ΑΙΣΧΥΛΟΣ - Ἑπτὰ ἐπὶ Θήβας (78-149)

ΠΑΡΟΔΟΣ

ΧΟΡΟΣ
— θρεῦμαι φοβερὰ μεγάλ᾽ ἄχη·
μεθεῖται στρατὸς στρατόπεδον λιπών·
80 ῥεῖ πολὺς ὅδε λεὼς πρόδρομος ἱππότας·
αἰθερία κόνις με πείθει φανεῖσ᾽,
ἄναυδος σαφὴς ἔτυμος ἄγγελος,
ἕλε δὲ γᾶς ἐμᾶς πεδί᾽· ὁπλῶν κτύπος,
ἒ ἕ, χρίμπτεται.
(βοᾷ)
85 — ποτᾶται, βρέμει δ᾽
ἀμαχέτου δίκαν ὕδατος ὀροτύπου.
ἰώ,
— ἰὼ ἰὼ θεοὶ θεαί τ᾽, ὀρόμενον
κακὸν ἀλεύσατε.
(βοᾷ)
90 — ὑπὲρ τειχέων
ὁ λεύκασπις ὄρνυται λαὸς εὐ-
τρεπὴς ἐπὶ πόλιν διώκων ‹πόδα.›
— τίς ἄρα ῥύσεται, τίς ἄρ᾽ ἐπαρκέσει
θεῶν ἢ θεᾶν;
95 πότερα δῆτ᾽ ἐγὼ ‹πάτρια› προσπέσω
βρέτη δαιμόνων;
— ἰώ, μάκαρες εὔεδρο·
ἀκμάζει βρετέων ἔχεσθαι· τί μέλ-
λομεν ἀγάστονοι;
100 — ἀκούετ᾽ ἢ οὐκ ἀκούετ᾽ ἀσπίδων κτύπον;
— πέπλων καὶ στεφέων πότ᾽ εἰ μὴ νῦν ἀμ-
φὶ λιτάν᾽ ἕξομεν;
— κτύπον δέδοικα· πάταγος οὐχ ἑνὸς δορός.
— τί ῥέξεις; προδώσεις, παλαίχθων
105 Ἄρης, τὰν τεάν;
— ὦ χρυσοπήληξ δαῖμον, ἔπιδ᾽ ἔπιδε πόλιν
ἅν ποτ᾽ εὐφιλήταν ἔθου.

— θεοὶ πολιάοχοι χθονὸς ἴτ᾽, ἴτε, πάντες. [στρ. α]
110 ἴδετε παρθένων
ἱκέσιον λόχον δουλοσύνας ὕπερ.
κῦμα περὶ πτόλιν δοχμολόφων ἀνδρῶν
115 καχλάζει πνοαῖς Ἄρεος ὀρόμενον.
ἀλλ᾽, ὦ Ζεῦ ‹φεῦ φεῦ› πάτερ παντελές,
πάντως ἄρηξον δαΐων ἅλωσιν.
120 Ἀργέϊοι γὰρ πόλισμα Κάδμου
κυκλοῦνται· φόβος δ᾽ ἀρείων ὅπλων.
διὰ δέ τοι γενύων ἱππίων
κινύρονται φόνον χαλινοί.
ἑπτὰ δ᾽ ἀγήνορες πρέποντες στρατοῦ
125 δορυσσοῖς σαγαῖς
πύλαις ἑβδόμαις προσίστανται πάλῳ λαχόντες.

σύ τ᾽, ὦ Διογενὲς φιλόμαχον κράτος, [ἀντ. α]
130 ῥυσίπολις γενοῦ,
Παλλάς, ὅ θ᾽ ἵππιος ποντομέδων ἄναξ
ἰχθυβόλῳ μαχανᾷ Ποσειδάν,
ἐπίλυσιν φόβων, ἐπίλυσιν δίδου.
135 σύ τ᾽, Ἄρης, φεῦ, φεῦ, πόλιν ἐπώνυμον
Κάδμου φύλαξον κήδεσαί τ᾽ ἐναργῶς.
140 καὶ Κύπρις, ἅτ᾽ εἶ γένους προμάτωρ,
ἄλευσον· σέθεν γὰρ ἐξ αἵματος
γεγόναμεν· λιταῖς [σε] θεοκλύτοις
ἀυτοῦσαι πελαζόμεσθα.
145 καὶ σύ, Λύκει᾽ ἄναξ, Λύκειος γενοῦ
στρατῷ δαΐῳ [στόνων ἀυτᾶς].
σύ τ᾽, ὦ Λατογένεια κούρα, τόξον εὐτυκάζου.
[Ἄρτεμι φίλα].

***
ΧΟΡΟΣ
Τρομάρα μου, κακά μεγάλα φοβερά!
Μολύνθηκε ο στρατός απ᾽ τα χαράκια, νά,
κύμα χυμίζει κατά δω
80 αρίφνητ᾽ η καβαλαριά·
μου το μαθαίνει ο κορνιαχτός
π᾽ ασκώθηκε ώς το ουρανό,
δίχως μιλιά, μα μηνυτής βέβαιος κι αληθινός.
Της γης μου παίρνει ο ομπλόχτυπος τους κάμπους
που κι όλο μπρος πετάει, ζυγώνει και βροντά,
ωσάν τ᾽ ακράτηγο νερό που δέρνει τα γκρεμνά.
Αλί μου, αλί, θεοί, θεές,
το κακό που μας πλάκωσε μακρύνετ᾽ από μας!
90 Βουή τα τείχη ξεπερνά και καλοσύνταχτος ο οχτρός
με τα λευκά σκουτάρια του τραβώντας όλο μπρος
πάνω στα κάστρα μας χυμά.
Ποιός θα με σώσει; ποιός θα μού είναι βοηθός
απ᾽ τους θεούς, απ᾽ τις θεές;
τί άλλο μπορώ ή γονατιστή να πέσω ευτύς μπροστά
στ᾽ αγάλματα τα θεϊκά;
Ω μάκαρες καλόθρονοι, ώρα, και βιάζει το κακό,
να σας σφιχτοπεριπλεχτώ.
Καιρό τί χάνουμε μ᾽ αυτούς τους μάταιους οδυρμούς;
100 Ακούτε ή δεν ακούγετε οι ασπίδες που χτυπούν;
τους πέπλους και τα στέφανα, αν όχι τώρα πια,
πότε θα τα φυλάξομε της λιτανείας μας προσφορά;
Είδες τί χτύπος; όχι ενού
βρόντημα κονταριού.
Τί έχεις σκοπό; τη χώρ᾽ αυτή, δικιά σου απ᾽ τα παλιά,
θ᾽ αφήσεις, Άρη, να χαθεί,
με το χρυσό το κράνος θεέ;
στρέψε το μάτι σου και ιδέ
και ιδέ τη γης που αγάπαγες πολύ από μια φορά.

Προστάτες μας θεοί, προφτάσετ᾽ όλοι
110 δείτε μας τις παρθένες, που πεσμένες
μπρος σας, σκλαβιάς ζητούμε λυτρωμό.
Κύμα τριγύρ᾽ απ᾽ την πόλη
με λοξές φούντες οχτρών
με του πολέμου τις πνοές κοχλάζει.
Πατέρα, Δία παντέλειε, μα βοήθησέ με
κι απ᾽ των οχτρών διαγούμισμα διαφέντεψέ με.
120 Την πολιτεία περίζωσαν του Κάδμου Αργίτες.
τ᾽ άρματα τα πολεμικά βροντούν, βροντούνε
κι απ᾽ τα σαγόνια των ατιών δετά τα γκέμια
πώς φονικά στριγγολογούνε!
Κι εφτά τρανοί μες στο στρατό ξεχωριστοί
πολέμαρχοι αρματοζωσμένοι,
όπως τους έτυχε ο λαχνός, στις εφτά πύλες προχωρούν.

Μα ω πολεμόχαρη θεά, κόρη του Δία,
130 γίνε της πόλης μας, εσύ Παλλάδα, η σωτηρία·
κι ω καβαλάρη βασιλιά, θαλασσοκράτορα
με το ψαροκαμάκι, Ποσειδώνα θεέ μας,
απ᾽ τις τρομάρες τούτες γλίτωνέ μας, γλίτωνέ μας!
Και συ Άρη, αλί μου αλί, την πόλη αυτή
πόχει απ᾽ τον Κάδμο τ᾽ όνομά της,
δικιά σου φύλαξέ τηνε, σωστός προστάτης.
140 Κι ω της γενιάς μας, Κύπριδα, προστάτισσα
μάκρυνε το κακό, γιατί αίμα εμείς δικό σου
με λιτανείες και θρήνους τη θεότη σου
κράζομε πέφτοντας εμπρός σου.
Κι ω Λύκειε βασιλιά ξολόθρεψε
και τους εχθρούς μας σαν τους λύκους, να πλερώσουν
τους στεναγμούς μας. Κι ω κόρη της Λητώς
με τ᾽ αλάθευτο δοξάρι σου αρματώσου.

Οικογένειες που «γεννούν» ψυχοσωματικές δυσλειτουργίες

Συμβαίνει συχνά. Είτε συνδέουμε το αίτιο με το αποτέλεσμα, το σύμπτωμα με την π(λ)ηγή, είτε εθελοτυφλούμε. Όταν το στόμα σιωπά, αν και υποφέρει, μιλάει το σώμα.

Σύμφωνα δε με την οικογενειακή ψυχοθεραπεία, η ανάπτυξη μιας ψυχοσωματικής ασθένειας, ιδίως σε ένα παιδί, σχετίζεται με τρεις παράγοντες: τον τύπο οικογενειακής λειτουργίας και οργάνωσης, την εμπλοκή του παιδιού στη γονική σύγκρουση και την ευπάθεια του οργανισμού σε επίπεδο φυσιολογίας.

Η λειτουργία και οργάνωση σε μια ψυχοσωματική οικογένεια χαρακτηρίζεται από συγκεχυμένα όρια, παγιδευτική εμπλοκή, υπερπροστατευτικότητα, ακαμψία και αδυναμία επίλυσης συγκρούσεων.

Σε συνθήκες παγιδευτικής εμπλοκής τα μέλη της οικογένειας είναι υπερβολικά συνδεδεμένα μεταξύ τους και αντιδρούν με υπερβολικό τρόπο. Τα όρια μεταξύ των μελών είναι συγκεχυμένα και εύκολα διαπερατά, τα μέλη της οικογένειας συμμετέχουν απρόσκλητα το ένα στις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις σχέσεις του άλλου.

Έτσι, είναι πολύ εύκολο μια μητέρα να προσφέρει ένα ποτήρι νερό στο παιδί της χωρίς εκείνο να της το ζητήσει, απλώς επειδή ξέρει ότι «τώρα θα διψάει». Ή είναι αυτονόητο για την κόρη να σκεφτεί πόσο θα στεναχωρηθούν οι γονείς της για κάτι που θα ήθελε να κάνει και να μην το κάνει. Ή η στεναχώρια του ενός να συνεπάγεται και τη στεναχώρια του άλλου.

Οι σκέψεις, οι σχέσεις και τα συναισθήματα του ενός μέλους επηρεάζονται υπερβολικά (ή εξολοκλήρου) από το άλλο. Τα συναισθήματα του ενός εισβάλλουν στη σκέψη του άλλου.

Τα όρια των υποσυστημάτων είναι επίσης συγκεχυμένα και θολά κάτι που έχει ως αποτέλεσμα τη σύγχυση των ρόλων. Η αυτονομία κάθε μέλους περιορίζεται σοβαρά από το οικογενειακό σύστημα. Οι οικογένειες που είναι οργανωμένες με άκαμπτο τρόπο δίνουν συχνά την εντύπωση ότι δεν χρειάζονται ή δεν επιθυμούν καμιά αλλαγή μέσα στην οικογένεια και διατηρούν άκαμπτα τα πρότυπα συναλλαγής.

Όσον αφορά στην έλλειψη επίλυσης των συγκρούσεων σε μια οικογένεια, υπάρχουν χαμηλά όρια ανοχής των συγκρούσεων. Ορισμένες οικογένειες απλώς και μόνο αρνούνται την ύπαρξη οποιασδήποτε σύγκρουσης και την καταπνίγουν πριν καν εκδηλωθεί. Σε μερικές οικογένειες ο ένας σύζυγος είναι αυτός που αντιμετωπίζει τη σύγκρουση κατά μέτωπο, ενώ ο άλλος την αποφεύγει. Σε άλλες οικογένειες τα μέλη διαπληκτίζονται, αλλά καταφέρνουν να αποφύγουν μια πραγματική αντιπαράθεση. Ως εκ τούτου, τα διάφορα ζητήματα δεν γίνονται αντικείμενο διαπραγμάτευσης και δεν επιλύονται.

Το ψυχοσωματικά άρρωστο παιδί παίζει ζωτικό ρόλο στην αποφυγή συγκρούσεων από την οικογένειά του, καθώς αυτό αποτελεί τη μοναδική εστία ενδιαφέροντος. Το σύστημα ενισχύει τη «συμπτωματική» συμπεριφορά του, προκειμένου να διατηρηθεί το πρότυπο αποφυγής της σύγκρουσης.

Η ανάμειξη του παιδιού στη γονεϊκή σύγκρουση αποτελεί το δεύτερο χαρακτηριστικό της τυπικής ψυχοσωματογενούς οικογένειας. Στις οικογένειες όπου τα όρια μεταξύ του συζυγικού υποσυστήματος και των παιδιών είναι ασαφή, το άρρωστο παιδί παίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην παράκαμψη της συζυγικής σύγκρουσης. Όταν οι καταπιεσμένες και αδιαπραγμάτευτες συγκρούσεις απειλούν το ζευγάρι, ο υποδεικνυόμενος ως ασθενής αναμιγνύεται, για να δημιουργηθεί μια άκαμπτη τριάδα.

Σταματήσαμε να νιώθουμε ή απλά φοβόμαστε

Λίγοι τον κέρδισαν και πολλοί ηττήθηκαν από αυτόν. Ο έρως, όπως τον ονόμαζαν οι αρχαίοι Έλληνες, έγινε αίτια να γραφτούν πολλά τραγούδια-ύμνοι. Είναι η πλήρης ένωση της ψυχής με το σώμα, που αν χωριστεί μοιάζει με οδυνηρή απώλεια. Ίσως γι’ αυτό οι άνθρωποι σταμάτησαν να τον αναζητούν.

Κι όχι, δε μιλάω για εκείνον τον υποτιθέμενο έρωτα που απλά περνάς καλά. Μιλάω για τον άλλον, εκείνον που διηγούνταν τα παραμύθια όταν ήμασταν μικρά. Το βαθύ κι ουσιαστικό δέσιμο που μόνο οι τολμηροί το αντέχουν. Που για χάρη του μπορούν να ταξιδέψουν χιλιόμετρα και να νικήσουν δράκους. Αλλά σήμερα κάπου κρύφτηκε.

Βρήκε καταφύγιο στα ανείπωτα λόγια και τα άψυχα βλέμματα των ανθρώπων. Σταμάτησαν να νιώθουν ή απλά φοβούνται; Δεν ξέρω πια τι να σκεφτώ. Απλά παρακολουθώ τις εξελίξεις σαν θεατής στο σινεμά. Ίσως αυτό που νιώσαμε να μην το νιώσουμε ποτέ ξανά. Δεν είναι θέμα ανθρώπου, είναι θέμα του λεγόμενου timing.

Κάποιες φορές ένας άνθρωπος εισβάλλει στη ζωή σου κάνοντας την παρουσία του αδιάφορη κι άλλες έρχεται την κατάλληλη στιγμή κάνοντάς την πρωταγωνίστρια. Έτσι ήρθες κι εσύ. Τίποτα φαντασμαγορικό, τίποτα παραμυθένιο, παρά μόνο αυτό το χαμόγελο που τα γέμιζε όλα.

Όταν ερωτεύεσαι δεν έχει σημασία πού βρίσκεσαι, αλλά αν είναι δίπλα σου ο κατάλληλος άνθρωπος. Εκείνος που κάνει τα πιο τρελά πράγματα να μοιάζουν λογικά. Που όταν τον συναντάς, νιώθεις την καρδιά σου να σκιρτά και χαμογελάς σαν παιδί. Κάθε ώρα, κάθε λεπτό που είστε χώρια σκέφτεσαι το χαμόγελό του. Τη στιγμή που τα σώματά σας θα μπορέσουν να ανταμώσουν ξανά.

Μιλάω για εκείνα τα βράδια που εκμυστηρευόσουν τα πιο μεγάλα σου μυστικά κι αποκάλυπτες ανεπιφύλακτα τις πιο ενδόμυχες πλευρές του εαυτού σου. Για εκείνες τις υποσχέσεις που δόθηκαν κάτω από γεμάτα φεγγάρια και που κανείς δεν τις έχει ξεχάσει.

Μα φυσικά υπάρχουν κι έρωτες που δεν κατάφεραν να αρχίσουν ή αν άρχισαν ήταν τόσο σύντομοι που ήθελες ακόμα λίγο. Μα οι πιο θλιβεροί είναι οι ανείπωτοι. Εκείνοι που κάποιος ένιωσε τόσα πολλά που δεν κατάφερε να νικήσει το θηρίο μέσα του. Αντίθετα, το φύλαγε με ευλάβεια σαν πολύτιμο θησαυρό. Τι πραγματικά, όμως, τον εμπόδιζε; Ο φόβος της απόρριψης ή ότι οι συνθήκες δεν ήταν ευνοϊκές; Κανείς δεν έμαθε. Μόνο εκείνος ξέρει πώς ένιωσε, κανείς άλλος. Κάθε μέρα πρόσφερε ένα μικρό κομμάτι απ’ την ψυχή του χωρίς αντάλλαγμα. Γιατί ο έρωτας είναι συναίσθημα ανιδιοτελές.

Πολλές ταινίες έχουν βασιστεί στην περίφημη ατάκα απ’ την Αντιγόνη Σοφοκλέους «έρως ανίκατε μάχαν», που σημαίνει «έρωτα ανίκητε στη μάχη». Αλλά ποια είναι η πραγματική μάχη; Αναμφίβολα κάθε εποχή κρύβει τις δικές τις παγίδες. Φαντάσου κάθε παγίδα σαν έναν πελώριο τοίχο που ακινητοποιεί τους ανθρώπους. Θέλει εντατική προσπάθεια και πίστη στις επιθυμίες σου για να σπάσει.

Αν, όμως, δειλιάσεις οποιαδήποτε στιγμή, το παιχνίδι θα τελειώσει και τότε ένα άλλο πιθανότατα να ξεκινήσει. Στην εποχή μας όλο το παιχνίδι παίζεται γύρω απ’ την εικόνα. Αλλά το μέσα σου; Πώς μπορείς να εξωτερικεύσεις το μέσα σου όταν όλα αυτά τα πρότυπα δεν μπορούν να προσαρμοστούν στις δικές σου ανάγκες;

Και με αυτόν τον τρόπο τίθεται το μεγάλο ερώτημα: Αν σε έναν κόσμο γεμάτο «όμορφους», για τα κοινωνικά στερεότυπα, ανθρώπους καταφέρεις να βρεις εκείνον που σε κάνει να εξωτερικεύεις τον πραγματικό σου εαυτό ατόφια μπορείς να επιτρέψεις να χαθεί απ’ τη ζωή σου; Άτιμη αυτή η καθημερινότητα. Καζάνι που βράζει.

Όταν είσαι ερωτευμένος θέλεις τον άλλον περισσότερο από ό,τι τον έχεις. Θεωρητικά είναι μια προϋπόθεση ενός άγραφου συμβολαίου, γραμμένη με ψιλά γράμματα. Γιατί είμαστε άνθρωποι κι οι άνθρωποι κάνουν λάθη. Δεν προσεγγίζουν όλοι τα πράγματα με τον ίδιο τρόπο. Άλλωστε, αυτό είναι το ελκυστικό. Να έλκεσαι από εκείνο που πριν το γνωρίσεις έλεγες «εγώ ποτέ».

Η καθημερινότητα, όμως, είναι δίκοπο μαχαίρι. Κάποιες φορές προσφέρει στιγμές ευτυχίας κι άλλες σε κάνει να νιώθεις πως ασφυκτιάς. Πως θες λίγο ελεύθερο χώρο και χρόνο για σένα. Εκεί τρυπώνουν οι άνθρωποι κομπάρσοι, όπως τους ονομάζω. Την κατάλληλη στιγμή λένε την ατάκα τους κι αφήνουν να καθορίσεις εσύ το τέλος του έργου. Θα ενδώσεις στο εφήμερο ή θα παλέψεις για την Ιθάκη που κάποιος θα σου προσφέρει;

Εν κατακλείδι, ο έρωτας είναι θύελλα κι εσύ μπροστά του ένα φυλλαράκι. Διδάξου από αυτόν και κράτα μόνο τα καλά. Γιατί έτσι μόνο θα νιώσεις ότι ζεις αληθινά.

Ηλιθιότητα και Εξουσία

Όπως όλα τα ανθρώπινα όντα, έτσι και οι ηλίθιοι άνθρωποι παρουσιάζουν τεράστιες διακυμάνσεις αναφορικά με τη δυνατότητά τους να επηρεάζουν τους συνανθρώπους τους.

Ορισμένοι ηλίθιοι άνθρωποι υπό φυσιολογικές συνθήκες προκαλούν μόνο περιορισμένες ζημίες, ενώ άλλοι καταφανώς επιτυγχάνουν να προκαλούν ανείπωτες και εκτεταμένες καταστροφές όχι απλά σε ένα ή δύο άτομα αλλά σε ολόκληρες κοινότητες ή κοινωνίες.

Το καταστρεπτικό δυναμικό του ηλίθιου ατόμου συναρτάται από δύο κύριους παράγοντες.

Πρώτα από όλα, εξαρτάται από το γενετικό παράγοντα. Μερικά άτομα κληρονομούν εξαιρετικές δόσεις του γονιδίου της ηλιθιότητας και ελέω κληρονομικότητας ανήκουν εκ γενετής στην αριστοκρατία της ομάδας τους.

Ο δεύτερος παράγοντας που καθορίζει το δυναμικό ενός ηλίθιου ατόμου σχετίζεται με την ισχύ και τις ευθύνες της θέσης που καταλαμβάνει στην κοινωνία. Μεταξύ των γραφειοκρατών, των στρατηγών, των πολιτικών και των αρχηγών κρατών είναι αρκετά εύκολο να εντοπιστούν εξαιρετικά παραδείγματα, ουσιαστικά, ηλίθιων ανθρώπων, των οποίων η καταστροφική δυνατότητα είχε (ή έχει) αυξηθεί τρομακτικά λόγω της θέσης εξουσίας που κατείχαν (ή κατέχουν).

Δε θα πρέπει εδώ να παραβλέψουμε και τους θρησκευτικούς αξιωματούχους.

Το ερώτημα, που συχνά εγείρουν οι λογικοί άνθρωποι, είναι πώς και γιατί τα ηλίθια άτομα καταφέρνουν να καταλάβουν υπεύθυνες θέσεις εξουσίας.

Η τάξη και οι κάστες ήταν οι κοινωνικές ρυθμίσεις που σταθερά ευνοούσαν την προώθηση ηλίθιων ατόμων σε θέσεις εξουσίας, στις περισσότερες κοινωνίες πριν από τη βιομηχανική επανάσταση.

Η θρησκεία ήταν ένας ακόμη παράγοντας που συνέτεινε στην επιδείνωση του φαινομένου.

Στο σύγχρονο εκβιομηχανισμένο κόσμο, οι τάξεις και οι κάστες έχουν ξορκιστεί τόσο ως λέξεις αλλά και ως έννοιες, και η θρησκεία φθίνει.

Αλλά αντί για τάξεις και κάστες έχουμε πολιτικά κόμματα και γραφειοκρατία, και αντί για θρησκεία έχουμε τη δημοκρατία.

Σε ένα δημοκρατικό σύστημα, οι βουλευτικές εκλογές είναι ένα αποτελεσματικότατο εργαλείο για να διασφαλιστεί σταθερό το ποσοστό η μεταξύ των ισχυρών.

Πρέπει να μην ξεχνάμε πως, σύμφωνα με το Δεύτερο Βασικό Νόμο, ένα ποσοστό η του εκλογικού σώματος είναι ηλίθιοι άνθρωποι και οι εκλογές παρέχουν σε όλους τους μία θαυμάσια ευκαιρία για να βλάψουν όλους τους υπόλοιπους χωρίς να κερδίσουν το παραμικρό από τις ενέργειές τους.

Το επιτυγχάνουν συμβάλλοντας στη συντήρηση του ποσοστού η μεταξύ αυτών που κατέχουν την εξουσία.

 

Carlo M. Cipolla: Οι Βασικοί Νόμοι της Ανθρώπινης Ηλιθιότητας 

Ανακάλυψε τον προσωπικό σου σκοπό

*  Ποιές είναι οι αξίες στη ζωή μας;   *  Πώς ζούμε µε πληρότητα;  
*  Τι είναι αυτό στο οποίο στοχεύουμε; 
*  Ποιός είναι ο προσωπικός μας σκοπός;

 

Γεννηθήκαμε και ζούμε την καθημερινότητά μας µε µια παγιωμένη ερμηνεία των πραγμάτων. Αναγνωρίζουμε τον κόσμο µε ορισμένο τρόπο και τον βλέπουμε από συγκεκριμένη γωνία. Κι επειδή η οπτική αυτή γωνία είναι η μόνη που ξέρουμε, τη θεωρούμε «θεία» αλήθεια. Κι έτσι αυτοπεριοριζόμαστε σε στενά πρότυπα. Είμαστε εγκλωβισμένοι σε µια πνευματική στενότητα, αποκοιμισμένοι µε ψεύτικες αξίες.

 

Έχουμε αναρωτηθεί ποτέ, όταν απλά πορευόμαστε στη ζωή, τι είναι αυτό στο οποίο σκοπεύουμε; Ποιά είναι η αξία της ζωής μας;

Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούμε την ευτυχία σκοπό της ζωής μας. Πώς όμως εννοεί ο κόσμος μας σήμερα την έννοια της ευτυχίας; Συνήθως με την ευτυχία ορίζουμε την οικονομική άνεση, τη δημιουργία οικογένειας, την ύπαρξη της αγάπης και της φιλίας στη ζωή μας. Οι περισσότεροι πιστεύουμε ότι ζούμε μια ζωή με σκοπό να κάνουμε πράγματα τα οποία μας «γεμίζουν» και να περνάμε όσο γίνεται καλύτερα.

 

Μήπως τελικά το «περνάω καλά» είναι μια αυταπάτη;

Κατά γενική ομολογία θεωρούμε ότι η ζωή αποκτά αξία και ευημερία, όταν αυτή γίνεται άνετη και πλαισιώνεται με πολλά υλικά αγαθά, χρήματα, ταξίδια και διασκεδάσεις. Πολύ συχνά όμως βλέπουμε γύρω μας ότι, παρά την επίτευξη όλων αυτών, τα οποία προσφέρουν όντως κάποια πρόσκαιρη ευχαρίστηση, η ψυχή των ανθρώπων παραμένει άδεια και ανικανοποίητη…

 

Πολλές φορές η ζωή μας «προγραμματίζεται» από εμάς ή τους άλλους με τέτοιο τρόπο, ώστε παραλείπουμε να κατανοήσουμε τον πραγματικό μας σκοπό. Χτίζουμε την εικόνα του εαυτού μας με βάση το επάγγελμα, τη μόρφωση και τους διάφορους άλλους ρόλους που αναλαμβάνουμε στην κοινωνία. Πέρα όμως από όποιους ρόλους μας χαρακτηρίζουν, υπάρχει μέσα μας «ένας βαθύτερος σκοπός» ένας σκοπός που σχετίζεται άμεσα με την ευτυχία και την αίσθηση της προσωπικής εκπλήρωσης.

 

Οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι Σωκράτης, Πλάτωνας και Αριστοτέλης θεωρούσαν ότι ο σκοπός της ζωής θα πρέπει να είναι η τελειοποίηση της ψυχής, δηλαδή η ανάπτυξη των αρετών της γενναιότητας, της σοφίας και της εγκράτειας. Ο συνεχής έλεγχος της ζωής και των πράξεών μας και η αναζήτηση του εαυτού μας.

Ο Αριστοτέλης τονίζει, να επιλέγουμε πράγματα που εξαρτώνται από εμάς και είναι μέσα στις δυνατότητές μας, διότι το μεγαλύτερο κέρδος της αυτάρκειας είναι η ελευθερία.
 

Ο σκοπός της ζωής λοιπόν πέρα από ένα φιλοσοφικό ερώτημα είναι και ένα προσωπικό ερώτημα. Ο καθένας από μας έχει το δικό του νόημα που τον οδηγεί στον δικό του προσωπικό σκοπό. Μπορεί σε μια περίοδο της ζωής μας να κάνουμε πράξεις που μας δίνουν νόημα, αλλά να μην ξέρουμε αν μας οδηγήσουν στον υπέρτατο σκοπό της ζωής μας. Όσο όμως οι πράξεις που κάνουμε δίνουν νόημα στη ζωή μας, μας βοηθούν στην αναζήτηση του προσωπικού μας σκοπού. 
 

Ο «προσωπικός σκοπός ζωής» δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια δέσμευση και θέληση να ζήσουμε με έναν ορισμένο τρόπο και να επιτύχουμε συγκεκριμένους στόχους. Μια ζωή που υπηρετεί τον σκοπό της οργανώνεται βήμα-βήμα. Ο προσωπικός μας σκοπός μπορεί να βρίσκεται κάπου κρυμμένος, πάνω και πέρα από τις επιταγές του καθημερινού εγώ ή της συνήθειας. Στην πορεία της ζωής, μπορεί να ξεχάσουμε αυτόν το σκοπό ή ακόμα και να αμελήσουμε να τον μάθουμε. Ποτέ δεν είναι αργά όμως να ανακαλύψουμε ποιό είναι το δικό μας νόημα, ο δικός μας προσωπικός σκοπός. 
 

Οι επόμενες ερωτήσεις θα σε βοηθήσουν να ανακαλύψεις ποιός μπορεί να είναι ο δικός σου προσωπικός σκοπός:

1. Ποιά νομίζεις ότι είναι τα πιο ξεχωριστά και σημαντικά χαρίσματα που έχεις ως άνθρωπος; Σκέψου τουλάχιστον πέντε τέτοια χαρίσματα.
2. Τι σου αρέσει να κάνεις λιγότερο; Τι σε κουράζει ή σε κάνει να βαριέσαι;
3. Εάν δεν υπήρχε κανένας περιορισμός  και  ήξερες ότι μπορείς μόνο να επιτύχεις, ποιός θα ήσουν, τι θα έκανες, τι θα είχες;
4. Τι σε κάνει να χαμογελάς;
5. Φαντάσου ότι είσαι  8 ετών και ότι κοιτάς μπροστά στο μέλλον σου με την φαντασία, την αισιοδοξία  και τη σιγουριά ενός παιδιού. Τι όνειρα θες να εκπληρώσεις; Πώς φαντάζεσαι τη ζωή σου;
6. Τώρα φαντάσου ότι είσαι 80 ετών κι ότι κοιτάς το παρελθόν σου με τη σοφία και τη γνώση ενός σοφού ηλικιωμένου. Για τι πράγμα είσαι περήφανος; Τι μετανιώνεις που δεν έκανες; Ποιές από τις  πράξεις σου θα άλλαζες και ποιές όχι;
7. Φαντάσου ότι οι άνθρωποι που αγαπάς και σέβεσαι περισσότερο συζητούν για σένα. Τι θετικά πράγματα θα ήθελες να λένε για σένα, τη συνεισφορά σου, τα επιτεύγματα σου;

• Ο προσωπικός σκοπός της ζωής σου, είναι αυτός που σε παθιάζει, που σε ενθουσιάζει και σε κάνει απόλυτα ευτυχισμένο πριν ακόμη τον πετύχεις, ανεξάρτητα από τα όποια εμπόδια θα συναντήσεις.
• Να θυμάσαι πως πρέπει να αισθάνεσαι ευτυχισμένος, χαρούμενος, ευχαριστημένος και ενθουσιασμένος σε ότι κάνεις, γιατί έτσι ξέρεις πως βρίσκεσαι στο σωστό δρόμο, στο μονοπάτι της υλοποίησης του στόχου σου, που σε φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στον προσωπικό σκοπό της ζωής σου. Γι’ αυτό φρόντισε να είναι κάτι που θέλεις εσύ προσωπικά.
• Να είναι ξεκάθαρος, συγκεκριμένος, μετρήσιμος και εφικτός. Αν τον υποστηρίζεις με πάθος, ενθουσιασμό και σθένος, είναι σίγουρο ότι θα τον πετύχεις.

Ποιοί είναι οι ευτυχείς σύμφωνα με τους φιλόσοφους

Πολλοί άνθρωποι δεν απολαμβάνουν την ευτυχία γιατί οι ίδιοι την εμποδίζουν με τις ιδέες και τα συναισθήματα που έχουν. Οι  αιτίες που δεν χαίρονται την ευτυχία είναι:

 

Η παράβαση των φυσικών και ηθικών νόμων που επιφέρει δοκιμασίες. Μια σοφή λαϊκή ρήση λέει: «Ο καθένας θα βρει εκείνο που κάνει.»

 

Η ανθρώπινη κακία που δημιουργεί τη φρικωδέστερη κόλαση στην ανθρωπότητα, επίσης ο εγωισμός και η πλεονεξία.

 

Η σωρεία των πεπλανημένων αντιλήψεων. Επιδιώκει ο άνθρωπος πράγματα που νομίζει ότι είναι καλά και τα οποία τον οδηγούν στον πνευματικό του κατήφορο.

 

Ο Πλούταρχος λέει σχετικά:

«Την ευτυχία και τη μακαριότητα δεν φέρνουν ούτε τα πολλά χρήματα ούτε ο όγκος των υλικών πραγμάτων, ούτε η εξουσία ούτε η ισχύς, αλλά η έλλειψη στενοχώριας, η πραότητα των παθών και η διάθεση της ψυχής όταν είναι σύμφωνη με τη Φύση.»
(Ηθικά 37Α)

Ο Σωκράτης, όταν ρωτήθηκε ποιοι είναι ευτυχείς, απάντησε:

«Αυτοί που έχουν και καλά αισθήματα και φρόνηση.»
(Ανθολόγιο Στοβαίου, ΡΓ 19)

Ο Πλάτων συμπληρώνει:

«Ο άνδρας και η γυναίκα είναι ευτυχείς όταν είναι καλοί και αγαθοί. Το αντίθετο, δυστυχείς είναι οι άδικοι και οι πονηροί.» Και ακόμη: «Ευτυχέστατος είναι εκείνος που δεν έχει κακία στην ψυχή του, γιατί αποδείχθηκε ότι αυτή είναι το μεγαλύτερο από τα κακά.»
(Γοργίας, 470Ε  478Ε)

Ο Λέων Τολστόι ταυτίζει την ευτυχία με την αγάπη:

«Για να είσαι ευτυχής αρκεί να αγαπάς, να αγαπάς με αυταπάρνηση, να αγαπάς τους πάντες και τα πάντα. Να απλώνεις σε όλες τις μεριές τον αραχνοΰφαντο ιστό της αγάπης και να ρουφάς όσους πέφτουν μέσα του.»
(Οι Κοζάκοι, κεφ.28)

Και σε άλλο του κείμενο γράφει: «Ευτυχία θα πει να ζεις σύμφωνα με τη Φύση.»
(Περιοδικό Νέα Εστία, τόμος ΞΗ, 1960)

Ο Νίκος Καζαντζάκης θεωρεί σημαντικό για την ευτυχία την εκπλήρωση του καθήκοντος:

«Αρχίζω να νομίζω πως τώρα μονάχα ξέρω τι θα πει ευτυχία. Τώρα μονάχα το καταλαβαίνω γιατί το ζω, το παμπάλαιο ρητό της Χρηστομάθειας. Ευτυχία θα πει να κάνεις το χρέος σου. Κι όσο πιο δύσκολο το χρέος, τόσο πιο μεγάλη η ευτυχία…¨  
«Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» (σελ. 346)

Ο πυθαγόρειος φιλόσοφος Μέτωπος λέει

«αρχή, αιτία και κανόνας της ανθρώπινης ευδαιμονίας είναι η γνώση των θείων και εκείνων που έχουν πνευματική αξία»
(Ανθολόγιο Στοβαίου, Α64).

Ο δε προσωκρατικός φιλόσοφος Εμπεδοκλής αναφέρει:

«Ευτυχής είναι εκείνος που έχει αποκτήσει πλούτο θείων γνώσεων»
(Απ. 133, Diels Kranz)

Ο Μάρκος Αυρήλιος ξεκάθαρα λέει:

Ο φιλοσοφημένος άνθρωπος, όταν υπάρχουν οι βασικοί όροι, χαίρεται τη ζωή, ζει σύμφωνα με τη Φύση, κατακλύζεται από αγάπη προς το Παν. Έχει απαλλαγεί από τους φόβους, από τα παντοειδή δεσμά και προσαρμόζεται στα γεγονότα που του συμβαίνουν έξω από τη δική του θέληση.
(Τα Εις Εαυτόν, Θ, λα)

Διαχείριση Συγκρούσεων

Κάποιες φορές το να έχεις ταλέντο, υψηλά επίπεδα παρακίνησης, διάθεση για σκληρή δουλειά, να είσαι καλά προετοιμασμένος, τεχνικά επαρκής και άρτια πληροφορημένος δεν αρκεί… Κάποιες φορές, για να επιτύχεις πρέπει να μπορείς να ασκείς επιρροή.

 

Γιατί τόσοι άνθρωποι, ακόμη και άνθρωποι που είναι εξαιρετικοί στη δουλειά τους, αισθάνονται τόσο πολύ το συναίσθημα της απογοήτευσης και της ήττας στην εργασία τους; Πολύ συχνά είναι γιατί βρίσκονται σε καταστάσεις όπου η επιρροή είναι απαραίτητη αλλά οι ίδιοι δεν διαθέτουν μια ξεκάθαρη στρατηγική για να την ασκήσουν.

 

Παρ΄ όλο που οι θορυβώδεις διαπληκτισμοί είναι σχετικά σπάνιο φαινόμενο στην εργασία, υπάρχουν και οι σιωπηλές μορφές διαπροσωπικών συγκρούσεων που συμβαίνουν σε καθημερινή βάση. Μνησικακίες, ζήλειες, δυσαρέσκειες, απωθημένα, παιχνίδια εξουσίας… Αρκεί να βάλετε μια ομάδα ανθρώπων στον ίδιο χώρο για μεγάλο χρονικό διάστημα, προσθέστε την πίεση για επίτευξη στόχων και τις μικρές ή μεγάλες απογοητεύσεις της καθημερινής εργασίας, και θα έχετε ένα εκρηκτικό κοκτέιλ μιας μεγάλης ποικιλίας συγκρούσεων.

 

Αφού λοιπόν όλοι ξέρουμε ότι θα έρθουμε αντιμέτωποι με διάφορα είδη συγκρούσεων γιατί να μην προετοιμαστούμε ώστε να τις αντιμετωπίσουμε εποικοδομητικά όταν συμβούν; Με την κατάλληλη στρατηγική, οι συγκρούσεις δεν θα σταθούν εμπόδιο στην επίτευξη των στόχων μας.

 

Στρατηγική Επιρροής: Παρατηρήστε πώς αντιδράτε στις συγκρούσεις. Πολλοί άνθρωποι λόγου χάριν αντιδρούν με μια αντανακλαστική αντίδραση «μάχης ή φυγής» -είτε αντιμετωπίζουν την κατάσταση κατά μέτωπο είτε αποσύρονται τελείως. Το γεγονός είναι ότι καμία από τις δύο αυτές αντιδράσεις δε θα τους βοηθήσει να φτάσουν εκεί που θέλουν.

 

Η διαχείριση των συγκρούσεων ξεκινά με το να θυμόμαστε ότι δεν χρειάζεται να αφεθούμε στις ενστικτώδεις αντιδράσεις μας. Πάρτε μια ανάσα και επιλέξτε μια πιο υπολογισμένη οδό. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι υπάρχουν στιγμές που πρέπει να «ωθήσετε» και στιγμές που πρέπει να «έλξετε», όπως και στιγμές που πρέπει να απομακρυνθείτε για λίγο με ξεκάθαρη πρόθεση να επανέλθετε όταν θα είναι πιο πιθανό η αλληλεπίδραση να είναι παραγωγική. Κάθε φορά που συναντάτε μια σύγκρουση να θυμάστε: Έχετε επιλογές.

Γιατί αξίζει να εντοπίσουμε τις μεγαλύτερες αδυναμίες μας;

Είμαστε απλά άνθρωποι• το γνωρίζουμε και οι δύο αυτό. Ωστόσο, πολύ συχνά προσπαθούμε να ξεγελάσουμε ο ένας τον άλλο (και τον εαυτό μας), συμπεριφερόμενοι σαν να είμαστε αήττητοι και σαν να μπορούμε να καταφέρουμε τα πάντα. Φυσικά και υπάρχουν κάποιες ποιότητες που θαυμάζω, όπως η ανθεκτικότητα και το σθένος. Εντούτοις, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι έχουμε και τα όριά μας. Και αν δεν γνωρίζετε ποια είναι αυτά τα όρια, μπορεί να καταλήξετε να μπλέξετε σε κάτι που δεν θέλετε.

«Ήρωας είναι αυτός που, παρά τις αδυναμίες, την αμφιβολία ή το γεγονός ότι δεν γνωρίζει όλες τις απαντήσεις, προχωρά μπροστά παρ’ όλα αυτά.» Christopher Reeve

Χρειάζεται να γνωρίσετε σε βάθος τον εαυτό σας

Είναι σημαντικό να γίνετε ο «ειδικός του εαυτού σας», όπως προτιμώ να το λέω. Το να γίνετε αυτό σημαίνει ότι γνωρίζετε ποιοι είστε. Γνωρίζετε τι είναι αυτό που σας χαρακτηρίζει και έχετε τελειοποιήσει αυτό το «εργαλείο», μαθαίνοντας όλα όσα μπορείτε για ό,τι αφορά σε εσάς. Μέρος αυτού του έργου είναι και η αντίληψη των αδυναμιών σας.

Μπορεί να νομίζετε ότι δεν έχετε αδυναμίες. Αλλά όλοι έχουμε κάτι που εμποδίζει ορισμένες φορές τις προσπάθειές μας, είτε αυτό είναι καριέρα, είτε οικογενειακή ζωή ή κάτι άλλο. Μελετώντας ενδελεχώς τις πράξεις σας, υπολογίζοντας την επίδοσή σας, τα αποτελέσματα, την ανατροφοδότηση που λαμβάνετε από άλλους και πολλές άλλες σκέψεις – μπορείτε να ανακαλύψετε ποιες είναι αυτές οι αδυναμίες και να κάνετε κάτι γι’ αυτές.

Τι συμβαίνει όμως αν δεν είστε ειδικοί του εαυτού σας; Αν δεν γνωρίζετε ποιες είναι οι αδυναμίες σας εξαρχής; Είναι πιθανό να καταλήξετε με ένα αυτό – επιβαλλόμενο εμπόδιο που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υπόληψή σας, να αφήσει μια κακή εντύπωση από το βιογραφικό σας ή να επηρεάσει μια σχέση σας, οπότε δεν είναι κάτι που θα θέλατε να αφήσετε να εξελιχθεί.

Δεν χρειάζεται να «μπαλώσετε» τις αδυναμίες σας

Υπάρχουν τόσα παραδείγματα ανθρώπων που προσπαθούσαν ακατάπαυστα να βελτιώσουν τις αδυναμίες τους, όπως την αντικοινωνικότητά τους, την τάση να ενθουσιάζονται υπερβολικά και να βιάζονται σε projects. Μπορεί να ξοδέψετε όσο χρόνο θέλετε, προσπαθώντας, αλλά ποτέ δεν θα καταφέρετε τόσο πολύ να «διορθώσετε» μια αδυναμία σας.

Επομένως, τι ακριβώς προτείνω; Φαίνεται ότι αυτό στο οποίο έχω καταλήξει είναι αυτό που ακολουθούν και όλοι οι επιτυχημένοι άνθρωποι που έχω γνωρίσει μέχρι τώρα.

Αντισταθμίστε τις αδυναμίες σας, εστιάζοντας στα δυνατά σας σημεία

Όλοι μας, λοιπόν, έχουμε ορισμένα σημεία, στα οποία είμαστε αδύναμοι. Αλλά πώς προσεγγίζουμε αυτές τις αδυναμίες; Πώς επιδιορθώνετε μια αδυναμία, αν δεν εργαστείτε ενεργά για τη βελτίωσή της;

Για να «επιδιορθώσετε» τη μεγαλύτερη αδυναμία σας, χρειάζεται να σχεδιάσετε τη ζωή σας, την επιχείρησή σας και την εργασιακή ροή με έναν τρόπο που να απενεργοποιεί εκείνες τις αδυναμίες, προβάλλοντας περισσότερο τα δυνατά σας σημεία. Φέρνοντας στην επιφάνεια θετικές σας, ισχυρές ιδιότητες, εκεί που είστε περισσότερο αδύναμοι, μπορείτε να δημιουργήσετε μια άμεση στροφή στην ποιότητα της ζωής σας και στα αποτελέσματα.

Με αυτό τον τρόπο, δεν θα καλύψετε μόνο τις αδυναμίες σας, αλλά θα είστε και σε θέση να επιτρέψετε στα δυνατά σας σημεία να ανθίσουν και να νιώσετε ότι όντως συνεισφέρουν σε αυτό που κάνετε.

Για να μην χάσετε τον εαυτό σας… μιλήστε ανοιχτά

Δεν είναι πολύ ωραίο το συναίσθημα όταν μπορούμε να μιλάμε ανοιχτά, να εκφέρουμε την άποψή μας και τα συναισθήματά μας; Σαφώς είναι! Βέβαια, κύριο μέλημά μας, θα πρέπει να είναι πως με τα λόγια μας δεν προσβάλουμε και δεν υποτιμούμε τους άλλους.

Η ελευθερία στην επικοινωνία σημαίνει ένα σωρό αρετές όπως αυτοσεβασμό, αξιοπρέπεια, διεκδικητικότητα, οι οποίες είναι απαραίτητες για να έχουμε μια καλή ψυχική υγεία. Παρόλα αυτά, υπάρχουν άνθρωποι που δυσκολεύονται να εκφραστούν. Ζορίζονται να μιλήσουν ανοιχτά, να πουν τη γνώμη τους, να διεκδικήσουν τα θέλω τους.

Αντιθέτως παραμένουν σιωπηλοί και παρατηρητές της ζωής τους. Συχνά, για να αποφύγουν την οποιαδήποτε διένεξη, υποτάσσονται σε προσταγές καταπιέζοντας τις επιθυμίες και τα θέλω τους. Προσπαθούν να κρατήσουν ισορροπίες προκειμένου να μη γίνουν «ενοχλητικοί». Για αυτό το λόγο, υπομένουν κακότροπες συμπεριφορές, άσχημα λόγια, υποτιμητικά σχόλια, μόνο και μόνο για να αποφύγουν μια επικείμενη σύγκρουση. Βάζουν στην άκρη τον εγωισμό τους.

Τελικά, το αποτέλεσμα είναι να νιώθουν αδύναμοι, ανήμποροι να διαχειριστούν την οποιαδήποτε σχέση… τόσο με την οικογένεια όσο και με φίλους και συναδέλφους. Κουβαλάνε ένα μεγάλο φορτίο από δυσάρεστα συναισθήματα και χωρίς να το καταλάβουν, έχουν αρχίσει να χάνουν τον εαυτό τους.

Πως να ενθαρρύνουμε τον ίδιο μας τον εαυτό ώστε να μπορούμε να μιλάμε «ανοιχτά»; Τι πρέπει να κάνουμε για να βγούμε από τον φαύλο κύκλο της (αυτό)υποτίμησης;

Σίγουρα δεν χρειάζεται να πάει κανείς στο άλλο άκρο και να πληγώνει τους άλλους επιβάλλοντας τη γνώμη του, ούτε χρειάζεται να καταφύγουμε στα κλάματα και να προκαλέσουμε την λύπηση των άλλων. Κυρίως χρειάζεται να είμαστε ειλικρινείς και άμεσοι. Να είμαστε ΕΜΕΙΣ, ο εαυτός μας!

Δηλαδή να μιλήσουμε για τον εαυτό μας, γι’ αυτό που νιώθουμε, γι’ αυτό που θέλουμε, γι’ αυτό που εν τέλει είμαστε! Χωρίς το φόβο ότι είναι ένας κακώς νοούμενος εγωισμός. Εγωιστικό δεν είναι να εκφράζουμε τον εαυτό μας. Εγωιστικό είναι να θέλουμε να τον επιβάλουμε.

Απορρίπτεις ή απορρίπτεσαι; Η αλήθεια πίσω από την «ασθένεια» της απόρριψης

Αλήθεια, απορρίπτεις ή απορρίπτεσαι; Αυτό το άρθρο το αφιερώνω σε όλους τους ανθρώπους, οι οποίοι πάσχουν από την ασθένεια της απόρριψης.

Ξέρω ότι είναι πάρα πολύ δύσκολο να νιώθεις ότι δεν ανήκεις πουθενά. Ότι δεν αξίζεις. Ότι είσαι ο τελευταίος κρίκος της αλυσίδας. Να μην σου δίνει κανένας σημασία και ό,τι και να κάνει ο οποιοσδήποτε, εσύ να νομίζεις ότι δεν σε αγαπούν. Δεν σε υπολογίζουν. Δεν σε σέβονται. Και στο τέλος της ημέρας, όλο αυτό δημιουργεί έναν εξαιρετικό θυμό, μία σύγκρουση μέσα σου. Κι αυτό πολλές φορές οδηγεί σε στεναχώρια, ακόμα και σε κατάθλιψη.

Όμως, είναι η αλήθεια αυτό; Η απάντηση που έδωσα στον εαυτό μου όταν έπρεπε να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση ήταν όχι. Ήταν ένας μύθος που είχα μέσα στο μυαλό μου, όπως είναι όλα εξάλλου. Αλλά τι συνέβαινε τελικά;

Θα μοιραστώ λοιπόν κάτι πολύ προσωπικό και εύχομαι πραγματικά να σε βοηθήσει, εάν σκεφτείς μήπως κάτι τέτοιο γινόταν και με εσένα ή γίνεται και με εσένα. Να προσθέσω ότι αυτό που θα σου πω τώρα είναι κάτι το οποίο το παρατήρησα και σε πάρα πολλούς ανθρώπους έξω, είτε φίλους, είτε συγγενείς, ακόμα και σε άλλους ανθρώπους.

Οι άνθρωποι λοιπόν οι οποίοι έχουν μέσα τους αυτό το αίσθημα της απόρριψης συνήθως είναι οι άνθρωποι που, 2 πράγματα συμβαίνουν:

Ή απορρίπτουν όλους τους άλλους ανθρώπους. Και ναι, αν απορρίψω τον εργοδότη μου, αν απορρίψω τους φίλους μου, αν απορρίψω τη γυναίκα μου, τον άντρα μου, την οικογένειά μου, τότε αντικειμενικά όταν απορρίπτω κάτι, δεν μπορώ να ανήκω σε αυτό. Ούτε μπορεί να μου δίνει αξία και σημασία.

Και το δεύτερο κομμάτι είναι οι άνθρωποι που έμμεσα, υποσυνείδητα θέλουν να χειραγωγήσουν τους άλλους ανθρώπους γιατί ψευδώς πιστεύουν ότι δεν μπορούν με άλλον τρόπο να επικοινωνήσουν ή να περάσει η γνώμη τους. Που πίσω από αυτό κρύβεται η έλλειψη αυτοπεποίθησης ή αυτοεκτίμησης. Ή γνώση επικοινωνίας του πως μπορώ να επικοινωνώ / να επηρεάζω τους άλλους ανθρώπους θετικά μιλώντας.

Έτσι λοιπόν, η ερώτησή μου για εσένα είναι η εξής: Βάλε το χέρι στην καρδιά και θέλω να είσαι ειλικρινής. Σε απορρίπτουν οι άλλοι άνθρωποι ή εσύ τους απορρίπτεις με τη συμπεριφορά σου; Για παράδειγμα: Κάθε φορά που σου λέει κάποιος κάτι, εσύ νομίζεις ότι σε απορρίπτει με αποτέλεσμα να τον “ευνουχίζεις”, να μην τον αφήνεις να σου μιλήσει. Να μην τον αφήνεις να σου εκφράσει αυτό που θέλει. Γιατί κάθε φορά εσύ το παίρνεις προσωπικά. Και κάθε φορά θα είναι η αιτία να τσακωθείτε ή να απομακρυνθείς από αυτόν γιατί εσύ πρώτα τον απέρριψες.

Δεν περιμένω να απαντήσεις τώρα. Ούτε αύριο. Μπορεί όμως και να συμβεί. Αυτό όμως που θα ήθελα είναι το εξής: Αν αυτό δεν ισχύει, τότε Ok, είναι κάτι το οποίο δεν ισχύει μπορείς να το περάσεις και να φύγει, να πάει παρακάτω. Αν μια στο 1 εκατομμύριο όμως ισχύει και το συνειδητοποιήσεις, τότε μπορείς να φανταστείς τι αντίκτυπο θα έχει αυτό στη ζωή σου;

Μπορείς να φανταστείς πώς θα αλλάξει η ζωή σου αν μπορείς να σχετίζεσαι καλά με τους άλλους ανθρώπους, να κάνεις παρέα; Να νιώθεις την αγάπη τους. Να σε αγαπούν. Και είμαι σίγουρος ότι σε αγαπούν. Αλλά έχοντας αυτό μέσα στο μυαλό, ότι με απορρίπτουν, δεν μπορείς να συσχετιστείς με αυτούς τους ανθρώπους, να χτίσεις μια σχέση αγάπης, μια σχέση εμπιστοσύνης, μια σχέση αξιοπρεπέστατη, υγιή σχέση.

Έτσι λοιπόν, δες αν συμβαίνει αυτό. Δες αν εσύ με την συμπεριφορά σου υποσυνείδητα τους απορρίπτεις χωρίς καν να τους καταλάβεις, φοβούμενος μην σε απορρίψουν, τους απορρίπτεις πρώτος και αφού το κάνεις αυτό δες λοιπόν τι είναι αυτό που μπορείς να κάνεις, τι είναι αυτό που μπορείς να αποφασίσεις, τι είναι αυτό που μπορείς να σκεφτείς ή μπορεί μέσα σου να υπάρχει αυτή η στιγμή της συνειδητοποίησης που είναι αυτό το “Αχά.. ναι αυτό είναι” και αμέσως να αλλάξουν τα πάντα στη ζωή σου.

Να θυμάσαι λοιπόν ότι αν κάτι το προσπαθείς και δεν μπορείς να έχεις το αποτέλεσμα που θέλεις, δηλαδή αν προσπαθείς πολλά χρόνια να βγάλεις από μέσα σου αυτή την αίσθηση της απόρριψης ή οτιδήποτε άλλο είναι αυτό τότε σημαίνει ότι δεν έχεις την κατάλληλη γνώση. Ο τρόπος που θα τεστάρεις αν η γνώση που έχεις είναι κατάλληλη είναι να δεις πόσο γρήγορα σου δίνει αποτελέσματα. Δοκίμασε λοιπόν μήπως απορρίπτεις πρώτα χωρίς να απορρίπτεσαι και παρατήρησε τη ζωή σου να αλλάζει τόσο γρήγορα όσο δεν φανταζόσουν γιατί τα πράγματα είναι απλά, όταν ξέρεις τι είναι και πως να τα κάνεις.

Να θυμάσαι ότι είσαι υπέροχος! Να Αγαπάς τον Εαυτό σου και να Ζεις με Πάθος!

Δεν είναι κακό να παραδέχεσαι πως δεν γνωρίζεις κάτι

Αυτοί που νομίζουν ότι τα ξέρουν όλα εκνευρίζουν εμάς που τα ξέρουμε!

Πόσες φορές δεν έχουμε αναφέρει σε συζητήσεις τους περιβόητους ξερόλες και το πόσο αυτή τους η στάση μας ενοχλεί; Ναι, οι ξερόλες είναι όντως από τα πιο αντιπαθητικά είδη ανθρώπων και οι περισσότεροι προσπαθούμε να τους αποφεύγουμε.

Πόσες όμως φορές όλοι μας έχουμε υποδυθεί πως είμαστε γνώστες ενός αντικειμένου για το οποίο δεν έχουμε επαρκείς γνώσεις, αλλά επιθυμούμε να εντυπωσιάσουμε τους άλλους; Πόσο μας θυμώνει το να είναι κάποιος ξερόλας, αλλά και πόσο τελικά δαιμονοποιούμε την άγνοια και την παραδοχή αυτής; Πόσο τελικά η κοινωνία και εμείς οι ίδιοι πρέπει να δημιουργήσουμε έναν τρόπο να αναγνωρίζουμε ακόμα και την άγνοια;

Στην εποχή μας, όλοι θέλουν γνώμη και να εκφέρουν άποψη για τα πάντα, ακόμα κι αν έχουν ουσιαστικά άγνοια επί του θέματος. Όλοι θέλουμε να είμαστε μέσα σε όλα και αυτό δεν είναι πάντοτε εφικτό αλλά ούτε και καλό. Όλοι οι άνθρωποι έχουμε τις δικές μας δεξιότητες, τους δικούς μας τομείς και τις δικές μας ικανότητες.

Εννοείται πως η αναζήτηση της γνώσης είναι μία συνεχής προσπάθεια και η μαγεία βρίσκεται στο γεγονός πως δε σταματάει ποτέ, αλλά είναι δείγμα ανωριμότητας να υποκρινόμαστε πως γνωρίζουμε πράγματα για τα οποία δεν έχουμε επαρκείς γνώσεις. Είναι δείγμα να παραδέχεσαι πως δεν έχεις γνώσεις για κάτι, η άγνοια κάποια στιγμή θα εμφανιστεί και θα σε εκθέσει περισσότερο.

Ως κοινωνία, πρέπει να χτίσουμε και να θεμελιώσουμε και την ανεκτικότητα απέναντι στην άγνοια. Δεν είναι κακό να μη γνωρίζεις κάτι. Κακό είναι να υποδύεσαι πως ξέρεις και στην πραγματικότητα να είσαι αμαθής – ή το χειρότερο, ημιμαθής. Δεν είναι ντροπή να παραδέχεσαι πως δε γνωρίζεις κάτι, αντιθέτως απαιτεί δύναμη και όσο και αν είναι δύσκολο να πιστέψει κάποιος, απαιτεί και αυτοπεποίθηση!

Ένας άνθρωπος με αυτογνωσία, γνωρίζει πως δε χρειάζεται να υποδυθεί τίποτα άλλο από αυτό που είναι πραγματικά, ξέρει πως πρέπει να αγαπηθεί μόνο για αυτό που είναι στα αλήθεια. Οπότε, ναι, είναι καλό να παραδέχεσαι και μερικές φορές πως δε γνωρίζεις κάτι!

Αν έχετε μαγεία, δεν χρειάζεστε κόλπα

Οι άνθρωποι που έχουν μαγεία είναι αυθεντικοί και δεν ανησυχούν για το τι σκέφτονται οι άλλοι. Δείχνουν ενσυναίσθηση και ο ενθουσιασμός τους είναι μεταδοτικός σε εκείνους που τους περιβάλλουν. Μάθετε να είστε σαν αυτούς.

Όσοι έχουν μαγεία στην καρδιά τους δεν χρειάζονται κόλπα, επειδή είναι άνθρωποι με δικό τους φυσικό φως που τους παρηγορεί και τους επιτρέπει να ονειρεύονται.

Πρόκειται για θαρραλέες προσωπικότητες που μπορούν να κάνουν το αδύνατο να συμβεί, ενώ μετά βίας συνειδητοποιούν όλα όσα κάνουν για μας.

Είμαστε σίγουροι ότι στον πιο στενό κοινωνικό κύκλο σας γνωρίζετε κάποιον με αυτά τα χαρακτηριστικά. Είναι φυσιολογικό να λέμε ότι είναι «φίλοι με μαγεία» ή συγγενείς με το ιδιαίτερο χάρισμα να κάνουν τις συνηθισμένες στιγμές εξαιρετικές.

Είναι θαυμάσιο να έχουμε αυτό το είδος ανθρώπων γύρω μας και, παρόλο που θα πρέπει να τους νοιαζόμαστε και να τους εκτιμάμε κάθε μέρα, θα θέλαμε να προτείνουμε κάτι καλύτερο: να μάθουμε να τους μιμούμαστε.

Σήμερα θα θέλαμε να εξηγήσουμε μερικά από τα ψυχολογικά γνωρίσματα που συνήθως χαρακτηρίζουν τους ανθρώπους με μαγεία -τους ανθρώπους που δεν χρειάζονται κόλπα για να είναι τόσο ξεχωριστοί.

Μαγικοί άνθρωποι, ταπεινόφρονες καρδιές

Περιγράφουμε τους μαγικούς ανθρώπους ως αυθεντικούς, γνήσιους και αυτό στον τομέα της ψυχολογίας περιλαμβάνει μια σειρά από ενδιαφέροντα γνωρίσματα που στην πραγματικότητα θα μπορούσαν να περιγραφούν ως εξής:

Καμία ψεύτικη μετριοπάθεια ή αυτολύπηση

Οι άνθρωποι με μαγεία δεν σβήνουν τη μαγεία των άλλων. Οι άνθρωποι που είναι ανασφαλείς και δύσπιστοι είναι το αντίθετο των γνήσιων ανθρώπων: χρειάζονται συνεχώς εξωτερική αναγνώριση για να αισθάνονται ότι επιβεβαιώνονται, ότι είναι χρήσιμοι ή ότι είναι σημαντικοί.

• Πέρα από την ψεύτικη μετριοπάθεια ως ανάγκη για κοινωνική έγκριση, υπάρχει επίσης η ανάγκη και η υπερηφάνεια που αισθάνονται κάποιοι να βρίσκονται πάντα λίγο «παραπάνω» από τους άλλους.
• Η ειλικρινής μετριοπάθεια των γνήσιων, μαγικών ανθρώπων κατανοεί ότι είμαστε όλοι στο ίδιο καράβι και πρέπει να σεβόμαστε ο ένας τον άλλον. Κανένας δεν πρέπει να είναι κάτι περισσότερο από τους υπόλοιπους.
• Επίσης οι άνθρωποι με μαγεία δεν χρησιμοποιούν την αυτολύπηση ούτε παίζουν το θύμα, επειδή κατανοούν την αξία της συναισθηματικής αυτοκυριαρχίας.

 

Δεν αναζητούν έγκριση, «είναι αυτό που βλέπετε»

Τα γνήσια άτομα που ξεχωρίζουν για την αυθεντικότητά τους δεν αναζητούν την έγκριση κανενός.

• Αυτό το εσωτερικό φως που χαρακτηρίζει τον τρόπο ύπαρξής τους οφείλεται κυρίως στο πώς αισθάνονται για τον εαυτό τους: έχουν καλή αυτοεκτίμηση.
• Δεν προσπαθούν να γίνουν όπως οι άλλοι και χρησιμοποιούν πάντα τον εγκάρδιο αυθορμητισμό τους τον οποίο δεν καταλαβαίνουν όλοι.
• «Είναι αυτό που βλέπετε» , τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο. Δεν έχει σημασία ποια είναι η κατάσταση, πότε συμβαίνει ή ποιο είναι το πλαίσιο. Ο χαρακτήρας τους είναι πάντοτε ο ίδιος, σε συμφωνία με τις αξίες και στις στάσεις τους.

 

Μεταδοτικός ενθουσιασμός

Το φως, η μαγεία, η σπίθα που πάντα μας κάνει να χαμογελάμε τις δύσκολες μέρες αποτελούν πάνω απ’όλα μέρος αυτών των χαρακτήρων που είναι ικανοί για ζωτικότητα και αισιοδοξία.

• Αν πραγματικά το σκεφτείτε, δεν είναι εύκολο να μεταδοθεί αυτή η ενέργεια που φέρνει χαρά στους καταβεβλημένους ή που φτιάχνει τη διάθεση κάποιου που αντιμετωπίζει δυσκολίες.
• Οι άνθρωποι με αυτό το είδος προσωπικότητας μπορούν να μας γοητεύσουν απλώς με τα λόγια και την παρουσία τους. Μπορούν να το κάνουν αυτό επειδή μας προσφέρουν σιγουριά και το υπέροχο συναίσθημα ότι «αν και είναι δύσκολο να το πιστέψουμε, όλα θα πάνε καλά».

 

Είναι ταπεινόφρονες και κατανοούν την αμοιβαιότητα

Το να έχουν κάποιοι άνθρωποι μαγεία δεν σημαίνει ότι κάνουν κάποιο κόλπο για να πάρουν κάτι πίσω. Το να έχουν μαγεία σημαίνει πάνω απ’ όλα ότι διαθέτουν το χάρισμα να κάνουν τους άλλους να αισθάνονται καλά μέσα από τις πιο απλές, ταπεινές πράξεις.

• Η μαγική ματιά τους αντικατοπτρίζει την κατανόηση της ενσυναίσθησης και του τρόπου με τον οποίο χτίζεται η αμοιβαιότητα.
• Γνωρίζουν ότι η φιλία και οι σχέσεις βασίζονται στον αμοιβαίο σεβασμό και στην πιο ταπεινή σύνδεση, όπου μια καρδιά μπορεί να διαισθανθεί τις ανάγκες της άλλης ώστε να τις καλύψει.

Υπάρχει μια αίσθηση ακεραιότητας φανερή από την πρώτη μέρα. Γνωρίζουμε ότι οι άνθρωποι αυτοί είναι πάντα εκεί για μας και ότι οι ταπεινόφρονες ψυχές τους δεν θα αναζητήσουν τίποτα ως αντάλλαγμα πέρα από την ίδια τη φιλία.

 

Η ζωή στο πλάι τους μοιάζει πάντα εύκολη

Δεν ξέρουμε πολύ καλά πώς τα καταφέρνουν, όμως διαθέτουν αυτή την έμφυτη αρετή που τους επιτρέπει να λύνουν κόμπους, να φέρνουν τον ήλιο μέσα στην καταιγίδα και να δίνουν ελπίδα όταν όλα έχουν χαθεί.

• Συνήθως λέγεται ότι υπάρχουν άνθρωποι που γεννιούνται έτσι, με το χάρισμα να κάνουν τη ζωή πιο εύκολη. Όμως η πραγματική σημασία αυτού είναι ότι οι άνθρωποι με αυτό το είδος προσωπικότητας έχουν μια θαρραλέα στάση απέναντι στη ζωή.

Όπως είπαμε από την αρχή, πέρα από το να νοιαζόμαστε γι’ αυτούς τους φίλους και τους συγγενείς που μας χαρίζουν τη μαγεία και τη στοργή τους, θα πρέπει επίσης να προσπαθούμε να τους μιμηθούμε.

Μη βασίζεστε συνεχώς στην απίστευτη «μαγεία» τους για να αισθανθείτε καλά ή για να βρείτε λύση σε κάποιο πρόβλημα. Υιοθετήστε τις αξίες, το πνεύμα και το ψυχικό σθένος τους και μιμηθείτε τους.

Αν μπορούσαμε να μάθουμε να νοιαζόμαστε ο ένας για τον άλλον αντί να βάζουμε πρώτα το εγώ μας, η κοινωνία θα ήταν πολύ καλύτερη.

Μη διστάσετε λοιπόν να προσθέσετε μια σταγόνα μαγείας στη ζωή σας.

Όλα αυτά που δεν έζησες γίνονται βάρος στην ψυχή σου

Όλο παραπονιέσαι και λες: Δεν είναι ζωή αυτή που ζω. Δεν αντέχω άλλο πόνο, δυστυχία… δεν αντέχω άλλη μιζέρια… Θέλω να αλλάξει η ζωή μου…

Τι κάνεις γι’ αυτό; Αναρωτιέμαι!

Συνεχίζεις να σκέφτεσαι με τον ίδιο τρόπο, να λειτουργείς με τον ίδιο τρόπο, να σπέρνεις τους ίδιους σπόρους, να ποτίζεις τις ίδιες ιδέες, να βάζεις τις ίδιες ταμπέλες, να κατηγορείς όλους τους άλλους και να περιμένεις ότι κάποιος εκεί έξω με έναν μαγικό τρόπο θα σε λυτρώσει.

Μην περιμένεις από κανέναν άνθρωπο να σε απελευθερώσει. Μόνος σου δημιουργείς τα δεσμά, τις φυλακές σου…

Καθημερινά με την συμπεριφορά σου, με τις σκέψεις σου, φροντίζεις οι αλυσίδες σου να είναι καλογυαλισμένες και τόσο δυνατές ώστε να μην υπάρχει καμιά πιθανότητα να ελευθερωθείς από αυτές.

Εσύ ο ίδιος έχεις γίνει αυτό που είσαι!

Πως μπορεί κάποιος άλλος να έρθει να σε βγάλει έξω από αυτά και να σε γεμίσει ελευθερία; Και γιατί κάποιος άλλος να ασχοληθεί μαζί σου και να αναλάβει την λύτρωση σου αν εσύ ο ίδιος δεν αναλάβεις συνειδητά την ευθύνη σου και δεν αποφασίσεις ότι δεν χρειάζεσαι άλλο τα δεσμά σου…

Αν εσύ ο ίδιος δεν πιστέψεις ότι δεν χρειάζεσαι να ζεις μια ¨μικρή¨ ζωή αλλά αυτό που χρειάζεσαι είναι να ξεδιπλώσεις τα φτερά σου και να πετάξεις ελεύθερα…

Μόνο οι στιγμές που δεν έζησες…

Μόνο οι στιγμές που δεν έζησες γίνονται βάρος στην ψυχή σου.

Το παρελθόν που δεν έζησες, οι έρωτες που δεν γεύτηκες, οι αγάπες που δεν άγγιξες,
όλα αυτά που θα μπορούσαν να έχουν ανθίσει αλλά εσύ τα κλείδωσες στα ¨δεν πρέπει¨ του μυαλού σου, όλα τα τραγούδια που θα μπορούσες να έχεις τραγουδήσει, όλοι οι χοροί που δεν χόρεψες κρατώντας κολλημένα τα βήματα σου στο ¨τι θα πει ο κόσμος¨ , όλα τα παιχνίδια που δεν έπαιξες γιατί έκανες την σοβαρότητα ¨θρησκεία¨ , όλα αυτά που λαχτάρησες αλλά δεν τόλμησες…

Όλα αυτά που δεν έζησες γίνονται βάρος στην ψυχή σου…

Και όσο περνούν τα χρόνια αυτό το βάρος γίνεται ένα τεράστιο φορτίο που κουβαλάς συνέχεια στο μυαλό και στο σώμα σου…

Ζήσε λοιπόν…
Ζήσε διπλά, ζήσε για το τώρα και για κάθε στιγμή που άφησες να φύγει…
Ζήσε σαν να μην υπάρχει η επόμενη στιγμή, το επόμενο λεπτό, η επόμενη μέρα…
Ζήσε…

Δάνεισε στη Ζωή τις Στιγμές σου και κείνη θα σου πάρει όλο το βάρος που κουβαλάς…

Ζήσε και μην ξεχνάς: Αμαρτία είναι ότι σκοτεινιάζει την Ψυχή…

Και ποια είναι τότε η διαφορά μας;

Θα μου πεις τώρα: “Και ποια είναι τότε η διαφορά ανάμεσα σ’ εμένα τον ανόητο και σ’ εσένα το σοφό, αν και οι δυο μας θέλουμε να έχουμε πλούτη;”. Τεράστια· γιατί, κατά την άποψη του σοφού, τα πλούτη είναι ο δούλος, ενώ, κατά την άποψη του ανόητου, αυτά είναι το αφεντικό. Ο σοφός δεν αποδίδει καμιά ιδιαίτερη σπουδαιότητα στα πλούτη, ενώ για σας τα πλούτη είναι το παν.

Εσείς, σαν να σας υποσχέθηκε κάποιος ότι θα τα έχετε για πάντα, συνηθίσατε σ’ αυτά και προσκολληθήκατε πάνω τους· ο σοφός όμως ποτέ άλλοτε δε σκέφτεται περισσότερο τη φτώχεια όσο όταν βρίσκεται ανάμεσα σε πλούτη. Ο στρατηγός ουδέποτε σκέφτεται τόσο πολύ την ειρήνη, ώστε να μην προετοιμάζεται για τον πόλεμο ο οποίος έχει κηρυχτεί, ακόμη και αν δε διεξάγεται τη συγκεκριμένη στιγμή. Εσάς όμως ένα πανέμορφο σπίτι σας κάνει αλαζόνες, λες και δε θα μπορούσε ποτέ να καεί ή να καταστραφεί. Μένετε έκθαμβοι με τον πλούτο σας, σαν να είχε ξεφύγει κάθε κίνδυνο και σαν να είχε γίνει τόσο μεγάλος, ώστε η τύχη να έχασε κάθε δύναμή της να τον καταστρέψει. Κάθεστε σε απραγμοσύνη και παίζετε με τα πλούτη σας χωρίς να προβλέπετε τον κίνδυνο μέσα στον οποίο βρίσκονται – σ’ αυτό μοιάζετε με τους βάρβαρους, που τις περισσότερες φορές, όταν είναι αποκλεισμένοι, χωρίς να έχουν γνώση των πολεμικών μηχανών, βλέπουν με αδιαφορία τις προσπάθειες των πολιορκητών, χωρίς να αντιλαμβάνονται σε τι αποβλέπουν τα έργα που γίνονται σε απόσταση.

Έτσι συμβαίνει και με σας· αποχαυνώνεστε ανάμεσα στα υπάρχοντά σας και δε σκέφτεστε πόσοι κίνδυνοι σας απειλούν από παντού, κίνδυνοι που πολύ σύντομα θα σας αρπάξουν λάφυρα πολύτιμα. Ο σοφός όμως θ’ αφήσει σε όποιον του αφαιρέσει τα πλούτη όλα όσα του ανήκουν· και τούτο γιατί ζει ευχαριστημένος με όσα έχει τώρα και ήσυχος για το μέλλον.

“Τίποτε άλλο” λέει ο Σωκράτης και όποιος άλλος έχει ανάλογη δικαιοδοσία και παρόμοια ικανότητα να ασχοληθεί με τα ανθρώπινα “δεν έχω αποφασίσει περισσότερο όσο το να μην τροποποιώ την πορεία της ζωής μου προσαρμόζοντάς τη στις απόψεις σας. Ας με βομβαρδίζετε σεις από παντού με τα συνηθισμένα λόγια σας· δε θα νομίσω ότι με χλευάζετε αλλ’ ότι κλαψουρίζετε σαν τα κακόμοιρα τα νήπια”. Αυτά ήταν τα λόγια εκείνου που ανακάλυψε τη σοφία· που η ψυχή του, απαλλαγμένη από όλες τις κακίες, τον διατάσσει να ελέγχει τους άλλους όχι επειδή τους μισεί, αλλά διότι θέλει να τους γιατρέψει. Και θα προσθέσει και τούτα: “Η γνώμη σας για μένα με επηρεάζει, όχι όμως για δικό μου λογαριασμό αλλά για δικό σας, γιατί το να μισείτε την αρετή και να επιτίθεστε με τις κραυγές σας εναντίον της ισοδυναμεί με το να έχετε εγκαταλείψει την ελπίδα να γίνετε καλοί. Εμένα προσωπικά δε με ζημιώνετε καθόλου, όπως δε ζημιώνουν τους θεούς και όσοι ανατρέπουν τους βωμούς τους. Ακόμη όμως και εκεί που δεν υπάρχει η δυνατότητα να γίνει ζημιά, είναι έκδηλες η κακή προαίρεση και η κακή σκέψη”.

ΣΕΝΕΚΑΣ, Για μια ευτυχισμένη ζωή

Το άκρον άωτον της ματαιότητας

Τα σπέρματα της αρετής υπάρχουν μέσα μας και, αν τα αφήναμε να βλαστήσουν, η ίδια η φύση θα μας έδειχνε τον δρόμο προς την ευτυχία· όμως εμείς, αμέσως μόλις έρθουμε στον κόσμο και μας αναγνωρίσει ο πατέρας μας, πέφτουμε κατευθείαν στα δίχτυα της κακίας και της διεστραμμένης σκέψης, θαρρείς και ρουφάμε το δηλητήριο της πλάνης μαζί με το γάλα της παραμάνας μας. Κι όταν εκείνη μας παραδώσει στους γονείς μας και στη συνέχεια μας αναλάβουν οι δάσκαλοι, είναι τόσες οι πλάνες που μας μολύνουν, ώστε η αλήθεια δίνει τη θέση της στο ψεύδος, και η σοφία της φύσης υποχωρεί μπροστά στη δύναμη της προκατάληψης.

Ύστερα έρχονται οι ποιητές, οι οποίοι επαγγέλλονται ότι με τη διδασκαλία τους θα μας χαρίσουν ανυπέρβλητη μόρφωση και σοφία. Τους ακούμε λοιπόν, τους διαβάζουμε, τους αποστηθίζουμε, τους επιτρέπουμε να εντυπωθούν βαθιά στη σκέψη μας· αλλά, όταν φτάσει η ώρα για την κοινή γνώμη να παίξει τον ρόλο του μεγάλου δασκάλου και ο όχλος να δώσει το τελειωτικό χτύπημα –ο οποίος, σύσσωμος, ρέπει προς το κακό- τότε είναι ολοφάνερο πως η μόλυνση προχωρεί σε βάθος και οι σφαλερές αντιλήψεις μας αποξενώνουν τόσο πολύ από τη φύση, που φτάνουμε στο σημείο να νομίζουμε πως την τελευταία την καταλαβαίνουν καλύτερα όσοι έχουν πιστέψει ότι δεν υπάρχει υψηλότερη φιλοδοξία για τον άνθρωπο, ούτε ευγενέστερη επιδίωξη, ούτε μεγαλύτερη τιμή, από τα δημόσια αξιώματα, την αρχηγία του στρατού και τη λαϊκή αποδοχή.

Από αυτά γοητεύονται οι πιο αξιόλογοι άνθρωποι και, ενώ αναζητούν την αληθινή δόξα –που αυτή και μόνο ψάχνει με όλες της τις δυνάμεις η φύση μας- ξαφνικά ανακαλύπτουν ότι βρίσκονται αντιμέτωποι με το άκρον άωτον της ματαιότητας, και ότι δεν αγωνίζονται για την υπέροχη εικόνα της αρετής αλλά για ένα χλομό φάντασμα της δόξας. Όμως, η αληθινή δόξα δεν είναι οπτασία αλλά κάτι το απτό, που αφήνει το αποτύπωμά του· είναι η ομόφωνη αποδοχή των ενάρετων ανθρώπων, η αδέκαστη ετυμηγορία εκείνων που μετρούν με δίκαια κριτήρια το ύψος της αρετής, η ηχώ που μας μεταφέρει τη φωνή της αρετής. Αυτή τη δόξα δεν την αρνούνται οι ενάρετοι, διότι τις περισσότερες φορές συνοδεύει τις δίκαιες πράξεις. Ωστόσο, εκείνη η άλλη δόξα, που προσπαθεί να μιμηθεί την αληθινή, είναι προπετής και ασυλλόγιστη, και τις περισσότερες φορές γίνεται σύμβουλος εσφαλμένων επιλογών και κακών πράξεων: αναφέρομαι στη λαϊκή φήμη, η οποία προσπαθεί να παραχαράξει την αληθινή δόξα και να σπιλώσει το κάλλος του προσώπου της με τη δική της ασχήμια. Από αυτή τυφλώνονται οι άνθρωποι, παρά τις όποιες ευγενείς φιλοδοξίες τους, και, επειδή δεν ξέρουν ούτε τι ψάχνουν να βρουν ούτε πού θα το βρουν, άλλοι οδηγούν την πατρίδα τους στο χείλος του γκρεμού κι άλλοι σκάβουν το λάκκο τους με τα ίδια τους τα χέρια.

ΚΙΚΕΡΩΝ, Το φάρμακο της λύπης
 

ΟΥΙΛΙΑΜ ΣΑΙΞΠΗΡ: Σονέτο 146

Κέντρο του αμαρτωλού πηλού μου εσύ, φτωχή ψυχή,
Κατάστικτη απ’ τις άγριες δυνάμεις που σε ντύνουν,
Γιατί κλεισμένη εδώ υποφέρεις και λιμοκτονείς,
Ενώ έξω ζωγραφιές λαμπρές τα τείχη σου φαιδρύνουν;

Αφού έχεις διορία μικρή, γιατί τόση χλιδή.
Γι’ αυτή τη φθίνουσα έπαυλη που κατοικείς ξοδεύεις;
Σκουλήκια θα κληρονομήσουν τέτοια υπερβολή;
Αυτά θα φάν’ τα πλούτη σου; Εκεί το σώμα οδεύει;
Άσε το δούλο να χαθεί ψυχή μου για ν’ ακμάσεις·

Φτιάξε απ’ την πείνα σου σοδειά: Τις ώρες αν πωλήσεις
Τις μάταιες, ουράνια συμβόλαια θ’ αγοράσεις·
Έτσι εσύ μέσα θα τραφείς κι ο πλούτος έξω ας σβήσει.
Μάρανε εσύ το Θάνατο που τους θνητούς μαραίνει,
Κι έτσι αν πεθάνει ο Θάνατος, κανείς δεν θα πεθαίνει.

William Shakespeare, Τα σονέτα

Η ΜΑΝΙΑ ΤΗΣ ΑΜΦΙΒΟΛΙΑΣ

Για μένα, όλα τα πράγματα είναι ένα αίνιγμα
Που απ’ το αυτονόητο ξεκινά
Και με τα συνεχή του ερωτήματα
Κουράζει την καρδιά μου.
Τα πράγματα είναι και φαίνονται και τίποτα δεν αποδίδει
Το μυστικό που περιβάλλει τη ζωή.

Όλων των πραγμάτων πάντα η παρουσία
Ερωτήματα επώδυνα μου θέτει
Επιφορτίζοντας το νου μου με φοβερούς ενδοιασμούς.
Πόσο ψευδής είναι η αλήθεια; Και πόσο φαίνεται
Εφόσον όνειρα είναι όλα, και το παν είναι ένα όνειρο.


Η θέλησή μου εξασθενίζει στο μυστήριο μπροστά
Ξεσκισμένη πολεμά στο μυαλό μου μέσα,
Και η Λογική σαν δειλή τρομάζει
Να διαπιστώσει
Πως όσο περισσότερα τα πράγματα αποκαλύπτουν
Ακόμη περισσότερα τα ίδια κρύβουν

ΦΕΡΝΑΝΤΟ ΠΕΣΣΟΑ

Μα δεν υπάρχουν τίγρεις εδώ

Συνηθίζουμε να λέμε ότι το κλειδί για όλα είναι το “κάνω” ώστε να “έχω” και , στη συνέχεια, για να “είμαι”. “Κάνουμε” για να “έχουμε” πράγματα που μας επιτρέπουν με τη σειρά τους να “είμαστε” αναγνωρίσιμοι, τιμημένοι και ευτυχισμένοι. Θεωρώ πως το σχήμα αυτό είναι νοσηρό και ίσως το ανατρέψουμε. Όταν κάποιος, κατ’ αρχάς επιδιώκει να “είναι”, το “κάνω” συμμορφώνεται με αυτό το “είναι” και έτσι οδηγείται στο “έχει”. Μόνο όταν κάποιος είναι ισορροπημένος, γνήσιος, ακέραιος και συμπονετικός, οι πράξεις του θα είναι τόσο ποιοτικά διαφορετικές, ώστε θα δημιουργηθούν νέες πραγματικότητες. Το επίπεδο συναίσθησής μας είναι εκείνο που καθορίζει το επίπεδο του είναι μας.

Η κοινή συνείδηση βρίσκεται στο επίπεδο του λογικού, γι’ αυτό κάνουμε ό,τι είναι λογικό να γίνει και έχουμε ό,τι είναι λογικό ν’ αποκτήσουμε. Όταν ανεβαίνουμε στο άλλο επίπεδο συνείδησης, κάνουμε ό,τι κάνουμε, όχι επειδή έχουμε κάποιο λόγο, αλλά επειδή αυτό επιλέγουμε και έτσι αποκτούμε κάτι που από τη μια πλευρά είναι ασυνήθιστο και από την άλλη απρόσμενο.

Όταν προσπαθούμε να λειτουργούμε με βάση όχι τα συναισθήματά μας αλλά τις επιλογές μας, μόνο τότε λειτουργούμε πραγματικά ελεύθερα.

Πολλές φορές θεωρούμε άνετη την απλή παραίτηση, γι’ αυτό και τα τείχη του νου μας είναι πιο συμπαγή από τα πέτρινα, αφού έχουν την ικανότητα να μας εμποδίζουν να σκεφτούμε έστω και την δυνατότητα ύπαρξης μιας άλλης πραγματικότητας, διαφορετικής από εκείνη που ξέρουμε.

Όταν στη ζωή μας συμβαίνει κάτι που δεν μας αρέσει, όπως η απουσία αναγνώρισης ή ευγνωμοσύνης ή όταν συναντούμε κάποιον που αρνείται να συνεργαστεί μαζί μας, απορρίπτουμε αμέσως ετούτο το πρόσωπο ή την κατάσταση. Πρόκειται για κάτι λογικό και φυσιολογικό, κι εδώ ακριβώς είναι το πρόβλημα: επιλέγουμε με την καρδιά και δικαιολογούμε με την λογική, κι αυτό που θα αποφασίσουμε τελικά να νιώσουμε θα αποκλειστεί αμέσως από ένα απόλυτα λογικό επιχείρημα.

Ο κόσμος που μας φαίνεται λογικός δεν είναι εκείνος της λογικής, αλλά ο κόσμος των αυτοματισμών. οπότε, είναι λογικό να ταραζόμαστε και να θυμώνουμε όταν υπάρχουν γύρω μας ερεθίσματα που μας προκαλούν δυσφορία. Ο κόσμος της λογικής μας φαίνεται τόσο ακαταμάχητα σωστός, ώστε γαντζωνόμαστε πάνω του σαν να μην υπάρχει καμία άλλη επιλογή. Γι’ αυτό όταν παρατηρούμε τον εαυτό μας, βρίσκουμε αιτίες, αποδείξεις και δικαιολογίες που ενισχύουν την ιδέα ότι εμείς έχουμε δίκιο και οι άλλοι άδικο.

[Στον κόσμο των Σούφι υπάρχει ο Νασρεντίν Χότζας, ένας άνθρωπος σοφός και συνάμα εκκεντρικός. Κάποτε, ο Νασρεντίν σκόρπιζε ψίχουλα γύρω του, όταν ένας γείτονας τον πλησίασε και τον ρώτησε:
“Τι κάνεις εκεί Νασρεντίν;”
“Προσπαθώ να κρατήσω τις τίγρεις μακριά”, αποκρίθηκε ο Νασρεντίν.
“Μα δεν υπάρχουν τίγρεις εδώ”, είπε σαστισμένος ο γείτονας.
“Το οποίο αποδεικνύει πόσο αποτελεσματική είναι η μέθοδος μου, δεν νομίζεις;”, αντιγύρισε ο Νασρεντίν.]

Η μαϊμού με την κλειστή γροθιά

Δεν είναι η έλλειψη ελέγχου που μας εμποδίζει να βρούμε την αληθινή εσωτερική γαλήνη, αλλά αντίθετα η επιθυμία μας για έλεγχο, ώστε να είναι διαφορετική η ζωή από αυτό που είναι.

Αυτή η επιθυμία μας κάνει σαν τις μαϊμούδες της Νοτιοανατολικής Ασίας, που κάποτε οι ντόπιοι τις αιχμαλώτιζαν μ’ ένα απλό, αλλά βάναυσο τέχνασμα. Έριχναν γλυκά γύρω από ένα δέντρο και άδειαζαν μια καρύδα, αφήνοντας μια τρύπα αρκετά μεγάλη ώστε να χωράει μέσα το χέρι μιας μαϊμούς. Στην τρύπα έβαζαν ένα γλυκό, ενώ στην άλλη μεριά της καρύδας υπήρχε ένας πίρος δεμένος με αλυσίδα στο δέντρο. Όταν οι μαϊμούδες έρχονταν κι έτρωγαν τα γλυκά γύρω από το δέντρο, μία από αυτές έπιανε αναπόφευκτα την καρύδα κι έχωνε μέσα το χέρι της για να αρπάξει το γλυκό που ήταν στην τρύπα. Αλλά μετά δεν μπορούσε να τραβήξει έξω την κλειστή γροθιά της.

Συχνά, η μαϊμού προσπαθούσε απελπισμένα να πάρει την καρύδα που ήταν αλυσοδεμένη στο δέντρο. Ό,τι κι αν έκανε, όμως, δεν γινόταν να τη μεταφέρει, ούτε να βγάλει το γλυκό από μέσα. Το μόνο που είχε να κάνει για να ελευθερωθεί ανά πάσα στιγμή ήταν να ανοίξει τη γροθιά της και να αφήσει το γλυκό. Ωστόσο οι πιο πολλές μαϊμούδες πάλευαν ώσπου να εξαντληθούν τελείως. Κι έτσι εξαντλημένες όπως ήταν, οι ντόπιοι τις αιχμαλώτιζαν. Η μοίρα της μαϊμούς οφειλόταν στη δική της εμμονή και στην αδυναμία της να αφήσει το γλυκό.

Ευτυχία είναι να ξέρουμε τι μπορούμε να ελέγξουμε και να αποδεχόμαστε ό,τι δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Στο πιο βασικό επίπεδο, η ευτυχία έρχεται από την κατανόηση ότι μπορούμε να ελέγξουμε τις πράξεις μας και τις αντιδράσεις μας στις εξωτερικές επιρροές, αλλά δεν μπορούμε να ελέγξουμε τα αποτελέσματα των πράξεών μας. Η επικέντρωση στις πράξεις μας φέρνει ευτυχία, η επικέντρωση στο αποτέλεσμα των πράξεών μας φέρνει δυστυχία.

Μην ανησυχείτε για την αυριανή μέρα. Διότι η αυριανή μέρα θα φροντίσει αυτά που ανήκουν σε αυτή. Δεν φέρνει βάσανα η έλλειψη ελέγχου, η επιθυμία για έλεγχο είναι αυτή που μας στερεί τη διαρκή ευτυχία και τη γαλήνη.

Μία από τις πιο σπουδαίες στιγμές της δικής μου ζωής ήταν όταν κατάλαβα τη διαφορά ανάμεσα στην «προσήλωση» και στην «εμμονή». Η προσήλωση είναι οι ενέργειες και οι επιλογές που κάνω, ενώ η εμμονή είναι η εσωτερική επιθυμία να ελέγξω ό,τι είναι εγγενώς ανεξέλεγκτο. Ένας άλλος τρόπος θεώρησης είναι να το σκεφτούμε αυτό σαν πρόθεση δίχως ένταση. Δεν είναι πρόβλημα για την ευτυχία μας να έχουμε στόχους στη ζωή μας, ή ακόμη και επιθυμίες για την έκβαση μιας συγκεκριμένης κατάστασης. Μόνο όταν μας πιάνει εμμονή να ελέγξουμε κάποιο αποτέλεσμα, ο κλέφτης Έλεγχος αρχίζει να μας ληστεύει. Η πίεση, η στέρηση της ευτυχίας στη ζωή μας, σπάνια προέρχεται από τις προθέσεις μας, αλλά από την ένταση που αισθανόμαστε όταν προσκολλούμαστε στην έκβαση των πραγμάτων.

Πώς καταλαβαίνουμε τη διαφορά ανάμεσα στην προσήλωση και στην εμμονή; Προσήλωση είναι να αναλαμβάνουμε δράση μια συγκεκριμένη στιγμή για να έχουμε τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, ενώ εμμονή είναι να θεωρούμε ότι ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα αποτελεί την πηγή της ευτυχίας μας.

Αρχαίοι Λέλεγες: Ποια η σχέση τους με τους Έλληνες;

Οι Λέλεγες ήταν, κατά τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, μία από τις φυλές που ζούσαν στην Ελλάδα, στην περιοχή του Αιγαίου και τη νοτιοανατολική Μικρά Ασία, πριν τον ερχομό των κυρίως ελληνικών φύλων.

Οι Λέλεγες στη Μικρά Ασία
Στην Ιλιάδα βρίσκουμε τους Λέλεγες να είναι σύμμαχοι των Τρώων (Κ 429), μολονότι η πατρίδα τους δεν προσδιορίζεται. Διακρίνονται από τους Κάρες, με τους οποίους τους συγχέουν μεταγενέστεροι συγγραφείς. Ο βασιλιάς τους είναι ο Άλτης και η πόλη τους, η Πήδασος καταστρέφεται από τον Αχιλλέα. Ο Αλκαίος (7ος ή 6ος αιώνας π.Χ.) ονομάζει την Άντανδρο στην Τρωάδα «Λελέγειο», αλλά αργότερα ο Ηρόδοτος το υποκαθιστά με το επίθετο «Πελασγικός», και έτσι ίσως οι δύο όροι ήταν σε μεγάλο βαθμό συνώνυμοι για τους Έλληνες.

Ο Παυσανίας λέει ότι ο διάσημος ναός της Αρτέμιδος στην Έφεσο ήταν πανάρχαιος και οι Λέλεγες και οι Λυδοί τον χρησιμοποιούσαν πριν την άφιξη των Ιώνων για τη λατρεία της «Κυρίας της Εφέσου», που οι Έλληνες αργότερα ονόμασαν Άρτεμη.

Ο Φερεκύδης (περ. 480) γράφει ότι οι Λέλεγες κατοικούσαν στην παραλιακή ζώνη της Καρίας, από την Έφεσο ως τη Φώκαια και στις νήσους Σάμο και Χίο, τοποθετώντας τους Κάρες νοτιότερα. Ακόμα και ο Στράβων, αιώνες αργότερα, αποδίδει στους Λέλεγες μία ξεχωριστή ομάδα μικρών κάστρων, τύμβων και κατοικιών από την Αλικαρνασσό μέχρι τη Μίλητο στα βόρεια. Ο Πλούταρχος επίσης υπονοεί την ιστορική ύπαρξη Λελέγων ως υποταγμένων δουλοπαροίκων στις Τράλλεις στο εσωτερικό.

Οι Λέλεγες στην Ελλάδα και το Αιγαίο
Στον κατάλογο του Ησιόδου, ένα μοναδικό σπάραγμα (Kinkel, Epicorum Graecorum Fragmenta I, 136 – Leipzig, 1877) τοποθετεί τους Λέλεγες κατά την μυθολογική εποχή του Δευκαλίωνα στη Λοκρίδα της κεντρικής Ελλάδας. Αλλά μέχρι τον 4ο αιώνα π.Χ. κανένας άλλος συγγραφέας δεν τους τοποθετεί δυτικά του Αιγαίου. Η σύγχυση με τους Κάρες (μετανάστες κατακτητές όπως οι Λυδοί και οι Μυσοί) οδήγησε στο συμπέρασμα του Καλλισθένους ότι οι Λέλεγες συμμάχησαν με τους Κάρες σε επιδρομές στα ελληνικά παράλια.

Ο Ηρόδοτος αναφέρει πως παράδοση, προερχόμενη από τους Κρήτες, ταυτίζει τους Λέλεγες με τους Κάρες. Η παράδοση αυτή αναφέρει πως ήταν λαός των νησιών του Αιγαίου, υποτελής στον Μίνωα όχι με υποχρέωση καταβολής φόρου αλλά με την υποχρέωση να επανδρώνουν τα πλοία του. Η ίδια παράδοση έλεγε ότι οι Λέλεγες, οι οποίοι επινόησαν πολλά από τα στοιχεία της μετέπειτα πολεμικής εξάρτυσης των Ελλήνων, τελικά διώχθηκαν από τις αρχικές τους εστίες από τους Δωριείς και τους Ίωνες, οπότε και κατέφυγαν στην Καρία και ονομάσθηκαν Κάρες. Όμως ο Ηρόδοτος παραθέτει και την εκδοχή των σύγχρονών του Καρών, οι οποίοι απέρριπταν την προαναφερθείσα παράδοση και θεωρούσαν τους εαυτούς τους αυτόχθονες που έφεραν το ίδιο πάντοτε όνομα.

Μετά το 400 π.Χ. περίπου, άλλοι συγγραφείς ισχυρίσθηκαν ότι είχαν ανακαλύψει τους Λέλεγες στη Βοιωτία, στη δυτική Ακαρνανία – Λευκάδα και αργότερα πάλι στη Θεσσαλία, την Εύβοια, τα Μέγαρα, τη Λακεδαίμονα και τη Μεσσηνία. Στη Μεσσηνία υπήρχε ο θρύλος ότι ήταν οι μετανάστες ιδρυτές της Πύλου και ότι σχετίζονταν με τους θαλασσοπόρους Τηλεβοείς του Ομήρου, διαχωριζόμενοι από τους Πελασγούς. Ωστόσο στη Λευκάδα τους θεωρούσαν αυτόχθονες.

Έτσι, ο περιηγητής Παυσανίας (2ος αι. μ.Χ.) γράφει ότι, σύμφωνα με την παράδοση των Λακεδαιμονίων, υπήρχε ένας αυτόχθονας βασιλιάς της Λακωνίας, ο Λέλεξ, του οποίου εγγονός ήταν ο Ευρώτας. Από τον βασιλιά αυτόν, οι υποτελείς του ονομάστηκαν Λέλεγες. Τέτοιες παραδόσεις στην ελληνική μυθολογία υπάρχουν για όλα σχεδόν τα πανάρχαια φύλα της Ελλάδας.

Κατά τον Απολλώνιο τον Ρόδιο, ο Λέλεγας ήταν αυτόχθων της Λακεδαίμονος, γιός ναϊάδας νύμφης. Γιος του Λέλεγα ήταν ο Ευρώτας, του οποίου η κόρη Σπάρτη, νυμφεύτηκε τον Λακεδαίμονα, γιο του Δία και της Ταϋγέτης.

Βόρειο Σέλας: Η αρχαία ερμηνεία του Αριστοτέλη

Βόρειο Σέλας (Aurora Borealis): Πρώτος επιστημονικά παρατηρητής του φαινομένου φέρεται ο Αριστοτέλης που όπως αναφέρει στα "Μετεωρολογικά" του (Α',5): "Φαίνεται δέ ποτε συνιστάμενα νύκτωρ αἰθρίας οὔσης πολλὰ φάσματα ἐν τῷ οὐρανῷ..., ἡμέρας μὲν οὖν ὁ ἥλιος κωλύει, νυκτὸς δ' ἔξω τοῦ φοινικοῦ, (δηλαδή του ιώδους), τὰ ἄλλα δι' ὁμόχροιαν οὐ φαίνεται" που σημαίνει ότι πρέπει να είχε παρατηρήσει έντονα το φαινόμενο του Σέλαος κατά την διάρκεια αίθριας νύκτας.

Η φωτοβολία της ατμόσφαιρας (πάντα κατά τον Αριστοτέλη) δεν είναι ομοιογενής αλλά τα φάσματα του φαινομένου αυτού παρουσιάζουν χάσματα. Και είναι εκείνα που παρουσιάζουν ακριβώς το Σέλας ως κυματιζόμενες "ουράνιες κουρτίνες" ή "ουράνιες μπαλαρίνες" όπως χαρακτηρίζεται το φαινόμενο από τους σύγχρονους παρατηρητές.

Στη λαογραφία των βορείων λαών το Σέλας ήταν επόμενο να έχει συνδεθεί με υπερβατικές ερμηνείες. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1732 ο Anders Celsius σημείωσε στο ημερολόγιό του πως το Βόρειο Σέλας ήταν τεράστια φωτιά που κατά τις πεποιθήσεις της εποχής προερχόταν από ηφαίστεια που υπάρχουν στον Β. Πόλο, από τον Θεό, για να ζεσταίνονται οι άνθρωποι.

Οι Σουηδοί πίστευαν πως ήταν αντανακλάσεις από τις δάδες που κρατούσαν οι Λάπωνες ψάχνοντας τους Ταράνδους τους.

Οι Φινλανδοί ότι ήταν Άγγελοι Κυρίου που κυνηγούσαν τους δαίμονες.

Οι Λάπωνες έκρυβαν γυναίκες και παιδιά, σταμάταγαν τα έλκηθρα και μάζευαν τα κουδούνια για να μη γίνουν αντιληπτοί από το Σέλας και τους πάρει.

Στη δυτική ακτή της Νορβηγίας οι κάτοικοι πίστευαν μέχρι τις αρχές του προηγούμενου αιώνα πως το Βόρειο Σέλας είναι γριές ανύπαντρες γυναίκες στον ουρανό που χορεύουν κουνώντας τα λευκά μαντήλια τους. Πίστευαν δε πως το Σέλας ερχόταν για να πάρει τις ανύπαντρες γυναίκες που είχαν ήδη γεράσει! -"Αυτή είναι τόσο γριά που θα ΄ρθει να την πάρει το Σέλας", έλεγαν.

Αρχαιότερα πίστευαν πως το Βόρειο Σέλας ήταν η αντανάκλαση των ασπίδων που κρατούσαν οι Βαλκυρίες, που ήταν νεκρές παρθένες στον ουρανό. Με αυτό τον θρύλο φαίνεται να συνδέεται και η σκοτσέζικη έκφραση "Merry Dancers" (χαρούμενοι χορευτές), με ερωτικές όμως προεκτάσεις.

Οι Εσκιμώοι πίστευαν πως είναι οι ψυχές των νεκρών που αναζητούν τους δικούς τους. Έτσι κατά τη διάρκεια του φαινομένου ούτε μιλούσαν ούτε σφύριζαν φοβούμενοι μη κατέβει το Σέλας χαμηλά και τους αρπάξει αναγνωρίζοντάς τους από τη φωνή.

Αλλά και οι Ινδιάνοι της Αμερικής (Καναδά) πίστευαν πως το Βόρειο Σέλας ήταν οι τεράστιες φωτιές που άναβαν τα ουράνια δαιμόνια όταν μαγείρευαν φάλαινες για να φάνε! Άλλοι ινδιάνοι (οι Φοξ) πίστευαν ότι πρόκειται για μεγάλη συνάθροιση πολεμιστών, κοντά στο Βόρειο Πόλο, όπου έβραζαν τους εχθρούς τους σε μεγάλα καζάνια.

Τέλος οι Μαορί της Νέας Ζηλανδίας πίστευαν πως οι παλιοί πρόγονοί τους έφθασαν στο Νότιο Πόλο και παγιδεύτηκαν εκεί και τώρα ανάβουν μεγάλες φωτιές για να συνεννοηθούν με τους σημερινούς απογόνους τους για να πάνε να τους ελευθερώσουν.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει ν΄ αναφερθεί η άγρια εκμετάλλευση του φαινομένου, πιθανώς και ασύγγνωστα, κατά τον Μεσαίωνα από την εκκλησιαστική τότε εξουσία ως προμήνυμα μεγάλου κακού σκορπώντας τον φόβο στους πιστούς, που δεν συμμορφώνονταν, αποδεχόμενη τεράστιες περιουσίες. Πολλές γκραβούρες της εποχής παρουσιάζουν το Σέλας ως θηρίο της κόλασης με στόχο την καταστροφή.

Ισχυρή αμμοθύελλα στον πλανήτη Άρη - Κίνδυνος για το ρόβερ Opportunity της NASA που έχασε επαφή με τη Γη

Το επιστημονικό ρομποτικό ρόβερ Opportunity της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) έχει βρεθεί εν μέσω μιας ισχυρής αμμοθύελλας στον πλανήτη 'Αρη, η οποία το έχει αναγκάσει να σωπάσει και να μην επικοινωνεί πλέον με τη Γη, ενώ υπάρχουν φόβοι ακόμη και για την ίδια την επιβίωσή του.

Οι τεράστιες ποσότητες σκόνης στην ατμόσφαιρα έχουν βυθίσει μεγάλο μέρος του πλανήτη σε σκοτάδι, πράγμα που αποτελεί ζωτικό πλήγμα για το ρόβερ, το οποίο κινείται με ηλιακή ενέργεια και έτσι αδυνατεί να επαναφορτίσει τις μπαταρίες του. Οι χειριστές του στη Γη αισιοδοξούν πάντως ότι θα τα καταφέρει και αυτή τη φορά παρά τις αντίξοες συνθήκες. Όπως δήλωσε ο Τζον Κάλας του Εργαστηρίου Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Πασαντίνα της Καλιφόρνια, «ανησυχούμε, αλλά ελπίζουμε ότι η θύελλα θα κοπάσει και το ρόβερ θα επικοινωνήσει ξανά μαζί μας».

Το Opportunity έφθασε στον 'Αρη τον Ιανουάριο 2004, λίγες εβδομάδες μετά το δίδυμο ρόβερ Spirit και σε διαφορετικό σημείο του «κόκκινου» πλανήτη. Κι ενώ το Spirit «παρέδωσε το πνεύμα» το 2011, το Opportunity συνέχιζε έως τώρα ακάθεκτο, εξερευνώντας τον διαμέτρου 22 χιλιομέτρων κρατήρα Endeavour. Σήμερα βρίσκεται στη λεγόμενη «Κοιλάδα της Επιμονής», όπου η σκόνη από τη θύελλα είναι τόσο πυκνή, ώστε υπάρχει σκοτάδι καθ' όλη τη διάρκεια της αρειανής μέρας.

To 2007 μια άλλη ισχυρή αρειανή θύελλα είχε ‘ζορίσει' το Opportunity και το είχε αναγκάσει να σωπάσει για τέσσερις μέρες. Η τωρινή αμμοθύελλα έγινε για πρώτη φορά αντιληπτή από το δορυφόρο MRO πέριξ του 'Αρη στις 30 Μαΐου και έκτοτε γίνεται όλο και πιο δυνατή. Η θύελλα έχει ήδη σκεπάσει σχεδόν το ένα τέταρτο του 'Αρη και σε δύο-τρεις μέρες αναμένεται να έχει καλύψει όλο τον πλανήτη. Πάντως η σκόνη δεν ανμένεται να θάψει τελείως το ρόβερ.

Το άλλο αμερικανικό ρόβερ, το Curiosity, που βρίσκεται σε άλλη περιοχή, κινείται με πυρηνική ενέργεια και όχι με ηλιακή, συνεπώς δεν αντιμετωπίζει τόσο σοβαρά προβλήματα. Είναι προς το παρόν άγνωστο πόσο θα διαρκέσει η τωρινή θύελλα, καθώς οι επιστήμονες δεν έχουν κατανοήσει καλά το φαινόμενο που λαμβάνει χώρα κατά περιόδους στον 'Αρη. Τη θύελλα μελετούν ήδη από ψηλά, εκτός από το MRO, οι άλλες δύο δορυφορικές διαστημοσυσκευές Mars Odyssey και MAVEN.

Οι χειριστές του Opportunity στη Γη έχουν δεθεί συναισθηματικά μαζί του. Όπως είπε ο Κάλας, «είναι σαν να έχεις ένα αγαπημένο σου σε κώμα στο νοσοκομείο. Οι γιατροί σού λένε να κάνεις υπομονή και θα ξυπνήσει. Όλες οι ζωτικές ενδείξεις είναι καλές, συνεπώς είναι θέμα αναμονής. Όμως πρόκειται για τη 97χρονη γιαγιά σου, έτσι είσαι πολύ ανήσυχος. Αυτό νιώθουμε κι εμείς».

Ένα τυχερό λουλούδι από τον ουρανό

Στις βουδιστικές γραφές αναφέρεται ως Udumbara (που στα Σανσκριτικά σημαίνει «τυχερό λουλούδι από τον ουρανό») και η σπάνια άνθισή του, και μάλιστα σε πολύ περίεργα σημεία, συνδέεται με διάφορους θρύλους που έχουν κατά καιρούς αναπτυχθεί γύρω από το όνομά του.

Για παράδειγμα, οι Βουδιστές λένε ότι «το λουλούδι Udumbara ανθίζει κάθε 3.000 χρόνια και είναι αποτέλεσμα υπερφυσικών φαινομένων, γι’ αυτό συχνά το συναντάμε επάνω στα αγάλματα του Βούδα. Είναι ένα θεϊκό λουλούδι που έρχεται από τον ουρανό»!

Στους ινδικούς μύθους είναι γνωστό με την ονομασία «Youtan Poluo» και λέγεται ότι η άνθισή του συνδέεται με την άφιξη του ιερού βασιλιά Sage στη Γη, ενώ η εμφάνισή του στους κήπους των σπιτιών υποδηλώνει την καλή τύχη της οικογένειας που κατοικεί εκεί.

Δεν έχει κάποια επιστημονική ονομασία (μέχρι στιγμής τουλάχιστον), ενώ αποτελείται από λεπτούς διάφανους βλαστούς, στην κορυφή των οποίων αναπτύσσονται μικροσκοπικά λευκά άνθη που δεν ξεπερνούν το 1 χιλιοστό σε μέγεθος.

Το φυτό αναπτύσσεται κυρίως επάνω σε κορμούς μπαμπού αλλά και στα φύλλα διάφορων φυτών, πάνω σε φρούτα, ακόμη και σε μεταλλικούς σωλήνες, εμφανίζοντας από 18-28 άνθη, η μυρωδιά των οποίων δεν αφήνει κανέναν αδιάφορο, γεγονός που κάνει το Udumbara αμέσως αντιληπτό.

Έλιωσε το μεγαλύτερο παγόβουνο στον πλανήτη

Τον Μάρτιο του 2000 αποκολλήθηκε από μια περιοχή της Ανταρκτικής ένα τεράστιο τμήμα πάγου το οποίο είχε ονομαστεί «Τράπεζα πάγου Ρος». Η περιοχή του Ρος, από την οποία αποκολλήθηκε το παγόβουνο αυτό, είναι η κατάληξη ενός τεράστιου παγετώνα που προέρχεται από την Ανταρκτική.

Η αποκόλληση είχε ως αποτέλεσμα να σχηματιστεί ένα παγόβουνο πρωτοφανούς μεγέθους, το μεγαλύτερο που γνωρίζουμε ότι έχει υπάρξει μέχρι σήμερα. Το τεράστιο παγόβουνο που ονομάστηκε Β-15 είχε μήκος 253 χλμ., πλάτος 35 χλμ και όταν δημιουργήθηκε ήταν μεγαλύτερο σε εμβαδόν από τη Σικελία. Το Β-15 άρχισε να κατευθύνεται με αργό ρυθμό προς βορειότερες περιοχές και για αυτό είχε σημάνει συναγερμός αφού μπορεί να αποτελούσε κίνδυνο για τη ναυσιπλοΐα.

Το παγόβουνο άρχισε να κινείται προς τον Ισημερινό και φυσικά όσο εισερχόταν σε ολοένα και θερμότερα νερά άρχισε να έχει… απώλειες. Όπως ανακοίνωσε η NASA οι δορυφορικές παρατηρήσεις που έχει στην κατοχή της δείχνουν ότι το παγόβουνο έχοντας διανύσει πλέον περίπου 11.000 χλμ. έχει πλέον λιώσει σχεδόν ολόκληρο και είναι θέμα λίγου χρόνου να εξαφανιστεί εντελώς από την θάλασσα. Οι επιστήμονες υπολογίζουν ότι θα χρειαστεί τουλάχιστον ένας αιώνας για να αναπληρωθεί η απώλεια του τεράστιου κομματιού πάγου στην περιοχή του Ρος, εάν βεβαίως διατηρηθούν οι παρούσες κλιματολογικές συνθήκες στον πλανήτη.

Επιστήμονες ανέπτυξαν πιο άμεσο τρόπο να διακρίνουν πίδακες κουάρκ από πίδακες γλοιονίων σε συγκρούσεις υψηλής ενέργειας

Οι συγκρούσεις σωματιδίων υψηλής ενέργειας προκαλούν την εκτόξευση ενός μίγματος διαφορετικών σωματιδίων, συχνά με τη μορφή των ευθυγραμμισμένων ροών ή «πιδάκων». Οι πίδακες αποτελούνται από αδρόνια (όπως πρωτόνια, νετρόνια, μεσόνια), όμως αυτά παράγονται από επιταχυνόμενα κουάρκ και γλοιόνια. Οι Eric Metodiev και Jesse Thaler του ΜΙΤ (Massachusetts Institute of Technology) έχουν προσαρμόσει μια τεχνική εξόρυξης γνώσης από κείμενα (text-mining technique) για να προσδιορίσουν τις ιδιότητες τέτοιων πιδάκων κουάρκ και γλοιονίων απευθείας από τα δεδομένα. Σε σύγκριση με έμμεσες προσεγγίσεις που εμπλέκουν προσομοιώσεις για την κατανόηση των δεδομένων, η μέθοδός τους οδήγησε σε περισσότερο ακριβείς προσδιορισμούς των ιδιοτήτων των πιδάκων, που παρέχουν σημαντικά στοιχεία σχετικά με τη συμπεριφορά των κουάρκ και των γλοιονίων στις υψηλές ενέργειες.

Οι ερευνητές βασίζονται σε μια τεχνική αποκαλούμενη θεματική μοντελοποίηση (topic modeling, αποτελεί μια μορφή εξόρυξης γνώσης από κείμενα – μια άλλη είναι η συσταδοποίηση, Clustering), που αρχικά αναπτύχθηκε για να προσδιορίσει θέματα σε γραπτά έγγραφα. Υποτεθείσθω ότι ζητάτε να αναλύσετε πόσο συχνά το θέμα των σκύλων εμφανίζεται σε ένα έγγραφο όχι όμως των κατοικίδιων γενικά. Η θεματική μοντελοποίηση θα σας επέτρεπε να προσδιορίσετε χαρακτηριστικές λέξεις (για παράδειγμα, γάβγισμα, σκυλίσιος) και μετά να χρησιμοποιήσετε αυτά που προσδιορίσατε για να εντοπίσετε πόσο συχνά και πού εμφανίζεται το θέμα.

Οι Metodiev και Thaler έδειξαν ότι η ίδια μεθοδολογία μπορεί να εφαρμοστεί για τους πίδακες. Οι δυο συνέκριναν δεδομένα από δείγματα εμπλουτισμένων με κουάρκ και γλοιόνια πιδάκων και έδειξαν ότι είναι δυνατόν να εξαλείψουν τις επικαλυπτόμενες ιδιότητες των δυο τύπων πιδάκων και να αναγνωρίσουν εκείνες που διακρίνουν τον κάθε έναν. Αυτές οι διακριτές ιδιότητες περιλαμβάνουν τον αριθμό των σωματιδίων στον πίδακα και τη μάζα του πίδακα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να προσδιορίσει την κατανομή και το κλάσμα κάθε τύπου πίδακα μέσα στο δείγμα. Η προσέγγιση θα μπορούσε επίσης να εφαρμοστεί σε πίδακες υψηλής ενέργειας που ξεκινούν από σωματίδια άλλα από κουάρκ και γλοιόνια.

Ο Μάξγουελ και οι εξισώσεις του για τον ηλεκτρομαγνητισμό

Ο Τζέιμς Κλερκ Μάξγουελ (James Clerk Maxwell) που γεννήθηκε στις  13 Ιουνίου 1831 ήταν θεωρητικός φυσικός, που το πιο επιφανές επίτευγμά του ήταν η διατύπωση μιας σειράς εξισώσεων που ένωσαν προηγουμένως άσχετες παρατηρήσεις, πειράματα και εξισώσεις ηλεκτρισμού, μαγνητισμού και οπτικής σε μία συνεπή θεωρία. Η θεωρία του κλασικού ηλεκτρομαγνητισμού καταδεικνύει ότι ο ηλεκτρισμός, ο μαγνητισμός και το φως είναι όλα εκδηλώσεις του ίδιου φαινομένου, καλούμενου ηλεκτρομαγνητικού πεδίου. Τα επιτεύγματα του Μάξγουελ που αφορούν τον ηλεκτρομαγνητισμό αποκαλούνται «η δεύτερη σημαντικότερη ενοποίηση στη φυσική», μετά την πρώτη που πέτυχε ο Ισαάκ Νεύτων.

 

Ο Μάξγουελ έδειξε ότι το ηλεκτρικό και το μαγνητικό πεδίο ταξιδεύουν στον χώρο σε μορφή κυμάτων με την ταχύτητα του φωτός το 1865, με την έκδοση της Δυναμικής θεωρίας του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου. Ο Μάξγουελ πρότεινε ότι το φως ήταν στην πραγματικότητα κυματισμοί στο ίδιο μέσο που είναι η αιτία ηλεκτρικών και μαγνητικών φαινομένων. Η ενοποίηση φαινομένων φωτός και ηλεκτρισμού οδήγησε στην πρόβλεψη της ύπαρξης ραδιοκυμάτων.

 

Ο Μάξγουελ επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της κατανομής Μάξγουελ – Μπόλτζμαν, η οποία είναι ένα στατιστικό μέσο περιγραφής των όψεων της κινητικής θεωρίας των αερίων. Είναι επίσης γνωστός για την παρουσίαση της πρώτης ανθεκτικής έγχρωμης φωτογραφίας το 1861 και για τη θεμελιώδη εργασία του στη δομική ακαμψία ράβδων και κοινών πλαισίων (δικτύωματα), όπως αυτά σε πολλές γέφυρες.

Ο δαίμονας του Μάξγουελ, ένα θεωρητικό πείραμα όπου η εντροπία μειώνεται.

 

Οι ανακαλύψεις του βοήθησαν στην εισαγωγή της εποχής της μοντέρνας φυσικής, θέτοντας τα θεμέλια για τομείς όπως η ειδική θεωρία της σχετικότητας και η κβαντομηχανική. Πολλοί φυσικοί εκτιμούν τον Μάξγουελ ως τον φυσικό του 19ου αιώνα που είχε τη μεγαλύτερη επίδραση στη φυσική του 20ού αιώνα, και η συνεισφορά του στην επιστήμη θεωρείται από πολλούς ίδιας σημασίας με αυτές των Ισαάκ Νεύτωνα και Άλμπερτ Αϊνστάιν Στη δημοσκόπηση της χιλιετίας — μια επισκόπηση των 100 πιο επιφανών φυσικών – ο Μάξγουελ ψηφίστηκε ως ο τρίτος σπουδαιότερος φυσικός όλων των εποχών, πίσω μόνο από τον Νεύτωνα και τον Αϊνστάιν.

 

Στην εκατονταετία από τα γενέθλια του Μάξγουελ, ο ίδιος ο Αϊνστάιν περιέγραψε εργασία του Μάξγουελ ως την «πιο βαθιά και πιο γόνιμη που συνάντησε η φυσική από την εποχή του Νεύτωνα.» Ο Αϊνστάιν κρατούσε μια φωτογραφία του Μάξγουελ στον τοίχο μελέτης του, μαζί με αυτές των Μάικλ Φαραντέι και Νεύτωνα.

 

Το 1820, οι περισσότεροι άνθρωποι άναβαν στα σπίτια τους κεριά και φαναράκια. Αν ήθελε κάποιος να στείλει ένα μήνυμα, έγραφε ένα γράμμα και το έβαζε σε μία άμαξα. Για επείγοντα μηνύματα, παραλείπατε την μεταφορά, πήγαινε ο ίδιος. Μέσα σε 100 χρόνια, τα σπίτια και οι δρόμοι είχαν ηλεκτρικό φωτισμό, τηλεγραφία, που σήμαινε μηνύματα ανάμεσα σε άλλες ηπείρους, και οι άνθρωποι άρχισαν να μιλούν μεταξύ τους μέσω τηλεφώνου.

 

Όπου: Ε είναι το ηλεκτρικό πεδίο,  H  (B ) είναι το μαγνητικό πεδίο,  J είναι η πυκνότητα ρεύματος,  ρ είναι η συνολική πυκνότητα φορτίου,  ε0 είναι η διηλεκτρική σταθερά  (permittivity) του κενού,  µ0 είναι η μαγνητική διαπερατότητα (permeability)του κενού.

1. Η φυσική σημασία της 1ης εξίσωσης είναι ότι συνδέει το ηλεκτρικό πεδίο Ε σε κάποιο σημείο του χώρου με την κατανομή φορτίου ρ, στο ίδιο σημείο του χώρου. Δηλαδή μας λέει ότι τα ηλεκτρικά φορτία είναι οι πηγές του ηλεκτρικού πεδίου και ότι η κατανομή και το μέγεθός τους ορίζουν το ηλεκτρικό πεδίο σε κάθε σημείο του χώρου.
   
2. Η σημασία της 2ης εξίσωσης είναι ότι μας λέει ότι η μαγνητική ροή που διέρχεται μέσα από μια κλειστή επιφάνεια είναι πάντοτε μηδέν και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι μαγνητικές δυναμικές γραμμές είναι κλειστές.
   
3. Η σημασία της 3ης εξίσωσης είναι ότι ένα μεταβαλλόμενο μαγνητικό πεδίο Η δημιουργεί ένα μεταβαλλόμενο ηλεκτρικό πεδίο.
   
4. Και η 4η εξίσωση συσχετίζει το μαγνητικό πεδίο H,  το ηλεκτρικό πεδίο Ε και την πυκνότητα ρεύματος j στο ίδιο σημείο του χώρου. Ο δεύτερος όρος στην 4η εξίσωση είναι συνεισφορά του Maxwell και αποτελεί το ρεύμα μετατόπισης, που έει ότι το μεταβαλλόμενο ηλεκτρικό πεδίο δημιουργεί μεταβαλλόμενο μαγνητικό πεδίο. Το μεταβαλλόμενο όμως μαγνητικό πεδίο με τη σειρά του (λόγω της 3ης εξίσωσης) δημιουργεί μεταβαλλόμενο ηλεκτρικό πεδίο κ.ο.κ.
   Με λίγα λόγια το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο μπορεί να «αυτοσυντηρηθεί» χωρίς να χρειάζεται την ύπαρξη της αρχικής πηγής του, του φορτίου και του ρεύματος.

Αυτή η κοινωνική και τεχνολογική επανάσταση που προκλήθηκε από τις ανακαλύψεις δύο επιστημόνων. Περίπου το 1830, ο Μάικλ Φαραντέι καθόρισε τη βασική φυσική του ηλεκτρομαγνητισμού. Τριάντα χρόνια αργότερα, ο James Clerk Maxwell αποδύθηκε σε μια προσπάθεια να διαμορφώσει μια μαθηματική βάση για τα πειράματα και τις θεωρίες του Faraday.
 
Εκείνη την εποχή, οι περισσότεροι φυσικοί εργαζόμενοι στον ηλεκτρισμό και τον μαγνητισμό έψαχναν για αναλογίες με τη βαρύτητα, που την θεωρούσαν ως μια δύναμη που δρα μεταξύ των φορέων σε μια απόσταση. Ο Faraday, είχε μια διαφορετική ιδέα: να εξηγήσει τη σειρά των πειραμάτων που διεξήγαγε στον ηλεκτρισμό και το μαγνητισμό, οπότε διατύπωσε την άποψη ότι τα δύο φαινόμενα είναι πεδία που γεμίζουν τον χώρο, αλλάζοντας με την πάροδο του χρόνου και μπορούν να ανιχνευθούν από τις δυνάμεις που παράγουν. Ο Faraday, έθεσε τις θεωρίες του με όρους γεωμετρικών δομών, όπως είναι οι γραμμές του μαγνητικού πεδίου.

Ο Maxwell επαναδιατύπωσε αυτές τις ιδέες, κατ ‘αναλογία με τα μαθηματικά της ροής των υγρών. Υποστήριξε ότι οι γραμμές του πεδίου ήταν ανάλογες με τις τροχιές που ακολουθούν τα μόρια του υγρού και ότι η ισχύς του ηλεκτρικού ή του μαγνητικού πεδίου ήταν ανάλογη με την ταχύτητα του ρευστού. Το 1864 Μάξγουελ είχε γράψει τέσσερις εξισώσεις για τις βασικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ ηλεκτρικών και μαγνητικών πεδίων. Οι δύο μας λένε ότι ο ηλεκτρισμός και ο μαγνητισμός δεν μπορούν να διαρρεύσουν (διαδοθούν) μακριά. Οι άλλες δύο μας λένε ότι όταν μια περιοχή του ηλεκτρικού πεδίου περιστραφεί κυκλικά, δημιουργεί ένα μαγνητικό πεδίο, και το αντίστροφο, μια στρεφόμενη περιοχή του μαγνητικού πεδίου δημιουργεί ένα ηλεκτρικό πεδίο.

Αλλά αυτό δεν ήταν και τόσο εκπληκτικό, άλλο ήταν αυτό που έκανε διάσημο τον Maxwell. Κάνοντας πράξεις και υπολογισμούς στις απλές εξισώσεις του, πέτυχε να εξάγει την κυματική εξίσωση και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το φως πρέπει να είναι ένα ηλεκτρομαγνητικό κύμα. Αυτό από μόνο του ήταν μια καταπληκτική είδηση, καθώς κανείς δεν είχε φανταστεί μια τέτοια θεμελιώδη σχέση ανάμεσα στο φως, τον ηλεκτρισμό και το μαγνητισμό. Και υπήρχε και συνέχεια. Το φως έρχεται σε διάφορα χρώματα, που αντιστοιχούν σε διαφορετικά μήκη κύματος. Τα μήκη κύματος που βλέπουμε περιορίζονται από τη χημεία των χρωστικών του ματιού που ανιχνεύουν το φως. Οι εξισώσεις του Maxwell οδήγησαν σε μια δραματική πρόβλεψη – ότι θα πρέπει να υπάρχουν ηλεκτρομαγνητικά κύματα όλων των μηκών κύματος. Μερικά, με πολύ μεγαλύτερα μήκη κύματος από ό, τι μπορούμε να δούμε, θα μεταμόρφωναν τον κόσμο: τα ραδιοκύματα. 

Το 1887, ο Heinrich Hertz απέδειξε πειραματικά τα ραδιοκύματα, αλλά απέτυχε να εκτιμήσει πιο επαναστατική εφαρμογή τους. Ο Νίκολα Τέσλα, ο Guglielmo Marconi και άλλοι μετέτρεψαν το όνειρο σε πραγματικότητα, και ολόκληρη η πανοπλία των σύγχρονων επικοινωνιών, από το ραδιόφωνο και την τηλεόραση έως τα ραντάρ και τις μικροκυματικές ζεύξεις για τα κινητά τηλέφωνα, ακολούθησαν φυσιολογικά. Και όλα αυτά προέρχονταν από τέσσερις εξισώσεις και ένα δύο  μικρών υπολογισμών. Οι εξισώσεις του Maxwell δεν άλλαξαν μόνο τον κόσμο. Άνοιξαν έναν καινούργιο.

Εξίσου σημαντικό με το τι περιγράφουν οι εξισώσεις του Μάξγουελ είναι το τι δεν κάνουν. Αν και οι εξισώσεις αποκάλυψαν ότι το φως ήταν ένα κύμα, οι φυσικοί σύντομα διαπίστωσαν ότι η συμπεριφορά του ερχόταν μερικές φορές σε αντίθεση με την άποψη αυτή. Στείλτε μια λάμψη φωτός πάνω σε ένα μέταλλο και θα δημιουργήσετε ροή ηλεκτρονίων, ένα φαινόμενο που ονομάζεται φωτοηλεκτρικό. Θα είχε νόημα μόνο αν το φως συμπεριφέρθηκε σαν σωματίδιο. Έτσι το φως είναι κύμα ή σωματίδιο; Στην πραγματικότητα, λίγο και από τα δύο. Η ύλη φτιάχνεται από κβαντικά κύματα και μια σφιχτή δέσμη κυμάτων ενεργεί ως σωματίδιο.