Το παιδί μέσα μας είναι ζωντανό

«Ο άνθρωπος που δεν παίζει, έχει χάσει για πάντα το παιδί που ζούσε μέσα του και που θα του λείψει τρομερά.»
Pablo Neruda

Καθόμαστε σε μια γωνιά και παρακολουθούμε τον αυθορμητισμό και την αθωότητα της παιδικής ηλικίας με νοσταλγία. Γυρνάμε στο χθες, θυμόμαστε τα παιδικά μας χρόνια, απορούμε πώς γινόταν να είμαστε τόσο ευτυχισμένοι. «Αποκλείεται να ήμασταν τόσο χαρούμενοι.» λέμε συνήθως από μέσα μας. «Έχουμε ωραιοποιήσει το παρελθόν. Δεν ήταν όλα τόσο ρόδινα.» Και η αλήθεια είναι ότι δεν ήταν. Αλλά σίγουρα ήταν πιο όμορφα, πιο ξέγνοιαστα, πιο ζωντανά.

Και ποιος μας είπε ότι πρέπει να ζούμε μια ζωή άχρωμη; Κανείς δεν μας το είπε άμεσα, παρόλο που η κοινωνία βιάζεται να μας βάλει σε καλούπια και να μας δέσει με τα λεπτά της σκοινιά, να μας κουνά κατά πώς πάνε τα κέφια της, κι εμείς να χορεύουμε σαν μαριονέτες για να την διασκεδάζουμε.

Μεγαλώνοντας, χάνουμε όσα μας χαρακτήριζαν σαν παιδιά. Αφοσιωνόμαστε τόσο στις εργασίες μας, στα προβλήματα της καθημερινότητας, που ξεχνάμε πώς να γελάμε, να χαιρόμαστε, να ζούμε. Καταλήγουμε άχρωμοι, άγευστοι, άδειοι, σαν τις ζωές που υποτίθεται πως επιβάλλεται να ζούμε. Ακολουθούμε τους άγραφους κανόνες που οι ίδιοι έχουμε επιβάλλει στους εαυτούς μας, απλά για να είμαστε «φυσιολογικοί», να ανακατευτούμε με το πλήθος, να μην ξεχωρίσουμε.

Μα η αλήθεια είναι πως όσο κι αν προσπαθήσουμε να κρυφτούμε από το παιδί μέσα μας, εκείνο θα συνεχίσει να φωνάζει για να τραβήξει την προσοχή μας. Πάντα θα υπάρχουν στιγμές που θα βρει ένα άνοιγμα, μια ελάχιστη χαραμάδα, για να βγει κι αυτό λίγο στο φως, να μας θυμίσει την ύπαρξή του. Αυτές οι λίγες στιγμές, είναι που μπαίνει ξανά το χρώμα στις ζωές μας.

Ο Paulo Coelho λέει το εξής: «Ένα παιδί μπορεί να διδάξει τρία πράγματα σε έναν ενήλικα: να είναι χαρούμενος χωρίς λόγο, να είναι πάντα απασχολημένος με κάτι, και να διεκδικεί αυτό που επιθυμεί με όλη του την θέληση.» Διακρίνει λοιπόν κανείς στα παιδιά μία σοφία καθαρή και ακατέργαστη, που σπάνια συναντά σε κάποιον ενήλικα. Είναι στα αλήθεια δάσκαλοι, αν βέβαια δώσει κανείς πραγματική σημασία στα διδάγματά τους.

Πόσο διαφορετική θα ήταν η ζωή μας αν αφήναμε το εσωτερικό μας παιδί να εκφραστεί; Να βγει από την κρυψώνα του, να παίξει, να γελάσει, να είναι αυθόρμητο, να κάνει αυτό που επιθυμεί με όλη του την καρδιά, να είναι ο εαυτός του.

Ας το παραδεχτούμε, και θα νιώσουμε καλύτερα: όλοι μας θελήσαμε να σκαρφαλώσουμε στο μεγάλο δέντρο στο κέντρο του πάρκου, να διασχίσουμε τρέχοντας την αμμουδιά και να βουτήξουμε με φόρα στη θάλασσα ένα καλοκαίρι, να τραγουδήσουμε δυνατά, έστω και παράφωνα, το αγαπημένο μας τραγούδι, αγνοώντας εκείνους που θα μας στραβοκοιτάξουν, πίσω από τις ψεύτικες και ασφαλείς μάσκες της σοβαροφάνειάς τους.

Αρκετά με τους κανόνες. Ας σταματήσουμε να είμαστε δάσκαλοι κι ας πάρουμε τον ρόλο του μαθητή. Ας ακολουθήσουμε το παράδειγμα που μας δίνουν τα παιδιά: Ας είμαστε για μια φορά αληθινοί.

Ας κόψουμε τα σκοινιά που μας καθιστούν μαριονέτες, ας σπάσουμε τις μάσκες μας, ας ντύσουμε την καθημερινότητα με χρώματα. Και τότε, ίσως, ο κόσμος να γίνει ένα πιο όμορφο μέρος για να ζούμε. Ίσως, γυρίσουν πίσω σε μας όλα όσα χάσαμε με το πέρασμα του χρόνου: η χαρά, ο ενθουσιασμός, η ελπίδα… Η ζωή.

Αλήθειες που θα σε κάνουν καλύτερο άνθρωπο

Όσο και αν δεν θα το παραδεχτούμε ποτέ, σε όλους μας αρέσει να διαβάζουμε λίστες με αποφθέγματα του τύπου «τα μεγάλα ρίσκα και οι μεγάλες δυσκολίες οδηγούν σε μεγάλες κατακτήσεις» (που είναι στην πραγματικότητα μια λίγο μετριασμένη εκδοχή του «όταν θέλεις κάτι πολύ, ολόκληρο το σύμπαν συνωμοτεί για να το αποκτήσεις»). Υπάρχουν όμως και εκείνες οι «άλλες» αλήθειες, αυτές που δεν απολαμβάνεις να διαβάζεις, γιατί σε ξεβολεύουν. Αυτές συνήθως είναι πιο χρήσιμες. Μερικές από αυτές είναι οι παρακάτω.

Με εξαίρεση τους ανθρώπους που σε αγαπάνε, ο κόσμος νοιάζεται μόνο για το τι μπορεί να πάρει από εσένα. Δεν έχει σημασία αν είσαι καλό παιδί, συνεπής και ευγενικός. Πρέπει να κάνεις και κάτι (και να το κάνεις καλά) για να σε εκτιμούν.

Όλο σου το είναι, σε κάθε φάση της ζωής σου, θα αντιμάχεται οποιαδήποτε μορφή εξέλιξης και βελτίωσης. Κάθε φορά που θέλεις να κάνεις κάτι σημαντικό στη ζωή σου, θα πρέπει να αντιμετωπίσεις τον εαυτό σου που θα σου βάζει εμπόδια. Γιατί έτσι είναι προγραμματισμένος ο ανθρώπινος εγκέφαλος: να σιχαίνεται τις αλλαγές.

Κανείς δεν μπορεί να σου δώσει τις απαντήσεις που χρειάζεσαι για να είσαι ευτυχισμένος. Γκουρού δεν υπάρχουν πουθενά –ή υπάρχουν, αλλά είναι «γκουρού» για τον εαυτό τους και μόνο.

Η ζωή δεν θα είναι ποτέ τέλεια. Και αν περιμένεις την κατάλληλη στιγμή για να κάνεις κάτι (να ξεκινήσεις τη δική σου επιχείρηση, να μετακομίσεις σε άλλη πόλη…) θα περιμένεις αιώνια.

Το αύριο δεν είναι εγγυημένο. Όπως σοφά το έθεσε ο Steve Jobs, «το να θυμάμαι ότι σύντομα θα πεθάνω ήταν το σπουδαιότερο εργαλείο που με βοήθησε να πάρω τις μεγάλες αποφάσεις της ζωής μου. Γιατί όλα, όλες οι προσδοκίες των άλλων, όλη μου η περηφάνια, όλοι μου οι φόβοι ότι θα αποτύχω ή θα ντροπιαστώ, όλα είναι ασήμαντα μπροστά στον θάνατο».

Το ότι είσαι απασχολημένος, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι καταφέρνεις και κάτι. Το multitasking είναι ένα από τα πιο υπερτιμημένα ταλέντα του κόσμου, γιατί στην πραγματικότητα δεν υφίσταται. Αν κάνεις δύο πράγματα ταυτόχρονα, δεν κάνεις καλά κανένα από τα δύο. Απλώς κοροϊδεύεις τον εαυτό σου. Και κουράζεσαι.

Έχεις πολύ περισσότερο χρόνο απ’ όσο (σου αρέσει να) πιστεύεις. Μία εβδομάδα έχει 168 ώρες. Την επόμενη φορά που θα σκεφτείς «δεν έχω χρόνο γι’ αυτό», παραδέξου στον εαυτό σου ότι το όποιο «αυτό» απλά δεν είναι προτεραιότητα. Αν δεν έχεις χρόνο να πας στο γυμναστήριο, η γραμμή σου δεν είναι προτεραιότητα. Αν δεν έχεις χρόνο να φτιάξεις μια σαλάτα, η υγεία σου δεν είναι προτεραιότητα. Αν δεν έχεις χρόνο να δεις έναν φίλο, η φιλία σας δεν είναι προτεραιότητα. Σκληρό, αλλά αληθινό.

Υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να είσαι καλύτερα χωρίς ορισμένους ανθρώπους στη ζωή σου. Το ακόμα σκληρότερο είναι ότι αυτοί είναι συνήθως άνθρωποι τους οποίους αγαπάς, αλλά με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, σε κρατάνε πίσω, σου χαλάνε την διάθεση ή δεν σε αφήνουν να αλλάξεις προς το καλύτερο. Και θα χρειαστεί αργά ή γρήγορα να τους βγάλεις από την ζωή σου.

Σε ό,τι αφορά την συμπεριφορά σου (που διαμορφώνει ένα μεγάλο κομμάτι του χαρακτήρα σου) είσαι ο μέσος όρος των πέντε ανθρώπων που συναναστρέφεσαι περισσότερο. Διάλεξέ τους προσεκτικά.

Λάδων. Ο Ακοίμητος Δράκων

Στην ελληνική μυθολογία, ο Λάδωνας (Λάδων) ήταν ο δράκος που φύλαγε τα χρυσά «Μήλα των Εσπερίδων» στο δένδρο της ζωής, μαζί με τις Εσπερίδες. Αναφέρεται συνήθως ως δράκοντας ή όφις, χωρίς το ιδιαίτερο όνομά του. Το όνομα «Λάδων» προέρχεται όπως φαίνεται από το όνομα του ομώνυμου ποταμού).

Ο Λάδων αναφέρεται ως γιος της Γαίας. Ο Ησίοδος τον θεωρούσε «χθόνιον όφιν» (του εσωτερικού της γης) και στη Θεογονία του γράφει ότι ο Λάδων ήταν παιδί του Φόρκυος και της Κητούς.

Σύμφωνα πάλι με άλλη παράδοση ήταν γιος του Τυφώνα και της Εχίδνης. Σε αυτή την εκδοχή είναι αδελφός του Λέοντα της Νεμέας, του Κερβέρου, της Ύδρας και άλλων τεράτων. Κατά την αρχαιότερη παράδοση, ο Λάδωνας ορίσθηκε από τη θεά Ήρα ως φύλακας των μήλων για να πολεμήσει αναγκαστικά με τον Ηρακλή, ή επειδή οι κόρες του Άτλαντα έκλεβαν τα μήλα. Πιθανώς όμως να ορίσθηκε στη θέση αυτή και από τον Άτλαντα.

Οι αρχαίοι συγγραφείς φαντάζονταν τον Λάδωνα «υπερμεγέθη», με εκατό κεφάλια, και πίστευαν ότι είχε την ικανότητα να παραμένει συνεχώς άυπνος. Αναφέρεται και το επίθετο «πολυκάρηνος» = «πολυκέφαλος». Αλλού απαντάται ως «δράκων αθάνατος», κι όμως σκοτώθηκε από τον Ηρακλή όταν αυτός πραγματοποιούσε τον άθλο του να φέρει τα Μήλα των Εσπερίδων και μεταμορφώθηκε σε αστερισμό από τον Δία. Αυτός κατά τον Υγίνο είναι ο αστερισμός Δράκων.

Ο Λάδων απεικονίζεται σε πολλές παραστάσεις που σχετίζονται με τον μύθο των Εσπερίδων. Συνήθως είναι ένα φίδι τυλιγμένο γύρω από δέντρο ή στη ρίζα του, ενώ κοντά στέκεται ο Ηρακλής με το ρόπαλό του, έτοιμος να το χτυπήσει. Παραστάσεις του Λάδωνα σώζονται σε αγγεία, τοιχογραφίες, νομίσματα (τετράδραχμα της Κυρήνης του 5ου αιώνα π.Χ.) και δακτυλιολίθους. Το φίδι απεικονίζεται συνήθως με μία κεφαλή και σπανιότερα με δύο ή με τρεις. Το αρχαιότερο από γνωστά έργα τέχνης ήταν ένα ξυλόγλυπτο ειδώλιο που απεικόνιζε ένα δέντρο με δράκοντα, έργο που είχε κατασκευάσει ο Θεοκλής ο Ηγύλου μαζί με τον γιο του και το περιγράφει ο Παυσανίας που το είδε στην Ολυμπία.

Διαβατήρια – Η αρχαία Ελληνική τελετή για όσους περνούσαν τα σύνορα της χώρας

Tελετή με θυσία που πρόσφερε στους θεούς ο επικεφαλής κάθε εκστρατείας, είτε όταν επρόκειτο να περάσει τα σύνορα της χώρας του, είτε όταν επρόκειτο να διασχίσει κάποιο ποτάμι. Αν τα σημάδια της θυσίας δεν ήταν ευνοϊκά ο στρατός δεν έβγαινε από τα σύνορα της χώρας κι επέστρεφε πίσω.

Ο Θουκυδίδης αναφέρει πως ενώ οι Λακεδαιμόνιοι ήταν έτοιμοι να εισβάλουν στο Άργος επέστρεψαν τελικά πίσω γιατί τα σημάδια από τις θυσίες που έκαναν για να διαβούν τα σύνορα δεν ήταν ευνοϊκά.

Διαβατήρια ονομαζόταν κι η ευχαριστήρια θυσία μετά από κάθε επιτυχημένη διάβαση ποταμού.
Στην αρχαία Σπάρτη οι θυσίες αυτές ονομάζονταν Υπερβατήρια. Θυσία που γινόταν για εξευμενισμό των θεών, όταν ο στρατός επρόκειτο να βγει από τα σύνορα της χώρας. Στη Σπάρτη τη θυσία την έκανε ο βασιλιάς στο βωμό του Αγήτορα Δία. Αν τα σημάδια της θυσίας ήταν ευνοϊκά, ο στρατός ξεκινούσε για τα σύνορα της χώρας. Μπροστά από τα στρατεύματα πήγαινε ο πυρφόρος, ο οποίος κρατούσε μια αναμμένη δάδα με φωτιά από το βωμό που είχε γίνει η θυσία.

Όταν έφταναν στα σύνορα έκαναν και πάλι θυσία στο Δία και στην Αθηνά. Αν τα σημάδια της θυσίας ήταν αίσια ο στρατός συνέχιζε την πορεία του. Ο πυρφόρος άναβε τη δάδα από τη φωτιά της νέας θυσίας και συνέχιζε να προπορεύεται του στρατεύματος.

Υπερβατήρια γίνονταν κατά τη διάρκεια της μετακίνησης του στρατού όποτε ήταν αναγκαίο. Τα ζώα που θυσιάζονταν τα μετέφεραν από την αρχή της εκστρατείας μαζί τους.

Τα Υπερβατήρια γίνονταν πάντα πριν το ξημέρωμα.

Τα 7 πρώτα πολιτεύματα της Αθήνας και η Δημοκρατία

Τί πολίτευμα θέλουμε να έχουμε; Αν κάνουμε αυτή την απλή ερώτηση σε έναν πολίτη, ανεξαρτήτως εθνικότητας, η πιθανότερη απάντηση είναι μία: Δ Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ Ι Α. . .
Τί έκανε όμως αυτό το πολίτευμα τόσο φημισμένο κι επιθυμητό σε όλους  Για δύο λόγους κυρίως: Πρώτον γιατί είναι συμφέρον για τους πολίτες να διοικούν και να αποφασίζουν για τον τόπο τους και δεύτερον γιατί στο παρελθόν υπήρξε μια λαμπερή εφαρμογή του δημοκρατικού πολιτεύματος κι αυτή η ανάμνηση λειτουργεί ως φάρος και πρότυπο για κάθε πολίτευμα στο παρόν και στο μέλλον. Και φυσικά μιλάμε για την αθηναϊκή δημοκρατία όπως διαμορφώθηκε στο Χρυσό αιώνα.
Τί έκανε όμως τους Αθηναίους να εφαρμόσουν αυτό το πολίτευμα κι όχι κάποιο άλλο; Είναι πράγματι τόσο λαμπερό όσο νομίζουμε; Σε τέτοιου είδους ερωτήματα δεν μπορούμε να απαντήσουμε παρά μόνο αν δούμε την ιστορική εξέλιξη των πολιτευμάτων στη συγκεκριμένη πόλη και πώς ακριβώς διαμορφώθηκε το πολίτευμα μετά από μια συνεχής διαμάχη για το τί είναι δίκαιο και συμφέρον για την πολιτεία να έχει ως πολίτευμα και ποιές ιστορικές συγκυρίες ευννόησαν τη μεταβολή του πολιτεύματος προς το δημοκρατικότερο ή προς την αριστοκρατία ή την τυραννία.
Εκ του αποτελέσματος, όλες αυτές οι μεταβολές αποδείχτηκαν “σωστές” γιατί κάθε φορά ήταν προς το συμφέρον της πολιτείας, ακόμη και στην περίοδο της τυραννίας του Πεισίστρατου η πόλη ευνοήθηκε, γιατί η ηθική του τυράννου, ως αποτέλεσμα της αγωγής που έδινε η πόλη στα παιδιά της, δεν του επέτρεπε να σκεφτεί οτιδήποτε άλλο εκτός από το καλό της πόλης του, άσχετα αν οι προσωπικές του φιλοδοξίες τον ώθησαν σε προσωπικά πάθη, που οι συμπολίτες του τα βίωσαν με συγκεκριμένο τρόπο.
Ας αρχίσουμε όμως την ιστορία μας. Τα στοιχεία που παρατίθονται πάρθηκαν κυρίως από το “Αθηναίων πολιτεία” του Αριστοτέλη, το “οι ελληνικοί μύθοι” του Γκρέϊβς και την παγκόσμια ιστορία του Ουέλλς. Θα μιλήσουμε για την εγκατάσταση του Ίωνα στην Αττική, για τον τοπικό ήρωα-βασιλιά Θησέα που έδειξε το δρόμο προς τη δημοκρατία, το Δράκοντα,  το Σόλωνα, τον Πεισίστρατο, τον Κλεισθένη, τον Άρειο Πάγο και τέλος τον Περικλή που έχει γίνει ένα είδος συμβόλου της αθηναϊκής δημοκρατίας και ευημερίας -κι όχι άδικα-, αλλά που αδικεί, κατά μίαν έννοια, εξέχοντες αθηναίους πολίτες όπως ο Αριστείδης ο Δίκαιος, ο Εφιάλτης και ο Κίμωνας.

Η εγκατάσταση του Ίωνα
Ξεκινάμε με λίγη μυθολογία, όπως όλα πρέπει να ξεκινάνε. Ποιός ήταν ο Ίωνας και ποιό ήταν το γένος του; Το οικογενειακό του δέντρο ξεκινάει από τον Δευκαλίωνα και την Πύρρα, γιο του Προμηθέα και κόρη  Επιμηθέα -του αδελφού του Προμηθέα-. Όπως σίγουρα έχετε ακούσει ο Δευκαλίωνας και η Πύρρα ήταν οι μόνοι άνθρωποι που ειδοποιήθηκαν για τον επερχόμενο κατακλυσμό που θα εξαπέλυε ο Δίας, με σκοπό να εξαφανίσει το παρηκμασμένο και ανήθικο πλέον, ανθρώπινο γένος. Αφορμή σε αυτό στάθηκε η ύβρις του Λυκάωνα και των υιών του, που ο πρώτος θυσίασε αγόρι προς τιμήν του και τιμωρήθηκε μετατρεπόμενος σε λύκο, ενώ τα παιδιά του δε δίστασαν να προσφέρουν στον ίδιο το Δία, που τους επισκέφτηκε μεταμορφωμένος σε ταξιδιώτη, εντόσθια του ενός αδερφού τους, ανακατεμένα με κατσίκας και αρνιού.
Το κατάλαβε ο Δίας, αναποδογύρισε το τραπέζι κι όταν επέστρεψε στον Όλυμπο αποφάσισε να δώσει τέλος σε αυτό το γένος των ανήθικων ανθρώπων. Ο Δευκαλίωνας και η Πύρρα όμως ειδοποιήθηκαν εγκαίρως από τον Προμηθέα και επέζησαν του κατακλυσμού που διήρκησε 9 ημέρες. Για να μην τα πολυλογούμε λοιπόν, ο Δευκαλίωνας και η Πύρρα απέκτησαν έναν γιό, τον Έλληνα. Αυτός παντρέυτηκε τη νύμφη Ορσηίδα κι από αυτήν απέκτησαν 3 παιδιά. Τον Αίολο, τον Ξούθο και το Δώρο. Ο Ξούθος εγκαταστάθηκε στην Αττική μετά την κατηγορία για κλοπή από τα αδέρφια του και παντρεύτηκε την κόρη του βασιλιά Ερεχθέα της Αθήνας, την Κρέουσα. Η Κρέουσα του χάρισε δύο γιούς τον Ίωνα και τον Αχαιό. Κατά τον αθηναϊκό μύθο ο Ίωνας ήταν γιός του Απόλλωνα και μεγάλωσε στο μαντείο των Δελφών.

Κάποτε λοιπόν ο Ίωνας επέστρεψε στην Αττική, κατά το μύθο τον έφερε ο Ξούθος, ενώ κατά άλλους γύρισε ως πολέμαρχος για να βγάλει τους Αθηναίους από τη δύσκολη θέση, επειδή ο τότε βασιλιάς τους ήταν μαλθακός στα πολεμικά. Έτσι ο Ίωνας ήταν ο πρώτος πολέμαρχος κι από την εγκατάστασή του και ύστερα οι κάτοικοι της Αττικής ονομάζονται Ίωνες. Ήταν η πρώτη μεταβολή του πολιτεύματος, η δημιουργία του θεσμού του πολέμαρχου, γιατί μέχρι τότε υπεύθυνος για όλα ήταν ο βασιλιάς και κανένας άλλος.
Επίσης ο Ίωνας ήταν ο πρώτος που χώρισε τους Αθηναίους σε 4 φυλές. Μία φυλή για κάθε εποχή του χρόνου και με κάθε φυλή να έχει τον φυλο-βασιλιά της. Κάθε φυλή είχε 3 τριτύες, όσοι είναι οι μήνες της κάθε εποχής. Κάθε τριτύα είχε 30 φρατρίες, όσες είναι και οι ημέρες κάθε μήνα. Τέλος κάθε φατρία αποτελείτω από 30 γένη και κάθε γένος από 30 άνδρες. Αυτή ήταν η πρώτη ομαδοποίηση των κατοίκων της Αττικής, που έδειξε το δρόμο και στους μελλοντικούς μεταρρυθμιστές. Αυτά έκανε ο Ίωνας, ο απόγονος του Έλληνα.

1.) Θησέας – ο πρώτος βασιλιάς που παρέκλινε προς τον απλό λαό
Λίγη ακόμη μυθολογία για να δούμε ποιό ήταν το γένος του Θησέα και πώς γινόταν η μοιρασιά της εξουσίας κατά την περίοδο των βασιλέων. Ο Ερεχθέας (ο δεύτερος, όχι αυτός που σκότωσε ο Ποσειδώνας) είχε 4 γιούς: τον Κέκροπα (τον δεύτερο, όχι αυτός που επέλεξε για τον προστάτη θεό της πόλης) που ήταν και ο μεγαλύτερος, τον Πάνδωρο, τον Μητίων και τον Ορνεύς. Οι δύο μικρότεροι γιοί συνωμότησαν ενάντια στον Κέκροπα κι αυτός αναγκάστηκε να φύγει από την Αθήνα για να σώσει τη ζωή του. Ο Κέκροπας έκανε ένα παιδί, τον Πανδίων και κατάφερε να τον κάνει για λίγο βασιλιά της Αθήνας, εως ότου όμως οι γιοί των αδερφών του που συνωμότησαν εναντίον του, συνωμότησαν και ενάντια στο παιδί του κατά τα πρότυπα των πατέρων τους. Έφυγε αρχικά ο Πανδίων, αλλά αργότερα επανήλθε πάλι ως βασιλιάς κι αυτή τη φορά μόνιμα και μοίρασε την Αττική στους τέσσερις γιούς του:

• Στον Αιγέα, τον μεγαλύτερο, έδωσε την περιοχή γύρω από το άστυ.
• Στον Πάλλαντα τα παραθαλάσσια.
• Στον Λύκο, τη λοφώδη περιοχή γύρω από το άστυ.
• Και στον Νίσσο έδωσε τη Μεγαρίδα.

Αυτοί μάχονταν συνέχεια μεταξύ τους για την εξουσία και ιδιαίτερα ο Λύκος και ο Νίσσος απένατι στον Αιγέα. Ο Αιγέας, που δεν είχε παιδιά έκανε με τη βοήθεια της Μήδειας έναν γιό, το Θησέα. Μητέρα του Θησέα ήταν η Αίθρα. Κατά το μύθο ο Θησέας ήταν γιός του Ποσειδώνα, που πλάγιασε την ίδια νύχτα με την Αίθρα, όπως και ο Αιγέας. Όπως και να ‘χει ο Θησέας μεγάλωσε, κι αφού απέδειξε τη βασιλική του καταγωγή και τη θεϊκή του δύναμη, με τον τρόπο που οι μύθοι περιγράφουν, πήρε το θρόνο του Αιγέα, όταν αυτός αυτοκτόνησε νομίζοντας πως ο γιος του σκοτώθηκε από το Μινώταυρο.
Βλέπουμε λοιπόν, πως την περίοδο των βασιλιάδων, οι κληρονόμοι μοιράζονταν την εξουσία και πολλές φορές δημιουργούσαν έρριδες μεταξύ τους για το ποιός θα πάρει το μεγαλύτερο κομμάτι.

Όταν ανέλαβε όμως ο Θησέας τα πράγματα άλλαξαν. Αρχικά εκτέλεσε όλους σχεδόν τους αντιπάλους του εκτός από τον Πάλλαντα κι όσους από τους 50 γιούς του είχαν μείνει. Αργότερα εκτέλεσε κι αυτούς προληπτικά. Απέδειξε όμως πως ήταν νομοταγής άρχων, ξεκινώντας μια πολιτική συνοικισμού, που αποτέλεσε τη βάση της μετέπειτα αθηναϊκής ευημερίας. Μέχρι τότε η Αττική ήταν χωρισμένη σε 12 κοινότητες, καθεμιά από τις οποίες διευθετούσε τις υποθέσεις της χωρίς την παρέμβαση του Αθηναίου βασιλιά, εκτός από περιστάσεις έκτακτης ανάγκης. Παράδειγμα οι Ελευσίνιοι είχαν κυρήξει τον πόλεμο στον ίδιο τον Ερεχθέα κι αφθονούσαν κι άλλες αλληλοκτόνες διαμάχες.

Στόχος του Θησέα ήταν να ενώσει την Αττική. Για να δεχτούν όμως οι κοινότητες να παραιτηθούν από την ανεξαρτησία τους, ο Θησέας έπρεπε να πλησιάσει μία-μία τις φυλές και τις οικογένειες , πράγμα που έκανε. Ήταν ο πρώτος βασιλιάς που απέκλινε προς τον απλό λαό κι εγκατέλειψε τη μοναρχική διακυβέρνηση. Έκανε τις εξής κινήσεις:

1. Βρήκε τους μικροκτηματίες και τους δουλοπάροικους που ήταν έτοιμοι να τον υπακούσουν.
2. Έπεισε τους περισσότερους από τους μεγαλοκτηματίες να συμφωνήσουν με το σχέδιό του, υποσχόμενος την εγκαθίδρυση δημοκρατίας, παραμένοντας όμως αρχηγός κι ανώτερος κριτής.
3. Όσοι δεν πείστηκαν με επιχειρήματα, στο τέλος πείστηκαν από τη δύναμή του.

Διέλυσε όλες τις τοπικές κυβερνήσεις και συγκάλεσε τους αντιπροσώπους τους στην Αθήνα, όπου τους παραχώρησε ένα κοινό βουλευτήριο και ένα Πρυτανείο. Ύστερα ένωσε τα προάστια με την πόλη και τις κτήσεις προς το νότο, συμπεριελαμβανομένων και των ιερών ναών. Απέφυγε όμως να συγκρουστεί με τους νόμους ιδιοκτησίας.
Για να μεγαλώσει ακόμη περισσότερο την πόλη του ο Θησέας, κάλεσε όλους τους αξιόλογους ξένους να γίνουν συμπολίτες του. Αμέσως άρχισαν να κινούνται μεγάλα πλήθη προς την Αθήνα. Για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα αυτό, χώρισε τον πληθυσμό της Αθήνας σε 3 τάξεις:

• τους Ευπατρίδες, αυτούς δηλαδή που είναι αντάξιοι της πατρικής γης, που ανέλαβαν τις θρησκευτικές υποθέσεις, αναπλήρωναν τους δικαστές, ερμήνευαν τους νόμους και γενικά είχαν τα υψηλότερα αξιώματα (αριστοκρατία)
• τους Γεώμορους, οι αγρότες δηλαδή, που καλλιεργούσαν τη γη κι αποτελούσαν τη ραχοκοκαλιά του κράτους.
• και τους Δημιουργούς, τους τεχνίτες δηλαδή, που υπερείχαν σε αριθμό και ήταν διαφόρων ειδών, όπως μάντεις, μαραγκοί, γλύπτες, χειρούργοι κι άλλοι.

Τέλος ο Θησέας ήταν ο πρώτος βασιλιάς που έκοψε νόμισμα. Χάραξε επάνω στο νόμισμα τη μορφή ενός ταύρου. Κατά άλλους ήταν ο ταύρος του Ποσειδώνα ένώ κατά άλλους ήθελε να ενθαρύνει τη γεωργία. Έδωσε στο νόμισμα αυτό σταθερή αξία. Αυτά έκανε ο Θησέας ως βασιλιάς της Αθήνας, πέρα από τα άλλα κατορθώματά του που εξυμνούνται στους μύθους. Δηλαδή αφαίρεσε τη δυνατότητα πραξικοπήματος εξολοθρεύοντας όλους τους πολιτικούς του αντιπάλους και στη συνέχεια έδωσε το χέρι του προς τον απλό λαό, χωρίς προφανή λόγο, κι ένωσε την Αττική κάτω από τον ίδιο, πετυχένοντας δίκαιη σύμβαση με όλες τις πλευρές. 

Αρχαϊκή Κοινωνία (προ Δράκοντα)
Μετά το θάνατο του Θησέα κι αφού πέρασαν πολλές γενιές κατώτερων από αυτών αρχόντων, το πολίτευμα των Αθηνών είχε διαμορφωθεί περίπου ως εξής:
Υπήρχε ολιγαρχία: 

• Τα δημόσια αξιώματα καταλαμβάνονταν βάσει της αριστοκρατικής καταγωγής ή του πλούτου. Στην αρχή μάλιστα ισόβεια κι αργότερα για δέκα χρόνια. (το σχολικό βιβλίο της Α Γυμνασίου λέει “επί μία δυναστεία” λες και μιλάμε για αυτοκράτορες στην Κίνα… αυτό ως σχόλιο)
• ολόκληρη η γη ανήκε σε λίγους
• όποιος ήθελε να καλλιεργεί έπρεπε να καταβάλει μίσθωμα στον μεγαλοκτηματία
• όποιος δεν κατάφερνε να τον εξοφλήσει γινόταν δούλος κι αυτός και τα παιδιά του
• όλα τα δάνεια συνάπτονταν με υποθήκη την ελευθερία
• οι φτωχοί, οι γυναίκες και τα παιδιά τους ήταν δούλοι των πλουσίων κι όνομάζονταν πελάτες ή εκτήμοροι

Όμως υπήρχαν διάφορα αξιώματα, τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα εκ των οποίων ήταν:

• του βασιλιά – υπήρχαν 4 φυλοβασιλείς, όσες ήταν και οι φυλές και ήταν αξίωμα πατροπαράδοτο
• του πολέμαρχου – που ιδρύθηκε επειδή ορισμένοι βασιλείς έδειξαν μαλθακότητα στα πολεμικά
• και του άρχοντα – όταν τον καιρό του Ακάστου οι απόγονοι του Κόδρου αποσύρθηκαν από τη βασιλεία, πήραν συμπληρωματικές αρμοδιότητες (θρησκευτικές κι άλλες)

Υπήρχαν λοιπόν μακροχρόνιες διαμάχες μεταξύ των πλουσίων-ευγενών και του απλού λαού που με τη βοήθεια ορισμένων νεο-πλουτων βιοτεχνών κι εμπόρων, διεκδικούσαν μερίδιο στην εξουσία.

Δράκοντας και οι νόμοι του
Στα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ. ήταν φανερό πλέον ότι η Αθήνα είχε ανάγκη από νέους νόμους, γιατί τους παλιούς τους ερμήνευε κατά βούληση η ολιγαρχία -μιας και δεν ήταν γραπτοί-. Ανέθεσαν λοιπόν στον Αθηναίο Δράκοντα το 624 π.Χ. να νομοθετήσει. Οι νόμοι του γράφτηκαν σε μαρμάρινες πλάκες και τοποθετήθηκαν στην αγορά, για να μπορεί ο καθένας να τις διαβάζει. Οι πλάκες αυτές ονομάστηκαν θεσμοί.
Οι νόμοι όμως του Δράκοντα ήταν υπερβολικά σκληροί κατά κοινή ομολογία. Δηλαδή τιμωρούσε με τον ίδιο τρόπο διαφορετικά αδικήματα. Παρόλαυτά διαχώρισε το φόνο εκ προμελέτης με το φόνο εξ’αμελείας, πράγμα πρωτοποριακό. Πέραν όμως από τους νόμους του, ο Δράκοντας έκανε και κοινωνικές και πολιτειακές μεταρρυθμίσεις. Για να δούμε ποιές ήταν αυτές:

• Πολίτης πλέον θεωρείται όποιος είναι σε θέση να φέρει όπλα.
• Οι 9 άρχοντες και οι ταμίες – εκλέγονται από όσους κατέχουν περιουσία τουλάχιστον 10 μνών.
• Οι στρατηγοί και οι Ίππαρχοι – εκλέγονται από αυτούς που αποδεδειγμένα έχουν περιουσία άνω των 100 μνων κι έχουν γνήσια παιδιά από νόμιμο γάμο, μεγαλύτερα των 10 ετών.
• Υπήρχαν κι άλλοι κατώτεροι αξιωματούχοι.

Επίσης ο Δράκων συγκρότησε και Βουλή με 400 + 1 πολίτες. Η επιλογή γινόταν από ένα σώμα πολιτών με κλήρωση, που είχαν κλείσει τα 30 τους χρόνια, ενώ κανείς δεν επιτρεπόταν να εκλέγεί δεύτερη φορά στο ίδιο αξίωμα, αν προηγουμένως δεν είχαν περάσει από αυτό όλοι οι πολίτες.
Ένα επίσης πρωτοποριακό για την εποχή του -αλλά και για σήμερα όπως φαίνεται- μέτρο ήταν να θεσπίσει πρόστημο σε όποιον έλλειπε από τη βουλή ανάλογο του εισοδήματός του:

• οι πεντακοσιομέδιμνοι πλήρωναν 3 δραχμές
• οι ιππείς 2 δραχμές
• και οι ζευγίτες 1 δραχμή

Τέλος έδωσε εποπτικό ρόλο στη βουλή του Άρειου Πάγου. Πιο συγκεκριμένα:

1. Ήταν φύλακας των νόμων
2. Επέβλεπε τους αξιωματούχους ώστε να κυβερνούν σύμφωνα με τους νόμους
3. Κάποιος που θεωρούσε πως αδικήτω, μπορούσε να το καταγγείλει στον Άριο Πάγο, υποδεικνύοντας το νόμο κατά παράβαση του οποίου αδικήτω.

Όμως ο Δράκοντας δεν άλλαξε τους όρους δανειοδότησης από τους πλούσιους. Δηλαδή εξακολουθούσαν τα δάνεια να συνάπτονται με υποθήκη την ελευθερία και η γη συνέχιζε να ανήκει σε λίγους.

3.) Ο Σόλωνας και οι φημισμένες μεταρρυθμίσεις του
Επειδή οι πολλοί ήταν δούλοι των λίγων, εξεγέρθηκε ο δήμος εναντίον των ευγενών. Κι επειδή η σύγκρουση ήταν βίαιη και για τις δυο παρατάξεις και μάχονταν για πολύ καιρό, επέλεξαν από κοινού το Σόλωνα ως μεσολαβητή κι άρχοντα και του ανέθεσαν την οργάνωση  της πολιτείας. Τότε ο Σόλωνας, λειτουργώντας ως διαιτητής, παρακίνησε και τους δυο να σταματήσουν τη φιλονικία.
Ο Σόλωνας ήταν από τους πρώτους πολίτες στην καταγωγή και στη φήμη (ανήκε στη γενιά του Κόδρου), αλλά κατά την περιουσία και τη θέση ανήκε στη μεσαία τάξη και θεωρούσε υπαίτιους της φιλονικίας αυτήτς τους πλούσιους.
Όταν ο Σόλων λοιπόν έγινε κύριος των πολιτικών πραγμάτων, ελευθέρωσε το δήμο και στο παρόν και στο μέλλον, απαγορεύοντας το δανεισμό με υποθήκη την ελευθερία και πραγματοποίησε παραγραφές των χρεών, τόσο των ιδιωτικών όσο και των δημοσίων, οι οποίες αποκαλούνται ΣΕΙΣΑΧΘΕΙΑ επειδή απέλεσαν τα βάρη (άχθος).

Νομοθετικό Έργο του Σόλωνα

• Από τους νόμους του Δράκοντα κράτησε αυτούς μόνο που αφορούσαν στο φόνο
• Ανέγραψε τους νέους νόμους σε κύβρεις και τους σφράγισε για 100 χρόνια
• Ρύθμισε το πολίευμα με τον εξής τρόπο:

1. Χώρισε τους πολίτες σε 4 τάξεις, ανάλογα με το εισόδημά τους: τους πεντακοσιομέδημνους, τους ιππείς ή τριακοσιομέδιμνους, τους ζευγίτες και τους θήτες.
2. Από τις 3 πρώτες τάξεις όρισε να εκλέγονται όσοι ασκούν τις σημαντικότερες εξουσίες, δηλαδή των 9 αρχόντων, των ταμίων, των πωλητών κι άλλων.
3. οι θήτες είχαν μόνο συμμετοχή σε λαϊκές συνελεύσεις και λαϊκά δικαστήρια (μάλλον στην Ηλιαία).

Ο Σόλωνας όρισε να αναδεικνύονται με κλήρωση οι άρχοντες από ένα κατάλογο υποψηφίων που εκλέγονται από κάθε φυλή. Για το θεσμό των 9 αρχόντων κάθε φυλή πρότεινε από 10 υποψηφίους και η κλήρωση γινόταν ανάμεσα σε αυτούς. Παλαιότερα, ο Άρειος Πάγος έκρινε ποιό από τα μέλη του θα γινόταν άρχων και του ανέθετε την αντίστοιχη εξουσία για ένα χρόνο.
Ίδρυσε επίσης τη βουλή των 400, εκατό από κάθε φυλή κι ανέθεσε στη βουλή του Άρειου Πάγου να ελέγχει την τήρηση των νόμων και να παραμείνει φύλακας των νόμων όπως ήταν και πριν. Δηλαδή οι Αρεοπαγίτες μπορούσαν  να εγκαλούν όσους έσφαλαν έχοντας απόλυτο δικαίωμα να επιβάλουν χρηματικές κι άλλες ποινές. Επίσης δίκαζε όσους συνωμοτούσαν για την κατάλυση της δημοκρατίας σύμφωνα με το νόμο περί εισαγγελείας που είχε θεσπίσει γι’αυτούς ο Σόλωνας.

Για τις συχνές εμφύλιες διαμάχες όρισε τα εξής:

όποιος κατά τη διάρκεια των ταραχών, δεν λαμβάνει τα όπλα υπέρ της μιας ή της άλλης μερίδας να κηρύσσεται άτιμος και να χάνει τα πολιτικά του δικαιώματα.

κι αυτό το όρισε έτσι επειδή κάποιοι πολίτες, από ραθυμία, άφηναν τα πράγματα στην τύχη τους.
Έκανε επίσης και νομισματική μεταρρύθμιση πέραν της σεισάχθειας. Και φαίνεται πως από το πολίτευμα του Σόλωνος 3 μέτρα είναι τα πιο δημοκρατικά:

• Πρώτο και σπουδαιότερο, η απαγόρευση του δανεισμού με ενέχυρο την ελευθερία
• Δεύτερο, το δικαίωμα που έδωσε σε όποιον ήθελε να υποβάλει αγωγή υπέρ των αδικουμένων.
• Τρίτο, έδωσε το δικαίωμα έφεσης στο λαϊκό δικαστήριο – πράγμα που έδωσε μεγάλη δύναμη στο λαό, διότι όταν ο δήμος γίνεται κύριος της ψήφου, γίνεται κύριος και της πολιτείας.

Μετά από αυτά, ο Σόλων, έφυγε για 10 χρόνια λέγοντας πως δεν ήθελε να βρίσκεται ο ίδιος εκεί και να εξηγεί τους νόμους, αλλά καθένας όφειλε να τηρεί τα θεσπισμένα.
Μετά το Σόλωνα
Όταν αναχώρησε ο Σόλων από την πόλη, μολονότι ήταν ακόμη ταραγμένη, επί τέσσερα χρόνια επικρατούσε ησυχία. Αλλά τον 5ο χρόνο μετά από αυτό δεν υπήρξε άρχοντας (585 π.Χ.). Αργότερα εκλέχθηκε άρχοντας ο Δαμασίας κι άσκησε την εξουσία για 2 χρόνια και 2 μήνες, εως ότου καθαιρέθηκε δια της βίας.
Αργότερα λόγω της εμφύλιας διαμάχης, αποφάσισαν να εκλέξουν 10 άρχοντες, πέντε από τους ευπατρίδες, τρείς από τους γεωργούς και δύο από τους τεχνίτες κι αυτοί άσκησαν την εξουσία για έναν χρόνο. Όλα αυτά δείχνουν ότι ο άρχων είχε μεγάλη δύναμη, διότι γίνονταν αδιάκοπα διαμάχες γιαυτό το αξίωμα και συγκρούονταν μεταξύ τους συνεχώς:

• Άλλοι έβρισκαν ως λόγο και πρόφαση την παραγραφή των χρεών – γιατί είχαν περιέλθει σε ένδεια εξαιτίας της.
• Άλλοι ήταν δυσαρεστημένοι με το πολίτευμα, επειδή είχε περιέλθει σε αυτό μεγάλη μεταβολή.
• Μερικοί τέλος έρχονταν σε σύγκρουση από προσωπικές φιλονικίες.

Εκείνη την περίοδο λοιπόν τρείς ήταν οι φατρίες και είχαν πάρει τα ονόματά τους από τους τόπους που καλλιεργούσαν:

1. των παραλίων, με επικεφαλής τον Μεγακλή, γιο του Αλκμέωνος, που φαίνεται να επεδίωκαν τη μέση μορφή του πολιτεύματος
2. των πεδιακών, με αρχηγό το Λυκούργο, που επιζητούσαν το ολιγαρχικό πολίτευμα
3. και των διακρίων, με επικεφαλής τον Πεισίστρατο, που θεωρούνταν κατεξοχήν φίλος του λαού. Σε αυτή τη φατρία ανήκαν εκείνοι που είχαν απαλλαγεί από τα χρέη τους κι εκείνοι που δεν είχαν και τους δυο γονείς ελεύθερους κι ανήκαν εκεί εξαιτίας του φόβου τους.

4. Ο Πεισίστρατος – δίκαιος αλλά τύραννος
Ο Πεισίστρατος είχε διακριθεί στον πόλεμο κατά των Μεγαρέων. Κατόρθωσε τραυματίζοντας ο ίδιος τον εαυτό του να πείσει το δήμο να του παραχωρήσει σωματοφυλακή, δήθεν για προστασία από τους αντιπάλους του. Με τη βοήθεια αυτών, επαναστάτησε ενάντια στο δήμο και κατέλαβε την ακρόπολη 32 χρόνια μετά τη θέσπιση των νόμων από το Σόλωνα.
Και λέγεται πως όταν ο Πεισίστρατος ζήτησε φρουρά, ο Σόλων -που τότε είχε επιστρέψει- αντιτάχθηκε στο αίτημά του αυτό και δήλωσε πως ο ίδιος ήταν σοφότερος από αυτούς που δεν καταλάβαιναν πως ο Πεισίστρατος επεδίωκε την τυραννία και γενναιότερος από εκείνους που το γνώριζαν και σιωπούσαν. Επειδή όμως δεν τους έπειθε με τα λόγια, σήκωσε τα όπλα του και τα κρέμασε έξω από την πόρτα του, λέγοντας ότι ο ίδιος είχε βοηθήσει την πατρίδα του όσο του ήταν δυνατό (γιατί ήταν ήδη πολύ γέρος) και τώρα είχε την αξίωση και οι άλλοι να κάνουν το ίδιο.
Αλλά οι εκκλήσεις του Σόλωνα δεν έφεραν κανένα αποτέλεσμα και ο Πεισίστρατος κατέλαβε την εξουσία. Πριν ριζώσει όμως η νέα διακυβέρνηση, ο Μεγακλής ήρθε σε συμφωνία με το Λυκούργο και τον έδιωξαν από την πόλη, έξι χρόνια μετά την πρώτη άνοδό του. Δώδεκα χρόνια αργότερα όμως ο Πεισίστρατος επανήλθε, με τη βοήθεια του Μεγακλή που αναγκάστηκε κάτω από την πίεση των φατρίων να υποκύψει. Και τον έφερε στην πόλη με άρμα που το οδηγούσε μια κοπέλα που την έντυσαν θεά Αθηνά, για να δείξουν πως η επιστροφή του Πεισίστρατου ήταν θέλημα της θεάς κι ο λαός τον υποδέχθηκε υποκλινόμενος με δέος.

Η διακυβέρνηση του Πεισίστρατου
Ο Πεισίστρατος εγκαθίδρυσε εξαρχής τυραννικό πολίτευμα. Διοικούσε όμως την πόλη με μετριοπάθεια και μάλλον ως πολιτικός παρά ως τύραννος. Γενικά ήταν φιλάνθρωπος, πράος και φιλέσπλαχνος στους παραβάτες και μάλιστα δάνειζε χρήματα στους απόρους για τις ιδιωτικές τους εργασίες, ώστε να συντηρούνται όσο καλλιεργούσαν τη γη. Κι αυτό το έκανε για δύο λόγους κυρίως:

• Πρώτον, για να μην παραμένουν στο άστυ, αλλά να είναι διεσπαρμένοι στο ύπαιθρο
• Δεύτερον, για να έχουν πόρους και να επιδίδονται στις δικές τους ιδιωτικές υποθέσεις ώστε να μην έχουν την επιθυμία, ούτε το χρόνο να ασχοληθούν με τα κοινά.

Ταυτόχρονα όμως αύξανε τα δικά του έσοδα, γιατί εισέπρατε ως φόρο το ένα δέκατο της σοδείας (τη λεγόμενη δεκάτη).
Με την ίδια λογική οργάνωνε τα κατά δήμους δικαστήρια κι ο ίδιος έβγαινε συχνά στην ύπαιθρο για να επιβλέπει και να επιλύει τις διαφορές, ώστε να μην κατεβαίνουν οι αγρότες στο άστυ και να παραμένουν στις δουλειές τους.
Και λένε πως σε μια από τις εξόδους του Πεισίστρατου του συνέβη το εξής περιστατικό με ένα γεωργό που καλλιεργούσε στον Υμηττό:

Βλέποντας ο Πεισίστρατο κάποιον να σκάβει και να καλλιεργεί ένα κομμάτι γης που ήταν σκέτη πέτρα, απόρησε και πρόσταξε τον δούλο του να ρωτήσει τί παράγει εκείνη η περιοχή. Κι εκείνος αποκρίθηκε “μόνο βάσανα και πόνους. Κι από τα βάσανα και τους πόνους πρέπει ο Πεισίστρατος να λάβει τη δεκάτη…”. Ο άνθρωπος βέβαια δεν ήξερε σε ποιόν μιλούσε, αλλά ο Πεισίστρατος ευχαριστήθηκε από την παρρησία και την φιλεργία του και τον απάλλαξε από κάθε φόρο.

Το σπουδαιότερο από όσα λένε γι’αυτόν είναι η αγάπη του προς το λαό και η φιλανθρωπία του. Εκείνο που ήθελε είναι να διευθετεί όλα τα ζητήματα σύμφωνα με τους νόμους, χωρίς να διεκδικεί κανένα πλεονέκτημα για τον εαυτό του.
Βλέπουμε λοιπόν πως ο Πεισίστρατος κρατούσε τους πολίτες διεσπαρμένους, μακριά από το άστυ κι απασχολημένους ώστε να μην έχουν το χρόνο να σκέφτονται ή να συναθροίζονται. Μια τακτική που ακολουθείται και σήμερα. Κι επίσης πλούτιζε από τον κόπο των πολιτών, πράγμα που συμβαίνει και σήμερα, αλλά απέδιδε το δίκαιο σε τοπικά δικαστήρια και επιβραβευε την αρετή, πράγμα που φυσικά και δεν συμβαίνει σήμερα…

5. Ο Κλεισθένης – ο πατέρας της δημοκρατίας
Ο Κλεισθένης γεννήθηκε το 570 π.Χ. και καταγόταν από το γένος των Αλκμεωνίδων. Πατέρας του ήταν ο Μεγακλής, αρχηγός των παραλίων, δηλαδή ανήκε στη μεσαία τάξη. Μητέρα του ήταν η Αγαρίστη, θυγατέρα του επίσης Κλεισθένους, τυράννου της Σικυώνος.

Μετά την κατάλυση της τυραννίδας, ξέσπασαν συγκρούσεις ανάμεσα στον Ισαγόρα, γιο του Τεισάνδρου, που ήταν φίλος των τυράννων και του Κλεισθένη. Κι επειδή ο Κλεισθένης υστερούσε σε πολιτικές φατρίες, προσεταιρίστηκε το δήμο, υποσχόμενος πως θα δώσει σ’αυτόν τη διακυβέρνηση της πόλης. Τότε ο Ισαγόρας που πλέον υστερούσε σε δύναμη, καλεί σε βοήθεια τον Κλεομένη (Σπαρτιάτη Βασιλιά) που ήταν φίλος του από φιλοξενία, με την πρόφαση πως πρέπει να εξαγνίσει την πόλη από τους Αλκμεωνίδες. Πράγματι ο Κλεομένης τον βοήθησε ερχόμενος ο ίδιος με ολιγάριθμο στρατό. Ο Κλεισθένης κατάφερε να ξεφύγει και ο Ισαγόρας μαζί με τον Κλεομένη εξόρισε 700 οικογένειες ως εναγείς.
Κι όταν έκανε αυτά, επιχείρησε να διαλύσει τη βουλή και να εγκαταστήσει τον Ισαγόρα κι άλλους 300 οπαδούς του στην εξουσία. Τότε όμως η βουλή αντιστάθηκε, ο δήμος συναθροίστηκε και πολιόρκησαν τον Κλεομένη και τον Ισαγόρα στην ακρόπολη, όπου πρόλαβαν να μπουν. Τους πολιορκούσαν επί δύο μέρες και την τρίτη παραδόθηκαν και κάλεσαν τον Κλεισθένη και τους εξόριστους πίσω.
Έτσι ο Κλεισθένης έγινε προστάτης του δήμου κι αρχηγός των δημοκρατικών.

Οι Μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένη
Ο Κλεισθένης έκανε τα εξής:

• Χώρισε τους Αθηναίους σε 10 φυλές, αντί για 4 θέλοντας να τους αναμείξει, ώστε να μετέχουν περισσότεροι στη διακυβέρνηση του κράτους.
• Θέσπισε να έχει η βουλή 500 μέλη (από 400), δηλαδή 50 ανά φυλή (από 100 που ήταν πριν).
• Διαίρεσε την Αττική σε 30 δήμους, δέκα του άστεως, δέκα της παραλίας και δέκα των μεσογείων και κατένειμε με κλήρο από 3 δήμους σε κάθε φυλή, ώστε κάθε φυλή να περιέχει μέλη από διάφορα μέρη.

Με αυτόν τον τρόπο κατέστησε συνδημότες όλους όσους κατοικούσαν σε ένα δήμο κι όρισε δημάρχους αντικαθιστώντας τους ναύκραρους. Ονομάτησε τους δήμους με ονομασίες που προέρχονταν είτε από τις τοποθεσίες τους, είτε από τους ιδρυτές τους -διότι δεν αντιστοιχούσαν όλοι οι δήμοι σε τοποθεσίες-. Επίσης άφησε τα γένη και τις φατρίες ως έχουν, όπως και τους θρησκευτικούς θεσμούς, ενώ οι επώνυμοι των 10 φυλών ήταν 10 ήρωες από κατάλογο 100 που προέκρινε η Πυθία.
Εως τότε έργο της βουλής ήταν να προετοιμάζει αυτά που θα συζητούσε η εκκλησία του δήμου. Πλέον η εκκλησία του δήμου μπορούσε να επικυρώσει ή να ακυρώσει αποφάσεις καταδίκης σε θανατική ποινή τις οποίες είχε πάρει ο Άρειος Πάγος.

Από κοινωνικής άποψης, το σημαντικότερο μέτρο ήταν η πολιτικογράφηση όλων των μετοίκων και των απελεύθερων, με αποτέλεσμα μεγάλος αριθμός κατοίκων της Αττικής να αποκτήσει δικαιώματα Αθηναίου πολίτη.
Για την εκλογή των στρατηγών όρισε να εκλέγεται ένας από κάθε φυλή κι αρχηγός του στατού να είναι ο πολέμαρχος. Για την εκλογή των αρχόντων όρισε να γίνεται με κλήρωση, ενώ εως τότε ήταν αιρετοί. Επίσης οι βουλευτές έπαψαν να εκλέγονται μόνο από την τάξη των πεντακοσιομεδίμνων κι εκλέγονταν πλέον κι από τους τριακοσιομέδιμνους κι από τους ζευγίτες. Μόνο η τάξη των θητών, έτσι ακριβώς όπως τις είχε διαχωρίσει ο Σόλωνας, δεν είχε δικαίωμα στο εκλέγην.

Για να προστατέψει το πολίτευμα από την πιθανότητα επιβολής τυραννίδας, απομάκρυνε από την κορυφή της πολιτείας τον επώνυμο άρχοντα και τον αντικατέστησε με έναν απλό βουλευτή από τους 500, ο οποίος επιλέγεται με κλήρο κι αλλάζει κάθε μέρα κι όχι κάθε χρόνο.
Άλλο ένα μέτρο για την προστασία του πολιτεύματος ήταν ο οστρακισμός, και πρωτοεφαρμόστηκε 2 χρόνια μετά τη μάχη του Μαραθώνα όταν είχε αναθαρίσει ο λαός. Ο θεσμός του οστρακισμού είχε ως εξής:

Οι κάτοικοι της Αττικής μπορούσαν να γράψουν πάνω σε ένα όστρακο το όνομα όποιου θεωρούνταν απειλή για το πολίτευμα. Αν οι ψήφοι έφταναν τις 6000 τότε ο άνθρωπος αυτός εξοριζόταν από την Αθήνα για 10 χρόνια, χωρίς όμως να χάσει ούτε τα πολιτικά του δικαιώματα, ούτε την περιουσία του, δεδομένου ότι μπορούσε να επιστρέψει νωρίτερα με την ίδια διαδικασία ή με το πέρας των δέκα ετών.

Μετά την καθιέρωση των μέτρων ο Κλεισθένης εξαφανίστηκε από την πολιτική ζωή της Αθήνας και καμία πηγή δεν αναφέρει πώς πέθανε…

Θεμιστοκλής
Το 483 π.Χ. επί άρχοντος Νικοδήμου, βρέθηκαν τα Μεταλλεία στα Μαρώνεια κι απέκτησε η Αθήνα πλεόνασμα 100 ταλάντων από την εκμετάλλευσή τους κι ενώ μερικοί συμβούλευαν να μοιραστούν τα χρήματα στο λαό, ο Θεμιστοκλής το εμπόδισε, χωρίς να πει για πιο σκοπό θα χρησιμοποιούσε τα χρήματα.
Παρακινούσε μόνο τους Αθηναίους να δανείσουν από ένα τάλαντο στον καθένα από τους πιο πλούσιους πολίτες κι έπειτα αν αυτοί δαπανούσαν το ποσό αυτό με ικανοποιητικό τρόπο η δαπάνη να επιβαρύνει την πόλη, ειδάλως να απαιτηθεί η επιστροφή των χρημάτων από εκείνους που τα είχαν δανειστεί.
Και παίρνοντας τα χρήματα με αυτούς τους όρους, ναυπήγησε τις 100 τριήρεις με τις οποίες ναυπήγησαν οι Αθηναίοι ενάντια των Περσών στη Σαλαμίνα λίγα χρόνια αργότερα.
Τον ίδιο καιρό εξοστρακίστηκε ο Αριστείδης, ο γιος του Λυσιμάχου, ο επονομαζόμενος κι ως Δίκαιος Αριστείδης.

6. Διακυβέρνηση υπό τον Άρειο Πάγο
Ως τότε λοιπόν έτσι προχώρησε η πόλη, αναπτυσσόμενη σιγά σιγά μαζί με τη δημοκρατία.
Και μετά τα Μηδικά, απέκτησε νέα δύναμη η βουλή του Αρείου Πάγου κι άρχισε να διοικεί την πόλη, χωρίς να λάβει την εξουσία με κάποια επίσημη απόφαση, αλλά μόνο επειδή έγινε αιτία της ναυμαχίας στη Σαλαμίνα. Διότι όταν οι στρατηγοί περιήλθαν σε πλήρη αδυναμία να αντιμετωπίσουν την κατάσταση και κήρυξαν να σώσει ο καθένας τον εαυτό του, ο Άρειος Πάγος βρήκε τους πόρους να μοιράσει από 8 δραχμές στον κάθε πολίτη και παρακίνησε το λαό να επιβιβαστεί στα πλοία.
Γι’αυτό το λόγο λοιπόν οι Αθηναίοι παραχώρησαν στον Άρειο Πάγο την εξουσία κι εκείνη την εποχή η Αθήνα διοικήθηκε καλά. Γιατί σε εκείνη την εποχή και στον πόλεμο διέπρεψε και οι Έλληνες την είχαν σε υπόληψη και κυριάρχησε στη θάλασσα ενάντια στη θέληση των Λακεδαιμονίων.
Προστάτες του δήμου εκείνη την εποχή ήταν ο Αριστείδης, ο γιος του Λυσιμάχου, και ο Θεμιστοκλής ο γιος του Νεοκλή. Ο Θεμιστοκλής διακρινόταν για την ικανότητά του στα πολεμικά, ενώ ο Αριστείδης ασχολούνταν με τα πολιτικά και ξεχώριζε ανάμεσα στους σύγχρονούς του για το αίσθημα δικαιωσύνης του. Γι’αυτό και οι Αθηναίοι χρησιμοποιούσαν τον έναν ως στρατηγό και τον άλλο ως σύμβουλο.
Έτσι μολονότι ήταν αντίπαλοι, διηύθυναν από κοινού την ανοικοδόμηση των τοιχών. Προκειμένου όμως για την αποστασία των Ιώνων από τη συμμαχία των Λακεδαιμονίων, ήταν ο Αριστείδης που την κίνησε εκμεταλλευόμενος την ανυποληψία στην οποία είχαν περιπέσει οι Λακεδαιμόνιοι λόγω του Παυσανία. Γιαυτό και ήταν εκείνος που επέβαλε τους πρώτους φόρους στις πόλεις, δυο χρόνια μετά τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας και πρότεινε στους Ίωνες τον όρκο ότι θα έχουν τους ίδιους φίλους κι εχθρούς με τους Αθηναίους και τον επικύρωσαν ρίχνοντας στο πέλαγος ένα πυρωμένο κομμάτι σίδερο.
Όταν πια τα πράγματα είχαν ανακάμψει και είχαν συγκεντρωθεί πολλά χρήματα, ο Αριστείδης άρχισε να παρακινεί τους πολίτες να γίνουν ηγεμόνες της συμμαχίας κι αφήνοντας τους αγρούς, να εγκατασταθούν στο άστυ. Εκεί, έλεγε, όλοι θα έβρισκαν πόρους ζωής, είτε μετέχοντας σε εκστρατείες, είτε φρορώντας τη χώρα, είτε ασχολούμενοι με τα κοινά. Έτσι θα εξασφάλιζαν την αρχηγία της συμμαχίας. Πείστηκαν οι Αθηναίοι κι αφού κέρδισαν την αρχηγία, άρχισαν να φέρονται πιο δεσποτικά από όλους τους συμμάχους, εκτός από τους Χίους, τους Λέσβιους και τους Σαμίους. Αυτούς τους χρησιμοποιούσαν ως φύλακες της εξουσίας τους αφήνοντάς τους να διατηρούν το προηγούμενο πολίτευμά τους και να εξουσιάζουν όλους τους υπηκόους τους.
Κι έδωσαν στο λαό τα μέσα να ζεί άνετα, όπως τους είχε εισηγηθεί ο Αριστείδης, γιατί από τους φόρους, τους δασμούς και τις συμμαχικές εισφορές συντηρούνταν πολλοί.

7. Η μεταρρύθμιση του Εφιάλτη και η διακυβέρνηση του Περικλή
Έτσι λοιπόν συντηρούταν ο
δήμος και η εξουσία του Αρείου Πάγου διατηρήθηκε για περίπου 17 χρόνια, αν και παρακμάζοντας λίγο-λίγο. Και καθώς αυξανόταν η δύναμη του λαού έγινε προστάτης του δήμου ο Εφιάλτης ο γιος του Σωφωνίδη, ο οποίος εκμεταλλευόμενος τη φήμη του ως αδωροδόκητου και δίκαιου στη διαχείριση των κοινών, επιτέθηκε εναντίον της βουλής. Πρώτα από όλα καθαίρεσε πολλούς από τους Αρεοπαγίτες εισάγοντάς τους σε δίκη για τον τρόπο που είχαν διοικήσει. Έπειτα στέρησε από τη βουλή του Αρείου Πάγου όλα τα πρόσθετα προνόμια που την καθιστούσαν θεματοφύλακα του πολιτεύματος και παραχώρησε κάποια από αυτά στη βουλή των 500, άλλα στο δήμο κι άλλα στα δικαστήρια. Σε όλα αυτά συνυπαίτιος στάθηκε ο Θεμιστοκλής.
Με αυτόν τον τρόπο λοιπόν η βουλή των Αρεοπαγιτών έχασε την εποπτεία του πολιτεύματος. Ύστερα όμως σημειώθηκε μεγάλη χαλάρωση του πολιτεύματος λόγω τις προσπάθειας μερικών να γίνουν αρχηγοί το λαού. Γιατί εκείνον τον καιρό οι επιφανείς πολίτες δεν είχαν αρχηγό -ο Κίμων, ο γιος του Μιλτιάδη, ήταν ακόμη νέος-. Και γενικά η διακυβέρνηση της πόλης ασκούνταν χωρίς την προηγούμενη προσοχή στην τήρηση των νόμων.

Μετά από δύο χρόνια, οι πολίτες άκουσαν τον Περικλή κι αποφάσισαν να μην παρέχουν πολιτικά δικαιώματα παρά μόνο σε εκείνους που είχαν και τους δυο γονείς τους Αθηναίους
Ο Περικλής (από τις λέξεις περί και κλέος δηλαδή o περιτριγυρισμένος από δόξα) ήταν γιός του Ξάνθιππου που ήταν ο επίσης πολιτικός και στρατηγός και της Αγαρίστης από το γένος των Αλκμεωνίδων. Θείος του Περικλή από την πλευρά της μητέρας του ήταν ο Κλεισθένης. 
Και ύστερα ανέλαβε την ηγεσία του λαού ο Περικλής και το πολίτευμα έγινε ακόμη πιο δημοκρατικό. Διότι αφαίρεσε μερικές εξουσίες από τον Άρειο Πάγο και παρακίνησε τους πολίτες να στραφούν προς τη ναυτική δύναμη, με αποτέλεσμα να αποκτήσει ο λαός μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και να πάρει όλη την εξουσία στα χέρια του.
Και 49 χρόνια μετά τη ναυμαχία της Σαλαμίνας ξέσπασε ο Πελοποννησιακός Πόλεμος κατά τη διάρκεια του οποίου οι πολίτες κλείστηκαν στο άστυ και συνηθισμένος να παίρνει μισθό για τις εκστρατείες αναγκάστηκε θέλοντας και μη, να διοικήσει ο ίδιος την πόλη.
Πρώτος ο Περικλής καθιέρωσε το δικαστικό μισθό για να ανταγωνιστεί τη δημοτικότητα του Κίμωνα. Ο Κίμωνας κέρδιζε τη συμπάθεια με γενναιοδωρίες. Γιατί ο Κίμων διέθετε περιουσία τυράννου κι αφ’ενός διαχειριζόταν λαμπρά τις δημόσιες υποθέσεις κι αφ’ετέρου συντηρούσε πολλούς από τους συνδημότες του: όποιος ήθελε μπορούσε να πηγαίνει σπίτι του και να παίρνει τα απαραίτητα για τις καθημερινές του ανάγκες κι ακόμα τα κτήματα του Κίμωνα ήταν όλα άφρακτα, ώστε να μπορεί όποιος το επιθυμεί να παίρνει τους καρπούς του.

Ο Περικλής, που υστερούσε σε μέσα και παροχές δέχτηκε τη συμβουλή του Δαμωνίδη από την Οία, δηλαδή να δίνει στο λαό αυτά που του ανήκαν μιας και δεν μπορούσε να τον συντέξει εξ’ιδίων. Έτσι καθιέρωσε το δικαστικό μισθό. Όμως το μέτρο αυτό χειροτέρεψε τα πράγματα, επειδή άνθρωποι τυχάρπαστοι προσέρχονταν κάθε φορά στην κλήρωση με μεγαλύτερη προθυμία από τα διακεκριμένα πρόσωπα. Από τότε μάλιστα άρχισε και η δωροδοκία των δικαστών.

Είναι πραγματικά πολλοί εκείνοι που έγραψαν για το δημοκρατικό πολίτευμα της εποχής του Περικλή, αλλά ίσως ο πιο χαρακτηριστικός από όλους, εκείνος που πραγματικά υπήρξε ένας εραστής της δημοκρατίας και θαυμαστής της προσωπικότητας του Περικλή, είναι ο Θουκυδίδης. Ο Επιτάφιός του, είναι φαινομενικά αφιερωμένος στους νεκρούς του πρώτου έτους του Πελοποννησιακού πολέμου, στην πραγματικότητα όμως είναι ένας ύμνος στη δημοκρατία της Αθήνας. Ο ίδιος βέβαια ο ιστορικός, σκιαγραφώντας το πορτρέτο του Περικλή, λέει ότι δημοκρατία λεγόταν βέβαια το πολίτευμα, αλλά στην πραγματικότητα ήταν η εξουσία του πρώτου άντρα της πόλης, του Περικλή. Εκείνου που αγαπούσε πολύ την Αθήνα και που φρόντιζε να την οδηγεί πάντα στο σωστό δρόμο, ακόμη κι αν χρειαζόταν για αυτό να πει στους συμπολίτες του πράγματα που δεν τους άρεσαν και που δεν ήθελαν να ακούσουν. Γιατί τον Περικλή, όπως θα έπρεπε να συμβαίνει με κάθε καλό πολιτικό, δεν τον ενδιέφερε, όπως λέει ο ιστορικός, να κολακεύει το πλήθος, αλλά να υπηρετήσει όσο πιο σωστά μπορούσε την πατρίδα του. Ήταν πραγματικά ένας χαρισματικός ηγέτης, που ήξερε το σωστό και μπορούσε να πείσει το λαό της Αθήνας για αυτό. 

Ο Περικλής, διαθέτοντας την επιβολή που αντλούσε από το κύρος του και την πνευματική του υπεροχή και επειδή είχε αποδειχτεί αναμφισβήτητα εντελώς αδωροδόκητος, κρατούσε χωρίς καταναγκασμό το λαό στην εξουσία του δεν ήταν το πλήθος που του επέβαλε τις αποφάσεις, αλλά περισσότερο αυτός το καθοδηγούσε. Και αυτό, γιατί η πολιτική του δύναμη δεν προερχόταν από άπρεπες πηγές, ώστε να νιώθει την ανάγκη να τους μιλά κολακευτικά, αλλά το κύρος του τού έδινε τη δυνατότητα να λέει σε ορισμένα θέματα τα αντίθετα, ώστε να προκαλεί την οργή τους. Έτσι, όποτε αντιλαμβανόταν ότι από υπερβολική αλαζονεία που δεν ταίριαζε στην περίπτωση έδειχναν θρασύτητα, με τις δημηγορίες του τους τιθάσευε ώστε να φοβηθούν. Κι όταν πάλι τους έπιανε παράλογος φόβος, αναστήλωνε ξανά το ηθικό τους. Λοιπόν, το όνομα του πολιτεύματος ήταν βέβαια δημοκρατία, όμως την εξουσία στην πραγματικότητα ασκούσε ο πιο άξιος πολίτης.

Και για όσο ο Περικλής ήταν προστάτης του δήμου τα πράγματα πήγαιναν καλύτερα, όταν πέθανε όμως ο Περικλής, έγιναν πολύ χειρότερα.
Ο Αριστοτέλης, στα Πολιτικά του, αναφερόμενος στα είδη της δημοκρατίας, λέει ότι υπάρχει μια μορφή δημοκρατίας, στην οποία υπέρτατη αρχή είναι ο νόμος, ενώ σε άλλο είδος, υπέρτατη αρχή είναι ο λαός. Σχετικά με αυτό το δεύτερο είδος αναφέρει:

«είναι η περίπτωση κατά την οποία τα ψηφίσματα έχουν μεγαλύτερη ισχύ από το νόμο αυτό συμβαίνει στην πόλη όταν υπάρχουν και δρουν δημαγωγοί. Στις δημοκρατικές πόλεις που κυβερνιούνται κατά το νόμο, δεν κάνει ποτέ την εμφάνισή του ο δημαγωγός, αλλα είναι οι άριστοι πολίτες που έχουν την πρωτοκαθεδρία. Οι δημαγωγοί κάνουν την εμφάνισή τους εκεί όπου οι νόμοι δεν αποτελούν την υπέρτατη αρχή».

Ένα σωστό δημοκρατικό πολίτευμα πρέπει να φροντίζει για το κοινό καλό, αναγνωρίζοντας και προστατεύοντας συγχρόνως τα δικαιώματα του ανθρώπου – πολίτη του. Αν η Αθήνα κατάφερε να φτάσει σε τέτοιο σημείο ακμής την εποχή του Περικλή ήταν γιατί η σχέση πόλης-πολίτη ήταν αλληλένδετες. Ένας υπεύθυνος και σωστά διαμορφωμένος πολίτης τοποθετεί το καλό του συνόλου πάνω από το δικό του συμφέρον, επειδή καταλαβαίνει ότι αν το σύνολο δεν ευημερεί, μακροπρόθεσμα ούτε ο ίδιος θα ευημερεί. Και πάνω από όλα καταλαβαίνει ότι η δική του συμβολή είναι σημαντικότατη.

Η δημοκρατία χρειάζεται υπεύθυνους πολίτες. Πολίτες που να αναλαμβάνουν το μερίδιο της ευθύνης τους για όσα γίνονται, πολίτες που καταλαβαίνουν ότι δεν έχουν μόνο δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις και που κατανοούν σωστά το πνεύμα του εθελοντισμού σαν μια ανιδιοτελή προσφορά προς την κοινωνία. Πολίτες με ευρύτητα πνεύματος, απαλλαγμένους από φανατισμό, που ξέρουν να σέβονται την προσωπικότητα του διπλανού τους και να του αναγνωρίζουν το δικαίωμα να είναι διαφορετικός από αυτούς. Και από την άλλη μεριά, η πολιτεία οφείλει να σέβεται τους πολίτες της και να φροντίζει για το καλό όλων. Να δίνει σε όλους χωρίς διάκριση το δικαίωμα να μορφωθούν και να αναπτυχθούν ως προσωπικότητες. Να παρέχει ευκαιρίες για όλους και να στηρίζεται στην αξιοκρατία. Καθένας έχει μια θέση, ανεξάρτητα από το ποια είναι αυτή, στην οποία μπορεί να αποδώσει καλύτερα και να προσφέρει στο κοινωνικό σύνολο.
Το τέλος της αθηναϊκής Δημοκρατία

Μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου οι Αθηναίοι δημιούργησαν αντι-μακεδονικό συνασπισμό με την ελπίδα της απελευθέρωσης. Περιέργως σε αυτή την κρίσιμη καμπή για την ιστορία της δημοκρατίας, στρατηγός του εγχειρήματος ήταν ο Λεωσθένης, δηλαδή το σθένος του λαού. Η πρώτη μάχη μεταξύ Λεωσθένους και Αντιπάτρου δίδεται στις Θερμοπύλες με νικητές τους Αθηναίους. Όμως τελικά ηττούνται από τον ανώτερο μακεδονικό στρατό του Αντίπατρου κι αποδέχονται βαρείς όρους.

Τον Οκτώβρη του 322 π.Χ. εγκαθίσταται μακεδονική φρουρά στη Μουνιχία, καταλύεται η δημοκρατία και επιβάλλεται τιμοκρατία, δηλαδή να θεωρούνται πολίτες της Αθήνας οι έχοντες περιουσία τουλάχιστον 2.000 αττικών δραχμών.

Οι διώξεις των Δημοκρατικών Αθηναίων ήταν ανηλεείς. Ο Δημοσθένης που είχε κληθεί από την εξορία για να βοηθήσει την Αθήνα στις δύσκολες αυτές στιγμές πίνει δηλητήριο για να γλιτώσει τα φριχτά βασανιστήρια. Στον Υπερείδη ακρωτηριάζουν τη γλώσσα και εν συνεχεία τον θανατώνουν. Όλοι οι γνωστοί δημοκρατικοί διώκονται και θανατώνονται σε όλη την Ελληνική επικράτεια.

Την δημοκρατία την γεννούσε ο φτωχός Αθηναϊκός λαός. Ο Αντιπάτρος εκπάτρισαν μία ολόκληρη κοινωνική τάξη, τους Θήτες στα έλη της Θράκης.
Η δημοκρατία των Αθηναίων, η πολιτεία των απλών πολιτών είχε πεθάνει για πάντα.

Τι μας διδάσκουν τα δέντρα για τη ζωή...

"Για μένα τα δέντρα υπήρξαν πάντα οι πιο διεισδυτικοί ιεροκήρυκες. Τα σέβομαι όταν ζουν σε οικογένειες και φυλές, σε δάση και άλση. Και ακόμη περισσότερο τα σέβομαι όταν στέκονται μόνα τους. Είναι σαν τα μοναχικά άτομα. Όχι σαν τους ερημίτες που έχουν αποσυρθεί μακριά για να κρύψουν κάποια αδυναμία τους , αλλά σαν τα υπέροχα μοναχικά άτομα, όπως ήταν ο Μπετόβεν και ο Νίτσε.

Στα ψηλά κλαδιά τους θροΐζει ο κόσμος, ενώ οι ρίζες τους αναπαύονται στο άπειρο. Όμως δεν χάνουν τον εαυτό τους, παλεύουν με όλη τους τη δύναμη για ένα και μόνο πράγμα: να εκπληρώσουν τις ανάγκες τους σύμφωνα με τους δικούς τους νόμους, να δημιουργήσουν το δικό τους σχηματισμό, να εκπροσωπήσουν τους εαυτούς τους. Τίποτα δεν είναι πιο ιερό, τίποτα δεν είναι πιο υποδειγματικό από ένα όμορφο και δυνατό δέντρο.

Όταν ένα δέντρο κόβεται και αποκαλύπτεται η θανατηφόρος πληγή του, μπορεί κανείς να διαβάσει όλη την ιστορία του στο φωτεινό δίσκο του κορμού του: στα δαχτυλίδια του φαίνονται τα χρόνια του, ενώ στα σημάδια του φαίνονται ο αγώνας, τα δεινά, όλες οι ασθένειες, η ευτυχία και η ευημερία, τα δύσκολα χρόνια αλλά και τα ωραία, οι επιθέσεις που άντεξε, οι καταιγίδες που έχει υπομείνει. Και κάθε νέο παιδί του χωριού σίγουρα γνωρίζει ότι το σκληρότερο και το πιο ευγενές ξύλο είναι αυτό που έχει στενότερα δαχτυλίδια, κι ότι εκεί ψηλά στα βουνά και μέσα στο συνεχή κίνδυνο αναπτύσσεται το πιο άφθαρτο, το ισχυρότερο, το ιδανικό δέντρο.


Τα δέντρα είναι ιερά. Όποιος ξέρει πώς να μιλήσει μαζί τους, όποιος ξέρει πώς να τα ακούσει, μαθαίνει την αλήθεια. Δεν κηρύττουν μάθηση και παραινέσεις, κηρύττουν τον αρχαίο νόμο της ζωής.

To δέντρο λέει: Ένας πυρήνας είναι κρυμμένος μέσα μου, μια σπίθα, μια σκέψη, είμαι ζωή από την αιώνια ζωή. Μοναδικά είναι η μορφή και οι φλέβες του δέρματος μου, το μικρότερο φύλλο στα κλαδιά μου, αλλά και η μικρότερη ουλή στο φλοιό μου. Έγινα για να σχηματοποιήσω και να αποκαλύψω την αιωνιότητα στη μικρότερη μου λεπτομέρεια.'

To δέντρο λέει: Η δύναμή μου είναι η εμπιστοσύνη. Δεν ξέρω τίποτα για τον πατέρα μου, δεν ξέρω τίποτα για τα χιλιάδες παιδιά που κάθε άνοιξη σπέρνονται από μένα. Ζω μέχρι τέλος για το μυστικό του σπόρου μου, και δεν με νοιάζει για τίποτα άλλο. Πιστεύω ότι ο Θεός είναι μέσα μου. Πιστεύω ότι η εργασία μου είναι ιερή. Μ αυτή την αλήθεια ζω.'

Όταν απογοητευόμαστε και δεν μπορούμε να αντέξουμε τη ζωή μας, τότε το δέντρο έχει κάτι να μας πει: Σταθείτε! Σταθείτε! Κοιτάξτε εμένα! Η ζωή δεν είναι εύκολη, η ζωή δεν είναι δύσκολη. Αυτές είναι παιδαριώδεις σκέψεις. . . . Το σπίτι δεν είναι ούτε εδώ ούτε εκεί. Το σπίτι είναι μέσα σας, αλλιώς δεν είναι πουθενά .

Ενώ τα δέντρα θροίζουν το βράδυ, ενώ είμαστε ανήσυχοι μέσα στις δικές μας παιδαριώδεις σκέψεις: Τα δέντρα έχουν μακρές σκέψεις, μεγάλες και ξεκούραστες αναπνοές, όπως έχουν και μεγαλύτερη διάρκεια ζωής από τις δικές μας. Όσο εμείς δεν τ ακούμε, παραμένουν σοφότερα από εμάς. Αλλά όταν μάθουμε πώς να ακούμε τα δέντρα, η στενότητα η ταχύτητα και η παιδική βιασύνη των σκέψεών μας, θα αντικατασταθούν από ανείπωτη χαρά. Όποιος έχει μάθει πώς να ακούει τα δέντρα δεν θέλει πλέον να είναι ένα δέντρο. Δεν θέλει να είναι τίποτα εκτός από αυτό που είναι."

 Hermann Hesse

Ο Μύθος σαν πρόγονος της επιστήμης

Ο ανθρώπινος νους είναι μια δύσκολη έννοια. Το πιο δύσκολο απ' όλα είναι το πως αντιλαμβάνεται πράγματα πέρα από τις αισθήσεις του. Φυσικά αυτό δεν είναι κάτι που έγινε από την μια στιγμή στην άλλη.Πήρε πολύ χρόνο στα φωτεινά μυαλά για να μας δώσουν ότι θεωρούμε αυτονόητο.

 

Οι πρώτοι πολιτισμοί είναι ουσιαστικά καταγραφείς φαινομένων που για να γίνουν επιστήμη χρειάστηκε να γίνουν πολλές ζυμώσεις. ..

Οι Αιγύπτιοι και οι Βαβυλώνιοι λόγω της οργανωμένης κοινωνίας που είχαν ιεραρχικά έδωσαν το χρόνο για την δημιουργία των πρώτων βιβλιοθηκών. Φυσικά οι πρώτοι γραφιάδες ήταν μια ελίτ λίγο πιο κάτω από την κεντρική εξουσία. Το ίδιο ισχύει και στον ελλαδικό χώρο. Τα ιερατεία μέσω των μυστηρίων έμπασαν τον κόσμο στην γνώση με έναν εύκολο τρόπο. Τα θεόπνευστα παραμυθάκια. Ο ουρανός της αρχαιότητας είναι το πρώτο παράδειγμα. Η αστρολογία πριν διαχωριστεί και γίνει στις μέρες μας αστρονομία ήταν η πηγή των περισσότερων μύθων.

Ο νυχτερινός ουρανός αντιστοιχούσε σε θεότητες, μουσικές κλίμακες και εικασίες μελλοντολογίας που μετέδιδαν πληροφορίες σχετικά με ζητήματα που ήταν δυσνόητα για τον λαό αλλά πολύ χρήσιμα για τους κατόχους της πληροφορίας. Οι Ίωνες άλλαξαν τα δεδομένα βέβαια και από τότε αρχίζει και αναπτύσσεται δειλά ο σύγχρονος τρόπος σκέψης. Ο ορθολογισμός ακόμα και στις μέρες μας είναι βέβαια πολυτέλεια που αφορά λίγους.

Ο πρώτος αντάρτης ήταν ο Θαλής. Έχοντας ταξιδέψει για επαγγελματικούς λόγους στην Βαβυλώνα που ήταν η τότε μεγαλύτερη βιβλιοθήκη έκανε ότι αποφεύγει και σήμερα το 99,9% των σύγχρονων ανθρώπων.Έρευνα. Ξέροντας τους ελληνικούς μύθους σχετικά με την θεϊκή προέλευση του ουρανού σύγκρινε τους μύθους στις δύο περιοχές. Έτσι ανακάλυψε με βάση τις εκεί καταγραφές πως οι μύθοι σχετικά με τις θεότητες δεν ήταν τίποτα άλλο παρά περιοδικά φαινόμενα. 

Το ίδιο μπορεί να κάνει και σήμερα ο οποιοσδήποτε άνθρωπος που έχει την απαραίτητη αυτοπεποίθηση ώστε να μη ρίχνει το φταίξιμο για τα χάλια του σε θεούς, μάγισσες και εξωγήινους. 

 

Φυσικά όταν επέστρεψε στην πατρίδα του και προέβλεψε την πρώτη έκλειψη ηλίου είχε την ίδια αντιμετώπιση που έχουν όλοι όσοι είναι λίγο πιο μπροστά από την εποχή τους. Αρχικά χλευάστηκε από τους δεισιδαίμονες και όταν αποδείχτηκε ότι είχε δίκιο κυνηγήθηκε ως βλάσφημος προς τον Απόλλωνα από τους συμπατριώτες του. Ανοίγοντας τον δρόμο για αυτό που χρωστάμε από το φαγητό μας μέχρι τον τρόπο που γράφω τα άρθρα μου ώστε να βασανίζω τους άμυαλους με τις ορθολογικές μου φανφάρες, ή τους έξυπνους που βλέπουν τους πρώτους σαν εύκολα θύματα.

Η αξία βέβαια του μύθου σαν καταγραφή επιστημονικών δεδομένων ή σαν προέκταση της ανθρώπινης φαντασίας δεν είναι κάτι που πρέπει να υποτιμάμε. Ένα παραμυθάκι άλλωστε είναι πολύ πιο εύπεπτο από την βαρετή ανάγνωση επιστημονικών αναλύσεων. Είναι επίσης καλύτερος τρόπος αποθήκευσής ενός φαινομένου από τα κακογραμμένα βιβλία πολλών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.

Όταν ο Ισαάκ Ασίμοφ μιλούσε για οντότητες με μηχανικά μέρη σε μυθιστορήματα το έκανε γιατί ο Τάλως που είναι η ίδια μελλοντική εικασία κατάφερε να περάσει από την φωτιά και το τσεκούρι όλων των νέων θρησκειών. Σήμερα που είναι εφικτό βέβαια υπάρχουν ακόμα άνθρωποι σε θρησκευτικές ομάδες που υποστηρίζουν πως η Γη είναι επίπεδη. Τι να κάνουμε; δεν μπορούν να σωθούν όλοι. 

Μια ατάκα που άκουσα από έναν γνωστό μου είναι πως το προτέρημα του Έλληνα είναι η αναλυτική σκέψη. Το ελάττωμα του είναι η υπέρ αναλυτική σκέψη. Φυσικά είναι κλεμμένη από κάποιο βιβλίο.

Οι Ίωνες φιλόσοφοι αρχικά κατάφεραν να πάρουν τις θεότητες και να τις δώσουν την αξία του φυσικού φαινομένου. Αυτό έγινε με σύγκριση, διάλογο και έρευνα με βάση έγγραφα που κρατούσαν ιερείς για λογαριασμό των αρχών.

Η αναλυτική σκέψη έδωσε στους μύθους την πρέπουσα υπόσταση ώστε ο άνθρωπος να μπορεί να λύνει προβλήματα και να διαμορφώνει το περιβάλλον του με τρόπους που κανένα ον δεν μπορεί να αντιληφθεί. Φυσικά η επιστήμη χρειάζεται πηγές για να τα κάνει όλα αυτά όπως και η τέχνη για να τα μετατρέψει από μια απλή ιδέα σε σώμα. 

Αλλά για να μην ξεχνάμε τα πρώτα δεδομένα έχουν έναν πατέρα. 

Τον Μύθο. 

Γλώσσα σώματος: Πώς να καταλαβαίνεις αν σε συμπαθούν ή όχι

“Γλώσσα του σώματος, πώς καταλαβαίνουμε αν κάποιος μας συμπαθεί ή όχι”

Η γλώσσα του σώματος βασίζεται στο σώμα που είναι κοινό για όλους. Όπως οι άλλες γλώσσες, έχει εκφράσεις οι οποίες αναγνωρίζονται από ορισμένες ομάδες ανθρώπων (π.χ.: Η μούτζα από τους Έλληνες).

Το σώμα είναι συνδεδεμένο με τον φορέα επικοινωνίας και παρατήρησης, το νου και άρα η γλώσσα του σώματος βάζει τα μέλη του σώματος να λάβουν κι αυτά μέρος στην επικοινωνία ή τα αναγκάζει να διαχειριστούν πράγματα που δεν πρέπει ή δεν θέλουμε να ειπωθούν.

Η έκφραση φανερώνεται ή ισούται με μια κίνηση. Οι κινήσεις αυτές όσον αφορά στη γλώσσα αποτελούν τα σύμβολα. Είναι γλωσσικές εφευρέσεις του ανθρώπου που βασίζονται α)στις φυσικές μας κινήσεις που γίνονται από τα μέλη του σώματος, β)τη φυσική μας τάση για έκφραση και γ)την εφευρετικότητά μας.

Δηλαδή χρειάζεται ο ανθρώπινος νους, προκειμένου αυτά τα σύμβολα να έχουν συνοχή, να δημιουργήσουν ένα κώδικα κοινό, δηλαδή αυτό που συνοψίζει εν προκειμένω τη γλώσσα του σώματος.

Η φυσική μας ανάγκη για έκφραση είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη φυσική μας κατάσταση ως όντα κοινωνικά. Δηλαδή την ανάγκη μας για κοινωνικοποίηση ή απόσυρση. Προκειμένου λοιπόν να υπάρξει ισορροπία, δηλαδή να αποφευχθεί το χάος της ασυνεννοησίας, έχουμε εφεύρει τα σύμβολα αυτά, που περιγράφουν και συνοψίζουν τα συναισθήματα, τη σκέψη μας, τις επιθυμίες ή ακόμα και τις φαντασιώσεις μας.

Η γλώσσα του σώματος με τις κινήσεις και τις εκφράσεις του προσώπου έρχεται πολλές φορές πριν τη λεκτική έκφραση. Για παράδειγμα:

Παρατηρώντας μόνο τις κινήσεις και τις γκριμάτσες δύο ανθρώπων που συναντιούνται στο δρόμο είναι πολύ πιθανό να αναγνωρίσουμε το είδος της σχέσης τους ή καλύτερα τη συμπάθεια/αντιπάθεια που υπάρχει μεταξύ τους, δηλαδή το βαθμό εγκύτητάς τους.

Η γλώσσα του σώματος επίσης ποικίλει ανάλογα και με τη σχέση που έχουν οι άνθρωποι μεταξύ τους.

Σύμβολα συμπάθειας/αντιπάθειας μπορεί να ποικίλουν από ομάδα σε ομάδα και εμβαθύνοντας από άτομο σε άτομο.

π.χ.: Δύο φίλοι που χαιρετιούνται στο δρόμο και αντί να δώσουν τα χέρια ρίχνουν μια γροθιά ο ένας στον άλλον.

Παραθέτουμε κάποια σύμβολα έκφρασης συμπάθειας/αντιπάθειας τα οποία αναγνωρίζονται και αναπαράγονται στη σύγχρονη κοινωνία και συγκεκριμένα στα πλαίσια μιας μη υποκριτικής συμπεριφοράς:

Το χαμόγελο είναι ένα σύμβολο παγκοσμίως αναγνωρίσιμο ως μια ένδειξη φιλικότητας, συμπάθειας ή και τρυφερότητας/συγκαταβατικότητας.

Το κλείσιμο του ματιού είναι μια ένδειξη συμπάθειας ή οικειότητας. (Κλείνω το μάτι συνθηματικά σε κάποιον όταν έχουμε συνεννοηθεί κάτι μεταξύ μας που δεν έχουμε την ευκαιρία ή τη διάθεση να μοιραστούμε με τους υπόλοιπους.)

Κάποιες φορές η γλώσσα του σώματος είναι ένας τρόπος να διοχετεύσουμε κάτι που “δεν λέμε”. Π.χ.: Αντί να πούμε σε κάποιον πως μας κουράζει το θέμα της κουβέντας μας, χασμουριόμαστε και συνεχίζουμε να ακούμε.

Σημαίνει αυτό πως τον αντιπαθούμε; Ή καλύτερα πως δεν θέλουμε να φανούμε ματαιωτικοί πράγμα που υποδηλώνει τη συμπάθειά μας χωρίς άμεση εκφορά; Εδώ φαίνεται ξεκάθαρα πως η γλώσσα του σώματος αποτελεί αντικείμενο ερμηνείας συμπάθειας/αντιπάθειας σε προσωπικό επίπεδο και σύμφωνα με το πλαίσιο στο οποίο συμβαίνει.

Το κατσούφιασμα, δηλαδή το ανάποδο χαμόγελο, δείχνει ότι κάτι μας δυσαρεστεί ενώ το στράβωμα του στόματος δείχνει την απογοήτευση ή την απαξίωση.

Είναι δύσκολο να πάρουμε εκφράσεις σωματικές καθεαυτές και να τις χρησιμοποιήσουμε ως δείκτες συμπάθειας/αντιπάθειας έξω από όλα τα πλαίσια, όπως είναι δύσκολο στην επιστήμη της νομικής να καταδειχτεί ο “αθώος” ή “ο ένοχος” με βάση μια πράξη από μόνη της. Πρέπει να εξεταστεί το πλαίσιο στο οποίο συνέβη.

Παρ'όλη τη δυσκολία όμως είμαστε σε θέση πολλές φορές να αναγνωρίσουμε ή να υποθέσουμε με αρκετή βεβαιότητα πως οι κινήσεις κάποιου δείχνουν αν μας συμπαθεί η όχι.

Από που αντλούμε αυτή τη βεβαιότητα;

α)Από την πεποίθηση πως υπάρχει ένας κοινός κώδικας και από β)την ενσυναίσθηση.
Η ενσυναίσθηση είναι βασική προϋπόθεση ερμηνείας της γλώσσας του σώματος.
π.χ.: Πολλές φορές το σώμα μας το αφήνουμε πιο ελεύθερο, χυτό σε ένα χώρο που δε φοβόμαστε μήπως κριθούμε και άρα μεταδίδουμε διαφορετικά μηνύματα μέσω της γλώσσας του σώματος από περιπτώσεις όπου είμαστε σφιγμένοι επειδή φανταζόμαστε ότι δεν είμαστε αρεστοί.

Άρα το σώμα δεν είναι μόνο φορέας επικοινωνίας του αν συμπαθούμε ή όχι αλλά και του αν μας συμπαθούν ή όχι. Αυτό δημιουργεί είτε την προαγωγή της χαλαρότητας και της συμπάθειας είτε το φαύλο κύκλο της αντιπάθειας.

Η απαλότητα των κινήσεων ή η αργή εκφρορά του λόγου δείχνει την χαλαρότητα που απορρέει από εμπιστοσύνη και άρα συμπάθεια. Εϊτε συμπάθεια που προσπαθούμε να εγκαθιδρύσουμε είτε συμπάθεια που έχουμε εισπράξει και αναπαράγουμε.

Μέσα στην γλώσσα του σώματος, υπάρχουν εκφράσεις κυρίως του προσώπου, που δείχνουν τη θέση του ατόμου. Δηλαδή σε αντίθεση με άλλες εκφράσεις που δείχνουν προσαρμογή ή διάθεση, αυτές οι εκφράσεις δείχνουν στάση.

Το βλοσυρό βλέμμα δείχνει σοβαρότητα, τα μισόκλειστα μάτια δισπιστία ή ασάφεια, τα ανεβασμένα φρύδια απορία ή έκπληξη, το συνοφρύωμα εχθρότητα, επιφύλαξη, εσωστρέφεια.

Αποδέξου το φόβο σου

Πολλοί άνθρωποι που διαβαίνουν το μονοπάτι της προσωπικής τους ανάπτυξης αισθάνονται ότι παλινδρομούν κάθε φορά που έρχονται αντιμέτωποι με το φόβο τους ή κάνουν επιλογές από φόβο ή δεν κάνουν καθόλου επιλογές από φόβο.

Και όμως εγώ σου λέω ότι είναι εντάξει να φοβάσαι. Ο φόβος πολλές φορές σε προστατεύει από κάτι που δεν είσαι έτοιμος να τολμήσεις και γίνεται ένα εμπόδιο για να μπορέσεις να μαζέψεις και άλλα εφόδια και άλλα εργαλεία για να προχωρήσεις στο μονοπάτι σου. Όμως χρειάζεται αποδοχή, ναι αποδοχή και του φόβου. Σε προστατεύει για να μην διαλυθείς, σου επιτρέπει, μέχρι εκεί που είσαι έτοιμος να περπατήσεις.

Αποδέξου και αγκάλιασε και το φόβο σου και μείνε αντιμέτωπος με αυτόν και μάθε τι θέλει να σου πει, από τι σε προστατεύει, γιατί υπάρχει εκεί. Και να θυμάσαι ότι όσο πιο πολύ ανοίγεσαι στην αγάπη τόσο περισσότερο φόβο θα βιώνεις, η αγάπη έχει πολύ ισχυρή ενέργεια δεν είναι εύκολο πράγμα, ο φόβος σε κρατάει από το να έρθεις σε επαφή με το υψηλό βολτάζ της για να μην καείς.

Δουλεύοντας κομμάτια φόβου αφήνεις περισσότερο χώρο για την αγάπη. Όπου ο φόβος μειώνεται η αγάπη παίρνει την θέση του. Μην αποστρέφεσαι τον φόβο, απλά δέξου τον, δέξου τον σαν σύμμαχο, σαν καταλύτη μετουσίωσης.

Μια ζωή ζούσες στο φόβο και τώρα απλά γίνεσαι συνειδητός με αυτό, δεν είναι από μόνο του υπέροχο όλο αυτό; Τόσο καιρό ήταν εκεί και φώλιαζε ύπουλα και δεν έπαιρνες χαμπάρι και τώρα που τον βλέπεις τον αποστρέφεσαι, γιατί;

Να θυμάσαι όσο περισσότερο φώς φέρνεις μέσα σου τόσο περισσότερο σκοτάδι θα βλέπεις, τόσο περισσότερο φόβο θα αντιλαμβάνεσαι, αλλά είσαι τυχερός γιατί πλέον μπορείς να τον βλέπεις και αυτό από μόνο του αποτελεί στάδιο εξέλιξης.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΓΚΑΙΟ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΑΚΡΙΒΩΣ ΟΤΙ ΦΟΒΟΜΑΣΤΕ

Στη ζωή μας, το μεγαλύτερο εμπόδιο για την Συνειδησιακή μας Άνοδο, δεν είναι το μυαλό. Αυτό, είναι η επιφάνεια. Είναι το μέσο, με το οποίο λειτουργούμε, εξαιτίας ενός, πραγματικού εμποδίου, πολύ πιο βαθιά μέσα μας, που όμως είμαστε ανίκανοι να αντιληφθούμε.

Αυτό το μεγαλύτερο εμπόδιο μας, είναι ο Φόβος. Ένας βαθύς, αδιευκρίνιστος φόβος, που φωτίζει, όλη μας την τωρινή ύπαρξη. (Φωτίζει με την έννοια, ότι είμαστε εμποτισμένοι με αυτόν, και δεν μπορούμε, τίποτε άλλο να δούμε μέσα μας).

Αυτός μας ελέγχει, αυτός μας κατευθύνει, αυτός μας κυριαρχεί.
Η βάση, στην οποία «πατά», και γινόμαστε υποχείρια του, είναι η βαθιά σύνδεση μας, μόνο με την υλική μας ύπαρξη. Το σώμα μας.

Έτσι, τα πάντα στη ζωή, ζυγίζονται και αποφασίζονται, ώστε «η ύλη» μας, να μη διακινδυνέψει να χάσει την ύπαρξη της. Δηλαδή, μην πεθάνουμε. Γιατί αν πεθάνουμε, (όντες συνδεδεμένοι μόνο με την υλική μας υπόσταση όπως ειπώθηκε), θα πάψουμε να υπάρχουμε. Θα πάψουμε να ζούμε, και τότε, τελειώνουν τα πάντα…

Η σύνδεση μας με το σώμα μας όμως μόνο, μας κάνει, να ενδιαφερόμαστε αποκλειστικά, στο να έχουμε υλικά αγαθά, (που θα ικανοποιούν αυτό το σώμα) για να μπορέσουμε (νομίζουμε), να είμαστε καλά. Γιατί όντως, οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα υποστηρίζουν, πως με τα χρήματα είναι, που μπορούν να αγοράσουν τα πάντα. Και πως μόνο με αυτά, θα μπορούσαν να είναι ευτυχισμένοι.

Όμως το χρήμα, δεν «χτίζει» συνειδήσεις, δεν εξαγοράζει τις τύψεις και τις ενοχές, ούτε μας κάνει να αισθανόμαστε Άξιοι. Εμείς. Ως άνθρωποι. Ως υπάρξεις. Γιατί Άξιοι νομίζουμε συνήθως πως γινόμαστε, μόνο όσων αφορούν, (πάντα) την εξωτερική όψη των πραγμάτων. Δηλαδή, την καθαρά φαινομενική. Αφορά, ως μοναδικό ενδιαφέρον και στόχο μας στη ζωή, τη μορφή. Την εμφάνιση του σώματος, του προσώπου, όπως, και του χώρου μας, (ως προέκταση). Ένα υπέροχο όμορφο τακτοποιημένο σπίτι, (και το ίδιο και για τους απογόνους μας), αγαθά που γεμίζουν το βλέμμα, ενώ μέσα μας, τα «φίδια», κατατρώνε το Είναι μας…

Γιατί, είμαστε ικανοί, να πατάμε ακόμα και επί πτωμάτων για την απόκτηση τους. Ρίχνουμε και καταπιέζουμε τον εαυτό μας, (και τους άλλους), λέμε ψέματα, (και γινόμαστε και οι ίδιοι ψεύτικοι), ατιμάζουμε την οποιανδήποτε ομορφιά μέσα μας, πουλιόμαστε… Όσο όμως πιο ακριβά πουλιόμαστε, τόσο πιο βαθιά σκοτώνουμε το είναι μας…

Ο φόβος για το σώμα μας, (ώστε να το προστατεύουμε όσο γίνεται περισσότερο), είναι ο λόγος, που κάθε μας σκέψη που παράγεται, έχει το ανάλογο σχέδιο δράσης. Ένα σχέδιο, για να έχουμε, (ή να νομίζουμε πως έχουμε), την απαραίτητη ασφάλεια για το σώμα, ώστε αυτός ο φόβος, (που ουσιαστικά ζει μέσα μας ως ένας δυσβάστακτος μόνιμος πόνος, και έχει φτάσει να μας θρέφει με αυτή του την ενέργεια), να «ερεθίζεται», όσο λιγότερο είναι δυνατόν. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος ανάπτυξης ενός ελέγχου μέσα μας, για τα πάντα. Θέλουμε να ελέγχουμε εμάς, (και κατευνάζουμε κάθε εσωτερική μας φωνή), να ελέγχουμε φυσικά τους πάντες γύρω μας, (ώστε να μη μας τη φέρουν, και για να τους κρατάμε μακριά από απρόοπτες συμπεριφορές που θα μπορούσαν να απειλήσουν τα σχέδια μας), και μια προσπάθεια, να ελέγχουμε, ακόμα και την ίδια τη ζωή, δίνοντας όλο μας το δυναμικό στην προσπάθεια να φέρνει, (θέλουμε), ότι είναι συμβατό, μόνο με τα σχέδια μας.

Όμως η ζωή, είναι ένα ελεύθερο πουλί, και δεν δέχεται ποτέ, κανένα κλουβί της δικιάς μας αρεσκείας… Αυτό σημαίνει, πως μας φέρνει συνεχώς ανατροπές, ώστε (κάποτε), να καταλάβουμε, πως δεν ελέγχεται... Και πως δεν ελέγχεται τελικά…, τίποτα. Γιατί τα πάντα είναι Ζωή, και τα πάντα τη Ζωή αφορούν…

Όσο κάτι πάμε να το ελέγξουμε, τόσο «μαζεύει»… Συσσωρεύει. Και ότι συσσωρεύεται λιμνάζει… Και σε κάτι που λιμνάζει, είναι αδύνατο να το ποτίζει η ζωή, και έτσι, νεκρώνεται. Παύει να λειτουργεί με τη συνοχή της αρμονίας, και ως αποτέλεσμα αποκτά παράσιτα. (Η αρχή του κακού…)

Σε στιγμές λοιπόν τέτοιας ακινησίας, η Ζωή, αναλαμβάνει Δράση, και όλο αυτό το καταστρέφει… Γιατί η Ζωή, ότι ψεύτικο χτίζεται, (και ότι σταθερό πάει να γίνει, και ακινητοποιείται, χωρίς ουσιαστικό σκοπό, ή όταν από καιρό έχει ολοκληρώσει το σκοπό του), δεν το αφήνει να σταθεί. Και ψεύτικο, είναι ακριβώς ότι δεν κινείται.... Και τότε μας το χαλά. Μας το παίρνει. Το διαλύει…. Και τότε είναι που πονάμε πραγματικά. Και ο πόνος αυτός, σημαίνει ακριβώς πως ήμασταν εξαρτώμενοι από κάτι, που τώρα στερούμαστε.

Αυτός ο πόνος, είναι πολύ πιο πραγματικός, από τον πόνο (φόβο) μέσα μας. Και έρχεται, ακριβώς για να μας δείξει, πως και αυτός, όπως και ο φόβος (πόνος μας), είναι δικά μας δημιουργήματα… Αυτό είναι που χρειάζεται να το καταλάβουμε καλά...

Όπως, και πως κάθε φορά που πάμε να «τακτοποιήσουμε», οτιδήποτε κι αν υπάρχει στη ζωή μας, και δεν το χρησιμοποιούμε σαν σκαλοπάτι, ή μέσο για την εσωτερική μας πρόοδο, τόσο ξεχνάμε να ζούμε... Και να γιατί δεν είμαστε ελεύθεροι ως άνθρωποι.

Από την άλλη, ο μόνος τρόπος αντιμετώπισης όλης αυτής της κατάστασης, είναι το να συνειδητοποιήσουμε αυτόν τον φόβο. Να τον δούμε. Να τον δούμε, και να παραδεχτούμε κατ’ αρχήν πως είναι υπαρκτός μέσα μας. Και πως ότι κι αν κάναμε ποτέ μας, ήταν εξαιτίας του. Αυτό σημαίνει, πως ποτέ δεν κάναμε ότι πραγματικά θέλαμε. Τα πάντα γίνονταν, εξαιτίας αυτής μας της ανασφάλειας.

Η στροφή προς τον εσωτερισμό, δεν είναι τίποτε άλλο, από την τάση του εαυτού μας, να δώσει μια λύση, σε όλο αυτό το δράμα της πορείας μας. Να δούμε, πως δεν είμαστε μόνο ένα υλικό σώμα, που έχει υλικές ανάγκες. Πως είμαστε, κάτι πολύ περισσότερο και πολύπλοκο, ώστε να ικανοποιούμαστε, μόνο με υλικές απολαβές. Γιατί με τα χρήματα, γεμίζει μεν κάθε τσέπη, αλλά την καρδιά μας, δεν είναι ικανή να τη γεμίσει. Κι όσο περισσότερο την πληγώνουμε, την καταπιέζουμε, και ατιμάζουμε τον εαυτό μας για ύλη, τόσο θα ατροφεί…, και τόσο εμείς, θα ξεχνάμε να ζούμε…

Μα όλα είναι μια παρανόηση. Γιατί τελικά, ο βαθύτερος, βαθύτατος πόνος μας, είναι αυτός της καρδιάς μας. (Πίσω όμως από το φόβο. Μια και εμείς τον αντιλαμβανόμαστε σαν φόβο). Γιατί αυτό που θέλει η «καρδιά μας», είναι να «δούμε», και τα υπόλοιπα κομμάτια της ύπαρξης μας, πέραν του υλικού μας σώματος. Και πως όλες οι προσπάθειες μας για το κυνήγι της ασφάλειας μέσω του χρήματος, είναι γιατί «νομίζουμε» μόνο, πως είναι ικανό να μας δώσει, ότι ακριβώς χρειαζόμαστε.

Σαφώς και έχουμε υλικές ανάγκες, (υπάρχουμε εδώ, εξαιτίας της κατοικίας μας στην υλική μορφή μας), όμως, οι ανάγκες αυτές, είναι ελάχιστες. Τροφή και στέγη. Αυτό είναι που χρειάζεται το σώμα. Όλα τα άλλα, είναι ανάγκες προς κάλυψη του φόβου μας, και τίποτε άλλο.

Ανακαλύπτοντας όμως, πως υπάρχουμε, σε περισσότερα επίπεδα πέραν του υλικού, η οπτική και το ενδιαφέρον μας μετατοπίζεται, (παράλληλα με την εδώ παρουσία μας), και σε εκείνα τα επίπεδα. Αρχίζουμε να βλέπουμε, όλες μας τις παρανοήσεις. Και αρχίζουμε να κατανοούμε, πως όλες μας τις δυνάμεις, (των επιπέδων, ικανοτήτων μας), το λάθος μας ήταν ότι τις περιορίζαμε, στην υλική μας μόνο ζωή. Και φυσικά, στην φαινομενική μόνο όψη της.

Γιατί τροφή μας, δεν είναι μόνο το φαγητό της ύλης. Είναι και το γέμισμα των συναισθημάτων μέσα μας, η υπέροχη λειτουργία της Νόησης, (μετά από ενδιαφέρουσες συζητήσεις με συντροφιά φίλων), η Αγάπη, το Μοίρασμα, η Στοργή, όπως, και η Πνευματική τροφή. Που τελικά, είναι η μόνη που μπορεί να συμπληρώσει την ευτυχία μας εδώ… Χωρίς να απορρίπτουμε τίποτα, χωρίς να κάνουμε διακρίσεις του τι είναι περισσότερο σημαντικό, και χωρίς κανόνες, όρους, όρια.

Όταν αποσαφηνιστούν, και γίνουν γνωστά, και όλα τα άλλα μέρη της ύπαρξης μας, τότε αντιλαμβανόμαστε, πως η σκέψη μας, ήταν μόνο στο σώμα μας, γιατί δεν γνώριζε και κάτι άλλο. Τότε όμως είναι που μπορεί, όχι να πολεμηθεί ο φόβος που μας τρώει, αλλά να κατανοηθεί. Να κατανοηθεί βαθιά, και να γίνει η αποδοχή και παραδοχή του.

Και τότε μπορούμε, να «αγκαλιάσουμε» αυτόν τον Φόβο μέσα μας, (και όχι να τον αποφεύγουμε). Να αγκαλιάσουμε δηλαδή τελικά τι; Τον ίδιο το Θάνατο. Καί τον καθημερινό θάνατο, αναγνωρίζοντας, πως ζώντες στην πραγματική μας ύπαρξη, καμία μέρα της ζωής μας δεν είναι δυνατόν να είμαστε οι ίδιοι, (κάτι που αγωνιζόμασταν να κάνουμε για να είμαστε προσδιορισμένοι σε κάτι που θεωρούμε ότι αξίζει να είμαστε), όπως και καμία στιγμή της ημέρας, και επίσης, τον φυσικό μας θάνατο, που μοιραία θα επέλθει κάποια στιγμή. Και τον οποίο, ούτε να καθορίσουμε μπορούμε, ούτε και να ελέγξουμε.

Γι’ αυτό και ο θάνατος είναι ο καλύτερος μας Δάσκαλος. Γιατί φέρνει, στη σωστή τους διάσταση τα πράγματα. Γιατί εδώ, δεν είναι δυνατόν να βρισκόμαστε για πάντα. Και πως τα πάντα είναι προσωρινά. Και όχι μόνο προσωρινά, αλλά και συνεχώς μεταβαλλόμενα. Γιατί ο φυσικός θάνατος τους σώματος, δεν φέρνει το θάνατο της ύπαρξης μας. Κι αυτό, το αναγνωρίζουμε, και το ζούμε. Εδώ, τώρα. Μια και ενώ κατοικούμε σε ένα υλικό σώμα, και κάθε μας άλλο σώμα, ζει ταυτόχρονα, στο αντίστοιχο πεδίο του…

Οπότε, σε τι μπορούμε να στηριχθούμε δίνοντας την προσοχή μας μόνο στο φαινόμενο κόσμο; Σε ότι κι αν στηριχθούμε είναι παροδικό. Και όταν επέλθει το τέλος αυτού στο οποίο στηριχθήκαμε, (επειδή όλα τελειώνουν όταν ολοκληρώνουν το σκοπό τους), θα εμφανίσει τον γνωστό σε μας φόβο, της επαλήθευσης του πόνου, που βαθιά μέσα μας κουβαλάμε. Όλη αυτή η τοποθέτηση είναι λοιπόν άσκοπη, γι’ αυτό και αλλάζουμε, αναγνωρίζοντας την ολότητα μας.

Η ζωή λοιπόν, υπάρχει, και βιώνεται, όταν αντιμετωπίζουμε, κάθε εφιάλτη μας. Κάθε φόβο. Κάθε ανασφάλεια. Κάθε σενάριο κακού… Πως; Με το να κάνουμε, ότι ακριβώς είναι αυτό που φοβόμαστε και αποφεύγουμε.

Τότε «σπάμε», κάθε περιοριστικό φόβο μέσα μας. Γιατί στην αντιμετώπιση του, ποτέ δεν είναι στην πράξη τα πράγματα, όσο τα σενάρια του μυαλού μας που τον συνόδευαν. Όμως σε αυτή τη φάση, συμβαίνει κάτι μαγικό: Ανασαίνουμε βαθιά, και συνειδητοποιούμε, πως κάθε φορά που «νικάμε» τους φόβους μας, πλημμυριζόμαστε, από πρωτόγνωρη Ελευθερία… Κάθε φορά. Αυτή την Ελευθερία όμως, εμείς είμαστε αυτοί, που επιτρέψαμε να ανθίσει μέσα μας. Και δεν επήλθε από περιορισμούς, κανόνες και όρια. Γιατί αυτά δεσμεύουν. Και η Ελευθερία, δεν δέχεται την παραμικρή δέσμευση.

Ζούμε λοιπόν, μέχρι να πεθάνουμε, και ταυτόχρονα, πεθαίνουμε κάθε στιγμή!

Πεθαίνουμε, όπως νομίζαμε πως είμαστε, όπως πιστεύαμε, όπως γνωρίζαμε, όπως ζούσαμε… Αφήνουμε την ίδια τη ζωή να αναβλύζει από μέσα μας. Τότε όμως, δεν είναι κυρίαρχος της ζωής μας ο θάνατος μας, (όπως τώρα συμβαίνει). Κυρίαρχη, είναι η ίδια η Ζωή. Που νικά τον θάνατο, γιατί ζούμε ως Αθάνατοι. Δεν τον φοβόμαστε. Τον ξεπερνάμε. (Όχι προκαλώντας τον όμως, κάνοντας ριψοκίνδυνες βλακείες με το σώμα. Αυτό δεν είναι νίκη του θανάτου. Είναι μία ανοησία). Μιλώ για εσωτερική νίκη και πρόκληση. Όλων των φοβικών σεναρίων που το μυαλό μας, συνοδεύει κάθε μας στάση στη ζωή.

Και τελικά, τι είναι αυτό που μας κατευθύνει πια, αν όχι ο Φόβος;
Το αντίθετο του. Η Αγάπη. Γιατί η Αγάπη είναι το αντίθετο του Φόβου, και όχι το Μίσος, όπως νομίζουν οι πολλοί…

Τα πάντα στη ζωή λοιπόν, (κι αυτό είναι καλό τεστ στο να αναρωτηθούμε), μας κινούν, είτε εξαιτίας του Φόβου μέσα μας, είτε εξαιτίας της Αγάπης.

Όχι με την ρομαντική άποψη του όρου, ή αυτήν του οσιομάρτυρα όμως...

Με τη θέση της Εσωτερικής Στάσης, μέσω της Ένωσης. Γιατί αυτό είναι Αγάπη... Ένωση. Βιωμένη Ένωση, όλων των κομματιών της Ύπαρξης μας. (Και όχι μόνο της ύπαρξης της Σωματικής μας διάστασης, αφήνοντας όλα τα άλλα σε απραξία).

Η Ένωση όμως, (Ολοκλήρωση), της Ατομικότητας μας, αυτόματα μας ενώνει, και με οτιδήποτε υπάρχει. Γιατί μέσα μας βρίσκονται τα πάντα. Τα βρίσκουμε εκεί. Στην ουσία τους. Και η Αγάπη για όλους τελικά, έρχεται, ως το αποτέλεσμα της εσωτερικής μας Ένωσης - Αγάπης. Και όχι ως επιβολής από έξω, ή από τη σκέψη μας. Αναβλύζει… Αναβλύζει, από τον Εσωτερικό μας Πυρήνα. Που είναι, ο Πυρήνας όλων μας.

Η Αγάπη αυτή, είναι που νικά όλους τους φόβους. Και όταν η Αγάπη μας κατευθύνει, ανάλογες είναι και οι σκέψεις, που κάνουν την εμφάνιση τους. Σκέψεις, που δεν διαχωρίζουν, δεν επιδιώκουν προσωπική κυριαρχία, δεν συσσωρεύουν. Αντίθετα, προσφέρουν, βοηθούν, εμπλουτίζουν, μοιράζονται…

Η Άγνοια οπότε, μας σκοτώνει καθημερινά. Η Άγνοια. Αντίθετα, η Γνώση, (ξεκινώντας από τη Γνώση του ίδιου του Εαυτού μας, και μέσω του Εαυτού μας, αναγνώριση και του μεγαλύτερου Εύρους Γνώσης, που και πάλι μας αφορά προσωπικά), είναι αυτή που μπορεί να μας προσφέρει την Ελευθερία.

Κάνουμε λοιπόν, ακριβώς ότι διστάζουμε να κάνουμε. Και είναι, ότι φοβόμαστε.

Τότε υπερβαίνουμε, τότε δυναμώνουμε, τότε αγαπάμε, γιατί τότε μόνο, «τεμαχίζουμε» εν τη γενέσει του, οποιονδήποτε φόβο, πάει να ανθίσει μέσα μας, ώστε να μας στερήσει την Ελευθερία.

Μήπως, καταλαβαίνουμε τώρα, γιατί όλος ο κόσμος μας σήμερα, (με τα μέσα, την πολιτική, την εξουσία κάθε είδους, το χρήμα), ωθείται προς το φόβο; Γιατί είναι ο μόνος τρόπος για να κατευθύνεται, να ελέγχεται, να κυριαρχείται, ώστε να είναι δούλος, και όχι ο Βασιλιάς, που του αξίζει…

Οι δυο δρόμοι της Ζωής

Στη ζωή μας έχουμε κάθε στιγμή την ευκαιρία να επιλέξουμε ανάμεσα σε «μόνο» δυο δρόμους. Λανθασμένα εκπαιδευτήκαμε να πιστεύουμε, είτε ότι έχουμε πολλούς δρόμους τους οποίους διαμορφώνουμε εμείς όπως θέλουμε, είτε ότι δεν έχουμε κανέναν και ότι στερούμαστε επιλογής. Και οι δυο είναι απλά λανθασμένες (περιοριστικές) απόψεις που διστάζουμε να αμφισβητήσουμε.

Το πιο δύσκολο όμως – και αυτό παραμένει πάντα μια πρόκληση – είναι να βάζουμε τη θεωρία σε πράξη, να ζούμε τη ζωή μας σύμφωνα με αυτά που λέμε ότι γνωρίζουμε.
Μέσα από την ηθική, τη θρησκευτική μας πίστη και την παράδοση, μάθαμε ότι υπάρχει ένας σωστός και ένας λάθος δρόμος: ο δρόμος του καλού και ο δρόμος του κακού.

Δεν υπάρχει όμως αντικειμενικά, κανένας τέτοιος διαχωρισμός, παρά μόνο στο μυαλό μας και στις ιδέες που επιλέγουμε να διατηρούμε εκεί.

Η αλήθεια είναι απλή, διαχρονική και φτάνουμε σε αυτήν μέσα από άλλες διαδικασίες σκέψης από αυτές που έχουμε μάθει. Ένα ερώτημα απαντάμε, κάθε στιγμή της ζωής μας, μέσα από κάθε μας σκέψη, μέσα από το λόγο μας και την κάθε πράξη μας: Ποιο δρόμο διαλέγω, πότε και γιατί;

Ποια επιλογή έχω αλήθεια αν εκ των προτέρων έχω καταδικάσει, μειώσει σε αξία ή αγνοώ την αλήθεια των δυο αυτών διαφορετικών δρόμων; Πόσο ελεύθερος είμαι να επιλέξω αν έχω ήδη φορτωθεί ακλόνητες ενοχές για την επιλογή της δράσης μου;

Πόσο ελεύθερος είμαι όταν έχω ήδη αποδεχτεί χιλιάδες υποβολές που μου καθορίζουν ποιος είμαι και πώς είναι ο κόσμος γύρω μου;
Το ότι κάποια στιγμή όλοι θα ξυπνήσουμε είναι δεδομένο. Ο καθένας επιλέγει το χρόνο που θα το κάνει και τους εφιάλτες που θέλει να συνεχίσει να βιώνει μέχρι τότε.

Και έχουμε ατομικούς και συλλογικούς εφιάλτες … ας μην κατηγορούμε όμως τις προβολές της φυλακής μας και τους καθρέφτες της ασχήμιας που έχουμε δημιουργήσει αλλά δεν θέλουμε να βλέπουμε μέσα μας.

Ας απελευθερωθούμε πρώτα εμείς οι ίδιοι από τα δεσμά του δικού μας προγραμματισμένου νου.
Τότε θα δούμε αλλά και θα δημιουργήσουμε έναν πολύ διαφορετικό κόσμο, μέσα μας αλλά και έξω από μας.

Για μια καλή ζωή

Αναρωτιέστε ποιά είναι τα πράγματα που θα σας βοηθήσουν για να ζήσετε μία ευτυχισμένη, δυνατή, τρομερή ζωή κι ακόμα τα ψάχνετε;

1. Μην συμβιβάζεστε  «Ηθελα όλο τον κόσμο ή τίποτα».
Δεν θα έπρεπε να συμβιβάζεστε με τίποτα λιγότερο από αυτό που απολύτως αξίζετε ή επιθυμείτε. Προσπαθήστε για το καλύτερο και μην δέχεστε τίποτα άλλο εκτός από αυτό που θα σας ικανοποιήσει πλήρως. Δεν έχει αξία να παρατήσετε τους στόχους σας απλά και μόνο για να συμβιβαστείτε για κάτι λιγότερο που θα σας αφήσει να εύχεστε για κάτι περισσότερο και να ζείτε μέσα στη θλίψη.

2. Αγαπήστε τον εαυτό σας «Ποτέ δεν γνώρισα κανέναν άλλο άνδρα, ο οποίος θα προτιμούσα να είμαι. Και ακόμα και αν αυτό είναι μια αυταπάτη, είναι μια τυχερή αυταπάτη».
Κανείς δεν είναι τέλειος, αυτό είναι σίγουρο, αλλά δεν υπάρχει λόγος να τυραννάτε τον εαυτό σας για αυτό το λόγο. Σταματήστε να κριτικάρετε το κάθε τι στον εαυτό σας, κάθε τι που θα μπορούσατε να αλλάξετε και δείξτε στον εαυτό σας λίγη αγάπη. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να προσπαθείτε για αυτοβελτίωση, αλλά απλά γίνετε ο μεγαλύτερος θαυμαστής του εαυτού σας, ό,τι και αν συμβαίνει.

3. Ζήστε τη ζωή στο έπακρο  «Αυτό που είναι τρομερό, δεν είναι ο θάνατος αλλά οι ζωές που οι άνθρωποι ζουν ή δεν ζουν μέχρι να πεθάνουν» – «Μερικοί άνθρωποι δεν τρελαίνονται ποτέ. Πραγματικά τι απαίσιες ζωές θα πρέπει να ζουν».
Θέλετε να κάνετε ελεύθερη πτώση αλλά δεν το έχετε κάνει ποτέ; Κάντε το βήμα. Θέλετε να πάρετε πτυχίο στην ιστορία της τέχνης αλλά δεν ξέρετε σε τι θα σας χρησίμευε; Είναι καιρός να γραφτείτε. Εχετε μόνο μια ζωή, οπότε καλύτερα να τη ζήσετε στο έπακρο , τώρα αμέσως. Γιατί να περιμένετε για αργότερα;

4. Μην φοβάστε τον πόνο, χωρίς αυτόν δεν θα μπορούσατε να βιώσετε την ευτυχία. «Πρέπει να πεθάνεις μερικές φορές, πριν μπορέσεις πραγματικά να ζήσεις»
Πόνος, θλίψη, θυμός, άγχος – αρνητικά αισθήματα σαν και αυτά μπορεί να είναι επίπονα μερικές φορές. Όμως, δεν μπορείς να εκτιμήσεις πλήρως τα καλά συναισθήματα που έχει να σου προσφέρει η ζωή χωρίς πρώτα να βιώσεις τα άσχημα. Οπότε, όταν νομίζετε πως έχετε πιάσει πάτο, θυμηθείτε πως ο μόνος δρόμος πλέον είναι η ανηφόρα και ο πόνος που νιώθετε τη συγκεκριμένη στιγμή θα κάνει την ευτυχία πιο γλυκιά αργότερα.

5. Να είστε ο εαυτός σας και χωρίς ντροπή να το εκφράζετε σε ο,τιδήποτε κάνετε. «Είναι καλύτερο να κάνετε κάτι βαρετό με στυλ, παρά κάτι επικίνδυνο χωρίς στυλ».
Μην φοβάστε να είστε ο εαυτός σας. Πάντα να δείχνετε τον πραγματικό σας εαυτό και τον πραγματικό σας χαρακτήρα. Είναι καλύτερα να ζήσετε πραγματικά παρά να προσπαθείτε να προσποιείστε να γίνετε κάτι που δεν είστε, μόνο και μόνο για να είστε αρεστοί στους άλλους. Αλλωστε, ποιος νοιάζεται για το τι πιστεύουν οι άλλοι;

6. Είστε δυνατότεροι απ’ ότι νομίζετε «Μερικές φορές σηκώνεστε απ’ το κρεβάτι το πρωί και σκέφτεστε δεν πρόκειται να τα καταφέρω, αλλά γελάτε μέσα σας… θυμηθείτε όλες τις στιγμές που έχετε νιώσει έτσι».
Η ζωή είναι γεμάτη δοκιμασίες και δυσκολίες – το ξέρετε, και πιθανόν το έχετε ζήσει πολλές φορές. Παρ’ όλα αυτά πάντα καταφέρνετε να επιβιώσετε αυτές τις δύσκολες στιγμές. Θυμηθείτε πάντα πως είστε δυνατότεροι απ’ ότι νομίζετε και ότι το έχετε μέσα σας αυτό που χρειάζεται για να ξεπεράσετε τις δυσκολίες.

7. Μην φοβάστε τον θάνατο «Εχω τον θάνατο μέσα στην αριστερή μου τσέπη. Μερικές φορές τον βγάζω έξω και του μιλάω: Γεια σου μωρό μου, τι κάνεις; Πότε θα έλθεις να με πάρεις; Θα είμαι έτοιμος» – «Δεν υπάρχει τίποτα για να θρηνήσεις για τον θάνατο, περισσότερο απ’ ότι δεν υπάρχει για να θρηνήσεις για ένα λουλούδι που μεγαλώνει».
Ο θάνατος είναι αναπόφευκτος, οπότε γιατί να περάσεις τη ζωή του ανησυχώντας για αυτόν; Αντί να τρελαίνεστε για το πότε θα πεθάνετε, επωφεληθείτε από τη ζωή που έχετε. Είναι πολύ πιο χρήσιμο να γιορτάζετε τη ζωή από το να φοβάστε τον θάνατο, και μάλλον θα είστε πολύ πιο ευτυχισμένοι.

8. Εχετε εμπιστοσύνη στον εαυτό σας  «Το πρόβλημα με τον κόσμο είναι ότι οι έξυπνοι άνθρωποι είναι γεμάτοι αμφιβολίες»
Είστε καταπληκτικοί και το μόνο που έχετε να κάνετε για να αφήσετε να λάμψουν τα πραγματικά σας ταλέντα είναι να τα πιστέψετε. Εχετε απόλυτη εμπιστοσύνη στον εαυτό σας και ίσως εκπλαγείτε με όσα μπορείτε να καταφέρετε.

9. Υπάρχουν πολύ χειρότερα πράγματα από την μοναξιά. «Υπάρχουν πολύ χειρότερα πράγματα από το να είσαι μόνος, όμως συχνά παίρνει δεκαετίες να το συνειδητοποιήσετε και συχνά όταν το κάνετε είναι πολύ αργά και δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από το πολύ αργά» – «Δεν ήμουν μισάνθρωπος ούτε μισογύνης, αλλά μου άρεσε να είμαι μόνος μου. Ενιωθε ωραία να κάθομαι μόνος σε έναν μικρό χώρο, να καπνίζω και να πίνω. Ημουν πάντα καλή παρέα για τον εαυτό μου».
Είναι εύκολο να φοβάσαι να είσαι μόνος σου, και η συντροφιά των άλλων πολλές φορές λειτουργεί σαν δίκτυ ασφαλείας. Όμως, υπάρχουν πολύ χειρότερα πράγματα από τη μοναξιά, και δεν υπάρχει λόγος να παγιδευτείτε στο να είστε μόνος σας όταν αυτός ο χρόνος μπορεί να «δαπανηθεί» σε πιο ικανοποιητικά και χαρούμενα πράγματα. Μάθετε να εκτιμάτε τον εαυτό σας χωρίς να υπάρχουν άλλοι και εκτιμήστε τον χρόνο που περνάτε μόνοι σας.

10. Η ζωή απλά συμβαίνει, μην την παίρνετε πάντα τόσο σοβαρά. «Μερικές φορές απλά πρέπει να κατουρήσεις στον νεροχύτη»
Απρόσμενα, ακόμα και τρελά πράγματα είναι βέβαιο ότι θα συμβούν στη ζωή και μερικές φορές απλά θα πρέπει να τα δέχεστε. Μην παγιδεύεστε στην τελειότητα και φροντίστε να ξελαφρώνετε μερικές φορές. Δεν υπάρχει λόγος να παίρνετε τα πάντα σοβαρά και μερικές φορές το μόνο που χρειάζεται είναι να διασκεδάσετε!

Η Ιδιοφυΐα του πλήθους

Υπάρχει αρκετή πανουργία, μίσος, βια και παραλογισμός στο μέσο άνθρωπο, που αρκεί για να προμηθεύσει οποιονδήποτε στρατό μια οποιαδήποτε μέρα, και οι καλύτεροι στο φόνο είναι αυτοί που κηρύττουν εναντίον του, και οι καλύτεροι στο μίσος είναι αυτοί που κηρύττουν αγάπη, και οι καλύτεροι στον πόλεμο είναι τελικά αυτοί που κηρύττουν ειρήνη.
Εκείνοι που κηρύττουν θεό, χρειάζονται θεό
Εκείνοι που κηρύττουν ειρήνη, δεν έχουν ειρήνη.
Εκείνοι που κηρύττουν αγάπη, δεν έχουν αγάπη.
Προσοχή στους κήρυκες. Προσοχή στους γνώστες.
Προσοχή σ’ εκείνους που όλο διαβάζουν βιβλία.
Προσοχή σ’ εκείνους που είτε απεχθάνονται τη φτώχεια, είτε είναι περήφανοι γι’ αυτήν.
Προσοχή σ’ εκείνους που βιάζονται να επαινέσουν γιατί θέλουν επαίνους για αντάλλαγμα
Προσοχή σ’ εκείνους που βιάζονται να κρίνουν, φοβούνται αυτά που δεν ξέρουν.
Προσοχή σ’ εκείνους που αναζητούν τα πλήθη, γιατί είναι ένα τίποτα μόνοι τους.
Προσοχή στο μέσο άντρα. Τη μέση γυναίκα.
Προσοχή στην αγάπη τους, η αγάπη τους είναι μέτρια αναζητά το μέτριο.
Αλλά υπάρχει ιδιοφυΐα στο μίσος τους, υπάρχει αρκετή ιδιοφυΐα στο μίσος τους για να σας σκοτώσει, να σκοτώσει τον καθένα.
Δεν αντέχουν τη μοναξιά, δεν καταλαβαίνουν τη μοναξιά.
Θα προσπαθήσουν να καταστρέψουν οτιδήποτε.
Οτιδήποτε διαφοροποιείται απ τα δικά τους μέτρα.
Ανίκανοι όπως είναι να δημιουργήσουν τέχνη, ανίκανοι είναι και να την καταλάβουν, θα εκλάβουν την αποτυχία τους ως δημιουργών μόνο ως αποτυχία του κόσμου συνολικά.
Ανίκανοι όπως είναι να αγαπήσουν πλήρως θα θεωρήσουν και τη δική σας αγάπη ελλειπή και θα σας μισήσουν γι’ αυτό και το μίσος τους θα είναι τέλειο.
Όπως ένα αστραφτερό διαμάντι όπως ένα μαχαίρι, όπως ένα βουνό, όπως μια τίγρη, όπως το δηλητήριο.
Η πιο τελειοποιημένη Τέχνη τους.

Μπουκόφσκι: Η Ιδιοφυΐα του πλήθους

Σταματήστε Τώρα

Τα 25 πράγματα που πρέπει να σταματήσετε να κάνετε: Κανείς δεν μπορεί να πάει πίσω τον χρόνο και να κάνει μια νέα αρχή, ο καθένας όμως έχει την δυνατότητα να ξεκινήσει σήμερα και να δημιουργήσει ένα διαφορετικό τέλος.”
Για να συμβεί όμως αυτό θα πρέπει να σταματήσουμε να κάνουμε πράγματα που μας κρατούν κρατούν προσκολλημένους στο παρελθόν. Μερικές ιδέες για το τι είναι καλό να σταματήσουμε:

Σταματήστε να ξοδεύετε χρόνο με λάθος ανθρώπους. – Η ζωή είναι πολύ μικρή για να σπαταλάτε το χρόνο σας με ανθρώπους που σας στεναχωρούν. Αν κάποιος επιθυμεί να γίνεται μέρος της ζωής του, θα δημιουργήσει τον κατάλληλο χώρο και για εσάς.
Ποτέ, μην προσπαθείτε για κάποιους που δεν αναγνωρίζουν την αξία σας. Και να θυμάστε, δεν είναι αληθινοί φίλοι αυτοί που στέκονται στο πλευρό σας όταν είστε στα καλύτερά σας, αλλά αυτοί που είναι κοντά σας όταν έχετε δυσκολίες.

Σταματήστε να αποτραβιέστε από τα προβλήματά σας. – Αντιμετωπίστε τα αποφασιστικά. Δεν θα είναι εύκολο. Δεν υπάρχει κανείς στον κόσμο, που μπορεί να αντιμετωπίσει με άψογο τρόπο κάθε δυσκολία. Δεν είμαστε φτιαγμένοι έτσι ώστε να μπορούμε να λύνουμε άμεσα τα προβλήματα.
Αντίθετα, είναι στην φύση μας να εκνευριζόμαστε, να λυπόμαστε, να πληγωνόμαστε. Αυτός είναι και ο σκοπός της ζωής. Να αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα, να μαθαίνουμε, να προσαρμοζόμαστε, και να τα λύνουμε με την πάροδο του χρόνου. Έτσι διαμορφώνεται η προσωπικότητα μας.

Σταματήστε να λέτε ψέματα στον εαυτό σας. – Μπορείτε να πείτε ψέματα σε οποιονδήποτε άλλον στον κόσμο, αλλά όχι στον εαυτό σας. Η ζωή σας θα βελτιωθεί αν είσαστε ειλικρινείς με τον εαυτό σας.

Σταματήστε να βάζετε τις δικές σας ανάγκες σε δεύτερη μοίρα. – Είναι άσχημο να παραμελείτε τον εαυτό σας επειδή, λόγω υπερβολικής αγάπης, στρέφετε όλη την προσοχή σας σε κάποιον άλλο. Μην ξεχνάτε ότι και εσείς είστε πολύ σημαντικοί. Βοηθήστε τους άλλους, αλλά βοηθήστε και τον εαυτό σας

Σταματήστε να προσπαθείτε να γίνετε κάποιος που δεν είστε. – Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στη ζωή είναι να είστε ο εαυτός σας, σε έναν κόσμο που μας κατευθύνει όλους σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις. Κάποιος θα είναι πιο όμορφος, κάποιος θα είναι πιο έξυπνος, κάποιος θα είναι νεότερος, αλλά κανείς δεν θα είναι εσείς. Μην αλλάξετε προκειμένου να αρέσετε στους άλους. Να είστε ο εαυτός σας και τα ‘σωστά’ άτομα θα αγαπήσουν αυτό που πραγματικά είστε.

Σταματήστε να είστε προσκολλημένοι το παρελθόν. – Δεν μπορείτε να ξεκινήσετε το επόμενο κεφάλαιο της ζωής σας, αν επιμένετε να διαβάζετε συνέχεια τα προηγούμενα κεφάλαια.

Σταματήστε να φοβάστε ότι μπορεί να κάνετε κάποιο λάθος. – Το να κάνετε κάτι ακόμα και αν αποδειχτεί λάθος, είναι πολλές φορές πιο παραγωγικό από το να μην κάνετε τίποτα. Κάθε επιτυχία έχει ίχνη αποτυχιών από πίσω της, και κάθε αποτυχία οδηγεί προς την επιτυχία. Στο τέλος θα λυπηθείτε πολύ περισσότερο για πράγματα που δεν κάνατε παρά για πράγματα που κάνατε.

Σταματήστε να προσπαθείτε να αγοράσετε την ευτυχία. – Πολλά από τα πράγματα που επιθυμούμε είναι ακριβά. Αλλά η αλήθεια είναι ότι τα πράγματα που πραγματικά μας ικανοποιούν είναι εντελώς δωρεάν όπως η αγάπη, το χαμόγελο και τα αισθήματα.

Σταματήστε να αναζητάτε αποκλειστικά σε άλλους την ευτυχία. – Εάν δεν είστε ευχαριστημένοι με τον εαυτό σας, δεν θα είστε μακροπρόθεσμα ευτυχισμένοι ούτε μαζί με κάποιον άλλο. Θα πρέπει να δημιουργήσετε πρώτα ευτυχία στην δικιά σας ζωή, προτού καταφέρετε να την μοιραστείτε με κάποιον άλλο.

Σταματήστε να πιστεύετε ότι δεν είστε έτοιμοι. – Κανείς δεν νιώθει ποτέ 100% έτοιμος, όταν εμφανίζεται κάποια ευκαιρία. Οι περισσότερες μεγάλες ευκαιρίες που προκύπτουν, μας αναγκάζουν να ξεβολευτούμε από τις συνήθειες μας, κάτι που σημαίνει ότι ποτέ δεν θα νιώσουμε εντελώς άνετα στην αρχή κάθε πρόκλησης.

Σταματήστε να διατηρείτε σχέσεις για λάθος λόγους. – Οι σχέσεις μας πρέπει να επιλέγονται με σύνεση. Είναι προτιμότερο να είστε μόνος από το να είστε με λάθος πρόσωπα. Δεν υπάρχει λόγος να βιάζεστε. Αν κάτι είναι γραφτό να γίνει, θα συμβεί το σωστό χρόνο, με το σωστό πρόσωπο, και για τον καλύτερο λόγο. Ερωτευτείτε όταν είστε έτοιμοι, και όχι για να μην είστε μόνοι.

Σταματήστε να ζηλεύετε τους άλλους. – Η ζήλια είναι η τέχνη της απαρίθμησης των καλών που έχει κάποιος άλλος, και όχι εσείς. Αναρωτηθείτε: «Τι είναι αυτό που έχω εγώ και θα το ήθελε ο καθένας;”

Σταματήστε να κρατάτε κακίες. – Μην ζείτε τη ζωή σας με το μίσος στην καρδιά . Θα καταλήξετε να πληγώνετε τον εαυτό σας περισσότερο από τους ανθρώπους που μισείτε. Αυτό δεν σημαίνει να αγνοήσουμε τι μας έκανε ο άλλος αλλά να μην επιτρέψουμε να επηρεάσει αρνητικά την ζωή μας. Και να θυμάστε, η συγχώρεση δε αφορά μόνο τους άλλους, αλλά και εσάς. Όταν χρειάζεται, συγχωρείστε τον εαυτό σας, προχωρήστε μπροστά και προσπαθήστε να κάνετε κάτι καλύτερο την επόμενη φορά.

Σταματήστε να επιτρέπετε τους άλλους να σας κατεβάζουν στο δικό τους επίπεδο. – Αρνηθείτε να ρίξτε το επίπεδο σας για να χωρέσουν αυτοί που αρνούνται να ανεβάσουν το δικό τους.

Σταματήστε να σπαταλάτε το χρόνο σας δικαιολογώντας τον εαυτό σας στους άλλους. – Οι φίλοι σας δεν το χρειάζονται και οι εχθροί σας δεν θα σας πιστέψουν έτσι κι αλλιώς.

Σταματήστε να πιέζετε διαρκώς τον εαυτό σας χωρίς κάποιο διάλειμμα. – Ο χρόνος για να πάρετε μια βαθιά ανάσα είναι όταν δεν έχετε χρόνο για αυτό.

Σταματήστε να αδιαφορείτε για την ομορφιά των μικρών στιγμών. – Απολαύστε τα μικρά πράγματα, γιατί μια μέρα μπορεί να κοιτάξετε πίσω και να ανακαλύψετε ότι ήταν σημαντικά. Το καλύτερο κομμάτι της ζωής σας θα είναι αυτό που αποτελείται από μικρές στιγμές όπως όταν περνάτε καλά με κάποιον που έχει σημασία για εσάς.

Σταματήστε να προσπαθείτε να κάνετε τα πράγματα τέλεια. – Στην ζωή δεν επιβραβεύονται οι τελειομανείς, αλλά αυτοί που πετυχαίνουν τον σκοπό τους.

Σταματήστε να προσποιήστε ότι όλα είναι καλά όταν δεν είναι. – Δεν πειράζει να καταρρεύστε ψυχολογικά για λίγο. Δεν χρειάζεται πάντα να προσποιείστε ότι είστε δυνατοί, και δεν χρειάζεται συνεχώς να αποδεικνύεται ότι όλα βαίνουν καλώς. Είναι υγιές να κλάψτε κάποια στιγμή. Όσο πιο γρήγορα το κάνετε, τόσο πιο γρήγορα θα είστε σε θέση να χαμογελάσετε και πάλι.

Σταματήστε να κατηγορείτε τους άλλους για τα προβλήματά σας. – Το κατά πόσο θα επιτύχετε τα όνειρά σας εξαρτάται από το βαθμό με τον οποίο θα αναλάβετε την ευθύνη για τη ζωή σας. Όταν κατηγορείτε τους άλλους για το τι περνάτε, αρνείστε την ευθύνη, και επιτρέπετε τους άλλους να καθορίζουν τη ζωή σας.

Σταματήστε να προσπαθείτε να είστε το παν για όλους. – Κάτι τέτοιο είναι αδύνατο, και αν προσπαθήστε να το πετύχετε θα σας εξουθενώσει. Περιοριστείτε σε όσους θεωρείτε σημαντικούς.

Σταματήστε να ανησυχείτε τόσο πολύ. – Ένας τρόπος για να ελέγξετε αν κάτι αξίζει να σας ανησυχεί, είναι να αναρωτηθείτε: «Θα είναι σημαντικό αυτό το θέμα σε ένα χρόνο; Σε τρία χρόνια; Σε πέντε χρόνια; “Αν η απάντηση είναι όχι, τότε δεν αξίζει να ανησυχείτε.

Σταματήστε να εστιάζεται σε ό, τι δεν θέλετε να συμβεί. – Εστιάστε σε ό, τι θέλετε να συμβεί. Η θετική σκέψη είναι προϋπόθεση για κάθε μεγάλη επιτυχία.

Σταματήστε να επιλέγετε τον εύκολο δρόμο. – Η ζωή δεν είναι εύκολη, ειδικά όταν αυτό που θέλετε να πετύχετε είναι κάτι που αξίζει τον κόπο. Μην διαλέγετε πάντα τον εύκολο δρόμο. Επιλέξτε να κάνετε κάτι εξαιρετικό, ακόμα και αν αρχικά φαντάζει δύσκολο.

Σταματήστε να είστε αχάριστοι. – Ξυπνήστε κάθε μέρα ευγνώμονες για τη ζωή σας. Αντί να σκεφτόσαστε τι δεν έχετε, προσπαθήστε να σκεφτόσαστε τι έχετε που δεν έχουν οι άλλοι.