Όσα θέλετε να μάθετε για την περιπέτεια της φιλοσοφίας

Δεν υπάρχει σύντομος δρόμος προς τη γνώση. Αυτό είναι γνωστό. Ούτε εξυπνάδες, ούτε ταχύρυθμη εκπαίδευση. Ούτε αν διαβάσει κανείς ένα βιβλίο θα γίνει φιλόσοφος.

 

Και σε καμία περίπτωση δε μπορεί να υποκαταστήσει τα πρωτότυπα έργα των φιλοσόφων. Να περιπλανηθεί για λίγο στον μακρύ δρόμος της σκέψης. Και να ενδιαφερθεί και να γνωρίσει ένα κομμάτι της σύνθετης σκέψης που διαμόρφωσε τον κόσμο μας.

Η περιήγηση στους Ευρωπαίους φιλοσόφους ξεκινά από τον Πλάτωνα και φτάνει  μέχρι τον Μπέρτραντ Ράσσελ. Μια πρώτη γεύση της αιώνιας σκέψης.

Ο Πλάτωνας και η Ουτοπία  

Για να είμαστε δίκαιοι, θα πρέπει να προσθέσουμε ότι ο Πλάτωνας γνωρίζει πως η Ουτοπία του δεν εμπίπτει απόλυτα στη σφαίρα της πρακτικής εφαρμογής. Παραδέχεται ότι περιγράφει ένα ιδανικό δύσκολο να επιτευχθεί. Υποστηρίζει ότι παρ’ όλα αυτά έχει μια αξία η απεικόνιση των επιθυμιών μας· η σπουδαιότητα του ανθρώπου έγκειται στο ότι μπορεί να φανταστεί έναν καλύτερο κόσμο και, επιστρατεύοντας τη θέλησή του, να μεταφέρει ένα μέρος του τουλάχιστον στην πραγματικότητα. Ο άνθρωπος είναι ένα ζώο που πλάθει Ουτοπίες. «Κοιτάζουμε το πριν και το μετά και μαραζώνουμε για ό,τι δεν υπάρχει». Και δεν είναι όλα τα όνειρα μάταια. Πολλά κατάφεραν να «βγάλουν πόδια και να περπατήσουν» ή να «βγάλουν φτερά και να πετάξουν», όπως αυτό του Ίκαρου, που πίστεψε ότι οι άνθρωποι μπορούν να πετάξουν. Σε τελική ανάλυση, ακόμα και αν απλώς σκιαγραφούμε μια εικόνα, αυτή μπορεί να χρησιμεύσει ως στόχος και υπόδειγμα των κινήσεων και της συμπεριφοράς μας. Όταν αρκετοί από μας κοιτάξουν την εικόνα και ακολουθήσουν τη λάμψη της, η Ουτοπία θα βρει τον δρόμο της πάνω στον χάρτη. Στο μεταξύ «ίσως υπάρχει ένα υπόδειγμά της στον ουρανό για εκείνον που θέλει να το βλέπει, και να γίνει με αυτό τον τρόπο πολίτης της. Δεν έχει σημασία αν υπάρχει τώρα ή αν θα υπάρξει ποτέ στο μέλλον, ο ίδιος θα ενεργεί σύμφωνα με τους νόμους αυτής της πόλης και καμίας άλλης». Ο καλός άνθρωπος θα εφαρμόσει τον τέλειο νόμο ακόμα και σε μια ατελή πολιτεία.

 

Ο Αριστοτέλης και η Λογική  

Το πρώτο μεγάλο επίτευγμα του Αριστοτέλη είναι ότι σχεδόν χωρίς προκατόχους δημιούργησε μια νέα επιστήμη, προϊόν σχεδόν αποκλειστικά της δικής του σκέψης – τη Λογική. Ο Ρενάν μιλά για την «ανεπαρκή εκπαίδευση κάθε νου ο οποίος δεν έχει γνωρίσει, άμεσα ή έμμεσα, την πειθαρχία των Ελλήνων». Στην πραγματικότητα όμως, η ίδια η ελληνική σκέψη ήταν απείθαρχη και χαοτική, μέχρι που οι ανελέητοι τύποι του Αριστοτέλη συγκρότησαν μια εύκολη μέθοδο για τον έλεγχο και τη διόρθωση των διαφόρων εικασιών. Ακόμα και ο Πλάτωνας (αν μπορεί να εικάσει κάτι τέτοιο ένας θαυμαστής του) ήταν μια απείθαρχη και άστατη ψυχή, που γοητευόταν πολύ συχνά από τα νέφη του μύθου και άφηνε την ομορφιά να κρύψει κατά τρόπο εντυπωσιακό το πρόσωπο της αλήθειας. Ο ίδιος ο Αριστοτέλης, όπως θα δούμε, παραβίαζε συχνά τους ίδιους τους κανόνες του, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ήταν προϊόν του παρελθόντος του, και όχι του μέλλοντος που θα έχτιζε η σκέψη του. Η πολιτική και οικονομική παρακμή της Ελλάδας επέφερε μια εξασθένηση της πνευματικής ζωής και του ιδιαίτερου ελληνικού χαρακτήρα μετά τον Αριστοτέλη· όμως όταν ένα νέο έθνος, μετά από μια σκοτεινή χιλιετία βαρβαρότητας, βρήκε πάλι τον χρόνο και ανέκτησε την ικανότητα για στοχασμό, το Όργανον της Λογικής του Αριστοτέλη, μεταφρασμένο από τον Βοήθιο (470-525 μ.Χ), έγινε το πρόπλασμα της μεσαιωνικής σκέψης, η αυστηρή μητέρα της σχολαστικής φιλοσοφίας που, αν και κάποια δόγματα την κατέστησαν στείρα, δίδαξε στη διάνοια της εφηβικής Ευρώπης τη συλλογιστική και την εκλέπτυνση της σκέψης, δημιούργησε την ορολογία της σύγχρονης επιστήμης και έθεσε τις βάσεις εκείνης της νοητικής ωρίμανσης που θα υπερέβαινε και θα ανέτρεπε το ίδιο το σύστημα και τις μεθόδους που την είχαν γεννήσει και συντηρήσει.

Λογική είναι, απλά, η τέχνη και η μέθοδος της ορθής σκέψης. Ενυπάρχει σε όλες τις επιστήμες, σε όλους τους κλάδους και όλες τις τέχνες. Ακόμα και η μουσική την εμπεριέχει. Είναι επιστήμη γιατί σε σημαντικό βαθμό οι διεργασίες της ορθής σκέψης μπορούν να αναχθούν σε κανόνες σαν αυτούς της φυσικής και της γεωμετρίας, και να διδαχθούν σε κάθε φυσιολογικό άνθρωπο· είναι τέχνη γιατί με την εξάσκηση χαρίζει στο μυαλό, τελικά, μια ασύνειδη και άμεση ακρίβεια όμοια με αυτή που οδηγεί τα δάχτυλα του πιανίστα πάνω στα πλήκτρα για να παραγάγει αβίαστα αρμονίες. Τίποτα δεν είναι τόσο βαρετό όσο η Λογική, αλλά και τίποτα τόσο σημαντικό.

 

Ο Φράνσις Μπέϊκον για τους νέους  

Στο δοκίμιο «Of Youth and Age» συμπυκνώνει ένα ολόκληρο βιβλίο σε μία παράγραφο. «Οι νέοι είναι πιο κατάλληλοι να επι­νοούν παρά να κρίνουν, πιο κατάλληλοι να εκτελούν παρά να συμβουλεύουν, και επίσης πιο κατάλληλοι για νέα εγχειρήματα παρά για έτοιμες, στημένες επιχειρήσεις· γιατί η πείρα που έρχεται με τα χρόνια κατευθύνει σωστά σε ό,τι αφορά τα πράγματα που εμπίπτουν στο βεληνεκές της, αλλά σε ό,τι αφορά καινούργια πράγματα παραπλανεί...

Οι νέοι, στους χειρισμούς τους και στη διαχείριση των καταστάσεων, αγκαλιάζουν περισσότερα από όσα μπορούν να κρατήσουν, αναταράζουν περισσότερα από όσα μπορούν να ηρεμήσουν, εφορμούν στον στόχο χωρίς να σκεφτούν μέσα και βαθμούς δυσκολίας, εμμένουν παράλογα σε λίγες αρχές που έχει τύχει να υιοθετήσουν· δεν τους φοβίζουν οι καινοτομίες, κάτι που τους φέρνει αντιμέτωπους με άγνωστες δυσκολίες... Οι ηλικιωμένοι εναντιώνονται σε πολλά πράγματα, συμβουλεύουν πολύ συχνά τους άλλους, διακινδυνεύουν ελάχιστα, μετανιώνουν πολύ γρήγορα και σπάνια αφιερώνονται σε κάτι μέχρι τέλους, αλλά αρκούνται σε μια μέτρια επιτυχία. Οπωσδήποτε, είναι καλό να τους αξιοποιείς και τους μεν και τους δε... γιατί οι αρετές είτε του ενός είτε του άλλου μπορεί να διορθώσουν τα ελαττώματα όλων».

 

Ο Σπινόζα και η εξουσία

Πιστεύεται ότι η πείρα μάς έχει διδάξει πως η ανάθεση όλης της εξουσίας σε έναν μόνο άνθρωπο διασφαλίζει την ειρήνη και την ομόνοια. Γιατί καμία εξουσία δεν έχει μακροημερεύσει για τόσο μεγάλο διάστημα χωρίς να υποχρεωθεί σε αξιοσημείω­τες αλλαγές όσο εκείνη των Τούρκων· και από την άλλη, δεν υπάρχουν καθεστώτα που να διατηρήθηκαν λιγότερο από τα λαϊκά ή δημοκρατικά, ούτε επικράτειες που να γνώρισαν περισσότερες εξεγέρσεις. Όμως αν η δουλεία, η βαρβαρότητα και η ερήμωση αποκαλούνται ειρήνη, τότε οι άνθρωποι δεν θα μπορούσαν να είναι πιο άτυχοι. Αναμφίβολα, συνήθως υπάρχουν περισσότερες και πιο έντονες συγκρούσεις ανάμεσα στους γονείς και τα παιδιά από ό,τι ανάμεσα σε αφέντες και δούλους· όμως δεν θα αποτελούσε πρόοδο για την τέχνη της διαχείρισης του νοικοκυριού η μετατροπή του δικαιωμάτων που απορρέουν από την ιδιότητα του πατέρα σε δικαίωμα ιδιο­κτησίας, κάτι που καθιστά τα παιδιά σκλάβους. Η δουλεία, λοιπόν, και όχι η ειρήνη είναι αυτή που προάγεται με την παράδοση όλης της εξουσίας σε έναν άνθρωπο.

Ο μόνιμος ισχυρισμός εκείνων που διψούν για απόλυτη εξουσία είναι ότι, για το συμφέρον του κράτους, η διαχείριση των υποθέσεών του πρέπει να γίνεται κρυφά... Όμως όσο περισσότερο κρύβονται τα επιχειρήματα αυτού του είδους πίσω από τη μάσκα του δημόσιου συμφέροντος, τόσο πιο καταπιεστική θα είναι η δουλεία στην οποία θα οδηγήσουν... Καλύτερα να υπάρχουν σωστά σχέδια που να είναι γνωστά στον εχθρό παρά να κρύβονται από τους πολίτες τα δόλια μυστικά των τυράννων. Εκείνοι που μπορούν να χειρίζονται κρυφά τις υποθέσεις ενός κράτους το έχουν υπό την απόλυτη εξουσία τους. Και όπως συνωμοτούν κατά του εχθρού σε καιρό πολέμου, το ίδιο κάνουν κατά των πολιτών σε καιρό ειρήνης.

 

Ο Βολταίρος και η μνήμη των ανθρώπων  

Κανείς δεν έχει σκεφτεί να αποδώσει αθάνατη ψυχή σε έναν ψύλλο. Γιατί τότε σε έναν ελέφαντα ή έναν πίθηκο, ή και στον υπηρέτη μου;...[Έστω ότι] ένα παιδί πεθαίνει στη μήτρα της μητέρας του ακριβώς τη στιγμή που έχει λάβει την ψυχή του. Θα αναστηθεί ως έμβρυο, ως αγόρι ή ως άντρας; Για να αναστηθείς –να είσαι, δηλαδή, ο ίδιος άνθρωπος με πριν– πρέπει η μνήμη σου να είναι παρούσα και νωπή· γιατί αυτή είναι που συγκροτεί την ταυτότητά σου.

Αν η μνήμη χαθεί, πώς θα είσαι ο ίδιος άνθρωπος;...Γιατί οι άνθρωποι βαυκαλίζονται με την ιδέα ότι μόνο σε αυτούς έχει δοθεί μια πνευματική και αθάνατη φύση;... Ίσως από απύθμενη ματαιοδοξία. Είμαι σίγουρος ότι, αν μπορούσε να μιλήσει ένα παγόνι, θα καυχιόταν κι αυτό για την ψυχή του και θα δήλωνε ότι κατοικεί στην υπέροχη ουρά του.

 

Ο Καντ και ο γερμανικός ιδεαλισμός  

Το μεγάλο επίτευγμα του Καντ ωστόσο είναι ότι απέδειξε μια για πάντα πως ο εξωτερικός κόσμος γίνεται γνωστός σ’ εμάς μόνο ως αίσθηση, και ότι ο νους δεν είναι μια απλή, ανήμπορη tabula rasa, το αδρανές θύμα της αίσθησης, αλλά ένας ενεργός παράγοντας που επιλέγει και αναδομεί τις εμπειρίες καθώς αυτές φτάνουν στις αισθήσεις μας. Μπορούμε να αφαιρέσουμε κάποια στοιχεία από αυτό το επίτευγμα χωρίς να αμφισβητήσουμε το μεγαλείο του. Μπορεί να χαμογελάμε, όπως και ο Σοπενχάουερ, με την ακρίβεια μπακάλη με την οποία γίνεται ο υπολογισμός των κατηγοριών, όμορφα συσκευασμένων ανά τριάδες, οι οποίες μετά τεντώνονται, συμπιέζονται και ερμηνεύονται ύπουλα και ανελέητα ώστε να ταιριάζουν με –και να εμπεριέχουν– όλα τα πράγματα. Μπορεί ακόμα να εκφράσουμε αμφιβολίες για το αν αυτές οι κατηγορίες, ή οι ερμηνευτικές μορφές σκέψης, είναι έμφυτες και υπάρχουν πριν από την αίσθηση και την εμπειρία· ίσως να είναι έμφυτες στο μεμονωμένο άτομο, όπως αποδεχόταν ο Σπένσερ, αλλά να είναι επίκτητες σε ό,τι αφορά το ανθρώπινο είδος· ή, πάλι, πιθανόν να είναι επίκτητες ακόμα και στο άτομο: οι κατηγορίες μπορεί να είναι «αυλάκια» στα οποία κινείται η σκέψη, έξεις της αντίληψης και της συναίσθησης, που παράγονται βαθμιαία από αισθητήριες εντυπώσεις και αντιλήψεις που αυτο-διευθετούνται αυτόματα – πρώτα άτακτα και μετά με ένα είδος φυσικής επιλογής των μορφών διευθέτησης, με ομαλούς, προσαρμοστικούς και διαφωτιστικούς τρόπους. Η μνήμη είναι εκείνη που ταξινομεί και μεταφράζει τις αισθητήριες εντυπώσεις σε αντιλήψεις, και τις αντιλήψεις σε ιδέες· όμως η μνήμη είναι ένα συσσώρευμα. Εκείνη η ενότητα της νόησης που ο Καντ θεωρεί έμφυτη (η «υπερβατική ενότητα της σύνθεσης») είναι επίκτητη – και μάλιστα δεν την αποκτούν όλοι. Μπορεί όχι μόνο να αποκτηθεί, αλλά και να χαθεί, όπως στην αμνησία, στις διαταραχές προσωπικότητας ή στην τρέλα. Οι έννοιες είναι ένα επίτευγμα, όχι ένα χάρισμα.

Ο Σοπενχάουερ και η αναγκαιότητα της αλήθειας

Καμία εποχή δεν μπορεί να είναι πιο δυσμενής για τη φιλοσοφία από εκείνη στην οποία χρησιμοποιείται επαίσχυντα, από τη μία από όσους προωθούν πολιτικούς σκοπούς και από την άλλη από αυτούς που τη βλέπουν ως μέσο βιοπορισμού... Δεν υπάρχει, επομένως, τίποτα που να διαψεύδει το απόφθεγμα Primum vivere, deinde philosophari; Αυτοί οι ευγενείς κύριοι επιθυμούν να ζήσουν, και όντως ζουν από τη φιλοσοφία. Έχουν αφοσιωθεί σ’ αυτή, συν γυναιξί και τέκνοις... Ο κανόνας «Εξυμνώ εκείνον που μου δίνει ψωμί να τρώω» ίσχυε πάντα· ο βιοπορισμός από τη φιλοσοφία θεωρούνταν από τους αρ­χαίους χαρακτηριστικό των σοφιστών... Τίποτα δεν μπορεί να αγοραστεί με τον χρυσό πέρα από τη μετριότητα... Μια εποχή που επί είκοσι χρόνια χειροκροτεί έναν Χέγκελ –αυτό τον Κάλιμπαν  της διανόησης– θεωρώντας τον τον μεγαλύτερο των φιλοσόφων... δεν μπορεί να πείσει όποιον το παρακολουθεί αυτό να ζητήσει την επιδοκιμασία της... Αλλά μάλλον η αλήθεια θα είναι πάντα paucorum hominum, και επομένως πρέπει με ηρεμία και σεμνότητα να περιμένει τους λίγους που με τον ασυνήθιστο τρόπο σκέψης τους μπορεί να τη βρουν απολαυστική... Η ζωή είναι σύντομη, αλλά η αλήθεια επιδρά σε βάθος και ζει πολύ· ας λέμε, λοιπόν, την αλήθεια.

 

Ο Χερμπερτ Σπένσερ περί προσαρμογής της ζωής  

Ο Σπένσερ αρχίζει με έναν περίφημο ορισμό: «Ζωή είναι η συνεχής προσαρμογή εσωτερικών σχέσεων σε εξωτερικές». Η πληρότητα της ζωής εξαρτάται από την πληρότητα αυτής της ανταπόκρισης· και, επομένως, η ζωή είναι τέλεια όταν και η ανταπόκριση είναι τέλεια. Η ανταπόκριση δεν είναι απλώς μια παθητική προσαρμογή· αυτό που διακρίνει τη ζωή είναι η προσαρμογή των εσωτερικών σχέσεων λόγω της προσδοκίας κάποιας αλλαγής στις εξωτερικές, όπως όταν ένα ζώο σκύβει για να αποφύγει ένα χτύπημα ή ένας άνθρωπος ανάβει φωτιά για να ζεστάνει την τροφή του. Το πρόβλημα με αυτό τον ορισμό έγκειται όχι μόνο στο ότι τείνει να παραβλέπει τη δραστηριότητα του οργανισμού με την οποία αναδιαμορφώνεται το περιβάλλον του, αλλά και στο γεγονός πως δεν εξηγεί τι είναι ετούτη η αδιόρατη δύναμη που επιτρέπει στον οργανισμό να κάνει αυτές τις «προφητικές» προσαρμογές που απαιτεί η ζωτικότητα. Σε ένα κεφάλαιο που προστέθηκε σε μεταγενέστερες εκδόσεις, ο Σπένσερ υποχρεώθηκε να συζητήσει «Το Δυναμικό Στοιχείο στη Ζωή», και να παραδεχτεί ότι ο ορισμός του δεν αποκάλυπτε πραγματικά τη φύση της ζωής. «Είμαστε υποχρεωμένοι να ομολογήσουμε ότι η ουσία της Ζωής δεν μπορεί να γίνει κατανοητή με φυσικοχημικούς όρους». Δεν είχε αντιληφθεί πόσο καταστροφική ήταν μια τέτοια παραδοχή για την ενότητα και πληρότητα του συστήματός του. Ο Σπένσερ βλέπει στη ζωή του ατόμου μια προσαρμογή των εσωτερικών σχέσεων στις εξωτερικές, έτσι παρατηρεί στη ζωή του είδους μια αξιοσημείωτη προσαρμογή της αναπαραγωγικής ικανότητας στις συνθήκες του φυσικού του περιβάλλοντος.

 

Ο Νίτσε και η ουσία του αρχαιοελληνικού δράματος  

Στις αρχές του 1872 εξέδωσε το πρώτο, και μοναδικό ολοκληρωμένο, βιβλίο του: Die Geburt der Tragödie aus dem Geiste der Musik (Η γέννηση της τραγωδίας από το πνεύμα της μουσικής). Ποτέ πριν ένας φιλόσοφος δεν είχε γράψει με τόσο λυρισμό. Μίλησε για τους δύο θεούς τους οποίους λάτρευε η ελληνική τέχνη: πρώτα για τον Διόνυσο (ή Βάκχο), τον θεό του κρασιού και του γλεντιού, της κυριαρχίας της ζωής, της χαράς της δράσης, της έκστασης και της έμπνευσης, του ενστίκτου, της περιπέτειας και του ατρόμητου πόνου, τον θεό του τραγουδιού, της μουσικής, του χορού και του δράματος· και μετά για τον Απόλλωνα, τον θεό της ειρηνικής ζωής, της σχόλης και της ησυχίας, της αισθητικής συγκίνησης και της διανοητικής επεξεργασίας, της λογικής τάξης και της φιλοσοφικής ηρεμίας, τον θεό της ζωγραφικής, της γλυπτικής και της επικής ποίησης. Τα ανώτερα δείγματα της αρχαιοελληνικής τέχνης αντιπροσώπευαν μια ένωση των δύο ιδανικών, της ανεξάντλητης αρσενικής δύναμης του Διόνυσου και της ήρεμης, θηλυκής σε μεγάλο βαθμό ομορφιάς του Απόλλωνα. Στο δράμα, ο Διόνυσος ενέπνεε τον χορό και ο Απόλλωνας τον διάλογο. Ο χορός προήλθε από την πομπή των πιστών του Διονύσου που ήταν ντυμένοι σαν Σάτυροι· ο διάλογος ήταν μεταγενέστερη προσθήκη, ένα στοχαστικό προσάρτημα σε μια συναισθηματική εμπειρία.

Η βαθύτερη ουσία του αρχαιοελληνικού δράματος ήταν η διονυσιακή υπερνίκηση του πεσιμισμού μέσω της τέχνης. Οι αρχαίοι Έλληνες δεν ήταν ο χαρούμενος και αισιόδοξος λαός που περιγράφουν σήμερα· ένιωθαν τις πληγές της ζωής στο πετσί τους, καθώς και την τραγική της συντομία. Όταν ο Μίδας ρώτησε τον Σιληνό ποια μοίρα είναι καλύτερη για τον άνθρωπο, αυτός απάντησε: «Φυλή αξιολύπητη και εφήμερη, παιδί της τύχης και της οδύνης, γιατί με αναγκάζεις να αποκαλύψω όσα θα ήταν προτιμότερο για σένα να παραμείνουν ανείπωτα; Αυτό που περισσότερο απ’ όλα πρέπει να επιθυμείς είναι ανέφικτο: να μην είχες ποτέ γεννηθεί, να μην υπάρχεις. Το δεύτερο καλύτερο θα ήταν να πεθάνεις το γρηγορότερο». Προφανώς αυτοί οι άνθρωποι δεν είχαν να μάθουν πολλά από τον Σοπενχάουερ ή από τους ινδουιστές. Όμως οι Έλληνες έδιωξαν τον ζόφο της απογοήτευσής τους χάρη στη λαμπρή τέχνη τους: από τα δεινά τους δη­μιούργησαν ένα θέαμα, το δράμα, και διαπίστωσαν ότι «μόνο ως αισθητικά φαινόμενα», ως αντικείμενα καλλιτεχνικού στοχασμού ή ανάπλασης, «φαίνεται να νομιμοποιούνται η ύπαρξη και ο κόσμος». «Το υψηλό είναι η καλλιτεχνική υποταγή του απαίσιου». Ο πεσιμισμός είναι ένδειξη παρακμής, ο οπτιμισμός ένδειξη επιπολαιότητας. Η «τραγική αισιοδοξία» είναι ίδιον του ισχυρού που επιζητεί την ένταση και την έκταση της εμπειρίας έστω και αν έχει ως τίμημα τον πόνο, και χαίρεται διαπιστώνοντας ότι η διαμάχη είναι ο νόμος της ζωής. «Η ίδια η τραγωδία είναι η απόδειξη ότι οι Έλληνες δεν ήταν απαισιόδοξοι». Η περίοδος που αυτή η «τραγική αισιοδοξία» γέννησε το δράμα του Αισχύλου και την προσωκρατική φιλοσοφία ήταν οι «λαμπρές μέρες της Ελλάδας».

 

Ο Ανρί Μπέρξον και η επανάσταση κατά του υλισμού  

Λέγεται μερικές φορές ότι μέσα μας η συνείδηση συνδέεται άμεσα με τον εγκέφαλο, και επομένως πρέπει να αποδώσουμε συνείδηση στα έμβια όντα που έχουν εγκέφαλο και να την αρνηθούμε σε εκείνα που δεν έχουν. Όμως είναι εύκολο να διαπιστώσουμε την πλάνη που εμπεριέχεται σε ένα τέτοιο επιχείρημα. Θα ήταν σαν να λέγαμε ούτε λίγο ούτε πολύ ότι, επειδή η πέψη μας συνδέεται άμεσα με το στομάχι, μόνο τα έμβια όντα με στομάχι μπορούν να έχουν πέψη. Κάτι τέτοιο θα ήταν εντελώς λάθος, γιατί δεν είναι απαραίτητο για έναν οργανισμό να έχει στομάχι, ή ακόμα και ειδικά όργανα, για να χωνεύει. Μια αμοιβάδα μπορεί και χωνεύει παρόλο που είναι μια σχεδόν αδιαφοροποίητη πρωτοπλασμική μάζα. Εκείνο που ισχύει είναι ότι, ανάλογα με την πολυπλοκότητα και τον βαθμό τελείωσης ενός οργανισμού, παρατηρείται μια κατανομή εργασιών. Ειδικά όργανα αναλαμβάνουν ειδικές λειτουργίες, και έτσι η ικανότητα της πέψης εντοπίζεται στο στομάχι, ή μάλλον συνιστά ένα γενικό πεπτικό σύστημα το οποίο λειτουργεί καλύτερα επειδή περιορίζεται μόνο σε αυτό το έργο. Με τον ίδιο τρόπο, η συνείδηση στον άνθρωπο συνδέεται αδιαμφισβήτητα με τον εγκέφαλο, αλλά δεν έπεται εξ αυτού με κανέναν τρόπο ότι ο εγκέφαλος είναι απαραίτητος για τη συνείδηση. Όσο πιο χαμηλά κατεβαίνουμε στη ζωική αλυσίδα, τόσο περισσότερο απλοποιημένα και διαχωρισμένα είναι μεταξύ τους τα νευρικά κέντρα, ώσπου τελικά εξαφανίζονται τελείως, συγχωνευμένα μέσα στη γενική μάζα ενός οργανισμού χωρίς σχεδόν καμία διαφοροποίηση. Αν, λοιπόν, στην κορυφή της κλίμακας των έμβιων όντων, η συνείδηση συνδέεται με εξαιρετικά πολύπλοκα νευρικά κέντρα, μήπως πρέπει να θεωρήσουμε ότι συνοδεύει το νευρικό σύστημα σε όλα τα σκαλιά της ιεραρχίας, και πως όταν τελικά το υλικό των νευρικών κέντρων συγχωνεύεται στην αδιαφοροποίητη ακόμη έμβια ύλη η συνείδηση είναι ακόμη εκεί, διάχυτη, συγκεχυμένη, αλλά σε καμία περίπτωση εκμηδενισμένη; Θεωρητικά, επομένως, καθετί το ζωντανό μπορεί να έχει συνείδηση. Καταρχήν, η συνείδηση είναι ίσης έκτασης με τη ζωή.

 

Ο Μπενεντέτο Κρότσε και η εσωτερική ομορφιά  

«Όταν ανακαλύψουμε την εσωτερική λέξη, όταν συλλάβουμε ζωηρά και καθαρά μια μορφή ή ένα άγαλμα, όταν βρούμε ένα μουσικό θέμα, γεννιέται και η έκφρασή του, και είναι πλήρης· δεν απαιτείται τίποτε άλλο. Αν τότε ανοίξουμε το στόμα μας και μιλήσουμε ή τραγουδήσουμε... λέμε απλώς μεγαλόφωνα αυτό που έχουμε πει ήδη από μέσα μας, τραγουδάμε μεγαλόφωνα αυτό που έχουμε τραγουδήσει ήδη από μέσα μας. Αν τα δάχτυλά μας πατήσουν τα πλήκτρα του πιάνου, αν πάρουμε μολύβι ή σμίλη, τούτες οι πράξεις είναι βουλητικές» (εντάσσονται στην πρακτική, όχι στην αισθητική δραστηριότητα), «και το μόνο που κάνουμε τότε είναι να εκτελούμε με εντυπωσιακές κινήσεις αυτά που είχαμε ήδη εκτελέσει συνοπτικά και γρήγορα από μέσα μας».   Μας βοηθούν όλα αυτά άραγε να απαντήσουμε σε εκείνο το βασανιστικό ερώτημα, Τι είναι ομορφιά; Εδώ σίγουρα υπάρχουν τόσες γνώμες όσες και άνθρωποι· επιπλέον, κάθε ερωτευμένος πιστεύει ότι είναι αυθεντία στο θέμα και δεν δέχεται αντιρρήσεις. Ο Κρότσε απαντά ότι ομορφιά είναι ο νοητικός σχηματισμός μιας εικόνας (ή μιας σειράς από εικόνες) που συλλαμβάνει την ουσία του πράγματος το οποίο έχει υποπέσει στην αντίληψή μας.   Και πάλι εδώ η ομορφιά αφορά μάλλον την εσωτερική εικόνα παρά την εξωτερική μορφή στην οποία έχει ενσωματωθεί. Θα θέλαμε να πιστέψουμε ότι η διαφορά μας από τον Σαίξπηρ έγκειται σε μεγάλο βαθμό στην τεχνική της εξωτερικής έκφρασης, ότι έχουμε κάνει σκέψεις τόσο βαθιές που δεν εκφράζονται με λόγια. Όμως αυτή δεν είναι παρά μια ευχάριστη ψευδαίσθηση: η διαφορά δεν έγκειται στη δύναμη με την οποία εξωτερικεύεται η εικόνα αλλά στη δύναμη του εσωτερικού σχηματισμού μιας εικόνας η οποία εκφράζει το αντικείμενο.

 

Ο Μπέρτραντ Ράσελ για τη λευκή φυλή  

Έχω συνειδητοποιήσει τελικά ότι η λευκή φυλή δεν είναι τόσο σημαντική όσο νόμιζα. Αν η Ευρώπη και η Αμερική αλληλοεξοντωθούν σε έναν πόλεμο, αυτό δεν θα σημάνει απαραίτητα και την καταστροφή του ανθρώπινου είδους, ούτε καν το τέλος του πολιτισμού. Θα έχει απομείνει ακόμη ένας σημαντικός αριθμός Κινέζων, και από πολλές απόψεις η Κίνα είναι η σπουδαιότερη χώρα που έχω δει ποτέ. Δεν είναι μόνο η μεγαλύτερη από άποψη πληθυσμού και πολιτισμού, αλλά και η μεγαλύτερη διανοητικά νομίζω. Δεν γνωρίζω άλλον πολιτισμό με τόσο ανοιχτό πνεύμα, τόσο ρεαλισμό, τέτοια βούληση να αντιμετωπίσει τις καταστάσεις έτσι όπως είναι, αντί να προσπαθεί να τις προσαρμόσει σε ένα συγκεκριμένο μοτίβο.   Είναι λίγο δύσκολο να περάσει κανείς από την Αγγλία στην Αμερική, και μετά στη Ρωσία, και αποκεί στην Ινδία και στην Κίνα, και να διατηρήσει αμετάβλητη την κοινωνική φιλοσοφία του. Ο κόσμος έπεισε τον Μπέρτραντ Ράσελ ότι είναι πολύ ευρύς για να τον χωρέσουν οι μαθηματικοί του τύποι, και ίσως πολύ μεγάλος και δύσκαμπτος για να κινηθεί γρήγορα προς την κατεύθυνση που επιθυμούσε η καρδιά του φιλοσόφου

Πώς μας βλέπουν οι άλλοι;

Νομίζουμε ότι ξέρουμε πώς μας βλέπουν οι άλλοι, υποθέτουμε πως έχουν για εμάς την εικόνα που διατηρούμε κι εμείς για τους εαυτούς μας. Από ό,τι φαίνεται όμως, το τι νομίζουμε ότι πιστεύουν οι άλλοι για εμάς και το τι πραγματικά ισχύει, έχουν τεράστια απόκλιση μεταξύ τους.

 

Υπάρχουν πολύ συγκεκριμένες παγίδες στις οποίες πέφτουμε οι περισσότεροι από εμάς, όπως περιγράφονται στο βιβλίο της Χάιντι Γκράντ Χάλβορσον «Κανείς δεν σε καταλαβαίνει και τι να κάνεις για αυτό». Η ίδια υποστηρίζει ότι μπορούμε να αλλάξουμε αυτή την εικόνα.
 

-Κατ΄αρχάς νομίζουμε ότι οι άλλοι είναι σαν κι εμάς, οπότε υπάρχει κατανόηση αντιδράσεων. Στην πραγματικότητα κάτι τέτοιο δεν ισχύει και απλώς μας οδηγεί σε παρερμηνείες συμπεριφορών και σκέψεων.

 

-Δεύτερη συχνή παγίδα είναι το ότι απεμπολούμε την μοναδικότητά μας. Νομίζουμε ότι είμαστε ακριβώς όσο έξυπνοι, ικανοί, πολυάσχολοι ή δυστυχείς είναι οι συνομιλητές μας.

 

-Ακόμη ένας «σύντροφος» των συναναστροφών μας, είναι ότινομίζουμε πως οι αντιδράσεις μας είναι προφανείς. Νομίζουμε ότι οι εκφράσεις μας, ο τρόπος ομιλίας μας και η στάση μας, αποκαλύπτουν ακριβώς αυτό που έχουμε στο μυαλό μας. Δεν θέλουμε να σας απογοητεύσουμε, αλλά αυτό συμβαίνει σπάνια.

-Ξεχνάμε πολύ συχνά ότι προχωρούμε σε εικασίες όταν πρόκειται για τις αντιδράσεις των άλλων. Νομίζουμε ότι κατανοούμε αλλά στην πραγματικότητα μάλλον απλώς μαντεύουμε. Και η τύχη δεν είναι απαραίτητα πάντα με το μέρος μας πάντα.

 

-Παραβλέπουμε το στοιχείο του εγωισμού. Αυτό που έχει σημασία για τον συνομιλητή μας σε σχέση με εμάς, είναι αυτό που επηρεάζει εκείνον και όχι αυτό που επιδρά σε εμάς. Για αυτό και σε συνεντεύξεις για δουλειά, ένας όμορφος συνεντευξιαζόμενος μάλλον δεν θα επιλεγεί από έναν μέτριας εμφάνισης εργοδότη.

-Μπορούμε να αλλάξουμε τον τρόπο που μας βλέπουν οι άλλοι, αρκεί να επικεντρωθούμε στις δικές τους ανάγκες, να τις ικανοποιήσουμε και να τροποποιήσουμε την άποψη που έχουν για εμάς. Λίγη κολακεία δεν έβλαψε ποτέ κανέναν. Με μέτρο όμως.

 

-Σαφή εικόνα του πώς μας βλέπουν οι άλλοι αποκτούμε κυρίως όταντους συναντάμε με πολύ κόσμο. Διότι εάν κάποιος μας αποφεύγει όταν έχει την εναλλακτική να μιλήσει σε κάποιον άλλον, σημαίνει ότι δεν «τρελαίνεται» για την παρέα μας. Κάτι το οποίο δεν μπορούμε να διαπιστώσουμε εύκολα όταν βρισκόμαστε μόνοι μαζί του.

Πώς να φτάσουμε στην ευτυχία

Η κουλτούρα θα έπρεπε να είναι κάτι που βοηθά και εμπλουτίζει τον άνθρωπο. Αντί γι' αυτό, η εξουσία, αλλά και ευρέα στρώματα του πληθυσμού, τη θεωρεί κάτι ξένο και όλο και πιο απομακρυσμένο από τους στόχους της ύπαρξης. Γιατί; Είναι -ή θα έπρεπε να είναι- η ευτυχία ένας από τους σημαντικότερους στόχους της κουλτούρας;

Η κουλτούρα δεν μπορεί να προσφέρει απευθείας την ελευθερία, μπορεί όμως να βοηθήσει με αποφασιστικό τρόπο στον περιορισμό της δυστυχίας. Με ποιον  τρόπο; Μέσα από την ελευθερία. Το έλλογο ον αποκτά ελευθερία και ανεξαρτησία, κυριαρχεί στη φύση με τη βοήθεια της τεχνικής, όχι όμως για να την υποδουλώσει αλλά για να επιτύχει την ηθική κυριαρχία επί του εαυτού του. Ο πραγματικός σκοπός της γνώσης μας δεν είναι να μάθουμε τη φύση, αλλά τον εαυτό μας. Η φύση ήταν έργο άλλων, ο άνθρωπος το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να προσπαθήσει να καταλάβει τη δομή και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα των δικών του έργων, όχι την ουσία των πραγμάτων.

 

Ο Γερμανός φιλόσοφος Ερνστ Κασίρερ αναρωτιόταν κατά πόσον ο άνθρωπος μπορεί να φτάσει μέσα από την κουλτούρα, αν όχι στην ικανοποίηση όλων των επιθυμιών του, τουλάχιστον στην ανάπτυξη όλων των ικανοτήτων του και των πνευματικών του χαρισμάτων. Σε ένα κεφάλαιο ενός βιβλίου του που τιτλοφορεί «Η τραγωδία της κουλτούρας», αναφέρεται στον Γκέοργκ Ζίμελ και στο δικό του βιβλίο με τίτλο «Η έννοια και η τραγωδία της κουλτούρας», όπου υποστηρίζει ότι η φιλοσοφία το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να περιγράφει το πρόβλημα, χωρίς όμως να υπόσχεται και την επίλυσή του.

 

Ο πραγματικός λόγος αυτής της «τραγωδίας», λέει ο Ζίμελ, είναι ότι η κουλτούρα μάς υπόσχεται μια εσωτερίκευση (μια φυσική αναζήτηση του εαυτού μας), που οδηγεί με τη σειρά της σε μια διαρκή σύγκρουση της ψυχής με τον έξω κόσμο. Ένα διαζύγιο, δηλαδή, ανάμεσα στη ζωτική και δημιουργική λειτουργία της ψυχής και το περιεχόμενό της.

 

Η κουλτούρα δεν αποτελεί ένα αρμονικό σύνολο, τουναντίον βρίθει συγκρούσεων και εσωτερικών αμφιβολιών. Η κουλτούρα είναι διαλεκτική και μεταβαλλόμενη, δεν έχει στόχο. Η δημιουργική δράση της κουλτούρας παράγει συνεχώς καινούργια προβλήματα. Η ευτυχία είναι ένας στόχος που θεωρείται ανεκπλήρωτος, αλλά η κουλτούρα περιέχει πολλά στοιχεία για την αναζήτησή της. Η ζωή και η κουλτούρα βρίσκονται σε σύγκρουση. Η πρώτη επιδιώκει την πληρότητα χωρίς περισσότερες εξηγήσεις. Η δεύτερη αναζητεί τις εξηγήσεις αυτής της πληρότητας, γιατί διαφορετικά τη θεωρεί ατελή. Η κουλτούρα μεσολαβεί ανάμεσα στο εγώ (ποτέ στην ομάδα) και τη φύση, όπως και ανάμεσα στο εγώ και το εσύ, που πολλές φορές είμαστε εμείς οι ίδιοι. Το άτομο, είτε είναι δημιουργικό είτε όχι, αγωνίζεται για να μην απορροφηθεί από την κοινότητα και να μη χάσει την ελευθερία και την ανεξαρτησία του. Αυτό το προσφέρει η κουλτούρα που, σύμφωνα με τον Κρότσε, πρέπει να αποτελεί την έκφραση της ατομικής κατάστασης της ψυχής απέναντι σε μια κοινωνία.

 

Αν όμως η θρησκεία αναβάλλει την ευτυχία για ένα άγνωστο αύριο και η κουλτούρα δεν υπόσχεται ούτε κι αυτή την άμεση εκπλήρωση της ευτυχίας, υπάρχει άραγε ένας τρίτος δρόμος για την αναζήτηση αυτής της ουτοπίας; Υπάρχει, και είναι η τεχνολογία. Μέσα από τη χρήση των εργαλείων, ο άνθρωπος καταφέρνει να γίνει κύριος των πραγμάτων. Τα εργαλεία αυτά αντιπροσωπεύουν ταυτόχρονα, μια ευλογία και μια κατάρα. Πολλές φορές μας βοηθούν, ενώ άλλες φορές μας στρέφουν κατά του εαυτού μας. Το εργαλείο που ικανοποιεί τις ανάγκες μας, δημιουργεί τελικά αμέτρητες άλλες τεχνητές ανάγκες. Προκύπτει λοιπόν ξανά το ερώτημα: Πού βρίσκεται η ευτυχία; Και επανέρχεται έτσι η κατά Ρουσώ νοσταλγία της φύσης.

 

Ούτε η πίστη ούτε η κουλτούρα κατόρθωσαν να χαρίσουν την επίγεια ευτυχία: Δεν μπορεί να υπάρξει ευτυχία όσο υπάρχει ο θάνατος. Την ίδια στιγμή, τα εργαλεία της τεχνολογίας καταλαμβάνουν όλον μας τον χρόνο και μας εμποδίζουν να σκεφτόμαστε. Το οποίο, το να μη σκεφτόμαστε δηλαδή, ίσως να αποτελεί εν τέλει μια μορφή ευτυχίας.

Τα 3 δακτυλίδια

Εκείνος ο ακούραστος ταξιδιώτης, επιστήμονας, εξερευνητής και μυστικιστής, έφτασε σχεδόν χωρίς να το καταλάβει σε μια κάπως μυστηριώδη σπηλιά κρυμμένη πίσω από έναν καταρράκτη, καταμεσής σε μια ζούγκλα όπου κανείς δεν είχε πατήσει το πόδι του. Όταν μπήκε, ο άνεμος που φυσούσε ακουγόταν σαν μια μουσική που τον καλούσε να προχωρήσει μέσα. Και ήταν κάτι περισσότερο από μια αίσθηση, γιατί όταν έφτασε στο κέντρο της σπηλιάς, είδε μπροστά στα μάτια του ιερογλυφικά σκαλισμένα στο βράχο.

 

Ο εξερευνητής κατάφερε να αποκωδικοποιήσει το μήνυμα με λίγη προσπάθεια. Έλεγε:

Καλωσόρισες, μυστηριώδη Ταξιδιώτη. Εδώ είναι ο κρυφός Ναός της Θεάς Ximelia. Η Θεά έχει ένα δώρο να σου προσφέρει. Προχώρησε και θα βρεις ένα μπαούλο. Επάνω του θα δεις το αποτύπωμα απ’ το χέρι της θεάς. Βάλε την παλάμη σου στο αποτύπωμά της, Κι αν πραγματικά το αξίζεις, Το βραβείο θα γίνει δικό σου.

 

Ο ταξιδιώτης προχώρησε άφοβα, ώσπου βρήκε το μπαούλο και με σιγουριά ακούμπησε την παλάμη του στο αποτύπωμα. Ακούστηκε ένα τρίξιμο παλιών μηχανισμών και το καπάκι της κιβωτού άνοιξε μπροστά στα μάτια του.

 

Μια φωνή —άγνωστο από πού έβγαινε—, του μίλησε στη γλώσσα του:

«Ω, άγνωστε ταξιδιώτη. Είσαι ο εκλεκτός. Το βραβείο της Ximelia είναι δικό σου. Όπως βλέπεις, μέσα στην κιβωτό υπάρχουν τρία δαχτυλίδια. Το κάθε ένα έχει μια θαυματουργή δύναμη και το κάθε ένα, αν χρησιμοποιηθεί, εξουδετερώνει τη δύναμη των άλλων δύο. Πρέπει εσύ να διαλέξεις...»

Ο ταξιδιώτης κοίταξε τα τρία δαχτυλίδια που είχε μπροστά του. Το κάθε ένα είχε μια τεράστια χρωματιστή πέτρα δεμένη με χρυσάφι και πλατίνα.

 

«Το κόκκινο δαχτυλίδι» συνέχισε η φωνή, «θα σου χαρίσει την αιώνια νεότητα, με παντοτινό έρωτα και σεξουαλικότητα. Όποια σε βλέπει θα πέφτει στα πόδια σου, αν το θέλεις, και δεν θα προλαβαίνεις ν’ απολαμβάνεις την ηδονή, που θα την έχεις άπειρη. Δεν θα ζήσεις ποτέ τα γηρατειά, ούτε καμία ασθένεια, εκτός κι αν εσύ το θελήσεις... Το κίτρινο δαχτυλίδι θα σου χαρίσει άπειρα πλούτη και οποιοδήποτε γήινο αγαθό επιθυμείς. Θα έχεις όσα χρήματα ποθείς, τα πιο ακριβά κοσμήματα και όποιο πολύτιμο αντικείμενο θελήσεις, αρκεί να το ζητήσεις... Και τέλος, το γαλάζιο δαχτυλίδι μπορεί να σου προσφέρει άπειρη σοφία και γνώσεις. Όλη η αλήθεια του κόσμου θα σου αποκαλυφθεί μονομιάς και δεν θα υπάρχει πια καμία εσφαλμένη σκέψη στο νου σου ούτε κανένα πέπλο που να σκιάζει τη διαύγεια της σκέψης σου. Αν το επιλέξεις, θα μάθεις τα πάντα για τον εαυτό σου, για όλα και για όλους...»

 

Ο ταξιδιώτης κοιτούσε μαγεμένος τα δαχτυλίδια.

«Πρόσεξε, όμως, ταξιδιώτη» κατέληξε η φωνή, «διότι, όταν τελικά επιλέξεις το δαχτυλίδι σου και το φορέσεις, αυτό αμέσως θα σου δώσει ό,τι ζήτησες, όμως, τα άλλα δύο θα χαθούν για πάντα. Διάλεξε σωστά, αγαπητέ ξένε, και γύρνα στην πόλη σου με την επιλογή σου...»

 

Με δυνατή φωνή, Λες και μπορούσε η Θεά να τον ακούσει, ο ταξιδιώτης είπε:

«Δε χρειάζεται να σκεφτώ καθόλου. Τίποτα δεν είναι πιο σημαντικό για μένα από τη σοφία...»

 

Και παίρνοντας το γαλάζιο δαχτυλίδι, το φόρεσε στο μεσαίο δάχτυλο του αριστερού του χεριού.

Ξάφνου, μια αχλή ουράνιου καπνού τον τυλίγει, νιώθει το δαχτυλίδι να γίνεται ένα με το δάχτυλό του και βλέπει τ’ άλλα δυο να χάνονται. Το μπαούλο και η σπηλιά εξαφανίζονται κι αυτά, κι ο ταξιδιώτης μένει όρθιος πάνω στο γυμνό βράχο, κάτω από το φως του ήλιου.

 

Νιώθει ξαφνικά τη σοφία να πλημμυρίζει κάθε κύτταρο του κορμιού του, και μια σκέψη —η πρώτη σκέψη για την οποία μπορούσε να είναι βέβαιος ότι ήταν απολύτως σωστή—, γεννιέται στο μυαλό του.

Τότε, ο ταξιδιώτης χτυπά το μέτωπό του δυνατά και λέει: «Επρεπε να είχα διαλέξει τα λεφτά!!!»

Πώς η τέχνη εξασκεί το μυαλό μας;

H τέχνη διευρύνει τους ορίζοντες του νου και εξασκεί το μυαλό. Αυτό υποστηρίζουν οι επιστήμονες, προτρέποντας τους πολίτες να επισκέπτονται εκθέσεις και να συνομιλούν με ανθρώπους που δραστηριοποιούνται στο χώρο. Αναμφισβήτητα ο πολιτισμός συντελεί στην εξέλιξη της κοινωνίας μας. Όλοι γνωρίζουμε λίγα πράγματα για την ιστορία της Μόνα Λίζα, ενώ πάνω κάτω ξέρουμε τα βασικά γνωρίσματα του Πάμπλο Πικάσο. Μπορεί ωστόσο η επιστήμη να μετρήσει την επίδραση της τέχνης στη ζωή μας;

Η απάντηση είναι «ναι». Νέα μελέτη του πανεπιστημίου του Westminster αποδεικνύει πως το επίπεδο του άγχους των συμμετεχόντων σε μια έκθεση μειώθηκε μετά την επίσκεψη τους στη γκαλερί. Πιο συγκεκριμένα, έπειτα από 35 περίπου λεπτά περιήγησης στο μουσειακό χώρο, η κορτιζόλη στον οργανισμό τους-μια ουσία η οποία ευθύνεται για το στρες- μειώθηκε αισθητά. Πολλές από τις σύγχρονες ασθένειες προέρχονται από το άγχος, το οποίο προκαλεί απώλεια μνήμης, αδυναμία για συγκέντρωση και πολλά άλλα προβλήματα.

Τι επισημαίνουν οι επιστήμονες για την επίδραση της τέχνης στη ζωή μας;

Ο νευροεπιστήμονας Oshin Vartanian από την άλλη, αφού εξέτασε τα συμπεράσματα δεκαπέντε ερευνών, εξήγησε πως συγκεκριμένα τμήματα του εγκεφάλου μας τα οποία σχετίζονται με την ευχαρίστηση και τα θετικά συναισθήματα, ενεργοποιούνται όταν ο άνθρωπος ασχολείται με την τέχνη ακόμα και αν δεν την κατανοεί σε βάθος. Άλλωστε για να απολαύσει κανείς μια έκθεση ζωγραφικής για παράδειγμα δεν χρειάζεται να έχει πτυχίο πολιτισμικών σπουδών.

Η ενασχόληση με την τέχνη δεν σχετίζεται ωστόσο μόνο με τα επίπεδα του άγχους. Με βάση τα πορίσματα έρευνας που πραγματοποιήθηκε το 2014, τα άτομα είναι πιο ανθεκτικά στον πόνο όταν ασχολούνται με τον πολιτισμό. Τα μέλη της μίας ομάδας που συμμετείχαν σε ένα πείραμα παρακολούθησαν μαθήματα από καλλιτέχνες, ενώ στη συνέχεια δημιούργησαν μόνοι τους μικρά σχέδια προκειμένου να εκφράσουν τις σκέψεις τους. Οι συμμετέχοντες στην άλλη ομάδα επικεντρώθηκαν στη συζήτηση εντός της τάξης σχετικά με την τέχνη. Έπειτα από δέκα περίπου εβδομάδες αποδείχθηκε πως τα άτομα που πόνταραν στην αναπαραγωγή της τέχνης επωφελήθηκαν περισσότερο, καθώς πλέον σκέφτονταν διαφορετικά, ενώ βελτίωση σημειώθηκε τόσο στη μνήμη όσο και στην ψυχολογία τους.

Ανάλογα είναι τα πορίσματα και για τη συμβολή της μουσικής στον άνθρωπο. Μελέτες που έγιναν σε μουσικούς με μαγνητική τομογραφία έδειξαν ότι στον κροταφικό λοβό -το μέρος που είναι υπεύθυνο για την προφορική μνήμη- είναι μεγαλύτερο από τους υπόλοιπους ανθρώπους. Οι ερευνητές τόνισαν ότι δεν έχει σημασία ποιο όργανο μαθαίνουν τα παιδιά όσον αφορά τη βελτίωση της μνήμης. Είναι η διαδικασία της μουσικής εκπαίδευσης που είναι ευεργετική για τη μνήμη. Το φαινόμενο αυτό δηλαδή της ανάπτυξης και άλλων τμημάτων του εγκεφάλου όταν υπάρχει μια μορφή εκπαίδευσης, μπορεί να βοηθήσει και ανθρώπους που έχουν υποστεί βλάβες του εγκέφαλου μετά από κάποιο νόσημα ή τραυματισμό.

Διασχίζοντας το Όνειρο

Η ελευθερία έρχεται με κόστος. Κανένας δεν θέλει να πληρώσει το τίμημα με συνειδητή βούληση και ευθύνη, κι έτσι το πληρώνουν ανάποδα: για να παραμένουν σκλαβωμένοι.

Η απαλλαγή από το τίμημα δεν είναι επιλογή, κανείς δεν εξαιρείται. Ούτε να κρυφτούμε μπορούμε από τη Δικαιοσύνη που διέπει τους κόσμους και εμείς ακόμα ανακαλύπτουμε, κατανοώντας τις παρανοήσεις μας (που είναι πάρα πολλές).

Μπορεί να κολυμπάμε στις ψευδαισθήσεις προσωρινά, μπορεί να βαυκαλιζόμαστε είτε για την κουτοπονηριά μας είτε για την υποτιθέμενη αρετή στον συμβιβασμό των κοινωνικών προσταγών μας, όμως ο χρόνος κάνει κύκλους και δεν αντιλαμβανόμαστε πως περνάμε από τα ίδια σημεία.

Γιατί όλα είναι αλληλένδετα, κι ας χάσαμε την ικανότητα να συνδέουμε. Ας εμπιστευτήκαμε να διχάζουμε, να απομονώνουμε, να κομματιάζουμε τον εαυτό μας. Οι δικές μας αντιλήψεις του κόσμου, αποτελούν ζωντανά ονειρέματα, πολύ πειστικά για την ακεραιότητα και την αλήθεια τους. Ταυτισμένοι και εξαρτημένοι, αδυνατούμε να αντιληφθούμε οτιδήποτε πέρα από ό,τι έχουμε ήδη καταχωρήσει, πιστέψει, υιοθετήσει...είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα, δεν έχει σημασία.

Η ζωή μας όλη, πόνοι και χαρές είναι αφορμές για να βοηθήσουν στις διασυνδέσεις: να καταλάβουμε, ν' αποδεσμεύσουμε, να ενώσουμε, να κάνουμε πιο ανάλαφρο το πέρασμά μας, αναλαμβάνοντας την ευθύνη της ουσίας μας: της σημαντικότητας ΚΑΙ ασημαντότητάς μας.

Τίποτα απ' όλα αυτά όμως δεν βγάζει νόημα, ενόσω εξακολουθούμε να πορευόμαστε με τον υφιστάμενο προγραμματισμό μας, όποιος κι αν είμαστε, ό,τι άλλο κι αν έχουμε καταφέρει. Τα βάρη που μας κρατάνε εξαρτημένους από τον υλικό κόσμο είναι πολλά, τα περισσότερα από αυτά αόρατα κι ας θεριεύουν οι προσπάθειες "αποκάλυψής" τους.

Γιατί δεν αποκαλύπτονται απ' έξω, από άλλους, ούτε από οποιαδήποτε ποσότητα πληροφοριών κι αν συλλέξουμε. Θα εξακολουθήσει να είναι αόρατο το κελί της φυλακής μας, γιατί απλούστατα ΕΜΕΙΣ το κρατάμε κρυφό από τη συνείδησή μας, συνεχίζοντας την πλάνη μας.

Η σοφία είναι αυτή που βλέπει καθαρά, όλα τα δυαδικά και αντίθετα, χωρίς φόβο, χωρίς απειλή, χωρίς την ανάγκη να κοιτάξει αλλού, να πείσει, να πολεμήσει με συνηθισμένους τρόπους που ουσιαστικά ενισχύουν ό,τι οι ίδιοι διαχωρίζουμε.

Η σοφία είναι πέρα από κάθε περιγραφή, πέρα από κάθε ομολογία, πέρα από κάθε αποσπασματική λεκτικοποίηση, κάποιου τμήματος της αλήθειας που είναι αδύνατον να χωρέσει στην περιοριστική αντίληψή μας. Κατανοεί και συμπονεί, μα συμμετέχει επιλεκτικά και μόνο εφόσον υπάρχει Λόγος καθαρός.

Η ενασχόληση με τον καθένα, το κάθε Άτομο/Άνθρωπο που επιλέγει να συνειδητοποιήσει βιωματικά την πλάνη, που αναλαμβάνει το κόστος της ελευθερίας του, αξίζει και είναι έργο...δεν μπορεί να ορίζεται από επιφανειακές ανάγκες απαλλαγής από τον πόνο, θεραπείας κάποιας αρρώστιας κλπ, αν και αυτά αποτελούν τις αφορμές που έχουμε ακόμα ανάγκη για να εστιάσουμε την προσοχή μας.  Όμως οι συνδέσεις είναι βαθύτερες και τις επιλέγουμε σε επίπεδο Εαυτού.

Και η κοινωνία, η "κατάντια του κόσμου", η αδικία που μαστίζει όλους τους τομείς της ζωής μας είναι έργο δικό μας, θετικό ή αν θέλεις, επιλεγμένο, για να αναλάβουμε κάποια στιγμή την ευθύνη μας...τη ΔΙΚΗ ΜΑΣ ευθύνη, ατομικά, συνειδητά, με θάρρος και πειθαρχία στο ξύπνημά μας, αλλάζοντας μια μια τις επιλογές μας!

Κι έτσι ο κόσμος βρήκε την ησυχία του…!

«Μια μέρα ο Αλλάχ βρέθηκε μπόσικος, έπιασε φωτιά και κοπριά κι έπλασε το Ρωμιό. Μα ευτύς, ως τον είδε, το μετάνιωσε.

Είχε ένα μάτι ο αφιλότιμος που τρυπούσε ατσάλι. «Τι να γίνει τώρα, μουρμούρισε ο Αλλάχ, την έπαθα. Ας πιάσω να κάμω τώρα τον Τούρκο, να σφάξει το Ρωμιό, να βρει ο κόσμος την ησυχία του.»

Και ευτύς, χωρίς να χασομεράει, βάνει σ’ ένα ταψί τον Τούρκο και το Ρωμιό να παλέψουν.

Πάλευαν, πάλευαν ως το βράδυ, κανένας δεν έριχνε το κάτω τον άλλον Μα ευτύς, ως σκοτείνιασε, βάνει ο άτιμος Ρωμιός τρικλοποδιά, κάτω ο Τούρκος!

«Ο διάολος θα με πάρει, μουρμούρισε ο Αλλάχ, την έπαθα πάλι. Τούτοι οι Ρωμιοί θα φάνε τον κόσμο, πάνε οι κόποι μου χαμένοι… Τι να κάμω;»

Ολονύχτα δεν έκλεισε μάτι ο κακομοίρης, μα το πρωί, πετάχτηκε απάνω και χτύπησε τις χερούκλες του: «Βρήκα βρήκα» φώναξε. Έπιασε πάλι φωτιά και κοπριά, κι έφτιαξε έναν άλλο Ρωμιό, και τους έβαλε στο ταψί να παλέψουν. 

 

Άρχισε το πάλεμα. Τρικλοποδιά ο ένας, τρικλοποδιά κι ο άλλος.

Μπηχτές ο ένας, μπηχτές κι ο άλλος. Μπαμπεσιά ο ένας, μπαμπεσιά κι ο άλλος… Πάλευαν, πάλευαν, έπεφταν, σηκώνουνταν, πάλευαν πάλι, ξανάπεφταν, ξανασηκώνουνταν, πάλευαν… Κι ακόμα παλεύουν!

Κι έτσι ο κόσμος βρήκε την ησυχία του…!»

Ν.Καζαντζάκης από το βιβλίο "Ο Χριστός ξανασταυρώνεται"

Tι είναι το κράτος;

Ο σημερινός άνθρωπος είναι τόσο μπερδεμένος, που στην χοντροκομμένη αυταρέσκεια του συνωμοτικού δικαστηρίου της δειλίας, του περιβόητου κράτους, αναζητεί τη δική του ευτυχία. Έτσι θυσιάζει τον εαυτό του για χάρη ενός ειδώλου, που τον απατά και τον ευτελίζει.

 

Συμβαίνει λοιπόν να βασιλεύει πάνω στη γέρικη γη, σύμφωνα με τον Νίτσε, μια τερατώδης πολιτικο-κρατική οντότητα, της οποίας τα κύρια συστατικά συνυφαίνονται με την σκοτεινή φύση των πάσης φύσεως εθνικισμών, δημοκρατιών,σοσιαλισμών και των αντίστοιχων τύπων κυβερνήσεων και διακυβερνήσεων. 

 

Αυτή η οντότητα, το σύγχρονο κράτος, είναι στ’ αλήθεια ο Λεβιάθαν, που παρουσιάζεται ως φύλακας των λαών και έτσι αξιώνει να κηδεμονεύει, με τη διαμεσολάβηση των νόμων, τους πάντες και τα πάντα. Αλλά αυτός ο Λεβιάθαν δεν είναι κάποιος θεός, κάποιος σωτήρας ή λυτρωτής των ανθρώπων, παρά ένα τέρας, ένα ψευδολόγο και αρπακτικό θηρίο. Είναι ακριβώς αυτό που διακηρύσσει. Τι διακηρύσσει; Μια ψυχρή λειτουργία και μια απρόσωπη διαχείριση: δρα ύπουλα και δυναστεύει τυφλά τους λαούς, στο όνομα μάλιστα αυτών λαών. Έτσι όπου είναι παρόν το κράτος, ωσεί παρών είναι και ο λαός. Αλλά ποιος λαός; Η αγέλη, που οι αισθήσεις της είναι τυλιγμένες με ψέματα/ψευδαισθήσεις και απάτες αίσθησης.

Κατανοήσεις

 

Στον Ζαρατούστρα ( πρώτο μέρος-ομιλία 11) ο Νίτσε απεικονίζει ως εξής αυτό τον Λεβιάθαν – το Τέρας:

«Υπάρχουν ακόμα κάπου λαοί και αγέλες, όχι όμως σε μας, αδελφοί μου: εδώυπάρχουν κράτη. Κράτος; Τι είναι αυτό; Λοιπόν! Ανοίξτε τώρα τα αφτιά σας,γιατί θα σας μιλήσω για το θάνατο των λαών. Κράτος λέγεται το πιο ψυχρό απ’όλα τα ψυχρά τέρατα. Ψυχρά επίσης ψεύδεται και τούτο το ψέμα σέρνεται απότο στόμα του: «Εγώ, το κράτος, είμαι ο λαός». Αυτό κι αν είναι Ψέμα!Δημιουργοί ήταν εκείνοι που δημιούργησαν τους λαούς και που κρέμασαν μιαπίστη και μια αγάπη από πάνω τους: έτσι υπηρέτησαν τη ζωή. Εξολοθρευτέςείναι εκείνοι που στήνουν παγίδες για τους πολλούς και αποκαλούνται κράτος:κρεμούν ένα σπαθί κι εκατό επιθυμίες από πάνω τους. Όπου υπάρχει ακόμηλαός, δεν καταλαβαίνει το κράτος και το μισεί σαν κακό μάτι και σαν αμαρτίαέναντι των ηθών και των δικαιωμάτων».

Τι μας λέει εδώ ο Νίτσε; Πως το κράτος, ως το πιο ψυχρό από όλα τα ψυχρά τέρατα, υπονομεύει την αληθινή ύπαρξη των λαών, ταυτίζοντας τον εαυτό του με την έννοια του λαού. Ετούτη η ταύτιση είναι μια παγίδα για τους λαούς, καθώς το κράτος-καταστροφέας εξολοθρεύει τη δημιουργική τους πνοή και τους μετατρέπει σε μια θλιβερή, αυτο-προδομένη μάζακαταπιεσμένων όντων που «εργάζονται» με όλη τους τη «λαϊκουριά» και με περισσό ζήλο για την ευτυχία των καταστροφέων τους. 

 

Ό,τι ακριβώς συμβαίνει και στη σημερινή ελλαδική πραγματικότητα: τα πιο αδηφάγατέρατα της κρατικής μηχανής, όσο πιο αδηφάγα είναι –και μάλιστα με «σοσιαλ-αριστερό» μανδύα– τόσο πιο φιλολαϊκά εμφανίζονται. Έτσι αποκοιμίζουν τον λαό με ψευδαισθήσεις παραμυθίας, οι οποίες τελικά αποβαίνουν ολέθριες για την ίδια την ύπαρξή του, βιοτική και πολιτισμική. 

 

Και είναι τότε που από δημιουργικός λαός γίνεται ένας ξέπνοος στυλοβάτης των πιο αντιδραστικών-σκοταδιστικών δυνάμεων: γίνεται ένα άβουλο κυβερνώμενο res, που γελοιοποιεί με την ίδια του τη συμπεριφορά τα πιο ευγενικά του συναισθήματα.

 

Nietzsche

Το αντικείμενο της σύγχρονης κοσμολογίας

Αργά ή γρήγορα ένα από τα βασικά ερωτήματα που δημιουργούνται στο μυαλό κάθε ανθρώπου είναι και το ερώτημα της γέννησης και της εξέλιξης του Σύμπαντος. Πρόκειται για την βάση της σύγχρονης επιστήμης της Κοσμολογίας η οποία εξετάζει την περιεκτικότητα της ύλης και της ενέργειας στο Σύμπαν, την μορφή και την δομή που έχει, την ηλικία και την ιστορία του καθώς και την μελλοντική του εξέλιξη.

Σ' αυτού του είδους τα ερωτήματα οι επιστήμονες προσπαθούν να δώσουν απαντήσεις με τη βοήθεια των τεράστιων ατομικών επιταχυντών αλλά και με τις παρατηρήσεις των γιγάντιων τηλεσκοπίων στη Γη και στο Διάστημα. Έτσι, οι ανακαλύψεις των τελευταίων μερικών χρόνων μας έχουν οδηγήσει στην διαπίστωση ότι όλα τα άστρα, τα νεφελώματα και οι γαλαξίες που υπάρχουν αποτελούν το 5% μόνο των συστατικών του Σύμπαντος. Ανακαλύψαμε επίσης ότι διάχυτα στο Σύμπαν περιλαμβάνονται κι άλλα υλικά που είναι προς το παρόν «αόρατα». Η «σκοτεινή ύλη» (όπως ονομάζεται) που υπάρχει με κάποια μορφή αποτελεί το 27% περίπου των συστατικών του Σύμπαντος αν και δεν μπορούμε μέχρι τώρα να προσδιορίσουμε από τι αποτελείται.

Ακόμη όμως κι αν στην ύλη που βλέπουμε προσθέσουμε και όλα τα υλικά της «σκοτεινής ύλης» πάλι φαίνεται ότι χρειαζόμαστε μια διπλάσια επί πλέον ποσότητα «υλικών» ή «ενέργειας» (αφού ύλη και ενέργεια αποτελούν δύο όψεις του ιδίου πράγματος) για να εξηγηθούν οι παρατηρήσεις των κοσμολόγων που μας λένε ότι το Σύμπαν στο οποίο ζούμε είναι ένα «επίπεδο» Σύμπαν. Ένα Σύμπαν του οποίου η χωροχρονική διαστολή φαίνεται ότι δεν πρόκειται να σταματήσει ποτέ. Γιατί οι μετρήσεις που έγιναν εδώ και 20 περίπου χρόνια μας δείχνουν ότι η διαστολή του Σύμπαντος όχι μόνο δεν επιβραδύνεται λόγω της βαρύτητας των υλικών που περιλαμβάνει (ορατή και σκοτεινή ύλη) αλλά αντίθετα επιταχύνεται από τότε που το Σύμπαν είχε το ήμισυ της ηλικίας που έχει σήμερα.

Γι' αυτό όλο και πιο πολλοί κοσμολόγοι αντιμετωπίζουν σήμερα την επιτάχυνση αυτή σαν μια πέμπτη δύναμη, ένα απωθητικό είδος «αντιβαρύτητας», που είναι συνδεδεμένη με την ενεργειακή πυκνότητα του κενού και η οποία προβλέπεται από την σύγχρονη θεωρία πεδίων. Της έχουν μάλιστα δώσει κι ένα ιδιαίτερα ευφάνταστο όνομα αποκαλώντας την «σκοτεινή ενέργεια». Οι κοσμολόγοι υποστηρίζουν ότι η ενέργεια αυτή αποτελεί σήμερα το 68% της υλο-ενέργειας που απαιτείται για να γίνει το Σύμπαν επίπεδο όπως παρατηρείται ότι είναι. Αυτού του είδους η ενέργεια προέρχεται από την εμφάνιση «εικονικών σωματιδίων» τα οποία ξεπηδούν από το «τίποτα» και εξαφανίζονται (εξαϋλώνονται) στιγμιαία προτού προφτάσει κάποιος να τα παρατηρήσει. Αυτό, δηλαδή, που ονομάζουμε «τίποτα» είναι το μηδενικό αποτέλεσμα που βγαίνει από το άθροισμα θετικής και αρνητικής ενέργειας που υπάρχει στο «κενό».

Οι μελέτες αυτές μας έχουν δώσει τα εφόδια εκείνα με τα οποία μπορούμε να διατυπώσουμε σήμερα (με αρκετή μάλιστα βεβαιότητα) τα πρώτα βήματα της γέννησης του Σύμπαντος αλλά και την εξελικτική του έκτοτε πορεία. Για να το κατορθώσουμε όμως αυτό χρειάστηκε πρώτα να κοιτάξουμε επισταμένως το εσωτερικό του ατόμου, να μελετήσουμε τις αλληλεπιδράσεις των τεσσάρων θεμελιωδών δυνάμεων της φύσης, να αναγνωρίσουμε την αναγκαιότητα της ύπαρξης ένδεκα συνολικά διαστάσεων στο Σύμπαν, καθώς επίσης και να καταγράψουμε διάφορα αντικείμενα, γεγονότα και φαινόμενα στο Σύμπαν που απέχουν μεταξύ τους δισεκατομμύρια έτη φωτός, στο χώρο και τον χρόνο. Η σύγχρονη αυτή αντίληψη της γέννησης του Σύμπαντος και του χρόνου βασίζεται σε μία θεώρηση που είναι σήμερα γνωστή ως Θεωρία της «Μεγάλης Έκρηξης».

Φυσικά όταν μιλάμε σήμερα για τις απόψεις των σύγχρονων κοσμολόγων σχετικά με τη γέννηση του Σύμπαντος αναφερόμαστε σε μαθηματικά μοντέλα που περιέχουν απλουστευμένες περιγραφές της δομής και της ιστορίας του και ως εκ τούτου δεν αποτελούν μια τέλεια απεικόνισή του αλλά μια χονδροειδή περιγραφή του. Παρ' όλα αυτά τα σύγχρονα αυτά μοντέλα έχουν την ικανότητα να προβλέπουν ορισμένες ιδιότητες του Σύμπαντος που μπορούν να επαληθευτούν ή όχι από τις αστρονομικές παρατηρήσεις και τα πειράματά μας στους επιταχυντές των υποατομικών σωματιδίων. Έτσι η αποκρυπτογράφηση των στοιχείων που έχουμε σήμερα μπορεί να μας περιγράψει ικανοποιητικά τον τρόπο με τον οποίο εξελίχτηκε το Σύμπαν όλα αυτά τα χρόνια και ιδιαίτερα τις πρώτες σημαντικότατες στιγμές της ύπαρξής του.

Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάτε ότι η Μεγάλη Έκρηξη των κοσμολόγων δεν έχει καμιά σχέση με τις εκρήξεις που γνωρίζει ο καθένας από μας, είτε είναι βαρελότα είτε βόμβες υδρογόνου. Γιατί με τον όρο «Μεγάλη Έκρηξη» οι σύγχρονοι επιστήμονες εννοούν μια εκθετική και απότομη διαστολή του Σύμπαντος από ένα απειροελάχιστο σημείο «ανυπαρξίας». Η γέννηση δηλαδή και η μετέπειτα εξέλιξη του Σύμπαντος είναι κατά κάποιον τρόπο το «ξεδίπλωμα» του χρόνου και του χώρου από μια κατάσταση υπερβολικής πυκνότητας και θερμότητας σε μια παγωμένη και τεράστια σε μέγεθος σημερινή ύπαρξη, σε έναν χώρο ο οποίος δημιουργείται καθώς το Σύμπαν διαστέλλεται, σ' ένα Σύμπαν όπου σήμερα όλοι οι μακρινοί γαλαξίες φαίνονται να απομακρύνονται συνεχώς ο ένας από τον άλλο.

Φυσικά οι γαλαξίες του Σύμπαντος δεν απομακρύνονται μέσα σ' ένα άπειρο και αδειανό χώρο, αλλά αντίθετα η διαστολή αυτή του Σύμπαντος οφείλεται στο «ξεχείλωμα» του ίδιου αυτού χώρου που συμπαρασύρει μαζί του και τους γαλαξίες, ενώ η «έκρηξη» έγινε συγχρόνως σ' όλα τα σημεία του με αποτέλεσμα να μην υπάρχει σήμερα κάποιο συγκεκριμένο κέντρο στο Σύμπαν αφού το κέντρο βρίσκεται «παντού». Το τι σημαίνει αυτό είναι ότι δεν είναι οι γαλαξίες αυτοί που κινούνται αλλά είναι ο μεταξύ τους χώρος που μεγαλώνει («ξεχειλώνει»). Και ενώ τίποτα το υλικό δεν μπορεί να τρέξει με μεγαλύτερη ταχύτητα από την ταχύτητα του φωτός, αυτό δεν ευσταθεί για τον χώρο ο οποίος μπορεί να διαστέλλεται πολύ ταχύτερα και από την ταχύτητα ακόμη του φωτός. Μ' αυτήν λοιπόν την έννοια η Μεγάλη Έκρηξη δεν ήταν παρά μια «έκρηξη» αυτού τούτου του χώρου, μια τεραστίων δηλαδή διαστάσεων διαστολή του («ξεχείλωμα»).

Είναι επίσης ευνόητο ότι κανείς δεν μπορεί να ξέρει σήμερα τι υπήρχε πριν από τη Μεγάλη Έκρηξη γιατί ο χρόνος και ο χώρος δεν είχαν οντότητα. Υπήρχε μόνο ο κοσμικός πυρήνας, ο αρχικός εκείνος «σπόρος» των απεριόριστα μικρών διαστάσεων, που περιέκλειε μέσα του το σπέρμα μιας ολόκληρης οικουμένης είτε πρόκειται για μια πραγματική «μοναδικότητα», μια «ανώμαλη ιδιομορφία» με τεράστια πυκνότητα και θερμότητα, είτε το «τίποτα», είτε τέλος μια ολάκερη αλληλουχία προϋπαρχόντων Συμπάντων όπου το δικό μας Σύμπαν δεν είναι παρά ένα από έναν «άπειρο» αριθμό διαστελλόμενων Συμπάντων. Τα πάντα, πάντως, που βλέπουμε σήμερα να υφίστανται στο Σύμπαν, ο χρόνος και ο χώρος, η ενέργεια και η ύλη, τα πάντα, για μάς τουλάχιστον, αρχίζουν με την Μεγάλη Έκρηξη. Έτσι δεν έχει κανένα νόημα, προς το παρόν τουλάχιστον, να μιλάει κανείς για γεγονότα που συνέβησαν πριν από την Ώρα Μηδέν, γιατί πριν απ' αυτή την στιγμή δεν υπάρχει ροή του χρόνου. Θα ήταν σαν να ρωτούσαμε τι υπάρχει βόρεια από τον Βόρειο Πόλο. Η Ώρα Μηδέν είναι η στιγμή της εκκίνησης από την οποία προέρχονται τα πάντα.

Εν κατακλείδι μπορούμε να πούμε πως, αν και όχι τέλεια, η Θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης επεξηγεί ικανοποιητικά πολλές από τις παρατηρήσεις και τα πειράματα που έχουν γίνει μέχρι τώρα, ως ένα πλήρες, μαθηματικά θεμελιωμένο μοντέλο. Η ακριβής, όμως, γνώση μας για τις πρώτες απειροελάχιστες στιγμές της δημιουργίας θα εξαρτηθεί από το αποτέλεσμα που θα έχει στο μέλλον η προσπάθεια της σύγχρονης επιστήμης να συνδέσει τις δύο μεγάλες θεωρίες του 20ου αιώνα, την Κβαντομηχανική με τη Γενική Σχετικότητα, σε μία και μοναδική Ενοποιημένη Θεωρία Πεδίου που να περιγράφει τη βαρύτητα ως μία κβαντισμένη δύναμη κάτω όμως από μία κατάσταση «υπερσυμμετρίας». Για να εξηγηθεί όμως η κατάσταση αυτή χρειαζόμαστε την ύπαρξη επτά πρόσθετων διαστάσεων. Αν η θεωρία αυτή αληθεύει, ζούμε σ' ένα Σύμπαν ένδεκα διαστάσεων!

Η Γενική Σχετικότητα θεωρείται σήμερα ως η πιο όμορφη θεωρία της Φυσικής που μας περιγράφει με έναν πολύ «κομψό» τρόπο την συμπεριφορά της βαρύτητας στο Σύμπαν. Γιατί σύμφωνα με τον Αϊνστάιν η δύναμη της βαρύτητας έχει την ικανότητα να παραμορφώνει έντονα την γεωμετρία του χωρόχρονου, που με απλά λόγια σημαίνει ότι «ο χωρόχρονος λέει στην ύλη πως να κινείται και η ύλη λέει στον χωρόχρονο πως να παραμορφώνεται», όπως έλεγε χαρακτηριστικά ο περίφημος σύγχρονος φυσικός Τζων Γουίλερ. Η Κβαντομηχανική από την άλλη πλευρά είναι πολύ πιο παράξενη, γιατί όλη αυτή η θεώρηση του μικρόκοσμου βασίζεται στις πιθανότητες και την απροσδιοριστία των γεγονότων, κάτι τελείως έξω από τις καθημερινές μας εμπειρίες και την «κοινή λογική». Χωρίς όμως την ύπαρξη του θεωρητικού υπόβαθρου της Κβαντομηχανικής δεν θα υπήρχε καμία από τις χιλιάδες των ηλεκτρονικών συσκευών που διαθέτουμε σήμερα: τα κινητά τηλέφωνα και οι υπολογιστές, τα λέϊζερ στην ιατρική, την επικοινωνία και την ψυχαγωγία, και οι χιλιάδες άλλες εφαρμογές.

Συνοψίζοντας λοιπόν την τρέχουσα κατάσταση που επικρατεί στις μελέτες της σύγχρονης Κοσμολογίας πρέπει να ομολογήσουμε ότι η θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης, επικουρούμενη με τις προσθήκες των θεωριών του Πληθωρισμού και των Υπερχορδών (Θεωρία Μ), περιγράφει ικανοποιητικά την πραγματική ιστορία του Σύμπαντος από την γέννησή του και μέχρι σήμερα. Υπάρχουν φυσικά αρκετά ακόμη ερωτηματικά στις λεπτομέρειές της που χρειάζεται να διευκρινιστούν. Λεπτομέρειες όμως οι οποίες μπορούν άνετα να βρουν την λύση τους στις επόμενες δύο περίπου δεκαετίες. Και τότε την σκυτάλη θα πάρουν οι θεωρητικοί φυσικοί και τα διάφορα σενάρια που προβλέπουν το «πριν», το «πως», το «πότε» και ίσως ακόμη και το «γιατί» της ύπαρξης του Σύμπαντος και της δικής μας. Στα επόμενα, δηλαδή, 10 χρόνια υπολογίζουμε ότι θα έχουμε μάθει τις λεπτομέρειες της γένεσης του Σύμπαντος. Θα ξέρουμε εάν πράγματι υπάρχουν παράλληλα Σύμπαντα, όπως ορισμένες θεωρητικές εκτιμήσεις μας λένε σήμερα, ενώ θα ξέρουμε ακόμη αν υπάρχουν 11 συνολικά διαστάσεις. Και τότε θα έχουμε μάθει τέλος και από τι αποτελείται η σκοτεινή ύλη και η σκοτεινή ενέργεια.

Eρωτικά τρίγωνα: Τι συμβαίνει και πώς έρχεται το τρίτο πρόσωπο

Η πιο αρχετυπική σχέση, στην οποία ο άνθρωπος από τη γέννησή του εκτίθεται, είναι η τριαδική. Το σταθερότερο σχήμα της γεωμετρίας το τρίγωνο, με ιδιότητες μοναδικές, που είχαν εκτιμηθεί και υπολογιστεί από τους αρχαίους πολιτισμούς. Εφόσον υιοθετηθεί στις ανθρώπινες ερωτικές σχέσεις, εγγυάται συναισθήματα ακραία, αντιφατικά και ρόλους εναλλασσόμενους, με έναν κοινό παρονομαστή: τη συνενοχή και την υποκρισία. Το θύμα εσκεμμένα ή ακούσια προετοιμάζει τη σταύρωσή του και οι θύτες απολαμβάνουν πύρρειες νίκες, μέχρι την τελική τους αυτο-εξόντωση.

 

Φυσικά, σε περιόδους σεξουαλικού κορεσμού και σε χρόνους, κατά τους οποίους πολλά ζευγάρια συμβιβάζονται με παράλληλους, μη επικοινωνιακούς βίους, οι επιπτώσεις των τριγωνικών σχέσεων δεν προκαλούν τα θεαματικά σκάνδαλα αλλοτινών εποχών και δεν οδηγούν εύκολα σε εντυπωσιακά εγκλήματα πάθους ή αυτοκτονίες. Επηρεάζουν, όμως, ανεξάληπτα την ψυχοσύνθεση των εμπλεκομένων, προοιωνίζουν ανάπηρες εξαρτήσεις και κυρίως καταστρέφουν την αθώοτητα και την ευδαιμονία των παιδιών, εάν αυτά υπάρχουν και έρθουν αντιμέτωπα με την αμείλικτη αποκάλυψη.

Όπως όλα τα προπατορικά αμαρτήματα, έτσι και η τριγωνική έλξη προϋποθέτει ένα μύθο και μία απαγόρευση. Η Νέμεσις αργότερα θα χρησιμοποιήσει αυτόκλητα κάθε πιθανή παραλλαγή τιμωρίας, τύψεων και πόνου. Δεν θα μπορέσει, παρόλα αυτά, να εξαλείψει από τη μνήμη των έκπτωτων εραστών την ηδονή και την υπερβατική μέθεξη, που προκύπτει από την ανυπακοή και την ακατανίκητη έλξη προς το παράνομο και το κοινωνικά καταδικαστέο.

Εμπειρία ζωής τουλάχιστον για τον έναν εκ των δραστών της συνωμοσίας, αλλά κατ'εξακολούθηση έγκλημα για τον άλλο και ασυνείδητη προτροπή για τον τρίτο, το ερωτικό τρίγωνο αντλεί τη γοητεία του από την απρόοπτη λύση του οιδιποδείου συμπλέγματος και ενδυναμώνεται από το αμετάκλητο κέλευσμα της κοινωνίας για μονογαμία, αποκλειστικότητα, αφοσίωση και παντοτινή δέσμευση.

Το παιδί που θα ερωτευθεί, κατά την ψυχαναλυτική θεωρία, τον γονέα του αντιθέτου φύλου, θα καταλήξει σε έναν καταναγκαστικό συμβιβασμό: να απαλύνει την ήττα της μη ολοκληρωτικής απόκτησης του γονιού, ταυτιζόμενο με αυτόν του ίδιου φύλου. Όμως μερικά παιδιά τελικά νικούν και αποσπούν την αποκλειστικότητα στους στοχασμούς της μητέρας ή του πατέρα. Η εξομοίωση με τον ηττημένο γονιό είναι υποχώρηση και ενδοτισμός. Στο μέλλον το αγόρι ή το κορίτσι αυτό θα μπορεί να συνάπτει ερωτικές σχέσεις, μόνο εάν υπάρχει ανταγωνισμός, για να ξαναβιώσει τον παιδικό θρίαμβο. Θα επιδιώκει την αδρεναλίνη του απαγορευμένου, όπως ανομολόγητος ήταν και ο πόθος προς τον εσωτερικό γονιό.

Ο μύθος της ρομαντικής αγάπης, της χαρισμένης ως θεϊκό και δίκαιο όφλημα, το alter ego του καθενός, η πλατωνική υπόσχεση, που ευαγγελίζεται μία αδελφή ψυχή, η οποία καρτερεί υπομονετικά, για να παρασύρει σε μία συμπαντική ένωση, έχει εδραιώσει στον πολιτισμό μας τη φενάκη πως η αρμονία των ερωτικών σχέσεων μπορεί να αποτελεί δώρο και όχι κοπιαστική και μακροχρόνια προσπάθεια.

Η ευτυχία και η ολοκλήρωση δεν είναι ποτέ αυτονόητη. Συνήθως κρύβεται στην αταλάντευτη θέληση, στις βουλήσεις πολλών ανθρώπων και όχι στο δεητικό βλέμμα μιας γυναίκας, στο σαρωτικό μειδίαμα ενός άνδρα ή στην ουτοπία μιας ερωτικής ποίησης, που σύντομα θα διαμελιστεί από το διεκπεραιωτικό χαρακτήρα της καθημερινότητας, καταλείποντας συντρόφους εκστασιασμένους για την απρόσμενη απώλεια του μέλιτος.

Είναι εξάλλου κοινό μυστικό πως τα θεσπέσια χαρακτηριστικά του άλλου δεν είναι παρά οι ελλείψεις μας, που γρήγορα θα απεκδυθούν τη σαγήνη και θα απαιτήσουν εκκωφαντικά και πιο εριστικά από ποτέ την αδιαπραγμάτευτη πλήρωσή τους. Όσα πριν τη δέσμευση ενοποιούν, τα ίδια ακριβώς αργότερα μετασχηματίζονται και διακορεύουν το όνειρο. Και τότε θα έρθει και η στιγμή, που ο ένας από τους δύο, πιο ευάλωτος από ποτέ, θα αναπληρώσει το χαμένο χρόνο επενδύοντας σε κάποιο τρίτο πρόσωπο, που θα εμφανιστεί ως ερωτικός μεσσίας και θα ανατρέψει σε μία στιγμή τη νηνεμία και τη γαλήνη.

Τα ερωτικά τρίγωνα φαίνονται ακαταμάχητα, επειδή δεν ολοκληρώνονται ποτέ. Προσκαλούν, αλλά δεν ενδίδουν, θωπεύουν αλλά δεν τιθασεύονται. Σκευωρούν με τις ανασφάλειες, καραδοκούν κραδαίνοντας το ανεκπλήρωτο και καταδικάζουν τους τλάμονες συμμετέχοντες σε αποδοχή του ελάχιστου. Το τρίτο πρόσωπο πάντα θα στερείται το αντικείμενο του πόθου του, το οποίο θα πορεύεται ανάμεσα σε δύο διεκδικητές: το σταθερό και το αδοκίμαστο, το τεκμηριωμένο και το αμφίβολο. Κεντρομόλες και φυγόκεντρες ενορμήσεις θα καταδυναστεύουν το λογισμό, επιτείνοντας την προσμονή για την επανάληψη της συνεύρεσης.

Η καταδίκη του ατελέσφορου, η αδυναμία της πλήρους αφοσίωσης, τα ραντεβού, που δεν ευοδώθηκαν, οι όρκοι, που δεν τηρήθηκαν, οι υποχρεώσεις προς τις δυο παράλληλες σχέσεις, που διογκώνονται, η κούραση και το άγχος θα διακόψουν το φαύλο κύκλο και θα στήσουν την αγχόνη του προμελετημένου τέλους.

Όλοι οφείλουν να συγκατατεθούν στην έλλειψη. Δικαιολογίες, τεχνάσματα, υπεκφυγές, προσχήματα, εκλογικεύσεις και προβολές θα επιστρατευθούν, για να καμουφλάρουν την αγωνία, την ενοχή, τον ίμερο, το θρήνο και το επαπειλούμενο πένθος. Μηχανισμοί άμυνας θα υψώσουν τείχη αθεμελίωτα, για να συγκαλύψουν την αδυναμία οριστικής απόφασης. Θνησιγενείς αποφάσεις για διάλυση της παράνομης λατρείας θα λαμβάνονται, για να αναιρεθούν στο πρωτόγνωρο και ατελεύτητο τρικύμισμα της ερωτικής κλίνης.

Μέσα από την διαδικασία όλοι θα κληθούν σε αναστοχασμό, αλλά λίγοι θα ενστερνιστούν την τραχύτητα των αδέκαστων κρίσεων. Ο φαινομενικά αθώος θα αναρρωτηθεί τι τον απομάκρυνε από τον στασιαστή, για να αποδειχθεί εξίσου φταίχτης. Οι θύτες θα αυτοσχεδιάσουν, απολογούμενοι για τη βεβήλωση των ηθικών αρχών τους και θα επικαλεστούν δυνάμεις άτεγκτες, που τους εξανάγκασαν στην παράδοση στον δελεαστικό βόρβορο. Όλοι όμως γνωρίζουν ότι το τίμημα θα είναι ανάλογο της έντασης και του παροξυσμού.

Το τρίτο άτομο εξαίφνης ομοιάζει με πανάκεια για όλες τις οδύνες του βίου, ο σωτήρας, που δεν εμφανίστηκε στη σωστή στιγμή μέσα στο χρόνο, η αποκάλυψη που αποδόμησε όλους τους συναισθηματικούς κλυδωνισμούς. Μετατρέπεται στον από μηχανής θεό, που θα άρει με την κατανόησή του τις πληγές τόσων ψυχολογικών μεταπτώσεων. Και που αν χαθεί, κανείς δεν θα μπορέσει να υποκαταστήσει την θαλπωρή της ίασης, που κουβαλά, κανείς δεν θα μπορέσει να επωμιστεί το άλγος της σύγκρισης. Η φυγή του θα προσκαλέσει τη μοίρα, που ενδίδει, θα επαναφέρει τη ζοφερή και μίζερη πραγματικότητα. Θα ξανανιώσει, άραγε ξανά την πεμπτουσία του έρωτα. Θα γευτεί από την αμβροσία της ηδονής, θα επιτρέψει άλλοτε στον εαυτό του να κυριευτεί από το διονυσιακό πνεύμα. Ενδόμυχα, άλλωστε, πολλοί παραδέχονται πως η έλευση του τρίτου έδρασε, σε τελική ανάλυση, εξισορροπητικά στην υπάρχουσα σχέση, θέτοντας σε επαναδιαπραγμάτευση τους όρους και τις συνθήκες της.

 

Η υπέρβαση, επομένως, των ορίων και των εσκαμμένων είναι τόσο απόλυτη, που περίεργες ψυχολογικές συμβάσεις μοιάζουν με φυσιολογικές: Η τρίτη δεν ζηλεύει τη νόμιμη σύζυγο, αλλά οποιαδήποτε άλλη προσεγγίσει τον εραστή της. Δεν μπορεί εύκολα να απαιτήσει, γιατί εκτός σπανίων περιπτώσεων, η πιθανή νίκη της και η μελλοντική κατοχή του θα απογυμνώσει τη σχέση της και θα διατρανώσει τη ρηχότητα. Εξάλλου, πάντα υποβόσκει η υποψία πως όλα στροβιλίζονται γύρω από την καθαρή ερωτική επιθυμία και πως η ψευδεπίγραφη κουλτούρα αγάπης σκηνοθετήθηκε, για να συγκαλύψει τα αδυσώπητα ένστικτα, όπως την οργή και την ανόθευτη λίμπιντο.

Τα ερωτικά τρίγωνα δεν είναι ασυνήθεις καταστάσεις. Αποκύημα της αποπνικτικής μονογαμίας και των συλλογικών απαγορεύσεων, είναι απολύτως φυσιολογικά και λειτουργικά σε άλλους πολιτισμούς. Όμως κανείς δεν μπορεί να δρα πέρα από τα όρια, που θέτει η κοινωνία και το υπερεγώ, αν δεν είναι προετοιμασμένος να θερίσει θύελλες.

Η Ευρύκλεια και Το σημάδι του Οδυσσέα

<Gustave Boulanger Η Ευρύκλεια αναγνωρίζει τον Οδυσσέα.

 Γνωστή από την Οδύσσεια γερόντισσα που υπήρξε η τροφός του Οδυσσέα, την οποία είχε αγοράσει ο Λαέρτηςγια μερικά βόδια. Η Ευρύκλεια (σε άλλες παραδόσεις αναφέρεται και ως Αντιφάτη) αναγνώρισε τον Οδυσσέα μετά την επιστροφή του στην Ιθάκη την ώρα που του έπλενε τα πόδια, από μία ουλή ακριβώς πάνω από το γόνατό του, την οποία είχε προκαλέσει ο χαυλιόδοντας ενός αγριόχοιρου όταν ο Οδυσσέας κυνηγούσε μαζί με τον παππού του Αυτόλυκο. Ο Οδυσσέας της είπε να μη μιλήσει σε κανένα για την πραγματική του ταυτότητα. Η Ευρύκλεια ήταν κόρη του Ώπος και αγοράσθηκε ως δούλα από τον Λαέρτη με αντάλλαγμα 20 βόδια.

Ο Λαέρτης της είχε εκτίμηση και μεγάλη εμπιστοσύνη, και έτσι της ανέθεσε την ανατροφή του γιου του, του Οδυσσέα. Η Ευρύκλεια πληροφόρησε τον Οδυσσέα ποιες υπηρέτριες είχαν προδώσει την Πηνελόπη κατά την απουσία του, είχαν πάρει το μέρος των μνηστήρων της και είχαν γίνει ερωμένες τους. Αργότερα ο Οδυσσέας κρέμασε τις 12 υπηρέτριες που του είχε υποδείξει η Ευρύκλεια ως προδότριες. Ο Στράβων γράφει (ΙΔ΄ 641) ότι άγαλμα της Ευρυκλείας, έργο του γλύπτη Θράσωνα, υπήρχε στην Έφεσο.

Η ταυτότητα του Οδυσσέα θέτει πολλαπλά προβλήματα. Δεν είναι απλώς μεταμορφωμένος σε ζητιάνο, αλλά, αφού ήταν είκοσι πέντε χρονών όταν έφυγε, σήμερα είναι σαράντα πέντε. Ακόμα και αν τα χέρια του δεν έχουν αλλάξει, δεν μπορεί να είναι ίδια και απαράλλαχτα. Είναι συγχρόνως ο ίδιος και εντελώς διαφορετικός. Η βάγια υποστηρίζει πάντως ότι του μοιάζει και λέει στον Οδυσσέα: «Από όλους όσους έχουν έρθει εδώ πέρα, ταξιδιώτες, ζητιάνους, στους οποίους προσφέραμε φιλοξενία, εσύ μου θυμίζεις από όλους πιο πολύ τον Οδυσσέα.

— Μάλιστα, έχετε δίκιο, λέει ο Οδυσσέας, μου το έχουν ξαναπεί αυτό». Σκέφτεται τότε ότι αν η Ευρύκλεια του πλύνει τα πόδια, θα δει μια χαρακτηριστική ουλή που έχει, με κίνδυνο, αν η ταυτότητά του αποκαλυφθεί πριν από την ώρα της, να βρεθεί σε δύσκολη θέση και να πάει όλο το σχέδιο στράφι.

Γιατί ο Οδυσσέας, όταν ήταν μικρός, δεκαπέντε, δεκάξι χρονών, είχε πάει στον παππού του, τον πατέρα της μητέρας του, για να μυηθεί στη ζωή του κούρου, από παιδί να γίνει άντρας· το αγόρι, οπλισμένο με ένα δόρυ, έπρεπε να αντιμετωπίσει,ολομόναχο και υπό την επιτήρηση των εξαδέλφων του, και να νικήσει ένα τεράστιο αγριογούρουνο — και το νίκησε, αλλά το αγριογούρουνο όρμησε πάνω του και του έσκισε το πόδι στο γόνατο. Γύρισε λοιπόν πίσω περιχαρής αλλά με την ουλή, την οποία έδειξε σε όλον τον κόσμο, και διηγήθηκε με κάθε λεπτομέρεια τι έγινε, πώς τον περιποιήθηκαν, πώς τον γέμισαν δώρα. Πρώτη πρώτη στο ακροατήριο ήταν φυσικά η βάγια, η Ευρύκλεια: όταν ο παππούς του, ο Αυτόλυκος, είχε έρθει παλιά στη γέννηση του παιδιού, εκείνη κρατούσε το μωρό στα γόνατα· παρακάλεσε τον Αυτόλυκο να διαλέξει ένα όνομα για τον εγγονό του. Έτσι πήρε ο Οδυσσέας το όνομά του.

Επειδή ένα από τα καθήκοντα της Ευρύκλειας ήταν να πλένει τα πόδια των φιλοξενούμενων, θα πρέπει να είχε γίνει ειδική σ’ ό,τι αφορά τα πόδια. O Οδυσσέας σκέφτεται: «Αν δει την ουλή, θα καταλάβει. Θα είναι ένα σήμα γι αυτήν, το σημάδι ότι είμαι ο Οδυσσέας, η υπογραφή μου».

Κάθεται λοιπόν σε μια σκοτεινή γωνιά, όπου δε φαίνεται τίποτα. Η βάγια πάει να γεμίσει τη λεκάνη χλιαρό νερό, παίρνει μες στο σκοτάδι το πόδι του Οδυσσέα, το χέρι της γλιστράει στο γόνατο, πιάνει το εξόγκωμα, κοιτάζει, αφήνει τη λεκάνη να πέσει κάτω, χύνεται το νερό. Βγάζει μια φωνή. Ο Οδυσσέας τής κλείνει το στόμα: καταλαβαίνει. Ρίχνει μια ματιά στην Πηνελόπη, για να της ανακοινώσει με το βλέμμα το νέο ότι ο άντρας αυτός είναι ο Οδυσσέας. Η Αθηνά εμποδίζει την Πηνελόπη να δει το βλέμμα της, για να μη μάθει τίποτα. «Μικρέ μου Οδυσσέα, μουρμουρίζει η Ευρύκλεια, πώς μπόρεσα να μη σε αναγνωρίσω αμέσως;» Ο Οδυσσέας τής λέει να σωπάσει. Τον αναγνώρισε, η Πηνελόπη όμως δεν πρέπει να μάθει τίποτα

Έμαθα να ονειρεύομαι

Πόσες φορές θύμωσες και μου είπες να καθίσω στην άκρη γιατί τα όνειρά μου δεν αξίζουν .
Τα όνειρα είναι για τους αδύναμους , γι αυτούς που θέλουν να ξεφεύγουν από την αλήθεια της ζωής .

Μου είπες ότι δεν μπορώ να είμαι ο εαυτός μου , γιατί οι άλλοι δεν δέχονται την αλήθεια μου και έτσι θα μείνω στην μοναξιά να ζω με τις αυταπάτες μου .

Μου είπες ότι η αγάπη είναι αδυναμία όπως και το να εκφράζεις τα συναισθήματα σου ανοιχτά .
Μου είπες ότι δεν
είμαι αρκετά εκείνο ή το άλλο ..

Δεν μου είπες ποτέ όμως, ότι αυτά όλα που μου έλεγες και αυτά που γράφτηκαν μέσα στο μυαλό μου , δεν ήμουν εγώ αλλά εσύ !!
Αυτός που μου περιέγραφες τα μικρά χρόνια της ζωής μου ήσουν εσύ , ένας ενήλικας πιο μικρός και από μένα, στην ψυχή , που ήμουν παιδί .
Στεκόσουν με φόβο απέναντι στην ζωή γιατί δεν ήξερες να ονειρευτείς και ήθελες να φοβάμαι και εγώ τα όνειρα για να μην νιώθεις μόνος ..
Ήθελες να μου σκοτώσεις τα όνειρα, για να μην νιώθεις λίγος , που δεν ονειρεύτηκες ποτέ ..

Ήθελες να μου πεις πως η αγάπη δεν αξίζει γιατί ποτέ δεν ένιωσες την αξία της ..
Ήθελες να μου πεις πως τα δάκρυα είναι χάσιμο χρόνου , γιατί δεν έπλυνες ποτέ την ψυχή σου μ αυτά, για να ξέρεις τι θησαυρός είναι !!

Ε λοιπόν τώρα που ανακάλυψα την απάτη σου, σου λέω αυτό :
Θυμάμαι και πάλι ποιός είμαι εγώ !!
Είμαι παιδί που ξέρει να γελά , να ονειρεύεται , να ζει την ανεξαρτησία του, να αγαπάει με όλη την δύναμη της καρδιάς του . Να λούζει με τα δάκρυα την ψυχή του όποτε εκείνη σκληραίνει , γιατί κάτι δικό σου μιλάει μέσα της και ζητάει την κάθαρση !!!

Ξέχασα να ακούω συνέχεια μέσα στο μυαλό μου, ποιός μου είπες ότι είμαι, για να θυμηθώ επιτέλους ,ποιός θέλω ΕΓΩ να είμαι !!

Φυλακές του νου

Όλοι οι ενήλικες έχουμε μεγαλώσει σε διαφορετικές οικογένειες ο καθένας με διαφορετικούς γονείς , σε διαφορετικές πόλεις ,κάτω από διαφορετικά συστήματα εκπαίδευσης , συνθήκες διαβίωσης , ήθη και έθιμα .Όλοι μας όμως έχουμε περάσει από "εκπαίδευση" που δεν είναι τίποτα άλλο από έναν υποταγμένο τρόπο να σκεφτόμαστε .Να αναπαράγουμε συστήματα αξιών και απόψεις κάποιων άλλων που είναι όμως κοινά αποδεκτές από την κοινωνία .Τα κοινά λεγόμενα "κουτάκια" ή τα "κουστούμια" που τα φοράς ανεξάρτητα εάν είναι το νούμερο σου ή όχι .

Αυτό είναι η προσωπικότητα που μας χτίζουνε μέρα την ημέρα ,χρόνο με το χρόνο . Ένα κουστούμι που σου φτιάξανε οι άλλοι και θέλεις δεν θέλεις θα το φοράς . Ανεξάρτητα εάν σου είναι άνετο και ευχάριστο ή αν σε κάνει να θέλεις να σκάσεις γιατί είναι τρία νούμερο μικρότερο και δεν σου αρέσει καν το χρώμα !!

Αυτό μας δείχνει με ακρίβεια τον ελεγχόμενο τρόπο "εκπαίδευσης" των ανθρώπων σε μια συγκεκριμένη κατεύθυνση . Και αυτή δεν είναι άλλη από τον επιφανειακό τρόπο ζωής που βασίζεται στον υλισμό . Οι άνθρωποι βασίζουν την αξία τους στα πτυχία που έχουν αποκτήσει , στην μόρφωση τους , στην κοινωνική του καταξίωση , στα υλικά τους αποκτήματα , στο περιβάλλον τους , και εν τέλει κατά πόσο είναι πετυχημένοι στην ζωή και ποιά είναι η θέση που κατέχουν από την κοινωνία .

Για να μπορέσουμε να ξεφύγουμε από αυτό χρειάζεται να κάνουμε μια ριζική αποδόμηση όλων αυτών των απόψεων και των πεποιθήσεων που απαρτίζουν την προσωπικότητα μας .Είναι όλα τα νοητικά σκουπίδια που μας έχουν φορτώσει και αναγκαζόμαστε να ζούμε με αυτά για μια ζωή .Να ζούμε μέσα στο εγώ μας αποκομμένοι από την θεία φύση μας .

Ήρθαμε στην ζωή σαν άγραφοι πίνακες , καθαρές ψυχές , μαλακοί σαν τα ζυμαράκια και αφήσαμε τους άλλους να μας λερώσουν . Να μας πλάσουν κατά το δοκούν σαν εκτρώματα , έτσι όπως ταίριαζε στον δικό τους τρόπο ζωής και στα δικά τους θέλω . Και κυρίως οι γονείς μας , που συχνά για να απαλύνουμε τον πόνο αυτής της κακοποίησης , γιατί για κακοποίηση πρόκειται , τους δικαιολογούμε λέγοντας ότι αυτό ήξεραν αυτό έκαναν . Ή ακόμα χειρότερα ήθελαν απλά το "καλό" μας .

Και ποιός είναι ο ρόλος του γονιού εαν δεν είναι να περάσει τις γνώσεις των προηγούμενων γενεών στις επόμενες , θα ρωτούσε κάποιος?Θα απαντήσω με την γνωστή ρήση "αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα".

Αντί λοιπόν να σεβαστούν οι προηγούμενοι τα παιδιά που είναι το μέλλον της ανθρωπότητας , τα τσαλαπατούν σαν ψυχές και αυτά και την χιλιοειπωμένη "ελεύθερη βούληση " που είναι αναφαίρετο δικαίωμα κάθε ύπαρξης .

Σεβασμός στην ελεύθερη βούληση του ανθρώπου, είναι να του δείξεις σαν παιδί , το δρόμο που οδηγεί στην αυτογνωσία . Να του δείξεις πως να ράψει τα κουστούμια των πεποιθήσεων του , μόνο του . Αυτά που θα το κάνουν να αισθάνεται άνετα , χαρούμενα , ελεύθερα και εν τέλει ευτυχισμένα . Αντί αυτού όμως θέλουν οι γονείς σώνει και καλά να τα κάνουν στρατιωτάκια , αμίλητα , αγέλαστα και καλά υποταγμένα , αναπαράγωντας μέσα από αυτά την δική τους ζωή . Που στο τέλος πιο αποτέλεσμα φέρνει ?

Οι άνθρωποι γενιά μετά την γενιά ,να ζουν τα ίδια λάθη , χωρίς να έχει μεσολαβήσει καμιά επίγνωση για την εμπειρία της ζωής . Καμιά συνείδηση δεν γίνεται κτήμα του ανθρώπου . Ούτως ώστε ο καθένας να δώσει το δικό του στίγμα στην ζωή και να ακολουθήσει την δική του πορεία προς την αυτοπραγμάτωση .

Έτσι λοιπόν κάποιοι έχτισαν την φυλακή μας πέτρα πέτρα και εμείς καθόμαστε από μέσα και κοιτάζουμε τον κόσμο έξω . Μέσα από το μικρό οπτικό μας πεδίο , την περιορισμένη μας συνείδηση θέλουμε να ζούμε μια ελεύθερη ζωή . Αυτό δεν μπορεί να γίνει μέσα από την φυλακή . Για αυτό όσο συνεχίζεις να κοιτάζεις από το παραθυράκι της φυλακής , όσα βιβλία και να διαβάσεις , όλων των σοφών της γης τα λόγια και να αναπαράγεις στον εαυτό σου , πάλι μικρή θα είναι η εικόνα που έχεις για τον κόσμο .

Αυτό που θα σου δώσει την ελευθερία σου είναι να γκρεμίσεις τους τοίχους της φυλακής σου .
Αργά και μεθοδικά όπως στην έχτισαν οι άλλοι για λογαριασμό σου . Έτσι και εσύ θα την γκρεμίσεις , πέτρα πέτρα , μέρα με την ημέρα , για να μπορείς να βλέπεις όλη την εικόνα του κόσμου σου και με τα δικά σου μάτια . Να ζωγραφίσεις την ζωή με τα δικά σου χρώματα . Να ζήσεις ελεύθερα , με αυτοσυνείδηση γαλήνη και ευδαιμονία !! Σπάσε τα δεσμά !!

Η αγάπη δε διαβάζεται, μαθαίνεται…

Κάποιοι έμαθαν τί σημαίνει αγάπη βιωματικά.
Κάποιοι άλλοι τη φαντάστηκαν όπως την διάβασαν στα βιβλία.
Δεν την έζησαν ποτέ.
Είναι αυτοί που τους λένε «ρομαντικούς».Που ζούν στο ροζ συννεφάκι. Που οι πρώτοι γελάνε μαζί τους.
Είμαι και εγώ μια από αυτές.
Μεγάλωσα διαβάζοντας τι είναι αγάπη.
Κοίταζα τα παιδιά της ηλικίας μου να δω πως συμπεριφέρονται οι μαμάδες τους για να οριοθετήσω αρχικά την «μητρική αγάπη».
Αυτή την θεμελιώδη αγάπη που σε μαθαίνει τι σημαίνουν όλες οι υπόλοιπες μορφές της.
Η ερωτική, η συζυγική, η γονεϊκή, ακόμα και η φιλική.
Έψαχνα στις σελίδες των βιβλίων να μάθω τι είναι. Να ξεκινήσω από κάπου. Μετά οι απορίες μεγάλωναν.
Προσπαθούσα να μάθω τι είναι φιλία. Αγάπη για τους φίλους και τους ανθρώπους που συναντούσα στο δρόμο της ζωής μου. Διάβαζα τι είναι η αγάπη για το άλλο φύλο.
Για αυτόν που επέλεξα να γίνει αργότερα σύζυγος μου.
Μετά ήθελα να μάθω να αγαπάω σωστά τα παιδιά μου. Να είμαι σε όλους αυτούς τους ρόλους σωστή.
Νομίζω ότι δεν είμαι η μόνη….

Την πραγματική έννοια της αγάπης, όμως, δε νομίζω ότι την έμαθα. Mόνο την διάβασα.
Η μητέρα μου δεν την κατανόησε ποτέ η ίδια για να μου την εξηγήσει.
Ούτε και ο άντρας μου μετά.
Αγάπη με δίδαξε η μητρότητα και η φιλία. Τα παιδιά μου και οι φίλοι μου.
΄Αγγελοι που βρέθηκαν στην ζωή μου για να με μάθουν. Στα 18 η λατρεμένη μου συμφοιτήτρια και μετέπειτα κουμπάρα έγινε η δασκάλα μου στην φιλία. Συνοδοιπόρος στην ζωή μου. Και στα 23 ένα υπέροχο μικρό πλασματάκι 2500gr ξεκίνησε να παραδίδει τα δικά του μαθήματα .
Αυτές τις μορφές διάβασα αλλά τις έζησα. Και νιώθω ότι τις γνωρίζω καλά.
Είναι επικίνδυνο να γνωρίζεις την αγάπη μόνο από τα βιβλία. Κινδυνεύεις να γίνεις ονειροπόλος και γραφικός. Να μην μπορείς καν να επικοινωνήσεις με τους γύρω. Σαν να μιλάς άλλη γλώσσα. Και όσο μεγαλώνεις σε ηλικία ο κίνδυνος αυξάνει. Γιατί γύρω σου υπάρχουν άνθρωποι με εμπειρία. Που πατάνε στην γη όταν εσύ συνεχίζεις να περιπλανιέσαι στα σύννεφα.
Η αγάπη δεν διαβάζεται. Μαθαίνεται.
Στο Πανεπιστήμιο της ζωής.

Όσο και να διάβασα. Όσο καλούς βαθμούς και να είχα σε όλα τα υπόλοιπα μαθήματα, εκεί δεν μορφώθηκα.
Και έκανα και συνεχίζω να κάνω λάθη. Συμπεριφέρομαι σαν παιδί ανάμεσα σε ενήλικες. Φορτώνω τους ενήλικες αυτούς με τις παιδιάστικες απόψεις μου. Δεν έχει νόημα να απολογηθώ. Δε θα βοηθήσει κανέναν. Ξέρω ότι πολλοί γύρω μου είναι σαν και εμένα. Πολλοί για διαφορετικούς λόγους δεν προλάβαμε να μεγαλώσουμε. Να ωριμάσουμε στο θέμα αγάπη. Και έρχονται άνθρωποι μετά στην ζωή μας που πρέπει να δεχθούν τα λάθη της δικής μας ανωριμότητας. Να δείξουν κατανόηση σε ένα ενήλικο σώμα που όμως δεν ξέρει καν να περπατάει. Και τους πληγώνουμε χωρίς να θέλουμε. Και τους φορτώνουμε τα δικά μας βαρίδια στα ενήλικα πόδια τους.
Αλλά η γνώση αυτή δεν έρχεται. Αν δεν βοηθήσουν. Αν δεν δώσουν το χέρι. Αν δεν πιάσουν το αλφάβητο από την αρχή. Και όσο μεγαλώνουμε η αποστήθιση και η κατανόηση γίνεται πιο δύσκολη. Γιατί το σώμα και το μυαλό ακολουθούν την φυσική φθορά του χρόνου. Οι λάθος άνθρωποι στις λάθος στιγμές δεν ανατρέπουν αυτή την φυσική πορεία.
Αν είστε από τους έμπειρους, τους γνώστες της αγάπης και συναντήσετε έναν τέτοιο άνθρωπο, μη βιαστείτε να τον χαρακτηρίσετε τρελό. Όσο τρελές και αν σας φαίνονται οι αντιδράσεις του.
Ξέρω ότι είναι κουραστικό. Έχω κι εγώ κουράσει ανθρώπους με αυτή την άγνοια μου. Χωρίς να το θέλω. Δεν είναι τρέλα, όμως, ούτε κακία. Οι άνθρωποι αυτοί δεν μπαίνουν ποτέ στην διαδικασία να «χειριστούν» τους άλλους με σχέδιο ή με σκοπό. Κάνουν άτακτες κινήσεις μέσα στο πέλαγος της δικής τους άγνοιας.

Μπορεί να μην καταφέρετε να αγαπήσετε έναν τέτοιο άνθρωπο. Να σας κουράσει όλη αυτή η προσπάθεια της διδασκαλίας.
Μην τον αδικήσετε όμως.
Εκείνο που εχει να προσφέρει δεν είναι εμπειρία. Είναι όμως αγάπη. Στην ουσιαστική της μορφή. Όπως την περιγράφουν ακριβώς τα βιβλία. Στον ορισμό της. Μπορεί να μην σας αρέσει. Να μην ταιριάζει η θεωρία με την πράξη σας.
Μην τον πείτε τρελό όμως.
Είναι αυθεντικό και αληθινό αυτό που δίνει. Είναι έτοιμος να ζητήσει συγνώμη όταν καταλάβει. Δεν έχει σκοπό να πληγώσει. Το αντίθετο. Τις περισσότερες φορές θέλει να προστατεύσει. Το πρόσωπο της δικής του αγάπης είναι πολύτιμο. Κάνει τα πάντα για να το προστατεύσει.
Όποιος συνάντησε ένα τέτοιο πρόσωπο μπορεί να καταλάβει. Εγώ είμαι ένα από αυτά. Σε όποιον με συνάντησε και στενοχωρέθηκε από την απειρία μου χρωστάω ένα μεγάλο συγνώμη.
Όχι τυπικό. Ουσιαστικό.
Μια συγνώμη ακριβώς όπως την ορίζουν τα βιβλία.
Ακριβώς σαν αυτό που αντιλαμβάνομαι ως αγάπη.
Την αυθεντική της σημασία.
Εκεί που οι δύο έννοιες γίνονται μια.
Γιατί αληθινή αγάπη = συγνώμη.
Για όποιον με συνάντησε …

Γνωστικισμός...Γνωστικοί - Γνώσις - Ορθή Δόξα

«Γνωστικισμός» είναι ένας ψυχοφιλοσοφικός Θρησκευτικός προβληματισμός.

Ο όρος «Γνωστικισμός» προέρχεται από την έννοια της «Γνώσης» εκείνης η οποία αφορά την Γνώση των Θείων Μυστηρίων. Γνώση η οποία επιφυλάσσεται για λίγους. Ως σύστημα, νοείται το σύμπλεγμα των Γνωστικών συστημάτων του 2ου και 3ου αιώνα μ.Χ.

Η αφύπνιση του Γνωστικισμού ξεκίνησε μετά την ανακάλυψη το 1945, μιας ολόκληρης βιβλιοθήκης με Γνωστικά κείμενα στο NagHammadi στην Αίγυπτο.

Ο Γνωστικισμός ως Γνωσιολογικό θρησκευτικό και φιλοσοφικό σύστημα περιέχει τρία στοιχεία αλληλένδετα μεταξύ τους:

ΘΡΗΣΚΕΙΑ. Τα αληθινά Μυστήρια της Ενωσης μεταξύ του Θείου και ανθρώπινου πνεύματος και της ύλης.

Χαρακτηριστικό της είναι οτι η Γνώση προηγείται της Πίστης...

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ. Την καλλιέργεια ή την απόκτηση ειδικού τύπου διάνοιας για την μελέτη των ιερών κειμένων.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ. Την καλλιέργεια της Γνώσης και της Αλήθειας ως αντιτιθέμενη στην καθαρά συναισθηματική αντίληψη της ζωής.

Με αυτά τα δύο τελευταία στοιχεία ο Γνωστικισμός συνδυάσθηκε με τον Νεοπλατωνισμό, ο οποίος δίδασκε τις ίδιες αλήθειες.

Ο Ερμητισμός, έχοντας πάρα πολλά κοινά με τον Γνωστικισμό, θεωρήθηκε «μη χριστιανικός Γνωστικισμός».

Ο Γνωστικισμός δεν δύναται να γίνει κατανοητός χωρίς αυτό που ονομάζεται «διαφώτιση της ψυχής», «δύναμη της αφηρημένης αλλά μυστικιστικής σκέψης» και «επέκταση της συνειδητότητας».

Η Γνωστική Θεωρία.

Από το Άγνωστο και Ακατανόητο, τον ΚΥΚΛΟ, προήλθε η μοναδική ζωή, ο Πατήρ, η στιγμή εντός του κύκλου, δηλαδή η αρχή της εκδήλωσης. Από τον Αδάμ-Κάδμον προήλθε η Εύα, η πρώτη Μητέρα, το πλήρωμα. Κατόπιν το ένα έγινε δύο. Από το δύο γεννήθηκε ο Υιός, ο Λόγος συμπληρώνοντας στον κόσμο την αντανάκλαση των τριών όψεων.

Η διαφορά του Γνωστικισμού με τον υπόλοιπο Χριστιανισμό είναι οτι οι Χριστιανοί θεωρούν τον Χριστιανισμό σαν μία συγκινησιακή θρησκεία με χαρακτηριστικό την αφοσίωση στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Αντίθετα οι Γνωστικές Γραφές διδάσκουν οτι ο Ιησούς δίδαξε διά των Μαθητών Του την «θρησκεία της ευλαβείας και της Γνώσης».

Τα Γνωστικά κείμενα μας περιγράφουν μία κοσμική παρατήρηση του Σύμπαντος, το παρόν στάδιο εξέλιξής μας, το έργο του Ιησού Χριστού στο ισχυρό δράμα, την σχέση του ανθρώπου προς το σύνολο και τελικά την μέθοδο σωτηρίας του ανθρώπου από τα δεσμά της ύλης, δια της εισόδου στο βασίλειο του Φωτός και της Αλήθειας.

Πρώτος αρχηγός Γνωστικής σχολής ήταν ο Σίμων ο Μάγος το 50 μ.Χ. Ο Γνωστικισμός δεν ήταν ποτέ σύστημα μονολιθικό. Οι διάφορες σχολές του, διαφωνούν σε πολλά σημεία μεταξύ τους, συμφωνούν όμως όλες στα:

Πρωτείο της Γνώσης: Η Γνώση είναι το πρωταρχικό μέσο για την σωτηρία του ανθρώπου, επικρατούσα κάθε άλλου μέσου.
Δυαδισμός: Εναντίωση πνεύματος και ύλης.
Κοσμολογικοί Μύθοι: Αυτοί περιλαμβάνουν τρείς φάσεις.

Το «Πλήρωμα» (αρχική απροσδιόριστη Μονάδα) από το οποίο εκπορεύονται οι «Αιώνες» ή ζεύγη ουρανίων όντων.
Την «Πτώση» εξ’αιτίας της οποίας δημιουργήθηκε ο υλικός κόσμος.
Την παρουσία ενός «θείου σπινθήρα» μέσα στον άνθρωπο ο οποίος μπορεί να ενεργοποιηθεί, επιτρέποντας σε μερικούς ανθρώπους να ανέλθουν από τον πεπερασμένο κόσμο της ύλης, στον κόσμο των Αρχών.

Θεωρία της Σωτηρίας: η Σωτηρία προέρχεται μόνον από την Γνώση.
Λατρεία και Ηθική. Οι Γνωστικοί δεν ασχολήθηκαν ποτέ με την λειτουργία εκκλησίας με την γνωστή δομή. Τις περισσότερες φορές λειτουργούν ως ομάδες με ιεραποστολικό περιεχόμενο, γύρω από έναν επίσκοπο.

Οι άνθρωποι σύμφωνα με τον Γνωστικισμό χωρίζονται σε:

Πνευματικούς. Είναι οι μόνοι που μπορούν να φθάσουν στην γνώση την απαραίτητη για να εμψυχωθεί ο θείος σπινθήρας.
Ψυχικούς. Εν μέρει μόνον και με μεγάλη δυσκολία μπορούν να προσεγγίσουν την Γνώση.

Υλικούς. Είναι τόσο δεμένοι με την ύλη ώστε θα παραμείνουν για πάντα αποκλεισμένοι από την Γνώση.

Γνωστικοί - Γνώσις - Ορθή Δόξα

Οι Γνωστικοί δεν πιστεύουν ούτε δημιουργούν είδωλα. Οι γνωστικοί πιστεύουν, αναζητούν, μοχθούν, αφοσιώνονται στην Αλήθεια.

Οι Γνωστικοί αποσυμβολίζουν και ερευνούν τις γραφές. Όλες τις γραφές κι όχι όσες τα ιερατεία επέλεξαν να "αποκρύψουν", θεωρώντας τες "αντικανονικές".

Οι Γνωστικοί πιστεύουν στην αιώνια μάχη ανάμεσα στο καλό και το κακό, κυρίως εντός του ανθρώπου, παρά εκτός του ανθρώπου. Αλλά ό,τι συμβαίνει μέσα στον άνθρωπο, συμβαίνει και στον μεγάκοσμο και τη φύση, έξω από τον άνθρωπο.

Οι Γνωστικοί δε πιστεύουν πως ο Θεός, ο Λόγος, περπάτησε ποτέ με σάρκα και οστά στον κόσμο των ανθρώπων. Ο Λόγος, δρά μέσα απο εκλεκτούς προφήτες Του ανα Αιώνες και κοσμικά Έτη. Οι Γνωστικοί, πιστεύουν ακράδαντα στην αόρατη παρέμβαση του Λόγου, με τρόπους μυστηριακούς και ακατανόητους προς την ανθρώπινη λογική.

Οι Γνωστικοί είναι η αρχαιότερη "ομάδα" ανθρώπων, η οποία πιστεύει αληθινά και σε βάθος στη διαχρονική διδασκαλία του Θεού προς τον Άνθρωπο, η οποία μπορεί να συμβεί μόνο με προσωπικό "κανάλι" και δίαυλο "επικοινωνίας" μεταξύ θεού και ανθρώπου.

Οι Γνωστικοί είναι κατά πολλές χιλιετίες αρχαιότεροι των ιερατείων του Ιησού, του Ιαχωβά, του Μωάμεθ. Ο πρώτος γνωστικός, ο πρώτος καταγεγραμμένος προφήτης, λεγόταν Ζαρατούστρα. Δοξασμένο το όνομά του.

Οι Γνωστικοί πιστεύουν στη θεϊκότητα των πάντων, μα πρωτίστως και περισσότερο, στη θεϊκή φύση και ψυχή του Ήλιου. Δοξασμένο το όνομα του Ra, του Shamash, του Αχούρα Μάσδα, του Απόλλωνα, του Ελ.

Οι Γνωστικοί πιστεύουν πως ο Θεός Ήλιος έχει και αντίθετη όψη, η οποία εκδηλώνεται ανάλογα την εποχή, την ανάγκη και τις πράξεις των ανθρώπων σε συλλογικό επίπεδο, για την εξισορρόπηση και την αρμονία, ενώ πρωτίστως εκδηλώνεται μέσα μας από τις πράξεις, τις θελήσεις και τις επιλογές μας. Ο Αχούρα Μάσδα δε θα μπορούσε να μην είναι ταυτόχρονα, λόγω ανάγκης, και ο Αριμάν. Δοξασμένο το όνομα του Τυφώνα, του Σεθ, του Αριμάν, του Απόφι, του Λεβιάθαν, του Βελιάλ, του Απολλύων, του Σατανά και όλων των μορφών της καταστροφικής όψης του Αρχιτέκτονα Δημιουργού. Κανείς Δημιουργός δε μπορεί να μην είναι και Καταστροφέας. Άπειρος ο Θεός, ο Κύριος των Δυνάμεων. Άπειρες οι όψεις, οι μορφές και οι υποστάσεις Του.

Οι Γνωστικοί πιστεύουν πως δε χρειάζεται επιβολή και φανερό ιερατείο της πίστεως. Ευπρόσδεκτα όλα τα κείμενα της πίστης και του πνεύματος, αλλά όλα αφορούν την προσωπική σχέση του Θεού με τον Άνθρωπο. Κάθε ιερατείο, είναι καταδικασμένο νομοτελειακά να πέσει στην θανατηφόρα πλάνη της ειδωλολατρίας .

Οι Γνωστικοί πιστεύουν πως το Βασίλειο των Ουρανών αφορά τις ανώτερες διαστάσεις και υποστάσεις ζωής στο σύμπαν και κόσμους ανώτερους της ύλης και της τρισδιάστατης πραγματικότητας των ψευδαισθήσεων στον οποίο βρισκόμαστε εμείς. Κάποια γνωστικά ρεύματα, αποστρέφονται τον κόσμο της ύλης ολοκληρωτικά, ενώ κάποια άλλα ψάχνουν το μέτρο και τη χρυσή τομή, ανάμεσα στο Ουράνιο και το Επίγειο, για την ονειρική επίτευξη αρμονίας και συμπόρευσης του ανθρώπου με το σύμπαν και του σύμπαντος με τον άνθρωπο.

Οι Γνωστικοί ισχυρίζονται πως όλα τα έμβια τρισδιάστατα συνειδητά ή και ασυνείδητα όντα όπως εμείς και τα ζώα, αλλά και εκείνα που δε μπορούμε να αντιληφθούμε με τις ατελής αισθήσεις μας, ζούνε, δρούνε και υπάρχουν εντός του σώματος του Θεού, όντας εν δυνάμει τμήματα και εικόνες της Δημιουργίας και του Μέγα Αρχιτέκτονα.

Οι Γνωστικοί δεν πιστεύουν σε "αγίους", διότι Άγιος είναι μόνο ο Θεός. Οι γνωστικοί πιστεύουν σε διδασκάλους και ανυψωμένους, "αστέρες" του Πνεύματος, οι οποίοι με τη σειρά τους καθοδηγούν και προασπίζουν τα πραγματικά συμφέροντα της ανθρωπότητας.

Οι Γνωστικοί πιστεύουν πως υπάρχουν μέσα και ανάμεσα στα σπλάχνα της ανθρωπότητας, ασώματοι εκπεσόντες υιοί και κόρες των Ουρανών, οι οποίοι υπηρετούν - είτε το γνωρίζουν είτε όχι - το Μέγα Σχέδιο του Δημιουργού, δοκιμάζοντας, ταλαιπωρώντας, βασανίζοντας, διδάσκοντας και πολλές φορές, καταστρέφοντας τις πλάνες των ανθρώπων. Κάθε - φαινομενική - αποστασία στο Δημιουργό είναι αδύνατη, διότι ο Δημιουργός, όταν απαιτείται, είναι και Καταστροφέας, εκπληρώνοντας τις θελήσεις των ανθρώπων.

Ο Άνθρωπος, για τους Γνωστικούς, είναι εν δυνάμει εικόνα του Δημιουργού, ως μικρογραφία της συμπαντικής Εικόνας κι ως εκ τούτου, είτε στην ύλη είτε μεταθανάτια, προορίζεται να ομοιάσει στο Δημιουργό και να ενωθεί μαζί Του, βιώνοντας και κατανοώντας την απόλυτη Ερμητική αλήθεια, πως Όλα είναι Ένα.

Ο Δημιουργός εξελίσσεται μέσα από εμάς, ζει μέσα μας, δρα μέσα μας. Ο Δημιουργός, είναι η φλόγα που καίει σε κάθε καρδιά ανθρώπου. Είναι ο Νόμος που διέπει τα σύμπαντα. Είναι ο απόκρυφος Ήχος της Έκστασης και του Παραλόγου. Δοξασμένο το όνομά Του.

Ο Δημιουργός είναι παράλληλα και Η Δημιουργός. Η ουσία του, η Φλόγα του Αιωνίου Πυρός, είναι Διχασμένη για το χατήρι της Ενότητας. Όμως Εν το Παν.

Η Γνώση δεν είναι απαραίτητη συνιστώσα για να φτάσει κανείς στην Αγιότητα του Δημιουργού, ούτε για να ζήσει μια απλή και γεμάτη ευδαιμονία ζωή. Η πίστη στο Θεό είναι το μόνο κλειδί προς την Πόρτα του Παραδείσου, αλλά και της ευτυχίας. "Μακάριοι οι πτωχί τω πνεύματι". Η Γνώση είναι πάνω απ' όλα κατάρα, αλλά και Ευλογία.

Ο Δημιουργός του Σύμπαντος δεν είναι η δύναμη εκείνη που έκανε συνειδητό τον Άνθρωπο, μα ούτε η δύναμη εκείνη που τον έπλασε, σε συνειδησιακό επίπεδο. Ο Γιός, ο Λόγος, η Φωνή, ο Φέρων το Φως, ο Χριστός Κυβερνήτης της Δημιουργικής Φλόγας και της Άπειρης Διάνοιας, είναι ο Κύριος του Χρόνου, ο Κύριος της Αλήθειας, ο Α-Ω , ο Μίθρας, ο Αναστάς και ο Σατανάς, ο προστάτης και ο πατέρας του ανθρώπινου γένους, πριν και μετά την πτώση του ανθρώπου από τους Ουρανούς. Η μόνη μυθολογική "φιγούρα" αντάξια και αντίστοιχη του Υιού, είναι ο Προμηθέας, ο οποίος επανεκίνησε την ανοδική πορεία του ανθρώπου κι ετσι από ζώο, να μεταμορφωθεί - αν τα καταφέρει - ξανά σε Θεό.

Ο Άνθρωπος "εξέπεσε" στον κόσμο της σάρκας, διότι κρίθηκε ανέτοιμος να συγκατοικήσει μαζί με το Θεό στην Ουράνια Πολιτεία, αρχίζοντας κυριολεκτικά από το μηδέν, με ενδόμυχη "αποστολή" του, να επιστρέψει στο Όλον. Η πτώση του ήταν σταδιακή, έως ότου έγινε ολοκληρωτική. Όλα είναι κύκλος κι όλα είναι γραμμικά. Στην ένωση και στην κατανόηση των αντιθέτων, κρύβεται η Αρμονία και η Αλήθεια.

Ο Θεός είναι Άπειρη Αγάπη. Τίποτα λιγότερο, τίποτα περισσότερο. Αγάπα και βίωσε τον Θεό.

Η Γνώση πρέπει να γνωστοποιείται, αλλά να μην επιβάλλεται. Η γνώση πρέπει ελεύθερα να κοινοποιείται, αλλά ποτέ να μην αναλύεται. Στη σιωπή κρύβεται ο Κύριος των Πάντων.

Οι Γνωστικοί είναι ενάντιοι του μαμωνά και ενάντιοι στη βιολογική όψη της βίας, ως θύμιση της ξεπεσμένης πτώσης που βίωσε ο Άνθρωπος των παλαιών αιώνων, εξαιτίας των επιλογών του. Ειρήνη προσφέρει ο Κύριος του Πολέμου.Πόλεμος πατήρ πάντων, δια την αέναη ευλογία και επιδίωξη της Ειρήνης.

Όταν θέλεις ή κατέχεις δύναμη, θα μάθεις τις ευθύνες αυτής, μα και τις συνέπειές της. Έχουμε σιχαθεί να βλέπουμε "ισχυρούς" - διανοητικά τεμπέληδες - που αδιαφορούν για τις επιπτώσεις της ισχύς τους και τα θεωρούν όλα "λούνα παρκ", κατά πως τους τα κατεβάζει η "διάνοιά" τους, ή κατά πως και κατά πόσο τους βολεύει. Ο Γνωστικός γνωρίζει πως η ύψιστη δύναμη, αλλά και η ύψιστη ευθύνη, είναι αυτή του Πνεύματος και της Αλήθειας. Αλλά όπως πάνω, έτσι και κάτω. Η δύναμη , οπως και ο Θεός, έχει άπειρες όψεις. Σε κάθε όψη της Ισχύος, είτε υλικής, είτε ουράνιας και πνευματικής, ο έχων την ισχύ απαιτείται να αναλαμβάνει και την ευθύνη, με πλήρη συναίσθηση της ισχύος του και του τι προκαλεί στους συνανθρώπους του με κάθε του κίνηση, κάθε του σκέψη και κάθε του πράξη. Κάθε τι ενάντιο σε αυτόν τον Ιερό κοσμικό Νόμο της Ελευθέρας βουλήσεως, αποτελεί Ύβρις προς τον Δημιουργό και το Άγιο Πνεύμα Του.

Το Γένος Ισραήλ - όπως και η Ουράνια πόλη της Σιών - είναι πνευματικό και αφορά μετόχους του πνεύματος και όχι υλικό ή βιολογικό. Ντροπή σε γραμματείς και φαρισαίους που διαστρέβλωσαν τα νοήματα και τις αλήθειες για χειραγώγηση, καταδυνάστευση και καταπίεση των μαζών. Ντροπή και κατάρα σε όσους ανά τους αιώνες, είτε εν γνώση τους είτε εν αγνοία τους, βεβήλωσαν την Αλήθεια του Δημιουργού και τις Αλήθειες των Ουρανών για εκμετάλλευση, ειδωλολατρία και καταδυνάστευση των συνανθρώπων τους. Κατάρα.

Άλλο ομολογώ την Αλήθεια και διαδίδω την Αλήθεια και άλλο προσυλητίζω. Κατάρα στους προσυλητιστές και ειδικά στους σφετεριστές.

Ιερέας και Ιέρεια της Φλόγας του Δημιουργού είναι κάθε αληθινά πιστός, που επιτυγχάνει την εσώτερη υπέρβαση και ενώνεται μαζί Του. Μέσα μας η Οδός. Μέσα μας ο Δημιουργός και Κύριος των Πάντων.

Ο Γνωστικός δεν έχει δόγμα ούτε και θα αποκτήσει ποτέ, διότι αποτελεί ύψιστη βλασφημία και μωρία, γνήσια πηγή ειδωλολατρίας.

Ο Κύριος των Δυνάμεων - στο δικό μας αντιληπτικό επίπεδο - εκφράζεται συμβολικά, διαμέσου του Ήλιου, της Γης και της Σελήνης. Προσοχή στα είδωλα.

Η Αλήθεια είναι Πυρ αείζωο και Μαύρη Φλόγα. Ανάλογα την Εναρμόνιση και τη Θέληση ενός εκάστου, ο Κύριος των Δυνάμεων εμφανίζεται, εκφράζεται και ανταποκρίνεται. Μη θεωρεί κανείς πως ο Κύριος των Δυνάμεων δεν είναι και Κύριος της απόλυτης Καταστροφής και του Απόλυτου Ερέβους. Μη θεωρήσει κανείς ούτε λεπτό, πως ο Προμηθέας, ο Χριστός Κυβερνήτης, δε θα είναι και ο Κύριος της Καταστροφής του Ανθρώπου. Διότι Εν Αρχή ην ο Λόγος. Και μετά , Αντίλογος.

Η ουράνια όψη του Πατρός είναι φύση αντίθετη, ακατανόητη και αντιφατική προς τη φύση του κόσμου τούτου. Η φύση του κόσμου τούτου, άρα και η μορφή του Θεού σε αυτό τον κόσμο, είναι ενάντια και εχθρική προς τον Άνθρωπο, διότι αυτός ο κόσμος είναι ο κόσμος του εφήμερου, του μάταιου, κόσμος ψεύδους και ειδώλων. Ο Κύριος δίνει τη διαχρονική ευκαιρία στον άνθρωπο να απεγκλωβιστεί, αλλά και να είναι κύριος της φύσης. Ο Κύριος γνωρίζει μόνο να δίνει, αλλά γνωρίζει και να αφαιρεί, μόνο όμως την ημέρα της Κρίσεως και της Οργής Του.

Ο Γιός του Θεού, ο Λόγος, είναι η Φωνή του Θεού στα Σύμπαντα.

Οι Γνωστικοί όλων των αιώνων εκδιώχθηκαν. Η Φλόγα όμως παραμένει άσβεστη.

Κατάρα στα είδωλα και στους ειδωλολάτρες.

Μόνο ο ήρωας Γκιλγκαμές, ένα βήμα πριν τον τάφο, έβλεπε, άκουγε και αντιλαμβανόταν τα θαυμαστά που συντελούνταν...

- Εγώ, ο αγαπημένος αδελφός σου, ο Eνκιντού, σου αποκαλύπτω... δεν υπάρχει κολασμός και Άδης πέρα και έξω από τον Ανού.
Όλα σε αυτό τον κόσμο γεννιούνται και πεθαίνουν. Τίποτα δεν είναι αθάνατο. Ούτε οι μεγάλοι Θεοί είναι αθάνατοι Γκιλγκαμές.
- Εγώ, η θεϊκή μητέρα σου Γκιλγκαμές, σου αποκαλύπτω... κανείς δε γεννιέται και κανείς δεν πεθαίνει πέρα και έξω από τον Aνού.
Όλοι και όλα γεννιούνται και πεθαίνουν μέσα στο λογισμό του Aνού... που παραμένει σιωπηλός γιατί αυτός γνωρίζει τα πάντα.
- Εγώ, ο Σάμας σου αποκαλύπτω Γκιλγκαμές... Δεν υπάρχει τίποτα θνητό και τίποτα αθάνατο πέρα και έξω από τον Aνού.
Όλα υπάρχουν πριν και μετά τη ζωή, πριν και μετά το θάνατο. Όλα πεθαίνουν και ανασταίνονται μέσα στην καρδιά του Aνού.
- Έλα, σήκω αγαπημένε αδελφέ, πάμε για νέα λαμπρά κυνήγια... μας περιμένουν νέοι μεγάλοι άθλοι...σήκω δοξασμένε θεέ.
- Έλα, σήκω αγαπημένε μου γιέ, μια νέα ονειρική πόλη περιμένει να τη διαφεντέψεις... η ουράνια Oυρούκ σου ανήκει.
- Έλα, σήκω ήρωα, εγώ ο Σάμας θα σε δεχτώ στον κήπο μου. Θα περπατάς δίπλα μου, θα με ρωτάς και θα σου απαντώ, αιώνια.
- Σήκω αδελφέ Γκιλγκαμές, από εδώ και πέρα θάνατο δεν θα γνωρίσεις... και το νέο σου σώμα δεν θα φθαρεί ποτέ πια...
- Σήκω γιέ μου, η καρδιά σου δεν θα πάψει να χτυπά... τα μάτια σου θα βλέπουν και τα αυτιά σου θα ακούν... τα πάντα.
- Σήκω ήρωά μου, τώρα γνωρίζεις πως... ποτέ, τίποτα δεν πεθαίνει, γιατί και εσύ και εμείς και όλα είμαστε ο ίδιος ο Aνού.

Έτσι ο Γκιλγκαμές, ο βασιλιάς της Oυρούκ, κατέκτησε την αθανασία μέσα από την ίδια τη θνητότητά του.