ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ - Ἑλένη (1369-1411)

ΕΛ. τὰ μὲν κατ᾽ οἴκους εὐτυχοῦμεν, ὦ φίλαι·
1370 ἡ γὰρ συνεκκλέπτουσα Πρωτέως κόρη
πόσιν παρόντα τὸν ἐμὸν ἱστορουμένη
οὐκ εἶπ᾽ ἀδελφῶι· κατθανόντα δ᾽ ἐν χθονὶ
οὔ φησιν αὐγὰς εἰσορᾶν ἐμὴν χάριν.
‹. . . ›
κάλλιστα †δῆτ᾽ ἀνήρπασεν ἐν τύχη† πόσις·
1375 ἃ γὰρ καθήσειν ὅπλ᾽ ἔμελλεν εἰς ἅλα,
ταῦτ᾽ ἐμβαλὼν πόρπακι γενναίαν χέρα
αὐτὸς κομίζει δόρυ τε δεξιᾶι λαβών,
ὡς τῶι θανόντι χάριτα δὴ συνεκπονῶν.
προύργου δ᾽ ἐς ἀλκὴν σῶμ᾽ ὅπλοις ἠσκήσατο,
1380 ὡς βαρβάρων τροπαῖα μυρίων χερὶ
θήσων, ὅταν κωπῆρες ἐσβῶμεν σκάφος.
πέπλους δ᾽ ἀμείψασ᾽ ἀντὶ ναυφθόρου στολῆς
ἐγώ νιν ἐξήσκησα καὶ λουτροῖς χρόα
ἔδωκα, χρόνια νίπτρα ποταμίας δρόσου.
1385 ἀλλ᾽, ἐκπερᾶι γὰρ δωμάτων ὁ τοὺς ἐμοὺς
γάμους ἑτοίμους ἐν χεροῖν ἔχειν δοκῶν,
σιγητέον μοι· καὶ σὲ προσποιούμεθα
εὔνουν κρατεῖν τε στόματος, ἢν δυνώμεθα
σωθέντες αὐτοὶ καὶ σὲ συσσῶσαί ποτε.
1390 ΘΕ. χωρεῖτ᾽ ἐφεξῆς, ὡς ἔταξεν ὁ ξένος,
δμῶες, φέροντες ἐνάλια κτερίσματα.
Ἑλένη, σὺ δ᾽, ἤν σοι μὴ κακῶς δόξω λέγειν,
πείθου, μέν᾽ αὐτοῦ· ταὐτὰ γὰρ παροῦσά τε
πράξεις τὸν ἄνδρα τὸν σὸν ἤν τε μὴ παρῆις.
1395 δέδοικα γάρ σε μή τις ἐμπεσὼν πόθος
πείσηι μεθεῖναι σῶμ᾽ ἐς οἶδμα πόντιον
τοῦ πρόσθεν ἀνδρὸς χάρισιν ἐκπεπληγμένην·
ἄγαν γὰρ αὐτὸν οὐ παρόνθ᾽ ὅμως στένεις.
ΕΛ. ὦ καινὸς ἡμῖν πόσις, ἀναγκαίως ἔχει
1400 τὰ πρῶτα λέκτρα νυμφικάς θ᾽ ὁμιλίας
τιμᾶν· ἐγὼ δὲ διὰ τὸ μὲν στέργειν πόσιν
καὶ ξυνθάνοιμ᾽ ἄν· ἀλλὰ τίς κείνωι χάρις
ξὺν κατθανόντι κατθανεῖν ‹μ᾽›; ἔα δέ με
αὐτὴν μολοῦσαν ἐντάφια δοῦναι νεκρῶι.
1405 θεοὶ δέ σοί τε δοῖεν οἷ᾽ ἐγὼ θέλω
καὶ τῶι ξένωι τῶιδ᾽, ὅτι συνεκπονεῖ τάδε.
ἕξεις δέ μ᾽ οἵαν χρή σ᾽ ἔχειν ἐν δώμασιν
γυναῖκ᾽, ἐπειδὴ Μενέλεων εὐεργετεῖς
κἄμ᾽· ἔρχεται γὰρ δή τιν᾽ ἐς τύχην τάδε.
1410 ὅστις δὲ δώσει ναῦν ἐν ἧι τάδ᾽ ἄξομεν,
πρόσταξον, ὡς ἂν τὴν χάριν πλήρη λάβω.

***
(Βγαίνει η Ελένη με τον Μενέλαο.)
ΕΛΕ. Όλα καλά μες στο παλάτι, φίλες·
1370 η κόρη του Πρωτέα μάς βοηθάει·
δεν εφανέρωσε στον αδερφό της,
παρόλο που τη ρώτησε, πως ήρθε
κι είναι κοντά μας ο άντρας μου· του είπε,
για χάρη μου, πως έχει πια πεθάνει.
Και τον Μενέλαο τον συντρέχει η τύχη·
γιατί ᾽ναι αρματωμένος με τα όπλα
που θα ᾽ριχνε στη θάλασσα· βαστάει
στο δυνατό του χέρι την ασπίδα
και στο δεξί έχει το κοντάρι, τάχα
για να τιμήσει τον νεκρό μαζί μου.
Είναι έτοιμος να πολεμήσει, μύριους
1380 βάρβαρους να σκοτώσει, στο καράβι
μόλις θα μπούμε· του ᾽δωσα να βάλει
χιτώνα ωραίο και με ποταμίσο
τον έλουσα νερό δροσάτο, που είχε
να νιώσει χρόνια στο κορμί του. Ωστόσο
νά, βγαίνει από το παλάτι εκείνος
που σίγουρα θαρρεί πως θα με πάρει·
(Βγαίνει ο Θεοκλύμενος με δούλους.)
ανάγκη να σωπαίνω· κι εσείς όμως
παρακαλώ το στόμα σας κρατήστε
κλειστό, για να σας σώσω κάποια μέρα,
αν τώρα εγώ κι άντρας μου σωθούμε.
ΘΕΟ. Δούλοι, με τη σειρά να προχωράτε,
1390 καθώς ο ξένος όρισε, κρατώντας
τις προσφορές που θα ριχτούν στο κύμα.
Ελένη, αν δεν νομίζεις πως μιλάω
ανόητα, άκουσέ με κι εδώ μείνε·
στον άντρα σου τα ίδια θα προσφέρεις,
είσαι δεν είσαι μέσα στο καράβι.
Φοβάμαι μήπως σού ᾽ρθει επιθυμία
στο πέλαο να ριχτείς από τη θλίψη
για τις χάρες του Μενέλαου, μια κι έτσι
πολύ πικρά γι᾽ αυτόν αναστενάζεις.
ΕΛΕ. Καινούριε μου άντρα, πρέπει να τιμήσω
1400 και τον πρώτο μου γάμο· θα μπορούσα
να σκοτωθώ για το νεκρό μου ταίρι·
όμως ποιό τ᾽ όφελος γι᾽ αυτόν αν θα πεθάνω;
Άσε να πάω και στον πεθαμένο
τα εντάφια να προσφέρω δώρα. Εκείνα
που θα ᾽θελα, οι θεοί να σου χαρίσουν
μα και στον ξένο που έτσι με βοηθάει.
Γυναίκα σου σωστή, καθώς ταιριάζει,
θα μ᾽ έχεις στο παλάτι, αφού κι εμένα
και τον Μενέλαο ωφελείς. Η μοίρα
καλά τα φέρνει ώς τώρα. Και για να ᾽ναι
η χάρη που μου κάνεις τελειωμένη,
1410 πρόσταξε να μας δώσουν το καράβι

Μελέτες για την Αρχαία Μακεδονία, Ζητήματα αποικισμού ΙΙ. Οι Ευβοείς στις ακτές του Θερμαϊκού Κόλπου και της Χαλκιδικής - Πρόλογος

Τι μορφές πήραν τα φαινόμενα αποικισμού μεταξύ του 8ου και του 6ου αι. π.Χ. στα παράλια του Θερμαϊκού Κόλπου και της Χαλκιδικής; Πού εντοπίζονται τέτοιου είδους φαινόμενα; Πώς εντάσσονται στα αρχαιολογικά και ιστορικά συμφραζόμενα των περιοχών αυτών; Κάτω από ποιες προϋποθέσεις και αιτίες εμφανίζονται; Πόσο επηρέασαν τα φαινόμενα αυτά τον ευρύτερο χώρο; Ποιες οι επιπτώσεις τους στο οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό και πολιτισμικό πεδίο κάθε οργανωμένου οικιστικού συνόλου στην παραθερμαϊκή ζώνη, την παράκτια Χαλκιδική και την άμεση ενδοχώρα τους σε διάφορες στιγμές των αρχαϊκών χρόνων; Ποια τα συγκεκριμένα κατάλοιπα των επεισοδίων των αποικισμών και ποιες οι σημασίες τους;

 

Προσεγγίσεις στους προβληματισμούς αυτούς προκύπτουν από δύο διαφορετικά επίπεδα πληροφοριών: από τα παλαιά και τα νέα ευρήματα των ανασκαφών από τη μια, από τις αναφορές πηγών της αρχαίας γραμματείας από την άλλη.

 

Τα φαινόμενα αποικισμού και των εμπορικών σχέσεων με αιγαιακά και ελληνικά κέντρα ήταν σε έξαρση κατά τον 8ο και 7ο αιώνα. Συνέβαλαν ασφαλώς στη διαμόρφωση δικτύων τα οποία περιελάμβαναν μικρούς και μεγάλους οικισμούς στην παραθερμαϊκή ζώνη και στις ακτές της Χαλκιδικής. Κύριο αποτέλεσμα των διαδικασιών αυτών ήταν η συστηματική συνάφεια με εξωτερικούς παράγοντες και η διαμόρφωση εσωτερικών παρεμβάσεων και μετατροπών σε χώρους αγροτικής κατά βάση οικονομίας.

 

Σειρά από ζητήματα προκύπτουν διερευνώντας τα στοιχεία στη διάθεσή μας για τα οικιστικά και πολιτικά μορφώματα των περιοχών που εξετάζουμε. Αυτά έρχονται να προστεθούν στους αρχικούς προβληματισμούς, αλλά δίνουν όψεις μιας περαιτέρω έρευνας των φαινομένων του αποικισμού και των παραμέτρων που τα πλαισιώνουν. Αναφέρουμε ορισμένα από τα ζητήματα αυτά:

 

α) Η εσωτερική οργάνωση της οικονομίας και της πολιτικής κάθε οικισμού και η συνεργασία περισσότερων οικισμών με πρότυπο την πόλη-κράτος.

β) Η συσπείρωση γεωπολιτικών ενοτήτων με την επιρροή εξωτερικών από τη θάλασσα παραγόντων (π.χ. Ερετριέων, Χαλκιδέων, Ανδρίων, Ιώνων, Αθηναίων) με κατεύθυνση την υποστήριξη τοπικών και φιλικών συμφερόντων ή αντίθετα με όρους αντιπαλότητας.

γ) Η συγκρότηση πόλων με συγκεκριμένο οικονομικό ή πολιτειακό χαρακτήρα, όπως η περίπτωση της Θέρμης στη Μυγδονία και της Ολύνθου στη Χαλκιδική, κοντά σε αποικίες.

δ) Η ενσωμάτωση ή αφομοίωση «αποικιών» από ισχυρότερα τοπικά στοιχεία.

ε) Τα όρια της ευβοϊκής και ιωνικής παρουσίας στον χώρο μέχρι τους περσικούς πολέμους και οι διεισδύσεις των Αθηναίων ιδιαίτερα μετά τα Περσικά.

 

Η επιλογή να διερευνήσουμε την περίπτωση των Ευβοέων για μια προσέγγιση των αποικιακών φαινομένων στην περίμετρο του Θερμαϊκού οφείλεται και στους εξής λόγους:

 

α) Οι Ευβοείς ευνοήθηκαν από τις αρχαίες πηγές έναντι άλλων ως προς την παρουσία τους στον Θερμαϊκό και τη Χαλκιδική.

β) Οι Ευβοείς προώθησαν στις περιοχές που εξετάζουμε την ανάπτυξη του εμπορίου, της ναυσιπλοΐας και κατ' επέκταση την παραγωγική κινητικότητα ως προς τη μεταλλουργία και τη μεταλλοτεχνία.

 

Τα τελευταία χρόνια αναδύθηκαν κατά μήκος των ακτών του Θερμαϊκού Κόλπου νέα στοιχεία αρχαιολογίας. Τα πρόσφατα δεδομένα προσφέρουν το έναυσμα για μια σαφέστερη, αλλά όχι ακόμη εξαντλητική, ανάγνωση και μελέτη των αρχαίων πηγών σε ό,τι αφορά τους Ευβοείς και κύρια τους πληθυσμούς που κατοικούσαν βόρεια του όρους Ολύμπου, εκείνους γύρω από τα όρη της Πιερίας και της Ημαθίας, εκείνους κοντά στους ποταμούς Αλιάκμονα, Αξιό, Εχέδωρο και Ανθεμούντα, εκείνους μεταξύ των ορέων του Χορτιάτη (Κισσού) και του Άθωνα. Τα νέα αρχαιολογικά στοιχεία επιτρέπουν την περαιτέρω κατανόηση οικονομικών και κοινωνικών παραμέτρων των ανθρώπινων οικιστικών μορφωμάτων που εδραιώθηκαν κατά μήκος των παραλίων και της μεσογαίας.

 

Επιτρέπουν, επίσης, την επαναπροσέγγιση της πραγματικότητας των σχέσεων ανάμεσα σε γηγενείς και σε ομάδες που δρούσαν στο κεντρικό και βόρειο Αιγαίο, αλλά και ανάμεσα σε γηγενείς και αποίκους. Ο εντοπισμός των πολιτισμικών επιρροών στις υλικές μαρτυρίες προσανατολίζει προς αυτές τις κατευθύνσεις.

 

Για μια μεθοδολογική διευκόλυνση ομαδοποιώ τα ενδεικτικά αρχαιολογικά ευρήματα που επέλεξα σε τέσσερις κατηγορίες:

 

α. Ευρήματα από οικισμούς με μάλλον εντόπιο πληθυσμό.

β. Ευρήματα από θεωρούμενες ευβοϊκές αποικίες.

γ. Ευρήματα που σχετίζονται με ταφικά έθιμα.

δ. Ευρήματα που σχετίζονται με ιερά.

Τα αυθαίρετα συμπεράσματα και οι επιπτώσεις τους

Είναι φορές που παρατηρούμε μια συμπεριφορά από κάποιον συνάνθρωπό μας, που δεν μας αρέσει και δίνουμε κάποια ερμηνεία.

Π.χ. “Για να μου πει αυτό… μάλλον με αντιπαθεί”, “για να πάει να κάτσει εκεί… πιθανόν να θέλει να με αποφύγει”, “με κοίταξε με βλοσυρό βλέμμα… τι του έκανα;”, “αφού προτιμά να πάει μ’ αυτούς… δεν με αγαπά”. Και χιλιάδες άλλες ερμηνείες.

Όλοι μα όλοι μας έχουμε πέσει αρκετές φορές στην παγίδα των αυθαίρετων συμπερασμάτων. Όχι μόνο βγάζουμε συμπεράσματα που αφορούν τη ζωή των άλλων, αλλά το χειρότερο είναι ότι το κάνουμε και εις βάρος μας.

Η λανθασμένη “μετάφραση” μιας συμπεριφοράς, επηρεάζει εξαιρετικά την διάθεσή μας καθώς και την αντίδρασή μας στο γεγονός. Παρερμηνεύουμε το ύφος, το βλέμμα, τη στάση των άλλων απέναντί μας με αποτέλεσμα να πληγωνόμαστε, να στεναχωριόμαστε, να απομακρυνόμαστε από τους άλλους και να τραυματίζουμε την αυτοπεποίθησή μας. Χαλάμε τις σχέσεις μας, χωρίς να σκεφτούμε μήπως έχουμε δώσει λάθος ερμηνείες.

Από την άλλη εξαιτίας αυτού βάζουμε “ετικέτες” σε ανθρώπους που δεν τους αξίζει. Αφήνουμε τα σπουδαία ενδιαφέροντα της ζωής μας όπως είναι η υγεία μας, το παιδί μας, ο γονιός μας, η εργασία μας, η σχέση μας και άλλα… και ασχολούμαστε με ανυπόστατες ερμηνείες που μας κλέβουν τον πολύτιμο χρόνο μας.

Εν τέλει τι πρέπει να κάνουμε;

Πρώτα απ’ όλα σκεφτόμαστε ότι τις περισσότερες φορές η αρνητική συμπεριφορά δεν οφείλεται στο ότι έχουν κάτι με εμάς, αλλά το πρόβλημα σχετίζεται και αφορά μόνο τους ίδιους. Μπορεί π.χ. ο άλλος να είναι φορτισμένος από ένα οικογενειακό του πρόβλημα ή ακόμα ακόμα μπορεί να λαμβάνει λανθασμένα μηνύματα από εμάς τους ίδιους.

Περιορίζουμε αρχικά και σιγά σιγά σταματάμε αυτή την τακτική, των αρνητικών σκέψεων, που μας βλάπτουν και διαταράσσουν τον ψυχικό μας κόσμο.

Ασχολούμαστε μόνο με τα σημαντικά της ζωής μας κι αν κάτι δεν μας αρέσει ρωτάμε με ευθύτητα τον άλλον αποφεύγοντας τις κατηγορίες.

Τέλος αξίζει να σκεφτούμε εις βάθος και να απαντήσουμε στο εξής ερώτημα: “Kατά πόσο με επηρεάζει η γνώμη των άλλων και γιατί;”

Ένας κλειστός χαρακτήρας σ’ έναν κόσμο που λέει πολλά

Μεγαλώνοντας κάθε άνθρωπος υιοθετεί κάποια χαρακτηριστικά στο χαρακτήρα του, τα οποία τον ξεχωρίζουν από κάποιους άλλους ανθρώπους και τον κάνουν μοναδικό και αυθεντικό. Υιοθετώντας αυτά τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά εντάσσεται και σε συγκεκριμένες ομάδες της κοινωνίας, γιατί οι άνθρωποι συχνά προσπαθούν να επιλέγουν ομοίους τους, άτομα με κοινά χαρακτηριστικά για να συμπορευθούν στο ταξίδι της ζωής.    

Κάποιοι άνθρωποι θεωρούν πως το να μοιράζεσαι τις εσωτερικές σου σκέψεις με άλλους ανθρώπους είναι απαραίτητο στη διαδικασία της ανάπτυξης εμπιστοσύνης, κάποιοι άλλοι πάλι όχι. Κάποιοι μάλιστα μοιράζονται «επίτηδες» κάποια πράγματα που αφορούν την προσωπική τους ζωή ή ακόμα και «πικάντικα» σενάρια για άλλους, με σκοπό να τους μιλήσεις κι εσύ αργότερα, να τους ανοιχτείς, να μοιραστείς τα προσωπικά σου ή ακόμα και να δουν τις απόψεις σου και να καταλάβουν τη γνώμη σου για κάποιο θέμα. Υπάρχουν όμως και εκείνοι που δε θέλουν να μοιράζονται τίποτα με κανέναν και αυτομάτως παίρνουν το χαρακτηρισμό «κλειστοί χαρακτήρες».

Αυτό μας κάνει να αναρωτηθούμε πώς είναι δυνατόν ένας κλειστός «φαινομενικά» χαρακτήρας που δε μοιράζεται σκέψεις, λέξεις, συναισθήματα ή οτιδήποτε άλλο με κανέναν μπορεί και επιβιώνει σε έναν κόσμο που αν δε δώσεις δεν παίρνεις. Κάποιοι που έχουν κλειστό χαρακτήρα μπορεί να είναι πολύ κοινωνικοί- δεν έχει να κάνει με αυτό- απλώς δεν τους αρέσει να μοιράζονται με τον κοινωνικό τους περίγυρο σκέψεις, λέξεις, συναισθήματα, όνειρα ή γεγονότα που αφορούν την οικογένειά τους, άλλους ανθρώπους ή την προσωπική ζωή τους γενικότερα.

Άτομα με κλειστό χαρακτήρα πολλές φορές είναι παρεξηγημένα. Και εγωιστές μπορούν να τους χαρακτηρίσουν και «παρτάκηδες» και να τους κατηγορήσουν πως ενώ οι άλλοι μοιράζονται τα πάντα με εκείνους, αυτοί τα κρατάνε για τον εαυτό τους. Τους χαρακτηρίζουν περίεργους, μια κατηγορία ανθρώπων μόνοι τους και είναι άξιο απορίας πραγματικά αν αυτοί μπορούν να τα βγάλουν εύκολα πέρα στην καθημερινότητά τους.

Σαφώς, λοιπόν, και μπορούν να επιβιώσουν και μάλιστα αν σε μερικούς φαίνεται περίεργο και το κατακρίνουν, για κάποιους άλλους είναι αξιοθαύμαστος και δυναμικός ο χαρακτήρας τους, γιατί δεν πηγαίνει με τη «μάζα», γιατί ξεχωρίζει. Γιατί όσο και αν τους κατακρίνουν είναι πολύ πιο δυνατοί, δεν παρεκκλίνουν από ό,τι έχουν βάλει στόχο στη ζωή τους και οι επιτυχίες τους είναι αμέτρητες και σε προσωπικό, αλλά και σε επαγγελματικό επίπεδο.

Δε θα χάσουν το χρόνο τους κουτσομπολεύοντας άλλους ανθρώπους, δε θα λάβουν μέρος σε ανούσιες συζητήσεις για το τι κάνει καθένας στο κρεβάτι του, στη ζωή του, στις σχέσεις τους με άλλους ανθρώπους, στα επαγγελματικά του, για το αν έχουν περισσότερα ή λιγότερα χρήματα από άλλους. Όλα αυτά τα θεωρούν χάσιμο χρόνου.

Με όλο τους το «είναι» θα προστατέψουν τις σκέψεις τους, τα συναισθήματά τους, το μυαλό τους από ανθρώπους που το μόνο που τους νοιάζει είναι να μάθουν για τη ζωή σου για να τη μεταφέρουν από εδώ και από εκεί και να γίνουν αρεστοί. Δεν τους αρέσει να «κοκορεύονται» ακόμα και για τις επιτυχίες τους και τα επιτεύγματά τους, γνωρίζουν πολύ καλά τις ανατροπές της ζωής και πως όλα μπορούν να γυρίσουν με το μέρος τους ή εναντίον τους. Δε θα πουν μεγάλα λόγια, δε θα υποσχεθούν, αλλά θα μιλήσουν με τις πράξεις τους. Δε θα ωραιοποιήσουν καταστάσεις ούτε θα σου κάνουν καθημερινά κομπλιμέντα κι έχουν το δικό τους μοναδικό τρόπο να σου δείχνουν τα συναισθήματά τους. Δε θα σου πουν αν τσακώθηκαν με κάποιον, θεωρούν πως ό,τι συνέβη αφορά εκείνους και αυτόν με τον οποίο τσακώθηκαν, δε χωράει τρίτος να το μάθει, γιατί από εκεί και πέρα θεωρείται κουτσομπολιό. Και φυσικά νιώθουν ανήσυχοι και δημιουργικοί, δεν ησυχάζουν ποτέ με τα επιτυχίες τους και τους στόχους τους, βάζουν συνέχεια νέους στόχους. Όταν ο περίγυρός τους νιώθει ανασφαλής και σχολιάζει τους πάντες για να κρύψει τα δικά του προβλήματα εκείνοι βρίσκουν και ανακαλύπτουν το επόμενό τους βήμα που θα τους προσθέσει άλλη μια γνώση, άλλη μια επιτυχία, άλλο ένα επίτευγμα για να προχωράνε μόνο μπροστά και να ανεβαίνουν ψηλά στο δικό τους βιβλίο που λέγεται ζωή.

Η ζωή φίλοι μας είναι εδώ και τώρα, αυτή τη στιγμή που μιλάμε, σήμερα. Πρέπει να το προστατεύουμε το «τώρα», να το ζούμε με όλο μας το «είναι», να συμπορευόμαστε με ανθρώπους στη ζωή μας που θα μας χαίρονται ακριβώς όπως είμαστε με τα στραβά μας και με τα ωραία μας. Οποιονδήποτε άλλο που ακόμα και μπροστά μας προσπαθεί να μας διαβάλλει, να μας προσβάλλει, τον κοιτάμε και του χαμογελάμε. Ο λόγος που σε προσβάλλει είναι επειδή στα μάτια των άλλων θέλει να νιώσει σημαντικός και σκέψου πόσο θλιβερό είναι αυτό. Μην παρασυρθείς από το να του απαντήσεις, δεν έχει καμία ουσία, φρόντισε απλώς να μην σε αφήσει να παρεκκλίνεις από το δρόμο σου. Ακόμα και αν εσύ θεωρείσαι κλειστός χαρακτήρας, να θυμάσαι πως δεν είναι κατάρα, αλλά ευλογία μεγάλη.

Ο «σκουπιδιάρης»

Συχνά στις οικογένειες υπάρχει ένα μέλος που έχει τον ρόλο του «σκουπιδιάρη». Εκείνος βέβαια, δεν περνά μια φορά τη μέρα όπως τα απορριμματοφόρα του δήμου, αλλά μαζεύει αυτά που πετάνε οι άλλοι ολημερίς, χωρίς σταματημό, λες και αν ξεχαστεί μια μέρα, το οικογενειακό περιβάλλον θα γεμίσει με τοξικές αναθυμιάσεις και θα πέσουν όλοι ξεροί. Έχει δηλαδή επωμιστεί την ευθύνη για την προστασία των σχέσεων της οικογένειας, όπως η αποκομιδή των απορριμμάτων προστατεύει τη δημόσια υγεία.

Είναι αυτός που συνήθως έχει τα περισσότερα προβλήματα. Αν είναι παιδί, μπορεί να μην τα πηγαίνει καλά με τις σπουδές, να δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στις καταστάσεις που υπάρχουν πολλές απαιτήσεις ή ενίοτε μπορεί να εμφανίζει πολύ σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα, να αποφασίζει ξαφνικά να σταματήσει το σχολείο, ό,τι. Αν είναι γονιός (συνήθως ο πατέρας), μπορεί είναι άνεργος, να αισθάνεται άχρηστος, να δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στον ρόλο του. Αυτό με τη σειρά του προκαλεί παράπονα, συγκρούσεις και ακόμη μεγαλύτερη δυσαρέσκεια, ώσπου στο τέλος ο γονιός υιοθετεί μια τόσο παθητική στάση που είναι σαν να μην υπάρχει. Τα παράπονα των υπόλοιπων μελών σε κάθε περίπτωση είναι πολλά, ενώ δε λείπουν και οι κατηγορίες που μπορεί να φτάσουν να ενοχοποιούν ένα μέλος για όλα όσα αντιμετωπίζει η οικογένεια, ακόμα κι αν είναι εντελώς άσχετα με το άτομο στο οποίο απευθύνονται.

Ο «σκουπιδιάρης» είναι ο στόχος, αλλά και το καταφύγιο των άλλων. Κατά σατανική σύμπτωση, κάνει πράγματα που προκαλούν φοβερό θυμό στους άλλους, ο οποίος εκτοξεύεται εναντίον του και έτσι μπορούν και ανακουφίζονται.

Ειδικά στη σημερινή συγκυρία, είναι πανεύκολο να πυροδοτηθούν τέτοιου είδους καταστάσεις, επειδή η οικονομική δυσπραγία, η στέρηση, κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται λειψοί. Και επειδή αυτό είναι κάτι που δεν αντέχουν εύκολα, προτιμούν να σκέφτονται ότι δεν είναι εκείνοι που αδυνατούν να δώσουν στον άλλο αυτά που χρειάζεται, είναι ότι ο άλλος είναι αχόρταγος και δεν ικανοποιείται με τίποτα.

Είναι φοβερά ενδιαφέρον να αναλογιστεί κανείς τις κρίσεις που ξεσπάνε στις οικογένειες για ασήμαντες αφορμές. Ένας καυγάς π.χ. εξαιτίας του ότι το παιδί χρειάζεται καινούρια παπούτσια και δεν υπάρχουν χρήματα για να αγοραστούν. Η πρώτη ατάκα συνήθως είναι «πάλι; Μα καλά, πότε τα πήραμε αυτά που φοράς;». Σαν να λέμε, δεν είναι φυσικό να χρειάζεσαι κάτι που δε μπορώ να σου δώσω, άρα φταις εσύ. Είσαι σπάταλος, δε σέβεσαι τον κόπο μου, κλπ. Σε τέτοιες στιγμές θυμούνται οι γονείς ότι πήγαιναν ξυπόλητοι στο σχολείο, ώστε να μη μείνει καμία πιθανότητα να αποφύγει το παιδί την ενοχή. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και όταν το μέλος της οικογένειας που έχει τον ρόλο του «σκουπιδιάρη» είναι ο γονιός, οι αφορμές είναι πάμπολλες.

Όταν ενοχοποιείται η ανάγκη μας για κάτι που έχουμε κάθε δικαίωμα να χρειαζόμαστε, αυτό που μαθαίνουμε είναι, ότι δεν αξίζουμε να έχουμε αυτά που θέλουμε, ότι δεν είμαστε αρκετά καλοί ώστε οι άλλοι να μας εκτιμούν και να σέβονται τις ανάγκες μας.

Ο «σκουπιδιάρης» μαζεύει την απογοήτευση, την κατάθλιψη, τον φθόνο, την ανημπόρια, τα ψυχικά σκουπίδια όλων και, όπως είναι αναμενόμενο, κάνει τη μια λάθος επιλογή μετά την άλλη, γιατί το να κουβαλάς τον θρήνο, τον πόνο, τη φτώχεια, τον θυμό και την τρέλα των άλλων είναι πάντα δυσβάσταχτο. Ειδικά όταν είσαι κι εσύ άνθρωπος και έχεις τα αντίστοιχα δικά σου προβλήματα που κανείς δεν θέλει να ακούσει (πολλώ δε μάλλον να κουβαλήσει).

Σκέφτομαι κατά πόσο θα μπορούσε να ισχύει κάτι παρόμοιο και σε κοινωνικό επίπεδο, να ενοχοποιείται δηλαδή μια ομάδα του πληθυσμού για όλα τα δεινά της κοινωνίας, ώστε να μπορούν οι υπόλοιποι να συντηρούν κάθε φορά τον θυμό τους και να μην αλλάζει ποτέ τίποτα. Αλλά μπα, λάθος θα κάνω.

Ένας σύντροφος επιλέγεται, ένα παιδί γεννιέται με βασικό σκοπό να απαλλάξει τους άλλους από τον κακό τους εαυτό, να φορτωθεί όλα τους τα χάλια, ώστε να μπορούν να αισθάνονται καλοί και το σημαντικότερο: να μένουν μαζί.

Άνθρωποι προς χρήση, για να κρατηθεί μια οικογένεια, μια κοινωνία όρθια. Μόνο που δεν κρατιούνται έτσι τα σπίτια.

Mind Hack: Το “σπασιμο” του Νου

Σε μία εποχή όπου η χρήση του internet και των social media έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής δραστηριότητάς μας, οι καθιερωμένες τεχνικές ελέγχου του νού πέρασαν στην ψηφιοποιημένη μορφή τους! Απέκτησαν μία ακόμη πιο εκλεπτυσμένη ύπαρξη, εισχωρώντας ακόμη βαθύτερα στο ασυνείδητό μας. Το αποκαλούμενο Μind Hack, το «Σπάσιμο» του Νου!

Μind Hack: Το σπάσιμο του Νου

Το μέσο ανθρώπινο μυαλό αναπαράγει το 25% του περιεχομένου μίας εικόνας. Οι οπτικοί νευρώνες λαμβάνουν το σύνολό της, όμως η προβολή που αποτυπώνεται ως ανάμνηση συγκρατεί μόνο την βασική δομή. Έτσι, το υποσυνείδητο αφομοιώνει το υπόλοιπο 75% μετατρέποντας την εικόνα σε μία λίστα πληροφοριών που διαμορφώνουν ένα είδος αποτυπώματος στο ασυνείδητο που μεταδίδει κρυμμένα μηνύματα, συναισθήματα, επιφέρει ακόμη και άμεση μεταβολή της διάθεσης του ατόμου!

Στο σημείο αυτό, μπορούμε να αναλογιστούμε πόσες εικόνες περνούν μπροστά από τα μάτια μας κατά την διάρκεια μίας καθημερινής δραστηριότητάς μας στα social media. Πόσες από αυτές παρατηρούμε πραγματικά; Και για πόσες έχουμε αναρωτηθεί τι είναι αυτό που προκαλεί στην ψυχοσύνθεσή μας; Μία ματιά στο γενικό timeline μπορεί να μας δώσει απρόσμενες απαντήσεις, αν σκεφτούμε σε βάθος τον καταιγισμό των οπτικών πληροφοριών. Ρίχνω μία ματιά στο κεντρικό wall του fb.

#1: Μερικές φωτογραφίες από νέες version αρχαίων αντικειμένων! Ένας πολεμικός θώρακας, μία χτένα που αναπαράγει μία πολεμική μάχη, και μεταδίδει στον σύγχρονο κόσμο μας την μεγαλειότητα και το κάλος των αρχαίων Ελληνίδων .

#2 : To Daily Starfax της Lifo, η ανάλυση των ζωδίων και από κάτω μία τεράστια εικόνα ενός σμήνους πουλιών, που αποδημούν κατά την διάρκεια ενός μελαγχολικού απογεύματος.

#3 : Post γνωστού blog, με βαρύγδουπο τίτλο : «*πολεμικό το κλίμα στην…»

* το λεκτικό hack θα μας απασχολήσει λίγο παρακάτω..

#4: Το λεπτομερές πορτραίτο του πιό πρόσφατου Μανιακού δολοφόνου, με φωτογραφίες από στιγμές της ζωής του…

#5,#6,#7: διαφήμιση, event, διαφήμιση…

Εδώ σκέφτομαι πως είχα δει όλες αυτές τις δημοσιεύσεις, μα δεν θυμόμουν καμία από αυτές. Όταν τις παρατήρησα ανακάλεσα πως τις είχα ήδη ξαναδεί, γιατί το αποτύπωμά τους είχε ήδει μείνει στο υποσυνείδητό μου… Ποιό είναι όμως αυτό το αποτύπωμα; Ας προσπαθήσω να δω το κάθε ένα ξεχωριστά, σύμφωνα πάντα με τα δικά μου κριτήρια σκέψης: τα πολεμικά αντικείμενα, αρχαίας ελληνικής προέλευσης, θα με κάνουν να σκεφτώ το μεγαλείο που κουβαλάμε πίσω μας. Το κάλος των αντικειμένων, θα με κάνουν να αναρωτηθώ πως θα ήταν να ζεις σε μία τέτοια εποχή. Δεν θα με κάνουν όμως να σκεφτώ νέα πράγματα, για να εξελίξω τον εαυτό μου και τον περίγυρό μου για ένα καλύτερο αύριο, και όχι χτες. Σε πρώτη θέα, δεν θα με κάνουν να σκεφτώ πως ενδόμυχα ίσως το υποσυνείδητό μου σκεφτεί πως αυτά τα αντικείμενα αφορούν και εξυμνούν τον ΠΟΛΕΜΟ, την νίκη μέσα από βίαιες διαδικασίες και πολλά ακόμη αρνητικά συναισθήματα.

Στο αμέσως επόμενο, μπορώ να διαβάσω το μέλλον μου σύμφωνα με τις αστρολογικές προβλέψεις, βλέποντας εκατοντάδες πουλιά να πετούν μακρυά. Ομολογουμένως όμορφη εικόνα, μα ίσως υποσυνείδητα να σκεφτώ πως η κατάσταση είναι αρκετά μελαγχολική τριγύρω και μήπως θα πρέπει να φύγω και εγώ, να ευχηθώ πως θα ήταν καλύτερο να είχα και εγώ φτερά να πετάξω μακρυά… επίσης δεν μπορώ να παραβλέψω την κρυμμένη αλληγορία, σκεπτόμενος τις χιλιάδες των ανθρώπων της γενιάς μου που βρίσκονται κάπου αλλού πλέον και όχι εδώ..

Εδώ ίσως να πείτε πως όλο αυτό είναι απλά υπερβολικό, όμως θα εκπλαγείτε αν περάσετε μία βόλτα από τα εργαστήρια των γραφικών εφαρμογών, όπου και θα διαπιστώσετε πως τα υποσυνείδητα μηνύματα που περνούν οι χρωματισμοί στον ανθρώπινο ψυχισμό είναι άμεσα και καίρια. Όχι η εικόνα, ένα απλό χρώμα. Για παράδειγμα, σχεδόν το σύνολο των φαστ φουντ, έχουν ως κύρια βάση το κόκκινο χρώμα στα logos, ταμπέλες και διαφημιστικά τους, για τον απλό λόγο πως το κόκκινο προκαλεί το μάτι, φέρνει τον άνθρωπο κοντά, αλλά αυτή η επιρροή του χρώματος είναι σύντομη και έπειτα απο μικρό χρονικό διάστημα προκαλεί απώθηση!

Φανταστείτε λοιπόν τι επιφέρει μία εικόνα στον ανθρώπινο ψυχισμό!

Λεκτικό mind hack

Η χρήση των λέξεων, ιδανικά σε συνδυασμό με τις εικόνες, σφηνώνει ακόμη περισσότερο το υποσυνείδητο μήνυμα στο μυαλό του ανθρώπου. Εδώ αξίζει να αναφέρουμε κάτι που παρατηρήθηκε στο web. Τα διάφορα blogs που ήθελαν να προβάλουν σε όλο και πιο πολλούς ανθρώπους την είδηση χρησιμοποιούσαν και χρησιμοποιούν με κεφαλαία γράμματα την λέξη ΣΟΚ! Αρκετές φορές συνακολουθούμενη από αρκετά θαυμαστικά. Λες και η λέξη σοκ, από μόνη της δεν αρκεί για να λειτουργήσει… βέβαια εδώ έχουμε ένα διαφορετικό φαινόμενο. Αφού πρώτα η λέξη λειτούργησε στον ανθρώπινο ψυχισμό κυριολεκτικά ως σοκ, στην συνέχεια συνηθίστηκε, έγινε κοινότυπη και πλέον δεν επιδρά απαξιωτικά. Δεν θα ήταν κακή ιδέα βλέποντας τους τίτλους αλλά και το περιεχόμενο των post, να φιλτράρουμε την πληροφορία που λαμβάνουμε, μιας και έτσι ίσως να απαγκιστρωθούμε από το mind hack που έχει επιφέρει σχεδόν την αδράνεια της σκέψης.

Έτσι, ο άνθρωπος έφτασε στο σημείο να παρακολουθεί τα πάντα, ανεξαρτήτως φρικαλεότητας, σημασίας, βιαιότητας, χυδαιότητας μεταφέρει το όποιο νέο/ μήνυμα. Εδώ επαναφέρω το post σχετικά με τον δολοφόνο, ένα ψυχογράφημα σχεδόν του ανθρώπου που αποστόμωσε τον πλανήτη λίγες ημέρες πριν, που όταν το διαβάσει κάποιος, αναδιπλώνει ανάμεικτα συναισθήματα σε καιρούς που τα πράγματα τριγύρω είναι ζόρικα. Μία διπλή προσέγγιση…

Αυτή η διπλή προσέγγιση υπάρχει στο σύνολο των πληροφοριών που λαμβάνουμε αυτή την εποχή. Η χρήση της εικόνας έχει εξελιχθεί από την στιγμή που μεταπηδήσαμε από τις τηλεοράσεις στις οθόνες των pc, η των όποιων άλλων συσκευών χρησιμοποιούμε. Αξίζει να την παρατηρήσουμε, και να απομονώσουμε τις παρεμβολές, μη επιτρέποντας την εισχώρηση της στην δική μας νόηση…

Ο σκοπός αυτού του καταιγισμού ήταν και είναι προφανής. Η απόλυτη χαλιναγώγηση του κοινωνικού συνόλου, που κατά την γνώμη μου έχει ήδη επιτευχθεί. Ο άνθρωπος, λιγοστεύει τις ουσιώδεις και δημιουργικές στιγμές της ζωής του, μειώνει την ανθρώπινη επαφή, σταματά σχεδόν να απολαμβάνει. Μονάχα διαμοιράζει ψηφιακές πληροφορίες, εικόνες, λέξεις! Ζούμε στην εποχή όπου η εικόνα του facebook στο tablet αξίζει περισσότερα από την θάλασσα, τον ήλιο και τα κύματα που σκάνε μπροστά σου την ώρα που λιάζεσαι σερφάροντας, λαμβάνοντας ακόμη περισσότερα info-hacs…

Και τι αξία θα είχε η ζωή χωρίς επιθυμίες;

Αν είχαμε όσα θέλαμε, τι θα μας έλειπε;
Και αν δεν μας έλειπε τίποτα, τι θα επιθυμούσαμε;
Και τι αξία θα είχε η ζωή χωρίς επιθυμίες;
Μενέλαος Λουντέμης

Να επιθυμείς.. να επιθυμείς αυτά που σου έχουν λείψει, γιατί ίσως τώρα καταλαβαίνεις την αξία τους.. γιατί ίσως τώρα δεν τα θεωρείς δεδομένα.. γιατί ίσως τώρα αντιλαμβάνεσαι την σημαντικότητά τους στη ζωή σου..

Να επιθυμείς αυτό που λαχταράς και να το προσφέρεις στον εαυτό σου απλόχερα, γιατί πρέπει να φροντίζουμε τον ψυχισμό μας…

Και ακόμα και αν δεν στο μάθανε, να το μάθεις εσύ στον εαυτό σου… να μην παραπονιέσαι, να προσπαθείς να βρεις λύσεις, γιατί έτσι θα δείξεις σε σένα τον ίδιο, σε σένα την ίδια ότι αγαπάς τον εαυτό σου..

Να το προσφέρεις εσύ απλόχερα στον εαυτό σου, γιατί αν δεν δώσεις εσύ αξία σε σένα τον ίδιο, σε σένα την ίδια, δεν μπορείς να περιμένεις από τους άλλους να στην δώσουν.. και ακόμα και αν στην δώσουν, ποτέ δεν θα μπορέσεις να την συνειδητοποιήσεις..

Να επιθυμείς.. να επιθυμείς τις μικρές στιγμές ευτυχίας, τα αρώματα, τις γεύσεις, τα διαβάσματα, τα χαμόγελα.. όσο χρονών και να είσαι… γιατί δεν πρέπει να βάζεις ταμπέλες στον εαυτό σου και γιατί θα πρέπει να νιώθεις πάντα ότι έχεις τη ζωή μπροστά σου.. και να την γράφεις με Ζ κεφαλαίο έχουμε πει.. γιατί της αξίζει να της δίνουμε αξία…

Να επιθυμείς και να ονειρεύεσαι, πράγματα που θέλεις να αποκτήσεις, να νιώσεις, να γευτείς, στιγμές που θέλεις να ξαναβιώσεις.. γιατί η Ζωή χωρίς επιθυμίες, χωρίς όνειρα, χωρίς σχέδια, χωρίς αγκαλιές, χωρίς πράγματα να περιμένουμε και να αναπολούμε, μας πονάει.. Και αν σε πονάει, να σηκώσεις τα μανίκια σου και να προσπαθήσεις να αλλάξεις..

Να μην αποφεύγεις, όσο και αν σε πονάει αυτό.. γιατί η αποφυγή είναι μόνο προσωρινή λύση..

Να μην περιμένεις από τους άλλους την αλλαγή, που δεν γίνεσαι εσύ για τον εαυτό σου..

Και αν δεν μπορείς μόνος, αν δεν μπορείς μόνη, να ζητήσεις βοήθεια, να αναζητήσεις συμμάχους..

Και αν σου κάποιος ότι δεν αλλάζουμε, να του πεις… ότι όλοι αλλάζουμε… αρκεί να το επιθυμούμε.. Και τι αξία θα είχε η ζωή χωρίς επιθυμίες;

Αγαπώ δε σημαίνει στηρίζομαι

Με τον καιρό μαθαίνει κανείς τη λεπτή διαφορά ανάμεσα στο να κρατά ένα χέρι και να αλυσοδένει μια ψυχή.

Μαθαίνει πως «αγαπώ δε σημαίνει στηρίζομαι» και ότι «συντροφικότητα δε σημαίνει ασφάλεια»..

Kι έτσι κανείς αρχίζει να μαθαίνει….

Πως τα φιλιά δεν είναι συμβόλαια και ότι τα δώρα δεν είναι υποσχέσεις. Και αρχίζει να δέχεται τις ήττες του με το κεφάλι ψηλά και τα μάτια ορθάνοιχτα.

Και μαθαίνει να χτίζει όλες τις διαδρομές του στο σήμερα γιατί το έδαφος του αύριο είναι υπερβολικά αβέβαιο για να κάνεις σχέδια… και κάθε μέλλον μπορεί να μείνει στη μέση.

Μετά από κάποιο καιρό μαθαίνει κανείς πως αν είναι υπερβολική, ακόμα και η ζέστη του ήλιου μπορεί να τον κάψει.

Έτσι φυτεύει τον δικό του κήπο και διακοσμεί την δική του ψυχή αντί να περιμένει κάποιον άλλο να του φέρει λουλούδια.

Μαθαίνει κανείς ότι μπορεί πραγματικά ν’ αντέξει, πως είναι πραγματικά δυνατός, πως πραγματικά αξίζει και μαθαίνει και μαθαίνει… με κάθε του μέρα μαθαίνει.

Με τον καιρό μαθαίνεις ότι το να είσαι με κάποιον επειδή σου προσφέρει ένα καλό μέλλον σημαίνει πως αργά ή γρήγορα θα θελήσεις να γυρίσεις στο παρελθόν σου.

Με τον καιρό καταλαβαίνεις πως μόνο αυτός που είναι ικανός να σε αγαπάει με όλα σου τα ελαττώματα, δίχως να προσπαθεί να σε αλλάξει, μπορεί να σου προσφέρει όλη την ευτυχία που επιθυμείς.

Με τον καιρό αντιλαμβάνεσαι πως αν βρίσκεσαι στο πλευρό κάποιου μόνο και μόνο για να συντροφεύεις την μοναξιά σου, στο τέλος θα φτάσεις να μη θέλεις ούτε να τον βλέπεις.

Με τον καιρό συνειδητοποιείς ότι οι πραγματικοί φίλοι είναι μετρημένοι και ότι, εκείνος που δεν αγωνίζεται γι’ αυτούς, αργά ή γρήγορα θα βρεθεί πλαισιωμένος μόνο από ψεύτικες φιλίες.

Με τον καιρό μαθαίνεις πως τα λόγια που λέχθηκαν σε μια στιγμή θυμού μπορούν να συνεχίσουν να πληγώνουν αυτόν στον οποίο τα απεύθυνες για μια ολόκληρη ζωή.

Με τον καιρό μαθαίνεις να συγχωρείς αυτόν που το έπραξε, αλλά η συγχώρεση αφορά μόνο μεγάλες ψυχές.

Με τον καιρό αντιλαμβάνεσαι πως αν πλήγωσες σκληρά ένα φίλο, το πιθανότερο είναι ότι η φιλία ποτέ πια δε θα ξαναγίνει όπως πριν.

Με τον καιρό συνειδητοποιείς ότι, ακόμα κι αν είσαι ευτυχισμένος με τους φίλους σου, κάποια μέρα θα κλάψεις για εκείνους που άφησες να φύγουν.

Με τον καιρό θα καταλάβεις ότι κάθε εμπειρία που βίωσες με κάθε άνθρωπο είναι ανεπανάληπτη.

«Κανείς μαθαίνει, μαθαίνει και μαθαίνει, κάθε μέρα που περνάει, μαθαίνει».

Ελπίζω, αυτά τα λόγια να μπορέσουν να μαλακώσουν λίγο το δρόμο σου.

Απαιτεί πολύ χρόνο η ανάπτυξη

ΑN ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΤΗ ΔΥΣΤΥΧΙΑ ΣΑΝ ΚΑΤΙ ΑΦΥΣΙΚΟ, κάτι που δεν θα έπρεπε να μας συμβαίνει, τότε δεν είναι καθόλου παράξενο να ψάχνουμε να βρούμε κάποιον ο οποίος ευθύνεται για τη δυστυχία μας. Ο θύτης μπορεί να είναι το κράτος, το εκπαιδευτικό σύστημα, οι καταπιεστικοί γονείς, μια δυσλειτουργική οικογένεια, το άλλο φύλο ή ο άστοργος σύντροφός μας. Ο κίνδυνος όμως που προκύπτει από τη συνεχιζόμενη απόδοση της ευθύνης και τη διατήρηση της θέσης του θύματος είναι η διαιώνιση της δυστυχίας μας -μέσα από τα επίμονα συναισθήματα θυμού, απογοήτευσης και αποστροφής.

ΠΟΛΥ ΣΥΧΝΑ ΓΙΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΠΡΟΚΑΛΟΥΜΕ οι ίδιοι τη δυστυχία μας, με το να αρνούμεθα να εγκαταλείψουμε το παρελθόν. Αν προσδιορίσουμε την εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας με τα δεδομένα που είχε το παρουσιαστικό μας παλιότερα ή με τα δεδομένα αυτών που μπορούσαμε παλιά να κάνουμε και που δεν μπορούμε πια να κάνουμε τώρα, μπορούμε να στοιχηματίσουμε με βεβαιότητα ότι με αυτές τις αντιλήψεις δεν πρόκειται να γινόμαστε πιο ευτυχισμένοι καθώς θα μεγαλώνουμε.

Η ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΝΑ ΑΛΛΑΖΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ μπορεί να γίνει από τα πιο ισχυρά και αποτελεσματικά όπλα που έχουμε για να μας βοηθήσουν να ανταποκριθούμε στα προβλήματα της καθημερινής ζωής. Πρέπει να συνειδητοποιήσει κανείς ότι κάθε φαινόμενο, κάθε συμβάν, έχει διαφορετικές όψεις. Συμβαίνει συχνά όταν ανακύπτουν προβλήματα να περιορίζεται σημαντικά η θέασή μας. Όλη μας η προσοχή επικεντρώνεται στη στενοχώρια μας για το πρόβλημα και ίσως έχουμε την αίσθηση ότι είμαστε οι μόνοι που αντιμετωπίζουμε τέτοιες δυσκολίες. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ένα είδος αυτοαπορρόφησης, που κάνει το πρόβλημα να φαίνεται πολύ μεγάλο.

ΑΝ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΜΑΘΕΙΣ ΝΑ ΑΝΑΠΤΥΣΣΕΙΣ ΥΠΟΜΟΝΗ και ανεκτικότητα απέναντι στους εχθρούς σου, τότε όλα τα άλλα έρχονται πολύ πιο εύκολα -η συμπόνια σου απέναντι σε όλους τους άλλους αρχίζει να ρέει με φυσικότητα. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ενδυνάμωση από εκείνη της υπομονής, ακριβώς όπως δεν υπάρχει χειρότερο βάσανο από το μίσος. Γι’ αυτό τον λόγο θα πρέπει να εντείνει κανείς τις προσπάθειές του όσο μπορεί, ώστε να μην τρέφει μίσος απέναντι στον εχθρό του, αλλά μάλλον να χρησιμοποιήσει την κάθε δυσκολία ως μια ευκαιρία για να αναπτύξει την άσκησή του στην υπομονή και την ανεκτικότητα. Στην πραγματικότητα, ο εχθρός είναι μια αναγκαία προϋπόθεση για την άσκηση της υπομονής.

ΣΕ ΚΑΙΡΟΥΣ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗΣ, ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΟΥΣ ΠΡΙΝ ή μετά από άσχημες εμπειρίες δυστυχίας, μπορούμε να στοχαζόμαστε πάνω στη δυστυχία, προσπαθώντας να κατανοήσουμε το νόημά της. Και ο χρόνος και η προσπάθεια που καταβάλλουμε αναζητώντας το νόημα της δυστυχίας θα μας ανταμείψουν πλουσιοπάροχα όταν αρχίσει να μας χτυπάει το κακό.

ΜΕΤΑΤΡΕΠΟΥΜΕ ΤΟΝ ΠΟΝΟ ΣΕ ΔΥΣΤΥΧΙΑ ακριβώς μέσα στο πνεύμα μας. Για να περιορίσουμε τη δυστυχία του πόνου, χρειάζεται να κάνουμε μια κρίσιμη διάκριση ανάμεσα στον πόνο του πόνου και στον πόνο που δημιουργούμε με τις σκέψεις μας γύρω από τον πόνο. Φόβος, θυμός, ενοχή, μοναξιά και η αίσθηση ότι είμαστε αβοήθητοι, όλα αυτά είναι νοητικές και συγκινησιακές αντιδράσεις που μπορούν να εντατικοποιήσουν τον πόνο.

ΑΠΑΙΤΕΙ ΠΟΛΥ ΧΡΟΝΟ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ της κατάλληλης συμπεριφοράς και των συνηθειών εκείνων του νου που συμβάλλουν στην επίλυση των προβλημάτων μας. Απαιτεί επίσης πολύ χρόνο για να εγκαθιδρυθούν οι νέες εκείνες συνήθειες που θα προσφέρουν την ευτυχία. Δεν υπάρχει τρόπος να παραγνωρίσουμε αυτά τα απαραίτητα συστατικά, όπως η αποφασιστικότητα, η προσπάθεια και ο χρόνος. Αυτά είναι τα πραγματικά μυστικά για την κατάκτηση της ευτυχίας.

Σαν να μην άλλαξε τίποτα

Η σημερινή κατάσταση του κόσμου, που παρουσιάζεται τρομακτική, ιδιαίτερα στον αιώνα που ζούμε, δεν διαφέρει και πολύ από την εποχή του Βούδα, αν εξαιρέσουμε την τρομερή αύξηση και ένταση σε μέσα και μεθόδους της ανθρώπινης αντίθεσης, έχθρας και χρήσης ισχύος.

Ο Βούδας αναφέρθηκε σ’ αυτά, στον περίφημο λόγο του για τη διάρθρωση του πόνου και σε σχέση με τις πληροφορίες για τις τέσσερις αλήθειες. Τα λόγια του ηχούν σαν να ήταν γραμμένα σήμερα.

Αναφέρονται στις επιθυμίες. Και αυτό είναι στην πραγματικότητα ένα πολύ επίκαιρο, αν και μόνιμο ανθρώπινο ένστικτο όλων των εποχών.

Η ανάπτυξη του θέματος από τον Βούδα διαβάζεται σαν να αφορά το σήμερα αλλά, γιατί όχι, και το αύριο.

Ο Αφυπνισμένος μιλάει για το «μαρτύριο των επιθυμιών».

«Τι είναι, λοιπόν, αγαπητοί μοναχοί, το μαρτύριο των επιθυμιών; Ένας νέος κερδίζει τα προς το ζην από μία θέση, είτε ως γραφέας, είτε ως λογιστής, ως διοικητής, ως γεωργός, ως έμπορος, ως βοσκός, ως στρατιώτης ή ως υπουργός του βασιλιά, είτε από κάποια άλλη υπηρεσία, η έξαψη παύει, το κρύο παύει, ο ήλιος και ο αέρας πρέπει να αψηφούνται, χτυπιέται ολόγυρα από κουνούπια, σφήκες και ερπετά, ταλαιπωρείται από την πείνα και τη δίψα. Αυτό, λοιπόν, αγαπητοί μοναχοί, είναι το μαρτύριο των επιθυμιών, είναι η προφανής αλυσίδα των πόνων, που δημιουργείται από τις επιθυμίες, που ορίζεται από τις επιθυμίες, που συντηρείται από τις επιθυμίες, που καθορίζεται παντελώς από τις επιθυμίες.

Όταν τα οικονομικά αυτού του νέου, που κουράζεται, που βασανίζεται, που υποφέρει δεν είναι ανθηρά, τότε ο νέος θλίβεται, μελαγχολεί, θρηνεί, και στενάζοντας χτυπάει το στήθος του, περιερχόμενος σε απόγνωση: «Αδίκως κουράζομαι, αδίκως αγωνίζομαι!» Αυτό, λοιπόν, είναι το μαρτύριο των επιθυμιών, είναι η προφανής αλυσίδα των πόνων, που δημιουργείται από τις επιθυμίες, που ορίζεται από τις επιθυμίες, που συντηρείται από τις επιθυμίες, που καθορίζεται παντελώς από τις επιθυμίες.

Όταν τώρα, ο νέος που κουράζεται, που βασανίζεται, που υποφέρει, βλέπει τα οικονομικά του να ανθούν τον τρώει η αγωνία για τη διατήρησή τους: «Αχ, να μη μου τα πάρουν οι βασιλιάδες, να μη μου τα κλέψουν οι ληστές, να μην τα καταστρέψει η φωτιά, να μην τα παρασύρουν τα νερά, να μη μου τ’ αρπάξουν οι άπληστοι συγγενείς!»

Κι ενώ διαφυλάσσει και προστατεύει τ’ αγαθά του, του τα παίρνουν οι βασιλιάδες, του τα κλέβουν οι ληστές, τα καταστρέφει η φωτιά, τα παρασύρει το νερό ή τ’ αρπάζουν οι άπληστοι συγγενείς. Και τότε θλίβεται, μελαγχολεί, θρηνεί, και στενάζοντας χτυπάει το στήθος του, περιερχόμενος σε απόγνωση:

«Αδίκως κουράζομαι, αδίκως αγωνίζομαι!» Αυτό λοιπόν, είναι το μαρτύριο των επιθυμιών, είναι η προφανής αλυσίδα των πόνων, που δημιουργείται από τις επιθυμίες, που ορίζεται από τις επιθυμίες, που συντηρείται από τις επιθυμίες, που καθορίζεται παντελώς από τις επιθυμίες.

Ο ΒΟΥΔΑΣ, Οι δρόμοι του πεφωτισμένου

KHALIL GIBRAN: Μίλησε μας για την Αγάπη

Μίλησε μας για την Αγάπη

Κι εκείνος, ύψωσε το κεφάλι του κι αντίκρισε το λαό κι απλώθηκε βαθιά ησυχία. Και με φωνή μεγάλη είπε: Όταν η αγάπη σε καλεί, ακολούθησέ την, Μόλο που τα μονοπάτια της είναι τραχιά κι απότομα.

Κι όταν τα φτερά της σε αγκαλιάσουν, παραδώσου, μόλο που το σπαθί που είναι κρυμμένο ανάμεσα στις φτερούγες της μπορεί να σε πληγώσει. Κι όταν σου μιλήσει, πίστεψε την, μ’ όλο που η φωνή της μπορεί να διασκορπίσει τα όνειρά σου σαν το βοριά που ερημώνει τον κήπο.

Γιατί όπως η αγάπη σε στεφανώνει, έτσι και θα σε σταυρώσει. Κι όπως είναι για το μεγάλωμα σου, είναι και για το κλάδεμά σου.

Κι όπως ανεβαίνει ως την κορφή σου και χαϊδεύει τα πιο τρυφερά κλαδιά σου που τρεμοσαλεύουν στον ήλιο. Έτσι κατεβαίνει κι ως τις ρίζες σου και ταράζει την προσκόλληση τους στο χώμα.

Σα δεμάτια σταριού σε μαζεύει κοντά της. Σε αλωνίζει για να σε ξεσταχιάσει. Σε κοσκινίζει για να σε λευτερώσει από τα φλούδια σου. Σε αλέθει για να σε λευκάνει. Σε ζυμώνει ώσπου να γίνεις απαλός. Και μετά σε παραδίνει στην ιερή φωτιά της για να γίνεις ιερό ψωμί για του Θεού το άγιο δείπνο.

Όλα αυτά θα σου κάνει η αγάπη για να μπορέσεις να γνωρίσεις τα μυστικά της καρδιάς σου και με τη γνώση αυτή να γίνεις κομμάτι της καρδιάς της ζωής.

Αλλά αν από το φόβο σου, γυρέψεις μόνο την ησυχία της αγάπης και την ευχαρίστηση της αγάπης, Τότε, θα ήταν καλύτερα για σένα να σκεπάσεις τη γύμνια σου και να βγεις έξω από το αλώνι της αγάπης. Και να σταθείς στον χωρίς εποχές κόσμο όπου θα γελάς, αλλά όχι με ολάκερο το γέλιο σου και θα κλαις, αλλά όχι με όλα τα δάκρυά σου.

Η αγάπη δε δίνει τίποτα παρά μόνο τον εαυτό της και δεν παίρνει τίποτα παρά από τον εαυτό της. Η αγάπη δεν κατέχει κι ούτε μπορεί να κατέχεται, γιατί η αγάπη αρκείται στην αγάπη. Όταν αγαπάς, δε θα έπρεπε να λες: “Ο Θεός είναι στην καρδιά μου”, αλλά μάλλον “Εγώ βρίσκομαι μέσα στην καρδιά του Θεού”.

Και μη πιστέψεις ότι μπορείς να κατευθύνεις την πορεία της αγάπης, γιατί η αγάπη, αν σε βρει άξιο, θα κατευθύνει εκείνη τη δική σου πορεία.

Η αγάπη δεν έχει καμιά άλλη επιθυμία εκτός από την εκπλήρωσή της. Αλλά αν αγαπάς κι είναι ανάγκη να έχεις επιθυμίες, ας είναι αυτές οι επιθυμίες σου: Να λιώσεις και να γίνεις σαν το τρεχούμενο ρυάκι που λέει το τραγούδι του στη νύχτα.

Να γνωρίσεις τον πόνο της πολύ μεγάλης τρυφερότητας. Να πληγωθείς από την ίδια την ίδια τη γνώση σου της αγάπης. Και να ματώσεις πρόθυμα και χαρούμενα.

Να ξυπνάς την αυγή με καρδιά έτοιμη να πετάξει και να προσφέρεις ευχαριστίες για μια ακόμα μέρα αγάπης. Να αναπαύεσαι το μεσημέρι και να στοχάζεσαι την έκσταση της αγάπης. Να γυρίζεις σπίτι το σούρουπο με ευγνωμοσύνη στην καρδιά Και ύστερα να κοιμάσαι με μια προσευχή για την αγάπη που έχεις στην καρδιά σου και μ’ έναν ύμνο δοξαστικό στα χείλη σου.

Χαλίλ Γκιμπράν, Ο Προφήτης

Το Hubble στα 30 χρόνια του βλέπει ένα σύμπαν να γεννιέται και να πεθαίνει

Όπως φαίνεται στη νέα εικόνα του Διαστημικού Τηλεσκόπιου Hubble από μια θυελλώδη περιοχή  γέννησης άστρων σε έναν κοντινό μας γαλαξία, , ο Κόσμος διατηρεί την παράδοση τόσο της γέννησης όσο και του θανάτου. Τα αστέρια γεννιούνται από τις στάχτες των παλιών, αναζωογονώντας για πάντα το σύμπαν. Η φωτογραφία κυκλοφόρησε προς τιμήν της 30ης επετείου από την εκτόξευση του τηλεσκοπίου στις 24 Απριλίου 1990.

Το γιγαντιαίο κόκκινο νεφέλωμα, το NGC 2014 και ο μικρότερος μπλε γείτονάς του το NGC 2020, μέρος του Μεγάλου Νέφους του Μαγγελάνου γειτονικός του Γαλαξία μας, περίπου 163.000 έτη φωτός μακριά, σε αυτή τη νέα εικόνα του Διαστημικού Τηλεσκοπίου Hubble

Οι αστρονόμοι είχαν ονειρευτεί επί μισό αιώνα ένα τηλεσκόπιο στο διάστημα πάνω από τα παραμορφωτικά και απορροφητικά αποτελέσματα της ατμόσφαιρας, αλλά αυτό το όνειρο μιας νέας αναγέννησης για την αστρονομία σχεδόν πέθανε όταν ξεκίνησε το τηλεσκόπιο και οι αστρονόμοι βρήκαν ότι δεν μπορούσαν να το εστιάσουν. Το πρωταρχικό κάτοπτρο είχε φτιαχτεί σε λάθος σχήμα.

Το Χαμπλ ξαναγεννήθηκε 3 χρόνια αργότερα, το 1993, όταν οι αστροναύτες χρησιμοποίησαν το διαστημικό λεωφορείο για να ταιριάξουν διορθωτικούς φακούς. Κατά τα επόμενα 16 χρόνια, οι διαδοχικές διαστημικές αποστολές εξυπηρέτησης κράτησαν το Hubble στην κορυφή του παιχνιδιού και οι αστρονόμοι είναι πλέον σίγουροι ότι θα εξακολουθήσει να είναι σε καλή κατάσταση όταν ο διάδοχός του, το Διαστημικό Τηλεσκόπιο James Webb , θα κυκλοφορήσει επιτέλους το επόμενο έτος , όπως ελπίζουμε, δίνοντας στον κόσμο δύο άψογα μάτια στον ουρανό.

Μεταξύ των θριάμβων του Χαμπλ κατά τη διάρκεια των δεκαετιών είναι η χαρτογράφηση των επιπτώσεων της σκοτεινής ενέργειας στην ανάπτυξη του σύμπαντος , η επιθεώρηση του καιρού σε όλο το ηλιακό σύστημα και η μέτρηση της διαστολής του σύμπαντος αρκετά για να αμφισβητηθούν οι θεωρίες της κοσμολογίας που είχαν δοκιμαστεί μέχρι τότε.

Και εικόνες όπως αυτή του πορτραίτου των 30ων γενεθλίων, έχουν τεκμηριώσει τις βίαιες γεννήσεις και τους θανάτους των αστεριών, που δείχνει ένα λεγόμενο αστρικό φυτώριο στο Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου, έναν δορυφορικό γαλαξία του Γαλαξία μας, περίπου 163.000 έτη φωτός από εδώ.

Το κοκκινωπό νεφέλωμα πάνω δεξιά είναι γεμάτο αστέρια τουλάχιστον 10 φορές πιο μαζικά από τον ήλιο μας. Οι άνεμοι των σωματιδίων και η ακτινοβολία που προέρχονται από αυτά ωθούν το αέριο στο νεφέλωμα σε κύματα και φυσαλίδες από τις οποίες τελικά θα σχηματιστούν νέα αστέρια.

Κάτω από αυτό, ένα μοναδικό γιγαντιαίο αστέρι 200.000 φορές πιο φωτεινό από τον ήλιο έχει “φυσήσει” τη δική του μπλε φυσαλίδα αερίου.

Και ο κοσμικός ρυθμός συνεχίζεται. Το ίδιο ισχύει και για το Χαμπλ.

E. Husserl: Περί της εποχής

Έντμμουντ Χούσερλ: 1859–1938

Η νοητική πρακτική της εποχής

§1.

Ποιος είναι ο Χούσερλ; Είναι ο γερμανός φιλόσοφος που εισήγαγε τη φαινομενολογία ως μέθοδο σκέψης και έρευνας. Η φαινομενολογία έκτοτε εξελίχθηκε σε μια από τις πιο εύρωστες φιλοσοφικές τάσεις του εικοστού αιώνα. Κατά τον Χούσερλ, η φαινομενολογία στρέφεται προς τη μελέτη των φαινομένων και όχι των πραγμάτων. Με τα τελευταία ασχολούνται οι επί μέρους επιστήμες. Αλλά οι τελευταίες δεν μας οδηγούν σ’ αυτά τα ίδια, γιατί δεν μας βοηθούν να ξεπεράσουμε τις προκαταλήψεις μας γι’ αυτά ούτε μας παρέχουν κάποια σχετικά νοήματα. Ασχολούνται με την εξακρίβωση αυτού που μπορεί να είναι αντικειμενικά ο κόσμος· συναφώς, τον αντιμετωπίζουν ως μια σειρά γεγονότων, αποκλείοντας κάθε παράγοντα υποκειμενικότητας. Επομένως, αυτό που έχει σημασία για μας τους ανθρώπους είναι να διεκδικούμε την επιστροφή μας στα ίδια τα πράγματα ως ανθρώπινα φαινόμενα.

§2

Η φαινομενολογία, κατ’ αυτή την έννοια, μας δείχνει τον τρόπο, με τον οποίο η συνείδησή μας μπορεί να κατανοεί τα πράγματα και να αποκτά τεκμηριωμένη γνώση περί αυτά. Τούτη τη γνώση δεν μπορούν να μας την προσφέρουν οι (θετικές) επιστήμες, επειδή ενδιαφέρονται μόνο για όσο το δυνατόν περισσότερα πειραματικά αποτελέσματα. Σε αντίθεση λοιπόν με τις επιστήμες, η φαινομενολογία δημιουργεί τους όρους, για να ερευνάμε την πραγματικότητα με κριτικό μάτι και χωρίς δογματικές αγκυλώσεις. Με κριτικό μάτι σημαίνει ότι δεν προκαταλαμβάνουμε τα αποτελέσματα της ερευνώμενης πραγματικότητας, αλλά συγκεντρώνουμε την προσοχή μας πρωτίστως στην εμφάνισή της, στον τρόπο δηλαδή που η πραγματικότητα προσλαμβάνεται από την εμπειρία μας, δίνεται σε τούτη. Η τελευταία αποτελεί τη βάση οποιασδήποτε θεώρησης, την εποπτική πηγή για την άντληση κάθε γνώσης, μια πηγή που ορθώνεται ως το αντίπαλο δέος κάθε αυθεντίας.

§3

Αλλά πώς καθίσταται δυνατή μια σαφής στροφή του ερευνητικού μας βλέμματος σε αυτό που μας δίδεται πρωταρχικά στην εμπειρία, χωρίς να χανόμαστε σε άσκοπες και βιαστικές κρίσεις πάνω στην πραγματικότητα; Με τη νοητική πρακτική ή διαδικασία, την οποία ο φιλόσοφος ονομάζει εποχή. Πρώτοι χρησιμοποίησαν αυτή τη λέξη οι αρχαίοι σκεπτικοί, για να δηλώσουν μια πλήρη αποχή ή ουδετεροποίηση: κρατώ μια τέτοια στάση απέναντι στα πράγματα, ώστε τίποτα να μη δέχομαι, να μην αρνούμαι, να μην επαληθεύω, να μην διαψεύδω. Η φαινομενολογική εποχή, από τη δική της σκοπιά, δεν στοχεύει σε μια πλήρη άρνηση, αμφισβήτηση, εγκατάλειψη, αποκλεισμό της πραγματικότητας από τον ερευνητικό μας ορίζοντα, αλλά στην υιοθέτηση μιας μεθοδικής αμφιβολίας, δηλαδή μιας τέτοιας νοητικής ή πνευματικής στάσης, που θα διαλύει κάθε είδους δογματική αντιμετώπιση της πραγματικότητας.

§4

Με την άσκηση της εποχής δεν εκμηδενίζουμε την πραγματικότητα, αλλά την αντιμετωπίζουμε με έναν πιο διαυγή τρόπο, δηλαδή φαινομενολογικά: ακριβώς έτσι όπως εμφανίζεται. Συνεπώς, ασκώ εποχή σημαίνει τοποθετώ σε παρένθεση όλες τις προκαταλήψεις μου, αναστέλλω όλες εκείνες τις παγιωμένες κρίσεις που προκαθορίζουν ή επηρεάζουν προς δογματικές κατευθύνσεις, και με την παρουσία τους μόνο, τις πραγματικές μου ιδέες ή αντιλήψεις. Με την εποχή αφήνουμε πίσω μας ακόμη και κάθε φιλοσοφική, θρησκευτική ή ιδεολογική μας πεποίθηση, καθώς επίσης και τα αποτελέσματα που μας χορηγούν οι επιστήμες και τα οποία γενικώς θεωρούνται ή γίνονται αποδεκτά. Ακολουθώντας έτσι την εποχή σημαίνει ότι εκ-θέτουμε τον εαυτό μας σε μια επίπονη και επώδυνη πνευματική στάση: τιθέμεθα στη θέση του θεατή, ο οποίος έχει αδειάσει –και αξίζει να έχει αδειάσει– το νου του από καθετί το επίπλαστο, το περιττό, το ψεύτικο, το τυχαίο, το μεροληπτικό.

§5

Στόχος της φαινομενολογικής εποχής δεν είναι να φτάσουμε στον σκεπτικισμό ή να σκεφτούμε σοφιστικά, αλλά να ανακαλύψουμε ένα νέο επιστημονικό πεδίο, δυνάμει του οποίου μπορούμε να προσεγγίσουμε τον κόσμο σαν να τον ανακαλύπτουμε για πρώτη φορά. Τούτο υποδηλώνει ότι δεν αποδεχόμαστε τον κόσμο που μας δίδεται έτσι απλά ως υπαρκτό, αλλά ως ένα γενικό πεδίο ύπαρξης για μια γνώση που διέρχεται μέσα από την εμπειρία και τη σκέψη. Όσο πιο δημιουργικά και εύστοχα λειτουργεί η εποχή σε σχέση με το ένα ή το άλλο αντικείμενο, τόσο πιο ευδιάκριτη είναι η διαφορά ανάμεσα στην αντίληψη του πράγματος και την απεικόνισή του στη συνείδησή μας. Τελικά, ο φαινομενολόγος ερευνητής είναι και αποδεικνύεται ο αμερόληπτος και ανυστερόβουλος θεατής που ελευθερώνεται με τον τρόπο της εποχής από ένα μέρος του εαυτού του, για να ανασυντάξει την αυθεντική υποκειμενικότητα μέσα από την απροκατάληπτη ανάλυση τόσο του κόσμου όσο και των φαινομένων της συνείδησης και του πνεύματος.

ΘΕΟΦΡΑΣΤΟΣ: Χαρακτῆρες (7.1-7.8) - ΛΑΛΙΑΣ

Ζ'. ΛΑΛΙΑΣ

[7.1] [Ἡ δὲ λαλιά, εἴ τις αὐτὴν ὁρίζεσθαι βούλοιτο, εἶναι ἂν δόξειεν ἀκρασία τοῦ λόγου,]
[7.2] ὁ δὲ λάλος τοιοῦτός τις, οἷος τῷ ἐντυγχάνοντι εἰπεῖν, ἂν ὁτιοῦν πρὸς αὐτὸν φθέγξηται, ὅτι οὐθὲν λέγει καὶ ὅτι αὐτὸς πάντα οἶδεν καὶ, ἂν ἀκούῃ αὐτοῦ, μαθήσεται· καὶ μεταξὺ δὲ ἀποκρινομένῳ ἐπιβαλεῖν εἴπας «Σὺ μὴ ἐπιλάθῃ, ὃ μέλλεις λέγειν», καὶ «Εὖ γε, ὅτι με ὑπέμνησας», καὶ «Τὸ λαλεῖν ὡς χρήσιμόν που», καὶ «Ὃ παρέλιπον», καὶ «Ταχύ γε συνῆκας τὸ πρᾶγμα», καὶ «Πάλαι σε παρετήρουν, εἰ ἐπὶ τὸ αὐτὸ ἐμοὶ κατενεχθήσῃ»· καὶ ἑτέρας ἀρχὰς τοιαύτας πορίσασθαι, ὥστε μηδὲ ἀναπνεῦσαι τὸν ἐντυγχάνοντα.
[7.3] καὶ ὅταν γε τοὺς καθ᾽ ἕνα ἀπογυιώσῃ, δεινὸς καὶ ἐπὶ τοὺς ἀθρόους [καὶ] συνεστηκότας πορευθῆναι καὶ φυγεῖν ποιῆσαι μεταξὺ χρηματίζοντας.
[7.4] καὶ εἰς τὰ διδασκαλεῖα δὲ καὶ εἰς τὰς παλαίστρας εἰσιὼν κωλύειν τοὺς παῖδας προμανθάνειν, τοσαῦτα [καὶ] προσλαλῶν τοῖς παιδοτρίβαις καὶ διδασκάλοις.
[7.5] καὶ τοὺς ἀπιέναι φάσκοντας δεινὸς προπέμψαι καὶ ἀποκαταστῆσαι εἰς τὰς οἰκίας.
[7.6] καὶ πυθομένοις ‹τὰ ἀπὸ› τῆς ἐκκλησίας ἀπαγγέλλειν, προσδιηγήσασθαι δὲ καὶ τὴν ἐπ᾽ Ἀριστοφῶντός ποτε γενομένην τοῦ ῥήτορος μάχην καὶ τὴν ‹ἐν› Λακεδαιμονίοις ἐπὶ Λυσάνδρου, καὶ οὕς ποτε λόγους αὐτὸς εἴπας εὐδοκίμησεν ἐν τῷ δήμῳ, καὶ κατὰ τῶν πληθῶν γε ἅμα διηγούμενος κατηγορίαν παρεμβαλεῖν, ὥστε τοὺς ἀκούοντας ἤτοι ἐπιλαβέσθαι ἢ νυστάξαι ἢ μεταξὺ καταλείποντας ἀπαλλάττεσθαι.
[7.7] καὶ συνδικάζων δὲ κωλῦσαι κρῖναι καὶ συνθεωρῶν θεάσασθαι καὶ συνδειπνῶν φαγεῖν, καὶ λέγειν ὅτι «Χαλεπὸν μοί ἐστι σιωπᾶν» καὶ ὡς ἐν ὑγρῷ ἐστιν ἡ γλῶττα καὶ ὅτι οὐκ ἂν σιωπήσειεν, οὐδ᾽ εἰ τῶν χελιδόνων δόξειεν εἶναι λαλίστερος.
[7.8] καὶ σκωπτόμενος ὑπομεῖναι καὶ ὑπὸ τῶν αὑτοῦ παιδίων, ὅταν αὐτὸν ἤδη καθεύδειν βουλόμενον κωλύῃ λέγοντα «Πάππα, λάλει τι ἡμῖν, ὅπως ἂν ἡμᾶς ὕπνος λάβῃ».

***

7. Ο ΠΟΛΥΛΟΓΑΣ

[7.1] [Η πολυλογία, αν θα ήθελε κανείς να την ορίσει, θα φαινόταν ότι είναι η ανικανότητα ελέγχου του λόγου,]
[7.2] ενώ ο πολυλογάς το είδος του ανθρώπου που λέει σ᾽ εκείνον, τον οποίο τυχόν θα συναντήσει, ότι του μιλά ανόητα, οτιδήποτε και αν του πει ο άλλος, και ότι ο ίδιος τα ξέρει όλα και ότι, αν τον ακούσει, θα καταλάβει. Και ενώ στο μεταξύ ο άλλος προσπαθεί να του απαντήσει, αυτός προσθέτει ένα «Μην ξεχάσεις αυτό που πρόκειται να πεις» και «Εύγε, που μου το θύμισες» και «Είναι χρήσιμο να μπορείς να μιλάς» και «Αυτό το ξέχασα» και «Γρήγορα μπήκες στο νόημα» και «Από ώρα περιμένω να δω αν θα συμφωνήσεις μαζί μου». Και προσπαθεί να βρει για τον εαυτό του και άλλες τέτοιες εισαγωγικές φράσεις, ώστε ο άνθρωπος που τον συναντά να μην μπορεί ούτε καν να πάρει μια ανάσα.
[7.3] Κι όταν αποτελειώσει τα μεμονωμένα άτομα, είναι ικανός να βαδίσει ακόμη και εναντίον ενός συγκεντρωμένου πλήθους ανθρώπων και να τους τρέψει σε φυγή την ώρα που συζητούν τις υποθέσεις τους.
[7.4] Εισέρχεται στα διδασκαλεία και τις παλαίστρες και προκαλεί κωλύματα στο μάθημα των παιδιών. Τόσα πολλά λέει στους γυμναστές και τους δασκάλους!
[7.5] Όσους του λένε ότι πρέπει να φύγουν είναι ικανός να τους συνοδεύσει μέχρι να επιστρέψουν στα σπίτια τους.
[7.6] Και αφηγείται, σ᾽ αυτούς που τον ρωτούν, όσα συνέβησαν στην Εκκλησία του Δήμου, προσθέτει όμως στην αφήγησή του ακόμη και τη διαμάχη που συνέβη κάποτε την εποχή του Αριστοφώντα του ρήτορα και αυτή που συνέβη στη Σπάρτη την εποχή του Λύσανδρου, καθώς και με ποιές αγορεύσεις διακρίθηκε ο ίδιος ενώπιον του λαού στο παρελθόν· και παρεμβάλλει ταυτόχρονα στη διήγησή του μομφή κατά του πλήθους, με αποτέλεσμα οι ακροατές του είτε να τον διακόπτουν ή να νυστάζουν ή να φεύγουν εγκαταλείποντάς τον στη μέση του λόγου του.
[7.7] Όταν δικάζει μαζί με άλλους, τους εμποδίζει να καταλήξουν σε μια απόφαση. Όταν βλέπει μαζί με άλλους θέατρο, τους εμποδίζει να το παρακολουθήσουν. Όταν δειπνεί με κόσμο, τους εμποδίζει να φάνε, λέγοντας ότι «είναι δύσκολο για μένα να σιωπώ» και ότι η γλώσσα του τρέχει νεράκι και ότι δε θα μπορούσε να μείνει σιωπηλός, ακόμα κι αν τους φανεί πιο φλύαρος κι από τα χελιδόνια.
[7.8] Κι ανέχεται να τον πειράζουν ακόμη και τα παιδιά του, όταν —και ενώ αυτός θέλει πια να κοιμηθεί— εκείνα δεν τον αφήνουν, λέγοντας «Μπαμπάκα, πες μας κάτι, για να μας πάρει ο ύπνος».