Μετατρέποντας τον Πόνο σε Δύναμη και Γνώση (Ο μύθος του Χείρωνα)

Εξετάζοντας κάποιος τα αρχέτυπα ενός μύθου είναι δυνατόν να μπορέσει να ερμηνεύσει τις όψεις του κόσμου που μας περιβάλλει . Η μυθολογία είναι ένα χρήσιμο εργαλείο οπου μπορεί να εφαρμόσει κανείς για να εντοπίσει γνωρίσματα και πτυχές της ανθρώπινης ψυχής.
Στην ελληνική μυθολογία , ο Χείρων ήταν ο σοφότερος των Κενταύρων και αποτελούσε το σύμβολο του ‘Πληγωμένου Θεραπευτή’ . Ο μαθητής του, ο Αχιλλέας, κατά την διάρκεια μιας μάχης, τον χτύπησε τυχαία με ένα βέλος που ήταν εμποτισμένο στο αίμα της Λερναίας Ύδρας. Ο Χείρων όντας αθάνατος συνέχιζε να ζεί με την πληγή και τον πόνο του. Στην προσπάθεια του να βρεί την δικιά του θεραπεία , έμαθε να βοηθάει και να απαλύνει τον πόνο των άλλων .Αυτή του η ανακάλυψη, το να διδάσκει δηλαδή σε άλλους πως να θεραπεύονται, αποτέλεσε ένα μέσο ώστε να απαλύνει τον δικό του αιώνιο πόνο.
Ο καθένας απο εμάς κάποια στιγμή στη ζωή του αναπόφευκτα θα περάσει απο δοκιμασίες . Ίσως βιώσουμε φυσικό πόνο, αρρώστιες, διανοητική σύγχυση , ψυχικά τραύματα ή ακόμη ίσως έρθουμε αντιμέτωποι με την υπαρξιακή αγωνία. Όλες αυτές οι δυσκολίες ειναι ικανές να μας διδάξουν στο να συμπάσχουμε στην θλίψη και τον πόνο του συνανθρώπου μας .

Ο Κάρλ Γιούνγκ πίστευε ότι η ασθένεια της ψυχής θα μπορούσε να είναι η καλύτερη δυνατή μορφή κατάρτισης για ένα θεραπευτή . Οι πόνοι και οι δυσκολίες που κάποιος κουβαλάει αλλά εν τέλη υπερνικά είναι πηγή μεγάλης σοφίας και θεραπευτικής δύναμης.
Ο ‘Πληγωμένος Θεραπευτής’ καταλαβαίνει πως αισθάνεται ο ασθενής επειδή ο ιδιος έχει περάσει από τον ίδιο πόνο . Επιπλέον, ο θεραπευτής μέσα απο την εμπειρία του είναι ικανός να συναισθανθεί, να μπει δηλαδή στην θέση του άλλου πραγματικά κι οχι απλά να τον συμπονά. Ο θεραπευόμενος απο την άλλη το εκλαμβάνει αυτό έστω και σε υποσυνείδητο επίπεδο. Εξαιτίας αυτής της εμπειρίας ολόκληρη η ουσία της σχέσης μεταμορφώνεται. Από ‘ειδήμων’, ο θεραπευτής γίνεται συνταξιδιώτης* με τον θεραπευόμενό του,ανοίγοντας έτσι έναν πνευματικό δρόμο που τους συνδέει.
Τέλος , ο ασθενής που πάσχει και περιθάλπτεται από τον θεραπευτή του , ταυτοχρόνως συμβάλλει στην επούλωση των πληγών του θεραπευτή. Η αλληλεπίδραση αυτών μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην θεραπεία και των δύο.
Συμπερασματικά, ο μύθος του Χείρωνα μας διδάσκει οτι είμαστε ικανοί να ξεπεράσουμε τον πόνο μετατρέποντας τον σε δύναμη και γνώση. Μέσα απο μία τέτοια εμπειρία ο καθένας μας μπορεί να γίνει ένας ‘Πληγωμένος Θεραπευτής’.
Ο άνθρωπος χρειάζεται δυσκολίες. Είναι απαραίτητες για την υγεία.
Καρλ Γιούνγκ ( 1875-1961 , Ελβετός ψυχίατρος)
*ενας ορος που χρησιμοποιεί ο ΄Ιρβιν Γιάλομ για τους ασθενείς του.

Τα 10 μυστικά της Καρδιάς

Στην ζωή σας τίποτα δεν συμβαίνει τυχαία. 
Πρόσωπα ή γεγονότα δεν εμφανίζονται στην ζωή σας χωρίς λόγο. 
Μάθε να καθορίζεις το τι συμβαίνει στην ζωή σου!
Ο τρόπος που "γεννιούνται" και αναπτύσσονται οι σχέσεις μας δεν έχει να κάνει με την τύχη ή την ατυχία. 
Αντιθέτως, εξαρτάται από μια δύναμη που μας συνδέει όλους μας είτε συναντηθούμε είτε όχι.
Αυτή η δύναμη καθορίζει τα συναισθήματα μας και την συμπεριφορά μας, καθώς επίσης και την δυνατότητα να βρούμε , να συναντήσουμε την αγάπη.

Πρώτο μυστικό: ΕΛΞΗ

"Ποιος είναι ο λόγος που ένας συγκεκριμένος τύπος άνδρα ή γυναίκα σε έλκει ως δια μαγείας και άλλοι τύποι που είναι πιο ενδεδειγμένοι για μια "τέλεια" σχέση δεν σε προσελκύουν καθόλου; 
Πως όλες οι σχέσεις σου έχουν μια παρόμοια τροπή, παρά τις προσπάθειες σου να αλλάξεις τα πράγματα; 
Μονάχα κατανοώντας τον "μαγνήτη" σου θα μπορέσεις να καταλάβεις ποιον-α έλκεις και γιατί. 
Τα πάντα έχουν νόημα. 
"Δεν πρόκειται για το σώμα σου.
Είναι κάτι πιο εύκολο... πρόκειται για αυτό που εκπέμπεις!"

Δεύτερο μυστικό: Ο ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ

"Ότι έλκεις είναι σαν ένας καθρέφτης που σου δείχνει τι υπάρχει στον "μαγνήτη" σου, έτσι ώστε να μπορέσεις να βρεις καλύτερα τον δρόμο σου". 
Δεν είναι πάντα εύκολο να διαισθανθείς την αρχή του καθρέφτη, ο λόγος είναι πως "ο καθρέφτης δεν περιορίζεται να αντανακλά μονάχα εκείνο που πραγματικά είσαι, αλλά σου δείχνει πολλά περισσότερα".

Τρίτο μυστικό: ΣΑΦΗΝΕΙΑ

"Ποιος-α είσαι; 
Που θέλεις να πας; 
Ποιες είναι οι επιθυμίες σου; 
Τι θα ήθελες πραγματικά να ζήσεις; 
Με ποιον τύπο ανθρώπων επιθυμείς να βρίσκεσαι ή να έχεις να κάνεις; 
Πιο είναι , για σένα, το νόημα της ζωής αυτή την στιγμή ή γενικά;"
Δεν είναι εύκολες ερωτήσεις, και εάν ακόμη βρεις τις απαντήσεις, αυτές μπορεί να αλλάξουν μέσα στον χρόνο. 
Ευτυχώς δεν πρόκειται τόσο να δώσεις πλήρεις απαντήσεις ή οριστικές, όσο να μάθεις να διαισθάνεσαι σε πια κατεύθυνση να κινηθείς και να πας".

Τέταρτο μυστικό: Η ΠΗΓΗ ΣΟΥ

"Οτιδήποτε πράγμα ψάχνεις στους άλλους είναι μέσα σου, λοιπόν τι ψάχνεις σε τελική ανάλυση; Αισθήσεις!"
Κανένας δεν μπορεί να δώσει Αγάπη, γιατί την έχεις ήδη ΜΕΣΑ ΣΟΥ! 
Αυτό το γνωρίζεις.
Κοίταξε την φωτογραφία ενός ευτυχισμένου μωρού. 
Την αισθάνεσαι; 
Εσύ δεν λαμβάνεις τίποτα παρόλα αυτά το αισθάνεσαι, είναι η ίδια η Αγάπη που αισθάνεσαι όταν έχεις κοντά σου κάποιον-α που αγαπάς."

Πέμπτο μυστικό: Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΩΝ ΣΥΜΒΟΛΩΝ

"Έως ότου πιστεύεις στα σύμβολα, αυτό θα συνεχίσει να εμφανίζεται στην ζωή σου ή στις σχέσεις σου, από την στιγμή που αντηχεί στον μαγνήτη των άλλων ανθρώπων που αισθάνονται - ασυνείδητα- να έλκονται."
Ένα αντικείμενο ή μια ενέργεια αντιπροσωπεύει κάτι.
Αυτή τουλάχιστον είναι η εμπειρία σου και πιστεύεις πως έτσι είναι για όλους. 
Αλλά είναι πράγματι έτσι;

Έκτο μυστικό: Η ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ ΤΟΥ ΑΥΤΟΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ

"Οι άνθρωποι που βρίσκονται δίπλα σου σπανίως συμπεριφέρονται όπως εσύ θα ήθελες, αλλά φοβάσαι πως συμβαίνει;" 
Ίσως "τα λόγια σου ή και οι πράξεις σου δεν αντιστοιχούν στις σκέψεις σου ή στα συναισθήματα σου. 
Επομένως οι άλλοι θα είναι δύσπιστοι απέναντι σου και θα σε κρατήσουν σε απόσταση". 
Οι αληθινές σου σκέψεις και συναισθήματα είναι εκείνα που ενεργούν με μεγάλη ένταση.

Έβδομο μυστικό: ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ

"Όταν δεν είσαι σίγουρος-η για τις αποφάσεις που πρέπει να πάρεις και το πως να δράσεις...
όταν θέλεις να μεταμορφώσεις τις αρνητικές σκέψεις σου και τα αρνητικά συναισθήματα...
να αναρωτιέσαι πάντοτε: 
"Τι θα έκανε η Αγάπη;"
"Εάν θυσιάζεσαι πάντα για κάποιον-α γιατί νομίζεις πως μπορείς να το κάνεις ακόμα και όταν αγαπάς, αναρωτήσου εάν η Αγάπη θα συμπεριφερόταν έτσι.
Η Αγάπη θα ήθελε να κάνεις αυτό; Θα ήθελε εσύ να ακολουθήσεις μια ιδέα στην οποία η στοργή συνδέεται με τον πόνο;"

Όγδοο μυστικό: Ο ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

"Ο εσωτερικός χώρος είναι εκείνο το μέρος μέσα σου που προορίζεται να δεχθεί όλα αυτά που επιθυμείς.
Κάθε φορά που το επιτρέπεις θα ενεργοποιείς τις επιθυμίες σου."
Πολλοί δεν θέλουν να πλησιάσουν σε αυτό το μέρος γιατί φοβούνται να δοκιμάσουν την αίσθηση της απογοήτευσης και του κενού. 
Αυτό το μέρος όμως είναι μέρος του εαυτού σου!

Ένατο μυστικό: ΑΠΟΦΑΣΗΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΡΑΣΗ

"Βάλε σε δράση εκείνο που θέλεις να πραγματοποιήσεις!
"Να συμπεριφέρεσαι σαν να σου έχει δοθεί και εσύ ο ίδιος το βιώνεις.
Το σύμπαν αγαπά την δράση και κατά συνέπεια απαντά!

Δέκατο μυστικό: Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ ΤΩΡΑ

"Αποφάσισε τώρα. Χρησιμοποίησε την δύναμη της διαίσθησης." 
Κάθε φορά που αποφασίζει ο νους , το παρελθόν είναι εκείνο που αποφασίζει. 
Ο σκοπός της ζωής μας δεν είναι να παράγουμε αποτελέσματα, αλλά να δοκιμάζουμε και να ζούμε εμπειρίες.

Ruediger Schache

Το Εγχειρίδιο του καλού οδοιπόρου

1. Το μονοπάτι αρχίζει πάντα από μια διασταύρωση.
Εκεί θα σκεφτείς ποια κατεύθυνση είναι κατάλληλη για σένα.

2. Το μονοπάτι δεν διαρκεί για πάντα.
Κάποια μέρα θα φτάσεις στο τέρμα του.
Να είσαι πάντα προετοιμασμένος να αναχωρήσεις.

3. Τίμα το μονοπάτι που διάλεξες.
Ήταν δική σου η απόφαση και η επιλογή.

4. Να είσαι εφοδιασμένος με τα κατάλληλα εργαλεία.
Να γνωρίζεις ποιο ταιριάζει στην κάθε στιγμή.

5. Το μονοπάτι έχει μπροστά και πίσω.
Μερικές φορές ίσως χρειαστεί να κάνεις κάποια βήματα πίσω επειδή έχασες κάτι.

6. Πρόσεχε το μονοπάτι σου.
Και μετά όλα όσα βρίσκονται γύρω του.
Η προσοχή και η συγκέντρωση είναι θεμελιώδη ζητήματα.
Μην αποσπάται η προσοχή σου από τα ξερά φύλα που πέφτουν από τα δέντρα.

7. Να είσαι υπομονετικός.
Μερικές φορές θα χρειαστεί να κλείσεις τις τρύπες που άνοιξε η βροχή, μην απογοητευτείς.
Είναι μέρος του ταξιδιού.

8. Τα μονοπάτια διασταυρώνονται.
Δίνε προσοχή σε συμβουλές αλλά τις αποφάσεις να τις παίρνεις μόνος σου.
Είσαι ο μόνος υπεύθυνος του μονοπατιού σου.

9. Η φύση ακολουθεί τους δικούς της κανόνες.
Έτσι, να είσαι προετοιμασμένος για ξαφνικές αλλαγές.
Νεροποντές μέσα στο καλοκαίρι και θύελλες μέσα στο χειμώνα.
Μην παραπονιέσαι για τα χαρακτηριστικά των εποχών.

10. Κάνε το μονοπάτι να καθρεφτίζει τον εαυτό σου.
Μην αφήσεις τους άλλους να σε επηρεάσουν με τον τρόπο που ακολουθούν το δικό τους μονοπάτι.
Άκου το τραγούδι της ψυχής σου και άφησέ το να αντιλαλεί σε κάθε στροφή του δρόμου σου.

Paulo Coelho

Κοινωνική Μηχανική: "Η τέχνη της απάτης"

 Α)-Αποσιώπηση: Θέλοντας να πείσουν κάποιον για κάτι, οι επίδοξοι κοινωνικοί μηχανικοί δεν λένε ψέματα, αλλά πολλές φορές αποσιωπούν κάποια κομμάτια των πραγματικών γεγονότων.

Έτσι καταφέρνουν ουσιαστικά να παρουσιάσουν τα γεγονότα όπως τους συμφέρουν, χωρίς όμως να μπορεί κανείς να τους κατηγορήσει ως ψεύτες.

Π.χ. ένας πολιτικός είναι εύκολο να παρουσιάσει ως συμφέρουσα την αγορά ενός οπλικού συστήματος, αν αποσιωπήσει ότι έχει δεχτεί καλύτερες προσφορές για ένα καλύτερο οπλικό σύστημα. Σήμερα, με τον έλεγχο των Μ.Μ.Ε. από συγκεκριμένα συμφέροντα, οι πληροφορίες και οι ειδήσεις «φιλτράρονται» και πολλές αλήθειες, που θα μπορούσαν να ξεκαθαρίσουν το τοπίο, δεν βγαίνουν ποτέ στο φως.

Επίσης, ακολουθώντας την ίδια λογική, ένας κοινωνικός μηχανικός δεν απαντά ποτέ απευθείας σε μια ερώτηση που δεν τον συμφέρει. Απαντά κάτι άσχετο ή αδιαφορεί τελείως. Αν απαντήσει, από τη μια δίνει αξία στην ερώτηση, από την άλλη υπάρχει ο κίνδυνος να αποκαλύψει κάτι που δεν γνωρίζουν οι ακροατές του.Το ανάλογο αξίωμα της κοινωνικής μηχανικής είναι: «Αν κάτι δεν έχει αναφερθεί, δεν συνέβη ποτέ».

Β)-Εξευτελισμός της πληροφορίας: Αν κάποια πληροφορία ξεφύγει από τον έλεγχο των Μ.Μ.Ε. και φτάσει στα αυτιά των πολιτών, οι κοινωνικοί μηχανικοί δημιουργούν έντονες και παρατραβηγμένες, πολλές φορές τελείως παράλογες φήμες, οι οποίες όμως βασίζονται στις πραγματικές πληροφορίες.

Αυτές τις σκορπούν στο κοινό με πλάγιες μεθόδους. Μετά, απορρίπτουν όλο το θέμα ως «παράλογο», «γραφικό», «παρανοϊκό» ή «συνωμοσιολογικό».

Π.χ. αν ένα ολόκληρο χωριό δει έναν ιπτάμενο δίσκο να περνά από πάνω του, ο κοινωνικός μηχανικός που θέλει να αποσιωπήσει το γεγονός θα πάρει συνέντευξη από τον τρελό του χωριού και θα τον οδηγήσει με κατευθυνόμενες ερωτήσεις σε τρελές απαντήσεις, με τις οποίες μετά θα τροφοδοτήσει τα Μ.Μ.Ε.

Αν κυκλοφορήσει στο Internet μια πληροφορία σχετικά με μια πραγματική συνωμοσία πολιτικών, τότε διάφορα κέντρα «εμπλουτίζουν» αυτήν την πληροφορία με λανθασμένες πληροφορίες, που είναι εύκολο να διαπιστώσει κάποιος ως ψεύτικες.

Αν μια πραγματική μελέτη καταλήξει σε ένα σημαντικό συμπέρασμα, τότε «κατασκευάζεται» μια δεύτερη μελέτη, σχεδόν όμοια με την αρχική, η οποία όμως βγάζει προφανώς λανθασμένα ή προσβλητικά για το «κοινό αίσθημα» συμπεράσματα. Το διαπιστωμένο αξίωμα εδώ είναι: «Το πλήθος δεν μπορεί να ξεχωρίσει λεπτές διαφορές, αλλά προτιμά να απορρίπτει ολόκληρα τα ζητήματα, αν αυτά «μειωθούν» έντεχνα».

Γ)-Αυθεντία: Οι ανά τους αιώνες κοινωνικοί μηχανικοί, για να επιβάλλουν την εξουσία τους και σε γνωστικό επίπεδο, κατασκεύασαν τις «αυθεντίες». Πρόκειται για ανθρώπους οι οποίοι διαφημίζονται ως «ειδικοί» πάνω σε ένα θέμα από όλο το σώμα των Μ.Μ.Ε., μέχρι που το πλήθος τους ταυτίζει με αυτό. Συνήθως αυτοί δημιουργούν μια επίπλαστη πραγματικότητα, την οποία ονομάζουν «πεδίο γνώσης» τους ή «επιστήμη» τους, την οποία ορίζουν με κάποιον στεγανό ή λογικοφανή τρόπο.

Συνδυάζουν τα πλέον αποδεκτά πιστεύω των ανθρώπων που ασχολούνται με τα συγκεκριμένα θέματα και αποκρύπτουν επιμελώς όλες τις αδυναμίες και τα σκοτεινά σημεία, υποστηρίζοντας ότι η «γνώση» τους απαντά σε όλα τα ερωτήματα. Αν κάποιος ανακαλύψει κάτι που δεν αρέσει στους κοινωνικούς μηχανικούς, αυτοί καλούν την αυθεντία που σχετίζεται με το θέμα, η οποία απορρίπτει, εξευτελίζει και ακυρώνει τον πραγματικό ερευνητή.
Αξίωμα: «Το πλήθος δεν μπορεί να δει τα πράγματα απρόσωπα. Κάθε ιδέα συγχέεται με αυτούς που τη διακινούν…»

Δ)-Επιτηδευμένη αντιπροσώπευση: Βασισμένοι στο προηγούμενο αξίωμα, αν μια κοινωνική κατάσταση ξεφύγει από τον έλεγχο των κοινωνικών μηχανικών, τότε αυτοί προωθούν ένα δικό τους άνθρωπο, ο οποίος αναλαμβάνει την όλη κατάσταση ως «αντιπρόσωπός» της.

Αυτός υποδύεται τον προφήτη και το φανατικό της κατάστασης, οπότε το πλήθος αρχίζει να θεωρεί τον ψεύτικο αυτόν αντιπρόσωπο ως πραγματικό. Αφού εργαστεί για κάποιο μεγάλο χρονικό διάστημα ως υπέρμαχος της κατάστασης αυτής, είτε γίνεται σημαντικός παράγοντάς της και τη διαβάλλει εκ των έσω, είτε καταφέρνει να ταυτιστεί μαζί της.

Στη δεύτερη περίπτωση, ο ψεύτικος και επιτηδευμένος αντιπρόσωπος, αρχίζει σιγά-σιγά να αποκαλύπτεται ως απατεώνας, ως ύποπτος, ως ψεύτης, ως «αχυράνθρωπος».Το αποτέλεσμα; Όλο το θέμα ακυρώνεται μαζί του. Με αυτόν τον τρόπο γίνεται η «προβοκάτσια», τα οποία καταλήγουν στον ξεσηκωμό του πλήθους ενάντια σε όσους υποστηρίζουν ένα θέμα και πολλές φορές σε θανάσιμες καταστάσεις.

Ε)-Παρεξήγηση και Βίαιη Συμπεριφορά: Αν κάποιος παρουσιάσει στον κοινωνικό μηχανικό κάτι που δεν τον συμφέρει, εκείνος θυμώνει επίτηδες, αγανακτεί για κάποιο άσχετο αλλά παρεμφερές θέμα και επιτίθεται στο συνομιλητή του.

Αν ο κοινωνικός μηχανικός καταφέρει να βρει κάποιο αληθοφανή λόγο για να παρεξηγηθεί με το συνομιλητή του, το κάνει με όσο το δυνατόν πιο έντονο τρόπο, που ίσως υπονοεί και βία.

Είναι βέβαιο ότι στην προσπάθεια να ηρεμήσουν τα πνεύματα, το θέμα που δεν συνέφερε στον κοινωνικό μηχανικό θα ξεχαστεί και θα θαφτεί. Αν το θέμα επανέλθει στο προσκήνιο, η κατάσταση επαναλαμβάνεται.

Η ίδια τεχνική χρησιμοποιείται και για κοινωνικές εκδηλώσεις, π.χ. για μια διαδήλωση διαμαρτυρίας. Όταν δεν μπορεί να διαβάλει εκ των έσω την εκδήλωση (αυτός είναι ο πιο απλός τρόπος) ο κοινωνικός μηχανικός διοργανώνει μια ανάλογη διαδήλωση, ως διαμαρτυρία για κάποια λεπτομέρεια της διαμαρτυρίας των πρώτων (!) και την κατευθύνει έτσι ώστε να συναντηθεί με την πρώτη.Τα αποτελέσματα είναι γνωστά και τα έχετε δει επανειλημμένα.
Το αξίωμα της κοινωνικής μηχανικής σ’ αυτήν την περίπτωση είναι: «Κανείς δεν έχει δίκαιο, όταν ανάψουν τα αίματα».

Ζ)-Εξαφάνιση των Επικίνδυνων Στοιχείων: Όταν κάτι αποδεικνύει την ενοχή των κοινωνικών μηχανικών, αυτοί το εξαφανίζουν, όπως και κάθε σχετικό στοιχείο.

Π.χ. αν ένας άνθρωπος έχει γίνει μάρτυρας σε ένα σημαντικό έγκλημα και οι εγκληματίες εξαφανίσουν τον ίδιο και την οικογένειά του, σχεδόν κανείς δεν θα ασχοληθεί αργότερα με το τι γνώριζε ο εξαφανισμένος, αν δεν έχει κάποια σημαντική ένδειξη για αυτό και ίσως ολόκληρο το έγκλημα ξεχαστεί.

Οι φίλοι του μπορούν εύκολα να πειστούν ότι έχει ταξιδέψει κάπου ή ότι έπεσε θύμα κάποιου ατυχήματος. Στην περίπτωση που πρόκειται για κάποιο αντικείμενο, αν το αντικείμενο εξαφανιστεί, δεν μπορεί να αποτελέσει αποδεικτικό στοιχείο.
Αξίωμα: «Αν κάτι έχει φύγει από τη μέση, δεν μπορεί να δράσει εναντίον σου…»

Η)-Διάσπαση της Προσοχής: Αν κάποιο γεγονός τραβήξει την προσοχή του κοινού και βγει τελικά στο φως, οι κοινωνικοί μηχανικοί το αποδέχονται, αλλά αρχίζουν να το διανθίζουν με εκατομμύρια λεπτομέρειες και να επιμένουν στην «πλήρη και διεξοδική», αλλά ουσιαστικά αποπροσανατολιστική παρουσίασή του.

Ταυτόχρονα, σκηνοθετούν ένα άλλο γεγονός, το οποίο αποκαλύπτουν όταν το κοινό έχει ήδη κουραστεί από το πρώτο γεγονός. Όταν το δεύτερο γεγονός «εκτοξευτεί» στα media, το κοινό έχει μια τάση να αποφεύγει να γυρίσει στο πρώτο θέμα, από το οποίο έχει ήδη κουραστεί, αλλά και έχει απογοητευτεί. Μετά, μακριά από την προσοχή του κοινού, μπορούν να γίνουν οι αναγκαίοι χειρισμοί για να καλυφθεί το θέμα…
“Η κοινωνική μηχανική έχει ονομαστεί κατά καιρούς «επιστήμη της εκμετάλλευσης του έμψυχου υλικού», «τέχνη της απάτης», «μυστικά της εξουσίας», «χειρισμός των κατωτέρων», «wetware management», «real politiκ», κ.ά…

Οι πλέον πονηροί σίγουρα έχουν παρατηρήσει αρκετά από τα διδάγματά της. Δεν είναι μια πραγματική επιστήμη, και δεν τη διδάσκουν (τουλάχιστον ανοιχτά) στα πανεπιστήμια ή στις σχολές.

Είναι βασικά μια σταχυολόγηση διάφορων τεχνικών, που έχουν κατά καιρούς χρησιμοποιήσει διάφοροι εξουσιαστές (πολιτικοί, άρχοντες, παράγοντες, αρχηγοί, κτλ) για να ελέγχουν το πλήθος [ή «μάζα» ή «λαό» ή «κοπάδι» ή «res» («πράγματα»), ή όπως αλλιώς ονομάζουν την κατευθυνόμενη μάζα της ανθρωπότητας].

Όπως κάποιοι συνέλεξαν τα τρικ που ανακάλυψαν δια τους αιώνες οι έμποροι για τον υπολογισμό και την αύξηση του κέρδους τους και έφτιαξαν τις επιστήμες των μαθηματικών και της στατιστικής, έτσι, εδώ και αρκετά χρόνια, κάποιοι μελετούν την απάτη με καθαρά επιστημονικό τρόπο και την έχουν μετατρέψει σε μια πραγματική επιστήμη. Μια επιστήμη δυνατότερη και σημαντικότερη από όλες τις άλλες, γιατί δίνει σ” αυτόν που την κατέχει άμεσα δύναμη και εξουσία.

Είμαι μάλιστα πεπεισμένος ότι οι λεγόμενες «ανώτερες τάξεις» δικαιολογούν την υποθετική ανωτερότητά τους απλώς και μόνο επειδή έχουν τη γνώση της κοινωνικής μηχανικής. Θεωρούν τον εαυτό τους κατάλληλο να εξουσιάζει, γιατί αυτοί γνωρίζουν το χειρισμό της κοινωνικής μηχανικής. Ενώ η «ανόητη μάζα», οι «αμόρφωτοι», το «πλήθος», δεν τη γνωρίζουν, οπότε δεν έχουν το δικαίωμα να αποφασίζουν για τον εαυτό τους…”

Με άλλα λόγια, πιστεύω ότι η κοινωνική μηχανική είναι η βασικότερη γνώση αυτών που μας κυβερνούν, είτε είναι πολιτικοί, είτε αφεντικά, είτε οποιουδήποτε άλλου είδους «αριστοκρατία»: Είναι η γνώση του πώς να κάνεις τα κορόιδα να δουλεύουν για σένα και να νομίζουν, μάλιστα, ότι δεν γίνεται αλλιώς…

Tρόποι για να νιώθετε πάντα καλά

Είναι στο χέρι μας να νιώθουμε καλά; Ναι, είναι! Αποφασίστε να αισθανθείτε καλά και αυτό θα συμβεί! Ας δούμε δέκα εύκολους τρόπους που ο καθένας από εμάς μπορεί να ακολουθήσει και να αλλάξει θετικά τη στάση ζωής του.

1) Νούμερο ένα μυστικό: Αισιοδοξία.
Το ιδανικό είναι να είστε «φύσει και θέσει» αισιόδοξοι. Αυτό σας εξασφαλίζει μια ζωή γεμάτη χαρά, ανεξαρτήτως καταστάσεων, γιατί είστε μέσα σας πλήρεις. Αν όμως δεν είναι στη φύση σας, και πάλι μπορείτε να οπλίσετε τον εαυτό σας με αισιοδοξία.
Όπως λένε οι Μόντι Πάιθονς «να βλέπετε πάντα τη θετική πλευρά της ζωής».Άλλωστε δεν υπάρχει αντικειμενική πραγματικότητα. Ο καθένας αντιλαμβάνεται τον κόσμο υποκειμενικά, ανάλογα με το δικό του φίλτρο. Είναι στο χέρι σας λοιπόν αν θα έχετε θετικό ή αρνητικό φίλτρο. Αναλογικά, θα λέγαμε ότι το φίλτρο της αντίληψης, που όλοι εξ ορισμού έχουμε, είναι σαν να φοράμε μονίμως στο πρόσωπο μας ένα πέπλο, που μέσω αυτού βλέπουμε τον κόσμο. Εσείς λοιπόν τι θα διαλέγατε; Ένα λευκό πέπλο σαν αυτό που φοράνε οι νύφες, ή ένα μαύρο σαν αυτό που φοράνε οι χήρες;

2) Αδερφάκι του πρώτου: Χαμόγελο
Το χαμόγελο σας ομορφαίνει, γλυκαίνει το πρόσωπό σας και σας κάνει αυτομάτως να νιώθετε καλύτερα. Είναι αδύνατο να χαμογελάει κάποιος και την ίδια στιγμή να νιώθει χάλια. Είναι αλήθεια, δοκιμάστε το.

3) Να κρατάτε το σώμα σας ευθυτενές
Ένα πολύ απλό κόλπο για να νιώθετε καλύτερα είναι να κρατάτε το σώμα σας στητό και σε ευθεία, σαν λαμπάδα, είτε περπατάτε, είτε κάθεστε. Το καμαρωτό περπάτημα και στήσιμο χαρίζει στους άντρες λεβεντιά και στις γυναίκες χάρη. Ακόμα και αν νιώθετε χάλια, μην αφήσετε το σώμα σας να σας προδώσει καμπουριάζοντας. «Οι ευτυχισμένοι άνθρωποι κρατούν το σώμα τους στητό, οι δυστυχισμένοι προχωρούν σκυφτοί».
Τι μπορείτε να κάνετε; Πάρτε βαθιά ανάσα, σηκώστε ψηλά τα χέρια και κατεβάστε τα ρίχνοντας πίσω τους ώμους. Αυτό αυτόματα θα ισιώσει το σώμα σας και θα σας κάνει να αισθανθείτε καλύτερα. Και μην ξεχνάτε: το γνωστό σύμβολο της ομορφιάς, ο Κουασιμόδος, ήταν καμπούρης!

4) Να ελέγχετε τις σκέψεις σας
Τα συναισθήματα δημιουργούνται από τις σκέψεις. Άρα κάθε συναίσθημα που νιώθετε, οφείλεται στη σκέψη που έχετε εκείνη τη στιγμή στο μυαλό σας.Είναι αδύνατον να νιώσετε ζήλια αν δεν κάνετε σκέψεις ζήλιας. Είναι αδύνατον να νιώσετε άγχος, αν δεν κάνετε αρνητικές σκέψεις του τύπου «Θα αποτύχω», «Θα χάσω τη δουλειά μου», «Δεν θα προλάβω την προθεσμία». Και αυτό είναι αλήθεια!! Τσεκάρετέ το! Κάθε φορά που νιώθετε ένα αρνητικό συναίσθημα, ελέγξτε τις σκέψεις που έχετε στο μυαλό σας. Αντικαταστήστε αμέσως κάθε αρνητική σκέψη με μια θετική. Κρατήστε σταθερά τις θετικές σκέψεις μέσα σας και θα δείτε άμεσα τη διάθεσή σας να αλλάζει προς το καλύτερο.
Εξασκηθείτε σε αυτή την τεχνική και σιγά-σιγά θα σας γίνει βίωμα και θα σκέφτεστε μονίμως θετικά. Είναι σαν την οδήγηση. Όταν μαθαίνεις, σκέφτεσαι προσεκτικά κάθε κίνηση, προτού την κάνεις. Μετά όμως από πολύ εξάσκηση, κοινώς πολλές ώρες στο τιμόνι, οδηγείς πλέον χωρίς να σκέφτεσαι. Έχει γίνει ασυνείδητη ικανότητα. Έτσι και η θετική σκέψη. Από ασυνείδητη ανικανότητα (Δεν μπορώ, αλλά και δεν γνωρίζω ότι δεν μπορώ), μπορεί να γίνει ασυνείδητη ικανότητα!

5) Κάντε ευχάριστα πράγματα
Βγείτε βόλτα στη φύση, μαζευτείτε με φίλους και κάντε πλάκα, διασκεδάστε. Να φροντίζετε κάθε μέρα να κάνετε έστω μια μικρή ασχολία που σας ευχαριστεί. Έχετε υποχρέωση στον εαυτό σας και στους ανθρώπους που αγαπάτε, να βρίσκετε τρόπους να γεμίζετε τις μπαταρίες σας. Αν μονίμως θυσιάζετε τον εαυτό σας και αυτά που σας ευχαριστούν, λόγω υποχρεώσεων, μην νομίζετε ότι κάνετε καλό σε κανέναν με αυτό τον τρόπο. Ο εαυτός μας είναι σαν μια δεξαμενή ενέργειας, η οποία για να δίνει σε άλλους θα πρέπει και από κάπου να γεμίζει. Θα πρέπει να υπάρχει ροή! Διαφορετικά, αν μόνο δίνει και ποτέ δεν παίρνει, κάποια στιγμή θα στερέψει. Ή για να το πούμε πιο λαϊκά «αν κλατάρει το γαϊδούρι…».

6) Να σας κάνετε πλάκα
Μην παίρνετε τον εαυτό σας πολύ στα σοβαρά! Πιθανώς να σας σοκάρει αυτή άποψη, όμως ο εαυτός σας είναι από τα λίγα πράγματα που δεν αξίζει να παίρνετε στα σοβαρά. Κάντε πλάκα μαζί του. Διακωμωδήστε τον και μαζί και τις καταστάσεις που σας ενοχλούν. Οι άνθρωποι που αυτοσαρκάζονται ζουν πιο ξένοιαστη ζωή. Σαν τα μικρά παιδιά που δεν φοβούνται μη γίνουν ρεζίλι και κάνουν αυτό που λαχταράει η ψυχή τους.
Να είστε και δεκτικοί στην πλάκα. Μην παρεξηγήστε για ψύλλου πήδημα. Οι άνθρωποι που δέχονται το χιούμορ, αφενός περνάνε καλύτερα και αφετέρου είναι πιο ευχάριστη παρέα. Αν πιάσετε τον εαυτό σας να θυμώνει με τη σάτιρα, σας ανάβει λαμπάκι ο οργανισμός σας ότι κάτι δεν πάει καλά. Σημαίνει ότι έχει αλλοιωθεί το φίλτρο της αντίληψής σας και σας κάνει να τα βλέπετε όλα πιο μαύρα και βαριά από ότι πραγματικά είναι. Και αν αφήνετε ακόμα και την πλάκα να σας χαλάει τη διάθεση, τότε δίνετε αξία σε κάτι που δεν αξίζει.

7) Βάλτε το χορό στη ζωή σας
Μην χάνετε ευκαιρία να χορεύετε. Υπάρχουν τόσοι άνθρωποι που λένε ότι δεν ξέρουν να χορεύουν, με αποτέλεσμα να μην χορεύουν ποτέ. Δεν έχει σημασία αν ξέρετε τα βήματα ή αν χορεύετε ωραία. Σημασία έχει να μην στερείτε στον εαυτό σας μια τέτοια απόλαυση.
Ο χορός είναι εκτόνωση, χαρίζει ευεξία, γυμνάζει το σώμα και γεμίζει τον εγκέφαλό μας με αισθήματα χαράς και ικανοποίησης. Λάτιν ή κρητικά, ποντιακά ή καλαματιανό, αφήστε το χορό να σας μαγέψει. Και αν δεν ξέρετε να χορεύετε, αφεθείτε απλώς στο ρυθμό. Χορέψτε με την ψυχή σας. Χορέψτε γελοία. Διακωμωδήστε το για να σας φύγουν οι ντροπές.
Αντί να παλεύετε να χορέψετε καλά και να φαίνεστε σφιγμένοι, νιώστε το ρυθμό και κάντε βλακείες. Και να γελάνε μαζί σας δεν πειράζει, μισή ντροπή δική τους, μισή δική σας. Στην τελική αυτοί που θα γελάνε, είναι αυτοί που τελικά κάθονται και σας χαζεύουν. Στο κάτω-κάτω δείτε και αυτό θετικά. Χαρίζετε με το ταλέντο σας γέλιο στον κόσμο. Αυτό από μόνο του είναι θετικό. Πάντως μην αφήνετε ευκαιρία για χορό να πάει χαμένη και χορέψτε με ένταση, με ενέργεια.
Οι έντονες στιγμές είναι αυτές που τελικά μένουν και έχουμε κάτι να διηγούμαστε. Αν πάτε Σάββατο βράδυ σε ένα γλέντι γάμου τι θα θέλατε να έχετε να πείτε τη Δευτέρα στους συναδέρφους σας; «Πήγα, χόρευα όλα νύχτα και γλέντησα με την ψυχή μου», ή «Έκατσα στο τραπέζι και έφαγα όλο το μπουφέ!»;

8) Να βλέπετε τις καταστάσεις με προοπτική
Να βλέπετε πέρα από τον εαυτό σας τον κόσμο γύρω σας. Ειδικά αν αντιμετωπίζετε δύσκολες καταστάσεις, βοηθάει πάντα να βάζετε προοπτική στη σκέψη σας. Δεν γυρνάει όλος ο κόσμος γύρω από τον εαυτό σας και σίγουρα μέσα στην απεραντοσύνη του σύμπαντος, το πρόβλημά σας φαντάζει ασήμαντο. Η επαφή με τη φύση πάντα βοηθάει στο να διευρύνεται η σκέψη και να αποκτάει προοπτική. Και η προοπτική με τη σειρά της, καλλιεργεί τη φαντασία και μας επιτρέπει να βρίσκουμε δημιουργικές λύσεις. Ο Νεύτωνας ανακάλυψε το νόμο της βαρύτητας, βλέποντας να πέφτει ένα μήλο στο κεφάλι του. Πιστεύετε ότι εκείνη τη στιγμή αυτό έψαχνε να ανακαλύψει ή μήπως σκεφτόταν κάτι άλλο που τον προβλημάτιζε;… Ποιός ξέρει!

9) Να προσφέρετε
Μια άλλη διάσταση προοπτικής είναι να «βλέπετε» και τους ανθρώπους γύρω σας. Σύμφωνα με τον Αίσωπο «υπάρχει πάντα κάποιος σε χειρότερη μοίρα από τη δική σου». Το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε όταν νιώθετε έλλειψη ή στενοχώρια, είναι να προσφέρετε. Εθελοντικά και χωρίς προσδοκία για αντάλλαγμα, να προσφέρετε. Χρόνο, χρήμα, υλικά αγαθά, την ενέργειά σας, την αγάπη σας, ό,τι και αν έχετε να διαθέσετε, για κάποιους είναι πολύτιμα. Όσο για εσάς και μόνο η πράξη της προσφοράς θα σας κάνει να νιώσετε «γεμάτοι» και πιο δυνατοί.

10) Να έχετε πίστη
Η πίστη κινεί βουνά. Απ’ όπου και αν αντλείτε δύναμη να θυμάστε ότι η πίστη είναι ανεξάντλητη πηγή δύναμης και ενέργειας. Από περιπτώσεις επιχειρηματιών που ξεκίνησαν από το μηδέν και έχτισαν ομίλους, μέχρι περιπτώσεις ασθενών που νίκησαν τον καρκίνο με τη δύναμη της θέλησής τους… Κοινή συνισταμένη: η θέληση που πηγάζει πάντα από την πίστη.
Κορυφαίο παράδειγμα της αξίας της πίστης, με διαφορά το θετικότερο γεγονός του αιώνα-κυριολεκτικά ένα θαύμα- οι άνθρωποι που βγήκαν ζωντανοί από τα συντρίμμια του ανθρακωρυχείου της Χιλής, όπου έζησαν θαμμένοι για 68 μέρες! Πώς να μην σκέφτεται ένας άνθρωπος θετικά μετά από αυτό;

Χρειάζεται θάρρος για να είσαι αισιόδοξος

Οι σκέψεις μας γίνονται οι πράξεις μας και καθορίζονται από τη στάση ζωής που ακολουθούμε: σκεφτόμαστε βάσει αισιοδοξίας ή απαισιοδοξίας; Και οι δύο αυτές στάσεις ζωής, έχουν μια κοινή συνισταμένη: προσπαθούν να προβλέψουν το πώς θα καταλήξουν οι προσπάθειές μας στο μέλλον.
Όπως είπε και ο NicholasButler:“Η αισιοδοξία είναι απαραίτητη για την επιτυχία. Είναι επίσης θεμελιώδης για το θάρρος και την πραγματική πρόοδο.”

Η δύναμη της θέλησης είναι εκείνη που μας κινητοποιεί να σκεφτόμαστε με συγκεκριμένο τρόπο. Άπαξ και μιλάμε για θέληση, τότε σίγουρα δεν μπορούμε να βγάλουμε απ’ έξω την έννοια της επιλογής.

Ας σκεφτούμε το έργο ενός ζωγράφου: Στον καμβά του επιλέγει τα χρώματα που θα απεικονίσουν την έμπνευσή του. Οι σκέψεις και οι πράξεις μας είναι οι προσωπικές μας πινελιές στο περιβάλλον που ζούμε – εμείς διαλέγουμε τις αποχρώσεις που θέλουμε.

Ένας τρόπος που θα μας βοηθήσει να σκεφτόμαστε πιο αισιόδοξα είναι να θυμηθούμε μια προηγούμενη θετική εμπειρία που είχε ένα καλό τέλος. Η εμπειρία συνεργάζεται με τη μνήμη και έτσι η αισιοδοξία μπορεί να μετατραπεί σε μια θετική στάση ζωής.

Όταν αισιοδοξούμε πλησιάζουμε την επιτυχία, το θάρρος και την πραγματική πρόοδο. Από τη στιγμή που θα αποφασίσουμε συνειδητά πως θέλουμε να αποκτήσουμε κάτι, τότε ο εαυτός μας ψάχνει τις καλύτερες δυνατές επιλογές για το πετύχει. Όταν ξεκινάμε μια προσπάθεια χρειαζόμαστε τοθάρρος και την τόλμη. Το θάρρος ενισχύει την αυτοεκτίμησή μας και το αντίστροφο.

Αν δεν πιστέψουμε ότι θα περάσουμε τις εξετάσεις στο δίπλωμα της ξένης γλώσσας για παράδειγμα, τότε δε θα ρισκάρουμε να κάνουμε ό,τι χρειάζεται για την επιτυχία μας. Οι πιθανότητες να πετύχουμε στις εξετάσεις μειώνονται και σε περίπτωση που αποτύχουμε, επαληθεύουμε τον αρχικό μας φόβο, που δεν ήταν άλλος από την αποτυχία.

Ας σκεφτούμε πόσες φορές έχουμε πέσει θύμα αυτής της σκέψης: Στην πραγματικότητα οι συνέπειες της απαισιοδοξίας κάνουν ακριβώς το αντίθετο έργο με αυτό της αισιοδοξίας. Υιοθετούμε μια εικόνα αποτυχίας, η οποία φθείρει την αυτοεκτίμηση και μας αδρανοποιεί, με αποτέλεσμα να βιώνουμε αυτό που τελικά φοβηθήκαμε. Η στάση ζωής λειτουργεί σαν αυτοεκπληρούμενη προφητεία, επομένως είναι επιλογή μας το αν αυτή θα είναι θετική.

Η αισιοδοξία, δεν είναι σίγουρα μια αφελής σκέψη ούτε μια –χωρίς λόγο- θετική σκέψη. Οφείλει ναστηρίζεται σε ισχυρά συναισθήματα και σε αντίστοιχες σκέψεις, ώστε όταν δοκιμάζεται νααποδεικνύει τη δύναμή της. Αισιοδοξία είναι, να φαίνονται προσωρινά χαμένα όλα και να γνωρίζουμε πως αυτό είναι ένα στάδιο και όχι το τέλος. Η επιλογή μιας αισιόδοξης στάσης ζωής είναι προφανής κι όμως πολλές φορές νομίζουμε ότι την έχουμε υιοθετήσει. Αν λέμε συνεχώς στον εαυτό μας «όλα θα πάνε καλά τελικά» και σε κάθε εμπόδιο σκεφτόμαστε όλα τα απαισιόδοξα σενάρια τότε λέμε ότι είμαστε αισιόδοξοι, πιο πολύ για να το πούμε.

Θα μπορούσαμε να σκεφτούμε πως το θάρρος, η αισιοδοξία και η πρόοδος, έχουν κοινό τόπο συνάντησης τη θέληση. Καλό είναι να θυμηθούμε πως χτίζεται ένα κτίριο. Πρώτα, πρέπει να υπάρχει το οικόπεδο. Αμέσως μετά χρειάζονται τα θεμέλια και από εκεί και μετά χτίζονται οι υπόλοιποι όροφοι. Είναι λογικό να μην μπορούμε να φτάσουμε στον τελευταίο όροφο χωρίς να υπάρχουν θεμέλια.

Χρειάζεται θάρρος για να είμαστε αισιόδοξοι και επίσης η πρόοδος συνεισφέρει τα μέγιστα στην αισιοδοξία. Παράλληλα χρειάζεται να είμαστε θαρραλέοι για να χτίσουμε την αισιοδοξία και να πιστέψουμε στην πρόοδο. Αν θέλουμε δηλαδή να μεταφέρουμε αυτά τα συναισθήματα στο παράδειγμα με το κτίριο, είμαστε ελεύθεροι να το κάνουμε όπου νιώθουμε. Μπορεί να είναι το θάρρος ο θεμέλιος λίθος, μπορεί να είναι η αισιοδοξία ή και η πρόοδος. Το μόνο σίγουρο, είναι ότι το «οικόπεδο» δεν μπορεί να είναι κάτι άλλο πέραν της θέλησης, επειδή είναι εκείνη που αποδεικνύει ότι έχουμε τη δύναμη να γίνουμε αισιόδοξοι.

Δείξε μου τον δρόμο

Ένας μαθητής είπε με απελπισία στον Δάσκαλο του :
“Δάσκαλε μου, σε ικετεύω, δείξε μου το δρόμο για τη φώτιση”

“Βρίσκεται ακριβώς μπροστά στα μάτια σου”, απάντησε ο δάσκαλος, “η αντίληψη του εαυτού σου είναι αυτή που σε εμποδίζει να τον δεις καθαρά.”

“Αν η αντίληψη του εαυτού μου με εμποδίζει να δω καθαρά”, ρώτησε ο μαθητής, “εσύ Δάσκαλε μου τον βλέπεις τον δρόμο που βρίσκεται μπροστά σου;”

“Η αντίληψη του «ΕΣΥ», προστιθέμενη στην αντίληψη του εαυτού σου, σε εμποδίζουν ακόμη περισσότερο να δεις τον δρόμο”, απάντησε ο δάσκαλος.

“Αν δεν υπάρχει η αντίληψη του «ΕΣΥ», ούτε η αντίληψη του «ΕΑΥΤΟΥ» μπορεί τελικά κανείς να δει τον δρόμο δάσκαλε;”, ρώτησε ο μαθητής.

Και ο δάσκαλος απάντησε:

“Αν δεν υπάρχει ούτε «ΕΣΥ», ούτε «ΕΑΥΤΟΣ», τότε ποιος τελικά θέλει να δει;”

 Συνοδοιπόροι είμαστε με τον ίδιο προορισμό…

Η αγάπη είναι συναίσθημα της στιγμής

Οι επιστήμονες τη βάζουν στο μικροσκόπιο και μας αποκαλύπτουν αυτή και πολλές άγνωστες πτυχές της. Ο Κλιμτ την αποτύπωσε ιδανικά στο παθιασμένο Φιλί του. Οι Rolling Stones την απογείωσαν τραγουδώντας Love is Strong, ενώ ο Οδυσσέας Ελύτης την ύμνησε μοναδικά, στίχο στίχο, στο Μονόγραμμά του. Η αγάπη είναι η πιο αφοσιωμένη μούσα των καλλιτεχνών. Και όχι τυχαία, αφού καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την ευτυχία μας.

Όλοι νιώσαμε κάποια στιγμή πεταλούδες να φτερουγίζουν στο στομάχι μας, μείναμε άυπνοι γιατί ήταν αδύνατο να βγάλουμε από το μυαλό μας το γοητευτικό τύπο ή κοπέλα που γνωρίσαμε στο πάρτι. Και όλοι σίγουρα αισθανθήκαμε τη γη να χάνεται κάτω από τα πόδια μας όταν βιώσαμε την απόρριψη. Διαβεβαιώσαμε τον εαυτό μας «ποτέ ξανά», όμως λίγο αργότερα αθετήσαμε την υπόσχεσή μας για χάρη ενός ακόμα μεγάλου έρωτα.
Όλα τα παραπάνω συμβαίνουν κάθε φορά με τρόπο μαγικό, ανεξήγητο, σαν να μην ήταν στο δικό μας χέρι. Άλλωστε η αγάπη πάντα μας αιφνιδιάζει, μας συναντά εκεί που δεν το περιμένουμε. Ή μήπως όχι; Οι επιστήμονες φαίνεται πως έχουν άλλη γνώμη.
Για πρώτη φορά βάζουν στους δοκιμαστικούς σωλήνες τους ισχυρές δόσεις αγάπης και επιχειρούν να αποκωδικοποιήσουν το πιο αφηρημένο και ταυτόχρονα δυνατό συναίσθημα. Όχι, δεν θέλουν να αφαιρέσουν τη μαγεία και την ονειρική της διάσταση, αλλά να φωτίσουν κάποιες κρυφές πτυχές της. Ξεχάστε, λοιπόν, όλα όσα ξέρατε ή φανταζόσασταν γι’ αυτή μέχρι σήμερα και υποδεχτείτε τη νέα της εποχή κατεβάζοντας το πιο πρόσφατο λογισμικό της.

Ας ξανασυστηθούμε
Φανταστείτε πως έχετε στα χέρια σας ένα manual, το νέο οδηγό που έρχεται να σας αποκαλύψει όλα τα μυστικά της αγάπης. Αρχίζετε να τον ξεφυλλίζετε και γρήγορα συνειδητοποιείτε πως από αυτόν λείπουν πολύ βασικά κεφάλαια – σύμφωνα με όλα όσα γνωρίζατε έως τώρα. Για παράδειγμα, δεν βρίσκετε πουθενά αναφορά στην παντοτινή αγάπη, ούτε συλλαβή για την ανεκπλήρωτη εκδοχή της, ούτε καν για τη σπανιότητά της. Μα πώς είναι δυνατόν, αναρωτιέστε, αφού κάποτε ορκιστήκατε «για πάντα» (ακόμη και αν τελικά δεν κράτησε), κλάψατε τουλάχιστον μία φορά επειδή τα συναισθήματά σας δεν είχαν ανταπόκριση, ενώ εκμυστηρευτήκατε πως σπάνια έτυχε να αγαπήσετε τόσο δυνατά όσο εκείνο το καλοκαίρι στη Σίφνο.
Και κάπου εδώ οι ειδικοί μάς αφήνουν με το στόμα ανοιχτό, πληροφορώντας μας ότι όλα τα παραπάνω δεν είναι αγάπη. Φως στο χάος επιχειρεί να ρίξει μέσα από το καινούριο της βιβλίο Love 2.0: Finding Happiness and Health in Moments of Connection (Αγάπη 2.0: Ανακαλύπτοντας την ευτυχία και την Υγεία σε Στιγμές Πραγματικής Σύνδεσης, εκδ. Hudson Street Press) η Μπάρμπαρα Φρέντρικσον, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας και συγγραφέας πολλών μπεστ σέλερ. Η ίδια μας καλεί να ξανασυστηθούμε με την αγάπη, για την οποία όλοι κάνουμε λόγο καθημερινά, δίχως απ’ ό,τι φαίνεται να τη γνωρίζουμε σε βάθος.
Η αγάπη δεν είναι μια κατάσταση στην οποία πέφτει κανείς. Ένα love story, μια σχέση που κρατάει χρόνια, ένα ειδύλλιο που έληξε άδοξα. Τότε τι είναι; Πρόκειται για ένα συναίσθημα το οποίο, όπως και όλα τα υπόλοιπα, δεν διαρκεί για πάντα παρά μόνο ελάχιστα λεπτά.
Ακριβώς επειδή μιλάμε για συναίσθημα και όχι για κατάσταση, η αγάπη δεν είναι κάτι σπάνιο. Αντίθετα, τη βιώνουμε καθημερινά. Εκείνες τις φορές που -έστω και αν δεν το καταλαβαίνουμε- εκπέμπουμε στο ίδιο μήκος κύματος με το σύντροφό μας. Όταν αρχίζουμε να λέμε κάτι και εκείνος συνεχίζει τη φράση μας ή όταν αισθανόμαστε πως είμαστε πραγματικά μέσα στο μυαλό του. Πιθανότατα είμαστε!
Η μεγαλύτερη διαφορά της αγάπης από τα υπόλοιπα συναισθήματα είναι πως πάντα, μα πάντα, απαιτεί δύο πόλους για να υπάρξει. «Η αγάπη είναι σύνδεση» υποστηρίζει η ειδικός. Μια ανταλλαγή θετικών συναισθημάτων με το σύντροφό μας. Όταν είμαστε πνευματικά και σωματικά «εκεί» την ίδια στιγμή, έτοιμοι να κάνουμε το δικό μας share προσθέτοντας ένα ακόμη post στο Timeline των προσωπικών μας στιγμών. Αν ο ένας από τους δύο πόλους σταματήσει να εκπέμπει, τότε η αγάπη δεν υφίσταται.
Αφού μπορούμε και μόνες μας να εξασφαλίσουμε μικρές δόσεις ευτυχίας μέσα από συναισθήματα όπως η χαρά, η ανεμελιά και ο ενθουσιασμός, τότε πόση ανάγκη έχουμε πια από την αγάπη; Πολύ περισσότερο από όσο νομίζουμε, θα πουν οι ειδικοί. Μπορεί να μοιάζει εφήμερη σε σχέση με τα υπόλοιπα θετικά συναισθήματα, όμως τα λίγα λεπτά που διαρκεί κάθε φορά αφήνουν ανεξίτηλο το σημάδι τους τόσο στο σώμα όσο και στον εγκέφαλό μας. Είναι ικανά να αλλάξουν όλη μας τη ζωή.
Συνοψίζοντας, αν θέλαμε να εγκλωβίσουμε τη μαγεία της αγάπης σε έναν τυπικό ορισμό, αυτός θα ήταν: «Εκείνα τα απειροελάχιστα λεπτά κατά τα οποία υπάρχει πραγματική σύνδεση με τον άλλο και αμφίδρομη μεταφορά ενός ή περισσότερων θετικών συναισθημάτων. Εκείνη η στιγμή που είμαστε και οι δύο τόσο παρόντες, ώστε να εκπέμπουμε κυριολεκτικά στο ίδιο μήκος κύματος». Και είναι αυτός ο απίστευτος συγχρονισμός που κάνει τους παλμούς της καρδιάς μας ίδιους με αυτούς του συντρόφου μας, ακόμη και τις χειρονομίες και τις εκφράσεις του προσώπου μας σχεδόν πανομοιότυπες.
Αυτή την ώρα νιώθουμε μεγάλη ευφορία: αισθανόμαστε δυνατές, έτοιμες να κατακτήσουμε τα όνειρά μας, αλλά και να προστατέψουμε αυτόν που έχουμε δίπλα μας. Σε δεύτερο πλάνο -το μη συνειδητό- προβάλλεται παράλληλα μια άλλη ταινία: Ένα love story με πρωταγωνιστές την οξυτοκίνη και το πνευμονογαστρικό νεύρο (vagus nerve).
Μέχρι σήμερα ξέραμε πως οι τιμές της πρώτης -γνωστή και ως ορμόνη του σεξ- αυξάνονται κατά τη διάρκεια της ερωτικής επαφής. Πλέον έχει αποδειχτεί πως κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και την ώρα της σύνδεσης που περιγράψαμε παραπάνω. Αν μπορούσατε να κάνετε μια βουτιά στα θολά νερά του δικού σας εγκεφάλου, αλλά και σε εκείνον του συντρόφου σας, τότε θα βλέπατε πως και στις δύο περιπτώσεις ρέει η ίδια ποσότητα της συγκεκριμένης ουσίας. Σύμφωνα με την ειδικό, αυτή η ορμονική ταύτιση είναι ένα από τα μεγάλα μυστικά μιας επιτυχημένης σχέσης, αφού μεταξύ άλλων έχει παρατηρηθεί πως η οξυτοκίνη ενισχύει τους συναισθηματικούς δεσμούς.
Τα οφέλη της όμως δεν σταματούν εδώ. Έχει αποδειχτεί πως οι αυξημένες τιμές της προωθούν την κοινωνικότητα, μειώνουν τα επίπεδα του στρες, προσφέρουν εσωτερική γαλήνη, θωρακίζουν την καρδιά. Με απλά λόγια, σας κάνουν πιο υγιείς, πιο ανοιχτές στους γύρω σας, περισσότερο ανέμελες και εν γένει καλύτερους ανθρώπους.
Και κάπου εδώ μπαίνει στο παιχνίδι και το πνευμονογαστρικό νεύρο, το οποίο συνδέει τον εγκέφαλο με διάφορα μέρη του σώματος, ανάμεσα στα οποία η καρδιά και οι πνεύμονες. Όσο εσείς ανταλλάσσετε βλέμματα με το σύντροφό σας, εκείνο εκτελεί χρέη μαέστρου: συγχρονίζει τους χτύπους της καρδιάς σας, αλλά και την αναπνοή σας σε σημείο να γίνεστε ένα. Όσο καλύτερος είναι αυτός ο συγχρονισμός, τόσο περισσότερα τα οφέλη για τη σωματική και την ψυχική σας υγεία. Απ’ όλα αυτά βέβαια εσείς δεν αντιλαμβάνεστε το παραμικρό.Κινητήριος δύναμη
Και ενώ όλα τα παραπάνω συμβαίνουν στα σκοτεινά μονοπάτια του μυαλού μας, εκεί που η αγάπη δουλεύει σιωπηλά υπέρ μας, εμείς επιστρέφουμε σ’ αυτά που είναι απόλυτα ορατά για να καταλάβουμε το εξής: η ουσία τελικά βρίσκεται στα απλά πράγματα, σε όλα όσα θεωρούμε αυτονόητα. Σε μικρές συνήθειες που τις μοιραζόμαστε με ανοιχτή καρδιά και ακόμη πιο ανοιχτό μυαλό: ένα βλέμμα, ένα χαμόγελο, μια κουβέντα, μια αγκαλιά, το να ατενίζουμε το πέλαγος μαζί με κάποιον άλλο, κρατημένοι χέρι χέρι. Ακόμη και εκείνη η -πιο ουσιαστική- σιωπή στο μπαλκόνι όταν πίνουμε ανέμελοι τον κυριακάτικο καφέ μας δίπλα δίπλα.
Η ειδικός το λέει ξεκάθαρα: «Το μυστικό για να παραμένουν ζωντανές οι μακροχρόνιες σχέσεις, για να μη χαθεί αυτή η μαγική σύνδεση, ο ηλεκτρισμός ανάμεσά σας, είναι να μην πάψετε να ποντάρετε στις μικρές στιγμές σας. Να μοιράζεστε σε καθημερινή βάση πράγματα, ακόμη και τα πιο απλά. Και κάθε φορά να είστε εκεί με όλο σας το είναι».
Αυτά τα απλά πράγματα, μάλιστα, μοιάζουν συχνά απίστευτα δύσκολα και όλοι έχουμε την τάση να τα προσπερνάμε από… κεκτημένη ταχύτητα, ανασφάλεια, φόβο μήπως κάνουμε κάποιο λάθος. Οι μικρές στιγμές αγάπης είναι στην πραγματικότητα το αλατοπίπερο της σχέσης μας και της ίδιας της ζωής μας. Είναι αυτές που μας δίνουν δύναμη να παλέψουμε, μας κάνουν καλύτερους ανθρώπους, μας βοηθούν να βγούμε από το προστατευτικό μας κουκούλι και να δούμε ουσιαστικά όχι μόνο το σύντροφό μας αλλά και τους γύρω μας. Ακόμη και οι επιστήμονες το επιβεβαιώνουν: Είμαστε πλασμένοι για να δίνουμε και να παίρνουμε αγάπη. Αρκεί να παραμερίσουμε τα «πρέπει» και τα «μη» και να αφεθούμε.

Όλα είναι ένα ψέμα

Πώς να φτιάξεις ένα σύμπαν που να μην καταρρεύσει σε δύο μέρες!

Ο Φίλιπ Κ. Ντικ (Philip Kindred Dick) (Σικάγο 16 Δεκεμβρίου 1928 – 2 Μαρτίου 1982) ήταν Αμερικανός συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας. Θεωρείται από τις πιο σημαντικές και πολυσυζητημένες παρουσίες στο είδος του.

* Οι συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας, λυπάμαι που το λέω, πραγματικά δεν ξέρουν τίποτα. Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για την επιστήμη επειδή η σχετική μας γνώση είναι περιορισμένη και εκλαϊκευμένη, και συνήθως η φαντασία μας είναι φριχτή.

* Τα δύο βασικά θέματα που με ενθουσιάζουν είναι «Τι είναι πραγματικότητα;» και «Από ποια στοιχεία αποτελείται η αυθεντική ανθρώπινη ύπαρξη;»

* Πραγματικότητα είναι αυτό που ακόμα κι αν σταματήσεις να πιστεύεις σε αυτό δεν χάνεται.

* Γιατί σήμερα ζούμε σε μια κοινωνία όπου οι πλαστές πραγματικότητες κατασκευάζονται από τα ΜΜΕ, τις κυβερνήσεις, τις μεγάλες εταιρίες, τις θρησκευτικές οργανώσεις, τις πολιτικές οργανώσεις [...] Έτσι λοιπόν ρωτώ, μέσα από τα γραπτά μου, τι είναι αληθινό; Γιατί συνεχώς βομβαρδιζόμαστε με ψευτοπραγματικότητες, κατασκευασμένες από σοφούς ανθρώπους που χρησιμοποιούν πολύ σοφούς ηλεκτρονικούς μηχανισμούς. Δεν δισπιστώ για τα κίνητρά τους, δισπιστώ για την δύναμή τους. Έχουν πολλή. Και είναι μια εκπληκτική δύναμη: αυτή της δημιουργίας ολόκληρων συμπάντων· συμπάντων του μυαλού. Δικαιούμαι να το ξέρω. Κάνω εξάλλου το ίδιο πράγμα.

* Ψεύτικες πραγματικότητες θα δημιουργήσουν ψεύτικους ανθρώπους. Ή ψεύτικοι άνθρωποι θα γεννήσουν ψεύτικες πραγματικότητες και μετά θα τις πουλήσουν σε άλλους ανθρώπους, μετατρέποντάς τους τελικά σε πλαστογράφους των εαυτών τους. Έτσι καταλήγουμε με πλαστούς ανθρώπους που επινοούν πλαστές πραγματικότητες και μετά τις ξεπουλάνε σε άλλους πλαστούς ανθρώπους. Είναι απλώς μια μεγάλη εκδοχή της Disneyland.

* Το βασικό εργαλείο για τον χειρισμό της πραγματικότητας είναι ο χειρισμός των λέξεων. Αν μπορείς να ελέγξεις το νόημα των λέξεων, μπορείς να ελέγξεις τους ανθρώπους που πρέπει να χρησιμοποιούν τις λέξεις.

* Αλλά ένας άλλος τρόπος να ελέγχεις το μυαλό των ανθρώπων είναι το να ελέγχεις την αντίληψή τους. Αν μπορείς να τους καταφέρεις να δουν τον κόσμο όπως και εσύ, θα σκέφτονται όπως κι εσύ.

* Η αυθεντική ανθρώπινη ύπαρξη είναι ένας από εμάς που ενστικτωδώς ξέρει τι δεν πρέπει να κάνει και ταυτόχρονα αρνιέται να το κάνει. Θα αρνηθεί να το κάνει ακόμα κι αν επιφέρει τρομερές συνέπειες σε αυτόν τον ίδιο και σε αυτούς που αγαπά. Αυτό είναι για μένα το έσχατο ηρωικό χαρακτηριστικό των συνηθισμένων ανθρώπων: λένε όχι στον τύρρανο και δέχονται ήρεμα τις συνέπειες της αντίστασής τους.

* Υπάρχει τεράστια δύναμη στη δυνατότητα των παιδιών να αντιστέκονται στο απατηλό, στο ψεύτικο. Ένα παιδί έχει το πιο καθαρό βλέμμα και το πιο σταθερό χέρι.

Η καταδίκη της αιώνιας λήθης

Οι Ρωμαίοι διέγραφαν ανθρώπους από την ιστορία

Η πρακτική της «καταδίκης της μνήμης» (damnatio memoriae) ήταν μια τιμωρία που οι Ρωμαίοι προόριζαν για εκείνους που ήθελαν για κάποιο λόγο να ατιμάσουν. Στο πλαίσιο αυτής, γινόταν οποιαδήποτε προσπάθεια χρειαζόταν προκειμένου να εξαφανιστούν όλα τα στοιχεία, που αποδείκνυαν την ύπαρξη του κάθε τιμωρημένου.
Σε μια πόλη, όπως π.χ. η Ρώμη που πρόβαλε την κοινωνική εμφάνιση, τη δικαιοσύνη την ευπρέπεια και την υπερηφάνεια ήταν μια πραγματική και θεμελιώδης απαίτηση του πολίτη, ίσως η πιο αυστηρή τιμωρία. Ο Δομιτιανός κατεχόμενος συνεχώς από το φόβο της ανατροπής του κατέφυγε άκριτα σε καταδότες, εκτελέσεις και εξορίες.
Οι φιλόσοφοι κάθε είδους διατάχθηκαν να εγκαταλείψουν πρώτα τη Ρώμη και ύστερα το ιταλικό έδαφος το 89 και το 95, ενώ μεγάλη δίωξη υπέστησαν και οι χριστιανοί. Δημιουργήθηκε έτσι ένα φοβερό κλίμα τρομοκρατίας, που στο τέλος ανησύχησε ακόμη και τους ίδιους τους στενούς συνεργάτες του που συνωμότησαν με τη γυναίκα του Δομιτία Λογγίνα και τον δολοφόνησαν.
Οι ειδικοί γνωρίζουν μια σειρά περιπτώσεων επιφανών προσώπων, στους οποίους επιβλήθηκε μεν η «καταδίκη της μνήμης», όμως υπάρχουν αρκετά στοιχεία γι’ αυτούς.
Η «καταδίκη της μνήμης», όπως αναφέρει δημοσίευμα της ιστοσελίδας Today I Found Out, κανονικά προοριζόταν για γερουσιαστές και αυτοκράτορες, των οποίων οι πράξεις δεν έκαναν καλό στη Ρώμη, ή που διέπραξαν προδοσία ή άλλα σοβαρά εγκλήματα.
Στις μεθόδους, που χρησιμοποιούνταν για να σβηστεί κάθε ίχνος ιστορίας του συγκεκριμένου κάθε φορά ατόμου, περιλαμβάνονταν τα εξής: σβήσιμο του ονόματός του από όλα τα επίσημα αρχεία, κατάσχεση της περιουσίας του και καταστροφή ή παραποίηση οποιουδήποτε αντικειμένου (π.χ. άγαλμα, τοιχογραφία, κείμενα κ.τ.λ.) είχε οποιαδήποτε σχέση με αυτόν.
Αν το άτομο είχε ήδη πεθάνει, τότε η διαθήκη του ακυρωνόταν και ο τάφος του καταστρεφόταν.
Ο ρωμαίος αυτοκράτορας Μαξέντιος τιμωρήθηκε με damnatio memoriae το 312 μ.κ.ε. από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο, όμως οι ιστορικοί του σήμερα γνωρίζουν αρκετά γι’ αυτόν.
Ο πατέρας του Μαξέντιου, Μαξιμιανός, είχε τιμωρηθεί κι αυτός με «καταδίκη της μνήμης» το 310. Όμως, ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος άλλαξε γνώμη, κάτι που αποθέωσε τον Μαξιμιανό στα μάτια του λαού.
Κάτι που ενδεχομένως ο ίδιος να απολάμβανε αρκετά, αν ο Κωνσταντίνος δεν τον είχε εξαναγκάσει να  αυτοκτονήσει, προσθέτει το δημοσίευμα.
Ένας αυτοκράτορας που σώθηκε, μάλλον απροσδόκητα, από την ίδια μοίρα ήταν ο Καλιγούλας.
Όταν ο Καλιγούλας δολοφονήθηκε το 41 μ.κ.ε. ο διάδοχός του αυτοκράτορας Κλαύδιος σταμάτησε αμέσως τις προσπάθειες της Γερουσίας να απαλλάξουν την ιστορία από τη μνήμη του ανιψιού του.
Πρόκειται για μια ιδιαίτερα σημαντική περίπτωση, για την οποία είναι γνωστό ότι η απόφαση να προσπαθήσουν να εξαλείψουν τον Καλιγούλα από την ιστορία επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από την κοινή γνώμη, γεγονός που υποδηλώνει ότι η λαϊκή γνώμη έπαιζε σημαντικό ρόλο στην επιβολή της συγκεκριμένης τιμωρίας.
Ίσως μια από τις πιο σκοτεινές περιπτώσεις ήταν η ιστορία του Πούμπλιου Σεπτίμιου Γέτα, ο οποίος δολοφονήθηκε μέσα στα χέρια της μητέρας του, ύστερα από εντολή του μεγαλύτερου αδερφού του, Καρακάλλα.
Μετά τη δολοφονία ο Καρακάλλας επέβαλλε damnatio memoriae στο νεκρό αδερφό του, διατάζοντας την απομάκρυνση του ονόματος του από όλες τις δημόσιες επιγραφές. Ο ίδιος επέβαλλε την ίδια τιμωρία σε άλλους 20.000 ανθρώπους.
Η «εκκαθάριση» εναντίον του αδερφού του ήταν εκτεταμένη, με αποτέλεσμα να «επιζήσουν» ελάχιστες εικόνες του Πούμπλιου Γέτα.
Ωστόσο, αυτό από το οποίο ο Καρακάλλας δεν κατάφερε να απαλλαγεί ήταν τα εκατομμύρια νομίσματα που έφεραν το πρόσωπο του αδερφού του, και τα οποία κυκλοφορούσαν ελεύθερα στην αυτοκρατορία του.
Επιπλέον, λόγω της δημοφιλίας του Πούμπλιου Γέτα στο λαό της Ρώμης, ο Καρακάλλας αναγκάστηκε να προσφέρει μια πλούσια κηδεία στο δολοφονημένο αδερφό του.

Όταν η ανεντιμότητα είναι αρετή

«Όποιος προσπαθεί να διδάξει μικρά παιδιά πώς να συμπεριφέρονται βρίσκεται αργά ή γρήγορα αντιμέτωπος με την εξής δυσκολία: πώς να συμφιλιώσει το “μη λες ψέματα” με το “μην είσαι αγενής”». Μπέρτραντ Ράσελ

Δύο ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μπρουνέλ, η Έμιλι Φιντς και ο Στέφαν Φαφίνσκι, μελέτησαν το θέμα της εντιμότητας και έφτασαν στο συμπέρασμα ότι στις σημερινές κοινωνίες δεν υπάρχει συναίνεση για το περιεχόμενο αυτής της λέξης. Όλοι συμφωνούν βέβαια ότι το να κάψεις το σπίτι σου για να εισπράξεις την ασφάλεια είναι μια ανέντιμη πράξη.

Ο ταξιτζής που εξαπατά έναν αλλοδαπό και του παίρνει περισσότερα χρήματα για μια κούρσα είναι επίσης κατά γενική αποδοχή ανέντιμος. Θα μπορούσε όμως να αποδοθεί εύκολα ο ίδιος χαρακτηρισμός σε κάποιον που αγοράζει πειρατικά CD από έναν πλανόδιο, κατεβάζει δωρεάν τραγούδια από το Ιnternet ή βάζει στην τσέπη του ένα χαρτονόμισμα των 50 ευρώ που βρίσκει στον δρόμο;
Η έννοια της εντιμότητας μεταβάλλεται τόσο με τον χρόνο όσο και από πολιτισμό σε πολιτισμό. Ο Βρετανός καθηγητής φιλοσοφίας Α.Σ. Γκρέιλινγκ γράφει στους χθεσινούς Τάιμς πως ζήτησε μια μέρα από έναν ιθαγενή στην Κεντρική Αφρική οδηγίες για να πάει με το αυτοκίνητό του σε μια κοντινή πόλη.
Εκείνος του έδειξε την κατεύθυνση προς την οποία ήταν στραμμένο το αυτοκίνητο, όχι επειδή εκεί ήταν η πόλη, αλλά επειδή θεωρούσε μεγάλη αγένεια να του πει ότι έκανε λάθος.
Στις ανατολικές κουλτούρες, το ψέμα δεν είναι απλώς αναπόφευκτο, αλλά επιβεβλημένο. Στο Ιράν, για παράδειγμα, συνηθίζεται να λέει κάποιος ιδιαίτερα κολακευτικά πράγματα σε έναν επισκέπτη και να του προσφέρει το σπίτι του, τα υπάρχοντά του, καθώς και τον ίδιο του τον εαυτό ως σκλάβο.
Δεν εννοεί βέβαια τίποτα απ΄ όλα αυτά. Αλλά αυτό δεν τον καθιστά ανέντιμο.
Η μετατόπιση και επέκταση αυτών των «γκρίζων ζωνών» καθιστά δύσκολη τη λειτουργία της δικαιοσύνης, τουλάχιστον στις δυτικές κοινωνίες.
Όταν οι ένορκοι καλούνται να αποφασίσουν αν ο κατηγορούμενος συμπεριφέρθηκε σύμφωνα με τα «κριτήρια των λογικών και εντίμων ανθρώπων», βρίσκονται συχνά μπροστά στην αναγκαιότητα να προσδιοριστούν αυτά τα κριτήρια.
Έντιμος είναι κάποιος τον οποίο μπορείς να εμπιστευθείς, και η εμπιστοσύνη αποτελεί βασικό συστατικό για τη λειτουργία μιας κοινωνίας. Κανείς δεν θα ανεβεί σε ένα αεροπλάνο αν έχει αμφιβολίες για την εντιμότητα των μηχανικών που είναι υπεύθυνοι για τη συντήρησή του.
Είναι όμως άραγε ανέντιμος κάποιος που κάνει προσωπικά τηλεφωνήματα από το γραφείο του; Αποτελεί ανεντιμότητα το να πεις σε μια κυρία κάποιας ηλικίας ότι το απαίσιο φόρεμα που φόρεσε της πάει πολύ; Η Εκκλησία της Σκωτίας διδάσκει ότι «είναι αμαρτία να λες μια άκαιρη αλήθεια». Μήπως λοιπόν η ανεντιμότητα αποτελεί υπό ορισμένες προϋποθέσεις αρετή;

Οι σκέψεις που χαλάνε την ημέρα

Οι πιο συχνές σκέψεις που χαλάνε την ημέρα σε μια γυναίκα !
Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα που δημοσίευσε η βρετανική εφημερίδα Daily Mail, μια γυναίκα δεν χρειάζεται και πάρα πολλές αφορμές μέσα στην ημέρα για να πέσει ψυχολογικά. Συγκριτικά με τους άντρες, οι γυναίκες έχουν κακή διάθεση ώρες που αντιστοιχούν σε συνολικά 10 μέρες τον χρόνο!
Από τις 1000 γυναίκες που συμμετείχαν στην έρευνα, το 25% δήλωσε ότι δεν έχει καλή διάθεση 5 μέρες την εβδομάδα εξαιτίας των συζύγων τους, ενώ από τους 1000 άντρες που συμμετείχαν το 68% δήλωσαν ότι προσπαθούν να αποφύγουν τις γυναίκες τους κάθε φορά που δεν αισθάνονται καλά.
Για ποιους λόγους όμως οι γυναίκες έχουν κακή διάθεση τόσο συχνά; Ποιες είναι οι σκέψεις που τους χαλάνε την ημέρα; Όσο κι αν ακούγεται υπερβολικό η εμφάνισή τους, ο καιρός αλλά και η τεχνολογία μπορεί να τους αλλάξει τη διάθεση!

Τα κιλά: Όταν μια γυναίκα αισθάνεται ότι έχει πάρει κιλά, συγκρίνει τον εαυτό της με τα μοντέλα που βλέπει στα περιοδικά ή δεν της μπαίνει το αγαπημένο της τζιν, μπορεί να της χαλάσει όλη η μέρα (και οι επόμενες)

Ο καιρός: Πολλές γυναίκες (αλλά και άντρες) αισθάνονται μελαγχολικά όταν ο καιρός δεν είναι καλός. Όταν έχει συννεφιά ή βρέχει δεν ξυπνάνε χαρούμενες και αισθάνονται άσχημα μέχρι να ξαναβγεί ο ήλιος!

Τα νύχια: Κι όμως κάποιες γυναίκες δεν έχουν καλή διάθεση όταν τους σπάσει ένα νύχι!

Η τεχνολογία: Αν πέσει το Internet, δεν λειτουργεί το τηλέφωνο ή το email τους, τότε έχουν καλό λόγο για να τους χαλάσει η μέρα!

Η οικογένεια: Οι υποχρεώσεις, ο σύζυγος που δεν τις καταλαβαίνει ή δεν τις βοηθάει και τα παιδιά που δεν την ακούν, είναι αρκετοί λόγοι για μην περάσει ευχάριστα την ημέρα!

Το Facebook και συγκεκριμένα οι αλλαγές στο status που κάνουν οι φίλοι της. Όταν κάποιος αναφέρει ότι βρήκε την τέλεια δουλειά, παντρεύτηκε ή αγόρασε καινούριο αυτοκίνητο, είναι πληροφορίες που μπορεί να σκέφτεται όλη μέρα και να την στεναχωρούν!

Τα σπυράκια: Μια αλλαγή στο πρόσωπο όπως ένα σπυράκι, μια κοκκινίλα ή μια διχρωμία στο δέρμα κάνει οποιαδήποτε γυναίκα να μην θέλει να σηκωθεί από το κρεβάτι.

Το χτένισμα:Τα λαμπερά και όμορφα μαλλιά κάνουν μια γυναίκα να αισθάνεται όμορφη, για αυτό όταν ξυπνούν με χαλασμένο χτένισμα η διάθεσή τους πέφτει κατακόρυφα.

Όταν ο άνθρωπος δεν έχει ΣΚΟΠΟ στην ζωή είναι εύκολο να “πέφτει” σε ασημαντότητες και ηλιθιότητες όπως οι προαναφερόμενες.

Προσωπική Επιλογή

Προσωπική Επιλογή κι Ανάληψη Ευθύνης.

Είναι η βούληση του ανθρώπου Ελεύθερη ή όχι;

Υπάρχει προσωπική επιλογή στις αποφάσεις του και αν όχι που αρχίζει και που σταματάει η ευθύνη των πράξεων του; Αν εξαρτώνται τα αποτελέσματα των πράξεων, των σκέψεων ή των συναισθημάτων του από κάποιους νευρώνες και συνάψεις, ποιός τις κάνει αυτές; Μπορεί ένας όγκος, μια δυσμορφία, οι συνθήκες κοινωνικές, πολιτισμικές ή κληρονομικές  να καθορίζουν ή να αλλοιώνουν την συμπεριφορά και την βούληση του ανθρώπου;

Η περίπτωση που αναφέρεται στα ‘Αρχεία της Νευρολογίας’ συγκεκριμενοποιεί το ζήτημα της ελεύθερης βούλησης. Είχε αυτός ο άνδρας ελεύθερη βούληση; Ήταν υπεύθυνος για τη συμπεριφορά του; Μπορεί ένας όγκος να ιδιοποιηθεί την ελεύθερη βούληση κάποιου; Ας δούμε τι λέει η καθηγήτρια φιλοσοφίας  Patricia Smith Churchland που έχει επικεντρωθεί στη διασύνδεση μεταξύ της νευροεπιστήμης και φιλοσοφίας.

Οι φιλόσοφοι όλο και περισσότερο συνειδητοποιούμε, ότι, για να καταλάβουμε το μυαλό, πρέπει να κατανοήσουμε τον εγκέφαλο. Όσο περισσότερα ανακαλύπτουμε για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο εγκέφαλος τόσο λιγότερος χώρος φαίνεται να απομένει για την προσωπική επιλογή ή ευθύνη. Patricia Churchland.

Τα «Αρχεία της Νευρολογίας» το 2003 δημοσίευσαν μια επαναστατική για τα χρονικά της νευρολογίας, κλινική περίπτωση. Ένας μεσήλικος από τη Βιρτζίνια με άμεμπτο ως τότε παρελθόν άρχισε να συλλέγει πορνογραφικό υλικό και να παρενοχλεί σεξουαλικά την οκτάχρονη θετή κόρη του. Η σεξουαλική του συμπεριφορά γινόταν όλο και περισσότερο ψυχαναγκαστική.

Αφού παραπονέθηκε επανειλημμένως για πονοκεφάλους και ιλίγγους, του έγινε εγκεφαλική τομογραφία. Αυτή έδειξε στη μετωπιαία περιοχή του εγκεφάλου έναν μεγάλο αλλά καλοήθη όγκο, ο οποίος εισχωρούσε στο διάφραγμα και στον υποθάλαμο – περιοχές που είναι γνωστό ότι ρυθμίζουν τη σεξουαλική συμπεριφορά.

Μετά την αφαίρεση του όγκου η σεξουαλική συμπεριφορά του επανήλθε στο φυσιολογικό. Μερικούς μήνες μετά, η σεξουαλική του προσήλωση στα μικρά κορίτσια επανεμφανίστηκε και μια νέα τομογραφία αποκάλυψε ότι τμήματα του ιστού που είχαν ξεφύγει από το χειρουργικό νυστέρι είχαν αναπτυχθεί σε έναν ευμεγέθη όγκο. Μια νέα χειρουργική επέμβαση επανέφερε το συμπεριφοριστικό του προφίλ στο “φυσιολογικό”.

Με τον όγκο είχε ισχυρές αλλά α-τυπικές επιθυμίες: δεν ήταν ο εαυτός του. Παρ’ όλα αυτά η υπόθεση μας θυμίζει ότι οι περισσότεροι ενήλικοι έχουν επίσης ισχυρές, αλλά τυπικές, σεξουαλικές επιθυμίες – επιθυμίες οι οποίες είναι μερικές φορές πιο ισχυρές από την ανάγκη για φαγητό ή τον φόβο του πόνου. Οι σεξουαλικές αυτές επιθυμίες ρυθμίζονται από ορμόνες οι οποίες ενεργούν σε νευρώνες στο διάφραγμα και στις συνδεδεμένες περιοχές του εγκεφάλου. Σε τι διαφέρουν λοιπόν οι φυσιολογικοί άνθρωποι από τον άνδρα της Βιρτζίνια όσον αφορά την ελεύθερη βούληση;

Η νευροεπιστήμη και η συμπεριφορική βιολογία γενικότερα αποκαλύπτουν βαθμιαία τους μηχανισμούς που μας κάνουν αυτό που είμαστε: πώς παίρνουμε αποφάσεις και ελέγχουμε τις ορμές μας, πώς τα γονίδιά μας διαμορφώνουν τις κοινωνικές επιθυμίες μας και πώς το σύστημα ανταμοιβής μας προσαρμόζεται ώστε να αντιδρά σε ικανοποιητικές εμπειρίες.

Ξέρουμε, για παράδειγμα, ότι ο σύνδεσμος μητέρας – απογόνου στα θηλαστικά ρυθμίζεται από το πεπτίδιο της οξυτοκίνης, το οποίο απελευθερώνεται στον εγκέφαλο της μητέρας και του παιδιού κατά τη διάρκεια του θηλασμού και της ανταλλαγής χαδιών. Η οξυτοκίνη προσδένεται στους νευρώνες και τα μονοπάτια της ανταμοιβής καταγράφουν και ενισχύουν την αντίδραση. Η αφοσίωση των θηλυκών στον σύντροφό τους ρυθμίζεται επίσης από την οξυτοκίνη και των αρσενικών από ένα παρόμοιο πεπτίδιο, τη βασοπρεσίνη.

Στα θηλαστικά εκτός από τον άνθρωπο η πυκνότητα των περιοχών πρόσδεσης των πεπτιδίων στον εγκέφαλο προλέγει αν το είδος είναι μονογαμικό ή πολυγαμικό.

Οι αρσενικοί μίκρωτες των αγρών, οι οποίοι έχουν πολλές περιοχές πρόσδεσης της βασοπρεσίνης στον εγκέφαλό τους, είναι μονογαμικοί, ενώ οι μίκρωτες των δασών, οι οποίοι έχουν λίγες, είναι πολυγαμικοί.

Τι καθορίζει την πυκνότητα των περιοχών πρόσδεσης; Τα γονίδια. Αναγνωρίζοντας τις επιδράσεις της πολιτισμικής πολυπλοκότητας, κάτι παρόμοιο ισχύει και για τους ανθρώπους.

Καθώς η νευροεπιστήμη αποκαλύπτει αυτούς και άλλους μηχανισμούς που ρυθμίζουν τις επιλογές και την κοινωνική μας συμπεριφορά, δεν μπορούμε να μην αναρωτηθούμε αν κανείς μας πραγματικά επιλέγει κάτι. Ο βαθύς προβληματισμός γύρω από την υπευθυνότητα είναι αναπόφευκτος, στο πλαίσιο όχι μόνο της Ποινικής Δικαιοσύνης αλλά και των καθημερινών συναλλαγών της ζωής. Πιστεύω ότι η έννοια της ελεύθερης βούλησης, έτσι όπως την αντιλαμβανόμαστε παραδοσιακά, χρήζει εκσυγχρονισμού. Επειδή δε πρόκειται για μια έννοια ιδιαίτερα σημαντική για την κοινωνία, κάθε εκσυγχρονισμός που θα την κάνει να συμφωνεί με όσα γνωρίζουμε για το νευρικό σύστημα πρέπει επίσης να αντανακλά και την κοινωνική ανάγκη μας για μια λειτουργική έννοια της υπευθυνότητας.

Σκεφθείτε τι εννοούμε με τον όρο «ελεύθερη βούληση». Όπως συμβαίνει με όλες τις έννοιες, μαθαίνουμε το νόημά της από παραδείγματα. Μαθαίνουμε τι να θεωρούμε δίκαιο, κακόβουλο ή εκούσιο από ξεκάθαρα παραδείγματα ανθρώπων που κάνουν πράγματα τα οποία είναι δίκαια, κακόβουλα ή εκούσια. Κατά συνέπεια, τείνουμε να συμφωνούμε ότι η επιλογή του Τσάμπερλεν για κατευνασμό του Χίτλερ ήταν μια ελεύθερη, παρ’ ότι μη σοφή, επιλογή.

Το αντίβαρο δίδεται με αντίθετες περιπτώσεις-πράξεις που εμφανώς δεν έχουν επιλεγεί ελεύθερα: ένας άνδρας που ονειρεύεται ότι στραγγαλίζει τη σύζυγό του, ένα νήπιο που βρέχει το παντελόνι του, το ξάφνιασμα μας όταν ακούμε μια βροντή, μια διά της βίας ομολογία. Από τέτοιου είδους πρωτότυπα οι εγκέφαλοι κατορθώνουν να εξάγουν ένα αρκετά κοινό νόημα ώστε να μπορούμε να μιλάμε για την ελεύθερη βούληση σε ένα ανεκτά καλό επίπεδο.

Εκτός από τις πρωτότυπες περιπτώσεις υπάρχουν και υποκείμενες περιπτώσεις οι οποίες χαρακτηρίζονται από αμφισημία, βασανιστική πολυπλοκότητα και πολιτισμικές διαφορές. Εδώ η υπόσταση κάθε πράξης – ελεύθερα επιλεγμένη ή μη – δεν έχει ξεκάθαρη απάντηση, και τέτοιες περιπτώσεις φθάνουν συχνά στα δικαστήρια. Η Αντρεα Γέιτς, μητέρα από το Τέξας η οποία έπνιξε τα πέντε παιδιά της στην μπανιέρα, ήταν αδιαμφισβήτητα ψυχωσική, παρ’ ότι οι πράξεις της ήταν μεθοδικές και αποφασιστικές, αντίθετα με τις σπασμωδικές κινήσεις κάποιου ο οποίος υφίσταται μια επιληπτική κρίση. Καταλάβαινε ότι οι πράξεις της ήταν παράνομες και τηλεφώνησε στην Αστυνομία για να το πει.

Τέτοιου είδους περιπτώσεις, οι οποίες βρίσκονται έξω από τον κοινό πνευματικό μας ορίζοντα, διχάζουν την κοινή γνώμη. Με τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε σήμερα την ελεύθερη βούληση ίσως να μην υπάρχει σωστή απάντηση σχετικά με το αν την άσκησε ή όχι.

Μια αυστηρή φιλοσοφική παράδοση υποστηρίζει ότι καμία επιλογή δεν είναι ελεύθερη, εκτός αν είναι αναίτια – αν δηλαδή η «θέληση» ασκείται ανεξάρτητα από κάθε αιτιώδη επιρροή, σε ένα αιτιώδες κενό. Με κάποιον ανεξήγητο τρόπο η θέληση – κάτι το οποίο υποτίθεται ότι βρίσκεται μακριά από τη βασιζόμενη στον εγκέφαλο αιτιότητα – κάνει μια αβίαστη επιλογή. Το πρόβλημα είναι ότι οι επιλογές γίνονται από εγκεφάλους και οι εγκέφαλοι λειτουργούν αιτιωδώς (ντετερμινισμός)* περνούν δηλαδή από τη μία κατάσταση στην άλλη ως αποτέλεσμα προγενέστερων συνθηκών.

Επιπλέον, παρ’ ότι οι εγκέφαλοι παίρνουν αποφάσεις, δεν υπάρχει διακεκριμένη εγκεφαλική δομή ή δίκτυο νευρώνων το οποίο να χαρακτηρίζεται ως «θέληση», ούτε επίσης μια δομή νευρώνων η οποία να λειτουργεί σε αιτιώδες κενό. Το αναπόφευκτο συμπέρασμα είναι ότι μια φιλοσοφία αφιερωμένη στην αναίτια επιλογή είναι εξίσου εξωπραγματική όσο μια φιλοσοφία αφιερωμένη σε μια επίπεδη Γη.

Για να αρχίσουμε να εκσυγχρονίζουμε τις ιδέες μας για την ελεύθερη βούληση προτείνω κατ’ αρχήν να μετατοπίσουμε τη συζήτηση από την παράξενη μεταφυσική του αιτιώδους κενού στη νευροβιολογία του αυτοελέγχου. Η φύση του αυτοελέγχου και οι τρόποι με τους οποίους αυτός μπορεί να υποχωρήσει ίσως αποτελούν μια περισσότερο γόνιμη οδό για να κατανοήσουμε περιπτώσεις όπως αυτή του άνδρα από τη Βιρτζίνια και της Αντρεα Γέιτς απ’ ό,τι το να προσπαθήσουμε να επιβάλουμε το ζήτημα της «ελεύθερης ή μη επιλογής».

Ο αυτοέλεγχος έχει πολλούς βαθμούς, αποχρώσεις και είδη. Έχουμε ελάχιστο (έως καθόλου) έλεγχο σε αυτόνομες λειτουργίες όπως η αρτηριακή πίεση, ο παλμός της καρδιάς και η πέψη, αλλά απείρως μεγαλύτερο έλεγχο στη συμπεριφορά που οργανώνεται από τον φλοιό του εγκεφάλου. Ο αυτοέλεγχος ρυθμίζεται από μονοπάτια στον προμετωπιαίο φλοιό, τα οποία διαμορφώνονται από δομές που ρυθμίζουν τις συγκινήσεις και τις ορμές, και ωριμάζει με την ανάπτυξη του οργανισμού.

Το άτομο μαθαίνει να καταστέλλει τις ορμές της αυτοματαίωσης, όπως το να δαγκώνει τη μητέρα αντί να θηλάζει, να πιάνει ένα κάρβουνο όταν είναι αναμμένο ή να μαζεύει μέλι όταν οι μέλισσες είναι εχθρικές. Πολλές πλευρές του αυτοελέγχου γίνονται αυτόματες με τον ίδιο τρόπο που παγιώνονται οι συνήθειες, και έτσι ένα νήπιο είναι λιγότερο πιθανό να έχει βρεγμένο παντελόνι έξι μήνες μετά τη σχετική εκπαίδευση παρά ύστερα από μία εβδομάδα.

Αντίθετα με την ελεύθερη βούληση, ο αυτοέλεγχος είναι μια έννοια την οποία μπορούμε – και αυτό είναι χρήσιμο – να εφαρμόσουμε σε άλλα ζώα. Αυτό οφείλεται στην τεράστια ομοιότητα που έχουν οι εγκεφαλικές δομές σε όλα τα θηλαστικά. Το γεγονός ότι έχουμε μεγαλύτερο προμετωπιαίο φλοιό μάλλον σημαίνει ότι έχουμε περισσότερους νευρώνες που μας επιτρέπουν να ασκούμε μεγαλύτερο αυτοέλεγχο από αυτόν που επιδεικνύουν οι μπαμπουίνοι ή οι χιμπαντζήδες. Μέσω της εκπαίδευσης ο σκύλος μου έχει μάθει να κάθεται ήσυχος όταν ο σκίουρος της περιοχής χτυπάει το τζάμι ζητώντας φιστίκια, ένας πεινασμένος χιμπαντζής θα απλώσει το χέρι του να πάρει μια μπανάνα μόνον όταν ξέρει ότι ο αρχηγός της ομάδας δεν μπορεί να τον δει, αλλά θα καταστείλει την επιθυμία σε κάθε άλλη περίπτωση.

Ο Οδυσσέας δέθηκε στο κατάρτι του πλοίου του για να αποφύγει τις Σειρήνες και οι πίθηκοι δεν θα ακολουθήσουν μια σύντομη οδό προκειμένου να αποφύγουν έναν πειρασμό που γνωρίζουν ότι θα τους βάλει σε μπελάδες. Ο προμετωπιαίος φλοιός χρησιμοποιεί τη γνώση για τον ενστικτώδη έλεγχο.

Ο αυτοέλεγχος μας επιτρέπει επίσης να κατανοούμε δύσκολες καταστάσεις, στις οποίες η ελεύθερη βούληση δεν μας βοηθά. Ο αυτοέλεγχος μπορεί να είναι μειωμένος σε ανθρώπους με τραύματα ή όγκους στον εγκέφαλο. Είναι επίσης μειωμένος κατά τη διάρκεια μιας επιληπτικής κρίσης, κατά τη μέθη ή υπό την επήρεια νάρκωσης. Άλλα είδη συνδρόμων που μπορεί να εξασθενίσουν τον αυτοέλεγχο είναι η ιδιοψυχαναγκαστική διαταραχή, στην οποία ο ασθενής δεν μπορεί να αντισταθεί στο να επαναλαμβάνει αιωνίως κάποια πράξη που έχει κόστος για αυτόν, όπως το πλύσιμο των χεριών, και η σοβαρή μορφή του συνδρόμου του Τουρέτ, όπου το άτομο είναι σχεδόν αδύνατον να καταπνίξει συγκεκριμένες κινήσεις τικ.

Πώς επιτυγχάνουν τα δίκτυα των νευρώνων τα αποτελέσματα τα οποία αποκαλούμε αυτοέλεγχο και τι είναι διαφορετικό στον εγκέφαλο όταν οι λειτουργίες του αυτοελέγχου είναι μειωμένες; Παρ’ ότι ελάχιστα είναι ως τώρα γνωστά για την ακριβή φύση αυτών των μηχανισμών, κάποιες πληροφορίες από πειράματα έχουν αρχίσει να έρχονται από πολλές κατευθύνσεις: από τις ιδιότητες των νευρώνων που είναι ευαίσθητοι στην ανταμοιβή και στην τιμωρία, από τον τρόπο πρόκλησης των αντιδράσεων στον φόβο από τους νευρώνες στην αμυγδαλή και από τα προφίλ της αντίδρασης των νευρώνων της «απόφασης» σε περιοχές του βρεγματικού φλοιού όταν το ζώο κάνει μια επιλογή αφού συσσωρεύσει στοιχεία.

Οι πιο ριψοκίνδυνες αλλά περισσότερο επωφελείς διερευνητικές αποφάσεις μάλλον εξαρτώνται έντονα από τον προμετωπιαίο πόλο του φλοιού, ενώ οι πιο ασφαλείς αλλά λιγότερο επωφελείς αποφάσεις εξαρτώνται περισσότερο από τις μεσοκοιλιακές προμετωπιαίες περιοχές. Αυτού του είδους οι ανακαλύψεις υπόσχονται ότι κάποτε θα κατανοήσουμε, τουλάχιστον σε γενικές γραμμές, το νευροβιολογικό προφίλ ενός εγκεφάλου με φυσιολογικά επίπεδα ελέγχου και τις διαφορές του από έναν εγκέφαλο ο οποίος έχει μειωμένο έλεγχο.

Τι είναι όμως το «αυτό» στον αυτοέλεγχο; Τι είμαι εγώ; Στην ουσία ο εαυτός είναι μια κατασκευή του εγκεφάλου, ένα πραγματικό αλλά εξαρτώμενο από τον εγκέφαλο οργανωτικό δίκτυο για την παρακολούθηση των καταστάσεων του οργανισμού, τη θέση προτεραιοτήτων και, μέσα στον ίδιο τον εγκέφαλο, τον διαχωρισμό ανάμεσα στον εσωτερικό κόσμο και τον έξω κόσμο. Στη λειτουργικότητά του, είναι περίπου σαν ένα πρόγραμμα γενικής χρήσης στον ηλεκτρονικό υπολογιστή μας, μόνο που έχει εξελιχθεί ώστε να αναπτύσσεται.

Οι σύνθετοι εγκέφαλοι είναι ικανοί σε τέτοια πράγματα – στη δημιουργία υψηλού επιπέδου νευρωνικών προτύπων για την κατανόηση του κόσμου. Μας λείπει μια λέξη η οποία να περιγράφει αυτή τη λειτουργία, τα περιστατικά όμως αφθονούν. Ένα απλούστερο παράδειγμα είναι η φυσιολογική τρισδιάστατη οπτική αντίληψή μας. Εδώ ένα δίκτυο νευρώνων στον οπτικό φλοιό συγκρίνει τα πλευρικά, δισδιάστατα δεδομένα που λαμβάνει από το κάθε μάτι. Η σύγκριση χρησιμοποιείται για τη δημιουργία της εικόνας ενός τρισδιάστατου κόσμου. Έτσι κυριολεκτικά βλέπουμε – και όχι απλώς συνάγουμε – πραγματικό βάθος.

Ο εγκέφαλος κατασκευάζει μια σειρά από νευροεργαλεία κατανόησης του κόσμου: ένα είναι το μέλλον, ένα είναι το παρελθόν και ένα είναι ο εαυτός. Σημαίνει αυτό ότι ο εαυτός μου δεν είναι πραγματικός; Αντιθέτως, είναι τόσο πραγματικός όσο και ο τρισδιάστατος κόσμος που βλέπουμε, ή το μέλλον για το οποίο προετοιμαζόμαστε ή το παρελθόν το οποίο θυμόμαστε. Είναι ένα εργαλείο συντονισμένο, σε διαφορετικούς βαθμούς, στην πραγματικότητα εγκεφάλου και κόσμου. Όπως συμβαίνει με άλλα εργαλεία, μπορεί να μη λειτουργεί σωστά, όπως για παράδειγμα στη σχιζοφρένεια.

Ουσιαστικά τα υψηλού επιπέδου εργαλεία όπως αυτό μας επιτρέπουν να κάνουμε τα εκπληκτικά πράγματα που κάνουμε εμείς οι άνθρωποι, μεταξύ αυτών και το να σκεφτόμαστε τον εαυτό μας ως εαυτό. Εξευτελιζόμαστε από αυτή την επιστημονική γνώση; Νομίζω πως όχι. Η αυτοεκτίμηση και η αυτοαξία είναι απόλυτα συμβατές με τη συνειδητοποίηση ότι ο εγκέφαλος μας κάνει αυτό που είμαστε. Όσο για την αυτοεκτίμηση, γνωρίζουμε ότι εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις επιτυχημένες κοινωνικές διαντιδράσεις: από τον σεβασμό, την αγάπη, την επίτευξη, αλλά και από την ιδιοσυγκρασία, τις ορμόνες και τη σεροτονίνη.

Η ομορφιά, η πολυπλοκότητα και η εξελιγμένη μορφή της νευροβιολογικής μηχανής που με κάνει «εμένα» είναι πολύ πιο συναρπαστική και εμπνέει απείρως μεγαλύτερο δέος από τη φιλοσοφική σύλληψη της χωρίς εγκέφαλο ψυχής η οποία με κάποιον τρόπο, παρά τους νόμους της φυσικής, ασκεί την ελεύθερη βούλησή της σε ένα αιτιώδες κενό.

Ο καθένας μας είναι ένα έργο τέχνης, φιλοτεχνημένο πρώτα από την εξέλιξη (κληρονομικότητα και DNA) και ύστερα από την εμπειρία μας στον κόσμο (κοινωνική πολιτισμική κληρονομικότητα). Με την εμπειρία και τη σκέψη η κοινωνική αντίληψη του καθενός ωριμάζει και το ίδιο συμβαίνει και στην αυτονομία. Ο Αριστοτέλης το αποκαλούσε αυτό σοφία.

Ευθύνεται τελικά κανείς ποτέ για οτιδήποτε; Η δημόσια ζωή μας απαιτεί κάτι τέτοιο. Η ουσία του θέματος είναι η εξής, είμαστε κοινωνικά ζώα και η ικανότητά μας να ακμάσουμε εξαρτάται από τη συμπεριφορά των άλλων. Βιολογικά ρεαλιστικά μοντέλα δείχνουν πώς τα χαρακτηριστικά της συνεργασίας και της κοινωνικής τάξης μπορούν να διαδοθούν μέσα σε έναν πληθυσμό, πώς οι ηθικές αρετές μπορούν να αποτελούν όφελος, η εξαπάτηση να επιφέρει κόστος και η τιμωρία των κοινωνικά επικίνδυνων να αποτελεί αναγκαιότητα.

Από την εξελικτική οπτική γωνία η τιμωρία δικαιολογείται από την αξία που όλα τα άτομα αποδίδουν στην κοινωνική τους ζωή και τα όρια στη συμπεριφορά που απαιτούνται για να διατηρηθεί αυτή η αξία. Το ζήτημα του ικανού ελέγχου ανακύπτει όταν, δεδομένου ενός κοινωνικού κακού, πρέπει να καθορίσουμε αν η τιμωρία είναι κατάλληλη. Ένα μέρος της πολιτισμικής εξέλιξης συνίσταται στην εξεύρεση περισσότερο κατάλληλων και αποτελεσματικών τρόπων για τον περιορισμό της βίαιης ή της με άλλους τρόπους αντικοινωνικής συμπεριφοράς. Άρα ναι, πρέπει να θεωρούμε τα άτομα υπεύθυνα για τις πράξεις τους.

Τα κοινωνικά ζώα, όπως ο άνθρωπος, καταλήγει η Patricia Churchland έχουν ευθύνη για τις πράξεις τους, που επιφέρει την τιμωρία, αν είναι επιβλαβείς για την επιβίωση του κοινωνικού συνόλου. Μόνο επειδή η δημόσια ζωή μας απαιτεί κάτι τέτοιο. (!) Αλλά το ότι το απαιτεί η δημόσια ζωή μας, δεν σημαίνει αυτόματα, πως ο άνθρωπος έχει ελευθερία βούλησης.

Αλλά αν δεν υπάρχει Ελεύθερη βούληση, παρά μόνο κάποιος βαθμός αυτοελέγχου και όλα καθορίζονται από την εξέλιξη (κληρονομικότητα και DNA) και ύστερα από την εμπειρία μας στον κόσμο (κοινωνική πολιτισμική κληρονομικότητα), πόσο ποσοστό απομένει στην ελευθερία επιλογής και από που αυτή καθορίζεται; Τι γίνεται όταν οι συνάψεις και οι ορμόνες κάνουν αυτόνομο δικό τους παιχνίδι; Το DNA τι και πόσο ρόλο παίζει στην ελευθερία επιλογής; Θα συνεχίσουμε να δούμε πέρα από την επιστήμη και την μεταφυσική πλευρά του θέματος.

————–
(*) Ντετερμινισμός: (ο) ουσ. φιλοσοφική θεωρία που δέχεται ότι τα πάντα στον κόσμο γίνονται κατά αιτιώδη συνάφεια, αιτιοκρατία. Αιτία> Αποτέλεσμα

Περίεργες εφευρέσεις που ανακαλύφθηκαν σε αρχείο της Βρετανίας

Οι περισσότεροι άνθρωποι θα ήθελαν να έχουν τη δική τους εφεύρεση, αλλά η ανακάλυψη μιας νέας ιδέας είναι το πιο δύσκολο κομμάτι...

Αν είσαι αρκετά τυχερός μπορεί να καταφέρεις να βρεις μια νέα εφεύρεση που θα μπορούσε να διαθέσεις στο κοινό.

Οι εφευρέτες των παρακάτω προϊόντων μάλλον δεν κατάφεραν να σκεφτούν τέτοιες ιδέες... που είναι τόσο έξυπνες όσο και τρελές.

Ένα ποδήλατο με φτερά και ένα Land Rover, που μεταμορφώνεται σε ένα hovercraft είναι δύο μόνο από τα ποιο εκκεντρικά οχήματα που απεικονίζονται σε ένα πρόσφατο αρχείο με περίεργες εφευρέσεις που ανακαλύφθηκε στη Βρετανία.
Άλλες φωτογραφίες έχουν συλλάβει ένα στεγνωτήρα μαλλιών, ένα μίνι-υποβρύχιο, ένα εικονοτηλέφωνο και παράλληλα ποδήλατα.

Τα σχέδια αυτά επιδιώκουν να αψηφήσουν τους νόμους της φυσικής ή είναι ανάμεσα σε μια συγκλονιστική σειρά από παράξενα και θαυμάσια προϊόντα, τα οποία έχουν καταλογογραφηθεί από έναν ερασιτέχνη ιστορικό.