ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ - Τῶν ἑπτὰ σοφῶν συμπόσιον (Ἠθικὰ 159b-159e)

[159b] [16] «Πάνυ μὲν οὖν,» ἔφη ὁ Σόλων, «μὴ καὶ τῶν Αἰγυπτίων ἀκριτώτεροι φανῶμεν, οἳ τὸν νεκρὸν ἀνατέμνοντες ἔδειξαν τῷ ἡλίῳ, εἶτ᾽ αὐτὰ μὲν εἰς τὸν ποταμὸν κατέβαλον, τοῦ δ᾽ ἄλλου σώματος ὡς ἤδη καθαροῦ γεγονότος ἐπιμέλονται. τῷ γὰρ ὄντι τοῦτ᾽ ἐστὶ τὸ μίασμα τῆς σαρκὸς ἡμῶν καὶ ὁ τάρταρος ὡς ἐν Ἅιδου, δεινῶν τινων ῥευμάτων καὶ πνεύματος ὁμοῦ καὶ πυρὸς συμπεφυρμένου καὶ νεκρῶν περίπλεως. ζῶν γὰρ οὐδεὶς ἀπ᾽ οὐδενὸς τρέφεται ζῶντος, ἀλλὰ θανατοῦντες τὰ ἔμψυχα, καὶ τὰ φυόμενα, τῷ τρέφεσθαι καὶ αὔξεσθαι μετέχοντα τοῦ ζῆν, ἀπολλύντες ἀδικοῦμεν.

[159c] ἀπόλλυται γὰρ ἐξ οὗ πέφυκε τὸ μεταβάλλον εἰς ἄλλο, καὶ πᾶσαν φθείρεται φθοράν, ὅπως ἂν θατέρου τροφὴ γένοιτο. τὸ δ᾽ ἀπέχεσθαι σαρκῶν ἐδωδῆς, ὥσπερ Ὀρφέα τὸν παλαιὸν ἱστοροῦσι, σόφισμα μᾶλλον ἢ φυγὴ τῶν περὶ τὴν τροφὴν ἀδικημάτων ἐστί. φυγὴ δὲ μία καὶ καθαρμὸς εἰς δικαιοσύνην τέλειος αὐτάρκη καὶ ἀπροσδεᾶ γενέσθαι. ᾧ δ᾽ ἄνευ κακώσεως ἑτέρου τὴν αὑτοῦ σωτηρίαν ἀμήχανον ὁ θεὸς πεποίηκε, τούτῳ τὴν φύσιν ἀρχὴν ἀδικίας προστέθεικεν. ἆρ᾽ οὖν οὐκ ἄξιον, ὦ φίλε, συνεκτεμεῖν ἀδικίᾳ κοιλίαν καὶ στόμαχον καὶ ἧπαρ, ἃ καλοῦ μὲν οὐδενὸς αἴσθησιν

[159d] ἡμῖν οὐδ᾽ ὄρεξιν ἐνδίδωσι, σκεύεσι δὲ μαγειρικοῖς, οἷα κοπίδες καὶ λέβητες, τὰ δὲ μυλωθρικοῖς καὶ καμίνοις καὶ φυραμούχοις καὶ μακτηρίοις ἔοικεν; ἀτεχνῶς δὲ τῶν πολλῶν ἴδοι τις ἂν ὥσπερ ἐν μυλῶνι τῷ σώματι τὴν ψυχὴν ἐγκεκαλυμμένην ἀεὶ περὶ τὴν τῆς τροφῆς χρείαν κυκλοῦσαν, ὥσπερ ἀμέλει καὶ ἡμεῖς ἄρτι μὲν οὔθ᾽ ἑωρῶμεν ἀλλήλους οὔτ᾽ ἠκούομεν, ἀλλ᾽ ἕκαστος ἐγκεκυφὼς ἐδούλευε τῇ περὶ τὴν τροφὴν χρείᾳ. νυνὶ δ᾽ ἐπαρθεισῶν τῶν τραπεζῶν ἐλεύθεροι γεγονότες ὡς ὁρᾷς, ἐστεφανωμένοι περὶ λόγους διατρίβομεν καὶ ἀλλήλοις σύνεσμεν

[159e] καὶ σχολὴν ἄγομεν, εἰς τὸ μὴ δεῖσθαι τροφῆς ἐληλυθότες. ἆρ᾽ οὖν, ἄνπερ ἡ νῦν οὖσα περὶ ἡμᾶς ἕξις ἄπαυστος διαμένῃ παρὰ πάντα τὸν βίον, οὐκ ἀεὶ σχολὴν ἕξομεν ἀλλήλοις συνεῖναι, μὴ δεδιότες πενίαν μηδ᾽ εἰδότες πλοῦτον; ὁ γὰρ τῶν περιττῶν ζῆλος εὐθὺς ἀκολουθεῖ καὶ συνοικίζεται τῇ χρείᾳ τῶν ἀναγκαίων.

***
[159b] [16] «Βεβαιότατα», είπε ο Σόλωνας, «μήπως και φανούμε πιο άκριτοι από τους Αιγυπτίους, οι οποίοι, ανατέμνοντας τον νεκρό, τον εκθέτουν πρώτα στον ήλιο, ύστερα πετούν στο ποτάμι αυτά τα μέρη του σώματος, και περιποιούνται το υπόλοιπο σώμα, πιστεύοντας πως αυτό έχει γίνει πια καθαρό. Γιατί πραγματικά αυτό είναι το μίασμα της σάρκας μας και ο τάρταρος του σώματός μας, που, σαν τον Τάρταρο του Άδη, είναι γεμάτος από τρομερά ρεύματα, από αέρα ανακατεμένο με φωτιά, και από πτώματα. Γιατί ζωντανός ο άνθρωπος δεν τρέφεται από τίποτε ζωντανό, αλλά θανατώνοντας τα έμψυχα και καταστρέφοντας τα φυτά, που και αυτά έχουν ζωή (αφού τρέφονται και μεγαλώνουν), διαπράττουμε αδικία.

[159c] Γιατί καθετί που αλλάζει από αυτό που ήταν εκ φύσεως σε κάτι άλλο, καταστρέφεται και παθαίνει κάθε είδους φθορά, ώστε να γίνει τροφή κάποιου άλλου. Η αποχή από την κρεοφαγία (κάτι που το λένε για τον παλαιό Ορφέα) είναι μια σοφιστεία μάλλον παρά ένας τρόπος αποφυγής των σχετικών με την τροφή αδικημάτων. Γιατί η μόνη αποφυγή και ο τέλειος καθαρμός —ενσχέσει με τη δικαιοσύνη— είναι το να είναι κανείς αυτάρκης και να μην έχει ανάγκη από τίποτε. Σε όποιον όμως ο θεός έκανε αδύνατη τη διατήρηση στη ζωή δίχως την κάκωση κάποιου άλλου, σ᾽ αυτόν πρόσθεσε ως αρχή της αδικίας τη φύση που του χάρισε. Δεν θα ήταν λοιπόν σωστό, φίλε μου, να κόψουμε μαζί με την αδικία και να πετάξουμε κοιλιά, στομάχι και συκώτι, που δεν μας προσφέρουν ούτε την αίσθηση

[159d] ούτε την επιθυμία για κάτι καλό και ωραίο, μόνο μοιάζουν με μαγειρικά σκεύη, όπως είναι τα κρεατομάχαιρα και οι χύτρες, ενώ άλλα θυμίζουν εργαλεία μυλωνάδων και φρεατωρύχων, καμίνια και ζυμωτήρια; Πραγματικά, μπορεί κανείς να δει ότι η ψυχή πολλών ανθρώπων μένει κρυμμένη μέσα στο σώμα σαν μέσα σε ένα μύλο και περιστρέφεται αδιάκοπα γύρω από την ανάγκη της τροφής, όπως ακριβώς κι εμείς πριν από λίγο ούτε βλέπαμε ούτε ακούγαμε ο ένας τον άλλον, αλλά ο καθένας μας με σκυμμένο το κεφάλι ήταν υποδουλωμένος στην ανάγκη της τροφής. Τώρα όμως που σηκώθηκαν τα τραπέζια, είμαστε πια ελεύθεροι, όπως βλέπεις, και στεφανωμένοι περνούμε την ώρα μας συζητώντας, χαιρόμαστε ο ένας τη συντροφιά του άλλου

[159e] έχοντας ελεύθερο χρόνο στη διάθεσή μας, επειδή φτάσαμε στο σημείο να μην έχουμε ανάγκη τροφής. Αν, επομένως, η κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε τώρα παραμείνει έτσι σε ολόκληρη τη ζωή μας, δεν θα έχουμε πάντοτε τον καιρό να κάνουμε συντροφιά ο ένας στον άλλον, δίχως τον φόβο της φτώχειας και δίχως να ξέρουμε τί είναι ο πλούτος; Γιατί η λαχτάρα των περιττών πραγμάτων ακολουθεί αμέσως από πίσω και συνδέεται με την ανάγκη και τη χρήση των απαραιτήτων.

Είμαστε αστερόσκονη: έχουμε φτιαχτεί για να λάμπουμε!

Στο βιβλίο «Η κοσμική σύνδεση» ο δάσκαλος Carl Sagan εξηγεί πως τα ανθρώπινα όντα έχουν φτιαχτεί από μια ασυνήθιστη ουσία: αστερόσκονη.

Στο DNA μας υπάρχει το ίδιο υλικό που διαμορφώνει τα αστέρια, τα καταπληκτικά αυτά πράγματα που βλέπουμε στον νυχτερινό ουρανό. Κι εμείς έχουμε φτιαχτεί για να λάμπουμε.

Αυτά τα ποιητικά λόγια βασικά προήλθαν από την δεκαετία του ΄70. Ήταν η τραγουδίστρια Joni Mitchell που έγραψε το τραγούδι «Woodstock». Ενθάρρυνε τους ανθρώπους να «λάμψουν σαν αστερόσκονη, σαν λαμπερός χρυσός».

Αλλά αργότερα, ο Carl Sagan έδωσε μια επιστημονική βάση σε αυτή την ιδέα. Έδειξε πως μέσα στο σώμα μας, σε κάθε κύτταρο, σε κάθε μικρό σωματίδιο, υπάρχει κοσμική ιστορία.

«Να είσαι ταπεινός επειδή είσαι φτιαγμένος από την γη. Να είσαι ευγενικός επειδή είσαι φτιαγμένος από αστέρια.» -Αρχαία Σέρβικη Παροιμία-

Είναι ένα μεγάλο θέμα για συζήτηση- και συναρπαστικό. Και κάθε χρόνο περισσότερες έρευνες το επιβεβαιώνουν. Ο Chris Impey, επιστήμονας και καθηγητής της Αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα αποκάλυψε το 2010 πως όλα τα οργανικά υλικά που περιέχουν άνθρακα έχουν παραχθεί από μια εξαιρετικά παλιά γενιά αστεριών.

Επίσης, έχοντας στο μυαλό μας πως όλα τα θεμελιώδη στοιχεία της γης έχουν την ίδια προέλευση, μπορούμε να υποθέσουμε πως το 97% του σώματος μας είναι ύλη από αυτά τα αρχαία αστέρια.

Είναι κάτι μαγικό. Έχουμε φτιαχτεί για να λάμπουμε, για να φωτίζουμε τον κόσμο. Αλλά… γιατί έχουμε ξεχάσει να λάμπουμε; Αν έχουμε φτιαχτεί από αστέρια… γιατί δεν είμαστε περισσότερο χαρούμενοι;

Είμαστε αστερόσκονη, αλλά κάποιες φορές ζούμε στο σκοτάδι
Όσο πιο σκοτεινή είναι η νύχτα, τόσο πιο φωτεινά είναι τα αστέρια. Κάποιες φορές, το μόνο που πρέπει να κάνετε είναι να κοιτάξετε τον νυχτερινό ουρανό, να ατενίσετε το άπειρο και εκεί θα βρείτε την έμπνευση.

Τα αστέρια, με τους κύκλους, τις κινήσεις, την σιωπηλή μουσική και την κοσμική ομορφιά τους, πάντα ήταν σημείο αναφοράς για την ανθρωπότητα. Αυτό ισχύει στα πάντα από την γεωργία και την επιστήμη μέχρι την πνευματικότητα.

Αλλά, υπάρχει αληθινή μαγεία στο όλο θέμα. Έχουμε περιορίσει τον εαυτό μας με το να θεωρούμε τα αστέρια ως κάτι μακρινό ακόμα και ανώτερο από εμάς. Είναι καιρός να κατανοήσουμε πως είμαστε ένα σύνολο. Ότι αυτή η ουράνια ύλη βρίσκεται σε κάθε κομμάτι της ύπαρξης μας.

Δεν είναι εύκολο, αλήθεια. Ως άνθρωποι τείνουμε να περιηγούμαστε στο σκοτάδι, στον βάλτο της αιώνιας δυστυχίας και σε ερήμους όπου οι σπόροι της αγάπης για τον εαυτό μας δεν μεγαλώνουν.

Υπάρχουν χιλιάδες νεαρά μυαλά που είναι εύθραυστες καρδιές και αναπνέουν χωρίς ελπίδα. Χωρίς ενέργεια, ευτυχία ή το φως που χρειάζονται για την ζωή, αυτό-σεβασμό και αυτό-εκτίμηση.

Ας αρχίσουμε να λάμπουμε, για τον εαυτό μας και για όλους τους άλλους
Σκεφτείτε την πιο χαρούμενη στιγμή της ζωής σας και απολαύστε την ανάμνηση. Χαμογελάστε σε έναν περαστικό. Δημιουργήστε μια λίστα από τραγούδια που σας αρέσουν. Αγκαλιάστε ένα φρούτο. Τραγουδήστε ένα τραγούδι. Ζωγραφίστε ένα φανταστικό ζώο. Αναζητήστε σχήματα στα σύννεφα. Κάντε ένα νέο φίλο. Τραγουδήστε στο μπάνιο…

«Είμαστε αστερόσκονη που σκέφτεται τα αστέρια.» -Carl Sagan-
Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε ελπίδα. Οι περισσότεροι θέλουμε να βοηθήσουμε τους άλλους. Ενώ ισχύει πως περιστασιακά ξεχνάμε πώς να λάμπουμε, υπάρχει πάντα κάποιος που μας ενθαρρύνει να ανακαλύψουμε ξανά το φως.

Δεν υπάρχει τίποτα στον κόσμο όπως το να αγγίζετε την ψυχή ενός ατόμου για να του δώσετε ένα όραμα από το πόσο όμορφος και τεράστιος είναι ο κόσμος μας.

Κάθε πράξη στη ζωή σου κάνε τη σαν να ήταν η τελευταία της ζωής σου

“Κάθε πράξη στη ζωή σου κάνε τη σαν να ήταν η τελευταία της ζωής σου”
ΜΑΡΚΟΣ ΑΥΡΗΛΙΟΣ, ΡΩΜΑΙΟΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ (121 – 180 μ.Χ.) ΣΤΩΙΚΟΣ

Αν μας φαίνεται οικείο το απόφθεγμα του Μάρκου Αυρήλιου, αυτό οφείλεται στο ότι ήδη από τα πανάρχαια χρόνια φιλόσοφοι και θρησκευτικοί στοχαστές λένε λίγο πολύ το ίδιο.
Να είσαι εδώ τώρα.
Να είσαι πάντα πνευματικά προσηλωμένος.
Να ζεις στο παρόν.

Ο Χένρυ Ντέιβιντ Θορό είναι ένας από τους σύγχρονους φιλοσόφους που εξέφρασαν με τον πιο ξεκάθαρο κι επιβλητικό τρόπο αυτή την ψυχική διάθεση: “ Πρέπει να ζεις στο παρόν, να ορμάς σε κάθε κύμα, να βρίσκεις την αιωνιότητά σου κάθε στιγμή. Οι ανόητοι στέκονται στο νησί των ευκαιριών τους κι έχουν το βλέμμα τους στραμμένο σε έναν άλλο τόπο. Δεν υπάρχει άλλος τόπος· δεν υπάρχει άλλη ζωή εκτός από αυτή”.

Είναι ξεκάθαρο ότι εμείς τα ανθρώπινα όντα πρέπει να βρίσκουμε πολύ δύσκολο το να ζούμε πνευματικά προσηλωμένοι στο παρόν, αλλιώς γιατί να νιώθουν την ανάγκη να επαναλαμβάνουν το συγκεκριμένο μήνυμα τόσοι και τόσοι φιλόσοφοι;

Εκ πρώτης όψεως, δε φαίνεται και τόσο δύσκολο να βιώσουμε πλήρως το εδώ και τώρα. Το εδώ βρίσκεται ακριβώς εδώ μπροστά μας. Και το τώρα είναι ακριβώς τώρα. Οπότε ποιο είναι το πρόβλημα;

Κάποιοι άνθρωποι παρασύρονται από την επιθυμία τους για κάτι καλύτερο από αυτό που υπάρχει εδώ και τώρα και απομακρύνονται από το παρόν. Άλλοι, όπως εγώ, απομακρύνονται από το παρόν προσπαθώντας να φανταστούν τι θα γίνει στο μέλλον. Ένας άλλος, πιο ολοκληρωτικός τρόπος αποφυγής της πλήρους προσήλωσης στο παρόν είναι το να βλέπουμε όλη τη ζωή μας ως στάδια προετοιμασίας, από προετοιμασία για δείπνο έως προετοιμασία για τη ζωή στο Επέκεινα, και κάπου ενδιάμεσα προετοιμασία για την εξεταστική. Στον αντίποδα βρίσκονται όσοι από μας είναι προσκολλημένοι στο παρελθόν, νιώθοντας είτε νοσταλγία, είτε τύψεις, είτε και τα δύο.

Αυτή η απομάκρυνση από το παρόν είναι συνάρτηση των ανθρώπινων ικανοτήτων της φαντασίας και της μακροπρόθεσμης μνήμης. Πάντοτε έχουμε τη δυνατότητα να φανταστούμε ότι η ζωή μας είναι διαφορετική από αυτή που πραγματικά είναι· πάντοτε μπορούμε να δούμε εναλλακτικές εκδοχές της. Φαίνεται πως αυτό συνιστά έναν πειρασμό στον οποίο οι περισσότεροι από μας δυσκολευόμαστε να αντισταθούμε. Παρομοίως, μπορούμε να θυμηθούμε πως ήταν η ζωή στο παρελθόν, και η προσκόλληση σε αυτό επίσης μοιάζει ακαταμάχητη.

Φυσικά, μια ζωή χωρίς καθόλου προετοιμασία για το μέλλον έχει σοβαρά μειονεκτήματα.
Ο σχεδιασμός που κάνουμε για το μέλλον εμείς οι άνθρωποι συχνά αποτελεί το μεγαλύτερο κομμάτι της συνειδησιακής λειτουργίας μας, κυρίως επειδή έχουμε την τάση να επανεξετάζουμε ατέρμονα τα σχέδιά μας, αναπαράγοντάς τα ξανά και ξανά μέσα στο μυαλό μας.

Υποπτεύομαι ότι η ολοκληρωτική βίωση του παρόντος έχει κάτι που γεννά μέσα μας έναν βαθιά ριζωμένο φόβο. Ίσως αυτός ο φόβος να αποτελεί βασικό ανθρώπινο χαρακτηριστικό, όπως η θεμελιώδης ενόρμηση του Φρόυντ, η λίμπιντο.

Μάλιστα, φαίνεται πως αυτά τα δύο αλληλοσυμπληρώνονται: Η περίπτωση του σεξ είναι μια από τις λίγες στις οποίες μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι είμαστε σταθερά προσηλωμένοι στο εδώ και τώρα.

Όμως, ποια θα μπορούσε να είναι η πηγή του φόβου μας να ζούμε στο παρόν; Ένας λόγος θα μπορούσε να είναι το ότι φοβόμαστε διαρκώς μήπως απογοητευτούμε από τη ζωή μας, και μάλιστα από τη ζωή γενικά. Αντιλαμβανόμαστε διαισθητικά ότι η ζωή στο εδώ και τώρα είναι η ζωή στην απόλυτη έκφανσή της – η ζωή ακριβώς τώρα είναι η πιο πραγματική που μπορούμε να βιώσουμε. Τι γίνεται όμως αν ανακαλύψουμε ότι η ζωή τού εδώ και τώρα υπολείπεται κατά πολύ των προσδοκιών μας; Τι γίνεται αν μας έρθει κατακέφαλα ένα μεγαλοπρεπές “Αυτό είναι όλο κι όλο;”; Τι γίνεται αν βρούμε αυτή την απόλυτη πραγματικότητα μπανάλ ή, ακόμη χειρότερα, σκληρή, άδικη και οδυνηρή;

Για να αντιμετωπίσουμε αυτόν τον φόβο της υπαρξιακής απογοήτευσης προβαίνουμε σε ένα προληπτικό χτύπημα κατά της βίωσης του παρόντος, με το να φανταζόμαστε αυτόματα κάτι διαφορετικό, κατευθύνοντας τη συνείδησή μας στο μέλλον ή στο παρελθόν ή σε μια φανταστική εναλλακτική ζωή.

Άλλος πιθανός λόγος που αποφεύγουμε να ζούμε στο παρόν είναι ότι βρίθει από παραπομπές στη θνητότητά μας. Όταν είμαστε ολοκληρωτικά προσηλωμένοι στο εδώ και τώρα συναισθανόμαστε βαθιά το ασταμάτητο πέρασμα του χρόνου και τη συνεχή αλλαγή. Οι περισσότεροι από μας έχουμε βιώσει στιγμές ευδαιμονίας με αφορμή απλά γεγονότα – η ξαφνική εμφάνιση ενός σμήνους περιστεριών στον ουρανό, μια καταπληκτική εκτέλεση ενός μουσικού κομματιού, το γοητευτικό χαμόγελο ενός άγνωστου περαστικού.

Αυτές οι στιγμές είναι φευγαλέες. Η έντασή τους έχει άμεση σχέση με το συγκεκριμένο χαρακτηριστικό. Όμως, αυτές οι φευγαλέες στιγμές μάς αφήνουν μια γλυκόπικρη αίσθηση ότι όλα τελειώνουν. Και η αίσθηση αυτή συνοδεύεται από την αναπόφευκτη συνειδητοποίηση του πεπερασμένου της ατομικής μας ύπαρξης. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι κάποια στιγμή τα εδώ και τώρα μας θα τελειώσουν και δε θα υπάρχουν άλλα.

Τα πιο βαριά άστρα του Ουρανού

Την εξέλιξη ενός άστρου το πιο σημαντικό στοιχείο είναι η μάζα που έχει. Ακόμη και η εμφάνιση των άστρων στον ουρανό εξαρτάται από την ποσότητα της ύλης που περιλαμβάνουν τη στιγμή που γεννιούνται. Κι αυτό γιατί η μάζα ενός άστρου δεν καθορίζει μόνο την εμφάνιση που έχει όταν γεννιέται. Καθορίζει επίσης και τι είδους άστρο θα γίνει, πόσα χρόνια θα ζήσει, πώς θα είναι στη γεροντική του ηλικία και, τέλος, πώς θα πεθάνει. Όλα εξαρτώνται από την ποσότητα της μάζας που έχει.

 

Όσο κι αν ψάξουμε δεν πρόκειται να βρούμε άστρα με μάζα μικρότερη από το 1/10, περίπου, των υλικών που έχει ο δικός μας Ήλιος, γιατί απλούστατα απαιτείται μια ελάχιστη ποσότητα αρχικών αερίων υλικών, τα οποία, όταν συμπυκνωθούν, θα δημιουργήσουν ένα πρωτοάστρο με τη βοήθεια της βαρύτητας.

 

Ούτε πρόκειται όμως να βρούμε και άστρα με μάζα μεγαλύτερη από περίπου 50 φορές τη μάζα του Ήλιου, για τον ακριβώς αντίθετο λόγο. Δηλαδή η βαρυτική δύναμη των αερίων που συμπυκνώνονται στο πρωτοάστρο θα ήταν τόσο μεγάλη, ώστε η κεντρική θερμοκρασία του να φτάνει τους εκατοντάδες εκατομμύρια βαθμούς με αποτέλεσμα η πίεση της ακτινοβολίας να είναι μεγαλύτερη από την πίεση της βαρύτητας και το άστρο να μην μπορεί έτσι να σχηματιστεί. Υπάρχουν φυσικά και οι εξαιρέσει σε ορισμένες ειδικές περιπτώσεις όπως είναι η περίπτωση των άστρων του Πληθυσμού III, δηλαδή των πρώτων άστρων που δημιουργήθηκαν στο Σύμπαν πριν από περίπου 13,ς δισεκατομμύρια χρόνια, καθώς και ορισμένα πολύ σπάνια σύγχρονα άστρα βαρέων βαρών.

 

Πρόκειται για μια σπάνια κατηγορία μεταβλητών άστρων που ονομάζονται LBV (Luminous Blue Variables – Φωτεινά Μπλε Μεταβλητά Άστρα). Αυτού του είδους τα μεταβλητά άστρα είναι τεράστια, γαλάζιοι υπεργίγαντες με μάζα 100-150 φορές τη μάζα του Ήλιου και θερμοκρασίες που κυμαίνονται από 20.000 έως 50.000 βαθμούς Κελσίου, ενώ για σύγκριση η επιφανειακή θερμοκρασία του Ήλιου μας δεν υπερβαίνει τους περίπου 6.000 βαθμούς Κελβιν. Μόνο πέντε τέτοια άστρα έχουν μέχρι τώρα παρατηρηθεί στο Γαλαξία μας, ενώ καμιά τριανταριά ακόμη βρίσκονται διάσπαρτα σε άλλους οκτώ γαλαξίες της τοπικής μας ομάδας γαλαξιών.

 

Στην κατηγορία αυτή ανήκει το πιο μεγάλο άστρο που γνωρίζουμε μέχρι τώρα. Είναι το LBV 1806-20 με 150 φορές τη μάζα του ήλιου. Λάμπει δε μέχρι 40 εκατομμύρια φορές πιο φωτεινά από τον ήλιο, ενώ η απόσταση του από τη Γη φτάνει τα 45.000 φωτός.

 

Αλλά και το Άστρο Πιστόλι, που βρίσκεται σε απόσταση 25.000 ετών φωτός προς το κέντρο του Γαλαξία μας, είναι δεύτερο σε μέγεθος σε αυτή την κατηγορία. Ανακαλύφθηκε το 1990 και είναι στο εσωτερικό ενός τεράστιου νεφελώματος δημιούργημα των υλικών που έχει εκτοξεύσει κατά καιρούς το κεντρικό άστρο που έχει μάζα 150 φορές περισσότερη του Ήλιου. Οι υπολογισμοί ανεβάζουν την αρχική του μάζα σε 200-250 φορές τη μάζα του Ήλιου. Με βάση την ηλικία του, που υπολογίζεται ότι είναι 1,7 έως 2,1 εκατομμύρια έτη, φαίνεται ότι προέρχεται από το ηλικίας 4 εκατομμυρίων ετών Νεφέλωμα των Πεντάδυμων.

 

Επίσης, άλλο ένα γνωστό πολύ μεγάλο άστρο είναι το Eta Carinae ή Ήτα Τρόπιδας, που είναι σε απόσταση 8.000 ετών φωτός από τη Γη. Η λαμπρότητά του – 5 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τη φωτεινότητα του ήλιου – είναι τόσο μεγάλη ώστε θα φαινόταν το ίδιο λαμπερό όσο φαίνεται και ο ήλιος μας από απόσταση 300 δισεκατομμύρια χλμ., από απόσταση δηλαδή 2.000 φορές μεγαλύτερη από την απόσταση της Γης από τον ήλιο. Τα τελευταία χρόνια το μυστηριώδες αυτό άστρο άρχισε να αυξάνει σημαντικά τη φωτεινότητά του.

 

Όλοι οι γαλάζιοι υπεργίγαντες στα τελευταία 25.000 χρόνια της ζωής τους φτάνουν σε μια φάση ανισορροπίας οπότε μετατρέπονται σε ένα είδος άστρων που ονομάζονται άστρα Wolf-Rayet και τα οποία εκπέμπουν τεράστιες ποσότητες αερίων από την επιφάνεια τους με τη μορφή ισχυρών αστρικών ανέμων, ένα δισεκατομμύριο φορές ισχυρότερων από τον ηλιακό άνεμο. Το είδος αυτό των άστρων παρατηρήθηκε για πρώτη φορά το 1867 από τους Γάλλους αστρονόμους C. Wolf και G. Rayet. Σε γενικές γραμμές τα άστρα αυτά έχουν υλικά πάνω από 20 ηλιακές μάζες και επιφανειακή θερμοκρασία πάνω από 30.000 βαθμούς Κελσίου. Μερικές χιλιάδες  χρόνια πριν από τη μετατροπή τους σε σουπερνόβα χάνουν μεγάλες  ποσότητες των εξωτερικών τους αερίων στρωμάτων που σχηματίζουν ένα είδος  αέριας μπάλας γύρω από το ετοιμοθάνατο άστρο.

Το πιο μεγάλο και υπέρλαμπρο άστρο LBV 1806-20 είναι ένα αίνιγμα για τους αστρονόμους

Μια ομάδα ερευνητών βρήκε στα τέλη του 2003 το πιο λαμπρό γνωστό αστέρι στον κόσμο, το LBV 1806-20 (Φωτεινό Μπλε Μεταβλητό άστρο), Ένα αστέρι τόσο μεγάλο που δεν έπρεπε να έχει σχηματιστεί κανονικά, ενώ πιθανά είναι ένα δυαδικό αστέρι που βρίσκεται σχεδόν 40.000 έτη φωτός από τον Ήλιο, προς το κέντρο του Γαλαξία. Έχει υπολογιζόμενη μάζα περίπου 36 ηλιακών μαζών και υπολογιζόμενη μεταβλητή φωτεινότητα περίπου 2 εκατομμύρια φορές εκείνη του Ήλιου. Είναι εξαιρετικά φωτεινό αλλά αόρατο από το Ηλιακό Σύστημα σε οπτικά μήκη κύματος επειδή φθάνει σε μας λιγότερο από το ένα δισεκατομμυριοστό του ορατού φωτός που εκπέμπει. 

 

Σύγκριση του Ήλιου μας με το πιο μεγάλο άστρο του κόσμου. Ο δακτύλιος της σκόνης γύρω από το LBV 1806-20 έχει ακτίνα 1000 A.U. (Αστρονομικές Μονάδες). 1 A.U.είναι η απόσταση Ήλιου-Γης. Αυτό σημαίνει ότι είναι 20 φορές μεγαλύτερη από το μέγεθος του ηλιακού μας συστήματος.

 

Όταν ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά, το LBV 1806-20 θεωρήθηκε το πιο φωτεινό και το πιο μεγάλης μάζας γνωστό άστρο, αμφισβητώντας έτσι την κατανόηση μας για το σχηματισμό πολύ μεγάλων άστρων. Οι πρόσφατες εκτιμήσεις το τοποθετούν κάπως πιο κοντά στη Γη, η οποία, όταν συνδυάζεται με τη δυαδική του φύση, σημαίνει ότι βρίσκεται τώρα μέσα στην αναμενόμενη σειρά παραμέτρων για τα πιο φωτεινά αστέρια του Γαλαξία μας.

 

Το αστέρι, γνωστό ως LBV 1806-20, είναι στην κορυφή στην κλίμακα της φωτεινότητας των άστρων. Ο προηγούμενος κάτοχος του τίτλου που λέγεται άστρο Πιστόλι, είναι μόνα 6 εκατομμύρια φορές λαμπρότερο από τον ήλιο και ζύγιζε περίπου 100 ηλιακές μάζες, όταν σχηματίστηκε.

 

Το Άστρο Πιστόλι είναι ένα μπλε υπεργίγαντας  αστέρι, ένα από τα πιο φωτεινά γνωστά στον Γαλαξία. Πρόκειται για ένα από τα πολλά τεράστια νεαρά αστέρια στην περιοχή του Γαλαξιακού Κέντρου. Το αστέρι οφείλει το όνομά του στο σχήμα του νεφελώματος του, σαν πιστόλι, το οποίο φωτίζει. Βρίσκεται περίπου 25.000 έτη φωτός από τη Γη προς την κατεύθυνση του Τοξότη. Θα ήταν ορατό με γυμνό μάτι ως αστέρι τέταρτου μεγέθους, αν δεν ήταν η διαστρική σκόνη που το κρύβει τελείως από την όψη του στο ορατό φως.

 

Το LBV 1806-20 ήταν γνωστό ήδη από το 1990, αλλά θεωρούνταν απλά ως ένα φωτεινό μπλε αντικείμενο στα μεγάλης ισχύος τηλεσκόπια. Τώρα όμως έχει εξεταστεί με μεγαλύτερη προσοχή. Ακόμα κι αν αποδειχθεί ότι ένα σύστημα δύο ή τριών αστέρων, και επομένως όλη η μάζα δεν είναι δική του, θα ήταν ακόμα ένα τέρας, λένε οι αστρονόμοι.

 

Οι αστρονόμοι όμως αποκλείουν να είναι ένα σμήνος άστρων, αλλά αν και φαίνεται απίθανο, θα μπορούμε να είναι τμήμα ενός δυαδικού ή τριπλού συστήματος.

 

Το φως από το άστρο τέρας LBV 1806-20 υποβάλλεται σε περιοδικές μεταβολές που φαίνεται ιδιάζον για αντικείμενο με ένα μόνο σώμα. Εάν βρεθεί τελικά ότι είναι ένα σύστημα αστέρων διπλό ή τριπλό, θα ήταν ακόμα πιο μπερδεμένο, δεδομένου ότι οι αστρονόμοι θα έπρεπε να εξηγήσουν πώς κατορθώνουν αυτά τα ογκώδη αστέρια να βρίσκονται τόσο κοντά.

 

Δεν έχει νόημα

Οι σημερινές θεωρίες του σχηματισμού των άστρων αποτυγχάνουν να εξηγήσουν την ύπαρξη τόσο μεγάλου και φωτεινού άστρου σαν το LBV 1806-20, δεδομένου ότι πρέπει να έχει καταστραφεί προτού να αναφλεγεί. Οι αστρονόμοι εδώ και καιρό θεωρούσαν ότι καθώς τα νέα άστρα αυξήθηκαν σε 120 ηλιακές μάζες, η ενεργειακή παραγωγή τους θα ήταν πάρα πολύ μεγάλη, με μια υπερβολή. Δηλαδή η θερμότητα και η πίεση μέσα στο αστέρι που ακόμα θα διαμορφωνόταν θα ήταν τόσο μεγάλες, που θα σταματούσαν κάθε πρόσθετο υλικό να έρθει στην επιφάνεια του αστεριού.

 

Μια πιθανή απάντηση στο μυστήριο της συνεχούς ύπαρξης του LBV 1806-20 θα μπορούσε να είναι το άμεσο περιβάλλον του αστεριού. Το αστέρι αυτό βρίσκεται σε ένα σμήνος όπου υπάρχουν κάποια εξαιρετικά σπάνια αστέρια ή ασυνήθιστα αστέρια, συμπεριλαμβανομένου κι ενός έντονα ισχυρού μαγνητικού άστρου νετρονίων και ενός τεράστιου σε μάζα πρωτοαστέρα, που ακόμα δεν έγινε άστρο.

 

Έτσι το LBV 1806-20 είναι μέρος ενός γιγαντιαίου σμήνους ιδιόρρυθμων αλλά και τεράστιων άστρων.

 

Σύμφωνα με επιστήμονες το LBV 1806-20 μπορεί να είχε σχηματιστεί με ένα ειδικό τρόπο, με ένα βίαιο τρόπο σχηματισμού άστρων. Στη διαδικασία αυτή, ένα τεράστιο, μεγάλης μάζας αστέρι φθάνει στο τέλος της ζωής του και εκρήγνυται προς μια έντονη σουπερνόβα. Το κύμα κλονισμού από αυτόν τον υπερκαινοφανή χτυπά έπειτα ένα νέο αστέρι ακριβώς στη φάση του σχηματισμού του, συμπιέζοντας το αέριο γύρω από αυτό πολύ γρήγορα — για μία περίοδο 100.000 ετών ή τόσο περίπου — με δυνάμεις μεγαλύτερες από αυτές που το αστέρι είναι σε θέση να βγάλει από μόνο του.

 

Σε απόσταση 40.000 έτη φωτός από τη Γη προς το κέντρο του Γαλαξία είναι το LBV 1806-20

 

Παρά τη φωτεινότητα του LBV 1806-20, είναι σχεδόν κρυμμένο στους ερευνητές στο έδαφος. Από τη Γη, έχει ένα μέγεθος 8,4, που είναι πάνω από το όριο των 6,ς στην κλίμακα της αστρονομίας, στην οποία οι μεγαλύτεροι αριθμοί δείχνουν τα πιο αμυδρά αντικείμενα. Είναι σχετικά αμυδρό σε παρατηρητές στη γη επειδή βρίσκεται περίπου 45.000 έτη φωτός μακριά, στην άλλη πλευρά του Γαλαξία, και εμποδίζεται η θέα του σχεδόν εντελώς από το διαστρικό αέριο και τη σκόνη. Ένα έτος φωτός είναι περίπου 9.7 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα.

 

Σχεδόν το 90 τοις εκατό του φωτός του, ορατό και υπέρυθρο, απορροφάται από το διαστρικό μέσο.

Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το αστέρι είναι αόρατο.

 

Μπορούν όμως οι αστρονόμοι να το δουν χάρις στις υπέρυθρες ακτίνες που εκπέμπει το άστρο και εν συνεχεία ανιχνεύονται με το τηλεσκόπιο των 2,ς μέτρων στο παρατηρητήριο Palomar της Καλιφόρνιας.  Η κάμερα που χρησιμοποιήθηκε είχε μια ειδική τεχνολογία για να μετριάσει την παρεμβολή της γήινης ατμόσφαιρας στις παρατηρήσεις των αστεριών.

 

Στην πιο αμυδρή φάση του, το LBV 1806-20 θα ήταν εξίσου φωτεινό με τον πιο στενό ανταγωνιστή του, το αστέρι Πιστόλι, με ένα εύρος θερμοκρασίας μεταξύ 18.000 έως 36.000 βαθμών Kelvin. Επειδή όμως λάμπει τόσο πολύ, το αστέρι πρέπει να έχει μια περιορισμένη διάρκεια ζωής. Τα λαμπερά, τεράστιας μάζας αστέρια τείνουν να τελειώσουν τα καύσιμα τους μάλλον γρήγορα.

 

Αυτοί οι τύποι των άστρων κάνουν μια σύντομη και βίαιη ζωή, περίπου δύο εκατομμύρια χρόνια. Ας σημειωθεί ότι ο Ήλιος είναι περίπου πέντε δισεκατομμυρίων ετών. Τείνουν να εκραγούν και να τελειώσουν τη ζωή τους προτού καν προφτάσουν να την χαρούν.

 

Τα αστέρια όπως το LBV 1806-20, που όπως εκτιμούν οι ειδικοί είναι μόνο μέσης ηλικίας περίπου ενός εκατομμυρίου ετών, μπορούν να στείλουν στο διάστημα τεράστια ποσά υλικού με έναν άνεμο παρόμοιο με τον ηλιακό άνεμο του Ήλιου μας. Και λόγω του τεράστιου μεγέθους του θα μπορούσε να τελειώσει με μια έκρηξη υπερνόβα (hypernova), με μια ισχυρή έκρηξη ακτίνων γάμμα.

Η ηλικία του σύμπαντος

Από τις πιο ενδιαφέρουσες διηγήσεις που διεγείρουν την ανθρώπινη φαντασία είναι η εξιστόρηση της εξέλιξης του σύμπαντος από τη στιγμή της δημιουργίας του μέχρι σήμερα. Όπως είναι φανερό μιλώντας για την ιστορία του σύμπαντος θεωρούμε δεδομένο ότι το σύμπαν είχε μια συγκεκριμένη αρχή γέννησης. .Ως εκ τούτου μια συγκεκριμένη και πρακτικά μετρήσιμη ηλικία,δηλαδή μια χρονική περίοδο ύπαρξης.

 

Η έννοια της ηλικίας του σύμπαντος είναι ένα πλαστό κατασκεύασμα της ανθρώπινης επιστήμης και δεν ανταποκρίνεται στην ουσία της πραγματικότητας.

 

Η απόδειξη της αλήθειας είναι πολύ εύκολη.

Σύμφωνα με τη θεωρία της μεγάλης έκρηξης το σύμπαν από τη στιγμή της έκρηξης άρχισε να διαστέλλεται ,που σημαίνει όταν αυξάνεται η ακτίνα του σύμπαντος ταυτόχρονα μεταβάλλεται η καμπυλότητα του χώρου και η πυκνότητα της ύλης. Αυτό σημαίνει σύμφωνα με τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας μεταβολή εκείνης της ποσότητας που σήμερα την ονομάζουμε δευτερόλεπτο χρόνου,δηλαδή η διάρκεια του δευτερολέπτου κατά της διάφορες περιόδους της ζωής του σύμπαντος διαρκούσε περισσότερο ή λιγότερο ανάλογα με τη πυκνότητα της ύλης και τη καμπυλότητα του χώρου.

 

Δεχόμαστε ότι κατά τις πρώτες στιγμές η πυκνότητα και η καμπυλότητα του χώρου ήταν άπειρη, επομένως η διάρκεια του δευτερολέπτου ήταν άπειρη.

 

Τι εννοούμε λοιπόν όταν αναφερόμαστε στη ηλικία του σύμπαντος; Σχεδόν τίποτα.

 

Αφού η ηλικία αυτή είναι ένα άθροισμα δευτερολέπτων διαφορετικής διάρκειας,όπου η αρχική διάρκεια είναι άπειρη.

 

Η συζήτηση λοιπόν της ηλικίας του σύμπαντος μόνο φιλοσοφική αξία μπορεί να έχει.

 

Αυτό γίνεται για να επιβεβαιωθεί πλαστά ,η κοινή ανθρώπινη αντίληψη ότι η Νευτώνια Φυσική και η Ευκλείδια Γεωμετρία συνεχίζουν να κυριαρχούν στην ερμηνεία των μεγάλων κοσμικών δομών της ύλης που είναι το σύμπαν.

 

Γνωρίζουμε όμως ότι από το 1905 που ο Αϊνστάιν δημιούργησε τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας δεν ισχύει η αντίληψη αυτή.

 

Όταν λοιπόν σήμερα λέμε ηλικία του σύμπαντος δεν είναι η ηλικία του σύμπαντος από την υποτιθέμενη έναρξη του σύμπαντος που μπορεί να μην υπάρχει ,αλλά την ηλικία των αρχαιοτέρων αστέρων που αρχίζει από τη στιγμή της δημιουργίας τους και δεν ταυτίζεται με την στιγμή της μεγάλης έκρηξης.

 

Αυτή η ηλικία βρέθηκε να είναι περίπου 13,5 δισεκατομμύρια χρόνια.

 

Το 1920 ο Εdwin Hubble ανακάλυψε τη διαστολή του σύμπαντος, βρήκε ότι οι γαλαξίες απομακρύνονται με ταχύτητα , που είναι ανάλογη της απόστασης τους από τη Γη.

 

Η απόσταση των γαλαξιών βρίσκεται μέσω των κηφείδων αστέρων .Οι κηφείδες αστέρες έχουν μεταβλητή λαμπρότητα ,από τη περίοδο της μεταβολής υπολογίζουμε την απόσταση τους και επομένως και την απόσταση του γαλαξία .Έτσι βρέθηκε η ηλικία του σύμπαντος μεταξύ 7 και 20 δισ. χρόνια.Τα επίγεια τηλεσκόπια αδυνατούσαν να παρατηρήσουν λόγω της ατμόσφαιρας απομακρυσμένους κηφείδες γαλαξιών.Όταν τοποθετήθηκε στο διάστημα το τηλεσκόπιο Ηubble βρέθηκαν γαλαξίες σε μεγαλύτερες αποστάσεις ,οπότε υπολογίστηκε η ηλικία του σύμπαντος με μεγαλύτερη ακρίβεια.

 

Το 1996-1997 οι αστρονόμοι χρησιμοποίησαν 50 κηφείδες στο γαλαξία NGC4603 προσδιορίζοντας την απόσταση του 108 εκατομμύρια έτη φωτός. .Αυξάνοντας και την ακρίβεια υπολογισμού της ηλικίας του σύμπαντος.

 

Η ηλικία αυτή επιβεβαιώθηκε και με άλλη μέθοδο.

 

Το 2003 χαρτογραφήθηκε η ακτινοβολία που εκπέμπεται από όλα τα σημεία του ουρανού και δημιουργήθηκε πριν δημιουργηθούν τα αστέρια.

 

Αυτή η ακτινοβολία που λέγεται κοσμική ακτινοβολία μικροκυμάτων υποβάθρου (CMB), είναι απομεινάρι της θερμότητας από τη μεγάλη έκρηξη.

 

Η ανίχνευση αυτής της ακτινοβολίας είναι από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της Ραδιοαστρονομίας .

Σύμφωνα λοιπόν με τις εκτιμήσεις που έγιναν από αυτή την ακτινοβολία η ηλικία του σύμπαντος είναι 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια με αβεβαιότητα 200 εκατομμύρια χρόνια.

Ζήστε τη ζωή σας και ξεχάστε την ηλικία σας

Το μυαλό σας μπορεί να έχει διαφορετική ηλικία από αυτό τον αριθμό που σηματοδοτεί τα χρόνια από τη γέννησή σας. Όπως και να έχει, φροντίστε να απολαμβάνετε τη ζωή χωρίς να ανησυχείτε για αυτό τον αριθμό.

 

Εσείς… Πόσο χρονών είστε; Δεν μιλάμε για τον αριθμό των γενεθλίων που έχετε γιορτάσει αλλά για την ηλικία της καρδιάς και του μυαλού σας.

 

Αυτό που έχει πραγματική σημασία πέρα από τα πραγματικά χρόνια είναι το αίσθημα ευτυχίας που σας κάνει να αισθάνεστε καλά, άνετα με τον εαυτό σας και με το είδωλό σας στον καθρέφτη.

 

Κάτι που όλοι γνωρίζουμε είναι ότι η κοινωνία τείνει να υπερτιμά τη νεότητα. Πουλάει την ιδέα ότι η νεότητα είναι ισοδύναμο της ομορφιάς και της ευεξίας.

 

Είναι σπάνιο να δείτε πιο ώριμες γυναίκες και άνδρες να περπατούν στους διαδρόμους, με γραμμές έκφρασης και ρυτίδες αλλά να είναι ακόμα εξίσου όμορφοι.

 

Η νεότητα θα μπορούσε να πουλήσει για μεγάλες επιχειρήσεις αλλά κάτι εξίσου ξεκάθαρο είναι ότι η νεότητα δεν είναι πάντα συνώνυμο της ευτυχίας.

Η καλύτερη ηλικία είναι αυτή που έχετε τώρα επειδή αυτή τη στιγμή έχετε τις περισσότερες ευκαιρίες να γίνετε αυτό που θέλετε να είστε. Δεν έχει σημασία αν είστε 20 ή 60.

 

Η ηλικία δεν έχει σημασία εφόσον εξακολουθεί να σας αρέσει να γελάτε

 

Ποια ήταν η πρώτη σας σκέψη αυτό το πρωινό; Είτε το πιστεύετε είτε όχι, αν ανοίγετε τα μάτια σας το πρωί χωρίς να έχετε ένα στόχο ή ένα πλάνο στο μυαλό σας, τότε μπορείτε να πείτε ότι έχετε αρχίσει να μεγαλώνετε.

 

Το μυαλό που είναι γεμάτο με ελπίδα, όνειρα, σχέδια, ανησυχίες και περιέργεια διαμορφώνει ένα άτομο που γνωρίζει πώς να αξιοποιήσει στο μέγιστο τη ζωή του ανεξάρτητα από την ηλικία στο διαβατήριο ή στο δίπλωμα οδήγησής του.

 

Παρόλα αυτά, υπάρχουν στιγμές που επικεντρώνεστε μόνο στο εξωτερικό κομμάτι, σε αυτό το επιπλέον κεράκι πάνω στην τούρτα γενεθλίων, στον αριθμό της ζυγαριάς ή στο μέγεθος των ρούχων που θα θέλατε να φοράτε όπως όταν ήσασταν νεότεροι.

 

Όλα αυτά τα παραδείγματα αποτελούν πραγματικές πηγές βασάνων τις οποίες θα πρέπει να μάθετε να αντιμετωπίζετε. Γι’ αυτό το λόγο θέλουμε να σας δείξουμε με παραδείγματα πότε οι άνθρωποι αρχίζουν να μεγαλώνουν.

 

Είναι μια διαδικασία που ξεκινά από το μυαλό και όχι από το δέρμα και όλοι πρέπει να την αποφύγουν.

Μεγαλώνουμε όταν τα όνειρά μας εξαφανίζονται

• Μεγαλώνετε όταν λέτε «όχι» σε μια μέρα στην παραλία επειδή ντρέπεστε να σας δουν οι άλλοι με το μαγιό και παρατηρήσουν πόσο έχει αλλάξει το σώμα σας.
• Μεγαλώνετε όταν ακούτε κάποιον να σας λέει «αυτό δεν είναι σωστό για σένα, το πλοίο σου έχει σαλπάρει».
• Μεγαλώνετε όταν μένετε κολλημένοι σε μια ρουτίνα και φοβάστε να αλλάξετε επειδή πιστεύετε ότι μπορεί να σας βγει σε κακό.
• Μεγαλώνετε όταν κοιτάτε με ζήλια την ευτυχία των άλλων αντί να βρείτε και να δημιουργήσετε κι εσείς τη δική σας ευτυχία.
• Μεγαλώνετε όταν σταματάτε να θέτετε στόχους και αποφασίζετε να ακολουθήσετε αυτά που κάνουν οι άλλοι.
• Μεγαλώνετε όταν κλείνετε πόρτες και γίνεστε απλοί θεατές της ζωής σας και την παρακολουθείτε καθώς περνάει από το παράθυρο.
• Μεγαλώνετε όταν παραδίνεστε, όταν σταματάτε να εμπιστεύεστε και γίνεστε καχύποπτοι και κακόκεφοι.
• Μεγαλώνετε όταν σταματάτε να ενδιαφέρεστε για πράγματα και κάνετε ερωτήσεις όπως «Αναρωτιέμαι τι μπορεί να είχε συμβεί αν…»

 

Γιατί έχω ξεχάσει την ηλικία μου

Είμαστε σίγουροι ότι δεν έχετε επίσης σταματήσει να υπολογίζετε την ηλικία σας αντί να επικεντρωθείτε σε κάτι σημαντικότερο: να ζείτε τη ζωή σας.

 

Επειδή ανεξάρτητα από την ηλικία σας: αυτό που έχει πραγματική σημασία είναι να κάνετε την κάθε στιγμή να αξίζει. Γι’ αυτό το λόγο σας ζητούμε να σκεφτείτε αυτές τις φράσεις και να εξωτερικεύσετε αυτές τις ιδέες για να γίνετε πιο ευτυχισμένοι.

• Μια μέρα γεμάτη με ανησυχία, θυμό και διαφωνίες είναι μια χαμένη μέρα.
• Κάθε πρωινό αποτελεί μια νέα ευκαιρία για να εκμεταλλευτείτε, ανεξάρτητα από το αν είστε 20, 30 ή 70 χρονών.
• Το να μεγαλώνει κανείς σημαίνει ότι μαθαίνει τι αξίζει πραγματικά στη ζωή. Όλα τα άλλα, όσα σας απογοητεύουν και ταράζουν την εσωτερική σας ισορροπία καλό είναι να μένουν πίσω.
• Η ζωή είναι μικρή για να τη ζείτε σύμφωνα με τα σχέδια των άλλων ανθρώπων!
• Πρέπει να κατανοήσετε ότι οι απόψεις των άλλων δεν σας καθορίζουν. Επομένως ο μοναδικός σας στόχος από σήμερα είναι να είστε ο εαυτός σας και να ακολουθείτε το δικό σας δρόμο.
• Καλές φιλίες είναι εκείνες που σας επιτρέπουν να παραμένετε νέοι και γεμάτοι με όνειρα για τη ζωή: επιλέξτε σωστά τους ανθρώπους με τους οποίους περνάτε το χρόνο σας.
• Κάντε τους άλλους ανθρώπους ευτυχισμένους όποτε μπορείτε, επειδή κάθε θετικό συναίσθημα δίνει ζωή στην καρδιά σας και νεανικότητα στο χαμόγελό σας.
• Να είστε παθιασμένοι με τη ζωή. Κάθε μέρα να προσπαθείτε να μαθαίνετε κάτι νέο. Να εκπλήσσεστε από ό,τι σας περιβάλλει.

Μην διστάσετε να εφαρμόσετε αυτές τις απλές συμβουλές και να απολαμβάνετε κάθε μέρα της ζωής σας ανεξάρτητα από την ηλικία σας.

Ο. Ελύτης: Το Άξιον Εστί, μια ερμηνεία (1)

Οδυσσέας Ελύτης: 1911–1996

Το Άξιον Εστί ενάντια στη βαρβαρότητα

§1

     Ι. Γιατί το Άξιον Εστί; Επειδή έρχεται στη ζωή μας ως μια ποιητική δέηση για προστασία από την προδοτική πολιτική των κλεφτοκοτάδων της νεοφασιστικής «αριστεράς». Ο ίδιος ο ποιητής έχει πει πως το έργο αυτό γεννήθηκε από την ανάγκη που ένιωθε ο ίδιος για μια ποιητική δέηση, με τη μορφή εκκλησιαστικής λειτουργίας, ενόψει της διακύβευσης της μοίρας της Ελλάδας, ενόψει της αδικίας που υφίσταται ο λαός και το έθνος, ως συγκεκριμένη ιστορική, πολιτισμική-πνευματική και πολιτική οντότητα, από τη συμπεριφορά των απρόσωπων εξουσιών.
  
     ΙΙ. Το ερώτημα τίθεται ως εξής: Τι μας λέει το Άξιον Εστί; Μας λέει αυτό που είναι. Τι είναι λοιπόν; Πρωτίστως μια ποιητική σύνθεση της δημιουργικής φαντασίας, η οποία «ξέρει να αξιοποιεί τη μνήμη και να στρέφεται κατά το μέλλον» (Ελύτης: Ανοιχτά χαρτιά, σ. 130). Η πιο επικίνδυνη λέξη για ποιητές και μελετητές ποιητών: φαντασία. Η φαντασία, ως μια φυγή από το πραγματικό, οδηγεί ουκ ολίγους σχολιαστές του Ελύτη να απομακρύνονται από τον νοητικό άξονα του Άξιον Εστί και να καταπνίγουν την ερμηνεία σε έναν ακατάσχετο λόγο με προσθαφαιρέσεις ηχηρών λέξεων ή φράσεων χωρίς καμιά νοηματική αλληλουχία. Η φαντασία όμως «σαν προβολή στο μέλλον και σα γενναία μεταμορφωτική επέμβαση στις συνθήκες ενός παρόντος» (ό.π., σ. 344) μας δίνει τη δυνατότητα να συναντήσουμε μέσα στους σύνθετους ποιητικούς συν(λ)-λογισμοούς του Άξιον Εστί τον άνθρωπο και τον τόπο που δεν καταβάλλεται, ακόμη κι όταν πέπρωται να νικηθεί.

     ΙΙΙ. Είναι γνωστό πως ο ποιητής χρειάστηκε γύρω στα 14 χρόνια για να γράψει αυτό το magnum opus. Μεταξύ άλλων άντλησε την έμπνευσή του, προς τούτο, από τον πόλεμο του ’40, από τις ευαισθησίες του απέναντι στις φονικές εμφυλιοπολεμικές διαμάχες των Ελλήνων, κατανοώντας τις ως αποτέλεσμα κομματικών μηχανορραφιών και ραδιουργιών ξένων δυνάμεων και ντόπιων δωσίλογων, σαν τους σημερινούς της καθεστωτικής αριστεράς, καθώς επίσης και από την «νυν και αεί» παρούσα δολιότητα των ανθρώπων της δημόσιας ζωής. Η σκιά ετούτης της δολιότητας εκδηλώθηκε στη σύγχρονη νεοελληνική ζωή ως η νοτιά των ανθρώπων που «οξείδωσε» τον ποιητή, δηλαδή την ποιητική φωνή και ψυχή ενός ολόκληρου λαού, μέσα στην αισθητή του φθαρτότητα. Ενόσω τούτη η φθαρτότητα μας περισφίγγει ως εχθρική ζωή, η λύτρωση δεν έρχεται έξω από το ιστορικό σύμπαν αυτού του λαού αλλά από τη Μακρινή του Μητέρα, που είναι το Αμάραντο Ρόδο του:

«Μακρινή Μητέρα * Ρόδο μου Αμάραντο»

§2

     Ι. Ποια είναι τούτη η Μακρινή Μητέρα; Πρώτα – πρώτα είναι ο ίδιος ο προφήτης – ποιητής, που και με τη σημασία του πνευματικού ηγέτη του λαού του, είναι και δεν είναι παρών μέσα στη ζώσα τραγωδία του τελευταίου, μέσα «στις μύγες της Αγοράς» (Ελύτης, Ποίηση. Ίκαρος 2002, σ. 168). Δεν είναι παρών, γιατί αισθάνεται εξόριστος και μπορεί μόνο να προ-φητεύει:

       «εξόριστε Ποιητή, στον αιώνα σου, λέγε, τι βλέπεις;» (ό.π., σ. 167)

Ταυτόχρονα είναι παρών, ως πάσχων κι αυτός μαζί με το λαό του, αλλά ως μη καταβαλλόμενος, μη ρίψασπις, γιατί μπορεί να βλέπει: να διαγιγνώσκει τα συμβαίνοντα μέσα στον «αιώνα του» και παράλληλα να τα αναγιγνώσκει. Διαγιγνώσκει, δηλαδή το εν λόγω πάσχειν μέσα στον παρόντα ιστορικό χρόνο, συγκρινόμενο με τον παρελθόντα ιστορικό χρόνο. Αναγιγνώσκει στον τελευταίο τούτο χρόνο τον στοχαστικό Λόγο [=πυθαγόρειο–ηρακλείτειο], που με τον τρόπο της ποίησης ποιεί ορατή, ενσαρκώνει ως υπαρκτή, ζωντανή σωματικότητα τη Μακρινή Μητέρα, εν ταυτώ γήινη και ουράνια ή θεία: θνητή και αθάνατη [=αμάραντο Ρόδο].

      ΙΙ. Το Άξιον Εστί διαιρείται σε τρία μέρη με ισάριθμους συμβολισμούς. Πρώτο μέρος: Γένεσις. Ο ποιητής παρουσιάζεται εδώ, μέσα από ποικίλα σύμβολα, να εισέρχεται στη ζωή ως άτομο και ως γένος των ποιητών και όσο ανδρώνεται, να βρίσκεται έναντι, κατέναντι σε κινδύνους του κόσμου τούτου. Αλλά και ο κόσμος, με τη σημασία που έχει για τον καθένα, για την αισθητή του πραγματικότητα, αλλά και για τη συμπαντική ανθρωπότητα, έρχεται σε γένεση:

«ΑΥΤΟΣ ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας».         

Ο μικρός κόσμος, η Ελλάδα, και ο μέγας, το σύμπαν. Ο ίδιος ο ποιητής μέσα σε τούτο τον κόσμο έχει ως αφετηρία ζωής την αθωότητα, αλλά στην πορεία αυτής της ζωής μαθαίνει και τι σημαίνει κακό. Ως ποιητής ΑΥΤΟΥ του κόσμου είναι ο Δημιουργός – Λόγος, που εκτυλίσσεται ως Σωκρατικό δαιμόνιο: γνώστης και προ-φήτης, αλλά την ίδια στιγμή και ως εξερευνητής του εαυτού του: εδιζησάμην Εμεωυτόν [=γύρεψα να βρω τον χαμένο μου εαυτό (Ηράκλειτος)]. 

     ΙΙΙ. Δεύτερο μέρος: Τα Πάθη. Η τραγική εμπειρία του [= εμπειρία ενός ιστορικού λαού] –από τον πόλεμο, την ήττα, την κατοχή, τον εμφύλιο, τα αμαρτήματα των πολιτικών– κατ’ εικόνα προς τα πάθη του Χριστού, απεικονίζεται ρεαλιστικά αλλά με υπερβατικές εξυψώσεις. Τρίτο μέρος: Το Δοξαστικόν. Εξύμνηση, εγκωμιασμός όλων των φαινομένων: άσχημων και ωραίων, αισθητικών και μη. Εδώ παριστάνεται με έναν τρόπο ποιητικής αγαλλίασης όλος ο μυθολογικός κόσμος του ποιητή. Εν τέλει το ερώτημα τίθεται τώρα και πάλι: τι είναι το Άξιον Εστί; Είναι τα τρία μέρη του ποιητικού έργου, τα οποία είναι Άξια να υπάρχουν, καθώς και στα λάθη και στα πάθη ευαγγελίζονται πάντοτε την προοπτική ενός καλύτερου κόσμου.