ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΣΟΦΟΚΛΗΣ - Αἴας (719-747)

ΑΓΓΕΛΟΣ

ἄνδρες φίλοι, τὸ πρῶτον ἀγγεῖλαι θέλω,
720 Τεῦκρος πάρεστιν ἄρτι Μυσίων ἀπὸ
κρημνῶν· μέσον δὲ προσμολὼν στρατήγιον
κυδάζεται τοῖς πᾶσιν Ἀργείοις ὁμοῦ.
στείχοντα γὰρ πρόσωθεν αὐτὸν ἐν κύκλῳ
μαθόντες ἀμφέστησαν, εἶτ᾽ ὀνείδεσιν
725 ἤρασσον ἔνθεν κἄνθεν οὔτις ἔσθ᾽ ὃς οὔ,
τὸν τοῦ μανέντος κἀπιβουλευτοῦ στρατῷ
ξύναιμον ἀποκαλοῦντες, ὡς οὐκ ἀρκέσοι
τὸ μὴ οὐ πέτροισι πᾶς καταξανθεὶς θανεῖν.
ὥστ᾽ ἐς τοσοῦτον ἦλθον ὥστε καὶ χεροῖν
730 κολεῶν ἐρυστὰ διεπεραιώθη ξίφη.
λήγει δ᾽ ἔρις δραμοῦσα τοῦ προσωτάτω
ἀνδρῶν γερόντων ἐν ξυναλλαγῇ λόγου.
ἀλλ᾽ ἡμὶν Αἴας ποῦ ᾽στιν, ὡς φράσω τάδε;
τοῖς κυρίοις γὰρ πάντα χρὴ δηλοῦν λόγον.
735 ΧΟ. οὐκ ἔνδον, ἀλλὰ φροῦδος ἀρτίως, νέας
βουλὰς νέοισιν ἐγκαταζεύξας τρόποις.
ΑΓ. ἰοὺ ἰού.
βραδεῖαν ἡμᾶς ἆρ᾽ ὁ τήνδε τὴν ὁδὸν
πέμπων ἔπεμψεν, ἢ ᾽φάνην ἐγὼ βραδύς.
740 ΧΟ. τί δ᾽ ἐστὶ χρείας τῆσδ᾽ ὑπεσπανισμένον;
ΑΓ. τὸν ἄνδρ᾽ ἀπηύδα Τεῦκρος ἔνδοθεν στέγης
μὴ ᾽ξω παρήκειν, πρὶν παρὼν αὐτὸς τύχῃ.
ΧΟ. ἀλλ᾽ οἴχεταί τοι, πρὸς τὸ κέρδιον τραπεὶς
γνώμης, θεοῖσιν ὡς καταλλαχθῇ χόλου.
745 ΑΓ. ταῦτ᾽ ἐστὶ τἄπη μωρίας πολλῆς πλέα,
εἴπερ τι Κάλχας εὖ φρονῶν μαντεύεται.
ΧΟ. ποῖον; τί δ᾽ εἰδὼς τοῦδε πράγματος πέρι;

***

ΑΓΓΕΛΟΣ
Φίλοι, το πρώτο που έχω ν᾽ αναγγείλω·
720 έφτασε ο Τεύκρος από της Μυσίας τα όρη.
Δεν πρόλαβε όμως να σταθεί στου στρατηγείου τη βάση,
κι ευθύς τον πήραν στις βρισιές όλοι μαζί οι Αργίτες.
Μόλις τον είδαν να ᾽ρχεται, έκαναν κύκλο γύρω του,
τον έβαλαν στη μέση, κι άρχισαν να τον σέρνουν
βρίζοντας, ο ένας από δω, ο άλλος από κει — αμέτοχος
δεν έμεινε κανείς. Φωνάζοντας πως είναι αυτός ο αδελφός
ενός μανιακού, επίβουλου εχθρού μες στον στρατό,
και πως με τίποτα δεν τη γλιτώνει, λιώμα θα γίνει
κάτω από τις πέτρες, ωσότου να του βγει η ψυχή.
730 Έφτασαν κιόλας στο σημείο, σπαθιά απ᾽ τα θηκάρια
να τραβήξουν, κι αποσοβήθηκε η σύγκρουση όταν
δεν πήγαινε άλλο, οπότε μπήκαν οι γέροντες στη μέση,
φέρνοντας με τα λόγια τους διαλλαγή.
Όμως ο Αίας, πες, πού είναι; πρέπει να του μιλήσω, έχω
το χρέος να δώσω στους ηγέτες για όλα αναφορά.
ΧΟ. Δεν είναι μέσα. Έφυγε πριν από λίγο, αλλάζοντας
διάθεση, παίρνοντας νέες αποφάσεις.
ΑΓΓ. Ουαί κι αλίμονο.
Αυτός που μ᾽ έστειλε, φαίνεται στην αποστολή του
ν᾽ αργοπόρησε, εκτός αν αποδείχτηκα
εγώ αργοκίνητος.
740 ΧΟ. Αλλά τί μένει υπόλοιπο απ᾽ ό,τι θα ᾽πρεπε να γίνει;
ΑΓΓ. Ο Τεύκρος έχει απαγορέψει να βγει αυτός
απ᾽ τη σκηνή, προτού να φτάσει εδώ ο ίδιος.
ΧΟ. Έφυγε ωστόσο, αλλάζοντας προς το καλύτερο
τη γνώμη του· να φιλιωθεί με τους θεούς,
σβήνοντας τον θυμό του.
ΑΓΓ. Αυτά που λες είναι μωρά κι ανόητα, αν πράγματι
ο μάντης Κάλχας ξέρει ακόμη να μαντεύεται.
ΧΟ. Τί θες να πεις; τί παραπάνω ξέρεις για το θέμα;

Ιστορία της αρχαίας Ελληνικής γλώσσας

Αττικισμός

Φρύνιχος. Οδηγίες για τη «σωστή» χρήση της γλώσσας, με βάση τον αττικιστικό κανόνα· 2ος αι. μ.Χ.

Ὅστις ἀρχαίως καὶ δοκίμως ἐθέλει διαλέγεσθαι τάδ' αὐτῷ φυλακτέα· διωρία ἐσχάτως ἀδόκιμον· ἀντ' αὐτοῦ δὲ προθεσμίαν ἐρεῖς· ἀγαθός μᾶλλον λέγε, μὴ ἀγαθώτερος, καὶ ἀντὶ τοῦ ἀγαθώτατος, ἀγαθὸς μάλιστα· πάντοτε μὴ λέγε, ἀλλ' ἑκάστοτε καὶ διὰ παντός· κατορθώματα· ἁμαρτάνουσι κἀνταῦθα οἱ ῥήτορες, οὐκ εἰδότες ὅτι τὸ ῥῆμα δόκιμον, τὸ κατορθῶσαι, τό δ' ἀπὸ τούτου ὄνομα ἀδόκιμον, τὸ κατόρθωμα· λέγειν οὖν χρή ἀνδραγαθήματα.

Όποιος θέλει να μιλάει όπως οι αρχαίοι και δόκιμα πρέπει να προσέχει τα εξής: το διωρία, που χρησιμοποιείται τελευταία, είναι αδόκιμο· αντί γι' αυτό θα πεις προθεσμία· να λες ἀγαθός μᾶλλον και όχι ἀγαθώτερος, και αντί του ἀγαθώτατος (να λες) ἀγαθὸς μάλιστα· να μη λες πάντοτεαλλά ἑκάστοτε και διὰ παντός· κατορθώματα· και εδώ κάνουν λάθος οι ρήτορες, επειδή δεν ξέρουν ότι ενώ το ρήμα είναι δόκιμο, το κατορθῶσαι, το ουσιαστικό που παράγεται από αυτό, το κατόρθωμα, είναι αδόκιμο· πρέπει λοιπόν να λες ἀνδραγαθήματα.

Η σύγκριση που ακολουθεί ανάμεσα στις οδηγίες του Φρύνιχου και στο κείμενο της Καινής Διαθήκης δείχνει ότι στα Ευαγγέλια χρησιμοποιούνται αυτές ακριβώς οι λέξεις που καταδικάζει ο Φρύνιχος.

Εὐχαριστεῖν οὐδεὶς τῶν δοκίμων εἶπεν, ἀλλὰχάριν εἰδέναι.

Ευχαριστώ δεν είπε κανένας από τους δόκιμους συγγραφείς, αλλά χάριν είδέναι.

Βρέχει ἐπὶ τοῦ ὕει…· παντελῶς ἀποδοκιμαστέον τοὔνομα.

Βρέχει αντί για το ὕει…· οφείλουμε να αποδοκιμάσουμε με κάθε τρόπο αυτή τη λέξη.

Φάγομαι βάρβαρον· λέγε οὖν ἔδομαι καὶ κατέδομαι· τοῦτο γὰρ ἀττικόν.

Το φάγομαι είναι βαρβαρικό· εσύ να λεςἔδομαι και κατέδομαι- γιατί αυτό είναι αττικό.

Ἀπελεύσομαι παντάπασι φυλάττου· οὔτε γὰρ οἱ δόκιμοι ῥήτορες, οὔτε ἡ ἀρχαία κωμῳδία, οὔτε Πλάτων κέχρηται τῇ φωνῇ · ἀντὶ δ' αὐτοῦ τῷ ἄπειμι χρῶ καὶ τοῖς ὁμοειδέσιν ὡσαύτως.

Το ἀπελεύσομαι να το αποφεύγεις σε κάθε περίπτωση· γιατί ούτε οι δόκιμοι ρήτορες χρησιμοποιούν τη λέξη ούτε η αρχαία κωμωδία ούτε ο Πλάτωνας· στη θέση της να χρησιμοποιείς το ἄπειμι ή κάτι παρόμοιο.

Απ’ το κλάμα στον ολοκληρωμένο λόγο· πώς εξελίσσεται η ομιλία

Το θαύμα της ζωής. Να έχεις τη μοναδική ευκαιρία να παρακολουθείς από κοντά έναν άνθρωπο να μεγαλώνει. Από την πρώτη του εμφάνιση στη γη μέχρι τη στιγμή που αποκτάει την ικανότητα να επικοινωνεί με τους γύρω του. Μια ικανότητα που υπάρχει εξαρχής, πριν ακόμη δει το φως που αντικρύζουμε καθημερινά. Με το πέρασμα του χρόνου το μωρό ανακαλύπτει νέους κόσμους, νέες δυνατότητες που εξελίσσονται μπροστά στα μάτια του. Μια από τις βασικότερες είναι αυτή της ομιλίας κι είναι πραγματικά μαγικό πώς ένα παιδάκι, βήμα-βήμα, κινείται σε έναν δρόμο που του επιτρέπει να εκφράζει αυτά που υπάρχουν ως εικόνες στο μυαλό του.

Μέχρι και τους τρεις πρώτους μήνες το βρέφος χρησιμοποιεί διαφορετικά μέσα ώστε να μπορέσει να επικοινωνήσει αυτό που θέλει ή δε θέλει στους μεγάλους. Θα γυρίσει όταν ακούσει ένα γνωστό ήχο και θα ηρεμήσει με μια συγκεκριμένη φωνή, συνήθως των γονιών του. Στην προσπάθειά του να μιλήσει θα κλάψει όταν νιώσει άβολα, αν θέλει να αλλάξει θέση, αν πεινάει ή νυστάζει και για οτιδήποτε άλλο μπορεί να απασχολεί ένα νεογέννητο. Αυτό το πρώτο στάδιο ονομάζεται «cooing» και είναι η φάση κατά την οποία το μωρό βγάζει ακατανόητους ήχους. Είναι αξιοθαύμαστο το πώς μπορεί να εστιάσει σε κάτι ή κάποιον για πολλή ώρα, ακόμα και να αντιγράψει κάποια γκριμάτσα. Ποιος θα το φανταζόταν ότι με το να βγάζει τη γλώσσα του εκείνο το μικρό ανθρωπάκι μάς λέει πως μας ακούει κι αυτή είναι η απάντησή του.

Από τους τρεις μέχρι τους έξι μήνες, το παιδάκι φαίνεται ικανό να δώσει σημασία και να παρακολουθήσει το πρόσωπο αυτού που μιλάει. Αυτή τη φορά γνωρίζει πως τους ήχους που κάνει θα τραβήξει την προσοχή κι αυτός είναι ο σκοπός του. Οι ήχοι αυτοί θα διαφοροποιηθούν ανάλογα και με την ανάγκη που θέλει να εκφράσει τη δεδομένη στιγμή. Το πιο εντυπωσιακό σ’ αυτή την ηλικία είναι πως ξεκινούν οι εκούσιες εκφράσεις που το μωρό θα γελάσει κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού και θα «απαντήσει» όταν κάποιος του απευθύνει τον λόγο. Σε σχέση με την ανάγκη κοινωνικοποίησης σ’ αυτή τη φάση θ’ ανταποκριθεί διαφορετικά στο κάλεσμα του γονέα, άλλοτε με γέλιο, άλλοτε με σιγή. Το μόνο βέβαιο είναι πως άκουσε, αντιλήφθηκε κι αποκρίθηκε.

Από τους έξι μήνες μέχρι το παιδάκι να γίνει ενός έτους, η εξέλιξη είναι φαντασμαγορική, καθώς είναι ικανό να εντοπίσει από πού έρχεται κάποιος ήχος, για παράδειγμα το κουδούνι. Μπορεί να καταλάβει τη σημασία κοινών λέξεων, όπως είναι το «ναι» και το «όχι» αλλά και να γυρίσει όταν ακούσει το όνομά του. Η ομιλία του προχωράει στο στάδιο του «babbling», το οποίο πήρε την ονομασία του από τις συλλαβές που βγαίνουν απ’ το στόμα του παιδιού, όπως είναι το «πα» και το «μπα». Είναι εκείνη η στιγμή που ο γονιός θα ενθουσιαστεί γιατί θα ακούσει το παιδί του να «το φωνάζει» στην προσπάθειά του να μιλήσει. Θα χρησιμοποιήσει επίσης για πρώτη φορά χειρονομίες για να «εξηγήσει» καλύτερα τι εννοεί. Είναι η περίοδος που θ’ αρχίσει ν’ απολαμβάνει παιδικά τραγουδάκια, θα προσπαθεί να μιμηθεί τις κινήσεις των χειλιών των ενηλίκων και θα μπορεί μέσω του babbling ν’ απαντάει και να συμμετέχει σε συζητήσεις.

Μετά τον ένα χρόνο το παιδάκι μπορεί να αναγνωρίσει λέξεις σε προτάσεις. Συγκεκριμένα μπορεί να καταλάβει περισσότερες από εκείνες που είναι ικανό να αρθρώσει. Ταυτόχρονα είναι σε θέση να ακολουθήσει απλές οδηγίες, όπως «στείλε φιλάκι», «πες ευχαριστώ». Ένα παιδάκι σ’ αυτή την ηλικία μπορεί να πει γύρω στις δέκα λέξεις, ενώ ταυτόχρονα δείχνει το αντικείμενο το οποίο σχετίζεται μ’ αυτό που λέει. Μετά κι απ’ τους δεκαπέντε μήνες, το παιδί καταλαβαίνει μικρές φράσεις και δίνει ονόματα σε οικεία αντικείμενα. Πλέον γνωρίζει γύρω στις είκοσι λέξεις και αλλάζει τον τόνο της φωνής του όταν «μιλάει» κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού. Αντιγράφει κινήσεις από τους μεγάλους και παρ’ όλο που ξεκινάει να γίνεται ανεξάρτητο εξακολουθεί να του αρέσει η συντροφιά ενός οικείου προσώπου.

Από δύο μέχρι και τριών ετών, το παιδάκι αρχίζει να καταλαβαίνει πιο περίπλοκες οδηγίες και το εύρος των λέξεων που γνωρίζει μεγαλώνει. Χρησιμοποιεί αντωνυμίες, πληθυντικό και προθέσεις, όμως αντιμετωπίζει ακόμα μερικά θεματάκια με την προφορά δίφθογγων ή κάποιων δυσκολότερων συμφώνων, όπως το «ρ» και το «λ». Σ’ αυτή την ηλικία είναι ικανό να λάβει μέρος σε ολοκληρωμένη συζήτηση, όμως θα πετάγεται από θέμα σε θέμα. Περίπου στα τέσσερα χρόνια, το παιδί φτιάχνει πια προτάσεις των πέντε-έξι λέξεων με πιθανά λαθάκια. Είναι όμως πλέον ικανό να χρησιμοποιεί σωστά παρελθοντικό και μελλοντικό χρόνο. Γύρω στα πέντε του χρόνια το παιδί γίνεται πλήρως κατανοητό από τους μεγάλους και εκφέρει προτάσεις που βγάζουν ξεκάθαρο νόημα με πιθανές δυσκολίες στην προφορά κάποιων δύσκολων ήχων. Σ’ αυτό το σημείο φτάνει η υπέροχη στιγμή που το παιδί γίνεται περίεργο και κάνει ερωτήσεις για ό,τι βλέπει γύρω του, από άγνωστες λέξεις που θ’ ακούσει μέχρι όλα τα «γιατί» και τα «τι» του κόσμου.

Είναι εντυπωσιακό πώς η ανθρώπινη φύση κι ο εγκέφαλος εξελίσσονται με τόσο γοργούς ρυθμούς και η απόδειξη βρίσκεται στο πρόσωπο ενός μικρού παιδιού. Από τη στιγμή που θα έρθει στον κόσμο μέχρι την ώρα που θα δει κανείς την πρώτη του αντίδραση σε κάτι που θα του πει κάποιος μεγάλος. Η πρώτη φορά που θα εστιάσει κάπου και θα φανεί ότι πράγματι κοιτάει καθαρά, το πρώτο γέλιο, ο ήχος που θα σημαίνει «πεινάω», η πρώτη συλλαβή, η πρώτη λέξη, η πρώτη ολοκληρωμένη πρόταση. Όλα για πρώτη φορά στη ζωή εκείνου του μικρού ανθρώπου αλλά και κάθε φορά πρωτόγνωρα για τον ενήλικα που στέκεται και παρατηρεί.

Ο γυμνός νεανίσκος: Ένας γυμνός "άγγελος" στο θέατρο της σωτηρίας

Η νύχτα στον λόφο των ελαιών, ήταν γεμάτη αγωνία. Όλη αυτή την ώρα της αναμονής του προδότη Ιούδα, ο Ιησούς είχε κάθε δυνατότητα να φύγει απ’ τον προσυμφωνημένο τόπο της επικείμενης σύλληψής του. Όμως μετά από την τριπλή άρνηση του "αγγέλου", αυτό (όπως εξηγήσαμε) θα ισοδυναμούσε με βέβαιο θάνατο! Ο "Κύριος" και "Πατέρας" αυτής της υπόθεσης, δηλαδή οι υψηλόβαθμοι αναθέτες και εμπνευστές της ιστορικά πολύτιμης αυτής ιουδαϊκής αποθέωσης, δεν θα άφηνε μια τέτοια προδοσία ατιμώρητη!

Ο χρισμένος πρωταγωνιστής, βλέποντας ότι δεν έχει άλλη επιλογή, αναγκάστηκε να υπομείνει τις προσχεδιασμένες εξελίξεις, που αν και δύσκολες, εντούτοις του έδιναν τελικά κάποιες ελπίδες διαφυγής από τον θάνατο. Το: «πατέρα εις χείρας σου παραδίδω το πνεύμα μου» Λουκ.23.46, που θα ξεστομίσει αργότερα πάνω στον σταυρό, δηλώνει αυτήν ακριβώς την αγωνία του, για το αν οι σοφοί συνεργάτες του, που είχαν την πατρότητα της όλης ιδέας, θα κατάφερναν τελικά, να πραγματοποιήσουν την προσχεδιασμένη ανάστασή του!

Σε λίγο φάνηκε ο Ιούδας με τους Ρωμαίους στρατιώτες. Ο Ιωάννης λέει πως ο Ιησούς τους είπε: «εγώ είμαι αυτός που γυρεύετε αφήστε αυτούς (τους μαθητές) να φύγουν» Ιωάνν.18.8. Προφανώς όλοι οι μαθητές του, με εντολή του δασκάλου τους έφυγαν εγκαίρως και διέφυγαν την σύλληψη. Ο πραγματικός καταζητούμενος ήταν ο Ιησούς.

Μαζί του όμως φαίνεται πως παρέμεινε περισσότερο απ’ ότι ήταν αναγκαίο, ο νεαρός "άγγελος" που μέχρι τελευταία στιγμή "ενίσχυε" τον Ιησού, να πιει οπωσδήποτε το "ποτήρι" της παράδοσής του στους Ρωμαίους. «Και νεανίσκος τις συνηκολούθει αυτώ περιβεβλημένος σινδόνα επί γυμνού και κρατούσι (οι Ρωμαίοι) αυτόν, ο δε καταλιπών την σινδόνα γυμνός έφυγεν» Μάρκ.14.51-52.

Όπως καταλαβαίνουμε, αυτός ο νεαρός, δεν έπεσε απ’ τον ουρανό! Ήταν εκεί με το σεντόνι πάνω στο γυμνό κορμί του και πριν γίνει αντιληπτός απ’ τους Ρωμαίους στρατιώτες! Εγκλωβίσθηκε όμως στις εξελίξεις, απ’ τις επίμονες ενστάσεις του Ιησού και στην προσπάθειά του να ξεφύγει από το κράτημα κάποιου στρατιώτη, άφησε το μοναδικό του ρούχο στα χέρια των Ρωμαίων και γυμνός έφυγε τρέχοντας ανάμεσα στα ελαιόδενδρα!

Για την αιτία της καταγραφής του εντελώς παράδοξου αυτού περιστατικού, για το οποίο η ίδια η βίβλος δεν δίνει απολύτως καμμιά ερμηνεία, υπάρχει μόνο μια ενδεχόμενη εξήγηση. Οι συντάκτες των βιβλικών πανουργημάτων, ήθελαν οπωσδήποτε να αφήσουν για τους μυημένους, μια ξεκάθαρη υπόμνηση στην σωτήρια παρασκηνιακή επέμβαση του "αγγέλου", στους "πειρασμούς" παραίτησης του Ιησού στο λόφο των ελαιών!

Ο γυμνός σεντονο-φορεμένος νέος, ήταν ολοφάνερα μέλος της παρασκηνιακής θεατρικής ομάδας. Κάτω απ’ την πίεση των περιστάσεων όμως και την επαπειλούμενη κατάρρευση-παραίτηση του Ιησού, ο "άγγελος" αναγκάσθηκε να παραμείνει δίπλα του μέχρι και την τελευταία στιγμή! Μαζί με τον Ιησού λοιπόν... οι Ρωμαίοι παραλίγο να συλλάβουν και τον "άγγελο" που τον ενίσχυε!

Η βιβλική περιγραφή λέει ότι φορούσε κατάσαρκα μόνο ένα σεντόνι, όπως θα έκανε και κάθε "άγγελος" που σέβεται τον ρόλο του! Για οποιονδήποτε άλλον λόγο, μια τέτοια περιβολή, αυτή τη νύχτα στα μέσα Μαρτίου,[1] θα ήταν ακατανόητη! Ο νεαρός αυτός ήταν γυμνός γιατί έπρεπε να ικανοποιεί σκηνοθετικά! Στο φως του φεγγαριού, το ριχτό σεντόνι πάνω στο νεανικό κορμί, παρουσίαζε μια αιθέρια (άρα και αγγελική) μορφή που συνομιλούσε με τον... πανικόβλητο υποψήφιο... σωτήρα του κόσμου!

Τόσο σκανδαλώδης ήταν ανέκαθεν η απορία, του ποιός ήταν και τι μπορεί να έκανε ο γυμνός αυτός άνδρας δίπλα στον Ιησού, που κάποιοι[2] δεν άντεξαν στον πειρασμό να διατυπώσουν ξεκάθαρες σεξουαλικές ομοφυλοφιλικές υποψίες!

Κι όμως, δεν χρειάζονται καθόλου οι υπερβολικές αυτές υποθέσεις, γιατί μόλις προηγουμένως, η ίδια η αφήγηση, μας έδειξε τον νεαρό αυτόν πλάι στον Ιησού ως "άγγελο" να συνομιλεί και να ξεκαθαρίζει κάποια πράγματα στον πρωταγωνιστή του θεάτρου της σωτηρίας! Δεν χρειάζεται λοιπόν να υποθέσουμε τίποτε περισσότερο, πέρα απ’ αυτά που μας υποδεικνύει η απλή φυσική προέκταση της αφήγησης! Αν εσείς θέλατε κάποιος νεαρός να παραστήσει θεατρικά τον άγγελο μέσα στη νύχτα, τι καλύτερο θα μπορούσατε να προτείνετε ενδυματολογικά από ένα κατάλευκο σεντόνι;

Η περίπτωση είναι πραγματικά εκπληκτική!

Η Καινή Διαθήκη, το φαρισαϊκό σενάριο θεοποίησης ενός Χρισμένου Ιουδαίου, μας έκανε την χάρη, όχι μόνο να μας δείξει τους εβδομήντα συνεργάτες του, στο περιφερόμενο θέατρο της θεραπείας, αλλά στην τελική αυτή πράξη, με τον δικό του υπαινικτικό τρόπο, μας υπογραμμίζει την αξία της έγκαιρης απομάκρυνσης των παρασκηνιακών βοηθών αλλά και την προσοχή στην καταλληλότητα των ενδυματολογικών επιλογών... της σκηνοθεσίας!

Βέβαια κάποιοι, δυσκολεύονται πολύ να αποδεχθούν μια τέτοια άρτια υποκριτικά και ενδυματολογικά σκηνοθεσία... τώρα όμως, το ίδιο το κείμενο, μας κάνει την μεγάλη χάρη να μας αποκαλύπτει, όχι μόνο ένα εντελώς μελετημένο ανθρώπινο παρασκήνιο, αλλά και τις άκρως επιμελημένες ενδυματολογικά εμφανίσεις των μελών του θιάσου! Ο νεαρός μασκαρεμένος άγγελος, ήταν εκεί, γυμνός νυχτιάτικα, γιατί αυτό απαιτούσε η σωστή, ποιοτική σκηνοθεσία!

Κάποιοι άλλοι θα ρωτήσουν γιατί χρειαζόταν να στηθεί μια τέτοια σκηνή, σε μυημένους όπως οι μαθητές του Ιησού! Η απάντηση είναι μια και ξεκάθαρη! Ποτέ και σε καμμία βιβλική ιστορία, δεν είναι όλοι οι μετέχοντες, μυημένοι στον ίδιο βαθμό! Ακόμα και ανάμεσα στους μαθητές του Ιησού, υπήρχαν διαφορετικοί βαθμοί μύησης (επίγνωσης), ώστε οι αντιδράσεις των αμύητων, να δείχνουν αυθόρμητες! Να γεννούν αυθεντικά σχόλια και αντιδράσεις, και να δείχνουν πηγαίο φόβο, δέος ή ενθουσιασμό! Απ’ αυτές τις αντιδράσεις των αμύητων, αντλούσαν ανέκαθεν την απαραίτητη πειστικότητα και τον αναγκαίο ενθουσιασμό οι βιβλικές περιγραφές!

Μάλιστα ο άγγελος του ιερατείου μπορούσε ανενόχλητος να είναι δίπλα στον Ιησού, αφού οι μαθητές του, μετά το μυστικό δείπνο υπέφεραν από επίμονη βαθιά χαλάρωση και ανεξήγητη υπνηλία! Οι διαβουλεύσεις και η τελική επιτήρηση απ’ τον "άγγελο της ενίσχυσης", μπορούσαν να γίνουν χωρίς καμία παρενόχληση από τους υπερβολικά νυσταγμένους (όπως το ίδιο το κείμενο επιμένει να μας δείχνει) και πιθανόν ελαφρά υπνωτισμένους μαθητές του!

Μέχρι σήμερα, η συγκεκριμένη εικόνα, θεολογικά παραμένει σκανδαλωδώς ανεξήγητη. Κατάμαυρο πέπλο σιωπής, καλύπτει αιώνες τώρα το συγκεκριμένο περιστατικό! Η απόλυτη αυτή θεολογική μουγκαμάρα, είναι βεβαίως εντελώς φυσιολογική, αφού ακόμα και οι ευφυέστερες πιθανές εξηγήσεις, απομυθοποιούν δραστικά την ιερότητα της υπόθεσης! Έτσι, οι ορκισμένοι εχθροί της ανθρωπότητας, οι θεολόγοι, οι αγιοφανείς αυτοί επαγγελματίες ψεύτες, αντέδρασαν με σοφία, καλύπτοντας το σημείο με γενική, απόλυτη, κατάμαυρη σιωπή!

"Κανένας", μα ούτε ένας από τους κυριολεκτικά εκατοντάδες λαλίστατους θεολόγους που συμμετείχαν στην δισχιλιετή πλέον γραπτή συνωμοσία κατά της ανθρωπότητας, που ονομάζεται «πατρολογία»[3] δεν ακουμπάει το συγκεκριμένο εδάφιο!

Κάποιο ασαφή υπαινιγμό κάνει κατ’ εξαίρεση ο εβραίος επίσκοπος Κύπρου και Σαλαμίνος Επιφάνιος (340-404 μ.Χ.) που γράφει ότι: «ο Ιάκωβος ο αδελφός του Κυρίου... επειδή ήταν Ναζιραίος, χρησιμοποιούσε ένα μοναδικό λεπτό χιτώνα, όπως (καθάπερ) λέγει και στο ευαγγέλιο: έφυγε ο νεανίας και αφήκε την σίνδονα» Επιφάνιος Πανάριον 3.461.1. Για την πραγματική όμως ταυτότητα του Νεαρού, ούτε κουβέντα!

Τελικά ο λευκοφορεμένος νεαρός, προκαλώντας προφανώς με την αναπάντεχη γύμνια του στιγμιαία αμηχανία στους Ρωμαίους στρατιώτες, ξέφυγε την σύλληψη κι έφυγε τρέχοντας γυμνός ανάμεσα στα ελαιόδεντρα, παίρνοντας μαζί του μέσα στην νύχτα ανέγγιχτο το μυστικό του.

Ο Χριστός που ασφαλώς παρακολουθούσε την σκηνή, πρέπει να αναστέναξε με ανακούφιση! Η σύλληψη αυτού του νεαρού, θα άλλαζε σοβαρά την πορεία των εξελίξεων και η ενδεχόμενη ομολογία του, θα έκανε γνωστό το παρασκήνιο αλλά και τους κρυφούς εργοδότες του Μεσσία! Αν ο νεαρός αυτός, δεν είχε την ετοιμότητα να αποδράσει γυμνός,[4] όλα θα μπορούσαν να καταστραφούν και το θέατρο της σωτηρίας να καταλήξει... ο περίγελος της Ρώμης!

Μετά την ανώδυνη διαφυγή απ’ το αναπάντεχο αυτό σκηνοθετικό λάθος, η παραγωγή δημόσιου θεολογικού θεάματος, μπορούσε να προχωρήσει! Ο Ιησούς διαμαρτυρήθηκε θέτοντας μια απλή ερώτηση που απασχολεί κι εμάς σήμερα: «κάθε μέρα καθόμουν στο ναό (κέιμ: ιερό) και δίδασκα και δεν με πιάσατε» Ματθ.26.55.

Και εδώ γεννιέται η σημαντική ερώτηση. Γιατί έπρεπε κάποιος από την ιδιαίτερη ομάδα του Ιησού, όπως ο Ιούδας, να προδώσει τον Ιησού την στιγμή που αυτός, ήταν πράγματι κάθε μέρα ανάμεσά τους; Η μοναδική εξήγηση γι’ αυτό είναι, για να μπορέσει ο "πατέρας" (το συνωμοτικό ιερατείο) να κινητοποιήσει νυχτιάτικα την ρωμαϊκή στρατιωτική φρουρά!

Δεν είναι τυχαίο που οι Ρωμαίοι ουδέποτε αναμείχθηκαν στην δημόσια δράση του Ιησού! Γι’ αυτούς ο Ιησούς, δεν ήταν τίποτε περισσότερο από ένας ακόμα περιφερόμενος προφήτης, ανάμεσα σε τόσους άλλους, προγενέστερους και μεταγενέστερους, την στιγμή μάλιστα, που ο Ιησούς όχι μόνο δεν εμπόδιζε, αλλά ενθάρρυνε δημοσίως την φορολογία του Καίσαρα λέγοντας: «αποδώστε τα του Καίσαρος στον Καίσαρα»! Ματθ.22.21.

Γιατί λοιπόν βλέπουμε ξαφνικά τις ρωμαϊκές αρχές να κινητοποιούνται πάραυτα, για να συλλάβουν κάποιον που ουδέποτε απασχόλησε στο παραμικρό τις ρωμαϊκές αρχές; Απλούστατα, την νύχτα της σύλληψης, οι Ρωμαίοι πρέπει να δέχθηκαν σοβαρότατες καταγγελίες εναντίον του Ιησού, άξιες άμεσης κινητοποίησης. Αυτές όμως οι καταγγελίες, δεν θα ήταν αξιόπιστες, αν γινόταν μόνο απ’ την πλευρά των γνωστών του θεολογικών αντιπάλων! Για να κινητοποιηθούν οι Ρωμαίοι λεγεωνάριοι νυχτιάτικα, χρειαζόταν βαριά καταγγελία ύψιστης αξιοπιστίας! Έτσι, μόνο κάποιος από την ιδιαίτερη κλειστή ομάδα του Ιησού, θα μπορούσε με τις προμελετημένες καταγγελίες του, να αναγκάσει την ρωμαϊκή φρουρά να κινητοποιηθεί εσπευσμένα, για να κάνει ακόμα και μεσ’ τη νύχτα το καθήκον της.

Οι προσχεδιασμοί λοιπόν υπήρξαν και πάλι οι καταλληλότεροι!

Η επιλογή του Ιούδα ήταν αναγκαία. Για την συγκεκριμένη νύχτα, μόνο ένας τέτοιας ύψιστης αξιοπιστίας καταδότης, θα μπορούσε να επιβεβαιώσει οτιδήποτε θα ανάγκαζε τις ρωμαϊκές αρχές σε κινητοποίηση. Ο Ιησούς όχι μόνο γνώριζε την λεπτομέρεια αυτή, αλλά φρόντισε, ο άνθρωπος αυτός, μετά από δικό του σύνθημα, να κινηθεί την κατάλληλη ακριβώς στιγμή!

Ο Ιούδας προφανώς βεβαίωσε τις ρωμαϊκές αρχές, ότι ως πρώην μέλος της ομάδας, γνώριζε μετά βεβαιότητος, πως ο Ιησούς βρισκόταν σε συγκεκριμένο τόπο, έχοντας μαζί του ευάριθμους αποφασισμένους συνωμότες, που κατά τις ημέρες της επικείμενης εορτής του Πάσχα, σχεδίαζαν να δημιουργήσουν ταραχές, βλάπτοντας τα συμφέροντα της Ρώμης. Μόνο ένας τέτοιος υψηλής αξιοπιστίας καταδότης, θα υποχρέωνε τις ρωμαϊκές αρχές σε άμεση κινητοποίηση.

Πράγματι: «το (ρωμαϊκό) τάγμα (κειμ: σπείρα[5] ) και ο χιλίαρχος (πήγαν και) συνέλαβαν τον Ιησού» Ιωάνν.18.12. Ένας τέτοιος τεράστιος αριθμός Ρωμαίων στρατιωτών, δεν θα μπορούσε να κινητοποιηθεί νυχτιάτικα, παρά μόνο με σοβαρές καταγγελίες επικίνδυνης συνωμοσίας κατά της ασφάλειας της πόλης! Προφανώς ο Ιούδας έκανε πολύ καλά την δουλειά του, καταγγέλλοντας τον Ιησού, ως υποψήφιο κινηματία και βασιλιά των Ιουδαίων, με άμεσα συνωμοτικά σχέδια δράσης κατά της Ρωμαϊκής φρουράς, την ίδια εκείνη νύχτα!

Μετά από τέτοιες καταγγελίες οι Ρωμαίοι ήταν υποχρεωμένοι να κινηθούν! Πίστεψαν πως επρόκειτο να συλλάβουν ολόκληρη συμμορία κινηματιών, όπως συνέβη κι άλλες φορές στην Ιερουσαλήμ, σε περίοδο ταραχών. Ένας μικρός στρατός, τριακοσίων τουλάχιστον ανδρών, με χιλίαρχο και εκατόνταρχους, δεν θ’ ανέβαινε στο λόφο των ελαιών, για τίποτε λιγότερο απ’ αυτό!

Ένα ανάλογο περιστατικό που οδήγησε την ρωμαϊκή φρουρά στο λόφο των ελαιών περιγράφει ο Ιώσηπος: «διάφοροι ψεύτες και απατεώνες με θεϊκά προσχήματα (κειμ: προσχήματι θειασμού), μιλώντας για εξέγερση... έπειθαν τον λαό... και τον οδηγούσαν στην έρημο λέγοντας ότι ο θεός θα τους δείξει εκεί τα σημάδια της ελευθερίας... Ένας απατεώνας (Ιουδαιο-)Αιγύπτιος, έχοντας την φήμη προφήτη, συγκέντρωσε γύρω του τρεις χιλιάδες περίπου εξαπατημένους τους οποίους οδήγησε στο όρος τον ελαιών. Από εκεί πρότεινε να εισβάλουν στην Ιερουσαλήμ και να την καταλάβουν... του έκοψαν όμως την φόρα οι Ρωμαίοι που τον αντιμετώπισαν...» Φ. Ιώσηπος. Ιστορία ιουδαϊκού πολέμου 2.258-263. Κάτι ανάλογο πρέπει να κατήγγειλε ο Ιούδας, κι έτσι ανάγκασε τους Ρωμαίους στρατιώτες, να τρέξουν νυχτιάτικα στο όρος των ελαιών για να συλλάβουν την ομάδα του Ιησού!

Η επιλογή λοιπόν του μαθητή Ιούδα στον ρόλο του προδότη, ήταν μέρος καλομελετημένου σχεδίου! Παραμένει όμως αναπάντητη η απλή ερώτηση! Γιατί όλα αυτά συμβαίνουν τόσο εσπευσμένα; Τι συμβαίνει και ο Ιησούς έπρεπε να παραδοθεί στους Ρωμαίους, ακριβώς την παραμονή της σημαντικότερης ιουδαϊκής τελετής του Πάσχα;

Υπήρχε συγκεκριμένος λόγος για όλη αυτή την βεβιασμένη κινητοποίηση; Υπήρχε σ’ όλη αυτή την εσπευσμένη νυχτερινή σύλληψη, οποιοδήποτε στοιχείο προσχεδιασμού; Παρουσίαζαν οι δύο επόμενες εορταστικές ημέρες, κάποιες ιδιαίτερες ευκαιρίες, με τις οποίες ο μηχανισμός της έντεχνης ανάστασης, επιδίωκε να συντονιστεί; Δηλαδή, εξηγείται αυτή η ξαφνική και εσπευσμένη σύλληψη του Ιησού, ακριβώς τις παραμονές του Πάσχα, ως μέρος αξιόπιστου σχεδίου διαφυγής από τον σταυρικό του θάνατο; Οι απαντήσεις στις σημαντικότατες αυτές ερωτήσεις, θα γίνουν μόνες τους ορατές σε λίγο!

Τελικά ο Ιησούς παραδόθηκε και άφησε να τον παρασύρουν οι εξελίξεις, σε καταστάσεις που μόνο ο "Πατέρας" μπορούσε πλέον να ελέγξει! Ο ίδιος όχι μόνο το γνώριζε, αλλά και το δήλωνε, πως η πατρότητα της συνολικής ιδέας, δεν ήταν καν δική του: «τα λόγια που σας λέω, δεν τα λέω από μόνος μου, ο πατέρας που είναι μέσα μου, αυτός πραγματοποιεί τα έργα μου» Ιωάν.14.10. Ο Ιησούς γνώριζε πολύ καλά, ότι άλλοι είχαν συλλάβει τις λεπτομέρειες του κοινωνικού αυτού θεάτρου, στο οποίο ο ίδιος απλά πρωταγωνιστούσε!

Πίσω απ’ αυτόν, ο "Πατέρας", (το σκοτεινότερο τμήμα του ιουδαϊκού ιερατείου), αυτό το διαχρονικής σοφίας ον, είχε πλήρη ιστορική συνείδηση του επιχειρούμενου άθλου! Αυτή η ιστορία της δραματικής θεοποίησης ενός παν-ιαματικού Ιουδαίου, θα άφηνε πίσω της μια κολοσσιαία ευκαιρία διαχρονικής εκμετάλλευσης και χειραγώγησης λαών!

Η αναμέτρηση με τον θάνατο ήταν το αρχαιότερο όνειρο του ανθρώπου! Η νίκη επί του θανάτου, η συναρπαστικότερη ιστορία, του διψασμένου για ζωή ανθρώπου, αλλά και το ασφαλέστερο εισιτήριο για την αποθέωση στις καρδιές των ανθρώπων! Όποιος μπορούσε να νικήσει τον θάνατο, ήταν αδιαμφισβήτητα τουλάχιστον γιος θεού! Τίποτε λοιπόν δεν έπρεπε να πάει στραβά!

Οι μάγοι της Π. Διαθήκης πλήγωναν και θεράπευαν τους ανθρώπους με κίνδυνο κάποτε να ανακαλυφθούν ως πληγοποιοί! Όμως οι μάγοι της Καινής Διαθήκης, είχαν κάνει μια απλή διαπίστωση... δεν χρειαζόταν να δημιουργούν πλέον δικές τους πληγές, αφού παντού γύρω τους υπήρχαν ήδη άφθονες, πραγματικές και ορθάνοιχτες! Οι πραγματικές ασθένειες και η θανατοφοβία, ήταν μόνιμες ορθάνοιχτες πανανθρώπινες πληγές! Αν βρεθεί "φάρμακο" κατά των ασθενειών και του θανάτου, τότε αυτοί που θα το χορηγούν και θα το διαχειρίζονται, σε βάθος χρόνου, θα φτάσουν υποχρεωτικά στις παγκόσμιες κορυφές αποδοχής, με τα ανάλογα προνόμια, τιμές και φυσικά θα γίνουν οπωσδήποτε οι ιδεολογικοί και οικονομικοί ηγέτες των λαών! Όπερ και εγένετο!

Τίποτε λοιπόν δεν έπρεπε να πάει στραβά!

Ακόμα και ο φοβισμένος Ιησούς, παραδόθηκε πια αποφασισμένος να πιει το ποτήρι της σταύρωσής του! Την ώρα μάλιστα της σύλληψής του έδειχνε αρκετά αποφασισμένος λέγοντας: «θα πιώ το ποτήρι που μου έδωσε ο Πατέρας» Ιωάνν.18.11.

Πίσω απ’ αυτόν, η παρασκηνιακή ομάδα με το κωδικό όνομα "Πατέρας", ανέλαβε να φέρει εις πέρας και την τελευταία ριψοκίνδυνη προϋπόθεση της θεοποίησης του Ιησού, με έπαθλο το όνειρο κάθε ανθρώπου, την νίκη επί του θανάτου! Ας παρακολουθήσουμε κι εμείς από κοντά, το θεαματικό τέλος ενός θεάτρου, που καθήλωσε το σημαντικότερο τμήμα της ανθρωπότητας, στους θεαματικούς χειρισμούς της μαγείας, για περίπου δύο χιλιάδες χρόνια τώρα και που δυστυχώς, όπως όλα δείχνουν, θα μας κρατάει εκεί γονατιστούς, για πολύ καιρό ακόμα!

Ο γυμνός νεανίσκος... και η ιδιαίτερη αγάπη του Ιησού!

Το 1958 στο μοναστήρι του Αγίου Σάββα κοντά στην Ιερουσαλήμ ένας Αμερικανός ερευνητής ανακάλυψε ένα χαμένο γράμμα του Αγίου Κλήμεντος πατριάρχη Αλεξανδρείας (γραμμένο γύρω στο 95 μ.Χ.) που παραδέχονταν ότι στην Καινή Διαθήκη είχε γίνει λογοκρισία και είχαν αφαιρεθεί ολόκληρες παράγραφοι για να μην σκανδαλίζονται οι πιστοί. Μια παράγραφος που έλειπε, ανέφερε ο Κλήμης, από το κατά Μάρκον Ευαγγέλιο (στο κεφ. 10 εμβόλιμη ανάμεσα στους στίχους 34 και 35) αναφέρει ένα άγνωστο θαύμα του Ιησού στην Βηθανία, όπου ανάστησε (εκτός από τον Λάζαρο) έναν πλούσιο νεαρό.

Κύλησε τον λίθο από την θύρα του μνημείου και κράτησε τον αναστημένο νεαρό από το χέρι. «Ο δε νεανίσκος εμβλέψας αυτώ ηγάπησεν αυτόν και ήρξατο παρακαλείν αυτόν ίνα μετ' αυτού ή. και εξελθόντες εκ του μνημείου ήλθον εις την οικίαν του νεανίσκου. ην γαρ πλούσιος. και μεθ' ημέρας έξ επέταξεν (κάλεσε) αυτώ ο Ιησούς και οψίας γενομένης έρχεται ο νεανίσκος προς αυτόν περιβεβλημένος σινδόνα επί γυμνού. και έμεινε συν αυτώ την νύκταν εκείνην. εδίδασκε γαρ αυτόν ο Ιησούς το μυστήριον της Βασιλείας του Θεού».

Και συνεχίζει λίγο παρακάτω ο Κλήμης με άλλο ένα λογοκριμένο κομμάτι: «και έρχεται εις Ιεριχώ και επάγει μόνον. και ήσαν εκεί η αδελφή του νεανίσκου ον ηγάπα αυτόν ο Ιησούς και η μήτηρ αυτού και η Σαλώμη. και ουκ απεδέξατο αυτάς ο Ιησούς».

Η επιστολή αποδείχτηκε αυθεντική και ακολούθησε τρομερός σάλος ανάμεσα στους θεολόγους. Τι δίδασκε ο Ιησούς τη νύχτα σ'; έναν γυμνό νεαρό; Γιατί αφαιρέθηκε η παράγραφος; Τι θα σκανδάλιζε τους πιστούς; Πόσο πολύ μοιάζει αυτό το σκηνικό και τι σχέση έχει με τον γυμνό νεανίσκο στο Κήπο της Γεσθημανή; Ποιος ήταν ο νεαρός που αγαπούσε ο Ιησούς και πόσο τον αγαπούσε;

Παρόμοια ερωτηματικά γεννά και η αναφορά μέσα στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο σε έναν ανώνυμο μαθητή «όν ηγάπα ο Ιησούς», ο οποίος κατά τον Μυστικό Δείπνο «ην ανακείμενος [...] εν τω κόλπω του Ιησού. [...] επιπεσών δε εκείνος επί το στήθος του Ιησού λέγει αυτώ...» (Ιωαν. 13: 24-25).

Ο ίδιος ανώνυμος μαθητής «ον ηγάπα ο Ιησούς» ήταν παρών στην Σταύρωση (Ιωαν. 19: 26) και την τρίτη φορά που εμφανίστηκε ο αναστημένος Ιησούς στους μαθητές του και η ταυτότητά του προκάλεσε απορία στον Πέτρο (Ιωαν. 21: 20) (στο τέλος του Ευαγγελίου αποκαλύπτεται ότι ο μαθητής ήταν ο ίδιος ο Ευαγγελιστής Ιωάννης).

Συνολικά στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο η λέξη αγάπη αναφέρεται οκτώ φορές, πέντε εκ των οποίων για να περιγράψει την σχέση του Ιησού με τον Ιωάννη. Μία φορά για τη σχέση του Ιησού με τον Λάζαρο και από μια για την σχέση του Ιησού με την Μαρία και την αδελφή της Μάρθα. Θα υπέθετε κανείς, οτι ο Ιησούς,αγαπούσε όλους τους μαθητές του το ίδιο. Για ποιον λόγο λοιπόν ξεχώριζε ο νεαρότατος Ιωάννης; Τι μορφής αγάπη ήταν αυτή; Γιατί την τόνιζε τόσο πολύ και περιαυτολογούσε ο ίδιος ο Ιωάννης;

Μια απάντηση μπορεί να δίνει ο καθολικός Άγιος Έλρεντ (St. Aelred), ένας άγγλος ηγούμενος του Μεσαίωνα έγραψε γι' αυτή την αγάπη: «Ο ίδιος ο Χριστός, υπομονετικός και ευγενικός με τους άλλους για όλα τα θέματα, μεταμόρφωσε αυτό το είδος της αγάπης μέσα από τη δική του αγάπη. Γιατί επέτρεψε μόνο σε έναν (όχι σε όλους) να γείρει στο στήθος του ως δείγμα της ιδιαίτερής αγάπης του. Και όσο πιο κοντά βρίσκονταν οι δυο τους, τόσο πιο έντονα τα μυστικά του ουράνιου γάμου τους ανέδιδαν την γλυκιά οσμή του πνευματικού χρίσματος προς στην αγάπη τους».
---------------------------------
[1] Το Ιουδαϊκό Πάσχα πέφτει περί τα μέσα Μαρτίου!
[2] Βλέπε: Θωμάς Μάρα «Οι αντιφάσεις της καινής διαθήκης» εκδ. Σμυρνιώτη σελ:329
[3] Κατά τον πρώην Μητροπολίτη Λαρίσης Δωρόθεο Σχολάριο: «Κλείς πατρολογίας και βυζαντινών συγγραφέων», υπήρξαν 502 πολυγραφότατοι σχολιαστές των γραφών σε διάστημα 15 αιώνων! Αυτούς επικαλούμεθα ως εκκλησιαστική γραμματολογία!
[4] Προτείνουμε να γίνει ο άγιος τόσων και τόσων θρησκευόμενων... γυμνιστών!
[5] «Σπείρα: στρατιωτικό σύνταγμα τριακοσίων ανδρών» Ετυμολογικό Gudianum 

Νιώθω ενοχές

Αυτό που σίγουρα δεν ξεχνά η μνήμη, είναι οι ενοχές.

Ενοχές γύρω από αδύνατες επιθυμίες, ενοχές για παρελθοντικές εμπειρίες, ενοχές για τον εαυτό μου, ενοχές γύρω από το «καλό παιδί» που υπόσχομαι να είμαι, για πράγματα που αδικούμαι, για τα «θέλω» και τα «πιστεύω» μου, μπερδεμένα συναισθήματα που εγκλωβίζουν την ελευθερία και την ψυχική ηρεμία.

Ενοχές

Οι ενοχές συνιστούν ουσιαστικά μια προέκταση του ηθικού μας χάρτη, τον οποίο έχουμε σκιαγραφήσει βάφοντας από μικροί το καλό και το κακό και διαχωρίζοντας το αποδεκτό από το μη αποδεκτό.

Όπως και κάθε οικουμενικό συναίσθημα, (θυμός, οργή, αδικία), έτσι και η δυναμική της ενοχής δύναται να αναπτύσσει τόσο θετικές και προσαρμοστικές ικανότητες αλλά και δυσλειτουργικές.

Η ενοχή μπορεί να προέρχεται από ένα σύνθετο σύμπλεγμα ιδεών, αξιών, αποφάσεων, πρώιμων αναμνήσεων, που σε συνάρτηση με τις υφές της προσωπικότητας μπορεί να οδηγήσει ένα άτομο στην κινητοποίηση και την ανάληψη ευθύνης απέναντι στις ενοχικές εμπειρίες ή στο να χειραγωγείται ψυχικά το άτομο από την ίδια την ενοχή.

Γιατί εγκλωβίζομαι στις ενοχές;

Στην ψυχολογία, η ενοχή συνιστά το συναίσθημα που αφορά σε ένα παρελθοντικό γεγονός ή μια εμπειρία για τα οποία θεωρούμε τον εαυτό μας υπεύθυνο.

Η δυσάρεστη σκέψη ότι «εμείς φταίμε» αναγάγει το αίσθημα της ενοχής μέσω της οποίας αισθανόμαστε και άσχημα για την απόφαση ή την έκβαση της εμπειρίας.

Όταν η σκέψη γύρω από την ενοχή γίνεται μηρυκασμός

Πολλές φορές η επίμονη σκέψη γύρω από τις ενοχές διαταράσσει τη λειτουργικότητά μας στην καθημερινότητα. Όταν η σκέψη γύρω από την ενοχή γίνεται μηρυκασμός, «αναμασώντας» τα αρνητικά συναισθήματα και τις πτυχές του γεγονότος, παλεύοντας να ερμηνεύσουμε το γιατί, το πώς, το νόημα, τις συνέπειες, εντρυφούμε περισσότερο στη δυστυχία μας.

Έτσι, εστιάζουμε όλη μας την προσοχή στο πρόβλημα, με την πεποίθηση ότι θα μπορέσουμε να απαλύνουμε την ενοχή, όμως αντί να λύνουμε το πρόβλημα, αυτό μεγεθύνεται. Και αυτό συμβαίνει γιατί εμμένουμε σε όλα αυτά τα δυσάρεστα συναισθήματα που προσπαθούμε να αποφύγουμε.

Για ποιόν λόγο, όμως, μηρυκάζουμε την ενοχική εμπειρία ενώ μας είναι τόσο δυσάρεστη;

Υπερανάλυση

Συνήθως, ορισμένοι άνθρωποι «γαντζώνονται» από τις σκέψεις τους γύρω από το γεγονός πιστεύοντας ότι θα ξεπεράσουν τα προβλήματά τους. Ότι ο αναλογισμός της εμπειρίας, η υπερανάλυση γύρω από τα ανεπιθύμητα συναισθήματα και τις διάφορες εκδοχές του γεγονότος θα τους βοηθήσει να καταπολεμήσουν τη δυστυχία και την μελαγχολία.

Θεωρούν ακόμη ότι εάν δεν το κάνουν η ψυχική τους κατάσταση θα επιδεινωθεί και θα νιώθουν περισσότερο δέσμιοι της ενοχής τους.

Πολλές φορές πέφτουμε στην παγίδα του μηρυκασμού. Κυρίως όταν νιώθουμε «πεσμένοι» και υπεισέρχεται μια θλίψη.

Λέγοντας «δεν ξέρω γιατί νιώθω πεσμένος, παρόλο που δεν συμβαίνει κάτι αρνητικό στη ζωή μου και δεν έχω λόγο να αισθάνομαι έτσι», κατά κάποιο τρόπο μία εσωτερική φωνή μας υπενθυμίζει ότι δεν έχουμε σταματήσει να ανακαλούμε στον εαυτό μας το πόσο άσχημα αισθανόμαστε, συνειδητά ή υποσυνείδητα.

Και το κάνουμε είτε διότι έχουμε ενσωματώσει στον ψυχικό μας οργανισμό την αρνητική οπτική των πραγμάτων είτε επειδή έχουμε «εκπαιδευτεί» να κουκουλώνουμε τις συνέπειες, αποφεύγοντας να τις αντιμετωπίσουμε κατάματα, σαν να μην υπήρξαν ποτέ. Παροτρύνουμε το μυαλό μας να εστιάσει στην απόσταση που χωρίζει αυτό που «είναι» με αυτό που «πρέπει να είναι».

Όμως, όλο αυτό καλλιεργεί μια καταθλιπτική διάθεση, μια απαισιοδοξία βασίζοντας τη ζωή στις ενοχικές παρερμηνεύσεις και τις διαστρεβλώσεις της πραγματικότητας.

Η ενοχή που κρύβεται πίσω από το «καλό παιδί».

Η επιθυμία να είμαι το «καλό παιδί», να αντλώ ευχαρίστηση ευχαριστώντας τις επιθυμίες ή τις ανάγκες των άλλων κρύβει ουσιαστικά μια ενδοπροσωπική διαμάχη. Είναι μια αυτοκαταπιεστική συμπεριφορά που έχει την ρίζα της στην ενοχή. Η ενοχή αυτή σέρνει μαζί της ένα ψυχολογικό βάρος, μια ευθύνη που κατά βάθος έχει μέσα της θυμό και άγχος.

Το «καλό παιδί» όμως που για το «φαίνεσθαι» πρεσβεύει το καλό και το σωστό, ενδοψυχικά είναι γεμάτο από ματαιώσεις, καταπιεσμένες επιθυμίες και φαντασιώσεις.

Ενδεχομένως, κατά την πρώιμη παιδική ηλικία, η απουσία συναισθηματικού δεσμού με τους γονείς, η παραμέληση αναγκών, οι αυστηροί κανόνες και οι τιμωρίες που επιβάλλονται γύρω από συστήματα ηθικής της εκάστοτε οικογένειας σχηματίζουν υποσυνείδητα μια ενοχική ιδέα για τον εαυτό.

Σαν παιδιά βέβαια όλοι ήμασταν ευάλωτοι καθώς δεν ήμασταν ικανοί να ελέγχουμε εμείς τη ζωή μας και για αυτό χρειαζόμασταν τους γονείς που μέσα από τον κόσμο των ενηλίκων θα μας κατεύθυναν.

Το ενοχικό παιδί, όμως, που μεγαλώνει με υπερ-εγωτικούς γονείς, προσπαθώντας να ευχαριστεί τους άλλους παραγκωνίζοντας τα προσωπικά του «θέλω», έχει πια την πεποίθηση ότι ο εαυτός και η ικανοποίησή του ταυτίζονται ενδόμυχα με κάτι το απαγορευμένο.

Επομένως, το παιδί που θα προσπαθήσει να διεκδικήσει τα προσωπικά του «θέλω» πάει κόντρα σε αυτό που έχει μάθει ως βίωμα, νιώθοντας τελικά ενοχές. Συνήθεις ενοχικές συμπεριφορές αποτελούν αυτές που μπορεί να σχετίζονται με την σεξουαλικότητα, την επιλογή συντρόφου ή τον επαγγελματικό προσανατολισμό.

Τα «καλά παιδιά» στην πορεία είναι πιο πιθανό να εμπλέκονται σε σχέσεις αυτοθυσίας, επαναλαμβάνοντας το γονεϊκό μοτίβο, τοποθετώντας πρώτες στην ιεραρχία τις επιθυμίες των άλλων, αφαιρώντας από τον εαυτό τους την δυνατότητα να ζήσουν ως αυτόνομες προσωπικότητες.

Νιώθω ένοχος γιατί θα μπορούσα να τα είχα πάει καλύτερα

Η ενοχή, εκτρέφεται μέσα στο χρόνο και λόγω του φόβου, των απειλητικών μηνυμάτων, των αμφισβητήσεων ή των συναισθηματικών εκβιασμών που πολλοί γονείς έχουν στο ρεπερτόριό τους.

Έναν γονιό που τον φοβάσαι, στην αντίδραση ή στην αντιμετώπισή του προς εσένα, είτε επειδή είναι πολύ απόλυτος και αυστηρός, είτε επειδή εκφράζει συνεχώς τις υψηλές προσδοκίες του για εσένα, δεν αφήνει πολλά περιθώρια στο τι θέλεις εσύ αλλά στο τι πρέπει, ενσωματώνοντας έναν υποχρεωτικό χαρακτήρα σε όλα αυτά, χωρίς απαραίτητα να το συνειδητοποιείς ως παιδί.

Έτσι, όμως, όχι μόνο περιθωριοποιούνται οι ανάγκες του «εγώ» σου, αλλά και οι μετέπειτα εμπειρίες βιώνονται μέσα από τον φόβο «μη τυχόν πάψουν οι άλλοι να με αγαπούν».

Οπότε, προκειμένου να μη χάσω την αγάπη τους, την αποδοχή τους, νιώθω ότι το να ταυτίσω τον εαυτό μου με τις επιθυμίες ή τις προσδοκίες των σημαντικών μου άλλων μοιάζει να είναι μονόδρομος.

Και αυτό το σχήμα αντιλήψεων γεννά σιγά – σιγά την καχυποψία στα βλέμματα των άλλων.

«Πώς θα με αγαπήσει ο σύντροφός μου εάν δεν είμαι αντάξια των προσδοκιών του/της;»

«Πώς θα γίνω φίλος με αυτούς που με κοιτούν με μισό μάτι;»

«Πώς θα κερδίσω την εμπιστοσύνη του άνδρα μου ή της γυναίκας μου;»

«Φοβάμαι μήπως κάποιος με προδώσει ή με εξαπατήσει;»

Επομένως, ο ένοχος άνθρωπος, επειδή έχει κάπως «στοιχειώσει» την ελευθερία του σε βάρος των επιθυμιών των άλλων, νιώθει κενός, άδειος, χωρίς ουσία και νόημα. Ο ένοχος άνθρωπος όταν γίνεται όμως βοηθός των άλλων, αποκτά αξία, γίνεται σημαντικός, γιατί αυτή είναι η εσωτερική του ανάγκη, ακόμα και αν γίνεται αυτοκαταστροφική για εκείνον.

Πολλές φορές όμως οι άλλοι εκμεταλλεύονται αυτήν την ανάγκη και ενισχύουν τις απαιτήσεις και τις επικρίσεις τους, μέχρις ότου ο ενοχικός αγανακτήσει και πλημμυρίσει από συμπτώματα άγχους και θυμού.

Μετανιώνω για πράγματα που έχω κάνει

Πέρα όμως από τις περιπτώσεις ενοχικών ατόμων που κουβαλούν από μικροί το «σύνδρομο του σωτήρα», που διακατέχονται από εμμονικές ιδέες, καταναγκασμούς και χρόνια συναισθήματα φόβου και άγχους απέναντι στην εκπλήρωση των επιθυμιών που αφορούν τους άλλους, είναι και αυτές οι περιπτώσεις που ξεδιπλώνουν πικρές ιστορίες, ερωτικές, συντροφικές, γονεϊκές, επαγγελματικές ή φιλικές, που συνέβησαν μια στιγμή μέσα στο χρόνο φέρνοντας ενοχές για την έκβασή τους.

Ενοχές μέσα από το «μακάρι να μην το είχα κάνει», «να γυρνούσα το χρόνο πίσω», «θα μπορούσα να το είχα αποφύγει», «γιατί δεν έκανα αυτό που έπρεπε», και πολλές άλλες παρεμφερείς αγωνίες.

Οι ενοχές απέναντι στον ιδανικό μας εαυτό

Ο λόγος που μετανιώνουμε, αφορά όλα αυτά τα πράγματα που μας αποσύνδεσαν από την ιδανική μας ταυτότητα, αυτά που γκρέμισαν τον «ιδανικό» εαυτό μας.

Όλα όσα στηρίζονται σε ιδέες γύρω από τα προσωπικά μας όνειρα, τις σχέσεις που απαρνιόμαστε, τα σχέδια για το καλύτερο μέλλον, μας ενθαρρύνουν να κρατήσουμε ακμαίο τον ιδανικό εαυτό μας.

Συγκριτικά με τις αποτυχίες που σχετίζονται με τον «καθώς πρέπει εαυτό», η μετάνοια που φέρνει τις ενοχές έχει μεγαλύτερο πόνο και ένταση, διότι ο ιδανικός εαυτός είναι το πρόσωπο που θέλουμε να είμαστε ενώ ο «καθώς πρέπει εαυτός» συμπεριλαμβάνει τους κανόνες που έχουμε θέσει για τον εαυτό μας, τις υποχρεώσεις και τις ευθύνες που μας αναλογούν.

Οπότε οι απογοητεύσεις που αφορούν το πρόσωπό μας, το ποιοι θέλουμε να είμαστε, χτυπά στην καρδιά της ύπαρξής μας. Είναι κάτι παραπάνω από τις αξίες και τις αρχές.

Ο ιδανικός εαυτός στον έρωτα

Ο «ιδανικός εαυτός» στον έρωτα συναντά ίσως τις περισσότερες απογοητεύσεις και ενοχές. Είναι απέναντι το πρόσωπο, με σώμα και ψυχή, που έχεις επενδύσει τη δική σου ζωή, έχεις οραματιστεί μαζί του την εξέλιξη του ιδανικού σου εαυτού, αλλά έρχονται έτσι τα πράγματα που το ιδανικό άλλο σου μισό καταρρέει.

Πώς ξεγελάστηκα εγώ έτσι και με πρόδωσε;

«Δεν την αναγνωρίζω μετά την απιστία της», «τελικά μέσα από την συμβίωση φάνηκε ο πραγματικός του εαυτός».

Πολλές, λοιπόν, ματαιώσεις, απογοητεύσεις και ενοχές μέσα από πράξεις, επιλογές, συναισθήματα για τον εαυτό μας ή τον σύντροφό μας, που κυριεύουν το μυαλό μας και δεν ξέρουμε πώς να τις αντιμετωπίσουμε.

Θέλω να αποτινάξω από μέσα μου τις ενοχές

Όσο δύσκολο κι αν είναι, προσπαθούμε να δούμε ένα γεγονός, μια εμπειρία, ως μια ευκαιρία να μάθουμε κάτι για τον εαυτό μας, να εκμαιεύσουμε τα θετικά στοιχεία και να εξελιχθούμε μέσα από αυτά. Οι απογοητεύσεις είναι κομμάτι της ζωής που καλό θα ήταν να τις κάνουμε κομμάτι της διαδρομής μας, αντί να τις «κλειδώνουμε» μέσα μας ή να τις πνίγουμε με τις άμυνές μας ή με την ιδέα ότι «θα συνεχίσω σαν να μην έγινε ποτέ».

Ο καθένας έχει δικαίωμα να βουτήξει στη θλίψη της ενοχής, σαν να λέμε να την «πενθήσει». Ο καθένας έχει τα δικά του όρια και επιλέγει τους δικούς του χρόνους.

Η ενοχή είναι μια ευκαιρία να ξεκαθαρίσει κανείς μέσα του τι είναι αυτό που τελικά τον καταδικάζει σε μια τοξική και αυτοκαταστροφική συμπεριφορά, ώστε να αντικρίσει και τις ευθύνες του απέναντι σε αυτό που τον περιορίζει.

Η αναγνώριση του προβλήματος είναι, η αποδοχή και η αλλαγή. Η ενοχή είναι ένα συναίσθημα που δεν μπορεί να μεταβολίσει το υπόλοιπο της ζωής. Η ζωή είναι ένα συνεχές ταξίδι στο οποίο πρέπει να είμαστε ανθεκτικοί αλλά και ευέλικτοι στα καιρικά φαινόμενα και τις ανατροπές.

Η ιδέα που έχουμε εμείς για τον εαυτό μας

Οι αρνητικές αντιλήψεις για τον εαυτό μας ή τα παρελθοντικά λάθη για τα οποία μετανιώνουμε αντιπροσωπεύουν την ιδέα που έχουμε εμείς οι ίδιοι για τον εαυτό μας, όχι όμως την αλήθεια.

Πώς θα σου φαινόταν αν κατέληγες στο συμπέρασμα ότι όλη αυτή η αυτοκαταπίεση που νιώθεις είναι ένα κατασκεύασμα των άλλων και όχι επιλογή δική σου;

Πώς θα σου φαινόταν ακόμη και αυτό που θεωρείς, το πιο ντροπιαστικό πράγμα που έκανες, να ελλοχεύει κρυμμένα κίνητρα ή επιθυμίες που δεν έχεις συνειδητοποιήσει και είναι ακόμη μυστικά του μυαλού σου;

Και επειδή τυχαίνει πολλές φορές να μην νιώθουμε άνετα σε μια συνθήκη, καλό θα ήταν να μην εκβιάζουμε τη ζωή μας στο να λειτουργήσουμε με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο.

Η αυτοσυγχώρεση

Στο σήμερα, επαναπροσδιορίζουμε τα πράγματα και μπαίνουμε στη ζωή διαφοροποιημένοι και λυτρωμένοι από τις ενοχικές σκέψεις. Ακριβώς επειδή τις συγχωρέσαμε και είμαστε έτοιμοι για ένα νέο ξεκίνημα. Μικρά βήματα στο παρόν, έχοντας εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και την ελπίδα ως το ισχυρότερο όπλο απέναντι σε κάθε τοξικό συναίσθημα.

Όσο και αν νιώθουμε ότι η ενοχή ελέγχει και καθοδηγεί τη ζωή μας, δε μπορούμε να δούμε ότι στην πραγματικότητα είναι στο δικό μας χέρι η αλλαγή και η απελευθέρωση από την ενοχή.

Και αυτό είναι κάτι παραπάνω από μια ευκαιρία για αυτογνωσία. Η αυτογνωσία μετά την απελευθέρωση της ενοχής μπορεί να δώσει απίστευτο έναυσμα και δύναμη στον άνθρωπο να αποτινάξει τα αρνητικά απομεινάρια που τον τραβούν πίσω και να αλλάξει το πώς παίζει το παιχνίδι της ζωής.

Βαραββάς: Το μυστηριώδες πρόσωπο των Γραφών

 Το ιστορικό δίλημμα του Πιλάτου και ο ληστής που μπορεί να ήταν επαναστάτης…

«Τίνα θέλετε απολύσω υμίν; Βαραββάν ή Ιησούν τον λεγόμενον Χριστόν;», ρώτησε εντέχνως ο Πόντιος Πιλάτος τον μαινόμενο όχλο έξω από το πραιτόριο για να λάβει την ιστορική ετυμηγορία που θα ισοδυναμούσε με τη θανατική καταδίκη του Θεανθρώπου, όπως μας λέει γλαφυρά η Καινή Διαθήκη.

  Η ιστορική ύπαρξη του ληστή και δολοφόνου ή επαναστάτη και στασιαστή (σύμφωνα με άλλες ερμηνείες) αμφισβητείται στις μέρες μας πανταχόθεν, κι αυτό γιατί μια σειρά συμπτώσεων δίνει ζωή σε μια προκλητική υπόθεση: ο Βαραββάς ουδέποτε υπήρξε στην πραγματικότητα, αλλά επινοήθηκε από τους μαθητές του Ιησού ως ένα είδος alter ego του Χριστού!

Κι αυτό γιατί ο Βαραββάς δεν ήταν παρά μια εξελληνισμένη εκδοχή του αραμαϊκού Μπαρ Αμπά, που σήμαινε «υιός του πατρός».

Το όνομά του ήταν μάλιστα Ιησούς (Ιεσούα), ένα κοινότατο όνομα στην Ιουδαία του 1ου μ.Χ. αιώνα, άρα έχουμε «Ιησούς, ο υιός του Πατρός», κάτι που θυμίζει φυσικά τον άλλο Ιησού, αυτόν από τη Ναζαρέτ, που οι πιστοί αποκάλεσαν πραγματικό γιο του Θεού!

Ήταν αυτή η ιδιότητα που πιστευόταν ότι ενσάρκωνε ο Σωτήρας, ως γιος του Θεού δηλαδή, που παρέχει την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα σύμπτωση, κάτι που έκανε μεγάλη μερίδα μελετητών των πατερικών κειμένων να θεωρήσουν την ύπαρξη του Βαραββά ως απλό λογοτεχνικό όχημα.

Αν υπήρξε πράγματι, αυτό αποτελεί άλλο ένα διαπρεπές μυστήριο της Καινής Διαθήκης και τόνοι μελάνης έχουν χυθεί τόσο από υποστηρικτές όσο και από πολέμιους. Δεν αποκλείεται φυσικά να ήταν ένα σατανικό τέχνασμα του Πιλάτου, ο οποίος εκμεταλλεύτηκε την ιστορική ειρωνεία με την ταύτιση των δύο ονομάτων για να σπάσει ευαγγελική πλάκα.

Αν πράγματι τον έλεγαν Ιησού Βαραββά (μια άποψη που συγκεντρώνει μεγάλη συναίνεση μεταξύ των ακαδημαϊκών μελετητών, οι οποίοι θεωρούν ότι το Ιησούς απαλείφθηκε αργότερα από τους πρώτους μελετητές του χριστιανισμού, όπως ο Ωριγένης Αδαμάντιος, ώστε να μην προσβάλλεται η ιερότητα του ονόματος του Ιησού), τότε το μόνο που ρώτησε ο δαιμόνιος Πιλάτος τον λαό ήταν το εξής: «Ποιον θέλετε να αφήσω ελεύθερο; Τον Ιησού τον υιό του πατέρα ή τον Ιησού τον Υιό του Πατέρα;»!

Αν πιστέψουμε άλλη μια δημοφιλή σχολή θεολογικής σκέψης, τότε το όλο χωρίο με τον Βαραββά δεν ήταν παρά σημαίνον λογοπαίγνιο που λειτουργεί στα Ευαγγέλια ως αλληγορία, θέτοντας τον αναγνώστη μπροστά στις ιστορικές του ευθύνες, αν δεν ήταν όπως είπαμε απλό λογοτεχνικό όχημα για τη δραματική κορύφωση της δράσης.

Ο μεγάλος άγνωστος της Καινής Διαθήκης δεν φαίνεται να πείθει την επιστημονική κοινότητα για την ύπαρξή του, καθώς είναι τόσο η διαβολική σύμπτωση του ονόματός του όσο και η κατασκευασμένη ιστορία με την ανύπαρκτη εβραϊκή παράδοση να απελευθερώνεται ένας φυλακισμένος το Πάσχα που παραμένουν κεφαλαιώδη αγκάθια στο να αποδεχτείς επιστημονικά την ύπαρξη του εδαφίου.

Τρίτες πηγές δεν αναφέρουν πουθενά τον Βαραββά και η ζωή του αποτελεί μυστήριο ακόμα και εντός της Αγίας Γραφής.

Τι απέγινε άραγε ο ληστής που κάποιοι αποκάλεσαν επαναστάτη μετά την απελευθέρωσή του; Ήταν το ίδιο πρόσωπο με τον Χριστό, κάτι που παρανόησαν οι πρωτομελετητές της Καινής Διαθήκης; Αναγκάστηκε να επιλέξει το πλήθος μεταξύ των δύο θανατοποινιτών, παρά την κατάφωρη έλλειψη ιστορικών μαρτυριών για το εβραϊκό έθιμο της εποχής, το οποίο αναφέρεται μόνο στα Ευαγγέλια και πουθενά αλλού;

Κοντολογίς, ενδέχεται ο εγκληματίας Βαραββάς και το έθιμο της πασχαλινής απονομής χάριτος να δημιουργήθηκαν από τους Ευαγγελιστές ώστε να τονίσουν την τραγική αντίθεση με τον πανάγαθο Χριστό και την άδικη μεταχείρισή του από τον όχλο. Όπως κι αν έχει, η ιστορία του Βαραββά είναι μοναδική (είναι δεν είναι αληθινή!).

Είναι όμως και το άλλο: η ιστορία του Βαραββά ενείχε και σημαντικές κοινωνικές προεκτάσεις, καθώς απέδωσε ιστορικά την ευθύνη της σταύρωσης του Ιησού στους εβραίους («όχλος» στις αναφορές κάποιων Ευαγγελιστών, «οι εβραίοι» σε άλλους), δικαιολογώντας τον αντισημιτισμό εντός του χριστιανικού κόσμου.

Στην εποχή άλλωστε που εμφανίστηκαν τα πρώτα Ευαγγέλια (τα λεγόμενα και Συνοπτικά), δεν ήταν λίγοι αυτοί που αποπειράθηκαν να παρουσιάζουν χριστιανούς και εβραίους ως μέλη αντίπαλων στρατοπέδων, με τους δεύτερους να κάνουν ό,τι μπορούν για να περιορίσουν την επίδραση του νέου δόγματος που ξεπήδησε από την Ιουδαία…

Ληστής ή επαναστάτης;

Ο Βαραββάς αναφέρεται όπως είπαμε στη χριστιανική αφήγηση των Παθών του Χριστού και σύμφωνα με τους Ευαγγελιστές, το όνομά του ήταν Ιεσούα μπαρ Αμπά (Ιησούς, ο υιός του πατέρα, Βαραββάς στην εξελληνισμένη του γραφή).

Ο Βαραββάς κατηγορήθηκε περί τα 30 μ.Χ. για προδοσία κατά της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ένα από τα αδικήματα που βάρυναν δηλαδή και τον Ιησού από τη Ναζαρέτ. Η ποινή δεν ήταν άλλη από καταδίκη σε θάνατο με σταύρωση.

Σύμφωνα με τα λεγόμενα Συνοπτικά Ευαγγέλια, τα πρώτα Ευαγγέλια της Αγίας Γραφής που παρουσιάζουν δηλαδή μεγάλες ομοιότητες (τα Κατά Ματθαίον, Κατά Μάρκον και Κατά Λουκάν), αλλά και τα πιο αποκλίνοντα χρονικά του Κατά Ιωάννη, στην Ιουδαία υπήρχε το έθιμο της απονομής χάριτος σε έναν εγκληματία κατά την εορταστική περίοδο του Πάσχα, όταν έθεσε όπως ξέρουμε όλοι το διαπρεπές δίλημμα ο ύπατος Πόντιος Πιλάτος στον μανιασμένο όχλο.

Αφήνοντας την Καινή Διαθήκη κατά μέρος, ίσως είναι χρήσιμο να γίνει αναφορά στο κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της Ιουδαίας την εποχή που μας αφορά, καθώς από δω έχει ξεπηδήσει εντός της ιστορικής κοινότητας ο Βαραββάς ως επαναστάτης και όχι ως εγκληματίας του κοινού ποινικού δικαίου.

Ο Υιός του Πατέρα έζησε λοιπόν σε μια ταραγμένη εποχή για την Ιουδαία, όταν το ανεξάρτητο εβραϊκό βασίλειο έπεσε στα χέρια της κραταιής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας δηλαδή. Σκιώδεις μονάρχες-μαριονέτες της Ρώμης, όπως ο Ηρώδης ο Μέγας, κυβερνούσαν το κράτος με σιδηρά ρωμαϊκή πειθαρχία, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα γενικευμένης δυσαρέσκειας.

Τα δύο κυρίαρχα θρησκευτικά ρεύματα στο εσωτερικό, οι Σαδδουκαίοι και οι Φαρισαίοι, διάλεξαν στρατόπεδα και οι Σαδδουκαίοι φάνταζαν πια συνεργάτες των Ρωμαίων, την ίδια στιγμή που οι Φαρισαίοι είχαν χωριστεί σύμφωνα με τα αισθήματα που έτρεφαν για τον κατακτητή. Ήταν από δω που ξεπήδησε το σκληροπυρηνικό κίνημα των Ζηλωτών, αυτοί που ενσάρκωσαν δηλαδή την παθιασμένη αντίσταση κατά του ρωμαϊκού ζυγού.

Σύντομα ο άνεμος της ελευθερίας συνδέθηκε με την υπόσχεση της έλευσης του Μεσσία και δεν ήταν λίγοι αυτοί που διεκδίκησαν τον λαμπρό τίτλο κατά τα χρόνια πριν από και μετά τον καιρό του Βαραββά.

Οι περισσότεροι από αυτούς προέρχονταν από τους Ζηλωτές και ηγήθηκαν βίαιων εξεγέρσεων κατά των Ρωμαίων, την ίδια ώρα που οι Εσσαίοι προετοιμάζονταν εδώ και χρόνια για την έλευση του Σωτήρα που θα τους απάλλασσε από το διεφθαρμένο ιερατείο των Σαδδουκαίων.

Μέσα στην ακανθώδη και ταραγμένη αυτή πολιτικά και κοινωνικά συνθήκη ήρθαν στον κόσμο οι Βαραββάς και Ιησούς, όταν η Ρώμη σταμάτησε δηλαδή να διοικεί την Ιουδαία με σκιώδη τοπικό ηγεμόνα και πλέον ρωμαίος κυβερνήτης διαφέντευε απευθείας τα εδάφη της. Το όνομα αυτού, Πόντιος Πιλάτος.

Ο οποίος έζησε φυσικά αρκετές απόπειρες ανεξαρτητοποίησης της Ιουδαίας και παραήταν επιφυλακτικός για τα μεσσιανικά κινήματα που στα μάτια του δεν ήταν τίποτα άλλο από εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες.

Έτσι, ενδέχεται ο Βαραββάς να μην ήταν αδίστακτος ληστής και δολοφόνος -όπως τον παρουσιάζουν οι Ευαγγελιστές-, αλλά άλλος ένας «προφητικός» ηγέτης των Ζηλωτών που έψαχνε απέλπιδα να διώξει την ξένη μπότα από την πατρίδα του.

Μερίδα ακαδημαϊκών ιστορικών διαβάζει σήμερα το «ληστής», με το οποίο χαρακτηρίζει ο Ιωάννης στο δικό του Ευαγγέλιο τον Βαραββά, σε ευθεία αντιπαραβολή με το στασιαστής, καθώς η λέξη στο γλωσσικό περιβάλλον της εποχής χρησιμοποιούνταν για να περιγράψει και τους επαναστάτες.

Οι Ευαγγελιστές Μάρκος και Λουκάς αναφέρουν εξάλλου ρητά ότι φυλακίστηκε επειδή συμμετείχε σε εξέγερση κατά των Ρωμαίων και ιδιαίτερα ο Μάρκος (15:7) παρέχει περισσότερες εξηγήσεις για το έγκλημά του, που δεν ήταν άλλο από ανθρωποκτονία κατά τη διάρκεια εξέγερσης.

Για τους Ρωμαίους ήταν λοιπόν εγκληματίας, σε αντίθεση με τον Χριστό που δεν είχε υποπέσει σε κανένα ρωμαϊκό παράπτωμα. Μέσα στο πλαίσιο αυτό, κι αν αληθεύουν φυσικά όλα αυτά, καθώς πρόκειται για ιστορικές απόπειρες λογικής ερμηνείας ενός περιστατικού που παραμένει περιχαρακωμένο στις Γραφές, ήταν πολύ φυσικό για τον λαό να θέλει να απελευθερωθεί ο επαναστάτης που του υποσχόταν την ελευθερία του: το άσβεστο μίσος του υπόδουλου στη Ρώμη έθνους είχε βρει τη νέα του έκφραση μέσα από την επαναστατική δράση του Βαραββά…

Ας το ξαναπούμε όμως για άλλη μια φορά: όλα αυτά είναι στην πραγματικότητα εικασίες και συμπεράσματα που βασίζονται σε ανίσχυρες ενδείξεις, καθώς τα πατερικά κείμενα δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αξιόπιστες πηγές εντός της ακαδημαϊκής κοινότητας.

Το σενάριο αυτό φαντάζει πάντως πιθανότερο εντός του πλαισίου που συζητάμε, παρά η απεικόνιση ενός βάρβαρου λαού που προτιμά να σωθεί ο φονιάς παρά ο ακίνδυνος Ιησούς και είναι έτοιμος να βουτήξει τα χέρια του στο αθώο αίμα από το μίσος που τρέφει για τον Μεσσία, όπως το θέλει ο Ματθαίος.

Όσο για το «φονιάς», ο στασιαστής Βαραββάς θα είχε βάψει σαφώς τα χέρια του με ρωμαϊκό αίμα, παραμένοντας για τον κατακτητή αυτονομιστής και με σύγχρονους όρους, τρομοκράτης.

Η σκιαγράφηση ενός όχλου με πολιτική συνείδηση και εθνικοαπελευθερωτικά αισθήματα παραμένει πιο κοντά στην ιστορική πραγματικότητα της Ιουδαίας κατά τον 1ο αιώνα μ.Χ. και αν ο Βαραββάς δεν έζησε μόνο στις σελίδες των Ευαγγελίων, δεν αποκλείεται να ήταν άλλος ένας επίδοξος απελευθερωτής της χώρας από τις ιμπεριαλιστικές διαθέσεις των Ρωμαίων.

Οι ιστορικοί που ξαναδιαβάζουν τα γεγονότα κάτω από το πρίσμα αυτό, τον τοποθετούν σε διαφορετικό πλαίσιο από μοχθηρό δολοφόνο και άρπαγα, όπως τον θέλουν οι Ευαγγελιστές Μάρκος (15.6-7), Ματθαίος (27.15-18), Λουκάς (23.17) και Ιωάννης (18.39).

Βαραββάς και Ιησούς

 Όταν ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ παραδόθηκε από το ιερατείο στις ρωμαϊκές αρχές για την ασέβεια που επέδειξε στον Ναό, προσφωνώντας τον εαυτό του «Μεσσία», ο Βαραββάς ήταν ήδη φυλακισμένος με τους συντρόφους του επαναστάτες στα ρωμαϊκά κελιά.

Εδώ εμπλέκεται όπως είπαμε το φερόμενο έθιμο της πασχαλινής απονομής χάριτος, το οποίο εμφανίζεται ωστόσο μόνο στα γραπτά των Ευαγγελιστών και σε καμιά εβραϊκή ή ρωμαϊκή πηγή (ακόμα χειρότερα, οι τρεις πηγές, του Μάρκου, του Ματθαίου και του Ιωάννη, δεν συμφωνούν αν το έθιμο ήταν εβραϊκό ή ρωμαϊκό).

Είναι όμως και το άλλο, η ίδια η σύσταση του πλήθους, του «όχλου» κατά τους Ευαγγελιστές, που καταδίκασαν τον Ιησού στον σταυρό και έσωσαν από τον χαμό τον κακό φονιά. Την ώρα που ο Ματθαίος αποπειράται να ρίξει συνολικά την ευθύνη «στους εβραίους», οι ιστορικοί συζητούν σήμερα σοβαρά τι αντιπροσώπευε ο μανιασμένος όχλος.

Τα Ευαγγέλια το ξεκαθαρίζουν ότι οι μαθητές του Χριστού τον εγκατέλειψαν όταν αυτός συνελήφθη. Ακόμα και ο Απόστολος Παύλος τον αρνήθηκε τρεις φορές, όπως μας λέει η Καινή Διαθήκη, φοβούμενος μήπως αναγνωριστεί ως υποστηρικτής του.

Ο επαναστάτης Βαραββάς όμως διέθετε ισχυρό λαϊκό έρεισμα στον «όχλο», αν ήταν πράγματι επαναστάτης, και πολλοί ήταν αυτοί που θα έσπευδαν να αναφωνήσουν το δικό του όνομα στο δίλημμα του Πιλάτου, αφήνοντας τον Ιησού στην τραγική του μοίρα…

Τελευταία χρόνια

Τι απέγινε όμως ο Βαραββάς, αυτός ο ορκισμένος εχθρός της Ρώμης, μετά την απελευθέρωσή του; Συνέχισε τον βίο του στην αφάνεια και κανείς δεν γνωρίζει τι έπραξε ούτε τις επόμενες ημέρες ούτε τα επόμενα χρόνια! Αν και τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα στην Ιουδαία συνεχίστηκαν κατά τα επόμενα χρόνια, παρά το γεγονός ότι αυτός εξαφανίστηκε μαγικά από προσώπου γης.

Όπως ξέρουμε, η πρωτοφανής αγριότητα του έπαρχου της Ιουδαίας, Πιλάτου, σε άλλη μια επανάσταση λίγο αργότερα θα οδηγούσε τη Ρώμη να τον ανακαλέσει ατιμωτικά από τα καθήκοντά του, την ίδια στιγμή που αρκετοί ακόμα μεσσιανικοί ηγέτες ηγήθηκαν αυτονομιστικών κινημάτων στην Ιουδαία, όπως ο περίφημος Ιούδας της Γαλιλαίας.

Η εικόνα που σφράγισε τον Βαραββά μας έρχεται φυσικά από τον κινηματογράφο, όταν τον ενσάρκωσε το 1961 ο Άντονι Κουίν στο γνωστό χολιγουντιανό έπος.

Το σενάριο βασιζόταν μάλιστα στο ομώνυμο μυθιστόρημα του νομπελίστα συγγραφέα Par Lagerkvist (του 1950), σύμφωνα με το οποίο ο Βαραββάς, στοιχειωμένος με το αδικοχαμένο αίμα του Ιησού στα χέρια του, περιπλανιέται, αιχμαλωτίζεται και καταδικάζεται στα διαβόητα ορυχεία της κολάσεως της αρχαίας Ρώμης.

Μονίμως σε κρίση πίστης και ταυτότητας, ο Βαραββάς δεν θα γλιτώσει τελικά τον ατιμωτικό θάνατο και θα σταυρωθεί όχι στον Γολγοθά, αλλά στη Ρώμη…

Και τελικά τα πιο σημαντικά, τα αφήσαμε και αυτά, για αύριο

Η ζωή μας είναι σαν ένα Όνειρο.

Η έμπνευση και οι πιθανότητες είναι σαν ένα κβαντικό τρένο: έρχεται, αλλά δεν περιμένει.

Όπως ακριβώς ένα Όνειρο.

Όταν ξυπνάς, κάποια όνειρα τα θυμάσαι, ή θυμάσαι οριακά ένα σημείο τους, μια εικόνα. Αν εκείνα τα πρώτα δευτερόλεπτα προσπαθήσεις να το θυμηθείς ή ξεκινήσεις να γράφεις αυτή την αμυδρή ή τελευταία ανάμνηση, συνήθως αρχίζει και ξετυλίγεται ολόκληρο το όνειρο. Ή τουλάχιστον ένα μεγάλο μέρος του.

Σαν αυτοί οι νέοι νευρώνες ή συνδέσεις που σχηματίστηκαν κατά την διάρκεια του ονείρου, να χρειάζονται άμεσα ρεύμα, ενέργεια, εστίαση, για να παραμείνουν εν ζωή. Κι όταν το κάνεις μετατρέπονται σε ζωντανές μνήμες ή και ιδιότητες που προστίθενται στο υφαντό της γκρίζας ύλης σου που λέγεται εγκέφαλος, όπως αναφέρει ο Dr.J.Dispenza.

Έτσι ακριβώς είναι και η έμπνευση.
Έν-πνευση, αυτή η εσωτερική νέα πνοή.
Η πνοή εκείνη που σε ζωοποιεί και σε κινεί.

Την ώρα που θα σου έρθει αυτή η εσωτερική παρότρυνση, ο ψίθυρος, ο ανεπαίσθητος μαγνητισμός για να κάνεις ή να δημιουργήσεις κάτι, πρέπει εκείνη ακριβώς την ώρα να ενεργοποιηθείς. Να γράψεις εκείνον το στίχο τώρα, να πιάσεις την κιθάρα για να παίξεις την μελωδία που ήρθε τώρα, να καταγράψεις εκείνη την σκέψη που σου ήρθε τώρα και ου το καθεξής.

Στην αρχή συνήθως έχεις δευτερόλεπτα. Αυτή η ενέργεια ή παρότρυνση σε δοκιμάζει, αν το θέλεις πραγματικά ή αν θα το αναβάλεις, και αυτό. Μετέπειτα εφόσον ανταποκρίνεσαι, θα διαπιστώσεις ότι τα δευτερόλεπτα γίνονται ως λίγα λεπτά. Όταν σε επισκέπτεται η Δημιουργία, πρέπει να γίνεις Δημιουργός. Είσαι ήδη, αλλά το ξεχνάς, το αναβάλεις, φοβάσαι να ανακαλύψεις τις δυνάμεις, ή εναποθέτεις την όποια εξήγηση και δυσκολία ή δικαιο-λογία σε εξωτερικούς παράγοντες.

Κι αυτό είναι εντάξει. Αν αυτή η ιστορία που ζεις σε εξυπηρετεί. Και ίσως έχεις και δίκιο. Την ίδια στιγμή όμως, κάποιος άλλος ή κάποια άλλη, λειτουργεί για τους όποιους λόγους διαφορετικά, ακόμα και στα ίδια ή παρεμφερή σενάρια που η ζωή ξετυλίγει. Και έτσι, η ενέργεια αυτή που είναι κοινή για όλους, συνεχίζει την πορεία της προς εκείνους που την τιμούν και την καλώς-ορίζουν.

Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουμε σκεφτεί κάτι, να πούμε, να γράψουμε, να κάνουμε, ακόμα και να υλοποιήσουμε μια επιχειρηματική ιδέα. Και το αφήνουμε για αύριο, και κοιτάμε το ρολόι, και κάνουμε κάτι άλλο ή τίποτα, και σπρώχνουμε λεπτά μέρες στιγμές και τελικά μια ζωή, για αύριο (Χρόνης Μίσσιος). Και σε κάποιο αύριο, βλέπουμε ακόμα και την επιχειρηματική μας ιδέα να υλοποιείται από έναν άλλο άνθρωπο, σε μια άλλη χώρα. Βλέπουμε τον σύντροφο που θέλουμε να το προσεγγίζει ένας άλλος άνθρωπος. Βλέπουμε την σκέψη ή μελωδία μας να την υλοποιεί κάποιος άλλος. Και τελικά, την ζωή που ονειρευόμασταν, να την ζει κάποιος άλλος…

Μήπως είναι ώρα να σταματήσουμε να κοιτάμε και να ταΐζουμε τα όχι και τα γιατί όχι που λέμε στον εαυτό μας; Μήπως άραγε είναι ώρα να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε, με ό,τι έχουμε διαθέσιμο και είμαστε; Μήπως επιτέλους είναι ώρα να γίνουμε συνειδητοί Δημιουργοί, και να εστιάσουμε στα ναι και στα γιατί μας;

Τρέξε προς το φόβο σου

Ο Λουκιανός (125-180 μ.κ.ε.) στο σύγγραμμά του «Βίος Δημώνακτος» μάς πληροφορεί πως ο εκ Κύπρου κυνικός φιλόσοφος Δημώναξ, στην αναζήτησή του για τό τι είναι ελευθερία και ποιός είναι πραγματικά ο ελεύθερος άνθρωπος, κατέληξε στο συμπέρασμα πως ελεύθερος είναι εκείνος που ούτε ελπίζει τίποτα, ούτε φοβάται «Ἀλλ’ ἐκεῖνον νομίζω [ἐλεύθερον] τὸν μήτε ἐλπίζοντά τι μήτε δεδιότα.»

Είχε φαίνεται εντοπίσει ο Δημώναξ έναν από τους πιό αποτελεσματικούς μηχανισμούς ελέγχου και χειραγώγησης της ανθρώπινης συμπεριφοράς, είτε όταν αυτή εκδηλώνεται ατομικά, είτε όταν αυτή εκδηλώνεται στα πλαίσια μιάς ομάδας ή της μάζας. Ο μηχανισμός αυτός, ο βασιζόμενος στην παράλληλη χρήση του φόβου και της ελπίδας,υπήρχε φυσικά πολύ πριν τον Δημώνακτα και τον Λουκιανό, που έζησαν στα μέσα του 2ου μ.κ.ε. αιώνα, ενώ εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα, εξασφαλίζοντας σε αυτούς που τόν χειρίζονται, πως η συμπεριφορά εκείνων επάνω στους οποίους εφαρμόζεται, θα κινηθεί προς την επιθυμητή κατεύθυνση και θα αποφέρει τα προσδοκώμενα οφέλη. ( δηλ. πιστούς, ψηφοφόρους, υπαλλήλους, συζύγους, γονείς, φαν, οπαδούς κλπ κλπ. = ΔΟΥΛΟΥΣ )

Πιό συγκεκριμένα, τα ιερατεία όλων των θρησκειών χρησιμοποιούν αριστοτεχνικά τον μηχανισμό αυτό για να ελέγχουν τους πιστούς τους. Ο φόβος του θανάτου και αυτός της μετά θάνατον τιμωρίας ή μη λύτρωσης αντιπαραβάλλονται συστηματικά με την ελπίδα της μετά θάνατον ζωής, της σωτηρίας και της πλουσιοπάροχης ανταμοιβής (πάντοτε και μόνον μετά θάνατον, υπό την αυστηρή προϋπόθεση ότι ο πιστός θα αποδεχτεί πλήρως τα δόγματα της θρησκείας, θα συμμορφωθεί στους κανόνες της, θα υιοθετήσει το καθορισμένο πρότυπο συμπεριφοράς που αυτή απαιτεί και θα υπακούσει στις εντολές του ιερατείου.

Και είναι τόσο αποτελεσματικός και ευέλικτος ο μηχανισμός αυτός, ώστε χρησιμοποιείται ευρέως από την διαφήμιση και την προπαγάνδα, ακόμη και σε ανεπτυγμένες κοινωνίες, όπου η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι εγγράμματοι, προκειμένου να προωθηθούν προϊόντα και υπηρεσίες και να επηρεαστεί η συμπεριφορά των καταναλωτών.

Κίνδυνοι ανύπαρκτοι ή κίνδυνοι άλλοτε λιγότερο κι άλλοτε περισσότερο υπαρκτοί (π.χ. ατύχημα, ασθένεια, γηρατειά, μόλυνση, κοινωνική απόρριψη λόγω εμφάνισης) προβάλλονται, συνήθως μεγενθυνόμενοι, ώστε να προκληθεί το συναίσθημα του φόβου στους υποψήφιους καταναλωτές.

Ταυτόχρονα παρέχεται σε αυτούς η ελπίδα πως η συστηματική αγορά και χρήση ενός προϊόντος (π.χ. φάρμακο, τρόφιμο, καλλυντικό, απολυμαντικό) ή μιάς υπηρεσίας (π.χ. ασφάλεια ζωής ή υγείας, συνδρομή σε γυμναστήριο ή σε πρόγραμμα διατροφής) μπορεί να μειώσει ή και να εξαλείψει τον αντίστοιχο κίνδυνο, εξασφαλίζοντας υγεία, μακροζωία, νιάτα, ομορφιά και δημοφιλία.

Η πιό αποτελεσματική όμως χρήση του μηχανισμού αυτού (ΦΟΒΟΣ εναλλάξ με ΕΛΠΙΔΑ) και ταυτόχρονα η λιγότερο έντιμη αλλά και η πλέον επικερδής, γίνεται στον χώρο της πολιτικής ή ακριβέστερα στον χώρο νομής της εξουσίας.

Προκειμένου πολιτικο-οικονομικά ιερατεία και κόμματα να κατακτήσουν ή να διατηρήσουν την εξουσία, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα την δημοκρατική τους νομιμοποίηση, απαραίτητη για να περιοριστούν και να ελεγχθούν οι αντιδράσεις στις επιδιώξεις και στις ενέργειές τους, το εκλογικό σώμα τίθεται ενώπιον διλημμάτων και επιλογών, που φορτίζονται εντέχνως με τα συναισθήματα του φόβου και της ελπίδας.

Έτσι η χειραγώγηση των εκλογέων καθίσταται ευκολότερη, αφού οι περισσότεροι υποπίπτουν στην παγίδα και προσεγγίζουν τα πολιτικά ζητήματα, όχι με την λογική, αλλά με το συναίσθημα, του φόβου, γεγονός που διευκολύνει τον σχηματισμό μιάς εκλογικής μάζας, αγόμενης και φερόμενης πιά από τον φόβο και την ελπίδα.

«Αλλάζουμε ή βουλιάζουμε» δεν είναι παρά ένα μικρό και πρόχειρο δείγμα συναισθηματικά φορτισμένων επιλογών, ενώπιον των οποίων τα πολιτικο-οικονομικά κέντρα εξουσίας έχουν θέσει τα τελευταία χρόνια τους Έλληνες, επιτυγχάνοντας, άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο, να κατευθύνουν και να ελέγξουν την πολιτική και εκλογική τους συμπεριφορά και να καθορίσουν όχι μόνον από ποιούς και πως θα ασκηθεί η εξουσία, αλλά το κυριότερο, ποιά και ποιών συμφέροντα θα εξυπηρετηθούν από αυτήν.

Συμφέροντα τα οποία, φυσικά, δεν είναι άλλα από εκείνα των πολιτικο-οικονομικών ιερατείων και κέντρων εξουσίας, που έχουν την αναγκαία ισχύ για να χειρίζονται τον μηχανισμό αυτόν του φόβου και της ελπίδας στον χώρο της πολιτικής.

Η Ελλάδα της εποχής του Μνημονίου είναι ένα ακόμη παράδειγμα ελέγχου και χειραγώγησης του φόβου των πολιτών, μετατροπής τους, δηλαδή, σε υπηκόους – ΔΟΥΛΟΥΣ, μέσω του μηχανισμού αυτού. Εγκλωβισμένοι στα γρανάζια του, οι φοβισμένοι Έλληνες καλούνται να «συμφωνήσουν» σε δραστικές περικοπές των μισθών και των συντάξεών τους, απειλούμενοι ότι σε αντίθετη περίπτωση υπάρχει ο κίνδυνος να πάψουν να λαμβάνουν μισθούς και συντάξεις.

Τούς παρουσιάζεται η υποβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών υγείας και πρόνοιας ως η μοναδική λύση αποφυγής μίας ταχέως επερχόμενης πλήρους κατάρρευσης του κοινωνικού κράτους (του όποιου κοινωνικού κράτους υπήρξε τέλος πάντων) Τους ζητείται να «αποδεχτούν» να γίνουν φτωχότεροι και να ζήσουν με λιγότερα, γιατί αλλιώς η χώρα θα χρεωκοπήσει και θα εξαναγκαστεί να επιστρέψει στην δραχμή. Απαιτείται από αυτούς να «συναινέσουν» στην απώλεια μέρους της εθνικής κυριαρχίας της πατρίδας τους, ώστε να μην αποβληθεί η Ελλάδα από το ευρώ και τον σκληρό πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στον οποίο υποτίθεται η χώρα συμμετέχει ισοτίμως. Μόνο φοβισμένα ανθρωπάκια μπορούν να δεχτούν και να συμφωνήσουν να είναι δούλοι.

Ένα βήμα τη φορά μακριά απ’ το φόβο

Ο φόβος δεν έχει ηλικία, χρώμα, φύλο, ούτε καν οικονομικό επίπεδο και έχει μια δυσκολία από το αρχικό στάδιο της αναγνώρισής του. Αυτό το επώδυνο συναίσθημα έχει την ιδιότητα να μας παγώνει, συναισθηματικά και πρακτικά και να χάνουμε για χρόνια τις στιγμές της ζωής μας, να τις αφήνουμε να γλιστράνε μέσα απ’ τα χέρια μας, νιώθοντας αδύναμοι και ανίσχυροι να αντιδράσουμε περνώντας στην αντίπερα όχθη της δράσης. Το τι θα φέρει η δράση δεν έχει τη μέγιστη σημαντικότητα, νίκη ή ήττα είναι ένα προσωρινό αποτέλεσμα μέχρι το επόμενο βήμα.

Κανείς δεν υποστηρίζει ότι είναι απλό και εύκολο να διασχίσεις αυτή τη γέφυρα, είναι όμως, ένας βοηθητικός δρόμος που οδηγεί στην έξοδο απ’ το φόβο. Οι ιστορίες των ανθρώπων, άλλωστε, φανερώνουν ότι όλα είναι χρήσιμα σε τούτη τη ζωή και οι νίκες αλλά ίσως περισσότερο οι ήττες μας.

Μια πρόταση βοηθητική είναι η αποφασιστική εγκαθίδρυση του «Εδώ και Τώρα» είναι το κάνω έστω και ένα μικρό πράγμα, μια μικρή κίνηση και το κάνω συνειδητά και το εκτιμώ και κάνω και το επόμενο και μετά το μεθεπόμενο βήμα και ξεκουνιέμαι απ’ την απραξία, την νωθρότητα, την αν-εργία, την ακινησία.

Χαρακτηρίστε την κατάσταση που, πιθανά, ζείτε όπως θέλετε. Μόνο να θυμάστε πως δεν φέρνουν οι καταστάσεις τον φόβο, ο φόβος προϋπάρχει μέσα μας και απλά εκφράζεται σε γιγαντιαίες διαστάσεις, όταν έρχονται οι κατάλληλες συνθήκες. Ίσως φαίνεται δύσκολο και άβολο, ίσως και άδικο, να το δούμε έτσι αλλά, είναι βολικές και κυρίως ακινητοποιητικές, οι δικαιολογίες μέσω των καταστάσεων, όσο «αντικειμενικά» πραγματικές και δύσκολες κι αν είναι αυτές οι καταστάσεις.

Δεν είναι καθόλου απαραίτητο, ούτε καν βοηθητικό και κυρίως δεν είναι εφικτό, όταν ζούμε σε συνθήκες πίεσης, να απαιτούμε από τον εαυτό μας να κάνουμε το σωστότερο και με τον καλύτερο τρόπο. Μπορούμε αυτό που μπορούμε και είναι να προσπαθούμε να βελτιώνουμε ότι κρίνουμε ότι θέλει βελτίωση για να είμαστε εμείς και οι γύρω μας καλύτερα. Τίποτα δεν είναι τέλειο και ιδανικό στον κόσμο των ανθρώπων και δεν μοιάζει να είναι Αυτό το τέλειο που χρειαζόμαστε να κυνηγάμε και τελικά ποιο το νόημα του “τέλειου” και ποιος ορίζει τι σημαίνει “τέλειο” και “σωστό” και το πως “πρέπει” να κάνουμε “σωστά” τα πράγματα;

Σημαντικό για να χαράξουμε ένα δρόμο πέρα απ’ τα χνάρια του φόβου είναι να έχουμε δράση, να πράττουμε και να αναγνωρίζουμε την αξία αυτού που κάνουμε, με λίγα λόγια αγάπη για τον εαυτό και όχι μόνο για τον εαυτό αλλά και για τους συνανθρώπους μας, γι’ αυτό που είμαστε και όχι αυτό που θα θέλαμε να είμαστε μαζί με τους ανθρώπους που συνυπάρχουμε. Να αναζητήσουμε τις δεξιότητες-ικανότητές μας, ο κάθε ένας έχει τις ικανότητες όσο κι αν φαίνεται ότι είναι δύσκολο να ανακαλύψει αυτές τις ικανότητες και μπορεί να ορίσει με τον μοναδικό εαυτό του, τι είναι αυτό που λίγο λίγο, βήμα βήμα μπορεί να κάνει για να βγει απ΄το τούνελ του φόβου, με την όποια μικρή, φαινομενικά ασήμαντη αλλά πιθανά σημαντική για τον ίδιο πράξη.

Ένα βήμα τη φορά μακριά από το φόβο και με κατεύθυνση προς τη ζωή! Ας μην επιτρέψουμε σε καμία κατάσταση να μας αφαιρέσει το δικαίωμα στην ελπίδα και η ελπίδα τρέφεται με τη δράση, ούτε καν με την αντίδραση, η δράση αποφασίζεται από τον εαυτό μας ενώ η αντίδραση προσδιορίζεται από τον όποιον άλλον, τον “απέναντι”

Οι παραπάνω σκέψεις είναι από Δ. Ξενάκη, με αφορμή το παρακάτω απόσπασμα βιβλίου που αναφέρεται στον φόβο και στην αδράνεια.

Το καλύτερα φυλαγμένο μυστικό στον κόσμο είναι ότι, από την άλλη πλευρά του φόβου σας, υπάρχει κάτι ασφαλές και ωφέλιμο που σας περιμένει. Αν περάσετε μέσα από έστω και μια λεπτή κουρτίνα φόβου, θα αυξήσετε την εμπιστοσύνη που έχετε στην ικανότητά σας να δημιουργήσετε τη ζωή σας.

Ο στρατηγός Τζορτζ Πάτον είπε: «Ο φόβος σκοτώνει περισσότερους ανθρώπους από το θάνατο». Ο θάνατος μας σκοτώνει μόνο μια φορά και συνήθως ούτε καν το ξέρουμε. Ο φόβος όμως μας σκοτώνει ξανά και ξανά, άλλες φορές απαλά και άλλες κτηνωδώς. Ωστόσο, αν συνεχώς προσπαθούμε να αποφύγουμε τους φόβους μας, θα μας κυνηγήσουν σαν επίμονα σκυλιά. Το χειρότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να κλείσουμε τα μάτια μας και να προσποιηθούμε ότι δεν υπάρχουν.

«Ο φόβος και ο πόνος» λέει ο ψυχολόγος Ναθάνιλ Μπράντεν, «πρέπει να αντιμετωπίζονται ως σινιάλα, όχι για να κλείνουμε τα μάτια μας, αλλά για να τα ανοίγουμε περισσότερο». Με το να κλείνουμε τα μάτια μας καταλήγουμε στην πιο σκοτεινή από τις ανέσεις, θαμμένοι ζωντανοί.

Η βιογραφία της Τζάνις Τζόπλιν, που εξιστορεί το θάνατό της, από το οινόπνευμα και την κατάχρηση ναρκωτικών, τιτλοφορήθηκε πολύ σωστά Θαμμένη Ζωντανή. Για την Τζάνις, όπως και για τόσο πολλούς ανθρώπους με παρόμοια προβλήματα, το οινόπνευμα παρείχε ένα τεχνητό και τραγικά εφήμερο αντίδοτο στο φόβο. Δεν είναι τυχαίο που στο παρελθόν το παρατσούκλι του ουίσκι ήταν “ψεύτικο κουράγιο”.

Υπήρξε κάποια περίοδος στη ζωή μου, όχι λίγα χρόνια πριν, όπου ο μεγαλύτερος φόβος μου ήταν να μιλάω δημοσίως. Δεν είχε καμιά σημασία ότι ο φόβος τού να μιλήσει κανείς μπροστά σε κόσμο ήταν ο νούμερο ένα φόβος των περισσότερων ανθρώπων, ακόμα μεγαλύτερος κι από το φόβο του θανάτου. Αυτό το γεγονός προκάλεσε κάποτε τον κωμικό Τζέρι Σάινφιλντ να επισημάνει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι θα προτιμούσαν να είναι στο φέρετρο, παρά να εκφωνήσουν τον επικήδειο.

Για μένα το πρόβλημα πήγαινε ακόμα βαθύτερα. Σαν παιδί δεν μπορούσα να κάνω προφορικά κριτική βιβλίων. Ικέτευα τη δασκάλα μου να με απαλλάξει. Προσφερόμουν να κάνω δύο, ακόμα και τρεις γραπτές κριτικές για να αποφύγω την προφορική. Ωστόσο, καθώς η ζωή μου προχωρούσε, ήθελα να γίνω δημόσιος ομιλητής περισσότερο από καθετί. Το όνειρό μου ήταν να διδάξω τους ανθρώπους, παντού, για τις ιδέες που εγώ είχα μάθει. Όμως πως μπορούσα να το κάνω αυτό, αν ο φόβος της σκηνής με έκανε να παγώνω;

Ύστερα, μια μέρα, καθώς οδηγούσα στο Φίνιξ αλλάζοντας ραδιοσταθμούς, ψάχνοντας για καλή μουσική, έπεσα κατά λάθος πάνω σε ένα θρησκευτικό σταθμό όπου ένας κήρυκας φώναζε με θεατρινισμό: “Τρέξε προς το φόβο σου! Τρέξε ακριβώς πάνω του”. Βιάστηκα να αλλάξω το σταθμό, όμως ήταν πολύ αργά. Βαθιά μέσα μου ήξερα ότι είχα μόλις ακούσει κάτι που χρειαζόμουν. Σ’ οποιονδήποτε σταθμό και να το γύριζα, το μόνο που μπορούσα ν’ ακούσω ήταν οι λέξεις αυτού του τρελού: «Τρέξε προς το φόβο σου»

Την επόμενη ημέρα ακόμα δεν μπορούσα να το βγάλω από το μυαλό μου, έτσι τηλεφώνησα σε μια φίλη μου, που ήταν ηθοποιός. Της ζήτησα να με βοηθήσει να γραφτώ σε μια τάξη υποκριτικής, για την οποία μου είχε μιλήσει κάποτε. Της είπα ότι νόμιζα πως ήμουν έτοιμος να ξεπεράσω το φόβο μου να παρουσιάζομαι μπροστά σε κοινό. Παρ’ όλο που έζησα με πολύ άγχος τις πρώτες εβδομάδες της τάξης εκείνης, δεν υπήρχε άλλος τρόπος να φτάσω το φόβο μου. Δεν υπήρχε λόγος να τρέχω μακριά του πια, γιατί όσο εγώ έτρεχα, τόσο πιο διεισδυτικός γινόταν. Ήξερα ότι έπρεπε να κάνω στροφή και να τρέξω προς το φόβο μου, αλλιώς δεν θα μπορούσα να τον ξεπεράσω.

'Εχει ειπωθεί ότι το σπουδαιότερο μέρος του κουράγιου είναι να ‘χεις κάνει πριν αυτό που πρέπει να κάνεις και αυτό σύντομα αποδείχθηκε αλήθεια για μένα, στις ομιλίες μου μπροστά σε κοινό. Ο φόβος του να κάνετε κάτι μπορεί να θεραπευτεί μόνο με το να το κάνετε. Σύντομα η εμπιστοσύνη μου αυξήθηκε με το να κάνω ξανά και ξανά αυτό που πριν φοβόμουν.

Η ορμή που έχουμε, αφού τρέξουμε μέσα από τον καταρράκτη του φόβου, είναι το πιο ενεργοποιό συναίσθημα του κόσμου. Αν νιώσετε ποτέ αποθαρρημένος, βρείτε κάτι που φοβάστε και κάντε το και παρατηρήστε τι συμβαίνει.

Η θλίψη δεν είναι αδυναμία, είναι αγάπη απέναντι στον εαυτό σου

Η θλίψη είναι ένα πολύ βασικό συναίσθημα που μας δίνει την πληροφορία για κάποια πληγή ή απώλεια. Ζούμε σε έναν κόσμο που πληγωνόμαστε και συχνά βιώνουμε απώλειες ανθρώπων, ρόλων, καταστάσεων. Η θλίψη είναι απαραίτητη για να μπορέσουμε να πενθήσουμε και να ξεπεράσουμε κάτι επώδυνο. Αν την καταπιέσουμε, αν την αρνηθούμε, θα ακολουθήσει αναπόφευκτα η κατάθλιψη, Η θλίψη που δεν λαμβάνει την δέουσα σημασία πολύ συχνά οδηγεί σε κατάθλιψη και άλλα ψυχοσωματικά συμπτώματα. Είναι η βασική οδός προς την χαρά διότι σου λέει ότι υπάρχει κάποιου είδους πληγή που πρέπει να επουλωθεί, και συνήθως αφορά κάποια απώλεια.

Όταν αρνούμαστε τα συναισθήματα θλίψης, σκληραίνουμε την καρδιά μας και έτσι χάνουμε την επαφή με τις πιο τρυφερές και ανθρώπινες πτυχές μας, Χάνουμε την ικανότητα να αγαπάμε και να φροντίζουμε, όπως και να λυπούμαστε για τα λάθη μας. Αυτό μας κάνει ψυχρούς και λιγότερο ευαίσθητους ανθρώπους. Και οδηγεί σε άλλα συμπτώματα όπως καταθλίψεις, σωματικά προβλήματα, χρήση ουσιών, διατροφικές διαταραχές και σε ανικανότητα να έρθουμε κοντά με τους άλλους ανθρώπους.

Θα αναφερθώ σε ένα αληθινό παράδειγμα. Η Μαίρη άρχισε να έχει κρίσεις πανικού κοντά στα 27 της. Ξυπνούσε στο μέσο της νύχτας και φοβόταν ότι θα πεθάνει. Αν έβλεπε κάτι σχετικό στην τηλεόραση ή άκουγε για κάποιον θάνατο, πάγωνε και δεν μπορούσε να λειτουργήσει σε τίποτα. Ο πανικός και ο τρόμος για τον θάνατο την έπνιγαν. Ήρθε να με δει όταν ο πανικός πλέον δεν την άφηνε να εργαστεί. Ντρεπόταν που φοβόταν ότι θα πεθάνει, μου είπε στην πρώτη μας συνάντηση. Βρισκόταν σε έντονη σύγχυση και απελπισία για το πρόβλημα που είχε, που δεν ήξερε τι να κάνει. Μεγάλωσε στερημένη συναισθηματικά στην οικογένειά της, με εξαίρεση την αγάπη που λάμβανε από την αδερφή της, η οποία ήταν λίγα χρόνια μεγαλύτερή της. Οι γονείς απόμακροι συναισθηματικά άνθρωποι. Όταν η Μαίρη ήταν 15, σηκώθηκε ένα πρωινό και προσπάθησε να ξυπνήσει την αδερφή της, αλλά μάταιο. Η αδερφή της είχε πεθάνει στον ύπνο της.

Το πένθος της δυσβάσταχτο αλλά απόλυτα φυσιολογικό. Ο πατέρας της είπε στην οικογένεια εκείνη την ημέρα να σταματήσουν κάθε συζήτηση για το θέμα αυτό, ότι όλοι πρέπει να είναι δυνατοί, να ξεχάσουν το παρελθόν και να κοιτάξουν μπροστά. Αυτός ήταν ο δικός του τρόπος να διαχειριστεί τον θάνατο.

Όπως αποδείχθηκε, η Μαίρη είχε πολύ έντονα συναισθήματα θλίψης για την αδερφή της και ένα πένθος που δεν διαχειρίστηκε ποτέ επί της ουσίας και ανάγκης της. Πέρασε μεγάλη στεναχώρια όταν την έχασε και επειδή δεν πένθησε, ακόμα συντηρούσε μια πολύ βαθιά επιθυμία να είναι με τη αδερφή της, την μοναδική πηγή αγάπης στη ζωή της. Η επιθυμία της αυτή είχε πάρει την μορφή φόβου. Στην πραγματικότητα ήταν αυτό που ήθελε, να είναι με την αδερφή της.

Αρχίσαμε να μιλάμε για την απώλεια και ήταν εμφανής η μακροχρόνια θλίψη και το πένθος της. Μπορούσε να μιλήσει για όλα αυτά τα συναισθήματα που αρνιόταν τόσα πολλά χρόνια. Για αρκετούς μήνες, έκανε έναν φυσιολογικό κύκλο πένθους, προκειμένου να διαχειριστεί την αίσθηση της αδερφής της και να την αφήσει πίσω. Αυτό θα έπρεπε να έχει γίνει στα 15 της, αλλά επειδή η οικογένεια είχε έναν κανόνα ενάντια στην θλίψη και την αδυναμία, καθυστέρησε.

Κατάφερε να ξεπεράσει το φόβο θανάτου όπως και τα διάφορα καταθλιπτικά συμπτώματα που βίωνε ανά διαστήματα για χρόνια. Επίσης ανάκτησε μερικά κομμάτια του εαυτού της που χαρακτηρίζονταν από αγάπη. Αυτά που ήταν θαμμένα, μακριά από την ζωή της, και τώρα πια ήταν και πάλι διαθέσιμα για να ωριμάσουν και να φροντισθούν. Επιπλέον επέστρεψαν συναισθήματα σεξουαλικότητας, τα οποία για καιρό δεν μπορούσε να νοιώσει.

Όταν δεν επεξεργαζόμαστε τα τραύματα μας, το αναπτυξιακό στάδιο στο οποίο βρισκόμαστε εκείνη την χρονική περίοδο, επηρεάζεται σημαντικά. Στην εφηβεία της, ήταν η αγάπη και η σεξουαλικότητα. Με την επεξεργασία του πόνου της, ανάκτησε τον εαυτό της. Και έτσι μετά την θλίψη ήρθε η χαρά.

Όταν χάνουμε την ικανότητά μας να νοιώθουμε θλίψη, χάνουμε και την τρυφερότητά μας. Μια πολύ σημαντική πτυχή του εαυτού μας που πρέπει να προστατεύουμε με κάθε κόστος. Αν δεν μπορούμε να νιώσουμε θλίψη, χάνουμε βασικές ευαισθησίες και ψυχραίνουμε σε κάθε πτυχή της πραγματικότητάς μας.

Διότι η θλίψη δεν είναι αδυναμία. Αντιθέτως, ο σεβασμός σε αυτό το συναίσθημα και η διαχείρισή του, μας κάνει πολύ δυνατούς.

Έχουμε ανάγκη να ξαναβρούμε το άρωμα του κόσμου και της ύπαρξής μας

Πιστεύω πως το πρόβλημα της ελευθερίας του ανθρώπου ξεκινάει από το σώμα του. Ίσον, άμα δεν έχεις το δικαίωμα να χρησιμοποιήσεις το σώμα σου όπως σου γουστάρει, τότε μπορεί να αρνείσαι ένα ανελεύθερο σύστημα, αλλά ταυτόχρονα να αναπαραγάγεις ένα νέο σύστημα καταπίεσης.

Δεν ξέρω αν είμαι λίγο ή πολύ χαρούμενος, αλλά θέλω να ζήσω και είμαι έτοιμος να παλέψω πάλι. Πρέπει να ζήσω, και για να ζήσω, πρέπει ν’ αντισταθώ, μου το ‘πε κι ο γιατρός: να μάχεσαι, να μην παραδίνεσαι, ν’ αντιδράς, αυτό σε έσωσε. Γιατί όταν αντιστέκεσαι, όταν παλεύεις, γεννάς δυνάμεις μέσα σου, αυτές δε σ’ άφησαν να χαθείς, γιατί όταν παλεύεις, οργανώνεσαι, έχεις σκοπό, έχεις στόχο.

Κάναμε το σώμα μας ένα απέραντο νεκροταφείο δολοφονημένων επιθυμιών και προσδοκιών, αφήνουμε τα πιο σημαντικά, τα πιο ουσιαστικά πράγματα, όπως να παίξουμε και να χαρούμε μεταξύ μας, να παίξουμε και να χαρούμε με τα παιδιά και τα ζώα, με τα λουλούδια και τα δέντρα, να κάνουμε έρωτα, να απολαύσουμε τη φύση, τις ομορφιές του ανθρώπινου χεριού και του πνεύματος, να κατεβούμε τρυφερά μέσα μας, να γνωρίσουμε τον εαυτό μας και τον διπλανό μας.

Η ζωή είναι δώρο που μας δίνεται μία φορά. Οι περισσότεροι άνθρωποι όταν ξημερώνει λένε «άντε να τελειώσει κι αυτή η κωλομέρα». Και δεν καταλαβαίνουν ότι κάνουν άλλο ένα βήμα προς το θάνατο.

Σχέση σημαίνει συνάντηση, σημαίνει έκπληξη, σημαίνει γέννα συναισθήματος, πώς να οργανώσεις τα συναισθήματα…

Οργανωμένη κοινωνία, οργανωμένες ανθρώπινες σχέσεις. Μα αφού είναι οργανωμένες, πώς είναι σχέσεις; Σχέση σημαίνει συνάντηση, σημαίνει έκπληξη, σημαίνει γέννα συναισθήματος, πώς να οργανώσεις τα συναισθήματα…

Νομίζω πως το πιο κρίσιμο πρόβλημα, για την εποχή μας τουλάχιστον, σχετικά με την ευτυχία του ανθρώπου είναι το πρόβλημα της ελευθερίας του, η ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του, χωρίς εξαρτήσεις, όρους ή περιορισμούς. Η απελευθέρωσή του από κάθε μορφή εξουσίας, ιεραρχίας και αυθεντίας.

Όταν σταμάτησα να είμαι επαγγελματίας επαναστάτης, είπα να γίνω κι εγώ μέλος αυτής της κοινωνίας. Να αντιληφθώ τι γίνεται και τι είναι αυτό που θέλω να ανατρέψω. Όταν συνειδητοποίησα ότι δεν μπορώ να αλλάξω το σύστημα, άρχισα να αγωνίζομαι να μη με αλλάξει αυτό.

Πιστεύω πως το όραμα μιας μελλοντικής κοινωνίας που επαγγέλλεται την ευτυχία του ανθρώπου θα πρέπει να είναι μια κοινωνία, όπου η κοινωνική πρακτική και δραστηριότητα θα ισούται, θα εκφράζεται με το παιχνίδι. Μιας κοινωνίας που θα κάνει οίστρο της ζωής το φόβο του θανάτου.

Αγωνίζομαι να μείνω άνθρωπος. Και αυτό είναι η κορυφαία πολιτική μάχη. Να μπορείς να αποφύγεις τη βαρβαρότητα αυτής της εποχής. Να μπορείς να παραμείνεις άνθρωπος με τρυφερότητα. Με το δικό σου βλέμμα.

Έχουμε ανάγκη να ξαναβρούμε την προσωπική μας αισθητική, τα προσωπικά μας μονοπάτια, του έρωτα, της αγάπης και της τρυφερότητας

Η πατρίδα κινδυνεύει, η παρτίδα βουλιάζει, και πολεμάν σαν κατίνες ο ένας τον άλλον, εσύ έκανες εκείνο στο αυτό κι εσύ έκανες το άλλο. Δεν έχουν την παλικαριά, την εντιμότητα να κάτσουν σε ένα τραπέζι και να αφήσουν τις κατινιές στην άκρη και να κουβεντιάσουν. Είναι τυχαίο; Μα ένας δεν αυτοκτόνησε απ’ αυτούς εδώ τριανταπέντε χρόνια; Ένας δε ζήτησε συγγνώμη, ένας δεν παραιτήθηκε;

Δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε διαφορετικά, παρά μόνο μέσα από την αγάπη, την τρυφερότητα του χαδιού, το ερωτικό μας βλέμμα. Από την επαφή μας με την γη, με τη φύση, θα ξαναγεννηθεί ο καινούριος λόγος της ατομικής ευθύνης και μνήμης.

Έχουμε ανάγκη να ξαναβρούμε την προσωπική μας αισθητική, τα προσωπικά μας μονοπάτια, του έρωτα, της αγάπης και της τρυφερότητας, το άρωμα του κόσμου και της ύπαρξής μας.

Μην ξεχνάς

Από τις πιο εντυπωσιακές σκηνές της αρχαίας Ρώμης, ήταν η στιγμή που κάποιος στρατηγός, μετά από μια νίκη, έμπαινε θριαμβευτής στην πόλη.

Για να τον τιμήσει η πόλη με την πιο ένδοξη υποδοχή έπρεπε να πληρούνται δύο προϋποθέσεις: πρώτον, ο στρατηγός να είχε νικήσει σ’ έναν δίκαιο πόλεμο (bellum juctum) και, δεύτερον, στη μάχη να είχαν σκοτωθεί τουλάχιστον πέντε χιλιάδες εχθροί.

Η οργάνωση των στρατιωτών που θα συμμετείχαν στην παρέλαση γινόταν στο Πεδίον του Άρεως απ’ όπου, σε διάταξη παρέλασης, εισέρχονταν στη Ρώμη από την Αψίδα του Θριάμβου. Μέσω της Ιεράς Οδού, έφταναν στο Καπιτώλιο και απέτειναν φόρο τιμής στο Δία. Εκεί, στα πόδια του Καίσαρα, οι νικητές εναπόθεταν τους θησαυρούς και επιδείκνυαν στον κόσμο τον μεγάλο αριθμό αιχμαλώτων που είχαν φέρει από τις κατακτημένες χώρες.

Εκείνη την ημέρα, η Ρώμη πλημμύριζε από ζητωκραυγές και ευφορία.

Τα στεφάνια και τα λουλούδια δεν επαρκούσαν για να τιμήσουν τον νικηφόρο στρατό.

Πράγματι, η θριαμβευτική παρέλαση ήταν ένα βραβείο από μόνη της, αφού στην καθημερινή ζωή δεν επιτρεπόταν στους στρατιωτικούς να περπατούν στην πόλη.

Στο επίκεντρο, όμως, των τιμητικών εκδηλώσεων βρισκόταν ο θριαμβευτής στρατηγός, που έφερε δάφνινο στεφάνι και χρυσοκέντητο χιτώνα. Τον υποδέχονταν σαν να ήταν θεός, μέχρι του σημείου, εκείνη την ημέρα, η δημοτικότητά του και η δύναμή του να επισκιάσουν την ισχύ και τη δημοτικότητα του ίδιου του αυτοκράτορα.

Αυτός ήταν σίγουρα ο λόγος που ο Ιούλιος Καίσαρας, φοβούμενος ίσως ότι κάποιος από τους ήρωες θα ήθελε να διεκδικήσει την εξουσία, και για να μην ξεχνάει ο ήρωας-στρατηγός ότι αυτό που ζούσε ήταν προσωρινό, είχε ορίσει, πίσω του, σχεδόν κολλητά στην πλάτη του, να παρελαύνει ένας δούλος, ο οποίος, κρατώντας πάνω από το κεφάλι του στρατηγού το στεφάνι του Καπιτωλίου Διός, του ψιθύριζε στ’ αφτί: Respice post te, hominem te esse memento (Κοίτα πίσω σου και θυμήσου ότι είσαι απλώς ένας άνθρωπος).

Δεν έχει σημασία ποιος θ’ αναλάβει να μας υπενθυμίζει ποιοι υπήρξαμε κάποτε και ποιοι είμαστε σήμερα. Άλλοτε μπορεί να είναι ένας φίλος, ένας προϊστάμενος ή ένας άγνωστος, άλλοτε οι συνάδελφοι ή ο σύντροφός μας, κι άλλοτε κάποιο κρυφό αλλά φωτεινό κομμάτι του εαυτού μας (μια πλευρά που εγώ αποκαλώ: «ο γελωτοποιός του βασιλείου»).

Το θέμα είναι ότι κάποιος πρέπει να μας βοηθήσει να αποκτήσουμε συνείδηση των ευθυνών και των περιορισμών μας, ακόμη —και κυρίως— όταν του ζητάμε να σιωπά κι επιλέγουμε να μην τον ακούμε. Καλό θα ήταν, επίσης, να μπορούσε να μας προειδοποιήσει ότι διατρέχουμε τον κίνδυνο —μαγεμένοι από κάποια γοητευτικά ψέματα—, να παρεκκλίνουμε της πορείας μας πιστεύοντας ότι, αφού βρισκόμαστε σ’ έναν δρόμο στον οποίον οι άλλοι δεν έχουν ακόμη πρόσβαση, είμαστε κάτι το εξαιρετικό, καλύτεροι ή ανώτεροι.

Τα πάντα συμβαίνουν λες και κάποιες πρωταρχικές αλήθειες βρίσκονται πέρα από τα δικά μας όρια. Αν γνωρίσουμε τις αλήθειες αυτές, αν τις αναγνωρίσουμε κι αν τις αντιμετωπίσουμε, τότε μπορεί και ν’ αρχίσουμε να προσεγγίζουμε ό,τι είναι αυθεντικό και αξίζει πραγματικά. Βέβαια, η διαδικασία αυτή μπορεί να μην είναι και πολύ ευχάριστη. Προφανώς, στην αρχή, πολλές φορές, μας φαίνεται πιο απλό να πούμε ψέματα ή να κοροϊδέψουμε τον εαυτό μας. Είναι λογικό: το ψέμα είναι μια απάτη που βολεύει κάποια σκοπιμότητα ή επιθυμία μας.

Όπως λέει ο Όσο, το ψέμα πάντοτε προσαρμόζεται τέλεια στην κατάσταση του καθενός: είναι πολύ φιλικό, δεν σου ζητάει τίποτα, δεν σε πιέζει ούτε σε υποχρεώνει να δεσμευτείς σε κάτι, είναι έτοιμο ανά πάσα στιγμή να σ’ εξυπηρετήσει, ενώ με την αλήθεια συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο: όχι μόνο είναι συνήθως αρκετά ενοχλητική, αλλά είμαστε πάντοτε εμείς εκείνοι που πρέπει να προσαρμοστούμε σ’ αυτήν. Σε όλη την αλήθεια. Κι αυτό γιατί, είτε μας αρέσει είτε όχι, η αλήθεια, σε αντίθεση με τον αντίποδά της, δε δέχεται περικοπές. Μισή αλήθεια δεν είναι ποτέ αξιόπιστη. Είτε είναι όλη η αλήθεια, είτε δεν είναι εντελώς αλήθεια.

Σε ποια γλώσσα έγινε η συνομιλία Πιλάτου-Χριστού; Ένα θέμα που προβληματίζει πολλούς ερευνητές

 Άραγε η συνομιλία μεταξύ του Πόντιου Πιλάτου και του Ιησού Χριστού έγινε στην Ελληνική γλώσσα;

Διαβάζοντας συγγράμματα 4 ευαγγελιστών μπορεί να υποθέσει κανείς πως χρησιμοποιήθηκε η Ελληνική. Ένα θέμα που προβληματίζει πολλούς ερευνητές…

Ας δούμε, όμως τι λένε ακριβώς οι 4 ευαγγελιστές

1. ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ:

«11 Ο δε Ιησούς έστη έμπροσθεν τού ηγεμόνος· και επηρώτησεν αυτόν ο ηγεμών λέγων· Σύ εί ο βασιλεύς των Ιουδαίων; ο δε έφη αυτώ· Σύ λέγεις. 12 και εν τώ κατηγορείσθαι αυτόν υπό των αρχιερέων και των πρεσβυτέρων ουδέν απεκρίνατο. 13 τότε λέγει αυτώ ο Πιλάτος· Ουκ ακούεις πόσα σου καταμαρτυρούσι; 14 και ουκ απεκρίθη αυτώ προς ουδέ έν ρήμα, ώστε θαυμάζειν τον ηγεμόνα λίαν. 15 Κατά δε την εορτήν ειώθει ο ηγεμών απολύειν ένα τώ όχλω δέσμιον ον ήθελον. 16 είχον δε τότε δέσμιον επίσημον λεγόμενον Βαραββάν. 17 συνηγμένων ούν αυτών είπεν αυτοίς ο Πιλάτος· Τίνα θέλετε απολύσω υμίν, Βαραββάν ή Ιησούν τον λεγόμενον Χριστόν; 18 ήδει γάρ ότι διά φθόνον παρέδωκαν αυτόν. 19 Καθημένου δε αυτού επί τού βήματος απέστειλε προς αυτόν η γυνή αυτού λέγουσα· Μηδέν σοί και τώ δικαίω εκείνω· πολλά γάρ έπαθον σήμερον κατ” όναρ δι” αυτόν. 20 Οι δε αρχιερείς και οι πρεσβύτεροι έπεισαν τους όχλους ίνα αιτήσωνται τον Βαραββάν, τον δε Ιησούν απολέσωσιν. 21 αποκριθείς δε ο ηγεμών είπεν αυτοίς· Τίνα θέλετε από των δύο απολύσω υμίν; οι δε είπον· Βαραββάν. 22 λέγει αυτοίς ο Πιλάτος· Τί ούν ποιήσω Ιησούν τον λεγόμενον Χριστόν; λέγουσιν αυτώ πάντες· Σταυρωθήτω. 23 ο δε ηγεμών έφη· Τί γάρ κακόν εποίησεν; οι δε περισσώς έκραζον λέγοντες· Σταυρωθήτω. 24 ιδών δε ο Πιλάτος ότι ουδέν ωφελεί, αλλά μάλλον θόρυβος γίνεται, λαβών ύδωρ απενίψατο τας χείρας απέναντι τού όχλου, λέγων· Αθώός ειμι από τού αίματος τού δικαίου τούτου· υμείς όψεσθε. 25 και αποκριθείς πάς ο λαός είπε· Τό αίμα αυτού εφ” ημάς και επί τα τέκνα ημών. 26 τότε απέλυσεν αυτοίς τον Βαραββάν, τον δε Ιησούν φραγελλώσας παρέδωκεν ίνα σταυρωθή…» (Ματθ. 27, 11-26).

2. ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ:

«1 Και ευθέως επί το πρωί συμβούλιον ποιήσαντες οι αρχιερείς μετά των πρεσβυτέρων και γραμματέων και όλον το συνέδριον, δήσαντες τον Ιησούν απήνεγκαν και παρέδωκαν τώ Πιλάτω. 2 και επηρώτησεν αυτόν ο Πιλάτος· Σύ εί ο βασιλεύς των Ιουδαίων; ο δε αποκριθείς είπεν αυτώ· Σύ λέγεις. 3 και κατηγόρουν αυτού οι αρχιερείς πολλά, αυτός δε ουδέν απεκρίνατο. 4 ο δε Πιλάτος πάλιν επηρώτα αυτόν λέγων· Ουκ αποκρίνη ουδέν; ίδε πόσα σου καταμαρτυρούσιν. 5 ο δε Ιησούς ουκέτι ουδέν απεκρίθη, ώστε θαυμάζειν τον Πιλάτον. 6 Κατά δε εορτήν απέλυεν αυτοίς ένα δέσμιον όνπερ ητούντο. 7 ήν δε ο λεγόμενος Βαραββάς μετά των συστασιαστών δεδεμένος, οίτινες εν τή στάσει φόνον πεποιήκεισαν. 8 και αναβοήσας ο όχλος ήρξατο αιτείσθαι καθώς αεί εποίει αυτοίς. 9 ο δε Πιλάτος απεκρίθη αυτοίς λέγων· Θέλετε απολύσω υμίν τον βασιλέα των Ιουδαίων;
10 εγίνωσκε γάρ ότι διά φθόνον παραδεδώκεισαν αυτόν οι αρχιερείς. 11 οι δε αρχιερείς ανέσεισαν τον όχλον ίνα μάλλον τον Βαραββάν απολύση αυτοίς. 12 ο δε Πιλάτος αποκριθείς πάλιν είπεν αυτοίς· Τί ούν θέλετε ποιήσω ον λέγετε τον βασιλέα των Ιουδαίων; 13 οι δε πάλιν έκραξαν· Σταύρωσον αυτόν. 14 ο δε Πιλάτος έλεγεν αυτοίς· Τί γάρ εποίησε κακόν; οι δε περισσοτέρως έκραξαν· Σταύρωσον αυτόν. 15 ο δε Πιλάτος βουλόμενος τώ όχλω το ικανόν ποιήσαι, απέλυσεν αυτοίς τον Βαραββάν, και παρέδωκε τον Ιησούν φραγελλώσας ίνα σταυρωθή. (Μάρκ. 15, 1-15)

3. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ:

«1 Και αναστάν άπαν το πλήθος αυτών ήγαγον αυτόν επί τον Πιλάτον. 2 ήρξαντο δε κατηγορείν αυτού λέγοντες· Τούτον εύρομεν διαστρέφοντα το έθνος και κωλύοντα Καίσαρι φόρους διδόναι, λέγοντα εαυτόν Χριστόν βασιλέα είναι. 3 ο δε Πιλάτος ηρώτησεν αυτόν λέγων· Σύ εί ο βασιλεύς των Ιουδαίων; ο δε αποκριθείς αυτώ έφη· Σύ λέγεις. 4 ο δε Πιλάτος είπε προς τους αρχιερείς και τους όχλους ότι ουδέν ευρίσκω αίτιον εν τώ ανθρώπω τούτω. 5 οι δε επίσχυον λέγοντες ότι ανασείει τον λαόν διδάσκων καθ’ όλης της Ιουδαίας, αρξάμενος από της Γαλιλαίας έως ώδε. 6 Πιλάτος δε ακούσας Γαλιλαίαν επηρώτησεν ει ο άνθρωπος Γαλιλαίός εστι· 7 και επιγνούς ότι εκ της εξουσίας Ηρώδου εστίν, ανέπεμψεν αυτόν προς Ηρώδην, όντα και αυτόν εν Ιεροσολύμοις εν ταύταις ταίς ημέραις. 8 ο δε Ηρώδης ιδών τον Ιησούν εχάρη λίαν· ήν γάρ εξ ικανού θέλων ιδείν αυτόν διά το ακούειν αυτόν πολλά περί αυτού, και ήλπιζέ τι σημείον ιδείν υπ” αυτού γινόμενον. 9 επηρώτα δε αυτόν εν λόγοις ικανοίς· αυτός δε ουδέν απεκρίνατο αυτώ.
10 ειστήκεισαν δε οι γραμματείς και οι αρχιερείς εντόνως κατηγορούντες αυτού. 11 εξουθενήσας δε αυτόν ο Ηρώδης σύν τοίς στρατεύμασιν αυτού και εμπαίξας, περιβαλών αυτόν εσθήτα λαμπράν ανέπεμψεν αυτόν τώ Πιλάτω. 12 εγένοντο δε φίλοι ό τε Ηρώδης και ο Πιλάτος εν αυτή τή ημέρα μετ” αλλήλων· προϋπήρχον γάρ εν έχθρα όντες προς εαυτούς. 13 Πιλάτος δε συγκαλεσάμενος τους αρχιερείς και τους άρχοντας και τον λαόν 14 είπε προς αυτούς· Προσηνέγκατέ μοι τον άνθρωπον τούτον ως αποστρέφοντα τον λαόν, και ιδού εγώ ενώπιον υμών ανακρίνας ουδέν εύρον εν τώ ανθρώπω τούτω αίτιον ών κατηγορείτε κατ” αυτού. 15 αλλ” ουδέ Ηρώδης· ανέπεμψα γάρ υμάς προς αυτόν· και ιδού ουδέν άξιον θανάτου εστί πεπραγμένον αυτώ. 16 παιδεύσας ούν αυτόν απολύσω. 17 ανάγκην δε είχεν απολύειν αυτοίς κατά εορτήν ένα. 18 ανέκραξαν δε παμπληθεί λέγοντες· Αίρε τούτον, απόλυσον δε ημίν Βαραββάν· 19 όστις ήν διά στάσιν τινά γενομένην εν τή πόλει και φόνον βεβλημένος εις την φυλακήν.
20 πάλιν ούν ο Πιλάτος προσεφώνησε, θέλων απολύσαι τον Ιησούν. 21 οι δε επεφώνουν λέγοντες· Σταύρωσον σταύρωσον αυτόν. 22 ο δε τρίτον είπε προς αυτούς· Τί γάρ κακόν εποίησεν ούτος; ουδέν άξιον θανάτου εύρον εν αυτώ· παιδεύσας ούν αυτόν απολύσω. 23 οι δε επέκειντο φωναίς μεγάλαις αιτούμενοι αυτόν σταυρωθήναι, και κατίσχυον αι φωναί αυτών και των αρχιερέων. 24 ο δε Πιλάτος επέκρινε γενέσθαι το αίτημα αυτών, 25 απέλυσε δε αυτοίς τον Βαραββάν τον διά στάσιν και φόνον βεβλημένον εις την φυλακήν, ον ητούντο, τον δε Ιησούν παρέδωκε τώ θελήματι αυτών..» (Λουκ. 23, 1-25)

4. ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ:

«29 εξήλθεν ούν ο Πιλάτος έξω προς αυτούς και είπε· Τίνα κατηγορίαν φέρετε κατά τού ανθρώπου τούτου;
30 απεκρίθησαν και είπον αυτώ· Ει μη ήν ούτος κακοποιός, ουκ αν σοι παρεδώκαμεν αυτόν. 31 είπεν ούν αυτοίς ο Πιλάτος· Λάβετε αυτόν υμείς και κατά τον νόμον υμών κρίνατε αυτόν. είπον ούν αυτώ οι Ιουδαίοι· Ημίν ουκ έξεστιν αποκτείναι ουδένα· 32 ίνα ο λόγος τού Ιησού πληρωθή ον είπε σημαίνων ποίω θανάτω ήμελλεν αποθνήσκειν. 33 Εισήλθεν ούν εις το πραιτώριον πάλιν ο Πιλάτος και εφώνησε τον Ιησούν και είπεν αυτώ· Σύ εί ο βασιλεύς των Ιουδαίων; 34 απεκρίθη αυτώ ο Ιησούς· Αφ” εαυτού σύ τούτο λέγεις ή άλλοι σοι είπον περί εμού; 35 απεκρίθη ο Πιλάτος· Μήτι εγώ Ιουδαίός ειμι; το έθνος το σόν και οι αρχιερείς παρέδωκάν σε εμοί· τι εποίησας; 36 απεκρίθη Ιησούς· Η βασιλεία η εμή ουκ έστιν εκ τού κόσμου τούτου· ει εκ τού κόσμου τούτου ήν η βασιλεία η εμή, οι υπηρέται αν οι εμοί ηγωνίζοντο, ίνα μη παραδοθώ τοίς Ιουδαίοις· νύν δε η βασιλεία η εμή ουκ έστιν εντεύθεν. 37 είπεν ούν αυτώ ο Πιλάτος· Ουκούν βασιλεύς εί σύ; απεκρίθη Ιησούς· Σύ λέγεις ότι βασιλεύς ειμι εγώ. εγώ εις τούτο γεγέννημαι και εις τούτο ελήλυθα εις τον κόσμον, ίνα μαρτυρήσω τή αληθεία· πάς ο ών εκ της αληθείας ακούει μου της φωνής. 38 λέγει αυτώ ο Πιλάτος· Τί εστιν αλήθεια; και τούτο ειπών πάλιν εξήλθε προς τους Ιουδαίους και λέγει αυτοίς· Εγώ ουδεμίαν αιτίαν ευρίσκω εν αυτώ. 39 έστι δε συνήθεια υμίν ίνα ένα υμίν απολύσω εν τώ πάσχα· βούλεσθε ούν υμίν απολύσω τον βασιλέα των Ιουδαίων;
40 εκραύγασαν ούν πάλιν πάντες λέγοντες· Μή τούτον αλλά τον Βαραββάν. ήν δε ο Βαραββάς ληστής» (Ιω. 18,29-40)
«1 Τότε ούν έλαβεν ο Πιλάτος τον Ιησούν και εμαστίγωσε. 2 και οι στρατιώται πλέξαντες στέφανον εξ ακανθών επέθηκαν αυτού τή κεφαλή, και ιμάτιον πορφυρούν περιέβαλον αυτόν 3 και έλεγον· Χαίρε ο βασιλεύς των Ιουδαίων· και εδίδουν αυτώ ραπίσματα. 4 εξήλθεν ούν πάλιν έξω ο Πιλάτος και λέγει αυτοίς· Ίδε άγω υμίν αυτόν έξω, ίνα γνώτε ότι εν αυτώ ουδεμίαν αιτίαν ευρίσκω. 5 εξήλθεν ούν ο Ιησούς έξω φορών τον ακάνθινον στέφανον και το πορφυρούν ιμάτιον, 6 και λέγει αυτοίς· Ίδε ο άνθρωπος. ότε ούν είδον αυτόν οι αρχιερείς και οι υπηρέται, εκραύγασαν λέγοντες· Σταύρωσον σταύρωσον αυτόν. λέγει αυτοίς ο Πιλάτος· Λάβετε αυτόν υμείς και σταυρώσατε· εγώ γάρ ουχ ευρίσκω εν αυτώ αιτίαν.7 απεκρίθησαν αυτώ οι Ιουδαίοι· Ημείς νόμον έχομεν, και κατά τον νόμον οφείλει αποθανείν, ότι εαυτόν Θεού υιόν εποίησεν. 8 Ότε ούν ήκουσεν ο Πιλάτος τούτον τον λόγον, μάλλον εφοβήθη, 9 και εισήλθεν εις το πραιτώριον πάλιν και λέγει τώ Ιησού· Πόθεν εί σύ; ο δε Ιησούς απόκρισιν ουκ έδωκεν αυτώ.
10 λέγει ούν αυτώ ο Πιλάτος· Εμοί ου λαλείς; ουκ οίδας ότι εξουσίαν έχω σταυρώσαί σε και εξουσίαν έχω απολύσαί σε; 11 απεκρίθη Ιησούς· Ουκ είχες εξουσίαν ουδεμίαν κατ” εμού, ει μη ήν δεδομένον σοι άνωθεν· διά τούτο ο παραδιδούς με σοι μείζονα αμαρτίαν έχει. 12 εκ τούτου εζήτει ο Πιλάτος απολύσαι αυτόν· οι δε Ιουδαίοι έκραζον λέγοντες· Εάν τούτον απολύσης, ουκ εί φίλος τού Καίσαρος. πάς ο βασιλέα εαυτόν ποιών αντιλέγει τώ Καίσαρι. 13 ο ούν Πιλάτος ακούσας τούτον τον λόγον ήγαγεν έξω τον Ιησούν, και εκάθισεν επί τού βήματος εις τόπον λεγόμενον Λιθόστρωτον, Εβραϊστί δε Γαββαθά· 14 ήν δε παρασκευή τού πάσχα, ώρα δε ωσεί έκτη· και λέγει τοίς Ιουδαίοις· Ίδε ο βασιλεύς υμών. 15 οι δε εκραύγασαν· Άρον άρον, σταύρωσον αυτόν. λέγει αυτοίς ο Πιλάτος· Τόν βασιλέα υμών σταυρώσω; απεκρίθησαν οι αρχιερείς· Ουκ έχομεν βασιλέα ει μη Καίσαρα. 16 τότε ούν παρέδωκεν αυτόν αυτοίς ίνα σταυρωθή…» (Ιω.19, 1-15).