσο ψηλή που ζαλιζόταν. Δεν μπορούσε να μετακινηθεί και έτσι άρχισε να μονολογεί:

"Εδώ θα μείνω μέχρι να πεθάνω," είπε. "Ανέβηκα όμως στο βουνό μου!" Όταν τον είδε ο πατέρας του τον λυπήθηκε και τον μεταμόρφωσε σε ένα αστέρι που θα μπορούσαν όλοι να το δουν. έτσι ο Na-gah έγινε το άστρο που κάθε άνθρωπος μπορεί να δει. Είναι το μόνο άστρο που δεν αλλάζει θέση τη νύχτα. Γι αυτό αποκαλείται "το Σταθερό Αστέρι". Και επειδή πάντοτε δείχνει προς την πραγματική κατεύθυνση του Βορρά, καλείται και "το Άστρο του Βορρά". Εκτός από τον Na-gah υπάρχουν και άλλα βουνίσια πρόβατα στον ουρανό. Είναι η "Μικρή Άρκτος" και η "Μεγάλη Άρκτος". Και αυτές βρήκαν το μεγάλο βουνό που τους κάλεσε στην περιπέτεια. Είδαν τον Na-gah στην κορφή και θέλησαν να τον φτάσουν. Έτσι ο Shinoh, ο πατέρας του Πολικού Αστέρα, τα μετέτρεψε σε άστρα που στον ουρανό φαίνονται να βρίσκονται στους πρόποδες του μεγάλου βουνού. Αυτά πάντα ταξιδεύουν. Στριφογυρίζουν γύρω απ' το βουνό προσπαθώντας να ανακαλύψουν το μονοπάτι που οδηγεί στην κορφή.

6. Πώς το Κογιότ δημιούργησε τον Γαλαξία (Shoshone)
Η ιστορία αυτή αρχίζει την εποχή που το Μεγάλο Μυστήριο ξεκίνησε να φτιάχνει το σύμπαν. Το Μεγάλο Μυστήριο μόλις που είχε αρχίσει να τοποθετεί τα αστέρια στους ουρανούς, όταν διαπίστωσε ότι ήταν μόνος. Αν και είχε πολλές ιδέες σχετικά με τα πράγματα που έπρεπε να δημιουργήσει, η μοναξιά που ένοιωθε ήταν αφόρητη. Έτσι αποφάσισε να δημιουργήσει έναν σύντροφο. Αποφάσισε ότι το πλάσμα που θα έφερνε στη ζωή έπρεπε να είναι έξυπνο, χαρισματικό, με ευχάριστη φωνή και να είναι καλός ακροατής. Επίσης θα έπρεπε να έχει πολύ καλή όραση και να είναι γοργοπόδαρο για να μην μπερδεύεται συνέχεια στα πόδια του. Τέλος θα έπρεπε να ξέρει να λέει αστεία, και να είναι και λιγάκι πονηρός. Έτσι δημιούργησε τον Μικρό Αδερφό Κογιότ.

Για αρκετό καιρό το Μεγάλο Μυστήριο και ο Κογιότ τοποθετούσαν τα αστέρια στον ουρανό και ήταν ικανοποιημένοι. Μια μέρα καθώς ταξίδευαν στους αιθέρες, ο Κογιότ ρώτησε: "Γιατί καταναλώνεις τόσο πολύ χρόνο για να τοποθετείς τα άστρα σε αστερισμούς;"
Το Μεγάλο Μυστήριο απάντησε, "Άκου φίλε μου, βλέπεις εκείνον τον μικροσκοπικό πλανήτη εκεί κάτω; Κάποια μέρα αυτός θα γίνει ένα θαυμάσιο μέρος. Θα υπάρχουν απέραντες πεδιάδες καθώς και ατέλειωτες θάλασσες. Στη στεριά θα κατοικούν εκατοντάδες ζώα όλων των ειδών, που θα μοιάζουν με εσένα αλλά θα είναι και διαφορετικά από εσένα. Θα υπάρχουν ψάρια και άλλα παράξενα πλάσματα στις θάλασσες. Θα δημιουργήσω πολλά είδη πουλιών που θα πετάνε ψηλά στον ουρανό. Όμως το πιο θαυμαστό μου δημιούργημα θα είναι ο άνθρωπος. Ο άνθρωπος θα είναι πολύ έξυπνος. Θα θελήσει να ταξιδέψει σε όλον τον μικρό πλανήτη. Αν και πανέξυπνος θα χάνεται μερικές φορές. Γι αυτό τοποθετούμε τα άστρα σε σχηματισμούς σα οδηγούς για να βρίσκει τον δρόμο του." Μια μέρα, καθώς τοποθετούσαν μια γιγαντιαία κατσαρόλα με νερό στον ουρανό, το Μεγάλο Μυστήριο παρατήρησε ότι ξέχασαν έξω ένα πολύ λαμπερό άστρο.

Ήταν αυτό που το είχαν προορίσει να μπει ακριβώς πάνω από το χείλος της κατσαρόλας για να δείχνει στους ανθρώπους τον Βορρά. Το Μεγάλο Μυστήριο έψαξε και ξανάψαξε στο σακούλι που είχε τα άστρα αλλά δεν μπόρεσε να βρει τον Πολικό Αστέρα, το Άστρο του Βορρά. Έτσι αποφάσισε να γυρίσει πίσω στο σπίτι του για να τον φέρει, αφήνοντας το σακουλάκι με τα άστρα στον Κογιότ. Ο Κογιότ στην αρχή περίμενε το Μεγάλο Μυστήριο να επιστρέψει, όμως σύντομα βαρέθηκε. Για να περάσει η ώρα δάγκωσε το σακουλάκι και άρχισε να διασχίζει τους ουρανούς. Για κακή του όμως τύχη ο σάκος είχε μια μικρή τρύπα με αποτέλεσμα να χύνονται τα άστρα έξω.

Το Μεγάλο Μυστήριο μόλις είδε τι γινόταν φώναξε τόσο πολύ που ο Κογιότ τρόμαξε και άρχισε να τρέχει. Έτρεξε τόσο γρήγορα που έφτασε στο άλλο άκρο του σύμπαντος. Όταν γύρισε να κοιτάξει πίσω του είδε ότι κατά μήκος του ουρανού σχηματίστηκε ένα μεγάλο μονοπάτι από άστρα. Με αυτό τον τρόπο δημιουργήθηκε ο Γαλαξίας. Ο Κογιότ κατάλαβε το λάθος του και ζήτησε από το Μεγάλο Μυστήριο να τον συγχωρήσει. Αυτός τον συγχώρησε, αλλά θα έπρεπε να ζήσει με τις συνέπειες των πράξεών του. Το Μεγάλο Μυστήριο τον έστειλε να ζήσει κάτω στη Γη. Έτσι τέλειωσαν για αυτόν οι εποχές που θα μπορούσε να περπατά ανάμεσα στα άστρα μαζί με το Μεγάλο Μυστήριο.

Αυτός είναι ο λόγος που το πνεύμα του Μικρού Αδερφού Κογιότ, και οι απόγονοί του συχνά στρέφουν το κεφάλι τους στον Γαλαξία και ουρλιάζουν για την μοναξιά τους.

7. Οι Εφτά Αδερφές (Ιowa)
Κάποτε, εφτά νεαρές κοπέλες (Πλειάδες) ενώ έπαιζαν απομακρύνθηκαν χωρίς να το καταλάβουν από το χωριό τους. Μια αγέλη από αρκούδες τις είδε και άρχισε να τις κυνηγάνε. Οι εφτά μικρές βρέθηκαν σε πολύ δύσκολη θέση: ήταν πολύ μακριά για να γυρίσουν πίσω στο χωριό τους και πολύ αργές για να ξεφύγουν από τα ζώα. Το μόνο που μπορούσαν να κάνουν ήταν να ανέβουν στην κορυφή ενός μικρού βράχου και να προσευχηθούν στο βράχο να τις σώσει.

Οι νεαρές κοπέλες είχαν αγνή καρδιά και έτσι το πνεύμα του βράχου άκουσε την προσευχή τους. Ξαφνικά η πέτρα άρχισε να ανυψώνεται, μεταφέροντας τις εφτά κοπέλες στον ουρανό. Οι αρκούδες χίμηξαν στην πέτρα και άρχισαν να σκαρφαλώνουν προς την κορυφή που βρίσκονταν οι νεαρές, αλλά δεν μπόρεσαν να τις φτάσουν. Ο βράχος έφτασε τελικά πολύ ψηλά, και όταν σταμάτησε οι εφτά μικρές αδερφές βρήκαν τις θέσεις τους στο ουράνιο στερέωμα, όπου ακόμη μπορούμε να τις βλέπουμε. Η πέτρα που τις έσωσε υπάρχει ακόμα. Οι Kiowa την αποκαλούν Mateo Tipi, αλλά οι αγγλική μετάφραση είναι "Πέτρα του Διαβόλου", που βρίσκεται στο Γουαϊόμινγκ.

8. Ο Γέρος Άντρας (Iroquois)
Σε μια πολύ παλιά εποχή ζούσε ένας άντρας που είχε φτάσει σε τόσο βαθιά γεράματα που δεν μπορούσε να κυνηγάει πια. Είχε γίνει μπελάς για την οικογένειά του και ένας απόκληρος για τους υπόλοιπους. Ο γέρος γνώριζε πως οι μέρες που του έμεναν ήταν μετρημένες, έτσι με μεγάλο κόπο άρχισε να σκαρφαλώνει ένα ψηλό βουνό με ένα σακίδιο στην πλάτη και το μπαστούνι στο χέρι του. Όταν έφτασε στην κορυφή, άρχισε να τραγουδάει τον ύμνο του θανάτου του, που μιλούσε για το πνευματικό ταξίδι που θα ακολουθούσε μετά το θάνατό του στη Γη. Η φωνή του έφτασε κάτω, μέχρι το χωριό του, και έκανε τους ανθρώπους να παρατήσουν τις δουλειές τους και να στρέψουν το βλέμμα τους στη μοναχική φιγούρα, πάνω στη βουνοκορφή. Ενώ οι άνθρωποι τον παρατηρούσαν, ο γέρος άρχισε να ανεβαίνει προς τον ουρανό. Καθώς ανέβαινε η φωνή του εξασθένιζε και μετά από λίγο κανένας δεν μπορούσε να τον ακούσει. Τελικά πήρε τη θέση του στον ουρανό.

Όμως ο Γέρος Άντρας δεν πέθανε, αλλά του ανατέθηκε ένας άλλος ρόλος. Αφού ανέκτησε τις δυνάμεις του, ξεκίνησε να κουβαλάει, κάθε καλοκαίρι, τον Ήλιο στις πλάτες. Γνωρίζει πόσο σημαντικός είναι ο Ήλιος και έτσι τον ανεβάζει ψηλά, σκορπίζοντας ζεστασιά και ζωτικότητα στους ανθρώπους και στις σοδειές τους. Καθώς όμως άρχισαν να φυσούν οι άνεμοι του χειμώνα, οι δυνάμεις του Γέρου Άντρα εξαντλούνται και παρέδωσε το βαρύ φορτίο του στο γιο του. Δυστυχώς όμως και αυτός δεν ξεφεύγει από τον κανόνα που θέλει τους νέους να προσπαθούν με κάθε μέσο να γλυτώσουν από την βαριά εργασία και έτσι μεταφέρει τον Ήλιο χαμηλά στον ουρανό, κάνοντας τις μέρες σύντομες και κρύες. Την κρύα αυτή εποχή ο Γέρος Άντρας φαίνεται την νύχτα, στον αστερισμό που στη Δύση είναι γνωστός σαν Ωρίωνας, με το σακίδιο που είχε για να κουβαλάει τον Ήλιο, άδειο. Αλλά την άνοιξη θα πάρει ξανά τον Ήλιο στους ώμους του για να τον ανεβάσει ψηλά και να φέρει μεγάλες και ζεστές ημέρες.

9. Το Ατέλειωτο Ταξίδι (Tewa)
Σε παλιές εποχές οι άνθρωποι βασίζονταν πάνω σε ένα σοφό άντρα και σπουδαίο πολεμιστή, τον Long Sash. Κάποτε όταν ήρθαν δύσκολοι καιροί, ζήτησαν από τον Long Sash να τους απελευθερώσει από τα προβλήματά τους. Αυτός τους οδήγησε στο Ατέλειωτο Μονοπάτι, τον Γαλαξία.

Δεν είχε περάσει πολύς καιρός και οι άνθρωποι κουράστηκαν και άρχισαν να γκρινιάζουν. Ο Long Sash σταμάτησε κοντά στα δύο λαμπερά άστρα που οι λευκοί καλούν Δίδυμοι και απαίτησε από τους ανθρώπους να τον ακολουθούν γαλήνια ή αν δεν θέλουν να φύγουν. Οι άνθρωποι ονόμασαν το σημείο όπου σταμάτησαν "Τόπο της Απόφασης" και συμβολίζεται από τον αστερισμό του Καρκίνου. Αποφάσισαν να ακολουθήσουν τον αρχηγό τους, αλλά μετά από ένα μακρύ, σχεδόν ατέλειωτο ταξίδι, ξανάρχισαν να διαμαρτύρονται και να αμφιβάλουν για τις ικανότητες του Long Sash. Σταμάτησαν και ο Long Sash έβγαλε τα διακοσμητικά φτερά από το κεφάλι του. Οι άνθρωποι ονόμασαν το σημείο που σταμάτησαν για δεύτερη φορά "Τόπο της Αμφιβολίας". Στο σημείο εκείνο ο Long Sash αφού μπήκε σε έκσταση είδε ένα όνειρο και τελικά οδήγησε τους ανθρώπους στη "Μέση Χώρα", όπου εγκαταστάθηκαν και έζησαν αιώνια.
Ο Long Sash ζει και αυτός εκεί, στα άστρα του Ωρίωνα. Ακόμη και σήμερα το φτερωτό κάλυμμα του κεφαλιού του μπορεί να το δει κανείς στο αστρικό σμήνος που άλλοι καλούν σαν "Εφτά Αδερφές" ή "Πλειάδες"

10. Το Μεγάλο Κυνήγι (Woodland)
Κατά το τέλος της άνοιξης, μια αρκούδα ξύπνησε από την χειμερία νάρκη και άρχισε να τριγυρνά στις βουνοπλαγιές ψάχνοντας για τροφή. Σύντομα έγινε αντιληπτή από τρεις κυνηγούς και το κυνήγι άρχισε. Όπως και η αρκούδα έτσι και οι κυνηγοί ήταν πολύ πεινασμένοι, μετά τον μακρύ και βαρύ χειμώνα. Ο πρώτος κυνηγός κρατούσε μια φαρέτρα και ένα τόξο με το οποίο ήλπιζε πως θα σκοτώσει την αρκούδα. Ο δεύτερος κυνηγός κρατούσε ένα μεγάλο καζάνι στο οποίο ήλπιζε πως θα μαγειρέψει την αρκούδα. Ο τρίτος κυνηγός ακολουθούσε τους υπόλοιπους. Αυτός μάζευε ξύλα που θα χρειάζονταν για να ανάψει μια μεγάλη φωτιά, που θα χρειάζονταν για να ψηθεί ένα τόσο μεγάλο θήραμα.

Όλο το καλοκαίρι οι άντρες κυνηγούσαν την αρκούδα στον ουρανό. Το φθινόπωρο, η αρκούδα είχε χάσει τις δυνάμεις της και ο πρώτος κυνηγός κατάφερε και την σημάδεψε με το τόξο του. Το βέλος σκότωσε την αρκούδα που έπεσε στο χώμα. Οι τρεις άντρες έφαγαν την αρκούδα και άφησαν πίσω το σκελετό της. Καθώς το φθινόπωρο έδινε τη θέση του στο χειμώνα, ο καιρός γινόταν όλο και πιο κρύος. Ο σκελετός της αρκούδας εξακολουθούσε να παραμένει στον ουρανό, αλλά το πνεύμα της μπήκε σε ένα νέο σώμα-στο σώμα μιας άλλης κοιμούμενης αρκούδας. Για όλο τον μακρύ χειμώνα η αρκούδα κοιμόνταν. Όταν ξανάρθε η άνοιξη, το ζώο ξύπνησε και άρχισε να ψάχνει για τροφή. Για άλλη μια φορά την κυνήγησαν και τη σκότωσαν. Το πνεύμα της μπήκε στο σώμα μιας άλλης αρκούδας που κοιμόταν. Και έτσι γίνεται κάθε χρόνο.

11. Ο Ήλιος, η Σελήνη και τα Αστέρια (Ναβάχο)
Στον παρόντα Πέμπτο Κόσμο, οι Πρώτοι Άνθρωποι είχαν τέσσερα φώτα που τα είχαν φέρει από τον κατώτερο κόσμο. Λευκό Φως εμφανιζόταν πάνω από τα Ανατολικά βουνά, Μπλε Φως απλωνόταν πάνω από τα Νότια, Κίτρινο Φως ερχόταν από τις Δυτικές κορυφές και Σκοτάδι από το Νότο. Τα φώτα αυτά ήταν πολύ απομακρυσμένα, δεν μπορούσαν να ζεστάνουν τη Γη και έτσι ο αέρας είχε πάντα την ίδια θερμοκρασία και δε συνέβαιναν εποχιακές αλλαγές, αν και υπήρχε εναλλαγή μεταξύ ημέρας και νύχτας.

"Η ημέρα δε διαρκεί πολύ", οι άνθρωποι παραπονιόντουσαν.
"Χρειαζόμαστε περισσότερο φως". Έτσι η Πρώτη Γυναίκα έστειλε το Θηλυκό Φωτεινό Σκαθάρι στην Ανατολή και είπε στην Αλεπού της Φωτιάς να πάει προς το Νότο, το Φωτεινό Σκαθάρι το έστειλε στη Δύση και την Πυγολαμπίδα στο Βορρά. Κατόπιν όποιος χρειαζόταν περισσότερο φως, αυτοί οι τέσσερις ήταν έτοιμοι να τον βοηθήσουν.
Για αρκετό καιρό το πλάνο αυτό λειτουργούσε καλά, αλλά και πάλι οι Πρώτοι Άνθρωποι διαμαρτύρονταν ότι τα φώτα ήταν πολύ μικρά και τρεμόσβηναν. Έτσι η Πρώτη Γυναίκα σκέφτηκε τον Άνθρωπο-Φωτιά και το Λαμπερό Βουνό του, και του έστειλε ένα μήνυμα ρωτώντας τον αν θα μπορούσε να τη βοηθήσει.
"Ναι," συμφώνησε ο Άνθρωπος - Φωτιά, "Μπορώ να κάνω όλη την περιοχή γύρω από το Βουνό μου να λάμπει, αλλά το φως αυτό δε θα αρκεί για τα μακρινά μέρη και επίσης θα υπάρχει κάπνα."
"Δεν μας αρέσει η λάμψη και η ζέστη που έρχεται από ο Λαμπερό Βουνό", δήλωσαν οι Άνθρωποι. "Η ζέστη ξεραίνει τη Γη και πνιγόμαστε από τους καπνούς!"

Καθώς όλοι διαμαρτύρονταν και κανείς δεν έδειχνε ικανοποιημένος η Πρώτη Γυναίκα αποφάσισε πως έπρεπε να βρει άλλους τρόπους για να δώσει Φως στη Γη. Αφού συμβουλεύτηκε το Συμβούλιο των Σοφών, είπε στους βοηθούς της να φέρουν μια μεγάλη επίπεδη πλάκα από το σκληρότερο και πιο ανθεκτικό πέτρωμα που θα μπορούσαν να βρουν. Αφού επισκέφτηκαν όλα τα βουνά επέστρεψαν με ένα μεγάλο κομμάτι χαλαζία: είχε διπλάσιο μήκος απ' όσο πλάτος, και όταν το τοποθέτησαν μπροστά στη Πρώτη Γυναίκα, αυτή αποφάσισε ότι ήταν αρκετά μεγάλο για να κατασκευάσει δυο κυκλικούς τροχούς με το ίδιο μέγεθος. Είχε ελπίσει να φτιάξει τέσσερις, ένα για κάθε κατεύθυνση, αλλά η πέτρα ήταν πολύ μικρή για τόσα, και μόνο δύο θα μπορούσε να φτιάξει. Αφού η Πρώτη Γυναίκα χάραξε δύο μεγάλους κύκλους στην πλάκα, όλοι άρχισαν να δουλεύουν με πυρόλιθους και πέτρινα σφυριά, κόβοντας τους δυο όμοιους τροχούς. Αυτό δεν ήταν κάτι εύκολο, αφού ο χαλαζίας ήταν σχεδόν τόσο σκληρός όσο και τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν, αλλά τελικά δυο κυκλικοί επίπεδοι δίσκοι ετοιμάστηκαν για το σκοπό τους. Στον πρώτο έβαλαν μια μάσκα με χρώμα μπλε-τυρκουάζ για να παράγει φως και ζέστη, κατόπιν κρέμασαν κόκκινα κοράλλια στους λοβούς των αυτιών της και γύρω από τους άξονες. Ένα κέρατο κρεμάστηκε σε κάθε του πλευρά για να προσφέρει αρσενική αστραπή και αρσενική βροχή. Φτερά από αετούς και άλλα πουλιά δέθηκαν στους άξονες του πρώτου τροχού για να τον μεταφέρουν στους ουρανούς και για να διασκορπίσουν τις ακτίνες του φωτός στις τέσσερις κατευθύνσεις του ορίζοντα. Τέσσερις γραμμές σε ζικ-ζακ, από αρσενικό άνεμο και αρσενική βροχή στέκονταν στην κορυφή, τέσσερις κρέμονταν στον πάτο και τέσσερις ηλιακές κηλίδες τοποθετήθηκαν σα φύλακες που μερικές φορές στεκόταν στο πρόσωπό της και άλλοτε έπαιρναν τις θέσεις τους στις τέσσερις κατευθύνσεις. "Τώρα τελείωσε," είπε ο Πρώτος Άντρας, "και θα το ευλογήσω με ένα μίγμα από γύρη και με το τραγούδι ενός κορυδαλλού που από εδώ και στο εξής θα λέγεται 'η φωνή του ήλιου'."
"Αυτό όμως δεν μπορεί να μείνει εδώ!" φώναξε η Πρώτη Γυναίκα. "Η θέση του είναι στον ουρανό!"

Όμως κανείς δεν είχε ιδέα για το πως θα γινόταν αυτό, μέχρι που ο Πρώτος Άντρας τους πρότεινε ότι θα έπρεπε να μεταφερθεί στην κορυφή του πιο ψηλού βουνού και να τοποθετηθεί στην πιο ψηλή κορυφή, στην άκρη του κόσμου, απ' όπου θα στέλνει το ίδιο φως παντού. Έτσι το μετέφεραν στα Ανατολικά Βουνά και το έδεσαν στον ουρανό με δέσμες κεραυνού. Η Πρώτη Γυναίκα με τους βοηθούς της επέστρεψαν για να διακοσμήσουν και τον δεύτερο πέτρινο τροχό, που είχε το ίδιο μέγεθος με τον πρώτο. Αυτή την φορά όμως δε χρειάζονταν η πέτρα να δίνει ζέστη και φως, αλλά έπρεπε να φέρνει κρύο και υγρασία. Έτσι στόλισαν τη μάσκα της δεύτερης πέτρας με λευκά όστρακα, βάζοντας μια ταινία από κίτρινη γύρη στο πηγούνι της, και έφτιαξαν ένα άξονα από κόκκινο κοράλλι. Φτερά από κίσσα, γεράκι της νύχτας, γαλοπούλα, και πελαργό, έδεσαν στις τέσσερις πλευρές για αντέχει το βάρος της. Στα κέρατά της υπήρχαν θηλυκός κεραυνός και ελαφρές αύρες. Τέσσερις ευθείες γραμμές μπήκαν στην κορυφή, και άλλες τόσες στη βάση, που εξουσίαζαν την καλοκαιρινές βροχές. Κι' αυτός ο τροχός μεταφέρθηκε πάνω στην υψηλότερη Ανατολική κορυφή και δέθηκε στο ουρανό με δεσμίδες κεραυνού.

"Τώρα όλοι πρέπει να είναι ικανοποιημένοι," παρατήρησε η Πρώτη Γυναίκα, καθώς κοιτούσε τους δίσκους. "Έχουμε φως, θερμότητα και υγρασία, όλα προερχόμενα από τον ουρανό." Και πάλι όμως, πολλοί από τους ανθρώπους διαμαρτύρονταν.
"Αυτό δεν είναι σωστό," είπαν. "Αν ο ήλιος μείνει στην ανατολή συνέχεια, θα είναι καλοκαίρι στην περιοχή εκείνη, αλλά και παντοτινός χειμώνας στην άλλη."

"Ο ήλιος πρέπει να κινείται στον ουρανό," συμφώνησε ο Πρώτος Άντρας, "αλλά πως μπορεί να κινηθεί, αφού είναι μόνο πέτρα και καθόλου πνεύμα;" Δύο γέροι και σοφοί άντρες πλησίασαν τις δύο πέτρες και είπαν, "Εμείς θα δώσουμε τα πνεύματά μας στον ήλιο και τη σελήνη, ώστε να έχουν τη δύναμη και τη ζωτικότητα για να κινούνται στον ουρανό."
Το ένα πνεύμα μπήκε στο δίσκο με χρώμα τυρκουάζ και ονομάστηκε "Κουβαλητής του Ήλιου", ενώ το άλλο μπήκε στον λευκό δίσκο και ονομάστηκε "Κουβαλητής της Σελήνης". Αμέσως οι δυο δίσκοι έδειξαν σημεία ζωής και άρχισαν να κινούνται.
"Αλλά πως θα ξέρω που θα κατευθυνθώ και ποια μονοπάτια θα ακολουθώ;" ρώτησαν ο Ήλιος και η Σελήνη.
"Ο αετός καθοδηγείται από τα φτερά της ουράς του," είπε ο Πρώτος Άντρας. "Ο καθένας σας θα πάρει δώδεκα φτερά από την ουρά του αετού, που θα δείχνουν την σωστή πορεία που πρέπει να ακολουθήσετε, και οι αλλαγές στο δρόμο θα δείχνουν τις αλλαγές στις εποχές."
Ο Ήλιος ήταν ο πρώτος που ξεκίνησε το ταξίδι στον ουρανό, ενώ η Σελήνη περίμενε όλη τη μέρα, μέχρι που ο Ήλιος έφτασε τις κορυφές των δυτικών βουνών αλλά εξακολουθούσε να κοιτάζει την χώρα από επάνω. Στο σημείο αυτό η Σελήνη ρώτησε "Τώρα;" Και ο Ήλιος απάντησε, "Τώρα!"

Έτσι ενώ η Σελήνη ήταν έτοιμη να σκαρφαλώσει και αυτή στον ουρανό, το Παιδί-Άνεμος, που στέκονταν ακριβώς πίσω της, σκέφτηκε πως θα την βοηθούσε αν την έσπρωχνε με ένα ελαφρό αεράκι. Το αεράκι αυτό χτύπησε τον "Κουβαλητή της Σελήνης" στην πλάτη και φυσώντας τα δώδεκα φτερά, τα έφερε μπροστά στο πρόσωπό της. Έτσι δεν μπορούσε να δει που πηγαίνει. Γι' αυτό η Σελήνη ακολουθεί παράξενη πορεία στον ουρανό.

Ο Πρώτος Άντρας και η Πρώτη Γυναίκα δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα γι' αυτό και έτσι όλοι επέστρεψαν στην τοποθεσία που κατεργάζονταν τα κομμάτια χαλαζία. Στην κουβέρτα που είχαν αφήσει τους δύο δίσκους, είχαν μείνει πάρα πολλά κομματάκια πέτρας κάθε μεγέθους και σχήματος, μαζί με τη σκόνη που δημιουργήθηκε.
"Κοίτα πόσο πολύ όμορφο πέτρωμα έχει μείνει!" φώναξε ο Πρώτος Άντρας.
Και η Πρώτη Γυναίκα είπε, "Δεν πρέπει να πάει χαμένο! Θα τα χρησιμοποιήσουμε για να φτιάξουμε περισσότερα φώτα στο νυχτερινό ουρανό."

Έτσι πήραν ξανά τα σφυριά και τα εργαλεία τους για να δώσουν σχήμα στα άστρα που έλαμπαν μόνο τη νύχτα." Είχαν μείνει μόνο λίγα μεγάλα κομμάτια χαλαζία, αλλά μυριάδες μικρά, μαζί με τη σκόνη.
Όταν όλα τα αστέρια ήταν έτοιμα να πάρουν τη θέση τους στον ουρανό, η Πρώτη Γυναίκα είπε,

<<ΘΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΩ ΑΥΤΑ ΓΙΑ ΝΑ ΓΡΑΨΩ ΤΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ ΠΟΥ ΘΑ ΚΥΒΕΡΝΟΥΝ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ. ΟΙ ΝΟΜΟΙ ΑΥΤΟΙ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΓΡΑΦΤΟΥΝ ΣΤΟ ΝΕΡΟ ΑΦΟΥ ΣΥΧΕΧΩΣ ΑΛΛΑΖΕΙ Η ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ, ΟΥΤΕ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΓΡΑΦΤΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΜΜΟ, ΑΦΟΥ Ο ΑΝΕΜΟΣ ΘΑ ΤΟΥΣ ΕΣΒΗΝΕ ΑΜΕΣΩΣ, ΟΜΩΣ ΑΝ ΓΡΑΦΤΟΥΝ ΣΤΑ ΑΣΤΡΑ ΘΑ ΤΟΥΣ ΔΙΑΒΑΖΟΥΝ ΚΑΙ ΘΑ ΤΟΥΣ ΘΥΜΟΥΝΤΑΙ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ.>>

Αμέσως μετά δημιούργησε ένα σχεδιάγραμμα του ουρανού, στο χώμα, και τοποθέτησε ένα από τα μεγάλα αστέρια στο βορρά. "Αυτό δεν θα κινείται ποτέ!" είπε, "και θα είναι γνωστό σαν την Φωτιά της Βόρειας Κατασκήνωσης. Θα ονομάζεται επίσης "Ο Οδηγός του Ταξιδιώτη" και "Πολικός Αστέρας" ." Μετά τοποθέτησε μεγάλα αστέρια στις υπόλοιπες τρεις κατευθύνσεις και ένα στο ίδιο το κέντρο του σχεδιαγράμματος. "Αυτά θα πρέπει να τοποθετηθούν στις σωστές θέσεις στον ουρανό," είπε ο Άντρας-Φωτιά, που έριξε δύο φλεγόμενα βέλη στον ουρανό ώστε τα ίχνη τους να σχηματίσουν μια σκάλα. Ο Άντρας-Φωτιά είχε τώρα το καθήκον να τοποθετήσει τα άστρα στις σωστές τους θέσεις στο σεντόνι της νύχτας. Πριν σηκώσει το πρώτο, η Πρώτη Γυναίκα σχεδίασε στην άμμο τα μονοπάτια που θα ακολουθούσε το καθένα στην πορεία του στον ουρανό, και ο Πρώτος Άντρας έδεσε ένα φτερό της προσευχής πάνω στο καθένα, δίνοντας τους μια προσευχή για να τραγουδάνε καθώς θα πορεύονταν μόνα στα σχεδιασμένα μονοπάτια.

Ο Άντρας-Φωτιά ξεκίνησε με τον Πολικό Αστέρα και συνέχισε να ανεβαίνει τη σκάλα ως ότου όλα τα μεγάλα άστρα είχαν πάρει τις θέσεις τους, ενώ η Πρώτη Γυναίκα έσμιξε άλλα άστρα σε ομάδες σχηματίζοντας τους αστερισμούς. Ήταν μια πολύ αργή διαδικασία αφού τα κομμάτια ήταν πολλά και η σκάλα πολύ ψηλή. Ενώ όλα αυτά προχωρούσαν, ο Κογιότ παραμόνευε την κάθε κίνηση του Άντρα-Φωτιά. Τότε είδε ένα αρκετά μεγάλο άστρο να είναι ακόμη πεσμένο στην κουβέρτα στο χώμα, και έτσι ρώτησε τον Άντρα-Φωτιά αν θα μπορούσε να το πάρει για δικό του. "Μπορείς να το έχεις," συμφώνησε η Πρώτη Γυναίκα, "αν το τοποθετήσεις ακριβώς πάνω από το βουνό σου. Για κάποιο χρόνο θα είναι αρκετά αμυδρό, αλλά όταν λάμπει δυνατά θα σημαίνει ότι θα αρχίζει η περίοδος του ζευγαρώματός σου." Έτσι ο Κογιότ άρχισε να ανεβαίνει προσεκτικά την σκάλα, πατώντας με τη μια πατούσα του τα σκαλιά και κρατώντας το αστέρι με την άλλη, και τοποθέτησε τον Κάνωβο, στο νότιο ουρανό ακριβώς πάνω από το βουνό του. Οι δύο πρώτοι αστερισμοί που σχεδίασε η Πρώτη Γυναίκα ήταν η Μεγάλη Άρκτος, που στη γλώσσα των Νάβαχο σημαίνει "Κρύος Άντρας από το Βορρά", και την Κασσιόπη την γυναίκα του. Αυτοί οι δύο τοποθετήθηκαν σε δύο αντίθετες πλευρές του Πολικού Αστέρα, που ήταν η εστία του σπιτιού τους. Έτσι περιστρέφονται γύρω της και ποτέ δεν την εγκαταλείπουν για να πέσουν κάτω από τον ορίζοντα. Κανείς άλλος αστερισμός δεν τους πλησιάζει, για να τους χωρίσει. Αυτή η διάταξη των αστερισμών υπόκειται σε ένα νόμο που διατηρείται μέχρι τις μέρες μας. Ο νόμος είναι ότι ένα και μόνο ένα ζευγάρι μπορεί να ζήσει γύρω από μια εστία.

Στη συνέχεια η Πρώτη Γυναίκα σχεδίασε ένα αχνό αστερισμό στο σχήμα δυο αχναριών από λαγό, το ένα να ακολουθά το άλλο. Τοποθετήθηκε στη θέση που στην Δύση βρίσκονται τα άστρα της ουράς του αστερισμού του Σκορπιού. Αυτός είναι ο αστερισμός που κυβερνά το κυνήγι, και κατά τη διάρκεια της άνοιξης ως τις αρχές του καλοκαιριού, κανείς δεν επιτρέπεται να κυνηγήσει κανένα ζώο. Κατά τα τέλη φθινοπώρου, η κυνηγετική περίοδος αρχίζει. Τις εποχές που οι Νάβαχο εξαρτώνταν αποκλειστικά από το κυνήγι για την διατροφή τους, οι νόμοι που τα αφορούσαν ήταν πολύ αυστηροί. Απαγορεύονταν το κυνήγι σε περιόδους ζευγαρώματος και σε περιόδους που τα μικρά ήταν ακόμα με τις μητέρες τους. Καμιά αντιλόπη και κανένα ελάφι κάτω των δυο ετών, δεν σκοτώνονταν.

Το επόμενο σχήμα που έφτιαξε η Πρώτη Γυναίκα ήταν ένας άντρας με φαρδύς ώμους, γερμένος, με τα χέρια στα γόνατά του για να αντέξει το βαρύ φορτίο του θερισμού. Αυτός ο αστερισμός, "ο Θεριστής", προστάζει το λαό να δουλεύει σκληρά την περίοδο του θερισμού έτσι ώστε να έχουν αρκετή τροφή για τον μακρύ και βαρύ χειμώνα.
Το Πουλί-Κεραυνός, που κουβαλά όλα τα σύννεφα στην ουρά του και όλες τις βροχές κάτω από τα φτερά του, ήταν ο επόμενος αστερισμός, μαζί με την Ύδρα, "το κερασφόρο κρόταλο", που ήταν υπεύθυνο για τα υπόγεια κανάλια του νερού. Η τοποθέτηση των αστεριών στις κατάλληλες θέσεις προχωρούσε όλο και πιο αργά, αφού ο Πρώτος Άντρας δεν μπορούσε παρά να πάρει μαζί του λίγα αστέρια κάθε φορά που ανέβαινε τη σκάλα.

Ο Κογιότ άρχισε να ανησυχεί βλέποντας αυτή την αργή διαδικασία. Είπε στην Πρώτη Γυναίκα, "Αυτό παίρνει πάρα πολύ χρόνο! Γιατί δε με αφήνεις να βοηθήσω κι εγώ ; Έτσι θα τελειώσουμε ότι είναι να γίνει δυο φορές πιο γρήγορα!"
Η Πρώτη Γυναίκα απάντησε, "Πάντα κάνεις λάθη και προκαλείς προβλήματα." Αλλά ο Κογιότ επέμενε, λέγοντας, "Θα κάνω ακριβώς ότι μου πεις και θα ακολουθήσω το σχέδιο ακριβώς όπως το δημιούργησες στο έδαφος."

Η Πρώτη Γυναίκα έβαλε δυο πανομοιότυπα άστρα στο σχέδιο της και τα ονόμασε "Οι Δίδυμοι". Τα έδειξε στον Κογιότ και είπε, "Πάρε αυτά τα άστρα και τοποθέτησέ τα κάπου στη Δύση, από όπου θα περπατούν χέρι-χέρι ως το κέντρο του ουρανού."
Έτσι ο Κογιότ σήκωσε τα όμοια άστρα, ένα σε κάθε χέρι, και περπάτησε προς τη σκάλα. Είχε δει τον Πρώτο άντρα να ανεβαίνει τη σκάλα με τη χούφτα του γεμάτη άστρα, και έτσι νόμιζε πως θα μπορούσε να το κάνει κι αυτός. Όμως, όταν είχε διανύσει τη μισή διαδρομή, κατά λάθος κοίταξε κάτω, ζαλίστηκε και παραλίγο να πέσει. Για κακή του τύχη το Παιδί-Άνεμος, πλησίασε σφυρίζοντας για να δει τι έκανε ο Κογιότ, και ταρακούνησε τη σκάλα από την Ανατολή προς τη Δύση. Ο Κογιότ γρήγορα έπιασε και τα δύο άστρα με το αριστερό του χέρι, ελευθερώνοντας το δεξί του για να μπορεί να γαντζωθεί στη σκάλα. Όταν έφτασε στον ουρανό βρήκε εύκολα τη θέση που ήταν για τα άστρα που κουβαλούσε, αλλά όταν τα κοίταξε στη χούφτα του δεν μπορούσε να ξεχωρίσει τα δυο αστέρια αφού τα είχε μπερδέψει. Έτσι δεν ήξερε πιο θα έβαζε δεξιά και πιο αριστερά. Μην έχοντας άλλη λύση έκλεισε τα μάτια του και τα τοποθέτησε στην τύχη. Ξαφνικά ακούστηκε ένας δυνατός κρότος. Κατάλαβε ότι τα είχε βάλει σε λάθος θέση, και αυτά προσπάθησαν να πάρουν τη σωστή. Δυστυχώς όμως είχε απομακρυνθεί απ' αυτά και δεν μπορούσε πια να επέμβει, και έτσι άρχισε να κατεβαίνει βιαστικά τη σκάλα ενώ τα δυο άστρα διασταυρώθηκαν, το ένα μπροστά στο άλλο για να βρουν τη σωστή τροχιά τους. Η Πρώτη Γυναίκα τον περίμενε στη βάση της σκάλας, έξαλλη από θυμό. "Τώρα κοίτα πως τα κατάφερες!" φώναξε. "Αυτά τα δυο άστρα ήταν προορισμένα να εγκαθιδρύσουν την ειρήνη και συναδελφοσύνη μεταξύ όλων των ανθρώπων της Γης. Τώρα θα προκαλέσουν έχθρες και διαμάχες που θα μαστίζουν την ανθρωπότητα παντοτινά. Δε θα ξαναμεταφέρεις άστρα στον ουρανό!"

Ο Κογιότ γκρίνιαζε καθώς απομακρυνόταν, "Δεν έφταιγα εγώ! Το Παιδί-Άνεμος ταρακούνησε τη σκάλα και παραλίγο να γκρεμοτσακιστώ!" Η Πρώτη Γυναίκα του είπε να φύγει καθώς δεν ήθελε πια να την απασχολεί, και συνέχισε να δημιουργεί σχήματα που ο Πρώτος Άντρας έβαζε στον ουρανό. Έφτιαξε την "Πεταλούδα", τον "Κορυδαλλό" που κελαηδούσε για τον Ήλιο κάθε πρωί, τη "Σαύρα", το "Λύκο", τον "Αετό", τον "Σκαντζόχοιρο" που ήταν υπεύθυνος για την ανάπτυξη όλων των δέντρων στα βουνά και τέλος την "Κάμπια". Η Πρώτη Γυναίκα δημιούργησε πολλά ακόμα σχέδια έως ότου δεν υπήρχε ζώο, πτηνό ή έντομο που μα μην έχει το αντίστοιχό του στον ουρανό. Καθώς ο Άνθρωπος-Φωτιά τα κουβαλούσε στον ουρανό, μετέφερε και το δαυλό του, που έκαιγε με κάρβουνο, δεμένο στο αριστερό του μπράτσο. Όταν κάποιο άστρο έμπαινε στη θέση του έδινε μια μικρή φλόγα για να φωτίζει τον σκοτεινό δρόμο που θα ακολουθούσε στον ουρανό. Όλα έδειχναν εντάξει, αλλά καθώς ο Άνθρωπος-Φωτιά κουβαλούσε προς την Ανατολή, ένα άστρο μέτριας λαμπρότητας, τα λουριά λύθηκαν και ο δαυλός έπεσε στο έδαφος. Έτσι δεν είχε άλλο φως να δώσει στο άστρο αυτό. Αφού το έβαλε στη θέση του, έτρεξε γρήγορα προς τα κάτω για να ξαναπάρει το δαυλό, και μετά πάλι προς τα πάνω για να προλάβει να δώσει στο άστρο το φως του. Όμως δεν τα κατάφερε αφού του ήταν αδύνατο να το βρει μέσα στα σκοτεινά μονοπάτια της νύχτας. Αυτό το άστρο ονομάστηκε "Σκοτεινό Αστέρι". Περιτριγυρίζει στον ουρανό και φέρνει κακή τύχη όπου κι αν πάει.

Εξαπολύει μικρά μαύρα βέλη που προκαλούν πόνο και αρρώστια, και λένε πως αν κάποιος ενώ ταξιδεύει τη νύχτα νοιώσει έναν οξύ πόνο στους ώμους ή στην πλάτη, τότε σημαίνει ότι το "Σκοτεινό Άστρο" είναι κάπου κοντά. Όταν ο Άνθρωπος-Φωτιά επέστρεψε στη Γη, η Πρώτη Γυναίκα δεν ήξερε αν θα έπρεπε να του αναθέσει και άλλους αστερισμούς να κουβαλήσει. Δεν είχαν μείνει και πολλά μεγάλα κομμάτια στην κουβέρτα που θα μπορούσαν να γίνουν άστρα, αλλά ένας σωρός από σκόνη είχε απομείνει. Γέμισε τη χούφτα τον Άνθρωπου-Φωτιά με μικρά κομματάκια, και αυτός άρχισε να ανεβαίνει. Όταν είχε διανύσει τη μισή διαδρομή παρατήρησε ότι τα κομμάτια που είχε ήταν πολύ μικρά και πολυάριθμα για να αποτελέσουν ξεχωριστά άστρα, και έτσι έδωσε στο καθένα μια φωτιά και τα πέταξε στον ουρανό. Εκεί μπορούμε ακόμα να τα δούμε σαν μικρά αστρικά σμήνη που αντιπροσωπεύουν τα μικρά πλάσματα της Γης που φεγγοβολούν, όπως οι πυγολαμπίδες.

Καθώς ο Άνθρωπος-Φωτιά κατέβαινε από τη σκάλα, ο Κογιότ ανέβηκε στην κουβέρτα και αρπάζοντας την από τις δυο άκρες της την τίναξε στον αέρα, στέλνοντας τη σκόνη κατά μήκος του νυχτερινού ουρανού, σχηματίζοντας ένα μεγάλο τόξο που έφτανε από τον ένα ορίζοντα στον άλλον. Έτσι σχηματίστηκε ο Γαλαξίας. Οι Νάβαχο πιστεύουν ότι είναι ένα μονοπάτι για τα πνεύματα που ταξιδεύουν μεταξύ Γης και Ουρανού, με κάθε μικρό άστρο να είναι μια πατημασιά. Η Πρώτη Γυναίκα είπε, "Τώρα οι νόμοι που ο λαός μας θα χρειαστεί έχουν αποτυπωθεί στον ουρανό και όλοι μπορούν να τους δουν. Ένας άνθρωπος από κάθε γενιά πρέπει να μαθαίνει αυτούς τους νόμους ώστε να τους εξηγήσει και στους υπόλοιπους και, όταν αυτός γεράσει, πρέπει να μεταφέρει τη γνώση αυτή σε έναν νεότερο ο οποίος θα είναι ο επόμενος Δάσκαλος. Οι εντολές που είναι γραμμένες στα άστρα πρέπει παντοτινά να είναι σεβαστές !"
Στις μέρες μας, μόνο οι σαμάνοι των Νάβαχο ξέρουν τους αστερισμούς και μπορούν να εξηγήσουν τους νόμους που αντικατοπτρίζουν.
--------------------
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. ΙΝΔΙΑΝΟΙ - C.H.Rieder
2. ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΤΩΝ ΙΝΔΙΑΝΩΝ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ
3. ΙΝΔΙΑΝΟΙ -ΦΥΛΕΣ ΕΘΙΜΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ
4. ΜΕ ΤΑ ΦΤΕΡΑ ΤΟΥ ΙΝΔΙΑΝΙΚΟΥ ΔΡΑΚΟΥ