ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ - Σαμία (616-640)

ΜΟ. ἐγὼ τότε μὲν ἧς εἶχον αἰτίας μάτην

ἐλεύθερος γενόμενος ἠγάπησα καὶ
τοῦθ᾽ ἱκανὸν εὐτύχημ᾽ ἐμαυτῷ γεγονέναι
ὑπέλαβον· ὡς δὲ μᾶλλον ἔννους γίνομαι
620 καὶ λαμβάνω λογισμόν, ἐξέστηκα νῦν
τελέως ἐμαυτοῦ καὶ παρώξυμμαι σφόδρα
ἐφ᾽ οἷς μ᾽ ὁ πατὴρ ὑπέλαβεν ἡμαρτηκέναι.
εἰ μὲν καλῶς οὖν εἶχε τὰ περὶ τὴν κόρην
καὶ μὴ τοσαῦτ᾽ ἦν ἐμποδών, ὅρκος, πόθος,
625 χρόνος, συνήθει᾽, οἷς ἐδουλούμην ἐγώ,
οὐκ ἂν παρόντα γ᾽ αὖτις ᾐτιάσατο
αὐτόν με τοιοῦτ᾽ οὐδέν, ἀλλ᾽ ἀποφθαρεὶς
ἐκ τῆς πόλεως ἂν ἐκποδὼν εἰς Βάκτρα ποι
ἢ Καρίαν διέτριβον αἰχμάζων ἐκεῖ·
630 νῦν δ᾽ οὐ ποήσω διὰ σέ, Πλαγγὼν φιλτάτη,
ἀνδρεῖον οὐθέν· οὐ γὰρ ἔξεστ᾽ οὐδ᾽ ἐᾷ
ὁ τῆς ἐμῆς νῦν κύριος γνώμης Ἔρως.
οὐ μὴν ταπεινῶς οὐδ᾽ ἀγεννῶς παντελῶς
παριδεῖν με δεῖ τοῦτ᾽, ἀλλὰ τῷ λόγῳ μόνον,
635 εἰ μηθὲν ἄλλ᾽, αὐτὸν φοβῆσαι βούλομαι
φάσκων ἀπαίρειν. μᾶλλον εἰς τὰ λοιπὰ γὰρ
φυλάξεθ᾽ οὗτος μηθὲν εἴς μ᾽ ἀγνωμονεῖν,
ὅταν φέροντα μὴ παρέργως τοῦτ᾽ ἴδῃ.
ἀλλ᾽ οὑτοσὶ γὰρ εἰς δέοντά μοι πάνυ
640 καιρὸν πάρεστιν ὃν μάλιστ᾽ ἐβουλόμην.

***

ΜΟΣ. Εγώ, όταν τότε γλίτωσα από την άδικη
κατηγορία, ικανοποιήθηκα και το θεώρησα
μεγάλη τύχη για μένα· όσο όμως το καλοσκέφτομαι
620 και το εξετάζω, τώρα είμαι τελείως έξω φρενών
και εξαγριωμένος γι᾽ αυτά που ο πατέρας μου
με υποπτεύθηκε, πως είχα διαπράξει. Κι αν
βέβαια η κοπέλα δεν είχε πάθει τίποτε
και δεν υπήρχαν τόσα εμπόδια, ο όρκος μου,
ο έρωτας, ο χρόνος, ο δεσμός, που μ᾽ έχουν
625 κάνει δούλο τους, δε θα έμενα βέβαια εδώ
να με κατηγορήσει πάλι κατά πρόσωπο
για κάτι τέτοιο, αλλά θα έπαιρνα τα μάτια μου
μακριά απ᾽ την Αθήνα, θα πήγαινα κάπου
στα Βάκτρα ή στην Καρία, κι εκεί θα ζούσα
κάνοντας τον μισθοφόρο. Τώρα όμως, εξαιτίας σου,
630 αγαπημένη μου Πλαγγόνα, δεν θα κάνω
τίποτε ηρωικό. Γιατί δεν πρέπει, ούτε μ᾽ αφήνει
ο κύριος της θέλησής μου, ο Έρωτας. Όμως αυτό
δεν πρέπει να το παραβλέψω, εντελώς
χωρίς τιμή κι αξιοπρέπεια, αλλά, μόνο με λόγια
635 αν όχι τίποτ᾽ άλλο, θέλω να τον φοβίσω, λέγοντας
πως φεύγω. Γιατί στο μέλλον θα προσέχει πιο πολύ
εκείνος, να μη φερθεί ποτέ άσχημα σε μένα, όταν δει
ότι δεν το πήρα αυτό ελαφρά. Αλλά νά αυτός
που ήθελα πολύ, φτάνει ακριβώς την ώρα
640 που τον χρειάζομαι.

Ιστορία της αρχαίας Ελληνικής γλώσσας: Προς τα νέα ελληνικά

12.3 Παλιά και Νέα Ρώμη: ελληνική και λατινική

Η διάσπαση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας σε Ανατολική (με έδρα την Κωνσταντινούπολη, τη «νέα» Ρώμη) και σε Δυτική (με έδρα την «παλιά» Ρώμη) είχε σημαντικές συνέπειες τόσο για την αρχαία ελληνική γλώσσα όσο και για τη λατινική, τη γλώσσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. 

Καθώς η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (αυτή που θα εξελιχθεί σε Βυζαντινή Αυτοκρατορία) απλώνεται σε μια γεωγραφική έκταση όπου κυριαρχεί η ελληνική γλώσσα, σύντομα θα εγκαταλείψει ως επίσημο εργαλείο της διοίκησης τη λατινική γλώσσα και θα χρησιμοποιήσει την ελληνική. 

Η Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία θα παραμείνει λατινόφωνη, και λατινόφωνη θα είναι και η Δυτική (καθολική) Εκκλησία με αρχηγό της τον Πάπα, που εδρεύει στη Ρώμη. Αλλά η Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, σε αντίθεση με την Ανατολική (τη Βυζαντινή), δεν θα «κρατήσει» πολύ. 

Τον 5ο αιώνα μ.Χ. επιδρομές από τον βορρά διαλύουν τη Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία σε αντίθεση με την Ανατολική Αυτοκρατορία, το Βυζάντιο, που θα επιζήσει μέχρι το 1453, χρονιά της κατάκτησης της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς Τούρκους.

Φιλοσοφικά εργαλεία

Στη φιλοσοφία, ξυράφι (razor) είναι κάθε αρχή ή κανόνας που επιτρέπει να εξαλείψουμε απίθανες εξηγήσεις για ένα φαινόμενο, ή να αποφύγουμε περιττές ενέργειες.

Το ξυράφι του Όκαμ (Occam's razor):

Οι απλούστερες εξηγήσεις είναι πιο πιθανό να είναι σωστές, αποφύγετε περιττές ή απίθανες υποθέσεις.

Κέρδισα το λαχείο, άρα με αγαπάει ο θεός!
Για να κερδίσεις το λαχείο πρέπει να συμπέσουν αστάθμητοι παράγοντες, και αρκεί να συμβεί αυτό, η αγάπη ενός θεού είναι αχρείαστη πολυπλοκότητα.

Το ξυράφι του Χάνλον (Hanlon's razor):

Ποτέ μην αποδίδετε στην κακία αυτό που μπορεί να εξηγηθεί επαρκώς από την ανοησία.

Άργησε επίτηδες στο ραντεβού, δε σε σέβεται!
Μπορεί να συνάντησε κίνηση στο δρόμο και αγχώθηκε τόσο που δεν σκέφτηκε να ειδοποιήσει.

Το ξυράφι του Χιούμ (Hume's razor):

Αν η αιτία που έχει οριστεί για οποιοδήποτε αποτέλεσμα δεν επαρκεί για την παραγωγή του, πρέπει είτε να απορρίψουμε την αιτία αυτή, ή να προσθέσουμε σε αυτή ιδιότητες που θα της προσδώσουν αναλογία με το αποτέλεσμα.

Όλοι οι κύκνοι είναι άσπροι.
Υπάρχουν μαύροι κύκνοι στην Αυστραλία, το χρώμα των φτερών των κύκνων καθορίζεται από τα γονίδια στο DNA τους.

Η λαιμητόμος του Χιούμ (Hume's guillotine):

Αυτό που όφειλε να είναι, δεν μπορεί να συμπεραίνεται από αυτό που είναι.

Όλοι θα έπρεπε να είναι ετεροφυλόφιλοι, δεν έχει βιολογική, φυσική αιτία η ομοφυλοφιλία.
Στη φύση επικρατεί οτιδήποτε λειτουργεί ικανοποιητικά από οτιδήποτε προκύψει από μεταλλάξεις που παράγονται απο απρόβλεπτες αιτίες. Το βακτήριο της χολέρας είναι φυσικό επίσης.

Το ξυράφι του Χίτσενς (Hitchens' razor):

Οτιδήποτε μπορεί να δηλωθεί χωρίς αποδεικτικά στοιχεία, μπορεί να απορριφθεί χωρίς αποδεικτικά στοιχεία.

Υπάρχουν νοήμονες εξωγήινοι, είναι αδύνατο να μην υπάρχουν σε όλο το σύμπαν.
Δεν έχουμε αποδείξεις για αυτό, κάποιες συνθήκες ίσως να ήταν μοναδικές στη Γη. Εφόσον δε γνωρίζουμε ακόμα δε θα πρέπει να το θεωρούμε δεδομένο.

Το φλεγόμενο φωτόσπαθο του Νεύτωνα (Newton's flaming laser sword):

Αν κάτι δεν μπορεί να διερευνηθεί με πείραμα ή παρατήρηση, τότε δεν είναι άξιο διερεύνησης.

Μπορώ να φανταστώ κάτι, άρα μπορεί να υπάρχει.
Η γλώσσα και η φαντασία μπορούν να περιγράψουν και φαινόμενα που δεν υπακούν στους νόμους της Φυσικής και δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα.

Η αρχή διαψευσιμότητας του Πόππερ (Popper's falsifiability principle):

Για να θεωρηθεί μια θεωρία επιστημονική, πρέπει να είναι διαψεύσιμη.

Βλέπω όνειρα που ελέγχω εγώ.
Τα όνειρα είναι μη διαψεύσιμα, ως αυστηρά προσωπικές εμπειρίες. Πως θα ήταν αν έβλεπες όνειρο ότι έχεις τον έλεγχο;

Το πρότυπο του Σέιγκαν (Sagan's standard):

Οι ασυνήθιστοι ισχυρισμοί απαιτούν εξαιρετικές αποδείξεις.

Το νερό έχει μνήμη, άρα η ομοιοπαθητική ισχύει.
Θα πρέπει να αποδείξεις πως αποθηκεύεται η μνήμη στα μόρια νερού, μερικά από αυτά δημιουργούνται από αντίδραση υδρογόνου και οξυγόνου, ενώ άλλα μόρια υπάρχουν σταθερά από τη τουαλέτα σου, στη θάλασσα, σε σύννεφο, σε βροχή και τελικά στο ποτήρι σου.

Το ξυράφι της Ραντ (Rand's razor):

Πριν να φιλοσοφήσει, ο φιλόσοφος οφείλει να ορίσει τα αρχικά, αναλλοίωτα, πρωταρχικά αξιώματα του.

Η ύλη είναι μια ψευδαίσθηση.
Η ύλη είναι διαφορετική έννοια για έναν φυσικό επιστήμονα από ότι είναι στη καθημερινή εμπειρία.

Τα ψυχικά ελλείμματα των γονιών

«Ίσως όλοι οι δράκοι της ζωής μας να 'ναι πριγκηπέσσες, που δεν προσμένουν παρά την ώρα που θα μας δουν όμορφους και τολμηρούς. Ίσως κάθε τι τρομαχτικό να 'ναι, στο απώτατο βάθος του, έρημο κι αβοήθητο και να προσμένει από μας βοήθεια». -Rainer Maria Rilke

Kάθε παιδί έχει ανάγκη να το καταλαβαίνουν, να το παίρνουν στα σοβαρά και να το σέβονται.

Ένα παιδί κοιτάζει στο πρόσωπο των γονιών του και αυτό που χρειάζεται είναι, να αντικρίσει σε εκείνους ένα συναισθηματικό καθρέφτη στοργής και κατανόησης.

Ένα παιδί όταν γεννιέται χρειάζεται να νιώσει πως του ανήκουν οι γονείς του και πως ανήκει και εκείνο σε εκείνους, του είναι συναισθηματικά διαθέσιμοι μέσα από μια στενή σχέση που δημιουργούν μαζί του όπου διαθέτουν τον εαυτό τους σε εκείνο, ώστε να αισθανθεί ασφάλεια και εμπιστοσύνη.

Εάν οι γονείς είναι ψυχικά υγιείς και έχουν μια ισορροπημένη σχέση μεταξύ τους, τότε κοιτάζουν εκείνο και τη μοναδική του προσωπικότητα, αγαπώντας το για τον εαυτό του.

Αν όμως δεν νιώθουν ασφαλείς, τότε προσπαθούν να καλύψουν τις ανάγκες τους μέσω του παιδιού τους. 'Οσο θα προβάλλουν επάνω του τις δικές τους προσδοκίες, τα άγχη και τα σχέδια για το μέλλον του, το παιδί δεν θα βρίσκει τον εαυτό του, αλλά αυτά που προβάλουν οι γονείς του σε εκείνο.

Θα γεμίζει από τις προβολές τους και θα πορεύεται στη ζωή του σύμφωνα με αυτές, θα αναπτύσσεται σύμφωνα με τις ανάγκες τους, θα γίνεται ένα μέσο για να εξυπηρετεί τα απωθημένα τους όνειρα, προσπαθώντας να τους ικανοποιήσει, θα ακολουθεί τη ζωή του φορώντας μια μάσκα νομίζοντας πως αυτό είναι το αληθινό του πρόσωπο και θα χάσει ολότελα τον εαυτό του.

Οι φυσιολογικές ανάγκες που αντιστοιχούν στην ηλικία του παιδιού δεν θα μπορούν να βιωθούν σαν ολοκληρωμένη εμπειρία και το παιδί είτε θα τις απωθεί είτε θα τις βιώνει με τρόπο διασπασμένο και αποσπασματικό, οπότε θα ζει προσκολλημένο στο παρελθόν και θα αντιδρά στην καθημερινότητά του, σαν να ζει τους κινδύνους του παρελθόντος, οι οποίοι θα διαστρεβλώνουν την οπτική του για την πραγματικότητα.

Είναι σαν να υποδέχεται κάθε τωρινή στιγμή φορώντας μια πανοπλία, οπότε αποκρούει ή επιτίθεται στα συναισθήματα που του γεννά, γιατί η μνήμη θα τον επιστρέφει ή το σκέπαστρό της θα τον εμποδίζει να δει την πραγματικότητα της, άρα είτε θα την εξιδανικεύει είτε θα υποτιμά τη σημασία της.

Αν ένας γονιός δεν έχει αντιμετωπίσει τα συναισθήματα του από το παρελθόν, νιώθει κατάθλιψη. Θα αντιμετωπίζει λοιπόν το παιδί του ως κάποιον που βρίσκει σε εκείνον αυτά που δεν βρήκε από το γονιό του.

Μπορεί επιτέλους να βρει κάποιον, ο οποίος είναι στη διάθεσή του, λειτουργεί ως αντανάκλαση των δικών του προσδοκιών και τον ελέγχει πλήρως ώστε να είναι επικεντρωμένος σε αυτόν, να μην τον εγκαταλείπει και να του προσφέρει όλη την προσοχή και τον θαυμασμό. Αν οι απαιτήσεις του παιδιού γίνουν πολύ μεγάλες, μπορεί να το ελέγχει και να το κάνει να μην τον ενοχλεί. Έτσι, χρησιμοποιώντας το παιδί του, αισθάνεται με εσφαλμένο τρόπο ότι οι άλλοι τον υπολογίζουν, τον φροντίζουν και τον σέβονται.

Κάποιος, που χρησιμοποιείται ως υποκατάστατο αναγκών και προσδοκιών άλλων, εκδηλώνει διαφόρων τύπου ναρκισσιστικές διαταραχές σύμφωνα με την Αλίς Μίλερ.

Οι κυριότερες είναι οι ιδέες μεγαλείου και η κατάθλιψη. Στην πραγματικότητα οι ιδέες μεγαλείου είναι η άμυνα ενάντια στην κατάθλιψη και η κατάθλιψη είναι η άμυνα στο βαθύ πόνο για την απώλεια του εαυτού.

Ένα άτομο με ιδέες μεγαλείου προκαλεί το θαυμασμό, τον οποίο χρειάζεται, δεν μπορεί να ζήσει χωρίς αυτόν, θαυμάζει και ο ίδιος τον εαυτό του για τα χαρίσματά του ή τα επιτεύγματά του, για τα οποία αισθάνεται ικανοποίηση, αλλά δεν στηρίζει την αυτοεκτίμησή του στην αυθεντικότητά των συναισθημάτων του, γιατί ο ίδιος δεν βοηθήθηκε να αναπτύξει ένα αυθεντικό εαυτό που θα μπορούσε να του δώσει δύναμη και στήριξη.

Πιστεύει και θαυμάζει τον εαυτό του, όσο καταφέρνει να κερδίζει στις εντυπώσεις του. Οποιαδήποτε απώλεια όμως τον κλονίζει και τον αποδιοργανώνει ψυχικά, γιατί δεν έχει μάθει να δέχεται τον εαυτό του στην ολότητά του. Κάποιος, που αισθάνεται πως αγαπιέται μόνο όσο εκπληρώνει τα οικογενειακά ιδεώδη μέσω των ικανοτήτων του, των ταλέντων του, αισθάνεται ντροπή κάθε φορά που αποτυγχάνει, σκεπτόμενος την απογοήτευση και το αίσθημα ντροπής που θα αισθανθούν οι άλλοι για αυτόν.

Οι άνθρωποι με ιδέες μεγαλείου συσχετίζουν τον θαυμασμό με την αγάπη. Επιζητούν τον θαυμασμό διαπρέποντας σε ό,τι κι αν κάνουν, αλλά δεν ικανοποιούνται ποτέ, γιατί ο θαυμασμός δεν είναι αγάπη που προσφέρει την πληρότητα.

Υποκαθιστά κατά κάποιο τρόπο τις πρωταρχικές τους ανάγκες για σεβασμό, κατανόηση, ανάγκη πως τους παίρνουν οι άλλοι στα σοβαρά, ανάγκες που έχουν μείνει απωθημένες από παιδιά, γιατί δεν ικανοποιήθηκαν ποτέ.

Αναζητούν υποκατάστατες λύσεις, γιατί δεν έχουν αισθανθεί την αγάπη με αποδοχή, οπότε δεν μπορούν να την αναζητήσουν, γιατί δεν γνωρίζουν πού να προσανατολιστούν και ικανοποιούνται με υποκατάστατα τα οποία δεν τους ολοκληρώνουν.

Όσο όμως παραμένουν έγκλειστοι της ανάγκης τους για επιβεβαίωση και θαυμασμό δεν απελευθερώνονται, γιατί παραμένουν εξαρτημένοι από το θαυμασμό των άλλων και γιατί ο αυτοσεβασμός τους εξαρτάται από διάφορα χαρίσματα, ρόλους και επιτεύγματα, τα οποία όμως είναι προσωρινά και μπορεί ξαφνικά να τους απογοητεύσουν. Δεν μπορούν να στραφούν στο μόνο σταθερό που διαθέτουν, το οποίο είναι ο εαυτός τους, γιατί δεν έμαθαν να τον αναγνωρίζουν.

Μερικές φορές η κατάθλιψη εμφανίζεται όταν οι ιδέες μεγαλείου διαλύονται εξαιτίας μιας ασθένειας, μιας αναπηρίας, μιας απώλειας, μιας συνταξιοδότησης ή εξαιτίας των γηρατειών.

Εκείνοι, που δεν μπόρεσαν να δουν στο βλέμμα των γονιών τους τον εαυτό τους, αλλά βίωσαν την σύγχυση τους, γυρεύουν να καθρεφτιστούν μέσω υποκατάστατων λύσεων και όταν οι καθρέφτες αποσύρονται, ένα βαθύ αίσθημα εγκατάλειψης και απόρριψης κλονίζει τον ψυχισμό τους.

Όσο επιτυχημένος, σπουδαίος και δυνατός κι αν νιώθει κάποιος, στηρίζοντας την ικανοποίηση που νιώθει για τον εαυτό του μόνο στα επιτεύγματα του, νιώθει κενό, κι ένα βαθύ αίσθημα ματαιότητας, αν χρησιμοποιεί την επιτυχία του ως υποκατάστατο αναγκών και συναισθημάτων, που έμειναν ακάλυπτα από παιδί. Το αίσθημα επίσης, ότι κάποιοι τον βλέπουν και τον καταλαβαίνουν αγαπώντας τον, του προκαλεί ανοίκεια συναισθήματα που δυσκολεύεται να τα αξιοποιήσει τοποθετώντας τα στον ψυχισμό του. Όσο λοιπόν δεν έρχεται σε επαφή με το πρόβλημά του και δεν το αντιμετωπίζει θεραπευτικά, αλλά παραμένει εγκλωβισμένος σε αυτό μέσα από αυταπάτες και ψευδαισθήσεις, μεθάει με την επιτυχία ναρκώνοντας τα συναισθήματα του, ενώ οι παλιές πληγές παραμένουν εκεί, ματώνοντάς τον.

Τα εξαιρετικά επιτεύγματά μπορούν να του δώσουν τη δυνατότητα να διατηρήσει την ψευδαίσθηση της σταθερής προσοχής των άλλων και της διαθεσιμότητάς τους. Τρέφεται βουλιμικά από αυτά, γιατί δυσκολεύεται να αναγνωρίσει τις συναισθηματικές ελλείψεις της παιδικής του ηλικίας και να έρθει σε επαφή με τις συναισθηματικές του αντιδράσεις.

Όσο παραμένει αιχμάλωτος των ιδεών μεγαλείου σχετίζεται με άλλους, οι οποίοι χαρακτηρίζονται από έντονα καταθλιπτικά στοιχεία και οι οποίοι αναλαμβάνουν ασυνείδητα να υποδύονται τα καταθλιπτικά γνωρίσματά του. Φροντίζει λοιπόν τους άλλους, λυπώντας τους και προστατεύοντάς τους, σαν να είναι παιδιά, κρατώντας τους αιχμάλωτους σε αυτήν την θέση, για να διατηρήσει εκείνος την αίσθηση της δύναμης, της στήριξης μέσα από υποστυλώματα που παραμένουν πάντα εκεί για εκείνον, εξαιτίας της αδυναμίας τους. Η προσωπικότητά του δεν έχει γερά θεμέλια και εξαρτάται από υποστηρίγματα, όσο αρνείται την προσωπική του αλήθεια.

Σχετίζεται με εκείνους που εμφανίζουν καταθλιπτικά συμπτώματα, γιατί με αυτόν τον τρόπο κρατά την κατάθλιψη έξω από τον εαυτό του, φροντίζοντας τον κακόμοιρο σύντροφο του, προστατεύοντας τον, κάνοντας τα πάντα για αυτόν, ελέγχοντας με αυτόν τον τρόπο τη δική του κατάθλιψη, γιατί όσο ασχολείται μανιωδώς με εκείνον, αποφεύγει να έρθει σε επαφή με τα δύσκολα συναισθήματά του. Επιπλέον νιώθει δυνατός και αναντικατάστατος, όσο τον υποστηρίζει στην οικοδόμηση της προσωπικότητάς του, την οποία ελέγχει επιτηδευμένα, ώστε να μη απελευθερωθεί το άλλο πρόσωπο και τον εγκαταλείψει. Αρνείται τα συναισθήματά του, αρνείται την έκφραση της ελευθερίας και της αλήθειας του, οπότε παρεμποδίζει την ελεύθερη έκφραση των ανθρώπων που είναι δίπλα του.

Πίσω από αυτό κρύβεται η τραγωδία της απώλειας του εαυτού, ο οποίος αντικαθιστάται από ένα ψευδή εαυτό, από μια εύθραυστη ελλιπή αυτοεκτίμηση, όπου επειδή δεν εμπιστεύεται τα συναισθήματα και τις επιθυμίες του, αρνείται τα συναισθήματά του, ελέγχει και κυριαρχεί στις σχέσεις του από φόβο πως θα χάσει τα συναισθήματά τους προς αυτόν, όταν οι άλλοι αντιληφθούν την υποτιθέμενη μηδαμινότητά του.

Η κατάθλιψη είναι ένας τρόπος για να έρθει σε επαφή με τις πληγές του, αλλά μόνο αν αποφασίσει ο ίδιος, μπορεί να θεραπεύσει τα πληγωμένα συναισθήματά του, γιατί αλλιώς μπορεί να τον τυλίξει στην άβυσσο της και να χάσει τον δρόμο για την έξοδο.

Η φυσική επαφή με τα συναισθήματα και τις ανάγκες μας ενισχύει την αυτονομία και την ελευθερία.

Η έκφραση των επιθυμιών μας, χωρίς να εξαρτιόμαστε από την επιβεβαίωση των άλλων, για να τις κάνουμε αποδεκτές, ενισχύει την αγάπη μέσα μας για τον εαυτό μας και τους άλλους.

Κούντερα: Το αδιέξοδο είναι το πεδίο των πιο ωραίων εμπνεύσεών μου

–Το παρελθόν του καθενός μας, ανάλογα με τον τρόπο που το παρουσιάζουμε, μπορεί κάλλιστα να αποτελέσει βιογραφία ενός λαοφιλούς πολιτικού ή ενός εγκληματία.

-Έρχονται στιγμές στη ζωή που πρέπει να δώσει κανείς τη μάχη του οπισθοχωρώντας, που πρέπει να εγκαταλείψει τις ήσσονος σημασίας θέσεις για να περισώσει τις ζωτικής σημασίας. Και η πιο σημαντική μου φάνηκε πως ήταν ο έρωτάς μου.

-Είναι μάταιο να επιτίθεσαι με τη λογική στον στέρεο τοίχο του παραλόγου, απ΄ το οποίο είναι πλασμένη, ως γνωστόν, η ψυχή της γυναίκας.

-Για μερικά πράγματα που τα γνωρίζω σε βάθος που έχω συλλάβει το νόημά τους, που τ΄ αγαπώ. Μ΄ αυτά τα πράγματα δεν κάνω αστεία. Αν έλεγα ψέματα γι΄ αυτά, θα ξέπεφτα στα ίδια μου τα μάτια κι αυτό δεν γίνεται, μη μου ζητάς αυτό, δε θα το κάνω.

-Κατάλαβα ξαφνικά πως ήταν αυταπάτη όταν φανταζόμουν ότι μόνοι μας καβαλικεύουμε το άλογο των περιπετειών μας κι έχουμε τον έλεγχο της πορείας... μας παρασέρνουν κατευθυνόμενες άγνωστο από που και άγνωστο από ποιές περίεργες δυνάμεις.

–Τα μάτια αυτά δεν μπορούσαν να δουν το βάθος των πράξεων πως δεν κοιτούν καθόλου αυτά τα μάτια, απλώς επιπλέουν στην επιφάνεια του προσώπου.

-η ζωή κάθε ανθρώπου μιμείται την Ιστορία της ανθρωπότητας στην αρχή είναι βυθισμένη σε μιαν ακίνητη βραδύτητα και έπειτα, σιγά σιγά, επιταχύνεται όλο και περισσότερο.

-η υπερβολική πίστη ποτέ δε φέρνει τίποτα καλό, κι όχι μόνο στα θρησκευτικά αλλά και στα πολιτικά συστήματα...

-Όσο πιο ξένη του ήταν διανοητικά τόσο περισσότερο την ποθούσε σωματικά.

-η γυναικεία ομορφιά λειτουργεί προπαντός σαν σεξουαλική πρόκληση κι αυτό δεν της άρεσε καθόλου, ήθελε το κορμί της να απευθύνεται μόνο στον άντρα που αγαπούσε...

-η ψυχή της ήταν τρομακτικά απροσδιόριστη, πως μέσα εκεί η πίστη έβρισκε θέση πλάι στην απιστία, η προδοσία πλάι στην αθωότητα, η κοκεταρία πλάι στη συστολή, αυτό το άτσαλο ανακάτεμα του φαινόταν εξίσου αποκρουστικό με το παρδαλό συνονθύλευμα ενός σωρού σκουπιδιών.

-κατάλαβε πως η εντύπωση από το περίγραμμα που όριζε την προσωπικότητά της ήταν απλώς ψευδαίσθηση στην οποία παραδινόταν ο άλλος, αυτός που κατοικούσε, δηλαδή ο ίδιος.

-την μισούσε. Το μίσος ξέπλενε την ηδυπάθειά του από κάθε συναισθηματικό επίχρισμα.

-να αντιληφθείς τη σαρκική φύση του ανθρώπου σ΄ όλη τη μεταφυσική ματαιότητά της.

–Ο ερωτισμός δεν είναι πόθος απλώς και μόνο για ένα άλλο κορμί αλλά εξίσου πόθος και για διάκριση.

-...βραδύτητα που μαρτυρεί όχι τόσο αδεξιότητα όσο τον νωχελικό θαυμασμό με τον οποίο παρατηρούσε ο νεαρός φοιτητής ιατρικής τα βάθη της ύπαρξής του παραμερίζοντας τις ασήμαντες λεπτομέρειες του εξωτερικού κόσμου.

-θα μπορούσες ν΄αγαπήσεις κάποιον τόσο πολύ που να σου είναι αδύνατο να κάνεις έρωτα μαζί του...

-έχει τέτοια δύναμη ο πόθος του, που στο κάλεσμά του να σπεύδει πειθήνια η πραγματικότητα, έτοιμη να τον υπηρετήσει...

-Ο σημερινός απόγονος του Δον Ζουάν δεν κατακτά πλέον, απλώς συλλέγει.

-Στον κόσμο του Κατακτητή ένα βλέμμα μετρούσε όσο δέκα ολόκληρα χρόνια αδιάκοπη ερωτική πράξη στον κόσμο του Συλλέκτη.

-ο Δον Ζουάν ήταν αφέντης ενώ ο Συλλέκτης είναι σκλάβος.

-οι ανικανοποίητες γυναίκες φέρνουν πάντοτε γρουσουζιά.

-κάθε αυτοκτονία δεν είναι αποτέλεσμα μιας αιτίας μόνο αλλά ολόκληρου πλέγματος αιτιών...

-να ζηλέψουμε το θάνατο που παίρνει τούτο το κορμί και έτσι να το ποθήσουμε.

-μόνο ο έρωτας που στο τέρμα του βρίσκεται ο θάνατος είναι έρωτας.

-όποιος φτάνει να προδώσει το θεό, εκατό φορές πιο εύκολα θα προδώσει έναν άνθρωπο!

-η επαφή μου με τη φύση με σώζει απ΄ τον σκεπτικισμό στον οποίο υποκύπτουν οι άνθρωποι της πόλης

-Πιστεύω πως ένας άντρας και μια γυναίκα αγαπιούνται περισσότερο όταν δε ζούνε μαζί κι όταν δε ζούνε μαζί κι όταν το μόνο που ξέρουν ο ένας για τον άλλο είναι πως υπάρχουν, κι είναι ευγνώμονες ο ένας απέναντι στον άλλο επειδή υπάρχουν κι επειδή το ξέρουν πως υπάρχουν. Κι αυτό και μόνο τους αρκεί για να ΄ναι ευτυχισμένοι.

-η φιλία δεν είναι λιγότερο εύθραυστη απ΄ τον έρωτα, κι έτσι τίποτα δεν μπορεί να θεμελιωθεί πάνω σ΄

αυτόν.

–Έχει πίσω του έναν έρωτα μεγάλο σαν το θάνατο. Αισθάνεται ένα κύμα να φουσκώνει στο στήθος του, κι είναι ο πιο ψηλό και το πιο δυνατό κύμα που γνώρισε ποτέ. Γιατί αυτό που τον συνεπαίρνει τόσο ηδονικά είναι ο θάνατος: o θάνατος που του δόθηκε σαν δώρο, ένας θεσπέσιος και ζωογόνος θάνατος.

-Είναι σίγουρα γελοίο να θεωρεί κανείς πρόβλημα ζωής και θανάτου την απώλεια των άλλων.

-ερωτεύτηκε, παντρεύτηκε και επί εφτά χρόνια προσπαθούσε να πείσει τον εαυτό του ότι μπορεί κανείς να βρει σε μια μόνο γυναίκα τις άπειρες εκδοχές του έρωτα, έπειτα χώρισε και η απολογητική της μονογαμίας (η ψευδαίσθηση των άπειρων εκδοχών του έρωτα) έδωσε τη θέση της σ΄ έναν ανέμελο και τολμηρό πόθο για γυναίκες, αλλά δυστυχώς αυτός ο πόθος και αυτή η τόλμη σκόνταφταν στα άσχημα οικονομικά του (πλήρωνε διατροφή στην πρώην γυναίκα του...)

-Ναι, επέβαλλε στον εαυτό της την ομορφιά έτσι όπως άλλοι επιβάλλουν στον εαυτό τους μια ηθική επιταγή, μόλις αντιλαμβανόταν ασχήμια στη ζωή της, βούλιαζε στην απελπισία.

-ο άνθρωπος, του είπε είναι κάτι περισσότερο από ένα σώμα που μαραίνεται γιατί η ουσία είναι το έργο του ανθρώπου, αυτό που αφήνει πίσω του για τους άλλους.

-οι ιδέες της Άλιτσε στην πραγματικότητα ήταν απλώς κάτι κολλημένο πάνω στο πεπρωμένο της κι έτσι την έβλεπα πια σαν τυχαίο σύνολο κορμιού, ιδεών και κάποιων βιογραφικών δεδομένων.

-η αξία του ανθρώπου έγκειται στην ποιότητά του, να ξεπερνά τον εαυτό του, να βγαίνει έξω από τον εαυτό του, να υπάρχει μέσα στον άλλο και για τον άλλο.

-η αηδία αυτή μοιραία θα κηλίδωνε όχι μόνο εκείνη τη στιγμή αλλά και την εικόνα μιας από χρόνια αγαπημένης γυναίκας αυτή την εικόνα την οποία διατηρούσε μες στη μνήμη του σαν κάτι πολύτιμο.

-ήξερε ότι στον έρωτα ακόμα και ο πιο φλογερός ιδεαλισμός δεν μπορεί να αναιρέσει τη φοβερή δύναμη που έχει η εξωτερική όψη του σώματος...

-ο κόσμος στον οποίο ζούσε ήταν γι΄ αυτόν ένας λαβύρινθος από αξίες που το νόημά τους του παρουσιαζόταν εξαιρετικά συζητημένο, και δε γινόταν ν΄ αλλάξουν, και από επιφανειακές αξίες να γίνουν ουσιαστικές, παρά μόνο αφού επικυρώνονταν.

-είχε τόσο μεγάλη καρδιά, που δεν υπήρχε περίπτωση να αισθανθεί ποτέ ζήλια για κανέναν.

-η χαρά που δίνουν τα παιδιά δεν μπορεί να αντικαταστήσει άλλες χαρές και μια χαρά που τη βαραίνει η υποχρέωση να αντικαθιστά άλλες χαρές σύντομα φθείρεται, γίνεται ανιαρή χαρά.

-υπάρχει και η αυθεντική ερωτική ομορφιά της γυναίκας. Αλλά φυσικά το να αναγνωρίσει κανείς αυτή την ομορφιά με την πρώτη ματιά δεν είναι εύκολο πράμα. Είναι ολόκληρη τέχνη.

-η ερωτική μαγεία εκφράζεται πιο πολύ με το ασυνήθιστο παρά με το συνηθισμένο, πιο πολύ με το εκρηκτικό παρά με το συγκρατημένο πιο πολύ με αυτό που είναι εκτός της πεπατημένης παρά με τη συμβατική ομορφιά.

-περίφανος για τη χαρά που του έδινε το σώμα του, τα βήματά του όλη του η ύπαρξη.

-δεν γίνεται να διαπαιδαγωγεί τη νεολαία μας ένας θρησκόληπτος...

-Το αδιέξοδο είναι το πεδίο των πιο ωραίων εμπνεύσεών μου.

Μίλαν Κούντερα, Κωμικοί Έρωτες

Pascal Bruckner: Η ανουσιότης των προσευχών που εισακούστηκαν

Οι χαμένες ψευδαισθήσεις: από την εποχή του ρομαντισμού, συνηθίζουμε να τις αντιπαρατάσσουμε στα ηρωικά όνειρα της νεότητας. Η ζωή υποτίθεται πως είναι το μοιραίο ταξίδι της ελπίδας προς την απογοήτευση, μια αιώνια εντροπία. Όμως σε αυτή την κοινοτοπία για τα χαμένα όνειρα μπορούμε να αντιπαραθέσουμε ένα άλλο μοντέλο: της τρισμακάριστης έκπληξης, των ψευδαισθήσεων που επανακτήθηκαν επειδή ο κόσμος των ονείρων, αντίθετα με τα όσα λέγονται, είναι φτωχός και ευτελής, ενώ η πραγματικότητα, μόλις αρχίσουμε να την εξερευνούμε, μας πνίγει με την αφθονία και την ποικιλομορφία της.

«Ονομάζω μέθη του πνεύματος», έλεγε ο Ρόισμπρουκ, ένας Φλαμανδός μυστικιστής της Αναγέννησης, «εκείνη την κατάσταση όπου η απόλαυση ξεπερνάει τις δυνατότητες που είχε διαβλέψει η επιθυμία».

Στην αρχή της προτεραιότητας, κατά την οποία η ζωή κρίνεται σύμφωνα με ένα πρόγραμμα, πρέπει να αντιπαραθέσουμε την αρχή της εξωτερικότητας: ο κόσμος ξεπερνάει κατά πολύ τις αναπαραστάσεις ή τις προσμονές μας, πρέπει να τις διαγράψουμε για να αρχίσουμε να τον αγαπάμε.

Ο κόσμος δεν είναι απογοητευτικός, απογοητευτικές είναι οι χίμαιρες που παραλύουν το πνεύμα μου.

Η ανουσιότης των προσευχών που εισακούστηκαν: υπάρχει κάτι το πολύ βαθύ σε αυτή τη σοφία που μας συνιστά να μη βρούμε ποτέ αυτό που αναζητούμε: «Προφυλάξτε με από αυτό που θέλω», είθε να μη ζήσω ποτέ στη Χρυσή Εποχή, στον κήπο των ευχών που εκπληρώθηκαν.

Τίποτα το πιο θλιβερό από το μέλλον όταν μοιάζει με αυτό που φανταστήκαμε.

Τι απογοήτευση όταν οι ευχές μας συμπίπτουν με αυτό που βιώνουμε, ενώ υπάρχει μία ιδιαίτερη συγκίνηση στο να βλέπουμε τις προσδοκίες μας να αλλάζουν κατεύθυνση λόγω κάποιων ιδιαίτερων συμβάντων. (Και η λογοτεχνία της ευτυχίας είναι τις περισσότερες φορές μια λογοτεχνία όπου είτε η ελπίδα διαψεύδεται, είτε – αυτό είναι ακόμα πιο συνταρακτικό – πραγματώνεται, οπότε η επιθυμία ικανοποιείται, δηλαδή σκοτώνεται.)

Η απόλαυση δεν γεννιέται τόσο από ένα πραγματοποιημένο σχέδιο, όσο από ένα σχέδιο που αλλάζει κάθε φορά που μια περιπέτεια το παρασύρει αλλού.

Ενώ η πλήξη βρίσκεται πάντα στην πλευρά της ισορροπίας, δημιουργείται μία περίσσεια χαράς από τη στιγμή που το φαντασιακό αποδείχνεται πιο φτωχό σε θαύματα από την πραγματικότητα: «Είχα να διαλέξω ανάμεσα στη σφύρα και την καμπάνα, και τώρα ομολογώ πως αυτό που ουσιαστικά εισέπραξα ήταν ο ήχος» (Βικτόρ Σεγκαλέν).

Κάθε παθιασμένη ζωή είναι ταυτόχρονα πραγμάτωση και ανατροπή, δηλαδή μια εξαίσια απογοήτευση όταν συμβαίνει εκείνο που δεν το λαχταρούσαμε και γινόμαστε ευαίσθητοι δέκτες όλων αυτών που καθιστούν τη ζωή πλούσια, φλογερή, μεθυστική.

Η καταστροφή της αυταπάτης είναι πάντα μια πόρτα ανοιχτή στα θαύματα.

Με άλλα λόγια, ίσως να μην παύουμε ποτέ να ταλαντευόμαστε ανάμεσα σε δυο βασικές στάσεις: τη στάση του εισαγγελέα που καταδικάζει τη ζωή επειδή την αξιολογεί, παίρνοντας σαν βάση μία ουτοπία ή μία προκατειλημμένη ιδέα (ο Παράδεισος, το ευτυχισμένο αύριο, η ευτυχία) και τη στάση του δικηγόρου που την υποστηρίζει και την εκθειάζει με όλες του τις δυνάμεις τόσο με τις πίκρες όσο και με τις χαρές της, είτε τον πληγώνει άγρια είτε τον χαϊδεύει γλυκά.

Και όταν ο κατήγορος αναφωνεί: εξαπατήθηκα, ο συνήγορος απαντά: ευχαριστήθηκα.

Pascal Bruckner, Η αέναη ευφορία - δοκίμιο για το καθήκον της ευτυχίας

Τα 7 στάδια του γάμου: Από τον ενθουσιασμό… στην επανάσταση και την ολοκλήρωση

Κάθε γάμος περνά από διαφορετικά στάδια όσο τα χρόνια περνούν. Από τον ενθουσιασμό των πρώτων ημερών και ύστερα, ο γάμος σας συνεχώς θα αλλάζει και θα εξελίσσεται. Αν κατανοήσετε τα διαφορετικά στάδια του γάμου, θα μπορέσετε να αναλύσετε και το στάδιο στο οποίο βρίσκεστε αυτό τον καιρό. Ρίξτε λοιπόν μια ματιά και διαβάστε τις μικρές συμβουλές για το πώς να κινηθείτε μέσα σε κάθε στάδιο.

Στάδιο 1ο: Ενθουσιασμός

Βρίσκεστε στην αρχή του γάμου. Ίσως να επιστρέψατε μόλις από το μήνα του μέλιτος. Ξεκινάτε την κοινή σας ζωή και το πάθος μεταξύ σας βρίσκεται στα ύψη. Πρόκειται για ένα άκρως διασκεδαστικό στάδιο, αφού εδώ δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου συγκρούσεις και κυριαρχεί ο ενθουσιασμός. Αυτό το στάδιο μάλιστα αποτελεί την τέλεια στιγμή για να θέσετε γερά θεμέλια που θα κρατήσουν γερή και υγιή τη σχέση σας και στα επόμενα στάδια.

Κίνδυνοι: Αν απορροφηθείτε υπερβολικά από το πάθος και τη διασκέδαση, το επόμενο στάδιο μπορεί να σας έρθει λίγο απότομα.

Συμβουλές: Θέστε γερά θεμέλια για την κοινή σας ζωή. Συζητήστε διεξοδικά τα οικονομικά, το πρακτικό κομμάτι του σπιτιού, όπως τις δουλειές και κάντε μακροπρόθεσμα σχέδια, για να επιτύχετε κοινούς στόχους.

Στάδιο 2ο: Πραγματικότητα

Εδώ προσγειωνόσαστε στην πραγματικότητα. Καθώς φτιάχνετε τη δική σας ρουτίνα, αρχίζετε να μαθαίνετε περισσότερα για τα δυνατά σημεία και τις αδυναμίες ο ένας του άλλου. Για να είμαστε ειλικρινείς, πρόκειται για το στάδιο που μαθαίνετε όλους τους τρόπους με τους οποίους ο ένας μπορεί να εκνευρίσει τον άλλο. Ποτέ δεν αδειάζει το πλυντήριο των πιάτων ή είναι ακραία αναβλητικός. Σε αυτό το στάδιο, θα αποκαλυφθούν κρυμμένα κομμάτια της πραγματικότητας.

Αυτή η πραγματικότητα μπορεί να είναι απογοητευτική μετά τον ενθουσιασμό του πρώτου σταδίου, αλλά αποτελεί επίσης μια καλή ευκαιρία, για να μάθετε περισσότερα ο ένας για τον άλλο και για να χτίσετε μια υγιή επικοινωνία.

Κίνδυνοι: Το να εστιάσετε μόνο σε ό,τι σας ενοχλεί, αντί να δείτε τα θετικά χαρακτηριστικά του/της συντρόφου σας.

Συμβουλές: Τελειοποιήστε την τέχνη της καλής επικοινωνίας. Εξασκήστε την ενσυναίσθηση και την καλή πρόθεση και εκφράστε τα συναισθήματα και τις ανάγκες σας χωρίς κατηγορηματικό και επικριτικό τρόπο.

Στάδιο 3ο: Επανάσταση

Η επανάσταση είναι ένα ζόρικο στάδιο. Εδώ είναι που τα ενδιαφέροντά σας αρχίζουν να συγκρούονται με εκείνα του/της συντρόφου σας και ο γάμος σας βιώνεται σαν εμπόδιο στους στόχους σας. Ίσως ο ένας να θέλει να ταξιδέψει, αλλά ο άλλος να θέλει να κάνει παιδιά. Ίσως να θέλετε και οι δύο να χτίσετε την καριέρα σας, αλλά να ενοχλείστε που το άλλο άτομο έχει εστιάσει στη δική του και δεν σας στηρίζει. Το στάδιο της επανάστασης μπορεί γρήγορα να επιφέρει μια μεγάλη, κρίσιμη σύγκρουση.

Κίνδυνοι: Προσπαθήστε να μη ξεφεύγετε και αρχίσετε αδίκως να κατηγορείτε το/τη σύντροφό σας για το ότι σας εμποδίζει να αποκτήσετε αυτό που θέλετε.

Συμβουλές: Εξασκήστε την ανοικτή, τρυφερή επικοινωνία. Μιλήστε ο ένας στον άλλο για τις ελπίδες και τα όνειρά σας και βρείτε έναν τρόπο να στηρίξετε ο ένας τον άλλο, χωρίς να στέκεστε εμπόδιο. Εδώ εμπλέκεται και ο συμβιβασμός και κυρίως η πλήρη επίγνωση του τι θέλετε ακριβώς να πετύχετε.

Στάδιο 4ο: Εξωτερικές δεσμεύσεις

Αυτό το στάδιο εμφανίζεται περίπου τον καιρό που όλες οι αλλαγές συμβαίνουν. Προαγωγές, παιδιά, αλλαγή σπιτιού κλπ. Οι υποχρεώσεις αλλάζουν και μάλλον αυξάνονται. Είστε και οι δύο πολύ απασχολημένοι και ξαφνικά ο γάμος σας αρχίζει να φαίνεται σαν μια εμπορική συμφωνία. Το περισσότερο μέρος της επικοινωνίας σας καταλαμβάνει η πρακτική ζωή, όπως το τι συμβαίνει με τα παιδιά, πότε είναι το επόμενο ραντεβού στο γιατρό και τι θα φάτε αύριο.

Κίνδυνοι: Αν δεν προσέξετε, ο γάμος σας μπορεί να μπει σε δεύτερη ή τρίτη μοίρα και να ξεχάσετε τις ωραίες στιγμές σας μαζί.

Συμβουλές: Βρείτε χρόνο για τους δυο σας, ό,τι κι αν συμβαίνει μέσα στη μέρα. Δώστε ένα εβδομαδιαίο ραντεβού κάπου έξω για ένα ρομαντικό δείπνο ή απλά για μια ταινία στον κινηματογράφο. Θυμηθείτε τους λόγους που παντρευτήκατε εξαρχής.

Στάδιο 5ο: Επανένωση

Τα παιδιά έχουν πια μεγαλώσει, οι καριέρες σας είναι πια σταθεροποιημένες και τα οικονομικά σας φαίνονται να βρίσκονται σε σταθερά επίπεδα. Πρόκειται για την ήρεμη περίοδο ενός γάμου, όπου η ζωή περνά άνετα με λιγότερο στρες και δεσμεύσεις απ’ ότι πριν. Μπορεί όμως και να αποτελέσει έναν τόπο απογοήτευσης. Αν κάποιος από τους δύο νιώθει ότι έχει βαρεθεί με πολλά κομμάτια της ζωής του, έρχεται στο προσκήνιο η διάψευση των προσδοκιών.

Κίνδυνοι: Η καθημερινότητά σας μπορεί να αρχίζει να γίνεται βαρετή και αυτό να σας απομακρύνει από το/τη σύντροφό σας μακροπρόθεσμα.

Συμβουλές: Βάλτε λίγο χρώμα στον γάμο σας, κάνοντας μαζί κάποιες διασκεδαστικές δραστηριότητες. Παρακολουθήστε ένα μάθημα χορού ή κάντε μια εκδρομή. Μιλήστε ανοιχτά για τις ανάγκες του γάμου σας στο δεδομένο σημείο που βρίσκεστε.

Στάδιο 6ο: Έκρηξη

Οι εκρήξεις μπορούν να συμβούν σε κάθε στάδιο του γάμου σας, αλλά είναι πιο πιθανές, όταν εισέρχεστε στη μέση ηλικία. Η απώλεια μιας δουλειάς, ο φόβος για την υγεία σας, ο θάνατος ενός γονέα ή τα οικονομικά προβλήματα μπορούν να τραντάξουν τα θεμέλια του γάμου σας. Ένα τέτοιο ξέσπασμα μπορεί να σας αφήσει μουδιασμένους και/ή στρεσαρισμένους. Ο γάμος σας μπορεί να γίνει πηγή παρηγοριάς ή περαιτέρω δυσανασχέτησης.

Κίνδυνοι: Είναι εύκολη υπόθεση το να ξεσπάσετε στο/στη σύντροφό σας, όταν τα πράγματα δυσκολεύουν στους άλλους τομείς της ζωής σας. Η συνειδητοποίηση ότι μεγαλώνουμε δεν είναι και πολύ ομαλή πολλές φορές.

Συμβουλές: Να είστε εκεί ο ένας για τον άλλο. Βρείτε χρόνο να συμπαρασταθείτε, να δείξετε τη στήριξη σας αμοιβαία. Αντιμετωπίστε τις δυσκολίες μαζί, γίνετε ομάδα.

Στάδιο 7ο: Ολοκλήρωση

Μόλις καταφέρετε να προσπεράσετε επιτυχώς τα πάνω και τα κάτω μιας μακράς έγγαμης ζωής, έχετε φτάσει στο στάδιο της ολοκλήρωσης. Αυτό είναι συχνά ένα από τα πιο ευτυχισμένα στάδια σε έναν γάμο. Ξέρετε ο ένας τον άλλο πολύ καλά και έχετε εγκαθιδρύσει μια ζωή που και οι δύο βρίσκετε ικανοποιητική. Παλέψατε μαζί σε πολλές μάχες και είστε ακόμα σύμμαχοι.

Κίνδυνοι: Είναι εύκολο να εφησυχάσετε σε αυτό το στάδιο και να ξεχάσετε ότι χρειάζεται να εκτιμάτε το/τη σύντροφό σας κάθε μέρα που περνά.

Συμβουλές: Ξαναβρείτε τη χαρά του πρώτου σταδίου, περνώντας μαζί περισσότερο ποιοτικό χρόνο και ξεκινώντας για νέες περιπέτειες. Επαναλάβετε κάθε μέρα στο άλλο σας μισό πόσο πολύ το εκτιμάτε και πόσα πολλά σημαίνει για εσάς.

Το κάθε στάδιο συνοδεύεται από τις προκλήσεις του. Αν μείνετε όμως αφοσιωμένοι ο ένας στον άλλο και εκμεταλλευτείτε το κάθε στάδιο, για να ενδυναμώσετε τα θεμέλιά σας, θα ζήσετε μαζί ένα τρυφερό και ευτυχισμένο μέλλον.

Στη ζωή σου να κρατάς αυτούς που σε άκουσαν ενώ δεν είπες ούτε μία λέξη

Στη ζωή σου να κρατάς αυτούς που σε άκουσαν ενώ δεν είπες ούτε μία λέξη. Αυτούς που μίλησαν στην καρδιά σου. Που αφουγκράστηκαν τους χτύπους της και ψιθύρισαν στην ψυχή σου. Εκείνους που άκουσαν τις σιωπηλές κραυγές της ύπαρξης σου. Όσους τους κώφαιναν οι σιωπές σου και συγκλονίστηκαν από τις σιγές σου.

Να κρατήσεις αυτούς που έστρωσαν με ροδοπέταλα τον δρόμο σου για να περάσεις από τη ζωή τους. Που έκαναν θάλασσα τα συναισθήματα τους και σε έπνιξαν στα βαθιά. Αυτούς πουν έμαθαν ανάγνωση στο κρυφό σχολείο του είναι σου. Έμαθαν να διαβάζουν τον πόνο μέσα στα μάτια σου. Μιλάνε με το θλιμμένο σου βλέμμα. Συνδιαλέγονται με τις κρυφές χαρές σου. Ακούνε τον θόρυβο της απέραντης μοναξιάς σου και σε συντροφεύουν νοερά. Ταξιδεύουν μαζί σου στα απωθημένα σου χωρίς να τους τα έχεις εκμυστηρευτεί. Διακρίνουν την θλίψη πίσω από το πιο όμορφο χαμόγελο σου. Βλέπουν την απόγνωση πίσω από την πιο λαμπρή σου όψη. Την απελπισία κάτω από το στωικό σου ύφος.

Να κρατάς αυτούς που διαβάζουν πίσω από τις ανείπωτες λέξεις σου. Ακούνε το βουβό κλάμα σου πίσω από τις χαρούμενες φωνές σου. Χορεύουν μαζί με το τρελό χτυποκάρδι σου όταν ημερεύει η μορφή σου. Τους ξεκουφαίνει η φασαρία του μυαλού σου στην ηρεμία αυτού του κόσμου. Τα ουρλιαχτά από τον φόβο που σκεπάζουν τα έγκατα της ύπαρξης σου. Οι ακοές τους ακολουθούν τις θυμωμένες σου λέξεις όταν εσύ δεν τις ξεστομίζεις. Τραντάζονται από τις σιωπηλές κραυγές σου όταν ο πόνος σου σκίζει τα σωθικά. Συνταράζονται από το σπάσιμο της καρδιάς σου όταν εκείνη γίνεται χίλια κομμάτια.

Κράτησε αυτούς που σε θερμαίνουν με το χνώτο της καρδιάς τους όταν φυσάει κακία. Κάνουν ομπρέλα την αγκαλιά τους και σε σκεπάζουν όταν βρέχει αδιαφορία. Ανάβουν φωτιές να σε ζεστάνουν, όταν παγώνει από απόγνωση ο κόσμος σου. Στέκονται δίπλα σου αυτόβουλα, βράχοι ακλόνητοι στις καταιγίδες της απελπισίας σου. Μοιράζονται με δική τους θέληση και αγόγγυστα τις μπόρες της ζωής σου. Εκπληρώνουν τις ανάγκες σου πριν τις εκφράσεις και ικανοποιούν τις επιθυμίες σου πριν τις ξεστομίσεις. Ανεβαίνουν μαζί σου το Γολγοθά σου κρατώντας σου τρυφερά το χέρι όταν εσύ σωπαίνεις από την ταλαιπωρία.

Άφησε στη ζωή σου μόνο αυτούς που μπόρεσαν να εισχωρήσουν στα εσώψυχα σου. Αποκρυπτογράφησαν τις πιο απόκρυφες σκέψεις σου. Αποκωδικοποίησαν τις μεγαλύτερες αμφιβολίες και τρόμους που κλείνεις βαθιά μέσα σου. Ταξίδεψαν απροσκάλεστοι στο όνειρο σου. Άνοιξαν την πόρτα της ψυχής σου και μπήκαν ακάλεστοι. Διείσδυσαν μέσα σου και βρήκαν τον χαμένο θησαυρό που κρύβεις. Αντίκρισαν την αξία σου και την σεβάστηκαν. Ήρθαν αντιμέτωποι με την ποιότητα σου και την εκτίμησαν. Αναγνώρισαν την ποιότητα σου χωρίς να διαφαίνεται. Την μοναδικότητα σου χωρίς να ξεχωρίζει. Την μεγαλοψυχία σου χωρίς να διακρίνεται.

Κράτησε αυτούς που πνίγηκαν διασχίζοντας τους ωκεανούς της ψυχής σου. Που πάλεψαν με τα κύματα της σιωπής σου για να φτάσουν στην ακτή του πόνου σου. Κράτησε στην ζωή σου αυτούς που σε άκουσαν ενώ δεν είπες ούτε μία λέξη. Γιατί αυτή τη θέση την έχουν κερδίσει και τους ανήκει δικαιωματικά.

Την επόμενη φορά που θα κρίνεις κάποιον σκέψου…

Την επόμενη φορά που θα κρίνεις κάποιον σκέψου…

1. Ότι ο άλλος μπορεί να καθρεφτίζει την συμπεριφορά σου, τις πεποιθήσεις σου, τους φόβους σου…

2. Ότι ο άλλος μπορεί να καθρεφτίζει τον τρόπο, που εσύ φέρεσαι στον εαυτό σου…

3. Ότι εσύ μπορεί να φέρθηκες με τον ίδιο τρόπο σε άλλους…

4. Ότι έδωσες στον άλλο αυτό το ρόλο, για να μάθεις και να εξελιχθείς… και επομένως είσαι συνδημιουργός της εμπειρίας, που βίωσες ή κρίνεις…

5. Ότι κάθε φορά που κρίνεις κάποιον, συμβάλλεις στο να δημιουργηθεί αυτή η συμπεριφορά ξανά, και συντονίζεσαι με άτομα ίδιας συμπεριφοράς μέχρι να μάθεις…

6. Ότι η συμπεριφορά του άλλου χαρακτηρίζει τον άλλο, αλλά ο τρόπος που αντιδράς αφορά εσένα…

7. Ότι κάθε φορά που κρίνεις τον άλλο, κρίνεις τον εαυτό σου και δεν τον αποδέχεσαι…

8. Ότι έχεις εσωτερικές συγκρούσεις με τους άλλους, επειδή έχεις συγκρούσεις με τον εαυτό σου…

9. Ότι ο άλλος είναι ένα Θεϊκό και πνευματικό Ον…

10. Ότι ερμηνεύεις την συμπεριφορά του σύμφωνα με τις πεποιθήσεις σου, και επομένως θίγεσαι ή στεναχωριέσαι εξαιτίας αυτών των πεποιθήσεων… δηλαδή παρερμηνεύεις…

11. Κάθε φορά που αισθάνεσαι θυμό ή μνησικακία, προγραμματίζεσαι για να προσελκύσεις ίδιες εμπειρίες, και να βιώσεις τα ίδια συναισθήματα…

12. Ότι ζεις από το παρελθόν, και δεν μπορείς να δημιουργήσεις μια νέα ιστορία, με αγάπη και εσωτερική αρμονία…

13. Ότι με τις πεποιθήσεις και τα συναισθήματα μας, εμείς δημιουργούμε την πραγματικότητα μας…

14. Ότι δείχνοντας συμπόνια και κατανόηση για την ιστορία του άλλου , τις τραυματικές εμπειρίες του, σημαίνει ότι δείχνουμε συμπόνια και κατανόηση στον εαυτό μας… δηλαδή δείχνουμε αγάπη χωρίς όρους για εμάς και για τους άλλους…

15. Ότι μπορείς να στείλεις αγάπη και θεϊκό φως, για να βοηθήσεις τον άλλο να θυμηθεί την πνευματικότητα του…

16. Ότι Αγαπώ χωρίς όρους, δεν σημαίνει ότι αποδέχεσαι τις πράξεις κάποιου…

17. Ότι όλοι είμαστε ψυχές σε εξέλιξη…

18. Θα ασκούσες αυτή την κριτική, αν το άτομο που επικρίνεις είναι παρόν και ακούει αυτό που λες…;

Την επόμενη φορά αντί να κρίνεις κάποιον, μπορείς να επιλέξεις Αγάπη, ή Συμπόνια…

Μπορείς να κάνεις Reframe (επαναπροσδιορισμό), δηλαδή να δεις την κατάσταση διαφορετικά…

Την επόμενη φορά απλά σκέψου, αν θα μιλήσεις από την Καρδιά ή από το Νου…

ΛΟΥΚΡΗΤΙΟΣ: Μόνο η φιλοσοφία μπορεί να βοηθήσει τον άνθρωπο

T. LUCRETII De rerum natura liber II, v. 37-61
Λουκρητίου, Για τη φύση των πραγμάτων βιβλίο 2ο, στ. 37-61

Γι’ αυτό, επειδή
τίποτε δεν προσφέρουν
οι θησαυροί
στο δικό μας σώμα
καθόλου δεν μας ωφελούν
οι θησαυροί
ούτε η ευγενική καταγωγή
ούτε η δόξα της εξουσίας,
που υπερέχει,
πρέπει να νομίζουμε/
πρέπει να σκεφτούμε
ότι καθόλου δεν ωφελεί
επίσης το πνεύμα
(των ανθρώπων).
Μήπως τάχα/Εκτός αν ίσως,
όταν βλέπεις
τις δικές σου λεγεώνες
να εκτελούν
με ορμή/ ορμητικά
στο πεδίο του Άρη/
στο Μάρτιο κάμπο
πολεμικές ασκήσεις,
ενισχυμένες/υποστηριζόμενες
από μεγάλες επικουρικές δυνάμεις/
εφεδρείες
και με δυνάμεις
ιππικού
στολισμένες με όπλα/
παραταγμένες με πλήρη εξάρτυση
κι εξίσου
με ομοψυχία (θάρρος)
(όταν βλέπεις)
πειρατικά πλοιάρια,
τότε οι δεισιδαιμονίες (σου)
τρέμοντας/τρομαγμένες
απ’ αυτά τα πράγματα
δε θα φύγουν
απ’ την ψυχή σου/
απ’ το πνεύμα σου
τρομαγμένες
και οι φόβοι του θανάτου
(δε) θ’ αφήσουν
το στήθος/ την καρδιά (σου)
ελεύθερο/ελεύθερη
κι απαλλαγμένο/ κι απαλλαγμένη
απ’ τις φροντίδες/απ’ το άγχος.
Γιατί, αν βλέπουμε/
Αν όμως θεωρούμε
ότι αυτά είναι γελοία
και πλάνη (μίμηση αστεία)
(αν) στην πραγματικότητα
κι οι αληθινοί φόβοι
των ανθρώπων
και οι κουραστικές έγνοιες
(των ανθρώπων)
ούτε φοβούνται
τις κλαγγές των όπλων
ούτε (φοβούνται)
τα σκληρά βέλη/
τ’ άσπλαχνα βέλη
κι άφοβα/ με θράσος
τριγυρνούν
μέσα στις αυλές των βασιλιάδων
και (μέσα) στους ισχυρούς
του κόσμου/της γης,
ούτε σέβονται
τη λάμψη απ’ το χρυσάφι
ούτε τη λαμπρή λάμψη
των πορφυρών ρούχων,
γιατί ν’ αμφιβάλλεις
ότι όλα αυτά
δαμάζονται (μόνο)
με τη λογική σκέψη/
με τη φιλοσοφία,
μάλιστα επειδή
όλη η ζωή (μας)
περνά δύσκολα/
είναι ένας αδιάκοπος αγώνας
μέσα στα σκοτάδια;
Γιατί σαν τα παιδιά
φοβούνται/τρέμουν
και φοβούνται
απ’ όλα /το καθετί
μέσα στα πυκνά σκοτάδια,
έτσι (κι) εμείς
συχνά/ κάποτε/ μερικές φορές
μέσα στο φως φοβόμαστε,
όσα είναι καθόλου
περισσότερο τρομακτικά (φοβερά)
παρά όσα τα παιδιά
φοβούνται τα σκοτάδια
και φαντάζονται
ότι θα (τους) συμβούν.
Λοιπόν είναι ανάγκη
(να) σκορπίσουν
αυτόν τον τρόμο/φόβο
και τα σκοτάδια της ψυχής
όχι οι ακτίνες της ψυχής
ούτε τα φωτεινά
βέλη της μέρας,
αλλά η παρατήρηση/εξέταση
της φύσης/ των φυσικών φαινομένων
και η εξήγηση/ερμήνεια
(της φύσης/των φυσικών φαινόμενων)

ΝΟΗΜΑ

Η ευγενική καταγωγή και η δόξα της εξουσίας δεν ωφελούν το σώμα και το πνεύμα των ανθρώπων. Άραγε οι άνθρωποι απαλλάσσονται απ’ τις δεισιδαιμονίες τους, απ’ το φόβο του θανάτου κι απ’ το άγχος τους, όταν παρατηρούν τις ρωμαϊκές λεγεώνες να εκτελούν πολεμικές ασκήσεις στο πεδίο του Άρη, προελαύνοντας με ορμή, ενισχυμένες με εφεδρείες και δυνάμεις ιππικού παραταγμένες με πλήρη εξάρτυση κι ομοψυχία; Αν όμως αυτά οι άνθρωποι τα θεωρούν γελοία κι αστεία μίμηση, στην πραγματικότητα οι φόβοι και οι κουραστικές έγνοιες τους δε φοβούνται ούτε απ’ τις κλαγγές των όπλων, ούτε απ΄ τα άσπλαχνα βέλη, αν οι άνθρωποι συναναστρέφονται άφοβα τους βασιλιάδες και τους ισχυρούς τους κόσμου αν αδιαφορούν για τη λάμψη του χρυσαφιού και για τ’ αστραφτερά πορφυρά ρούχα, τότε μπορούν όλα αυτά να τα δαμάσουν με τη λογική σκέψη τους, αφού η ανθρώπινη ζωή είναι ένα αδιάκοπος αγώνας μέσα στο σκοτάδι; Γιατί, όπως τα μικρά παιδιά φοβούνται μέσα στο φως πράγματα που δεν είναι πιο φοβερά από εκείνα που τρομάζουν τα μικρά παιδιά και που φαντάζονται ότι θα τους συμβούν. Επομένως, το φόβο αυτό και τα σκοτάδια της ανθρώπινης ψυχής πρέπει να τα σκορπίσουν, όχι οι ακτίνες του ήλιου και τα φωτεινά βέλη της ημέρας, αλλά η παρατήρηση και η ερμηνεία/η εξέταση και η εξήγηση των φυσικών φαινομένων.

Στους στίχους ΙΙ 37-61 ο Λουκρήτιος τονίζει ότι μόνο η παρατήρηση (εξέταση) και η ερμηνεία (εξήγηση) των φυσικών φαινομένων. δηλαδή η φιλοσοφία, μπορούν ν’ απαλλάξουν τους ανθρώπους απ’ τις δεισιδαιμονίες, το φόβο του θανάτου και γενικά απ’ το άγχος τους. Επειδή η ανθρώπινη ζωή είναι ένας αδιάκοπος αγώνας μέσα στο σκοτάδι, πρέπει οι άνθρωποι να μη φοβούνται μέσα στο φως της αλήθειας, όπως τα μικρά παιδιά τρέμουν μέσα στο σκοτάδι και φοβούνται το καθετί. Μόνο με τη λογική σκέψη οι άνθρωποι μπορούν να δαμάσουν όλους τους φόβους και τις κουραστικές έγνοιές τους.

Ο Επίκουρος (341-270πΧ) δίδασκε ότι η φιλοσοφία και κάθε γνώση εξυπηρετούν την ευδαιμονία και την ψυχική αταραξία, που πετυχαίνεται με την έλλειψη πόνου. Η ψυχική “αταραξία” είναι μία ήρεμη ηδονή. Ο Επίκουρος επηρεασμένος από τη διδασκαλία του Δημόκριτου ήταν υλιστής. Δεχόταν ότι η μοναδική πηγή γνώσης είναι κατ’ αίσθηση αντίληψη. Επίσης δεχόταν πολλούς θεούς, όχι Ένα (θεό). Οι θεοί κατά τον Επίκουρο δεν ενδιαφέρονται για τον άνθρωπο και για τις υποθέσεις του κόσμου. Άλλωστε ούτε δημιούργησαν τον κόσμο. Οπαδοί του Επίκουρου ήταν: ο Ζήνων ο Σιδώνιος και ο Λατίνος ποιητής Λουκρήτιος.

ΛΟΥΚΡΗΤΙΟΣ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΦΥΣΗ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ

Κράτης ο Θυρεπανοίκτης και Ιππαρχία

(Βίοι Φιλοσόφων- Βιβλίο Στ’ 85-93 και 96-98) ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΛΑΕΡΤΙΟΣ

Η Κυνική Σχολή φιλοσοφίας είναι πολύ ενδιαφέρουσα έκφανση της αρχαίας σκέψης, γιατί μας πρότεινε ένα τελείως πρωτότυπο τρόπο διαβίωσης και ένα ιδεώδες που είχε ευρύτατη απήχηση και αξιοπρόσεκτη ιστορική διάρκεια. Οι μεγάλες μορφές της Κυνικής Σχολής, ο Αντισθένης, ο Διογένης, ο Κράτης, πάντα θα εντυπωσιάζουν για την προσήλωσή τους στις αρχές που διακήρυτταν, για τη συνέπεια και την ειλικρίνειά τους.

Ο Κράτης ήταν μαθητής του Διογένη και ανέπτυξε ακόμα περισσότερο τη φιλοσοφία της «αυτάρκειας», της απάρνησης των υλικών αγαθών και κάθε περιουσίας, καθώς και της αδιαφορίας προς τις καθιερωμένες αρχές συμπεριφοράς. Η διαφορά του Κράτη προς τον Αντισθένη και τον Διογένη βρίσκεται στο ότι τις απόψεις του τις διατύπωνε με μειλίχιο τρόπο, χωρίς το απότομο ύφος του πρώτου και την προκλητική ειρωνεία του δεύτερου.

Ο Κράτης άκμασε γύρω στα μέσα του 4ου π.Χ. αιώνα, ήταν δηλαδή περίπου σύγχρονος με τον Αριστοτέλη και τον Επίκουρο. Γεννήθηκε στη Θήβα και ο πατέρας του Ασκώνδας ήταν πολύ πλούσιος.

Ο Κράτης όμως, από τη στιγμή που ενστερνίστηκε τις απόψεις του Διογένη, μοίρασε το μερίδιο της περιουσίας που κληρονόμησε στους φτωχούς και πέταξε στη θάλασσα, όσα μετρητά είχε (ή σύμφωνα με άλλους συγγράφεις τα κατέθεσε σε έναν τραπεζίτη για να τα δώσει στα παιδιά που θα αποκτούσε, εφ’ όσον όμως δεν θα γίνονταν κι αυτά φιλόσοφοι, γιατί ως φιλόσοφοι δε θα είχαν ανάγκη περιουσίας). Από τότε ζούσε με πολύ πενιχρά μέσα, σαν γνήσιος μαθητής του Διογένη.

Όταν του είπαν πως ο Αλέξανδρος πριν πεθάνει είχε δώσει εντολή να ανοικοδομηθεί η Θήβα, την οποία είχε καταστρέψει εκ θεμελίων δεκαπέντε χρόνια πιο μπροστά, σχολίασε “και λοιπόν; Θα την ξαναχτίσει για να την ισοπεδώσει πάλι κάποιος άλλος Αλέξανδρος;”

Ο Κράτης είχε ένα φίλο, επίσης κυνικό φιλόσοφο, τον Μητροκλή, που καταγόταν από πλούσια οικογένεια της θρακικής πόλης Μαρώνεια. Αδελφή αυτού του Μητροκλή ήταν η Ιππαρχία, η οποία όταν τον γνώρισε τον ερωτεύθηκε, μολονότι ο Κράτης ήταν μάλλον άσχημος και ελαφρώς καμπούρης. Παρ’όλα αυτά στα νιάτα του ήταν πολύ γυναικάς, αλλά από τη στιγμή που μαθήτευσε στον Διογένη και έγινε κυνικός φιλόσοφος, αντιμετώπιζε τις γυναίκες διαφορετικά.

Η Ιππαρχία, που δεν ήταν μόνο πλούσια αλλά και νέα, ωραία και μορφωμένη, γοητεύτηκε από την καλοσύνη και την ψυχική ομορφιά του Κράτη και σχεδόν εκείνη του ζήτησε να παντρευτούν. Όπως ήταν φυσικό οι γονείς της, που σχεδίαζαν να την παντρέψουν με κάποιον της σειράς τους, προσπάθησαν να την αποτρέψουν, περνώντας από τις νουθεσίες στις απειλές, αλλά μάταια. Στο τέλος, στην απελπισία τους ζήτησαν τη βοήθεια του ίδιου του Κράτη.

Πράγματι αυτός συμφώνησε μαζί τους και προσπάθησε να μεταπείσει την Ιππαρχία, εκείνη όμως έμεινε βράχος. Τότε φώναξε την κοπελίτσα στο καλύβι όπου ζούσε, της έδειξε τα ελάχιστα υπάρχοντά του και ύστερα σηκώθηκε έβγαλε τα ρούχα του και της λέει:

“Λοιπόν, αυτός είναι ο γαμπρός και αυτή είναι η περιουσία του. Σκέψου πως τίποτ’ άλλο δε θα βρεις κοντά του”

Η κοπελίτσα όμως τον αγκάλιασε και του είπε πως τον θέλει όπως είναι, και κατόπιν ανακοίνωσε στους γονείς της την απόφαση της.

Από τότε που ζευγάρωσαν, ο παλιός γυναικάς δε γύρισε πια να κοιτάξει άλλη γυναίκα. Δέθηκε με την Ιππαρχία και πέρασαν μαζί όλη τη ζωή τους αγαπημένοι. Η Ιππαρχία του χάρισε ένα γιο, τον Πασικλή, ζούσε το ίδιο φτωχικά μ’ εκείνον και τον ακολουθούσε σε όλες τις δημόσιες εμφανίσεις του, φορώντας τα ίδια απλά ρούχα με αυτόν. Αλλά δεν ήταν απλώς η “καλή σύζυγος, που ζούσε στη σκιά ενός διάσημου φιλοσόφου”. Αποτελεί εξαιρετικά ενδιαφέρουσα μορφή της φιλοσοφίας, έγινε και η ίδια κυνική φιλόσοφος και μάλιστα διαπρεπής, και της αποδίδονται αρκετές διατριβές, που έχουν όμως χαθεί. Ο Λαέρτιος αναφέρει πολλά γι' αυτήν στο ΣΤ’ Βιβλίο των Βίων του, που είναι αφιερωμένο στους Κυνικούς.

Φαίνεται πως μια τέτοια διατριβή (που άλλοι αποδίδουν στον Κράτη και άλλοι στην ίδια), εξυμνούσε την “πήρα”, δηλαδή τη σακούλα ή τον τορβά, χαρακτηριστικό εξάρτημα όλων των κυνικών φιλοσόφων, που την κρεμούσαν στον ώμο τους και βάζαν μέσα όλη τους την κινητή περιουσία και όσα τρόφιμα τους έδιναν ή βρίσκανε.

Η πήρα είναι σαν μία πόλη ανάμεσα σ’ ατμούς κρασιού,
όμορφη και μακάρια, αν και βρώμικη ολόγυρα,
που τίποτα δεν έχει για να τραβήξει τους άμυαλους,
τους παράσιτους και τους ακόλαστους.
Όλοι αυτοί δε θα βρούνε στην πήρα, ούτε χρήματα ούτε δόξα, ούτε καλοπέραση, ούτε γοφούς πόρνης
θα βρούνε όμως θυμάρι, σκόρδα, σύκα και ψωμί που οι άνθρωποι τα χαίρονται,
αλλά δεν πολεμάνε μεταξύ τους γι’ αυτά.

Μολονότι οι απόψεις όλων των Κυνικών απέναντι στους θεούς τους κατατάσσουν στην κατηγορία των αγνωστικιστών, η Ιππαρχία δεν τα πήγε καλά με έναν διακηρυγμένο άθεο, τον Θεόδωρο, όχι όμως για τις αντιλήψεις του αλλά για τη συμπεριφορά του. Ο Θεόδωρος ήταν θρασύς και ενοχλητικός τύπος, που σχεδόν κανένας σύγχρονός του δε χώνευε, με την Ιππαρχία δε λογομαχούσε συνεχώς. Βέβαια οι αντιπαραθέσεις αυτές ήταν κάτι πολύ συνηθισμένο μεταξύ φιλοσόφων, κάποτε όμως ο Θεόδωρος άπλωσε το χέρι του και πήγε να σηκώσει το ρούχο της, οπότε η Ιππαρχία τον έδειρε. Δικαιολόγησε την αντίδρασή της λέγοντας:

“Αν έκανε κάτι ο Θεόδωρος και δεν το θεωρούσαν αδικία, τότε δεν θα το θεωρούσαν αδικία αν έκανε το ίδιο και η Ιππαρχία. Αν ο Θεόδωρος απλώνοντας το χέρι του στην Ιππαρχία δεν διέπραξε αδίκημα, τότε ούτε η Ιππαρχία διαπράττει αδίκημα απλώνοντας το χέρι της στον Θεόδωρο”.

Ο Κράτης μοίραζε τις μέρες του μεταξύ Θήβας και Αθήνας, και γρήγορα έγινε τόσο αγαπητός στον κόσμο, ώστε στο τέλος έμπαινε απρόσκλητος σε όποιο σπίτι διάλεγε, για να δει πώς ζούσαν οι άνθρωποι που κατοικούσαν σ’ αυτό και να τους δώσει συμβουλές, που τις θεωρούσαν τόσο πολύτιμες, ώστε πολλοί γράψανε στην πόρτα του σπιτιού τους είσοδος Κράτητι, αγαθώ δαίμονι και τον ονόμασαν «Θυρεπανοίκτη».

Πέθανε σε βαθιά γεράματα και τον έθαψαν με μεγάλες τιμές στη Θήβα.

Η Δύναμη της Αυθεντικότητας

Το πιο σημαντικό δώρο που μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας είναι να δεσμευτούμε ότι θα ζήσουμε τη ζωή που είναι για εμάς η αυθεντική. Όμως, για να είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας, πρέπει να παραδεχτούμε πως αυτό δεν είναι και εύκολη υπόθεση. 

Πρέπει να απελευθερωθούμε από όλα τα απατηλά θέλγητρα της κοινωνίας και να ζήσουμε τη ζωή μας με τους δικούς μας όρους, ακολουθώντας τις δικές μας αξίες και συμβαδίζοντας με τα αρχικά μας όνειρα. 

Πρέπει να αφυπνίσουμε τον κρυφό μας εαυτό μας· να εξερευνήσουμε τις άρρητες και βαθιά κρυμμένες ελπίδες, επιθυμίες, δυνάμεις και αδυναμίες μας που μας κάνουν να είμαστε αυτό που είμαστε. 

Πρέπει να καταλάβουμε από πού ξεκινήσαμε και πού πηγαίνουμε. Κάθε απόφαση που παίρνουμε, κάθε βήμα που κάνουμε, πρέπει να εμπνέεται από τη δέσμευσή μας να ζήσουμε μια ζωή που θα είναι αληθινή, τίμια και αυθεντική απέναντι στον εαυτό μας και μόνο. 

Και καθώς θα προχωρούμε, είναι σίγουρο ότι θα γνωρίσουμε ευτυχία πολύ μεγαλύτερη από όση είχαμε ποτέ μας φανταστεί.

Ένα κλουβί πήγε να βρει ένα πουλί

Μια άλλη παραδοσιακή διήγηση έχει ως πρωταγωνιστή ένα κλουβί το οποίο ξύπνησε ένα πρωί και είδε πως, αφηρημένο, είχε αφήσει την πόρτα του ανοιχτή και η καρδερίνα που ήταν μέσα είχε εξαφανιστεί.

Το κλουβί ένιωθε ένα τεράστιο κενό στα σπλάχνα του και η μοναξιά τού έφερνε λύπη. Του έλειπε το κελάηδημα του πουλιού που είχε συνηθίσει να φιλοξενεί.

Το επόμενο πρωί, βλέποντας ότι εκείνη η αχάριστη δεν είχε γυρίσει, άρχισε να κουνιέται για να σκορπίσει όλους τους σπόρους και τα φρυγανισμένα ψίχουλα που είχε μέσα, ώστε να εξαπλωθεί η μυρωδιά της τροφής.

Το πρώτο πουλί που έτρεξε ήταν ένας γιγάντιος γλάρος. Ο γλάρος άρχισε να τσιμπολογάει τον πάτο του κλουβιού, που ήταν γεμάτος από τη σκορπισμένη τροφή. Το κλουβί, βλέποντας το τεράστιο, επιθετικό πουλί, ανοιγόκλεισε την πόρτα του απότομα, δίνοντας έτσι στον γλάρο δύο χαστούκια που τον τρόμαξαν, και πήγε από εκεί που ήρθε.

Αμέσως μετά πλησίασε ένα πράσινο παπαγαλάκι, το οποίο περιφρόνησε την τροφή, καθότι προτιμούσε το φρέσκο ψωμί.

Ήρθε στο τέλος η σειρά ενός σπουργιτιού. Το πουλάκι μπήκε στο κλουβί και, μόλις αυτό έκλεισε και βρέθηκε παγιδευμένο, άρχισε να τιτιβίζει θρηνητικά, έτσι που το κλουβί ξανάνοιξε την πόρτα του για να το αφήσει να φύγει, καθώς θυμήθηκε ότι τα σπουργίτια στενοχωριούνται μέχρι θανάτου αν στερηθούν την ελευθερία τους.

Το σπουργίτι, ευγνώμον για τη χειρονομία αυτή, έκανε μια συμφωνία με το κλουβί: θα ερχόταν κάθε μέρα με φίλους του για να του κάνουν παρέα και θα κατέφευγε σε αυτό τις βροχερές μέρες.

Το κλουβί ποτέ πια δεν ήταν μόνο` ανακάλυψε ότι η αγάπη κατοικεί στον σεβασμό της ελευθερίας των άλλων.

Ο Έλληνας Κυβερνήτης Καποδίστριας

Ο Ιωάννης Καποδίστριας υπήρξε ένας από τους αληθινά Μεγάλους Έλληνες.

Αυτό ήταν και η αιτία που τόσο νωρίς, τόσο άδοξα και καταστροφικά για την Ελλάδα και τους κατοίκους της, κατέληξε δολοφονημένος από Έλληνες. Από την στιγμή που αποδέχτηκε να κυβερνήσει την ρημαγμένη Ελλάδα, έθεσε όλο του το ΕΙΝΑΙ στην διάθεση της Πατρίδας. Στο έργο του αυτό ήρθε αντιμέτωπος με ντόπια και ξένα συμφέροντα, τα οποία συνασπίστηκαν εναντίον του και συνεργάστηκαν στην δολοφονία του.

Γεννήθηκε στην Κέρκυρα στις 10 Φεβρουαρίου του 1776 και ήταν το έκτο παιδί του Αντωνίου – Μαρία Καποδίστρια, δικηγόρου στο επάγγελμα, και της Διαμαντίνας Γονέμη, κόρη αριστοκρατικής οικογένειας με καταγωγή από την Κύπρο. Καταγόταν από παλιά Κερκυραϊκή οικογένεια και συγκεκριμένα από τους Καποδίστρια της συνοικίας των τειχών (de la contrada delle mura). Η καταγωγή των Καποδίστρια ήταν από το ακρωτήριο Ιστρια της Αδριατικής (Capo d’Istria), ενώ κατ’ άλλους από την Βενετία.

'Ολοι οι απόγονοι του Νικολάου και Αντωνίου Καποδίστρια είχαν το δικαίωμα να φέρουν τον τίτλο του κόμη, τίτλος που τους είχε απονείμει ο Κάρολος Εμμανουήλ Β’ δούκας της Σαβοΐας και βασιλιάς της Κύπρου, το 1689. Η αναγνώριση του τίτλου από την Δημοκρατία της Βενετίας πραγματοποιήθηκε μόλις την 1η Ιουλίου 1796. Και η οικογένεια Καποδίστρια και η οικογένεια Γονέμη ήταν γραμμένες στην Χρυσή Βίβλο (Libro d’Oro) από το 1679 και από το 1606 αντίστοιχα. Ανάδοχός του ήταν ο Κώστας Αδάμης.

Φοίτησε στο μοναστήρι της Αγίας Ιουστίνης, όπου έμαθε Λατινικά, Ιταλικά και Γαλλικά και στην συνέχεια εγκαταστάθηκε στην Βενετία. Την περίοδο 1795-1797 σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Πάντοβα. Μετά το πέρας των σπουδών του επέστρεψε αμέσως στην Κέρκυρα όπου άσκησε το ιατρικό επάγγελμα αφιλοκερδώς. Στις 12 Απριλίου 1799 διορίστηκε από τον ναύαρχο Καντίρ διευθυντής του οθωμανικού νοσοκομείου.

Η πρώτη εμπλοκή του Ιωάννη Καποδίστρια με τα κοινά της Ιονίου Πολιτείας έγινε μέσω του πατέρα του όταν και κλήθηκε να τον αντικαταστήσει. Ο Αντώνιος – Μαρία Καποδίστριας είχε αναλάβει μαζί με τον Νικόλαο Σιγούρο να αποκαταστήσει την τάξη στα νησιά του Ιονίου και να εφαρμόσει το σύνταγμα. Λόγω όμως προσωπικού κωλύματος του δεύτερου, αντικαταστάθηκε από τον Ιωάννη Καποδίστρια. Στις αρχές Μαΐου έφτασε με τον Σιγούρο στην Κεφαλλονιά, όπου η κατάσταση είχε ξεφύγει από τον έλεγχο λόγω της διαμάχης των τοπικών οικογενειών για την κατάληψη της εξουσίας.

Αφού κατάργησαν την τοπική κυβέρνηση, ως αυτοκρατορικοί επίτροποι, ανέλαβαν οι ίδιοι προσωπικά την εξουσία του νησιού. Μέχρι το τέλος Ιουνίου, ο Καποδίστριας και ο Σιγούρος είχαν καταφέρει να εδραιώσουν την τάξη και να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τους στασιαστές. Η παραμονή τους παρατάθηκε μέχρι και τις αρχές Σεπτεμβρίου, οπότε και επέστρεψαν στην Κέρκυρα.

Τον Ιούνιο του 1802 ίδρυσε μαζί με άλλους τον Εθνικό Ιατρικό Σύλλογο, στον οποίο εξελέγη γραμματέας. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους στάλθηκε από τους Ρώσους, που είχαν πια την εξουσία στα Επτάνησα, στην Κεφαλονιά για να επιβάλει για ακόμη μια φορά την τάξη. Στη συνέχεια επέστρεψε στην Κέρκυρα για να διοριστεί τον Απρίλιο του 1803 γραμματέας του Κράτους, μαζί με τους Φιλικούς Γεροστάθη και Κόντε Ιωάννη Κεφαλά, στο τμήμα των εξωτερικών υποθέσεων, η αρμοδιότητα του οποίου ήταν η αλληλογραφία με τους επιτετραμμένους της Δημοκρατίας στο εξωτερικό.

Στις 24 Νοεμβρίου εκφώνησε εκ μέρους της γερουσίας τον επικήδειο του Σπυρίδωνος Γεωργίου Θεοτόκη, προέδρου της Επτανησιακής Γερουσίας. Τον Μάιο του 1805, ύστερα από πρόταση του Ρώσου πληρεξούσιου, η γερουσία εξέλεξε 10μελή επιτροπή, στην οποία συμπεριλαμβανόταν και ο Ιωάννης Καποδίστριας, προκειμένου να συντάξει έκθεση με τις διατάξεις του συντάγματος που θα έπρεπε να αναθεωρηθούν. Η έκθεση παραδόθηκε τον επόμενο χρόνο και οι μεταρρυθμίσεις εγκρίθηκαν λίγους μήνες αργότερα. Τον Μάιο του 1806 έληξε η θητεία του ως γραμματέας του κράτους και τον επόμενο μήνα ανέλαβε τη διεύθυνση της δημόσιας σχολής της Δημοκρατίας, που είχε ιδρυθεί με δική του πρωτοβουλία.

Στις εκλογές του 1806 ο Ιωάννης Καποδίστριας εξελέγη όγδοος σε ψήφους στην Κέρκυρα. Ο Καποδίστριας διατηρούσε άριστες σχέσεις με τον Ρώσο πληρεξούσιο Μοτσενίγου, του οποίου ήταν προστατευόμενος. Εξελέγη γραμματέας της γερουσίας και στη συνέχεια γραμματέας και εισηγητής της επιτροπής που θα συνέτασσε το σχέδιο του νέου συντάγματος. Από τη θέση αυτή ήρθε σε διαφωνία με τον Ρώσο πληρεξούσιο, καθώς οι αλλαγές που πρότεινε ο πρώτος ήταν κατά πολύ πιο φιλελεύθερες σε σχέση με αυτές της ρωσικής αυλής. Παρ” όλα αυτά και μπροστά στο αδιέξοδο που δημιουργήθηκε ο Καποδίστριας εισηγήθηκε στη γερουσία την ψήφιση του συντάγματος με το επιχείρημα ότι κανένα άλλο σύνταγμα δεν είχε εγκριθεί και ότι μόνο αυτό που είχε προτείνει ο Μοτσενίγου θα τύγχανε έγκρισης από τη ρωσική αυλή.

Στις 2 Ιουνίου 1807 η γερουσία τον διόρισε έκτακτο επίτροπο στην Αγία Μαύρα (Λευκάδα) με ουσιαστικό σκοπό την άμυνα του νησιού από τους Οθωμανούς. Ουσιαστικά βρισκόταν υπό τις διαταγές του Ρώσου στρατηγού, ανήκε δηλαδή στη ρωσική υπηρεσία. Μαζί με τον Καποδίστρια έφτασαν 300 Ρώσοι στρατιώτες, καθώς και ο μητροπολίτης Άρτας Ιγνάτιος. Υπό την προστασία των Ρώσων συνεργάστηκε με τους αρματολούς οργανώνοντας μάλιστα και την περίφημη μυστική συνέλευση των κλεφτοαρματωλών που συμμετείχαν όλοι οι οπλαρχηγοί που είχαν καταφύγει στη Λευκάδα (Βαρνακιώτης, Μπουκουβάλας, Μπότσαρης).

Στη συνέλευση αυτή ο Καποδίστριας αναγνώρισε τον Αντώνη Κατσαντώνη ως γενικό αρχηγό των κλεφτών στη Δυτική Ελλάδα. Η συνθήκη όμως του Τιλσίτ μεταξύ Ρώσων και Γάλλων επανέφερε το παλαιό καθεστώς, με αποτέλεσμα ο Καποδίστριας να ανακληθεί πίσω στην Κέρκυρα και οι Έλληνες οπλαρχηγοί να απομονωθούν παρά τις ρητές οδηγίες του προς τη γερουσία με τις οποίες συμβούλευε το σώμα να κρατήσει ανεκτική στάση απέναντι στους κλέφτες, έτσι ώστε οι τελευταίοι αφενός να φθείρουν τα στρατεύματα του Αλή Πασά και αφετέρου να τον κρατούν μακριά από τη Λευκάδα. Αν και ο Γάλλος στρατηγός Berthier του προσέφερε αρκετά αξιώματα, ο Καποδίστριας αρνήθηκε να τα δεχτεί προσμένοντας κάποια καλύτερη πρόταση από τη Ρωσία, με τους αξιωματούχους της οποίας διατηρούσε άριστες σχέσεις.

Η περίοδος 1798 έως 1800, θεωρείται από τους βιογράφους του ιδιαιτέρως παράξενη. Ίσως τότε να εντάχθηκε σε κάποια Τεκτονική Στοά, όπως αυτή του Φοίνικος στην Κέρκυρα, ή του Αστέρος της Ανατολής της Ζακύνθου. Αν και συχνά η Τεκτονική βιβλιογραφία τον παρουσιάζει ως ενεργό μέλος κάποιας Στοάς, ισχυρές αποδείξεις δεν έχουν προκύψει, παρά το γεγονός ότι ισχυροί φίλοι του, όπως ο Α. Δάνδολος, ήταν γνωστοί τέκτονες, και η υπογραφή του είχε τα χαρακτηριστικά μασονικής υπογραφής. Η μόνη ίσως ένδειξη είναι που έλαβε ο ερευνητής Π. Κρητικός από τη Μεγάλη Στοά της Ελβετίας Alpina το 1965 ότι ο Καποδίστριας ήταν μέλος της Στοάς Modestie της Ζυρίχης.

Η αλήθεια είναι ότι δεν αναλαμβάνει κανείς τέτοια αξιώματα, εκτός Μυστικών Εταιριών και αν δεν είναι «δικός μας πέραν πάσης αμφιβολίας», όμως υπάρχει και ο ΚΑΤΕΡΓΑΡΗΣ, όπως και ότι η Φαινομενικότητα δεν ταυτίζεται πάντοτε με την Πραγματικότητα, μην επαναλαμβανόμαστε, αυτά είναι σταθερά δεδομένα και «κοντά στον Νου κι η Γνώση».

Η πρόταση που περίμενε από τη Ρωσία ήρθε τον Μάιο του 1808, όταν ο Κόμης Νικόλαος Πέτροβιτς Ρουμιάντσεφ, επικεφαλής του υπουργείου εξωτερικών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, του έστειλε επιστολή με την οποία, αφού του ανακοίνωνε ότι τιμήθηκε με τον τίτλο του ιππότη Β” Τάξεως του τάγματος της Αγίας Άννας, τον προσκαλούσε στην Αγία Πετρούπολη, όπου έφτασε τον Ιανουάριο του επόμενου έτους. Αρχικά ο Ρουμιάντσεφ τον διόρισε επιτετραμμένο στην αυλή του αντιβασιλιά της Ιταλίας, διορισμός όμως που ακυρώθηκε.

Τελικώς διορίστηκε στο Υπουργείο Εξωτερικών ως κρατικός σύμβουλος. Αφού παρέμεινε για δύο χρόνια στην Αγία Πετρούπολη, διορίστηκε στις 20 Αυγούστου 1811 ακόλουθος στην πρεσβεία της Βιέννης, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι τον Μάιο του 1812. Επόμενος σταθμός στην πορεία του ήταν το Βουκουρέστι, όπου διορίστηκε ως αξιωματούχος με πολιτικά καθήκοντα στη στρατιά του Δούναβη. Εκεί συνδέθηκε με τον ναύαρχο Τσιτσαγκώφ, του οποίου έγινε σύμβουλος και διευθυντής του διπλωματικού του γραφείου.

Για τις υπηρεσίες του αυτές τιμήθηκε με τον βαθμό του κρατικού συμβούλου εν ενεργεία. Την ίδια εποχή ο ναύαρχος Τσιτσαγκώφ αντικαταστάθηκε λόγω δυσμένειας από τον στρατηγό Μπαρκλάυ ντε Τόλλυ (Barclay de Tolly) χωρίς όμως αυτό να επηρεάσει τον Καποδίστρια, στον οποίο απονεμήθηκε το παράσημο Γ” Τάξεως του Αγίου Βλαδίμηρου. Τον Οκτώβριο του 1813 παρασημοφορήθηκε από τον Τσάρο με τον μεγαλόσταυρο της Αγίας Άννας.

Η άνοδος του Καποδίστρια στη ρωσική αυτοκρατορική αυλή επιβεβαιώθηκε με τον διορισμό του πρώτου από τον Τσάρο Αλέξανδρο ως μυστικού απεσταλμένου στην Ελβετία με σκοπό να προσεταιριστεί την φιλικά προσκείμενη προς την Γαλλία κυβέρνηση. Εκτός από τον Καποδίστρια, διορίστηκε και ο βαρόνος Lebzeltern, εκ μέρους της αυστριακής πλευράς, καθώς η αποστολή ήταν κοινή. Παρόλα αυτά οι σκοποί δεν ήταν ακριβώς ίδιοι, καθώς οι Ρώσοι ενδιαφέρονταν να εξασφαλίσουν την ουδετερότητα και την ανεξαρτησία της Ελβετίας, ενώ οι Αυστριακοί να εγκαθιδρύσουν φίλα προσκείμενη κυβέρνηση και να εξασφαλίσουν άδεια διέλευσης των αυστριακών στρατευμάτων από την ελβετική επικράτεια.

Ο Lebzeltern εργάστηκε μυστικά υπό τις οδηγίες του Μέτερνιχ προκειμένου να επιτύχει τους σκοπούς του. Στις 20 Δεκεμβρίου 1813 κάλεσε τον Καποδίστρια και του ζήτησε να υπογράψει διακοίνωση, με την οποία τα συμμαχικά στρατεύματα θα επιτρεπόταν να εισέλθουν στην ελβετική επικράτεια μέχρι να εξασφαλίσουν τα εδάφη που η Γαλλία είχε αποσπάσει από την Ελβετία. Ο Καποδίστριας, αντιλαμβανόμενος ότι η διακοίνωση ήταν έργο της αυστριακής κυβέρνησης, αρνήθηκε να την υπογράψει, αλλά λίγο αργότερα άλλαξε γνώμη.

Αφού την υπέγραψε εκ μέρους της ρωσικής πλευράς, αποχώρησε για την Βάδη, όπου βρισκόταν το στρατηγείο του Τσάρου. Ο τελευταίος περίμενε ότι ο Καποδίστριας δεν θα είχε υπογράψει τη διακοίνωση. Εξεπλάγη, όμως, όταν ο νεαρός διπλωμάτης του ανέφερε ότι έπραξε το αντίθετο. Σύμφωνα με τον Καποδίστρια, η ανακοίνωση της διακοίνωσης και η εισβολή του αυστριακού στρατού στην Ελβετία, θα είχαν ως αποτέλεσμα τον διχασμό των κατοίκων και παράλληλα να παρουσιαστούν οι Αυστριακοί ως υποκινητές πραξικοπήματος.

Συνέστησε μάλιστα στον Τσάρο να ζητήσει την αποκήρυξη της διακοίνωσης, μιας και οι Αυστριακοί δε θα μπορούσαν να επικαλεστούν την υπογραφή του μυστικού πράκτορά τους, πράγμα το οποίο και έγινε. Το αποτέλεσμα των διπλωματικών κινήσεων του Καποδίστρια ήταν οι Αυστριακοί να χάσουν κάθε έρεισμα στην Ελβετία, η οποία εξασφάλισε την ουδετερότητα και την ανεξαρτησία της.

Την ιδέα να κληθεί ο Καποδίστριας ως κυβερνήτης της Ελλάδος την είχε διατυπώσει πρώτος ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος στην από 27-10-1821 επιστολή του προς τον Δημήτριο Υψηλάντη. Ο Υψηλάντης επίσης υπέγραψε πρόσκληση του Καποδίστρια το 1822 και ο Πετρόμπεης το 1824. Τελικά, στις 30 Μαρτίου 1827, στην Γ΄ εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας, εκλέχθηκε ο Καποδίστριας κυβερνήτης της Ελλάδας με θητεία επτά ετών. Σύμφωνα με τις αποφάσεις της συνέλευσης, ο κυβερνήτης θα δεσμευόταν από το σύνταγμα της Επιδαύρου, έτσι όπως θα αναθεωρείτο από τη συνέλευση.

Σημαντικό ρόλο στην κλήση του Καποδίστρια στην Ελλάδα διαδραμάτισε και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, αρχηγός του Αγγλικού κόμματος τότε, αν και αρχικά ήταν κατά της εκλογής του. Άλλαξε όμως γνώμη στη συνέχεια και ήταν αυτός που υφήρπασε την έγκριση του Άγγλου μοιράρχου Χάμιλτον, που είχε και τη σύμφωνη γνώμη του Στράτφορντ Κάνινγκ. Παρά ταύτα η εκλογή του θεωρήθηκε ως ήττα της Αγγλικής εξωτερικής πολιτικής και νίκη της Ρωσίας. Και είναι γεγονός ότι μεταξύ Καποδίστρια και Αγγλίας υπήρχε αμοιβαία δυσπιστία. Πριν δεχθεί την πρόταση που του έγινε, επισκέφθηκε την Πετρούπολη προκειμένου να αποδεσμευθεί επισήμως από την υπηρεσία του Τσάρου.

Στη συνέχεια κατευθύνθηκε προς το Λονδίνο, όπου έφτασε σε ατυχή συγκυρία, δεδομένου ότι την επομένη της άφιξής του κηδευόταν ο Τζωρτζ Κάνινγκ. Η υποδοχή που του έγινε εκεί ήταν ψυχρή. Ύστερα από σύντομη παραμονή στο Παρίσι, όπου έγινε θερμά δεκτός, αναχώρησε για την Ελλάδα. Στις 18 Ιανουαρίου 1828 έφτασε στο Ναύπλιο επί του αγγλικού πολεμικού Warspite, όπου έτυχε ενθουσιώδους υποδοχής και τέσσερις μέρες αργότερα στην Αίγινα, πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους. Λίγο αργότερα αποφασίστηκε το Ναύπλιο να ξαναγίνει πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους.

Ερχόμενος στην Ελλάδα, ο Καποδίστριας δεν ήταν καθόλου ευχαριστημένος με το πρωτόκολλο της 18ης Νοεμβρίου 1828 που έθετε το Μοριά και τις Κυκλάδες υπό την προσωρινή εγγύηση των συμμάχων. Με τον φόβο ότι οι Άγγλοι θα περιόριζαν την Ελλάδα σε αυτά τα σύνορα, οργάνωσε τακτικό στρατό συνεχίζοντας τον πόλεμο με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Όσον αφορά στην επιλογή του ηγεμόνα, ο Καποδίστριας πρότεινε τον Λεοπόλδο του Saxe-Coburg, ο οποίος όμως παραιτήθηκε από τη διεκδίκηση του θρόνου λόγω διαφωνιών για τα σύνορα.

Αρκετοί ιστορικοί θεωρούν ότι ο Καποδίστριας επίτηδες απομάκρυνε τον Λεοπόλδο από τον θρόνο, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι δεν αντιτάχθηκεστον ερχομό του. Γεγονός όμως είναι ότι όσοι ζητούσαν να έλθει ο Λεοπόλδος αντιμετώπισαν έντονη κυβερνητική δυσμένεια. Παράλληλα οι ελληνικές επιχειρήσεις στη Στερεά Ελλάδα συνεχίζονταν, καθώς και η προέλαση των Ρώσων προς την Κωνσταντινούπολη. Ανήσυχη από τις επιτυχίες της Ελλάδας και της Ρωσίας η Μεγάλη Βρετανία έσπευσε να συμφωνήσει στη συνοριακή γραμμή Άρτας – Βόλου. Μετά από διαπραγματεύσεις υπογράφηκε το πρωτόκολλο του Λονδίνου, με το οποίο αναγνωριζόταν η ανεξαρτησία της Ελλάδας, η οποία θα επεκτεινόταν νότια της συνοριακής γραμμής που όριζαν οι ποταμοί Αχελώος και Σπερχειός.

Διακυβέρνηση και Αντιδράσεις

Στο εσωτερικό της χώρας ο Καποδίστριας είχε να αντιμετωπίσει την πειρατεία, τους ανύπαρκτους θεσμούς, τη διάλυση του στρατού, καθώς και την κακή οικονομική κατάσταση της χώρας. Μια από τις βασικές προϋποθέσεις που έθεσε για να αναλάβει την ηγεσία του νεοσύστατου ελληνικού κράτους ήταν η αναστολή του συντάγματος και η διάλυση της βουλής, όροι που τελικώς έγιναν αποδεκτοί. Στη θέση της βουλής δημιούργησε το «Πανελλήνιον», ένα γνωμοδοτικό όργανο αποτελούμενο από 27 μέλη με καθαρά διακοσμητικό χαρακτήρα, ενώ τη διακυβέρνηση ανέλαβε η κεντρική γραμματεία, ένα είδος υπουργικού συμβουλίου, διοικούμενο από τον ίδιο.

Επίσης, χώρισε τη χώρα σε διοικητικές περιφέρειες. Αρχικά είχε δεσμευθεί για τη διενέργεια εκλογών τον Απρίλιο του 1828, στη συνέχεια όμως προχώρησε στην αναβολή αυτών λόγω της χαώδους κατάστασης που επικρατούσε στο εσωτερικό. Όταν αυτές διεξήχθησαν, διατυπώθηκαν βάσιμες κατηγορίες για νοθεία. Αν και κυβερνήτης, ο Καποδίστριας εξελέγη σε 36 περιφέρειες, γεγονός που προκάλεσε την οργή των συνεργατών του, ένας εκ των οποίων, ο Σπυρίδων Τρικούπης, παραιτήθηκε για τον λόγο αυτό από πληρεξούσιος και αναχώρησε για την Ύδρα. Ιδιαίτερη μέριμνα επέδειξε και για τη δημιουργία δικαστηρίων θεσπίζοντας και κώδικα πολιτικής δικονομίας.

Μία από τις πρώτες του κινήσεις ήταν η καταστολή της πειρατείας, έργο το οποίο ανέλαβε με επιτυχία ο Ανδρέας Μιαούλης. Παράλληλα, προχώρησε στην αναδιοργάνωση των ενόπλων δυνάμεων, μετατρέποντας βαθμιαία τα άτακτα στρατεύματα σε τακτικό στρατό, και υπάγοντας τον στόλο στην ουσιαστική δικαιοδοσία της κυβέρνησης, δεδομένου ότι μέχρι τότε τα πλοία ήταν ιδιοκτησία των καραβοκυραίων. Με αυτόν τον τρόπο προσπάθησε να προστατέψει τα σύνορα και να μειώσει την επιρροή των μέχρι τότε τοπαρχών

«μίαν ευχήν διαβιβάζουσί μοι αι επαρχίαι, την διά παντός απαλλαγήν αυτών από της τυραννίας των προυχόντων και των οπλαρχηγών»

Στην προσπάθεια αναδιοργάνωσης του στρατού περιλαμβάνεται και η ίδρυση της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων. Ίδρυσε Εθνικό Νομισματοκοπείο και καθιέρωσε τον φοίνικα ως εθνικό νόμισμα, αντικαθιστώντας το Τουρκικό γρόσι. Όσον αφορά στην εκπαίδευση κατασκεύασε νέα σχολεία, εισήγαγε τη μέθοδο του αλληλοδιδακτικού σχολείου, ίδρυσε εκκλησιαστική σχολή στον Πόρο, καθώς και το Ορφανοτροφείο Αίγινας σε μια προσπάθεια να οργανώσει το σχεδόν ανύπαρκτο εκπαιδευτικό σύστημα. Δεν ίδρυσε όμως πανεπιστήμιο, καθώς θεωρούσε ότι έπρεπε να υπάρξουν πρώτα απόφοιτοι μέσης εκπαίδευσης.

Στο πρόβλημα της διανομής της εθνικής γης ο Καποδίστριας δεν κατάφερε να βρει λύση κι έτσι εκατομμύρια στρέμματα παρέμειναν στους μεγαλοϊδιοκτήτες (κοτζαμπάσηδες και Εκκλησία). Μερίμνησε επίσης για την ανοικοδόμηση του Μεσολογγίου και των Πατρών, όπου έστειλε τον Κερκυραίο αρχιτέκτονα Σταμάτη Βούλγαρη. Σημαντική ήταν και η συμβολή του στο εμπόριο με την παραχώρηση δανείων στους νησιώτες για την αγορά πλοίων και την κατασκευή ναυπηγείων στον Πόρο και το Ναύπλιο. Τον Οκτώβριο του 1829 ίδρυσε το πρώτο αρχαιολογικό μουσείο στην Αίγινα.

Όσον αφορά στην ελληνική οικονομία, ο Καποδίστριας επέδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη γεωργία, βασική πηγή πλούτου της Ελλάδας. Ίδρυσε τη Γεωργική Σχολή της Τίρυνθας και ενθάρρυνε την καλλιέργεια της πατάτας, για την οποία είχαν ήδη γίνει κάποιες ενέργειες τα προηγούμενα χρόνια. Ωστόσο η ανέκδοτη ιστορία σχετικά με το τέχνασμα του Καποδίστρια έχει άλλη προέλευση, λέγεται ότι το τέχνασμα αυτό το εφάρμοσε στη χώρα του ο Φρειδερίκος Β΄ της Πρωσίας το 1774.

Επίσης, προσπαθώντας να ενισχύσει την ελληνική οικονομία, ο Καποδίστριας ίδρυσε την «Εθνική Χρηματιστική Τράπεζα» η οποία όμως απέτυχε είτε γιατί, κατά μία άποψη, το δημόσιο εκμεταλλευόταν χωρίς όρους τα χρήματα των καταθέσεων, είτε εξαιτίας της αντίθεσης των προυχόντων προς το καποδιστριακό καθεστώς και της έλλειψης εμπιστοσύνης προς τον νέο αυτό θεσμό. Ως κυβερνήτης ο Καποδίστριας αρνήθηκε να δεχθεί μισθό, όπως επίσης αρνήθηκε χρηματική αποζημίωση από τον Τσάρο για να μην κατηγορηθεί από τους αντιπάλους του για μεροληψία απέναντι στη Ρωσία, ενώ διέθεσε όλη του την περιουσία για τους σκοπούς του κράτους.

Αν και δημιούργησε ελληνικό και γαλλικό τυπογραφείο στην Αίγινα, πραγματοποίησε διώξεις εναντίον του Τύπου. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι περιπτώσεις των εφημερίδων Ανεξάρτητος, Ηώς και Απόλλων, που είτε έκλεισαν λόγω αντικυβερνητικών θέσεων είτε οι εκδότες τους διώχθηκαν. Σφοδρή κριτική υπήρξε και για την τοποθέτηση των δύο αδερφών του, Βιάρου και Αυγουστίνου, στις δύο κορυφαίες θέσεις του αρχιναυάρχου και αρχιστράτηγου αντίστοιχα. Κατά γενική ομολογία, και οι δύο θεωρούντο ακατάλληλοι για τις θέσεις αυτές, ενώ κάποιοι ιστορικοί φτάνουν στο σημείο να θεωρούν ότι έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην πτώση του κυβερνήτη.

Η αντίστροφη μέτρηση για την δολοφονία του

Κατά την διάρκεια της διακυβέρνησής του, ο Καποδίστριας λόγω της ισχνής οικονομικής κατάστασης του κράτους επιχείρησε να συνάψει δάνειο με τράπεζες του εξωτερικού, προσπάθεια που δεν ευοδώθηκε λόγω των αντιδράσεων της Μεγάλης Βρετανίας. Παρόλα αυτά η Ρωσία και η Γαλλία ανέλαβαν να ενισχύσουν οικονομικά την Ελλάδα, ενώ ιδιαίτερη φροντίδα επέδειξε ο Τσάρος, αποστέλλοντας 3.750.000 γαλλικά φράγκα. Ο Καποδίστριας, έχοντας να αντιπαλέψει χίλια μύρια προβλήματα, κατάφερε στα λιγότερα από τρία χρόνια της διακυβέρνησής του να αφήσει πίσω του ένα ιδιαίτερα πλούσιο έργο. Το έργο του όμως θα ανατρέπονταν εκ των έσω, με την παρέμβαση Βρετανών και Γάλλων.

Πέραν των πιεστικότατων οικονομικών, κοινωνικών και διπλωματικών προβλημάτων, ο Καποδίστριας είχε να αντιμετωπίσει δύο σημαντικά εμπόδια στην πολιτική του για την οικοδόμηση του νεοπαγούς ελλαδικού κράτους: πρώτον την εχθρότητα Γαλλίας και Αγγλίας, τα γεωστρατηγικά συμφέροντα των οποίων στην Ανατολική Μεσόγειο κινδύνευαν από την προοπτική δημιουργίας ενός νέου και δυναμικού ναυτικού και εμπορικού κράτους έξω από τον έλεγχό τους, ή χειρότερα, υπό την επιρροή της Ρωσίας.

Δεύτερον, τους φατριασμούς και τα τοπικιστικά, οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα των κοτζαμπάσηδων, Φαναριωτών και πλοιοκτητών, οι οποίοι και επεδίωκαν διατήρηση των προνομίων και συμμετοχή στη νομή της εξουσίας. Εν τέλει ο συνδυασμός των παραπάνω παραγόντων προετοίμασε το έδαφος και οδήγησε στην πολιτική και φυσική εξόντωση του πρώτου και ικανότατου Κυβερνήτη της Ελλάδας στις 9 Οκτωβρίου 1831 (27 Σεπτεμβρίου 1831 με το Ιουλιανό ημερολόγιο).

Προκειμένου να διαχειρισθεί αποτελεσματικά την τραγική οικονομική και κοινωνική κατάσταση του νέου κράτους, ο Καποδίστριας προέκρινε ένα συγκεντρωτικό μοντέλο εξουσίας, ώστε να διατηρήσει άμεσα τον πολιτικό έλεγχο. Την αντιπολίτευση κατά του Καποδίστρια απάρτιζαν οι παραμερισμένοι από την εξουσία κοτζαμπάσηδες και πλοιοκτήτες. Ο συγκεντρωτισμός που επέδειξε ο Καποδίστριας παραμερίζοντας τις τοπικές αρχές και διορίζοντας σε θέσεις κλειδιά τα δύο αδέρφια του, Αυγουστίνο και Βιάρο Καποδίστρια, τον οδήγησαν σε σύγκρουση με τις προαναφερθείσες ομάδες συμφερόντων.

Το κέντρο του αντικαποδιστριακού αγώνα έγινε η Ύδρα, έδρα των πλοιοκτητών και πιο συγκεκριμένα της οικογένειας Κουντουριώτη που είχε με το μέρος της τους αγωνιστές Μιαούλη, Σαχτούρη, Τομπάζη, Κριεζήδες. Βασικός λόγος για την αντίδραση των Υδραίων πλοικτητών ήταν η απαίτηση τους για την «άνευ αναβολής» καταβολή αποζημιώσεων για τις μεγάλες ζημιές και απώλειες των πλοίων τους κατά τη διάρκεια της Επανάστασης. Αναγνώριζοντας αμέσως το δίκαιο αίτημα, ο Κάποδίστριας υποσχέθηκε ότι μόλις θα βελτιώνονταν τα οικονομικά της χώρας, η Ύδρα θα έπαιρνε «το μερίδιόν της καθ’ όσον το δίκαιον απαιτούσε». Οι Υδραίοι, όμως, απαιτούσαν την άμεση καταβολή αυτών των αποζημιώσεων, πράγμα που ήταν αδύνατον λόγω της οικτρής οικονομικής κατάστασης του κράτους.

Στην Ύδρα, επιπλέον, κατέφυγαν ο ηγέτης του Αγγλικού κόμματος Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος και οι Σπυρίδων Τρικούπης, Αναστάσιος Πολυζωίδης και Αλέξανδρος Σούτσος, έχοντας την ηθική συμπαράσταση του φιλογάλλου Κοραή. Όργανο της αντιπολιτευτικής αυτής ομάδας ήταν η εφημερίδα Απόλλων του Πολυζωίδη. Η Γαλλία και η Αγγλία, θεωρώντας τον Καποδίστρια ως φίλα προσκείμενο στη Ρωσία, ενθάρρυναν τους αντιπολιτευόμενους.

Την 14η Ιουλίου 1831, οι Μιαούλης και Κριεζής με 200 Υδραίους στρατιώτες κατέλαβαν τον ναύσταθμο στον Πόρο επειδή έμαθαν ότι ο στόλος ήταν έτοιμος να κινηθεί κατά της Ύδρας. Αμέσως έσπευσαν οι αντιπρέσβεις των τριών μεγάλων δυνάμεων προκειμένου να διαπραγματευθούν. Οι Άγγλοι και οι Γάλλοι αιφνιδιάζοντας τους εξεγερμένους τάχθηκαν υπέρ της νόμιμης κυβέρνησης και απαίτησαν την παράδοση των επαναστατών. Έτσι, ο αγγλικός, ο γαλλικός και ο ρωσικός στόλος είχαν αποκλείσει τα λιμάνια του Πόρου και της Ύδρας ώστε να μην επιτραπεί η ένωση των στόλων των επαναστατών.

Ο ελλιμενισμένος εθνικός στόλος στον Πόρο ήταν υπό την αρχηγία πλέον του Μιαούλη ενώ μια μικρή μοίρα, υπό την αρχηγία του Κανάρη, δεν δεχόταν να υπακούσει στους επαναστάτες. Και ενώ ο Αγγλος και ο Γάλλος ναύαρχος, κωλυσιεργώντας, έπλευσαν προς το Ναύπλιο για να συσκεφθούν με τους αντιπρέσβεις, ο Ρώσος ναύαρχος Ρίκορντ ανέλαβε να εφαρμόσει, μόνος αυτός, τις οδηγίες του Καποδίστρια. Απέκλεισε τους αντάρτες, ήρθε σε προστριβές μαζί τους, τίναξε στον αέρα την «Νήσο των Σπετσών», αιχμαλώτισε ένα ακόμη πλοίο και τελικά εξώθησε τον Μιαούλη στο «Μεγαλουργόν έγκλημα».

Το πρωί της 1ης Αυγούστου 1831 ο Μιαούλης, όπως είχε προειδοποιήσει τον Ρίκορντ, ανατίναξε δύο από τα πιο σύγχρονα τότε πλοία του ελληνικού ναυτικού, την φρεγάτα «Ελλάς» και την κορβέτα «Υδρα». Ο Δ. Χοϊδάς, σε επιστολή του προς τον Αυγουστίνο Καποδίστρια, από την Τρίπολη, στις 10 Αυγούστου 1831, ανάμεσα σε πολλές άλλες σημαντικές πληροφορίες για την τραγική κατάσταση που επικρατούσε σε όλη την χώρα, έγραφε πως οι Υδραίοι έλεγαν ότι «την φρεγάδαν (Ελλάς) την έκαυσαν δι’ αδείας του πρέσβεως της Αγγλίας, όστις τους υπεσχέθη ότι τους δίδει άλλην» και η αστυνομία του Ναυπλίου είχε πλη­ροφορίες «ότι οι δύο πρέσβεις (Αγγλίας και Γαλλίας) έλαβαν μέρος με τους Υδραίους και ότι έγραψαν εις τον Ρίκορδ να παύσει από τας κατ’ αυτών εχθροπραξίας του έως ότου να έλθει ο παρά των τριών δυνάμεων απεστελλόμενος πληρεξούσιος, όστις είναι ο ναύαρχος Αγγλος, της μοί­ρας του Αιγαίου πελάγους». Και πρόσθετε ότι στην Υδρα είχαν κα­ταφθάσει «δύο πλοία γαλλικόν και αγγλικόν και οι δύο ναύαρχοι (ο Αγγλος και ο Γάλλος) με τρόπον προσφέρουσι βοηθήματα εις την Υδραν και τους λέγουσι να επιμένουν εις τον σκοπόν των και να μη φοβώνται διόλου, διότι επιτυγχάνουσι το ποθούμενον»

Ο ίδιος ο Καποδίστριας είχε γνώση για τους σχεδιασμούς των συγκεκριμένων ξένων δυνάμεων εναντίον του. Στις 31 Ιουλίου 1831, σε επιστολή του προς τον Γάλλο ναύαρχο Lalande, που υπηρετούσε στην Ελλάδα, του αποκάλυψε ότι γνώριζε όλες τις δολοπλοκίες των Άγγλων και των Γάλλων, με τρόπο που καταπλήσσει:

«Εγώ δε, και τις δολοπλοκίες όλων σας τις εγνώριζα, αλλά έκρινα ότι δεν έπρεπε με κανένα τρόπο να κόψω το νήμα της συνεργασίας μαζί σας, γιατί έδινα προτεραιότητα στην ανόρθωση και στην ανασυγκρότηση της Ελλάδος. Αν έκοβα τις σχέσεις με τις λεγόμενες «προστάτιδες» Δυνάμεις, τούτο θα ήταν εις βάρος της Ελλάδος και δεν ήθελα με κανένα τρόπο να προσθέσω βάρος και στη συνείδησή μου. Και άφησα τα πράγματα να λαλήσουν μόνα τους»

Στις 14 Σεπτεμβρίου 1831, έστειλε στον Έλληνα πρέσβυ στο Παρίσι πρίγκηπα Α. Σούτσο επιστολή με την οποία, με εθνική αγανάκτηση, διαμαρτύρεται και του ζητά να προβεί σε σχετικά διαβήματα στη γαλλική κυβέρνηση, για την πρωτοφανή και ανεπίτρεπτη ανάμιξη των Γάλλων και των Άγγλων αξιωματικών στις φοβερές αντικυβερνητικές ενέργειες της Ύδρας και της Μάνης και για την απροκάλυπτη σύμπραξη και τη βοήθειά τους προς τους ταραχοποιούς.

Σε κάθε περίπτωση, ακόμα και αν τελικά οι Ελληνες Μαυρομιχάληδες σκότωσαν τον Καποδίστρια, οι ηθικοί αυτουργοί της δολοφονίας σίγουρα δεν ήταν Έλληνες. Ενδεικτική είναι η μαρτυρία του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη: «Ανάθεμα τους Άγγλο – Γάλλους που ήταν η αιτία και εγώ να χάσω τους δικούς μου ανθρώπους και το Έθνος να χάσει έναν κυβερνήτη που δεν θα ματαβρεί. Το αίμα του με παιδεύει έως σήμερα».

Η απόφαση του Ιωάννη Καποδίστρια να προχωρήσει στη διανομή των Εθνικών Γαιών στους φτωχούς αγωνιστές, φαίνεται ότι αποτελούσε ένα ακόμα σημείο τριβής του Κυβερνήτη με τους Έλληνες προύχοντες και τους ξένους δανειστές, αφού οι εθνικές γαίες αποτελούσαν το μοναδικό περιουσιακό στοιχείο του ελληνικού κράτους και άρα εγγύηση για αποπληρωμή των επαχθών δανείων που είχαν χορηγηθεί στην Ελλάδα. Η Μάνη, απόλυτα ελεγχόμενη από τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη είχε στασιάσει κατά του Καποδίστρια και ετοίμαζε ένοπλα τμήματα.

Ο Καποδίστριας συνέλαβε τον Πετρόμπεη, αλλά η κατάσταση επιδεινώθηκε από την εξέγερση της Ύδρας. Υπό την ηγεσία της οικογένειας Κουντουριώτη και την πολιτική καθοδήγηση του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, οι Υδραίοι επαναστάτησαν, ζητώντας από τον Καποδίστρια να τους επιστρέψει τα χρήματα που είχαν ξοδέψει στον Αγώνα του 1821, κατέλαβαν τον ναύσταθμο του Πόρου, και με πρωτεργάτη τον Ανδρέα Μιαούλη, πυρπόλησαν πλοία του στόλου, ανάμεσά τους και την φρεγάτα «Ελλάς». Είναι απόλυτα τεκμηριωμένη η ενθάρρυνση (για να το θέσουμε επιεικώς) των στασιαστών από τις Μεγάλες Δυνάμεις, Βρετανία και Γαλλία. Ο μεν Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης υποστηριζόταν ανοικτά από τον Γάλλο πρέσβη, η δε οικογένεια Κουντουριώτη και ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ήταν οι απόλυτοι εκφραστές των βρετανικών συμφερόντων στην Ελλάδα.

Στις 14 Σεπτεμβρίου 1831, έστειλε στον Έλληνα πρέσβυ στο Παρίσι πρίγκηπα Α. Σούτσο επιστολή με την οποία, με εθνική αγανάκτηση, διαμαρτύρεται και του ζητά να προβεί σε σχετικά διαβήματα στη γαλλική κυβέρνηση, για την πρωτοφανή και ανεπίτρεπτη ανάμιξη των Γάλλων και των Άγγλων αξιωματικών στις φοβερές αντικυβερνητικές ενέργειες της Ύδρας και της Μάνης και για την απροκάλυπτη σύμπραξη και τη βοήθειά τους προς τους ταραχοποιούς.

Ήδη, από το το προηγούμενο έτος, 1830, είχε ξεσπάσει ανταρσία στη Μάνη υπό την ηγεσία του Τζανή Μαυρομιχάλη, αδελφού του Πετρόμπεη. Ο τελευταίος ετέθη σε περιορισμό στο Ναύπλιο, ζήτησε να πάει στη Μάνη για να την ησυχάσει, το αίτημά του δεν έγινε δεκτό, αποπειράθηκε να διαφύγει με αγγλικό πλοίο, συνελήφθη και φυλακίστηκε. Βαρέως φέροντες τη μεταχείριση αυτή του αρχηγού της οικογενείας τους, και μέσα στο τεταμένο και από τα γεγονότα του Πόρου κλίμα, οι Κωνσταντίνος και Γεώργιος Μαυρομιχάλης, αδερφός και γιος του Πετρόμπεη αντίστοιχα, εφάρμοσαν το μανιάτικο έθιμο της βεντέτας. Η δολοφονία του Καποδίστρια τελικά οργανώθηκε από τον Γάλλο πρέσβη Ρουάν και τον Βρετανό ομόλογό του Ντόκινς, που εκτελούσαν οδηγίες των κυβερνήσεών τους.

Άλλωστε είχαν επιχειρήσει και προηγουμένως να σκοτώσουν τον Καποδίστρια, μέσω Μαυροκορδάτου! Ο Μαυροκορδάτος είχε τότε πληρώσει με 25.000 γρόσια τον καμαριέρη του Καποδίστρια, Νικολέτο, για να τον δηλητηριάσει. Αυτός όμως αν και αρχικά δέχτηκε, άλλαξε γνώμη και μάλιστα ενημέρωσε τον Καποδίστρια. Όταν η απόπειρα αυτή απέτυχε έσπασαν οι στάσεις σε Μάνη – με τη συνδρομή γαλλικών στρατευμάτων – και στην Ύδρα.

Ο αδερφός του Πετρόμπεη, Κωνσταντίνος, και ο ανιψιός του, Γεώργιος, μπήκαν κάτω από αστυνομική παρακολούθηση. Ο πολιτάρχης, όπως λεγόταν τότε ο αρχηγός της αστυνομίας, αντί να αλλάζει κάθε βδομάδα τους δύο χωροφύλακες συνοδούς των Μαυρομιχάληδων, όπως είχε εντολή, τους άφησε 40 μέρες. Έτσι έγιναν τελικά συνεργοί. Λίγες μέρες πριν από τη δολοφονία του Καποδίστρια, οι Μαυρομιχάληδες, μαζί με τους συνοδούς τους χωροφύλακες, αγόρασαν νέα όπλα από το οπλοπωλείο του Παξιμάδη, στο Ναυπλίου.

Την Παρασκευή, 25 Σεπτεμβρίου, μια ηλικιωμένη γυναίκα κατήγγειλε στην αστυνομία ότι άκουσε τους Κωνσταντίνο και Γεώργιο Μαυρομιχάλη να κουβεντιάζουν με τους δυο χωροφύλακες φρουρούς τους ότι έπρεπε να σκοτώσουν τον Καποδίστρια το Σάββατο, 26 Σεπτεμβρίου, μπροστά στην εκκλησία. Η αναφορά έφτασε στον αρχηγό της αστυνομίας, ο οποίος δεν αντέδρασε. Το Σάββατο όμως ο Καποδίστριας ήταν άρρωστος και δε βγήκε από το σπίτι. Έτσι η επιχείρηση αναβλήθηκε για την επομένη.

Το επόμενο πρωί της 27ης Σεπτεμβρίου 1831, ο Ιωάννης Καποδίστριας βγήκε από το σπίτι του, στο Ναύπλιο, για να πάει στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνος. Στα σκαλιά, τον πρόλαβαν οι Μαυρομιχάληδες και οι δύο χωροφύλακες. Τον πυροβόλησαν και οι τέσσερις. Ο Δημήτριος Κοκκινάκης στο βιβλίο του «Ποιοι σκότωσαν τον Καποδίστρια» θεωρεί ότι οι Μαυρομιχάληδες ήταν σαφώς παρόντες στη δολοφονία, συνέργησαν σε αυτή, αλλά δεν ήταν οι πραγματικοί δολοφόνοι.

Τον Καποδίστρια συνόδευε ο Κρητικός μονόχειρας σωματοφύλακάς του Γεώργιος Κοζώνης, ο οποίος πυροβόλησε τον Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη. Τον τελευταίο τον αποτελείωσε ο όχλος, το δε πτώμα του πετάχθηκε στο λιμάνι. Ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης κατέφυγε στη γαλλική πρεσβεία, από όπου και παραδόθηκε στις αρχές για να δικαστεί ύστερα από την επιμονή του πλήθους που είχε συγκεντρωθεί και απειλούσε να κάψει την πρεσβεία. Τελικώς καταδικάστηκε σε θάνατο και τουφεκίστηκε λίγες μέρες αργότερα. Ο τραγικός θάνατος του Καποδίστρια βύθισε σε θλίψη τον γεωργικό πληθυσμό, ενώ αντίθετα στην Ύδρα δέχτηκαν την είδηση με πανηγυρισμούς.

Ο σχεδιασμός της δολοφονίας ανήκε μάλλον στον Γάλλο στρατηγό Ζεράντ, διοικητή τότε του τακτικού στρατού, με ανάμιξη και Ελλήνων αξιωματικών, όπως του λοχαγού Φώτιου Αγγελίδη. Δύο μήνες πριν από τη δολοφονία, οι αξιωματικοί του γαλλικού εκστρατευτικού σώματος στην Πελοπόννησο στις μεταξύ τους συζητήσεις επιβεβαίωναν ότι πλησίαζε η ημέρα που θα «ξεφορτώνονταν» τον Καποδίστρια. Επίσης ενδεικτικές είναι και οι τελευταίες λέξεις του Κωνσταντίνου Μαυρομιχάλη, όπως τις μεταφέρει ο στρατηγός Κασομούλης στα απομνημονεύματά του. «Δεν φταίω εγώ στρατιώται, άλλοι με έβαλαν» κραύγασε ο δολοφόνος Μαυρομιχάλης πριν πέσει νεκρός από την πιστολιά του φρουρού του Καποδίστρια. ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ ΑΥΤΟ ΤΟ ΜΟΤΙΒΟ ΚΥΡΙΑΡΧΕΙ … “ΔΕΝ ΦΤΑΙΩ ΕΓΩ ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΦΤΑΙΝΕ ΚΥΡΙΑ”

Προς τη κατεύθυνση της εμπλοκής της Γαλλίας συναινεί και η μαρτυρία που μεταφέρει ο ιστορικός και αγωνιστής Νικόλαος Κασομούλης, ότι ο έτερος εκτελεστής του Κυβερνήτη Γεώργιος Μαυρομιχάλης κατέφυγε στο σπίτι του πρέσβυ της Γαλλίας βαρώνου Ρουάν, δηλώνοντάς του: «Σκοτώσαμε τον τύραννο. Μπιστευόμαστε την τιμή της Γαλλίας. Να τα άρματά μας».

Η απόφαση του Γάλλου πρέσβυ Ρουάν να παράσχει άσυλο στον Γεώργιο Μαυρομιχάλη και η αρχική άρνησή του να τον παραδώσει με προφάσεις (όπως την επίδειξη εντάλματος σύλληψης) απετέλεσε χαρακτηριστική και απροκάλυπτη παροχή πολιτικής προστασίας και κάλυψης του εγκλήματος. Πάντως, παρά την προσπάθεια κωλυσιεργίας, υπό την απειλή του εξεγερμένου λαού που είχε περικυκλώσει την πρεσβεία, ο Ρουάν αναγκάστηκε να παραδώσει τον Γεώργιο Μαυρομιχάλη στις αρχές. Οι αντιπρόσωποι της Γαλλίας συνέχισαν να παρέχουν υποστήριξη προς τους δολοφόνους του Κυβερνήτη, ακόμη και κατά τη διάρκεια της δίκης που ακολούθησε.

Αξιοσημείωτη και αποκαλυπτική είναι, επίσης, και η στάση του πρέσβη της Αγγλίας, ο οποίος αμέσως μετά την δολοφονία του Καποδίστρια, ζήτησε να ληφθούν αυστηρά μέτρα κατά του εξεγερμένου λαού, ακόμη και καταστολή με τη χρήση όπλων, απειλώντας την τριμελή προσωρινή Διοικητική επιτροπή (που απαρτιζόταν από τους Αυγουστίνο Καποδίστρια, Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και Ιωάννη Κωλέττη), ακόμη και με αποχώρηση και διακοπή των διπλωματικών σχέσεων. Αρκετά αργότερα, το 1840 ο ίδιος ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, ακούγοντας κάποιον να κατηγορεί τον Καποδίστρια, φέρεται να είπε τούτα τα λόγια: «Δεν μετράς καλά φιλόσοφε. Ανάθεμα στους Αγγλογάλλους που ήσαν η αιτία κι εγώ έχασα τους δικούς μου και το Έθνος έναν άνθρωπο που δε θα τονε ματαβρεί, και το αίμα του με παιδεύει ως τώρα» Για την δολοφονία του Καποδίστρια ο Ελβετός φιλέλληνας Ι.Γ. Εϋνάρδος είπε: «Όστις δολοφόνησε τον Καποδίστρια, δολοφόνησε την πατρίδα του. Ο θάνατός του είναι συμφορά για την Ελλάδα και δυστύχημα ευρωπαϊκόν»

Μετά τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια τη θέση του κυβερνήτη ανέλαβε για κάποιο διάστημα ο αδερφός του Αυγουστίνος Καποδίστριας, ως πρόεδρος της προαναφερθείσας Διοικητικής Επιτροπής που διόρισε η Γερουσία. Τη σορό του Καποδίστρια την μετέφερε ο αδερφός του στην Κέρκυρα, όπου και ενταφιάστηκε στη Μονή Πλατυτέρας. Οι ξένοι (σύμμαχοι και φίλοι) των γνωστών Μυστικών Εταιριών, Στοών και Λαγουμιών, ήθελαν τον Καποδίστρια νεκρό, όμως Ελληνες κατσαπλιάδες, τραμπούκοι, ηλίθιοι, παρασιτικοί και μοχθηροί τον δολοφόνησαν.

Ενας Μεγάλος Ανθρωπος

Σχετικά με την προσωπικότητα του Καποδίστρια έχουν εκφραστεί από τους ιστορικούς αντικρουόμενες απόψεις. Ο κόμης Γκομπινό τον συγκαταλέγει στους τρεις μεγαλύτερους διπλωμάτες της εποχής μαζί με τον Μέττερνιχ και τον Ταλλεϋράνδο, ο Χέρτσμπεργκ αναφέρει ότι ήταν διπλωμάτης δεξιώτατος. Ο Γιάννης Κορδάτος τον χαρακτηρίζει τυφλό όργανο των Ρώσων, ενώ ο Κάρλ Μάρξ ο νοητικά ανυπόληπτος, τον χαρακτηρίζει πολιτικά ανυπόληπτο. Αντίθετα, ο Τάσος Βουρνάς εκφράζεται θετικά ως προς το έργο του, όπως και οι Καρολίδης και Διονύσιος Κόκκινος, ένας εκ των φανατικότερων υποστηρικτών του.

Με την άποψη ότι ο Καποδίστριας ήταν εκτελεστικό όργανο των Ρώσων διαφωνεί και ο Douglas Dakin. Ο Σπυρίδων Μαρκεζίνης χαρακτηρίζει το έργο του αξιόλογο αλλά όχι αξιέπαινο, ο Σπυρίδων Τρικούπης, στενός συνεργάτης του Καποδίστρια, εκφράζεται μεν θετικά, δεν παραλείπει όμως να τον κατηγορήσει για την κατάλυση του συντάγματος. Σε γενικές γραμμές οι περισσότεροι ιστορικοί θεωρούν σημαντικό το έργο του Καποδίστρια, χωρίς να παραλείπουν να αναφέρουν όμως την αυταρχικότητα με την οποία άσκησε την εξουσία, λες και η εξουσία ασκείται με διαφορετικό τρόπο !! Η φιλοπατρία του μάλιστα αναγνωρίζεται από σχεδόν όλους τους ιστορικούς. Σχετικά με τη φιλοπατρία του ο Τάκης Σταματόπουλος συμπεραίνει πώς «για να είμαστε δίκαιοι δεν μπορούμε να αρνηθούμε την αγαθή πρόθεσή του, την καταπληχτική και φιλότιμη εργατικότητά του να δημιουργήσει κράτος από το χάος.»

Είχε τιμηθεί πλείστες φορές από τον Τσάρο Αλέξανδρο και είχε ανακηρυχθεί επίτιμος δημότης των καντονίων Βω και Λωζάνης. Σήμερα πολλοί δρόμοι και πλατείες φέρουν το όνομά του. Ο Κρατικός Αερολιμένας Κερκύρας ονομάζεται «Ιωάννης Καποδίστριας», ενώ από το 1911, κατόπιν επιθυμίας του ευεργέτη Ιωάννη Δόμπολη, το εθνικό πανεπιστήμιο Αθηνών μετονομάστηκε σε «Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών» και στα Προπύλαια μάλιστα υπάρχει ανδριάντας του.

Επίσης, η μορφή του Καποδίστρια απεικονίζεται στο κέρμα των 20 λεπτών (υπομονάδα του ευρώ) της ελληνικής έκδοσης, όπως και στο χαρτονόμισμα των 500 δραχμών (1983 – 2001). «Ι. Καποδίστριας» (ή Σχέδιο Καποδίστρια) ονομάζεται και το πρόγραμμα σχετικά με τις μεταρρυθμίσεις στην τοπική αυτοδιοίκηση που ξεκίνησε με πρωτοβουλία της κυβέρνησης Σημίτη.

Στις 21 Σεπτεμβρίου 2009 πραγματοποιήθηκαν τα αποκαλυπτήρια προτομής του Καποδίστρια στη Λωζάννη της Ελβετίας παρουσία της Ελβετίδας υπουργού Εξωτερικών Μισελίν Καλμί – Ρέι και του Ρώσου ομολόγου της Σεργκέι Λαβρόφ. Ανδριάντας υπάρχει επίσης στην κεντρική πλατεία της πόλης Capo d” Istria της Σλοβενίας.

Στο εξοχικό της οικογένειας Καποδίστρια, το οποίο δωρήθηκε από τη δισέγγονη του Γεωργίου Καποδίστρια, αδερφού του κυβερνήτη, Μαρία Δεσσύλα – Καποδίστρια, στη θέση Κουκουρίτσα της Κέρκυρας, λειτουργεί το μουσείο Ιωάννη Καποδίστρια, όπου φυλάσσονται κειμήλια της οικογένειας και προσωπικά του αντικείμενα. Στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, στην Αθήνα, φιλοξενούνται επίσης προσωπικά αντικείμενα του κυβερνήτη, καθώς και το γραφείο του.

***
O Ιωάννης Καποδίστριας,
1ος Κυβερνήτης της Ελληνικής πολιτείας

Περίοδος 18 Ιανουαρίου 1828 – 27 Σεπτεμβρίου 1831
Προκάτοχος: Ανδρέας Ζαΐμης

(Αντικυβερνητική Επιτροπή)
Διάδοχος: Αυγουστίνος Καποδίστριας
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης
Ιωάννης Κωλέττης

Προσωπικά στοιχεία
Γέννηση 10 Φεβρουαρίου 1776
Κέρκυρα
Δολοφονία 9 Μαρτίου 1831 (55 ετών)
Ναύπλιο
Εθνικότητα Ελληνική

***
ΓΙ ΑΥΤΟ ΤΟΝ ΔΟΛΟΦΟΝΗΣΑΝ

Ο Καποδίστριας και η εναντίωση του στις «Μυστικές Εταιρείες» Στοές και Λαγούμια, μαζί με όλα τα προαναφερόμενα, οδήγησε στη δολοφονία του. Διαβάστε την συγκλονιστική επιστολή που είχε στείλει στις διάφορες Δημόσιες Υπηρεσίες σχετικά με τις «Μυστικές Εταιρείες» όπως τις αποκαλεί. Μέχρι σήμερα εμείς που τα ζούμε γνωρίζουμε (όσοι μπορούν κι έχουν Λογική και Διάκριση) ότι οι “Μυστικές Εταιρίες” διέλυσαν και κατέστρεψαν την Ελλάδα, που ουδέποτε κατόρθωσε να γίνει κράτος ανεξάρτητο. Ότι και να πω -εκτός απ’ το να βρίσω άσχημα και στέρεψα από βρισιές- είναι λίγο για να περιγράψει την κατάντια του νεοελληνικού πίθηκου, που όπως πάντα ζει με το δόγμα των δολοφόνων και τσάμπα τραμπούκων “ΟΧΙ ΕΓΩ ΚΥΡΙΑ, Ο ΑΛΛΟΣ ΦΤΑΙΕΙ” είναι λογικό λοιπόν να καταντήσει Ζιμπάμπουε, με τα χιλιάδες βοθρολύματα που κατακλύζουν και μολύνουν αυτά τα Ιερά Χώματα.

EΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ
Αριθ. 2953
Μυστική Εγκύκλιος

Ο ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Προς το Πανελλήνιον

Προς τους κατά το Αιγαίον Πέλαγος και την Πελοπόννησον Εκτάκτους Επιτρόπους και τους Αρχηγούς των κατά ξηράν και θάλασσαν Δυνάμεων.

Γνωρίζει η Κυβέρνησις, ότι Πολίται τινές επιμένουν πιστεύοντες και τους άλλους πείθοντες, ότι αι Μυστικαί Εταιρείαι χορηγούσι μέσα σωτήρια εις την Πατρίδα, ή τουλάχιστον Αιγίδα υπό την οποίαν συνδεόμενοι μεταξύ των οι άνθρωποι δια μυστικών δεσμών δύνανται να απολαύσωσιν εντός της Πατρίδος των και δια της ξένης επιρροής αξιώματα, τιμάς, και το πλέον τύχην, ό εστι χρήματα.

Όσον και αν ελεεινολογή η Κυβέρνησις την απειρίαν των Ελλήνων των από τοιαύτας εισηγήσεις παρασυρομένων δεν ήθελε δώσει την προσοχήν της, αν δεν ήτο καταπεπεισμένη πόσον ολέθρια αποτελέσματα δύναται να φέρη εις την κρίσιμον ταύτην στιγμήν η περί τούτων γνώμη, την οποίαν οι εχθροί της Ελλάδος ήθελον συστήσει και εις τον Κόσμον, και εις τας Ευρωπαϊκάς Κυβερνήσεις. Αν η Ελλάς εγκατελείφθη από το 1821 έως τον Ιούλιον μήνα του τελευταίου έτους, τούτο προήλθε διότι οι εχθροί της την παρέσταιναν αδιακόπως προς τους Βασιλείς, ως λαόν επαναστατωθέντα και αγωνιζόμενον υπό την διεύθυνσιν και υπό τους σκοπούς Μυστικών Εταιρειών, όθεν επήγασαν αι καταστροφαί της Ισπανίας και Ιταλίας.

Εύκολον ήτο αναμφιβόλως να αναιρεθή η σφαλερά αύτη δόξα. Μ’όλον τούτο εχρειάσθησαν ολόκληρα επτά έτη βασάνων και δυστυχιών εις αναίρεσίν της. Μόλις ανηρέθη, και ενώ η Ελλάς αρχίζει να λαμβάνη δείγματα ευνοίας και καλοκαγαθίας εκ μέρους των Συμμαχικών Δυνάμεων, οι εχθροί της θέλουν πάλιν την παραστήσει ως υπεξούσιον των Μυστικών Εταιρειών, και εις απόδειξιν τούτου θέλουν φανερώσει, ότι υπό διαφόροις ονόμασιν αι Εταιρείαι αυταί υπάρχουν και πολλαπλασιάζονται μεταξύ των εν τοις πράγμασι και της πολιτικής τάξεως, και της στρατιωτικής δυνάμεως, ίσως και αυτού του στόλου.

Τόσον ουσιώδες θεωρεί τούτο η Κυβέρνησις ώστε μη εγκρίνουσα να δείξη διά τινος δημοσίου και επισήμου πράξεως την ύπαρξιν αυτού του κακού, εκπληροί δια του τύπου της παρούσης εγκυκλίου το χρέος, το οποίον δεν ημπορεί να παραμελήση χωρίς να καθυποβληθεί εις βαρυτάτην ευθύνην. Τω όντι τοιούτον δημόσιον έγγραφον μεταξύ των Πολιτικών, οι οποίοι επιμένουσι να μην παραχωρώσιν εις την Ελλάδα έντιμον μέλλον, ήθελε χρησιμεύσει ως μέσον του να αποδείξωσιν, ότι οι Βασιλείς δια των ευεργεσιών των υποθάλπουσιν εις την Ελλάδα τον εχθρόν, τον οποίον και αλλαχού, και τας ιδίας των Επικρατείας πολεμώσι.

Η παρατήρησις αύτη, Κύριοι, σας διδάσκει με πόσην φρόνησιν και οξυδέρκειαν απαιτείται η εκπλήρωσις της ακολούθου παραγγελίας της Κυβερνήσεως. Θέλετε κοινοποιήσει δια ζώσης φωνής εις τους υπαλλήλους σας ή τους υπό την οδηγίαν σας αξιωματικούς το περιεχόμενον της παρούσης, και θέλετε τους κάμει να σας φανερώσουν αν ανήκουν εις καμμίαν των Μυστικών Εταιρειών, ή όχι. Αν είναι το πρώτον, θέλετε τους παρατηρήσει, ότι εάν εις την παρελθούσαν κατάστασιν της αναρχίας, και της αταξίας ήταν ίσως αναγκαίον εις τους πολίτας να ζητήσωσι προσωπικήν ασφάλειαν δια του δεσμού μυστικής τινος Εταιρείας, ο δεσμός ούτος διαλύεται καθ” ήν στιγμήν ο του νομίμου όρκου και προς την Κυβέρνησιν, και προς τους Νόμους, χορηγεί εις ένα έκαστον και εις όλους, όλας τας απαραιτήτους ασφαλείας.

Από τοιαύτην αρχήν ορμώμενοι ευκόλως θέλετε αποδείξει το ασυμβίβαστον των δύο όρκων, ήγουν του υπηρετείν το Κράτος, και υπηρετείν μυστικήν Εταιρείαν, της οποίας ο σκοπός είναι ως επί το πλείστον άγνωστος εις τους Εταίρους. Αν λοιπόν οι υπάλληλοί σας ή οι υπό την οδηγίαν σας αξιωματικοί ανήκουσιν είς τινα Εταιρείαν, ανάγκη να παραιτηθώσι, και περί τούτου οφείλεις να μας βεβαιώσεις.

Εξ εναντίας θέλετε τους εξηγήσει τους κινδύνους εις τους οποίους εκτίθενται πλανώμενοι από ολίγους τινάς όλως διόλου εις τα τοιαύτα ενασχολουμένους. Από την κατηγορίαν των Εταιρειών των μη συμβιβαζομένων με τα κατά Νόμους καθεστώτα δεν αποκλείομεν και την προ αιώνων γνωριζομένην υπό τω ονόματι της Αδελφοποιείας, ή Αγάπης. Παραγγέλλεσθε, Κύριοι, κατ” επανάληψιν να κάμετε χρήσιν της κοινοποιήσεως ταύτης κατά τον συνετώτερον και ωφελιμώμερον τρόπον. Προθύμως η Κυβέρνησις θέλει δεχθή τας ειδοποιήσεις, όσας εν καιρώ και τόπω θέλετε δυνηθή να την χορηγήσετε.

Εν Πόρω τη 8 Ιουνίου 1828
Ο Κυβερνήτης
Ι.Α. Καποδίστριας