Σάββατο 18 Ιανουαρίου 2025

Απ' τον «ανθόκηπο» του Χριστιανισμού: Άγιος Αθανάσιος

Ο Άγιος Αθανάσιος, υπήρξε μέγας εχθρός του Ελληνισμού συμμετείχε σε μαζικές καταστροφές έργων τέχνης των προγόνων μας και ήταν αυτός που απαγόρευσε την ονομασία «Έλλην» και την αντικατέστησε με το «Ρωμιός». Προέτρεπε τούς βυζαντινούς κατακτητές τής πατρίδος μας σε σφαγές Ελλήνων και απειλούσε με αφορισμό όποιον τολμούσε να αναφερθεί σε οτιδήποτε Ελληνικό. Έγραψε βιβλίο με τίτλο «Κατά των Ελλήνων» οπού καταφέρεται με λύσσα κατά του Ελληνισμού και τής Ελληνικής φιλοσοφίας

Αυτόν τον ανθέλληνα τιμούν οι Ιουδαιοχριστιανοί, αποδεικνύοντας για μια φορά ακόμα ότι: αν είσαι χριστιανός δεν μπορεί να είσαι Έλληνας...

Ο Μέγας και Άγιος της 18ης Ιανουαρίου

«Ουκούν ει μήτε άνθρωπος απλώς μήτε μάγος μήτε δαίμων τις εστίν ο Σωτήρ, αλλά και την παρά ποιηταίς υπόνοιαν και δαιμόνων φαντασίαν και Ελλήνων σοφίαν τη εαυτού θειότητι κατήργησε και επεσκίασε».
(Άγιος Αθανάσιος, «Κατά Ελλήνων», κεφ. 48, παρ. 9).

Ο Αθανάσιος, Άγιος και Μέγας της Ορθόδοξης Εκκλησίας, γεννήθηκε το 295 μ.Χ. στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, πιθανότατα από ελληνικής καταγωγής γονείς. Από πολύ μικρή ηλικία κατηχήθηκε στον Χριστιανισμό ξεχνώντας ολοκληρωτικά την καταγωγή του. Κατά την εφηβεία του μαθήτευσε δίπλα στον φανατικό ασκητή Άγιο Αντώνιο τον Μέγα, στην έρημο της Ερυθραίας. Ο δάσκαλός του πέθανε στην έρημο μέσα σε ένα ξεροπήγαδο προσευχόμενος στον Γιαχβέχ.

Ο Αντώνιος, κατά την περίοδο που ασκήτευε, δεν άλλαξε ποτέ κανένα ένδυμα, δεν έπλυνε ποτέ το σώμα του και τρεφόταν μέρα παρά μέρα με ένα ξερό παξιμάδι. Γυναίκα δεν γνώρισε ποτέ (Εγκυκλοπαίδεια «Ήλιος», λήμμα «Άγιος Αντώνιος»). Τα οράματά του με μεταφυσικά όντα και η κατά φαντασίαν μάχη του με τον ίδιο τον Διάβολο ήταν οι πνευματικές καθημερινές του ενασχολήσεις. Με τις παράλογες και σχιζοφρενικές αυτές διδαχές γαλουχήθηκε ο χαρακτήρας του Αγίου Αθανασίου, ενός απ' τους πλέον φανατικούς ανθέλληνες και μισανθρώπους της ιστορίας.

Κατά την περίοδο του 4ου μ.Χ. αιώνος, στην επικράτεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ήταν σε εξέλιξη ένας ανελέητος διωγμός εναντίον των Ελλήνων, που καθοδηγείτο από χριστιανούς. Την ίδια εποχή, κορυφώνονταν και οι αλληλοσφαγές μεταξύ των διαφόρων χριστιανικών αιρέσεων. Τα σχίσματα πλήθαιναν, καθώς και ο αδυσώπητος εμφύλιος πόλεμος αναμεταξύ τους για το ποιό δόγμα θα επικρατούσε ως επίσημη θρησκεία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Το 328 μ.Χ. και σε ηλικία τριάντα τριών περίπου ετών, ο Αθανάσιος ανέλαβε τον πατριαρχικό θρόνο της Αλεξάνδρειας. Ήταν μικρόσωμος και φιλάσθενος, αλλά τρομερά δραστήριος και πανούργος. Σύμφωνα με όλους τους υποστηρικτές του, αλλά και τους μη, μέθοδοί του ήταν οι κολακείες, οι δωροδοκίες, οι πλαστογραφίες, οι συκοφαντίες, η βία ενάντια στους εχθρούς του, οι πυρπολήσεις ναών και οι δολοφονίες. Απ' την Αλεξάνδρεια ο Αθανάσιος εκδιώχθηκε πέντε φορές μέσα σε μία χρονική περίοδο 18 ετών. Ο Γερμανός ιστορικός και πρώην ιερέας Καρλ Χάινς Ντέσνερ στο έργο του «Η εγκληματική Ιστορία του Χριστιανισμού» λέει για τον Αθανάσιο: «Υπήρξε ένας απ' τους σκληρότερους και πιο αδίστακτους εκκλησιαστικούς δημαγωγούς» (σελ. 475).

Επίορκοι «έκλεψαν» την πατριαρχία υπέρ του Αθανασίου

Η εκλογή του στο αξίωμα του πατριάρχη έγινε με τον πλέον σκοτεινό και αμφιλεγόμενο τρόπο, αφού απ' τους πενήντα τέσσερις εκλέκτορες αρχιμανδρίτες τον χειροτόνησαν μόνον οι επτά, που παρεμπιπτόντως ήταν και επίορκοι: «Ταύτα μεν Απολλινάριος γράφει περί Αθανασίου, οι δε από της Αρείου αιρέσεως λέγουσιν ως Αλεξάνδρου (προηγούμενος πατριάρχης) τελευτήσαντος εκοινώνουν αλλήλοις οι τα Αλεξάνδρου και Μελιτίου φρονούντες, συνελθόντες τε εκ Θηβαίδος και της άλλης Αιγύπτου πεντήκοντα και τέσσαρες επίσκοποι ενωμότως συνέθεντο κοινή ψήφω αιρείσθαι τον οφείλοντα την Αλεξανδρέων εκκλησίαν επιτροπεύειν· επιορκίσαντας δε επτά τινας των επισκόπων παρά την πάντων γνώμην κλέψαι του Αθανασίου χειροτονίαν και δια τούτο πολλούς του λαού και των ανά την Αίγυπτον κληρικών αποφυγείν την προς αυτόν κοινωνίαν» (Σωζομενός, «Εκκλησιαστική Ιστορία», βιβλίο 2, κεφ. 17, 4). 

Η παράνομη και σκανδαλώδης αυτή εκλογή του, δημιούργησε μεγάλες αναταραχές. Πιστοί του Αθανασίου προέβησαν σε ξυλοδαρμούς, φυλακίσεις και δολοφονίες εναντίον όσων αμφισβητούσαν τον ποιμένα τους. Η δράση του αγίου επικεντρώθηκε κυρίως εναντίον των αρειανιστών και των μελιτιανών χριστιανών. Εκ παραλλήλου κι άλλες αιρέσεις μπήκαν δυναμικά στον αιματηρό χριστιανικό εμφύλιο για την μοιρασιά της πίτας, όπως οι απολλιναριστές, οι μασσαλιανοί, οι νοβατιανοί, οι ιακωβίτες κ.ά.

Δολοφόνησε επίσκοπο και βίασε γυναίκα

Το 335 μ.Χ. είχαν συσσωρευτεί πολλές κατηγορίες εναντίον του πατριάρχη Αθανασίου. Οι κύριες ήταν: 

Για υπερβολική φορολογία, που είχε επιβάλει στην επαρχία της Αλεξάνδρειας, για βίαιες ενέργειες αυτού και των πιστών του εναντίον πολλών εκ των εχθρών του ακόμα και μέσα σε εκκλησίες, για την κρυφή βοήθεια σε πολιτικούς αντιπάλους τού αυτοκράτορα και για την παρεμπόδιση της αποστολής σιταριού απ' το λιμάνι της πόλης, που κατευθυνόταν προς τους φτωχούς με αποτέλεσμα σε πολλές περιοχές της αυτοκρατορίας να επέλθει μεγάλος λοιμός και να πεθάνουν εκατοντάδες χιλιάδες.

Οι κατηγορίες αυτές τον οδήγησαν στην καθαίρεσή του απ' τον ίδιο τον ορθόδοξο αυτοκράτορα Κωνσταντίνο τον Μέγα, με έγγραφο που έστειλε στην σύνοδο της Τύρου. Όμως, ο Αθανάσιος παραποίησε το έγγραφο αυτό δύο φορές, αναδημοσιεύοντας την επιστολή με ψεύτικα λόγια του Κωνσταντίνου, που έλεγαν δήθεν, ότι ο Αθανάσιος συκοφαντήθηκε. Οι κατηγορίες για βία και επιθέσεις πλήθαιναν, όπως ότι διέταξε τον ιερέα Μακάριο να επιτεθεί εναντίον του αρειανιστή ιερέα Ισχύρα, ότι ο ίδιος ο Αθανάσιος είχε δολοφονήσει τον επίσκοπο Αρσένιο κι ότι ο άγιος είχε διαφθείρει κάποια νεαρή γυναίκα (όπου από την πράξη του αυτή απαλλάχθηκε με θεατρικό τρόπο -ντύνοντας κάποιον άλλον σαν αυτόν στο ημίφως και μπέρδεψε τους μάρτυρες- καθώς και με δωροδοκία των δικαστών και των μαρτύρων!). Με όλα αυτά ο Αθανάσιος εξορίστηκε στα Τρέβηρα της Γαλατίας για δύο χρόνια. Οι απολογητές του λένε, ότι όλα αυτά ήταν συκοφαντίες και πίσω τους βρίσκονταν οι αρειανιστές και οι μελιτιανοί.

Οι αιρέσεις των αρειανιστών και των μελιτιανών πρέσβευαν, ότι ο Χριστός ήταν θνητός άνθρωπος, κάτι το οποίο οι ορθόδοξοι και οι καθολικοί πολέμησαν μετά μανίας. Ο Αθανάσιος τους βρίζει σε κάθε έργο του αποκαλώντας τους «δυσεβεστάτους», «υποκριτές», «μανιακούς», «μοχθηρούς», «απατεώνες», τον δε αρχηγό του αρειανισμού Άρειο, «βλάσφημο», «παρανοϊκό», «πρόδρομο του Αντιχρίστου» κ.ά.

Ποιός «έχυσε τα έντερα» του Άρειου στην τουαλέτα;

Έτσι, καλλιεργήθηκε το ανάλογο κλίμα και το 336 μ.Χ., την εποχή της πρώτης εξορίας του αγίου Αθανασίου, ο Άρειος δολοφονείται με άγριο τρόπο. Η δολοφονία έγινε στην Κωνσταντινούπολη κατά την διάρκεια διαλείμματος κοινής συλλειτουργίας του Αρείου με ορθοδόξους με μαφιόζικο τρόπο: «Ήσαν δε τότε πατριάρχαι εις μεν την Κωνσταντινούπολιν Αλέξανδρος, εις δε την Αντιόχειαν Ευστάθιος και εις τα Ιεροσόλυμα Μάξιμος. Εις την Αλεξάνδρειαν ουδείς εχειροτονήθη εξωρισμένου του Αγίου Αθανασίου. Τούτων ούτως εχόντων, πεισθείς ο βασιλεύς υπό του Ευσεβίου και των λοιπών, διέταξε τον πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως Αλέξανδρον, όπως συλλειτουργήση απροφασίστως μετά του Αρείου η άλλως να παραιτηθή του θρόνου. Ιδών ο Αλέξανδρος ότι και τα δύο δεινά είναι, έστρεψε την ελπίδα αυτού πάσαν προς τον Θεόν και παρεκάλει αυτόν να κάμη την εκδίκησιν. Ότε δε έφθασεν η ωρισμένη ημέρα, την οποίαν καθώρισεν ο βασιλεύς, μεταβάς ο Άρειος προς εκπλήρωσιν της σωματικής του ανάγκης, παρευθύς -ω της δικαίας κρίσεως του Θεού!- εχύθησαν τα εντόσθιά του υποκάτω αυτού και έλαβεν την αξίαν τιμωρίαν ο θεομάχος, απολαύσας το αιώνιον πυρ, το ητοιμασμένον τω Διαβόλω και τοις αγγέλοις αυτού» («Μέγας Συναξαριστής», Ιανουαρίου ΙΗ , σελ. 419).

Και ο Αθανάσιος επιβεβαιώνει την δολοφονία: «...και ως αντιπεμπούσης της δίκης το ξύλον εν αυτώ την ιδίαν κοιλίαν έπληξε και αντί του θρόνου τη πληγή τα ίδια εξήνεγκεν έντερα και μάλλον ο θρόνος εκείνου το ζην απέσπασεν η αυτός απεσπάσθη παρ' εκείνου· εξεχύθη γουν, ως γέγραπται κατά τον Ιούδαν, τοις σπλάγχνοις και καταπεσών εβαστάχθη και μετά μία ημέραν απώλετο» (Άγιος Αθανάσιος, «Προς τους απανταχού μοναχούς περί των γεγενημένων παρά των Αρειανών», κεφ. 57, παρ. 3-4).

Σημείωση: ο όρος ομοούσιος (= που είναι από την ίδια ουσία, την ίδια φύση) ΔΕΝ υπάρχει πουθενά σαν όρος σε όλη την Αγία γραφή, είναι αυθαίρετο επινόημα του Αγίου Αθανασίου σε αντίδιαστολή με το ομοιούσιο (= που έχει όμοια ουσία με κάποιον άλλον αλλά όχι την ίδια) του Άρειου, ούτε αυτός ο όρος υπάρχει πουθενά σε όλη την Αγία γραφή. Η ουσία του Θεού δεν αναφέρετε καν μέσα στην Αγία γραφή. Μετά από πολλούς διωγμούς, δολοφονίες, καταστροφές, τελικά το όλο θέμα ήταν οι υποστάσεις (Θεός, Λόγος και Πνεύμα) και οι ενέργειες δηλαδή οι νόμοι της φύσης. «Αυτό που αποκαλούμε ''Θεό'' είναι απλώς είναι η ίδια η φύση.» -Σπινόζα

Βεβαίως, ούτε ο ίδιος ο Γιαχβέ, αλλά ούτε και η «δικαία κρίση» του ξεκοίλιασαν τον Άρειο, αλλά οι φανατικοί ορθόδοξοι αντίπαλοί του. Ως δολοφόνος κατηγορήθηκε απ' τους αρειανιστές ο ορθόδοξος αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Παύλος. Άλλωστε οτιδήποτε διαφοροποιείται απ' το δόγμα τους αποτελεί γι' αυτούς έργο του Σατανά. Εδώ επιβεβαιώνεται για ακόμα μία φορά και στην πράξη η γνωστή ρήση του τυφλού θρησκευτικού φανατισμού: «Ορθοδοξία ή θάνατος». Η δολοφονία αυτή έριξε κι άλλο λάδι στην φωτιά, που είχε ήδη ανάψει μεταξύ όλων των παρατάξεων και θρησκειών: «Υπό γαρ τούδε του εμφυλίου των χριστιανών πολέμου συνεχείς εγίγνοντο κατά την πόλιν στάσεις, πολλοί τε εκ των γιγνομένων συντριβέντες απώλοντο» (Σωκράτης, «Εκκλησιαστική Ιστορία», βιβλίο 2, κεφ.12, παρ.17-20).

Ο Μέγας Αθανάσιος, πέρασε χρόνια στην έρημο υπηρετώντας τον Άγιο Αντώνιο, ο οποίος τον υποστήριξε αργότερα στην πολεμική του κατά του Αρείου. Στην εικόνα αριστερά φαίνονται να πατούν και οι δύο μαζί τον Άρειο (το ύφασμα, που κρατούν, είναι -σύμφωνα με την παράδοση- αυτό που φορούσε ο Άγιος Παύλος, προτού «αναχωρήσει για τον Παράδεισο»).

Η δυναμική επιστροφή του Αθανάσιου στην Αλεξάνδρεια σημαδεύτηκε από αιματηρά επεισόδια με την προσπάθεια των ορθοδόξων να επανέλθουν στην εξουσία: «Παντού μετά την προπαγανδιστική του περιοδεία (του Αθανασίου) ανέβηκαν στους θρόνους αντιεπίσκοποι, προκλήθηκε διχόνοια και προέκυψαν νέες διασπάσεις. Γιατί με τους νέους αντιεπισκόπους δημιουργούνταν διαρκώς αναταραχές και οδομαχίες, με αποτέλεσμα τα λιθόστρωτα να καλύπτονται από εκατοντάδες πτώματα» (Καρλ Χάινς Ντέσνερ, «Η εγκληματική Ιστορία του Χριστιανισμού», σελ. 487).

Πιστός ιδεολογικός υποστηρικτής του στην μάχη εναντίον όλων ήταν ο δάσκαλός του, Άγιος Αντώνιος, θαυματοποιός και αντιαρειανιστής, που τότε ζούσε ασκητεύοντας σε πηγάδια της ερήμου. Και επειδή η διαμονή σε ξεροπήγαδα υπήρξε μόδα της εποχής, ο Αθανάσιος κατέφυγε εκεί για έξι χρόνια, για να γλυτώσει από τους διώκτες του αρειανιστές: «Και ο μεν Αθανάσιος έβλεπεν εαυτόν εις μεγάλην στεναχωρίαν και φυγών εκρύβη εις εν ξηροπήγαδον, εκείνοι δε ζητήσαντες και μη ευρόντες αυτόν έγραψαν δευτέραν καθαίρεσιν κατ' αυτού... Έμεινε λοιπόν κεκρυμμένος εις τον λάκκον εκείνον ο Μέγας Αθανάσιος έτη εξ» («Συναξαριστής», Τόμος Ιανουαρίου, σελ. 422).

Ιερέας Παύλος: Η «μαύρη χειρ» του Αθανασίου

Ακολούθησε η δεύτερη εξορία του αγίου απ' το 339 έως το 346 μ.Χ., που έγινε επί του αρειανιστή αυτοκράτορα Κωνστάντιου απ' την Σύνοδο της Αντιοχείας και διήρκεσε επτάμισυ έτη. Η εξορία του αποτέλεσε ακόμη μία φορά πυροδότηση της βίας και των οδομαχιών στην πολύπαθη Αλεξάνδρεια: «Οι αστυνομικές και στρατιωτικές επεμβάσεις, οι εξορίες, οι θάνατοι στην πυρά και οι εκτελέσεις δεν έπαιρναν τέλος, ενώ ο Αθανάσιος υποστήριζε μονίμως, πως είχε την ομόφωνη υποστήριξη του λαού της Αλεξανδρείας, αν και ίσχυε μάλλον το αντίθετο» («Η εγκληματική Ιστορία του Χριστιανισμού», σελ. 48).

Ας δούμε όμως, πως περιγράφει και ένας ορθόδοξος υποστηρικτής του Αθανασίου τον μαινόμενο εμφύλιο των χριστιανών: «Άλλοι δε ξιφών πληγάς επεδείκνυντο, άλλοι λιμόν υπομεμενηκέναι παρ' αυτών απωδύροντο και ταύτα ουχ οι τυχόντες εμαρτύρουν άνθρωποι, αλλ' εκκλησίαι όλαι ήσαν υπέρ ων οι απαντήσαντες και πρεσβεύοντες εδίδασκον, στρατιώτας ξιφήρεις, όχλους μετά ροπάλων, δικαστών απειλάς, πλαστών γραμμάτων υποβολάς, προς τούτοις παρθένων γυμνώσεις, εμπρησμούς εκκλησιών, φυλακάς κατά των συλλειτουργών και ταύτα πάντα δι' ουδέν έτερον η δια την δυσώνυμον αίρεσιν των Αρειομανιτών» (Θεοδώρητος, «Εκκλησιαστική Ιστορία», κεφ. 105, παρ. 617).

Το 342 μ.Χ. ο στρατηγός του ιππικού Ερμογένης ανέλαβε να αποκαταστήσει την τάξη και να θέσει τέλος στον εμφύλιο εκκλησιαστικό πόλεμο ύστερα από διαταγή του Κωνστάντιου. Ο Ερμογένης, ύστερα από παγίδα, που του είχε στήσει το πλήθος των φανατικών ορθοδόξων, εγκλωβίζεται μέσα στο σπίτι του και καίγεται ζωντανός: «Ως δε επέκειτο ο Ερμογένης δια στρατιωτικής χειρός απελάσαι τον Παύλον, παροξυνθέν τότε το πλήθος οία εν τοις τοιούτοις φιλεί γίγνεσθαι, αλογωτέρας εποιείτο κατ' αυτού τας ορμάς και εμπίπρησι μεν αυτού την οικίαν, αυτόν δε σύραντες απέκτειναν» (Σωκράτης, «Εκκλησιαστική Ιστορία», βιβλίο 2, κεφ. 13, παρ. 9-13).

Ως εγκέφαλος της πράξης καταδείχθηκε ο ορθόδοξος ιερέας Παύλος, ο δολοφόνος του Αρείου. Ο Παύλος εξορίζεται στην περιοχή της Μικρής Αρμενίας, όπου αρκετά χρόνια αργότερα θα στραγγαλιστεί με την σειρά του από αρειανιστές. Πίσω απ' αυτόν βρισκόταν για άλλη μία φορά ο εγκέφαλος του όλου εγχειρήματος, Αθανάσιος.

Την ίδια εποχή, δρομολογείται για πρώτη φορά το μετέπειτα σχίσμα των εκκλησιών απ' τον εξόριστο στα Τρέβηρα Αθανάσιο, που έχει πείσει τους καθολικούς και τον αυτοκράτορα της Δύσης Κώνσταντα να αντιταχθούν στον Κωνστάντιο και στους αρειανιστές. Εκεί, συνωμότησε με τον εξόριστο Παύλο, πείθοντας τον αυτοκράτορα και αδελφό του Κωστάντιου, Κώνστα, να τους στείλει πίσω στην Αλεξάνδρεια υπό την προστασία του. Ουσιαστικά ο Αθανάσιος προσπαθούσε να πείσει τον Κώνσταντα να ξεκινήσει την αναπροσάρτηση της Ανατολικής Αυτοκρατορίας στην Ρώμη μέσω πολέμου.

Ο Κωνστάντιος, φοβούμενος τον εμφύλιο πόλεμο ζήτησε την επιστροφή του Αθανασίου στην Αντιόχεια, όπου τον υποδέχθηκε ο ίδιος με δάφνες καταστρέφοντας όλα τα έγγραφα, που τον ενοχοποιούσαν. Με την επιστροφή του αγίου στην Αλεξάνδρεια και χωρίς χρονοτριβές στήθηκαν οι διορισμοί δικών του επισκόπων και οι βίαιοι διωγμοί των αντιπάλων του. Ο Αθανάσιος έστησε και μία μικρή Εκκλησιαστική Σύνοδο στην Ιερουσαλήμ, που αποκατέστησε την φήμη και την δόξα του.

Οδομαχίες, πυρές, βεβηλώσεις και δολοφονίες

Η τρίτη εξορία του έγινε από το 356 έως το 362 μ.Χ. πάλι από τον Κωνστάντιο. Το 357 μ.Χ. έγραψε ένα έργο προς τον αυτοκράτορα Κωνστάντιο, την «Απολογίαν προς τον βασιλέα Κωνστάντιον», όπου κολακεύει υπερβολικά τον αρειανιστή αυτοκράτορα, αποκαλώντας τον «θεοφιλέστατον», «δίκαιον» ζητώντας την συγγνώμη του: «Συγχώρησον ειπόντι μοι ταύτα, φιλανθρωπότατε Αύγουστε, και πολλήν μοι συγγνώμην δος» (παρ. 3), ενώ το 358 μ.Χ. στο «Προς τους απανταχού μοναχούς περί των γεγενημένων παρά των Αρειανών επί Κωνσταντίου» εξαπολύει λεκτική επίθεση εναντίον του.

Οι απόψεις του για τον Κωνστάντιο αλλά και για πολλούς άλλους μεταβάλλονταν αρκετές φορές ανάλογα με την περίσταση. Την ίδια περίοδο οι πράξεις βίας, οι οδομαχίες, οι βεβηλώσεις, οι πυρές και οι καταστροφές επεκτάθηκαν γρήγορα σε όλη την ανατολική επικράτεια της αυτοκρατορίας. Αντιόχεια, Άγκυρα, Κωνσταντινούπολη, Ανδριανούπολη, Γάζα και πολλές άλλες πόλεις αλληλοσπαράσσονταν.

Ο Κωνστάντιος, για να σταματήσει τον ανεξέλεγκτο εμφύλιο, έλαβε σκληρά μέτρα. Την νύχτα της 9ης Φεβρουαρίου του 356 μ.Χ., ο Αθανάσιος ιερουργούσε σε αγρυπνία στο ναό του Αγίου Θεωνά. Τότε 5.000 στρατιώτες κύκλωσαν την εκκλησία, για να συλλάβουν τον Αθανάσιο: «Μερισθέν δε το πλήθος εις δύο μέρη και των μεν θελόντων τον Γρηγόριον, των δε τον Μέγαν Αθανάσιον, σύγχυσις μεγάλη εγένετο. Βλέπων δε ο στρατηγός Συριανός, ότι κινδυνεύει να γίνη εμφύλιος πόλεμος, και ότι έκαυσαν ένα ναό, του Διονυσίου καλούμενον, εσκέφθη να φονεύση τον Αθανάσιον, δια να παύση η σύγχυσις» («Συναξαριστής», Τόμος Ιανουαρίου, σελ. 423). Παρά την αιματηρή μάχη που ακολούθησε, ο άγιος κατάφερε να φυγαδευτεί από τους κληρικούς του. Ο πρόωρος θάνατος του Κωνστάντιου τον έφερε και πάλι πίσω στην Αλεξάνδρεια. Το 358 μ.Χ. δολοφονείται από καθολικούς και ορθοδόξους ο αρειανιστής πατριάρχης Αλεξανδρείας, Γεώργιος.

Η τέταρτη εξορία του Αθανασίου κράτησε ενάμισυ χρόνο και έγινε το 362 μ.Χ. επί Ιουλιανού του «Παραβάτη», επειδή συνέχιζε να είναι ο αρχηγός των ταραχών και επειδή κατηχούσε και βάπτιζε μετά βίας Ελληνίδες γυναίκες στο Χριστιανισμό. Ο Ιουλιανός έστειλε στην Αλεξάνδρεια ένα στρατηγό του με 200 άνδρες, να συλλάβουν τον ταραχοποιό Αθανάσιο. Όμως εκείνος κατάφερε να ξεφύγει και έμεινε κρυμμένος στο σπίτι ενός χριστιανού της Αλεξάνδρειας μέχρι και τον θάνατο του Ιουλιανού. Μετά την δολοφονία του αυτοκράτορα από τον στρατιώτη του Άγιο Μερκούριο και την στέψη του ορθόδοξου αυτοκράτορα Ιοβιανού, ο Αθανάσιος επέστρεψε το 363 μ.Χ. πίσω στα καθήκοντά του και στον θρόνο του.

Η επιστροφή του έφερε ξανά πόλεμο και συμπλοκές με κινητοποιήσεις του στρατού. Πολλοί αιρετικοί επίσκοποι διαπομπεύτηκαν ή εξορίστηκαν. Η πέμπτη εξορία του έγινε το 365 μ.Χ. για έξι μήνες επί του αρειανιστή αυτοκράτορα Ουάλεντος. Ο Ουάλης κινήθηκε εναντίον του θεωρώντας τον υπαίτιο των ταραχών. Το φανατικό πλήθος, που καθοδηγούσε ο Αθανάσιος, στασίασε και πάλι. Ο άγιος απειλούσε τον αυτοκράτορα με αιματηρό εμφύλιο. Ο Ουάλης φοβούμενος τον Αθανάσιο και θέλοντας να ομαλοποιήσει τις ταραχές σταμάτησε και την δίωξη του πανίσχυρου πατριάρχη. Ο Αθανάσιος πέθανε στις 2 Μαΐου 373 μ.Χ.. Τα γεγονότα που χαρακτηρίζουν τον συνολικό τυχοδιωκτικό του βίο, είναι πραγματικά ατελείωτα και θα χρειαζόμασταν πολλές σελίδες, για να τα στοιχειοθετήσουμε.

Το μίσος του Αγίου Αθανασίου κατά των Ελλήνων

Ο Αθανάσιος στα γραπτά του επιτίθεται κατά πάντων μη ορθοδόξων και ειδικά κατά των Ελλήνων: «Ταύτας δε και τας τοιαύτας της ειδωλομανίας ευρέσεις άνωθεν και προ πολλού προεδίδασκεν η γραφή λέγουσα. Αρχή πορνείας επίνοια ειδώλων, εύρεσις δε αυτών φθορά ζωής· ούτε γαρ ην απ' αρχής, ούτε εις τον αιώνα έσται, κενοδοξία γαρ ανθρώπων ήλθεν εις τον κόσμον, και δια τούτο σύντομον αυτών (των Ελλήνων) τέλος επενοήθη» (Αθανάσιος, «Κατά Ελλήνων», κεφ. 11, 1-6).

Επίσης: «Είθε δε και οι των τοιούτων ψευδοθεών κήρυκες και μάντεις (οι Έλληνες), ποιηταί λέγω και συγγραφείς, απλώς θεούς αυτούς είναι γεγραφήκεσαν. Αλλά μη και τας πράξεις αυτών προς έλεγχον αθεότητος και αισχροποιού πολιτείας αναγεγραφήκεσαν; ηδύναντο γαρ και μόνω τω της θεότητος ονόματι την αλήθειαν υφαρπάσαι, μάλλον δε τους πολλούς από της αληθείας πλανήσαι, νυν δε έρωτας και ασελγείας διηγούμενοι του Διος και παιδοφθορίας των άλλων και ζηλοτυπίας προς ηδονήν των θηλειών και φόβους και δειλίας και τας άλλας κακίας, ουδέν άλλο η εαυτούς ελέγχουσιν, ότι ου μόνον ου περί θεών διηγούνται, αλλά ουδέ περί ανθρώπων, περί δε αισχρών και του καλού μακράν όντων μυθολογούσιν» (κεφ. 15, 12-22).

Επίθετα και φράσεις εναντίον των Ελλήνων εξακοντίζονται σε όλα τα έργα του όπως «βλάσφημοι», «τρελοί», «ψεύτες», «δουλοπρεπείς», «άθεοι», «πρέπει να εξοντωθούν», «θα καούν στην Κόλαση», «αποτρόπαιοι δαίμονες» κ.ά.: «...εξιλεούσθαι ους Έλληνες καλούσιν αποτροπαίους δαίμονας» (Σωζομενός, «Εκκλησιαστική Ιστορία», βιβλίο 5, κεφ. 5, παρ. 1).

Δειγματοληψία κειμένων του Αγίου Αθανασίου με τις απόψεις του για τους Έλληνες

«Τοιούτοι θεοί εις αυτούς ο Έρως και η Αφροδίτη της Πάφου, εις την Κρήτην ο περιβόητος εκεί Ζευς, και ο εν Αρκαδία Ερμής... ημείς έχομεν ένα παράδειγμα εναντίον πάσης ειδωλολατρίας, ότι δηλαδή οι άνθρωποι την εφεύρον όχι δι' άλλο τίποτε αλλά δια τα πάθη εκείνων που την έπλασαν, όπως και η σοφία του Θεού προ πολλού εμαρτύρησε λέγουσα "Αρχή της πορνείας η επινόησις των ειδώλων”» (Σοφ. Σολ. 14,12: 9,1510) (Από το έργο του «Κατά Ελλήνων», έκδοση «Έργα Απολογητικά», εποπτεία του καθηγητή της Θεολογικής Σχολής Παν. Χρήστου, μτφρ. του καθηγητή της Θεολογικής Σχολής Στέργιου Σάκκου.)

«...οι λεγόμενοι φιλόσοφοι και επιστήμονες των ειδωλολατρών, όταν μεν κατηγορούνται, δεν αρνούνται ότι οι παρουσιαζόμενοι ως θεοί είναι μορφαί και τύποι ανθρώπων και κτηνών, όταν δε απολογούνται, λέγουν ότι έχουν τα ομοιώματα, δια να τους απαντά το θείον δια μέσου αυτών και να τους εμφανίζεται -διότι, λέγουν, δεν είναι δυνατόν αλλιώς να γνωρίσουν τον ίδιον τον αόρατον, παρά μόνον με τα τοιαύτα αγάλματα και τας τελετάς. Εκείνοι δε που είναι ακόμη φιλοσοφώτεροι απ' αυτούς και νομίζουν ότι λέγουν περισσότερον βαθυστόχαστα πράγματα, ισχυρίζονται ότι τα ομοιώματα κατεσκευάσθησαν και εζωγραφήθησαν, δια να επικαλούνται δι' αυτών και να εμφανίζωνται θείοι άγγελοι και θείαι δυνάμεις, ώστε εμφανιζόμενοι δια μέσου αυτών να τους διδάσκουν την γνώσιν του Θεού. Και λέγουν, ότι αυτά είναι δια τους ανθρώπους ένα είδος γραμμάτων, τα οποία διαβάζοντες οι άνθρωποι δύνανται να γνωρίσουν και να κατανοήσουν τον Θεόν, δια της εμφανίσεως των θείων αγγέλων που γίνεται δια μέσου αυτών. Αυτά βέβαια εκείνοι έτσι τα μυθολογούν, διότι ασφαλώς δεν θεολογούν, μη γένοιτο» («Κατά Ελλήνων», 19, 5-20).

 - «Και το αξιοθαύμαστον, καθώς λέγουν αυτοί που ιστορούν, είναι το εξής· ότι, ενώ οι Πελασγοί έμαθαν τα ονόματα των θεών από τους Αιγυπτίους, δεν γνωρίζουν αυτοί τους θεούς που λατρεύονται εις την Αίγυπτον και λατρεύουν άλλους θεούς διαφορετικούς από τους θεούς εκείνων. Και είναι τελείως διαφορετική η θεωρία και η θρησκεία των εθνικών, οι οποίοι κατελήφθησαν από την μανίαν των ειδώλων, και δεν συναντώνται τα αυτά εις τους αυτούς» («Κατά Ελλήνων», 23).

Την επίθεση κατά της ελληνικής φιλοσοφίας, συνεχίζει ο Αθανάσιος και στο απολογητικό έργο του «Περί Ενανθρωπήσεως»:

«Οι φιλόσοφοι των Ελλήνων έγραψαν πολλά με αληθοφάνειαν και τέχνην· επαρουσίασαν λοιπόν κάτι τόσον μέγα όσον ο σταυρός του Χριστού; Διότι μέχρι του θανάτου των τα σοφίσματά των είχον την αληθοφάνειαν, αλλά και όσα εθεωρούσαν, όταν ήσαν ζώντες, ότι έχουν ισχύν, ήσαν αντικείμενα ανταγωνισμού μεταξύ των, και εφιλονείκουν μεταξύ των δια την θεωρίαν των. Και το παραδοξότατον είναι, ότι, ενώ ο Λόγος του Θεού εδίδαξε με πτωχοτέρας λέξεις, επεσκίασε τους περιφήμους σοφιστάς και κατήργησε τας διδασκαλίας εκείνων και προσήλωσεν όλους πλησίον του και εγέμισε τας εκκλησίας αυτού. Και το αξιοθαύμαστον είναι, ότι με την κάθοδόν του ως ανθρώπου εις τον θάνατον κατήργησε τα μεγάλα λόγια των σοφών περί των ειδώλων. Ποίου αλήθεια ο θάνατός ποτε εξεδίωξε δαίμονας;» (50, 5-15).

 - «Των Ελλήνων η σοφία μεμώραται» («Περί ενσαρκώσεως του λόγου», κεφ. 46, τμ. 4, γρ. 3).

 - «Πάντα ψευσάμενοι Έλληνες» («Περί ενσαρκώσεως του λόγου», κεφ. 50, τμ. 6, γρ. 2).

 - «Την ελληνικήν αφροσύνην» («Τρεις λόγοι κατ' Αρειανών», τομ. 26, σελ. 177, γρ. 16).

 - «Των Ελλήνων αγνωσίαν» («Τρεις λόγοι κατ' Αρειανών», τομ. 26, σελ. 673, γρ. 24).

Ο βίος του Αγίου Αθανασίου ακολουθεί την πεπατημένη γραμμή της Ορθοδοξίας, που πρεσβεύει, ότι όσο πιο φανατικός, μισαλλόδοξος, αιμοβόρος και βίαιος είναι κάποιος ιερέας ή πιστός της, τότε αγιοποιείται. Αρκεί βέβαια να υποστηρίζει με οποιοδήποτε τρόπο τα εξουσιαστικά συμφέροντα της Εκκλησίας. Ο Άγιος και Μέγας Αθανάσιος τιμάται στις 18 Ιανουαρίου κάθε έτους μαζί με τον Κύριλλο Αλεξανδρείας, τον εγκέφαλο της κατακρεούργησης της φιλοσόφου Υπατίας.

ΣΧΟΛΙΟ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ

Ο «μέγας» τούτος και αδίσταχτος «άγιος» ο αποκαλούμενος και στύλος της ορθοδοξίας, είναι ο πρώτος που δογμάτισε ότι, πηγή όλων των αιρέσεων είναι η ελληνική φιλοσοφία (ο Άρειος εκηρύσσετο επισήμως μαθητής του νεοπλατωνικού Πορφύριου), και αγωνίστηκε με κάθε μέσο, θεμιτό και αθέμιτο να εξαφανίσει από προσώπου γης κάθε τι το Ελληνικό.

Ο Κ. Παπαρρηγόπουλος, ο «εθνικός» μας ιστορικός, στην ΙΣΤΟΡΙΑ του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ (εκδόσεις Ν. Δ. ΝΙΚΑΣ ΑΕ) τόμος Δ’, σελ. 39 γράφει:

«Ο Μέγας Αθανάσιος, ο περιφανής νομοθέτης του συμβόλου της πίστεως, έγραψε πολύκροτον Λόγον κατά Ελλήνων δι” ου μη αρκεσθείς να αποκηρύξη αυτούς ως ειδωλολάτρας ήλεγξε προσέτι και εχλεύασε την σοφίαν αυτών. Εις ο η μερίς του ελληνισμού ήτις είχε μείνει πιστή εις τους πάλαι θεούς απεκρίθη δια του στόματος του Ιουλιανού, » ημίν ανήκουσιν η ευγλωττία και τέχναι της Ελλάδος, όπως και η των θεών αυτής λατρεία, υμέτερος δε κλήρος εστίν η αμάθεια, η αγροικία και ουδέν πλέον, αύτη εστίν η σοφία υμών.»

Τα δυο στρατόπεδα λοιπόν, τα απ” αλλήλων διιστάμενα όσον ανατολαί από δυσμών, εις εν και μόνον συνεφώνουν, ότι έδει να επέλθει διαζύγιον μεταξύ της ελληνικής παιδείας και χριστιανσμού. Εις μάτην επιφανείς αντιπρόσωποι του χριστιανικού ελληνισμού ηγωνίζοντο να αποδείξωσιν ότι η συμβίωσις δεν ήτο αδύνατος και ότι μάλιστα η ελληνική σοφία ήτο απαραίτητον προγύμνασμα και εγκαλλώπισμα πάσης χριστιανικής ψυχής.

Η γνώμη του Αθανασίου κατίσχυσεν , όσο ήταν δυνατόν να κατισχύση… Η γλώσσα παρέμεινε κοινή, αλλά το των Ελλήνων όνομα, γυμνωθέν της αρχαίας ευκλεούς εκδοχής, έλαβε την σημασία του ειδωλολάτρου και έκτοτε το τε όνομα τούτο και ΠΑΝΤΑ τα εξ αυτού παράγωγα, ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ, ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ, ΕΛΛΗΝΙΖΩ, ΕΛΛΗΝΟΦΡΟΝΩ, απέκρούσθησαν και περιυβρίσθησαν υπό της νέας πίστεως επί αιώνας μακρούς.

Σημ. Με το ανωτέρω απόσπασμα ο εφευρέτης του ελληνοχριστιανισμού Παπαρρηγόπουλος, αναιρεί ο ίδιος το σχετικό παραμύθι του περί ελληνοχρισιανισμού, αλλά που να πάρουν χαμπάρι τα πρόβατα…

Άγιος Αντώνιος. Το πιο βρώμικο άτομο του ζωικού βασιλείου που διήλθε μέχρι στιγμής από τον πλανήτη Γη

«Καθ’ όλον τον ερημικό βίο του ο Αντώνιος ουδέποτε άλλαξε ένδυμα και ουδέποτε ένιψε το σώμα του ή καν τα πόδια του με νερό!» Βίος κεφ. 47 και 95, γραμμένος από τον άγιο Αθανάσιο.

Ας μη μας βγει τώρα – παρακαλώ πολύ δηλαδή – κανένα χριστιανικό νούμερο για να υποστηρίξει ότι ο άγιος Αθανάσιος έγραψε για τον άγιο Αντώνιο ψέματα και να μας ανάψει τα λαμπάκια δίχως λόγο και αφορμή.

Όμως, όμως ο άγιος Αντώνιος δεν φρόντιζε να διατηρεί σχολαστικά μοναχά την βρωμιά του σώματός του. Με το ίδιο ακριβώς πάθος φρόντιζε και για την διατήρηση της βρώμας του μυαλού του:

Γεννήθηκε λοιπόν περί το 250 στην Κομά, κώμη της Αιγύπτου κοντά στην Μέμφιδα, από γονείς εύπορους. Από παιδί ήταν ολιγαρκής και αυτάρκης, ουδεμία όμως έτρεφε κλίση προς τα γράμματα, τα οποία «μαθείν ουκ ηνέσχετο». Αγνοούσε ακόμα και αυτή την γραφή και την ανάγνωση της μητρικής του γλώσσας που ήταν η κοπτική. Την ελληνική γλώσσα την αγνοούσε εντελώς.

Το απόλυτο βρωμοκούναβο της υφηλίου. Ε, να μην τον αναδείξει άγιο ο χριστιανισμός! Και τι άγιο. Μέγα άγιο.

Το τέλειο βρωμοκούναβο όμως αυτό, το οποίο δεν ήξερε τι εστί γράμμα, είχε πολύ σπουδαία γνώμη για τα γράμματα:

Όταν λοιπόν προσήλθαν κάποιοι προς αυτόν και θέλησαν να τον πειράξουν για την αγραμματοσύνη του, τους αποστόμωσε λέγων: «τι λέγετε, τι είναι πρώτον ο νους ή τα γράμματα και ο νους είναι αίτιον των γραμμάτων ή τα γράμματα του νου;». Όταν δε αυτοί του απάντησαν ότι προηγείται ο νους κι ότι αυτός είναι εφευρέτης των γραμμάτων, απάντησε: «εκείνος λοιπόν όστις έχει υγιή νουν δεν έχει ανάγκη των γραμμάτων» (κ. 73).

Αυτό το βρωμερό και άθλιο υποκείμενο καθιέρωσε ο χριστιανισμός ως άγιο για να εξευτελίζει το ποίμνιό του στον αιώνα τον άπαντα, επειδή κανείς αν δεν εξευτελιστεί πλήρως δεν κάθεται να τον αρμέγουν κηφήνες.

Κύριλλος Αλεξανδρείας. Τον φονιάς της Υπατίας γιορτάζει ο χριστιανισμός στις 18 Ιανουαρίου και 9 Ιουνίου

Στους δρόμους της Αλεξάνδρειας
ο όχλος δολοφονεί βάναυσα την Υπατία
(«Ο θάνατος του φιλοσόφου Υπατίας στην
Αλεξάνδρεια» το 1866, από τον Louis Figuier
)
«Ο δε βασιλεύς Θεοδόσιος στους χρόνους αυτούς την μεγάλη εκκλησία εν Αλεξάνδρεια έκτισε η οποία μέχρι και νυν Θεοδοσίου λέγεται, εφίλει δε Κύριλλον τον επίσκοπον Αλεξανδρείας. Κατ’ εκείνον δε τον καιρόν παρρησίαν λαβόντες οι Αλεξανδρείς  φρυγάνοις έκαυσαν Υπατίαν την περιβόητον φιλόσοφον» Ι. Μαλάλας ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΙΑ (Λόγος Δ΄) 359.8


1998: Έτος Κυρίλλου. Ο Φονιάς της Υπατίας… γιορτάζει!

 
Το 1998 ήταν έτος Εκκλησιαστικής δοκιμασίας για τα αποθέματα μνήμης στη χώρα των Ελλήνων! Τα αποτελέσματα του υπήρξαν άκρως εντυπωσιακά. Η μνήμη των Ελλήνων… πράγματι δεν λειτουργεί! Από δω και πέρα, τίποτε δεν αποκλείεται και όλα μπορούν να συμβούν εις βάρος της ιστορικής αξιοπρέπειας των Ελλήνων…! Ο φύλακας της αξιοπρέπειας τους, ή μνήμη, ασθενεί, τους πρόδωσε ή κοιμάται!

Οι περί «σπαραγμάτων» ενδιαφερόμενοι μπορούν να ζητήσουν (όπως και το έκαναν ήδη) ακόμα και ένα κομμάτι… απ’ την Ακρόπολη! Αφού στο ιερότερο βράχο του πολιτισμού, στο σύμβολο της καθημαγμένης από τον θρησκευτικό φανατισμό αρχαιότητας, θα εορτασθεί η γέννηση του σφοδρότερου κατεδαφιστή του ελληνισμού.

Από ‘δω και πέρα, όλα τα αίσχη κατά του πολιτισμού μπορούν να συμβούν. Οι πολιτσμοκλέφτες μπορούν ελευθέρα να αποσπάσουν οτιδήποτε, ο φρουρός των διαχρονικών ελληνικών άξιων ή Μνημοσύνη, η μυθική μητέρα των μουσών, της έμπνευσης και των τεχνών, φαίνεται πως εγκατέλειψε την χώρα που την γέννησε, και ντροπιασμένη αποσύρθηκε στην σκοτεινότερη γωνιά της Λήθης!

Δυστυχώς, η θλιβερή αυτή διαπίστωση πρέπει σε μεγάλο βαθμό να αληθεύει, αφού ο σκαιότατος φονιάς της τρυφερότερης ηρωίδας πολιτισμού, της Ελληνίδας Υπατίας, μπορεί ακόμα να δέχεται ετήσιες τιμές αδιαμαρτύρητα, από μια ολόκληρη χώρα… την δική της χώρα!

Για να φανεί οριστικά ότι οι Έλληνες διατελούν υπό εκκλησιαστική δεσποτεία, η κρατική των Ελλήνων εκκλησία ανακήρυξε το 1998 έτος Κυρίλλου του Αλεξανδρέως! Σε τετραήμερο μάλιστα θεολογικό (ΙΘ΄) συνέδριο (11-14/11/98) υμνήθηκε τα μέγιστα, ως στυλοβάτης και υπεράγιος της θρησκείας των Ελλήνων!

«Κανένας» δε φαίνεται να απάντησε στους προκλητικότατους αυτούς ετήσιους πανηγυρισμούς. Πουθενά δεν είδαμε γραμμένη μια κριτική σκέψη, κατά του ορκισμένου ανθέλληνα Κύριλλου!

Ποιος είναι όμως επιτέλους αυτός ο υπεράγιος, που δικαιούται ετήσιες τιμές, και ποιές ήταν οι αντιπροσωπευτικότερες της πίστεως του σκέψεις, ας αφήσουμε τον ίδιο να μας το περιγράψει:

«Κύριλλου αγιότατου επισκόπου… Πάσα η γραφή (η εβραϊκή Βίβλος) είναι θεόπνευστος και ωφέλιμος… και ότι ο θεός προείπε αυτό είναι πάντων σωτήριον… ο δια του πανσόφου Μωυσέως προσταχθείς νόμος παραγγέλνει «Μη έχεις άλλους θεούς πλην εμού» δια τούτο και ο θεσπέσιος Μωυσής στους εξ’ αίματος Ισραηλίτες παράγγειλε, να φυλάγουν τις εντολές αυτές και να αφανίζουν από προσώπου γης όλους τους τόπους στους οποίους λάτρευσαν εκεί τα έθνη τους θεούς τους. «Στα όρη τα ψηλά και στους λόφους και υποκάτω παντός δένδρου δασούς, κατασκάψτε τους βωμούς αυτών και συντρίψτε τις (λατρευτικές) στήλες αυτών. Κατακόψετε τα (ιερά) άλση τους και τα γλυπτά των θεών αυτών κατακάψτε με πυρ και αφανίστε το όνομα αυτών εκ του τόπου εκείνου» (Αυτά εντέλει η Βίβλος, τότε στο άγριο Ισραήλ που δεν ήξερε από αγάπη! Δείτε όμως και τη συνέχεια) Ακριβώς έτσι είναι πρέπον τον εξ απάτης Ελληνικής προς το της αληθείας να μετακινείτε φως (προσέξτε με πόση αγάπη θα γίνει αυτή ή προς την σωτηρία μετακίνηση!) δια Μωυσέως προστάζοντα είδωλα και ναούς μαζί να κατακάψετε ανασκάπτοντας τους βωμούς και κατακόβοντας τα άλση, ώστε καμιάς δικής τους βδελιρότητας να μην απομείνει λείψανο, κερδίζοντας έτσι μερίδιο στην δόξα». Πραγματικός άγιος… αυτός ο Κύριλλος!

Και συνεχίζει με απερίγραπτη… αγάπη: «Εμείς δε στις θεϊκές αυτές εντολές (της Παλαιάς Διαθήκης) εμπιστευόμενοι τον νουν μας, δεν θα αμελήσουμε και ούτε θα βραδύνουμε, αλλά με ακρίβεια μάλλον δε και φιλογρηγορούντες, της αληθείας το αξιοθαύμαστο κάλος με χαρά θα κυνηγούμε και όλο ένα περισσότερο θα σπουδάζουμε το πως ο θεός την ανατροπή της πλάνης και τον φωτισμό του σκότους δια του Μωσαϊκού νόμου μας παρέδωσε… για δε τους ακάθαρτους δαίμονες ο νόμος (του Μωυσέως) σκιά των μελλόντων είναι… διότι γεννούν οι σκιές την αλήθεια καθώς προείπε και ο θεσπέσιος Μωυσής»!!! Γ΄ ΣΥΝΟΔΟΥ ΚΑΤΑ ΝΕΣΤΟΡΙΟΥ – ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΚΥΡΙΛΛΟΥ ΠΡΟΣ ΑΚΑΚΙΟΝ (1,4,41)

Αυτός ήταν ο τιμώμενος ολόκληρο το 1998 Κύριλλος! Ή μάλλον ο άγιος Κύριλλος! Του οποίου το κατεδαφιστικό παραλήρημα κατά των Ελλήνων δεν έχει πραγματικά το όμοιο του!

Τελικά όμως να κάτι που ο άγριος Κύριλλος, μας το λέει καλύτερα απ’ όλες μας τις διατυπώσεις! Η Παλαιά Διαθήκη είναι παρακαταθήκη από πολλές χρήσιμες «σκιές»…!

Τι είναι οι «σκιές»;

Να σας εξηγήσω… όταν λοιπόν έχετε κουραστεί να μιλάτε για αγάπη και κανένας δεν σας δίνει σημασία και ούτε τη γη του σας παραχωρεί, ούτε τα προνόμια του σας παραδίδει… τότε και σεις (σύμφωνα με την χριστιανική οδηγία του Κυρίλλου), απ’ την Καινή Διαθήκη που βρισκόσαστε, απλώνετε το χέρι σας, έτσι, δίπλα προς τις σκιές (πληγές) της Παλαιάς Διαθήκης, αρπάζετε ότι «σκιά» βρεθεί μπροστά σας και χτυπώντας κατακέφαλα, ρίχνετε ανάσκελα οποίον αντιστέκεται στις ευγενικές σας προθέσεις!

Αμέσως μετά, δηλαδή τώρα που σας πρόσεξε και είναι όλος δικός σας, μπορείτε να τον μετακινήσετε (τραβώντας τον προσεκτικά και με αγάπη απ’ τα πόδια) προς το φως της αληθείας! Τώρα που όλα τακτοποιήθηκαν, με τον χριστιανικότερο τρόπο, μπορείτε να αφήσετε πάλι πίσω στην θέση τους τις χρήσιμες βαριές «σκιές» της Παλιάς Διαθήκης… και να συνεχίσετε να μιλάτε για νεοδιαθηκική αγάπη! Συγχαρητήρια, έχετε μετακινήσει επιτυχώς έναν δαιμονισμένο προς το φως της αληθείας!

Να λοιπόν που όλα χρειάζονται! Καλή είναι η Καινή Διαθήκη, αλλά ας είναι από κοντά και η Παλαιά, που έχει όλες τις «σκιές» του… αρχαιο-χαλδαιικού κόσμου. Μπόλικη λοιπόν βιτρινάτη αγάπη και στο βάθος… σκιές!

Φαίνεται λοιπόν ότι με μια βαριά παλαιοδιαθηκική «σκιά» στο χέρι, μπορούσες κάποτε να σπάσεις άνετα το κεφάλι των αλλοδόξων, φωνάζοντας «αγάπη», «φως», «σωτηρία» και μετά, όχι μόνο να μην αποβάλλεσαι από την θρησκεία της αγάπης, αλλά να αξιώνεσαι και ετήσιων τιμών! Ακριβώς έτσι έγινε με τον εν λόγω Κύριλλο!

Βλέπετε γιατί τελικά όλη η εβραϊκή γραφή είναι οπωσδήποτε θεόπνευστη και ωφέλιμη! Σκέφτεστε τι θα γλιτώναμε… αν δεν ήταν τόσο πολύ «ωφέλιμη» και τόσο χαριτωμένα ή μάλλον δυναμικά θεόπνευστη;!

Δεν εξηγείται λοιπόν φυσιολογικά, πως μπορούν οι Έλληνες σήμερα να θεωρούν άξιο ετήσιων τιμών, έναν άνθρωπο που με τέτοια κακόψυχη εντολή, παραγγέλνει την μαζική πυρπόληση, καταστροφή και κατασυντριβή των ναών και όλων των ιερών τόπων της αρχαίας Ελλάδος, που ας σημειωθεί, οι περισσότεροι είχαν ήδη μετατραπεί σε φυλακτήρια γνώσης, βιβλιοθήκες και ουσιαστικά θεραπευτήρια ψυχών και σωμάτων!

Ακούσαμε μάλιστα και τόσα απανωτά εγκώμια για την ζωή και το έργο του, που προς στιγμή μπερδευτήκαμε νομίζοντας ότι επρόκειτο πράγματι για κάποιον άλλον Κύριλλο… λίγο καλύτερο από δαύτον! Αναγκάσθηκα λοιπόν να πάω ο ίδιος μέχρι την μητρόπολη και να ζητήσω ο ίδιος να δω την εγκύκλιο, ώστε να βεβαιωθώ ότι πράγματι πρόκειται για τον συγκεκριμένο αγριάνθρωπο τον Κύριλλο Αλεξανδρείας!

Μα, γιατί τιμούν έναν άνθρωπο που από το θρησκευτικό του μένος και την καταδιωκτική μανία, κατά πασών των διαφωνούντων, ούτε καν οι δικοί του ομόθρησκοι δεν ήξεραν που να κρυφτούν;

Ακόμα και το βαρύ πυροβολικό της θρησκείας, ο άλλος ασυγκράτητος ανθέλληνας, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο παραγωγικότερος συγγραφέας χριστιανικού επεκτατισμού, δεινοπάθησε οικτρά κάτω από τον κυνηγετικό θρησκευτικό ίστρο, του καθ’ έξη κυνηγού διαφωνούντων Κύριλλου!

Όμως ας μη γελιόμαστε, αυτές ακριβώς οι καταδιωκτικές εξάρσεις του Κύριλλου, και του κάθε Κύριλλου, είναι που επέβαλαν την χριστιανική ιδεολογία και εδραίωσαν την ελέω θεού θεολογική δυναστεία! Δεν υπήρχε αίρεση η σκιά διαφωνίας λοιπόν, που με «το φως του Μωυσή» να μην υπέστη τον αφανιστικό εξαγνισμό απ’ το χέρι του κάθε Κυρίλλου.

Τελικά αυτό το φως του Μωυσή, από πνευματικής πλευράς πρέπει να ήταν κάτι σαν ατέλειωτα παχιά λόγια αγάπης, αλλά από υλικής άποψης, πρέπει να ήταν κάτι σαν δάδα χειρός, γιατί όπου «έφεγγε» λαμπάδιαζαν όλα με μια παράξενη εξαγνιστική φλόγα! Θέατρα, σταδία, ναοί, αγορές, βουλευτήρια, μουσεία, σχολές, άλση, πλατείες… οπουδήποτε υπήρχαν τα «βδελυρά» αγάλματα των αλλόθρησκων και κακόθρησκων Ελλήνων, που μπορεί: «εξωτερικά να ήταν εξαίσια αλλά, μόνο για να πλανεύουν τις αισθήσεις, ενώ εσωτερικά ήταν γεμάτα με δαίμονες και ποντίκια»!

Ο εραστής της Παλαιάς Διαθήκης Κύριλλος, με την αρρωστημένη μανία καταδίωξης, ένιωθε άπειρη ευδαιμονία και απέραντη ψυχική συγγένεια με τον δεσποτικότερο των προφητών Μωυσή. Τον συγκλόνιζε η ιδέα ότι αντιγράφοντας τις βαριές σκιές (εντολές-πληγών) του εβραϊκού παρελθόντος, στο μέλλον θα έμοιαζε κι’ αυτός λίγο με τον τρισένδοξο, αδίστακτο εκτελεστή αντιπάλων Μωυσή!

Ένιωθε απέραντη ψυχική ανάταση στο ενδεχόμενο να ξεπεράσει σε σωτηριοφανή βαρβαρότητα κι’ αυτόν τον συγγενή, θείο του και προκάτοχο του στον επισκοπικό θρόνο της Αλεξανδρείας Θεόφιλο, που πριν από λίγο μόλις καιρό κατεδάφισε την βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας! Ο Κύριλλος ήθελε οπωσδήποτε να αφήσει εποχή, ενώνοντας την φωνή του στεντόρεια μ’ αυτήν του «θεσπέσιου Μωυσή», παραγγέλνοντας στους πνευματικούς πια ισραηλίτες, (χριστιανούς) ξεκάθαρα φωτιά και τσεκούρι σ’ όλους τους ιδεολογικούς εχθρούς… φυσικά στο όνομα και υπό το πρόσχημα της αγάπης!

Για φαντάσου… όλα αυτά τα πολύ σοφά και επωφελή, ο Κύριλλος τα ξεσηκώνει μέσα απ’ τις σελίδα της Παλαιάς Διαθήκης, κατ’ ευθείαν από το στόμα του μεγαλύτερου κατασκευαστή πληγών Μωυσέα! Γεννιέται όμως η δικαιολογημένη νομίζω απορία: Αφού λοιπόν η χριστιανική σκέψη του Κύριλλου, βρίσκεται απολύτως στα αχνάρια, στη σκιά, στην προέκταση και τα πρότυπα των βίαιων Μωυσιακών επεκτατισμών, δεν έπρεπε όλο αυτό το πράγμα να λέγεται Μωυσισμός και όχι Χριστιανισμός; Αφού αυτοί οι άγιοι του Χριστιανισμού, υιοθέτησαν τις βιαιότερες εντολές του επιθετικότατου παλαιοδιαθηκικού Ιουδαϊσμού, γιατί λοιπόν χρησιμοποιήθηκε το παραπλανητικό όνομα Χριστιανισμός και όχι το φυσικότερο Νέο-ιουδαϊσμός, ή και Χριστιανο-ΓιαχβισμόςΑπ’ την άλλη, αν ο χριστιανισμός δεν υιοθετεί τα πύρινα αυτά κηρύγματα μίσους και τις αφανιστικές μεθόδους του νέο-Μωυσέα Κύριλλου, αλλά την Νεοδιαθικηκή απέραντη και ανυπόκριτον αγάπη, ακόμα και προς τους εχθρούς… κλπ. κλπ… τότε γιατί όχι μόνο δεν καθαιρέθεισαν ποτέ για τις πράξεις τους αυτές, και τα ακατονόμαστα αυτά εγκλήματά τους κατά της ανθρωπότητας, αλλά σήμερα ο συγκεκριμένος «άγιος», ο αγριότερος των αγίων Κύριλλος, παραμένει άγιος και μάλιστα ετήσιας εορταστικής διάρκειας; Τελικά, αναρωτιέται κανείς: αν για την επικράτησή του ο χριστιανισμός, μπορούσε τόσο εύκολα να δανειστεί τις σκιές-πληγές της Παλαιάς Διαθήκης, την πυρπολητική δάδα του Αβραάμ και την κατεδαφιστική σφύρα του Μωυσή… τότε προς τι ο τόσος θόρυβος περί της χριστιανικής αγάπης;

Αλήθεια, μήπως επιτέλους μπορούμε να διακρίνουμε ότι η αγάπη είναι η παραπλανητική βιτρίνα, το δόλιο προσκλητήριο και το καταλληλότερο ιστορικό άλλοθι, για τον φόνο ενός πολιτισμού; Μήπως από την ιστορική πια αυτή απόσταση, μπορούμε να δούμε ότι αυτή ακριβώς η αγάπη, ήταν η ιδεώδης αρχή μιας απίστευτης σε έκταση και μανία κατασυντριβή του Ελληνικού πολιτισμού, που κανένα μίσος δεν θα πετύχαινε καλύτερα;

Ας δούμε όμως τι άλλο εντελώς χριστιανικό και αλησμόνητο έκανε ο περίφημος αυτός Κύριλλος (370-444 μ.Χ.) και γιατί τόσο μένος κατά των Ελλήνων: «Συνέβη δε ο επίσκοπος επί των αιρέσεων Κύριλλος, να περάσει (αστυνόμευε δηλαδή, εντελώς τυχαία…!) έξω από τον οίκο της Υπατίας, όπου είδε συνωστιζόμενους στις εξώθυρες άνδρες και γυναίκες ανθρώπους πολλούς που άλλοι έφευγαν άλλοι έρχοντο και άλλοι έστεκαν εκεί. Ερώτησε λοιπόν (ο Κύριλλος) τι είναι όλο αυτό το πλήθος και περί τινός όλος αυτός ο θόρυβος στην συγκεκριμένη οικία... Κάποιος του εξήγησε ότι μέσα αγορεύει η φιλόσοφος Υπατία και δική της είναι η οικία.

«Μαθαίνοντας αυτά (
ο άγιος) δαγκώθηκε η ψυχή του ώστε τον φόνο αυτής ταχέως επιβουλεύετο, τον ανοσιότατον μάλιστα φόνο, που κατά την συνήθεια (του αγίου!) προήλθε από πολλούς μαζί θηριώδεις επιτιθέμενους ανθρώπους, ανθρώπους φαύλους που ούτε θεών ούτε ανθρώπων φόβο είχαν, και ξέκαναν έτσι την φιλόσοφο» Σουΐδας (ύψιλον 166) Βλέπετε «συνήθειες» ο άγιος;!

Ο Σωκράτης ο Σχολαστικός, μας διέσωσε επιπλέον φρικιαστικές λεπτομέρειες από το συμβόλαιο θανάτου του αλητάγιου Κύριλλου κατά της Υπατίας: 

«Συμφωνήσαντες δε οι άνδρες (το πόσο «άνδρες» ήταν θα το δείτε σε λίγο) με ένθερμο φρόνημα, (δηλαδή φανατικούς) στους οποίους ηγείτο κάποιος Πέτρος ο αναγνώστης (προφανώς εκκλησιαστικός αναγνώστης) και παραμόνευαν την επιστρέφουσα Υπατία στον οίκο της. Όρμησαν, την έβγαλαν έξω από το δίφρο (μεταφορικό μέσον την εποχής) την έσυραν μέχρι την εκκλησία, της εξέδυσαν την εσθήτα (ενδεικτικό ένδυμα διδασκάλου) και με όστρακα και θεία μανία την κατέκοψαν, την κατέσπασαν, (τις τσάκισαν τα μέλη!) και στην συνέχεια συνεργαζόμενοι αφού την καταδιαμέλισαν, κατέκαψαν τα μέλη της μέχρι καταναλώσεως (καταδιαμελίσθη!). Αυτό όλο το έγκλημα μεγάλη κατακραυγή ξεσήκωσε κατά του Κυρίλλου και της αλεξανδρινής Εκκλησίας…

Αυτά δε συνέβησαν το τέταρτο έτος της Κυρίλλου επισκοπής και το έκτο του («μεγάλου») Θεοδοσίου, τον μήνα Μάρτιο διαρκούντων των νηστειών»!!!
 Σωκράτους Σχολαστικού ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ – ΠΕΡΙ ΥΠΑΤΙΑΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΥ 7.15

Τι να πω! Μα, αυτοί, την διαμέλισαν, την έψησαν και μόνο που… δεν την αλάτισαν να τη φάνε! Ευτυχώς δηλαδή που ήταν κι αυτός ο μήνας των νηστειών, που όσο να ‘ναι έπρεπε να αποφεύγουν το κρέας...! Βλέπετε λοιπόν πόσο βοήθησαν οι νηστείες στην ειρήνη του κόσμου;! Φαντάζεστε τι θα της έκαναν της γυναίκας αν δεν ήταν… μήνας νηστειών, που κατευνάζει τα πνεύματα;!

Βλέπετε λοιπόν, με τι λεπτές διαδικασίες νικήσαν την φιλοσοφία των Ελλήνων; Απλά κάποιοι ομιχλώδους καταγωγής άγιοι, έφτασαν στην διαπίστωση, ότι οι Έλληνες φιλόσοφοι… ψητοί αποδίδουν λιγότερο!

Δεν ξέρουμε αν ωφέλησε σε τίποτε η μεγάλη κατακραυγή κατά του πατριάρχη Κυρίλλου και της τοπικής εκκλησίας. Αυτό που ξέρουμε μετά βεβαιότητας είναι, ότι μετά απ’ το απολύτως μελετημένο, χυδαίο, ανατριχιαστικό, και απίστευτης αγριότητας τρομοκρατικό χτύπημα, σίγουρα σε όλη την ρωμαϊκή επικράτεια, δεν ξανατόλμησε άνθρωπος αυτό που αποτόλμησε η ελληνόψυχη Υπατία!

Η «δολομήχανος ελπίδα» αναμοχλεύοντας τα λαϊκά πάθη και ταΐζοντας τους πόθους των απαιδεύτων για δύναμη και εξουσία, έστρεψε κατά των Ελλήνων κάθε λογής βαρβάρων.

Ο σαδιστής αυτός «άγιος», που περισσότερο θυμίζει καλικάντζαρο παρά άνθρωπο θεού, δεν άφηνε τίποτε στην τύχη! Ασκήτεψε δήθεν τρομάρα του στην έρημο, όπου αντί να χάνει τον καιρό του σε αόριστες προσευχές, αυτός επαναδημιούργησε από μαινόμενους αναχωρητές, τον φανατικότερο στρατό ρασοφόρων της «σωτηρίας»! Το αδίστακτο αυτό σώμα καλογέρων, αφού προ καιρού υπηρετήσαν τον Θεόφιλο στην καταστροφή του Σεράπειου, ήταν έτοιμο να υπηρετήσει τον διάδοχο και ανεψιό του Κύριλλο!

Τους καθεστωτικούς στόχους του πνευματικού δικτάτορα Αλεξανδρείας Κύριλλου, υπηρετούσε και μια άλλη ομάδα αναρχικών στρατιωτών της σωτήριας οι ονομαστοί:«παραβολάνοι, μια άλλη τάξη 600 έως 800 δυνατών νέων ανδρών των οποίων η αρχική αιτία σύστασης ήταν η περίθαλψη των ασθενών ανάπηρων και άστεγων της πόλεως… (βλέπετε ότι σε κάθε αθλιότητα χρειάζεται μια αγαθή βιτρίνα) ενεργούσαν επίσης σαν ένα είδος στρατιωτικού σώματος του πατριάρχη Κυρίλλου που αναλάμβανε δράση εναντίων των αντίπαλων… άνθρωποι αμαθείς, ορμητικοί αμόρφωτοι παράφοροι, πειθαρχούμενοι στους εκκλησιαστικούς ηγέτες τους, ήταν πρόθυμοι να αντιδράσουν σε κάθε λαϊκή θέληση της πόλης… είναι βέβαιο ότι οι παραβολάνοι αυτοί (με εντολή του Κύριλλου) διέπραξαν τον φόνο της Υπατίας» Maria Dyielski «Υπατία η Αλεξανδρινή» σελ.179-181

Τόσο «καυτή» ήταν θεοσέβεια τους, που δεν δίσταζαν να σκοτώσουν και να κάψουν κατά τα πρότυπα του Λευίτη Μωυσέα οτιδήποτε μη χριστιανικό!

Ο Σουΐδας συμπληρώνει: «και το σώμα της (της Υπατίας) καθυβριζόμενο διεσπάρη εις όλη την πόλη. Τούτο δε συνέβη δια την υπερβάλλουσα αυτής σοφία, και μάλιστα εις τα περί αστρονομίαν… υπό Κυρίλλου θράσος» Σουΐδας ύψιλον 166.

Η κύρια του Ελληνισμού η Υπατία, αδιαφορώντας για τους χριστιανο-βρυχηθμούς του Κυρίλλου, έβαζε την τήβεννο της και με παρρησία ανακοίνωνε σε δημόσιους χώρους, τα νέα της ναυσιπλοΐας των μαθηματικών και της αστρονομίας. Η Υπατία ακτινοβολούσε δημοσίως το άρωμα της ελληνικής παιδείας. Ο θαλερός ελληνισμός της, κατέθελγε τους πολίτες της ελληνοθρεμμένης Αλεξάνδρειας. Αυτό όμως δεν άρεσε καθόλου στον κουασιμόδο της ιεροσύνης Κύριλλο!

Αυτός λοιπόν ο καταχθόνιος ανθρωποκυνηγός, το αιμοβόρο θηρίο, ο αλάστωρ Κύριλλος Αλεξανδρείας, (τον οποίο ούτε ο Σουΐδας, αν και χριστιανός δεν διστάζει να φανερά να περιφρονήσει), δεν είχε να φοβηθεί τίποτε!

Μετά απ’ αυτόν τον κατά παραγγελία θάνατο της Υπατίας, όχι μόνο δεν ίδρωσε το αυτί του, αλλά επειδή στην θρησκευτική μεζούρα, οι αξιότιμοι προσμετρόνται ανάλογα με τα εγκλήματα πίστης, γνώρισε πραγματικές δόξες και τιμές, αφού μετά απ’ αυτή την θηριωδία του ανακηρύχθηκε: «σοφός», «ιερός», «θεσπέσιος», «νικηφόρος», «μακάριος», «θείος», «δάσκαλος», και… θερμός «εραστής της αλήθειας» και φυσικά «άγιος» Φώτιος ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ.

Χριστιανοκανίβαλο, είναι αλήθεια δεν πρέπει να τον είπε κανείς μέχρι σήμερα! Ας έχω εγώ αυτή την τιμή!

Αυτό το αποτρόπαιο έγκλημα, πράγματι μόνο με ανατριχιαστικές ιστορίες κανιβάλων μπορεί να συγκριθεί! Μόνο που αν το δούμε εγκληματολογικά, είναι κατά πολύ ανώτερο σε αποτρόπαια κίνητρα και συγκρίσεις, αφού ο αλεξανδρινός αυτός ρασοφορεμένος κανίβαλος, έχει για θύμα του μια εντελώς αθώα, πάνσοφη και όμορφη γυναίκα, (κάτι που δεν τυχαίνει συχνά σε αφθεντικούς κανιβάλους). Ο δε οικτρός κανιβαλιστικός διαμελισμός της, γίνετε άκουσον-άκουσον, στο όνομα μια θεόσταλτης αγάπης! Μιας αγάπης, που ενίοτε πυρπολεί, διαμελίζει και σκοτώνει! Ειδικά αυτό το τελευταίο… την αγάπη δηλαδή που με τόσο μίσος σκοτώνει, ούτε και ο πιο διεστραμμένος κανίβαλος δεν θα μπορέσει ποτέ να την εξηγήσει!

Αυτός ήταν ο ψυχοπαθής δήμιος Αλεξανδρείας Κύριλλος! Δηλαδή, ευτυχώς που αυτός ο άνθρωπος ήταν άγιος, διότι αν δεν τον είχε ημερέψει η τόση χριστιανική του παιδεία και η αγιότητα του… αν δεν αγαπούσε έτσι τρυφερά, ακόμα και τους εχθρούς του… φαντάζεστε πόσο πιο κακός μπορούσε να γίνει;

Ποια ήταν όμως η Υπατία; Το θηλυκό αυτό «τέρας», που κατατρόμαξε τους ποιμένες της αλεξανδρινής εκκλησίας, και γιατί έπρεπε να το εξαφανίσουν τόσο μακάβρια από προσώπου γης; Τι το αποτρόπαιο έκανε, που δεν έδενε πουθενά με τον Ιουδαιο-χριστιανισμό, ώστε να δικαιούται τέτοιο φρικτό θάνατο;

Η Υπατία ήταν μια ψυχωμένη Ελληνίδα, που εκτός από εξαιρετικά όμορφη, υπήρξε και φαινόμενο επιστημονικής γνώσης και φιλοσοφίας.

Κόρη του γνωστού μαθηματικού Θέωνα. Μαθηματικός η ίδια, γεωμέτρης, φιλόσοφος και αστρονόμος, με γνώσεις που ξεπερνούσαν την εποχή της, με πρωτοποριακές μηχανο-κατασκευαστικές επιδώσεις.

Το συγγραφικό της έργο, που φυσικά δεν έφτασε ως εμάς περιλαμβάνει τίτλους όπως: «Υπόμνημα εις Διόφαντο», «Υπόμνημα εις τα Κυνικά του μαθηματικού Απολλώνιου Περγέου», «Αστρονομικός κανόν». Πιθανολογούνται και αλλά έργα δικά της που όλα ΧΑΘΗΚΑΝ οριστικά. Εξαιρετική γεωμέτρης είχε το παρατσούκλι, Υπατία η Γεωμετρική.

Η Υπατία δεν είχε θρησκευτικές τοποθετήσεις. Δεν μισούσε τους χριστιανούς. Μάλλον κατά την Τσιέλσκα Μαρία (στο βιβλίο της Υπατία η Αλεξανδρινή) απέφευγε διακριτικά ακόμα και την πατρώα θρησκεία, και ο μόνος έρωτας της ζωής της, ήταν οι επιστήμες!

Με τις υποδείξεις της ανεξίθρησκης Υπατίας, ο χριστιανός μαθητής της Συνέσιος, κατασκεύασε το αστρονομικό όργανο αστρολάβο. Ένα όργανο, που μόνο οι λεπτότατες κατασκευαστικές του απαιτήσεις, προϋπέθεταν προχωρημένο ωρολογοποιό μηχανολογικό εξοπλισμό! Πράγμα που στην προέκταση του σημαίνει, ότι η Υπατία διέθετε ένα πλήρως εξοπλισμένο εργαστήριο, και ειδικευμένους τεχνίτες μικροκατασκευών!

Η λεπτομέρεια αυτή δεν είναι διόλου ασήμαντη, αφού καταληκτικά, είναι μάλλον η διαφωτιστικότερη για τον σημαντικότατο ρόλο της Υπατίας στην διεκδίκηση του κοινού της κοσμοπολίτικης Αλεξάνδρειας, απ’ την Ελληνόφωτη επιστήμη ή την σκοταδιστική θρησκεία!

Για να πάρουμε μια γεύση του αστρονομικο-μαθηματικού επιτεύγματος που εδώ ασαφώς και γενικόλογα αναφέρουμε ως «αστρολάβο» πρέπει να υπενθυμίσουμε την πολυπλοκότητα του αντίστοιχου ευρήματος των Αντικυθήρων που αν και κατά πέντε περίπου αιώνες αρχαιότερος αυτού της Υπατίας, αφήνει έκθαμβους τους σημερινούς μελετητές του με τις μαθηματικές και τεχνολογικές του προϋποθέσεις!

Το όργανο αυτό, ανεσύρθη το 1901 από αρχαίο ναυάγιο των Αντικυθήρων. Είναι ένας «αστρονομικός υπολογιστής μεγάλης ακρίβειας, του 80 π. Χ. χαρακτηρίσθηκε σαν το πιο περίπλοκο μηχανισμό που κατασκευαστικέ ποτέ στον κόσμο, τουλάχιστον έως τα 1200μ.Χ.» Χ. Λάζος «τεχνολογία στην Αρχαία Ελλάδα».

Με τους 27 του συνολικά γραναζοτούς δίσκους του, κατασκευασμένους πριν από 21 αιώνες η πρωτοχριστιανική Ελλάδα, αποστομώνει στους επικριτές της με τον καλύτερο τρόπο!

Η τεχνολογία και οι ευφυέστατες εφαρμογές των θεωρητικών επιτευγμάτων της ελληνικής διανόησης, απαντούν καλύτερα απ’ όλα τα επιχειρήματα, για το αν η Ελλάδα ήταν ή όχι βουτηγμένη στην δεισιδαιμονία και την ειδωλολατρική αποχαύνωση, απ’ την οποία έπρεπε επειγόντως να σωθεί! Κάποιοι άλλοι πρέπει σήμερα επειγόντως να καταλάβουν, το σχεδιασμένο έγκλημα που διεπράχθη κατά της ολοσέβαστης Ελλάδος, που στο πρόσωπο και στο τραγικό τέλος της Υπατίας, βρίσκει μια ανεπανάληπτη θλιβερή ταύτιση!

Ο «αστρολάβος» της Υπατίας, κατασκευασμένος πεντακόσια και πλέον χρόνια μετά, πρέπει να ήταν μια ανάλογη θεαματική μετεξέλιξη. Ένα τέτοιο αριστούργημα ακριβέστατης μικροκοπής, ωρολογοποιού συναρμογής και αστρονομικών συσχετισμών, βγαλμένο μέσα απ’ τα εργαστήρια της Υπατίας, επιδεικνυόμενο στις δημόσιες διαλέξεις της Αλεξανδρινής φιλόσοφου, μαζί με αλλά ίσως τεχνολογικά αριστουργήματα, πρέπει να άφηναν κατάπληκτο και τον τελευταίο αλεξανδρινό!

Εξ όλων αυτών λοιπόν διαφαίνεται, ότι η Υπατία αντιπροσώπευε την ουσιαστικότερη συνεχεία, της άγνωστης στους πολλούς προηγμένης «τεχνολογίας» των Ελλήνων! Η Υπατία λοιπόν πέρα απ’ το θάρρος της διαφωνίας προς την δικτατορία της σωτήριας, αντιπροσώπευε τον ισχυρότερο αντίπαλο της διεκδικητικής θεολογίας!

Η Υπατία, απέναντι στις θανατονικήτρες σειρήνες της θεολογίας, φαίνεται πως μεθοδικά αντεπιστράτευε την απτή και οφθαλμοφανή απελευθερωτική δύναμη της τεχνολογίας, την οποία μεθοδικά και με μεγάλη ως φαίνεται αποδοχή, επεδείκνυε στους δημόσιους χώρους της πόλης! Η μαζική αποδοχή της Υπατίας, απειλούσε να αχρηστεύσει το επιδιωκόμενο μονοπώλιο της προσοχής του όχλου, απ’ τους ελπιδέμπορους και φοβέμπορους της θρησκείας!

Η τεχνολόγος Υπατία, με την τόλμη, την γοητεία και τις κατασκευές της, κέρδιζε μεγάλη μερίδα απ’ τον ενθουσιασμό και την υποστήριξη ακόμα και των απαίδευτων του όχλου! Αυτό όμως προβλημάτισε βαθιά τους θρησκευτικούς δέσποτες της εποχής της! Έτσι η απροκάλυπτη δολοφονία της, μπορεί να αφαιρούσε για λίγο απ’ τον πατριάρχη το χαμογελαστό προσωπείο του κοινωνικού αγαπητικού, αλλά ο παραδειγματικός της θάνατος, ήταν πράξη αναπότρεπτης ανάγκης!

Από την Αλεξάνδρεια, την πρωτεύουσα της γνώσης των βιβλίων και των τεχνολογικών θαυμάτων, η παντοειδής σοφία των Ελλήνων αν δεν ανεκόπτετο απ’ την θρησκευτική δεισιδαιμονία, σε χρόνο ρεκόρ θα ταξίδευε στα πέρατα του τότε γνωστού κόσμου, εμπεδώνοντας την απόλυτη ελληνική πνευματική παντοκρατορία, με ανυπολόγιστες εξελίξεις παιδείας και πολιτισμού!

Αυτά ακριβώς όμως ήταν που ανησύχησαν τον Κύριλλο, τον τοποτηρητή της ιδεολογικής κατοχής στην Αλεξάνδρεια, στην συμπεριφορά της ανυπότακτης και ατρόμητης Υπατίας.

Η θαρραλέα αυτή Ελληνίδα, παρ’ ότι μικρή πρέπει να έζησε τις ταραχές και την καταστροφή του Σεραπείου επί Θεόφιλου, ξεπέρασε το θάρρος πολλών ανδρών, και αδιαφορώντας έμπρακτα με την δεδομένη εκκλησιαστική τρομοκρατία, με δημόσιες διαλέξεις αναπτέρωνε το ενδιαφέρων των επιστημών, διατηρώντας έναν χώρο σταθερής πνευματικής αντίστασης στη ογκούμενη θρησκευτική παντοδυναμία!

Η γυναίκα αυτή είχε λοιπόν τον ελληνικότατο «δαίμονα» του δημόσιου κήρυκα μέσα της, κι’ αυτό ήταν που ανάγκασε τον καταχθόνιο νου του ανθρωποκυνηγού Κύριλλου, να παραγγείλει τον χειρότερο παραδειγματικό χαμό της.

Η αγριότητα δεν ήταν τυχαία!

Ο θάνατος της έπρεπε να είναι συγκλονιστικός! Κάτι εξαιρετικά τρομακτικό, που θα καθήλωνε και τον τελευταίο Έλληνα, που θα είχαν ακόμα το θράσος, μετά την έλευση της ουρανοκατέβατης Εβραιο-Βιβλικής σοφίας στην Αλεξάνδρεια, να μιλάει για έρευνα και γνώσεις!

Να γιατί κατ’ εντολή του, έσυραν στους δρόμους την φιλόσοφο την κατέγδαραν με θραύσματα κεραμικών (όστρακα), τις κατέσπασαν τα μέλη, την καταδιαμέλισαν και στο τέλος… την έψησαν, ναι σκεφτείτε το… έψησαν τα μέλη της σε ανθρακιά… σαν να επρόκειτο για εκδρομή ξέγνοιαστων κανιβάλων!

Ναι, αυτήν την τελευταία εντελώς απίστευτη και τρομακτικά εντυπωσιακή λεπτομέρεια μας διέσωσε ο Ι. Μαλάλας: «Ο δε βασιλεύς Θεοδόσιος στους χρόνους αυτούς την μεγάλη εκκλησία εν Αλεξάνδρεια έκτισε η οποία μέχρι και νυν Θεοδοσίου λέγεται, εφίλει (συμπαθούσε) δε Κύριλλον τον επίσκοπον Αλεξανδρείας. (μα πως να μη τον συμπαθείς τέτοιων κύριο) Κατ’ εκείνον δε τον καιρόν παρρησίαν (εξουσία παρά Κυρίλλου) λαβόντες οι Αλεξανδρείς (παραβολάνοι) φρυγάνοις έκαυσαν (στα ξερόξυλα!) Υπατίαν την περιβόητον φιλόσοφον» Ι. Μαλάλας ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΙΑ (Λόγος Δ΄) 359.8

Γι’ αυτό το έγκλημα της ελληνόψυχη Υπατίας, δεν λογοδότησε ποτέ κανείς. Απεναντίας, ο δήμιος της απολαμβάνει ακόμα τις υψηλότερες τιμές αγίου, με ετήσιες τιμές και πανηγύρια!

Αυτός ήταν ο θηριόψυχος Κύριλλος, που ενώ είναι να απορεί κανείς γιατί έγινε χριστιανός, αυτός ο παρανοϊκός ο από παντού καθυβριζόμενος… παραμένει ακόμα σούπερ άγιος, ανάμεσα στους πολύπαθους απόγονους των θυμάτων του, τους αμνήμονες Έλληνες!

Η Εκκλησία της Ελλάδος προκλητικότερη παρά ποτέ, όχι μόνο γιορτάζει δυο φορές ετησίως τον εν λόγω Κύριλλο (18/1 και 9/6) αλλά δεν δίστασε να δοκιμάσει τις ευαισθησίες των αφανισμένων Ελλήνων, κηρύττοντας το 1998 έτος Κυρίλλου! Το τεστ μνήμης ήταν βέβαια δικαιολογημένο, και απέδειξε περίτρανα στους εμπνευστές του, τον αξιοθαύμαστο βαθμό ιστορικής αμνησίας, της κατάμαυρης και αδιαπέραστης ιστορικής άγνοιας των Ελλήνων!

Καμιά ουσιαστική αντίδραση! Η ιερατειο-κρατούμενη εκκλησία, ο πνευματική δεσπότης των Ελλήνων, δεν έχει να φοβηθεί το παραμικρό. Οι Έλληνες κοιμούνται ή αργοπεθαίνουν, πάνω στις πληγές τους και στα δοξασμένα συντρίμμια των προγόνων τους! Κοιμούνται βαθιά, ληθαργικά, έχοντας καταναλώσει τεράστιες ποσότητες ναρκωτικής υποσχεσιακής εβραιοβιβλικής σωτηριολογίας! 

Ως πότε όμως;!

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Η δολοφονία της Υπατίας και οι ευθύνες του πατριάρχου Κυρίλλου

Το έτος 415 συνέβη στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου ένα έγκλημα· δολοφονήθηκε η νεοπλατωνικός φιλόσοφος και επιστήμων Υπατία. Με όσο το δυνατόν ψύχραιμη και αντικειμενική εξέταση των πηγών, θα επιχειρηθεί η διερεύνηση του μέτρου της ευθύνης του Κυρίλλου. Στο άρθρο θα παρατεθούν εκτενή αποσπάσματα από το βιβλίο της ιστορικού Maria Dzielska «Υπατία η Αλεξανδρινή», και θα παρουσιαστούν σχετικά σχόλια καθηγητών και ερευνητών, τα οποία και θα αξιολογηθούν.

Θα ήταν κατατοπιστικό σε μια πρώτη επαφή με το θέμα, και πριν μπούμε στο ιστορικό υπόβαθρο, να δούμε ποιος ήταν ο πατριάρχης Κύριλλος. Ο τίτλος του κάθε πατριάρχου στην συγκεκριμένη επισκοπή, μεταξύ των άλλων, έφερε τον τίτλο «[…] Πατήρ Πατέρων, Ποιμήν Ποιμένων, Αρχιερεύς Αρχιερέων, τρίτος και δέκατος των Αποστόλων και Κριτής της Οικουμένης» (από τη ιστοσελίδα του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας). Για την Ορθόδοξη Εκκλησία, «Ο Κύριλλος Αλεξανδρείας χαρακτηρίζεται νομεύς (= ποιμήν) και διδάσκαλος σοφός, βλ. Ωδή Η΄ 9ης Ιουνίου» (Στ. Παπαδόπουλος, πατρολογία, τ. Α΄, σ. 18). Ο Π. Χρήστου γράφει: «Ο Κύριλλος είναι μια από τας μεγάλας μορφάς της αρχαίας Εκκλησίας, των οποίων η επίδρασις εις τον εκκλησιαστικόν βίον και την χριστιανικήν διδασκαλίαν υπήρξεν αποφασιστική. Ιδιαιτέρως δια τον Νεστοριανισμόν ήτο ό, τι ο Αθανάσιος δια τον Αρειανισμόν» (τ. 4, σ. 339). Όπως ο Αθανάσιος πρωταγωνίστησε εναντίον του Αρείου κατά την Α΄ «οικουμενική» σύνοδο, κατά τον ίδιο τρόπο και ο Κύριλλος εναντίον του Νεστορίου κατά την Γ΄. Δηλαδή, πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους πατέρες της Εκκλησίας, που η συμβολή του στη διαμόρφωση του χριστολογικού δόγματος υπήρξε τεραστία.

Ωστόσο, η Πολωνή ιστορικός Maria Dzielska, αναφέρει στο βιβλίο της: «Οι σημερινοί ιστορικοί της Εκκλησίας δείχνουν μεγάλη εκτίμηση στον Κύριλλο σαν θεολόγο και δογματικό, όμως οι σύγχρονοί του έβλεπαν τα πράγματα διαφορετικά. Οι πηγές τον περιγράφουν σαν βίαιο και αρχομανή χαρακτήρα, που επεδίωξε την απόκτηση της εξουσίας με πιο αδιάλλακτο τρόπο από τον προκάτοχο και θείο του· έτσι προκάλεσε ισχυρότατες αντιδράσεις στην Αίγυπτο» (Υπατία η Αλεξανδρινή, σ. 158).

Το βίαιο και το αυταρχικό του χαρακτήρος του διαφαίνονται και από τις παραινετικές επιστολές που του έστελνε ο Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης, ο οποίος του ήταν συγγενής και πνευματικός. Οι επιστολές βρίσκονται στον 78ο τόμο της P. G.

«Ει τοίνυ εκατέρας λήμης βούλει καθαρεύσας, μη βιαίας αποφάσεις εκβίαζε, αλλά κρίσει δικαία τας αιτίας επίτρεψον. […] Πολλοί γαρ σε κωμωδούσι των συνειλεγμένων εις Έφεσον, ως οικείαν αμυνόμενον έχθραν, αλλ’ου τα Ιησού Χριστού ορθοδόξως ζητούντα. Αδελφιδούς εστί, φασί, Θεοφίλου, μιμούμενος εκείνου γνώμην. Ώσπερ γαρ εκείνος μανίαν σαφή κατεσκέδασε του θεοφόρου και θεοφιλούς Ιωάννου, ούτως επιθυμεί καυχήσασθαι και ούτος, ει και πολύ των κρινομένων εστί το διάφορον» (σ. 362).

Τον νουθετεί να μην εκβιάζει τις αποφάσεις του με τρόπο βίαιο, αλλά να κρίνει δίκαια. Πολλοί τον διακωμωδούσαν, ότι υπερασπίζονταν τα περί του Χριστού με εχθρότητα, με τρόπο ανορθόδοξο. Έλεγαν ότι ο τρόπος του έμοιαζε με εκείνον του προκατόχου του και συγγενή του, Θεοφίλου, ο οποίος ήταν εξίσου βίαιος και που μέσα στη μανία του συνέβαλλε στην καταδίκη και καθαίρεση του Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Σε άλλη επιστολή τον συμβουλεύει να σταματήσει να είναι εριστικός. Να μην μεθοδεύει την υπεράσπιση της Εκκλησίας με αυθάδεια και αλαζονεία, φέρνοντας τη διχόνοια, με πρόσχημα την ευσέβεια.

«Ίνα τοίνυν καγώ μη κατακριθώ, και αυτός παρά θεού μη κριθής, παύσον τας έριδας· μη οικείας ύβρεως άμυναν, ην παρά θνητών κεχρεώστησαι, ζώσαν Εκκλησία μεθόδευε, και αιώνιον αυτή διχόνοιαν εν προσχήματι ευσεβείας κατασκεύαζε» (ο. π. σ. 392).

Ο καθηγητής Β. Φειδάς γράφει στην «Εκκλησιαστική Ιστορία», στον πρώτο τόμο, σ. 597, ότι «Ο Κύριλλος γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια (375) από πλούσια οικογένεια, ο δε πατέρας του ήταν αδελφός του Αλεξανδρείας Θεόφιλου (385- 412). Απέκτησε αξιόλογη μόρφωση και χειροτονήθηκε πολύ ενωρίς κληρικός, ακολούθησε δε το θείο του Θεόφιλο στην “Επί Δρυν” σύνοδο (404), η οποία καθαίρεσε τον αρχιεπίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως Ιωάννη τον Χρυσόστομο. Παρά την ευρύτατη θεολογική του παιδεία, ο χαρακτήρας του διέσωσε πολλά στοιχεία της προσωπικότητας του θείου του. Διακρινόταν για την ορμητικότητά του, τον υπερβολικό ζήλο και το αγωνιστικό πάθος, τα οποία, παρά τις παρεμβάσεις του συγγενούς και πνευματικού του συμβούλου Ισιδώρου Πηλουσιώτου, τον οδήγησαν ορισμένες φορές σε ακραίες ή και περιττές ενέργειες, όπως λ. χ στις διώξεις εναντίον των σχισματικών Νοβατιανών (Σωκράτους, Εκκλ. Ιστορία VII, 7), των Εβραίων (VII, 13-14), των εθνικών, με κορύφωση τη μη παρεμπόδιση της δολοφονίας της φιλοσόφου Υπατίας (VII 15) κ.α.».

Όπως σημειώνει ο αρχιμανδρίτης και καθηγητής του πανεπιστημίου Αθηνών, Β. Στεφανίδης, είχε ισχυρή πολιτική επιρροή, όπως είχαν κατά κανόνα όλοι οι πατριάρχες της Αλεξανδρείας της εποχής εκείνης. Γράφει συγκεκριμένα για τον Κύριλλο: «Ο της Αιγύπτου διοικητής “Ορέστης και πρότερον εμίσει την δυναστείαν των επισκόπων (της Αλεξανδρείας), ότι παρηρούντο (ιδιοποιούντο) πολύ της εξουσίας των εκ βασιλέως άρχειν τεταγμένων, μάλιστα δε ότι και εποπτεύειν αυτού τας διατυπώσεις (διαταγάς) Κύριλλος εβουλεύετο” (Σωκράτους, Εκκλ. Ιστορία, 7,13,· πρβ. και 7,7,4)» (Εκκλ. Ιστορία, σ. 187). Ο πατρολόγος Π. Χρήστου, μας δίνει την εξής σημαντική πληροφορία: «Ωργάνωσε καλώς και κοινωνικήν πρόνοιαν και την κοινωνικήν αλληλεγγύην, μέχρι του σημείου ώστε πλοία ανήκοντα εις την Εκκλησίαν μετέφεραν τον σίτον δια του Νείλου εις την Αλεξάνδρειαν και εκείθεν εις την Κωνσταντινούπολιν ή αλλού. Παραβολάνοι, ναύται, και λαός, ήσαν απολύτως αφωσιωμένοι εις τον Κύριλλον, όστις διέθετε τοιούτον κύρος, ώστε ηδύνατο να εποπτεύη και επί του έργου των πολιτικών αρχών, προς μεγάλην στενοχωρίαν του επάρχου Ορέστου» (τ. Δ΄, σ. 340).

Ολοκληρώνοντας το παραπάνω πορτραίτο, ας δούμε πως έβλεπε τον ελληνικό φιλοσοφικό λόγο. Τον θεωρεί «γραώδη» και ασύνετο. «Των Ελλήνων σοφοίς γραώδη και ασύνετον λόγον» (Ερμηνεία στον Ησαία, ΕΠΕ 17, σ. 265). Ας θυμηθούμε την προτροπή που αναφέρεται στην πρώτη επιστολή προς τον επίσκοπο Τιμόθεο στην Καινή Διαθήκη: «Ταύτα υποτιθέμενος τοις αδελφοίς καλός έση διάκονος Ιησού Χριστού, εντρεφόμενος τοις λόγοις της πίστεως και της καλής διδασκαλίας η παρηκολούθηκας· τους δε βεβήλους και γραώδεις μύθους παραιτού· γύμναζε δε σεαυτόν προς την ευσέβειαν» (4.6-7). Κατά συνέπεια, ο όρος «γραώδης» παραπέμπει στο βέβηλο, στο αντίθετο από τους λόγους της πίστεως και της «καλής» διδασκαλίας. Όπως γράφει ο προαναφερθείς καθηγητής, «Η Βίβλος ήτο δια τον Κύριλλον η πηγή του σωτηρίου λόγου, του χορηγουμένου υπό του αγίου Πνεύματος. Πηγαί της σωτηρίας είναι οι άγιοι προφήται, οι ευαγγελισταί και οι απόστολοι, οι οποίοι χύνουν επάνω από τον ουρανόν τον σωτήριον λόγον εις τον κόσμον, με την χορηγίαν του αγίου Πνεύματος, και κατευφραίνουν όλην την κάτω από τον ουρανόν γην» (Πατρολογία, τ. Δ΄, σ. 348).

Σε άλλο σημείο των συγγραμμάτων του, ο Κύριλλος ισχυρίζεται ότι τα ελληνικά δόγματα είναι αλλόκοτα και δεν ταιριάζουν σε φιλόθεο νου. «Ο μεν ουν φιλόθεος νους και των αλλοκότων απηλλαγμένων δογμάτων Ελληνικής τε ως πορρωτάτω δεισιδαιμονίας αναφυγώ» (PG 73, σ. 729, Εις τον κατά Ιωάννην ευαγγέλιον). Τα άπαντα των Ελλήνων είναι ψευδή. «Ψευδή δε και των Ελλήνων άπαντα, σοφία και λόγοι» (PG 69, σ. 796, Εις τους Ψαλμούς). Οι σοφοί των Ελλήνων δεν δίδαξαν τίποτα το αναγκαίο: «Οι παρ’ Ελλησι σοφοί ουδέν των αναγκαίων ημάς δίδαξαν. […] Η γαρ πνευματική ευτροφία ανθίστασθαι αυτών ποιεί και ακαθάρτοις πνεύμασι και της εν πλάνης δασκάλοις». (PG 69, σ. 841, Εις τους Ψαλμούς). Μέσα σε αυτά τα θεολογικά πλαίσια, ασφαλώς θα ηχούσε συνεχώς μέσα του η αποτροπή που αναφέρεται στην πρώτη προς Τιμόθεο επιστολή, «γυνή εν ησυχία μανθανέτω εν πάση υποταγή· γυναικί δε διδάσκειν ουκ επιτρέπω ουδέ αυθεντείν ανδρός αλλ’ εν ησυχία» (2. 11-14). Εφόσον το «όραμα» της χριστιανικής οικουμένης φιλοδοξούσε να κάνει με τον οποιοδήποτε τρόπο όλους τους κατοίκους της αυτοκρατορίας ορθόδοξους χριστιανούς, έπεται ότι οι εντολές και οι απαγορεύσεις των Γραφών, είχαν αποκτήσει οικουμενικό χαρακτήρα, στα μυαλά των θρησκευτικών ηγετών, άσχετα εάν ήταν δύσκολη η υλοποίησή του στα μεγάλα πνευματικά κέντρα όπως την Αλεξάνδρεια και την Αθήνα. Όπως προκύπτει από τις επιστολές του μαθητή της Συνεσίου (PG, τ. 66), η Υπατία ήταν ένα αξιοσέβαστο πρόσωπο για όλη την αλεξανδρινή πνευματική αριστοκρατία, και χάρη στο ανεξίθρησκο πνεύμα της, δέχονταν στα μαθήματά της εθνικούς και χριστιανούς. Μόνο ο αμόρφωτος όχλος, ο ευκόλως χειραγωγήσιμος, την εποφθαλμιούσε.

Οι πηγές και περί των πηγών

Σύμφωνα με την ιστορικό Maria Dzielska, «Οι σημαντικότερες και αξιολογότερες πληροφορίες για τη ζωή της Υπατίας προέρχονται από την Εκκλησιαστική Ιστορία του συγχρόνου της Σωκράτη Σχολαστικού (379- 450). […] Αυτός ο εκκλησιαστικός ιστορικός, δικηγόρος από την Κωνσταντινούπολη, του οποίου έργο είναι η συνέχιση της Εκκλησιαστικής Ιστορίας του Ευσεβίου του Καισαρέως, αφιερώνει ένα κεφάλαιο στην Υπατία. Αν και η περιγραφή τού Σωκράτη για την Υπατία είναι σύντομη, τα στοιχεία του είναι ιστορικά αξιόπιστα. Όπως αποδεικνύουν οι μελετητές των έργων του, ήταν πολύ καλά πληροφορημένος σχετικά με τις πολιτικές και εκκλησιαστικές εξελίξεις στην αυτοκρατορία και οι γνώσεις του για την Υπατία πιθανότατα προέρχονται από αυτόπτες μάρτυρες» («Υπατία η Αλεξανδρινή», σ. 199-200).

Ωστόσο, δεν είναι και η μοναδική. Πολύ κακώς παραβλέπεται η μαρτυρία του Νικηφόρου Ξανθοπούλου με την πρόφαση ότι γράφει εννέα αιώνες μετά τα συμβάντα. Όπως γράφει η ίδια ιστορικός, «Ο Νικηφόρος Κάλλιστος επαναλαμβάνει την άποψη του Σωκράτη» (Υπατία η Αλεξανδρινή, σ. 181). Σε άλλο σημείο του έργου της: «Τέλος, στην ύστερη βυζαντινή περίοδο, ο Νικηφόρος Κάλλιστος Ξανθόπουλος (γύρω στα 1253-1335) έδωσε μια δευτερογενή περιγραφή της ζωής και του θανάτου της, μια σύνθεση προηγούμενων πηγών που βασίζονται κυρίως στην Εκκλησιαστική Ιστορία του Σωκράτη» (ο. π. σ. 205).

Άλλη μια πολύ καλή πηγή, είναι η Χρονογραφία του Ιωάννη Μαλάλα. Γράφει η Dzielska: «Ο Μαλάλας έζησε αρκετά κοντά στα γεγονότα και μπορεί να μεταδώσει αξιόπιστα στοιχεία γι’ αυτά» (ο. π. σ. 202).

Ως σπουδαία πηγή, αναφέρεται και η Χρονογραφία του μονοφυσίτη Ιωάννη Νικίου. «Το Χρονικό του Ιωάννη Νικίου του 7ου αιώνα, πιο γνωστό σαν Χρονικό του Ιωάννη, επισκόπου Νικίου, μεταφρασμένο από τον R. Η. Charles (Οξφόρδη, 1916), έχει εξαιρετική σπουδαιότητα» (ο. π. σ. 202).

Μια ακόμα πηγή, είναι το μεσαιωνικό λεξικό του Σούδα. Αν και είναι αξιόλογο και αξιομνημόνευτο, ωστόσο οι παρεχόμενες πληροφορίες πρέπει να ξεδιαλεχτούν. Για παράδειγμα, η πληροφορία ότι η Υπατία ήταν παντρεμένη με τον Ισίδωρο, αποτελεί μύθο που εφεύρε ο Ησύχιος ο Μιλήσιος και πέρασε στο λεξικό (ο. π. σ. 54). Εκτός αυτού, στο λεξικό αναφέρεται ότι ήταν παρθένα.

Η Πολωνή ιστορικός κατατάσσει σαφώς το λεξικό στις πηγές. Σε αντίθεση με τις κατά πολύ μεταγενέστερες «πληροφορίες» που συνδέουν την Υπατία με την Αικατερίνη, οι οποίες κατατάσσονται στο επίπεδο του θρύλου. Επίσης γράφει ότι ο Σωκράτης (που όπως είδαμε, θεωρεί βασικότατη πηγή) έχει επιδράσει στο λεξικό, όπως και ο Φιλοστόργιος. «Το πρώτο μέρος του λήμματος για την Υπατία βασίζεται κυρίως στον Ησύχιο και το δεύτερο στο έργο του Δαμασκίου Ισιδώρου βίος… Η επίδραση του Σωκράτη και του Φιλοστοργίου είναι καταφανής. (Υπατία η Αλεξανδρινή, σ. 203).

Ούτε όμως απορρίπτει τον Δαμάσκιο ως πηγή (αντιθέτως, τον τοποθετεί ανάμεσα στις καλύτερες, γράφοντας ότι «Οι διασωθείσες αρχαίες περιγραφές της Υπατίας -ακόμα και οι καλύτερες από αυτές, όπως του Σωκράτη, του Δαμασκίου και του Ιωάννη Νίκου…», βλ. ο. π. σ. 205), τονίζοντας ωστόσο ότι πρέπει να χρησιμοποιείται σε σύγκριση και με άλλες πηγές, και ότι κανείς δεν μπορεί να τον παραβλέψει. Γράφει: «Αν και είναι η βάση για την ανασύνθεση του παγανιστικού περιβάλλοντος στην Αλεξάνδρεια, δεν παρέχει κανέναν εμπεριστατωμένο χαρακτηρισμό της προσωπικότητας της Υπατίας, καμιά διεισδυτική περιγραφή της φιλοσοφίας της, καμιά κριτική των φιλοσοφικών έργων της. Οποιαδήποτε αξιόλογη πληροφορία για την Υπατία πρέπει να εξαχθεί από τα εγκώμια για τις αρετές, τη συμπεριφορά και τις πολιτικές της ικανότητες. Η εξαιρετικά περιληπτική και συχνά αντιφατική περιγραφή του Δαμασκίου απαιτεί προσεκτική και αυστηρή μελέτη και σύγκριση με άλλες πηγές όπως, όμως, και να έχει το πράγμα, είναι το εκτενέστερο κείμενο σχετικά με την Υπατία και κανένας λόγιος δεν μπορεί να το αγνοήσει» (ο. π . σ. 204-205).

Ωστόσο οφείλουμε να πούμε ότι η άποψη της Dzielska για τον σύγχρονο των γεγονότων, αρειανιστή Φιλοστόργιο, ότι «σαφώς προκατειλημμένος, συνδέει τη μοίρα της Υπατίας με την ιστορία της πάλης ανάμεσα στους αρειανούς και στους ορθοδόξους οπαδούς των αποφάσεων της Νικαίας, κατηγορώντας τους τελευταίους για το θάνατό της» (ο. π. σ. 201), δεν μας βρίσκει απόλυτα συμφώνους. Μπορεί ο Φιλοστόργιος να «είδε» την Υπατία ως ένα σύμβολο ανθρώπου που διώκεται ως αντιφρονών για τις φιλοσοφικο-θρησκευτικές του πεποιθήσεις (κάτι που διαψεύδεται από τη μελέτη των επιστολών του Συνεσίου), αλλά στο καθαυτό γεγονός της δολοφονίας, γράφει ακριβώς ότι και ο Σωκράτης. Τέλος, μικρότερης σημασίας είναι η μαρτυρία του μεταγενεστέρου χρονογράφου Θεοφάνους, του οποίου η αναφορά είναι εξαιρετικά σύντομη και ασαφής («τινές ανείλον»).

1. Σωκράτης ο σχολαστικός

Το έργο του συγγραφέα αναφέρεται για τα γεγονότα από το έτος 306 έως και το 439. Γράφει στο σχετικό απόσπασμα για την Υπατία, τα εξής…

῏Ην τις γυνὴ ἐν τῇ Ἀλεξανδρείᾳ͵ τοὔνομα Ὑπατία• αὕτη Θέωνος μὲν τοῦ φιλοσόφου θυγάτηρ ἦν• ἐπὶ τοσοῦτον δὲ προὔβη παιδείας͵ ὡς ὑπερακοντίσαι τοὺς κατ΄ αὐτὴν φιλοσόφους͵ τὴν δὲ Πλατωνικὴν ἀπὸ Πλωτίνου καταγομένην διατριβὴν διαδέξασθαι͵ καὶ πάντα τὰ φιλόσοφα μαθήματα τοῖς βουλομένοις ἐκτίθεσθαι• διὸ καὶ οἱ πανταχόθεν φιλοσοφεῖν βουλόμενοι κατέτρεχον παρ΄ αὐτήν. Διὰ τὴν προσοῦσαν αὐτῇ ἐκ τῆς παιδεύσεως σεμνὴν παρρησίαν καὶ τοῖς ἄρχουσι σωφρόνως εἰς πρόσωπον ἤρχετο• καὶ οὐκ ἦν τις αἰσχύνη ἐν μέσῳ ἀνδρῶν παρεῖναι αὐτήν• πάντες γὰρ δι΄ ὑπερβάλλουσαν σωφροσύνην πλέον αὐτὴν ᾐδοῦντο καὶ κατεπλήττοντο. Κατὰ δὴ ταύτης τότε ὁ φθόνος ὡπλίσατο• ἐπεὶ γὰρ συνετύγχανε συχνότερον τῷ Ὀρέστῃ͵ διαβολὴν τοῦτ΄ ἐκίνησε κατ΄ αὐτῆς παρὰ τῷ τῆς ἐκκλησίας λαῷ͵ ὡς ἄρα εἴη αὕτη ἡ μὴ συγχωροῦσα τὸν Ὀρέστην εἰς φιλίαν τῷ ἐπισκόπῳ συμβῆναι. Καὶ δὴ συμφρονήσαντες ἄνδρες τὸ φρόνημα ἔνθερμοι͵ ὧν ἡγεῖτο Πέτρος τις ἀναγνώστης͵ ἐπιτηροῦσι τὴν ἄνθρωπον ἐπανιοῦσαν ἐπὶ οἰκίαν ποθέν• καὶ ἐκ τοῦ δίφρου ἐκβαλόντες͵ ἐπὶ τὴν ἐκκλησίαν ᾗ ἐπώνυμον Καισάριον συνέλκουσιν͵ ἀποδύσαντές τε τὴν ἐσθῆτα ὀστράκοις ἀνεῖλον• καὶ μεληδὸν διασπάσαντες͵ ἐπὶ τὸν καλούμενον Κιναρῶνα τὰ μέλη συνάραντες πυρὶ κατηνάλωσαν. Τοῦτο οὐ μικρὸν μῶμον Κυρίλλῳ καὶ τῇ Ἀλεξανδρέων ἐκκλησίᾳ εἰργάσατο• ἀλλότριον γὰρ παντελῶς τῶν φρονούντων τὰ Χριστοῦ φόνοι καὶ μάχαι καὶ τὰ τούτοις παραπλήσια. Καὶ ταῦτα πέπρακται τῷ τετάρτῳ ἔτει τῆς Κυρίλλου ἐπισκοπῆς͵ ἐν ὑπατείᾳ Ὁνωρίου τὸ δέκατον͵ καὶ Θεοδοσίου τὸ ἕκτον͵ ἐν μηνὶ Μαρτίῳ͵ νηστειῶν οὐσῶν.
(Εκκλησιαστική ιστορία, 7.13)

Απόδοση (δική μου):

Ήταν κάποια γυναίκα στην Αλεξάνδρεια με το όνομα Υπατία. Ήταν κόρη του φιλοσόφου Θέωνος. Έφτασε σε τέτοια ύψη παιδείας ώστε ξεπέρασε τους φιλοσόφους της εποχής της, ανέλαβε την πλατωνική σχολή που είχε ιδρύσει ο Πλωτίνος, και έδινε τις φιλοσοφικές της διαλέξεις σε όλους εκείνους που ήθελαν να την ακούσουν. Για αυτό όσοι ήθελαν να φιλοσοφούν, κατέφευγαν σε αυτήν από παντού. Χάρη στην σεμνότητα που τη διέκρινε λόγω της παιδεύσεώς της, διατηρούσε εξαιρετικές σχέσεις με τους άρχοντες και δεν υπήρχε κάποια ντροπή το να παραβρίσκεται ανάμεσα σε άνδρες. Διότι όλοι τέρπονταν με το παραπάνω και την θαύμαζαν για την πολύ μεγάλη σωφροσύνη της. Εκείνη την εποχή άρχισε ο φθόνος εναντίον της. Επειδή βρίσκονταν συχνότερα με τον Ορέστη, αυτό ξεκίνησε τη διαβολή εναντίον της από το πλήθος των ανθρώπων της Εκκλησίας, ότι εκείνη τάχα ήταν η αιτία που εμπόδιζε τον Ορέστη ώστε να μην έρθει σε συμφιλίωση με τον επίσκοπο. Και αφού συμφώνησαν άνθρωποι με ένθερμο το φρόνημα, των οποίων ηγούνταν κάποιος αναγνώστης Πέτρος, την παρακολούθησαν όταν γύριζε από κάπου. Και αφού την τράβηξαν έξω από την άμαξά της και την έσυραν στην εκκλησία που λέγονταν Καισάρειον, έσκισαν τα φορέματά της και την σκότωσαν με θραύσματα κεραμικών. Και αφού την διαμέλισαν, μετέφεραν τα μέλη της σε κάποιο σημείο που λεγόταν Κίναρον, και τα έκαψαν. Αυτό δεν προξένησε μικρό μώμο στον Κύριλλο και την εκκλησία των Αλεξανδρέων. Διότι είναι εντελώς ξένο πράγμα για εκείνους που φρονούν τα του Χριστού, οι φόνοι, οι μάχες και τα παραπλήσια προς αυτά. Και αυτά συνέβησαν το τέταρτο έτος της επισκοπής του Κυρίλλου, κατά την διάρκεια της υπατείας του Ονωρίου το δέκατο και Θεοδοσίου το έκτο, τον μήνα Μάρτιο που ήταν περίοδος των νηστειών

Συχνά προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι πουθενά ο Σωκράτης δεν αποδίδει ευθεία καταδίκη στον Κύριλλο. Βρίσκονταν μακριά στην Κωνσταντινούπολη σε ασφαλή απόσταση, συνεπώς δεν είχε λόγους να φοβηθεί τον Κύριλλο. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί από δύο λόγους: α) ο Κύριλλος όντως δεν φαίνεται να εκτελεί ο ίδιος την δολοφονία, καθώς κάτι τέτοιο θα ήταν ανόητο από μέρους του και θα έδινε επιχειρήματα εναντίον του ίδιου του εαυτού του στους ιδεολογικούς του αντιπάλους (εθνικούς, Ιουδαίους, νεστοριανούς, αρειανιστές κ.ά). β) Ο Σωκράτης δεν θα μπορούσε να αποδώσει ευθέως ευθύνη στον Κύριλλο, καθώς έτσι θα έθετε τον εαυτό του σε κίνδυνο. Η Αλεξάνδρεια λόγω του λιμανιού που διέθετε, αποτελούσε ένα πολύ μεγάλο εμπορικό κέντρο. Τα πλοία που προμήθευαν και τροφοδοτούσαν την Κωνσταντινούπολη και τα άλλα λιμάνια, ανήκαν στο πατριαρχείο Αλεξανδρείας. Αν διέταζε αποκλεισμό, η Κωνσταντινούπολη και τα άλλα εμπορικά λιμάνια θα είχαν πρόβλημα στην τροφοδοσία. Αυτό θα έφερνε τον ιστορικό αντιμέτωπο με την αυτοκρατορική αρχή. Ωστόσο, φροντίζει να μας προϊδεάσει με όσα εκθέτει λίγο πριν αναφερθεί στην Υπατία. Μας πληροφορεί λοιπόν, ότι ο έπαρχος Ορέστης είχε προβλήματα με τους επισκόπους πολύ πριν την εμπλοκή της Υπατίας στην ιστορία, επειδή καταχρώντο της εξουσίας που τους είχαν δώσει οι ίδιοι οι βασιλείς. «Ορέστης δε και πρότερον μεν εμίσει την δυναστείαν των επισκόπων, ότι παρηρούντο πολύ της εξουσίας των εκ βασιλέως άρχειν τεταγμένων» (7.13). Μάλιστα για τον Κύριλλο αναφέρει ότι ήθελε να εποπτεύει και να ασκεί έλεγχο στα διατάγματά του. «[…] και εποπτεύειν αυτού τας διατυπώσεις Κύριλλος εβούλετο…». Μας αναφέρει το περιστατικό με τον φίλο του Κυρίλλου, τον Ιέρακα, ο οποίος είχε αποσταλεί από τον πατριάρχη με μια αντιπροσωπεία στο θέατρο, όπου είχαν μαζευτεί οι Ιουδαίοι από τον έπαρχο Ορέστη, ο οποίος ήθελε να τους ανακοινώσει τις δημόσιες διατυπώσεις που τους αφορούσαν. Ο σκοπός που απεστάλη ο Ιέρακας ήταν για να μάθει και να πληροφορήσει τον Κύριλλο. Τότε κατηγορήθηκε από τους Ιουδαίους ότι ήταν βαλτός για να επιφέρει ταραχές, με αποτέλεσμα να συλληφθεί και να βασανιστεί. Όταν πληροφορήθηκε τα συμβάντα ο Κύριλλος, πήγε ο ίδιος στους άρχοντες των Ιουδαίων και τους απείλησε να σταματήσουν να στασιάζουν κατά των Χριστιανών. «ο Κύριλλος μεταπέμπεται τους Ιουδαίους πρωτεύοντας, και όσα εικός, ει μη παύσαιντο κατά Χριστιανών στασιάζοντες, διηπείλησε. Το δε πλήθος των Ιουδαίων της απειλής αισθανόμενον φιλονικότερον γέγονε». Αυτό είχε ως αποτέλεσμα φυσικά οι Ιουδαίοι να ερεθιστούν περισσότερο, με αποτέλεσμα να στηθεί ενέδρα κατά των χριστιανών, με την ψεύτικη είδηση ότι δήθεν έπιασε φωτιά η εκκλησία του Αλεξάνδρου, και να γίνει σφαγή μεγάλη. Η αντίδραση του Κυρίλλου την επομένη μέρα, ήταν να δημεύσει τις συναγωγές, να εκκενώσει την πόλη από τους Ιουδαίους, και να αφήσει το πλήθος να αρπάξει όσα άφησαν πίσω. Μετά από όλες αυτές τις καταστροφές, επόμενο ήταν ο Ορέστης να μην θέλει τη συμφιλίωση με τον Κύριλλο. Επίσης, ο Σωκράτης δεν αμελεί να μας πληροφορήσει περί των μοναχών της Νιτρίας, που ήταν υποστηρικτές του Κυρίλλου. Αυτοί λοιπόν, κατέβηκαν στην πόλη, και άρχισαν να λοιδορούν τον Ορέστη ως «θύτη και Έλληνα», αν και ήταν χριστιανός. Ένας μοναχός με το όνομα Αμμώνιος, πήρε μια πέτρα και τραυμάτισε τον Ορέστη. Το αποτέλεσμα ήταν να συλληφθεί και να πεθάνει κατά τη διάρκεια των βασανισμών. Ο Κύριλλος τον ανακήρυξε σε μάρτυρα, αλλάζοντας το όνομά του από «Αμμώνιο» σε «Θαυμάσιο», παραπέμποντας συνειρμικά στην «θαυμάσια» πράξη του. «και μάρτυρα χρηματίζειν εκέλευσε, εγκωμιάζων αυτού επ΄εκκλησίας το φρόνημα, ως αγώνα υπέρ ευσεβείας ανελομένου». Βλέπουμε δηλαδή, ότι ο Κύριλλος όχι μόνο ήταν ο πρωταίτιος, και μάλιστα σε μια πόλη που είχε παράδοση στις στάσεις και στις εντάσεις, όχι μόνο επιβράβευσε την πράξη του Αμμωνίου αναγνωρίζοντάς τον επισήμως ως «μάρτυρα» της πίστεως δίνοντας έτσι την ενθάρρυνση προς μίμησή του, αλλά το έκανε επιπλέον αυθαιρέτως και μονομερώς, ενώ είναι γνωστό ότι στην εκκλησία αναγνωρίζεται κανείς ως «άγιος» μόνο κατόπιν της μαρτυρίας του λαού της εκκλησίας. Τέλος, ο Σωκράτης αναφέρει ότι αυτή η απόφαση του Κυρίλλου δεν βρήκε συμφώνους όλους τους υπόλοιπους χριστιανούς. Όλα αυτά λειτουργούν προπαρασκευαστικά, ώστε ο αναγνώστης να εννοήσει με τρόπο έμμεσο τον μεγάλο βαθμό ευθύνης του Κυρίλλου στη δολοφονία της Υπατίας που θα αναφέρει αμέσως μετά ο Σωκράτης.

Υπάρχει ο ισχυρισμός του Π. Χρήστου ότι εάν ο Κύριλλος είχε πραγματικά άμεση εμπλοκή και ευθύνη, θα το ανέφεραν σίγουρα οι αντίπαλοί του Νεστοριανοί. Είναι λυπηρό να διαβάζει κανείς τόσο ρηχή επιχειρηματολογία από έναν διαπρεπή καθηγητή Πατρολογίας. Ακριβώς για αυτό δεν θα έπρεπε να φανεί ο Κύριλλος ως άμεσα εμπλεκόμενος. Αλλά και όσον αφορά τους αντιπάλους του, η Εκκλησία φρόντισε ώστε τα έργα τους να μην υπάρχουν παρά μόνο σε αποσπασματική μορφή, και τούτο από τις παραθέσεις ορισμένων σημείων που ήταν προς αναίρεση. Το ιλαροτραγικό του πράγματος, είναι ότι ο ίδιος πατρολόγος (και μάλιστα στο ίδιο έργο!) αναφέρει ότι, «Δια διατάγματος του Θεοδοσίου από το έτος 435, ορίσθη να καούν τα συγγράμματά του συμφώνως προς την απόφασιν της τρίτης οικουμενικής συνόδου. Βεβαίως επεβίωσαν μερικά, ενώ άλλα εγράφησαν αργότερα, αλλά πάντως βαθμιαίως εξέλιπον όλα και διεσώθη ό, τι ήταν απαραίτητον δια να μαρτυρή την κατ’ αυτού πολεμικήν» (Π. Χρήστου, Πατρολογία τ. 4, σ. 437).

Το ίδιο συνέβη και στα έργα των λοιπών αντιφρονούντων… Τί έλεγε το διάταγμα του Θεοδοσίου του Μικρού; «Κανείς δεν επιτρέπεται να κατέχει, διαβάζει ή αντιγράφει βιβλία που έγραψε ο Νεστόριος εναντίον της πίστης μας. Διατάζουμε όλα τα βιβλία αυτά να βρεθούν και να καούν δημόσια» (CTh 16.5.66 CJ 1.5.6-1, Θεοδόσιος Β΄, 435). Μετά από δεκατρία χρόνια, άλλο διάταγμα έλεγε: «Επειδή έχουμε ακούσει πως μερικά άτομα έχουν γράψει για αμφιλεγόμενα δόγματα που δεν συμφωνούν απολύτως με την ορθόδοξη πίστη μας, διατάζουμε τα βιβλία αυτά και ειδικά του Νεστόριου, να καούν στη φωτιά και να καταστραφούν, ώστε κανείς να μην γνωρίζει περί αυτών. Όποιος συνεχίζει να έχει και να διαβάζει τέτοια γραπτά θα τιμωρείται με θάνατο. Κανείς δεν επιτρέπεται να γνωρίζει ή να μιλάει για τέτοιες διδασκαλίες εκτός αν συμφωνούν απόλυτα με την ορθόδοξη πίστη» (CJ1.1.3-2 Θεοδόσιος Β΄, 448).

Αλλά και ο Φώτιος στο «Σύνταγμα κανόνων» συμμαρτυρεί:«Τα συγγράμματα του Πορφυρίου και άλλων εναντίον των χριστιανών να καίγονται, καθώς και του Νεστορίου και όσα δεν συμφωνούν με τις συνόδους της Νικαίας και της Εφέσου και με τον Κύριλλο Αλεξανδρείας, από των οποίων την πίστη δεν πρέπει να παρεκκλίνομε, ενώ όσοι έχουν τα βιβλία που είπαμε και τα διαβάζουν να τιμωρούνται με την έσχατη ποινή. [..]. Όσα έγραψε ο Νεστόριος κατά της συνόδου της Εφέσου δεν επιτρέπεται να τα έχει κανείς ή να τα διαβάζει ή να αντιγράφονται, αλλά να καίγονται. Στην συζήτηση για την πίστη δεν πρέπει να αναφέρονται, ούτε πρέπει να γίνονται δεκτοί σε οιοδήποτε ιδιωτικό μέρος· όποιος παραβαίνει τον νόμο υποβάλλεται σε δήμευση» (ΕΠΕ 11,σ. 63).

2. Αναφορά του Φιλοστοργίου (368- 439)
Η αναφορά του Φιλοστοργίου βρίσκεται στην P G, τ. 65.

Επιτομή των εκκλησιαστικών ιστοριών Φιλοστοργίου, από φωνής Φωτίου Πατριάρχου. Ότι ούτος Υπατίαν την Θέωνος θυγατέρα παρά μεν του πατρός εξασκήσαι λέγει τα μαθήματα· πολλώ δε κρείττω γενέσθαι του διδασκάλου, και μάλιστα γε περί την αστροθεάμονα τέχνην, και καθηγήσασθαι δε πολλών εν τοις μαθήμασι. Λέγει δ’ ο δυσσεβής, Θεοδοσίου του Νέου βασιλεύοντος, διασπασθήνα το γύναιον υπό των το ομοούσιον πρεσβευόντων.

Απόδοση (δική μου):

Επιτομή των εκκλησιαστικών ιστοριών του Φιλοστοργίου, από τον λόγο του πατριάρχη Φωτίου. Ότι αυτός (ενν. ο Φιλοστόργιος) λέει ότι η Υπατία, η κόρη του Θέωνος, διδάχθηκε τις γνώσεις από τον πατέρα της· έγινε πολύ μεγαλύτερη από τον διδάσκαλο, και μάλιστα στην τέχνη της παρατήρησης των άστρων, και καθοδηγούσε πολλούς στις επιστήμες. Λέει ο δυσσεβής (ενν. τον Φιλοστόργιο) ότι όταν βασίλευε ο Θεοδόσιος ο Νέος, τεμαχίστηκε το γύναιο από αυτούς που πρέσβευαν το ομοούσιο.
(σ. 564)

Η εκκλησιαστική ιστορία του Φιλοστοργίου δεν σώζεται παρά μόνο αποσπασματικά στην επιτομή του Φωτίου. Συνεπώς, δεν έχουμε τα ακριβή λόγια του συγγραφέως. Η παραπάνω μαρτυρία κρίνεται από ορισμένους ως «δυσμενώς χρωματισμένη» από κύκλους του Αρείου, ότι η μαρτυρία αυτή μπορεί να αγνοηθεί, επειδή περιέχει τη δήλωση ότι η δολοφονία έγινε «υπό των το ομοούσιον πρεσβευόντων». Άραγε θα έπρεπε να δεχόμαστε μόνο ότι προέρχεται από ορθόδοξους συγγραφείς; Τότε, τί θα πουν οι χριστιανοί για τον Ευσέβιο Καισαρείας, ο οποίος ήταν υποστηρικτής του Αρείου; Θα απορρίψουν το έργο του; Αν το κάνουν, τότε κατ’ ανάγκη θα χάσουν ένα τεράστιο μέρος γνώσης για την αρχαία Εκκλησία. Όμως ένα κείμενο δεν κρίνεται με βάση το τι πιστεύει ο συντάκτης του, αλλά για το κατά πόσο οι παρεχόμενες πληροφορίες είναι πραγματικές ή όχι. Φρονώ λοιπόν ότι η παραπάνω αντιμετώπιση είναι παιδαριώδης και εσφαλμένη. Και αυτό αποδεικνύεται από την σύγκριση του αποσπάσματος με εκείνο του Σωκράτους. Στο επίμαχο, ο Φώτιος μεταφέρει το σύντομο εγκώμιο του Φιλοστοργίου για την Υπατία, όπως ακριβώς την εγκωμιάζει και ο Σωκράτης. Η λέξη «γύναιο» που αναφέρεται είναι μάλλον του Φωτίου και όχι του Φιλοστοργίου, αφού δεν συνάδει με το εγκώμιο που προηγείται. Ακόμα αναφέρει ότι διεσπάσθη «υπό των το ομοούσιον πρεσβευόντων», δηλαδή από τους Ορθόδοξους χριστιανούς. Ο Σωκράτης, στην αναφορά που είδαμε παραπάνω, γράφει το ίδιο ακριβώς πράγμα με λεπτομέρειες, ότι δηλαδή την κομμάτιασαν με όστρακα και «μεληδὸν διασπάσαντες», έκαψαν τα μέλη της. Αυτοί ήταν από τα μέλη της Εκκλησίας, για αυτό και γράφει ότι ο φόνος «οὐ μικρὸν μῶμον Κυρίλλῳ καὶ τῇ Ἀλεξανδρέων ἐκκλησίᾳ εἰργάσατο». Η φράση του Σωκράτους, «συμφρονήσαντες ἄνδρες τὸ φρόνημα ἔνθερμοι͵ ὧν ἡγεῖτο Πέτρος τις ἀναγνώστης», δείχνει ακριβώς ότι ήταν προμελετημένο. Το ότι της είχαν στήσει καρτέρι θανάτου, δείχνει ότι ήταν κάτι σχεδιασμένο. Η ιδιότητα του Πέτρου ως αναγνώστη, δείχνει την σχέση του με την Ορθόδοξη Εκκλησία. Προς τί λοιπόν οι αμφισβητήσεις; Η ιστορικός Maria Dzielska γράφει: «Ο Σωκράτης, τοποθετώντας τον θάνατό της στα πλαίσια των γεγονότων της περιόδου 412-415, μας βοηθάει να βεβαιωθούμε για τους λόγους του θανάτου της. Αποκαλύπτει ασφαλώς τη στενή ανάμιξη της αλεξανδρινής εκκλησίας» (Υπατία η Αλεξανδρινή σ. 200). Όσον αφορά το ότι ο Φιλοστόργιος δεν κατονομάζει ευθέως τον Κύριλλο (αν και δεν το ξέρουμε με απόλυτη βεβαιότητα εφόσον δεν έχουμε το έργο του αυτούσιο), ισχύει ότι ακριβώς και για τον Σωκράτη.

3. Νικηφόρος Καλλίστου Ξανθόπουλος
Η αναφορά βρίσκεται στην «Εκκλησιαστική ιστορία», P.G, τ. 146, σ. 1105-1108.

Περί της φιλοσόφου Υπατίας, ως ανηρέθη υπό των κληρικών Κυρίλλου· και περί της δίκης ην Ιουδαίοι έδωσαν τα Χριστιανών διαπαίζοντες. Εν Αλεξανδρεία γυνή τις Υπατία ην, πατέρα μεν αυχήσασα Θέωνα τον φιλόσοφον, μαθητευθείσα δε καλώς τω πατρί· επί τόσον παρήνεγκε τοις μαθήμασιν, ως υπερβήναι μήτοι γε τους κατ’ αυτήν φιλοσόφους, αλλά και τους εκ πολλού γεγενημένους· χρηματίσαι δε και διάδοχον της Πλατωνικής από Πλωτίνου καταγομένης διατριβής. Πρόχειρος δ’ ην πάσι τοις βουλομένοις την των μαθημάτων γνώσιν εκτίθεσθαι· όθεν και όσοι φιλοσοφείν ερωτικώς είχον, παρ’ αυτήν έτρεχον, ου μόνον δια την προσούσαν αυτή σεμνήν παρρησίαν, αλλ’ ότι και τοις άρχουσι σωφρόνως προσήρχετο. Και ουκ άσχημον εδόκει αυτήν εν μέσω παρείναι ανδρών· πάσι γαρ δι’ αιδούς ην τη της σωφροσύνης υπερβολή, και ανά στόμα πάσι και δια θαύματος ήγετο. Τότε δ’ ουν ο φθόνος και κατά ταύτης ωπλίζετο· συχνότερον γαρ παρά τω Ορέστη φοιτώσα, διαβολήν κατ’ αυτής εκίνει τοις περί Κύριλλον κληρικοίς, ως αρ’ εκείνη ειη μη συμβήναι προς καταλλαγάς εώσα Κυρίλλω τον έπαρχον. Και δη τινές εκείνων ένθερμον Κυρίλλω τρέφοντες έρωτα, ων ηγείτο Πέτρος τις αναγνώστου τάξιν πληρώ, επανιούσαν πόθεν συντηρήσαντες, του δίφρου καθελόντες, επί εκκλησίαν, η Καίσαρός εστί επώνυμος, είλκον· εκείσε τε περιδύσαντες αυτή την εσθήτα, οστράκοις ανείλον· έπειτα εις μέλη διασπάσαντες, δαπάνην επαφήκαν πυρί. Τούτο πραχθέν, ουκ ελάχιστον μώμον περιήψε Κυρίλλω και τη κατ’ αυτόν εκκλησία· τοις γαρ αιρουμένοις Χριστώ έπεσθαι αλλότριον πάντη φθόνοι, και φιλονεικίαι, και έριδες, μάχαι τε προς τούτοις και φόνοι, και όσα δη παραπλήσια. Τετάρτω μεν ουν έτει Κυρίλλου την Αλεξάνδρου επιτροπεύοντος, ταύτα επράχθη, Θεοδοσίου δε έκτον έτος διανύοντος τη αρχή, εν μηνί Μαρτίω τελουμένων νηστειών.

Απόδοση (δική μου):

Περί της φιλοσόφου Υπατίας, η οποία φονεύθηκε από τους κληρικούς του Κυρίλλου· και περί της δίκης που έδωσαν οι Ιουδαίοι επειδή ενέπαιζαν τα χριστιανικά πράγματα. Στην Αλεξάνδρεια ήταν κάποια γυναίκα με το όνομα Υπατία, η οποία είχε για καύχημά της τον πατέρα της τον Θέωνα, η οποία μαθήτευσε καλώς σε αυτόν. Τόσο προόδευσε στις γνώσεις ώστε όχι μόνο ξεπέρασε τους φιλοσόφους της εποχής της αλλά και όσους είχαν γεννηθεί πολύ παλαιότερα. Χρημάτισε δε και διάδοχος της πλατωνικής σχολής που κατάγονταν από τον Πλωτίνο. Ήταν έτοιμη να εκθέσει τη γνώση των μαθημάτων σε όλους όσους ήθελαν. Για αυτό και όσοι είχαν έρωτα εις το φιλοσοφείν, έτρεχαν σε αυτήν όχι μόνο για το σεμνό της χαρακτήρα, αλλά και γιατί προσέρχονταν στους άρχοντες με σωφροσύνη. Και δεν της φαίνονταν άσχημο το να βρίσκεται ανάμεσα σε τόσους άνδρες. Διότι σε όλους συμπεριφέρονταν με αιδώ και υπερβολική σωφροσύνη, και την έβλεπαν όλοι με θαυμασμό. Τότε κινήθηκε εναντίον της ο φθόνος. Διότι σύχναζε περισσότερο με τον Ορέστη, σαν τάχα να ήταν εκείνη η αιτία που δεν γίνονταν συμφιλίωση του επάρχου με τον Κύριλλο. Και επειδή κάποιοι από αυτούς έτρεφαν ένθερμο έρωτα προς το πρόσωπο του Κυρίλλου, των οποίων ηγείτο κάποιος Πέτρος που είχε την τάξη του αναγνώστου, παρακολουθούσαν επιβλέποντας από πού θα έρθει, την κατέβασαν από την άμαξα, την έφεραν στην εκκλησία, που επονομάζεται Καισάρειον. Εκεί, αφού της έβγαλαν το φόρεμα, την σκότωσαν με θραύσματα αγγείου. Έπειτα, αφού την διαμέλισαν, την κατέκαψαν με πυρ. Με αυτήν την πράξη, δεν αποδόθηκε και ελάχιστος μώμος στον Κύριλλο και την εκκλησία του. Σε αυτούς που επιλέγουν να ακολουθούν τον Χριστό είναι αλλότριο πράγμα οι φθόνοι, οι φιλονικίες, οι έριδες, οι μάχες και οι φόνοι, και όσα είναι παραπλήσια αυτών. Αυτό πράχθηκε κατά το τέταρτο έτος του Κυρίλλου επιτροπεύοντας την πόλη του Αλεξάνδρου (ενν. την Αλεξάνδρεια), διανύοντας ο Θεοδόσιος τον έκτο χρόνο της εξουσίας του, τον Μάρτιο μήνα όπου τελούνταν οι νηστείες.

Ο συγγραφέας έζησε μεταξύ του 13ου και 14ου αιώνος (1253-1335). Αν κατά πολύ μεταγενέστερος, ωστόσο είναι αξιόπιστος καθότι εξαρτά (όπως βλέπουμε) άμεσα το κείμενό του από αυτό του Σωκράτους.

Όπως γράφει και η Maria Dzielska, «Ο Νικηφόρος Κάλλιστος επαναλαμβάνει την άποψη του Σωκράτη» (Υπατία η Αλεξανδρινή, σ. 181).

Μεταξύ των δύο κειμένων δεν υπάρχει πραγματική διαφορά, τόσο όσον αφορά στο ποιοί διήγειραν τον φθόνο και τη διαβολή κατά την Υπατίας, όσο και στο ποιοί διέπραξαν την άνανδρη δολοφονία. Ο Σωκράτης γράφει ότι ο φθόνος και η διαβολή ξεκίνησαν «παρὰ τῷ τῆς ἐκκλησίας λαῷ», και ο Νικηφόρος, «τοις περί Κύριλλον κληρικοίς». Ο Σωκράτης αναφέρει ότι το εκτελεστικό όργανο ήταν οι «συμφρονήσαντες ἄνδρες τὸ φρόνημα ἔνθερμοι͵ ὧν ἡγεῖτο Πέτρος τις ἀναγνώστης», και ο Νικηφόρος ότι ήταν «τινές εκείνων ένθερμον Κυρίλλω τρέφοντες έρωτα, ων ηγείτο Πέτρος τις αναγνώστου τάξιν πληρώ». Ο Νικηφόρος, αιώνες μετά, δεν νιώθει κανέναν ενδοιασμό στο να εκφραστεί σαφέστερα. Θέτοντας τα πράγματα υπό μια λογική σειρά, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι οι κληρικοί που πλαισίωναν τον Κύριλλο άναψαν τη φωτιά του φθόνου στο εκκλησίασμα, που και εκείνοι έλαβαν από τον Κύριλλο. Άλλωστε, οι τρόποι του Κυρίλλου δεν ήταν από τους πιο φρόνιμους, όπως διαβάσαμε αρχικά στις επιστολές που του έστειλε ο ίδιος ο πνευματικός του πατέρας. Στο Πηδάλιο, ο Νικόδημος ο Αγιορείτης μας πληροφορεί ότι ο Κύριλλος συνέχισε να μισεί τον Χρυσόστομο ακόμα και μετά το θάνατό του, και ότι τελικά εμφανίστηκε η… Παναγία και του είπε να επαναφέρει το όνομά του στα δίπτυχα (σ. 554). Αν μισούσε τους τεθνεώτας που δεν του έστεκαν εμπόδιο, θα δίσταζε να μισεί τους ζώντας που του έστεκαν πολιτικό εμπόδιο; Οι κληρικοί με τη σειρά τους, έδωσαν στους «ένθερμους» και φανατισμένους οπαδούς το καθήκον της «βρώμικης» δουλειάς. Σε αυτή τη μερίδα, αρχηγός ήταν κάποιος Πέτρος, που ήταν αναγνώστης.

Τί ήταν ο «αναγνώστης»; Ήταν μια διακονία-υπηρεσία κατά την οποία ο έχων την τάξη του αναγνώστου έστεκε ψηλά στη μέση του ναού και διάβαζε στον λαό τα εκκλησιαστικά κείμενα. Δεν μετείχε σε κάποιο βαθμό ιεροσύνης, ωστόσο ανήκε στο εκκλησιαστικό «τάγμα» (Πηδάλιο, σ. 187), δεχόμενος χειροτονία (Πηδάλιο, σ. 38, σημ. 2). Μάλιστα, ο Νικόδημος ο Αγιορείτης, σε σχόλιό του στον κανόνα ΛΓ΄ της Έκτης «οικουμενικής» συνόδου, ο οποίος διορθώνει την Εκκλησία των Αρμενίων όπου εγκαθιστούσε Αναγνώστες άνευ χειροτονίας, γράφει τα εξής: «Και προς τούτοις, ότι να μην αφήνουν κανένα να αναγινώσκη επάνω εις τον άμβωνα τα θεία λόγια εις τον λαόν, αν πρώτον δεν λάβη από τον αρχιερέα Αναγνώστου σφραγίδα Κανονικήν. Όποιος δε παρά ταύτα ποιήση να αφορίζεται» (ο. π. σ. 207). Αυτή η υπηρεσία μαρτυρείται πολύ νωρίτερα από τα χρόνια του Κυρίλλου, στις Αποστολικές διαταγές (Πηδάλιο, σ. 208, σημ. 1). Ο Βασίλειος Στεφανίδης γράφει σχετικά· «Τα εκκλησιαστικά βιβλία ήσαν γεγραμμένα με συνεχή γραφήν, άνευ διακρίσεως προτάσεων και λέξεων. Η ανάγνωσις αυτών ήτο δύσκολος, ήτο δε ανάγκη να γίνεται καλή απαγγελία. Ένεκα τούτων ιδρύθησαν δύο νέα υπουργήματα, το του “αναγνώστου” και του “εξορκιστού”. Ο μεν πρώτος ανεγίνωσκε τα επ’ εκκλησίας αναγνώσματα, ο δε δεύτερος, τας εξορκιστικάς ευχάς. Ο εξορκιστής ήτο ανώτερος του αναγνώστου. Αμφότερα ευρίσκοντο εις στενήν σχέσιν μετά των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος και των χαρισματούχων, ως φαίνεται εκ των επομένων χωρίων· “πρόσεχε τη αναγνώσει, τη παρακλήσει, τη διδασκαλία” [Ά προς Τιμόθεον, 4.13], “ειδώς (ο αναγνώστης), ότι ευαγγελιστού τόπον εργάζεται” [Αποστολική Διάταξις]» (Εκκλ. Ιστορία, σ. 94).

Σε αυτή την τάξη ανήκε και ο Πέτρος, ο αρχηγός των φονιάδων.

4. Λεξικό Σούδα
Αντιγράφω μόνο τα επίμαχα από το μεσαιωνικό λεξικό «Σούδα» (Έκδοση Βερολίνου, Immanuelis Bekker,1854, σ. 1067).

Αύτη διεσπάσθη παρά Αλεξανδρέων, και το σώμα αυτής υβρισθέν καθ’ όλην την πόλιν διεπάρη. Τούτο δε πέπονθε δια φθόνον και δια την υπερβάλλουσαν σοφίαν και μάλιστα εις τα περί αστρονομίαν, ως μεν τινές, υπό Κυρίλλου, ως δε τινές, δια το έμφυτον των Αλεξανδρέων θράσος και στασιώδες· τον Γεώργιον σκόπει και τον Προτέριον. […] Ήδη γουν ποτέ συνέβη τον επισκοπούντα την αντικείμενην αίρεσιν Κύριλλον, παριόντα δια δε του οίκου της Υπατίας, ιδείν πολύ ωθισμόν όντα προς ταις θύραις επίμιξ ανδρών και ίππων, των μεν προσιόντων των δε απιόντων, επερωτήσαντα ο δε τι είη το πλήθος και περί ου κατά την οικίαν ο θόρυβος, ακούσαι παρά των επομένων ότι προσαγορεύοιτο νυν η φιλόσοφος Υπατία, και εκείνης είναι την οικίαν. Μαθόντα δε ούτω δηχθήναι την ψυχήν ώστε φόνον αυτή ταχέως επιβουλεύσαι πάντων φόνων ανοσιωτάτον· προελθούσι γαρ κατά το ειωθός επιθέμενοι πολλοί αθρόοι θηριώδεις άνθρωποι, ως αληθώς σχέτλιοι, ουδέ θεών όπιν ειδότες ούτε ανθρώπων νέμεσιν, αναιρούσι την φιλόσοφον, άγος τούτο μέγιστον και όνειδος προστριψάμενοι τη πατρίδι. Και ο βασιλεύς ηγανάκτισεν επί τούτο, ει μη Αιδέσιος εδωροδοκήθη και των μεν σφαγέων αφείλετο την ποινήν, εφ’ εαυτόν δε και το γένος το αφ’ εαυτού ταύτην απεσπάσατο, και εξέπλησε δίκην ο τούτου έκγονος…

Απόδοση (δική μου):

Αυτή τεμαχίστηκε από τους Αλεξανδρινούς, και το σώμα της αφού ατιμάσθηκε (ενν. εξαιτίας του ότι διαμελίστηκε), διεσπάρη σε όλη την πόλη. Τούτο το έπαθε εξαιτίας του φθόνου, όπως λένε κάποιοι από τον Κύριλλο, όπως λένε άλλοι από το έμφυτο θράσος και την τάση προς στάσεις (ενν. των Αλεξανδρινών) -βλέπε την περίπτωση του Γεωργίου και του Προτερίου, και εξαιτίας της υπερβολικής της σοφίας και ακόμα περισσότερο για την γνώση της περί των αστρονομικών θεμάτων… Συνέβη κάποια στιγμή να περάσει από την οικεία της Υπατίας ο Κύριλλος που ήταν επίσκοπος της αντίθετης παράταξης, και να δει συνωστισμό ανθρώπων και ίππων προς τις θύρες, των μεν να πηγαίνουν των δε άλλων να φεύγουν, να ρωτήσει για ποιον λόγο η συγκέντρωση του πλήθους και γιατί γίνονταν η φασαρία κατά την οικία, να ακούσει από τους ακολούθους του ότι χαιρετούσαν την φιλόσοφο Υπατία, και ότι η οικεία είναι δική της. Αφού έμαθε, τόσο πληγώθηκε στην ψυχή ώστε επιβουλεύθηκε ταχέως εναντίον της φόνο, τον πιο ανόσιο από όλους τους φόνους· διότι έτρεξαν, κατά το σύνηθες, πολλοί θηριώδεις άνθρωποι, ως πραγματικά απάνθρωποι, που δεν γνωρίζουν ούτε την τιμωρία των θεών ούτε των ανθρώπων την ανταπόδοση, σκοτώνουν τη φιλόσοφο, τόσο μεγάλο μίασμα και όνειδος φέρνοντας στην χώρα. Και ο βασιλιάς αγανάκτησε για αυτό, αλλά ο Αιδέσιος δωροδοκήθηκε και χαρίστηκε η ποινή στους σφαγείς, όμως τόσο ο ίδιος όσο και οι συγγενείς του τιμωρήθηκαν (ενν. από τη θεία δίκη) όταν πλήρωσε ακριβά ο ανιψιός του.

Το ότι ασκείται απροκάλυπτα κριτική κατά του Κυρίλλου, δεν είναι σοβαρός λόγος για να απορριφθούν οι πληροφορίες του λεξικού. Η κριτική δεν ασκείται αυθαίρετα, αλλά με βάση τις πηγές που είχαν οι συντάκτες. Η Dzielska γράφει ότι το λεξικό (και κατ’ επέκταση οι πληροφορίες του) ανήκει στις ιστορικές πηγές και όχι τις μυθιστορηματικές ή τους θρύλους που απορρίπτονται (σ. 18/ σ. 50). Αναφέρει ότι σε αυτό υπάρχει η επίδραση του Σωκράτους, τον οποίο θεωρεί ως την καλύτερη πηγή (σ. 203). Σε αυτό συμπεριλαμβάνεται μέρος όσων έχει γράψει ο Δαμάσκιος στον «Βίο του Ισιδώρου». Κάποιοι θεωρούν ότι ο Δαμάσκιος που γράφει σε μεταγενέστερο χρόνο από τα συμβάντα, γράφει προκατειλημμένα όταν αναφέρεται στο προσωπικό φθόνο του Κυρίλλου κατά της Υπατίας, διότι τίποτα δεν φανερώνει ότι ο Κύριλλος θα προχωρούσε σε ένα τέτοιο αποτρόπαιο σχέδιο δολοφονίας για κάποιον αντίπαλό του (κατά τον J. M Rist), και ότι είναι απίθανο ο Κύριλλος να ανακάλυψε τη δημοτικότητα της Υπατίας το έτος 415, ενώ ήταν ήδη στην επισκοπή από το έτος 412 (κατά τον Piere Chuvin).

Ας όμως δούμε τι γράφει η Maria Dzielska επ’ αυτού. «Ανεξαρτήτως αν ήταν άμεσα ή έμμεσα αναμεμιγμένος, ο Κύριλλος παραβίασε τις αρχές της χριστιανικής ηθικής τάξης, τις οποίες ήταν ταγμένος να τηρεί και να αναπτύσσει. Δεν μπορούσε να συμβιβαστεί με την πιθανή απώλεια της επιρροής του. Η Υπατία και, μέσω αυτής, ο Ορέστης, βρίσκονταν στην ηγεσία της αλεξανδρινής ελίτ. Ο Κύριλλος, με τις φιλοδοξίες του πληγωμένες και κατατρυχόμενος από απογοήτευση και φθόνο, έγινε πολύ επικίνδυνος. Ο Σωκράτης, ο Ησύχιος και ο Δαμάσκιος θεωρούν τη ζηλοφθονία του Κυρίλλου αιτία του θανάτου της Υπατίας. Από τους τρεις, ο Δαμάσκιος εκτοξεύει τις σοβαρότερες και πιο συγκεκριμένες κατηγορίες εναντίον του πατριάρχη• για να αποδείξει τον φθόνο του αναφέρει το περιστατικό σχετικά με τον Κύριλλο που πέρασε έξω από σπίτι της Υπατίας και είδε ένα μεγάλο πλήθος να περιμένει την εμφάνισή της. Η ανασύνθεσή μας του υπόβαθρου και της πορείας των γεγονότων που είχαν σαν αποτέλεσμα τον θάνατό της, αφαιρούν από αυτή τη μικρή ιστορία την αίσθηση του αφελούς μύθου του κακού Κυρίλλου και της ευγενούς Υπατίας. Μετατρέπεται σε μια ιστορία όπου κυριαρχεί η στενοκεφαλιά και το καταστροφικό πάθος του επισκόπου. Δεν έχουμε, πάντως, αποδείξεις από άλλες πηγές για να επιβεβαιώσουμε από πού αντλεί τα συμπεράσματά του ο Δαμάσκιος σε ό,τι αφορά αυτό το περιστατικό, δεδομένου ότι αφήνει να εννοηθεί μια στενή σχέση ανάμεσα στο πάθος και στην επιθυμία τού Κυρίλλου για φόνο. Ο Δαμάσκιος είναι πεπεισμένος ότι ο Κύριλλος σχεδίασε τη δολοφονία της Υπατίας και την πραγματοποίησε με τη βοήθεια των ανθρώπων του. Για τον Σωκράτη, ο φθόνος για την επιτυχία και το γόητρο της Υπατίας στους κύκλους της άρχουσας τάξης ήταν ο αποφασιστικός παράγων της δολοφονίας της. Από το κείμενο στο οποίο αναφέρει το καταστροφικό αίσθημα του φθόνου για τις «επίγειες» τιμές της Υπατίας προκύπτει ότι έχει στη σκέψη του τον Κύριλλο και το κόμμα του, έστω και αν δεν αναφέρει το όνομά του» (Υπατία η Αλεξανδρινή, σ. 182- 184).

Να λοιπόν που και ο Σωκράτης στον ίδιο φθόνο αναφέρεται, διαψεύδοντας εδώ τους ισχυρισμούς του Rist. Όμως ούτε η κρίση του Pierre Chuvin είναι ορθή. Κρίνοντας από το δεύτερο μέρος της αναφοράς στην Υπατία που βρίσκεται στο μεσαιωνικό λεξικό και είναι από τον Δαμάσκιο, παρατηρούμε τα εξής:

Α) δεν αναφέρεται ότι ανακάλυψε τυχαία τη δημοτικότητα της φιλοσόφου, αλλά ότι πληροφορήθηκε ότι το συγκεκριμένο σπίτι ήταν της Υπατίας. «Ήδη γουν ποτέ συνέβη τον επισκοπούντα την αντικείμενην αίρεσιν Κύριλλον, παριόντα δια δε του οίκου της Υπατίας, ιδείν πολύ ωθισμόν όντα προς ταις θύραις επίμιξ ανδρών και ίππων, των μεν προσιόντων των δε απιόντων, επερωτήσαντα ο δε τι είη το πλήθος και περί ου κατά την οικίαν ο θόρυβος, ακούσαι παρά των επομένων ότι προσαγορεύοιτο νυν η φιλόσοφος Υπατία, και εκείνης είναι την οικίαν».

Β) Πουθενά δεν αναφέρεται ότι αυτό συνέβη το 415. Στο κείμενο δεν ορίζεται συγκεκριμένη εποχή ή έτος. «Ήδη γουν ποτέ συνέβη τον επισκοπούντα την αντικείμενην αίρεσιν…». Αυτό μπορεί να συνέβη την οποιαδήποτε στιγμή από το 412 που άρχισε η επισκοπή του, έως το 415 που μαρτύρησε η Υπατία στα χέρια του χριστιανικού όχλου. Επίσης, για ποιόν λόγο θα έπρεπε την επομένη ή σε πολύ σύντομο διάστημα από αυτό, να έγινε η δολοφονία; Η Υπατία είχε ισχυρές διασυνδέσεις με την ανώτερη τάξη, και δεν θα ήταν εύκολο ούτε για τον Κύριλλο να της στήσει παγίδα. «Μαθόντα δε ούτω δηχθήναι την ψυχήν ώστε φόνον αυτή ταχέως επιβουλεύσαι πάντων φόνων ανοσιωτάτον…». Αυτό που έγινε ταχέως, ήταν η επιβουλή του φόνου. Το αν έγινε και η πράξη ταχέως, αυτό είναι κάτι που δεν μας λέει το κείμενο.

5. Ιωάννης Μαλάλας

Ο δε βασιλεύς Θεοδόσιος εν τοις αυτοίς χρόνοις έκτισε την μεγάλην εκκλησίαν εν Αλεξανδρεία ήτις λέγεται έως του νυν η Θεοδοσίου· εφίλει γαρ Κύριλλον τον επίσκοπον Αλεξανδρείας. Κατ’ εκείνον δε τον καιρόν παρρησίαν λαβόντες υπό του επισκόπου οι Αλεξανδρείς έκαυσαν φρυγάνοις αυθεντήσαντες Υπατίαν την περιβόητον φιλόσοφον. (Χρονογραφία, Λόγος ΙΔ)

Απόδοση (δική μου):

Ο βασιλιάς Θεοδόσιος στα ίδια χρόνια, έκτισε την μεγάλη εκκλησία στην Αλεξάνδρεια η οποία λέγεται μέχρι και σήμερα “εκκλησία του Θεοδοσίου”· διότι ήταν φίλος με τον Κύριλλο, τον επίσκοπο της Αλεξανδρείας. Κατά τον καιρό εκείνο, αφού έλαβαν παρρησία από τον επίσκοπο, οι Αλεξανδρινοί έκαψαν σε φρύγανα την περιβόητη φιλόσοφο Υπατία, αφού την βασάνισαν

«Παρρησία» σημαίνει μεταξύ των άλλων «ελευθερία ενεργείας, ισχύς προς δράσιν» (Μέγα ετυμολογικό Δ. Δημητράκος, τ. ΙΑ, σ. 5570).

Σχολιάζει η Dzielska: «Ο Μαλάλας επαναλαμβάνει ότι ο Κύριλλος είχε αντιληφθεί την ψυχολογία των αλεξανδρινών μαζών και, κυρίως, των ομάδων που ήταν με το μέρος του. Βέβαιος για τον φθόνο και την εχθρότητα του πατριάρχη προς την Υπατία, ο Μαλάλας τον κατηγορεί ότι παρακίνησε τον όχλο να τη σκοτώσει. Αναφέρει ότι ο Κύριλλος έδωσε στους Αλεξανδρινούς» (ίσως να εννοεί τους παραβολάνους) την ελευθερία για δράση εναντίον μιας σπουδαίας και σεβάσμιας ηλικιωμένης γυναίκας» (Η Υπατία η Αλεξανδρινή, σ. 184). Η πληροφορία του Μαλάλα είναι αρκετά σαφής για όποιον ξέρει ανάγνωση και είναι φιλαλήθης.

6. Χρονικό Ιωάννου Νικίου
Ας δούμε τι γράφει η Πολωνή ιστορικός για το χρονικό αυτό…

«Το Χρονικό του Ιωάννη Νικίου του 7ου αιώνα, πιο γνωστό σαν Χρονικό του Ιωάννη, επισκόπου Νικίου, μεταφρασμένο από τον R. Η. Charles (Οξφόρδη, 1916), έχει εξαιρετική σπουδαιότητα. Ο επίσκοπος Νικίου στην Κάτω Αίγυπτο, που γεννήθηκε στη διάρκεια της κατοχής της Αιγύπτου από τους Άραβες, έγραψε την ιστορία του κόσμου από τον Αδάμ μέχρι την εποχή του. Το Χρονικό του αποτελεί πολύτιμη πηγή για την ιστορία του Βυζαντίου και της βυζαντινής Αιγύπτου. Το έργο του διασώθηκε μέσω μιας αιθιοπικής έκδοσης που είχε αντιγραφεί από ένα αραβικό κείμενο. Το γεγονός αυτό δεν μειώνει την αξία του, δεδομένου ότι προέρχεται από έναν συγγραφέα ο οποίος είχε πρόσβαση στα αρχεία της αλεξανδρινής εκκλησίας που δεν υπάρχουν πλέον. Το Χρovικό του Ιωάννη Νικίου είναι η μοναδική διασωθείσα πηγή που εμφανίζει την Υπατία κάτω από δυσμενές πρίσμα, σαν μια παγανίστρια φιλόσοφο αφοσιωμένη σε απόκρυφες πρακτικές: Αστρολογία, μαγεία και μαντική. Το έργο του, μαζί με εκείνο του Σωκράτη, είναι η βασικότερη και συνεπέστερη πηγή για την ανασύνθεση των γεγονότων που συνδέονται με τις δραστηριότητες της Υπατίας στην Αλεξάνδρεια και τις συνθήκες του θανάτου της» (ο. π. σ. 202-203).

Κατά τον χρονογράφο, την σκότωσε πλήθος πιστών, των οποίων ηγείτο ο Πέτρος.

Η ανίχνευση των ευθυνών του Κυρίλλου. Κριτική στις κρίσεις των ερευνητών.

α) Οι ανακρίβειες και οι δικαιολογίες του Rist.

O J. M. Rist γράφει τα εξής: «That Cyril was a violent and hot-headed man, his dealings with Nestorius and the general tenor of his administration of his see make clear. But there is nothing in his career which would suggest that he would plot a murder through mere envy of someone else’s popularity, as the Suda suggests. No evidence is offered by the Suda that Cyril had any hand in the crime».

Δηλαδή (μετάφραση δική μου), «Το ότι ο Κύριλλος ήταν βίαιος και θερμοκέφαλος άνθρωπος/φανατικός, είναι ξεκάθαρο από τις συνδιαλλαγές του με τον Νεστόριο και τη γενική οξύτητα της διαχειρίσεώς του. Αλλά δεν υπάρχει κάτι στην καριέρα του το οποίο θα υπονοούσε ότι θα μπορούσε να σχεδιάσει έναν φόνο από καθαρό φθόνο εξαιτίας της δημοτικότητας κάποιου άλλου, όπως εισηγείται η Σούδα. Καμία μαρτυρία δεν δίνει η Σούδα ότι ο Κύριλλος είχε κάποιο μερίδιο στο έγκλημα» (Hypatia, Phoenix, τόμ., 19, αρ. 3, (1965), σελ. 222).

Όμως ο Σωκράτης (τον οποίο η Σούδα λαμβάνει υπόψη όπως και τους Δαμάσκιο, Ησύχιο, και Φιλοστόργιο), χωρίς βεβαίως να καταγγέλλει άμεσα τον Κύριλλο, δεν μας λέει ότι η δολοφονία έγινε εξαιτίας του φθόνου για τη δημοτικότητα. Απεναντίας, μας λέει α) ότι ο πατριάρχης ήταν εκείνος που ήθελε να ασκεί έλεγχο πάνω στα πολιτικά πράγματα της Αλεξανδρείας, β) ότι η Υπατία είχε άμεση επικοινωνία με τους άρχοντες οι οποίοι την σέβονταν απεριόριστα, γ) ότι βλέποντάς την να κάνει παρέα πολύ συχνά με τον Ορέστη, κινούμενοι από φθόνο εντός της Εκκλησίας, έπλασαν τη διαβολή ότι εκείνη ήταν το εμπόδιο που δεν επέρχονταν συμφιλίωση μεταξύ Κυρίλλου και επάρχου. Υπενθυμίζω αυτό που λέει και η Πολωνή ιστορικός: «Ο Σωκράτης, ο Ησύχιος και ο Δαμάσκιος θεωρούν τη ζηλοφθονία του Κυρίλλου αιτία του θανάτου της Υπατίας» (Υπατία η Αλεξανδρινή, σ. 183).

Επίσης, το λεξικό Σούδα δεν λέει ακριβώς αυτό που γράφει ο Rist. Ας προσέξουμε την διατύπωση: «Τούτο δε (ενν. την δολοφονία) πέπονθε δια φθόνον και δια την υπερβάλλουσαν σοφίαν και μάλιστα εις τα περί αστρονομίαν, ως μεν τινές, υπό Κυρίλλου, ως δε τινές, δια το έμφυτον των Αλεξανδρέων θράσος και στασιώδες».

Συνεπώς, το λεξικό δίνει δύο λόγους. Πρώτος ο φθόνος και δεύτερος το ότι διέπρεπε στις επιστήμες. Δεν είναι παράλογο αυτό, καθώς οι ίδιες οι Γραφές απαγορεύουν ρητώς στην γυναίκα να διδάσκει. Αυτό για τους πιστούς είναι μια «αλήθεια» που ισχύει όχι μόνο για το εκκλησίασμα, αλλά καθολικώς. Σίγουρα αυτά συνδέονται. Αλλά ο φθόνος δεν περιορίζεται μόνο εκεί. Το λεξικό αναφέρει παρακάτω: «Ούτω δε έχουσα την Υπατίαν, εν τε τοις λόγοις εντρεχή ούσα και διαλεκτικήν εν τε τοις έργοις εμφρονά τε και πολιτικήν (…) η οι τε άρχοντες αεί προχειριζόμενοι της πόλεως εφοίτων πρώτοι προς αυτήν (…) το όνομα φιλοσοφίας έτι μεγαλοπρεπές τε και αξιάγαστον είναι εδόκει τοις μεταχειριζομένοις τα πρώτα της πολιτείας» (Έκδοση Βερολίνου, Immanuelis Bekker,1854, σ. 1067). Να λοιπόν που το λεξικό μας πληροφορεί (όπως και ο Σωκράτης), ότι η πολιτική αφρόκρεμα φοιτούσε στην Υπατία και ότι η φιλοσοφία ήταν αγαπητή σε αυτούς που διαχειρίζονταν τα κοινά της πόλης. Δεν είναι αυτά λόγοι ικανοί ώστε να προξενήσουν το φθόνο του Κυρίλλου; Μια γυναίκα που είχε τέτοια επιρροή, όχι εξαιτίας κάποιου αξιώματος, αλλά λόγω της προσωπικότητάς της, δεν αποτελούσε εμπόδιο στον έλεγχο που ήθελε να επιβάλλει ο Κύριλλος επί των πολιτικών πραγμάτων; Για αυτό στη συνέχεια, γράφει ο Rist: «According to the Suda Hypatia was έμφρονά τε και πολιτικήν. It seems that it was to this public activity and to her public position rather than to her purely philosophical or even astronomical interests that she owed her death. There appears no reason to implicate Cyril in the murder itself; Cyril’s crime was more probably to try and hush the matter up-bribery is mentioned in the Suda-in the vain hope of turning the spotlight of publicity away from such a disreputable event in the history of the Alexandrian church. His efforts to secure this only led to the belief, so welcome to such writers as Philostorgius and so gleefully accepted by latter-day haters of ecclesiastical power, that he himself was the organizer of the assassination»(σ. 224).

Μετάφραση (δική μου): «Σύμφωνα με τη Σούδα, η Υπατία ήταν “έμφρονά τε και πολιτική”. Φαίνεται ότι εξαιτίας αυτής της δημόσιας δραστηριότητας και θέσης περισσότερο παρά στα καθαρά φιλοσοφικά και ακόμα αστρονομικά της ενδιαφέροντα όφειλε τον θάνατό της. Δεν φαίνεται να υπάρχει λόγος να εμπλακεί ο Κύριλλος στο φόνο αυτό καθ’ αυτό. Το έγκλημα του Κυρίλλου ήταν πιθανότερα το ότι προσπάθησε να συγκαλύψει/αποσιωπήσει το ζήτημα -ως δωροδοκία αναφέρεται στη Σούδα- με την ανώφελη ελπίδα ότι θα έστρεφε τα φώτα της δημοσιότητας μακριά από ένα τόσο αισχρό περιστατικό στην ιστορία της αλεξανδρινής Εκκλησίας. Μόνο οι προσπάθειές του να το εξασφαλίσει οδήγησαν στην πεποίθηση ότι ο ίδιος ήταν ο οργανωτής της δολοφονίας, δίνοντας έτσι το δικαίωμα σε τέτοιους συγγραφείς όπως τον Φιλοστόργιο που τόσο ευπρόσδεκτα υιοθετήθηκε από τους κατοπινούς μισητές της εκκλησιαστικής δύναμης».

Η Maria Dzielska ανταπαντά: «Ο αγώνας ανάμεσα στον πατριάρχη και στον έπαρχο για τη διεκδίκηση της πολιτικής ισχύος και της επιρροής της Εκκλησίας στα κοσμικά θέματα τερματίστηκε με τον θάνατό της. Την σκότωσαν άτομα που βρίσκονταν στην υπηρεσία του Κυρίλλου. Ήταν μια πολιτική δολοφονία που προκλήθηκε από τις μακροχρόνιες διαμάχες στην Αλεξάνδρεια. Με αυτή την εγκληματική πράξη χάθηκε ένας ισχυρός υποστηρικτής του Ορέστη. Ο έπαρχος όχι μόνο εγκατέλειψε τον αγώνα εναντίον του πατριάρχη, αλλά έφυγε για πάντα από την Αλεξάνδρεια» (σ. 191- 192).

Φυσικά ο Κύριλλος δεν θα εμπλέκονταν ποτέ άμεσα σε μια τέτοια υπόθεση. Ειδικά όταν είχε τόσους αντιπάλους γύρω του, οι οποίοι περίμεναν κάποιο στραβοπάτημά του για να τον κατηγορήσουν. Το ότι όμως προσπάθησε να συγκαλύψει το πράγμα και όχι να βρει και να τιμωρήσει τους ενόχους, δεν δημιουργεί σοβαρές υποψίες για το άτομό του;

β) J.C. Robertson (αναφέρεται από τον ιστορικό Philip Schaff, στο «History of the Christian church», Vol. 3 (Chapter X, §171. Cyril of Alexandria).

Γράφει: «That Cyril had any share in this atrocity appears to be an unsupported calumny; but the perpetrators were mostly officers of his church, and had unquestionably drawn encouragement from his earlier proceedings».

Δηλαδή (μετάφραση δική μου), «Το ότι ο Κύριλλος είχε κάποια συμμετοχή σε αυτήν την θηριωδία, φαίνεται να είναι μια αστήρικτη συκοφαντία: αλλά οι αυτουργοί ήταν κυρίως υπάλληλοι της Εκκλησίας, και ήταν αναμφιβόλως ενθαρρυμένοι από τις προηγούμενες του ενέργειες».

Πέρα από τον αντιφατικό ισχυρισμό περί αστήρικτης συκοφαντίας από τη μια και τη παραδοχή του γεγονότος από την άλλη ότι ήταν ενθαρρυμένοι από τις ενέργειες του πατριάρχου τους, έχουμε τον Σωκράτη που γράφει πως ο Κύριλλος ανακήρυξε ως «μάρτυρα» τον Αμμώνιο, δίνοντάς τον παράλληλα ως πρότυπο προς μίμηση στον όχλο. Δεν είχε λοιπόν έστω και έμμεση συμμετοχή, από τη στιγμή που ποτέ δεν τιμώρησε τους ενόχους, και που αντί να καταλαγιάσει τα πάθη του ποιμνίου του, τα διήγειρε;

γ) W. Bright, (όπως παρατίθεται από τον P. Schaff, ίδιο έργο).

«Similarly W. Bright (A History of the Church from 313 to 451, p. 275): “Had there been no onslaught on the syna gogues, there would doubtless have been no murder of Hypatia».

Δηλαδή (μετάφραση δική μου), «Όμοια (σημ. εννοεί τον Robertson που είχε μόλις παραθέσει) ο W. Bright, “εάν δεν είχε γίνει το αιματοκύλισμα στις συναγωγές, αναμφιβόλως δεν θα είχε γίνει η δολοφονία της Υπατίας”».

Πέρα από το ότι ο ισχυρισμός είναι καθαρά υποθετικός, ο Σωκράτης όπως είδαμε, μας τα λέει διαφορετικά. Πριν τη δολοφονία της Υπατίας, είχε προηγηθεί το περιστατικό με τον μοναχό Αμμώνιο που τραυμάτισε τον Ορέστη. Είχαν προηγηθεί ταραχές με την δήμευση των συναγωγών και την βίαιη απομάκρυνση πολλών Ιουδαίων από την πόλη. Αυτή η ενέργεια ήταν αποτέλεσμα της σφαγής των χριστιανών από τους Ιουδαίους, με πρόσχημα την δήθεν φωτιά στην εκκλησία του Αλεξάνδρου. Προηγουμένως, ο Κύριλλος είχε απειλήσει τους πρώτους των ιουδαίων να μη στασιάζουν κατά των χριστιανών. Αυτός ο στασιασμός όμως οφείλεται στο ότι ο Κύριλλος είχε αποστείλει τον φίλο του Ιέρακα στο θέατρο με μια ομάδα με σκοπό να πληροφορηθεί δια αυτού τα σχετικά διατάγματα που θα τους ανακοίνωνε ο έπαρχος Ορέστης που αφορούσαν αποκλειστικά τους Ιουδαίους. Η εμφάνιση του Ιέρακος εκεί ερμηνεύθηκε ως αφορμή για φασαρίες. Συνεπώς πιάστηκε και βασανίστηκε. Η αποστολή του Ιέρακος οφείλεται στην επιθυμία του Κυρίλλου να εμπλέκεται, να εποπτεύει, και να επεμβαίνει στα πολιτικά πράγματα της Αλεξάνδρειας. Ο Κύριλλος λοιπόν ήταν ο πρωταίτιος, που αντί να ενεργήσει με σύνεση και μετριοπάθεια γνωρίζοντας ότι η πόλη έχει ιστορικό στις στάσεις και τις έκρυθμες καταστάσεις, συνέχισε να προκαλεί τα πνεύματα. Δυστυχώς όλα εντάσσονται σε μια αλυσιδωτή αντίδραση, στον νόμο «αιτίου-αιτιατού», που είχε ως τραγική κατάληξη το θάνατο μιας γυναίκας που δεν έφταιγε σε τίποτα.

δ) Philip Schaff.

Ο ιστορικός Philip Schaff αναφέρει: «Cyril is also frequently charged with the instigation of the murder of the renowned Hypatia, a friend of Orestes. But in this cruel tragedy he probably had only the indirect part of exciting the passions of the Christian populace which led to it, and of giving them the sanction of his high office. The learned, but superstitious and credulous Roman Catholic hagiographer, Alban Butler (Lives of the Saints, sub Jan. 28), considers Cyril innocent, and appeals to the silence of Orestes and Socrates. But Socrates, H. E. l. vii. c. 15, expressly says of this revolting murder: Τοῦτο οὐ μικρὸν μῶμον Κυρίλλῳ, καὶ τῇ τῶν Ἀλεξανδρέων ἐκκλησίᾳ εἰργάσατο, and adds that nothing can be so contrary to the spirit of Christianity as the permission of murders and similar acts of violence» (Philip Schaff, History of the christian church, Vol. 3 (Chapter X, §171. Cyril of alexandria).

Δηλαδή (δική μου μετάφραση): «Επίσης, ο Κύριλλος συχνά χρεώνεται με την παρότρυνση/υποκίνηση της δολοφονίας της διασήμου Υπατίας, φίλης του Ορέστη. Αλλά σε αυτήν σκληρή τραγωδία, πιθανότατα είχε μόνο την έμμεση συμμετοχή ξεσηκώνοντας τα πάθη του χριστιανικού πλήθους, το οποίο οδήγησε σε αυτό, και δίνοντάς τους την έγκριση του υψηλού αξιώματός του. Ο πολυμαθής, αλλά προκατειλημμένος και εύπιστος Ρωμαιοκαθολικός αγιολόγος, Alban Butler, θεωρεί τον Κύριλλο αθώο, επικαλούμενος τη σιωπή του Ορέστη και του Σωκράτη. Αλλά ο Σωκράτης εμφατικά λέει για αυτή τη δολοφονία που διεπράχθη κατόπιν εξέγερσης: Τοῦτο οὐ μικρὸν μῶμον Κυρίλλῳ, καὶ τῇ τῶν Ἀλεξανδρέων ἐκκλησίᾳ εἰργάσατο, και προσθέτει ότι τίποτα δεν μπορεί να είναι τόσο αντίθετο στο πνεύμα του Χριστιανισμού όσο το να επιτραπούν φόνοι και παρόμοιες πράξεις βίας».

ε) Ο ιστορικός Charles Freeman, «A new History of early Christianity» (Yale University Press, 2009).

«It was particularly tragic as Hypatia had welcomed both Christians and pagans to her school and after her death many of her pagan students left for Athens to study there. As calm returned, even Christians began to realise the enormity of what had happened and we find the church historian Socrates, normally a supporter of church authority, openly criticising Cyril. The shocked emperor Theodosius tried to bring things back into order by commanding Cyril to reduce his ‘bodyguard’ to five hundred» (σ. 267).

Μετάφραση (δική μου): «Είναι ιδιαίτερα τραγικό, καθώς η Υπατία καλοδέχονταν στη σχολή της χριστιανούς και παγανιστές μαζί, και μετά τον θάνατό της πολλοί από τους παγανιστές μαθητές της έφυγαν για την Αθήνα για να σπουδάσουν εκεί. Όταν επέστρεψε η ηρεμία, ακόμα και οι χριστιανοί άρχισαν να συνειδητοποιούν το μέγιστο αυτού που είχε συμβεί, και βρίσκουμε τον εκκλησιαστικό ιστορικό Σωκράτη, κανονικά υποστηρικτή της εκκλησιαστικής αρχής, ανοικτά να ασκεί κριτική στον Κύριλλο. Ο αυτοκράτωρ Θεοδόσιος προσπάθησε να επαναφέρει τα πράγματα σε μια τάξη, διατάζοντας τον Κύριλλο να μειώσει τους σωματοφύλακές του σε πεντακόσιους».

«Cyril succeeds Theophilus as bishop of Alexandria. He is responsible for widespread disorder and is associated with the lynching of the distinguished pagan philosopher Hypatia» (σ. 349).

«Ο Κύριλλος επιτυγχάνει να διαδεχθεί τον Θεόφιλο ως επίσκοπος της Αλεξανδρείας. Είναι υπεύθυνος για την ευρεία εξάπλωση της αταξίας και σχετίζεται με το λιντσάρισμα της διακεκριμένης παγανίστριας φιλοσόφου Υπατίας».

στ) Ο ιστορικός Ralf Martin Novak, «Christianity and the Roman Empire, Background texts, 2001».

«In addition to being the head of the pagan school of philosophy in Alexandria, Hypatia was a leading member of the city council of Alexandria. Her political influence with the Christian Roman governor Orestes was apparently seen by Bishop Cyril as an affront to his dignity and that of the church, and Cyril was widely thought at the time to have ordered her murder. Although there are modern historians who believe that Cyril (today Saint Cyril) was not involved in Hypatia’ s murder, the majority view holds Cyril guilty of at least inspiring the murder, if not actually ordering it» (σ. 240).

Δηλαδή (μετάφραση δική μου): «Πέρα από το ότι ήταν η επικεφαλής της παγανιστικής φιλοσοφικής σχολής στην Αλεξάνδρεια, η Υπατία ήταν ένα αρχηγικό μέλος του συμβουλίου της πόλης της Αλεξάνδρειας. Η πολιτική της επιρροή στον χριστιανό Ρωμαίο έπαρχο Ορέστη ήταν προφανώς εμφανής στον επίσκοπο Κύριλλο ως μια πρόκληση στην επιβλητικότητά του, και επομένως στην Εκκλησία, και ο Κύριλλος θεωρήθηκε εκείνη την εποχή να έχει διατάξει το φόνο της. Παρόλο που υπάρχουν σύγχρονοι ιστορικοί που πιστεύουν ότι ο Κύριλλος (σήμερα άγιος Κύριλλος) δεν ήταν αναμεμειγμένος στη δολοφονία της Υπατίας, η πλειοψηφία θεωρεί τον Κύριλλο ένοχο τουλάχιστον για την έμπνευση της δολοφονίας, αν όχι την ουσιαστική διαταγή της».

Μάλιστα στη σελίδα 241 του βιβλίου του, παραθέτει το αυτοκρατορικό διάταγμα (Θεοδοσιανός κώδικας 16.2.42, 29 Σεπτέμβριου 416), με το οποίο αφαιρείται από τον Κύριλλο η δικαιοδοσία του επί των παραβολάνων εξαιτίας του τρόμου που επέβαλλαν στην πόλη, και μειώνεται ο αριθμός τους πεντακοσίους.

Και η Maria Dzielska αναφέρει: «Μετά από επανειλημμένες αιτήσεις στην αυλή της Κωνσταντινουπόλεως, το δημοτικό συμβούλιο της Αλεξανδρείας έλαβε ορισμένα μέτρα για την τιμωρία του Κυρίλλου. Στις 5 Οκτωβρίου 416 ο πραιτωριανός έπαρχος Μονάξιος, διάδοχος του Αυρηλιανού, εξέδωσε διάταγμα το οποίο αφαιρούσε από τον Κύριλλο την εξουσία του επί των ονομαζομένων παραβολάνων και απαίτησε την αναδιοργάνωσή τους. […] Το αυτοκρατορικό διάταγμα του 416 απαγόρευσε στους παραβολάνους να εμφανίζονται σε δημόσιους χώρους ή να εισέρχονται στα κτίρια των δημοτικών συμβουλίων και δικαστηρίων· ο αριθμός τους μειώθηκε από 800 σε 500 και η στρατολογία νέων μελών ανατέθηκε στον έπαρχο. Μέχρι τότε ο πατριάρχης μπορούσε να διορίζει τα άτομα της αρεσκείας του. Στο εξής όμως θα προέρχονταν από την τάξη των «απόρων», ενώ αποκλείονταν όσοι ανήκαν στην τάξη των curiales ή των honorαti. Το 418, πάντως, ο επίσκοπος ανέκτησε το δικαίωμα της επιλογής των παραβολάνων και ο αριθμός τους αυξήθηκε σε 600. Μόνο οι περιορισμοί των κινήσεών τους στην πόλη εξακολούθησαν να ισχύουν» (Υπατία η Αλεξανδρινή, σ. 179).

ζ) Στην διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια Britannica, σε άρθρο του Michael Dinkin το 2012, (λήμμα «Βιβλιοθήκη της Αλεξανδρείας), αναφέρεται: «[..] Hypatia became the victim of a particularly brutal murder at the hands of a gang of Christian zealots. It remains a matter of vigorous debate how much the guilt of this atrocity is Cyril’s[..]».

Μετάφραση (δική μου): «[…] η Υπατία έγινε θύμα μιας ιδιαίτερης κτηνώδους δολοφονίας στα χέρια μιας συμμορίας ζηλωτών χριστιανών. Παραμένει ζήτημα έντονου συζητήσεως πόση από την ευθύνη αυτής της θηριωδίας ανήκει στον Κύριλλος…».

Συνεπώς, για την πλειοψηφία (και όχι τα μεμονωμένα αποσπάσματα που παρουσιάζονται από τους απολογητές στα άρθρα τους), υπάρχει καθαρά ζήτημα ευθύνης του Κυρίλλου. Αυτό που συζητιέται μεταξύ των μελετητών είναι μέχρι ποιου βαθμού είναι.

Όπως το θέτει και η Maria Dzielska, «Στις 5 Οκτωβρίου 416 ο πραιτωριανός έπαρχος Μονάξιος, διάδοχος του Αυρηλιανού, εξέδωσε διάταγμα το οποίο αφαιρούσε από τον Κύριλλο την εξουσία του επί των ονομαζομένων «παραβολάνων» και απαίτησε την αναδιοργάνωσή τους (Θεοδοσιανός Κώδικας 16.2,42). Οι παραβολάνοι ήταν μια τάξη δυνατών νέων ανθρώπων της αλεξανδρινής εκκλησίας, των οποίων έργο ήταν να συγκεντρώνουν τους ασθενείς, τους ανάπηρους και τους άστεγους της πόλης και να τους βάζουν σε νοσοκομεία ή εκκλησιαστικά πτωχοκομεία. Οι πηγές όμως αποκαλύπτουν ότι ενεργούσαν επίσης σαν ένα είδος στρατιωτικού σώματος του πατριάρχη της Αλεξανδρείας, που αναλάμβανε δράση εναντίον των αντιπάλων του σε διάφορα μέρη και περιπτώσεις. […] Είναι βέβαιο ότι οι παραβολάνοι διέπραξαν τον φόνο της Υπατίας. Αυτοί διέδιδαν τα ψεύδη ότι επιδιδόταν σε μαγικές πρακτικές, αυτοί στάθηκαν στο πλευρό των μοναχών του Θεοφίλου όταν κατέστρεψε τον παγανισμό στην Αλεξάνδρεια, αυτοί κατηύθυναν τον όχλο με τον οποίο επετέθη στην εβραϊκή συνοικία και αυτοί διέπραξαν τις βιαιότητες στη Σύνοδο της Εφέσου. Οι περισσότεροι ήταν αμαθείς και αμόρφωτοι, πειθαρχούσαν όμως στους εκκλησιαστικούς ηγέτες τους παράφοροι και ορμητικοί, ήταν πρόθυμοι για προκλήσεις και αντέδρασαν με βιαιότητες στη λαϊκή θέληση της πόλης της Αλεξανδρείας το 414 και το 415. Αποτέλεσαν τον πυρήνα των εκκλησιαστικών μαζών που περιγράφει ο Σωκράτης, επηρέασαν τον αλεξανδρινό όχλο και άρχισαν την εκστρατεία εναντίον της Υπατίας. Δεν ήξεραν τίποτα για τα θέματα που δίδασκε, δεν καταλάβαιναν ούτε τις αρχές που ακολουθούσε, ούτε τις αξίες που υπηρετούσε. Αναμφισβήτητα τους ενοχλούσε η ανεξαρτησία, η ψυχρότητα και η φιλοσοφική υπεροψία με την οποία τους αντιμετώπιζε εκείνη. […] Όπως όλοι όσοι έχουν μελετήσει το θέμα της Υπατίας, είμαστε υποχρεωμένοι να δεχτούμε κάποια ενοχή του Κυρίλλου. Δεν μπορούμε να φτάσουμε τόσο μακριά όσο ο Σέφερ που τον απαλλάσσει πλήρως και επιρρίπτει την ευθύνη στον Ορέστη. Όπως όμως σωστά υποστηρίζει ο Ρουζέ και ορισμένοι άλλοι, ο Κύριλλος δεν μπορεί να θεωρηθεί νομικά υπεύθυνος για τον σχεδιασμό του εγκλήματος. Από το άλλο μέρος, η συμβολή του σε αυτό υπήρξε μεγάλη, ακόμα και αν δεχτούμε ότι ο φόνος σχεδιάστηκε και πραγματοποιήθηκε από τους παραβολάνους εν αγνοία του. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ήταν ο βασικός υποκινητής της εκστρατείας εναντίον της Υπατίας, υποδαυλίζοντας την προκατάληψη και την εχθρότητα εναντίον της φιλοσόφου και προκαλώντας φόβους για τις συνέπειες των υποτιθέμενων μαγικών ενεργειών της επί του επάρχου που ήταν αφοσιωμένος στη χριστιανική κοινότητα και σε ολόκληρη την πόλη. Ανεξαρτήτως αν ήταν άμεσα ή έμμεσα αναμεμιγμένος, ο Κύριλλος παραβίασε τις αρχές της χριστιανικής ηθικής τάξης, τις οποίες ήταν ταγμένος να τηρεί και να αναπτύσσει» (Υπατία η Αλεξανδρινή, σ. 179-182).