O Σχηματισμός των λέξεων στην Αρχαία Ελληνική γλώσσα

2. Έκθλιψη

§ 119. Ήδη από την αρχή της ελληνικής γλωσσικής παράδοσης η συνθετική έκταση δεν είναι πια συναίρεση φθόγγων αλλά μέσο σχηματισμού λέξεων· στη θέση της συγχώνευσης συγκρουόμενων φωνηέντων στον αρμό της σύνθεσης παρουσιάζεται κατά κανόνα η αποβολή του τελικού φωνήεντος, η έκθλιψη, που είχε προκύψει αρχικά από τις λέξεις της πρότασης. 

Ως εκ τούτου τόσο στη σύνθεση όσο και μέσα στην πρόταση εκθλίβονται τα ίδια φωνήεντα, δηλαδή τα α, ε,ι, ο· αρκεί να συγκρίνουμε τα τετρά-ποδον - τέθρ-ιππον, ἑλέ-πτολις - ἕλ-ανδρος, ἀλεξί-κακος - ἀλεξ-άνεμος, φιλό-ξενος - φιλ-άνθρωπος κ.τ.λ. με τα παρά - παρ', δέ - δ', ἐπί - ἐπ', ἀπό - ἀπ'. 

Η μεταφορά της έκθλιψης στον αρμό της σύνθεσης διευκολύνθηκε από το γεγονός ότι στις περιπτώσεις συνθετικής έκτασης, όπως στο φιλάνωρ, το -ο- φαινόταν να έχει εξαφανιστεί και δεν απείχε πολύ ο χωρισμός φιλ-άνωρ.

Η Ελληνική Αρχαιότητα: Πόλεμος - Πολιτική - Πολιτισμός 2. Νομοθέτες και τύραννοι

2.10. Ο πόλεμος είναι ο πατέρας και ο βασιλιάς των πάντων

Οι Έλληνες έτρεφαν μεγάλη εκτίμηση για τη σοφία. Στον Όμηρο και τους μεταγενέστερους ποιητές σοφός ήταν ο άνθρωπος που γνώριζε καλά μια τέχνη, έναν συγκεκριμένο χώρο δημιουργίας ή δράσης, όπως τη χρήση του πηδαλίου, την κατασκευή αγγείων, τη θεραπεία ασθενειών ή τη σύνθεση ποιημάτων. Σοφία ήταν η εξειδικευμένη και πρακτική γνώση. Όταν επρόκειτο για αποφάσεις, ο σοφός διέκρινε το νόημα των περιστάσεων καλύτερα από τους άλλους και πρότεινε λύσεις ευφυείς και αποτελεσματικές: έβρισκε, όπως έλεγαν, περάσματα μέσα στο σφιχτό δίχτυ της αναγκαιότητας.

Αυτή η έννοια της πρακτικής σοφίας αναπτύχθηκε ιδιαίτερα κατά την ύστερη αρχαϊκή εποχή και πήρε σημασία πολιτική. Ένας κατάλογος Επτά Σοφών καταρτίστηκε αργότερα και περιλάμβανε άνδρες με ιδιαίτερη πολιτική οξυδέρκεια. Τέτοιοι ήταν ο Αθηναίος Σόλων, ο Περίανδρος της Κορίνθου, ο Μυτιληναίος Πιττακός, ο Λίνδιος Κλεόβουλος (από τη Ρόδο), ο Βίας από την Πριήνη και ο Λακεδαιμόνιος Χίλων. Όλοι τους είχαν συμβάλει στην αντιμετώπιση των πολιτικών και κοινωνικών αδιεξόδων της εποχής και της πόλης τους.

Στην κατάρτιση του καταλόγου των Επτά Σοφών δόθηκε μέριμνα να αντιπροσωπεύεται ολόκληρη η επικράτεια του ελληνισμού. Ο αριθμός επτά ήταν συμβολικός. Το κοινό χαρακτηριστικό της σκέψης και της δράσης τους ήταν η μετριοπάθεια. Οι άνδρες αυτοί συνειδητοποίησαν ότι κάθε δράση προκαλεί αντίδραση, κάθε ενέργεια προς τη μια κατεύθυνση γεννά αντίρροπη δύναμη με αντίθετη φορά, κάθε κέρδος έχει το ισόποσο τίμημά του. Αυτός ήταν ο νόμος της Ανάγκης. Στις πολιτικές αποφάσεις που πήραν και στους νόμους που συνέταξαν οι σοφοί της αρχαϊκής εποχής προσπάθησαν να βρουν και να εφαρμόσουν δυναμικές ισορροπίες: καταστάσεις στις οποίες ο νόμος της Ανάγκης δεν θα είχε καταστροφικές συνέπειες για το κοινωνικό σώμα. Το εκκρεμές δεν μπορούσε να σταματήσει. Μπορούσε όμως το πεδίο του να περιοριστεί. Έτσι αναγνώρισαν τη σημασία του μέτρου. Τα διδάγματά τους αναγράφηκαν στο μαντείο των Δελφών και αποτέλεσαν το μέγιστο μάθημα του Απόλλωνος για τους θνητούς: «Τίποτε μην κάνεις υπερβολικό», «Το μέτρο είναι ο καλύτερος οδηγός», «Είσαι τόσο σίγουρος ώστε να δίνεις εγγυήσεις; Στη γωνιά παραμονεύει η πτώση σου.»

Η υπερβολική αυτή έμφαση στο μέτρο και τη μετριοπάθεια δεν αποσκοπούσε στην ανάσχεση του πρακτικού δυναμισμού. Πάντοτε οι επιχειρήσεις περικλείουν κινδύνους και πάντοτε το μέλλον είναι πιο αβέβαιο όταν πατάς σε ξένη γη. Οι Έλληνες το γνώριζαν πολύ καλά αυτό από τη μυθική εκστρατεία στην Τροία και την εποχή του πρώτου αποικισμού. Ο τονισμός της αξίας του μέτρου προειδοποιούσε για τον κίνδυνο που κρύβεται μέσα στην επιτυχία. Ήταν η φρόνιμη αντίδραση των σοφών στην παθιασμένη έφεση για υπεροχή, που χαρακτήριζε ολόκληρη την αρχαϊκή εποχή. Το πιο γνωστό ρητό του δελφικού Απόλλωνα, Γνῶθι σαυτόν, σήμαινε αρχικά «γνώριζε ότι είσαι θνητός». Οι Επτά Σοφοί θέλησαν να περιορίσουν την ὕβριν, την αλαζονική συμπεριφορά που συνεπάγεται η επιτυχία και να προειδοποιήσουν για τις καταστροφικές συνέπειες που φέρνει η λήθη της ανθρώπινης κατάστασης, η ἄτη. Οι ίδιοι οι θεοί φθονούν -πίστευαν- όσους πλησιάζουν υπερβολικά τη δική τους ατελεύτητη και άμοχθη ευδαιμονία και τους εκδικούνται στέλνοντας τη νέμεσιν. Οι θνητοί έπρεπε δυστυχώς, τις περισσότερες φορές, να πάθουν για να μάθουν ότι δεν είναι παντοδύναμοι.

Όλα αυτά βασίζονταν σε μια ακριβή και ρεαλιστική γνώση της ανθρώπινης ψυχής και ενθάρρυναν την επίγνωση των φυσικών ανθρώπινων περιορισμών. Ωστόσο, στην αρχή του 6ου αιώνα άρχισε να αναπτύσσεται στην Ιωνία και ένα άλλο είδος γνώσης, που δεν αφορούσε πλέον τον ανθρώπινο κόσμο και την πολιτική κοινωνία ούτε τον ολύμπιο αιθέρα και τις συγκρούσεις των θεών, τις οποίες εξέθετε μυθικά η παραδοσιακή ποίηση: αφορούσε τη δομή, τη σύσταση και τη λειτουργία του φυσικού κόσμου, την ίδια τη φύσιν ως μια αέναη διαδικασία γέννησης και φθοράς. Το ιδιαίτερο αυτό είδος γνώσης ονομάστηκε τελικά φιλοσοφία, «αγάπη και έφεση για σοφία», για να τονιστεί τόσο η διαφορά του από την πρακτική σοφία των τεχνιτών, των ποιητών και των πολιτικών όσο και η απόσταση από την πλήρη κατανόηση του κόσμου που μπορούσαν να διαθέτουν μόνο οι θεοί. Η γνώση αυτή ήταν θεωρητική και δεν αποσκοπούσε σε άλλο πρακτικό αποτέλεσμα εκτός από την αγαλλίαση που φέρνει η ίδια η κατάσταση του εἰδέναι. Εργαλείο για αυτή τη νέα ενασχόληση ήταν ο λόγος. Και όπως κάθε εργαλείο κατασκευάζεται όταν έχει ήδη παραστεί η ανάγκη της δημιουργίας του, έτσι και ο λόγος εμφανίστηκε στο προσκήνιο της ιστορίας μαζί με την ανάγκη για μια συνεκτική και λογική κατανόηση της φύσης.

Λόγος είναι εκείνη η δύναμη του νου που φέρνει κοντά, συγκρίνει και συνθέτει πράγματα που φαίνονται διακριτά και άσχετα μεταξύ τους. Συλ-λέγοντας και συγ-κρίνοντας ξεχωριστά και φαινομενικά ανεξάρτητα πράγματα ο νους συλ-λαμβάνει την κοινή τους ρίζα ή το κοινό τους στοιχείο σε μια ενορατική αφαίρεση των διαφορών τους. Έτσι αναδύεται η αφαιρετική σκέψη και η γενική έννοια. Προϋποτυπώσεις και των δύο βρίσκουμε στους αφηρημένους θεούς, όπως είναι η Βία, ο Έρως, η Φήμη, το Κράτος και η Νίκη.

Ο Θαλής ο Μιλήσιος, ο διασημότερος ίσως από τους λεγόμενους Επτά Σοφούς, θεωρήθηκε ο πρωτεργάτης αυτής της μετάβασης από τον μυθικό στον λογικό τρόπο αντιμετώπισης του κόσμου. Ήταν ο μόνος από τους Επτά που δεν εστίασε το ενδιαφέρον του στην πολιτική. Στο θρυλικό πρόσωπό του συνυφαίνεται η παλαιά πρακτική σοφία με τη νέα θεωρητική δραστηριότητα του νου. Στόχος του ήταν να καταλάβει τι κρύβεται πίσω από τις διηγήσεις των ποιητών, όταν έλεγαν ότι η Νύκτα, το Χάος ή η Γαία ήταν τα πρώτα πράγματα που εμφανίστηκαν στον κόσμο - και τον γέννησαν στη μορφή που τον ξέρουμε. Αναλογιζόμενος τις μυθικές διηγήσεις που μιλούσαν για τον Ωκεανό και τη σύζυγό του και παρατηρώντας την υγρή φύση του σπέρματος, τη γονιμοποιό δύναμη της βροχής, καθώς ίσως και την τριπλή μορφή (στερεά, υγρή και αέρια) που παρουσιάζει το νερό όταν θερμαίνεται ή ψύχεται, ο Θαλής συμπέρανε ότι όλα προέρχονται κατά βάση από μία αρχή. Το πραγματικά θεϊκό στοιχείο του κόσμου και η απώτατη ρίζα ολόκληρης της πραγματικότητας έπρεπε να είναι το ὕδωρ. Για να ισχύει όμως αυτό, θα έπρεπε το νερό να μην είναι μόνο ένα εύπλαστο και μετασχηματιζόμενο υλικό, αλλά επίσης κάτι ζωντανό και νοήμον. Πώς αλλιώς θα μπορούσε να παραχθεί η ζωή και η σκέψη;

Μέσα στην πολιτικά ελεύθερη, ανοιχτή στις συζητήσεις και φιλοπερίεργη ατμόσφαιρα της ιωνικής Μιλήτου αναδύθηκε ένα νεοφανές είδος έρευνας που αναζητούσε την ἀρχήν του κόσμου, εκείνη την κρυφή ρίζα της πραγματικότητας που επιτρέπει την κίνηση και την πολλαπλότητα, δίχως να οδηγεί το κοσμικό πλέγμα στο χάος και την αναρχία. Η διαδοχή των εποχών του έτους, οι μηνιαίες φάσεις της σελήνης και η εναλλαγή του ημερονυκτίου ήταν σημάδια μιας νομοτέλειας τακτικής και σχεδόν απαράβατης. Ποιος ήταν άραγε ο μηχανισμός που επέτρεπε αυτή την τάξη;

Ο Αναξίμανδρος, ο πρώτος πραγματικός φιλόσοφος που εμφανίστηκε στη δυτική ιστορία, ήταν λίγο νεότερος από τον Θαλή, συμπολίτης και φίλος του, και άκουσε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τη θεωρία για το νερό. Όμως το νερό -σκέφτηκε- είναι ένα από τα στοιχεία του σημερινού κόσμου. Η αρχή τόσο του νερού όσο και του κόσμου πρέπει λογικά να είναι κάτι άλλο. Αυτή την κρυφή και άγνωστη δύναμη που βρίσκεται πίσω από όλα τα γνωστά αντικείμενα και μπορεί να εξηγήσει τη γέννηση, την κίνηση και τον θάνατο όλων των πραγμάτων μέσα στον κόσμο ο Αναξίμανδρος την ονόμασε ἄπειρον, που σημαίνει «αδιαμόρφωτο» και «ανεξάντλητο» ταυτόχρονα. Ο νόμος της δράσης του ήταν ο νόμος της Ανάγκης, ο ίδιος νόμος που οι σοφοί είχαν ανιχνεύσει στα πολιτικά πράγματα του τόπου τους και είχε ίσως παλαιότερα υπαινιχθεί ο Ησίοδος, όταν μιλούσε για τη Δίκη του Δία. Ο Αναξίμανδρος όμως κατανόησε τη σχέση δράσης και αντίδρασης ως ένα σύστημα διαρκώς ανανεούμενων και ανατροφοδοτούμενων ανισορροπιών και αδικιών. Στατική δικαιοσύνη στον κόσμο δεν υπάρχει, σκέφτηκε. Ο κόσμος κινείται διαρκώς, γιατί ανάμεσα στα μέρη του μαίνονται διηνεκώς πόλεμοι, μάχες και έριδες. Μάλιστα, ο Αναξίμανδρος θεώρησε ότι το σύμπαν που γνωρίζουμε δεν είναι το μοναδικό. Υπήρξαν, υπάρχουν και θα υπάρξουν αμέτρητα σύμπαντα - όσα ο χρόνος ορίζει. Άλλα γεννιούνται και άλλα πεθαίνουν. Όλα όμως αλλάζουν και μετασχηματίζονται συνεχώς.

Στη σκέψη του Αναξίμανδρου ο νόμος της Ανάγκης ήταν ένας κύκλος μεταξύ ακραίων αντιθετικών δυνάμεων. Δεν επρόκειτο όμως για έναν φαύλο κύκλο, γιατί όλη η ζωή και η δράση αναπτύσσονταν μέσα του.

Ο Πυθαγόρας γεννήθηκε στη Σάμο γύρω στο 570, αλλά εξαιτίας πολιτικών ταραχών στο νησί του μετοίκησε στον Κρότωνα της Κάτω Ιταλίας, όπου δημιούργησε έναν πρωτότυπο φιλοσοφικό κύκλο. Οι μαθητές ήταν αναγκασμένοι να τηρούν σιωπή για πέντε έτη και να ακολουθούν πιστά ορισμένες περίεργες πρακτικές επιταγές. Για παράδειγμα, έπρεπε να μην τρώνε κουκιά, να αποφεύγουν τα δημόσια λουτρά, να είναι ντυμένοι στα λευκά, να τεντώνουν τα σεντόνια μόλις ξυπνήσουν για να σβηστεί το αποτύπωμα του σώματός τους. Μεταξύ τους μοιράζονταν τα υλικά αγαθά και τις περιουσίες τους ως κοινά κτήματα. Στην οργάνωση γίνονταν δεκτές και γυναίκες. Βασικό δόγμα του κύκλου ήταν η μετενσάρκωση των ψυχών και κεντρική επιταγή η τελετουργική, σωματική και πνευματική καθαρότητα. Παράλληλα, οι Πυθαγόρειοι ανέπτυξαν τα μαθηματικά. Μάλιστα, λέγεται ότι αυτοί πρώτοι ονόμασαν το σύμπαν κόσμον - μια λέξη που παλαιότερα σήμαινε την όμορφη τάξη γενικά (όπως σε ένα ωραίο κόσμημα) και ειδικά την εύρυθμη διάταξη των πολεμιστών μέσα στη φάλαγγα.

Η κλειστή οργάνωση των Πυθαγορείων είχε έντονη πολιτική δράση στον Κρότωνα και επηρέαζε για ένα διάστημα καθοριστικά την εσωτερική και εξωτερική πολιτική της πόλης. Ως οπαδοί μιας μυστικής γνώσης που δεν πρέπει να βεβηλώνεται από τους πολλούς, οι Πυθαγόρειοι υποστήριζαν την αριστοκρατική παράταξη. Σε αυτούς αποδόθηκε και η καταστροφή της Σύβαρης, μιας από τις πλουσιότερες πόλεις της Ιταλίας, που ήταν σύμβολο πλούτου, πολυτέλειας και περίτεχνου, πολιτισμένου τρόπου ζωής. Τελικά, λόγω πολιτικών εντάσεων και της εξοργιστικής ιδιαιτερότητάς τους, οι Πυθαγόρειοι εξορίστηκαν από τον Κρότωνα στο τέλος του 6ου αιώνα. Ο δήμος και οι προστάτες του δεν μπορούσαν να τους ανεχτούν άλλο.

Η οργάνωση, που διατηρήθηκε σε διάφορες μορφές για έναν ακόμη αιώνα, χωρίστηκε στα δύο. Η μία πλευρά διατήρησε μόνο την εξωτερική ηθική διδασκαλία και αδιαφόρησε για την επιστημονική γνώση. Η άλλη συνέχισε την παράδοση των μαθηματικών ανακαλύψεων και έφτασε να λατρεύει τους αριθμούς ως θεούς. Επιστημονική γνώση, μεταφυσική ανησυχία, τελετουργική καθαρότητα και πολιτική δράση ήταν, για αυτούς, ένα αδιαίρετο όλον.

Στο τέλος του 6ου αιώνα η ιωνική θεωρία της διαρκούς ροής και του πολέμου βρήκε την πιο μεγαλειώδη έκφρασή της στα αφοριστικά και αινιγματικά λόγια του Ηράκλειτου από την Έφεσο. Στο σκοτεινό σύγγραμμα που λέγεται ότι αφιέρωσε στον μεγάλο ναό της Εφεσίας Αρτέμιδος ο Ηράκλειτος έγραφε:

Ο πόλεμος είναι ο πατέρας και ο βασιλιάς των πάντων: αυτός διαχώρισε τους θεούς από τους ανθρώπους, αυτός έκανε άλλους ελεύθερους και άλλους δούλους.

Με τρόπο πιο κατηγορηματικό και άμεσο από αυτόν του Αναξίμανδρου ο πόλεμος παρουσιάστηκε στον νου του Ηράκλειτου ως πρότυπο κάθε κίνησης και διαφοροποίησης μέσα στον κόσμο. Η λιγότερο απειλητική όψη του πολέμου -ή μάλλον η βαθύτερη νομοτέλεια και δικαιοσύνη του- ονομάστηκε Λόγος (ως η δύναμη που ενώνει τα διεστώτα), και το υλικό σύμβολο της κίνησής του ανακαλύφθηκε στη Φωτιά (η οποία ενοποιεί καταστρέφοντας). Η αντιμετώπιση της ζωής ως πεδίου μάχης ή ως σταδίου αγωνιστικής αντιπαράθεσης, όπου ο νικητής στεφανώνεται για μια ένδοξη όσο και παροδική τιμή, διατυπώθηκε στην κοσμολογία της αρχαϊκής εποχής - όπως προγενέστερα είχαν βρει μυθική έκφραση παρόμοια βιώματα στις ποιητικές θεογονίες.

Με την ανάδυση της φιλοσοφίας, η θεϊκή αυθεντία των ποιητών αντικαταστάθηκε από την ελεύθερη έρευνα της ανθρώπινης νόησης. Η καινοφανής εμπιστοσύνη στην εγγενή δύναμη του νου να γνωρίσει το βάθος της πραγματικότητας φάνηκε ιδιαίτερα στον Παρμενίδη, έναν σύγχρονο ή λίγο μεταγενέστερο του Ηράκλειτου, που έζησε και έδρασε στην Ελέα, μια αποικία των Φωκαέων στην Κάτω Ιταλία. Ο Παρμενίδης, για ορισμένους ο εισηγητής της μεταφυσικής στην ευρωπαϊκή σκέψη, ανακάλυψε τον νόμο της αντίφασης και ισχυρίστηκε ότι η πραγματικότητα είναι κατά βάθος συμπαγής, άρτια, τετελεσμένη και ακίνητη. Μην μπορώντας να αποδεχθεί ότι κάτι μπορεί να γεννηθεί από το τίποτε ή να καταστραφεί ολοσχερώς, ο Παρμενίδης οδηγήθηκε στο συμπέρασμα ότι αυτό που πραγματικά υπάρχει (το ἐόν = ον) είναι αιώνιο και σταθερό και ότι η γέννηση και ο θάνατος, η αύξηση και η φθορά είναι διαδικασίες φαινομενικές. Με τον τρόπο αυτό ο Παρμενίδης υποβίβασε την κίνηση που μας προσπορίζουν οι αισθήσεις σε επίπεδο κατώτερο και λιγότερο αληθινό από την ενιαία και απαρασάλευτη πραγματικότητα την οποία αποκάλυψαν οι λογικές κατηγορίες και απαιτήσεις του νου. Ο ίδιος όμως ήταν, επίσης, θεραπευτής. Ο αφηρημένος και ενορατικός στοχασμός του βρισκόταν σε συμφωνία με την πρακτική και αποτελεσματική σοφία του εξειδικευμένου γιατρού.

Ο μαθητής του Ζήνων, που καταγόταν από την ίδια πόλη, θεωρήθηκε ο πρῶτος εὑρετής της διαλεκτικής. Με πρωτοφανή χειρισμό της λογικής αναγκαιότητας αποδείκνυε το αδύνατον κάθε κίνησης, οδηγώντας τον παρμενίδειο ορθολογισμό στις πιο ακραίες συνέπειες. Στην ιστορία έμεινε γνωστός για τα περίφημα παράδοξα, που απασχολούν ακόμη όσους ασχολούνται με τη λογική. Στην αρχαιότητα ορισμένοι προτιμούσαν να τον θεωρούν ἐριστικόν, άνθρωπο που ενδιαφέρεται να κατατροπώσει τον αντίπαλο, όχι να βρει την αλήθεια. Άλλοι τον θαύμαζαν και προσπαθούσαν να τον μιμηθούν. Ο Αριστοτέλης πίστεψε ότι μπορεί να λύσει τους γρίφους του. Το πρόβλημα που έθετε με τον πλέον οξύ τρόπο ο Ζήνων ήταν η σχέση του λόγου με την πραγματικότητα.

Στο μέσον του 5ου αιώνα ο Εμπεδοκλής αποτελεί την πιο χαρακτηριστική περίπτωση ανάμειξης των ιδιωμάτων του ορθολογιστή επιστήμονα, του μάγου-θεραπευτή και του θρησκευτικού οραματιστή στο ίδιο πρόσωπο. Από τη μια, πρώτος αυτός περιέλαβε στη φυσική φιλοσοφία του τα τέσσερα στοιχεία της φύσης (γη, νερό, αέρα και φωτιά), που επρόκειτο να γίνουν τα βασικά υλικά του σύμπαντος για ολόκληρη τη μεταγενέστερη επιστήμη της φύσης στην αρχαιότητα. Από την άλλη, ήταν αυτός που διατεινόταν ότι μπορούσε να προκαλέσει βροχή, σφοδρούς ανέμους, ακόμη και την ανάσταση ενός νεκρού. Οι συμπολίτες του στον Ακράγαντα της Σικελίας τον λάτρευαν σαν θεό για τις αποτελεσματικές θεραπείες που είχε πετύχει. Ο ίδιος ισχυριζόταν ότι μπορούσε να θυμηθεί τις διαδοχικές ενσαρκώσεις του στο παρελθόν, τότε που ήταν θάμνος, ψάρι, νεαρό κορίτσι και έφηβος. Στην πραγματικότητα ήταν ένας δαίμονας -έλεγε- που είχε πέσει στη γη, για να πληρώσει το τίμημα ενός παλαιού παραπτώματος. Ο νόμος της Ανάγκης λειτουργούσε και στη δική του προσωπική περιπέτεια μέσα στο σύμπαν.

Όχι λιγότερο από τους άλλους τομείς της πολιτικής και του πολιτισμού, η φιλοσοφία αναδύθηκε και ενηλικιώθηκε σε ένα κλίμα αντιπαράθεσης και ανταγωνισμού: αντιπαράθεση με τη μυθική σοφία των ποιητών, αντιπαράθεση με την πρακτική σοφία των νομοθετών και των τυράννων, αντιπαράθεση με τις απόψεις των προγενέστερων φιλοσόφων, συγχρονική αντιπαράθεση των φιλοσόφων μεταξύ τους. Υπήρχαν όμως και εδώ, όπως και στην ηθική του πολέμου, ορισμένες κοινές αποδοχές. Πίσω από τις συχνά δυσνόητες διατυπώσεις του Ηράκλειτου, του Παρμενίδη και του Εμπεδοκλή κρύβεται η ακλόνητη πεποίθηση ότι ανάμεσα στον νου και την πραγματικότητα επικρατεί ισομορφισμός. Η μεγαλύτερη προσφορά της ελληνικής φιλοσοφίας, αλλά και το αξεπέραστο όριό της, υπήρξε η αδιαπραγμάτευτη πίστη ότι ο κόσμος είναι πέρα για πέρα λογικός και, συνεπώς, πλήρως γνωρίσιμος. Ο νους -πίστευαν οι Έλληνες φιλόσοφοι- διαπνέεται από το αντικείμενο της γνώσης, συντονίζεται στον ρυθμό του και τελικά γίνεται ένα με αυτό, όπως το αφτί γεμίζει με μουσική όταν ακούει τον αυλό, και το χέρι θερμαίνεται ερχόμενο σε επαφή με τη φωτιά. Παρά τη φαινομενική αταξία της, η φύση ήταν ένας φιλόξενος τόπος για τη σκέψη. Μάλιστα, η ίδια ήταν στο βάθος της λόγος και νους.

Η Ενοποιημένη Μυστική Θεωρία

Η Ενοποιημένη Μυστική Θεωρία θέτει ότι η ουσία όλης της ανθρώπινης γνώσης, εμπειρίας και κατανόησης βρίσκεται σε μια ενιαία, απόλυτη Αλήθεια. Αυτή η Αλήθεια υπερβαίνει τα πολιτιστικά, γεωγραφικά και πνευματικά όρια, γεφυρώνοντας το χάσμα μεταξύ διαφορετικών θρησκευτικών και φιλοσοφικών προοπτικών. Η θεωρία επικεντρώνεται στην πεποίθηση ότι με την αξιοποίηση του βιωματικού πυρήνα αυτής της Αλήθειας, μπορεί κανείς να επιτύχει μια βαθιά αίσθηση ενότητας και φώτισης.

Βασικές Αρχές

Η Μία Αλήθεια

Στην καρδιά όλων των θρησκευτικών, φιλοσοφικών και διανοητικών παραδόσεων βρίσκεται μια ενιαία, αμετάβλητη Αλήθεια. Αυτή η Απόλυτη Πραγματικότητα χρησιμεύει ως το θεμέλιο για όλη τη γνώση και την κατανόηση στον κόσμο.

Η Μία Αλήθεια είναι ο ακρογωνιαίος λίθος όλων των θρησκευτικών, φιλοσοφικών και πνευματικών παραδόσεων. Είναι η Υπέρτατη Πραγματικότητα που στηρίζει όλη τη γνώση και την κατανόηση στον κόσμο. Αυτή η Μία Αλήθεια δεν είναι απλώς μια έννοια, αλλά μια απτή δύναμη που διαπερνά κάθε πτυχή της ύπαρξής μας.

Αυτή η δύναμη είναι που δίνει νόημα στη ζωή μας και μας οδηγεί προς τον τελικό μας σκοπό. Είναι αυτό που μας συνδέει μεταξύ μας και με το σύμπαν συνολικά. Αυτή η Μία Αλήθεια δεν δεσμεύεται από καμία θρησκεία ή σύστημα πεποιθήσεων, αλλά μάλλον τα υπερβαίνει όλα.

Καθώς προσπαθούμε να κατανοήσουμε αυτή τη δύναμη, πρέπει να κοιτάξουμε πέρα από τους περιορισμούς των δικών μας αντιλήψεων και πεποιθήσεων. Πρέπει να είμαστε ανοιχτοί σε νέες ιδέες και προοπτικές και να είμαστε πρόθυμοι να αμφισβητήσουμε τις δικές μας υποθέσεις. Μόνο τότε μπορούμε να αρχίσουμε πραγματικά να αντιλαμβανόμαστε την πλήρη έκταση της Μίας Αλήθειας.

Η επιδίωξη αυτής της Μίας Αλήθειας είναι ο απώτερος στόχος κάθε ανθρώπινης προσπάθειας. Είναι αυτό που μας ωθεί να αναζητήσουμε γνώση, να εξερευνήσουμε νέα σύνορα και να συνδεθούμε με άλλους με ουσιαστικούς τρόπους. Είναι αυτό που δίνει στη ζωή μας σκοπό και νόημα, και μας επιτρέπει να υπερβούμε τους δικούς μας περιορισμούς.

Η Μία Αλήθεια δεν είναι κάτι που μπορεί να γίνει πλήρως κατανοητό ή να εξηγηθεί με λόγια. Είναι κάτι που πρέπει να βιωθεί άμεσα, μέσα από τον προσωπικό προβληματισμό και την πνευματική πρακτική. Αλλά αγκαλιάζοντας αυτή τη δύναμη και επιδιώκοντας να την κατανοήσουμε, μπορούμε να ξεκλειδώσουμε πλήρως τις δυνατότητες της ζωής μας και να συμβάλουμε σε έναν πιο φωτισμένο και αρμονικό κόσμο.

Η Βιωματική Φύση της Αλήθειας

Η αληθινή ουσία της πραγματικότητας μπορεί να συλληφθεί μόνο μέσω της άμεσης εμπειρίας, υπερβαίνοντας τις γλωσσικές και νοητικές κατασκευές. Η διανοητική ανάλυση μπορεί να βοηθήσει στην οργάνωση και την αποσαφήνιση των αντιλήψεων, αλλά δεν μπορεί να προσφέρει το ίδιο επίπεδο κατανόησης με μια άμεση συνάντηση με την Αλήθεια.

«Η βιωματική φύση της αλήθειας» είναι μια βαθιά δήλωση που μιλάει για την ίδια την ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης. Υποδηλώνει ότι η αλήθεια μπορεί να πραγματοποιηθεί πλήρως μόνο μέσω της άμεσης εμπειρίας. Η πραγματικότητα δεν είναι κάτι που μπορεί να γίνει πλήρως κατανοητό μόνο μέσω της γλώσσας ή της σκέψης. Αντίθετα, πρέπει να βιωθεί άμεσα, ξεπερνώντας τους περιορισμούς του μυαλού μας και της γλώσσας μας.

Αυτή η αντίληψη έχει βαθιές επιπτώσεις στην κατανόησή μας για τον κόσμο γύρω μας. Υποδηλώνει ότι οι αντιλήψεις μας για την πραγματικότητα δεν είναι σταθερές ή στατικές, αλλά συνεχώς εξελίσσονται και αλλάζουν καθώς αποκτούμε νέες εμπειρίες και ιδέες.

Επιπλέον, υπονοεί ότι υπάρχει ένα θεμελιώδες όριο στο τι μπορούμε να γνωρίζουμε για τον κόσμο μέσω της διανοητικής ανάλυσης και μόνο. Ενώ μια τέτοια ανάλυση μπορεί να είναι χρήσιμη για την οργάνωση και την αποσαφήνιση των αντιλήψεών μας, δεν μπορεί ποτέ να προσφέρει το ίδιο επίπεδο κατανόησης με μια άμεση συνάντηση με την Αλήθεια.

Πρέπει να επανεξετάσουμε τη σχέση μας με την πραγματικότητα και να υιοθετήσουμε μια πιο βιωματική προσέγγιση για την κατανόηση του κόσμου γύρω μας. Πρέπει να είμαστε ανοιχτοί σε νέες εμπειρίες και να αναζητούμε ευκαιρίες για άμεση εμπλοκή με την Αλήθεια, σε όλη την πολύπλευρη πολυπλοκότητά της.

Καθολική Προσβασιμότητα

Ο δρόμος προς τη Μία Αλήθεια είναι ανοιχτός σε όλα τα άτομα, ανεξάρτητα από το πολιτιστικό, γεωγραφικό ή πνευματικό τους υπόβαθρο. Κάθε άτομο έχει την έμφυτη ικανότητα να συνδεθεί με αυτή την Απόλυτη Πραγματικότητα και να επιτύχει φώτιση.

Κάθε άτομο έχει την έμφυτη ικανότητα να συνδεθεί με την Απόλυτη Πραγματικότητα και να επιτύχει φώτιση. Αυτή η ικανότητα δεν περιορίζεται από εξωτερικούς παράγοντες όπως η φυλή, το φύλο ή η κοινωνικοοικονομική κατάσταση. Αντίθετα, είναι μια θεμελιώδης πτυχή της ανθρώπινης φύσης που είναι προσβάσιμη σε όλους.

Διαφορετικά άτομα μπορεί να έχουν διαφορετικούς δρόμους προς τη φώτιση. Μερικοί μπορεί να το βρουν μέσω του διαλογισμού, ενώ άλλοι μπορεί να το βρουν μέσω της προσευχής ή άλλων πνευματικών πρακτικών. Ωστόσο, η βασική αρχή παραμένει η ίδια: ότι κάθε άτομο έχει τη δυνατότητα να επιτύχει μια κατάσταση ανώτερης συνείδησης και να συνδεθεί με την Τελική Πραγματικότητα.

Μία από τις βασικές συνέπειες αυτής της κατανόησης είναι ότι αμφισβητεί την ιδέα ότι ορισμένα άτομα ή ομάδες είναι εγγενώς πιο πνευματικά ή φωτισμένα από άλλα. Αντίθετα, υποδηλώνει ότι όλοι έχουν ίσες ευκαιρίες να συνδεθούν με το θείο και να επιτύχουν μια κατάσταση πνευματικής εκπλήρωσης.

Επιπλέον, αυτή η αντίληψη έχει σημαντικές επιπτώσεις στον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουμε τις πνευματικές πρακτικές και παραδόσεις. Αυτές οι πρακτικές θα πρέπει να είναι προσβάσιμες σε όλα τα άτομα, ανεξάρτητα από το υπόβαθρο ή τις περιστάσεις τους. Αυτό απαιτεί αναγνώριση της ποικιλομορφίας της ανθρώπινης εμπειρίας και άνοιγμα σε διαφορετικές προοπτικές και προσεγγίσεις.

Συμπερασματικά, ο δρόμος προς την αλήθεια και τη φώτιση είναι ανοιχτός σε όλα τα άτομα. Πρέπει να αναγνωρίσουμε τη θεμελιώδη ικανότητα για πνευματική ανάπτυξη που υπάρχει μέσα σε κάθε άνθρωπο και να δημιουργήσουμε έναν κόσμο στον οποίο οι πνευματικές πρακτικές και παραδόσεις είναι προσβάσιμες σε όλους.

Εσωτερική και Εξωτερική Αρμονία

Ευθυγραμμίζοντας τον εαυτό του με τη Μία Αλήθεια, ένα άτομο μπορεί να επιτύχει μια κατάσταση εσωτερικής ειρήνης και αρμονίας που θα επεκταθεί στις σχέσεις του με τους άλλους και τον κόσμο γενικότερα. Αυτή η αρμονία καλλιεργεί μια αίσθηση διασύνδεσης και προάγει τη συμπόνια, την κατανόηση και τη συνεργασία μεταξύ των ανθρώπων.

Η ευθυγράμμιση του εαυτού μας με τη Μία Αλήθεια κρατά το κλειδί για την επίτευξη μιας κατάστασης εσωτερικής ειρήνης και αρμονίας που επεκτείνεται στις σχέσεις μας με τους άλλους και τον κόσμο. Ευθυγραμμίζοντας τις σκέψεις, τις πράξεις και τις πεποιθήσεις μας με την παγκόσμια αλήθεια, μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα κυματιστό αποτέλεσμα αρμονίας και διασύνδεσης που προάγει τη συμπόνια, την κατανόηση και τη συνεργασία μεταξύ των ανθρώπων.

Η Μία Αλήθεια αναφέρεται στις θεμελιώδεις αρχές που διέπουν το σύμπαν και όλα τα έμβια όντα. Περιλαμβάνει έννοιες όπως η αγάπη, η συμπόνια, η ακεραιότητα και η ενσυναίσθηση. Ευθυγραμμίζοντας τους εαυτούς μας με αυτές τις αρχές, μπορούμε να αξιοποιήσουμε μια ανώτερη συνείδηση που υπερβαίνει τα ατομικά μας εγώ και μας συνδέει με τον ευρύτερο ιστό της ύπαρξης.

Η εσωτερική αρμονία είναι το πρώτο βήμα για τη δημιουργία εξωτερικής αρμονίας. Όταν είμαστε σε ειρήνη με τον εαυτό μας, εκπέμπουμε θετική ενέργεια που προσελκύει παρόμοιες δονήσεις από τους άλλους. Οι σχέσεις μας με τους άλλους γίνονται πιο αρμονικές καθώς τους προσεγγίζουμε με ενσυναίσθηση, κατανόηση και προθυμία για συνεργασία. Αυτό δημιουργεί έναν ενάρετο κύκλο θετικότητας και αμοιβαίας υποστήριξης που μπορεί να μεταμορφώσει κοινότητες και ακόμη και ολόκληρες κοινωνίες.

Τα οφέλη της ευθυγράμμισης δεν περιορίζονται στις διαπροσωπικές σχέσεις. Όταν ευθυγραμμίζουμε τις πράξεις μας με την παγκόσμια αλήθεια, γινόμαστε φορείς θετικής αλλαγής στον κόσμο. Συμβάλλουμε στο μεγαλύτερο καλό ενεργώντας με ακεραιότητα, συμπόνια και αίσθημα ευθύνης απέναντι στο περιβάλλον και σε όλα τα ζωντανά όντα. Αυτό δημιουργεί ένα κυματιστικό αποτέλεσμα θετικής ενέργειας που μπορεί να μεταμορφώσει ολόκληρα συστήματα και θεσμούς.

Ωστόσο, η επίτευξη ευθυγράμμισης δεν είναι εύκολη υπόθεση. Απαιτεί μια βαθιά κατανόηση του εαυτού μας και του κόσμου γύρω μας. Απαιτεί μια προθυμία να αμφισβητήσουμε τις πεποιθήσεις και τις προκαταλήψεις μας και να αγκαλιάσουμε νέες προοπτικές. Απαιτεί δέσμευση για προσωπική ανάπτυξη και εξέλιξη, καθώς και αίσθηση ταπεινότητας και ανοιχτότητας στην ανατροφοδότηση.

Ευθυγραμμίζοντας τους εαυτούς μας με τη Μία Αλήθεια, μπορούμε να δημιουργήσουμε μια κατάσταση εσωτερικής και εξωτερικής αρμονίας που προάγει τη συμπόνια, την κατανόηση και τη συνεργασία μεταξύ των ανθρώπων.

Ο Ρόλος του Μυστικισμού

Οι μυστικιστικές εμπειρίες, που συχνά χαρακτηρίζονται από μια βαθιά αίσθηση ενότητας με την Εσχάτη Πραγματικότητα, χρησιμεύουν ως ισχυρό μέσο πρόσβασης στη Μία Αλήθεια. Αυτές οι εμπειρίες μπορούν να προσφέρουν στα άτομα ένα απαράμιλλο βάθος κατανόησης και μια άμεση σύνδεση με την καρδιά της πραγματικότητας.

Ο μυστικισμός χρησιμεύει ως ένα ισχυρό εργαλείο για τα άτομα να έχουν πρόσβαση και να κατανοήσουν την απόλυτη πραγματικότητα. Η βαθιά αίσθηση ενότητας που βιώνεται κατά τη διάρκεια μυστικιστικών εμπειριών επιτρέπει στα άτομα να συνδεθούν άμεσα με την καρδιά της πραγματικότητας, παρέχοντάς τους απαράμιλλη διορατικότητα και κατανόηση.

Οι μυστικιστικές εμπειρίες έχουν τεκμηριωθεί σε όλη την ιστορία και σε όλους τους πολιτισμούς, υποδηλώνοντας ότι αποτελούν θεμελιώδη πτυχή της ανθρώπινης πνευματικότητας. Αυτές οι εμπειρίες συχνά περιλαμβάνουν μια αίσθηση ενότητας με το σύμπαν ή μια ανώτερη δύναμη και μπορεί να προκληθούν από διαλογισμό, προσευχή ή άλλες πνευματικές πρακτικές.

Οι μυστικιστικές εμπειρίες μπορούν να παρέχουν στα άτομα μια βαθιά κατανόηση της φύσης της πραγματικότητας, συμπεριλαμβανομένης της διασύνδεσής της και της εγγενούς ενότητάς της. Αυτή η κατανόηση μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη ενσυναίσθηση, συμπόνια και αίσθηση του σκοπού στη ζωή.

Επιπλέον, ο μυστικισμός μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην προώθηση της ειρήνης και της αρμονίας μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών και θρησκειών. Αναγνωρίζοντας το κοινό έδαφος που μοιράζονται όλες οι πνευματικές παραδόσεις, οι μυστικιστές μπορούν να βοηθήσουν στη γεφύρωση των διαφορών και στην προώθηση της κατανόησης και της αποδοχής.

Πρακτικές εφαρμογές

Η Ενοποιημένη Μυστική Θεωρία ενθαρρύνει τα άτομα να βρουν την αλήθεια:

- Ασχοληθείτε με πρακτικές στοχασμού, όπως ο διαλογισμός, η προσευχή ή η επίγνωση, για να καλλιεργήσετε μια άμεση σύνδεση με τη Μία Αλήθεια.

- Μελετήστε διάφορες θρησκευτικές και φιλοσοφικές παραδόσεις για να κερδίσετε μια εκτίμηση για τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους η Μία Αλήθεια έχει εκφραστεί και κατανοηθεί σε όλη την ανθρώπινη ιστορία.

- Καλλιεργήστε τη συμπόνια, την ενσυναίσθηση και την κατανόηση για τις προοπτικές και τις εμπειρίες των άλλων, αναγνωρίζοντας την κοινή επιδίωξη της Μίας Αλήθειας που ενώνει όλους τους ανθρώπους.

- Αγκαλιάστε την ιδέα ότι ο απώτερος στόχος της ανθρώπινης ζωής είναι να επιτύχει την αρμονία με τη Μία Αλήθεια και να μοιραστεί αυτή την κατανόηση με άλλους.

Συμπερασματικά, η Ενοποιημένη Μυστική Θεωρία προσφέρει ένα πλαίσιο για την κατανόηση της διασύνδεσης όλης της ανθρώπινης γνώσης, εμπειρίας και πνευματικότητας. Αναγνωρίζοντας τη Μία Αλήθεια που βρίσκεται στην καρδιά όλων αυτών των επιδιώξεων και αγκαλιάζοντας τη βιωματική φύση της πραγματικότητας, τα άτομα μπορούν να επιτύχουν μια βαθιά αίσθηση ενότητας και φώτισης.

Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΔΙΟΓΕΝΗ

«Απλώς, ο Ε. είναι γλείφτης. Τρέχει συνέχεια πίσω από το αφεντικό και του δείχνει ό,τι κάνει, τι πέτυχε, πόσο καλά τα κατάφερε, έπαιρνε αύξηση μεγαλύτερη».

«Και μάλλον το αφεντικό είναι ευάλωτο σ’ αυτό…»

«Σίγουρα, γιατί βεβαίως, όταν έρθει η στιγμή να ευνοήσει κάποιον, ο κόλακας επιβραβεύεται… Αρνούμαι να κάθομαι να λέω πάντα ναι, για να κερδίσω λίγα χρήματα παραπάνω…».

Ο δρόμος του Διογένη

Μια μέρα ο Διογένης έτρωγε ένα πιάτο φακές καθισμένος στο κατώφλι κάποιου τυχαίου σπιτιού. Δεν υπήρχε σ’ όλη την Αθήνα πιο φτηνό φαγητό από μια σούπα με φακές. Μ’ άλλα λόγια, αν έτρωγες φακές σήμαινε ότι βρισκόσουν σε κατάσταση απόλυτης ανέχειας.

Πέρασε ένας απεσταλμένος του άρχοντα και του είπε:

«Α, Διογένη! Αν μάθαινες να μην είσαι ανυπότακτος κι αν κολάκευες λιγάκι τον άρχοντα, δεν θα ήσουν αναγκασμένος να τρως συνέχεια φακές.»

Ο Διογένης σταμάτησε να τρώει, σήκωσε το βλέμμα και κοιτάζοντας στα μάτια τον πλούσιο συνομιλητή του, αποκρίθηκε:

«Α, φουκαρά αδερφέ μου! Αν μάθαινες να τρως λίγες φακές, δεν θα ήσουν αναγκασμένος να υπακούς και να κολακεύεις συνεχώς τον άρχοντα».

Αυτός είναι ο δρόμος του Διογένη. Είναι ο δρόμος του αυτοσεβασμού που λέει να υπερασπίζουμε την αξιοπρέπειά μας πάνω από τις ανάγκες μας για επιβεβαίωση… Όλοι χρειαζόμαστε την επιβεβαίωση των άλλων. Όμως, εάν το τίμημα είναι να εγκαταλείψουμε τον εαυτό μας, όχι απλώς είναι πολύ μεγάλο αλλά, επιπλέον, η επιδίωξη αυτή καταλήγει σε ασυναρτησία.

Ζήσε χωρίς άλλη αναβολή

Χάσαμε τη ζωή μας εαυτέ μου, την χάσαμε σου λέω. Τι με κοιτάς έτσι; Δεν με πιστεύεις;

Τότε αυτό που έχεις να κάνεις είναι να καθίσεις κάτω και να αρχίσεις να μετράς. Ακόμη με κοιτάς; Ξεκίνα σου λέω. Τί, δεν ξέρεις να μετράς; Άντε ντε μέτρα. Ακόμη; Να σου πω εγώ τότε αφού κάνεις πως δεν ξέρεις.
Να μετρήσεις τα γιατί, τα επειδή, τα πρέπει, τη μη, τα διότι.
Πόσες φορές τα έχεις πει στη ζωή σου; Έ; Πόσο χρόνο αφιέρωσες για αυτά; Συλλογιέσαι έ; Αμ στα πα εγώ να μην πεις ότι δεν στα πα. Στα πα. Έλα άσε τα δάχτυλα, μην τα μετράς. Δεν έχει κανένα νόημα τώρα. Να κοίτα εδώ τον καθρέφτη. Κοίτα. Γκρίζαραν οι κρόταφοι σου. Στο κρανίο σου δυο τρίχες έμειναν όλες κι όλες. Στεναχωρήθηκες έ; Λυπάμαι. Λυπάμαι πολύ. Αχ τώρα εαυτέ μου, μείναμε εσύ κι εγώ. Ποια είμαι εγώ; Μμμ να σου συστηθώ λοιπόν αφού κάνεις ότι δεν με ξέρεις. Λοιπόν, κύριε, εγώ είμαι η συνείδησή σου. Κοίτα με καλά. Με γνώρισες τώρα; Μμμ κουνάς το κεφάλι σου έ; Πάλι καλά. Γιατί να το χτυπάς έπρεπε. Αχ εαυτέ πως καταντήσαμε έτσι; Μονάχα εμείς κι αυτός ο κακομοίρης ο σκύλος σου που σε ανέχεται χρόνια τώρα. Ευτυχώς που έχουμε και τούτον δα να ακούγεται και καμιά άλλη φωνή εκτός από την δική μου εδώ μέσα.
Δίκιο έχω έ; Εμ, τόσα χρόνια δεν μ’ άκουγες μονάχα στεκόσουν στο γιατί, στο πρέπει, επειδή έτσι, επειδή αλλιώς. Τώρα με συγχωρείς, άρπα την. Όταν ερχόμουν και σε προειδοποιούσα έκλεινες τα αυτιά. Τέλος πάντων στο προκείμενο τώρα. Εντάξει, εκτός από την καράφλα κατά τα άλλα νοστιμούτσικος μου φαίνεσαι. Λίγη κοιλίτσα.. Μμ εντάξει φτιάχνει αυτό με λίγη γυμναστική δεν είναι κάτι το σοβαρό άσε που αρέσει και στις γυναίκες. Μπορεί και να προλαβαίνεις λοιπόν. Έλα, άντε τι με κοιτάς; Σήκω, πλύσου, ντύσου, πάρε τηλέφωνο και τον φίλο σου τον Γιώργο και πήγαινε. Εγώ θα καθίσω εδώ να σε περιμένω. Δεν θα σε ενοχλήσω απόψε. Μη με κοιτάς. Πάγαινε που σου λέω. Κι η ζωή προχωράει. Μην την χαραμίσεις άλλο φτάνει πια . Σε χόρτασε το σπίτι. Πήγαινε και κάνε αυτό που επιθυμεί η καρδούλα σου. Η ψυχούλα σου μωρέ. Μην κολλάς πουθενά. Μονάχα άκου την καρδιά σου αυτή ξέρει που θα σε οδηγήσει. Ο χρόνος είναι χρήμα μην τον σπαταλάς άλλο φτάνει πια. Στο λέω εγώ η συνείδησή σου. Ξύπνα λοιπόν και ζήσε το τώρα!
Τώρα όμως χωρίς άλλη αναβολή! Άιντε πήγαινε που σου λέω!

Φυσιολογικό Vs Παθολογικό

Φυσιολογικές και μη φυσιολογικές εκδηλώσεις της συμπεριφοράς. Υπάρχει μια διάκριση μεταξυ του τι ειναι φυσιολογικό να κάνουμε και τι οχι, τι ειναι περίεργο ή ανώμαλο ακόμα, μια διάκριση μεταξύ φυσιολογικού και παθολογικού ή τρελού. Ωστόσο η διάκριση αυτή δεν είναι τόσο σαφής όσο μπορεί να νομίζετε.

Και αυτό συμβαίνει για δύο βασικούς λόγους:

Η μη φυσιολογική συμπεριφορά δεν είναι πραγματικά ιδιαίτερα ανώμαλη ως και καθόλου. Οι άνθρωποι αναπτύσσουν συνήθως διάφορες προβληματικές συμπεριφορές για λόγους που είναι πολύ κατανοητοί. Σε γενικές γραμμές, τα παιδιά εξελίσσονται έχοντας αγχώδεις "διαταραχές" επειδή έχουν βιώσει μια ασυνήθιστα τρομακτική σειρά γεγονότων στη ζωή τους, ένα ή περισσότερα τραύματα, ή είχαν ασυνεπείς γονείς ή πειθαρχία. Σίγουρα, μερικές φορές μπορεί να συμβάλλουν τα γονίδια.

Αλλά ακόμα και τα γονίδια που προδιαθέτουν τα παιδιά για ανάπτυξη του άγχους, έχουν προσαρμοστική αξία. Έτσι, μια κοινωνία που υπόκειται μια απροσδόκητη επίθεση ή προσβολή, συνήθως επωφελείται με το να έχει ορισμένα μέλη που είναι ασυνήθιστα σε υπερεπαγρύπνηση και συνεχώς σε επιφυλακή για τον κίνδυνο. Χρησιμεύουν ως βασικοί φρουροί σε τέτοιες περιπτώσεις.

Συγκεκριμένα το άγχος πρόκειται για συνήθη διαταραχή αφού 1/3 των ενηλίκων παρουσιάζει κάθε χρόνο μια τουλάχιστον σοβαρή κρίση άγχους. Υπολογίζεται οτι περίπου ενα 10% του γενικού πλυθησμού συμβουλεύεται κάποια στιγμή γιατρό επειδή αισθάνεται άγχος, ένταση, ή ανησυχία. Το φυσιολογικό άγχος, ειναι μια υγιής, φυσιολογική αντίδρση, που εκδηλώνεται σε περιπτώσεις ανησυχίας ή σε στιγμές πραγματικού κινδύνου ή απειλής. Μέτριος βαθμός άγχους, στην πραγματικότητα, βελτιώνει την απόδοση του ανθρώπου σε δύσκολες στιγμες και αποτελεί δημιουργικό και κινητήριο παράγοντα για τη ζωή.

Ομοίως, τα παιδιά συνήθως οδηγούνται στην κατάθλιψη όταν οι άνθρωποι και τα γεγονότα δημιουργούν μια θλιβερή, τρομακτική ατμόσφαιρα στην οποία αυτά πρέπει να μεγαλώσουν. Τα παιδιά συνήθως συμπεριφέρονται άσχημα όταν οι γονείς, οι συμμαθητές, οι δάσκαλοι είτε, ακούσια, ενθαρύνουν τέτοιες συμπεριφορές, ή αδυνατούν να παρέχουν συνεπή όρια και δομή. Και πάλι, όταν τα γονίδια συμβάλουν σε αυτήν την εικόνα, ορισμένοι εξελικτικοί ψυχολόγοι πιστεύουν οτι αυτά τα γονίδια μπορεί επίσης, υπό ορισμένες συνθήκες, να έχουν πλεονεκτήματα.

Και μην ξεχνάμε όλους αυτούς τους "ιδιοφυείς τρελούς" ή "τρελούς επιστήμονες" ή όλους αυτούς τους καλλιτέχνες που διακατέχονταν απο εμμονές, επιθετικές ή καταστροφικές παρορμήσεις, και που χωρίς αυτούς στην ιστορία της ανθρωπότητας τίποτα δεν θα ήταν ίδιο.

Η φυσιολογική συμπεριφορά, μόλις που είναι φυσιολογική. Όποιος νοιάζεται για τα παιδιά θα σας πεί ότι θέλει τα παιδιά να είναι υπό τη φροντίδα του για να είναι ευτυχισμένα, υγιή, και «κανονικά». Απόλυτα φυσιολογικά συναισθήματα. Αλλά τί ακριβώς είναι φυσιολογικό; Υπάρχει κάποιος που πραγματικά να διασχίσει μια ολόκληρη παιδική ηλικία, χωρίς να αντιμετωπίσει απολύτως καμία δυσκολία, κανένα εμπόδιο; Κοιτάξτε τη ζωή των περισσότερων ενηλίκων.

Ξεχάστε για μια στιγμή το τεράστιο ποσοστό των ανθρώπων που υποφέρουν από κάποια ψυχική διαταραχή σε κάποια στιγμή στη ζωή τους. Σκεφτείτε πόσοι άνθρωποι αγωνίζονται καθημερινά για θέματα όπως το υπερβολικό βάρος, το διαζύγιο, τραύματα, τραγωδίες, σοβαρή απώλεια, προβλήματα στο σχολείο ή στην εργασία, ανησυχίες για τα χρήματα, προβλήματα σχέσεων, και άλλα. Όλοι αγωνιζόμαστε, ο καθένας θλίβεται, ο καθένας υποφέρει κατα διαστήματα. Ίσως ό,τι σκεφτόμαστε ως φυσιολογικό, συχνά δεν είναι τόσο φυσιολογικό.

Η ψυχιατρική ορίζει το "φυσιολογικό" ως εξής: Η μέση συμπεριφορά, με στατιστικά κριτήρια, σχετίζεται με την ικανότητα προσαρμογής, την κοινωνική αποδοχή, την ευφορία ή δυσφορία του ατόμου, υπό την εννοια οτι αντιπροσωπεύει ενα ευχάριστο η δυσάρεστο συναίσθημα αποδοχής ή απόρριψης αντίστοιχα απο το κοινωνικό περιβάλλον έτσι ώστε να καθορίσει το φυσιολογικό ή μη φυσιολογικό του χαρακτήρα της.

Απο την άλλη πλευρά τα κύρια κριτήρια που υιοθετούνται για να καθοριστεί αν μια συμπεριφορά ειναι παθολογική είναι τα επώδυνα συμπτώματα, η μείωση της αποδοτικότητας στις φυσιολογικές (σωματικές, πνευματικές) και κοινωνικές λειτουργίες, και η ύπαρξη χαρακτηριστικών συμπτωμάτων που αποδεδειγμένα θεωρούνατι οτι ανήκουν σε γνωστές ψυχικές παθήσεις.

Όμως αν για παράδειγμα χάσουμε ενα αγαπημένο πρόσωπο ή μάθουμε οτι ενα αγαπημένο πρόσωπο έχει μια σοβαρή ασθένεια ή αντιμετωπίζει μια σοβαρή οικονομική δυσχέρεια ή ακόμα και μετα απο εναν χωρισμό, τα συναισθήματα που νιώθουμε δεν είναι επώδυνα; Ποιος μπορεί να καθορίσει την ένταση των συναισθημάτων θλίψης ή στρες που βιώνουμε σε καθημερινές δυσάρεστες αλλα υπαρκτές καταστάσεις;

Και μήπως όταν αντιμετωπίζουμε δυσάρεστες καταστάσεις δεν εκδηλώνουμε πολύ συχνά κάποια μείωση στη σωματική μας απόδοση (τα λεγόμενα "ψυχοσωματικά", οι δυσκολίες στον ύπνο, στο φαγητό κτλ.) ή μήπως έχουμε την ίδια απόδοση στην δουλεία μας ή στο διάβασμά μας και είμαστε πάντα χαμογελαστοί και χαρούμενοι με την οικογενειά μας και τους φίλους μας;

Τέλος, το έντονο άγχος αποτελεί σύμπτωμα της αγχώδους νευρωσικής διαταραχής, το έντονο αίσθημα του φόβου, σύμπτωμα της φοβικής νευρωσικής διαταραχής ή/και της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής (στην τελευταία συγκαταλέγονται όλες αυτές οι «παιδικές» παρορμήσεις, όπως να σιγουρευτούμε οτι έχουμε κλειδώσει τις πόρτες και κλείσει τις ηλεκτρικές συσκευες του σπιτιου ή άλλες μικρο-"εμμονές" καθαριότητας). Ακόμα, η ταχυκαρδία, η εφίδρωση σε συνδυασμό με έντονο αίσθημα άγχους και φόβου ειναι κλινικά συμπτώματα κρίσεων πανικού και πάει λέγοντας, η λίστα ειναι μεγάλη!

Σύμφωνα με τον Bergeret, ένας «φυσιολογικός» δομικά άνθρωπος μπορεί για κάποιους λόγους, να παρουσιάσει κάποια δεδομένη στιγμή ενα οξύ νευρωσικό ή ψυχωσικό επεισόδιο, και αντίστροφα κάποιος που παρουσίασε ενα σοβαρό ψυχολογικό πρόβλημα, ακόμα και ψυχωσικό, μπορεί, αν αντιμετωπιστεί σωστά και έγκαιρα, να ξαναβρεί μια φυσιολογική κατάσταση.

Με απλά λόγια: Υπάρχει μια πολύ λεπτή και δυσδιάκριτη γραμμή ανάμεσα σε αυτό που αποκαλούμε φυσιολογικό και παθολογικό. Όλοι μας, κάτω απο ορισμένες συνθήκες, μπορούμε να αντιδράσουμε με υπερβολικό άγχος, φόβο ή θυμό, που υπο το πρίσμα των διαγνωστικών εργαλείων ταξινόμησης των διαταραχών, θα θεωρούμασταν ασθενείς, ομως αυτό δεν ισχυεί.

Μπορούμε να περάσουμε την γραμμή απο το φυσιολογικό στο παθολογικό επίπεδο, για λίγο, ίσως γιατί βρεθήκαμε στην ανάγκη να εκτονώσουμε έντονα την ψυχική μας ανισσοροπία, αλλά πάντα μπορούμε να γυρίσουμε πίσω. Και αντίστοιχα κάποιος που βρίσκεται στο παθολογικό επίπεδο μπορεί, κατω απο ευνοικές συνθήκες να περάσει τη γραμμή και να έρθει στο φυσιολογικό.

Επιπλέον, αν δεν το ελέγξουμε, οι κρίσεις μας επαναληφθούν αρκετές φορές και με μεγαλύτερη ένταση κάθε φορα ή δεν έχουν πραγματική και λογική βάση, τοτε πιθανόν και να μείνουμε στο παθολογικό επίπεδο (χωρίς αυτό να σημαίνει οτι δεν μπορούμε να επιστρέψουμε), ετσι και ένας πάσχων μπορεί να έρθει και να μείνει στο φυσιολογικό επίπεδο.

Γιατί είναι σημαντική αυτή η συζήτηση; Νομίζω, επειδή οι άνθρωποι συχνά τιμωρούν τον εαυτό τους που έχουν προβλήματα ή που έχουν παιδιά με προβλήματα. Το να αφεθείτε να σας παρασύρει η κατάσταση δεν θα βοηθήσει ιδιαίτερα. Βγείτε από το παιχνίδι του καταλογισμού ευθυνών και αρχίστε να ψάχνετε για λύσεις ή καλύτερους τρόπους για να φροντίσετε τον εαυτό σας και τα παιδιά σας. Σταματήστε να περιμένετε την τελειότητα και αποδεχθείτε ότι είστε άνθρωποι.

Επιπλέον, μήπως να ξανασκεφτείτε τί ορίζετε φυσιολογικό και τι παθολογικό την επόμενη φορά που θα συναντήσετε εναν «περίεργο» άνθρωπο;

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ

Στην αρχαία Ελλάδα δεν υπήρξε ποτέ αληθινό ιερατείο. Ο ιερέας διακονεί τον ναό, θυσιάζει για τους πιστούς, διαχειρίζεται τα έσοδα του ναού και διερμηνεύει τη βούληση της θεότητας. Είναι ένας συνηθισμένος κρατικός υπάλληλος ή και απλός ιδιώτης, που διαθέτει ή προφασίζεται ότι διαθέτει ορισμένες τεχνικές γνώσεις. Δεν περιβάλλεται από καμιά ξεχωριστή οσιότητα, το πολύ πολύ του κρατάνε μια προνομιούχα θέση στο θέατρο και στις λαϊκές συνελεύσεις. Δεν ανήκει σε καμιά «αόρατη» Εκκλησία ούτε σε καμιά άλλη ανώτερη κοινότητα, ούτε κηρύγματα κάνει ούτε τους νέους κατηχεί. Στους μεγάλους ναούς διευθύνει ένα πολυάριθμο προσωπικό από υπηρέτες και δούλους, φύλακες και ταμίες, αλλά κατά τα άλλα δεν υπήρχε κανενός είδους ιεραρχία, εκτός από αυτή που καθόριζε η προσωπική υπόληψη. Ίσως το σωστότερο θα ήταν να συγκρίνουμε τη θέση του αρχαίου Έλληνα ιερέα μ’ εκείνη των δικών μας καθηγητών και διδακτόρων, που τους συμβουλεύεται κανείς σε κάθε λογής επιστημονικά ζητήματα και τους εκτιμά ανάλογα με τη φήμη τους και το κύρος του ιδρύματος στο οποίο εργάζονται, αλλά δεν τους θεωρεί ούτε αναντικατάστατους ούτε ιερούς. Για την επικοινωνία του πιστού με τη θεότητα δεν χρειαζόταν κανένας μεσολαβητής: ο βασιλιάς θυσίαζε εξ ονόματος της κοινότητας, ο οικογενειάρχης εξ ονόματος της οικογένειας. Η οικιακή λατρεία υπήρξε πάντα η σημαντικότερη θρησκευτική εκδήλωση στην αρχαία Ελλάδα. Οι κρατικές γιορτές είχαν πάντοτε θρησκευτικό χαρακτήρα· οι επίσημες αργίες δεν υστερούσαν αριθμητικά από τις δικές μας· αλλά δεν υπήρχε κάτι ανάλογο με τη δική μας Κυριακή.

Ο Γιάκομπ Μπούρκχαρτ αποκαλεί, πολύ εύστοχα, την αρχαία Ελληνική θρησκεία «μια πτυχή της ιδιοσυγκρασίας του ελληνικού λαού». Ήταν η συναρπαστικότερη μυθολογία που έπλασε ποτέ ένας λαός xat αργότερα μερικοί φιλόσοφοι την έκαναν μεταφυσική και ηθική, αλλά δεν μπορούμε να την ονομάσουμε θρησκεία με την ανώτερη έννοια, αν όχι γι’ άλλο λόγο τουλάχιστον επειδή δεν απαλλάχτηκε ποτέ από την έννοια της μοίρας. Όπως όλες οι θρησκευτικές αντιλήψεις των Ελλήνων, έτσι κι αυτή είναι κάτι πολύ αντιφατικό: πότε σημαίνει αναπόδραστη αναγκαιότητα, πότε μια ιδιοτροπία της τύχης, πότε θεία δίκη, πότε μια μυστική κληρονομική κατάρα, αλλά πάντοτε καθρεφτίζει μια εξαιρετικά μοιρολατρική αντίληψη. Η ανάγκη είναι το απρόσωπο, αναίσθητο πεπρωμένο, η ειμαρμένη ο αναπόδραστος προορισμός, η αἴσα (=η ἴση, επικά: ἐίση) είναι το κοινό για όλους ριζικό- η τύχη είναι η αστάθμητη καλοτυχία (ή κακοτυχία), ο πότμος ο λαχνός που πέφτει στον καθένα, η ἄτη η θεόσταλτη παραφροσύνη· ακόμα και το άγος, το ανοσιούργημα, και ο ἀλάστωρ, ο δαίμονας της εκδίκησης, είναι, όπως καθένας ξέρει από τις αρχαίες τραγωδίες, τυφλές δυνάμεις. Αλλά η πιο τρέχουσα έννοια ήταν η μοί­ρα, δηλαδή ο κλήρος, το μερίδιο που ορίζεται στον κάθε άνθρωπο μόλις γεννιέται. Τη μοίρα δεν μπορούν να την αλλάξουν ούτε οι ίδιοι οι θεοί, τουλάχιστο κατά κανόνα: γιατί μερικές φορές φαίνεται σάμπως η μοίρα να είναι όργανό τους. Μερικές φορές πάλι προσπαθούν τουλάχιστο να την επηρεάσουν ή, ας πούμε, να συνεργασθούν μαζί της. Και υπάρχουν, ακόμα, περιπτώσεις που μερικοί ιδιαίτερα προικισμένοι ή υβριστές άνθρωποι βαδίζουν ενάντια στους θεούς και τη μοίρα: αυτό είναι το ὑπέρμορον, αυτό δηλαδή που ξεπερνάει τα όρια της μοίρας και που είναι κάτι φοβερό όσο και αξιοθαύμαστο, κάτι που συνεπιφέρει ενοχή όσο και ανταμοιβή.

Έπειτα απ’ όλα αυτά καταλαβαίνουμε γιατί οι αρχαίοι Έλληνες δεν είχαν καμιά λέξη για τη «θρησκεία». Η λέξη ευσεβής (από το ρήμα σέβειν = λατρεύω, τιμώ, σέβομαι) σημαίνει «πιστός στα ιερά έθιμα», και η ευσέβεια είναι, σύμφωνα με τον ορισμό των Στωικών, δικαιοσύνη προς θεούς, δηλαδή το ν’ αποδίδει κανείς στους θεούς τις τιμές που τους αξίζουν. Για τους αρχαίους Έλληνες, ευσέβεια σήμαινε να λατρεύουν τους θεούς και τίποτ’ άλλο. Αφού οι θεοί δεν διευθύνουν τις τύχες του κόσμου, δεν υπάρχει λόγος να θεωρούνται ιδιαίτερα ηθικοί. Ο Βιλαμόβιτς λέει: «Την ηθική δεν τη δίδαξαν οι θεοί, μπορούμε να πούμε ότι την έμαθαν από τους, ανθρώπους». Η οργή τους δεν είναι καθόλου απαραίτητο να οφείλεται πάντοτε σε κάποια ανθρώπινη αμαρτία και ο άνθρωπος δεν τη θεωρεί τιμωρία, παρά απλώς συμφορά. Οι θεοί θυμώνουν περισσότερο όταν ο θνητός έχει την αποκοτιά να θέλει να παραβγεί μαζί τους, και το ισχυρότερο ελατήριό τους είναι ο φθόνος: απ’ αυτό καταλαβαίνουμε πόσο φθονεροί πρέπει να ήταν οι ίδιοι οι Έλληνες. Η βασική σχέση του θνητού μαζί τους είναι η δυσπιστία, κι όταν κανείς υπακούει στις εντολές τους δεν το κάνει από αφοσίωση παρά από φρονιμάδα, για να μη τους εξερεθίσει. Ασέβεια είναι το να τους προσβάλλει κανείς· οι άλλες αδικίες δεν προκαλούν την αγανάκτησή τους. Οι δίκες λόγω «προσβολής των θεών» ήταν αρκετά συχνές· αλλά αναρωτιόμαστε τι μπορούσε να προσβάλει κανείς σ’ αυτούς τους θεούς. Οίκτο - που συχνά μάλιστα ήταν τελείως άτοπος - ένιωθαν μόνο για τους ευνοούμενούς τους· κατά τα άλλα ήταν άσπλαχνοι. Ούτε και μεταξύ τους αγαπιόντουσαν. Στην Ιλιάδα, η κατάσταση που επικρατεί στον ουρανό ανταποκρίνεται πέρα για πέρα στην κατάσταση της ανθρώπινης κοινωνίας: ο Δίας είναι ο Αγαμέμνων, οι θεοί είναι τυπικά υποτελείς, αλλά ισάξιοί του και πάντα έτοιμοι να σηκώσουν κεφάλι. Ο Όλυμπος είναι μια ακρόπολη που την κατοικούν έξυπνοι και μπουνταλάδες, όλοι όμως το ίδιο θεϊκοί, το ίδιο άφθαρτοι, θρεμμένοι με νέκταρ και αμβροσία.

Η φύση και γενικά η «πραγματικότητα» δεν έχει καμιά ηθική. Επομένως, δεν μπορούμε να μιλήσουμε για γνήσια θρησκεία παρά μόνον όταν στον φυσικό κόσμο αντιπαρατίθεται ένας άλλος, ανώτερος. Αυτό όμως δεν το κάνει ποτέ η ομηρική θρησκεία: ο θείος κόσμος που μας παρουσιάζει είναι μια επανάληψη του γήινου στον υπερθετικό βαθμό: οι θεοί είναι μακάρια ζωώδεις, όλα διέπονται από μια άψογη φυσική. Το μόνο που ξεχωρίζει τους Ολύμπιους από τους κατοίκους της γης είναι ότι είναι αθάνατοι, επομένως στα πρόσωπά τους διαγωνίζεται η ανθρώπινη ατέλεια, και δεν τους αγγίζουν ούτε γεράματα, ούτε λύπες, ούτε αρρώστιες, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν κι εξαιρέσεις: ούτε η δική τους ύπαρξη είναι πάντα ανέφελη (αν όχι τίποτ' άλλο, τους την κάνει ξινή η αιώνια ζηλοφθονία τους)· έχουν ένα γιατρό, τον Παιώνα, που γιατρεύει τις πληγές του Άδη και του Άρη, ενώ η Αφροδίτη τραυματίζεται· ο Ερμής κουράζεται απ’ τις μακρινές αποστάσεις που διανύει, τον Δία μάλιστα τον παίρνει μια φορά ο ύπνος. Το αποκορύφωμα αυτού του ρεαλισμού, του γοητευτικού στην αφέλεια και την παραστατικότητά του, είναι η στιγμή που ο Άρης ξαποσταίνει απ’ τη μάχη μέσα στο σύννεφο που του χρησιμεύει ως ρούχο, κρεβάτι, μεταφορικό μέσο και μεταμφίεση, κι ακουμπάει το δόρατό του πάνω στο σύννεφο. Ο ορφισμός, που περιέκλειε σπέρματα μιας πραγματικής θεολογίας, δεν υπήρξε ποτέ εθνική θρησκεία, δεν μπορεί να θεωρηθεί ούτε καν αίρεση (όπως την χαρακτηρίσαμε πιο πάνω), αφού δεν υπήρχε η αντίθετη έννοια της ορθόδοξης Εκκλησίας. Η θρησκεία περιοριζόταν σε λατρευτικές εκδηλώσεις. Μόνον αυτές αποτελούσαν καθήκον, μόνον η παράβασή τους ήταν αθεία, «ασέβεια». Συνέβαινε ό, τι περίπου και στην Αναγέννηση, όπου μπορούσε κανείς να σκέφτεται, να λέει και να γράφει ό, τι ήθελε, αρκεί να υποταζόταν στην Εκκλησία, στην εξουσία της και στο τελετουργικό της: στην αρχαία Ελλάδα αυτόν τον ρόλο τον έπαιζε η πόλις.

Σε τελευταία ανάλυση, ολόκληρη αυτή η αντίληψη για τη σκοτεινή, αναίσθητη μοίρα, την τύχη που ρίχνει τα ζάρια, τους ματαιόδοξους και οργίλους θεούς υπήρχε ακριβώς εξαιτίας του ανορθολογικού χαρακτήρα της, για να υπάρχει κάποιος φταίχτης όταν ο άνθρωπος δεν ήθελε ν’ αναλάβει την ευθύνη των πράξεών του, των καρπών του πάθους του και της μωρίας του. Η θεότητα δεν είναι το αρνί που κουβαλάει πάνω του την κληρονομική ενοχή της ανθρωπότητας, παρά ο τράγος, στον οποίο φορτώνεται η αμαρτία. Μόνο μια τέτοια θρησκεία έκανε υποφερτό το βάρος του κρίματος. Ένας ηθικός θεός θα προκαλούσε τη συντριβή ενός Έλληνα με μέση ηθική. Δεν μιλάμε εδώ για τους εξαιρετικούς χαρακτήρες, που θα συναντήσουμε σε πολλά σημεία της διαδρομής μας. Η θεότητα στην οποία πίστευε ο Σωκράτης, λόγου χάρη, ήταν τόσο ακατανόητη για τον πολύ λαό ώστε ο κόσμος θεωρούσε τον Σωκράτη βλάσφημο, και μάλιστα με απόλυτη ειλικρίνεια.

Στον Όμηρο, όπως είναι γνωστό, όλα είναι θεία: όχι μόνον ο ήλιος και η αυγή, η μέρα και η νύχτα, παρά και η ελιά και το κλήμα, ο γιατρός και ο κήρυκας, ο ζητιάνος και ο γουρουνάρης, ακόμα και ο αξιοκαταφρόνητος Πάρις και ο βδελυρός εσμός των μνηστήρων, και λίγο έλειπε ν’ ανακηρυχθεί θεϊκός ακόμα και ο Θερσίτης. Οι Έλληνες υπήρξαν οι δάσκαλοι της ανθρωπιάς, αλλά με μια ολότελα διαφορετική έννοια απ’ αυτή που έδωσε στη λέξη ο νεοουμανισμός, δηλαδή με την έννοια ότι έβλεπαν τα πάντα ανθρωπομορφικά και με ανθρώπινες διαστάσεις. Η ρήση «παντός μέτρον άνθρωπος», με την οποία οι Σοφιστές συνόψιζαν το πρόγραμμά τους, ήταν απ’ την αρχή το αστέρι που οδηγούσε τους Έλληνες στα μονοπάτια της Ιστορίας. Γι’ αυτό και οι Έλληνες δεν έμαθαν ποτέ το νόημα της ύπαρξης· αλλά και γι’ αυτό ακριβώς έγιναν ο καλλιτεχνικότερος λαός της ιστορίας.

Οι Έλληνες λοιπόν δεν πίστευαν κατά βάθος σε τίποτα, εκτός από μερικές υπερβολικά ανθρώπινες προκαταλήψεις· όταν με τον καιρό διαλύθηκαν κι αυτές, δεν έμεινε στη θέση τους παρά ένας πλαδαρός ντεϊσμός ή ένας απροκάλυπτος αθεϊσμός. Κι ωστόσο, χωρίς να το υποψιασθούν, το δάχτυλο του Θεού φανερώθηκε περίτρανα στην ιστορική τους μοίρα. Ή ίσως να μην ήταν το δάχτυλο του Θεού, παρά η εξουσία των δικών τους θεών, που, σύμβολα της ελληνικής ψυχής, οδηγούσαν ύπουλα τους ανθρώπους στην ύβρη. Παράλληλα όμως, επειδή κάθε λαός γράφει ο ίδιος την ιστορία του, όπως και κάθε άτομο γράφει το ίδιο τη βιογραφία του (σ’ αυτό συνίσταται η ελευθερία της βούλησης), η ελληνική ιστορία, με την άνοδο και την ακμή, την κρίση και την παρακμή, είναι κι αυτή ένα ολοκληρωμένο πλαστικό καλλιτέχνημα, σμιλευμένο απ’ το χέρι ενός έθνους που υπήρξε ο πιο προικισμένος γλύπτης απ’ όλους τους λαούς του κόσμου. Οι επιμέρους «περίοδοι», που συνήθως γεννούν δικαιολογημένα την υποψία ότι είναι υποκειμενικές αυθαιρεσίες ή εγκεφαλικές κατασκευές, εδώ ξεχωρίζουν από μόνες τους, σαν ένα λαμπρό παράδειγμα της ανθοφορίας, της ωρίμανσης και του μαρασμού του ανθρώπινου φυτού. Θα μπορούσαμε να την παρομοιάσουμε με τη δομή ενός αετώματος ή μιας τραγωδίας ή και με τη σαφή, αυστηρή κι ωστόσο αβίαστη διάρθρωση του ελληνικού κίονα. Αυτή η τελευταία παρομοίωση, μάλιστα, θα δικαίωνε επιτέλους την όψιμη περίοδο του οικουμενικού ελληνισμού, που θα έπαιζε έτσι τον ρόλο του πλούσιου κιονόκρανου.

Η λέξη «θεός» για τον αρχαίο Έλληνα δεν επέχει θέση ουσιαστικού αλλά κατηγορουμένου. Κάθε ανεξέλεγκτη, αιώνια δύναμη που υπερβαίνει τις ανθρώπινες δυνατότητες, που προκαλεί τον φόβο, το δέος ή τον θαυμασμό είναι για τον Έλληνα «θεός». Ο χριστιανός λέει: «ο θεός είναι πάνσοφος». Ο Έλληνας θα πει: «η σοφία είναι θεός». «Για τους ανθρώπους η ευτυχία είναι θεός», θα πει ο Αισχύλος, και ο Ευριπίδης «το να έχεις φίλους είναι θεός».

Οι άνθρωποι αναπτύσσονται στο μεταίχμιο της αγάπης και του μίσους

Συμβαίνει τις περισσότερες φορές τα άτομα να χωρίζουν θυσιάζοντας τη δυνατότητα για σχέση στο βωμό μιας επιθυμητής παρασιτικής συντροφικότητας, που απογοήτευσε.

Αναμφίβολα οι διαπροσωπικές σχέσεις των ανθρώπων αντανακλούν την εναγώνια προσπάθειά τους να καλύψουν τα μείον της ζωής τους, που είναι όμοια σχεδόν με των άλλων.

Διεκδικούν την αγάπη ή την υφαρπάζουν δημιουργώντας σχέσεις υποχρέωσης.

Καταστρέφουν συναισθηματικά ο ένας την ύπαρξη του άλλου, στήνουν χαρακώματα και κατασκευάζουν ατέλειωτες τακτικές μάχης και πολέμου, επειδή ΑΥΤΟΣ στον οποίο ΠΙΣΤΕΨΑΝ διέψευσε τις προσδοκίες τους.

Δύσκολες ιστορίες ξεδιπλώνονται καθημερινά με υλικό προδοσίας και θυμού.

Σειρά από αμέτρητους «Ιούδες» καταγράφεται στη βιογραφία των «διάσημων» και «άσημων» ανθρώπων. ΓΙΑΤΙ;

Σχεδόν υπεραπλουστευμένα, θα λέγαμε ότι οι άνθρωποι για παρηγοριά καθώς και από ένστικτο, αναζητούν συντρόφους, ώστε να δικαιώσουν την ανάγκη να αγαπήσουν και να αγαπηθούν και αντιπάλους για να μισήσουν και να μισηθούν.

Τις περισσότερες φορές και τα δύο συναισθήματα συναντώνται αμφιθυμικά στο ίδιο πρόσωπο.

ΤΟ ΙΔΙΟ άτομο λατρεύεται με το καταλυτικό πάθος του «ωσαννά» και απομυθοποιείται αντίστοιχα με εκείνο του «σταύρωσον αυτόν».

Δοξάζουμε τον Άλλο αναγεννώντας τα συναισθήματά μας και τον κατακρημνίζουμε δοκιμάζοντας να αφανίσουμε τα συναισθήματά μας γι’ Αυτόν.

Τα συναισθήματα που δημιουργούνται για τον άλλο μας «ζωντανεύουν» όταν στο αντίκρισμα τους υπάρχει αποδοχή και τα ίδια μας «νεκρώνουν» επειδή νοιώθουμε ότι μας απορρίπτουν και μέσω αυτή της απόρριψης για μια ακόμη φορά μας καθρεφτίζουν την ανεπάρκειά μας.

Οι άνθρωποι αναπτύσσονται στο μεταίχμιο της αγάπης και του μίσους!

Στη διαδρομή της ζωής μας «παίζουμε» τρεις βασικούς ρόλους: του παιδιού, του εραστή και του γονιού.

Σ’ αυτό το παιχνίδι, η συντροφικότητα και ο αποχωρισμός είναι εμπειρίες, που προκαλούν συγκίνηση και στο σώμα και στον ψυχισμό, επειδή αφορούν πρόσωπα ή συμβάντα σημαντικά με τα οποία αναπτύσσουμε σχέσεις.

Οι άνθρωποι από φόβο ή ευχαρίστηση δοκιμάζουμε να στριμώξουμε όσο πιο πολύ συντροφικότητα χωράει στη ζωή μας. Την ποιότητα της όμως την καθορίζει ο φόβος του αποχωρισμού. Έτσι όταν συναντάμε τη συντροφικότητα, ο αποχωρισμός μοιάζει και είναι μια προσυμφωνημένη και αδιαπραγμάτευτη πραγματικότητα.

Οι σχέσεις γεννούν προσδοκίες και παράπονα. Αυτοί που εμπιστευόμαστε και αγαπάμε είναι οι υποψήφιοι «Ιούδες». Δημιουργούμε δεσμούς γιατί ελπίζουμε στους άλλους και τους διακόπτουμε όχι γι αυτό που είναι οι άλλοι, αλλά γι’ αυτό που θα θέλαμε να γίνουν και δεν έγιναν.

Τοξική θετικότητα

Τι σημαίνει τοξική θετικότητα

Φανταστείτε ότι μόλις χάσατε τη δουλειά σας. Βρίσκεστε σε πανικό. Στο μυαλό σας στριφογυρίζουν ασταμάτητα διάφορες σκέψεις και δεν έχετε ιδέα ποιο θα είναι το επόμενό σας βήμα. Αποφασίζετε να το μοιραστείτε με έναν φίλο. Εκείνος σας κοιτάει και χαμογελάει. Δείχνει σαν να ετοιμάζεται να σας πει κάτι πολύ σημαντικό. Μήπως θα σας προσφέρει την επιβεβαίωση που τόσο χρειάζεστε αυτή τη στιγμή; Μήπως έχει υπόψη του κάποια καλή θέση εργασίας που άνοιξε πρόσφατα; Τον παρακολουθείτε να κινείται κάπως νευρικά καθώς ξεκινάει να σας πει κάτι βαθυστόχαστο, και τελικά σας λέει: «Τουλάχιστον θα έχεις άπειρο ελεύθερο χρόνο τώρα! Τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι πολύ χειρότερα. Σκέψου πόσα πράγματα έχεις να μάθεις από αυτό που σου συνέβη».

Η τοξική θετικότητα έκανε επισήμως την εμφάνισή της.

Παγώνετε και σκέφτεστε: Μα καλά, δεν άκουσε τι του είπα; Πραγματικά δηλαδή, πρέπει να είμαι και ευγνώμων που μόλις έχασα τη δουλειά μου;

Δεν ξέρετε πώς να αντιδράσετε. Δεν αισθάνεστε καμία ευγνωμοσύνη, οπότε πώς στην ευχή να απαντήσετε σε κάτι τέτοιο; Ήδη ήσασταν στρεσαρισμένοι και τώρα, με αυτή τη συζήτηση, νιώθετε και ότι δεν σας καταλαβαίνουν καθόλου. Οπότε, αφήνετε κατά μέρος τα συναισθήματά σας και λέτε: «Ναι, ευχαριστώ». Τώρα δεν είστε μόνο άνεργοι, αλλά νιώθετε παράλληλα μια απόσταση να σας χωρίζει από τον φίλο σας και ντροπή που δεν μπορείτε να δείτε τη θετική πλευρά των πραγμάτων.

Απλώς προσπαθούν να βοηθήσουν

Κοιτάξτε, το πρόσωπο αυτό έχει κατά πάσα πιθανότητα καλές προθέσεις. Αυτό που είπε δεν είναι λάθος – ΠΡΑΓΜΑΤΙ θα έχετε περισσότερο ελεύθερο χρόνο τώρα και φυσικά τα πράγματα θα μπορούσαν (πάντα) να είναι χειρότερα και, ναι, πιθανότατα θα πάρετε και μερικά μαθήματα από αυτή την εμπειρία. Το πρόβλημα είναι ότι δεν έχετε φτάσει ακόμη σε αυτό το σημείο. Προς το παρόν νιώθετε αγχωμένοι και αναστατωμένοι. Είστε φοβισμένοι. Το σώμα και το μυαλό σας βρίσκονται σε κατάσταση πανικού και καμία κοινοτοπία δεν πρόκειται να το αλλάξει αυτό. Εκείνο που πραγματικά χρειάζεστε είναι λίγη στήριξη και χώρο για να βάλετε σε τάξη τα συναισθήματά σας.

Η τοξική θετικότητα είναι οι συμβουλές που ιδανικά θα θέλαμε να υιοθετήσουμε, αλλά που δεν είμαστε σε θέση να τις ακούσουμε και να τις διαχειριστούμε αυτή τη στιγμή. Αντιθέτως, μας κάνει να αισθανόμαστε ότι δεν μπορούμε να μιλήσουμε, ότι μας κρίνουν και ότι δεν μας καταλαβαίνουν. Σας θυμίζει κάτι αυτό;

Μα δεν είναι πάντα καλό να νιώθουμε θετικοί;

Το πιθανότερο είναι ότι έχετε αντιμετωπίσει εκατοντάδες φορές τέτοιου τύπου αντιδράσεις. Ίσως και να αναρωτιέστε: Πώς είναι δυνατόν η θετικότητα να είναι τοξική; Η λέξη αυτή παραείναι αρνητική. Είναι πράγματι τόσο άσχημα τα πράγματα;

Η αλήθεια είναι ότι η θετικότητα αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του πολιτισμού μας, σε τέτοιο βαθμό που φοβόμαστε να την αμφισβητήσουμε. Όσο συνεχίζω να ερευνώ και να γράφω σχετικά με τη θετική σκέψη, συνεχώς ανησυχώ ότι ακούγομαι «αρνητική» όποτε αναφέρομαι σε αυτό το θέμα.

ΚΑΘΕ ΦΟΡΑ ΠΟΥ ΠΡΟΣΠΑΘΩ ΝΑ ΑΝΤΙΚΡΟΥΣΩ ΤΗΝ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΠΟΥ ΕΠΙΤΑΣΣΕΙ «ΜΟΝΟ ΘΕΤΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ» ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΑΝΤΑ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΥ ΘΥΜΩΝΟΥΝ, ΣΟΚΑΡΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΝΙΩΘΟΥΝ ΜΠΕΡΔΕΜΕΝΟΙ.

Λαμβάνω ασταμάτητα ηλεκτρονικά μηνύματα του τύπου: «Πώς γίνεται η θετικότητα να είναι τοξική; Έχετε χάσει εντελώς τα λογικά σας». Το καταλαβαίνω. Αυτό ακριβώς αποδεικνύει ότι είμαστε απολύτως προσκολλημένοι στην κουλτούρα της θετικότητας.

Μας έχουν πει ότι είναι το κλειδί της ευτυχίας – μέχρι και οι γιατροί, οι ψυχοθεραπευτές και οι ηγέτες την προτείνουν συχνά σαν θεραπεία. Λογικό είναι να έχετε την τάση να αμφισβητήσετε οποιονδήποτε σας λέει το αντίθετο. Όμως, όταν βρισκόμαστε μόνοι μας μέσα σε ένα δωμάτιο, οι πελάτες μου, οι φίλοι και η οικογένειά μου μου λένε εδώ και χρόνια πόσο αντιπαθούν τη μόνιμη πίεση να δουν τη θετική πλευρά στα πάντα. Νιώθουν ότι δεν μπορούν να επικοινωνήσουν με όσους τους λένε συνεχώς ότι «όλα θα πάνε καλά» και «να βλέπεις μόνο τη θετική πλευρά των πραγμάτων». Ξέρουν ότι αυτό δεν βοηθάει σε τίποτα και αναζητούν εναγωνίως κάποιον άλλον τρόπο αντιμετώπισης.

Πριν ξεκινήσουμε λοιπόν, ας ξεκαθαρίσουμε το εξής: η θετικότητα δεν είναι πάντα τόσο κακή.

Υγιής θετικότητα σημαίνει ότι αφήνουμε χώρο και στην πραγματικότητα και στην ελπίδα.

Όταν χρησιμοποιείται σωστά, είναι εξαιρετική. Οι ειδικοί συμφωνούν ότι τα θετικά συναισθήματα, όπως η ευγνωμοσύνη, η ικανοποίηση, η αισιοδοξία και η αυτοπεποίθηση, μπορούν να επιμηκύνουν τη ζωή μας και να βελτιώσουν την υγεία μας. Πολλοί από αυτούς τους ισχυρισμούς είναι υπερβολικοί, αλλά υπάρχει αξία στη θετική σκέψη. Οι άνθρωποι που αναφέρουν ότι έχουν περισσότερα θετικά συναισθήματα είναι πιο πιθανό να έχουν μια πλούσια κοινωνική ζωή, να είναι πιο δραστήριοι και να συμμετέχουν σε δραστηριότητες που προάγουν την καλή υγεία. Πιστεύω ότι όλοι συμφωνούμε πως είναι υγιές να νιώθουμε «θετικοί» όταν αυτό μας βγαίνει πηγαία.

Αλλά κάπου στην πορεία κατασκευάσαμε την πεποίθηση ότι το να είναι κανείς «θετικός άνθρωπος» σημαίνει πως είναι ένα ρομπότ που οφείλει να βρίσκει μια καλή πλευρά κυριολεκτικά στα πάντα. Επιβάλλουμε τη θετικότητα στον εαυτό μας διότι αυτό μας λέει η κοινωνία να κάνουμε, και οτιδήποτε λιγότερο το αντιμετωπίζουμε σαν προσωπική αποτυχία. Η αρνητικότητα έχει καταλήξει να είναι ο εχθρός, σε σημείο που επιπλήττουμε τον εαυτό μας και τους γύρω μας όποτε υποκύπτουν σε αυτήν. Αν δεν είσαι θετικός, απλώς δεν προσπαθείς αρκετά. Αν δεν είσαι θετικός, δεν είσαι καλή παρέα.

Υγιής θετικότητα σημαίνει ότι αφήνουμε χώρο τόσο στην πραγματικότητα όσο και στην ελπίδα. Η τοξική θετικότητα αρνείται το συναίσθημα και μας επιβάλλει να το καταπιέσουμε. Όταν χρησιμοποιούμε την τοξική θετικότητα, λέμε στον εαυτό μας και στους άλλους ότι αυτό το συναίσθημα δεν θα έπρεπε να υπάρχει, ότι είναι λάθος και ότι, αν καταβάλουμε λίγη παραπάνω προσπάθεια, θα μπορέσουμε να το αποβάλουμε εντελώς.

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΟΝ «ΠΡΩΤΑΓΟΡΑ»

Δεν έχουμε συνηθίσει να αντιμετωπίζουμε τον «Πρωταγόρα» ως πολιτικό κείμενο, δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ότι εκφράζονται στον διάλογο αυτόν ορισμένες απόψεις για την ουσία και το περιεχόμενο της πολιτικής, τόσο από την πλευρά του Πρωταγόρα όσο και από την πλευρά του Σωκράτη.

Καταρχήν στον διάλογο γίνεται αναφορά στην πολιτική τέχνη, την οποία διδάσκει ο Πρωταγόρας. Ποιό είναι το αντικείμενο της τέχνης αυτής; Ο Πρωταγόρας λέει ότι η επιστήμη που διδάσκει δημιουργεί «εὐβουλίαν» γύρω από τα προβλήματα της πόλης και κάνει αυτόν που τη διδάσκεται «δυνατώτατον και πράττειν και λέ­γειν». Ευβουλία είναι βέβαια η ορθή σκέψη γύρω από τα προβλήματα της πόλης. Σε τι έγκειται όμως η ορθή πολιτική σκέψη; Ποια είναι τα κριτήρια και οι αρχές της σωστής πολιτικής δράσης; Ο Πρωταγόρας δεν τα προσδιορίζει...

Αν στηριχθούμε στη φράση «τό μάθημά ἔστιν εὐβουλία ...περί τῶν τῆς πόλεως, ὅπως τά τῆς πόλεως δυνατώτατος ἄν εἴη καί πράττειν και λέγειν», μπορούμε να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι ως σκοπό του πολιτικού θέτει ο Πρωταγόρας την επιτυχή λύση των προβλημάτων της πόλης, το συμφέρον της πόλης, όχι του ίδιου του πολιτικού. Εγωιστικοί και ατομικοί σκοποί φαίνεται να αποκλείονται. Κι όταν ακό­μη ο πολιτικός αγωνίζεται να πείσει το λαό, αυτό δεν το κάνει για το προσωπικό συμφέρον του, αλλά για το συμφέρον της πόλης. Και ανταποκρίνεται βέβαια ο Πρωταγόρας στις πολιτικές φιλοδοξίες των νεαρών αριστοκρατών ή και τις υποδαυλίζει, δίνει όμως σ' αυτές έναν κοινωνικό προσανατολισμό, τις συνταιριάζει με το κοινωνικά ωφέλιμα, με το συμφέρον της πόλης.

Σκοπός λοιπόν της πολιτικής επιστήμης κατά τον Πρωταγόρα είναι να κάνει ικανούς πολιτικούς. Η πολιτική τέχνη δεν αποβλέπει στο να βελτιώσει την πολιτική κρίση και ωριμότητα του λαού, του συνόλου των πολιτών. Καθήκον των πολιτών είναι να ακούνε τον πολιτικό να τους μιλά για τα προβλήματα της πόλης. Οι πολίτες όμως δεν ακούνε έναν πολιτικό, αλλά πολλούς. Δεν πρέπει λοιπόν να έχουν την ικανότητα να κρίνουν ποιος πολιτικός προτείνει τις καλύτερες λύσεις, ποιος μιλά πιο σωστά για τα προβλήματα της πόλης; Ωστόσο ο Πρωταγόρας δεν παραδίδει μαθήματα πολιτικής αγωγής στους πολλούς, αλλά στους λίγους, σ' αυτούς που μπορούν να πληρώνουν...

Ο Πρωταγόρας φαίνεται ότι δεν δίδασκε την πολιτική της πυγμής, όπως άλλοι σοφιστές, ούτε ήταν οπαδός του πολιτικού αμοραλισμού. Ωστόσο ανακύπτει ένα ερώτημα: Όταν ένας πολιτικός αγωνίζεται για τη δυναμική λύση των προβλημάτων της πόλης και για την ωφέλεια της πόλης, δεν βρίσκεται πολλές φορές στην ανάγκη να αδιαφορήσει για τους κανόνες της ηθικής, να βλάψει άλλες πόλεις; Το θέμα αυτό δεν αντιμετωπίζει ο Πρωταγόρας, ο οποίος μάλλον δίνει την εντύπωση ότι η αιδώς και η δίκη ισχύουν μέσα στα όρια μιας πολιτείας και όχι απαραίτητα και στις διακρατικές σχέσεις...

Ο Σωκράτης ήταν αρνητής της πολιτικής επιστήμης. Στη θέση της έβαζε την ηθική αγωγή του πολίτη,.. Από την άποψη αυτή δίνει την εντύπωση ενός απολιτικού φιλοσόφου, αφού άλλωστε απομακρύνθηκε από την πολιτική ζωή της πατρίδας του ύστερα από μια σύγκρουσή του με την εκκλησία του δήμου στο θέμα της τιμωρίας των στρατηγών της ναυμαχίας των Αργινουσών. Η μόνη πολιτική άποψη του Σωκράτη είναι ότι ο λαός δεν μπορεί να σκέφτεται σωστά πάνω στα προβλήματα της πολιτείας, γιατί δεν τα προσεγγίζει γνωσιολογικά, δεν τα ερευνά, προτού φτάσει στη στιγμή να πάρει πολιτικές αποφάσεις.., Ο Σωκράτης είχε ασφαλώς βασικές πολιτικές απόψεις, δεν τις έκανε όμως αντικείμενο μιας ιδιαίτερης επιστήμης, της πολιτικός επιστήμης που θα μπορούσε να τη διδάσκει. Από την άλλη μεριά απέρρι­πτε την πολιτική ως επιστήμη «τοῦ λέγειν καί πράττειν», όπως την καλλιεργούσε ο Πρωταγόρας. Μια τέτοια επιστήμη κατά τον Σωκράτη θα ήταν στην υπηρεσία του πολιτικού καριερισμού, θα έδινε εφόδια σε ορισμένους να πραγματοποιήσουν τις πολιτικές φιλοδοξίες τους, να μεταβάλουν την πολιτική σε επάγγελμα και αυτοσκοπό...

Ο Σωκράτης δεν θα είχε αντίρρηση για την αναγκαιότητα της αιδούς και της δίκης. Είχε όμως αντίρρηση για το «λέγειν», για τη ρητορική, την ικανότητα αυτή των επαγγελματιών πολιτικών. Η ρητορική δεν έχει σχέση με την «εὐβουλία» και την αλήθεια, αλλ' είναι μέσο επηρεασμού και κολακείας του πλήθους. Συγχρόνως ο Σωκράτης και ο Πλάτωνας δεν είχαν εμπιστοσύνη στο λαό ως τελικό κριτή και ε­γκριτή των πολιτικών προτάσεων των ρητόρων. Αυτό που χρειάζεται δεν είναι ούτε η πολιτική ρητορεία, ούτε το ανώριμο και ασυλλόγιστο πλήθος ως όργανο λήψης πολιτικών αποφάσεων. Χρειάζονται ειδικοί, άνθρωποι που ξέρουν την τέχνη να κυβερνούν...

Και ο Πρωταγόρας δεν έχει μεγάλη εκτίμηση για το λαό και την κρίση του. Ο Πρωταγόρας περιφρονεί τη γνώμη των πολλών με τον ίδιο τρόπο που την περιφρο­νεί και ο Σωκράτης στον «Κρίτωνα». Για τους πολλούς λέει ο Πρωταγόρας : Οἵ γε πολλοί ὥς ἔπος εἰπεῖν οὐδεν αἰσθάνονται, ἀλλ' ἅττ' ἄν οὗτοι (οἱ δυνάμενοι ἐν ταῖς πόλεσιν πράττειν) διαγγέλλωσι, ταῦτα ὕμνοῦσιν (Οι πολλοί, για να το πω έτσι, δενκαταλαβαίνουν τίποτα, αλλά χειροκροτούν αυτά που ανακοινώνουν όσοι έχουν την εξουσία στις πόλεις, 317Α). Και στο 353ΑΒ: τί δέ, ὦ Σώκρατες, δεῖ ἡμάς σκοπεῖσθαι τήν τῶν πολλῶν δόξαν ἀνθρώπων, οἱ ὅ, τι ἄν τύχωσι τοῦτο λέγουσιν; (Αλλά γιατί, Σωκράτη, πρέπει να δίνουμε προσοχή στη γνώμη των πολλών που λένε ό, τι τους έρθει τυχαία στο κεφάλι;). 

Ο Πρωταγόρας δίνει σημασία στην πολιτική προσωπικότητα. Οι πολιτικοί διαμορφώνουν τη βούληση του λαού και τον κατευθύνουν. Το αντίστροφο αποκλείεται. Ο λαός δεν έχει ούτε καν δική του γνώμη... Ξεχνά όμως ο Πρωταγόρας ότι ο λαός είναι εκείνος που τελικά κρίνει την αξία των προτάσεων των πολιτικών και εκεί νος που παίρνει τις αποφάσεις στο πολίτευμα της άμεσης δημοκρατίας... Αντίθετη εικόνα για τον αθηναϊκό λαό δίνει ο Επιτάφιος του Περικλή. Εκεί όλοι οι πολίτες παρουσιάζονται γνώστες των προβλημάτων της πόλης (όχι μόνο οι πολιτικοί), όλοι ασχολούνται με τα πολιτικά και σκέφτονται λύσεις για τα προβλήματα της πόλης. Μόνο η συμμετοχή στην εξουσία και τα αξιώματα είναι ανάλογη με τις δυνατότητες του καθενός... Για την αυτοπεποίθηση των Αθηναίων, όσο αφορά την πολιτική τους γνώση και κατάρτιση, μίλησε και ο Σωκράτης, όταν υποστήριζε το μη διδακτό της αρετής. Αλλά και ο Πρωταγόρας, αντιφάσκοντας με τον εαυτό του, παραδέχεται ότι ο οποιοσδήποτε πολίτης μπορεί χάρη στην αιδώ και τη δίκη, στην οποία μετέχει, να πει τη γνώμη του στην εκκλησία του δήμου, χωρίς να χρειάζεται να πάρει μαθήματα στην τέχνη του «λέγειν καί πράττειν τά τῆς πό­λεως».

ΟΙ ΑΜΕΤΡΗΤΕΣ ΕΟΡΤΕΣ ΤΩΝ ΙΟΥΔΑΙΩΝ ΣΤΟΝ ΕΒΡΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟ

Αμέτρητες οι γιορτές Ιουδαίων στον Εβραιο-χριστιανισμό!

Πόσο δύσκολο είναι αλήθεια, να καταλάβει κανείς ότι με τον καταρράκτη αυτόν από εβραϊκά πρότυπα και γιορταστικά ονόματα, ξέπλυναν εντελώς την εθνική μας μνήμη;

Αμέτρητες οι γιορτές Ιουδαίων στον Εβραιο-χριστιανισμό!

ΕΙΤΕ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ, ΕΙΤΕ ΙΟΥΔΑΙΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΥΤΟ!

Αναλογίσου μόνον πόσους εβραίους τιμάς (εορτάζεις) κατ’ έτος (ΚΑΘΕ ΗΜΕΡΑ). Ενδεικτικώς αναφέρω:

Την 1η τού έτους εορτάζεις την «περιτομή τού Κυρίου» (το ότι ο Μανώλης – Χριστός- έκοψε, ως γνήσιος εβραίος, ΜΗ ΕΛΛΗΝ, το πετσάκι από το «τσουτσούνι» του το εορτάζεις).

Την 17η Ιανουαρίου εορτάζεις και τιμάς τον άγριο Θεοδόσιο, τον σφαγέα 15.000 Θεσσαλονικέων

Την 18η Ιανουαρίου εορτάζεις τον Κύριλλο, πατριάρχη Αλεξανδρείας, τον φονιά (ηθικό αυτουργό) τής Ελληνίδος φιλοσόφου ΥΠΑΤΙΑΣ.

Την 30η Ιανουαρίου εορτάζεις την μνήμη των υβριστών τού Ελληνισμού (τρείς «ιεράρχες», ανθέλληνες εβραιολάτρες)

Την 21η Φεβρουαρίου τον Τιμόθεο και τον Ευστάθιο Αντιοχείας (ΜΗ ΕΛΛΗΝΕΣ)

Την Κυριακή τής ορθοδοξίας (κακοδοξίας) οι χριστιανοί ιερείς καταρώνται και αφορίζουν τον Ελληνισμό (όπως κάνουν συνεχώς και αδειαλλήπτως από το 776 μΝΧ)

Τήν 28η Μαρτίου τούς Ιλαρίωνα καί Ηρωδιανό (ΜΗ ΕΛΛΗΝΕΣ, Ιουδαίους)

Μία εβδομάδα πρίν τό ΠΕΣΑΧ εορτάζεις τόν, δήθεν ανεστημένο, Λάζαρο (εβραίος)

Τό ΠΕΣΑΧ, ή ΠΑΣΧΑ όπως θά έχης πληροφορηθεί είναι εορτή αμιγώς εβραϊκή – ιουδαϊκή (επέτειος τής, αιματηρής για τού Αιγυπτίους, εξόδου των εβραίων από την Αίγυπτο)

Την 29η Απριλίου τον ευαγγελιστή Μάρκο (Εβραίος)

Την 9η Μαΐου τον προφήτη Ησαΐα (Εβραίος)

Την 25η Μαΐου: Σαμαρείτιδος Γ, Εύρεσις τιμ. Κεφαλής Ιωάννου προδρόμου, λέει το ημερολόγιο (εβραίοι)

Την 11η Ιουνίου τον Βαρθολομαίο και τον Βαρνάβα (εβραίοι – Ιουδαίοι)

Την 14η Ιουνίου εορτάζεις τον προφήτη Ελισσαίο (αυτόν πού κατά την βίβλο κατηρράσθη κάποια παιδάκια πού τον κορόϊδευαν και βγήκε μία αρκούδα από το παρακείμενο δάσος και κατασπάραξε 41 παιδάκια! Τόσο άξιζε η φαλάκρα τού «αγίου» Ελισσαίου!!!

Την 24η Ιουνίου τα γενέθλια τού Προδρόμου (ξανά αυτός ο Ιουδαίος)

Την 30η Ιουνίου την σύναξη των δώδεκα αποστόλων (όλοι τους Ιουδαίοι – Εβραίοι)

Την 13η Ιουλίου τούς «πατέρες» τη Δ’ οικουμενικής συνόδου

Την 20η Ιουλίου Ο "ΠΡΟΦΗΤΗΣ" ΗΛΙΑΣ, ΕΝΑΣ ΣΦΑΓΕΑΣ ΔΟΛΟΦΟΝΟΣ, ΠΟΥ ΓΙΟΡΤΑΖΟΥΝ ΟΙ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ ΣΗΜΕΡΑ

Την 22η Ιουλίου την Μαρία την Μαγδαληνή (Ιουδαία)

Την 1η Αυγούστου τους Μακκαβαίοι: Οι Σφαγείς των Ελλήνων που… Γιορτάζουμε

Την 9η Αυγούστου τον απόστολο Ματθία (Ιουδαίος και αυτός)

Την 29η Αυγούστου, πάλι ο Πρόδρομος (αποτομή τιμ. κεφαλής)! Θα ήταν πολύ σπουδαίος εβραίος ο τύπος!

Την 4η Σεπτεμβρίου, τον προφήτη Μωυσή (εβραίος)

Την 5η Σεπτεμβρίου, ο Ζαχαρίας, ο πατέρας τού Προδρόμου,... (εβραίος)

Την 8η Σεπτεμβρίου την γένεση τής Θεοτόκου, της Μαρίας, (φυσικά εβραίας)

Την 9η Οκτωβρίου τον Αβραάμ (στανικώς προπάτορα των Ελλήνων, αλλά και προαγωγό τής γυναικάδελφής του Σάρας) και τoν Λώτ (τoν αιμομίκτη και βιαστή των ανήλικων θυγατέρων του)

Την 15η Νοεμβρίου τιμάς τους Γουρία, Σαμμωνά, Άββο,

Την 16η Νοεμβρίου τον απόστολο Ματθαίο

Την 3η Δεκεμβρίου εορτάζεις τον εβραίο προφήτη Σοφονία

Την 9η Δεκεμβρίου τον Ιωακείμ και Άννα

Την 19η Δεκεμβρίου ...... βρήκα πολλούς:

19/12 - Προπατόρων Αγίων. [Ααρών Προφήτης, Άβελ Δίκαιος, Αβιά Βασιλεύς, Αβιούδ Δίκαιος, Αβραάμ Πατριάρχης, Αδάμ Προπάτορα, Αζώρ Δίκαιος, Αμιναδάβ Δίκαιος, Αμμών Βασιλεύς, Άννα Προφήτις, Αράμ Δίκαιος, Αρφαξάδ Δίκαιος, Ασά Βασιλεύς, Ασήρ Πατριάρχης, Ασινέθ Δικαία, Άχαζ Βασιλεύς, Αχείμ Δίκαιος, Βενιαμίν Πατριάρχης, Βοόζ Δίκαιος, Γαδ Πατριάρχης, Δαβίδ Προφήτης, Δαν Πατριάρχης, Δανιήλ Προφήτης, Δεβόρρα Δικαία, Έβερ Δίκαιος, Εζεκίας Βασιλεύς, Ελεάζαρ Δίκαιος, Ελιακείμ Δίκαιος, Ελιούδ Δίκαιος, Ενώς Δίκαιος, Ενώχ Δίκαιος, Εσθήρ Δικαία, Εσρώμ Δίκαιος, Εύα προμήτωρ, Ζαβουλών Πατριάρχης, Ζαρά Δίκαιος, Ζοροβάβελ Δίκαιος, Θάρρας Δίκαιος, Ιακώβ Πατριάρχης, Ιακώβ υιός Ματθάν Δίκαιος, Ιάρεδ Δίκαιος, Ιάφεθ Δίκαιος, Ιεσσαί Δίκαιος, Ιεχονίας Βασιλεύς, Ιησούς Ναυή Δίκαιος, Ιούδας Πατριάρχης, Ιουδίθ Δικαία, Ισαάκ Πατριάρχης, Ισάχαρ Πατριάρχης, Ιωάθαμ Βασιλεύς, Ιώβ Δίκαιος, Ιωράμ Βασιλεύς, Ιωσαφάτ Βασιλεύς, Ιωσήφ Πατριάρχης, Ιωσήφ ο Μνήστωρ Δίκαιος, Ιωσίας Βασιλεύς, Καϊνάν υιός Ενώς Δίκαιος, Καϊνάν υιός Αρφαξάδ Δίκαιος, Λάμεχ Δίκαιος, Λεία Δικαία, Λευΐ Πατριάρχης, Μαθουσάλας Δίκαιος, Μαλελεήλ Δίκαιος, Μανασσής Βασιλεύς, Μαρία αδελφή Μωυσέως Δικαία, Ματθάν Δίκαιος, Μελχισεδέκ Δίκαιος, Μωσής Προφήτης, Ναασσών Δίκαιος, Νάθαν Προφήτης, Ναχώρ Δίκαιος, Νεφθαλείμ Πατριάρχης, Νώε Δίκαιος, Οζίας Βασιλεύς, Παίδες τρεις, Ραγάβ Δίκαιος, Ραχήλ Δικαία, Ρεβέκκα Δικαία, Ροβοάμ Βασιλεύς, Ρουβίμ Πατριάρχης, Ρουθ Δικαία, Σαδώκ Δίκαιος, Σάλα Δίκαιος, Σαλαθιήλ Βασιλεύς, Σαλμών Δίκαιος, Σαμουήλ Προφήτης, Σαραφθία Δικαία, Σάρρα Δικαία, Σερούχ Δίκαιος, Σηθ Δίκαιος, Σημ Δίκαιος, Σολομών Προφήτης, Σουναμίτις Δικαία, Συμεών Πατριάρχης, Σωσάννα Δικαία, Φάλεκ Δίκαιος, Φαρές Δίκαιος, Ωβήδ Δίκαιος, Ωρ Προφήτης]

Πόσοι εκ των ανωτέρω ΔΕΝ είναι Ιουδαίοι;
Πόσο δύσκολο είναι αλήθεια, να καταλάβει κανείς ότι με τον καταρράκτη αυτόν από εβραϊκά πρότυπα και γιορταστικά ονόματα, ξέπλυναν εντελώς την εθνική μας μνήμη;

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που στο ετήσιο Ελληνικό εορτολόγιο δεσπόζουν δεκάδες Σύριοι, Μεσοποτάμιοι, Καππαδόκες, και εκατοντάδες Παλαιστίνιοι άγιοι και αναλογικά απουσιάζουν σχεδόν εντελώς οι Έλληνες! Δε είναι λοιπόν διόλου τυχαίο, που οι ετήσιες διατεταγμένες εορτές των Ελλήνων είναι κατειλημμένες από όλους τους ήρωες της Παλαιάς Διαθήκης. Κάποιοι το θέλησαν ακριβώς έτσι!

Παραθέτω ακόμα έναν μικρό κατάλογο από παλαιοδιαθηκικούς προφήτες των οποίων την μνήμη εορτάζει ο Έλληνας σήμερα: Μαλαχίας, 3/1ου. Ζαχαρίας, 8/2ου Ιωσήφ, 13/4ου. Ιερεμίας, 1/5ου. Ιώβ, 6/5ου. Ησαΐας, 9/5ου. Ελισσαιέ, 14/6ου. Αμώς, 15/6ου. Ηλίας, 20/7ου. Ιεζεκιήλ, 23/7ου. Των 7 Μακκαβαίων, 1/8ου(!). Μιχαίας, 14/8ου. Σαμουήλ, 20/8ου. Ιησούς του Ναυή, 1/9ου. Μωυσής, 4/9ου. Ζαχαρίας, 5/9ου. Ιωνάς, 21/9ου. Ισαάκ 22/9ου. Βαρούχ, 28/9ου.

Αβραάμ και Λωτ, 9/10ου. Ωσηέ, 17/10ου. Ιωήλ, 19/10ου. Αχιά (προφήτης επί Ιεροβωάμ!)12/11ου. Αβδιού, 19/11ου. Ναούμ, 1/12ου. Αβακούμ, 2/12ου. Σοφονίας, 3/12ου. Άννα (η μητέρα του προφήτη Σαμουήλ!),

9/12ου. Κυριακή του Αβραάμ...!!!

11/12ου. Αγγαίος, 16/12ου. Δανιήλ και Σεδράχ, Μισάχ, Αβδεναγώ (3ων παίδων) 17/12ου. Των 60 προπατόρων, από Αδάμ (και Αβραάμ) έως Ιωσήφ (του μαραγκού)18/12ου. Δαβίδ, 26/12ου.

Στην μικρή αυτή λίστα, ούτε λίγο ούτε πολύ, περιλαμβάνονται περισσότερα από 90 αρχαιο-εβραϊκά ονόματα και σίγουρα υπάρχουν και πολλά άλλα ακόμα! Μπορείτε να μου πείτε πότε τιμήθηκαν στην ίδια τους την χώρα, έστω και μια μοναδική φορά, αντίστοιχα 90 αρχαιοελληνικά ονόματα!

Πρόκειται λοιπόν ή όχι για μια ξεκάθαρη αντικατάσταση προπατόρων; Παρασύρονται υποχρεωτικά ή όχι οι Έλληνες στις εθνο-διαμελιστικές σκοπιμότητες του πρωτοϊδρυτή θρησκογεννήτορα Αβραάμ; Όλη αυτή η αρχαιο-ξενόφερτη πρεμούρα, επιβάλει ναι ή όχι τον διαχρονικό αφελληνισμό, την υποτέλεια και τον εξανδραποδισμό των Ελλήνων;

Υπενθυμίζω ότι από τον παππού του Αβραάμ: «Σερούχ, από τούτου ήρξατο η ειδωλολατρία... ούτος δόγμα παρέδωσε τιμών προς τους τελευτήσαντας (ημέτερους νεκρούς) δια εικόνων... τούτους (μόνο) να προσκυνούν και σε ιερατικές να αναγράφουν Βίβλους και ως αίτιους των αγαθών και ευεργέτες θεούς (σήμερα ευεργέτες αγίους) αυτούς να νομίζουν»!!! Σουΐδας. «Σερούχ». Βλέπετε να διαφέρει σε τίποτα, η λατρευτική προγονο-αντικατάσταση που επεβλήθη στους σημερινούς Έλληνες;

Η ετήσια εορταστική εθιμοτυπία, αναπαράγει μνήμες. Έχει όμως και συγκεκριμένη χωρητικότητα. Όταν την ξεχειλίσεις με αρχαιοεβραϊκά ονόματα, έχεις πετύχει κάτι εξαιρετικά σημαντικό, έχεις καταλάβει τον μηχανισμό (τις πηγές) αναπαραγωγής εθνικής μνήμης! Σκεφθείτε στον αντίποδα αυτών των εορταστικών καταλήψεων, πόσοι μεγάλοι άνδρες της Ελλάδος, εντελώς ξεχασμένοι δεν τιμώνται ποτέ! Ανάμεσα σ΄ αυτούς βρίσκεται κάπου παραπεταμένος και ο αληθινός προπάτορας των Ελλήνων, ο Έλλην!!!

Να ‘ταν όμως μόνο ο Έλλην και οι υπόλοιποι γενάρχες των Ελλήνων, για τους οποίους όχι μόνο αγνοούμαι τις σκέψεις και τις πράξεις τους, αλλά ακόμα και αυτά τα ίδια τα ονόματα τους! Τα διανοήματα των πνευματικών αυτών γιγάντων, εδώ στην ίδια τους την χώρα αποκλείονται και επιδεικτικά αγνοούνται!

Πότε γιορτάζει αλήθεια το καθολικότερο πνεύμα της γνώσης, ο μέγας Αριστοτέλης; Στην πόλη μου εορτάζονται για τον τοπικό άγιο τα «Δημήτρια» αλλά όχι και τα «Αριστοτέλεια». Ακόμα και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης... στην σφραγίδα του έχει τον Άγιο Δημήτριο! Τον συγκεκριμένο Δημήτριο τον ξέρουν μετρημένοι Έλληνες θρησκευόμενοι, ενώ τον γίγαντα της φιλοσοφία Αριστοτέλη, τον γνωρίζουν και τον μελετούν, απ’ το ανατολικότερο άκρο της Ιαπωνίας, μέχρι την γη του πηρός! Αν εμείς αυτοκτονούμε πολιτισμικά, δεν φταίνε άλλοι από μας, για την πολιτισμικό νανισμό μας!

Πότε τιμούμε τους τρεις μέγιστους της ανθρωπότητας δασκάλους, τους ηθοπλάστες δραματουργούς Αισχύλο, Σοφοκλή, Ευριπίδη;! Ρωτήστε για να δείτε, πόσα ελληνόπουλα μπορούν χωρίς δυσκολία να θυμηθούν και τους τρεις αυτούς παγκοσμίως γνωστούς "θεούς" του έντεχνου λόγου;

Πότε γιορτάζουμε αλήθεια τον Μέγα θεραπευτή και καθημερινό αληθινό μας σωτήρα, τον ευγενέστερο και ιαματικότερο ανθρώπων του πλανήτη, τον μέγιστο των ιατρών Ιπποκράτη;! Περί του λογιότερου των ανθρώπων Σωκράτους; Περί... ;! Περί...;!

ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΑΛΗΘΙΝΩΝ ΜΑΣ ΠΡΟΠΑΤΟΡΩΝ, ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΜΕΓΙΣΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΑΣΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΚΑΙ ΓΝΩΣΗΣ, ΠΟΤΕ ΘΑ ΒΡΕΘΕΙ ΑΡΑΓΕ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ, ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΣΗ ΓΙΑ ΠΑΝΔΗΜΟ ΕΟΡΤΑΣΜΟ;

Ή μήπως πρέπει να συνεχίσουμε να βάλουμε ενάντιων τους και να τους αναθεματίζουμε, όπως έκαναν ασταμάτητα οι μεγάλοι πατέρες της εκκλησίας: «βδελιτόμεθα τον Επίκουρον, και την Αριστοτέλους προνοίαν κατηγορούμεν» Θεοδώρητου (Επίσκοπου Κύρου) ΑΙΡΕΤΙΚΗΣ ΚΑΚΟΜΥΘΙΑΣ (!) ΕΠΙΤΟΜΗ (ΠΕΡΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ)

Να και κακόμυθος ο Αριστοτέλης!!!

Να ‘σαι καλά βρε επίσκοπε Θεοδώρητε που βοήθησες τους Έλληνες να αποφεύγουν τις κακομυθίες του Αριστοτέλη!

Ενώ λοιπόν ολόκληρη η υφήλιος τους αποδέχεται, και οι ευφυείς ολόκληρης της γης τους χρησιμοποιούν για κάθε τύπο πλουτισμού, εμείς οι απόγονοι τους, με εντολή της πνευματικής μας εξουσίας, συνεχίσουμε ν’ αδιαφορούμε! Μήπως κάποια στιγμή... πρέπει να αυτοπυροβοληθούμε κιόλας, επειδή είχαμε την ατυχία να κοσμούμε την ιστορία μας με τέτοιους ανεπανάληπτους, αξιαγάπητους και λαμπρόσοφους προγόνους;

Επιτέλους κάποιοι πρέπει να μας εξηγήσουν, γιατί έπρεπε να σωθούμε, μόνο, άμα και όταν, πρώτα αναθεματίσουμε τέτοιους προγόνους και μαζί τους οτιδήποτε Ελληνικό;

Γιατί πίσω απ’ την παγκόσμια φιλοθεΐας στην οποία φυσιολογικά συμμετέχει και ο φιλόθεος Έλληνας, πίσω απ’ την αγνή φιλευσέβεια προς τον Θεό, και την φίλτατη πανδότρα φύση... ειδικά για τον Έλληνα πρέπει να καιροφυλακτεί οπωσδήποτε η απαξίωση για το λαμπρότερο κεφαλαίο της ιστορίας του, αυτό της αρχαίας Ελλάδος; Μήπως, όχι επειδή δεν γινόταν ή δεν γίνεται αλλιώς... αλλά επειδή κάποιοι το θέλησαν και εξακολουθούν να το θέλουν έτσι;

Το έθνος είναι μια διαχρονική οντότητα, αν δεν ξέρει από που ξεκίνησε, γιατί θα ξέρει που πηγαίνει! Ξέρετε κανένα έθνος να επιβίωσε στην ιστορία ξεχνώντας τους γενάρχες του;! Να το πούμε σαφέστερα. Προσοχή, το χιλιοδιαπιστωμένο αυτό κενό μνήμης των Ελλήνων, είναι δυστυχώς έντονο σύμπτωμα και προμήνυμα αφανισμού!

Και μια και μιλάμε για ιστοριοθρησκευτική υποτέλεια, κοιτάξτε επιτέλους πόσο άθλια βεβήλωσαν την ηλιοπερίχυτη κυρά της ιστορίας την "Ελλάδα"! Η Ελλάδα των αμέτρητων ηρώων του πολιτισμού, κάηκε στο βωμό της σωτηρίας! Γεμίσαμε παντογνώστες "θεοφώτιστους" σωτήρες!

Χάθηκαν απ’ τα μάτια των Ελλήνων οι ραφινάτοι εραστές των ερωτήσεων, οι φιλόσοφοι... αλλά, γεμίσαμε ξενόφερτους άγιους. Όχι μόνο ανέκοψαν την φυσικό δυναμισμό της μοναδικής αυτής χώρας, για δήθεν σωτηριακούς λόγους, αλλά σταδιακά υποδούλωσαν κάθε γωνία της ύπαρξης της, σε ξενόφερτα ήθη έθιμα, μνήμες και μανίες.

Το απίστευτο δυστύχημα παραμένει, ότι τίποτε απ’ αυτά, ούτε σαν πιθανότητα δεν υποπτεύεται ο μέσος Έλληνας. Το βάρος λοιπόν πέφτει ξανά στους ώμους ολίγων φιλότιμων Ελλήνων. Σε σένα ανώνυμε Έλληνα αναγνώστη!

Εσύ ο ανώνυμος Έλληνας, με την διαχρονική αίσθηση της εύθυνης σου, έχεις ένα βαρύ, ιστορικό υπόλοιπο χρέους. Χρωστάς στους λαούς της γης, μια τελευταία νίκη, σαν ελάχιστο αντιστάθμισμα της ανεξήγητα βαρύτατης ήττας και ανατροπής σου, απ’ το διδασκαλικό βάθρο του κοινωνικού εισηγητή, του δάσκαλου της αρμονίας και του θεματοφύλακα των αξιών. Η βαρύτατη αυτή ήττα, πρέπει οπωσδήποτε να ανατραπεί. Οι ορδές των αβρααμο-θρεμμένων πιστών, πρέπει να αναχαιτιστούν.

Σήμερα το μεγαλύτερο εν εξελίξει παγκόσμιο ιστορικό φαινόμενο, είναι η επέκταση της χυδαίας Δύσης προς την αφελή Ανατολή. Χρέος όλων μας, είναι η ενεργοποίηση των σκεπτόμενων ανθρώπων της Δύσης και η σθεναρή προειδοποίηση της Ανατολής για τις τραγικές συνέπειες του οικονομικού και πνευματικού εναγκαλισμού της με την Δύση!

Ο εχθρικός κάθε έννοιας πολιτισμού αβραμισμός, δυστυχώς επεκτείνεται ακάθεκτος και δεν γνωρίζουμε πόσο θα στοιχίσει τελικά στην πανανθρώπινη ιστορία, αν δεν ανατραπεί η ύπουλη κυριαρχία του!

ΑΥΤΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΡΟΠΑΤΟΡΕΣ ΣΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΑ;

Η ζωή σου είναι πολύτιμη, είσαι ο ίδιος ο Δημιουργός της

Ότι υπάρχει επάνω, υπάρχει και κάτω. Ότι υπάρχει πάνω στη Γη, υπάρχει και μέσα στον άνθρωπο. Όλα ενώνονται μέσα από μια αδιόρατη γραμμή. Για παράδειγμα, υπάρχουν τα 4 στοιχεία της φύσης. Υπάρχει η φωτιά, η γη, ο αέρας και το νερό. Όλα αυτά συνθέτουν τις δραστηριότητες της ίδιας της φύσης.

Οι άνθρωποι χώρισαν τον χρόνο στις 4 εποχές παρατηρώντας αυτές τις φυσικές δραστηριότητες. Παλαιότερα μοίραζαν αυτά τα 4 στοιχεία, ανάλογα με την κύρια ιδιότητά τους, μέσα στην ενότητα ενός έτους. Ο πρώτος μήνας του χρόνου ήταν φωτιά, ο δεύτερος γη, ο τρίτος αέρας και ο τέταρτος νερό. Με τον ίδιο τρόπο συνέχιζαν διαδοχικά όλους τους μήνες, μέχρι το τέλος του χρόνου. Αυτό ίσως να το γνωρίζεις μέσω των πληροφοριών που έχουμε από την αστρολογία.

Αυτό που ίσως δεν γνωρίζεις είναι ο τρόπος που γινόταν η άσκηση της ιατρικής στην αρχαιότητα. Βασιζόταν αυτή η ιατρική στην ισορροπία των τεσσάρων στοιχείων μέσα στο σώμα. Τα ίδια αυτά στοιχεία που βρίσκονται και απαρτίζουν την φυσιολογική λειτουργία της Γης, βρίσκονται και μέσα στο σώμα. Ακόμα και μέχρι τις μέρες μας, η Αγιουρβέδα (μια πανάρχαια Ινδική μέθοδος), η Θιβετιανή αλλά και η Κινέζικη ιατρική βασίζονται στην εξισορρόπιση των τεσσάρων φυσικών στοιχείων μέσα στο σώμα.

Ο Ιπποκράτης, ο πατέρας της Ιατρικής, βάσιζε την θεραπεία του στην εξισορρόπιση των τεσσάρων αυτών στοιχείων μέσα στο ανθρώπινο σώμα. Κάθε όργανο του σώματος, σύμφωνα με την αρχαία παραδοσιακή ιατρική πολλών χωρών, ανήκει σε ένα στοιχείο της φύσης. Τα όργανα και οι λειτουργίες τους σώματος είναι μοιρασμένα, ανάλογα με την φύση τους, σε κάποια από τα τέσσερα στοιχεία. Εάν υπάρχει ανισορροπία σε αυτά τα τέσσετα στοιχεία, τότε εκδηλώνεται η ασθένεια μέσα στο σώμα.

Το ανθρώπινο σώμα ήταν χωρισμένο (όπως ένα έτος) σε φωτιά, γη, αέρα και νερό. Και όχι μόνο ήταν μοιρασμένο στα στοιχεία της φύσης, αλλά είχαν και κυρίαρχο πλανήτη. Στα ανθρώπινα όργανα δινόταν ένας κυρίαρχος πλανήτης. Αν ένα όργανο ήταν της φωτιάς, τότε ο κυρίαρχος πλανήτης, ανάλογα με την ημερομηνία και ώρα γέννησης, ήταν ο Αρης, ο Ήλιος ή ο Δίας. Αν το όργανο μέσα στο σώμα ήταν του αέρα, τότε ο κυρίαρχος ήταν ο Ερμής κλπ. Δεν θέλω να δώσω με λεπτομέρεια αστρολογικά στοιχεία, γιατί θα είναι κουραστικά για τους μη γνώστες της αστρολογίας. Εκεί που θέλω να μείνω είναι στο εξής : αν έβλεπες τον χάρτη του ανθρώπινου σώματος που χρησιμοποιούσε ένας παλαιότερος γιατρός, θα έμενες έκθαμβος. Το σώμα ήταν ταυτόχρονα και ο χάρτης του σύμπαντος. Όλο το σύμπαν ήταν χαρτογραφημένο μέσα στο ανθρώπινο σώμα. Όλοι οι πλανήτες και τα στοιχεία της φύσης ήταν τοποθετημένα με αυστηρή λεπτομέρεια μέσα στο ανθρώπινο σώμα. Κάθε όργανο του σώματος ήταν καταχωρημένο, ανάλογα με την δουλειά που έκανε, σε κάποιο σημείο του σύμπαντος.

Όλο το σύμπαν ήταν καταχωρημένο μέσα στο ανθρώπινο σώμα. Όλοι οι πλανήτες, στον ανθρώπινο χάρτη αυτό, ήταν τοποθετημένοι μέσα στο σώμα. Αυτόν τον χάρτη συμβουλευόταν ο γιατρός για να κάνει διάγνωση. Αυτό ήταν το αρχικό και βασικό εργαλείο του.

Με αυτόν τον τρόπο ο ιατρός έδινε διαγνώσεις και με αυτόν τον τρόπο δινόταν η κατάλληλη θεραπεία. Ο μακρόκοσμος, αν τον κοιτάξεις μέσα σε αυτόν τον μικρό χάρτη του σώματος, δεν είναι και τόσο μακρόκοσμος. Αν όλο το σύμπαν, σύμφωνα με τον χάρτη αυτό, βρίσκεται καταχωρημένο μέσα στο σώμα, τότε τα πράγματα φαντάζουν μικρά και περιορισμένα. Τόσο μικρά όσο και ένα απλό και ταπεινό ανθρώπινο σώμα. Τότε, σε αυτήν την περίπτωση, ο μακρόκοσμος και ο μικρόκοσμος όχι απλά ομοιάζουν αλλά εφάπτονται πλήρως.

Η Γη δεσπόζεται από τα τέσσερα στοιχεία της φύσης. Το σύμπαν δεσπόζεται από τα τέσσερα στοιχεία της φύσης. Το ανθρώπινο σώμα δεσπόζεται από τα τέσσερα στοιχεία της φύσης. Το ωροσκόπιο τη στιγμή της γέννησης δεσπόζεται από τα τέσσετα στοιχεία της φύσης. Οι εποχές πάνω στη Γη δεσπόζονται από τα τέσσετα στοιχεία της φύσης. Οι εποχές αλλάζουν ανάλογα με το πως αυξομειώνονται σε ισχύ ή αλλάζουν μορφή αυτά τα τα τέσσετα στοιχεία. Και ο άνθρωπος είναι φτιαγμένος κατ’ εικόναν και ομοίωσιν. Αν όλα έχουν δημιουργηθεί σύμφωνα με την πρώτη δημιουργική αρχή, τότε είναι φυσικό όλες οι υποδημιουργίες να ομοιάζουν και να εφάπτονται στον τρόπο λειτουργίας τους. Το πάνω είναι το κάτω. Το μέσα είναι το έξω. Η ύλη είναι το πνεύμα. Το μικρό είναι μεγάλο. Υπάρχουν μικρόκυκλοι και μακρόκυκλοι. Και όλα είναι ένα…

Υπάρχουν κύκλοι και κύκλοι. Η Γη και ο Ήλιος συνεργάζονται για την συμπλήρωση ενός χρόνου. Η Γη ανασαίνει 365 φορές για να κάνει τον πλήρη κύκλο. Για να διασχίσει τον χρόνο, η Γη ζει και πεθαίνει πολλές φορές. Παίρνει μια καινούργια ανάσα κάθε πρωί και εκπνέει κάθε βράδυ. Παίρνει ενέργεια από τον Ήλιο-φως και ανασαίνει για να συντηρηθεί στη ζωή. Αν βγεις από τον χρόνο, όπως εσύ τον αντιλαμβάνεσαι, η ζωή σου είναι μόνο μία ανάσα. Ο χρόνος παραμονής σου στη ζωή δεν είναι παρά μόνο μία ανάσα. Ζεις μέσα σε μία και μοναδική ανάσα. Φαίνεται όμως ότι κάνεις πολλές ανάσες και πολλές διαδρομές. Ανοιξη, Καλοκαίρι, Φθινόπωρο, Χειμώνας. Και ανάμεσα στις εποχές υπάρχουν δεκάδες άλλες ζωές-ανάσες. Υπάρχουν οι μικρόκυκλοι. Υπάρχουν όμως και οι μεγάκυκλοι. Ανάλογα σε ποιό σημείο θα σταθείς, ανάλογη εντύπωση θα έχεις. Αν σταθείς σε ένα σημείο έξω από τον χρόνο, όπως τον αντιλαμβάνεσαι, όλα συμβαίνουν ταυτόχρονα, σε ένα δευτερόλεπτο ή σε εκατομμύρια χρόνια.

Ο χρόνος κρατάει 365 μέρες. Αλλά ίσως στην πραγματικότητα να είναι απλά μία εισπνοή και μία εκπνοή. Κι εσύ, μετρώντας τη ζωή σου μέσα σε τόσες πολλές ανάσες, ίσως να λαθεύεις τον χρόνο. Ίσως η ζωή σου να είναι απλά μια εισπνοή και μια εκπνοή μέσα στην Υπαρξη.

Κάθε εισπνοή-εκπνοή είναι μόνο μια ζωή. Ο χρόνος λαθεύει στην διάσταση των αντιθέτων, γιατί παγιδεύτηκε μέσα σε αυτήν. Και η Γη, ζώντας τον χρόνο, μετρώντας τον Ήλιο, λαθεύει. Γιατί ένας χρόνος είναι απλά μια ανάσα και τίποτα περισσότερο. Ή μπορεί να είναι 365 ημέρες. Ή ακόμα μπορεί να είναι ένας μεγάκυκλος χιλιάδων ετών.

Η ζωή σου είναι μια ανάσα. Και ίσως πρέπει να πάρεις πολλές ανάσες για να κάνεις ολάκερο τον κύκλο. Η μέρα ξημερώνει και μετά έρχεται η νύχτα, πολλές φορές, για να συμπληρώσει έναν ολόκληρο χρόνο. Και ο άνθρωπος ζει και πεθαίνει πολλές φορές για να συμπληρώσει έναν ολάκερο χρόνο.

Μία και μοναδική ζωή πάνω στη Γη είναι μονάχα μια ανάσα. Και ο άνθρωπος πρέπει να συμπληρώσει το μεγάλο έτος της συνειδητότητάς του ζώντας πολλές ζωές-ανάσες. Μία ανάσα δεν είναι αρκετή. Όπως μία μέρα για την Γη δεν είναι αρκετή, έτσι μία ζωή για τον άνθρωπο δεν είναι σίγουρα αρκετή. Πρέπει να πάρει πολλές μέρες-ανάσες-ζωές για να συμπληρώσει τον πλήρη κύκλο της δημιουργίας. Η εναλλαγή σκοταδιού και φωτός, ημέρας και νύχτας, συμβαίνει 365 φορές για τη συμπλήρωση ενός έτους. Η μέρα πρέπει να γεννηθεί ξανά και ξανά και ξανά και ξανά.

Εχεις μια διαδρομή. Ο Ήλιος λάμπει στο “στερέωμα” Δίνει ζωή. Η Γη και τα αστέρια είναι μέρος της δημιουργίας. Τα ζώα, τα πουλιά, τα νερά, οι πέτρες, τα βουνά, οι θάλασσες είναι μέρος της δημιουργίας. Και ο άνθρωπος, είναι τόσο όμορφο, που είναι μέρος της δημιουργίας επίσης!

Μια μέρα είναι ένας μικρόκυκλος. Ένα έτος είναι και αυτό ένας μικρόκυκλος. Μία ζωή είναι με τον ίδιο τρόπο ένας μικρόκυκλος. Αντιλαμβάνεσαι αυτούς τους μικρόκυκλους με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Ή, για να είμαστε ακριβείς, μόνο αυτό αντιλαμβάνεσαι.

Αυτοί οι μικρόκυκλοι αφορούν στο υλικό σου σώμα, τη ζωή μέσα στην ύλη, μέσα σε κάποιο συγκεκριμένο διάστημα. Η πορεία όμως της ψυχής σου έχει ανάγκη, για να αναπτυχθεί και να λουλουδιάσει στο πιο όμορφό της σημείο, έναν μεγάκυκλο, ο οποίος διαφεύγει του χρόνου, όπως εσύ τον αντιλαμβάνεσαι.

Ο υλικός κόσμος δεν είναι υλικός, αλλά πνευματικός επίσης και μέσα σε αυτόν θα βρεις τα αχνάρια της πορείας της ψυχής σου. Θα βρεις τα χνάρια της ψυχής σου μέσα στον τρόπο που λειτουργεί το σύμπαν. Θα την ανακαλύψεις πίσω από αυτό το μεγαλόπνοο σχέδιο της δημιουργίας. Θα την θαυμάσεις πίσω από τις εποχές, τα στοιχεία της φύσης και την κανονικότητα που λειτουργεί το σύμπαν. Θα την ψάξεις στον τρόπο που λειτουργεί η αντίθεση και μετά θα την ψάξεις στον τρόπο για να διαφύγεις από αυτήν.

Η ζωή σου είναι πολύτιμη. Ειναι τόσο πολύτιμη και σαν τέτοια θα έπρεπε να τη λογίζεσαι.

Η ζωή δε σου δόθηκε για να χαθείς μέσα στην ασχήμια των πραγμάτων που δεν είναι στη θέση τους.

Σου δόθηκε για να γίνεις όμορφος, είσαι ο ίδιος ο Δημιουργός της.

Η Ευτυχία πηγάζει από την Ελευθερία

«Το Εύδαιμον το ελεύθερον, το δ΄ ελεύθερον το εύψυχον» (ευτυχισμένοι είναι οι ελεύθεροι και ελεύθεροι είναι οι γενναίοι). Πρόκειται για μια από τις πιο γνωστές φράσεις του Περικλή, που περιέχεται στον λόγο που εκφώνησε το 430 π.Χ. στην Αθήνα προς τιμή των πρώτων νεκρών του Πελοποννησιακού Πολέμου και διασώζεται στο αθάνατο έργο του ιστορικού Θουκυδίδη.

Η λέξη Ευδαίμων (ευ + δαίμων) δηλώνει την ευδαιμονία που αναζητά να κατακτήσει το άτομο κατά την διάρκεια της ζωής του. Είναι αυτή η εσωτερική γαλήνη, η εσωτερική πληρότητα που νιώθει κάποιος όταν ικανοποιεί τους στόχους του και όλα στην ζωή του κυλούν με απόλυτη αρμονία. Η ευδαιμονία δεν πρέπει να ταυτίζεται την εύνοια της καλής τύχης, καθώς δεν είναι αποτέλεσμα μόνο τυχαίων εξωτερικών γεγονότων. Ο Αρχύτας ο Ταραντίνος την όρισε ως εξής: «Ευδαιμονία δεν είναι η κτήση της αρετής αλλά η χρήση της». Πρόκειται δηλαδή για μια κατάσταση εσωτερικής πληρότητας που γίνεται πράξη στην καθημερινή ζωή. Σίγουρα η Ευδαιμονία δεν ταυτίζεται, όπως πιστεύουμε λανθασμένα, με τα υλικά αγαθά. Αγοράζουμε υλικά αγαθά σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να καλύψουμε τις βαθύτερες εσωτερικές μας ανάγκες. Μετά από λίγο αγοράζουμε περισσότερα γιατί νιώθουμε ένα αίσθημα κενότητας και έτσι περνάμε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας με το να κυνηγάμε καταναλωτικά αγαθά. Ακόμη και στα παιδιά μας, τους αγοράζουμε συνεχώς υλικά αγαθά για να καλύψουμε τις συναισθηματικές τους ανάγκες και θεωρούμε ότι τα κάνουμε ευτυχισμένα. Όπως εύστοχα το περιέγραψε ο Αριστοτέλης στα «Πολιτικά»: Ο κόσμος πιστεύει ότι αιτία της ευδαιμονίας είναι τα εξωτερικά αγαθά, σαν να πιστεύει ότι το ωραίο παίξιμο της κιθάρας οφείλεται στο μουσικό όργανο και όχι στην επιδεξιότητα του κιθαρωδού.

Η λέξη ελευθερία είναι σύνθετη από το ρήμα ελεύθω (πορεύομαι) και το ρήμα ερώ (αγαπώ). Ελεύθερος συνεπώς με βάση την ετυμολογία της λέξης δεν είναι μόνο εκείνος που δεν είναι δούλος ή σκλάβος αλλά εκείνος που βαδίζει σύμφωνα με όσα θέλει η ψυχή του. Εκείνος, για παράδειγμα, που ζει μια ζωή ρουτίνας ή που ζει επιδιώκοντας μόνο υλικά αγαθά, δεν είναι ελεύθερος. Πρόκειται για μια έννοια που είναι πολύ δύσκολο να οριστεί με ακρίβεια και γι΄ αυτό εξάλλου ανά τους αιώνες έχουν χυθεί τόνοι από μελάνι, ενώ αναρίθμητοι πόλεμοι έχουν γίνει στο όνομά της. Όσες φορές και να θέσουμε το ερώτημα: Σήμερα ο άνθρωπος είναι ελεύθερος; η απάντηση τις περισσότερες φορές θα είναι όχι. Ο Πυθαγόρας την όρισε ως την ικανότητα του ανθρώπου να επιβάλλεται στον εαυτό του. Να επιβάλλεται και να ελέγχει τους εγωισμούς του, τα πάθη του, τους φόβους του. Κάτι όμως πολύ δύσκολο σήμερα με τους ρυθμούς ζωής, με τους πολλαπλούς ρόλους που έχει ο καθένας από εμάς και γενικά τη σύνθετη ζωή μας.

Σύμφωνα με τη φράση του Περικλή (ελεύθερο το εύψυχον), για να είναι κανείς ελεύθερος πρέπει να είναι γενναίος. Γενναίος είναι εκείνος που ξεπερνά τους φόβους του, που δείχνει θάρρος και ταυτόχρονα έχει και υψηλό ήθος. Κατά τον Αριστοτέλη η ανδρεία είναι μεσότητα μεταξύ δύο άκρων, της υπερβολής και της έλλειψης. Η υπερβολή είναι η θρασύτητα (να μην φοβάσαι ούτε όσα πρέπει, ούτε όταν πρέπει, ούτε όπως πρέπει) και η έλλειψη είναι η δειλία (να φοβάσαι όσα δεν πρέπει και όταν δεν πρέπει και όπως δεν πρέπει). Άρα για να είναι κανείς γενναίος δεν πρέπει να είναι ούτε δειλός αλλά ούτε και υπερβολικά θρασύς, αλλά να κινείται στη μεσότητα ανάμεσα στο υπερβολικό θάρρος και στην έλλειψη θάρρους.

Τι μας δίδαξε συνεπώς ο Περικλής με τα λόγια του εκείνο τον χειμώνα του 430 π. Χ.; Ό,τι η Ευτυχία πηγάζει από την Ελευθερία (το Εύδαιμον το Ελεύθερον). Δεν εννοεί μόνο την εθνική ελευθερία αλλά κυρίως την εσωτερική, την ατομική. Εκείνη που κάνει τον άνθρωπο να νιώθει αυτάρκης και ικανός να πετύχει τους στόχους του και να βιώσει μια εσωτερική πληρότητα. Η Ελευθερία όμως για να κατακτηθεί χρειάζεται από το άτομο Γενναιότητα (το δε Ελεύθερον το Εύψυχον). Να ξεπερνά τους φόβους του και να μην συμπεριφέρεται στην καθημερινότητά του με θρασύτητα, αδιαφορία, κυνισμό. Ούτε φυσικά να επιδεικνύει δειλία στα προβλήματα της ζωής του αλλά θάρρος και αποφασιστικότητα.