Η εφαρμογή του νόμου ως ανισότητα

Το ζήτημα του νόμου, όπως και κάθε ζήτημα ιδεών και αρχών, είναι εξαιρετικά περίπλοκο και η όποια απλοποίησή του στη διαδικασία επιβολής του μπορεί να οδηγήσει σε ολοκληρωτισμό. Στα σύγχρονα συντάγματα είναι γενική επιταγή η ισότητα, δηλαδή ότι ο νόμος πρέπει να αντιμετωπίζει με ισότητα όλους τους πολίτες (φυσικά υπάρχουν εξαιρέσεις για λόγους ανθρωπισμού και άλλες σοβαρές ανάγκες).

Πέραν όμως του ότι μπορεί να υπάρξουν νόμοι που παραβιάζουν αυτή την επιταγή του συντάγματος, υπάρχει και η δυνατότητα να παραβιάζεται η περί ισότητας διάταξη του συντάγματος όχι από τον ίδιο τον νόμο αλλά είτε από τον τρόπο που εφαρμόζεται ή δεν εφαρμόζεται από την εκτελεστική εξουσία είτε από δυσλειτουργίες στη δικαστική απονομή της.

Μία τέτοια περίπτωση είναι η επιλεκτική εφαρμογή του νόμου, δηλαδή όταν λόγω διαπλοκής ή δωροδοκίας των κρατικών οργάνων ο νόμος παρακάμπτεται σε ορισμένες περιπτώσεις, ενώ σε άλλες εφαρμόζεται αυστηρά (συνήθως παρακάμπτεται στους ισχυρούς και εφαρμόζεται στους αδύναμους, όπως είχε διαπιστώσει ο αρχαίος σκύθης σοφός Ανάχαρσις). Αυτό αποτελεί ευθεία και de facto (στην πράξη) καθιέρωση της ανισότητας, γιατί τα βάρη - όποια και να είναι - διανέμονται άνισα και δημιουργούν μεγάλη διαφορά κοινωνικής ισχύος, η οποία κατόπιν αυτοτροφοδοτείται, γιατί η δύναμη έχει την τάση να αυξάνει τον εαυτό της. Επομένως, σε εποχές κρίσης η αυστηρή τήρηση του νόμου όχι σε όλους αλλά επιλεκτικά είναι μέτρο που επιφέρει ανισότητα.

Αλλά και σε εποχές μη κρίσης προετοιμάζει την επόμενη κρίση, γιατί η αντιδημοκρατικότητα οδηγεί πάντοτε σε ανισότητα. Η δε ανισότητα είναι αντιδημοκρατική ακόμη και σύμφωνα με την αρχαία σκέψη, όπως σύμφωνα με τον Θαλή (Πλουτ. Συμπ. 7 Σοφ.) «αρίστη είναι η δημοκρατία εκείνη, όπου οι πολίτες δεν είναι ούτε πάρα πολύ πλούσιοι ούτε πάρα πολύ φτωχοί».

Μια παρόμοια περίπτωση είναι εκείνη όπου η τήρηση του νόμου μπορεί να επιφέρει σημαντική βλάβη στην ακεραιότητα των ατόμων και της κοινωνίας, όταν δηλαδή η τήρηση του νόμου δεν συμβαδίζει με την βασική ανάγκη της εποχής ή του ατόμου. Αυτό μπορεί να συμβεί σε απλά και σχετικά ασήμαντα πράγματα αλλά και σε πολύ σημαντικά. Συνήθως σε μια ευνομούμενη πολιτεία αυτά προβλέπονται νομοθετικά, αλλά πάντοτε η διοίκηση κάνοντας καταχρηστική ερμηνεία της διακριτικής της ευχέρειας μπορεί να εφαρμόσει άνισα τον νόμο.

Λέγεται ότι η δικαιοσύνη πρέπει να είναι τυφλή, για να είναι αδέκαστη, αλλά από το άλλο μέρος πρέπει και να βλέπει, ώστε ο νόμος και η εφαρμογή του να διαπνέεται από ανθρωπισμό και πολιτισμό. Ένα παράδειγμα (εκτός ιστορίας) είναι ο Ιαβέρης και ο Γιάννης Αγιάννης στους Αθλίους του Β. Ουγκώ, όπου ο πρώτος καταδίωξε με μανία τον δεύτερο που είχε κλέψει λίγη τροφή λόγω πείνας. Αλλά δεν είναι πάντοτε τόσο απλοϊκά τα παραδείγματα, μπορεί να είναι πολύ πιο σύνθετα και να αφορούν μεγάλες συλλογικότητες.

Σε περίπτωση κοινωνικής οικονομικής καταστροφής όπως στην Ελλάδα τα πράγματα αναδύονται πιο έντονα και τα παραπάνω παίρνουν μία περισσότερο έκδηλη και επικίνδυνη μορφή, γιατί η εφαρμογή του νόμου μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την γενική και ευρεία καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (των αληθινών βέβαια, γιατί υπάρχει και μία κατάχρηση στην επίκλησή τους). Αλλά καμία αληθινή δικαιοσύνη δεν δέχεται μία τέτοια προσβολή των δικαιωμάτων για χάρη της εφαρμογής ενός νόμου, χωρίς να ζυγίζονται προηγουμένως με σχετική ακρίβεια οι διακινδυνευόμενες αξίες στη μία και στην άλλη πλευρά της περίπτωσης. Στη συγκεκριμένη περίπτωση το ένα δικαίωμα είναι του δανειστού που δικαιούται να εισπράξει την απαίτησή του (εάν βέβαια αποδειχθεί ότι όντως αυτή υπάρχει και είναι νόμιμη βάσει της υπάρχουσας εθνικής και διεθνούς νομοθεσίας και όχι βάσει πολιτικών πεποιθήσεων) και το άλλο είναι το ατομικό δικαίωμα του πολίτη για ελεύθερη ανάπτυξη, για ισότητα και όλα τα άλλα ατομικά δικαιώματα μαζί με την ανθρώπινη αξιοπρέπεια που πλήττονται και μάλιστα σε μαζική ή συλλογική κλίμακα.

Πρέπει να υπολογιστεί το διακύβευμα της κάθε περίπτωσης και να συγκριθούν, για να δοθεί μια κατάλληλη απάντηση στο πρόβλημα. Αν δεν γίνει αυτό, τότε απλώς ο ισχυρότερος θα επιβάλει το δικό του δικαίωμα ή συμφέρον. Ένα άλλο παράδειγμα, από τη λογοτεχνία πάλι, ήταν ο Σάυλοκ στον «Έμπορο της Βενετίας» του Σαίξπηρ που ήθελε να κόψει κομμάτι από τη σάρκα ενός οφειλέτη του, επειδή τέτοια ήταν η συμφωνία τους και σύμφωνα με το δίκαιο αυτή έπρεπε να τηρηθεί, ακόμη μάλιστα και αν ο οφειλέτης του έδινε τα χρήματά του αλλά καθυστερημένα.

Το επόμενο πρόβλημα είναι το κόστος απονομής δικαιοσύνης για τον πολίτη που μπορεί να καταστήσει αδύνατη για τους πολλούς (τους οικονομικά αδύναμους) την επιδίωξη της απονομής δικαιοσύνης στα ζητήματα που τους απασχολούν, ενώ αντιθέτως για τους εύπορους το οικονομικό κόστος δεν θα είναι εμπόδιο. Η δικαιοσύνη θα καταλήξει να απονέμεται μόνον στις μεγάλης οικονομικής αξίας απαιτήσεις και οι μικρές - και ασήμαντες για τους ισχυρούς - υποθέσεις και όλο το πλέγμα ζωής που είναι συνυφασμένο με αυτές και αφορά το μεγάλο πλήθος των πολιτών θα βρίσκεται ντε φάκτο εκτός νομικής κάλυψης – πράγμα που ενισχύει την ανισότητα.

Η δημοκρατία πρέπει να αποβλέπει στην βελτίωση όλων των όρων ζωής συμπεριλαμβάνοντας όλα τα κοινωνικά επίπεδα και όχι σε μια ελιτίστικη κατανόησή τους. Επομένως, ο μεν συνταγματικός κανόνας μπορεί να θεσπίζει την ισότητα, αλλά ο ειδικότερος νόμος για τις δικαστικές δαπάνες μπορεί να την παραβιάζει.

Αν επιπλέον συγκρίνει κανείς αυτό με τις πρόσφατες τάσεις για νέους ειδικότερους νόμους που θα λειτουργήσουν αντίστροφα, ελαφρύνοντας το δικαστικό κόστος για ειδικές ομάδες ισχυρών νομικών προσώπων, τότε η ανισότητα αυτή παύει να είναι τυχαίο αποτέλεσμα ατυχών νομικών ρυθμίσεων αλλά καθίσταται σκοπούμενη.

Στη λειτουργία της δικαιοσύνης υπάρχει και το πρόβλημα της καθυστέρησης απονομής της που και πάλι οδηγεί σε ανισότητες. Σε αυτή την καθυστέρηση μπορεί να εμπλέκονται πολλοί παράγοντες αρχίζοντας από τον μεγάλο αριθμό των υποθέσεων, την επάρκεια των αρμόδιων υπηρεσιών και τεχνικών μέσων και φθάνοντας μέχρι την υπευθυνότητα δικαστών και υπαλλήλων.

Ένα άλλο πρόβλημα ανισότητας είναι η άγνοια νόμου. Αυτή μεν δεν αποτελεί λόγο απαλλαγής από την ευθύνη της παραβίασης του νόμου, αλλά σε μία χώρα καταστρεφόμενη και με, υπερβολικά και πέραν του ανεκτού, εκτεταμένη πολυνομία και αλλεπάλληλες τροποποιήσεις των υπαρχόντων νόμων όπως η Ελλάδα, η λόγω άγνοιας παράβαση του νόμου είναι εύκολο να υπάρξει καθώς και η λόγω άγνοιας μη χρήση των ευκαιριών που μπορεί να προσφέρει. Η δε πολυπλοκότητα του νομικού συστήματος (που μέρος της είναι και η πολυνομία) μπορεί σε μερικές περιπτώσεις να υποδηλώνει απουσία δικαιοσύνης και ισότητας και σε κάθε περίπτωση καθιστά αδύνατο τον δημοκρατικό έλεγχο τόσο της νομοθεσίας όσο και της εφαρμογής της.

Αυτό δεν σημαίνει ότι ο νόμος πρέπει να είναι απλοϊκός - γιατί δεν μπορεί να είναι τέτοιος - όμως πρέπει να είναι προσιτός και φιλικός προς τους πολίτες και να παρέχει μία σταθερότητα, όπου θα στηρίζεται η αμοιβαία εμπιστοσύνη που αποτελεί μία από τις βάσεις της ευνομούμενης πολιτείας και της δημοκρατίας. Είναι ίσως η κατάλληλη εποχή, λόγω της παγκόσμιας κρίσης οικονομίας, σχέσεων και αξιών, να επαναδιευκρινιστεί το νόημα του νόμου και να ξεφύγει από μία φανατική επιβολή, από την αντίληψή του ως πεδίου διαπλοκής και από την παρουσίασή του ως απευκταίας τιμωρίας.

Ο Σωκράτης στο… ψυχιατρείο

Πείραμα βασισμένο στη σωκρατική μέθοδο έδειξε ότι άτομα με σοβαρές ψυχιατρικές διαταραχές που έχουν διαπράξει εγκλήματα αντιλαμβάνονται την έννοια της ηθικής

 

Τα άτομα με σοβαρές ψυχικές διαταραχές μπορούν να κατανοήσουν τελικώς την έννοια της ηθικής, σύμφωνα με το βιβλίο ενός καθηγητή του Κing's College του Λονδίνου, το οποίο βασίστηκε σε ένα πρωτοποριακό πείραμα που διεξήχθη σε ένα ψυχιατρικό νοσοκομείο υψίστης ασφαλείας. «Βοηθός» του καθηγητή Τζόναθαν Γκλόβερ, περί ου ο λόγος, στην απόδειξη της ηθικής των θεωρούμενων «ανήθικων» ατόμων στάθηκε η σωκρατική (ή αλλιώς μαιευτική) μέθοδος.

Ο δρ Γκλόβερ, ως καθηγητής Ηθικής στο King's College, είναι συνηθισμένος στο να χρησιμοποιεί τη σωκρατική μέθοδο προκειμένου να βοηθά τους φοιτητές του να «εξυψώνουν» την ηθική τους μέσω της απάντησης σε δύσκολα φιλοσοφικά ερωτήματα.

Τη μαιευτική μέθοδο του Σωκράτη χρησιμοποίησε ο καθηγητής Γκλόβερ προκειμένου να διερευνήσει την ηθική στα άτομα με ψυχικές διαταραχές

Εκμαιεύοντας την αλήθεια

Γιατί ονομάστηκε όμως η μέθοδος Σωκρατική; Διότι ο μεγάλος αθηναίος φιλόσοφος κατά τις συζητήσεις του, προσποιούμενος πλήρη άγνοια για το θέμα που συζητούσε κάθε φορά, προσπαθούσε μέσα από ερωτήσεις να εκμαιεύσει την αλήθεια από τον συνομιλητή του. Ο συνομιλητής λοιπόν απαντώντας σε αυτές τις ερωτήσεις έφθανε σε ένα συμπέρασμα - στην αλήθεια για τον Σωκράτη - από μόνος του. Η μέθοδος ονομάστηκε μαιευτική διότι όπως η μαία (επάγγελμα που έκανε και η Φαιναρέτη, μητέρα του Σωκράτη) φέρνει στον κόσμο το νεογνό, έτσι και ο Σωκράτης ή ο εκάστοτε συνομιλητής που παίρνει τον ρόλο της συνείδησης εξάγει από τον συνομιλητή του την αλήθεια. Η τεχνική αυτή χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα, κυρίως σε σχολές Νομικής. Ωστόσο δεν θα περίμενε κάποιος να εφαρμόζεται σε ένα ψυχιατρικό νοσοκομείο.

Ο Σωκράτης σε ένα ψυχιατρικό νοσοκομείο της Αγγλίας

Και όμως αυτό συνέβη στο Νοσοκομείο Broadmoor στη Νότια Αγγλία από τη δεκαετία του 1990. Ο καθηγητής Γκλόβερ άρχισε να συζητεί με τους ασθενείς θέματα ηθικής προσπαθώντας να διερευνήσει ένα στερεότυπο που τους ακολουθεί και το οποίο λέει ότι δεν έχουν συνείδηση. Οι διάλογοι αυτοί αποτέλεσαν την εκκίνηση για τη συγγραφή του βιβλίου «Alien Landscapes?» από τον καθηγητή - ένα βιβλίο που αποτελεί μια φιλοσοφική μελέτη της Ψυχολογίας αλλά συγχρόνως μια ψυχολογική μελέτη της Φιλοσοφίας.

Ο δρ Γκλόβερ ενδιαφέρθηκε εξαρχής να «βουτήξει» στο μυαλό ασθενών με όλα τα είδη ψυχικών διαταραχών. Και ύστερα από αυτή τη... βουτιά κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «οι φωνές των ατόμων που έχουν διαγνωστεί με ψυχικές νόσους θα πρέπει να ακούγονται, και μάλιστα οφείλουμε να τις ακούμε με προσοχή».

Οι περισσότεροι από τους έγκλειστους άνδρες στο Νοσοκομείο Broadmoor προέρχονταν από διαλυμένες οικογένειες, ενώ όλοι τους είχαν διαπράξει ειδεχθή εγκλήματα και είχαν διαγνωσθεί με διαταραχή αντικοινωνικής προσωπικότητας. Το συμπέρασμα ήταν ότι τα άτομα αυτά εμφάνιζαν έλλειψη ηθικής και έτσι δεν ήταν σε θέση να κατανοήσουν τα εγκλήματα που είχαν διαπράξει. Ωστόσο, μετά τις συζητήσεις του με τους ασθενείς, ο καθηγητής παρατήρησε πως «ένα από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία σε ό,τι αφορά τα άτομα στις ψυχιατρικές πτέρυγες είναι πως τα θέματα που συζητούν μοιάζουν πολύ με εκείνα που περιέχονται στα άρθρα των φιλοσοφικών επιθεωρήσεων». Ενα από τα βασικά κοινά μεταξύ ασθενών με ψυχικές διαταραχές και φιλοσοφικών επιστημονικών εντύπων είναι ότι «η ερμηνεία του κόσμου με βάση την κοινή λογική δεν είναι η μοναδική».

Ο καθηγητής Γκλόβερ αποφάσισε να θέσει στους άνδρες φαινομενικά απλά ερωτήματα, όπως το τι θα δίδασκαν σε ένα παιδί ώστε να μάθει να διαχωρίζει το σωστό από το λάθος. Πολλές από τις απαντήσεις ήταν προβλέψιμα ρηχές. Για παράδειγμα ένας ασθενής, ο CQ, ανέφερε ότι τα παιδιά δεν πρέπει να βρίζουν. Για τον ZC, ο οποίος σημείωσε ότι το να κλέβει κάποιος είναι κακό, η μόνη εξήγηση στο γιατί είναι κακό αφορούσε το προσωπικό συμφέρον. «Αν κλέψεις, θα σε κλείσουν μέσα στη φυλακή και θα υποφέρεις. Θα χάσεις την ελευθερία σου».

Το δαχτυλίδι του Πλάτωνα

Ο επιστήμονας «καταδύθηκε» όμως ακόμη πιο βαθιά στο μυαλό των ασθενών χρησιμοποιώντας έναν μύθο του Πλάτωνα, μαθητή του Σωκράτη, ο οποίος αναφέρεται στο Β' Βιβλίο της «Πολιτείας» του. Σύμφωνα με τον μύθο αυτόν, ένας βοσκός του βασιλιά της Λυδίας βρίσκει ένα μαγικό δαχτυλίδι το οποίο επιτρέπει στον κάτοχό του να γίνεται αόρατος κατά βούληση. Ο δρ Γκλόβερ λοιπόν ανέφερε στους ασθενείς ότι θα μπορούσαν να διαπράξουν ένα έγκλημα χωρίς να γίνουν αντιληπτοί. Ορισμένοι από αυτούς (συμπεριλαμβανομένου του ZC) θεώρησαν ότι δεν υπάρχει πρόβλημα να κλέψουν ή να σκοτώσουν αν μπορούν μέσω της αορατότητάς τους να ξεφύγουν, άλλοι όμως είχαν πιο πολύπλοκες απόψεις. «Θα ήταν λάθος» είπε ο JF «ωστόσο αν μπορούσε κάποιος να ξεφύγει θα βρισκόταν ένα βήμα μπροστά από τον νόμο».

Ενας κοινός ακροατής θα πίστευε ότι ο JF είναι εξίσου ανήθικος με τον ZC, όχι όμως και ο δρ Γκλόβερ. Οπως ανακάλυψε μέσω της μαιευτικής μεθόδου, πολλοί από τους άνδρες διέθεταν ένα λεξιλόγιο ηθικών εννοιών όπως η δικαιοσύνη και ο σεβασμός. Κατά τον καθηγητή, η ανακάλυψη αυτή ρίχνει μια γέφυρα που ενώνει τα άτομα με ψυχική νόσο με όλους τους υπόλοιπους, καθώς φαίνεται ότι οι ψυχικές διαταραχές έχουν πολλές διαστάσεις, οι περισσότερες εκ των οποίων συμπίπτουν τελικώς με χαρακτηριστικά που θεωρούνται φυσιολογικά.

Η Ψυχιατρική πρέπει να... ανοίξει

Ενα εμφανές συμπέρασμα όλων αυτών είναι ότι τα διαγνωστικά «κουτιά» που υπάρχουν σήμερα στην Ψυχιατρική δεν επαρκούν. Ενα όμως πιο... υπόγειο συμπέρασμα είναι ότι η σκέψη των ατόμων με ψυχικές διαταραχές μπορεί να εμπλουτίσει τη φιλοσοφία. Σε κάθε περίπτωση το πείραμα και τελικώς το βιβλίο του δρος Γκλόβερ δείχνουν πως αν είμαστε έτοιμοι να ακούσουμε, όπως εκείνος, το τι έχουν να μας πουν αυτοί που το μυαλό τους υποφέρει, η σωκρατική μέθοδος είναι απολύτως φυσιολογική, ακόμη και σε ένα νοσοκομείο όπως το Broadmoor.

O πολεμιστής

«Μπορώ να πω για τον έρωτα που είχα πως δεν είναι αθάνατος, αφού είναι φλόγα αιώνια για όσο διαρκεί...» - VINICIUS DE MORAES

ΤΟ ΓΙΓΑΝΤΙΑΙΟ ΣΩΜΑ του σουμέριου πολεμιστή ήταν χαραγμένο με ουλές και το δέρμα του ψημένο από τον ήλιο και το χιόνι.

Το όνομά του ήταν Χορμά, και όπως λέει αυτή η ιστορία, κάποια φορά που πήγαινε ιππεύοντας με τρεις φίλους του από μια πόλη σε άλλη, έπεσαν σε μια ενέδρα στα χέρια των πιο άκαρδων εχθρών τους.

Οι τέσσερις πολεμιστές πάλεψαν άγρια, μα μόνο ο Χορμά κατάφερε να επιζήσει. Οι τρεις φίλοι του έπεσαν νεκροί κατά τη διάρκεια της μάχης.

Αιμορραγώντας και εξαντλημένος, ο Χορμά συνειδητοποίησε ότι έπρεπε να ξεκουραστεί, να ανακτήσει δυνάμεις και να γιατρέψει τις πληγές του.

Κοίταξε γύρω του ψάχνοντας ένα ασφαλές μέρος και διέκρινε μια μικρή σπηλιά σκαμμένη στο κοντινό βουνό.

Έφτασε σχεδόν έρποντας μέχρι εκεί και, μόλις μπήκε στη σπηλιά, άπλωσε στο έδαφος το αρκουδοτόμαρό του κι έπεσε σε βαθύ ύπνο.

Ώρες ή μέρες αργότερα τον ξύπνησε η πείνα.

Αισθάνθηκε το στομάχι του ζεστό. Πονώντας ακόμα, ο Χορμά αποφάσισε να βγει για να ψάξει κλαδιά και ξερούς κορμούς, ν’ ανάψει μια μικρή φωτιά στην προσωρινή του κρυψώνα και να φάει λίγο από το αλατισμένο κρέας που είχε μαζί του.

Όταν οι φλόγες της φωτιάς φώτισαν το εσωτερικό του καταφυγίου, ο πολεμιστής δεν μπορούσε να πιστέψει στα μάτια του: το κατάλυμα που είχε βρει δεν ήταν απλά μια σπηλιά, αλλά ένας ναός — ένας ναός σκαμμένος στο βράχο...

Από τις επιγραφές και τα σύμβολα, ο Σουμέριος ανακάλυψε ότι ο ναός είχε φτιαχτεί προς τιμήν ενός μόνο θεού... Του θεού Γκοτζού.

Ο Χορμά είχε μάθει να μην πιστεύει στις συμπτώσεις, και ίσως γι’ αυτό τόλμησε να σκεφτεί πως τα βήματά του είχαν οδηγηθεί στη σπηλιά από τον ίδιο τον θεό του ναού, για να μπορέσει να τον προφυλάξει στον ύπνο του.

Ο Χορμά κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ήταν κάποιο σημάδι.

Από εκείνη τη στιγμή εμπιστεύτηκε το σπαθί του στον θεό Γκοτζού.

Θα έμενε εκεί μέχρι να γιατρεύονταν οι πληγές του.

Εν τω μεταξύ, θα άναβε μια μεγάλη φωτιά κάτω από το βωμό που είχε την αναπαράσταση της τεράστιας μορφής του θεού πάνω σε μια πέτρα, και θα έπιανε κάποιο ζώο το οποίο θα θυσίαζε προς τιμήν του.

Πέντε μέρες και πέντε νύχτες έμεινε ο πολεμιστής στη σπηλιά του βουνού, δοξάζοντας και τιμώντας τον Γκοτζού.

Κατά το διάστημα αυτό, δεν άφησε ούτε λεπτό να σβήσει η φλόγα που φώτιζε τον ναό.

Την έκτη μέρα ο Χορμά συνειδητοποίησε ότι ήταν ώρα να συνεχίσει το δρόμο του, και θέλησε, πριν φύγει, να αφήσει μια προσφορά στον Γκοτζού, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης.

«Μία αιώνια φλόγα» σκέφτηκε. «Αλλά, πώς θα το καταφέρω;»

Ο Χορμά βγήκε από την σπηλιά και κάθισε σε μια πέτρα στην άκρη του μονοπατιού, για να διαλογιστεί σχετικά με το πρόβλημα.

Ήξερε πως λίγο λάδι θα βοηθούσε να διατηρηθεί η φλόγα, αλλά δεν αρκούσε.

Για μια στιγμή σκέφτηκε πως ίσως θα έπρεπε να μαζέψει πολλά καυσόξυλα, τόσα ώστε να μην καίγονταν ποτέ. Τόσα, ώστε να κρατούσαν για πάντα... Αλλά γρήγορα κατάλαβε πόσο μάταιη θα ήταν αυτή προσπάθεια... Τα πολλά ξύλα θα μεγάλωναν την ένταση της φωτιάς αλλά όχι τη διάρκεια της φλόγας...

Ένας μοναχός με λευκό μανδύα που περπατούσε στο μονοπάτι, σταμάτησε μπροστά στον Χορμά.

Ίσως από απλή περιέργεια, ή ίσως από έκπληξη που είδε έναν πολεμιστή τόσο σκεφτικό, ο μοναχός κάθισε απέναντι στον Σουμέριο κι έμεινε ακίνητος να τον κοιτάζει, σαν να αποτελούσε μέρος του τοπίου.

Ώρες αργότερα, όταν ο ήλιος πια έδυε, ο Χορμά ακόμα σκεφτόταν...

Τον απασχολούσε τόσο το πρόβλημά του που δεν ξαφνιάστηκε πολύ όταν ο μοναχός του μίλησε.

«Τι σου συμβαίνει πολεμιστή; Φαίνεσαι προβληματισμένος... Μπορώ να σε βοηθήσω;»

«Δεν νομίζω» είπε ο πολεμιστής. «Αυτή η σπηλιά είναι ο ναός του θεού Γκοτζού, τον οποίο εδώ και πέντε μέρες έχω επιλέξει για προστάτη μου, προορισμό των προσευχών μου, τελικό σκοπό της μάχης μου. Σύντομα θα πρέπει να φύγω, κι ήθελα να τον τιμήσω αιώνια, αλλά δεν ξέρω πώς να καταφέρω ώστε η φλόγα που έχω ανάψει να κρατήσει για πάντα.»

Ο μοναχός κούνησε το κεφάλι και, σαν να είχε μαντέψει την διαδρομή που είχε κάνει η σκέψη του πολεμιστή, του είπε:

«Για να είναι η φλόγα αιώνια θα χρειαστείς κάτι παραπάνω από λάδι και ξύλα...»

«Τι θα χρειαστώ;» έσπευσε να ρωτήσει ο Χορμά. «Τι παραπάνω χρειάζομαι;»

«Μαγεία» είπε ξερά ο μοναχός.

«Μα εγώ δεν είμαι μάγος, ούτε ξέρω από μαγεία...»

«Μόνο η μαγεία μπορεί να καταφέρει να κάνει κάτι αιώνιο.»

«Εγώ θέλω η φλόγα να μείνει αιώνια» είπε ο πολεμιστής, και συνέχισε: «Αν βρω τα μάγια, μπορείς να μου εγγυηθείς ότι η φλόγα του Γκοτζού θα είναι αιώνια;»

«Να σου εγγυηθώ; Πριν μια βδομάδα, ούτε καν γνώριζες την ύπαρξη αυτού του ναού του Γκοτζού... Και σήμερα θέλεις γι’ αυτόν ένα μνημείο αιώνιο. Αυτό είναι που σήμερα επιθυμείς. Άραγε, εσύ μπορείς να μου εγγυηθείς ότι η επιθυμία σου θα είναι αιώνια;»

Ο Χορμά έμεινε σιωπηλός.

Μόλις είχε συνειδητοποιήσει ότι κανείς δεν μπορούσε να εγγυηθεί την αιωνιότητα μιας επιθυμίας...

Ο μοναχός κούνησε ξανά το κεφάλι και σηκώθηκε.

Πλησίασε τον Χορμά και, ακουμπώντας την ανοιχτή του παλάμη στο στήθος, του είπε:

«Θα σου πω ένα μυστικό...

«Η μαγεία διαρκεί μόνο όσο παραμένει η επιθυμία!»

Η αδικία προκαλεί … κατάθλιψη;

Η αδικία μπορεί να προκαλέσει μεγάλη στενοχώρια στον άνθρωπο. Τόσο μεγάλη που να οδηγηθεί και σε κατάθλιψη!

    

Σκεφτείτε έναν άνθρωπο που πορεύεται στην καθημερινότητά του χωρίς σοβαρές ανατροπές. Που βλέπει το μέλλον του να ξετυλίγεται όπως το σχεδίασε, τους γύρω του να αντιδρούν θετικά απέναντι στο άτομό του, τις δουλειές του να πηγαίνουν από το καλό στο καλύτερο, την προσωπική του ζωή να ανθίζει… Ε! θα δυσκολευτεί ιδιαίτερα να είναι χαρούμενος και ψυχικά ισορροπημένος αυτός ο άνθρωπος; Τι γίνεται όμως όταν κάποιος άλλος ή άλλοι στη ζωή του έρθουν να του ανατρέψουν τα καλώς κείμενα; Τι γίνεται όταν νιώσει πως αδικείται;

Τι σημαίνει αδικία; Αδικία είναι μια πράξη ή ένα σύνολο πράξεων από έναν άλλο άνθρωπο που έχει ως αποτέλεσμα να ανατραπούν τα δεδομένα στη δική μας ζωή με έναν αρνητικό τρόπο.
-Σε απολύουν από τη δουλειά σου στα καλά καθούμενα.
– Ανακαλύπτεις πως ο σύντροφός σου σε απατά.
-Τα αδέλφια σου παίρνουν μεγαλύτερο μερίδιο της πατρικής περιουσίας από εσένα.
-Ο συνέταιρός σου στη δουλειά σε κλέβει.
-Σου γίνεται κακόβουλη ζημιά στην περιουσία, στην επιχείρησή σου.
-Ενώ περιμένεις προαγωγή, κάποιος με λιγότερα προσόντα από εσένα προάγεται λόγω μέσου.
-Απορρίπτεσαι για μια θέση εργασίας ενώ έχεις τα προσόντα και κάποιος με λιγότερα προσόντα αλλά δυνατό μέσον παίρνει τη θέση!
-Τραυματίζεται βαριά ή σκοτώνεται δικός σου άνθρωπος σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα και η ευθύνη βαραίνει αποκλειστικά τον άλλο οδηγό.
Κ.λ.π., κ.λ.π…..Ατέλειωτη η λίστα με τις αδικίες που μπορεί να γίνουν σε έναν άνθρωπο.

Πώς νιώθει ένας άνθρωπος όταν ανακαλύπτει την αδικία που του γίνεται;

Οπωσδήποτε όχι ευχάριστα. Η πρώτη αντίδραση είναι ένα σοκ. Παθαίνεις, μένεις όπως λέγεται στην αργκό. Δεν πιστεύεις στα μάτια σου ή στ’ αυτιά σου. Αυτό εξηγείται νευροχημικά με την έκκριση υψηλής ποσότητας αδρεναλίνης ως πρώτη εγκεφαλική αντίδραση. Στη συνέχεια και όσο περισσότερο το συνειδητοποιείς αρχίζει να αναπτύσσεται ένας έντονος θυμός και διάθεση εκδίκησης και όταν αυτό κατασιγάσει έρχεται μια έντονη και διαρκής θλίψη, η οποία αν δεν περάσει σε διάστημα τουλάχιστον 3-6 μηνών τότε εξελίσσεται σε κατάθλιψη.

Πιστεύω πως σ’αυτήν την περίπτωση η θλίψη και η στενοχώρια συνδέονται με ένα αίσθημα αβοηθησίας και έλλειψης ελέγχου στη ζωή του ανθρώπου. Θλιβόμαστε δηλαδή επειδή συνειδητοποιούμε πως δεν μπορούμε να ελέγξουμε τη ζωή μας. Πως η κακία ή η ασυνειδησία κάποιων άλλων μας φέρνουν εμάς σε μια δύσκολη κατάσταση. Και αυτό δεν μπορούσαμε να το προβλέψουμε και να το ελέγξουμε πριν συμβεί ούτε να το ανατρέψουμε τώρα που συνέβηκε. Δηλαδή ο άνθρωπος νιώθει αδυναμία του να ελέγξει το παρόν και το μέλλον του. Εφόσον στην περίπτωση που αδικηθήκαμε δεν καταφέραμε να ελέγξουμε την κακή πρόθεση και ενέργεια των άλλων εναντίον μας σημαίνει πως και σε ανάλογες περιπτώσεις μπορεί να συμβούν τα ίδια και χειρότερα. Να είμαστε δηλαδή στο έλεος του …. «διαβόλου»!

Πώς μπορείς να ξεπεράσεις την αδικία που σου συνέβηκε και να συνεχίσεις τη ζωή σου νιώθοντας πιο δυνατή; Πώς μπορείς να ασφαλίσεις την ψυχική σου γαλήνη και ηρεμία από την κακία του κόσμου; Πώς μπορείς να συνεχίζεις να χαμογελάς ακόμη και αν βρέχει χασαπομάχαιρα;

1. Μιλάς για αυτό που σου συνέβηκε και το πώς νιώθεις. Αυτή άλλωστε είναι και μια από τις φυσικές αντιδράσεις. Μην σταματάτε τον εαυτό σας από του να μιλήσει στους γύρω του για το συμβάν και να εκφράσει τα αρνητικά συναισθήματα που νιώθει.
2. Επιτρέπεις στον εαυτό σου να είναι θυμωμένος και λυπημένος. Αναγνωρίζεις τα αρνητικά σου συναισθήματα και δεν τα απορρίπτεις. Όσο ώριμος άνθρωπος και να είσαι, όσα πνευματικά βιώματα και να έχεις πάλι είσαι άνθρωπος και ο θυμός και ο πόνος είναι βασικά ανθρώπινα συναισθήματα. Αν προσπαθείς να ανακόψεις το χείμαρρο των συναισθημάτων σου και να τα κλειδώσεις βαθιά μες την ψυχή σου, τότε ανοίγεις το δρόμο για την έλευση της κατάθλιψης. Η κατάθλιψη είναι μια «ασθένεια» ή κατάσταση κατά την οποία η θλίψη έρχεται από μόνη της, αυθόρμητα και δεν μπορεί το άτομο να την ανακόψει ούτε με την σκέψη ούτε με την πράξη. Αν απωθούμε, αν καταχωνιάζουμε λοιπόν τα αρνητικά μας συναισθήματα μέσα στο υποσυνείδητό μας χωρίς να τα βιώνουμε, τότε δημιουργούμε τις προϋποθέσεις για τη δημιουργία της κατάθλιψης. Αντιθέτως, εάν αφήνουμε τον εαυτό μας να βιώσει αυτά τα αρνητικά συναισθήματα, τότε αυτά επιτελούν τον σκοπό τους και εκφορτίζονται χωρίς να αποτελούν μελλοντικό κίνδυνο για την ψυχική μας ισορρροπία.
3. Προσπαθείς να δεις τη δική σου συμμετοχή σε αυτή την ιστορία. Πώς εσύ ο ίδιος άνοιξες το δρόμο για να αδικηθείς. Με αυτό δεν εννοώ πως φταίμε εμείς όταν αδικούμαστε. Κάθε άλλο. Εξάλλου αν φταίγαμε εμείς δεν θα ήταν αδικία το όνομά της, θα ήταν δίκαιο να τιμωρούμασταν για δικό μας φταίξιμο. Εννοώαν με την ανοχή μας και την παθητικότητά μας επιτρέψαμε στους άλλους να μας αδικήσουν. Πολλές φορές διστάζουμε να διεκδικήσουμε τα δίκαιά μας, να κόψουμε την φόρα σε όσους απειλούν την οντότητά μας και καθόμαστε απαθείς θεατές να παρακολουθούμε τη ζημιά που μας γίνεται.
4. Ψάχνεις να βρεις το πνευματικό μάθημα ζωής που έχει να σου δώσει η αδικία. Από το αγκάθι βγαίνει ρόδο και από την αδικία μπορείς να μάθεις πολλά για τον εαυτό σου και τον κόσμο και να χρησιμοποιήσεις αυτή την εμπειρία σαν αφορμή ενδυνάμωσης της ψυχής σου. Όποιος μαθαίνει από τα πάθη του γίνεται σοφότερος και ετοιμότερος να αντιμετωπίσει τη ζωή. Γι’ αυτό το λόγο άνθρωποι που είχαν πολλές ατυχίες στη ζωή τους, αλλά κατάφεραν να σηκώσουν κεφάλι είναι και αυτοί που γίνονται παράδειγμα προς μίμηση και αυτούς τρέχουμε να συμβουλευτούμε και να πάρουμε θάρρος.

Έτσι η ατυχία μπορεί να μεταμορφωθεί σε τύχη. Και η αδικία να μην μας οδηγήσει τελικά σε κατάθλιψη!

Μπροστά στη μοναδική ουσιαστική πρόκληση

Όταν κάποιος αποφασίζει να ξεκινήσει το εσωτερικό ταξίδι που τόσο έχει παρεξηγηθεί και τόσο έχει επιφορτιστεί με παρανοήσεις και αχρείαστες θεωρίες, είναι πάντα ευκαιρία να συνειδητοποιώ ξανά, και όλοι όσοι συμμετέχουμε, πόσο δύσκολο είναι. Όχι τόσο το ίδιο το ταξίδι μα η αντιστροφή του τρόπου σκέψης μας.

Κανείς δεν μπορεί να υποψιαστεί καν τι σημαίνει αυτό ακριβώς, πρακτικά, μέχρι να αποφασίσει να βιώσει αυτήν την επανάσταση στον ίδιο τον νου του. Οι περιγραφές ποτέ δεν φτάνουν για να δείξουν, οι εμπειρίες των άλλων δεν αποκαλύπτουν την ατομική πορεία του καθενός μας.

Ο κάθε ένας είναι πάντα μια νέα πρόκληση, καθώς δεν υπάρχουν δεδομένα, ούτε έτοιμες συνταγές που να δουλεύουν το ίδιο αποτελεσματικά για όλους, σε κάθε φάση της ζωής του.

Οι αφορμές που μας φέρνουν μπροστά στο δίλημμα «να το ξεκινήσω ή όχι» το εσωτερικό, ατομικό ταξίδι ποικίλουν, αλλά σχεδόν πάντα αφορούν κάποιες τραγικότητες της ζωής μας, για τις οποίες έχοντας εξαντλήσει κάθε γνώριμο δρόμο, μέθοδο, θεραπεία, προτεινόμενη λύση, βρισκόμαστε ακόμα μπροστά σε αδιέξοδα, μονοδρόμους περιοριστικούς, με άπλετη εσωτερική δυσαρμονία, αυτό-αμφισβήτηση, πίκρα, πόνο.

Η ζωή του καθενός μας είναι σημαντική και δεν συγκρίνεται με κανενός άλλου. Το τραγικό είναι πως ο εκπαιδευμένος, περιοριστικός νους μας δεν κατανοεί τη σημασία της, και παραμένει παντελώς ανίκανος να την ερμηνεύσει, να της χαρίσει νόημα και να μας παρουσιάσει οτιδήποτε δημιουργικό, μιας που η δημιουργία βρίσκεται έξω από τα στενά όριά του.

Το «σκέψου!» παραμένει μια α-νόητη συμβουλή, χωρίς κανένα αποτέλεσμα αφού το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να ανακυκλώνουμε όλα όσα ήδη γνωρίζουμε, όλα όσα οι άλλοι μας προσφέρουν ως πληροφορίες, νομίζοντας πως η ευθύνη μας τελειώνει στη διαλογή πληροφοριών και στην επιλογή θέσης, από τις προτεινόμενες που εμφανίζονται στον κόσμο μας. Και όμως, είμαστε ανίκανοι να αντιληφθούμε πως έχουμε ήδη παγιδευτεί.

Είναι αλήθεια πως η αλήθεια βρίσκεται πάντα κάτω από τη μύτη μας, εκεί που αδυνατούμε να δούμε. Είναι αλήθεια πως η γνώση είναι κρυμμένη, αλλά μόνο επειδή ΕΜΕΙΣ οι ίδιοι αδυνατούμε να την ανακαλύψουμε ή να τη δούμε και όχι επειδή κάποιοι ή κάτι την κρύβει από εμάς. Γνωρίζω τις συλλογικές πεποιθήσεις που βολικά παραμένουν αντίστροφες. Δικαιολογούν την άγνοια μας, την κριτική και απορριπτική μας διάθεση, την ανάγκη να ονοματίζουμε εχθρούς και πολλά άλλα.

Κάθε νέος μαθητής στο ταξίδι της ζωής έχει τον δικό του, εντελώς δικό του, κώδικα επικοινωνίας και εσωτερικό κόσμο. Χρίζει σεβασμού και προσοχής. Είναι κάτι που όποιος οδηγεί οφείλει να αποδεκτεί, να καταλάβει, όχι να αλλάξει, όχι να διορθώσει, όχι να πείσει, όχι ν’ απορρίψει.

Είναι όπως την καθοδήγηση των παιδιών, που οι ενήλικες κάνουμε ασυνείδητα… και δεν χρειάζεται καν να είμαστε «διορισμένοι δάσκαλοι». Επιβλητικά και φοβικά, δίνουμε σε αυτά τις δικές μας πεποιθήσεις, τη δική μας βερσιόν της αλήθειας, χωρίς δεύτερη σκέψη, χωρίς να συνειδητοποιούμε καν τι κάνουμε. Γιατί όλα συμβαίνουν σε ανύποπτες στιγμές, «τότε που δεν κοίταγες», είναι μια από τις αγαπημένες μου εκφράσεις.

Η εστίαση της προσοχής, η συνειδητή επιλογή εστίασης της προσοχής εξακολουθεί να είναι το ζητούμενο… αδύνατον να συμβεί μέσα από τον τρόπο σκέψης που σαν ρομπότ ακολουθούμε, απλά επειδή δεν γνωρίζουμε κανέναν άλλον. Η προβολή μιας ραφιναρισμένης εικόνας/προφίλ μας, εξακολουθεί να είναι η μεγαλύτερη συλλογική ανάγκη μας.

Ευτυχώς, μια εντελώς διαφορετική, απελευθερωτική εικόνα είναι διαθέσιμη, όμως μόνο για όσους από μας αποφασίσουμε να αναλάβουμε αυτήν την μοναδική, ουσιαστική πρόκληση, που αποκαλύπτει, με μοναδικό, μαγικό τρόπο, τα ψεύδη του τρόπου σκέψης μας, που παραμορφώνουν τη θέασή μας. Χρειάζεται κόπο, συμμετοχή, δράση, αφοσίωση, πειθαρχία, διάθεση να μάθουμε, να διευρύνουμε τους ασφυκτικά περιοριστικούς ορίζοντές μας.

Και φυσικά, το έχω πει χιλιάδες φορές, δεν αφορά τα ροζ προτεινόμενα συννεφάκια που φοβικά επιλέγουν την παραμόρφωση της πραγματικότητας, που διαφορετικά είναι ανίκανα να εξηγήσουν ή να αποδεχτούν, έχοντας διχάσει επικίνδυνα τον κόσμο. Η ουσία βρίσκεται στη σύνθεση, στην ισορροπία και στην ενοποίηση, μέσω της γνώσης, όχι της φαντασίωσης.

Μαθαίνεται, όπως μάθαμε τον διαχωρισμό, όπως υιοθετήσαμε φοβίες, όπως μάθαμε να ζούμε στον αυτόματο πιλότο, παρασυρόμενοι από το φαίνεσθαι, το σύνηθες, το φαινομενικά σωστό. Διαφορετικά, όλα μένουν ίδια, ενώ νομίζουμε πως προχωράμε...

Δράση και αντίδραση – Ο μύθος του Ηρός του Αρμενίου

Στα Ερμητικά Κείμενα αναφέρεται:

«Ο Έρως και η Ανάγκη, ω ψυχές, θα είναι κύριοί σας, γιατί αυτοί, ύστερα από μένα, είναι οι κύριοι και διοικητές των τάξεων. Ψυχές, όσες υπηρετείτε την αγέραστη εξουσία μου, να γνωρίζετε ότι όσο είστε αναμάρτητες, θα κατοικείτε στις περιοχές του ουρανού.

Εάν όμως κάποια από σας κάνει κάτι το αξιόμεμπτο, αφού καταδικαστεί, θα μπει να κατοικήσει σε χώρο που έχει προοριστεί για θνητά σπλάχνα... Τις μεταβολές σας δεν τις νομοθέτησα, βέβαια, στην τύχη, αλλά είναι προς το χειρότερο αν διαπράξετε κάτι άσχημο και προς το καλύτερο αν αποφασίσετε κάτι αντάξιο της γέννησής σας... Να έχετε, λοιπόν, υπόψη σας ότι για τις προηγούμενες πράξεις σας υποφέρετε την τιμωρία αυτής της ενσωμάτωσης».

Ο Πλάτωνας, στο έργο του Πολιτεία στο οποίο παρουσιάζεται ο μύθος του Ηρός του Αρμενίου, αναφέρεται σ’ ένα ρυθμικό νόμο, σύμφωνα με τον οποίο οι ψυχές έρχονται και φεύγουν από τη γη:

«Είδε, λοιπόν, εκεί πρώτα τις ψυχές, αφού δικάστηκαν, να ξεκινούν από τα δύο αντικρινά χάσματα του ουρανού και της γης. Από το ένα της γης είδε να ανεβαίνουν ψυχές γεμάτες ακαθαρσία και σκόνη, και από το άλλο του ουρανού να κατεβαίνουν άλλες καθαρές. Όλες έδιναν την εντύπωση πως έρχονταν από δρόμο μακρινό και με ευχαρίστηση πήγαιναν να κατασκηνώσουν στο λιβάδι.

Όσες από αυτές γνωρίζονταν, χαιρετιόντουσαν μεταξύ τους και ζητούσαν πληροφορίες. Όσες έφθαναν από τη γη ρωτούσαν τις άλλες για τα εκεί και όσες έφθαναν από τον ουρανό ήθελαν πάλι να μάθουν από τις άλλες για τα δικά τους περιστατικά. Έπειτα έλεγαν ιστορίες από τις μεταξύ τους αναμνήσεις.

Οι πρώτες ιστορούσαν με θρήνους και με δάκρυα όσα έπαθαν και είδαν κατά την πορεία τους κάτω στη γη, μιας πορείας που η διάρκειά της ήταν χίλια περίπου χρόνια.

Οι άλλες πάλι που έφθαναν από τον ουρανό, έλεγαν τις ηδονές που δοκίμασαν και το κάλλος των θεαμάτων που είδαν. Για όλες τις αδικίες που έκανε ο καθένας στη ζωή του και για όλους όσους αδίκησε, τιμωρήθηκε χωριστά δέκα φορές και η διάρκεια της κάθε τιμωρίας ήταν εκατό χρόνια, όση είναι και η διάρκεια της ανθρώπινης ζωής.

Έτσι πλήρωναν δέκα φορές το κάθε αδίκημα. Μ’ αυτό τον τρόπο, εκείνοι που έγιναν αίτιοι πολλών συμφορών με την προδοσία πόλεων ή στρατοπέδων ή εκείνοι που έγιναν ένοχοι άλλων κακουργημάτων, υπέφεραν δεκαπλάσια βασανιστήρια για κάθε έγκλημα. Απεναντίας, όσοι έκαναν μεγάλες ευεργεσίες και υπήρξαν δίκαιοι στους ανθρώπους και ευσεβείς απέναντι στους θεούς, έπαιρναν με την ίδια αναλογία την ανταμοιβή για τις καλές τους πράξεις...

Μόλις έφθασαν εκεί (όπου βασιλεύει η Ανάγκη και οι τρεις θυγατέρες της, η Λάχεση, η Κλωθώ και η Άτροπος) ένας προφήτης έδειξε στον καθένα τη θέση του και τη σειρά του και, αφού πήρε από τα γόνατα της Λάχεση κλήρους και παραδείγματα ανθρώπινων βίων, ανέβηκε πάνω σ’ ένα ψηλό βήμα και είπε: ...ψυχές εφήμερες, τώρα αρχίζει μία περίοδος ζωής για το θνητό γένος με απόληξη πάλι το θάνατο. Δε θα σας διαλέξει ο δαίμονας, αλλά εσείς θα διαλέξετε το δαίμονά σας. Ο πρώτος που θα τον υποδείξει ο κλήρος θα επιλέξει πρώτος το βίο του που θα τον ζήσει κατ’ ανάγκη. ...

Ο καθένας είναι υπεύθυνος για την εκλογή του, ο θεός είναι ανεύθυνος. ...Και, αφού οι ψυχές διάλεξαν τους βίους τους, παρουσιάστηκαν μπροστά στη Λάχεση. Εκείνη έδωκε συνοδό στον καθένα το δαίμονα που διάλεξε, για να τον χρησιμεύσει ως φύλακας στη νέα , του ζωή και βοηθός στην εκπλήρωση του προορισμού της εκλογής του.

Αυτός οδηγούσε την ψυχή προς την Κλωθώ, για να επικυρώσει εκείνη τη μοίρα που της έλαχε, με το χέρι της και με μια περιστροφή που έδινε στο περιδινούμενο αδράχτι. Αφού ερχόταν σε επαφή με το αδράχτι, την έφερνε έπειτα στο γνέσιμο της Ατρόπου, κάνοντας έτσι ανέκκλητα όσα είχε κλώσει η Κλωθώ. Και από εκεί, χωρίς πια να επιτρέπεται να στρέψουν πίσω, περνούσαν κάτω από το θρόνο της Ανάγκης, από το ένα μέρος στο άλλο. Τέλος, αφού περνούσαν και οι άλλοι, άρχιζαν όλοι μαζί να πορεύονται προς την πεδιάδα της Λήθης...

Κάθε ψυχή ήταν υποχρεωμένη να πιει ορισμένη ποσότητα απ’ αυτό το νερό, μερικοί όμως, δεν είχαν αρκετή φρόνηση να συγκρατηθούν και τότε έχαναν για πάντα κάθε ανάμνηση των προηγούμενων».

Εκδίκηση: Όταν σε “τυφλώνει” η αδικία, η απόρριψη, ο πόνος…

 Όταν θέλεις να τον πονέσεις όσο σε πόνεσε, χάνεις το δίκιο σου! Τι πρέπει να κάνεις...

 

Σε απάτησε. Σε χώρισε χωρίς λόγο. Σε άφησε για μια μικρότερη, για μια ωραιότερη, για μια χειρότερη. Τον έπιασες να ανταλλάσει ερωτικά μηνύματα στο κινητό του, καθώς έπινες τον καφέ σου τον είδες να περνάει μπροστά σου με μια άλλη... Και άλλα πολλά που μπορεί να έχουν συμβεί σε αυτή τη ζωή που σε έφεραν πραγματικά στα όριά σου ή σε έβγαλαν έξω από αυτά.

Το μυαλό σου αρχίζει και λειτουργεί επικίνδυνα. Σε ωθεί να κάνεις πράγματα άσχημα. Φαντασιώνεσαι καταστάσεις περίεργες και σε πνίγει το μίσος... Διψάς για εκδίκηση! Θέλεις να πονέσει όσο σε πόνεσε...

“Η εκδίκηση είναι ένας μηχανισμός για την ανακούφιση του πληγωμένου μας εγωισμού. Προσπαθούμε να πάρουμε το αίμα μας πίσω και να κάνουμε τον άλλον να νιώσει όπως ακριβώς νιώσαμε εμείς. Από τη μία μεριά να ανεβάσουμε την αυτοεκτίμησή μας κι από την άλλη να αποκατασταθεί μέσα μας το αίσθημα δικαίου”.

“Μπαίνουμε σε αυτή τη διαδικασία για να ανακουφίσουμε την ψυχή μας που πονάει είτε από το αίσθημα της αδικίας, είτε της απόρριψης, είτε της μείωσης. Θέλουμε να του δώσουμε τα ίδια άσχημα συναισθήματα”.

Είναι θέμα χαρακτήρα
Από τη θεωρία στην πράξη η απόσταση είναι μεγάλη. Ο θυμός και η στενοχώρια εύκολα σε βάζει στη διαδικασία κακών σκέψεων. Για να φτάσεις στο σημείο όμως να κάνεις κάτι από αυτά, να καταστρώσεις σχέδιο και να το πραγματοποιήσεις δεν είναι τόσο εύκολο για όλες.

Ποιοι ολοκληρώνουν το σχέδιο της εκδίκησης λοιπόν; “Οι άνθρωποι οι οποίοι είναι πιο ευάλωτοι είτε γιατί δεν πιστεύουν πολύ στον εαυτό τους είτε γιατί είναι δυστυχισμένοι. Με λίγα λόγια, δεν είναι ικανοποιημένοι από τη ζωή τους, από την εικόνα τους και από τον εαυτό τους. Θέλουν να εκδικηθούν για να ξορκίσουν την κακή εικόνα και να δείξουν στον άλλον ότι δεν είναι αυτό που φαντάζονταν (ότι είναι του χεριού του, ότι μπορεί να τους κάνει ό, τι θέλει). Δείχνουν ότι μπορούν κι εκείνοι να είναι το ίδιο δυνατοί και να κάνουν την ίδια πράξη”.

“Βεβαίως η εκδίκηση είναι θέμα χαρακτήρα. Υπάρχουν άνθρωποι εκδικητικοί και υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι είναι μεγαλόψυχοι και ξέρουν να συγχωρούν όχι από αδυναμία, αλλά από δύναμη”.

Το γιατι της εκδίκησης... η αγάπη!
Για ποιο λόγο εκδικείται κάποιος; Τι προσπαθεί να πετύχει κάνοντας εσκεμμένα κακό σε κάποιον άλλον; “Γιατί θέλουν να ανεβάσουν την αυτοεκτίμησή τους, να αισθανθούν καλά, ενώ πριν είχαν αισθανθεί πάρα πολύ άσχημα και μειωμένοι. Θέλουν να πονέσουν τον άλλον όπως πόνεσαν εκείνοι”.

Το μέσα αρχίζει να κλωτσάει. Ο πόνος είναι βαθύς. Τόσο έντονος, τόσο ενοχλητικός που γίνεται κινητήριος δύναμη. Προσπαθείς να κάνεις κάτι να νιώσεις καλύτερα. Η απόγνωση σε οδηγεί σε λάθος μονοπάτια, να βλάψεις ανθρώπους που μέχρι χθες δήλωνες πως αγαπάς.

“Περισσότερο εκδικούμαστε τα άτομα που αγαπάμε γιατί αυτά είναι και πιο ικανά να μας πληγώσουν. Όσο πιο πολύ αγαπάμε κάποιον τόσο πιο πολύ πληγωνόμαστε από μια συμπεριφορά του άρα και τόσο πιο πολύ επιθυμούμε να του το ανταποδώσουμε για να έρθουμε σε μια ισορροπία μέσα μας”.

Τι να κάνεις λοιπόν;
Τι μπορείς να κάνεις όταν πονάς, όταν σε πνίγει το δίκιο σου, όταν σε τυφλώνει η αδικία...

-Καταρχήν πρέπει να προσέξεις τη συμπεριφορά σου ώστε να μην πληγώσεις τον άλλονγια να μην θελήσει και ο άλλος να σε εκδικηθεί αφενός. Αφετέρου ας είμαστε προσεκτικοί... σε ποιον άνθρωπο κάνουμε κάτι που θα τον πειράξει, γιατί αν ο άνθρωπος αυτός δεν το αντέχει, είναι σίγουρο ότι θα προσπαθήσει να μας το ξεπληρώσει με τον χειρότερο τρόπο.

-Η εκδίκηση είναι αποτέλεσμα μιας χαμηλής αυτοεικόνας και αυτοεκτίμησης. Γι' αυτό κάνοντας τον άνθρωπο να πιστέψει στον εαυτό του, να ξέρει ποιος είναι και να αγαπάει τον εαυτό του είναι σίγουρο ότι αυτός ο άνθρωπος δεν θα εκδικηθεί κανέναν, γιατί ξέρει ότι αν κάποιος κάνει κάτι κακό έχει πρόβλημα αυτός που το έκανε. Το έκανε επειδή εκείνος είναι κακός και λίγος.

-Άρα, δεν χρειάζεται να εκδικηθώ έναν άνθρωπο που έχει πρόβλημα και δεν αξίζει. Βέβαια, άλλο το εκδικούμαι και άλλο το αμύνομαι. Έχει διαφορά. Γιατί αν κάποιος μου κάνει κάτι κακό είμαι υποχρεωμένος να προστατέψω τον εαυτό μου και να πάρω όλα τα μέτρα που χρειάζονται για να περιφρουρήσω και τον εαυτό μου και τα δικαιώματά μου. Αυτό δεν είναι εκδίκηση, είναι αυτοπροστασία γιατί πρώτα από όλα αγαπάμε τον εαυτό μας και μετά τους άλλους.

-Αν νιώσεις ότι θέλεις να πάρεις εκδίκηση... πρέπει να εκλογικεύσεις αυτήν την επιθυμία σου και να σκεφτείς για ποιο λόγο έκανες αυτήν τη σκέψη. Μια τέτοια σκέψη και μια τέτοια ενέργεια δεν σε τιμά σαν άνθρωπο ίσα ίσα που δείχνει την αδυναμία σου και την ανεπάρκειά σου.

Με λίγα λόγια...
Μπορεί να πονάς, αλλά μην ρίχνεις το επίπεδό σου χαμηλότερα από το δικό του. Η αδιαφορία σου είναι η μεγαλύτερη “εκδίκηση”, η απουσία σου η καλύτερη “τιμωρία” του.

Ο Ψυχολογικός Νόμος του Ελέγχου

Κατανοώντας τον Νόμο

 

Ο νόμος του ελέγχου δηλώνει ότι αισθανόμαστε καλά με τον εαυτό μας στο βαθμό που αισθανόμαστε ότι έχουμε τον έλεγχο στην ζωή μας.

 

Όταν σωματικά, νοητικά και συναισθηματικά ελέγχουμε τις αλλαγές που έρχονται ή δημιουργούμε στην ζωή μας, τότε αυτό οδηγεί σε υψηλότερα επίπεδα επίτευξης συναισθηματικής ικανοποίησης και πληρότητας. Μη ελεγχόμενες αλλαγές, οδηγούν σε στρες, άγχος και πολλές φορές σε μιζέρια. Καταστάσεις που δείχνουν ότι το μυαλό μας χρειάζεται περισσότερη πειθαρχία και αποτελεσματικές δομές διαχείρισης καταστάσεων.

 

Ο Νόμος του Ελέγχου Καθορίζει…

 

Το μέγεθος  του ψυχολογικού ελέγχου που αισθανόμαστε ότι έχουμε στην ζωή μας, καθορίζει τις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους, πως αισθανόμαστε σε καθημερινή βάση, πως διαχειριζόμαστε τα συναισθήματα μας κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες και τι είδους συναισθήματα τείνουμε να βιώνουμε πιο συχνά.

 

Ο πυρήνας του κατά πόσο αισθανόμαστε ότι έχουμε τον έλεγχο έχει ρίζες βαθιά στην επιστήμη. Όταν βιώνουμε γεγονότα τα οποία είναι απρόβλεπτα, ο εγκέφαλος μας προσπαθεί να συλλέξει και να συνδυάσει αυτά τα ‘’τυχαία΄΄ συμβάντα ώστε να δώσει απάντηση στην απλή και ίσως πιο σημαντική ερώτηση: Γιατί;

 

Το ότι αισθανόμαστε έλλειψη ελέγχου, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην πίεση που έχουμε πολλές φορές να δώσουμε νόημα σε απρόβλεπτα γεγονότα. Είναι στην φύση να αναζητούμε ένα λόγο για τα πάντα γύρω μας. Μάλιστα, αυτός ο τρόπος σκέψης, όχι μόνο αλλάζει δραματικά τα δεδομένα αλλά είναι και μια απ’ τις αιτίες της εξέλιξης μας ως ανθρώπινο είδος. Πιστεύουμε ότιπρέπει να υπάρχει μια εξήγηση. Ακόμα αυτή η γνώση παρέχει και μια σημαντική προέκταση: Αναζητούμε συνεχώς αυτό που ονομάζεται agency(υπηρεσία, αντιπροσωπεία). Τι σημαίνει αυτό;

 

Ένας αντιπρόσωπος, στην επιστήμη της ψυχολογίας, είναι το άτομο ή πράγμα που προκαλεί κάτι να συμβεί. Ψάχνουμε συνεχώς για agents – προσωπικούς και μη – ακόμα και όταν αυτή δεν υπάρχουν. Η προσπάθεια για ν’ ανακτήσουμε τον έλεγχο στην ζωή μας είναι συνεχής και αυτόματη. Η ίδια μας η φύση μας σπρώχνει προς αυτή την κατεύθυνση.

 

Ο φιλόσοφος Daniel Dennettονομάζει αυτή την διαδικασία intentionalstance: απευθυνόμαστε σε καταστάσεις, ανθρώπους ή πράγματα ως το διάμεσο για να καταλάβουμε τι πραγματικά συμβαίνει. Το ζήτημα βέβαια είναι ότι προσπαθούμε να βρούμε το γιατί ακόμα και όταν αυτό δεν υπάρχει!

 

Οι ψυχολόγοι χρησιμοποιούν συχνά τον όρο ψευδαίσθηση ελέγχου για να περιγράψουν τι συμβαίνει όταν τοποθετούμε τον εαυτό μας στον ρόλο του αντιπροσώπου σε μια κατάσταση που δεν χρειάζεται να έχει! Τείνουμε να υιοθετούμε αυτό το ρόλο όταν τα πράγματα δεν πηγαίνουν όπως θα θέλαμε, πέφτοντας σε ένα κυκεώνα νοητικών κύκλων με ένα απλό μοτίβο: ‘’Αν είχα κάνει το Χ, αυτό δεν θα συνέβαινε’’.

 

Σε πολλές περιπτώσεις, προσπαθούμε να έχουμε τον έλεγχο σε καταστάσεις που πραγματικά δεν χρειάζεται, ακόμα και αν γνωρίζουμε ότι αυτή η κατάσταση έχει περάσει στο παρελθόν. Αυτό μειώνει δραματικά την ικανότητα μας προχωρήσουμε σε λύσεις ή ν’ ανακάμψουμε συναισθηματικά.

 

Τα Επίπεδα Ελέγχου

Όταν χρειάζεται να πάρουμε τον έλεγχο της ζωής μας και καταστάσεων, υπάρχουν δύο σημαντικά και βασικά επίπεδα ελέγχου:

1. Υψηλό Επίπεδο Ελέγχου

Κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες το υψηλό αίσθημα ελέγχου, οδηγεί στην εμπειρία θετικών συναισθημάτων και ότι ο έλεγχος της ζωής βρίσκεται στα χέρια μας. Έχουμε βαθιά ριζωμένη την πεποίθηση ότι μπορούμε να φέρουμε κάτω απ’ τον έλεγχο μας καταστάσεις που μπορεί ν α είναι απρόβλεπτες.

2. Χαμηλό Επίπεδο Ελέγχου

Έχοντας το αίσθημα ότι υπάρχει ικανότητα χαμηλού ελέγχου, οδηγούμαστε σε αρνητικά συναισθήματα και μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η ζωή μας βρίσκεται κάτω απ΄το έλεγχο εξωτερικών καταστάσεων και ανθρώπων.

 

Τύποι Έλλειψης Ελέγχου

Όταν μαθαίνουμε να παίρνουμε αποτελεσματικά έλεγχο στις διαδικασίες αλλαγής των καταστάσεων της ζωής μας, αυτό οδηγεί στην μείωση των επιπέδων του στρες, και κυρίως στην αύξηση της απόδοσης μας.

Όταν αισθανόμαστε ότι δεν έχουμε τον έλεγχο σε καταστάσεις, ανθρώπους και συναισθήματα, τείνουμε να περιοριζόμαστε με διάφορους τρόπους. Κάποιοι απ’ τους σημαντικότερους είναι:

 

Υψηλά Επίπεδα Αναβλητικότητας

Όταν αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε ότι δεν έχουμε τον έλεγχο σε μια κατάσταση, το σώμα μας μπαίνει σε μια φυσική διαδικασία πανικού, την οποία την μεταφράζει ως ένα είδος παρόρμησης που τείνει να μας απομακρύνει από την συγκεκριμένη κατάσταση.

 

Θετικά και Αρνητικά Συναισθήματα

Η αίσθηση της έλλειψης ελέγχου μπορεί ακόμα να οδηγήσει σε συναισθήματα όπως μπέρδεμα(έλλειψη ποιοτικών επιλογών), απογοήτευση, θυμό ή ενοχή προς  τον ίδιο μας τον εαυτό. Δυστυχώς ο πιο σκληρός κριτής  είναι ο εαυτός μας.

 

Όποτε βιώνουμε αυτά τα συναισθήματα, απλά σημαίνει ότι κάθε στιγμή πιστεύουμε ότι πρέπει να συμβεί κάτι εξωτερικό για να διορθωθούν οι καταστάσεις. Ο βαθμός των θετικών προσδοκιών πέφτει και βυθιζόμαστε συνεχώς σε σκέψεις που απλά χειροτερεύουν την κατάσταση.

 

Μη Αποτελεσματικές Επιλογές και Αποφάσεις

Οι επιλογές και αποφάσεις που παίρνουμε συνεχώς είναι αποτέλεσμα της νοητικής κατάστασης που βρισκόμαστε κάθε στιγμή. Όταν υπάρχει έλλειψη στο αίσθημα του ελέγχου, τότε βιώνουμε δισταγμό, αναποφασιστικότητα και φόβο.

 

Όταν Διατηρούμε τον Έλεγχο

Όταν το αίσθημα του ελέγχου είναι ισχυρό, τότε κερδίζουμε με πολλούς και ποικίλους τρόπους:

 

Παραγωγικά Συναισθήματα

Το αίσθημα του ελέγχου μας προσφέρει εσωτερική ικανοποίηση και κυρίως σιγουριά. Αισθανόμαστε ότι πατάμε καλά στα πόδια μας και ότι στηριζόμαστε σε ισχυρά θεμέλια ικανά να  μας στηρίξουν όταν χρειαστεί.

 

Διαύγεια Σκέψης

Όταν έχουμε τον έλεγχο, και το ξέρουμε, τότε είμαστε να σκεφτούμε καθαρά και κάνουμε επιλογές που βρίσκονται κοντά στην λύση και όχι στην αποφυγή αυτού.

 

Υψηλά Επίπεδα Κινήτρου

Οι αναλύσεις πάνω στις ψυχολογικές έρευνες πάνω στο κίνητρο αντιστοιχούν σε χιλιάδες σελίδες. Αν για παράδειγμα θέλουμε να διεκδικήσουμε μια δουλειά και ξέρουμε ότι έχουμε τις ικανότητες να κερδίσουμε την θέση, τότε είναι λογικό επακόλουθο να αισθανόμαστε το κίνητρο να κυνηγήσουμε όσες περισσότερες συνεντεύξεις γίνεται.

 

Αυτο- ανάλυση και Αλλαγή

Aυτοανάλυση και Αλλαγή

 

Σε αυτό το μέρος θα αναλύσουμε διάφορες στρατηγικές που μπορούν να βοηθήσουν, μέσω κάποιων ερωτήσεων, ν’ αποκτήσουμε μια εις βάθος κατανόηση των πληροφοριών και πηγών που έχουμε για να ανακτήσουμε και πάλι τον έλεγχο εκεί που χρειάζεται περισσότερο.

‘’Υπάρχουν τομείς στην ζωή μου που θα ήθελα να είμαι περισσότερο επιδραστικός και όχι αντιδραστικός;’’

‘’Η έλλειψη ελέγχου που αισθάνομαι σε αυτούς τους τομείς, οφείλεται αποκλειστικά σε εξωτερικούς παράγοντες;’’

‘’Ο τρόπος που αντιμετωπίζω αυτές τις καταστάσεις, πρακτικά και συναισθηματικά, με  αφήνει ικανοποιημένο;’’

‘’Αν ήξερα ότι έχω 100% τον έλεγχο αυτών τον καταστάσεων, πως θα βοηθούσε και τι θα έκανα διαφορετικά;’’

 

Στρατηγικές Αλλαγής – Ανάλυση των Ιδιοτήτων του Ποιοτικού Ελέγχου

1. Συνειδητή Επίγνωση του Παρόντος

Οποιαδήποτε στιγμή αισθάνεσαι ότι χάνεις τον έλεγχο, είτε μιας  κατάστασης ή των συναισθημάτων που εμπλέκονται σ’ αυτήν, είναι εξαιρετικά σημαντικό να εστιάζεις την προσοχή σου στο παρόν.

Φυσικά, όλη αυτή η διαδικασία δεν είναι καθόλου απλή και μάλιστα η επιστημονική της ανάλυση δεν έχει ζωή ούτε μια δεκαετία!

 

Όταν δεν είμαστε στο παρόν, ο εγκέφαλος βρίσκεται στην διαδικασία της περιπλάνησης. Το εντυπωσιακό είναι πως σε αυτή τη νοητική  διαδικασία βρισκόμαστε στο 30 – 50% των ωρών που είμαστε ξύπνιοι. Ένα συγκεκριμένο δίκτυο νευρώνων το οποίο αντιστοιχεί σε τρία διαφορετικά τμήματα του εγκεφάλου, ενεργοποιείται όταν ο εγκέφαλος μας μπαίνει στον αυτόματο. Όταν δεν είμαστε συγκεντρωμένοι σε κάτι ικανό να μας κρατήσει το ενδιαφέρον, αυτό το δίκτυο ενεργοποιείται.

 

Το συγκεκριμένο δίκτυο, το οποίο ονομάζεται defaultnetwork, δραστηριοποιείται όταν βρισκόμαστε σε καταστάσεις στρες ή χαοτικά, για την αντίληψη μας, περιβάλλοντα. Σύμφωνα με τον ψυχολόγο  του Harvard, DanielT. Gilbert, είμαστε λιγότεροι ευτυχισμένοι όταν βρισκόμαστε κάτω από  τον έλεγχο αυτού του δικτύου.

 

Με το να συγκεντρωνόμαστε στο παρόν, έχει από μόνο του την ικανότητα να μειώνει αισθητά τα συναισθηματικάrollercosters του εγκεφάλου μας!

2. Προνοητικότητα

Προνοητικότητα είναι η ικανότητα να βλέπουμε πέρα απ’ την στιγμή, σε μέλλον στο οποίο είναι σχηματισμένο με συνειδητό έλεγχο. Δηλαδή, δημιουργούμε ένα μελλοντικό πλαίσιο στο οποίο υπάρχουν μόνο λύσεις ή ευκαιρίες και προσπαθούμε να χρησιμοποιήσουμε τις πληροφορίες του παρόντος ώστε να επωφεληθούμε και να υλοποιήσουμε αυτές τις λύσεις.

3. Δημιουργία Παραγωγικών Χρονικών Πλαισίων

Το να μπορούμε να ελέγχουμε το πως και που θα ξοδέψουμε τον χρόνο μας, μπορεί μερικές φορές να μην είναι εύκολο, όμως είναι ένα ουσιαστικό βήμα για ανάκτηση ελέγχου. Έχω ξαναγράψει ότι σημασία δεν έχει μόνο η καταγραφή των δραστηριοτήτων αλλά και το χρονικό διάστημα που θα διαρκέσουν. Όταν δεν έχουμε να επεξεργαστούμε το πως θα αξιοποιήσουμε την επόμενη ώρα, είμαστε πιο χαλαροί και συγκεντρωμένοι.

Άσκηση με καύσωνα: τι πρέπει να προσέξετε;

Το καλοκαίρι οι ρυθμοί πέφτουν αλλά η ανάγκη μας για άσκηση δεν σταματά ποτέ. Ωστόσο, η άσκηση σε υψηλές θερμοκρασίες εγκυμονεί κινδύνους…

Η θερμοκρασία χτυπά κόκκινο, αλλά αν έχετε συνηθίσει να αθλείστε, καλό είναι να μην διακόψετε την ευχάριστη αυτή δραστηριότητα λόγω ζέστης. Δείτε λοιπόν, τι πρέπει να προσέξετε:

Προσοχή τις μεσημεριανές ώρες
Καλό είναι το τρέξιμο, αλλά σε καμία περίπτωση δε σας συνιστούμε να ξεκινήσετε την άσκησή σας μέσα στο μεσημέρι, με τον ήλιο να καίει και τη θερμοκρασία στα ύψη. Φροντίστε να ασκηθείτε νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευμα, για να αποφύγετε τη μεγάλη ζέστη.

Ενυδατωθείτε
Το καλοκαίρι οι ανάγκες μας για ενυδάτωση είναι αυξημένες. Φροντίστε λοιπόν, να έχετε μαζί σας ένα μπουκαλάκι με παγωμένο νερό και μην ξεχνάτε να ενυδατώνεστε συχνά.

Μην αυξάνετε απότομα την ένταση
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να "ανεβάσετε απότομα στροφές". Ο ανθρώπινος οργανισμός, καταπονημένος από τις υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να...αντιδράσει. Για αυτό είναι απαραίτητο να αυξάνετε σταδιακά την ένταση της άσκησης. Επίσης θα πρέπει να γνωρίζετε ότι η πολύωρη γυμναστική σε υψηλές θερμοκρασίες δεν ενδείκνυται.

Μην ασκηθείτε, αν έχετε ξενυχτήσει…
Το καλοκαίρι, τα ξενύχτια με φίλους είναι μέσα στο πρόγραμμα. Αν λοιπόν έχετε ξενυχτήσει το προηγούμενο βράδυ, μην επιχειρήσετε να ασκηθείτε, καθώς η έντονη ζέστη σε συνδυασμό με την σωματική κούραση θα έχουν πολύ δυσάρεστα αποτελέσματα. Φροντίστε να είστε όσο το δυνατόν πιο ξεκούραστοι, πριν ξεκινήσετε την άσκησή σας.

Η NASA ΕΤΟΙΜΑΖΕΙ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΓΙΑ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΖΩΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ (ΔΟΡΥΦΟΡΟΣ ΤΟΥ ΔΙΑ)

Εδώ και αρκετά χρόνια, οι επιστήμονες της NASA (και όχι μόνο) θεωρούν ότι η Ευρώπη συγκεντρώνει τις περισσότερες πιθανότητες για την ύπαρξη ζωής στο Ηλιακό Σύστημα μετά από τον πλανήτη μας, και γι΄αυτό ανακοίνωσαν ότι η διαστημική υπηρεσία ετοιμάζει την πρώτη αποστολή για τον δορυφόρο του πλανήτη Δία, η οποία αναμένεται ότι θα ξεκινήσει στα μέσα της επόμενης δεκαετίας.

Η Ευρώπη είναι καλυμμένη από ένα παχύ και μεταβαλλόμενο στρώμα πάγου που μοιάζει να αιωρείται επάνω από έναν θερμό, βαθύ ωκεανό με βραχώδη πυθμένα και μεγάλα κύματα λόγω που προκαλούνται από την βαρυτική έλξη του Δία. “Σήμερα πραγματοποιούμε ένα μεγάλο βήμα για την αναζήτηση σημείων ζωής πέρα από τη Γη.

Παρατηρώντας την Ευρώπη τα τελευταία 20 χρόνια, έχουμε συγκεντρώσει αρκετά στοιχεία και πλησιάζει η ώρα που θα πρέπει να δώσουμε απαντήσεις σε ένα από τα θεμελιώδη ερωτήματα της Ανθρωπότητας”.

Το εργαστήριο JPL (Jet Propulsion Laboratory) έχει αναλάβει την κατασκευή του διαστημικού σκάφους και των ειδικών οργάνων με τα οποία θα γίνουν οι απαραίτητες μετρήσεις (3D χαρτογράφηση της επιφάνειας, ανάλυση μαγνητικών πεδίων, ανάλυση φάσματος και θερμοκρασίας κλπ.)....

Πώς το Κογιότ δημιούργησε τον Γαλαξία

Η ιστορία αυτή αρχίζει την εποχή που το Μεγάλο Μυστήριο άρχισε να φτιάχνει το σύμπαν. Το Μεγάλο Μυστήριο μόλις που είχε αρχίσει να τοποθετεί τα αστέρια στον ουρανό, όταν διαπίστωσε ότι ήταν μόνο.

Αν και είχε πολλές ιδέες σχετικά με τα πράγματα που έπρεπε να δημιουργήσει, η μοναξιά που ένοιωθε ήταν αφόρητη. Έτσι αποφάσισε να δημιουργήσει έναν σύντροφο.

Αποφάσισε ότι το πλάσμα που θα έφερνε στη ζωή έπρεπε να είναι έξυπνο, χαρισματικό, με ευχάριστη φωνή και να είναι καλός ακροατής. Επίσης θα έπρεπε να έχει πολύ καλή όραση και να είναι γοργοπόδαρο για να μην μπερδεύεται συνέχεια στα πόδια του. Τέλος θα έπρεπε να ξέρει να λέει αστεία, και να είναι και λιγάκι πονηρός. Έτσι δημιούργησε τον Μικρό Αδερφό Κογιότ.

Για αρκετό καιρό το Μεγάλο Μυστήριο και ο Κογιότ τοποθετούσαν τα αστέρια στον ουρανό και ήταν ικανοποιημένοι. Μια μέρα καθώς ταξίδευαν στους αιθέρες, ο Κογιότ ρώτησε: "Γιατί καταναλώνεις τόσο πολύ χρόνο για να τοποθετείς τα άστρα σε αστερισμούς;"

Το Μεγάλο Μυστήριο απάντησε, "Άκου φίλε μου, βλέπεις εκείνον τον μικροσκοπικό πλανήτη εκεί κάτω; Κάποια μέρα αυτός θα γίνει ένα θαυμάσιο μέρος. Θα υπάρχουν απέραντες πεδιάδες καθώς και ατέλειωτες θάλασσες. Στη στεριά θα κατοικούν εκατοντάδες ζώα όλων των ειδών, που θα μοιάζουν με εσένα αλλά θα είναι και διαφορετικά από εσένα. Θα υπάρχουν ψάρια και άλλα παράξενα πλάσματα στις θάλασσες. Θα δημιουργήσω πολλά είδη πουλιών που θα πετάνε ψηλά στον ουρανό. Όμως το πιο θαυμαστό μου δημιούργημα θα είναι ο άνθρωπος. Ο άνθρωπος θα είναι πολύ έξυπνος. Θα θελήσει να ταξιδέψει σε όλον τον μικρό πλανήτη. Αν και πανέξυπνος θα χάνεται μερικές φορές. Γι αυτό τοποθετούμε τα άστρα σε σχηματισμούς σαν οδηγούς για να βρίσκει τον δρόμο του".

Μια μέρα, καθώς τοποθετούσαν μια γιγαντιαία κατσαρόλα με νερό στον ουρανό, το Μεγάλο Μυστήριο παρατήρησε ότι ξέχασαν έξω ένα πολύ λαμπερό άστρο. Ήταν αυτό που το είχαν προορίσει να μπει ακριβώς πάνω από το χείλος της κατσαρόλας για να δείχνει στους ανθρώπους τον Βορρά. Το Μεγάλο Μυστήριο έψαξε και ξαναέψαξε στο σακούλι που είχε τα άστρα αλλά δεν μπόρεσε να βρει τον Πολικό Αστέρα, το Άστρο του Βορρά. Έτσι αποφάσισε να γυρίσει πίσω στο σπίτι του για να τον φέρει, αφήνοντας το σακουλάκι με τα άστρα στον Κογιότ.

Ο Κογιότ στην αρχή περίμενε το Μεγάλο Μυστήριο να επιστρέψει, όμως σύντομα βαρέθηκε. Για να περάσει η ώρα δάγκωσε το σακουλάκι και άρχισε να διασχίζει τους ουρανούς. Για κακή του όμως τύχη ο σάκος είχε μια μικρή τρύπα με αποτέλεσμα να χύνονται τα άστρα έξω. Το Μεγάλο Μυστήριο μόλις είδε τι γινόταν φώναξε τόσο πολύ που ο Κογιότ τρόμαξε και άρχισε να τρέχει. Έτρεξε τόσο γρήγορα που έφτασε στο άλλο άκρο του σύμπαντος.

Όταν γύρισε να κοιτάξει πίσω του είδε ότι κατά μήκος του ουρανού σχηματίστηκε ένα μεγάλο μονοπάτι από άστρα. Με αυτό τον τρόπο δημιουργήθηκε ο Γαλαξίας. Ο Κογιότ κατάλαβε το λάθος του και ζήτησε από το Μεγάλο Μυστήριο να τον συγχωρήσει. Αυτός τον συγχώρησε, αλλά θα έπρεπε να ζήσει με τις συνέπειες των πράξεών του.

Το Μεγάλο Μυστήριο τον έστειλε να ζήσει κάτω στη Γη. Έτσι τέλειωσαν για αυτόν οι εποχές που θα μπορούσε να περπατά ανάμεσα στα άστρα μαζί με το Μεγάλο Μυστήριο. Αυτός είναι ο λόγος που το πνεύμα του Μικρού Αδερφού Κογιότ, και οι απόγονοί του συχνά στρέφουν το κεφάλι τους στον Γαλαξία και ουρλιάζουν για την μοναξιά τους....

Μύθος Ινδιάνων Shoshone

Winner Effect: Είναι το μυστικό της εξουσίας και της επιτυχίας;

Η εξουσία είναι ένας όρος που ιστορικά "διαχωρίζει" τους ανθρώπους, ενισχύοντας πάντοτε το παιχνίδι τις δύναμης και της αδυναμίας μέσα σε μια κοινωνία. Η εξουσία παίζει ρόλο σε όλους τους τομείς της ζωής, στο μικρόκοσμο μας δηλαδή, όπως για παράδειγμα μπορούμε εύκολα να αντιληφθούμε την εξουσία του γονιού απέναντι στο "αδύναμο" παιδί, ή της δασκάλας απέναντι στον μαθητή, ή του πλούσιου απέναντι στον φτωχό του θρησκευτικού ηγέτη απέναντι στον πιστό κτλ. Με άλλα λόγια ο άνθρωπος που εξουσιάζει χρειάζεται κι ένα αντικείμενο, και στην κοινωνία τα αντικείμενα που εξουσιάζουνται είναι οι άλλοι άνθρωποι..

Μοναδική ίσως εξαίρεση σε όλα τα παραπάνω είναι άνθρωποι που με τις ιδέες τις σκέψεις και την ισχυρή ταυτότητα τους κατατάσσονται από τον λαό σε μία θέση ανώτερη ως μια ένδειξη ευγνωμοσύνης για το όραμα τους.

Κατανοώντας λοιπόν ότι εξουσία παίζει κυρίαρχο ρόλο σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας, καταλαβαίνουμε πως ασκεί τεράστια επιρροή στον ανθρώπινο εγκέφαλο με αποτέλεσμα να έχουμε έκκριση τεστοστερόνης κάτι το οποίο προκαλεί εθισμό, αυξάνοντας τα επίπεδα ντοπαμίνης στο σύστημα του εγκεφάλου. Αυτό έχει παρατηρηθεί ακόμη και σε πειράματα που γίνονται σε ζώα τα οποία βρίσκονται σε κατώτερη βαθμίδα ιεραρχίας μέσα στη φύση που παρουσιάζουν χαμηλά επίπεδα ντοπαμίνης άρα γίνεται φανερός ο λόγος που εξουσιάζονται απο άλλα ζώα του ζωικού βασιλείου.

Έτσι λοιπόν είναι εύκολο να καταλάβουμε γιατί όταν κάποιος αρχίσει να χάνει τη θέση του στην ιεραρχία της κοινωνίας σιγά-σιγά περνάει από τη θέση ισχύος που είχε, σε μία θέση αδιαφορίας απο τους άλλους ανθρώπους, κάτι που έχει σημαντικό αντίκτυπο στην δίκη του ζωή αυξάνοντας τα επίπεδα της θλίψης και τους στρές.

Το winner effect αναφέρεται στην υπερβολική έκκριση ντοπαμίνης στον εγκέφαλο η οποία φυσικά περιλαμβάνεται στα υπερβολικά επίπεδα εξουσίας που επιδιώκει κάποιος, τα οποία κρύβουν σημαντικούς κινδύνους τόσο για τις σκέψεις όσο και για τα συναισθήματα του ατόμου. Απο την αλλη πλευρά η λανθασμένη κριτική που έχει ως αποτέλεσμα λανθασμένες αποφάσεις ειναι αποτέλεσμα αυτής της υπερβολής, η εγωκεντρικότητα είναι ένα άλλο σημείο που συναντάμε σε ανθρώπους που προσπάθησαν να έχουν υπερβολική εξουσία απέναντι στους άλλους, ενώ επίσης είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι στην ίδια κατηγορία ανήκουν και οι άνθρωποι που δεν συναισθάνονται τον πόνο του άλλου, ή δείχνουν άγνοια κινδύνου σε σημαντικές καταστάσεις.

Εν κατακλείδι κάθε μορφή εξουσίας στην υπερβολή της, επηρεάζει άμεσα τον εξουσιαστή προκαλώντας του σημαντικές αλλαγές τόσο σε γνωσιακό όσο και συναισθηματικό επίπεδο και εκεί είναι το σημείο που πρέπει να επαναπροσδιορίσει την ιεραρχία των σκέψεων και συναισθημάτων του το ίδιο το άτομο που εξουσιάζει ...

Καταλονία: Τὸ ἑλληνικὸ παρελθὸν τῆς Ἰσπανίας…

Εμπόριον, Emporiae, Empuries· όποιο όνομα και να διαλέξουμε, η ουσία είναι μία και δεν αλλάζει: ο πιο σημαντικός αρχαιολογικός χώρος στην Ισπανία αλλά και ολόκληρη την ιβηρική χερσόνησο, φέρει ελληνική υπογραφή, είναι ηλικίας 2.000 και πλέον ετών και, ούτε λίγο ούτε πολύ, αποτελεί για τους Καταλανούς εθνική υπόθεση!



Το ότι οι αρχαίοι Ελληνες είχαν φροντίσει να «γεμίσουν» τα παράλια της Μεσογείου με αποικίες, είναι σε όλους γνωστό. Από τις Ηράκλειες Στήλες μέχρι τη Μέση Ανατολή και τη Φοινίκη, οι Ελληνες έχτιζαν λιμάνια και εμπορικές αντιπροσωπείες για να εξυπηρετούν τις ανάγκες του εμπορίου αλλά και την έμφυτη ανάγκη τους να ταξιδεύουν. Μια από όλες αυτές τις αποικίες, ωστόσο, αποτελεί σήμερα τον σημαντικότερο αρχαιολογικό χώρο σ’ ολόκληρη την Ισπανία, ταυτισμένη μάλιστα βαθιά με την Καταλονία, όπου βρίσκεται, και την προσπάθεια στήριξης της καταλανικής ταυτότητας.

     Το Εμπόριον, λοιπόν, βρίσκεται περίπου 138 χλμ. βόρεια της Βαρκελώνης, στην επαρχία της Τζιρόνα, και αρκετά κοντά στα γαλλικά σύνορα. Αν και δεν έχει ανασκαφεί ακόμη ολόκληρος ο χώρος όπου κάποτε εκτεινόταν η ελληνική και αργότερα η ρωμαϊκή πόλη, εντούτοις συγκεντρώνει το ζωηρό ενδιαφέρον της ισπανικής αρχαιολογικής κοινότητας και αποτελεί σταθερά πόλο έλξης για Ισπανούς και Γάλλους. Σε καμιά άλλη αρχαία πόλη, άλλωστε, δεν ανακαλύφτηκαν ποτέ τόσο λεπτομερή στοιχεία για μια πόλη όπου επί αιώνες συνυπήρξαν ο ελληνικός, ο ρωμαϊκός και ο ιβηρικός πολιτισμός. Μια βόλτα ανάμεσα στα ευρήματα της αρχαίας πολιτείας μάς ταξιδεύει σε εποχές λίγο πολύ άγνωστες για μας τους Ελληνες, που ωστόσο περιγράφουν ένα κομμάτι της ιστορίας δύο χωρών: της Ελλάδας και της Ισπανίας.

ΤΑ ΠΑΛΙΑ ΤΕΙΧΗ
Μονάχα το 25% του αρχαιολογικού χώρου έχει εκσκαφεί πλήρως. Παρ’ όλ’ αυτά, ο περίπατος ακόμη και στο ένα τέταρτο της αρχαίας πολιτείας αποκαλύπτει εντυπωσιακές εικόνες και λεπτομέρειες της τότε καθημερινής ζωής. Στο ελληνικό κομμάτι του Εμπορίου σώζεται σήμερα το νεότερο τμήμα της πόλης, η Νεάπολη. Εδώ, λοιπόν, μπορούμε να δούμε ερείπια του τείχους, που, αν και αποσπασματικά, μαρτυρούν την ισχυρή οχύρωση της περιοχής. Μια πρώτη ματιά φέρνει στον νου τα κυκλώπεια τείχη των Μυκηνών, με τους τεράστιους ογκόλιθους, μόνο που ετούτα εδώ χτίστηκαν πολύ αργότερα απ’ ό,τι στο βασίλειο των Ατρειδών. Εδώ τα τείχη χρονολογούνται στο δεύτερο μισό του 2ου π.Χ. αι., και για την κατασκευή τους χρησιμοποιήθηκαν μεγάλες ποσότητες ασβεστόλιθου, καθώς και υλικά από μια παλαιότερη οχύρωση που βρισκόταν στην περιοχή από τον 4ο π.Χ. αι., επίσης ελληνικής κατασκευής. Φαίνεται πως με την ανάπτυξη της πόλης και την ανάγκη επέκτασης των κατοικιών, το παλιό τείχος περιόριζε σημαντικά τις χωροταξικές δυνατότητες.



Στη νέα οχύρωση δέσποζαν δύο ψηλοί, τετραγωνικοί πύργοι και μια οχυρωματική κατασκευή στο νότιο τμήμα της, από τα οποία σήμερα δυστυχώς δεν σώζονται παρά κάποια υπολείμματα, ελάχιστα μεν για να αντιληφθεί ο επισκέπτης την τότε εικόνα της περιοχής, αρκετά ωστόσο για τους αρχαιολόγους ώστε να εξηγήσουν με πολλές λεπτομέρειες το πολεοδομικό σχέδιο της οχύρωσης.

Ο ΘΕΟΣ-ΓΙΑΤΡΟΣ
Δε θέλει ρώτημα. Το πιο εντυπωσιακό εύρημα στον αρχαιολογικό χώρο του Εμπορίου είναι ο ανδριάντας του Ασκληπιού. Υψους άνω των 2 μέτρων, το άγαλμα του θεού της Ιατρικής ανακαλύφθηκε στον χώρο που λόγω του ευρήματος διαπιστώθηκε πως ήταν το θεραπευτικό ιερό της πόλης, το Ασκληπιείο. Χτισμένο κι αυτό χάρη στην επέκταση της πόλης, το Ασκληπιείο περιέκλειε τρεις λατρευτικούς ναούς, χώρους αναμονής και προσευχής των ασθενών καθώς και το άδυτο του ιερέα του θεού.



Σήμερα στον χώρο βλέπουμε τα τετραγωνικά περιγράμματα του λατρευτικού συγκροτήματος, με το άγαλμα του θεού να ξεχωρίζει από μακριά. Δεν πρόκειται ασφαλώς για τον πρωτότυπο ανδριάντα αλλά για ένα αντίγραφο: το αυθεντικό εύρημα, η πιο πολύτιμη αρχαιολογική ανακάλυψη στην περιοχή, φυλασσόταν επί πολλά χρόνια στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Καταλονίας, στη Βαρκελώνη, και μόλις το 2008 μεταφέρθηκε στο παράρτημα του μουσείου, στον ίδιο τον χώρο του Εμπορίου, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την έναρξη των ανασκαφών.

Οταν έρθετε στο Εμπόριον, θα πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφτείτε το μουσείο και να δείτε εκεί τον ανδριάντα: φωτισμένος, σε μαύρο φόντο, ο Ασκληπιός φαντάζει υπέροχα επιβλητικός, σαν να μην πέρασε από πάνω του ούτε μία μέρα από τότε που διέσχισε τη Μεσόγειο για να έρθει έως εδώ. Κι όμως, έτσι είναι: το άγαλμα αυτό δεν κατασκευάστηκε εδώ αλλά στην Ελλάδα, και κατά πάσα πιθανότητα στη Δήλο. Φτιαγμένο σχεδόν εξ ημισείας από πεντελικό και παριανό μάρμαρο, είναι ένα από τα αριστουργήματα της δηλιακής γλυπτικής, και σίγουρα αποτελεί το πιο μακρινό από την Ελλάδα εύρημα αρχαιοελληνικής κατασκευής. Δεν είναι και λίγο να βρεθεί ένα γλυπτό, τέτοιων διαστάσεων μάλιστα, 2.000 χλμ. μακριά από το… σπίτι του!



ΕΜΠΟΡΙΟΝ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ Ο ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ
Ο θεός της Ιατρικής είναι ο μεγάλος πρωταγωνιστής του Εμπορίου, δεν μονοπωλεί ωστόσο το ενδιαφέρον. Η Αγορά, η Στοά, το ιερό του Σέραπι Δία, οι δεξαμενές, τα εργαστήρια επεξεργασίας του αλατιού και ο εντυπωσιακός κυματοθραύστης στην παραλία κερδίζουν το δικό τους μερίδιο «δημοσιότητας» στον αρχαιολογικό χώρο. Ο κυματοθραύστης, μάλιστα, από τα πιο εμβληματικά ευρήματα της αρχαίας πολιτείας, δεν ανακαλύφτηκε από την αρχαιολογική σκαπάνη: το αντίθετο, η σκόνη των αιώνων δεν τον σκέπασε ποτέ, ήταν πάντοτε ορατός και επί αμέτρητα χρόνια επιτελούσε το έργο για το οποίο κατασκευάστηκε, εκεί γύρω στον 1ο μ.Χ. αι. Και οι διαστάσεις του, συνολικού μήκους 82 μέτρων, πάχους 6 και ύψους 6,50 μέτρων φανερώνουν πως μάλλον έκανε αρκετά καλά τη δουλειά του.



Τέλος, στο νότιο μέρος του αρχαιολογικού χώρου εκτείνεται η ρωμαϊκή πολιτεία, το Emporiae. Στρατιωτική εγκατάσταση αρχικά, εξελίχτηκε αργότερα σε ρωμαϊκή βάση και έπειτα σε κανονική πολιτεία, υπό την κυριαρχία πια των Ρωμαίων.

Αν και μέχρι σήμερα οι ανασκαφές δεν έχουν φέρει στο φως παρά το 20% της ρωμαϊκής πολιτείας, μπορούμε να δούμε στον χώρο υπολείμματα σπιτιών, τειχών και της συνέλευσης, του ρωμαϊκού φόρουμ. Σε ένα μάλιστα από τα σπίτια διατηρείται σχεδόν ανέπαφο ένα εκπληκτικής λεπτομέρειας ψηφιδωτό που καλύπτει ολόκληρη την επιφάνεια του δαπέδου της οικίας, που προφανώς ανήκε σε κάποιον ανώτερο αξιωματούχο του ρωμαϊκού Emporiae.



Ευχαριστούμε τον Dr. Joaquim Monturiol, υποδιευθυντή του Αρχαιολογικού Μουσείου Καταλονίας στο Empuries, και τον Eusebi Ayensa Prat, διευθυντή του Ινστιντούτου Θερβάντες Αθηνών, για την πολύτιμη βοήθειά τους.

Η… ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ
Eίναι 24 Οκτωβρίου 1909. Η έξαψη όλων στο συνεργείο ανασκαφών στο Empuries (Εμπούριες), δύσκολα περιγράφεται με λόγια: η σκαπάνη των αρχαιολόγων μόλις χτύπησε πάνω σε ένα μεγάλο κομμάτι μάρμαρο και όλοι, με πρώτο τον επικεφαλής των εργασιών Εμίλι Γκαντία (Emili Gandia), εύχονται αυτή να είναι επιτέλους η ανακάλυψη που τόσο καιρό περιμένουν.



Τα λίγα λεπτά που περνούν μέχρι να καταφτάσει στο σημείο και ο υπεύθυνος της όλης προσπάθειας, ο αρχιτέκτονας και πολιτικός Τζουζέπ Πουτς ι Καδαφάλκ (Josep Puig i Cadafalch), φαντάζουν αιώνες. Καθώς το μάρμαρο σιγά σιγά καθαρίζεται, αποκαλύπτεται η μεγαλοπρεπής σιλουέτα ενός αγάλματος αρχαιοελληνικής τεχνοτροπίας. Δεν είναι ολόκληρο· λείπει το κομμάτι από το στέρνο και πάνω, που θα βρεθεί ωστόσο κι αυτό λίγο παραπέρα, μιαν εβδομάδα αργότερα. Είναι ο θεός της ιατρικής, ο Ασκληπιός, που έπειτα από αιώνες έρχεται ξανά στο φως, για να διηγηθεί ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορίας της Καταλονίας. Και μάλιστα τη στιγμή που οι Καταλανοί το χρειάζονται περισσότερο από καθετί…

Στα τέλη του 19ου αι. και τις αρχές του 20ού, ολόκληρη η Καταλονία ζει έντονα το κίνημα της «Αναγέννησης», μια κοινωνική κινητοποίηση που στόχο έχει την επανάκτηση των θεσμών, της γλώσσας και της μισοχαμένης πια εθνικής ταυτότητας.



Μετά την υποταγή της Βαρκελώνης το 1714 στην κορώνα της Καστίλης, οι καταλανικοί θεσμοί είχαν σταδιακά διαλυθεί ενώ η γλώσσα είχε απαγορευτεί στη δημόσια εκπαίδευση ήδη από το 1857, με τον περίφημο «Νόμο Μογιάνο», που καθιστούσε υποχρεωτική τη διδασκαλία της ισπανικής στα σχολεία. Ετσι, εκεί γύρω στα μέσα του 19ου αι. ο πνευματικός κόσμος της Καταλονίας, καλλιτέχνες (κυρίως οι νεοεμφανιζόμενοι μοντερνιστές), συγγραφείς και εμβληματικές προσωπικότητες όπως ο ακαδημαϊκός Πομπέου Φάμπρα μπαίνουν μπροστάρηδες σ’ αυτήν την πρωτοβουλία που πραγματικά βοήθησε τα μέγιστα ώστε οι Καταλανοί να ανακτήσουν μέρος της χαμένης κοινωνικής συνοχής αλλά και της αυτοπεποίθησής τους.

Σημαντικό βάρος της προσπάθειας της «Αναγέννησης» επωμίζονται οι αρχαιολόγοι, ιδιαίτερα όταν ο ίδιος ο πρόεδρος της Καταλανικής Κοινότητας Ενρίκ Πρατ ντε λα Ρίμπα γράφει στα 1906: «Πρέπει να είμαστε ευγνώμονες στους αρχαιολόγους, εκείνοι είναι που μας παρέχουν αυτό που χρειαζόμαστε: την ψυχή της Καταλονίας».

     Για τους υπέρμαχους της «Αναγέννησης», είναι σημαντικό να καταδείξουν πως κάποιοι πρόγονοί τους κατάγονται από την κλασική Ελλάδα, πως ένα κομμάτι της ίδιας της ψυχής τους έχει γεννηθεί στον θεϊκό Ολυμπο! Και η αρχαιολογική σκαπάνη θα τους κάνει τελικά τη χάρη, ακριβώς σε μια περίοδο που οι ανασκαφές στο Εμπορείον έμοιαζαν ατελέσφορες…

Ετσι, 200 περίπου χρόνια μετά την εγκατάλειψή του, το Εμπόριον γίνεται ξανά κέντρο του ενδιαφέροντος· και όχι μόνο! Η ανασκαφή της αρχαίας πόλης από τους Γκαντία και Καδαφάλκ γίνεται πλέον εθνική υπόθεση και με εξαίρεση τα χρόνια του ισπανικού εμφυλίου πολέμου (1936-1939) οι εργασίες δεν θα σταματήσουν μέχρι και σήμερα.



Το 2008 γιορτάστηκαν τα 100 χρόνια από την έναρξη των ανασκαφών, με την επιστροφή του αγάλματος του Ασκληπιού από τη Βαρκελώνη στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Εμπούριες ενώ εν έτει 2012 έχει ανασκαφεί περίπου το 25% του αρχαιολογικού χώρου.
Σήμερα, το Εμπορείον αποτελεί πια το πιο σημαντικό αρχαιολογικό μνημείο ολόκληρης της Ισπανίας, ανοιχτό βιβλίο ενός από τους πρώτους ιβηρικούς πολιτισμούς αλλά και
«επιβεβλημένη» ιστορική επίσκεψη για όλους τους μαθητές και φοιτητές της Ισπανίας.

ΠΩΣ ΒΡΕΘΗΚΑΝ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΗΝ ΙΒΗΡΙΚΗ;



     Ηδη από τον 7ο αι. π.Χ., αυτόχθονες Iβηρες, συγκεντρωμένοι σε μικρούς οικισμούς, κατοικούσαν στη θέση που σήμερα βρίσκεται η Empuries, διατηρώντας συχνές εμπορικές επαφές με Φοίνικες και Eλληνες, ανταλλάσσοντας κυρίως σιτηρά με κρασί. Στα 576 π.Χ. Φωκείς έμποροι αποφάσισαν να εγκαθιδρύσουν μια δική τους βάση δίπλα σε αυτούς τους οικισμούς, δημιουργώντας μια από τις πρώτες ελληνικές αποικίες στην ιβηρική χερσόνησο.

Ο αρχαίος γεωγράφος Στράβων γράφει πως η αρχική θέση της νέας βάσης, η Παλαιά Πόλις, ήταν σε ένα μικρό νησάκι ακριβώς στις τότε εκβολές του ποταμού Fluvia (Φλουβιά), που σήμερα πια αποτελεί μέρος της ξηράς. Καθώς ο οικισμός αναπτυσσόταν, η ανάγκη για περισσότερο χώρο ώθησε γρήγορα τους κατοίκους να μετακινηθούν περίπου μισό χιλιόμετρο νοτιότερα, στο κομμάτι της Νέας Πόλης, εκεί όπου σήμερα βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος. Η αποικία ονομάστηκε Εμπόριον και η ανάπτυξή της, χάρη στη στρατηγική της θέση αλλά και τη συνεργασία αποίκων και αυτόχθονων Ιβήρων, έφτασε γρήγορα σε αξιοσημείωτα επίπεδα: ήδη από τον 4ο αι. π.Χ. το Εμπόριον έκοψε και χρησιμοποιούσε το δικό του νόμισμα, με τα διακριτικά της πόλης.



ΤΟ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ
Για την αμυντική προστασία του Εμπορίου, τον 4ο αι. π.Χ. κατασκευάστηκε τείχος από ασβεστόλιθο στη νότια πλευρά της Νέας Πόλης. Δύο αιώνες αργότερα το τείχος μετατοπίστηκε περίπου 25 μ. νοτιότερα, φτάνοντας να καλύπτει μια έκταση 200 μ. επί 130 μ., χωρίζοντας παράλληλα το Εμπόριον και από τους ιβηρικούς οικισμούς.

Από αυτήν την οχυρωματική κατασκευή, αλλά και τις μεταγενέστερες προσθήκες που ιστορικά γνωρίζουμε πως έγιναν, έχουν ανακαλυφθεί μονάχα κάποια τμήματα, κυρίως στην πλευρά της σημερινής εισόδου στον αρχαιολογικό χώρο.Με την επέκταση των τειχών, ο χώρος που απελευθερώθηκε χρησιμοποιήθηκε κυρίως για την ανέγερση λατρευτικών κτιρίων και ναών, όπως το Σαραπείον, ναός αφιερωμένος στον Δία Σάραπιν και την Ισιδα. Σημαντικότερο όλων, όμως, ήταν ασφαλώς το Ασκληπιείο, αφιερωμένο στον θεραπευτή θεό της ιατρικής. Λατρευτικό και θεραπευτικό κέντρο συνάμα, το Ασκληπιείο συγκέντρωνε αμέτρητους πιστούς που έρχονταν από πολύ μακριά με την ελπίδα να απαλλαγούν από μακροχρόνια προβλήματα υγείας που τους ταλαιπωρούσαν.



Το συγκρότημα του Ασκληπιείου αποτελούσαν τρεις συνολικά ναοί και το άδυτον, όπου διανυκτέρευαν οι ασθενείς, προκειμένου να εξαγνιστούν και στη συνέχεια να περιμένουν υπομονετικά τη σειρά τους για να λάβουν την πολυπόθητη θεραπεία από τον Ασκληπιό. Στο βάθος του κυρίως ναού, εκεί που μόνο ο αρχιερέας είχε δικαίωμα να μπει, βρισκόταν το μεγαλοπρεπές άγαλμα του Ασκληπιού, με ύψος πάνω από δύο μέτρα. Δεν είχε φτιαχτεί εδώ στο Εμπόριον αλλά μάλλον στη Δήλο και για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκε πεντελικό μάρμαρο για το μεγαλύτερο μέρος του και παριανό για το τμήμα από το στέρνο και πάνω. Είναι το ίδιο άγαλμα που έπειτα από 2.000 χρόνια θα ανακαλύψει η αρχαιολογική ομάδα του Emili Gandia· μέχρι τότε όμως θα μεσολαβήσουν πολλά ακόμη…

Η ΡΩΜΑΪΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΜΗ



Μέχρι τα τέλη του 2ου αι. π.Χ. το Εμπόριον διατηρούσε ακόμη τη μεγάλη οικονομική του ισχύ στη Δυτική Μεσόγειο, απολαμβάνοντας την ευημερία που του εξασφάλιζαν οι εμπορικές του δραστηριότητες. Από το Εμπόριον θα πάρει μάλιστα το όνομά της και ολόκληρη η ευρύτερη περιοχή, που σήμερα ονομάζεται Empurda (Εμπουρδά), εύγλωττη απόδειξη του κύρους της πόλης. Η εποχή αυτή, ωστόσο, σηματοδοτεί την όλο και αυξανόμενη παρουσία των Ρωμαίων στην περιοχή, κάτι που σε βάθος χρόνου θα σημάνει και την αρχή του τέλους για την ελληνική πόλη.

Το 218 π.Χ., κατά τη διάρκεια του 2ου Καρχηδονιακού Πολέμου, αποβιβάστηκε στο Εμπόριον ισχυρή στρατιωτική δύναμη από τη Ρώμη, με επικεφαλής τον Γάιο Κορνήλιο Σκιπίωνα. Σκοπός τους ήταν να ανακόψουν τον ανεφοδιασμό του Καρχηδόνιου στρατηλάτη Αννίβα, που κατευθυνόταν προς την Αιώνια Πόλη· θα καταφέρουν, ωστόσο, κάτι παραπάνω: να θεμελιώσουν τη ρωμαϊκή παρουσία στην ιβηρική, φτάνοντας μέχρι τη σημερινή Ταρραγόνα και την ευρύτερη περιοχή του ποταμού Εβρου.



Το 195 π.Χ. ο Μάρκος Πόκιος Κάτων εγκατέστησε δίπλα ακριβώς στο Εμπόριον μια στρατιωτική βάση, που δεν άργησε να αναπτυχθεί και γύρω στα τέλη του 1ου αι. π.Χ. έφτασε ουσιαστικά να ενωθεί με το Εμπόριον, σχηματίζοντας τη ρωμαϊκή πια πόλη Municipium Emporiae. Μετά την ολοκληρωτική κατάκτηση της Ισπανίας από τους Ρωμαίους και ιδιαίτερα μετά το 48 π.Χ. και την επικράτηση του Ιούλιου Καίσαρα στην αναμέτρησή του με τον Πομπήιο ?το Emporiae είχε ταχθεί υπέρ του δεύτερου? η πόλη άρχισε πλέον να παρακμάζει.

Τρεις αιώνες αργότερα, η Νέα Πόλη και το ρωμαϊκό τμήμα του Emporiae ?όπως το ονόμαζαν οι Ρωμαίοι? είχε ήδη εγκαταλειφθεί από τους κατοίκους, που μετοίκησαν στην Παλαιά Πόλη και τον σημερινό Sant Marti d’Empuries (Σαντ Μαρτί ντ’Εμπούριες).



Κατά την περίοδο αυτή, ένα κομμάτι της εγκαταλελειμμένης πόλης χρησιμοποιήθηκε μάλιστα ως νεκροταφείο. Χρειάστηκε να περάσουν κοντά πέντε αιώνες και οι Φράγκοι να επικρατήσουν των Αράβων στην περιοχή, για να ακουστεί και πάλι το όνομα του Εμπορίου.

Τον 8ο αι. μ.Χ. έγινε πρωτεύουσα κομητείας, τίτλο που κράτησε μέχρι και τον 11ο αι. όταν και μεταφέρθηκε η πρωτεύουσα λίγο βορειότερα, στο Castello d’Empuries (Καστελιό ντ-Εμπούριες).

Καθώς οι γειτονικές πόλεις Gerunda (Γερούνδα, σημερινή Girona, Τζιρόνα), Barcino (Μπαρκίνο, η σημ. Βαρκελώνη) και Tarraco (Ταράκο, η σημερινή Ταρραγόνα) αναδεικνύονταν σε νέα εμπορικά και οικονομικά κέντρα, το Sant Marti d’Empuries παρήκμασε πια οριστικά. Τον 17ο αι. ντόπιοι ψαράδες ίδρυσαν στη νότια πλευρά του κόλπου Roses την πόλη L’Escala (Λ’Εσκάλα) και για την κατασκευή των σπιτιών τους μετέφεραν αρκετές πέτρες από το Εμπόριον στη νέα πόλη, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν ως οικοδομικό υλικό. Η πάλαι ποτέ ισχυρή εμπορική δύναμη της περιοχής έμελλε πια να παραδοθεί στην αφάνεια για πολλούς αιώνες…

Η πανδημία του φόβου

Σε μια εποχή που υπάρχει ελεύθερη και άφθονη πληροφόρηση, είναι δυνατόν να μιλάμε για προπαγάνδα, για παραπληροφόρηση, για άγνοια; Είμαστε όντως αναγκασμένοι να υποτασσόμαστε; Υπάρχει έλλειψη πληροφόρησης; Μπορεί η πληροφόρηση να προσφέρει τη γνώση που όλοι αναζητούμε; Γιατί δεν το κάνει;

Δες τον πανικό που εύκολα σκορπά το «νέο» όπλο που έχει εφεύρει το σύστημα (το οποίο έχουμε δημιουργήσει και πρόθυμα συντηρούμε), τον ιό της νέας γρίπης. Δεν πτοούνται οι κρατούντες (αυτοί που γνωρίζουν καλά τις ανθρώπινες νοητικές λειτουργίες) από την άφθονη πληροφόρηση που ρέει ελεύθερα είτε υπέρ είτε κατά του νέου εμβολίου. Είτε έτσι είτε αλλιώς, εμείς παίζουμε το παιχνίδι του φόβου.

Ζούμε μόνιμα σε ανύπαρκτο χρόνο – το μέλλον – στο οποίο επενδύουμε, εναποθέτουμε τις ελπίδες μας, αποθηκεύουμε τα όνειρα μας. Προγραμματίζουμε τη ζωή μας ελπίζοντας για το καλύτερο και φτιάχνουμε σενάρια περιμένοντας το χειρότερο. Προσπαθούμε απεγνωσμένα να ελέγξουμε τη ζωή (που δεν ελέγχεται) γιατί δεν ελέγχουμε τον εαυτό μας και τη σκέψη μας.

Το σύστημα που έχουμε φτιάξει (και λειτουργεί τώρα εναντίον μας) το γνωρίζει πολύ καλά αυτό. Βασίζεται σ’ αυτό το φόβο μας, δημιουργεί ανάγκες που μας κρατάνε απασχολημένους, απειλεί με έλλειψη ασφάλειας, αξίας, ελευθερίας, επιβάλλει τη βούληση που απλόχερα του έχουμε παραχωρήσει. Εμείς συνεχίζουμε υπάκουα να κυνηγάμε ότι πιστεύουμε ότι μας λείπει, να προγραμματίζουμε τη χαρά μας, να οργανώνουμε την ηρεμία μας, να αναβάλλουμε τη ζωή μας.

Δεν αντιδρούμε γιατί έχουμε πιστέψει ότι είμαστε αδύναμοι και ασήμαντοι, άλλωστε, «ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη». Θα δηλώσουμε την άδεια μας για το 2011 χωρίς να διαμαρτυρηθούμε, θα εμβολιάσουμε τα παιδιά μας με 25 εμβόλια μέχρι να γίνουν δυο χρονών εξασθενίζοντας το φυσικό αμυντικό του σύστημα, θ’ ακολουθήσουμε παραδόσεις, κανόνες και νόμους με τα οποία διαφωνούμε, απαλλάσσοντας τον εαυτό μας από τη δημιουργική, συνειδητή σκέψη. Φοβόμαστε να ξεχωρίζουμε από το πλήθος με θέση. Δεν εμπιστευόμαστε την εσωτερική φωνή που σκεπάζει ο εκκωφαντικός θόρυβος του φόβου.

Επιλέγουμε με βάση το φόβο, επενδύουμε με βάση το φόβο, βαφτίζουμε την ανάγκη αγάπη, ζούμε μόνιμα στο φόβο, σε ανύπαρκτο χρόνο: στο παρελθόν και το μέλλον. Ο φόβος υπαγορεύει τις ανάγκες μας, καθορίζει τις αποφάσεις μας, ενώ πιστεύουμε ότι υπάρχει εξωτερικός εχθρός (οι φαρμακοβιομηχανίες, οι ελίτ) που επιβάλλουν τη «νέα τάξη» πραγμάτων. Τα θεωρούμε όλ’ αυτά φυσιολογικά άρα δεδομένα.

Η κινητήριος δύναμη ολόκληρου του συστήματος (σκέψης και δράσης) είναι ο φόβος. Η αγάπη (την οποία συχνά αποκαλούμαστε) απουσιάζει εφόσον υπάρχει φόβος. Οι αντίθετοι πόλοι είναι αναγκαίοι για να εξασκούμε ελεύθερα τη βούληση μας δημιουργικά. Ο φόβος δημιουργεί ακόμα περισσότερο φόβο γιατί το όμοιο έλκει το όμοιο. Όποια πίστη και αν υιοθετούμε που βασίζεται στο φόβο είναι περιοριστική. Υποδουλώνει το νου και τον εστιάζει στην έλλειψη. Δεν έχει τη δύναμη ο φόβος να προστατεύσει (παρόλο που το υπόσχεται), μόνο να μειώνει, να στραγγίζει, να δημιουργεί ανθρώπους-υποχείρια της κατανάλωσης, της δήθεν εξασφάλισης, της δυστυχίας – την οποία επιλέγουμε με τη σκέψη μας. Δεν έχει σημασία τι προσπαθούμε να αποφύγουμε (αυτό μεγαλώνει). Σημασία έχει τι επιλέγουμε να δημιουργούμε.

Φτιάχνουμε σενάρια για να νοιώθουμε ασφάλεια, όχι για να είμαστε ευτυχισμένοι. Ζούμε ξανά και ξανά τα σενάρια που φοβόμαστε γιατί δεν τολμούμε να λειτουργήσουμε μέσα σε σενάρια που θέλουμε και επιλέγουμε. Ζούμε σε ένα (φοβικό κυρίως) μέλλον που επαναλαμβάνουμε, κάθε φορά πιο φοβικό από πριν, επιβεβαιώνοντας αυτό που επιλέξαμε.

Προγραμματίζουμε τη ζωή μας για να μπορούμε να την ελέγχουμε, όμως το απροσδόκητο πάντα θα κτυπάει την πόρτα μας και πάντα σε ακατάλληλη ώρα. Επενδύουμε στο να αναβάλλουμε τη ζωή που φοβόμαστε να ζήσουμε τώρα, γιατί το παρόν μας τρομάζει, όπως μας τρομάζει ο εαυτός μας που δεν έχουμε μάθει να εμπιστευόμαστε. Βλέπουμε τη ζωή μέσα από τα μάτια του φόβου και πιστεύουμε ότι αυτή είναι η μόνη ζωή που υπάρχει, το μάτριξ, στο οποίο οικειοθελώς έχουμε παγιδευτεί.

Πεθαίνουμε καθημερινά γιατί φοβόμαστε να ζήσουμε. Άλλο σκέφτεσαι τη ζωή σου και άλλο ζεις τη ζωή σου. Η διαφορά είναι η διαφορά του φόβου και της αγάπης, είναι η διαφορά της μέρας με τη νύχτα. Η τάξη βρίσκεται στο χάος που αποφεύγουμε. Ο έλεγχος που κυνηγάμε εξωτερικά είναι αχρείαστος όταν ελέγχουμε τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τα σενάρια επιστημονικής φαντασίας που εύκολα μας επιβάλλει (αν το επιτρέψουμε) ο προγραμματισμένος νους που έχει γαλουχηθεί στο φόβο.

Κάπως έτσι γίνεται ο φόβος πανδημία και εύκολα επιβάλλεται ο μαζικός εμβολιασμός στο όνομα του κέρδους. Καμία αδικία δεν υπάρχει πουθενά! Το κέρδος το σκορπάμε μόνοι μας καθημερινά, χαρίζοντας την εσωτερική μας ηρεμία, αλήθεια και ελευθερία στο βωμό της ασφάλειας, στον έλεγχο, στο φόβο.

Το κυνήγι του χρόνου είναι συνώνυμο με το κυνήγι της ασφάλειας, είναι συνώνυμο με το φόβο της ζωής, είναι συνώνυμο με το θάνατο. Αντίθετα με ότι λέμε ότι επιδιώκουμε, φοβόμαστε την ευτυχία, φοβόμαστε να ζήσουμε ΤΩΡΑ!

Σκέψου το. Πώς θα ήταν η ζωή σου αν εμπιστευόσουν τη διαδικασία της ζωής; Πώς θα ήταν αν αποδεχόσουν την αλλαγή ως φυσιολογική εμπειρία ζωής; Θα εκτιμούσες διαφορετικά το παρόν αν ήξερες ότι το μέλλον δεν σου ανήκει; Μη βιαστείς να απαντήσεις στον εαυτό σου νοητικά. Δεν είναι οι απόψεις σου η αλήθεια σου. Σκέψου βιωματικά. Φτιάξε τα ανάλογα σενάρια και βάλε τον εαυτό σου μέσα σε αυτά να λειτουργείς.

Οι άνθρωποι έχουμε συνηθίσει στην ευκολία, σε όλους τους τομείς της ζωής μας. Μας αρέσει η μασημένη τροφή και το βόλεμα σε κανόνες, εγγυήσεις και το αίσθημα ότι «ανήκουμε κάπου». Είναι εύκολο να οργανώνουμε τη ζωή μας, να πολεμάμε την πραγματικότητα (αυτό που συμβαίνει), να κάνουμε το εμβόλιο, να προγραμματίσουμε την άδεια μας για το 2011, να επενδύσουμε στο μέλλον. Το δύσκολο θα ήταν να μην τα κάνουμε όλα αυτά. «Θέλει τόλμη και αρετή η ελευθερία (από το φόβο)». (Ανδρέας Κάλβος)

«Διατροφή, ενέσεις και νόμοι θα συνδυαστούν από πολύ μικρή ηλικία, για να παράγουν το είδος του χαραχτήρα και το είδος των πεποιθήσεων που οι αρχές θεωρούν επιθυμητές. Και κάθε σοβαρή προσπάθεια αμφισβήτησης των δυνάμεων που θα υπάρχει, θα έχει γίνει ψυχολογικά αδύνατη»(Bertrand Russell).

Αλλά μην ψάχνεις εξωτερικά τον εχθρό. Ο πραγματικός εχθρός είναι ο φόβος και είναι μέσα σου, σε κάθε άκρη του νου σου, σε κάθε πτυχή της ζωής σου.

Έως πότε θα παραμένουμε δούλοι;