ΟΜΗΡΟΣ: Ἰλιάς (13.76-13.154)

Τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη Τελαμώνιος Αἴας·

«οὕτω νῦν καὶ ἐμοὶ περὶ δούρατι χεῖρες ἄαπτοι
μαιμῶσιν, καί μοι μένος ὤρορε, νέρθε δὲ ποσσὶν
ἔσσυμαι ἀμφοτέροισι· μενοινώω δὲ καὶ οἶος
80 Ἕκτορι Πριαμίδῃ ἄμοτον μεμαῶτι μάχεσθαι.»
Ὣς οἱ μὲν τοιαῦτα πρὸς ἀλλήλους ἀγόρευον,
χάρμῃ γηθόσυνοι, τήν σφιν θεὸς ἔμβαλε θυμῷ·
τόφρα δὲ τοὺς ὄπιθεν γαιήοχος ὦρσεν Ἀχαιούς,
οἳ παρὰ νηυσὶ θοῇσιν ἀνέψυχον φίλον ἦτορ.
85 τῶν ῥ᾽ ἅμα τ᾽ ἀργαλέῳ καμάτῳ φίλα γυῖα λέλυντο,
καί σφιν ἄχος κατὰ θυμὸν ἐγίγνετο δερκομένοισι
Τρῶας, τοὶ μέγα τεῖχος ὑπερκατέβησαν ὁμίλῳ.
τοὺς οἵ γ᾽ εἰσορόωντες ὑπ᾽ ὀφρύσι δάκρυα λεῖβον·
οὐ γὰρ ἔφαν φεύξεσθαι ὑπὲκ κακοῦ· ἀλλ᾽ ἐνοσίχθων
90 ῥεῖα μετεισάμενος κρατερὰς ὄτρυνε φάλαγγας.
Τεῦκρον ἔπι πρῶτον καὶ Λήϊτον ἦλθε κελεύων
Πηνέλεών θ᾽ ἥρωα Θόαντά τε Δηΐπυρόν τε
Μηριόνην τε καὶ Ἀντίλοχον, μήστωρας ἀϋτῆς·
τοὺς ὅ γ᾽ ἐποτρύνων ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
95 «αἰδὼς Ἀργεῖοι, κοῦροι νέοι· ὔμμιν ἔγωγε
μαρναμένοισι πέποιθα σαωσέμεναι νέας ἁμάς·
εἰ δ᾽ ὑμεῖς πολέμοιο μεθήσετε λευγαλέοιο,
νῦν δὴ εἴδεται ἦμαρ ὑπὸ Τρώεσσι δαμῆναι.
ὢ πόποι, ἦ μέγα θαῦμα τόδ᾽ ὀφθαλμοῖσιν ὁρῶμαι,
100 δεινόν, ὃ οὔ ποτ᾽ ἔγωγε τελευτήσεσθαι ἔφασκον,
Τρῶας ἐφ᾽ ἡμετέρας ἰέναι νέας, οἳ τὸ πάρος περ
φυζακινῇς ἐλάφοισιν ἐοίκεσαν, αἵ τε καθ᾽ ὕλην
θώων παρδαλίων τε λύκων τ᾽ ἤϊα πέλονται
αὔτως ἠλάσκουσαι ἀνάλκιδες, οὐδ᾽ ἔπι χάρμη·
105 ὣς Τρῶες τὸ πρίν γε μένος καὶ χεῖρας Ἀχαιῶν
μίμνειν οὐκ ἐθέλεσκον ἐναντίον, οὐδ᾽ ἠβαιόν·
νῦν δὲ ἑκὰς πόλιος κοίλῃς ἐπὶ νηυσὶ μάχονται
ἡγεμόνος κακότητι μεθημοσύνῃσί τε λαῶν,
οἳ κείνῳ ἐρίσαντες ἀμυνέμεν οὐκ ἐθέλουσι
110 νηῶν ὠκυπόρων, ἀλλὰ κτείνονται ἀν᾽ αὐτάς.
ἀλλ᾽ εἰ δὴ καὶ πάμπαν ἐτήτυμον αἴτιός ἐστιν
ἥρως Ἀτρεΐδης, εὐρὺ κρείων Ἀγαμέμνων,
οὕνεκ᾽ ἀπητίμησε ποδώκεα Πηλεΐωνα,
ἡμέας γ᾽ οὔ πως ἔστι μεθιέμεναι πολέμοιο.
115 ἀλλ᾽ ἀκεώμεθα θᾶσσον· ἀκεσταί τοι φρένες ἐσθλῶν.
ὑμεῖς δ᾽ οὐκέτι καλὰ μεθίετε θούριδος ἀλκῆς
πάντες ἄριστοι ἐόντες ἀνὰ στρατόν. οὐδ᾽ ἂν ἔγωγε
ἀνδρὶ μαχεσσαίμην ὅς τις πολέμοιο μεθείη
λυγρὸς ἐών· ὑμῖν δὲ νεμεσσῶμαι περὶ κῆρι.
120 ὦ πέπονες, τάχα δή τι κακὸν ποιήσετε μεῖζον
τῇδε μεθημοσύνῃ· ἀλλ᾽ ἐν φρεσὶ θέσθε ἕκαστος
αἰδῶ καὶ νέμεσιν· δὴ γὰρ μέγα νεῖκος ὄρωρεν.
Ἕκτωρ δὴ παρὰ νηυσὶ βοὴν ἀγαθὸς πολεμίζει
καρτερός, ἔρρηξεν δὲ πύλας καὶ μακρὸν ὀχῆα.»
125 Ὥς ῥα κελευτιόων γαιήοχος ὦρσεν Ἀχαιούς.
ἀμφὶ δ᾽ ἄρ᾽ Αἴαντας δοιοὺς ἵσταντο φάλαγγες
καρτεραί, ἃς οὔτ᾽ ἄν κεν Ἄρης ὀνόσαιτο μετελθὼν
οὔτε κ᾽ Ἀθηναίη λαοσσόος· οἳ γὰρ ἄριστοι
κρινθέντες Τρῶάς τε καὶ Ἕκτορα δῖον ἔμιμνον,
130 φράξαντες δόρυ δουρί, σάκος σάκεϊ προθελύμνῳ·
ἀσπὶς ἄρ᾽ ἀσπίδ᾽ ἔρειδε, κόρυς κόρυν, ἀνέρα δ᾽ ἀνήρ·
ψαῦον δ᾽ ἱππόκομοι κόρυθες λαμπροῖσι φάλοισι
νευόντων, ὡς πυκνοὶ ἐφέστασαν ἀλλήλοισιν·
ἔγχεα δὲ πτύσσοντο θρασειάων ἀπὸ χειρῶν
135 σειόμεν᾽· οἱ δ᾽ ἰθὺς φρόνεον, μέμασαν δὲ μάχεσθαι.
Τρῶες δὲ προὔτυψαν ἀολλέες, ἦρχε δ᾽ ἄρ᾽ Ἕκτωρ
ἀντικρὺ μεμαώς, ὀλοοίτροχος ὣς ἀπὸ πέτρης,
ὅν τε κατὰ στεφάνης ποταμὸς χειμάρροος ὤσῃ,
ῥήξας ἀσπέτῳ ὄμβρῳ ἀναιδέος ἔχματα πέτρης·
140 ὕψι δ᾽ ἀναθρῴσκων πέτεται, κτυπέει δέ θ᾽ ὑπ᾽ αὐτοῦ
ὕλη· ὁ δ᾽ ἀσφαλέως θέει ἔμπεδον, ἧος ἵκηται
ἰσόπεδον, τότε δ᾽ οὔ τι κυλίνδεται ἐσσύμενός περ·
ὣς Ἕκτωρ ἧος μὲν ἀπείλει μέχρι θαλάσσης
ῥέα διελεύσεσθαι κλισίας καὶ νῆας Ἀχαιῶν
145 κτείνων· ἀλλ᾽ ὅτε δὴ πυκινῇς ἐνέκυρσε φάλαγξι
στῆ ῥα μάλ᾽ ἐγχριμφθείς· οἱ δ᾽ ἀντίοι υἷες Ἀχαιῶν
νύσσοντες ξίφεσίν τε καὶ ἔγχεσιν ἀμφιγύοισιν
ὦσαν ἀπὸ σφείων· ὁ δὲ χασσάμενος πελεμίχθη.
ἤϋσεν δὲ διαπρύσιον Τρώεσσι γεγωνώς·
150 «Τρῶες καὶ Λύκιοι καὶ Δάρδανοι ἀγχιμαχηταί,
παρμένετ᾽· οὔ τοι δηρὸν ἐμὲ σχήσουσιν Ἀχαιοί,
καὶ μάλα πυργηδὸν σφέας αὐτοὺς ἀρτύναντες,
ἀλλ᾽, ὀΐω, χάσσονται ὑπ᾽ ἔγχεος, εἰ ἐτεόν με
ὦρσε θεῶν ὤριστος, ἐρίγδουπος πόσις Ἥρης.»

***

Και προς αυτόν απάντησεν ο Τελαμώνιος Αίας:
«Όμοια κι εμέν᾽ ακράτητα τα χέρια μου την λόγχην
σφίγγουν, η ανδρειά μου εξύπνησεν, οι πόδες αποκάτω
εμπρός με σπρώχνουν, και ζητώ και μόνος ν᾽ αντικρίσω
80 τον Έκτορα στον πόλεμον, μ᾽ όσην ορμήν και αν έχει».
Τούτα ενώ έλεγαν αυτοί και τους χαροποιούσε
ορμή πολέμου, οπού θεός τούς άναψε εις τα στήθη,
τους άλλους όπισθε Αχαιούς κινούσε ο κοσμοσείστης,
που έπαιρναν ανάσασιν σιμά στα γοργά πλοία.
85 Από τον μέγαν κάματον τα μέλ᾽ είχαν κομμένα
και την ψυχήν περίλυπην να βλέπουν έμπροσθέν τους
από το τείχος όλοι ομού να ροβολούν οι Τρώες.
Τους βλέπαν, και απ᾽ τα μάτια τους τα δάκρυα ξεχειλίζαν
και να σωθούν δεν έλπιζαν· αλλ᾽ ήρθε ο κοσμοσείστης
90 και τες ανδρείες φάλαγγες εβάλθη να εμψυχώσει·
τον Τεύκρον πρώτα εσίμωσε, κατόπιν και τους άλλους,
Πηνέλαον, Δηίπυρον, Θόαντα, Μηριόνην,
Αντίλοχον και Λήιτον, τους πρώτους πολεμάρχους.
Παρακινώντας έλεγεν: «Αχ! εντροπή σας, άνδρες,
95του Άργους νέοι μαχηταί, σ᾽ εσάς το θάρρος έχω,
αν πολεμήσετ᾽ ανδρικά, να σώσετε τα πλοία,
αλλ᾽ αν δειλιάσετε και σεις, εφάν᾽ η μέρα πλέον
τούτη τον άκρον όλεθρον να πάθουμε απ᾽ τους Τρώας.
Ω, μέγα θαύμα φοβερό τα μάτια τούτα βλέπουν,
100 οπού ποτέ μου να συμβεί δεν έλεγα· να ορμήσουν
οι Τρώες εις τα πλοία μας, κι εκείνοι ως τώρα ομοιάζαν
δειλόψυχα ελαφόπουλα, που θα τα φάγουν λύκοι,
αγριόσκυλ᾽ ή λεόπαρδοι, καθώς μέσα στα δάση
με την καρδιάν απόλεμην χαμένα παραδέρνουν.
105 Όμοια κι οι Τρώες πρότερα των Αχαιών την ρώμην
ν᾽ αντισταθούν ουδέ στιγμήν ποσώς δεν ετολμούσαν.
Τώρ᾽ απ᾽ την πόλιν τους μακράν μάχοντ᾽ εδώ στα πλοία,
διότι εμωράνθη ο βασιλεύς κι εχαύνωσαν τα πλήθη
και πεισμωμένοι προς αυτόν να σώσουν τα καράβια
110 δεν θέλουν, αλλ᾽ ελεεινά φονεύονται σιμά τους.
Και αν αίτιος είναι ο κραταιός Ατρείδης Αγαμέμνων
τωόντι διότι επρόσβαλε τον μέγαν Αχιλλέα,
δια τούτο εμείς τον πόλεμον θ᾽ αφήσομεν, ω φίλοι;
Είν᾽ ώρα να διορθώνομεν εμείς τα σφάλματά μας,
115 και δέχονται διόρθωσιν τα στήθη ανδρών γενναίων
σας κάμνει πλέον όνειδος ν᾽ αφήνετε την μάχην
εσείς οι πρώτοι του στρατού· κι εγώ δεν θα οργιζόμουν
ποσώς προς άνδρα ελεεινόν, αν έφευγε απ᾽ την μάχην.
Αλλά δια σας πόνον και οργήν αισθάνεται η ψυχή μου.
120 Μη το κακόν αυξήσετε με αυτήν την χαύνωσίν σας,
ας εντραπεί καθένας σας και τ᾽ όνειδος του κόσμου
ας αισθανθεί· και φοβερός άναψε τώρ᾽ αγώνας.
Ο ανδρείος Έκτωρ πολεμεί σφοδρώς σιμά στα πλοία
κι ήδη τες πύλες έσπασε και τον μεγάλον σύρτην».
125 Αυτούς εμψύχωσ᾽ ο θεός· ωστόσο των Αιάντων
οι φάλαγγες ορθώνονταν δεινές, που να τους βλέπει
η φιλοπόλεμη Αθηνά θα εθαύμαζε και ο Άρης.
Οι πρώτοι αυτού των Αχαιών ακλόνητοι εδεχόνταν
τους Τρώας με τον Έκτορα, και φράκτην από ασπίδες
130 και από κοντάρια μόρφωσαν· κράνος αυτού με κράνος,
με ασπίδ᾽ ασπίδα στηρικτά θωρούσες, και άνδρα μ᾽ άνδρα·
και ως κλίναν έσμιγαν λαμπρές οι περικεφαλαίες
την χαίτην τους· τόσο στενά τεθήκαν μεταξύ των.
Και ως τα κοντάρια τίναζαν στες τολμηρές παλάμες,
135 τα ελύγιζαν και ολόψυχα την μάχην εδιψούσαν.
Σύσσωμ᾽ οι Τρώες έπεσαν εμπρός και ο Έκτωρ πρώτος
ορμούσε αντίκρυ, όπως τρανό λιθάρι που από φρύδι
βουνού ποτάμι ξέχειλο με βροχερές πλημμύρες
το αμπώθει κάτ᾽ ως έσπασε τα δέματα των βράχων·
140 ψηλά σκιρτώντας ροβολά και όλο βροντά το δάσος·
κι εκείνο τρέχει ανέμποδον, ώσπου το σιάδι φθάνει
και τότ᾽ η ορμή του σβήνεται· και ο Έκτωρ παρομοίως
φοβέριζε στην θάλασσαν φονεύοντας να φθάσει
των Αχαιών απ᾽ τες σκηνές περνώντας και απ᾽ τα πλοία·
145 αλλά στες πυκνές φάλαγγες ως έπεσε κι εγγύς των
επροχωρούσε, στάθηκε, κι ενάντια του με ξίφη
και με κοντάρια δίστομα μακριά των τον εδιώχναν
οι Αχαιοί· τινάχθηκεν αυτός κι εσύρθη οπίσω
και προς τους Τρώας φώναξε παντού να τον ακούσουν:
150 «Τρώες, Λύκιοι, Δάρδανοι και σεις κονταρομάχοι
σταθείτε αυτού· και αν πυργωτοί τες τάξες των εκλείσαν,
οι Αχαιοί πολύν καιρόν εμέ δεν θα κρατήσουν.
Θα τους σκορπίσ᾽ η λόγχη μου, αν των θεών ο πρώτος
μ᾽ εκίνησε, ο βαρύκτυπος ομόκλινος της Ήρας».

Μέχρι το Πέταγμα

Όταν η άποψη μας βασίζεται σε γνώση άλλου, άρα δεν μπορούμε να τη στηρίξουμε με εμπειρία και δικά μας λόγια είναι δανεική και δεν έχει κανένα αντίκτυπο. Είναι κενή από ενέργεια. Απλά θρέφουμε το παιχνίδι της διαφωνίας /συμφωνίας των εγώ, χωρίς όμως να μετακινούμαστε και χωρίς να προσφέρουμε την ενέργεια της αυθεντικότητάς μας.

Κανένας νόμος δεν ισχύει αν τον έχουμε ξεπεράσει. Οι συμπαντικοί νόμοι υπάρχουν για καθοδήγηση. Οι νόμοι του κάθε επιπέδου της συνείδησης καταργούνται στο επόμενο επίπεδο. Όμως ο νους αντιλαμβάνεται κενό και χάος, που δεν υπάρχουν πραγματικά, απλά βρίσκεται η πραγματικότητα έξω /πέρα από το επίπεδο αντίληψής του.

Πρέπει να εμπιστεύεσαι τη δική σου αλήθεια. Όχι επειδή είναι η μοναδική αλλά επειδή εκεί βρίσκεσαι εσύ. Οι υποστηρικτές και τα βάθρα σε βοηθούν απλά να τη διατηρείς. Όταν αποκτήσεις αρκετή δύναμη, θα γκρεμίσεις τα βάθρα, θα εγκαταλείψεις την ανάγκη για υποστηρικτές, θα αμφισβητήσεις ο ίδιος την αλήθεια σου για να γνωρίσεις ξανά τον εαυτό σου και να διερευνήσεις, δημιουργώντας κι άλλα επίπεδα γνώσης.

Δεν μπορεί κανείς να σου χαρίσει αυτή τη δύναμη. Πρέπει να αφοσιωθείς, να πειθαρχήσεις και να παραμένεις κάθε στιγμή πιστός στον εαυτό σου. Πρέπει να ταπεινωθείς, να επιστρέψεις στην παραδοχή της άγνοιας και να αδειάσεις για να σταματήσει ο νους σου τον εσωτερικό μονόλογο που σου δηλώνει την αλήθεια, εμποδίζοντάς σε να δεις.

Οι λέξεις παραμορφωμένες και η ζωή μας βασανιστικά μοναχική, οι περισσότεροι δεν γνωρίζουμε τίποτα άλλο παρά να συνεχίζουμε την ίδια πορεία που χαράξαμε, νομίζοντας πως μετακινούμαστε, ουσιαστικά όμως παραμένοντας πνευματικά και ενεργειακά στάσιμοι.

Ιδέες χορεύουν μπροστά στην αντίληψή μας κι εμείς, ως εφηβικοί εραστές, ερωτοτροπούμε με τις πιο ελκυστικές, θεωρώντας ότι το κασέ των κατακτήσεων μας εμπλουτίζεται, προσφέροντας ουσία στην αξία μας. Πουθενά δεν μαρτυρείται η απατηλότητα της δράσης μας αφού όλες οι δυνάμεις, από όσους τις κατέχουν, χρησιμοποιούνται προς ίδιον όφελος, ενισχύοντας τη συνεχιζόμενη, επιλεκτική μας ύπνωση.

Όσα κι αν διαβάζεις, ακούς, κατακτάς, θέλεις ακόμα περισσότερα. Εύκολα παρασύρεσαι από αυτούς που σου προσφέρουν απλόχερα ο, τι ζήτησες. Ενόσω εσύ νομίζεις πως παίρνεις (και μάλιστα δωρεάν ή με το ελάχιστο αντίτιμο... ποιος μπορεί να αντισταθεί όταν οι ίδιες οι πεποιθήσεις υπαγορεύουν πειστικά το σωστό και αληθινό;) δεν αντιλαμβάνεσαι πως χαρίζεις απλόχερα και οικειοθελώς τη δύναμη της βούλησης σου, επιτρέποντας τον έλεγχο της από άλλους /άλλα, πέρα από Εσένα τον ίδιο.

Δεν υπάρχουν "δυνάμεις του σκότους" που λειτουργούν πέρα από τη δική σου βούληση. Δεν υπάρχει κρυμμένη αλήθεια, πέρα από αυτήν που εσύ θέλεις να αποκρύπτεις από την αντίληψή σου. Δεν υπάρχει τίποτα και κανείς που μπορεί να σου στερήσει ή να εμποδίσει τη δύναμή σου, πέρα από σένα. Χωρίς να το αντιλαμβάνεσαι, είσαι ο χειρότερος εχθρός σου. Όμως συνεχίζεις - όπως πειθήνια και αυτόβουλα έμαθες - να τον διατηρείς και να τον θρέφεις μέσα σου, ακόμα πιο δυναμικά και εφηβικά πεισματικά: "μόνος μου, εγώ θα το κάνω μόνος μου. Και θα το κάνω με τον πιο ανώδυνο, αξόδευτο και γρήγορο τρόπο".

Και ο τροχός γυρίζει. Ο σκύλος συνεχίζει να κυνηγάει την ουρά του. Οι κόσμοι που δημιουργείς εξακολουθούν να σε παρασύρουν, μη γνωρίζοντας τη δική σου δημιουργία τους. Η ατομικότητα όμως είναι άλλο πράγμα, δεν την μαθαίνουμε σε γνώριμα σχολεία, σε υπαρκτές μεθόδους, σε μακροσκελείς αναλύσεις. Αφορά ταπεινότητα, την θέληση της επιστροφής στην αγνότητα, την προθυμία να ξεκινήσεις στο πρώτο σκαλοπάτι, τη θέληση να αναλάβεις τη ευθύνη που ασυνείδητα μέχρι τώρα χαρίζεις, νομίζοντας πως επιτελείς έργο.

Και επειδή ούτε να φανταστείς δεν μπορείς, πόσο η σκέψη σου είναι διαμορφωμένη από τα πολλά μάτριξ που έχεις δημιουργήσει στην πορεία, ο ίδιος πειρασμός παραμένει: "μόνος μου, θα το κάνω μόνος μου". Είναι η πρώτη παγίδα του εγώ, στην οποία πέφτουν οι περισσότεροι, υπό την μακρινή παραμορφωμένη ενθύμηση της ατομικότητας της ύπαρξης. Και εκεί μένουν σε βασανιστική στασιμότητα, που φαίνεται ως κίνηση.

Θα προσγειωθώ στη δική σου πραγματικότητα για όσο χρειάζεται. Μέχρι να μπορείς να την παρατηρείς και να την ελέγχεις εσύ ο ίδιος απ’ έξω, αμέτοχος, γαλήνιος, κυρίαρχος της βούλησής σου. Και τότε, θα συναντηθούμε στο άπειρο, στην αιωνιότητα

Το πέταγμα του πολεμιστή στον αέρα. Η τέλεια αιώρηση/ακύρωση του χρόνου/χώρου. Η τέλεια προσγείωση, την κατάλληλη στιγμή, ακριβώς στο σωστό χώρο, για λίγο, για ένα σκοπό, μέχρι να εκτοξευθεί ξανά, αλώβητος, ανίκητος, άπιαστος στο πέταγμά του.

Όλες οι σκέψεις είναι διασυνδέσεις: με πρόσωπα, πράγματα, καταστάσεις, χρόνο. Όταν ο νους συνδέεται, υπάρχει ανταλλαγή ενέργειας, στο βαθμό που οι σκέψεις, οι εικόνες και τα συναισθήματα είναι κρυστάλλινα. Και έπειτα, αντιλαμβάνεσαι πως μπορείς να διαχειριστείς όλη αυτή την ενέργεια, μπορείς να την κατευθύνεις. Όμως, για ποιο λόγο και προς ποιο σκοπό; Και εκεί αρχίζει άλλη μια πρόκληση εστίασης της προσοχής σου. Επειδή μπορείς. Επειδή αντιλαμβάνεσαι περισσότερα. Μπορείς, εφόσον το θέλεις, να δημιουργήσεις ακόμα περισσότερα μάτριξ, που μοιάζουν σαν λύτρωση, που μοιάζουν αλήθεια και γνώση, παίρνοντας τα σκήπτρα της δύναμης, που η παρόρμηση της αποκάλυψης σε σπρώχνει να κάνεις.

Η αποκάλυψη της πληροφορίας είναι πάντα πρόκληση μετακίνησης του Είναι σου. Πέρα από σύμβολα, ερμηνείες, εικόνες, μεθόδους, τεχνικές, που έμαθες να εμπιστεύεσαι και κάθε προηγούμενη "γνώση", εκεί, βρίσκεσαι ΕΣΥ! Και όλα βρίσκονται "στα πόδια σου", περιμένοντας τη δική σου εστιασμένη προσοχή και δράση, σε κλάσματα του γραμμικού χρόνου, που θα αλλάξουν τα πάντα. Γιατί, δεν έχεις ξανα-υπάρξει, ξανα-βιώσει αυτήν την μοναδική, παντοδύναμη στιγμή. Δημιουργείσαι, "από μέσα προς τα έξω", από το αιώνιο στο συγκεκριμένο, τώρα, έχοντας όλα τα προηγούμενα και τα επόμενα μέσα σου, μα δεν είσαι τίποτα απ' όλα αυτά.

Πλέον, η κάθε επιλογή σου αγγίζει και επηρεάζει τους πάντες και τα πάντα. Η ευθύνη σου τεράστια, και το γνωρίζεις. Η διάκριση της απόφασης καθορίζει την ποιότητα του Είναι σου. Μπορείς να είσαι άρχοντας της γης και της εικονικότητας, ή να τα απαρνηθείς όλα για να παραμείνεις αιώνιος, κάτοχος της δύναμης που ενώ μπορείς, δεν έχεις λόγο να καταχραστείς.

Αυτά τα γράφω για σένα... που μπορείς να κατανοήσεις τα νοήματα των λέξεων και των εννοιών, που γνωρίζεις πως η κάθε σκέψη σου περιλαμβάνει δύναμη διασύνδεσης, πως η κάθε πρόθεσή σου μετακινεί βουνά, πως η εξάσκηση της βούλησής σου είναι η ίδια η πρόκλησή σου... πέρα από κάθε και όλους τους λαβυρίνθους και τους προγραμματισμούς. Η πηγή, ο σπόρος της ίδιας της ύπαρξής σου σε καλεί να δημιουργηθείς και να δημιουργήσεις. Πέρα από το θέλω σου... εκεί που το "θέλω" και το "πρέπει" συναντιούνται και αυτο-ακυρώνονται καθώς συνεχίζεις το χορό της ζωής με τέλεια πετάγματα, κίνηση και ισορροπία, ενιαίος.

Γιατί οι αιωρήσεις, οι "πτώσεις" δεν είναι πλέον προς τα "κάτω", με την παρόρμηση της έλξης που πολλές φορές δοκίμασες και έλεγξες στο παρελθόν. Τώρα είναι αιωρήσεις και "πτώσεις" προς τα "πάνω" και "έξω", πέρα από οτιδήποτε μπορεί να σου δώσει την ασφάλεια του γνώριμου, την επιβεβαίωση του αποδεχτού, την εστίαση στο συγκεκριμένο. Δεν υπάρχει πλέον η "μια κατεύθυνση", ο "ένας δρόμος". Δεν υπάρχουν σκοτεινά σημεία και παραμορφωμένες πραγματικότητες που η συνηθισμένη νοημοσύνη ορίζει ως οδηγούς.

Όπου η πραγματικότητα και η φαντασία γίνονται ένα και όλα τα είδωλα γκρεμίζονται και όλες οι σκιές εξαφανίζονται. Μένεις μόνος, ακάλυπτος και παντοδύναμος. Μπορείς να έχεις, να είσαι, τα πάντα. Αυτή είναι η μεγαλύτερη πρόκλησή σου. Μπορείς να αλλάξεις τα πάντα, από εκεί που βρίσκεσαι, χωρίς να κουνήσεις το σώμα σου και ταυτόχρονα διαλύοντας και δημιουργώντας το κάθε στιγμή. Αρχικά τρομάζεις, αναγνωρίζοντας τη δύναμη πέρα από το ορατό και συλληπτό. Και είσαι εδώ, χωρίς αντίπαλο, χωρίς εχθρό, παρά μόνο όσους γνωρίζουν και εξασκούν ισότιμη δύναμη με τη δική σου, τους οποίους μπορείς να δεις, όπως εκείνοι εσένα.

Μέχρι να αντιληφθείς, πως δεν είναι αντίπαλοι, πως ποτέ δεν ήταν...

Ο Μαρκήσιος ντε Σαντ και το πόσο έντιμοι είναι οι δικαστές

Υπάρχουν λοιπόν και παρανομούντες δικαστές, ακριβώς όμοιοι με τους παράνομους που δικάζουν. O παράνομος μπορεί να επικαλεστεί σαν ελαφρυντικό την ψυχολογική σύγχυση. Ο δικαστής που παρανομεί τι μπορεί να επικαλεστεί σαν ελαφρυντικό πέραν της ηθικής σύγχυσης, ή για να το πούμε πιο απλά, πέραν της πλήρους ανυπαρξίας ήθους;

"Του δημοκράτη, μόνος οδηγός είναι η αρετή και μόνο χαλινάρι η συνείδηση". Το λέει ο "θείος" Μαρκήσιος ντε Σαντ στο "Η φιλοσοφία στο μπουντουάρ", βιβλίο τόσο ακραία ενάρετο που θα ήταν παράδοξο αν γινόταν νοητό σαν τέτοιο από ανθρώπους για τους οποίους αρετή είναι η εφαρμογή ενός συνόλου κανόνων συμπεριφοράς, που επιβάλλονται καταναγκαστικά άνωθεν, με την απειλή της κύρωσης.

Στην πυρά, λοιπόν, ο Σαντ. Είναι πολύ ενοχλητικός. Αποδείχνει πως το αίσθημα της Δικαιοσύνης και οι Κανόνες του Δικαίου είναι συχνά πράγματα εντελώς άσχετα μεταξύ τους. Άλλωστε, σ’ όλη του τη ζωή τούτος ο σπαραχτικός και σπαραγμένος άνθρωπος δεν έκανε τίποτα περισσότερο απ’ το να σέβεται τη Δικαιοσύνη και να περιφρονεί επιδεικτικά το Δίκαιο. Βίωσε, ο δύστυχος, την επαγγελία των νικητών αστών της Γαλλικής Επανάστασης για μια "πλήρη απελευθέρωση του ατόμου" με τέτοια συνέπεια που καταστράφηκε: Αυτοί που έβαλαν στο κέντρο του σύμπαντος το άτομο, δηλαδή οι αστοί, ακόμα δεν μπόρεσαν να πιστέψουν πως υπήρξε κάποιος — ο Σαντ— που κατάφερε να οδηγήσει την αστική αντίληψη για την ελευθερία μέχρι τα ακρότατα όριά-της. Κι ωστόσο, το σαντικό όραμα, καλυμμένο και διαστρεβλωμένο υπάρχει πάντα σαν ο κρυφός πυρήνας του αστισμού.

"Καλό είναι ό,τι είναι καλό για μένα", έλεγε ο Σαντ. Το ίδιο δε λένε, πιο καλυμμένα και λιγότερο απροκάλυπτα, όλοι οι ευπρεπείς "καλοί νοικοκυραίοι" για τους οποίους το όριο του κόσμου καθορίζεται απ' το πέρας της μύτης-τους ή καλύτερα από την ακτίνα δράσης της αρπαχτικής χερούκλας τους;

Άλλωστε, όλοι ξέρουν πως το μόνο που χρειάζεται για να πραγματώσει κανείς τα σαντικά σεξουαλικά οράματα είναι πολύ χρήμα και άκρατος εγωισμός. Κάποιοι μεγαλοκαρχαρίες, διαθέτουν εν αφθονία και τα δυο. Το μόνο που δε διαθέτουν είναι η ειλικρίνεια και η εντιμότητα του Σαντ κι εκείνο το βαθύ και πλατύ αίσθημα Δικαιοσύνης που δεν αποκλείει κανέναν απολύτως από τη μεγάλη γιορτή της προσωπικής ευτυχίας.

Κάποιοι μισθοσυντήρητοι δικαστές έχουν καταλάβει πως η ευτυχία του φτωχού είναι σκέτη μεταφυσική και κενό σχήμα. Εφαρμόζοντας το σαντικό πρότυπο, αλλά δολίως και κρυφίως, αποφάσισαν να εξασφαλίσουν "το δικαίωμά-τους στην ηδονή", όπως θα έλεγε ο Σαντ, πουλώντας το Δίκαιο σε καλή τιμή. Είναι οι κύριοι της έκθεσης Παπακαρυά. Κάποιοι άλλοι δικαστές, αυτοί που τις ίδιες μέρες δίκαζαν τον Σαντ με καθυστέρηση 180 χρόνων περίπου, βάλθηκαν ν’ αποδείξουν πως το "δικαίωμα στην ηδονή" είναι ολικά βλαπτική διεκδίκηση. Ανάμεσα στις δυο ομάδες δικαστών φαίνεται να υπάρχει ένα βαθύ χάσμα: Οι πρώτοι μοιάζουν κακοί, οι δεύτεροι μοιάζουν καλοί.

Ωστόσο, έχουμε να κάνουμε εδώ με τους "καλούς" και τους "κακούς" του ίδιου ιστορικού δράματος. Το πρόβλημα είναι πρόβλημα κατανομής ρόλων. Υπάρχει κάτι κοινό ανάμεσα στις δυο ομάδες δικαστών: ο ταρτουφισμός, η βαθιά και ίσως ανίατη υποκρισία και ο εγωισμός του μικροαστού που βαφτίζεται "δημόσιο συμφέρον". Δηλαδή όλα όσα καταμαρτυράει ο "θείος" Μαρκήσιος στους Γάλλους αστούς που τη στιγμή που έπρεπε —στη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης— δεν έκαναν "άλλη μια προσπάθεια για να γίνουν δημοκράτες", όπως τους παρότρυνε ο Σαντ, ο μόνος που όπως είπαμε βίωσε μέχρις εσχάτων τις αρχές και τα δόγματα της "ολικής απελευθέρωσης του ατόμου", που εμφανίζονται στην Ιστορία για πρώτη φορά τότε και που συνεχίζουν να παραμένουν κενό γράμμα.

Ο Σαντ απαιτούσε "μια ισότητα απέναντι στη φύση", δηλαδή το δικαίωμα για τον καθένα να παραμένει ο εαυτός του. Αυτό που σήμερα ονομάζουμε "αλλοτρίωση", δηλαδή αποξένωση απ' τον πραγματικό μας εαυτό, ξέκομμα από την πραγματική μας φύση, ο Σαντ το είχε προβλέψει και το είχε περιγράφει περίπου εκατό χρόνια πριν απ' το νεαρό Μαρξ των "Φιλοσοφικοοικονομικών τετραδίων" και κάπου εκατόν πενήντα χρόνια πριν απ' τον Μαρκούζε του "Μονοδιάστατου ανθρώπου" και του "Έρως και Πολιτισμός". Στο διάστημα που μεσολάβησε, διάστημα πλήρους εδραίωσης του αστικού καθεστώτος, η φύση υποκαταστάθηκα ολικά πια από το Νόμο: Τώρα όλοι είμαστε "ίσοι απέναντι στο Νόμο" και λίγοι αναρωτιούνται όπως ο Σαντ, μπας και τούτος ο Νόμος είναι κάτι "το παρά φύσιν", που εδραιώνει και νομιμοποιεί την ανισότητα.

Γιατί, λοιπόν, παρανομούν οι δικαστές; Γιατί λιγοστεύει σ’ αυτούς το αίσθημα της Δικαιοσύνης που, ωστόσο, το διαφυλάσσουν οι λαϊκοί δικαστές, όντας παντελώς άσχετοι με τον κυκεώνα των Νόμων και των διατάξεων; Γιατί ο ειδικός, και επί του προκειμένου ο νομομαθής, αποδεικνύεται ολοένα και περισσότερο ακατάλληλος για την απονομή Δικαιοσύνης, ενώ ο ανειδίκευτος και επί του προκειμένου ο λαϊκός δικαστής των μεικτών αστικών αλλά και των αμιγών λαϊκών δικαστηρίων, αποδεικνύεται ολοένα και περισσότερο κατάλληλος, για μια "δουλειά" που δεν την ξέρει;

Διότι, απλούστατα, ο δικαστής καλείται να εφαρμόσει Νόμους με τους οποίους δεν έχει καμιά ουσιαστική σχέση. Είναι ένας "τεχνικός", ένας διεκπεραιωτής, ένας μάνατζερ που επιτηρεί την εφαρμογή Νόμων φτιαγμένων από άλλους για λογαριασμό άλλων. Είναι κάτι σαν επιστάτης σε ξένο χωράφι, που επιτελεί έργο ανάλογης σημασίας μ' αυτό του αγροφύλακα και κυρίως του χωροφύλακα. (Η κύρια διαφορά ανάμεσα σ' ένα χωροφύλακα και σ’ ένα δικαστή έγκειται στο ότι ο τελευταίος έχει πάει στο Πανεπιστήμιο και ως εκ τούτου "χαίρει εκτιμήσεως" και "έχει κοινωνικό κύρος" —μέχρι που να οδηγηθεί στη θέση του κατηγορούμενου, όπως γίνεται στη "Σπασμένη στάμνα" του Κλάιστ και να τα χάσει τότε και τα δυο: και το κύρος και την εκτίμηση).

Τίνος υπάλληλος είναι ο δικαστής; Του κοινωνικού συνόλου, θα πουν οι πονηροί και οι αφελείς. Δηλαδή και των αστών και των μικροαστών και των προλετάριων και του Ωνάση και της κυρά - Κατίνας και του μεγαλοβιομήχανου και του ψιλικατζή της διπλανής γωνίας και του μεγαλοεργολάβου δημοσίων έργων και του μικροεργολάβου κηδειών. Όλοι αυτοί μπορεί να είναι εντελώς άνισοι μεταξύ-τους, το γεγονός όμως πως είναι ίσοι απέναντι στο Νόμο είναι μια σπουδαία παρηγοριά, ίσης αξίας και σημασίας με το γνωστό "καφέ της παρηγοριάς"!

Λοιπόν οι δικαστές, έχοντας στενές σχέσεις με το φάντασμα του Νόμου, καταλαβαίνουν σιγά σιγά μέσα από τη δουλειά πως πρόκειται, ακριβώς, για φάντασμα. Κι όταν πάψεις να φοβάσαι τα φαντάσματα, σεργιανίζεις σφυρίζοντας στα νεκροταφεία.

Είναι δύσκολο να υπηρετείς ανέντιμους και να μην μπεις στον πειρασμό να γίνεις όμοιός τους. (Θυμίζουμε με την ευκαιρία το λεχθέν υπό Μπέρναρντ Σω: "Τα πολλά λεφτά ή θα τα κλέψεις ή θα τα κληρονομήσεις από κάποιον που τα έχει κλέψει")

Βέβαια, εδώ οι κλέφτες δεν είναι ακριβώς όμοιοι με τους γνωστούς: Δεν κλέβουν "πράγματά δηλωμένης αξίας", κλέβουν την αδήλωτη υπεραξία. Και επειδή η υπεραξία δεν είναι πράγμα συγκεκριμένο, για να γίνει νοητή τούτη η έννοια απαιτείται υψηλός βαθμός αφαιρετικής ικανότητας την οποία μπορεί να αποχτήσει κανείς είτε ασκώντας το νου, είτε μέσα απ' την πολύχρονη τριβή με τα πράγματα. Και επειδή δε νομίζουμε πως η τόσο κοπιαστική δουλειά του δικαστή του αφήνει πολύ ελεύθερο χρόνο για την άσκηση του νου (για να διαβάσει κανείς καλά ολόκληρο τον Σαντ χρειάζεται τουλάχιστον δυο μήνες αποκλειστικής ενασχόλησης μαζί-του), πρέπει να άρχισε να καταλαβαίνει ο δικαστής σιγά σιγά, μέσα απ’ την πείρα, τί ακριβώς σημαίνει "κλέπτειν την υπεραξία με τρόπο καθόλα νομότυπο". Και ως γνωστόν, ο πιο καλός απατεώνας είναι αυτός που ξέρει να προφυλάγεται από το Νόμο.

Θεωρούμε όλα αυτά τα κρούσματα δικαστικής "ανηθικότητας" στο έπακρο θετικά και σημάδια εντελώς παρήγορα για το μέλλον του κόσμου. "Ρίξε το βλέμμα-σου σ' αυτούς που καταστρέφονται από τις ατιμίες που συντηρούν την ύπαρξή-σου", λέει ο μεγάλος Σαντ. Τούτη την έξοχη παραίνεση, που θα έπρεπε να καρφωθεί στον τοίχο πάνω από τις δικαστικές έδρες, σίγουρα δεν την έχουν υπ' όψιν-τους οι δικαστές, τουλάχιστον οι Έλληνες. Όμως, με τον καιρό, όσο θα συνειδητοποιούν σε τίνος την υπηρεσία βρίσκονται τόσο θα ρίχνουν το βλέμμα τους πάνω από την έδρα, σ' αυτούς που καταστρέφονται από τις ατιμίες που συντηρούν την ύπαρξή τους. Ο δικαστής που παρανομεί αποκαλύπτει τον κρυμμένο μηχανισμό της γενικευμένης παρανομίας.

Συμπέρασμα: εμείς, το αόρατο και αφανές λαϊκό δικαστήριο, πρέπει να αθωώσουμε τους δικαστές για όλα συλλήβδην τα αμαρτήματά τους. Κόσμος και κόσμος "αμάρτησε για το παιδί-του" ή για το ψωμί-του ή για το παντεσπάνι-του. Γιατί αυτοί πρέπει να είναι αναμάρτητοι; "Άλλωστε, καμιά "αμαρτία" δεν είναι προϊόν κακότητας ή ανηθικότητας. Είναι πάντα γέννημα ενός συγκεκριμένου κοινωνικού χώρου που την εκκολάπτει. Η δικαστική "ανηθικότητα" υπάρχει σαν σπόρος μέσα στην καπιταλιστική ανηθικότητα, απ’ όπου και εκπορεύεται, όπως το Άγιο Πνεύμα εκ του Πατρός. Επιτέλους, πρέπει να σταματήσουμε να χτυπούμε το σαμάρι και να περιαδράξουμε κάποτε το γάιδαρο.

Καταλάβατε, βέβαια, πως τα παραπάνω είναι γραμμένα υπό την επίδραση του Σαντ, σύμφωνα με το πνεύμα (και όχι το γράμμα) του κολοσσιαίου σαντικού έργου. Αν εκπλήττεσθε που δε βρήκατε σε τούτες τις γραμμές τίποτα το "πορνογραφικό" αλά Σαντ, σας πληροφορούμε πως αυτός ο στοχαστής χρησιμοποίησε τη σεξουαλικότητα μόνο σαν όχημα κάποιων ιδεών, που θα παρέμεναν αναποτελεσματικές αν δεν ντύνονταν το ρούχο του πιο κραυγαλέα εγωιστικού ενστίκτου, που φέρνει μόνιμα στην επικαιρότητα το αίτημα για την ολική χειραφέτηση του ατόμου.

Ο Σαντ δεν είναι πορνογράφος, αλλά πολιτικός στοχαστής ή πιο σωστά, ένας παθιασμένος προφήτης της λευτεριάς. Αυτής ακριβώς της λευτεριάς που λείπει από τους δούλους των αφεντάδων-τους που τους υπηρετούν μια ζωή "απονέμοντας δικαιοσύνη", χωρίς καν να υποπτεύονται πως είναι υπηρέτες, όχι βέβαια της Θέμιδας —αυτές είναι ιστορίες για άγριους και για νήπια— αλλά καταπιεστών συγκεκριμένων και ουδόλως μυθικών.

Μάρκος Αυρήλιος: Το ποτάμι της ζωής

Η εικόνα της ζωής σαν ένα ποτάμι που κυλάει είναι κυρίαρχη στη Στωική φιλοσοφία. Πρώτος ο Ηράκλειτος είχε διατυπώσει ποιητικά την ακατάληπτη ροή του χρόνου, παρομοιάζοντάς τον με ένα ποτάμι, στο οποίο δεν μπορούμε να μπούμε δυο φορές. Κατά τον ίδιο τρόπο, δεν μπορούμε να ζήσουμε την ίδια στιγμή. Το παρόν πετάει και εξαφανίζεται.

Ακολουθώντας την Ηρακλείτεια σκέψη του χρόνου, οι Στωικοί βλέπουν τη ζωή ως τον χρόνο του παρόντος, που σαν τα νερά του ποταμού περνάει δίχως δυνατότητα επιστροφής. Ο ορισμός της ευδαιμονίας του ιδρυτή τού Στωικισμού Ζήνωνα Κιτιέα συνοψίζει θαυμάσια τη Στωική στάση απέναντι στη ζωή, που περιγράφεται ως «ομαλή ροή της ζωής» (εὐδαιμονία δ’ ἐστίν εὔροια βίου).

Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Μάρκος Αυρήλιος κοιτάζει τον ποταμό που βρίσκεται μπροστά του κατά τη διάρκεια των στρατιωτικών επιχειρήσεων των Ρωμαίων εναντίον των Μακρομάνων. Έχει κατασκηνώσει κοντά στον Δούναβη, στον ποταμό Γρανούα (Τὰ ἐν Κουάδοις πρὸς τῷ Γρανούᾳ) όπως καταγράφει στο ημερολόγιό του Τα εις εαυτόν. Εκεί, τα βράδια ανασυγκροτεί τους στοχασμούς του. Η εικόνα του ποταμού τον βοηθά να αναλογιστεί τη ζωή:

«Ο χρόνος είναι ένα ποτάμι από γεγονότα και βίαιο ρεύμα (Ποταμός τίς ἐστι τῶν γινομένων καὶ ῥεῦμα βίαιον ὁ αἰών). Μόλις κάποιο από αυτά φανεί, παρασύρεται, κι ένα άλλο έρχεται στη θέση του, που θα παρασυρθεί κι αυτό.»
Μάρκος Αυρήλιος, Τα εις εαυτόν 4.43

Σε αυτόν τον κυκεώνα των γεγονότων που κατακλύζουν τη ζωή η σταθερότητα προκύπτει από το άτομο. Η ενασχόληση με τη φιλοσοφία θωρακίζει τον νου, προσφέροντας τη συνειδητότητα που χρειάζεται ώστε ο άνθρωπος να βγει αλώβητος από το στιγμιαίο ταξίδι της ζωής.

«Ο χρόνος του ανθρώπινου βίου είναι μια στιγμή, η ουσία του σε ροή, η αίσθηση αμυδρή, η σύνθεση του σώματος φθαρτή, η ψυχή σβούρα, η τύχη ακατανόητη, η φήμη αδιόρατη. Με λίγα λόγια, όλα όσα ανήκουν στο σώμα είναι σαν ποτάμι, ενώ όσα ανήκουν στην ψυχή είναι όνειρο και καπνός, η ζωή είναι πόλεμος και διαμονή ξένου, η δε υστεροφημία λήθη. Τι μπορεί λοιπόν να μας καθοδηγήσει στον δρόμο; Ένα μόνο πράγμα, η φιλοσοφία.»
Μάρκος Αυρήλιος, Τα εις εαυτόν 2.17

Η φιλοσοφία δεν είναι θεωρία. Για τους Στωικούς η άσκηση είναι εκ των ων ουκ άνευ και περιλαμβάνει καθημερινό στοχασμό της παροδικότητας της ζωής. Το να παρατηρείς την αλλαγή οδηγεί στη παραδοχή του εφήμερου των όντων. Η μόνη πραγματικότητα είναι η αλλαγή. Ο χρόνος κυλάει όπως και η ζωή. Η συνειδητοποίηση της συντομίας της θα προσδώσει διάρκεια στο στιγμιαίο.

«Να συλλογίζεσαι συχνά την ταχύτητα με την οποία παρασύρονται και εξαφανίζονται τα όντα και τα γεγονότα. Γιατί η ουσία είναι σαν ποτάμι σε διαρκή ροή και οι ενέργειες υποκύπτουν σε συνεχείς μεταβολές και τα αίτια σε χιλιάδες μετατροπές και σχεδόν τίποτε δεν μένει σταθερό ούτε το πιο κοντινό σε εμάς.»
Μάρκος Αυρήλιος, Τα εις εαυτόν 5.23

Σε μια άλλη σκηνή το ποτάμι αλλάζει. Γίνεται χείμαρρος. Η ορμητικότητά του μπορεί να παρασύρει το άτομο. Ο Στωικός αυτοκράτορας δεν παύει να στοχάζεται.

«Ένας χείμαρρος είναι η αιτία των πάντων. Παρασύρει τα πάντα στο πέρασμά του. Τότε τι κάνεις, άνθρωπέ μου; Κάνε τώρα αυτό που απαιτεί η φύση. Ξεκίνα, αν σου δίνεται η ευκαιρία, και μην κοιτάς τριγύρω, αν θα το μάθει κάποιος. Μην ελπίζεις στην πλατωνική Πολιτεία.»
Μάρκος Αυρήλιος, Τα εις εαυτόν 9.29

Η ελπίδα προσβλέπει στο μέλλον. Η ζωή όμως είναι το παρόν. Ο Στωικός αιχμαλωτίζει τον χρόνο και τού δίνει διάρκεια ζώντας στο παρόν. Η ευδαιμονία είναι η ομαλή ροή της ζωής, η εύροια βίου Το ποτάμι ρέει αρμονικά στη φύση. Και η ζωή βρίσκεται σε πλήρη αρμονία με τη Φύση ακολουθώντας τον Λόγο.

Η σωστή γυναίκα θα σας κάνει καλύτερο

Η κατεύθυνση της ζωής σας έχει να κάνει πολύ με το άτομο με το οποίο επιλέγετε να την περάσετε μαζί. Όμως, ένας από τους λόγους για τους οποίους τόσοι πολλοί άντρες αντιστέκονται στη δέσμευση, είναι επειδή φοβούνται μήπως χάσουν ένα κομμάτι του εαυτού τους.

Και ζητάνε να συνεχίσουν να είναι «κυνηγοί» της ζωής. Με την ανεξαρτησία που έρχεται μαζί με την ανύπαντρη ζωή. Με την ελευθερία να κάνουν ό,τι θέλουν ή να ξοδεύουν τα χρήματά τους σε ό,τι θέλουν ή να κοιμούνται με όποια θέλουν.

Δεν ξέρουν όμως ότι η σωστή γυναίκα, μια καλή γυναίκα, θα βελτιώσει τη ζωή τους. Εδώ είναι μερικοί τρόποι που συμβαίνει:

1: Θα σας κρατήσει προσγειωμένο.

Το να έχεις υψηλούς στόχους και όνειρα είναι σημαντικό, το ίδιο είναι και να χαράξεις ένα ρεαλιστικό μονοπάτι για να φτάσεις εκεί. Αυτό έχει τις ρίζες του στα θεμέλια που χτίζετε για τον εαυτό σας. Η σταθερότητα και η ασφάλεια που χρησιμεύουν ως βάση για τα βήματα που θα κάνετε μέχρι να φτάσετε ψηλά, δεν γίνονται αν δεν έχετε εστιάσει στο παρόν.

Μια καλή γυναίκα θα σας βοηθήσει να διατηρήσετε ξεκάθαρη την προοπτική σας για το πού βρίσκεστε τώρα και πού θέλετε να πάτε. Η ορθολογική και ρεαλιστική άποψή της θα σας βοηθήσει να δείτε τα πράγματα καθαρά και να χαράξετε καλύτερα την πορεία σας προς τα εμπρός.

Αλλά χωρίς ένα κατάλληλο δίχτυ ασφαλείας από κάτω σου, που σας προσφέρει μία σωστή γυναίκα, υπάρχει ο κίνδυνος για μία μεγάλη πτώση αν χάσεις.

Βήμα προς βήμα, αυτός είναι ο δρόμος προς τα εμπρός.

2: Θα σε αγαπήσει για αυτό που πραγματικά είσαι.

Όταν νιώθετε αληθινά αγαπητοί και αποδεκτοί από κάποιον στη ζωή σας, υπάρχει η αίσθηση του να είστε ο πραγματικός εαυτός σας.

Σε λάθος σχέσεις, κρύβουμε πτυχές του εαυτού μας που μπορεί να μην νιώθουμε άνετα να τις μοιραστούμε ή να πιστεύουμε ότι θα μας κρίνουν. Ως αποτέλεσμα, δεν δείχνουμε ποτέ πραγματικά τον πλήρη εαυτό μας στον σύντροφό μας, κάτι που καταπνίγει την ικανότητα της σχέσης να αναπτυχθεί και να ανθίσει.

Μια καλή γυναίκα λοιπόν θα αγκαλιάσει τις ιδιορρυθμίες σας και τα ελαττώματα σας (όπως κάνετε με τις δικές της), που θα σας επιτρέψουν σιγά σιγά να τις μειώσετε.

3: Θα σου ανοίξει το μυαλό σε νέα πράγματα.

Οι άντρες είναι από τον Άρη και οι γυναίκες από την Αφροδίτη, τελικά.

Η πραγματικότητα είναι ότι η γυναικεία εμπειρία είναι πολύ, πολύ διαφορετική από αυτή των ανδρών.

Αντιμετωπίζονται διαφορετικά από την ημέρα που γεννήθηκαν (έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε ως κοινωνία από αυτή την άποψη), κάτι που διαμορφώνει την άποψή τους για τον κόσμο διαφορετικά από τη δική μας.

Η ζωή τις διδάσκει επίσης διαφορετικά μαθήματα από αυτά που μαθαίνουν οι άντρες και τις δίνει μοναδικές προοπτικές για το πώς να ζουν, πώς να συμπεριφέρονται στους άλλους και πώς να εμφανίζονται με αυτοπεποίθηση.

Η βιολογική μας πραγματικότητα και οι δομές του εγκεφάλου μας διαφέρουν επίσης. Η βιολογική εξέλιξη έχει διαμορφώσει άνδρες και γυναίκες με μοναδικούς τρόπους χάρη στις δεξιότητες επιβίωσης που χρειαζόμασταν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού.

Σύμφωνα με τον Δρ. Luann Brizendine, οι γυναίκες είναι καλύτερες στον εντοπισμό του κινδύνου, στην ανάγνωση των εκφράσεων του προσώπου και στην πρόβλεψη του πόνου (μεταξύ των μυριάδων άλλων διαφορών μεταξύ μας που περιγράφει το βιβλίο).

Όταν γνωρίζουμε ο ένας τις υπερδυνάμεις του άλλου, μπορούμε να μάθουμε από αυτές αντί να τις αποφεύγουμε.

4: Θα σας εμπνεύσει να πιέσετε τον εαυτό σας περισσότερο.

Η υπευθυνότητα είναι ένα ισχυρό πράγμα και βοηθά στην πρόοδο. Η παρουσία της στη ζωή σου θα αλλάξει τη δυναμική για αυτό το οποίο ζεις.

Δεν αφορά μόνο εσάς πια.

Έχει να κάνει με τη δημιουργία μιας κοινής ζωής. Δουλεύοντας ως ομάδα. Μοιραστείτε τις ίδιες αξίες και εργάζεστε προς τους ίδιους στόχους.

Αυτό θα σας δώσει την αφορμή να ανεβάσετε στροφές, την ένταση και να πιεστείτε ακόμη περισσότερο από ό,τι κάνατε.

5: Θα σας δώσει ειλικρινή σχόλια.

Σε ορισμένους άντρες αρέσει να βγαίνουν ραντεβού με γυναίκες που δεν τους προκαλούν ποτέ. Απλώς συμβαδίζουν με τα πάντα, ή ποτέ δεν μιλούν για τον εαυτό τους.

Αλλά θέλετε να είστε με κάποιον που έχει τις δικές της απόψεις, τις δικές της θέσεις, το δικό της στυλ προσέγγισης της ζωής και του κόσμου γύρω της.

Αυτός ο τύπος ανθρώπου δεν πρόκειται να σας πει αυτό που θέλετε να ακούσετε – θα σας πει αυτό που πρέπει να ακούσετε.

Μερικές φορές θα σας νευριάσει, μερικές φορές θα σας εξοργίσει.

Αλλά τότε, όταν είστε μόνοι και δεν χρειάζεται να το παραδεχτείτε σε κανέναν άλλο, θα ξέρετε ότι είχε δίκιο για αυτό που είπε, ακόμα κι αν μισούσες να το ακούς.

Αυτό θα σας βοηθήσει να αποκτήσετε μια πιο ειλικρινή και αφιλτράριστη άποψη για τον εαυτό σας και να κάνετε τις αλλαγές που χρειάζεστε για να αναπτυχθείτε και να εξελιχθείτε περαιτέρω.

6: Θα ανανεώσει την ενέργειά σου.

Φανταστείτε να έχετε την υποστήριξη και τη δέσμευση μιας γυναίκας για την οποία είστε ενθουσιασμένοι και παθιασμένοι με τη ζωή σας…αυτός ο ενθουσιασμός μπορεί να σας βοηθήσει να δείτε τα πράγματα με μία φρέσκια ματιά.

Όλα γίνονται συναρπαστικά με διαφορετικούς τρόπους — να μοιράζεστε νέες εμπειρίες μαζί, να ταξιδεύετε, να δοκιμάζετε νέα εστιατόρια, ακόμα και να κολλάτε σε μια νέα σειρά για την οποία μπορείτε να μιλήσετε και οι δύο μαζί.

Η παραγωγικότητά σας μπορεί να αυξηθεί καθώς κοιτάτε το μέλλον και βλέπετε νέες δυνατότητες. Αυτό θα ανάψει το πάθος σας για να επιδιώξετε τους στόχους σας με ακόμη μεγαλύτερη ειλικρίνεια, επειδή τώρα δεν χτίζετε απλώς ένα μέλλον για τον εαυτό σας, αλλά εργάζεστε μαζί με έναν συμπαίκτη για να χτίσετε μαζί μία νέα ζωή.

7: Θα σας ενθουσιάσει με το που θα γυρίσετε το βράδυ στο σπίτι.

Μερικές φορές χρειάζεσαι μόλις γυρίσεις κάποιον να εκτονωθείς, να τον ακούσεις ή απλά να καθίσεις και να δειπνήσεις μαζί του.

Μια καλή γυναίκα θα σας ενθαρρύνει και θα σας στηρίξει μετά τις δύσκολες ώρες σας και θα γιορτάσει μαζί σας στις νικητήριες μέρες σας.

Καθώς μεγαλώνετε και οι δύο μαζί και γιορτάζετε ο ένας τις νίκες του άλλου μαζί, γίνονται ακόμα πιο συναρπαστικές λόγω της ενέργειας που τις περιβάλλει.

Και, οι δύσκολες μέρες είναι πιο εύκολο να τις αντέξετε γιατί ξέρετε ότι έχετε ένα σύστημα της στήριξης του άλλου όταν το χρειάζεστε.

8: Θα σε βοηθήσει να ζήσεις περισσότερο. Κυριολεκτικά.

Διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι οι παντρεμένοι άνδρες ζουν περισσότερο από τους άνδρες που δεν έχουν παντρευτεί ποτέ ή έχουν τελειώσει τον γάμο τους. Αυτό θα μπορούσε να μετατραπεί σε έναν πιο χαλαρό τρόπο ζωής, όταν έχει λιγότερα πάρτι και ανάληψη λιγότερων κινδύνων.

Όταν είμαστε σε μια σχέση, εμείς, ως άντρες, θα πρέπει να νοιαζόμαστε περισσότερο για τον εαυτό μας από πριν, επειδή οι άνθρωποι βασίζονται σε εμάς ακόμη περισσότερο από πριν. Μία σύντροφος ή μία σύζυγος, ίσως και παιδιά… υπάρχουν πολλοί περισσότεροι παράγοντες που πρέπει να λάβουμε υπόψη στη λήψη των αποφάσεών μας από ό,τι όταν ζούμε μια ξέγνοιαστη και ανύπαντρη ζωή.

Ένας άλλος λόγος για την αύξηση της μακροζωίας είναι ότι μια καλή γυναίκα θα σας βοηθήσει να αποφύγετε τη μοναξιά. Μια μελέτη σε ηλικιωμένους πολίτες σε διάστημα 10 ετών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι άνδρες που βιώνουν μοναξιά είχαν 30% περισσότερες πιθανότητες να την μεταδώσουν από τους άνδρες που δεν είχαν.

Εάν η σχέση σας είναι ευτυχισμένη και υγιής, δεν θα θέλατε την υγεία και την ευημερία για να την απολαύσετε όσο το δυνατόν περισσότερο;

9: Θα σου δώσει αφορμή να νοιάζεσαι για κάποιον άλλον.

Όλοι γνωρίζουμε ότι οι σχέσεις δεν είναι να παίρνουν και να δίνουν. Κυρίως αυτό.

Ως άνδρες, είμαστε έτοιμοι να προστατεύσουμε και να παρέχουμε βοήθεια σε αυτούς που αγαπάμε.

Ο παππούς μου μεγάλωσε στη γενιά όπου «οι άντρες έπρεπε να είναι άντρες», αλλά η ηλικία του αποκάλυπτε μια πολύ πιο συμπονετική και απαλή πλευρά, την οποία εξέφραζε συχνά προς τη γιαγιά μου όταν χρειαζόταν τη βοήθειά του.

Ήταν περήφανος που τη νοιαζόταν όπως κάνει κάθε καλός άντρας για τη γυναίκα στη ζωή του. Επιπλέον, η φροντίδα για τους άλλους αποδεικνύεται ότι έχει θετικά οφέλη για την υγεία και για τον ίδιο τον «φροντιστή».

Όλοι περνάμε από πολλές φάσεις στη ζωή και το να γνωρίζουμε ότι το άτομο δίπλα μας θα είναι εκεί δίπλα αν τον χρειαστούμε, τα κάνει όλα πολύ πιο εύκολα.

10: Θα σας παρακινήσει να αλλάξετε.

Εάν είστε αρκετά τυχεροί να τραβήξετε το ενδιαφέρον μιας καλής γυναίκας και στη συνέχεια να αφοσιωθεί πραγματικά σε σας, κρατάτε ένα κομμάτι θησαυρού που πολλοί άνθρωποι μόνο ονειρεύονται.

Έχω ακούσει πολλές ιστορίες ανδρών που είχαν την ευκαιρία να χτίσουν μια σχέση με μια γυναίκα που θα τους υποστήριζε, αλλά το έσκασαν. Αρνήθηκαν να αλλάξουν τους τοξικούς τρόπους τους, ή συνέχισαν να ζουν τον ίδιο τρόπο ζωής του «παίκτη» ή αρνήθηκαν να σηκωθούν για να ανταποκριθούν στα πρότυπα της.

Και όλα κατέρρευσαν.

Εάν έχετε συνείδηση ​​και επίγνωση των πλεονεκτημάτων που αναφέρονται εδώ, θα το δείτε ως μια ευκαιρία να ενισχύσετε και να κερδίσετε την παρουσία της στη ζωή σας.

Ναι – πρέπει να αξίζει και τη δική σας.

Και αν είστε πρόθυμοι να αφήσετε το δικό σας εγώ στην άκρη και να ανοίξετε το μυαλό σας σε νέα μαθήματα, νέες προοπτικές και νέες απόψεις — δεν υπάρχει όριο σε αυτό που θα μπορέσετε να επιτύχετε… γιατί θα το πετύχετε μαζί.

Εφηβική κατάθλιψη

Η κυκλοθυμία και η εφηβεία πάνε μαζί, οπότε δεν εκπλησσόμαστε όταν οι έφηβοι θυμώνουν ξαφνικά και αμέσως μετά χαλαρώνουν. Κι όμως, αν είναι συχνά κυκλοθυμικοί, είναι λογικό να αρχίζουμε να αναρωτιόμαστε αν κρύβεται κάποια κατάθλιψη από πίσω. Αν και δεν βιώνουν όλοι οι έφηβοι μεταπτώσεις της διάθεσης, συμβαίνει σε αρκετούς εφήβους κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης και πολλοί γονείς αναρωτιούνται αν είναι «φυσιολογικό» ή όχι.

Τι δεν είναι αναμενόμενο από τη συμπεριφορά και τη διάθεση των εφήβων;

Δεν είναι αναμενόμενο η θλίψη, ο εκνευρισμός ή το άγχος να είναι τα κύρια συναισθήματα που ο έφηβος φαίνεται να βιώνει συνεχώς για εβδομάδες και όταν αρχίζει αυτό να παρεμβαίνει στο σχολείο, στην οικογένεια και στις σχέσεις με τους φίλους.

Είναι επίσης ανησυχητικό αν ο έφηβος/η σηκώσει ένα μαχαίρι όταν είναι θυμωμένος/η ή για παράδειγμα ανοίξει ένα παράθυρο και απειλήσει να πηδήξει κατά τη διάρκεια μιας διαφωνίας. Με λίγα λόγια, η συμπεριφορά που εκφράζει απειλή αυτοτραυματισμού πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη.
Ποια είναι τα σημάδια της εφηβικής κατάθλιψης;

Τα σημάδια της εφηβικής κατάθλιψης μοιάζουν με εκείνα της ενήλικης, απλά με κάποιες μικρές προσαρμογές. Περιλαμβάνονται τα ακόλουθα:

– Θλίψη ή εκνευρισμός που διαρκεί για εβδομάδες

– Έλλειψη ενδιαφέροντος για πράγματα που πριν απολάμβαναν

– Αλλαγές στον ύπνο, στην ενέργεια και στην όρεξη

– Μειωμένη συγκέντρωση (που μπορεί να εμφανιστεί στους χαμηλούς βαθμούς)

– Απομόνωση από την οικογένεια και τους φίλους

– Εμπλοκή σε επικίνδυνες συμπεριφορές

Τι μπορούμε να κάνουμε αν υποπτευόμαστε ότι ένας έφηβος εμφανίζει κατάθλιψη

Οι ειδικοί συστήνουν να αρχίσουμε προσπαθώντας να μιλήσουμε στο παιδί μας. Ξεκινήστε λέγοντας «Μού φαίνεσαι τον τελευταίο καιρό πολύ θυμωμένος ή θλιμμένος. Μπορούμε να μιλήσουμε για το τι συμβαίνει;» Δεν είμαστε επικριτικοί και απλά ακούμε. Παράλληλα βεβαιώστε τους εφήβους ότι είστε εκεί σε περίπτωση που χρειάζονται βοήθεια.

Και αν ανησυχείτε ότι το παιδί σας έχει αυτοκτονικούς ιδεασμούς, πρέπει να δράσετε άμεσα.

Σε γενικά πλαίσια, οι ειδικοί πιστεύουν ότι το καλύτερο είναι να δείχνουν όσο το δυνατόν πιο ανοιχτοί για τα επόμενα βήματα και να βεβαιώνουμε τα παιδιά ότι θα βρούμε μαζί τη λύση.

Να μη φοβάσαι το καινούριο, γίνε κι εσύ καινούριος

Οι αλλαγές έρχονται – συνηθέστερα – χωρίς προειδοποιήσεις. Aπρόσμενα. Ξαφνικά. Εισβάλλουν στη ζωή και την αλλάζουν μονομιάς. Είτε καλές είτε κακές, οι αλλαγές είναι εδώ για να βγάλουν τον παλιό μανδύα από πάνω μας και να αποκαλύψουν έναν καινούριο εαυτό. Έναν εαυτό που θα αντέχει στην πίεση, θα αγαπάει περισσότερο και θα δίνεται ολοκληρωτικά.

Ο Χένρι Μίλερ (συγγραφέας) έχει πει χαρακτηριστικά: «Το καινούριο εμπεριέχει πάντα μια αίσθηση παραβίασης και ιεροσυλίας. Ό,τι είναι νεκρό, θεωρείται ιερό. Ό,τι είναι καινούριο, δηλαδή διαφορετικό θεωρείται διαβολικό επικίνδυνο ή ανατρεπτικό». Νομίζω πως δεν γίνεται παρά να συμφωνήσεις μαζί του, αφού βρισκόμαστε σε έναν κόσμο που οτιδήποτε μοιάζει διαφορετικό, καταπνίγεται. Προβάλλεται έντονα ο μιμητισμός με αποτέλεσμα ο κόσμος να μην είναι πλέον ο εαυτός του. Και αυτό φαίνεται. Παντού.

Το διαφορετικό, το καινούριο και το αλλιώτικο χώνονται πρόχειρα σε σκονισμένα κουτιά και μπαίνουν στο πατάρι των συνειδήσεων. Δεν συμφέρουν κανέναν. Μόνο ό,τι πουλάει, μόνο ό,τι φωτίζεται. Αλλά ξέρεις, εκείνο το ψεύτικο φως, το τεχνητό. Το φως με τους προβολείς. Μη τυχόν και βρεθεί κάτι αυτόφωτο. Αμέσως παραγκωνίζεται και καταδιώκεται μέχρι να αποδεχθεί την ήττα του. Μέχρι να αποδεχθεί ότι είναι αδύναμο για να τα βάλει με τα «θηρία».

Εσύ δεν πρέπει να είσαι σε καμία κατηγορία από τις δύο. Όχι, δεν πρέπει. Ούτε με εκείνους που λάμπουν ετερόφωτα, αλλά ούτε και με εκείνους που λάμπουν αυτόφωτα όμως δέχονται την ήττα ως αποτέλεσμα. Η ήττα δεν είναι μια από τις επιλογές σου. Ο κόσμος ολάκερος σε καταδέχθηκε όταν γεννήθηκες για να προσφέρεις σε αυτό τον κόσμο «αυτό το κάτι διαφορετικό».

Αν ήταν να προσφέρουμε όλοι το ίδιο πράγμα, τότε η ζωή θα πρέπει να ήταν πολύ μονότονη, δε νομίζεις; Δες μέσα σου, διάλεξε ό,τι λάμπει αυτόφωτα, ανέδειξε την διαφορετικότητά σου και τότε να είσαι σίγουρος ότι τίποτα δεν μπορεί να πάει στραβά.

Πήγαινε κόντρα στο ρεύμα και πίστεψε πως μπορείς να κάνεις το αδύνατο. Ο Ρόμπερτ Φ. Κένεντι (πολιτικός) είχε πει εύστοχα: «Η πρόοδος είναι μια όμορφη λέξη. Όμως, αρχή της προόδου είναι η αλλαγή και η αλλαγή έχει πολλούς εχθρούς». Φρόντισε να τους εξαλείψεις για να μπορέσεις να φτάσεις στο καινούριο που τόσο λαχταράει η ψυχή σου.

Φρόντισε να μην γίνεις σαν τους άλλους. Να ξεχωρίζεις. Να σέβεσαι. Να μην φοβάσαι το καινούριο. Αγκάλιασε την αλλαγή και γίνε και εσύ καινούριος!

ΗΡΟΔΟΤΟΣ: Σ᾽ εχθρεύονται οι γείτονες, μα οι θεοί, Αργείε, οι αθάνατοι, σε αγαπούν

[7.148.1] Λοιπόν οι κατάσκοποι, αφού μ᾽ αυτό τον τρόπο είδαν όλα τα πάντα και στάλθηκαν πίσω, γύρισαν στην Ευρώπη· τώρα, οι Έλληνες που δέθηκαν με όρκο εναντίον του Πέρση, ύστερ᾽ από την επιστροφή των κατασκόπων, έκαναν τη δεύτερη ενέργειά τους· έστειλαν απεσταλμένους στο Άργος. [7.148.2] Κι οι Αργείοι λένε πως, σ᾽ ό,τι αφορά στην πόλη τους, τα πράγματα εξελίχτηκαν ως εξής: αμέσως από την πρώτη στιγμή έμαθαν τον κίνδυνο με τον οποίο ο βάρβαρος απειλούσε την Ελλάδα· κι όταν πήραν την πληροφορία κι αντιλήφθηκαν ότι οι Έλληνες θα προσπαθήσουν να τους πάρουν συμμάχους εναντίον των Περσών, έστειλαν επίσημη αντιπροσωπεία στους Δελφούς, για να ρωτήσουν το θεό τί ήταν το καλύτερο που είχαν να κάνουν· γιατί πρόσφατα σκοτώθηκαν από τους Λακεδαιμονίους και τον Κλεομένη, το γιο του Αναξανδρίδα, έξι χιλιάδες δικοί τους — κι αυτός ήταν ο λόγος που τους έκανε να στείλουν για χρησμό· [7.148.3] και, λένε, πως στο ερώτημά τους η Πυθία αποκρίθηκε με τον εξής χρησμό:

Σ᾽ εχθρεύονται οι γείτονες, μα οι θεοί, Αργείε, οι αθάνατοι, σε αγαπούν.

Φυλάξου, μέσα κάθισε στα κάστρα σου, κρατώντας το δόρυ στο δεξί σου.

Φύλαγε το κεφάλι σου· γιατί η κεφαλή σου θα σώσει το κορμί σου.

Λένε λοιπόν πως αυτούς τους χρησμούς έδωσε πρωτύτερα η Πυθία, κι αργότερα, όταν έφτασαν οι αγγελιοφόροι στο Άργος, παρουσιάστηκαν στη βουλή κι έλεγαν αυτά που είχαν εντολή να πουν. [7.148.4] Και πως αυτοί απάντησαν στις προτάσεις πως είναι πρόθυμοι να τις δεχτούν, αν συνομολογηθεί ειρήνη για τριάντα χρόνια με τους Σπαρτιάτες κι αν μοιραστούν μ᾽ αυτούς την ηγεμονία όλης της συμμαχίας· βέβαια, έλεγαν, η ηγεμονία δικαιωματικά ανήκει σ᾽ αυτούς, όμως θ᾽ αρκεστούν κι αν την έχουν μισή μισή.

[7.149.1] Λένε λοιπόν πως αυτή ήταν η απάντηση της βουλής, μολονότι ο χρησμός τούς απέτρεπε να κάνουν συμμαχία με τους Έλληνες. Και πως επιδίωξαν να γίνουν συνθήκες για τριάντα χρόνια, όσο κι αν τους φοβέριζε ο χρησμός, για ν᾽ αντρωθούν τα παιδιά τους μέσα σ᾽ αυτό το διάστημα· και πως έκαναν μια πρόσθετη σκέψη, μήπως, αν δεν κάνουν συνθήκες και, ύστερ᾽ από το κακό που είχαν πάθει, δεχτούν κι άλλο χτύπημα απ᾽ τον Πέρση, αποκεί και πέρα υποταχτούν στους Λακεδαιμονίους. [7.149.2] Κι ακόμη λένε πως οι αγγελιοφόροι που εκπροσωπούσαν τη Σπάρτη έδωσαν την εξής απάντηση σε όσα άκουσαν από τη βουλή: όσο για τις συνθήκες, θα μετέφεραν το αίτημα στη συνέλευση του λαού, για την αρχηγία όμως έχουν εξουσιοδοτηθεί να δώσουν οι ίδιοι την απάντηση: δηλαδή, τους είπαν, πως αυτοί έχουν δυο βασιλιάδες, ενώ οι Αργείοι έναν· λοιπόν τους είναι αδύνατο να καθαιρέσουν από την αρχηγία τον ένα ή τον άλλο από τους βασιλιάδες της Σπάρτης, αλλά δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα να έχει κι ο βασιλιάς του Άργους ψήφο ισότιμη με τους δυο δικούς τους. [7.149.3] Λοιπόν οι Αργείοι ισχυρίζονται πως ύστερ᾽ απ᾽ αυτά δεν ανέχτηκαν την πλεονεξία των Σπαρτιατών, αλλά προτίμησαν να εξουσιάζονται από τους βαρβάρους παρά να κάνουν κάποια υποχώρηση στους Λακεδαιμονίους· και πως προειδοποίησαν τους αγγελιοφόρους, πριν βασιλέψει ο ήλιος, να σηκωθούν και να φύγουν από τη χώρα των Αργείων, αλλιώς θα έχουν τη μεταχείριση που ταιριάζει σε εχθρούς.

[7.150.1] Λοιπόν γι᾽ αυτή την υπόθεση οι Αργείοι από τη μεριά τους λένε αυτά· υπάρχει όμως και μια άλλη ιστορία που διαδόθηκε σ᾽ όλη την Ελλάδα, ότι δηλαδή ο Ξέρξης, πριν ακόμα αποφασίσει να ξεκινήσει την εκστρατεία εναντίον των Ελλήνων, έστειλε κήρυκα στο Άργος. [7.150.2] Κι όταν αυτός έφτασε, λένε πως είπε: «Άνδρες Αργείοι, ο βασιλιάς Ξέρξης σάς λέει τα εξής: Εμείς πιστεύουμε ότι ο γενάρχης μας είναι ο Πέρσης, ο γιος του Περσέα, που τον απόχτησε από τη θυγατέρα του Κηφέα, την Ανδρομέδα. Σύμφωνα μ᾽ αυτά εμείς πρέπει να ᾽μαστε απόγονοί σας. Δεν είναι σωστό λοιπόν ούτε εμείς να εκστρατεύουμε εναντίον των προγόνων μας, ούτε εσείς, βοηθώντας άλλους, να ταχθείτε εναντίον μας, αλλά να κάθεστε στη χώρα σας ζώντας ειρηνικά. Γιατί, αν τα πράματα έρθουν όπως τα εύχομαι, θα είστε οι πρώτοι στην εύνοιά μου». [7.150.3] Λέγεται λοιπόν πως, όταν οι Αργείοι άκουσαν αυτή την πρόταση, τους έκανε μεγάλη εντύπωση, αλλά εκείνη τη στιγμή ούτε έδωσαν κάποια υπόσχεση ούτε πρόβαλαν κάποιο αίτημα· πως όμως, όταν οι Έλληνες πήγαν να τους πάρουν στη συμμαχία τους, τότε λοιπόν, ξέροντας καλά ότι οι Λακεδαιμόνιοι δε θα στρέξουν να τους κάνουν συναρχηγούς, πρόβαλαν αυτή την απαίτηση, για να έχουν πρόφαση να μείνουν στην ησυχία τους.

[7.151.1] Μερικοί Έλληνες λένε πως με την εκδοχή αυτή ταιριάζει απόλυτα ένα περιστατικό που συνέβη πολλά χρόνια αργότερα· πως, δηλαδή, έτυχε να βρίσκονται στα Σούσα, την πόλη του Μέμνονος, καθένας τους για άλλη υπόθεση, από τη μεριά τους απεσταλμένοι των Αθηναίων, ο Καλλίας, ο γιος του Ιππονίκου, κι εκείνοι που τον συνόδευαν στην αποστολή του στον βασιλιά, κι από τη δική τους τον ίδιο καιρό, Αργείοι απεσταλμένοι απ᾽ την πόλη τους στα Σούσα, που ρωτούσαν τον Αρτοξέρξη, το γιο του Ξέρξη, αν παραμένει η φιλία που τους συνέδεε με τον Ξέρξη ή τους θεωρούσε εχθρούς του· και πως ο βασιλιάς Αρτοξέρξης δήλωσε ότι μένει απόλυτα σταθερός σ᾽ αυτήν και δε θεωρεί καμιά πόλη πιο φιλική από το Άργος.

[7.152.1] Τώρα, αν ο Ξέρξης έστειλε κήρυκα στο Άργος μ᾽ αυτές τις προτάσεις κι αν απεσταλμένοι των Αργείων ανέβηκαν στα Σούσα και ρωτούσαν τον Αρτοξέρξη για τη φιλία τους, δεν μπορώ να το πω με βεβαιότητα ούτε να διατυπώσω γι᾽ αυτά κάποια γνώμη διαφορετική απ᾽ εκείνην που λένε οι ίδιοι οι Αργείοι. [7.152.2] Όμως ξέρω καλά τούτο: αν όλοι οι άνθρωποι κουβαλούσαν τις δικές του δυστυχίες ο καθένας και τις απέθεταν στον ίδιο τόπο θέλοντας να τις ανταλλάξουν με τις δυστυχίες των πλησίον τους, σκύβοντας πάνω στις δυστυχίες των πλησίον τους ο καθένας με αγαλλίαση θα σήκωνε και θα έπαιρνε πίσω τις δυστυχίες που κουβάλησε εκεί. [7.152.3] Με αυτό το σκεπτικό κι η συμπεριφορά των Αργείων δεν ήταν η χειρότερη που μπορούσε να γίνει. Από τη μεριά μου, έχω υποχρέωση να λέω τα λεγόμενα, δεν έχω όμως υποχρέωση να τα πιστεύω πέρα για πέρα, κι αυτή μου η διακήρυξη θα ισχύει σε όλα όσα εξιστορώ· για παράδειγμα, άκουσα να λένε κι αυτό, πως τάχα οι Αργείοι ήταν εκείνοι που προσκάλεσαν τον Πέρση εναντίον της Ελλάδας, επειδή ο στρατός τους τσακίστηκε στον πόλεμο με τους Λακεδαιμονίους· προτιμούσαν λοιπόν οτιδήποτε άλλο μπορούσε να τους έρθει παρά τη συμφορά που τους βρήκε.

ΗΡΟΔΟΤΟΣ

ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ: Φθονούν όσους φρονούν σωστά

Αν θελήσουμε να εξετάσουμε συνολικά τις φύσεις των ανθρώπων, θα βρούμε τους πιό πολλούς απ’ αυτούς να μην χαίρονται ούτε με τις υγιεινότερες τροφές ούτε με τις ωραιότερες ενασχολήσεις ούτε με τα καλύτερα πράγματα ούτε με τα ωφελιμότερα μαθήματα, αλλά να καταγίνονται με ηδονές εντελώς αντίθετες προς το συμφέρον τους, θεωρώντας καρτερικούς και φιλόπονους όσους κάνουν κάτι από τα δέοντα. Πώς θα μπορούσε κάποιος ν’ αρέσει σ’ αυτούς, παραινώντας ή διδάσκοντάς τους ή λέγοντάς τους κάτι χρήσιμο;

Αυτοί-εκτός από όσα ήδη είπαμε – φθονούν όσους φρονούν σωστά, θεωρούν χρηστούς όσους δεν έχουν νου, κι έτσι αποφεύγουν την αλήθεια των πραγμάτων, με αποτέλεσμα να μην γνωρίζουν ούτε τα δικά τους θέματα , αλλά να λυπούνται αναλογιζόμενοι τα προσωπικά τους και να χαίρονται συζητώντας τις ξένες υποθέσεις, προτιμώντας να κακοπάθει το σώμα τους παρά να καταπονηθεί η ψυχή τους με σκέψεις γύρω από τ’ αναγκαία. Αυτούς θα τους συναντήσει κάποιος να λοιδορούν ή να λοιδορούνται στις μεταξύ τους συναναστροφές, και να εύχονται παρά να σκέφτονται μέσα στην μοναξιά τους.

Ισοκράτης

Οριακή διαταραχή προσωπικότητας

Όταν υπάρχει σε ένα άτομο οριακή διαταραχή προσωπικότητας, το κυριότερο χαρακτηριστικό είναι η αστάθεια. Η αστάθεια στις σχέσεις, στις διαθέσεις, στις σκέψεις, στις συμπεριφορές και στα συναισθήματα. Υπάρχει μια αμφιλεγόμενη αίσθηση της ταυτότητας του ποιος είναι. Η εικόνα του εαυτού, οι στόχοι, ακόμη και οι συμπάθειες και οι αντιπάθειες μπορεί να αλλάζουν, συχνά με τρόπους που προκαλούν σύγχυση.

Η συναισθηματική μεταβλητότητα και η αδυναμία αυτο-ηρεμίας οδηγεί σε αναταραχή σχέσεων.

Τα άτομα αυτά τείνουν να είναι εξαιρετικά ευαίσθητα. Τα μικρά πράγματα μπορούν να προκαλέσουν έντονες αντιδράσεις και μόλις αναστατωθούν με κάτι δεν μπορούν να ηρεμήσουν. Είναι εύκολο να καταλάβουμε πώς αυτή η συναισθηματική μεταβλητότητα και η αδυναμία αυτο-ηρεμίας οδηγεί σε αναταραχή σχέσεων και παρορμητική – ακόμη και απερίσκεπτη – συμπεριφορά. Όταν βρίσκονται στη συγκίνηση των συγκλονιστικών συναισθημάτων, δεν μπορούν να σκεφτούν καθαρά ή να μείνουν γειωμένοι. Μπορεί να πουν άσχημα πράγματα ή να ενεργήσουν με επικίνδυνους ή ακατάλληλους τρόπους. Κάνουν τους άλλους να νιώθουν ένοχοι ή να ντρέπονται. Είναι ένας επώδυνος κύκλος που οι άλλοι αισθάνονται αδύνατο να ξεφύγουν.

Τα 9 συμπτώματα της οριακής διαταραχής

1. Φόβος εγκατάλειψης

Συχνά τα άτομα αυτά, φοβούνται να εγκαταλειφθούν ή να μείνουν μόνα τους. Ακόμα και κάτι τόσο αθώο όσο ένα αγαπημένο άτομο αργήσει από τη δουλειά ή αν φύγει για το Σαββατοκύριακο μπορεί να προκαλέσει έντονο φόβο. Δυστυχώς, αυτή η συμπεριφορά τείνει να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα – απομακρύνοντας τους άλλους.

2. Ασταθείς σχέσεις

Τα άτομα με BPD τείνουν να έχουν έντονες και βραχύβιες σχέσεις. Μπορεί να ερωτευτούν γρήγορα, πιστεύοντας ότι το νέο άτομο είναι αυτό που θα τους κάνει να νιώσουν ολοκληρωμένοι. Όμως απογοητεύονται γρήγορα. Οι εραστές, οι φίλοι ή τα μέλη της οικογένειάς τους, μπορεί να αισθάνονται σαν να έχουν συναισθηματικό μαστίγιο, ως αποτέλεσμα της ταχείας εναλλαγής από την εξιδανίκευση στην υποτίμηση, τον θυμό και το μίσος.

3. Ασαφής ή μεταβαλλόμενη εικόνα

Όταν υπάρχει αυτή η διαταραχή προσωπικότητας η αίσθηση του εαυτού είναι συνήθως ασταθής. Μερικές φορές μπορεί να αισθάνονται καλά για τον εαυτό τους, αλλά άλλες φορές μισούν τον εαυτό τους ή ακόμη και θεωρούν τον εαυτό τους ως κακό. Πιθανότατα δεν έχουν μια ξεκάθαρη ιδέα για το ποιοι είναι ή τι θέλουν από τη ζωή. Ως αποτέλεσμα, ενδέχεται να αλλάζουν συχνά δουλειές, φίλους, εραστές, θρησκεία, αξίες, στόχους ή ακόμη και σεξουαλική ταυτότητα.

4. Παρορμητικές, αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές

Ενδέχεται να εμπλακούν σε επιβλαβείς συμπεριφορές ειδικά όταν είναι αναστατωμένοι. Μπορεί να ξοδέψουν παρορμητικά χρήματα χωρίς να το αντέχουν οικονομικά.

Επίσης να φάνε πολύ, να οδηγήσουν απερίσκεπτα, να κλέψουν, να εμπλακούν σε επικίνδυνο σεξ ή να το παρακάνουν με ναρκωτικά ή αλκοόλ. Αυτές οι επικίνδυνες συμπεριφορές, μπορεί να τους κάνουν να νιώσουν καλά εκείνη τη στιγμή, αλλά έτσι βλάπτουν τη ζωή τη δικιά τους και των γύρω τους.

5. Αυτοτραυματισμός

Η αυτοκτονική συμπεριφορά και ο εσκεμμένος αυτοτραυματισμός είναι συχνός στην οριακή διαταραχή. Η αυτοκτονική συμπεριφορά περιλαμβάνει τη σκέψη αυτοκτονίας, ή τις απειλές αυτοκτονίας. Ο αυτοτραυματισμός περιλαμβάνει όλες τις άλλες προσπάθειες να βλάψουν τον εαυτό τους χωρίς πρόθεση αυτοκτονίας. Οι συνήθεις μορφές αυτοτραυματισμού περιλαμβάνουν το κόψιμο και το κάψιμο.

6.Ακραίες συναισθηματικές μεταβολές.
Τα άστατα συναισθήματα και οι διαθέσεις είναι κοινά σε αυτή τη διαταραχή. Μια στιγμή, μπορεί να αισθάνονται χαρούμενοι, και την επόμενη, απογοητευμένοι. Αυτές οι αλλαγές στη διάθεση είναι έντονες, αλλά τείνουν να περνούν αρκετά γρήγορα (σε αντίθεση με τις συναισθηματικές μεταβολές της κατάθλιψης ή της διπολικής διαταραχής), που διαρκούν συνήθως λίγα λεπτά ή ώρες.

7. Χρόνια συναισθήματα κενού.

Στην οριακή διαταραχή της προσωπικότητας, τα άτομα αυτά νιώθουν ένα έντονο κενό μέσα τους. Αυτό το συναίσθημα είναι άβολο, οπότε μπορεί να προσπαθήσουν να γεμίσουν το κενό με πράγματα όπως ναρκωτικά, φαγητό ή σεξ. Αλλά τίποτα δεν τους ικανοποιεί πραγματικά και ότι και να κάνουν δεν ικανοποιούνται με τίποτα..

8. Εκρηκτικός θυμός

Ο έντονος θυμός που δεν ελέγχεται, όταν ανάψει μέσα τους η ανασφάλεια. Φωνάζουν, πετάνε πράγματα ή εξαντλούνται πλήρως από την οργή. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτός ο θυμός δεν κατευθύνεται πάντα μόνο προς τα έξω. Μπορεί να ξοδεύουν πολύ χρόνο νιώθοντας θυμωμένοι με τον εαυτό τους.

9. Αίσθημα έλλειψης επαφής με την πραγματικότητα.

Παλεύουν με την παράνοια ή τις ύποπτες σκέψεις για τα κίνητρα των άλλων. Όταν είναι υπό πίεση, μπορεί να χάσουν ακόμη και την επαφή με την πραγματικότητα – μια εμπειρία γνωστή ως αποσύνδεση. Μπορεί να αισθάνονται σαν να βρίσκονται έξω από το σώμα τους.

Αιτίες που προκαλούν την οριακή διαταραχή προσωπικότητας

Οι περισσότεροι επαγγελματίες ψυχικής υγείας πιστεύουν ότι η οριακή διαταραχή προσωπικότητας (BPD) προκαλείται από ένα συνδυασμό κληρονομικών ή εσωτερικών βιολογικών παραγόντων και εξωτερικών περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως τραυματικές εμπειρίες στην παιδική ηλικία.

Υπάρχουν πολλά περίπλοκα πράγματα που συμβαίνουν στον εγκέφαλο των ατόμων αυτών. Στην ουσία, ο εγκέφαλός τους είναι σε εγρήγορση. Τα πράγματα τους φαίνονται πιο τρομακτικά και αγχωτικά από ό, τι σε άλλους ανθρώπους. Ο διακόπτης μάχης ή φυγής απενεργοποιείται δύσκολα και μόλις ενεργοποιηθεί, λεηλατεί τον ορθολογικό εγκέφαλό. Προκαλώντας πρωτόγονα ένστικτα επιβίωσης, που δεν είναι πάντα κατάλληλα για την κατάσταση. Αυτό μπορεί να ακούγεται σαν να μην υπάρχει τίποτα που μπορούν να κάνουν. Σε τελική ανάλυση, τι μπορούν να κάνουν εάν ο εγκέφαλός τους είναι διαφορετικός; Αλλά η αλήθεια είναι ότι μπορούν να αλλάξουν τον εγκέφαλό τους. Κάθε φορά που εφαρμόζουν μια νέα αντιμετώπιση, μια αυτο-καταπραϋντική τεχνική δημιουργεί νέες νευρικές οδούς. Ορισμένες θεραπείες, όπως ο διαλογισμός, μπορούν ακόμη και να αυξήσουν την ουσία του εγκεφάλου. Με το χρόνο και την αφοσίωση, αλλάζει ο τρόπος σκέψης, αίσθησης και δράσης.

Συμβουλές αυτοβοήθειας:

3 κλειδιά για την αντιμετώπιση της οριακής διαταραχής

Ηρεμήστε τη συναισθηματική καταιγίδα
Μάθετε να ελέγχετε την παρορμητικότητα και να ανέχεστε την αγωνία
Βελτιώστε τις διαπροσωπικές σας δεξιότητες

Ορισμός υγιών ορίων σε ένα άτομο που πάσχει από οριακή διαταραχή

Ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για να βοηθήσουμε ένα αγαπημένο άτομο να αποκτήσει τον έλεγχο της συμπεριφοράς του είναι ο καθορισμός και η επιβολή υγιών ορίων. Ο καθορισμός ορίων μπορεί να βοηθήσει το αγαπημένο μας άτομο να χειριστεί καλύτερα τις απαιτήσεις του εξωτερικού κόσμου. Η κοινωνία ορίζει και επιβάλλει αυστηρά όρια σε αυτό που συνιστά αποδεκτή συμπεριφορά. Ο καθορισμός ορίων σε μια σχέση μπορεί να αντικαταστήσει το χάος και την αστάθεια της τρέχουσας κατάστασής. Σας παρέχει μια σημαντική αίσθηση δομής και σας προσφέρει περισσότερες επιλογές σχετικά με το πώς να αντιδράσετε, όταν αντιμετωπίζετε αρνητική συμπεριφορά. Όταν και τα δύο μέρη τιμούν τα όρια, θα είστε σε θέση να δημιουργήσετε μια αίσθηση εμπιστοσύνης και σεβασμού μεταξύ σας, τα οποία είναι βασικά συστατικά για οποιαδήποτε ουσιαστική σχέση.

Η Αρχαία Ελληνική Τέχνη και η Ακτινοβολία της

3.4.7. Υστεροαρχαϊκά επιτύμβια και αναθηματικά ανάγλυφα

Είδαμε ότι ήδη από τα δαιδαλικά και τα πρώιμα αρχαϊκά χρόνια, σημαντικά οικοδομήματα σε ιερά, ναοί και θησαυροί, ήταν διακοσμημένα με ανάγλυφα. Τα ανάγλυφα αυτά τα ονομάζουμε αρχιτεκτονικά. Υπήρχαν όμως και ανεξάρτητα ανάγλυφα, που δεν αποτελούσαν τμήμα μιας κατασκευής, αλλά στέκονταν μόνα τους στον χώρο, τοποθετημένα επάνω σε μια βάση. Τα ανάγλυφα αυτά τα ονομάζουμε ελεύθερα και είχαν δύο λειτουργίες: είτε τοποθετούνταν επάνω σε τάφους, οπότε ήταν επιτύμβια, είτε στήνονταν σε ιερά ως αφιερώματα, οπότε τα ονομάζουμε αναθηματικά. Τα επιτύμβια ανάγλυφα εικονίζουν τον νεκρό, συνήθως μόνο του, κάποτε όμως και μαζί με έναν υπηρέτη ή συγγενικό πρόσωπο. Τα αναθηματικά ανάγλυφα μπορεί να εικονίζουν τη θεότητα στην οποία είναι αφιερωμένα ή τον αναθέτη ή, σπανιότερα, και τους δύο.

Στην Αττική η συνήθεια να στήνεται ένα λίθινο μνημείο επάνω στον τάφο ενός σημαντικού προσώπου ανάγεται ήδη στο τέλος του 7ου αιώνα. Είδαμε ότι το μνημείο αυτό μπορούσε να είναι ένας κούρος ή μία κόρη. Το πιο διαδεδομένο είδος επιτύμβιου μνημείου, όμως, όχι μόνο στην Αττική αλλά σε ολόκληρη την Ελλάδα, ήταν μια όρθια, στενή, επίπεδη πλάκα με επίστεψη, που την ονομάζουμε στήλη. Στην μπροστινή πλευρά της πλάκας εικονιζόταν συνήθως ο νεκρός, ζωγραφιστός ή σε ανάγλυφο. Στην Αττική ορισμένες πρώιμες στήλες είχαν σχηματοποιημένα φυτικά κοσμήματα αντί για την εικόνα του νεκρού. Οι παλαιότερες αττικές επιτύμβιες στήλες επιστέφονταν από ένα επίκρανο, που φάρδαινε προς τα επάνω και στήριζε μια σφίγγα, δαιμονικό ον που προστάτευε τον τάφο. Στα όψιμα αρχαϊκά χρόνια όμως επικράτησε ένας διαφορετικός τύπος στήλης, που ήρθε από τα νησιά του Αιγαίου και τις ακτές της Μικράς Ασίας, με λεπτότερο κορμό και επίστεψη με μορφή ανθεμίου, δηλαδή σχηματοποιημένου άνθους.

Λίγες μόνο επιτύμβιες στήλες έχουν σωθεί ολόκληρες, δηλαδή μαζί με τη βάση και την επίστεψή τους. Ένα τέτοιο παράδειγμα του πρώιμου τύπου, με επίστεψη που αποτελείται από επίκρανο και σφίγγα, είναι μια στήλη από την Αττική, που το μεγαλύτερο μέρος της βρίσκεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, μερικά κομμάτια από τον κορμό στο Βερολίνο και ένα μικρό θραύσμα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας. Μια αποκατάσταση με τη βοήθεια εκμαγείων δείχνει πόσο επιβλητικό και εντυπωσιακό μπορούσε να είναι ένα τέτοιο μνημείο, που εξαιτίας του μεγάλου ύψους του (4,23 m) φαινόταν από μακριά. Η στήλη ήταν στημένη στον τάφο δύο αδελφών που πέθαναν σε νεαρή ηλικία, ενός αγοριού και ενός κοριτσιού. Το αγόρι, που όπως όλα τα παιδιά των αριστοκρατικών οικογενειών γυμναζόταν τακτικά στην παλαίστρα, χαρακτηρίζεται ως παλαιστρίτης από τον αρύβαλλο που κρέμεται από τον καρπό του υψωμένου χεριού του. Το μικρό αυτό αγγείο περιείχε το αρωματισμένο λάδι με το οποίο άλειφαν το σώμα τους οι αθλητές μετά την άσκηση και το πλύσιμο. Το κορίτσι δείχνει να είναι μικρότερο στην ηλικία και κρατάει μπροστά στο πρόσωπο, όπως και το αγόρι, ένα άνθος. Στη βάση της στήλης σώζεται τμήμα μιας έμμετρης επιγραφής με την αρχή του ονόματος του νέου, ο οποίος λεγόταν ίσως Μεγακλής, ένα όνομα που το συναντούμε κυρίως στην οικογένεια των Αλκμεωνιδών. Το μνημείο χρονολογείται γύρω στο 530 π.Χ.

Περίπου 20 χρόνια νεότερη από τη στήλη των δύο αδελφών (γύρω στο 510 π.Χ.) είναι μια φαρδιά στήλη με ανθεμωτή επίστεψη από την περιοχή του μεγαλύτερου νεκροταφείου της αρχαίας Αθήνας, του Κεραμεικού. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η παράσταση της στήλης, που εικονίζει έναν γυμνό αγένειο άνδρα με κράνος στο κεφάλι και τα σκέλη λυγισμένα σε ορθή γωνία, σε ένα μοτίβο όμοιο με εκείνο των Γοργόνων και της Νίκης από τη Δήλο, που εξετάσαμε στο προηγούμενο κεφάλαιο. Αντίθετα όμως με τις μορφές εκείνες, ο νέος της στήλης μας δεν απλώνει τους βραχίονες μακριά από το σώμα με ανοιχτές τις παλάμες, όπως κάνουν οι δρομείς ταχύτητας, αλλά τους λυγίζει έντονα στους αγκώνες και φέρνει τα χέρια κλειστά μπροστά στο στήθος· επίσης, δεν βλέπει μπροστά του, όπως θα περίμενε κανείς από έναν δρομέα, αλλά στρέφει το κεφάλι προς τα πίσω και κοιτάζει χαμηλά, στην κατεύθυνση του δεξιού του ποδιού. Η ιδιόμορφη αυτή κίνηση μπορεί να ερμηνευθεί ως χορευτική. Το γεγονός ότι ο νέος άνδρας φοράει κράνος δείχνει ότι χορεύει τον ένοπλο χορό πυρρίχιο, είναι δηλαδή πυρριχιστής.

Περίπου σύγχρονη με τη στήλη του Πυρριχιστή (γύρω στο 510 π.Χ.) είναι η στήλη του Αριστίωνα από τη Βελανιδέζα της Αττικής, σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Ο νεκρός εικονίζεται, ως πολεμιστής με κοντό χιτώνα, δερμάτινο θώρακα, κνημίδες, κράνος στο κεφάλι και δόρυ, ενώ το όνομά του είναι χαραγμένο στη βάση της στήλης. Στον κανόνα, δηλαδή στη στενή λωρίδα μαρμάρου επάνω στην οποία πατάει η μορφή, διαβάζεται η υπογραφή του γλύπτη: ἔργον Ἀριστοκλέους. Ενδιαφέρον έχει η παρατήρηση του Bernhard Schmaltz ότι το ανάγλυφο έχει ξαναδουλευτεί. Στη δεύτερη φάση προστέθηκαν η άκρη του γενιού και ένα κομμάτι ανάμεσα στους μηρούς, στο ύψος του αιδοίου, ενώ από το πίσω μέρος του κράνους, που συμπληρωνόταν με χάλκινο λοφίο, απολαξεύθηκε μια λεπτή λωρίδα μαρμάρου. Δεν είναι εύκολο να εξηγήσουμε γιατί έγιναν οι επεμβάσεις αυτές. Ίσως η στήλη εικόνιζε αρχικά έναν αγένειο νέο και ξαναχρησιμοποιήθηκε λίγα χρόνια μετά την κατασκευή της ως επιτύμβιο μνημείο ενός οπλίτη. Στην περίπτωση αυτή η βάση με το όνομα πρέπει να ανήκει στη δεύτερη χρήση.

Από την αρχαϊκή εποχή έχουμε λίγα μόνο αναθηματικά ανάγλυφα. Ένα από αυτά, που βρέθηκε στην Ακρόπολη της Αθήνας, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί μας παραδίδει την εικόνα ενός ευκατάστατου επαγγελματία. Σε μια αποσπασματικά σωζόμενη μαρμάρινη στήλη, αρκετά μεγάλων διαστάσεων (σωζόμενο ύψος 1,22 m, πλάτος 0,76 m), εικονίζεται σε κατατομή ένας γενειοφόρος άνδρας με κοντά μαλλιά, καθισμένος σε σκαμνί (δίφρο) με τορνευτά πόδια, γυμνός από τη μέση και πάνω, με το ιμάτιο τυλιγμένο γύρω από τη μέση και τα σκέλη του. Ο δεξιός βραχίονας δεν σώζεται, αλλά στο αριστερό χέρι, που βρίσκεται στο ύψος του μηρού, ο άνδρας κρατάει δύο κύλικες, τη μία όρθια από το πόδι ανάμεσα στον αντίχειρα και τα πρώτα δάχτυλα και την άλλη κρεμασμένη από τη μια λαβή στο μικρό του δάχτυλο. Είναι προφανές ότι ο εικονιζόμενος δεν πίνει, αλλά κρατάει τις κύλικες για να τις προσφέρει στη θεά Αθηνά, που ως Εργάνη προστάτευε τους τεχνίτες· μπορούμε, επομένως, να συμπεράνουμε ότι ήταν κεραμέας. Στη μία από τις ταινίες που πλαισίωναν το ανάγλυφο σώζεται τμήμα μιας επιγραφής με το τέλος του ονόματος του αναθέτη: […]ιος ἀνέθεκεν. Το ανάγλυφο χρονολογείται γύρω στο 500 π.Χ. και εικονίζει ίσως τον Παμφαίο, έναν Αθηναίο κεραμέα που υπέγραψε αρκετές κύλικες στα χρόνια αυτά. Το γεγονός ότι εδώ ο αναθέτης δεν αφιερώνει στη θεά ένα όμορφο άγαλμα κόρης, όπως είχε κάνει 20 περίπου χρόνια πριν ο Νέαρχος με την κόρη του Αντήνορα, αλλά μια εικόνα του εαυτού του με τα προϊόντα του εργαστηρίου του στο χέρι, δείχνει μιαν αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο οι επαγγελματίες προβάλλουν τον εαυτό τους και τη δουλειά τους.

Αρχαίοι Έλληνες Φιλόσοφοι: ΙI. ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΩΚΡΑΤΙΚΟΥΣ ΣΤΗΝ ΥΣΤΕΡΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

11.9. Το καλό, το κακό και το αδιάφορο

Αφού γνωρίσουμε με βεβαιότητα τη δομή και τη λειτουργία του φυσικού κόσμου (και του εαυτού μας), μπορούμε να πράττουμε σύμφωνα με τη φύση, που είναι ο τρόπος για να πετύχουμε τον τελικό μας σκοπό, δηλαδή την τέλεια ευδαιμονία. «Να ζεις σύμφωνα με την αρετή (κατ᾽ ἀρετὴν ζῆν), γιατί προς αυτή μας οδηγεί η φύση μας,» είπε ο Ζήνων και με πολλές παραλλαγές επανέλαβαν οι διάδοχοί του. Να ζεις σε αρμονία με τον λόγο των πραγμάτων (ὁμολογουμένως τῇ φύσει ζῆν), γιατί όποιοι ζουν σε διαμάχη με τον εαυτό τους είναι δυστυχισμένοι.

Και τι θα γίνει με τα πράγματα που δεν ελέγχονται από εμάς; Αν συμβάλλουν στην ευτυχία μας, τότε η ευτυχία μας δεν είναι ζήτημα εσωτερικό αλλά άμεσα εξαρτώμενο από εξωτερικούς παράγοντες. Οι Στωικοί δεν μπορούσαν να το δεχθούν αυτό. Θεωρούσαν ότι το ύψιστο αγαθό είναι η αρετή, και σε αυτή βασίζεται η ευδαιμονία. Όλα τα άλλα δεν είναι αληθινά αγαθά. Νομίζουμε ότι είναι αγαθά εξαιτίας των κοινωνικών συμβάσεων ή των παθών μας· στην πραγματικότητα είναι «αδιάφορα». Έτσι όλα τα όντα χωρίζονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες:



Αδιάφορα για την αρετή οι Στωικοί ονόμαζαν πράγματα που συνήθως πολλοί άνθρωποι τα επιδιώκουν σαν αναγκαία προϋπόθεση για την ευδαιμονία. Πρόκειται για γνωρίσματα του ανθρώπου, σωματικά, ψυχικά και άλλα. Μερικά τα θεωρούσαν απορριπτέα, επειδή είναι αντίθετα προς τη φύση: τον πόνο, την απουσία φήμης, την έλλειψη ευφυΐας, την ανεπιτηδειότητα, τη φτώχεια, την αρρώστια, την ασχήμια, την ταπεινή καταγωγή, την αδυναμία, την καχεξία, την αναπηρία. Μερικά τα θεωρούσαν προτιμητέα, επειδή είναι σύμφωνα με τη φύση: την ηδονή, τη δόξα, την ευφυΐα, την επιτηδειότητα, τον πλούτο, την υγεία, την ομορφιά, την ευγενική καταγωγή, τη δύναμη, την ευεξία, την αρτιμέλεια.

Η ανατροπή των κατεστημένων αξιών από τους Στωικούς είναι πλήρης. Όλα τα θεωρούν πράγματα που μπορεί να χρησιμοποιηθούν άλλοτε με θετικό τρόπο κι άλλοτε με αρνητικό. Απλώς πρέπει να προτιμάται η δεύτερη ομάδα. Ωστόσο, κανένα από τα χαρακτηριστικά αυτά δεν έχει σημασία για την ηθικότητα του ανθρώπου. Το μόνο που μετρά είναι η ηθική του πρόθεση και η ενάρετη ζωή.

Η αρετή είναι η μοναδική αξία και η κατοχή της είναι αρκετή για να φέρει την ευτυχία. Η αρετή είναι μία και αδιαίτερη: δεν υπάρχουν πράξεις που είναι περισσότερο ή λιγότερο ενάρετες· ή είναι ή δεν είναι. Όπως και το αντίθετο: οι πράξεις που είναι αντίθετες στην αρετή είναι όμοιες: όλες απέχουν εξίσου από την αρετή, είτε είναι μια κλοπή σοκολάτας είτε ένας φόνος!

Εφόσον δεν υπάρχουν διαβαθμίσεις, η αρετή δεν κατακτιέται σταδιακά ούτε το ήθος μπορεί να βελτιώνεται σταδιακά. Ο άνθρωπος περνά διαμιάς από τη μια κατάσταση στην άλλη· από την αχρειότητα στην τελειότητα.

Οι διάφορες αρετές που βρίσκουμε στους καταλόγους που άρεσαν στους Στωικούς (από αγάπη στη συστηματοποίηση και για διδακτικούς λόγους) ουσιαστικά αποτελούν όψεις ενός αδιάσπαστου όλου.



Επειδή όμως η αρετή είναι μία, αυτό σημαίνει ότι οι αρετές δεν διαφοροποιούνται ανάλογα με την ηλικία, το φύλο, την κοινωνική τάξη ή άλλες συνθήκες. Όλοι οι άνθρωποι είναι προορισμένοι για το ένα και μοναδικό είδος αρετής.