ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ - Ἱππόλυτος (616-668)

ΙΠ. ὦ Ζεῦ, τί δὴ κίβδηλον ἀνθρώποις κακὸν
γυναῖκας ἐς φῶς ἡλίου κατώικισας;
εἰ γὰρ βρότειον ἤθελες σπεῖραι γένος,
οὐκ ἐκ γυναικῶν χρῆν παρασχέσθαι τόδε,
620 ἀλλ᾽ ἀντιθέντας σοῖσιν ἐν ναοῖς βροτοὺς
ἢ χαλκὸν ἢ σίδηρον ἢ χρυσοῦ βάρος
παίδων πρίασθαι σπέρμα του τιμήματος,
τῆς ἀξίας ἕκαστον, ἐν δὲ δώμασιν
ναίειν ἐλευθέροισι θηλειῶν ἄτερ.
625 [νῦν δ᾽ ἐς δόμους μὲν πρῶτον ἄξεσθαι κακὸν
μέλλοντες ὄλβον δωμάτων ἐκτίνομεν.]
τούτωι δὲ δῆλον ὡς γυνὴ κακὸν μέγα·
προσθεὶς γὰρ ὁ σπείρας τε καὶ θρέψας πατὴρ
φερνὰς ἀπώικισ᾽, ὡς ἀπαλλαχθῆι κακοῦ.
630 ὁ δ᾽ αὖ λαβὼν ἀτηρὸν ἐς δόμους φυτὸν
γέγηθε κόσμον προστιθεὶς ἀγάλματι
καλὸν κακίστωι καὶ πέπλοισιν ἐκπονεῖ
δύστηνος, ὄλβον δωμάτων ὑπεξελών.
[ἔχει δ᾽ ἀνάγκην· ὥστε κηδεύσας καλῶς
635 γαμβροῖσι χαίρων σώιζεται πικρὸν λέχος,
ἢ χρηστὰ λέκτρα πενθεροὺς δ᾽ ἀνωφελεῖς
λαβὼν πιέζει τἀγαθῶι τὸ δυστυχές.]
ῥᾶιστον δ᾽ ὅτωι τὸ μηδέν· ἀλλ᾽ ἀνωφελὴς
εὐηθίαι κατ᾽ οἶκον ἵδρυται γυνή.
640 σοφὴν δὲ μισῶ· μὴ γὰρ ἔν γ᾽ ἐμοῖς δόμοις
εἴη φρονοῦσα πλείον᾽ ἢ γυναῖκα χρή.
τὸ γὰρ κακοῦργον μᾶλλον ἐντίκτει Κύπρις
ἐν ταῖς σοφαῖσιν· ἡ δ᾽ ἀμήχανος γυνὴ
γνώμηι βραχείαι μωρίαν ἀφηιρέθη.
645 χρῆν δ᾽ ἐς γυναῖκα πρόσπολον μὲν οὐ περᾶν,
ἄφθογγα δ᾽ αὐταῖς συγκατοικίζειν δάκη
θηρῶν, ἵν᾽ εἶχον μήτε προσφωνεῖν τινα
μήτ᾽ ἐξ ἐκείνων φθέγμα δέξασθαι πάλιν.
νῦν δ᾽ †αἱ μὲν ἔνδον δρῶσιν αἱ κακαὶ† κακὰ
650 βουλεύματ᾽, ἔξω δ᾽ ἐκφέρουσι πρόσπολοι.
ὡς καὶ σύ γ᾽ ἡμῖν πατρός, ὦ κακὸν κάρα,
λέκτρων ἀθίκτων ἦλθες ἐς συναλλαγάς·
ἁγὼ ῥυτοῖς νασμοῖσιν ἐξομόρξομαι
ἐς ὦτα κλύζων. πῶς ἂν οὖν εἴην κακός,
655 ὃς οὐδ᾽ ἀκούσας τοιάδ᾽ ἁγνεύειν δοκῶ;
εὖ δ᾽ ἴσθι, τοὐμόν σ᾽ εὐσεβὲς σώιζει, γύναι·
εἰ μὴ γὰρ ὅρκοις θεῶν ἄφαρκτος ἡιρέθην,
οὐκ ἄν ποτ᾽ ἔσχον μὴ οὐ τάδ᾽ ἐξειπεῖν πατρί.
νῦν δ᾽ ἐκ δόμων μέν, ἔστ᾽ ἂν ἐκδημῆι χθονὸς
660 Θησεύς, ἄπειμι, σῖγα δ᾽ ἕξομεν στόμα·
θεάσομαι δὲ σὺν πατρὸς μολὼν ποδὶ
πῶς νιν προσόψηι, καὶ σὺ καὶ δέσποινα σή.
[τῆς σῆς δὲ τόλμης εἴσομαι γεγευμένος.]
ὄλοισθε. μισῶν δ᾽ οὔποτ᾽ ἐμπλησθήσομαι
665 γυναῖκας, οὐδ᾽ εἴ φησί τίς μ᾽ ἀεὶ λέγειν·
ἀεὶ γὰρ οὖν πώς εἰσι κἀκεῖναι κακαί.
ἤ νύν τις αὐτὰς σωφρονεῖν διδαξάτω
ἢ κἄμ᾽ ἐάτω ταῖσδ᾽ ἐπεμβαίνειν ἀεί.

***
ΙΠΠ. Ω Δία, γιατί στου Ηλιού το φως να φέρεις
τις γυναίκες, τα δολερά τα πλάσματα,
των αντρώνε τον όλεθρο; Αν να σπείρεις
το ανθρώπινο το γένος εβουλήθης,
δεν έπρεπε να το γεννάει γυναίκα,
620 μα δίνοντας καθένας στους ναούς σου
γιά μάλαμα γιά σίδερο γιά χάλκωμα,
το σπόρο των παιδιών του ν᾽ αγοράζει
ανάλογα μ᾽ ό,τι πληρώνει — κι έτσι
στο σπιτικό του λεύτερος να ζει,
με δίχως θηλυκά. Δε θέλει ρώτημα
πως η γυναίκα είναι κακό μεγάλο:
ο γονιός τη γεννάει, τη μεγαλώνει
κι ύστερα δίνει προίκα να την διώξει,
να γλιτώσει. Κι αυτός που τηνε παίρνει
630 φύτρα κακιά στο σπιτικό του βάζει,
την ομορφοστολίζει να τη χαίρεται,
ξοδιάζοντας όλο το βιος του ο μαύρος.
Κάλλιο κουτή γυναίκα να σου λάχει,
που δεν μπορεί να βλάψει από αμυαλιά.
640 Μισώ τις ξύπνιες! Δεν τις θέλω σπίτι μου,
σαν έχουνε μυαλό παραπανίσιο.
Σ᾽ αυτωνώνε τη σκέψη μπάζ᾽ η Κύπρη
τα πιο κακούργα σκέδια. Μα οι κουτές
από μυαλό λειψό, δεν κάνουν τρέλες.
Μηδέ θα πρέπει να ᾽χουν οι γυναίκες
βάγιες παρά μ᾽ αγρίμια δαγκανιάρικα
κι άγλωσσα να συζούνε: μάιδε αυτές
να τους μιλούν και μάιδε αυτά να κραίνουν.
Τώρα οι κακές γυναίκες μες στο δώμα
σοφίζονται τα πονηρά τους έργα
650 κι όξω τα βγάζ᾽ η μπιστεμένη δούλα.
(στη νένα)
Τώρα εσύ, κακοκέφαλη γυναίκα,
τόλμησες να μου κάνεις προξενιά,
να μολύνω το πατρικό κρεβάτι;
Με βρυσίσιο νεράκι θα ξεπλύνω
τ᾽ αυτιά μου, για να βγάλω τη βρομιά!
Πώς θα ᾽κανα τέτοι᾽ ατιμία εγώ,
που μόνο ακούγοντάς την αμαρταίνω;
Μάθε, γυναίκα, η θεοσέβειά μου
σ᾽ έσωσεν. Αν δε μ᾽ είχες δέσει με όρκο,
όλα θα τα μαρτύραα στον πατέρα μου.
Τώρα λείπει ο Θησέας, γι᾽ αυτό κι εγώ
660 θα φύγω από το σπίτι με το στόμα
βουλωμένο. Μα σαν γυρίσω πίσω,
με τον πατέρ᾽ αντάμα, θε να ιδώ
τί μάτια θα σηκώσετε και συ
κι η αφέντισσά σου πάνου στον πατέρα!
Τη δικιά σου ξετσιπωσιά την έμαθα!
Να χαθείτε, ποτές δε θα χορτάσω
να σας μισώ, γυναίκες, κι ας βαλτούνε
να μ᾽ εμποδίσουν όλοι να το λέω!
Γιατί οι γυναίκες πάντα είναι κακές!
Γιά πρέπει κάποιος να τις σωφρονίσει
γιά αφήστε με κι εμένα να τις μάχομαι!

Η Αρχαία Ελληνική Τέχνη και η Ακτινοβολία της, Η τέχνη του 4ου αιώνα π.Χ.: Η όψιμη κλασική περίοδος

7.1. Ο 4ος αιώνας, εποχή πολιτικών ανακατατάξεων και διάχυσης του ελληνικού πολιτισμού

Ο 4ος αιώνας π.Χ. είναι μια περίοδος σημαντικών αλλαγών, όχι μόνο για την αρχαία Ελλάδα αλλά γενικά για τον αρχαίο κόσμο. Ο ανταγωνισμός και οι συνεχείς πόλεμοι ανάμεσα στις ισχυρότερες ελληνικές πόλεις οδήγησαν σε πολιτικό αδιέξοδο, το οποίο ο Ξενοφών παρουσιάζει με γλαφυρό τρόπο περιγράφοντας τις συνέπειες της μάχης της Μαντινείας το 362 π.Χ. Από την άλλη πλευρά όμως, η ανάπτυξη του εμπορίου και παράλληλα ενός αποτελεσματικού πιστωτικού συστήματος οδήγησε στη δημιουργία, ιδιαίτερα στην Αθήνα, μιας δυναμικής και εύρωστης οικονομικά τάξης εμπόρων και βιοτεχνών. Ο νέος ιδιωτικός πλούτος έδωσε δουλειά και στους καλλιτέχνες, αφού χρησιμοποιήθηκε, ανάμεσα στα άλλα, για την κατασκευή έργων που πρόβαλλαν τις εύπορες οικογένειες, όπως είναι τα πολυτελή αναθήματα στα ιερά, τα ταφικά και τα χορηγικά μνημεία. Αλλά και τα μεγάλα πανελλήνια ιερά, είτε παλαιά (της Ολυμπίας και των Δελφών) είτε νέα (του Ασκληπιού στην Επίδαυρο), κατόρθωσαν να χρηματοδοτήσουν με εισφορές σημαντικά οικοδομικά έργα.

 

Στο δεύτερο μισό του 4ου αιώνα η δραστήρια και τολμηρή πολιτική του βασιλιά της Μακεδονίας Φιλίππου Β' οδήγησε στη γρήγορη άνοδο της δύναμης και της επιρροής του στην Ελλάδα, που επισφραγίστηκε με τη νίκη του εναντίον των Αθηναίων και των Θηβαίων στη Χαιρώνεια το 338 π.Χ. Αλλά το σημαντικότερο γεγονός του αιώνα, εκείνο που έγινε σταθμός στην παγκόσμια ιστορία, ήταν η εκστρατεία του γιου του Φιλίππου Αλεξάνδρου εναντίον του βασιλιά της Περσίας Δαρείου Γ'. Η παράτολμη αλλά απρόσμενα επιτυχημένη αυτή πολεμική επιχείρηση έφερε τον Μακεδόνα βασιλιά και τον στρατό του, μετά από αλλεπάλληλες νίκες, ως την Ινδία και οδήγησε στη δημιουργία ενός αχανούς βασιλείου. Μετά τον πρόωρο θάνατο του Αλεξάνδρου το 323 π.Χ. το κράτος του μοιράστηκε στους κυριότερους στρατηγούς του, τους «διαδόχους». Με τον τρόπο αυτό η ελληνική πολιτική κυριαρχία απλώθηκε στη Συρία, την Αίγυπτο, την Περσία, τη Μεσοποταμία και την Ινδία. Με την παράλληλη διάδοση του ελληνικού πολιτισμού και την ανάμειξη πολιτιστικών στοιχείων που ακολούθησε, ξεκίνησε μια νέα εποχή, που επικράτησε να ονομάζεται ελληνιστική. Έτσι, το έτος 323 π.Χ. οριοθετεί τη μετάβαση σε μια νέα περίοδο. Βέβαια, οι αλλαγές έγιναν βαθμιαία και για τον λόγο αυτό θεωρούμε ως όριο της κλασικής εποχής στην τέχνη και τον πολιτισμό το τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα π.Χ. Στο κεφάλαιο αυτό θα εξετάσουμε, με τη βοήθεια συγκεκριμένων παραδειγμάτων, τις αλλαγές που συντελέστηκαν κατά τη διάρκεια του αιώνα.

Η ΦΥΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΓΝΩΣΗΣ

Στο Άδυτο του ΙΕΡΟΥ

 

Επίγνωση (στην Πραγματική Βιωματική Προσέγγισή της – άσχετα πως το αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος) Είναι Αυτοαναβλύζουσα Αντίληψη της Ύπαρξης, που στην Βάση της, στην Πλήρη Λειτουργία της και στην Αληθινή Κατάστασή της, Είναι Αντίληψη Παρουσίας Χωρίς Ιδιότητες, Χωρίς Όρια, Χωρίς Περιεχόμενο – Μια Αδιαφοροποίητη Αντίληψη Συνέχειας, Αιωνιότητας, Πληρότητας κι Ολοκλήρωσης.

 

Όταν η Επίγνωση Συσχετίζεται με Περιεχόμενο τότε αποκτά ένα Απεριόριστο Βάθος, σαν Χώρος Αντίληψης, Βάθρο Αντίληψης πάνω στο Οποίο μπορεί να θεωρηθεί, (να θεμελιωθεί, να παρατηρηθεί και να αναλυθεί) το ιδιαίτερο. Η Επίγνωση του Χώρου Ύπαρξης, της Ενότητας του Αδιαφοροποίητου, όχι μόνο Προηγείται αλλά και Προϋποτίθεται σε κάθε επίγνωση του ιδιαίτερου. Η επίγνωση του ιδιαίτερου δεν είναι παρά μια πολύ μερική επίγνωση-αντίληψη, μια εξαρτημένη κατάσταση αντίληψης και ποτέ (ποτέ) η πλήρης ολοκληρωμένη επίγνωση. Η Επίγνωση Είναι το Λευκό Φόντο που είτε Υπάρχει Από Μόνο του, στην Καθαρή Κατάστασή του, είτε χρησιμοποιείται σαν Φόντο, Βάση πάνω στην Οποία σχηματίζεται οποιοδήποτε σχήμα, που αποτελεί είτε ένα ολοκληρωμένο «νόημα», είτε στοιχείο κάποιου νοήματος (ύπαρξης, δραστηριότητας, κατάστασης, κλπ.)… Αυτό το Λευκό Φόντο είναι Πλήρες Δυνάμεως Δυνατότητας και Ζωής κι όχι «κενός» «ανύπαρκτος» «χώρος»… Επιτέλους, είναι θέμα απλής κοινής λογικής: για να γράψεις κάτι χρειάζεσαι χαρτί, ή κάποιο άλλο υλικό σαν βάση.

 

Συνήθως οι άνθρωποι (από τους φιλοσόφους, επιστήμονες, μέχρι τους απλούς ανθρώπους) αντιλαμβάνονται την «Επίγνωση» και την ορίζουν σαν «επίγνωση του κάτι» (επειδή ακριβώς δεν έχουν «εμπειρία» κάποιας άλλης κατάστασης επίγνωσης). Παραβλέπουν, τόσο την  Ουσιαστική Παρουσία (τους) που Συνιστά την Επίγνωση, όσο και το Πλαίσιο Χώρο Αντίληψης και προσδιορίζουν και ορίζουν σαν επίγνωση μόνο την άμεση παρούσα συμβαίνουσα αντίληψη του συγκεκριμένου (δηλαδή δεν έχουν αντίληψη του πλήρους φαινομένου αλλά μόνον του «περιεχομένου»). Αυτή είναι μια πολύ επιφανειακή προσέγγιση ενός Φαινομένου, που έχει τις Αιτίες του, τις Ρίζες του, την Ουσιαστική Λειτουργία του, πολύ βαθιά (μεταφυσικά), πολύ μακριά (μέσα στην ποικιλία των καταστάσεων επίγνωσης που είναι δυνατές), και πολύ ψηλότερα από το απλό «κοίταγμα» του αφελούς ανθρώπου, και ασφαλώς (γελάμε με αυτό ακόμα κι αν διατυπώνεται από δήθεν επιστήμονες και) δεν μπορούμε να πάρουμε μια τέτοια αντίληψη στα σοβαρά… Κάποιοι θεωρούν ακόμα την επίγνωση σαν επιφαινόμενο της υλικής εγκεφαλικής λειτουργίας και δεν μπορούν να αποδεχτούν ότι μπορεί να υπάρξει «Επίγνωση» χωρίς ύλη, χωρίς εγκέφαλο, χωρίς έμβια ζωή. Παραβλέπουν προκλητικά το γεγονός ότι προϋποτίθεται η «Επίγνωση» για να μπορέσουν να συλλάβουν όλες αυτές τις ωραίες ηλίθιες θεωρίες - αφού πάντα ο παρατηρητής προϋποτίθεται σε κάθε δραστηριότητα, ενέργημα, γνώσης – και μετά κάνουν το επιστημονικό ηλίθιο λάθος να περιορίζουν και να προσδιορίζουν σαν Ζωή (που στην πραγματική της Ουσία είναι Κίνηση, Ενέργεια, Δραστηριότητα) το υλικό φαινόμενο της ζωής (και μάλιστα της γήινης, ενώ είναι μαθηματικά βέβαιο ότι υπάρχουν εκατομμύρια πλανήτες στους Γαλαξίες με έμβια ζωή, πολλές φορές δομημένη σε διαφορετική υλική βάση…). Και τέλος το ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν εμπειρία μιας Ανώτερης Κατάστασης Επίγνωσης, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει κιόλας μια τέτοια κατάσταση: Τότε κι ο τυφλός έχει κάθε δικαίωμα να αποδείξει ότι δεν υπάρχει φως, αντίδραση της αντίληψης των αισθήσεων, όραση. Πολύ επιστημονικό ακούγεται αυτό!

 

Στην πραγματικότητα η Επίγνωση Προηγείται της Ύπαρξης (αφού η ύπαρξη δεν εμφανίζεται παρά σαν αντιληπτική σύλληψη, ιδιότητες, φαινόμενα) ό,τι κι αν λέει η «τετράγωνη» λογική των ανθρώπων. Και μάλιστα, είναι η Επίγνωση που δημιουργεί όλα τα φαινόμενα της ύπαρξης, τη ζωή, ακόμα και τα υλικά φαινόμενα. Όλα είναι «συμβάντα επίγνωσης», «νοητικά» φαινόμενα, που μέσα στην (μετρήσιμη) «νοητική» λειτουργία εμφανίζονται σαν φαινόμενα μιας χονδροειδούς «υλικής» ουσίας… Έτσι μας δίδαξαν όλοι οι Μεγάλοι Διδάσκαλοι, ο Ορφέας, ο Λάο Τσε, ο Βούδας… κι έτσι διαπιστώσαμε, βιωματικά, ότι συμβαίνει… Κι αν κάποιοι θεωρούν το «μυστικό βίωμα» σαν υποκειμενική παραφροσύνη και φαντασία με το ίδιο δικαίωμα τους θεωρούμε με τη σειρά μας που δεν «βλέπουν» αυτό που είναι μπροστά στα μάτια τους. Η Ευγένεια είναι αμοιβαία!

 

Η Επίγνωση Εκδηλώνεται σε διάφορες μορφές (Βαθμίδες Επίγνωσης, που δημιουργούν τα Πεδία Δραστηριότητας), σαν «Είναι», σαν «Νοείν», σαν «Ενέργεια», σαν «Φαινόμενο» που «μελέτησαν» οι Έλληνες Σοφοί (Ορφέας, Πυθαγόρας, Παρμενίδης, Ηράκλειτος, Πλάτωνας… Πλωτίνος), που «διευκρίνισε» ο Λάο Τσε στην «Οδό» του κι εξάντλησε η βουδιστική μεταφυσική (Σιντάρτα, Ναγκαρζούνα, Ασάνγκα και Βασουμπάντχου, Μποντιντάρμα… Όταν η Επίγνωση συνδέεται με ένα υλικό φορέα δημιουργούνται, εκδηλώνονται και λειτουργούν όλες εκείνες οι δραστηριότητες που εμφανίζονται σαν «ψυχολογική λειτουργία» (που ο Πλάτωνας όριζε σαν «υλική ψυχή» και την θεωρούσε σαν ένα πρόσκαιρο φαινόμενο που όφειλε ακριβώς την ύπαρξή του στην «σύνδεση της Επίγνωσης-Ψυχής με το σώμα), σαν ψυχοσωματική δραστηριότητα… Η Επίγνωση μπορεί να λειτουργεί σε αυτή την περίπτωση μέσω των ψυχοσωματικών λειτουργιών και μέσω των αισθήσεων και να δραστηριοποιείται στον κόσμο… αλλά μπορεί να Υπάρχει (όταν Απελευθερώνεται) και χωρίς το σώμα… Αυτός είναι ο Δρόμος των Σοφών. Τον Ακολούθησαν πολλοί. Ο Καθένας μπορεί να το διαπιστώσει μόνος του, με δική του προσωπική εμπειρία…

 

Πως Μπορεί λοιπόν Κάποιος (Ξεκινώντας από την Παρούσα Επίγνωση) να Προχωρήσει στο Απέραντο Βάθος της Επίγνωσης, πέρα από την επίγνωση του συγκεκριμένου, στην Ουσία της Επίγνωσης, στην Ίδια την Πηγή της Επίγνωσης, που Είναι η Αληθινή Ύπαρξη, η Αληθινή Ζωή, η Χωρίς Όρια Κατάσταση, η Ίδια η Θεότητα (Gottheit του Μάιστερ Έκχαρτ);

 

Αυτή η Κατάσταση Επίγνωσης που δεν είναι κατάσταση αλλά Υπέρβαση όλων των καταστάσεων επίγνωσης, στον Χωρίς Όρια Χώρο Αντίληψης, είναι το Άδυτο του ΙΕΡΟΥ, το ΙΕΡΟ, όπου λιώνουν τα Πάντα σε Μια Απέραντη Ήρεμη Θάλασσα Παρουσίας Χωρίς Ιδιότητες.

Τάγμα των 9 Γωνιών: Η Σκοτεινή Νεο-Παγανιστική Σέκτα

Κινώ τα ηλεκτρονικά μου ίχνη μέσα στο διαδίκτυο, με σκοπό να βρώ πληροφορίες για το Τάγμα των 9 Γωνιών. Και Πράγματι, βρίσκονται αρκετές πληροφορίες που θα με βοηθήσουν να κατανοήσω τις ρίζες αυτού του παράξενου τάγματος…

 

Κλικάρω στην επίσημη ιστοσελίδα τους, και διαβάζω:

 

Τάγμα των 9 Γωνιών

 

Order of the Nine Angles: Βασικός οδηγός της Πεντα-Διαστατικής σκοτεινής Τελετουργίας.

Ανάμεσα από δίαφορα links που παραπέμπουν σε επεξηγήσεις σχετικά με την «Αιωνική» Μαγεία, βρίσκω ένα αρχείο με ονομασία “we, the  Drecc.”Διαβάζω παρακάτω:

“Είμαστε οι Drecc – Εκείνοι που ανήκουν στο συνάφι εκείνων που ήταν γνωστοί κοινώς ως:

«Το τάγμα των Εννέα Γωνιών, γιατί το συνάφι μας πλέον έχει απλωθεί σε φυλές,  απλωμένες επάνω στον πλανήτη που αποκαλούμε Γη.

Είμαστε Drecc – Εκείνοι που φέρουν την σύγκρουση, εκείνοι που μερικούς εξοργίζουν, άλλους δελεάζουν, που αναζητούν να αψηφήσουν τα όρια και τους νόμους που έχουν τεθεί από τους Πεζούς και ανιαρούς. Είμαστε Αίρεση, Χάος, διατάραξη, σύγκρουση, τρόμος, μάχη, πειρασμός, και επίσης απαγορευμένες απολαύσεις αλλά και απαγορευμένη χαρά…”

 

Οι Drecc, το συνάφι του τάγματος των Εννέα Γωνιών που πλέον έχει απλωθεί σε φυλές στον Πλανήτη Γη. Πώς όμως τούτο το συνάφι ξεκίνησε την δράση του; Ποιός ήταν ο εμπνευστής και δημιουργός του;

Το τάγμα των εννέα γωνιών δημιουργήθηκε στην Μεγάλη Βρετανία την δεκαετία του 1960, από την ένωση τριών Νεο – Παγανιστικών ναών…των Camlad,The Noctulians και The Temple of the Sun. Μετά από την μετανάστευση του Αρχηγού τους στην Αυστραλία, ο David Myatt ανέλαβε το τάγμα και  ξεκίνησε να γράφει τις δημόσια διαθέσιμες πλέον διδαχές του ONA. Αμφιλεγόμενη προσωπικότητα ο Myatt, με εμπλοκές σε Νεο-Ναζιστικά κινήματα, πιστεύεται πως δημιούργησε το ψευδώνυμο Anton Long, με το οποίο και έγραψε τις προκηρύξεις των ONA. Ήταν  όμως ένα ψευδώνυμο του Myatt  ο Anton Long;

 

Τα γεγονότα έχουν ως εξής: Παρά τους ισχυρισμούς, δεν έχει υπάρξει καμία απόδειξη πως ο Myatt και ο Anton Long είναι το ίδιο προσωπο. 2) Ο Myatt αρνείται κατηγορηματικά πως είναι o Anton Long. 3) Διαψεύδει πως έχει υπάρξει σατανιστής …

 

Οι Μαγικές Διδαχές των ΟΝΑ

 

Παρακάτω θα δούμε την προσέγγιση του Τάγματος των Εννέα γωνιών προς την Μαγεία όπως αυτή παρουσιάζεται στο εγχειρίδιό τους  Naos- A practical guide to Modern Magic.

 

¨Βασική πεποίθηση στην Μαγεία είναι η πεποίθηση πως ο φαινομενικός κόσμος των πέντε αισθήσεων  είναι μη-ολοκληρωμένος. Οι μάγοι πιστεύουν πως ζούμε σε έναν κόσμο τελείως διαφορετικό από αυτόν των πέντε αισθήσεων που μας παρουσιάζεται. Πιστεύουν πως κάθε ζωντανό όν κατέχει , λόγω της ζωής που ρέει μέσα του, συγκεκριμένες ενέργειες που εμείς μπορούμε να αντιληφθούμε αν τις κατανοήσουμε. Αυτή η κατανόηση είναι και ένας από τους στόχους μέσα στην Απόκρυφη Μύηση…¨

Οι Θεότητες του Τάγματος των Εννέα γωνιών:

NOCTULIUS: Θεότητα της Νύχτας. Χρήσιμη σε εργασίες μαγγανείας… Γήινη Θεότητα.

 

NYTHRA: Ενεργειακή δίνη στην Άβυσσο. Ανώνυμος εαυτός, αλλά αντιπροσωπεύεται από την δόνηση της λέξης.

 

SHUGARA: Μία από τις πιό φρικιαστικές και επικίνδυνες θεότητες. Οι εκδηλώσεις αυτής της θεότητας συχνά συνοδεύονται από μια δυσάρεστη μυρωδιά καμένης σάρκας.

 

AOSOTH: Σκοτεινή Θηλυκή δύναμη. Κατάλληλη για εργασίες πάθους. Το όνομα θα πρέπει να δονηθεί…

 

AZANIGIN: Μητέρα Όλων των δαιμόνων που κατοικούν στην Γη.

 

SHAITAN: Θεότητα φυλακισμένη στην γη ως αντιπρόσωπος των Σκοτεινών Θεών. Το Όνομα απαιτεί Δόνηση.

 

NEKALAH: Collective name for race of Dark Gods. Name to be vibrated
in manner similar to Atazoth.

 

GA WATH AM: Η Δόνηση της απελευθερώνει ισχυρές ενέργειες. Το κλειδί (όταν χρησιμοποιείται με κρυστάλλινο τετράεδρο) για όλες τις σκοτεινές δυνάμεις της Αβύσσου. Δεν πρέπει να επέλθει δόνηση χωρίς την απαιτούμενη προετοιμασία. Σύμφωνα με την παράδοση  η λέξη σημαίνει ¨Η Δύναμη μέσα μου είναι τεράστια.¨ . Παραπομπή στα μονοπάτια που οδηγούν στους Σκοτεινούς Θεούς.

BINAN ATH: Λέγεται πως σημαίνει ¨Ιδού η Φωτιά¨.

 

LIDAGON: Συμβολική αναπαράσταση της ενότητας των 2  σεξουαλικών αντιθέτων (Darkat and Dagon) στις σκοτεινές πτυχές τους…

 

ABATU: Μορφή φυλακισμένη στην γή αρνητικής/καταστροφικής ενέργειας. Σχετίζεται με τελετουργικά Θυσίας.

 

KARU SAMSU: Λέξη δύναμης του 12ου μονοπατιού. Σύμφωνα με την παράδοση η λέξη σημαινει : ¨Επικαλούμαι τον Ήλιο..

 

NEMICU: Ο Κομιστής της σοφίας. Απαιτεί Δόνηση.

 

MACTORON: Λέξη δύναμης του 14ου μονοπατιού. Ο Θρύλος αναφέρει πως αντιπροσωπεύει το όνομα ενός Οίκου των Σκοτεινών Θεών που αργότερα ονομάστηκε ¨Πύλη του Πρώιμου Άστρου¨.

 

ATAZOTH: Ο Πιό ισχυρός από τους Σκοτεινούς θεούς. Το όνομα του απο μόνο του υποδεικνύει κατά μία έννοια τον σκοπό των κοσμικών Κύκλων¨…

 

DAVCINA: Θηλυκή μορφή του 19ου Μονοπατιού. Απαιτείται δόνηση. Χρήσιμη θεότητα για μαγγανεία.

 

ATHUSHIR: Συμβολική μορφή του 16ου μονοπατιού. Ερπετό της φωτιάς (Δράκος). Συχνά σχετίζεται ως ανάμνηση ενός από τους Σκοτεινούς θεούς κατά την προηγούμενη είσοδό τους στο σύμπαν μας…

 

KTHUNAE: Λέξη δύναμης (Kthunae) που απαιτεί δόνηση για μα επικαλεστεί η οντότητα…

 

BUDSTURGA: Μια μπλε, αιθερική οντότητα που σχετίζεται με το 13ο μονοπάτι. Η Παράδοση αναφέρει πως πρόκειται για Σκοτεινό Θεό, Θηλυκής μορφής που βρίσκεται παγιδευμένη στην δίνη των εξώτερων πεδίων. Αντιπροσωπεύει την Κρυμμένη Σοφία.

 

GAUBNI: Σχετίζεται με το 2ο Μονοπάτι. Συχνά αποκαλείται ο Μέγας Δαίμονας. Αποκρουστική μυρωδιά και εμφάνιση.

 

SAPANUR: Μορφή του 11ου μονοπατιού. Η Ξαφνική Φλόγα της καταστροφής. Δεν σχετίζεται με τους Σκοτεινούς Θεούς.

 

DARKAT: Θεά, που σχετίζεται με Σεληνιακές πτυχές. Το όνομα θεωρείται προ-σουμεριακό.

 

Lilitu/Lilith – Η Θηλυκή πλευρά του Δάγωνα. Αναγνωρίζεται ως μία από τους Σκοτεινούς Θεούς, έπειτά από την τελευταία εκδήλως ή τους στην Γη. Σχετίζεται με το 10ο και το 8ο μονοπάτι.

 

Η Ιστορία των Σκοτεινών Θεών …

 

¨Σύμφωνα με την παράδοση, οι Σκοτεινοί Θεοί είναι οντότητες οι οποίες υπάρχουν στο σύμπαν μας. Και σύμφωνα με την δική μας οπτική, αυτές οι οντότητες μπορούν να θεωρηθούν ως ¨Αιώνιοι και Χαοτικοί¨. Μπορούμε να επικαλεστούμε αυτές τις οντότητες αν κατέχουμε τα κατάλληλα ¨κλειδιά¨ για να προσεγγίσουμε τις κατάλληλα επίπεδα συνειδητότητας  των σκοτεινών θεών. Η Δοκιμασία της Αβύσσου εμπλέκει την αντιμετώπιση αυτών των όντων. Και την κατανόησή τους γιά αυτό που είναι  παρά τις ψευδαισθήσεις μας για τον ορισμό του αντίθετου και την διαμάχη του καλού και του κακού…

 

Είναι βολικό να θεωρήσουμε τους Σκοτεινούς Θεούς ως σύμβολα που αντιπροσωπεύουν τις ενέργειες  του χάους, ως προβολή της ίδιας μας της συνείδησης επάνω στο ίδιο το χάος. Ο μύστης αντιλαμβάνεται ποιό από τα παραπάνω είναι σωστό μέσα από την δοκιμασία της Αβύσσου. Ο Θρύλος παρ’ όλα αυτά,  επισημαίνει  πως οι Θεοί επισκέφθηκαν τον πλανήτη μας αρκετές φορές κατά το παρελθόν περνώντας από μία απο τις πολλές αστρικές πύλες. Αυτές οι αστρικές πύλες είναι περιοχές στον χώρο-χρόνο όπου το σύμπαν μας και το εξώτερο σύμπαν ενώνονται. Είναι φυσικές Πύλες, και το πέρασμα από το ένα σύμπαν στο άλλο είναι εφικτό μέσα από αυτές. Σύμφωνα με τον Θρύλο, πύλες υπάρχουν δίπλα στα άστρα Dabih, Naos και Algol. Υπάρχουν επίσης ιστορίες για μία αστρική πύλη που βρίσκεται στο δικό μας Ηλιακό σύστημα. Η Πύλη μέσα από την οποία οι σκοτεινοί θεοί ήρθαν στην γή. Πιστεύεται πως αυτή η πύλη βρίσκεται κοντά στον Πλανήτη Κρόνο.¨

Πλάτωνας: 4 μεγάλες ιδέες του για να φτάσουμε στην ευδαιμονία.

Πριν 2400 χρόνια στην Αθήνα γεννήθηκε ο Πλάτωνας, ο πρώτος πραγματικός και, ίσως, σπουδαιότερος φιλόσοφος στον κόσμο! Γόνος επιφανούς και πλούσιας οικογένειας της πόλης, ο Πλάτων αφιέρωσε τη ζωή του σε ένα στόχο: Να βοηθά τους ανθρώπους να φτάσουν σε μια κατάσταση που ο ίδιος ονόμαζε Ευδαιμονία.

Ο Πλάτων συχνά συγχέεται με τον Σωκράτη. Ο Σωκράτης ήταν ένας μεγαλύτερος σε ηλικία φίλος του, που δίδαξε τον Πλάτωνα πολλά, αλλά δεν άφησε πίσω του γραπτά κείμενα. Ο Πλάτων, από την άλλη άφησε μεγάλο έργο πίσω του, 36 στο σύνολό τους Διαλόγους, εξαιρετικής τέχνης συγγράμματα με φανταστικές συζητήσεις στις οποίες ο Σωκράτης πάντα έχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Ανάμεσά τους «Η Πολιτεία«, «Το Συμπόσιο«, «Οι Νόμοι», «Μένων» και «Η Απολογία». Ο Πλάτων είχε τέσσερις μεγάλες ιδέες για να κάνουμε τη ζωή μας πιο πλήρη. Στην λίστα που ακολουθεί τις αναφέρουμε και τις αναλύουμε:

1. Πρώτη Μεγάλη Ιδέα: Να Σκεπτόμαστε Περισσότερο

Σπάνια δίνουμε στον εαυτό μας χρόνο να σκεφτεί προσεκτικά και λογικά για τις ζωές μας και το πως θέλουμε να τις ζήσουμε. Κάποιες φορές απλά ακολουθούμε αυτό που οι Αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν «δόξες» (δοξασίες) ή σε μια πιο σύγχρονη εκδοχή «δημοφιλείς απόψεις«. Στα 36 βιβλία που έγραψε ο Πλάτωνας έδειξε ότι αυτή η «κοινή λογική» είναι γεμάτη σφάλματα, προκαταλήψεις και προλήψεις. Μερικές από αυτές τις προκαταλήψεις είναι οι εξής: «Η φήμη είναι σπουδαία», «Ακολούθησε την καρδιά σου», «Το χρήμα είναι το κλειδί για μια καλύτερη ζωή». Το πρόβλημα είναι ότι οι δημοφιλείς απόψεις μας ωθούν προς λάθος ιδανικά, επιλογές καριέρας και σχέσεις. Η απάντηση του Πλάτωνα είναι «Γνώθι σαυτόν». Σημαίνει το να κάνεις μια ειδική ψυχοθεραπεία, τη φιλοσοφία. Το να υποβάλεις τις ιδέες σου σε έλεγχο από το να δρας απλά παρορμητικά. Αν ισχυροποιήσεις την αυτογνωσία σου, δεν παρασύρεσαι από τα συναισθήματά σου. Ο Πλάτωνας συνέκρινε το ρόλο των συναισθημάτων με το να μας σέρνουν εξαγριωμένα άλογα. Προς τιμήν του μέντορά και φίλου του, Σωκράτη, αυτός ο τρόπος ελέγχου ονομάστηκε «Σωκρατική Διαλεκτική». Μπορείς να το κάνεις μόνος με τον εαυτό σου ή ιδανικά με κάποιον άλλο άνθρωπο που δεν προσπαθεί απλά να σε βγάλει λάθος, αλλά που προσπαθεί να σε βοηθήσει να ξεκαθαρίσεις τις ιδέες σου.

2. Δεύτερη Μεγάλη Ιδέα: Άσε τον Ερωτικό σου Σύντροφο να Σε Αλλάξει

Αυτό ακούγεται παράξενο, αν σκεφτούμε ότι υποτίθεται πως αγάπη είναι να βρεις κάποιον που να σε θέλει ακριβώς όπως είσαι. Στο Συμπόσιο του Πλάτωνα, που εξελίσσεται σε ένα δείπνο, όπου μια παρέα φίλων πίνουν λίγο παραπάνω και συζητούν για την αγάπη, το σεξ και τις σχέσεις, ο Πλάτων λέει: «Πραγματική αγάπη είναι ο θαυμασμός». Με άλλα λόγια, ο άνθρωπος με τον οποίο έχεις ανάγκη να είσαι, θα πρέπει να έχει πολύ μεγάλες αρετές, οι οποίες θα λείπουν από εσένα. Ας πούμε, θα πρέπει να είναι πολύ γενναίοι ή οργανωτικοί ή γλυκείς και ειλικρινείς. Με το να πλησιάσεις ένα τέτοιο άτομο, θα γίνεις λίγο περισσότερο σαν αυτόν. Ο σωστός άνθρωπος θα μας βοηθήσει να αναπτυχθούμε και να φτάσουμε το μέγιστο των δυνατοτήτων μας. Για τον Πλάτωνα, σε μια καλή σχέση τα μέλη του ζευγαριού δεν θα πρέπει να αγαπούν το ένα το άλλο ακριβώς όπως είναι τώρα. Θα πρέπει να αφιερώνονται στο να εκπαιδεύουν ο ένας τον άλλο και να αντέχουν τις θυελλώδεις στιγμές, που σίγουρα θα εμπλέκονται στην σχέση τους. Κάθε άνθρωπος θα πρέπει να θέλει να σαγηνεύσει το ταίρι του στο να γίνει μια καλύτερη έκδοση του εαυτού του.

3. Τρίτη Μεγάλη Ιδέα: Η Αποκωδικοποίηση του Μηνύματος της Ομορφιάς

Σε όλους, σχεδόν, αρέσουν τα όμορφα πράγματα. Ο Πλάτων ήταν ο πρώτος που αναρωτήθηκε, γιατί μας αρέσουν; Αποκάλυψε έναν συναρπαστικό λόγο: Τα όμορφα αντικείμενα κρύβουν σημαντικές αλήθειες, για να ζήσουμε μια καλή ζωή. Βρίσκουμε τα πράγματα όμορφα όταν υποσυνείδητα τους δίνουμε αξίες που χρειαζόμαστε, αλλά λείπουν από τις ζωές μας: Πραότητα, Αρμονία, Ισορροπία, Γαλήνη, Δύναμη. Τα όμορφα αντικείμενα παίζουν συνεπώς πολύ σημαντικό ρόλο. Βοηθούν στην εκπαίδευση της ψυχής μας. Η ασχήμια είναι επίσης σημαντικό ζήτημα. Επιδεικνύει επικίνδυνα ή ελαττωματικά χαρακτηριστικά. Μας δυσκολεύει από το να είμαστε σοφοί, ευγενείς και ήρεμοι. Ο Πλάτων αντικρίζει την τέχνη ως κάτι το θεραπευτικό. Είναι χρέος των ποιητών και των ζωγράφων (και σήμερα των συγγραφέων, τηλεοπτικών παραγωγών και σχεδιαστών) να μας βοηθούν να διάγουμε καλές ζωές.

4. Τέταρτη Μεγάλη Ιδέα: Η Αναδόμηση της Κοινωνίας

Ο Πλάτωνας πέρασε πολύ χρόνο σκεπτόμενος πως θα έπρεπε να είναι η ιδανική διακυβέρνηση και η κοινωνία. Ήταν ο πρώτος ουτοπιστής του κόσμου. Γι’ αυτό, εμπνεύστηκε από τον μεγάλο αντίπαλό των Αθηνών, τη Σπάρτη. Η Σπάρτη ήταν η πόλη που παρήγαγε ισχυρούς πολεμιστές. Ό,τι έκαναν οι Σπαρτιάτες, το πως μεγάλωναν τα παιδιά τους, πως ήταν οργανωμένη η οικονομία τους, ποιόν θαύμαζαν, πως έκαναν σεξ, τι έτρωγαν, όλα ήταν προσανατολισμένα σε ένα σκοπό. Και η Σπάρτη ήταν εξαιρετικά πετυχημένη, από στρατιωτικής άποψης. Αλλά δεν ήταν αυτή η ανησυχία του Πλάτωνα. Ήθελε να μάθει πως θα γινόταν μια κοινωνία καλύτερη στο να παράγει, αντί για στρατιωτική ισχύ, ευτυχισμένους ανθρώπους. Στο βιβλίο του «Πολιτεία», ο Πλάτων προτείνει κάποιες αλλαγές που θα έπρεπε να γίνουν. Η Αθηναϊκή κοινωνία ήταν πολύ εστιασμένη στους πλούσιους, όπως τον αλαζόνα αριστοκράτη Αλκιβιάδη και αθλητικές διασημότητες, όπως τον πυγμάχο Μίλων του Κρότωνα. Ο Πλάτων δεν εντυπωσιαζόταν. Έχει μεγάλη σημασία το ποιόν θαυμάζουμε, επειδή οι διασημότητες επηρεάζουν τον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα, τις ιδέες μας και τις πράξεις μας και οι κακοί ήρωες δίνουν αίγλη σε ελαττώματα του χαρακτήρα. Επομένως, ο Πλάτωνας ήθελε να δώσει στην Αθήνα νέες διασημότητες, που θα αντικαθιστούσαν την παλιά γενιά με ιδανικά σοφούς και καλούς ανθρώπους που ονόμαζε Φύλακες. Πρότυπα ζωής για την καλή ανάπτυξη όλων. Αυτοί οι άνθρωποι θα ξεχώριζαν από την κοινωνική τους υπηρεσία, την ταπεινοφροσύνη τους και τις απλές τους συνήθειες, την απαρέσκειά τους για το φως της δημοσιότητας και την ευρεία και βαθιά εμπειρία τους. Θα ήταν οι πιο τιμημένοι και αξιοθαύμαστοι άνθρωποι στην κοινωνία. Επίσης, ήθελε να θέσει τέλος στη Δημοκρατία της Αθήνας. Δεν ήταν τρελός. Απλά, είχε παρατηρήσει πόσο λίγοι από τον λαό σκέφτονται σωστά προτού ψηφίσουν και κατά συνέπεια εκλέγουν πολύ κατώτερης ικανότητας ηγέτες. Δεν ήθελε να αντικαταστήσει τη Δημοκρατία με φρικτή δικτατορία, ήθελε να αποτρέψει τους ανθρώπους από το να ψηφίζουν προτού να έχουν αρχίσει να σκέφτονται λογικά. Μέχρις ότου, δηλαδή, να γίνουν «φιλόσοφοι». Αλλιώς οι κυβερνήσεις θα ήταν απλά οχλοκρατίες. Για να βοηθήσει στη διαδικασία, ο Πλάτων άρχισε μια σχολή, την Ακαδημία, στην Αθήνα, που λειτούργησε για τριακόσια ολόκληρα χρόνια. Εκεί οι μαθητές εκπαιδεύονταν εκτός από τα μαθηματικά και την ορθογραφία, στο πως να έχουν καλοσύνη και να είναι ευγενείς. Ο απώτερος στόχος του ήταν οι πολιτικοί να γίνουν κάποια στιγμή φιλόσοφοι. Έλεγε πως, «Ο Κόσμος δεν πρόκειται να αλλάξει μέχρι οι ηγέτες να γίνουν φιλόσοφοι και οι φιλόσοφοι ηγέτες».

Παρακολουθήστε το εξαιρετικά ενδιαφέρον βίντεο:

Η ζωή παλεύεται μόνο με όνειρα και όχι με μιζέριες

Πάψε πια να μιζεριάζεις.

Πάψε να μετράς. Και κυρίως πάψε να με γειώνεις. Ξέρεις, έχω συναίσθηση του πόσο άσχημα είναι τα πράγματα εκεί έξω. Δε ζω σε κάποιο φανταστικό κόσμο. Εκεί έξω κυκλοφορώ κι εργάζομαι κάθε μέρα. Εκεί έξω πληρώνω λογαριασμούς και χαράτσια. Εκεί έξω υπολογίζω και δε μου φτάνουν τα χρήματα μέχρι το τέλος του μήνα.

Την ξέρω την πραγματικότητα, τη ζω. Μα δεν την αγαπώ. Πως θα μπορούσα, άλλωστε. Και δεν τη δέχομαι. Δεν τη γουστάρω για συγκάτοικο, πως το λένε.

Εσύ μπορεί να θέλεις να κοιμάσαι μαζί της. Να τη βλέπεις το πρωί που ξυπνάς και το βράδυ πριν κλείσεις τα μάτια σου. Μπορεί να σου αρέσει αυτή τη μιζέρια να τη βλέπεις και στον ύπνο σου. Εγώ τα όνειρα μου τα θέλω φωτεινά. Ανέμελα… Πολύχρωμα…

Γι’ αυτό εμένα μη με αγγίζεις. Και κυρίως μη με κατηγορείς ανώριμη.

Δεν είμαι. Είμαι απόλυτα συνειδητοποιημένη. Ξέρω τι θέλω μα κυρίως τι δε θέλω.

Δε θέλω τούτη τη μαυρίλα που μας βάψανε τη ζωή. Δε θέλω να κουβαλώ πάνω μου την κρίση πέρα από όσο είναι απολύτως απαραίτητο.

Κι εσύ με πιέζεις. Και κυρίως με χαλάς.
Εγώ μετρώ όνειρα κι εσύ λεφτά.
Εγώ μετρώ στιγμές κι εσύ απλήρωτες υπερωρίες.
Παράτα τα όλα και πάμε μια βόλτα. Το άγχος μας δε σώζει τον κόσμο. Μήτε πληρώνει λογαριασμούς.
Μόνο συνθέτει δυστυχίες.
Ένα μωσαϊκό γίνηκε η δυστυχία του κόσμου. Και με πονά να το βλέπω. Με πονά να υπάρχει.

Έλα να κάνουμε μερικές θετικές σκέψεις. Αυτές σου λείπουν. Και μερικά χαμόγελα.

Χαμογέλα μου να σε δω όπως είσαι. Άνθρωπος νέος, ζωντανός.

Πάψε να είσαι το φάντασμα που σε καταντήσανε. Δες εμένα. Παραπαίω κι όμως φορώ το πιο καλό μου χαμόγελο. Εκείνο που φτάνει ως τα μάτια.

Γιατί έτσι παλεύεται αγάπη μου η ζωή. Δίχως μουρμούρα και μιζέρια. Με δύναμη και τρέλα.
Έλα να τους τρελάνουμε εμείς, πριν το κάνουν αυτοί.

Έλα να νοιαστούμε για την ψυχική μας ισορροπία. Έλα να ζήσουμε.

Φτωχικά. Δε με νοιάζει.
Μα όχι μίζερα.

Στενόχωρα. Δε με πειράζει.
Μα όχι κλειστοφοβικά.

Τη ζωή μου τη διαφεντεύω εγώ. Και δεν επιτρέπω σε κανέναν να μου την κάνει σκουπίδι.
Ζορίζομαι, το ξέρεις. Ζορίζεσαι, το ξέρω. Κι όλοι μαζί με μας το ίδιο.

Κι είναι άσχημα τα πράγματα. Κι είναι το πηγάδι άπατο ακόμη. Δεν έχουμε ξύσει το βυθό. Δεν τον έχουμε πλησιάσει καν. Έτσι λένε τουλάχιστον. Έτσι αποδεικνύεται μέρα τη μέρα.

Μα χαμογέλα μου. Και θα σου γελάσω κι εγώ. Κι ας κάνουμε όνειρα. Μικρά ή μεγάλα. Τρελά ή λογικά.

Όνειρα να είναι. Αυτά κανένα μισθολόγιο δεν μπορεί να τα πετσοκόψει. Και καμία τράπεζα να τα κατασχέσει. Είναι το παραθυράκι της ζωής ενάντια στην παράνοια των ανθρώπων.

Όνειρα…
Όλα γκρεμίζονται μα εμείς ας κάνουμε όνειρα.
Ας ελπίσουμε σε μια καλύτερη μέρα.
Ας πιστέψουμε σε αυτή κι ας την κυνηγήσουμε. Δίχως γκρίνιες και μιζέριες. Δίχως άγχη και καυγάδες. Δίχως θυμούς και παραλογισμούς.
Μόνο με χαμόγελα.

Με θετική ενέργεια και πίστη.
Στην κοινωνία, τον άνθρωπο και τη ζωή.

Κι όλα θα φτιάξουν…

Τι συμβαίνει σ’ έναν εγκέφαλο που είναι διαπαιδαγωγημένος μέσα στα προβλήματα;

Δεν μπορεί ποτέ να λύνει προβλήματα, το μόνο που μπορεί είναι να δημιουργεί περισσότερα προβλήματα.

Από την παιδική ηλικία είμαστε εκπαιδευμένοι να ζούμε με προβλήματα κι έτσι, όντας μέσα στα προβλήματα , δεν μπορούμε ποτέ να λύσουμε τελείως ένα πρόβλημα.

Μόνο ένας ελεύθερος εγκέφαλος, που δεν είναι διαμορφωμένος να ζει με προβλήματα, μπορεί να λύσει προβλήματα. Είναι από τα μόνιμα εμπόδιά μας το να έχουμε προβλήματα όλη την ώρα. Οπότε ο εγκέφαλός μας δεν είναι ποτέ ήσυχος, δεν είναι ελεύθερος να παρατηρεί.

Για να βρεις, λοιπόν, έναν τρόπο ζωής όπου θα μπορείς να αντιμετωπίζεις προβλήματα, να τα λύνεις και να μην παγιδεύεσαι μέσα σ αυτά, χρειάζεται πολύ μεγάλη παρατηρητικότητα, προσοχή και επίγνωση για να φροντίζεις να μην εξαπατάς τον εαυτό σου ούτε ένα δευτερόλεπτο.

Κατ’ αρχάς, λοιπόν, πρέπει να υπάρχει τάξη. Και μπαίνει τάξη μόνο όταν δεν υπάρχουν προβλήματα, όταν υπάρχει ελευθερία – όχι ελευθερία να κάνεις ότι σ’ αρέσει, γιατί αυτή δεν είναι ελευθερία. Το να διαλέγεις ανάμεσα στον έναν δάσκαλο και στον άλλον δάσκαλο ή ανάμεσα σε τούτο το βιβλίο και σ’ εκείνο, αυτό είναι μια άλλη μορφή σύγχυσης. Όπου υπάρχει επιλογή δεν υπάρχει ελευθερία. Όταν έχεις καθαρό μυαλό, τότε δεν υπάρχει επιλογή, αλλά άμεση αντίληψη και σωστή δράση.

Η αυτάρκεια είναι ο μεγαλύτερος πλούτος

«Η αυτάρκεια είναι ο μεγαλύτερος πλούτος», και «μέγιστος καρπός της αυτάρκειας είναι η ελευθερία». Οι βασικές ανάγκες μπορούν να καλυφθούν μ’ ένα μέτριο εισόδημα, αλλά και η ικανοποίηση που προσφέρουν σε όποιον ξέρει να εκτιμά τα πράγματα δεν είναι διόλου μικρότερη από εκείνη που έχουν να μας προσφέρουν τα ψυχοφθόρα εγχειρήματα που μας εμπλέκουν σε ανταγωνισμούς, και που οι κοινοί άνθρωποι θεωρούν ως απαραίτητα για τη συναισθηματική τους πληρότητα. Γιατί ακριβώς όπως είναι πιο εύκολο και βολικό το να αναπροσαρμόζουμε τα έξοδά μας παρά το εισόδημά μας, το ίδιο εύκολο και βολικό είναι να αναπροσαρμόζουμε τη στάση μας: «Αν θέλεις να κάνεις πλούσιο τον Πυθοκλή», συμβούλευε κάποτε ο Επίκουρος, «μη του δίνεις περισσότερα λεφτά` μείωσε τις επιθυμίες του». Γιατί η ευδαιμονία είναι μια εσωτερική νίκη που υπερβαίνει τις εξωτερικές περιστάσεις. Επομένως, το θέμα δεν είναι να ξεπερνά κανείς τις νίκες των άλλων, αλλά να παρατείνει τη νίκη μέσα του:

Αν θέλεις να κυβερνάς τη ζωή σου σύμφωνα με την ανθρώπινη λογική, μάθε πως πραγματικός πλούτος σημαίνει το να αρκούμαστε στα λίγα. Το λίγο ποτέ δε λείπει. Οι άνθρωποι επιθύμησαν τη δύναμη και τη δόξα για να στηρίξουν το έχει τους σε στέρεα θεμέλια και να μπορούν να ζουν τη ζωή τους ήσυχα μες στα πλούτη. Μάταιος κόπος. Στον αγώνα τους να φτάσουν ψηλά, σπέρνουν το δρόμο της ζωής με δυσκολίες και κινδύνους. Κι από την κορυφή, σαν κεραυνός ο φθόνος τους χτυπά και τους γκρεμίζει με καταφρόνια μες σε τρομερά Τάρταρα. Γιατί από το φθόνο, όπως κι από τον κεραυνό, καίγονται οι ψηλές κορφές και κάθε τι που ξεχωρίζει πάνω από τα’ άλλα. Αξίζει περισσότερο να προσαρμόζεται κανείς ήσυχα παρά να θέλει να υποτάξει τον κόσμο στη εξουσία του και να κυβερνά βασίλεια. Ασ’ τους να χύνουν άσκοπα ματωμένο ιδρώτα εξουθενωμένοι, καθώς παλεύουν στο στενό μονοπάτι της φιλοδοξίας, αφού οι γνώσεις τους υπαγορεύονται από ξένα χείλη, κι οι επιθυμίες τους καθορίζονται από αυτά που ακούν από άλλους κι όχι απ’ τα δικά τους αισθήματα.

Λουκρήτιος, Για τη φύση των πραγμάτων

Μάλλον αμφιβάλλεις γι’ αυτό που επαναλαμβάνεις

Λες σε κάποιον «σ’ αγαπώ» και όσο περισσότερο το λες, τόσο περισσότερο χρειάζεσαι να το επαναλαμβάνεις. Φαίνεται ότι κατά βάθος αμφιβάλλεις.

Αν αγαπάς στ’ αλήθεια, δεν υπάρχει λόγος να το λες, επειδή τα λόγια δεν έχουν σημασία. Ολόκληρη η ύπαρξή σου θα δείχνει την αγάπη σου. Θα φαίνεται από τα μάτια σου. Δεν χρειάζεται να το λες, δεν χρειάζεται να το επαναλαμβάνεις συνεχώς.

Το επαναλαμβάνεις για να πείσεις τον άλλο και την ίδια στιγμή για να πείσεις και τον εαυτό σου-επειδή στο βάθος είναι κρυμμένη η ζήλια η κτητικότητα, η έχθρα, η ανάγκη να κυριαρχείς.

Παράτησέ το! Όποτε επαναλαμβάνεις κάτι πάρα πολλές φορές ,πήγαινε βαθιά μέσα σου. Μάλλον αμφιβάλλεις γι' αυτό που επαναλαμβάνεις. Το πρόβλημα όμως είναι ότι δεν μπορείς να το κρύψεις, γιατί θα φανεί στα μάτια σου.

Το έχεις παρατηρήσει; Πηγαίνεις στο σπίτι κάποιου και σε καλωσορίζει, χωρίς να υπάρχει καλωσόρισμα στην παρουσία του.

Λέει: «είμαι πολύ χαρούμενος που σε βλέπω», εσύ όμως δεν βλέπεις πουθενά καμιά χαρά. Στην πραγματικότητα, σε κοιτάζει ανήσυχα, φοβισμένα, με αγωνία. Σε κοιτάζει ενοχλημένος, σαν να μπήκε μπελάς στο σπίτι του.

Έχεις παρατηρήσει ανθρώπους που σου λένε «κάθισε όπου θέλεις» και αυθόρμητα σου δείχνουν μια συγκεκριμένη θέση για να καθίσεις; Αντιφάσκουν με τον ίδιο τους τον εαυτό.

Οι γονείς λένε στα παιδιά τους «Να είσαι ο εαυτός σου» και την ίδια στιγμή να διδάσκουν πως πρέπει να φέρονται. «Να είσαι ανεξάρτητος» και την ίδια στιγμή πιέζουν το παιδί να είναι υπάκουο.

Έχουν τη δική τους ιδέα για το πώς πρέπει να είναι το παιδί και όταν του λένε «να είσαι ο εαυτός σου,» εννοούν «να είσαι έτσι όπως σε θέλουμε να είσαι». Δεν εννοούν πραγματικά «να είσαι ο εαυτός σου».

Συνεχώς κάτι είναι εκεί παρόν κι εσύ δεν μπορείς να το διαστρεβλώσεις στ’ αλήθεια. Ο άνθρωπος όμως έχει γίνει πονηρός ακόμη κι εκεί. Δεν κοιταζόμαστε , γιατί τα μάτια δείχνουν την αλήθεια. Έτσι είναι ζήτημα καλών τρόπων το να αποφεύγουμε να κοιταζόμαστε στα μάτια.

Αν κοιτάζεις πολύ τα μάτια των άλλων, θα θεωρηθείς λίγο απολίτιστος. Τα μάτια είναι πολύ δύσκολο να σε ξεγελάσουν.

Η γλώσσα μπορεί να σε ξεγελάσει πολύ εύκολα, επειδή η γλώσσα είναι παράγωγο της κοινωνίας. Τα μάτια όμως ανήκουν στο είναι σου.

Λες κάτι και τα μάτια σου δείχνουν κάτι άλλο. Γι’ αυτό σε όλες τις κοινωνίες του κόσμου, οι άνθρωποι αποφεύγουν να κοιτάζονται στα μάτια. Δεν θέλουν να το κάνουν, για να μην έρθουν αντιμέτωποι με την αλήθεια.

Μπορείς όμως να δεις αυτές τις αντιφάσεις στον ίδιο σου τον εαυτό και αυτό θα σε βοηθήσει πολύ.

Αν το μέσα σου δεν είναι σαν το έξω σου και το έξω σου σαν το μέσα σου, δεν θα ησυχάσεις ποτέ.

ΣΕΝΕΚΑΣ: Βαδίζοντας πάνω στο δικό μας δρόμο

Τίποτε επομένως δεν είναι ανάγκη να τονιστεί περισσότερο από την προειδοποίηση ότι δε θα πρέπει να πάρουμε, σαν τα πρόβατα, τη γραμμή του κοπαδιού που προηγείται, ταξιδεύοντας έτσι πάνω στο δρόμο που βαδίζουν όλοι, αλλά πάνω στο δρόμο που οφείλουμε να βαδίσουμε. Τίποτε, πράγματι, δε μας δημιουργεί μεγαλύτερα προβλήματα από το γεγονός ότι προσαρμόζουμε τον εαυτό μας στις κοινές διαδόσεις, πιστεύοντας ότι όσα γίνονται αποδεκτά με την ευρύτερη δυνατή συναίνεση, αυτά είναι και τα άριστα – το γεγονός δηλαδή ότι, με το να ακολουθούμε τόσο πολλούς, ζούμε στην ουσία σύμφωνα με τους κανόνες όχι της λογικής αλλά της μίμησης.

Το αποτέλεσμα είναι πως, ο ένας μετά τον άλλο, συσσωρεύονται οι άνθρωποι που οδεύουν ολοταχώς προς την καταστροφή. Και, όπως ακριβώς συμβαίνει όταν, σε μια μεγάλη ανθρώπινη συμφορά, οι άνθρωποι συμπιέζουν ο ένας τον άλλο και κανείς δεν μπορεί να καταρρεύσει χωρίς να συμπαρασύρει και τους άλλους στην πτώση του, καθώς η κατάρρευση των πρώτων επιφέρει τον όλεθρο και των τελευταίων, το ίδιο πράγμα θα μπορούσες να δεις σε κάθε περίπτωση και στη ζωή. Τα σφάλματα κάθε ανθρώπου δεν προκαλούν σ’ εκείνον μόνο ζημιά, αλλά καθένας από μας είναι ο ίδιος αιτία και υπεύθυνος του λάθους που θα κάνει και κάποιος άλλος.

Γιατί είναι επικίνδυνο να αναθέτουμε την ασφάλεια του εαυτού μας στο πλήθος που προπορεύεται και –ακριβώς επειδή καθένας μας είναι προθυμότερος να εμπιστευτεί κάποιον άλλο παρά να αποφασίσει ανεξάρτητα για τον εαυτό του- ουδέποτε να θέτουμε υπό έλεγχο τη ζωή μας, αλλά να δείχνουμε απεναντίας τυφλή εμπιστοσύνη στους άλλους, έτσι ώστε κάποιο λάθος που έχει περάσει από τον ένα στον άλλο να εμπλέκει τελικά και μας τους ίδιους και να απεργάζεται την καταστροφή μας. Το παράδειγμα των άλλων μας καταστρέφει· η αποδέσμευση από το πλήθος είναι σωτήρια.

Γιατί αυτό, υπερασπίζοντας το λάθος του έρχεται σε αντίθεση με τη λογική. Συμβαίνει έτσι το ίδιο ακριβώς πράγμα που γίνεται και στις εκλογές, όπου τα ίδια εκείνα άτομα που εξέλεξαν τους πραίτορες απορούν όταν η ευμετάβλητη λαϊκή εύνοια μετατοπιστεί στο θέμα της εκλογής των πραιτόρων. Το ίδιο πράγμα έχει τη μια στιγμή την εύνοιά μας, την άλλη την αποδοκιμασία μας· αυτή είναι η έκβαση κάθε απόφασης που ακολουθεί τις επιλογές του πλήθους.

ΣΕΝΕΚΑΣ, Για μια ευτυχισμένη ζωή

Η ιστορία του χαρτιού

Κίνα

Το χαρτί εφευρέθηκε στην Κίνα τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, και χρειάστηκε δώδεκα περίπου αιώνες για να διαδοθεί σε ολόκληρο το δυτικό κόσμο. Μια αρχαία παράδοση μάλιστα προσδιορίζει ως χρονολογία της εφεύρεσης του χαρτιού το έτος 105 και αποδίδει την τιμή της εφεύρεσής του στον Τσάι Λούν, μεγάλο αξιωματούχο της Αυλής. Η ακριβής αυτή χρονολογία ανήκει χωρίς άλλο στην περιοχή του θρύλου, γιατί μια τέτοια εφεύρεση δεν μπορεί παρά να ήταν επιστέγασμα μακρόχρονης εμπειρίας.

Ωστόσο οι ανακαλύψεις του Aurel Stein τείνουν να επιβεβαιώσουν σε γενικές γραμμές την αρχαία αυτή παράδοση. Σε έναν πύργο του Σινικού Τείχους κοντά στο Τούν-Χουάνγκ (Κινεζικό Τουρκεστάν), ο Stein βρήκε τo 1907 ένα σφραγισμένο κιβώτιο πού περιείχε πολυάριθμα έγγραφα, γραμμένα πάνω σε ξύλο ή σε μετάξι, ανάμεσα σ’ αυτά και εννέα επιστολές γραμμένες σε χαρτί. Οι επιστολές ήταν αχρονολόγητες, άλλα κανένα από τα άλλα έγγραφα δεν ήταν μεταγενέστερο από το έτος 137. Έτσι λοιπόν διαθέτουμε ασφαλή μαρτυρία ότι η χρονολογία της εφεύρεσης του χαρτιού είναι αρκετά κοντινή σε εκείνη πού αναφέρει η επίσημη ιστοριογραφία.

Δαμασκός – Βαμβύκη

Το χαρτί, τελειοποιημένο και στη σύνθεση και στην κατεργασία, διαδόθηκε σε ολόκληρη την Ουράνια Αυτοκρατορία, αλλά ως τον 8ο αιώνα η κατασκευή του αποτελούσε μυστικό που φυλαγόταν ζηλότυπα. Το 751, κατά τη διάρκεια της κατάκτησης του Τουρκεστάν, ό κυβερνήτης της Βαγδάτης συνέλαβε αιχμαλώτους δύο Κινέζους κατασκευαστές χαρτιού, και με τη βοήθειά τους ίδρυσε μια χαρτοποιία στη Σαμαρκάνδη. Τόπος κατάλληλος επειδή είχε άφθονο νερό, πού εξασφάλιζε την κινητήρια δύναμη, και ήταν πλούσιος σε καλλιέργειες λιναριού και κάνναβης, πού αποτελούσαν την πρώτη ύλη κατασκευής. Πολύ γρήγορα το χαρτί έγινε πολύτιμο και περιζήτητο εμπόρευμα σε όλες τις χώρες της Μέσης Ανατολής. Αμέσως έπειτα ιδρύθηκαν άλλες βιομηχανίες χαρτοποιίας στο Χαλέπι, στη Δαμασκό και σε άλλες μουσουλμανικές πόλεις.

Μάλιστα, η ονομασία βαμβύκινον [ή βομβύκινον] που αφορούσε το είδος του χαρτιού των χειρογράφων, προέρχεται από το όνομα της πόλης Βαμβύκης (σημερινής Membij) στη Συρία. Η πόλη αυτή βρίσκονταν πάνω στο δρόμο των καραβανιών Έδεσσας-Χαλεπίου, και εκεί κατασκευαζόταν το συγκεκριμένο είδος χαρτιού και γινόταν η εμπορία του.

Ισπανία

Το 10ο αιώνα απέκτησε φήμη το χαρτί του Καΐρου και της Αλεξάν­δρειας. Από την Αίγυπτο οι χαρτοποιίες απλώθηκαν στην Τυνησία και στο Φεζ του Μαρόκου, και από εκεί το χαρτί πέρασε στην Ισπανία. Οι Άραβες ίδρυσαν χαρτοποιίες στην Κόρδοβα, στο Τολέδο και στη Γρανάδα, αλλά το αποκαλούμενο ισπανικό χαρτί πιστεύεται ότι κατασκευάστηκε για πρώτη φορά στην Xativa (σημερινή Χατίβα—Jativa—της Βαλένσιας) τo έτος 1151. O Άραβας γεωγράφος ΑΙ-Idrisi, που πέθανε το 1164 και υπήρξε υπουργός του βασιλιά Ρογήρου της Σικελίας, αναφέρει ότι οι χαρτοποιίες της Χατίβας εξήγαγαν στην Ανατολή και στη Δύση χαρτί εξαιρετικής ποιότητας. Στην αρχή τουλάχιστον το ιβηρικό χαρτί διατηρούσε τα χαρακτηριστικά του αραβικού τρόπου κατασκευής, που χωρίς άλλο είχε φτάσει σε υψηλό επίπεδο με τις τελειοποιήσεις των κινεζικών μεθόδων κατασκευής.

Οι Άραβες, λόγου χάρη, ήταν οι πρώτοι που αντικατάστησαν στα τελάρα τα καλαμάκια από μπαμπού με ένα πλέγμα από ορειχάλκινα σύρματα, και επίσης χρησιμοποίησαν πρώτοι τον οδοντωτό τροχό, ήδη γνωστό στον ‘Ήρωνα τον Αλεξανδρέα (1ος αιώνας μ.Χ.). Πέτυχαν έτσι να μετατρέψουν την κυκλική κίνηση σε κίνηση εναλλασσόμενη και να χρησιμοποιήσουν την υδραυλική δύναμη στους χαρτομύλους.

Σε χαρτί κατασκευασμένο με την αραβική τεχνική είναι γραμμένο το λατινοαραβικό λεξικό του Leiden του έτους 866, που θεωρείται ότι είναι ο αρχαιότερος χρονολογημένος χαρτώος κώδικας που μας έχει σωθεί. Πολυάριθμα έγγραφα των αρχείων της Ισπανίας και της Ιταλίας μαρτυρούν για την ολοένα και μεγαλύτερη διάδοση του χαρτιού, παρόλο που οι διατάξεις πολλών πόλεων επέβαλλαν να γράφονται οι νοταριακές πράξεις και τα σημαντικότερα έγγραφα σε περγαμηνή, υλικό πού οπωσδήποτε παρείχε μεγαλύτερα εχέγγυα διατήρησης. Έτσι, ένα διάταγμα του Φρειδερίκου του Β’ το 1231 απαγόρευε στους νοταρίους να γράφουν σε χαρτί τα δημόσια έγγραφα (instrumenta publica), ενώ από την άλλη μια διάταξη της Πάδοβας χαρακτήριζε άκυρο κάθε έγγραφο που ήταν γραμμένο σε χαρτί.

Προτού διαδοθεί η χρήση του χαρτιού ιταλικής ή δυτικής κατασκευής, μπορούμε να βρούμε έναν περιορισμένο αριθμό ελληνικών χειρογράφων που είναι χρονολογημένα ή μπορούν να χρονολογηθούν σε εποχή προγενέστερη από το 1200, όλα σε χαρτί ανατολικό. Αναφέρουμε σε πρώτη γραμμή το αρχαιότερο, τον Vaticanus gr.1200, που περιλαμβάνει την Doctrina Patrum και πρέπει να χρονολογηθεί στον 8ο ή το αργότερο στις αρχές του 9ου αιώνα. Ακολουθούν έπειτα μερικά χειρόγραφα που αναγράφουν χρονολογία αντιγραφής: ο Vaticanus gr.504 (του 1105), o Vindobonensis theol. gr.79 (του 1139), o Vaticanus gr. 1114 (των ετών 1146- 1147), o Σιναϊτικός 973 και ο Leninopolitanus 418 (των ετών 1152-1153), o Σιναϊτικός 754 και ο Leninopolitanus 405 (του 1177) και ο Vindobonensis theol. gr. 19 (του 1196 ). Άλλα χειρόγραφα μπορούμε να τα χρονολογήσουμε μόνο με συγκριτική εξέταση της γραφής.

Φαμπριάνο – Ιταλία

Το 13ο αιώνα εμφανίζεται το χαρτί ιταλικής κατασκευής. Το 1235 φαίνεται ότι λειτουργούσαν στις λιγουρικές ακτές μερικά εργοστάσια. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1268, μαρτυρείται η ύπαρξη της πρώτης ιταλικής χαρτοποιίας στο Φαμπριάνο. Η πόλη αυτή, στις όχθες του ποταμού Ιανού, παραποτάμου του Αισινού, έγινε το μεγαλύτερο κέντρο παραγωγής και εμπορίας χαρτιού όχι μόνο στη Δύση αλλά και στην Ανατολή. Από τότε χαρτοποιίες δημιουργήθηκαν σχεδόν παντού. Το 1275 ο maestro Polese da Fabriano είχε μια χαρτοποιία στη Βολωνία, στις όχθες του Ρένου. Μια άλλη χαρτοποιία λειτουργούσε στο Φρίουλι, με διευθυντές τον Giacomino και τον Prosperino da Bologna. Και άλλες μαρτυρούνται στην Πάδοβα, στο Τρεβίζο, στο Σαλό, στο Περαρόλο και στο Αμάλφι.

Επίλογος

Ως τα τέλη του περασμένου αιώνα πίστευαν ότι το χαρτί ανατολικής προέλευσης, που οι παλαιογράφοι το ονομάζουν bombicina, ήταν κατασκευασμένο από ίνες μπαμπακιού. Αλλά ο Wiesner με χημικές αναλύσεις και ο Karabacek με ιστορικά και αρχαιολογικά επιχειρήματα έδειξαν ότι χαρτί κατασκευασμένο από καθαρό μπαμπάκι δεν υπήρξε ποτέ, και ότι οι Άραβες όπως και οι Ευρωπαίοι, το κατασκεύαζαν με λιναρένια κουρέλια και λίγες ίνες από κάνναβη και μπαμπάκι. Η μοναδική διαφορά ανάμεσα στην Ανατολή και στη Δύση είναι ότι στην Ανατολή χρησιμοποιούσαν φυτική κόλλα από άμυλο, ενώ στη Δύση κόλλα ζωική (ζελατίνα).

Σε μια μελέτη του ο Irigoin πέτυχε να προσδιορίσει τα ακόλουθα βασικά χαρακτηριστικά του βομβύκινου χαρτιού: υφή συμπαγής με καλή επεξεργασία, επιφάνεια λεία και στιλπνή, φύλλα που δε διπλώνουν εύκολα και δεν απορροφούν το μελάνι, χρώμα προς το γκρίζο και υδάτινες γραμμές λεπτές και αρκετά κοντά η μια στην άλλη, κάποτε πλάγιες ή καμπύλες σε πυκνότητα δέκα γραμμών κατά διαστήματα πού απέχουν από 11 ως 15 χιλιοστά το πολύ. Οι κάθετες προς τις υδάτινες γραμμές ραβδώσεις, όταν διακρίνονται, είναι τοποθετημένες σε ακανόνιστες μεταξύ τους αποστάσεις, πυκνότερες στην άκρη του φύλλου παρά στη μέση. Το μέγεθος του φύλλου μπορεί να έχει τις εξής τρεις διαφορετικές διαστάσεις: 70×50, 50×35 και 35×25 εκατοστά.

Το δυτικό χαρτί, αντίθετα, έχει υφή πολύ αδρή. Είναι χοντρό και κακοδουλεμένο, χωρίς στερεότητα, τσαλακώνεται εύκολα και έχει χρώμα υποκίτρινο, με τις υδάτινες γραμμές αραιότερες (10 γραμμές σε κάθε διάστημα 17 ως 26 χιλιοστών) και τις κάθετες ραβδώσεις σε κανονικές αποστάσεις, πού απέχουν από 50 ως 75 χιλιοστά. Το μέγεθος είναι ενός μόνο τύπου: από 27 ως 30 εκατοστά σε πλάτος και από 45 ως 48 εκατοστά σε μήκος.

Διαδικασία κατασκευής χειροποίητου χαρτιού

 Το οδοιπορικό του χαρτιού στους δύο αυτούς αιώνες ακολούθησε το δρόμο από τη Δύση στην Ανατολή και όχι τον αντίθετο, το συμπέρασμα που συνάγεται είναι ότι ένας κώδικας σε δυτικό χαρτί μπορεί να έχει γραφτεί οπουδήποτε, ενώ ένας βομβύκινος κώδικας είναι σχεδόν απόλυτα βέβαιο ότι έχει γραφτεί στην Ανατολή, και συνεπώς αντιπροσωπεύει μια παράδοση ανατολική Η διάκριση ανάμεσα στους δύο τύπους χαρτιού, παράλληλα με την εξέταση των παλαιογραφικών δεδομένων, μπορεί επίσης να μας βοηθήσει και για να προσδιορίσουμε τη χρονολογία χειρογράφων που δεν έχουν υδα­τόσημα.

NASA: Το τηλεσκόπιο Hubble κατέγραψε την σύγκρουση δύο Γαλαξιών

Η NASA κατέγραψε το μεγαλειώδες στιγμιότυπο της αργής σύγκρουσης στο NGC 1614, που συμβαίνει σε απόσταση 200 εκατομμυρίων ετών από τον Γαλαξία μας.

Για να κατανοήσει κανείς την απόσταση, αρκεί να αναλογιστεί πως ο Γαλαξίας στον οποίο βρίσκεται το ηλιακό μας σύστημα, έχει διάμετρο «μόλις» 100.000 ετών φωτός - δηλαδή το φως χρειάζεται 100 χιλιετίες για να τον διασχίσει από το ένα άκρο έως το άλλο.

Το Διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ (Hubble Space Telescope, HST) είναι τηλεσκόπιο το οποίο βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τη Γη.

 

Τέθηκε σε τροχιά από το αμερικανικό Διαστημικό Λεωφορείο Ντισκάβερι τον Απρίλιο του 1990 και έχει πάρει το όνομά του από τον Αμερικανό αστρονόμο Έντγουιν Χαμπλ.

Αν και δεν ήταν το πρώτο διαστημικό τηλεσκόπιο, ήταν ένα από τα πιο ευέλικτα και έδωσε σημαντικά αποτελέσματα με εικόνες που δεν ήταν εφικτό να ληφθούν από τα επίγεια τηλεσκόπια.

Ο NGC 1614 είναι αποτέλεσμα μιας γαλαξιακής συγχώνευσης στην οποία χρωστά την ιδιαίτερη εμφάνισή του με μια σπάνια παλιρροϊκή «ουρά».

Καθώς τα διαστρικά αέρια από τον μικρότερο γαλαξία προσελκύονται στον πυρήνα του μεγαλύτερου, νέα αστέρια δημιουργούνται με εκρηκτικό ρυθμό σε βάθος δισεκατομμυρίων ετών.
 
Η αστρογένεση που ξεκίνησε από το κέντρο του μεγαλύτερου Γαλαξία πλέον εξαπλώνεται ως τις εξωτερικές ζώνες του NGC 1614.

Εξαιτίας των πανίσχυρων αλληλεπιδράσεων, ο νέος γαλαξίας που σταδιακά δημιουργείται είναι ο δεύτερος πιο λαμπερός στο υπέρυθρο, σε ακτίνα 250 εκατομμυρίων ετών φωτός.   

Γιατί δεν φτάνουν τα κύματα βαρύτητας και το φως ταυτόχρονα;

Εάν οι ισχύοντες νόμοι της φυσικής μας είναι σωστοί, η ταχύτητα διάδοσης των βαρυτικών κυμάτων πρέπει να είναι ακριβώς ίση με την ταχύτητα του φωτός. Και όμως, όταν είδαμε την πρώτη συγχώνευση δύο άστρων νετρονίων στις 17 Αυγούστου 2017, τόσο με τα βαρυτικά κύματα όσο και με το φως (από ένα συμβάν 130 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά μας), τα κύματα βαρύτητας έφτασαν εδώ πρώτα σχεδόν 2 δευτερόλεπτα πιο νωρίς. Ποια είναι η εξήγηση;

Όταν δύο αστέρια νετρονίων συγχωνεύονται, παράγουν πάντα ένα σήμα κύματος βαρύτητας. Ωστόσο, εξαρτάται από μια ποικιλία παραγόντων, με τη μάζα να είναι ιδιαίτερα σημαντική, αυτές οι συγχωνεύσεις άστρων νετρονίων να μπορούν ή όχι να παράγουν επίσης ηλεκτρομαγνητικό σήμα. Όταν το κάνουν, δεν φτάνει ταυτόχρονα με τα βαρυτικά κύματα, αλλά λίγο αργότερα.

Από κάπου μέσα στον μακρινό γαλαξία NGC 4993, δύο αστέρια νετρονίων είχαν κλειδωθεί σε έναν βαρυτικό χορό όπου περιστρέφονταν μαζί με ταχύτητες που έφτασαν σε ένα σημαντικό κλάσμα της ταχύτητας του φωτός. Καθώς περιστρέφονταν σε τροχιά το ένα ως προς το άλλο, παραμόρφωσαν τον ιστό του χώρου λόγω της μάζας τους και της κίνησής τους σε σχέση με τον καμπύλο χώρο μέσω του οποίου ταξίδεψαν.

 

Κάθε φορά που οι μάζες επιταχύνονται  μέσω καμπύλου χώρου, εκπέμπουν μικρές ποσότητες αόρατης ακτινοβολίας που δεν είναι ορατές σε όλα τα τηλεσκόπια: βαρυτική, παρά ηλεκτρομαγνητική, ακτινοβολία. Αυτά τα βαρυτικά κύματα συμπεριφέρονται ως κυματισμοί στον ιστό του χωροχρόνου, μεταφέροντας ενέργεια μακριά από το σύστημα και αναγκάζοντας  την αμοιβαία τροχιά τους να αποσυντεθεί. Σε μια κρίσιμη στιγμή, αυτά τα δύο αστρικά απομεινάρια περιστράφηκαν τόσο κοντά το ένα στο άλλο που ήρθαν σε επαφή, και αυτό που ακολούθησε ήταν μια από τις πιο θεαματικές επιστημονικές ανακαλύψεις όλων των εποχών.

Η συγχώνευση δύο αστεριών νετρονίων δείχνει πώς τόσο το πλάτος όσο και η συχνότητα των βαρυτικών κυμάτων αυξάνονται καθώς η συγχώνευση πλησιάζει συνεχώς. Κατά την κρίσιμη στιγμή της συγχώνευσης, το σήμα αυξάνεται και μετά εξαφανίζεται πίσω από τον ορίζοντα γεγονότων καθώς σχηματίζεται μια μαύρη τρύπα. Οπτικό και άλλο ηλεκτρομαγνητικό φως ενδέχεται να εκπέμπεται ή όχι ως μέρος αυτής της διαδικασίας.

 

Μόλις αυτά τα δύο αστέρια συγκρούστηκαν, το σήμα του κύματος βαρύτητας έληξε απότομα. Όλα όσα είδαν οι ανιχνευτές LIGO και VIRGΙN ήταν από τη πρώτη φάση, ακολουθούμενη από απόλυτη σιωπή του κύματος βαρύτητας. Σύμφωνα με τα καλύτερα θεωρητικά μοντέλα μας, αυτό το σήμα ερχόταν από δύο αστέρια νετρονίων που πλησίασαν και συγχωνεύθηκαν, που πιθανόν να έχουν ως αποτέλεσμα ένα αξιοσημείωτο τελικό αποτέλεσμα: το σχηματισμό μιας μαύρης τρύπας.

 

Αλλά τότε συνέβη ένα παράξενο γεγονός, 1,7 δευτερόλεπτα αργότερα, μετά τη διακοπή του σήματος του κύματος βαρύτητας, έφτασε το πρώτο ηλεκτρομαγνητικό (φως) σήμα: ακτίνες γάμμα, οι οποίες ήρθαν με μια τεράστια έκρηξη. Από τον συνδυασμό βαρυτικών κυμάτων και ηλεκτρομαγνητικών δεδομένων, καταφέραμε να εντοπίσουμε την τοποθεσία αυτού του συμβάντος καλύτερα από οποιοδήποτε συμβάν κύματος βαρύτητας ποτέ: στον συγκεκριμένο γαλαξία που φιλοξενούσε τα δύο άστρα, στον NGC 4993.

 

Τις επόμενες εβδομάδες, το φως άρχισε να φτάνει και σε άλλα μήκη κύματος, καθώς σχεδόν 100 επαγγελματικά παρατηρητήρια παρακολούθησαν τη θεαματική μεταλαμπή αυτής της συγχώνευσης άστρων νετρονίων.

 

Από τη μία πλευρά, αυτό είναι αξιοσημείωτο. Είχαμε ένα συμβάν περίπου 130 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά: αρκετά μακριά που το φως χρειάστηκε 130 εκατομμύρια χρόνια για να ταξιδέψει από τον γαλαξία όπου εμφανίστηκε στα μάτια μας. Όταν έγινε η συγχώνευση, ο πλανήτης Γη ήταν ένα πολύ διαφορετικό μέρος. Τα φτερωτά πουλιά υπήρχαν μόνο για 20 εκατομμύρια χρόνια. τα θηλαστικά με πλακούντα για 10 εκατομμύρια. Τα πρώτα ανθοφόρα φυτά μόλις άρχισαν να εμφανίζονται, και οι μεγαλύτεροι δεινόσαυροι θα ήταν ακόμη για 70 εκατομμύρια χρόνια πάνω στη Γη.

 

Για όλο αυτό το διάστημα, από τότε μέχρι σήμερα, τόσο το φως όσο και τα βαρυτικά κύματα από αυτό το συμβάν ταξίδευαν στο Σύμπαν, ταξιδεύοντας με τη μόνη ταχύτητα που μπορούσαν – την ταχύτητα του φωτός και την ταχύτητα της βαρύτητας, αντίστοιχα – έως ότου έφτασαν στη Γη μετά από ένα ταξίδι 130 εκατομμυρίων ετών. Πρώτα έφτασαν τα βαρυτικά κύματα από τη φάση της σύγκρουσης μετακινώντας τα κάτοπτρα στους ανιχνευτές βαρυτικών κυμάτων σε μία απίστευτα μικρή ποσότητα: λιγότερο από το 1/10.000 του μεγέθους ενός μεμονωμένου πρωτονίου. Και μετά, μόλις 1,7 δευτερόλεπτα μετά το τέλος του κύματος βαρύτητας, έφτασε και το πρώτο φως από το συμβάν.

 

Αμέσως, αυτό μας έδωσε την πιο εντυπωσιακή φυσική μέτρηση της ταχύτητας της βαρύτητας ποτέ: ήταν ίση με την ταχύτητα του φωτός με μία ισοδυναμία συγκριτικά 1 μέρος προς ένα τετραδισεκατομμύριο (10¹⁵ ), καθώς χρειάζονται περίπου τέσσερα τετρα δισεκατομμύρια δευτερόλεπτα για να καλύψουν τα 130 εκατομμύρια χρόνια, και έφτασαν λιγότερο από δύο δευτερόλεπτα το ένα από το άλλο. Πριν από αυτό, είχαμε εξαιρετικούς θεωρητικούς λόγους για να γνωρίζουμε ότι η ταχύτητα της βαρύτητας πρέπει να ισούται με την ταχύτητα του φωτός, αλλά είχαμε μόνο έμμεσους περιορισμούς ότι οι δύο ταχύτητες ήταν ισοδύναμες με 0,2% περίπου.

 

Αυτό σημαίνει ότι τότε η ταχύτητα της βαρύτητας και η ταχύτητα του φωτός δεν είναι αρκετά ίσες; Ότι ίσως είτε η βαρύτητα κινείται ελαφρώς γρηγορότερα από το c, την ταχύτητα του φωτός στο κενό, ή ότι το ίδιο το φως μπορεί στην πραγματικότητα να ταξιδέψει λίγο πιο αργά από το c, σαν να είχε μια μικρή αλλά μηδενική μάζα ηρεμίας σε αυτό; Αυτό θα ήταν μια εξαιρετική αποκάλυψη, αλλά είναι πολύ απίθανο. Εάν αυτό ήταν αλήθεια, το φως διαφορετικών ενεργειών (και τα μήκη κύματος) θα ταξιδεύουν με διαφορετικές ταχύτητες, και είναι πολύ δύσκολο να το υποθέσουμε για να είναι αληθινό σενάριο σύμφωνα με τις παρατηρήσεις.

 

Με πιο απλούς όρους, εάν το φως είχε μάζα μηδενικής ηρεμίας και αυτή η μάζα ήταν αρκετά βαριά για να εξηγήσει γιατί τα βαρυτικά κύματα έφτασαν 1,7 δευτερόλεπτα νωρίτερα από το φως μετά από ταξίδι 130 εκατομμυρίων ετών φωτός στο Σύμπαν, τότε θα παρατηρούσαμε ραδιοκύματα να ταξιδεύουν σημαντικά πιο αργά από την ταχύτητα του φωτός: πολύ αργά για να συμβαδίζει με αυτό που έχουμε ήδη παρατηρήσει.

 

Στη φυσική, δεν έχουμε κανένα πρόβλημα λαμβάνοντας υπόψη όλες τις πιθανές εξηγήσεις σε ένα παρατηρούμενο παζλ να σκεφθούμε τα πάντα. Εάν κάνουμε τις δουλειές μας σωστά, κάθε εξήγηση εκτός από μία θα είναι λανθασμένη. Η πρόκληση είναι να βρείτε το σωστό.

 

Και πιστεύουμε ότι την έχουμε τη σωστή απάντηση! Το κλειδί είναι να σκεφτούμε τα αντικείμενα που συγχωνεύονται μαζί, τη φυσική στο παιχνίδι και ποια σήματα είναι πιθανό να παράγουν. Το έχουμε ήδη κάνει για τα βαρυτικά κύματα, αναλύοντας πώς παράγονται κατά τη φάση της συγχώνευσης και σταματούν μόλις πραγματοποιηθεί η συγχώνευση. Τώρα, ήρθε η ώρα να πάμε λίγο πιο βαθιά και να σκεφτούμε το φως.

 

Μέχρι να έρθουν σε επαφή αυτά τα δύο αστέρια νετρονίων, δεν παρήχθη «έξτρα» φως. Απλώς έλαμψαν όπως κάνουν τα αστέρια νετρονίων:  αχνά, σε υψηλές θερμοκρασίες αλλά με μικροσκοπικές επιφάνειες, και εντελώς ανιχνεύσιμα με την τρέχουσα τεχνολογία μας από 130 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά. Τα αστέρια νετρονίων δεν είναι σαν μαύρες τρύπες. δεν μοιάζουν με σημεία. Αντιθέτως, είναι συμπαγή αντικείμενα – συνήθως κάπου μεταξύ 20 και 40 χιλιομέτρων – αλλά πυκνότερα από έναν ατομικό πυρήνα. Ονομάζονται αστέρια νετρονίων επειδή είναι περίπου 90% νετρόνια, μαζί με λίγους ατομικούς πυρήνες και μερικά ηλεκτρόνια στο εξωτερικό άκρο.

 

Όταν δύο αστέρια νετρονίων συγκρούονται, υπάρχουν τρεις πιθανότητες που μπορούν να προκύψουν. Αυτοί είναι:

1. Μπορεί να σχηματιστεί ένα άλλο αστέρι νετρονίων, το οποίο θα γίνει αν η συνολική μάζα είναι μικρότερη από 2,5 φορές τη μάζα του Ήλιου,
2. μπορεί να σχηματιστεί ένα νέο αστέρι νετρονίων για λίγο, το οποίο στη συνέχεια καταρρέει σε μια μαύρη τρύπα σε λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο, εάν η συνολική σας μάζα είναι μεταξύ 2,5 και 2,8 ηλιακών μαζών (εξαρτάται από την περιστροφή του αστεριού νετρονίων),
3. ή μπορεί να σχηματιστεί απευθείας μια μαύρη τρύπα, χωρίς ενδιάμεσο αστέρι νετρονίων, εάν η συνολική σας μάζα είναι μεγαλύτερη από 2,8 ηλιακές μάζες.

Από το σήμα του βαρυτικού κύματος που προέκυψε από αυτό το συμβάν, που επίσημα είναι γνωστό ως GW170817, γνωρίζουμε ότι αυτό το συμβάν εμπίπτει στη δεύτερη κατηγορία: το σήμα της συγχώνευσης και μετά τη συγχώνευση υπήρχε για μερικές εκατοντάδες χιλιοστά του δευτερολέπτου πριν εξαφανιστεί εντελώς σε μια στιγμή, πράγμα που δείχνει ότι ένα αστέρι νετρονίων σχηματίστηκε για λίγο πριν από τον σχηματισμό ενός ορίζοντα γεγονότων και μιας μαύρης τρύπας.

 

Αλλά παρ ‘όλα αυτά, το φως βγήκε ακόμα. Η επόμενη ερώτηση ήταν, απλά, πώς;

 

Πώς δημιουργήθηκε το φως που παρατηρήσαμε; Και πάλι, υπήρχαν τρεις δυνατότητες που θα μπορούσαμε να σκεφτούμε.

1. Αμέσως, μόλις έρθουν σε επαφή τα αστέρια νετρονίων, μέσω διαδικασιών που συμβαίνουν στις επιφάνειές τους.
2. Μόνο μετά την εξαγωγή κάποιου υλικού, όπου αυτό συγκρούεται με οποιοδήποτε περιβάλλον υλικό και παράγει φως από αυτό.
3. Ή από το εσωτερικό των αστεριών νετρονίων, όπου οι αντιδράσεις παράγουν ενέργεια που εκπέμπεται μόνο όταν εξαπλώνεται στο εξωτερικό.

Σε κάθε σενάριο, τα κύματα βαρύτητας ταξιδεύουν ασταμάτητα μόλις δημιουργηθεί το σήμα, αλλά το φως χρειάζεται επιπλέον χρόνο για να βγεί.

 

Στις τελευταίες στιγμές της συγχώνευσης, δύο αστέρια νετρονίων δεν εκπέμπουν απλώς βαρυτικά κύματα, αλλά γίνεται μια καταστροφική έκρηξη που αντηχεί σε όλο το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα. Η διαφορά ώρας άφιξης μεταξύ φωτός και βαρυτικών κυμάτων μας επιτρέπει να μάθουμε πολλά για το Σύμπαν

 

Εάν είναι σωστή η πρώτη επιλογή και τα αστέρια νετρονίων παράγουν φως μόλις έρθουν σε επαφή, το φως εκπέμπεται αμέσως και ως εκ τούτου πρέπει να καθυστερήσει περνώντας από το περιβάλλον που περιβάλλει το αστέρι νετρονίων. Αυτό το περιβάλλον πρέπει να είναι πλούσιο σε ύλη, καθώς κάθε αστέρι νετρονίων που κινείται γρήγορα, με φορτισμένα σωματίδια στις επιφάνειές τους και έντονα μαγνητικά πεδία, είναι υποχρεωμένο να αφαιρεί και να εξάγει υλικό από το άλλο.

 

Εάν είναι η δεύτερη ή η τρίτη επιλογή σωστή, η συγχώνευση των άστρων νετρονίων δημιουργεί φως από τις συγχωνεύσεις τους, αλλά αυτό το φως εκπέμπεται μόνο αφού περάσει ένα ορισμένο χρονικό διάστημα: είτε το εξερχόμενο υλικό να συγκρουστεί με το περιβάλλον υλικό είτε για το φως που παράγεται στο άστρο νετρονίων εσωτερικά να φτάσει στην επιφάνεια. Είναι επίσης πιθανό, σε οποιαδήποτε από αυτές τις περιπτώσεις, να γίνεται τόσο μια «καθυστερημένη εκπομπή» όσο και μια «αργή άφιξη από το περιβάλλον υλικό».

 

Οποιοδήποτε από αυτά τα σενάρια θα μπορούσε εύκολα να εξηγήσει την καθυστέρηση 1,7 δευτερολέπτων της άφιξης του φωτός σε σχέση με τα κύματα βαρύτητας. Αλλά στις 25 Απριλίου 2019, είδαμε μια άλλη συγχώνευση δύο άλλων άστρων νετρονίων με βαρυτικά κύματα, η οποία ήταν πιο μαζική από το πρώτο γεγονός GW170817. Δεν εκπέμφθηκε φως οποιουδήποτε τύπου, απογοητεύοντας το πρώτο σενάριο. Φαίνεται ότι τα αστέρια νετρονίων δεν παράγουν φως μόλις έρθουν σε επαφή. Αντ ‘αυτού, η εκπομπή φωτός έρχεται μετά την εκπομπή βαρυτικών κυμάτων.

 

Με μόνο δύο άμεσες ανιχνεύσεις συγχώνευσης αστεριών νετρονίων μέσω της εκπομπής βαρυτικών κυμάτων, αποτελεί απόδειξη για το πόσο απίστευτα ακριβής έχει γίνει η επιστήμη της αστρονομίας των βαρυτικών κυμάτων που μπορούμε να ανακατασκευάσουμε ό, τι έχουμε γνωρίσει. Όταν προσθέτετε τις ηλεκτρομαγνητικές παρατηρήσεις παρακολούθησης από το συμβάν του 2017 που παρήγαγαν επίσης φως, έχουμε δείξει οριστικά ότι ένα μεγάλο κλάσμα των στοιχείων στο Σύμπαν μας – συμπεριλαμβανομένου του χρυσού, της πλατίνας, του ιωδίου και του ουρανίου – προκύπτει από αυτές τις συγχωνεύσεις αστεριών νετρονίων.

 

Αλλά όχι, ίσως, από όλες τις συγχωνεύσεις αστεριών νετρονίων. Ίσως είναι μόνο αυτά που δεν σχηματίζουν αμέσως μια μαύρη τρύπα. Απαιτείται είτε κάποιο εκτοξευμένο υλικό είτε αντιδράσεις στο εσωτερικό του αστεριού νετρονίων για την παραγωγή αυτών των στοιχείων και, ως εκ τούτου, του φωτός που σχετίζεται με μια έκρηξη kilonova. Αυτό το φως παράγεται μόνο μετά τη λήξη του σήματος του κύματος βαρύτητας και μπορεί περαιτέρω να καθυστερήσει με το να περάσει από το περιβάλλον υλικό των άστρων. Αυτός είναι ο λόγος, παρόλο που το φως και η βαρύτητα ταξιδεύουν ακριβώς με την ταχύτητα του φωτός στο κενό, το φως που είδαμε δεν έφτασε μέχρι σχεδόν 2 δευτερόλεπτα μετά τη διακοπή του σήματος κύματος βαρύτητας. Καθώς συλλέγουμε και παρατηρούμε περισσότερα από αυτά τα γεγονότα, θα είμαστε σε θέση να επιβεβαιώσουμε και να βελτιώσουμε αυτήν την εικόνα μια για πάντα!

Κοσμάς ο Αιτωλός - Ο «άγιος» ανθέλληνας και φιλότουρκος σκοταδιστής καλόγερος

«Και εγώ αδελφοί μου, όπου αξιώθηκα και εστάθηκα εις αυτόν τον άγιον τόπον τον αποστολικόν, δια την ευσπλαχνίαν του Χριστού μας, εξέταξα πρώτον δια λόγου σας και έμαθα πώς με την χάριν του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και Θεού, δεν είσθενε Έλληνες, δεν είσθενε ασεβείς, αιρετικοί, άθεοι, αλλ’ είσθενε ευσεβείς ορθόδοξοι χριστιανοί…».

«Τριακόσιους χρόνους μετά την Ανάστασιν του Χριστού μας έστειλεν ο Θεός τον άγιον Κωνσταντίνον και εστερέωσε βασίλειον χριστιανικόν· και το είχαν χριστιανοί το βασίλειον 1150 χρόνους. Ύστερον το εσήκωσεν ο Θεός από τούς χριστιανούς και έφερε τον Τούρκον και του το έδωσε (το Βυζάντιο) δια ιδικόν μας καλόν, και το έχει ο Τούρκος 320 χρόνους. Και διατί έφερεν ο Θεός τον Τούρκον και δεν έφερεν άλλο γένος; Δια ιδικόν μας συμφέρον· διότι τα άλλα έθνη θα μας έβλαπτον εις την πίστιν, ο δε Τούρκος άσπρα (χρήματα) άμα του δώσης κάμνεις ο,τι θέλεις. Και δια να μη κολασθώμεν, το έδωσε του Τούρκου, και τον έχει ο Θεός τον Τούρκον ωσάν σκύλον να μας φυλάει».
Αποσπάσματα από ομιλίες του Κοσμά του Αιτωλού.

Ο Κοσμάς ο Αιτωλός έδρασε στον ελληνικό χώρο υπό την καθοδήγηση των οικουμενικών πατριαρχών Σεραφείμ Β΄ (1757-1761) και Σωφρονίου Β΄ (1774-1780). Το κήρυγμά του δεν είχε καμμία σχέση με την ελληνική παράδοση, το αντίθετο μάλιστα, ονομάστηκε όμως από το ορθόδοξο κατεστημένο ως ο «μεγαλύτερος μετά την άλωση Έλληνας», «Πατέρας του Νεώτερου Ελληνισμού», «Πατροκοσμάς», «Μεγάλος Διδάχος», «Προφήτης του Γένους» κι ανακηρύχτηκε άγιος το 1961.

Η πάλαι ποτέ υπερήφανη Ελλάδα των φιλοσόφων, των ποιητών και των επιστημόνων κατάντησε να θεωρεί σήμερα τον εικονιζόμενο περιφερόμενο μοναχό ως τον «μεγαλύτερο των Ελλήνων» και διδάσκαλο του Γένους, που δίδασκε: «Άκουσε, παιδί μου, να σου ειπώ. Η τελεία αγάπη είναι να πουλήσης όλα σου τα πράγματα, να τα δώσης ελεημοσύνη και να πηγαίνης και εσύ να εύρης κανένα αυθέντη να πουληθής σκλάβος. Και όσα πάρης, να τα δώσης όλα. Να μην κρατήσης ένα άσπρο (νόμισμα). Ημπορείς να το κάμης αυτό, να γίνης τέλειος;».

Ο Κοσμάς γεννήθηκε σ’ ένα χωριό της Αιτωλίας στις αρχές του 18ου αιώνα. Οι απόψεις για τον ακριβή τόπο και χρόνο της γεννήσεώς του διίστανται. Ο πρώτος βιογράφος και σύγχρονός του ήταν ο άγιος Νικόδημος Αγιορείτης. Την πρώτη του στοιχειώδη «μόρφωση» την πήρε από έναν ιεροδιάκονο, τον Γεράσιμο Λίτσικα στη Σιγδίτσα Παρνασσίδας, ενώ στα είκοσί του χρόνια «άρχισε να διδάσκεται τα γραμματικά» από έναν άλλο ιεροδιάκονο, τον Ανανία Δερβισάνο (Κ. Σάθα, «Νεοελληνική Φιλολογία» και «Νέον Μαρτυρολόγιον», σελ. 201.) Μερικά χρόνια αργότερα πήγε στην Αθωνιάδα Σχολή του Αγίου Όρους, όπου έγινε μοναχός κι «έκλαιγε για τις αμαρτίες του δεκαεπτά χρόνους».

Σχετικά με την μόρφωση, που απέκτησε στο Άγιο Όρος, ο ίδιος ο Κοσμάς λέει το εξής ακατανόητο: «Εγώ από το σχολείο έμαθα τα 24 γράμματα, έμαθα και 5-6 Ελληνικά και έμαθα πολλών λογιών γράμματα, εβραϊκά, τουρκικά, φράγκικα» (Χειρόγραφο 29 Φιλοσοφικής Θεσσαλονίκης, σελ. 262.) Από το κήρυγμά του διαφαίνεται, πως είχε μελετήσει την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη, τους Πατέρες, τα λειτουργικά βιβλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, απ’ όπου δανείστηκε τα παραδείγματα της οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας, της αγίας Παρασκευής, των αγίων Ανδρονίκου κι Αθανασίας καθώς και τα Συναξάρια των αγίων. Η «παιδεία» που έλαβε περιελάμβανε λοιπόν όλα αυτά που πρέπει να ξέρει ένας καλός χριστιανός και τίποτε άλλο. Όλα τα παραδείγματα, που ανέφερε στις διδαχές του ήταν παρμένα από την εβραϊκή –χριστιανική– παράδοση κι όχι από την ελληνική. Τα πρόσωπα που μνημόνευε ήταν οι απόστολοι, ο Αβραάμ, άλλες βιβλικές φυσιογνωμίες κ.λ.π.. Ποτέ του δεν έκανε ουδεμία αναφορά στον Πλάτωνα, στον Αριστοτέλη, στους Τραγικούς ή σε ο,τιδήποτε ελληνικό. Αντιθέτως, όποτε μιλούσε για Ελλάδα ή για Έλληνες, εκφραζόταν πάντοτε υποτιμητικά.

Τα κέρδη του Σαββάτου και τα κέρδη της Κυριακής

Αφού έφυγε από το Άγιο Όρος –πιθανότατα το 1760- μετέβη στην Κωνσταντινούπολη, όπου έλαβε οδηγίες και άδεια από τον πατριάρχη Σεραφείμ Β΄ κι άρχισε την προπαγανδιστική του δράση. Η πρώτη του περιοδεία έγινε στην ηπειρωτική Ελλάδα. Το 1774 επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη, όπου πήρε νέες οδηγίες και νέα άδεια από τον τότε πατριάρχη Σωφρόνιο Β', για να αρχίσει νέα περιοδεία, αυτή την φορά στα νησιά του Αιγαίου. Από εκεί επέστρεψε στο Άγιο Όρος κι ύστερα από λίγο ξεκίνησε την τρίτη και τελευταία του περιοδεία στην ηπειρωτική Ελλάδα πάλι και στα Ιόνια νησιά. Η αιτία του θανάτου του (1779) παραμένει σκοτεινή, αλλά από πουθενά δεν προκύπτει, ότι οφειλόταν σε τυχόν εθνικό κήρυγμά του ή ιδεολογικούς λόγους. Επισήμως, συνελήφθη και εκτελέστηκε στις 24 Αυγούστου του 1779 στο χωριό Κολικόντασι, κοντά στην πόλη του Βερατίου στην Αλβανία, από τους Τούρκους γιατί τον υποπτεύονταν ως πράκτορα των Ρώσων.

Σύμφωνα με την παράδοση –για σεβασμό της ημέρας της Κυριακής– πρωτοστάτησε στην αλλαγή της ημερομηνίας του παζαριού από Κυριακή που γινόταν σε Σάββατο. «Το κέρδος, οπού γίνεται την Κυριακήν και κάθε άλλην δεσποτικήν εορτήν, είναι αφωρισμένον και κατηραμένον, και βάνομεν φωτιά εις τα οσπίτια μας και καιόμεθα και ψυχικά και σωματικά» (Διδαχή Α2 , 930, Ι. Μενούνου). Η αλλαγή αυτή ζήμιωσε τους Εβραίους εμπόρους, οι οποίοι φέρονται πως δωροδόκησαν τον Κουρτ πασά, που διέταξε τη θανάτωση ή ίσως την απέλασή του. (Μ. Γκιόλια, «Ο Κοσμάς Αιτωλός», σελ. 247.)

Ο Νικόδημος ο Αγιορείτης αποκαλύπτει κάτι πολύ σημαντικό, διαφορετικό από αυτά, που προπαγανδίζονται για τον Κοσμά: «Ο αποστολικός ούτος διδάσκαλος, ποτέ δεν άνοιξε στόμα να ειπή λόγον εναντίον των Εβραίων ούτε εις την Θεσσαλονίκην, ούτε εις Καστορίαν, ούτε εις τα Ιωάννινα, ούτε εις κανένα άλλο μέρος, όπου ήσαν Εβραίοι, αλλά μόνον τους χριστιανούς εδίδασκε να πολιτεύωνται ωσάν χριστιανοί». Αυτό ελέγχεται ως ακριβέστατο και από την τρίτη διδαχή του Κοσμά, στην οποία αναφέρεται: «Όσοι αδικήσατε ή χριστιανούς ή Τούρκους ή Εβραίους, ή Φράγκους, να δώσετε το άδικον οπίσω, διατί είναι κατηραμένον και δεν βλέπετε προκοπήν» (Κ. Σαρδελή, ΙΓ Πάτρια.) Σε όλες τους τις συναλλαγές οι Έλληνες θα έπρεπε να «πηγαίνουν με το σταυρό στο χέρι», έρμαια των αδικιών όλων των άλλων· εισήγαγε έτσι τον αθέμιτο ανταγωνισμό εις βάρος των Ελλήνων.

Η εβραιοχριστιανική «φιλοσοφία» των διδαχών του

Ο Κοσμάς ως κύριο τρόπο δράσης ανάμεσα στους Έλληνες είχε το προπαγανδιστικό κήρυγμα, διδαχή, όπως ονομάστηκε από τους χριστιανούς. Ο λόγος του, που δεν διέθετε μεγάλη ποικιλία, με την πάροδο του χρόνου απέκτησε τυποποιημένη μορφή. Δεν έγραφε, ούτε αποστήθιζε τις ομιλίες του, αλλά κρατούσε ένα «σκελετό» και τροποποιούσε την ομιλία ανάλογα με τις περιστάσεις. Συνήθως επαναλάμβανε 3-4 τύπους διδαχών, τους ίδιους πάντα. Ας εξετάσουμε ενδεικτικά μερικές διδαχές του:

«Εν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γην και πάντα τα εν αυτοίς, λέγει ο προφήτης Μωυσής πεφωτισμένος εκ πνεύματος αγίου εις την αγίαν και ιεράν γραφήν. Τον παλαιόν (καιρόν), χριστιανοί μου, εγίνοντο καλοί οι άνθρωποι».
Μιλάει για τον Αβραάμ και τον Ισαάκ, που εξέδιδαν τις γυναίκες τους, τον Λωτ, που συνευρέθη με τις θυγατέρες του, τη Θάμαρ, που συνευρέθη με τον πεθερό της για ένα δακτυλίδι κ.λ.π..

«Ερευνάτε τας γραφάς, ότι εν αυταίς ευρήσετε ζωήν αιώνιον».
Το «ερευνάτε τας γραφάς» το αντέγραψε από τον Ιησού. Αναφερόμενοι κι οι δύο στις γραφές εννοούσαν την Παλαιά Διαθήκη· η Καινή δεν είχε γραφεί ακόμη. Κανένας τους δεν είπε ερευνάτε τον Όμηρο ή ερευνάτε τον Επίκουρο ή τον Δημόκριτο ή τον Ηράκλειτο κ.τ.λ., το οποίο θα έλεγαν, εάν κήρυτταν κάτι, που να είχε σχέση με τον Ελληνικό Πολιτισμό.

«Καλύτερα, αδελφέ μου, να θανατώσης εκατό ανθρώπους βαπτισμένους, παρά να αφήσης ένα παιδίον αβάπτιστον να αποθάνη» (Παπά-Αρσενίου Βλιαγκόφτη, ΙΓ Πάτρια).

Ο Κοσμάς εναντιωνόταν στους παραδοσιακούς χορούς και στα τραγούδια και δίδασκε: «Ψάλτες να παίρνετε στους γάμους» (Παπά-Θεόδωρου Ζήση, ΙΓ Πάτρια).

«Είναι μεγάλη ευλογία να κάμετε το παιδί σας καλόγηρο» (ως ανωτέρω).
Αρκεί να μην πάρει όπλο και πολεμήσει τους Τούρκους.

Στα κηρύγματά του περιλάμβανε αρκετή μεταφυσική τρομοκρατία: «Ω τι φόβον και τρόμον ηθέλαμεν έχει δια τον Άδην, αν ήτο ν’ ακούαμεν τες ελεεινές φωνές των εκεί κολαζομένων. Ανάμεσα εκεί εις τες φλόγες του Άδου, αναστενάζουσιν οι άθλιοι αμαρτωλοί, κλαίουσι, βρυχώνται χειρότερα από τα ζώα... Τα δάκρυα οπού χύνουσι, τους αυξάνουσι περισσότερον τες φλόγες του Άδου. Και τι ζωή θέλει είσθαι εκείνη του αμαρτωλού να κατακαίεται πάντοτε εις ένα τέτοιον πυρ, όπου σύγκρισιν με άλλο δεν έχει;» («Πατρικαί νουθεσίαι αγ. Κοσμά Αιτωλού», Άγιον Όρος, κεφ. στ.).

Πολυδιαφημισμένη από τους ελληνορθόδοξους είναι η διδαχή: «Είναι προτιμώτερο να έχει κανείς σχολείο στον τόπο του, παρά βρύσες και ποτάμια».

Κανείς τους όμως δεν διαβάζει και τη συνέχεια: «Σκοπός του σχολείου είναι να διδάξει, τι είναι Θεός, τι είναι άγγελοι, δαίμονες, κόλαση, παράδεισος».

Όλα τα σκοτεινά βυζαντινά χρόνια το πατριαρχείο, το οποίο έλεγχε πλήρως την παιδεία των Ελλήνων, επέτρεπε να διδάσκονται μόνο το Ψαλτήρι κι η Οκτώηχος. Για τέτοια σχολεία μιλούσε κι ο Κοσμάς. Ούτε καν σκεφτόταν σχολεία, που θα δίδασκαν επιστήμες, αρχαίους συγγραφείς ή οτιδήποτε άλλο σχετικό. Αυτά κυνηγιώνταν κι έκλειναν -όχι από τους Τούρκους, αλλά- από το πατριαρχείο. (Βλ. «Η ιερά εξέταση του Γρηγορίου Ε΄».) Ο Κοσμάς ήταν σαφής: «Το σχολείο ανοίγει τες εκκλησίες, το σχολείο ανοίγει τα μοναστήρια» (Μητροπολίτη Φλωρίνης Αυγ. Καντιώτη, «Κοσμάς ο Αιτωλός», εκδόσεις Ορθοδόξου Ιεραποστολικής Αδελφότητας «Ο Σταυρός», σελ. 142 και 209).

«Ο Τούρκος δεν βλάπτει την Πίστιν»

Πολλές υπερβολές γράφτηκαν για τον Κοσμά Αιτωλό, προκειμένου να αποκρυβεί η από το πατριαρχείο κατευθυνόμενη αντεθνική του προπαγάνδα και να υποστηριχθεί –ψευδώς– πως δήθεν επιτελούσε εθνικό έργο.

Υποστηρίζεται για παράδειγμα, ότι ο Κοσμάς μύησε πολλούς στην επαναστατική ιδέα κι ανάμεσά τους τον Κατσαντώνη στα 1777 (Φ. Μιχαλόπουλος, «Κοσμάς ο Αιτωλός», σελ. 57, 58, 66). Ο αργότερα ονομαστός Κλέφτης όμως, ήταν τότε νήπιο· γεννήθηκε μεταξύ 1770 και 1773. Το πατριαρχείο ήταν κάθετα αντίθετο με τις επαναστατικές ιδέες, γι’ αυτό και αφόρισε τους επαναστάτες και την Επανάσταση του ’21. Στέλνοντας τον Κοσμά Αιτωλό στην Ελλάδα επεδίωκε με την ανθελληνική, παθητική και χριστιανική μορφή της διδασκαλίας του να σβήνει άμεσα κάθε εμφανιζόμενη ελληνική επαναστατική φλόγα.

Ο Κοσμάς δεν αρκούνταν στη σιωπή, αλλά συμβούλευε καθαρά υποταγή στον Τούρκο κατακτητή. Δεν ήθελε να έχει σχέση με την Ελλάδα, ούτε με καμμία άλλη πατρίδα, τόνιζε πως πατρίδα όλων είναι ο ουρανός και συνιστούσε στους Ρωμιούς να παραμείνουν υποταγμένοι στους Τούρκους, που ήρθαν για να διαφυλαχθεί η ορθόδοξη πίστη από την εκ δυσμών απειλή. Συνιστούσε ακόμα να προσεύχονται οι χριστιανοί, για να φωτίζει ο Θεός τον βασιλιά και τους «ζαπιτάδες», ώστε «να κυβερνούν τον κόσμο με πραότητα και δικαιοσύνη».

«Απολαύστε» αντιεπαναστατικές κι αντεθνικές διδαχές του Κοσμά:

• «Σας λυπάμαι για την περηφάνεια, οπού έχετε. Το ποδάρι μου εδώ δεν θα ξαναπατήση. Και εάν δεν αφήσετε αυτά τα πράγματα που κάνετε, την αυθαιρεσία και ληστεία, θα καταστραφήτε. Σε κείνο το κλαρί, που κρεμάτε τα σπαθιά σας, θά 'ρθη μια μέρα που θα κρεμάσουν οι γύφτοι τα όργανά τους» (ελέχθη στο χωριό Άγιος Δονάτος Σουλίου, από το βιβλίο «Κοσμάς ο Αιτωλός» του Αυγ. Καντιώτη.)

• «Εμείς, χριστιανοί μου, δεν έχομεν εδώ πατρίδα... Δια τούτο και ο Θεός μας έβαλε τον νουν εις το επάνω μέρος, δια να στοχαζώμεθα πάντοτε την ουράνιον βασιλείαν, την αληθινήν πατρίδα μας» (Διδαχή Α , 1, Ι. Μενούνου).

• «Και βαθμοφόροι Τούρκοι μου παρέχουν τώρα την προστασίαν των. Ο καθείς από αυτούς επιζητεί την παρουσίαν του ιερωμένου εις τα χωριά, όπου έχουν τα φέουδά των, διότι ούτος παρακινεί τους Έλληνας να φέρωνται νομοταγώς και να πληρώνουν τα δικαιώματα εις τους φεουδάρχας των» (Κ. Μέρτζιου, «Το εν Βενετία», σελ. 6). Στη διδαχή αυτή φαίνεται καθαρά ο ρόλος του κλήρου κατά την Τουρκοκρατία. Στο χειρόγραφο 12 της Μονής Λευκοπηγής αναγράφεται, ότι ο Κοσμάς παρακίνησε τους οπλοφόρους από τους ακροατές του να παραδώσουν τα όπλα «εις τους ζαπιτάδες» (Φ. Μιχαλόπουλος, «Κοσμάς ο Αιτωλός», σελ. 271).

• «Να ρίψετε τ’ άρματα και να ελπίζετε εις τον Θεόν» (Παπά-Αρσενίου Βλιαγκόφτη, ΙΓ Πάτρια).

«Προφητείες» στα όρια της γελοιότητας

 Είναι αδύνατον στον άνθρωπο να πετάξει ένα νόμισμα στον αέρα και να υπολογίσει με ακρίβεια από ποια πλευρά του θα πέσει στη γη κι αυτό, γιατί οι δυνάμεις, που ασκούνται κατά την πορεία του νομίσματος από το χέρι έως την γη είναι άπειρες και διαφορετικές μεταξύ τους. Για τον ίδιο λόγο δεν μπορεί κανείς να «προφητεύσει» τους αριθμούς του λαχείου κ.λ.π.. Αν ο άνθρωπος δεν μπορεί να υπολογίσει από ποια πλευρά θα σταθεί το νόμισμα, πως μπορεί να υπολογίσει τι θα γίνει μετά από πολλά χρόνια; Κι όμως, οι χριστιανοί άγιοι το καταφέρνουν. Πολυδιαφημισμένες είναι στην προκειμένη περίπτωση οι «προφητείες» του Κοσμά του Αιτωλού, ορισμένες όμως από τις οποίες φθάνουν στα όρια της γελοιότητας. Απολαύστε μερικές δειγματοληπτικά:

• «Ή τρεις μέρες, ή τρεις μήνες, ή τρία χρόνια θα βαστάξει.»
Προφητεία είναι αυτή;

• «Θα δείτε σαράντα άλογα να τα δένουν σε ένα παλούκι».

• «Θα βάλουν φόρο στις κότες και στα παράθυρα».

• «Θα 'ρθει ξαφνικά ή το βόιδι στο χωράφι, ή το άλογο στ’ αλώνι».

• «Θα 'ρθει καιρός, που θα φέρει γύρες ο διάβολος με το κολοκύθι του».

• «Ένα ψωμί θα χαθεί το μισό κι ένα ολόκληρο».

• «Να έχετε τρεις θύρες· αν σας πιάσουν τη μια, να φύγετε από την άλλη».
Περισσεύει μία!

• «Θα 'ρθει καιρός, που θα ζωστεί ο τόπος με μια κλωστή».
Οι ελληνορθόδοξοι απολογητές προπαγανδίζουν, ότι έτσι είναι τώρα ο κόσμος με τα καλώδια του τηλέγραφου και των τηλεφώνων. Αυτά δεν υπάρχουν βέβαια, καθ’ ότι βρισκόμαστε στην εποχή των ασύρματων επικοινωνιών και μιλάμε με κινητά μέσω δορυφόρων.

• Υπερήφανοι για την επίσκεψή του στην περιοχή τους το 1775 οι κάτοικοι της Αρναίας Χαλκιδικής ανήγειραν παρεκκλήσι, στο οποίο εντοίχισαν πινακίδα, σύμφωνα με την οποία ο άγιος Κοσμάς έδωσε την προφητεία: «Όλος ο ντουνιάς θα ταραχθεί, αλλά οι ποδιές του Χολομώντα δεν θα ταραχθούν».

Ας εξετάσουμε τώρα τις...«επιστημονικές» γνώσεις του Κοσμά σε θέματα, που δεν χρειαζόταν να κάνει προφητείες:

• «Ο ήλιος και το φεγγάρι και τ’ άστρα είναι κολλημένα εις τον ουρανόν και ο ουρανός γυρίζει μαζί με τον ήλιον... Όπου πηγαίνει ο ήλιος εκεί γίνεται ημέρα» (Χειρόγραφο 12 Λευκοπηγής, σελ. 31).
Σκοτάδι γίνεται εκεί, που διδάσκονται τέτοιες ανοησίες.

• Όταν ο γάμος γίνεται όχι όπως θέλει ο Θεός αλλά ο Διάβολος, τότε πεθαίνει κάποιος από τους συζύγους, «και παιδιά κάμνουν και εκείνα όλα κορίτσια, στραβά, κουτσά, λωλά, αναποδιασμένα». (Έκδοση Αποστολιά, σελ. 74.)
Τα κορίτσια εξομοιώνονται με τα παιδιά με αναπηρίες.

• «Και από τον καιρό οπού έκαμεν ο πανάγαθος Θεός τον κόσμον είναι επτά χιλιάδες και διακόσιοι ογδοήντα οκτώ χρόνοι» (Διδαχή Α2 , 19, Ι. Μενούνου).
Δηλαδή ο Θεός κατασκεύασε τον κόσμο περί την 6η χιλιετία π.Χ.. Τα ίδια πάντως υποστηρίζει κι η επίσημη Εκκλησία σήμερα.

• «Να μην τρώγωμεν οψάρια τες Τετράδες και τες Παρασκευές, ότι είναι μεγάλη αμαρτία, και όποιος τρώγει να ηξεύρη, ότι σταυρώνει τον Χριστόν» (Διδαχή Α2 , 930, Ι. Μενούνου).

• «Πάλιν εσύ, γυναίκα, έχεις περισσότερον χρέος από τον άνδρα να ανατρέφεις τα παιδιά σου και να τα νουθετάς εις τα καλά έργα. Όταν το παιδί σου σηκώνεται το ταχύ από τον ύπνον και ευθύς σου γυρεύει ψωμί, εσύ μη του δώσεις, αλλά επάρε το και πήγαινέ το εις την εικόνα του Χριστού και ειπέ του: Εγώ παιδί μου ψωμί δεν έχω, ο Χριστός μας έχει. Έλα κάμε το σταυρόν σου να τον προσκηνύσωμεν και να τον παρακαλέσωμεν να μας δώσει. Και έτσι συνηθίζει το παιδί από μικρόν εις το καλόν» (Διδαχή Α2 , 935, Ι. Μενούνου).
Χριστιανικές παιδαγωγικές μέθοδοι ψυχολογικής βίας.

Πατροκοσμάς και εκπαίδευση

Γίνεται μεγάλος λόγος για την προσφορά του Κοσμά του Αιτωλού στην ελληνική εκπαίδευση και μέσω αυτής στην υπόθεση της εθνεγερσίας. Ο μύθος αυτός είναι ισάξιος του μύθου της Αγίας Λαύρας (τα γεγονότα της οποίας διαψεύδει ο ίδιος ο Π. Π. Γερμανός αλλά τα θεωρεί αληθή η Εκκλησία). Γιατί ήταν το σχολείο χρήσιμο στους Έλληνες κατά τον Κοσμά; Μήπως για να αποκτήσουν επιτέλους οι ραγιάδες εθνική ταυτότητα; Μήπως για να μάθουν την ιστορία τους και να καταλάβουν ποιοί είναι; Μήπως για να μάθουν την ελληνική γλώσσα ώστε να γνωρίσουν από κοντά την ελληνική σκέψη; Τίποτε απ' αυτά. Όπως ο ίδιος επισημαίνει σε πολλά σημεία των λόγων του, μοναδικός σκοπός του σχολείου είναι η κατανόηση του ευαγγελίου, η γνωριμία με τα μυστήρια της θρησκείας και ο δρόμος προς το μοναστήρι. Αυτή άλλωστε ήταν και η επικρατούσα άποψη του πατριαρχείου αλλά και του Γρηγορίου του Ε'.

Ας δούμε όμως το εκπαιδευτικό όραμα του Κοσμά όπως φαίνεται μέσα από τα δικά του λόγια...

1. Ο ρόλος του σχολείου πρέπει να είναι θρησκευτικός και να προετοιμάζει τον άνθρωπο για το μοναστήρι: «Να μαζευθήτε όλοι να κάμετε ένα σχολείον καλόν, να βάλετε και επιτρόπους να το κυβερνούν, να βάνουν διδάσκαλον να μανθάνουν όλα τα παιδιά γράμματα, πλούσια και πτωχά. Διότι από το σχολείον μανθάνομεν τι είνε Θεός, τι είνε Αγία Τριάς, τι είνε Άγγελοι, δαίμονες, παράδεισος, κόλασις, αρετή, κακία· τι είνε ψυχή, σώμα κ.λ.π. Διότι χωρίς το σχολείον περιπατούμεν εις το σκότος· από το σχολείον ανοίγει το μοναστήριον» (Διδαχή Α΄).

«Και αν δεν σπουδάσης τα ελληνικά, αδελφέ μου, δεν ημπορείς να καταλάβης εκείνα οπού ομολογεί η Εκκλησία μας. Καλύτερον, αδελφέ μου, να έχης ελληνικόν σχολείον εις την χώραν σου, παρά να έχης βρύσες και ποτάμια· και ωσάν μάθης το παιδί σου γράμματα, τότε λέγετε άνθρωπος. Το σχολείον ανοίγει τας εκκλησίας· το σχολείον ανοίγει τα μοναστήρια» (Διδαχή Ε΄).

2. Το σχολείο έχει σαν σκοπό τη γνωριμία με την ορθοδοξία: «Διατί πάντα εις τα σχολεία γυμνάζονται οι άνθρωποι και ηξεύρουν και μανθάνουν το τι εστί ο Θεός, το τι είνε οι άγιοι άγγελοι, τι είνε οι καταραμένοι δαίμονες και το τι είνε η αρετή των δικαίων. Το σχολείον φωτίζει τούς ανθρώπους. Ανοίγουν τα ομάτια των ευσεβών και ορθοδόξων χριστιανών να μανθάνουν τα μυστήρια». (Διδαχή ΣΤ΄).

3. Οποιαδήποτε γνώση εκτός της ορθοδοξίας είναι του Διαβόλου: «Έμαθα και πέντε εξ ελληνικά και έμαθα πολλών λογιών γράμματα, εβραϊκά, τουρκικά, φράγκικα και από όλα τα έθνη, με την χάριν του Χριστού μας και πολλά τα εδιάβασα. Και όλα τα εθνικά κάλπικα τα ηύρα· όλα ευρέματα και σπέρματα του Διαβόλου, και κατά αλήθειαν, αδελφοί μου, τόσον τα εμελέτησα τα γράμματα». (Διδαχή Η΄).

4. Όσο για τις υπόλοιπες γνώσεις...: «Ωσάν εξέπεσεν το πρώτον τάγμα και έγιναν δαίμονες, τότε επρόσταξεν ο πανάγαθος Θεός και έγινεν ο κόσμος ούτος. Και από τον καιρόν οπού έκαμε τον κόσμον είνε 7288 χρόνοι.... Ο ήλιος, η σελήνη και τα άστρα είνε κολλημένα εις τον ουρανόν». (Διδαχή Α΄).

Αυτό ήταν το εκπαιδευτικό όραμα του Κοσμά του Αιτωλού. Να ανοίξουν σχολεία όπου οι χριστιανοί (όχι οι «μιαροί» Έλληνες) να μαθαίνουν ελληνικά ώστε να καταλαβαίνουν το ευαγγέλιο (περί ιστορίας ουδείς λόγος), να μάθουν την ορθόδοξη πίστη και να προετοιμαστούν για το μοναστήρι. Το σχολείο αντιμετωπίζεται από τον Κοσμά σαν απαραίτητη προϋπόθεση για την προώθηση της ορθοδοξίας και όχι του έθνους, έννοια η οποία απουσιάζει παντελώς από τις διδαχές του. Για τον Κοσμά η εκπαίδευση είναι ένα εργαλείο κατήχησης στην ορθοδοξία και τίποτε παραπάνω.

Το ερώτημα λοιπόν που προκύπτει είναι το εξής: Από ποιό σημείο των διδαχών του Κοσμά του Αιτωλού προκύπτει ο εθνικός ρόλος της εκπαίδευσης;
Απάντηση δεύτερη: Από πουθενά...

Εν κατακλείδι το κήρυγμα του Κοσμά του Αιτωλού δεν έχει καμία σχέση ούτε με το έθνος, ούτε με ανεξαρτησίες, ούτε με επαναστάσεις ούτε με τέτοια άλλα «αιρετικά» ζητήματα. Δεν τον ενδιέφερε η αποτίναξη της δουλείας την οποία θεωρούσε ο ίδιος «θεόσταλτη» και «προς το συμφέρον μας», επειδή δεν πείραξε την πίστη μας αλλά μάλλον τον απασχολούσαν περισσότερο να μην ξυρίζονται οι άντρες: «Και εγώ βλέπω εδώ και είνε εξήντα και ογδοήντα χρονών γέροντες, και ακόμη ξυρίζονται. Δεν το εντρέπεσθε να ξυρίζεσθε; Δεν ήξευρεν ο Θεός οπού έδωκε τα γένεια;» (Διδαχή Α΄).

Αυτό είναι το «εθνικό» έργο του Κοσμά του Αιτωλού που τον επέβαλλε η μυθοπλασία της εκκλησίας (μαζί με πάμπολλους άλλους) σαν «εθνικό ήρωα»...

***

Μνημεία ανθελληνισμού και τουρκοφιλίας σύμφωνα με την πολιτική του πατριαρχείου, σκοταδιστική χριστιανική προπαγάνδα και καλογερικές ανοησίες ήταν τα κηρύγματα του περιφερόμενου καλόγερου, του Κοσμά Αιτωλού. Κι όμως οι αποπροσανατολισμένοι Νεοέλληνες πιστεύουν, ότι επιτέλεσε σημαντικό εθνικό έργο και τον θεωρούν μέγα Έλληνα και μέγα διδάσκαλο του Γένους.

Η εθνική μας αφασία σε όλο της το μεγαλείο...