Ανθολογία Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ, ΠΛΑΤΩΝ - Φαίδων 107c-108c

Η σημασία της αθανασίας της ψυχής

Ο Φαίδων ανήκει στους πρώιμους (περ. 387-380 π.Χ.) διαλόγους της Μέσης περιόδου του Πλάτωνα. Στο έργο παρουσιάζεται ο Φαίδων από την Ηλεία, ο οποίος ήταν παρών στη φυλακή κατά τη θανάτωση του Σωκράτη, να αφηγείται στον συνομιλητή του Εχεκράτη καθώς και στον υπόλοιπο κύκλο των πυθαγορείων οπαδών του Σωκράτη στην πόλη του Φλειούντα τις τελευταίες πριν από την εκτέλεση ώρες του δασκάλου του. Το σκηνικό αυτό εκμεταλλεύεται με θαυμαστή δραματουργική επιδεξιότητα ο Πλάτων για να αναπτύξει μέσα από τις συζητήσεις του Σωκράτη το πραγματικό θέμα του διαλόγου, την ἐπιμέλειαν τῆς ψυχῆς ως κανόνα του βίου. Όπως και στο Συμπόσιο,το έργο δομείται πάνω σε σειρά ομόκεντρων συζητήσεων και λόγων, αφετηρία των οποίων αποτελεί η ρήση του Σωκράτη ότι ο πραγματικός φιλόσοφος δεν πρέπει να φοβάται τον θάνατο, αλλά αντιθέτως να τον αποδέχεται με ευχαρίστηση, αφού χάρις σ᾽ αυτόν η ψυχή απαλλάσσεται από τα επαχθή δεσμά του σώματος. Για να έχει όμως νόημα αυτός ο ισχυρισμός θα πρέπει προηγουμένως ο Σωκράτης να πείσει για την αλήθεια της λογικά προϋποτιθέμενης πρότασης, ότι δηλαδή η ψυχή επιζεί μετά τον θάνατο του σώματος. Με αλλεπάλληλους συλλογισμούς που εκκινούν από διαφορετική κάθε φορά οπτική γωνία ο Σωκράτης επιχειρεί να θεμελιώσει λογικά την αθανασία της ψυχής. Στις αντιρρήσεις των συνομιλητών του Σιμμία και Κέβη ο Σωκράτης αναφέρει ένα τελευταίο επιχείρημα που στηρίζεται στη "θεωρία των ιδεών": η ψυχή συνδέεται άρρηκτα με την ιδέα της ζωής, άρα αποκλείει τον θάνατο -συνεπώς είναι αθάνατη. Αφού η απόδειξη γίνεται δεκτή -αν και όχι ως οριστική, όπως αφήνει και ο Σωκράτης να εννοηθεί-, ακολουθεί το παρατιθέμενο απόσπασμα. Σ᾽ αυτό επισημαίνεται αφενός η πρακτική σημασία του συμπεράσματος της συζήτησης: αφού η ψυχή είναι αθάνατη, οι συνέπειες από την ἐπιμέλειαν ή μη της ψυχής δεν τελειώνουν με τον θάνατο! Η αναφορά στο ταξίδι της ψυχής στον Άδη δίνει παράλληλα την αφορμή για να αρχίσει η αφήγηση του -αντίστοιχου με τους εσχατολογικούς μύθους με τους οποίους τελειώνουν ο Γοργίας καιη Πολιτεία- κοσμολογικού μύθου, στον οποίο περιγράφεται η "πραγματική" γη και ο Κάτω κόσμος.

Φαίδων 107c-108c

[107c] ‹ΣΩΚΡΑΤΗΣ› —ἀλλὰ τόδε γ᾽, ἔφη, ὦ ἄνδρες, δίκαιον διανοηθῆναι, ὅτι, εἴπερ ἡ ψυχὴ ἀθάνατος, ἐπιμελείας δὴ δεῖται οὐχ ὑπὲρ τοῦ χρόνου τούτου μόνον ἐν ᾧ καλοῦμεν τὸ ζῆν, ἀλλ᾽ ὑπὲρ τοῦ παντός, καὶ ὁ κίνδυνος νῦν δὴ καὶ δόξειεν ἂν δεινὸς εἶναι, εἴ τις αὐτῆς ἀμελήσει. εἰ μὲν γὰρ ἦν ὁ θάνατος τοῦ παντὸς ἀπαλλαγή, ἕρμαιον ἂν ἦν τοῖς κακοῖς ἀποθανοῦσι τοῦ τε σώματος ἅμ᾽ ἀπηλλάχθαι καὶ τῆς αὑτῶν κακίας μετὰ τῆς ψυχῆς. νῦν δέ, ἐπειδὴ ἀθάνατος φαίνεται οὖσα, [107d] οὐδεμία ἂν εἴη αὐτῇ ἄλλη ἀποφυγὴ κακῶν οὐδὲ σωτηρία, πλὴν τοῦ ὡς βελτίστην τε καὶ φρονιμωτάτην γενέσθαι. οὐδὲν γὰρ ἄλλο ἔχουσα εἰς Ἅιδου ἡ ψυχὴ ἔρχεται πλὴν τῆς παιδείας τε καὶ τροφῆς, ἃ δὴ καὶ μέγιστα λέγεται ὠφελεῖν ἢ βλάπτειν τὸν τελευτήσαντα, εὐθὺς ἐν ἀρχῇ τῆς ἐκεῖσε πορείας.
λέγεται δὲ οὕτως, ὡς ἄρα τελευτήσαντα ἕκαστον ὁ ἑκάστου δαίμων, ὅσπερ ζῶντα εἰλήχει, οὗτος ἄγειν ἐπιχειρεῖ εἰς δή τινα τόπον, οἷ δεῖ τοὺς ξυλλεγέντας διαδικασαμένους εἰς Ἅιδου πορεύεσθαι, μετὰ ἡγεμόνος ἐκείνου ᾧ δὴ προστέτακται τοὺς ἐνθένδε ἐκεῖσε πορεῦσαι· [107e] τυχόντας δὲ ἐκεῖ ὧν δὴ τυχεῖν καὶ μείναντας ὃν χρὴ χρόνον, ἄλλος δεῦρο πάλιν ἡγεμὼν κομίζει, ἐν πολλαῖς χρόνου καὶ μακραῖς περιόδοις. ἔστι δὲ ἄρα ἡ πορεία οὐχ ὡς ὁ Αἰσχύλου Τήλεφος λέγει· [108a] ἐκεῖνος μὲν γὰρ ἁπλῆν οἶμόν φησιν εἰς Ἅιδου φέρειν· ἡ δ᾽ οὔτε ἁπλῆ οὔτε μία φαίνεταί μοι εἶναι· οὐδὲ γὰρ ἂν ἡγεμόνων ἔδει· οὐ γάρ πού τις ἂν διαμάρτοι οὐδαμόσε μιᾶς ὁδοῦ οὔσης. νῦν δὲ ἔοικε σχίσεις τε καὶ τριόδους πολλὰς ἔχειν· ἀπὸ τῶν ὁσίων τε καὶ νομίμων τῶν ἐνθάδε τεκμαιρόμενος λέγω. ἡ μὲν οὖν κοσμία τε καὶ φρόνιμος ψυχὴ ἕπεταί τε καὶ οὐκ ἀγνοεῖ τὰ παρόντα· ἡ δ᾽ ἐπιθυμητικῶς τοῦ σώματος ἔχουσα, ὅπερ ἐν τῷ ἔμπροσθεν εἶπον, περὶ ἐκεῖνο πολὺν χρόνον ἐπτοημένη καὶ περὶ τὸν ὁρατὸν τόπον, [108b] πολλὰ ἀντιτείνασα καὶ πολλὰ ποθοῦσα βίᾳ καὶ μόγις ὑπὸ τοῦ προστεταγμένου δαίμονος οἴχεται ἀγομένη. ἀφικομένην δὲ ὅθιπερ αἱ ἄλλαι, τὴν μὲν ἀκάθαρτον καί τι πεποιηκυῖαν τοιοῦτον, ἢ φόνων ἀδίκων ἡμμένην, ἢ ἄλλ᾽ ἄττα τοιαῦτα εἰργασμένην ἃ τούτων ἀδελφά τε καὶ ἀδελφῶν ψυχῶν ἔργα τυγχάνει ὄντα, ταύτην μὲν ἅπας φεύγει τε καὶ ὑπεκτρέπεται, καὶ οὔτε ξυνέμπορος οὔτε ἡγεμὼν ἐθέλει γίγνεσθαι· [108c] αὐτὴ δὲ πλανᾶται ἐν πάσῃ ἐχομένη ἀπορίᾳ, ἕως ἂν δή τινες χρόνοι γένωνται, ὧν ἐλθόντων ὑπ᾽ ἀνάγκης φέρεται εἰς τὴν αὐτῇ πρέπουσαν οἴκησιν. ἡ δὲ καθαρῶς τε καὶ μετρίως τὸν βίον διεξελθοῦσα, καὶ ξυνεμπόρων καὶ ἡγεμόνων θεῶν τυχοῦσα, ᾤκησε τὸν αὐτῇ ἑκάστῃ τόπον προσήκοντα.

***

ΣΩΚΡΑΤΗΣ

[107](c) Ωστόσο, είπε [ο Σωκράτης], είναι σωστό να συλλογιζόσαστε και τούτο· πως αν η ψυχή είναι αλήθεια αθάνατη, έχει ανάγκη από φροντίδα, όχι μόνο σ᾽ αυτό το διάστημα που τ᾽ ονομάζουμε ζωή αλλά σ᾽ ολόκληρο τον καιρό· και ο κίνδυνος θα φαίνουνταν από τώρα τρομερός για εκείνον που θα την αμελούσε. Γιατί αν είναι ο θάνατος απαλλαγή από τα πάντα, θα ήταν τύχη αναπάντεχη για τους κακούς, σαν πεθάνουν ν᾽ απαλλαγούν και από το σώμα τους και από την κακία τους συνάμα και από την ψυχή τους. Αφού όμως τώρα είναι φανερό πως είναι αθάνατη, δεν υπάρχει γι᾽ αυτήν άλλος τρόπος ν᾽ αποφύγει τα δεινά, (δ) ούτε σωτηρία, παρά να γίνει όσο μπορεί καλύτερη και πιο φρόνιμη. Η ψυχή δεν έχει τίποτε μαζί της πηγαίνοντας στον Άδη, παρά μονάχα την παιδεία της και τον τρόπο της ζωής που έκανε· αυτά ακριβώς, καθώς λένε,¹ που ωφελούν ή βλάπτουν τον αποθαμένο, μόλις αρχίσει την πορεία του κατά κει.
Συνηθίζουν λοιπόν να λένε πως όταν κανείς πεθάνει, ο δαίμων του καθενός,² αυτός που τον φροντίζει και ζωντανό, τον παίρνει και τον οδηγεί σε κάποιον τόπο, εκεί που συναθροίζουνται οι νεκροί για να κριθούν κι έπειτα να αρχίσουν την πορεία τους στον Άδη με οδηγό εκείνον που έχει προσταχτεί να τους οδηγήσει. (e) Κι αφού λάβουν την τύχη που είναι να λάβουν και μείνουν το διάστημα που πρέπει, άλλος οδηγός τους φέρνει πάλι εδώ, έπειτα από πολλά και μεγάλα γυρίσματα του καιρού. Αυτή η πορεία δεν είναι λοιπόν, όπως την παρουσιάζει ο Τήλεφος του Αισχύλου·³ [108] γιατί εκείνος λέει πως ο δρόμος που μας φέρνει στον Άδη είναι απλός, ενώ δεν είναι μήτε απλός μήτε μοναδικός καθώς μου φαίνεται· αν ήταν έτσι δεν θα χρειάζουνταν οδηγός· ούτε θα τον έχανε κανείς αν ήταν ένας και μόνο. Αλλά μοιάζει να έχει πολλά παρακλάδια και σταυροδρόμια καθώς απεικάζω από τις παραδομένες συνήθειες της λατρείας μας. Λοιπόν η σωστή και φρόνιμη ψυχή συμμορφώνεται και δεν αγνοεί αυτά που της συμβαίνουν· αλλά εκείνη που οι επιθυμίες τη δένουν με το σώμα, όπως έλεγα στην αρχή, εκείνη που το σώμα και ο ορατός τόπος τη γεμίζουν τρόμους με πολλές αντιστάσεις και πολλά παθήματα, (b) καταναγκαστικά και δύσκολα, πηγαίνει καθώς την οδηγεί ο προσταγμένος δαίμων. Κι όταν φτάσει όπου και οι άλλες, η ακάθαρτη, αυτή που έπραξε κάτι μιαρό, άδικους φόνους ή άλλα τέτοια που μοιάζουν σαν αδέρφια μ᾽ αυτές τις πράξεις ή με πράξεις που κατεργάστηκαν αδερφές ψυχές- αυτή την ψυχή, όλοι την αποφεύγουν, όλοι αποτραβιούνται από κοντά της και κανείς δε θέλει να γίνει σύντροφος ή οδηγός της· κι αυτή περιπλανιέται ολωσδιόλου χαμένη, (c) ώσπου να περάσουν κάποιοι καιροί, και τότε η ανάγκη τη φέρνει στην κατοικία που της πρέπει. Αλλά η ψυχή που πέρασε τη ζωή της καθαρά και μετρημένα και βρήκε θε­ούς για συντρόφους και οδηγούς στο δρόμο της, κατοικεί αμέσως στον τόπο που της πρέπει.
------------------

¹ Υπαινιγμός σε ορφικές διδασκαλίες.

² Η αντίληψη ότι κάθε άνθρωπος συνοδεύεται από τη γέννησή του από ένα δαίμονα, ο οποίος είναι υπεύθυνος για την ευτυχία ή τη δυστυχία του ("ευτυχισμένος", εὐδαίμων, είναι ο άνθρωπος όταν συνοδεύεται από αγαθό δαίμονα), απαντά για πρώτη φορά εδώ, αλλά απηχεί προφανώς παλαιότερες αντιλήψεις. Η περίφημη ρήση του Ηρακλείτου ἦθος ἀνθρώπῳ δαίμων ("ο χαρακτήρας του ανθρώπου είναι η μοίρα του") στρέφεται εναντίον αυτής ακριβώς της αντίληψης.

³ Ο Πλάτων αναφέρεται σε χαμένη τραγωδία του Αισχύλου με τον τίτλο Τήλεφος, όπου ο ομώνυμος ήρωας, γιος του Ηρακλή και της Αυγής, γνωστός κυρίως για τη σύγκρουσή του με τους Έλληνες που πήγαιναν στην Τροία και τον τραυματισμό του από τον Αχιλλέα (λεπτομέρειες για τον μύθο βλ. Κείμενο 81, σχόλ. 7), αποφαινόταν -όπως δηλώνεται παρακάτω- για τον δρόμο που οδηγεί στον Άδη.

Να μάθεις να φεύγεις (ή μήπως όχι;)

Από την ασφάλεια τρύπιων αγκαλιών
Από χειραψίες που σε στοιχειώνουν

Από την ανάμνηση μιας κάλπικης ευτυχίας
Να φεύγεις – αθόρυβα, σιωπηλά, χωρίς κραυγές, μακρόσυρτους αποχαιρετισμούς

Να μην παίρνεις τίποτα μαζί, ούτε ενθύμια, ούτε ζακέτες για το δρόμο
Να τρέχεις μακρυά από δήθεν καταφύγια κι ας έχει έξω και χαλάζι

Να μάθεις να κοιτάς βαθιά στα μάτια όταν λες αντίο κι όχι κάτω ή το άπειρο.
Να εννοείς τις λέξεις σου, μην τις εξευτελίζεις, σε παρακαλώ

Να μάθεις να κοιτάς την κλεψύδρα, να βλέπεις πως ο χρόνος σου τελείωσε

Όχι αγκαλιές, γράμματα, αφιερώσεις, κάποτε θα ξανασυναντηθούμε αγάπη μου
(Όλα τα βράδια και τα τραγούδια δεν θα είναι ποτέ δικά σας – αποδέξου το)

Να σταματήσεις να αγαπάς τον Μέλλοντα, όταν αυτό που έχεις είναι μόνο ο Ενεστώτας
Να φεύγεις από εκεί που δεν ξέρεις γιατί βρίσκεσαι – από ‘κει που δεν ξέρουν γιατί σε κρατάνε

Να αποχωρίζεσαι τραγούδια που αγάπησες, μέρη που περπάτησες
Δεν έχεις τόση περιορισμένη φαντασία όσο νομίζεις

Μπορείς να φτιάξεις ιστορίες ολοκαίνουριες, με ουρανό κι αλάτι
Να θυμίζουν λίγο φθινόπωρο, πολύ καλοκαίρι κι εκείνη την απέραντη Άνοιξη

Να φεύγεις από εκεί που δε σου δίνουν αυτά που χρειάζεσαι
Από το δυσανάλογο, το μέτριο και το λίγο

Να απαιτείς αυτό που δίνεις να το παίρνεις πίσω – δεν τους το χρωτάς
Να μάθεις να σέβεσαι την αγάπη σου, το χρόνο σου και την καρδιά σου

Μην πιστεύεις αυτά που λένε – η αγάπη δεν είναι ανεξάντλητη, τελειώνει
Η καρδιά χαλάει, θα τη χτυπάς μια μέρα και δεν θα δουλεύει

Να μην συγχωρείς όσους δεν σου έπλυναν τα πόδια σου με δάκρυα μετανοίας
Να καταλάβεις πως οι δεύτερες ευκαιρίες είναι για τους δειλούς, οι τρίτες για τους γελοίους

Μην τρέμεις την αντιστοιχία λέξεων-εννοιών, να ονομάζεις σχέση την σχέση την κοροϊδία κοροϊδία
Να μαλώνεις τον εαυτό σου καμιά φορά που κάθεται και κλαψουρίζει σαν μωρό

κι εσύ κάθεσαι και του δίνεις γλυφιτζούρι μη και σου στεναχωρηθεί το βυζανιάρικο

Να μάθεις να ψάχνεις για αγάπες που θυμίζουν Καζαμπλάνκα, όχι συμβάσεις ορισμένου χρόνου
Και. Να μάθεις να φεύγεις. Από εκεί που ποτέ πραγματικά δεν υπήρξες

Να φεύγεις κι ας μοιάζει να σου ξεριζώνουν το παιδί από τη μήτρα
Να φεύγεις από όσα νόμισες γι’ αληθινά, μήπως φτάσεις κάποτε σ’ αυτά

Αν όλοι μάθουν να φεύγουν τότε ποιος θα μείνει να προσπαθήσει, να διορθώσει, να συγχωρήσει, να συγχωρεθεί, ν΄αγαπήσει, ν΄αγαπηθεί; Η φυγή δεν ήταν ποτέ θαρραλέα, η πιο εύκολη λύση είναι η λήθη.

Και ποιο είναι το μάθημα τότε; Χαμένος χρόνος όλα; Στιγμές καταδικασμένες,αφού η ανάμνηση τους ίσως φέρει πόνο. Και ο εγωισμός στην πρώτη γραμμή,γιατί κάποιος κάποτε μας πλήγωσε και γίναμε καημένοι από ερωτευμένοι. Και προτιμούμε να θάψουμε ένα ολόκληρο κομμάτι τις ζωής μας που μας διαμόρφωσε σ΄αυτό που είμαστε σήμερα-πιο μνησίκακοι και εγωιστές αν προσκολληθούμε στον πόνο και τον θυμό,πιο ανθρώπινοι αν κατανοήσουμε τα λάθη και συγχωρήσουμε τον εαυτό μας και τον άλλο κι έτσι πιο κοντά στην ευτυχία και την ηρεμία.

Μου κάνει εντύπωση πως τόσοι άνθρωποι ταυτίστηκαν με το μελοδραματικό "Να μάθεις να φεύγεις". Ακόμα κι εγώ, παθούσα η ίδια, δε συμφώνησα παρά ίσως σε δυο σημεία. Και ταυτίστηκες ακόμα κι εσύ, που από θύτης έγινες θύμα.

Μπούρδες. Επειδή πάντα έφευγες βρέθηκες εδώ. Επειδή δεν έχεις μάθει να μένεις, να συμπαθείς, να συμπάσχεις, να συμμετέχεις, να αποδέχεσαι και να κατανοείς. Επειδή είναι πιο εύκολο να φεύγεις όπου βρεις δυσκολία και να ψάχνεις μάταια αλλού αυτό που δε σου χαρίστηκε όπως επιθυμούσες και προτίμησες να μη κάνεις τίποτα για να το αποκτήσεις. '

Και στην τελική, αν είναι να φύγεις, φύγε περήφανα, με το κεφάλι ψηλά και τις πληγές σου μάθημα, χωρίς να τρέχεις να ξεφύγεις από τις ίδιες σου τις επιλογές, ρίχνοντας στον άλλο την ευθύνη για τα δεινά σου. Γιατί έτσι, το μόνο που θα μάθεις, είναι να φεύγεις.

Προφητικός (απόσπασμα)

Μες τις παινεμένες χώρες, Χώρα
παινεμένη, θα 'ρθει κι η ώρα,
και θα πέσεις, κι από σέν' απάνου η Φήμη
το στερνό το σάλπισμά της θα σαλπίσει
σε βοριά κι ανατολή, νοτιά και δύση.
Πάει το ψήλος σου, το χτίσμα σου συντρίμι.
Θα 'ρθει κι η ώρα• εσένα ήταν ο δρόμος
σε βοριά κι ανατολή, νοτιά και δύση,
σαν το δρόμο του ήλιου• γέρνεις• όμως
το πρωί για σε δε θα γυρίσει.
Και θα σβήσεις καθώς σβήνουνε λιβάδια
από μάισσες φυτρωμένα με γητειές•
πιο αλαφρά του περασμού σου τα σημάδια
κι από τις δροσοσταλαματιές•
θα σε κλαιν' τα κλαψοπούλια στ' αχνά βράδια
και στα μνήματα οι κλωνόγυρτες ιτιές.
...
Και θα φύγεις κι απ' το σάπιο το κορμί,
ω Ψυχή παραδαρμένη από το κρίμα,
και δε θά' βρει το κορμί μια σπιθαμή
μες στη γη για να την κάμει μνήμα,
κι άθαφτο θα μείνει το ψοφίμι,
να το φάνε τα σκυλιά και τα ερπετά,
κι ο Καιρός μέσα στους γύρους του τη μνήμη
κάποιου σκέλεθρου πανάθλιου θα βαστά.
Όσο να σε λυπηθεί της αγάπης ο Θεός,
και να ξημερώσει μιαν αυγή,
και να σε καλέσει ο λυτρωμός,
ω Ψυχή παραδαρμένη από το κρίμα!
Και θ' ακούσεις τη φωνή του λυτρωτή,
θα γθυθείς της αμαρτίας το ντύμα,
και ξανά κυβερνημένη κι αλαφρή,
θα σαλέψεις σαν τη χλόη, σαν το πουλί,
σαν το κόρφο το γυναικείο,
σαν το κύμα,
και μην έχοντας πιο κάτου άλλο σκαλί
να κατρακυλήσεις πιο βαθιά
στου Κακού τη σκάλα,
για τ' ανέβασμα ξανά που σε καλεί
θα αιστανθείς να σου φυτρώσουν, ω χαρά!
Τα φτερά, τα φτερά τα πρωτινά σου τα μεγάλα!

Κ. Παλαμάς

Η φυλακή που ζεις είναι η ταυτότητα που άλλοι σου όρισαν

Ο αληθινά σοφός δεν δραπετεύει από την κοινωνία, απλώς προσπαθεί να παραιτηθεί από το κατάλοιπο της ταυτότητας που άλλοι του όρισαν.

Εδώ και χιλιάδες χρόνια, άντρες και γυναίκες ζούμε κατά κάποιον τρόπο φυλακισμένοι μέσα στις ταυτότητες μας, στις κουλτούρες μας, στους περιορισμούς, στους φόβους και στις ενοχές μας.

 

Οι φυλακές που κλείνουν τις άκαμπτες προσωπικότητες μας δεν αποκαλούνται «φυλακές». Τις έχουμε βαφτίσει με πιο ωραία και απατηλά ονόματα: τις λένε ναούς, θρησκεία, πολιτικά κόμματα, ιδεολογία, κουλτούρα, πολιτισμός, φήμη,εξουσία και τιμές πάντως, μην τρομάζεις άδικα. Ποτέ δεν μπήκες φυλακή. Γεννήθηκες μέσα, και σε διέταξαν να μείνεις εκεί-όπως κι εμένα-, προτού αποκτήσεις συνείδηση (και ίσως κανείς απ’ τους δυο μας να μην την απόκτησε ακόμα).

Σε περιόρισαν (με περιόρισαν) για να σπουδάσεις, να δουλέψεις, να ερωτευτείς και να παντρευτείς μέσα στη φυλακή.

Σε προπόνησαν και σε υπνώτισαν (όπως κι εμένα) για να μην μπορείς να δεις τα κάγκελα.

Σ’ έσπρωξαν (και με έσπρωξαν) να πιστέψεις ότι μόνο εκεί θα είσαι προστατευμένος.

Σου είπαν (και τους πιστέψαμε) ότι, τελικά, αυτό θα ήταν το καλύτερο που μπορούσες να ελπίζεις.

Τη μέρα που θα καταλάβεις που βρίσκεσαι και θα προσπαθήσεις να το φωνάξεις δυνατά, οι άλλοι, οι συγκρατούμενοι σου στη φυλακή, θα σου πουν ότι είναι ψέματα κι ότι η αληθινή φυλακή είναι έξω από αυτούς τους τοίχους. Θα θρηνούν και θα καταριούνται όλους εκείνους που προσπάθησαν να σου δείξουν την αλήθεια. Και θα σου πουν ότι ελευθερία δεν υπάρχει, κι ότι έξω είναι η κόλαση.

Θα σου δείχνουν ότι μέσα μπορείς να έχεις αληθινά ό,τι επιθυμείς (εκτός απ’ την ελευθερία σου, φυσικά). Θα προσπαθήσουν να σε δελεάσουν με βραβεία κι επευφημίες για να μείνεις, θα σου προσφέρουν χρήματα, σεξ, πολυτέλειες και «σπέσιαλ» συνθήκες, γιατί (θα σου λένε πως) είσαι και εσύ «σπέσιαλ».

Και για να σ’ εμποδίσουν να φύγεις, θα σε απειλούν με τιμωρίες και βασανιστήρια που θα υποστείς αν δεν δεχτείς την προσφορά τους. Κι αν παρ’ όλα αυτά φύγεις, θέλω να ξέρεις ότι…θα βγουν να σε ψάξουν. Γιατί, έξω από τη φυλακή αποτελείς απειλή. Θα τρέξουν να σε φέρουν πίσω, εσένα ή το πτώμα σου, για ν’ αποδείξουν έτσι σε όλους ότι η ζωή είναι αδύνατη εκεί έξω.

Μην απελπίζεσαι όμως, και μην τρομάζεις…

Απ’ τη στιγμή που θα είσαι ελεύθερος, κανένας πια δεν θα μπορεί να σε φυλακίσει αν δεν το θέλεις κι εσύ.

Παραιτήσου από το κατάλοιπο της ταυτότητας που άλλοι σου όρισαν, πάρε τα ηνία και ζήσε στο παρόν έντονα, με αφοσίωση και αληθινά.

Δεν αρκεί μόνο η αγάπη, το χτίσιμο μιας σχέσης

Νομίζουμε ότι το πιο δύσκολο πράγμα σε μια σχέση είναι να βρούμε το κατάλληλο άτομο και ότι, αφού το βρούμε, ερωτευόμαστε και ζούμε ευτυχισμένοι για πάντα.
Όμως τα πράγματα είναι έτσι μόνο στα παραμύθια. Στην πραγματικότητα, το να διατηρήσεις μια σχέση δεν είναι εύκολη υπόθεση.
Το ποσοστό των διαζυγίων μας δείχνει ότι η αγάπη δεν είναι αρκετή για να λειτουργήσει μια σχέση. Χρειάζονται κι άλλοι παράγοντες.

Ένας βασικός λόγος για τον οποίο τα ζευγάρια ζητούν βοήθεια από έναν σύμβουλο γάμου, είναι ότι ο ένας ή και οι δύο, έχουν φτάσει σε αδιέξοδο και θέλουν να βγουν από τη σχέση, εκτός αν υπάρξει μια σημαντική αλλαγή. Συνήθως δεν είναι υπαίτιος κάποιος από τους δύο. Τα προβλήματα προκαλούνται από κακή αλληλεπίδραση ανάμεσα στο ζευγάρι, η οποία έχει κρατήσει τόσο πολύ καιρό, που η βασική αιτία των προβλημάτων τους είναι πλέον άγνωστη.

Οι γυναίκες ζητούν βοήθεια πιο συχνά απ’ ότι οι άντρες, μάλλον επειδή οι άντρες έχουν γαλουχηθεί έτσι ώστε να είναι σκληροί και να διαχειρίζονται μόνοι τους τα προβλήματα ενώ οι γυναίκες έχουν μάθει να ζητάνε βοήθεια. Οι άντρες χρειάζεται να εκπαιδευτούν στο να ζητάνε βοήθεια.

Μια βασική αιτία των προβλημάτων στις σχέσεις είναι το θέμα της επικοινωνίας. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι άνθρωποι δεν ξέρουν πώς να μιλήσουν ο ένας στον άλλο. Συνήθως το ζευγάρι έχει περάσει χρόνια με διαφωνίες, καυγάδες ή αποφεύγοντας να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της σχέσης αλλά κάποια στιγμή αναπόφευκτα, κάποιος απ’ τους δύο φτάνει στα όρια του. Κάποια από τα σημάδια που δείχνουν ότι υπάρχουν σοβαρά προβλήματα επικοινωνίας στο ζευγάρι είναι: το χάσιμο της εμπιστοσύνης, αμφιβολία αν αγαπιούνται ακόμα, συνεχείς καυγάδες, δυσκολία να συμφωνήσουν σε οτιδήποτε. Πολλές φορές, τα προβλήματα συμπεριφοράς ενός παιδιού στο σπίτι ή στο σχολείο, είναι άμεσα συνδεδεμένα με την αδυναμία του ζευγαριού να επικοινωνήσουν μεταξύ τους. Ο στόχος της συμβουλευτικής διαδικασίας είναι να εκπαιδευτεί το ζευγάρι σε συγκεκριμένες δεξιότητες που είναι ουσιαστικές για να παραμείνει μια σχέση ζωντανή και να μπορεί να εξελίσσεται.

Έτσι λοιπόν, η αγάπη είναι καθοριστική σε μια σχέση αλλά θα δούμε παρακάτω κάποια συστατικά που κρατούν ζωντανή την αγάπη και τη σχέση υγιή.

Δύο ώριμα άτομα

Ώριμο άτομο είναι αυτό που έχει αίσθηση του εαυτού του. Έχει την ικανότητα να αναγνωρίζει ότι και τα δύο μέλη της σχέσης είναι διαφορετικά. Μπορεί να δει ότι ο καθένας έχει μια διαφορετική κληρονομιά, έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης, διαφορετικά συναισθήματα και πεποιθήσεις. Το ώριμο άτομο είναι σε θέση να αναγνωρίζει το Εγώ, το Εμένα και το Εμείς στη σχέση.
Με τόσο διαφορετικές προσωπικότητες, σκέψεις και συναισθήματα, είναι ένα θαύμα το πώς καταφέρνουμε να ερχόμαστε κοντά. Χωρίς το στοιχείο της ωριμότητας, ένα ζευγάρι μπορεί να μπερδευτεί πολύ, ακριβώς επειδή τα μέλη χάνουν τον εαυτό τους μέσα στη σχέση. Μπορεί να γίνουν ζηλιάρηδες, εξαρτητικοί, μνησίκακοι και απόμακροι. Όλα αυτά μπορεί να υπονομεύσουν τον αρχικό σκοπό για τον οποίο έγιναν ζευγάρι.

Καλές επικοινωνιακές δεξιότητες

Είναι πολύ σημαντική η ικανότητα να μιλάει ο ένας στον άλλο για τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τα θέλω του. Η καλή, ανοιχτή και ειλικρινής επικοινωνία είναι όπως το λάδι της μηχανής για ένα αυτοκίνητο. Χωρίς λάδι στο αυτοκίνητο, τα εσωτερικά μέρη θα καούν και το αυτοκίνητο θα πάει για παλιοσίδερα.

Η επικοινωνία είναι καθοριστικής σημασίας. Ο άλλος δεν μπορεί να διαβάσει το μυαλό μας. Για να πάει καλά μια σχέση, πρέπει οι σύντροφοι να εκφράζουν αυτά που τους αρέσουν, αυτά που δεν τους αρέσουν, τις επιθυμίες τους, τις ελπίδες τους, τα όνειρά τους και τα προβλήματα που έχουν. Αν η επικοινωνία σ’ ένα ζευγάρι είναι περιορισμένη, στο μέλλον θα αντιμετωπίσουν πολύ σημαντικά προβλήματα. Όπως πηγαίνουμε το αυτοκίνητο για αλλαγή λαδιών, ώστε να το συνεχίσει να είναι γερό, γιατί να μην ζητήσουμε τη βοήθεια ειδικού για να βελτιώσουμε τον τρόπο που επικοινωνούμε και έτσι να διατηρήσουμε τη σχέση σε καλή κατάσταση;

Ικανότητα προσαρμογής στις αλλαγές

Οι σχέσεις δεν είναι στατικές. Μεταβάλλονται συνέχεια καθώς περνούν μέσα από ένα κύκλο ζωής: μήνας του μέλιτος, απόκτηση παιδιών, κρίση μέσης ηλικίας, σύνδρομο της άδειας φωλιάς και η περίοδος αναπροσαρμογής, θάνατος ενός από τους δύο συντρόφους και το τέλος της σχέσης. Όλα αυτά τα στάδια απαιτούν αλλαγή, εκμάθηση και διερεύνηση νέων πεδίων. Αν ένα ή και τα δύο μέλη της σχέσης γίνει άκαμπτος και αντιστέκεται στις απαραίτητες αλλαγές, τότε η σχέση μπορεί να καταλήξει σε διαζύγιο.
Ένας βασικός λόγος για τον οποίο τα ζευγάρια χωρίζουν είναι ότι δεν μπορούν να αλλάξουν έτσι ώστε να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις της σχέσης. Ο ένας ή και οι δύο, δεν μπόρεσαν ή δεν θέλησαν να κάνουν τις απαιτούμενες αλλαγές ώστε να συνεχίσει η σχέση να εξελίσσεται και έτσι η σχέση τελείωσε. Χρειάζεται να έχουμε υπόψη ότι η αλλαγή είναι μέρος της ανθρώπινης κατάστασης. Αν δεν ήταν, θα παραμέναμε όλοι βρέφη και θα φορούσαμε πάνες!

Ικανότητα για συμβιβασμό

Ικανότητα για συμβιβασμό σημαίνει να θέλεις και να μπορείς να βρίσκεις τη μέση οδό. Είναι ένα δείγμα ωριμότητας και χρειάζεται να υπάρχει σε όλες τις σχέσεις. Αν πάντα ο ένας κάνει το δικό του, τότε ο άλλος μοιραία θα νιώθει μνησικακία επειδή κυριαρχείται. Τέτοια αρνητικά συναισθήματα μπορούν να καταστρέψουν οποιαδήποτε σχέση. Όταν βρίσκεις τη μέση οδό, ικανοποιείς και τις δύο όψεις τις σχέσης: να δίνεις και να παίρνεις.

Προθυμία να δουλέψεις μαζί με τον άλλο

Η σχέση είναι όπως μια επαγγελματική συνεργασία. Έχει κοινούς στόχους, επενδύσεις και ευθύνες. Όπως σε κάθε επιχείρηση, αν δεν δουλέψεις μαζί με τον άλλο, η επιχείρηση θα είναι αναποτελεσματική και πιθανότατα δεν θα υπάρχει για πολύ. Το να μπορείς να δουλέψεις μαζί με τον άλλο σημαίνει να αναγνωρίζεις τα δυνατά του στοιχεία και να τον βοηθάς να τα βγάλει, αναγνωρίζοντας παράλληλα και τις αδυναμίες του και μαθαίνοντας πώς να μετατρέπεις τις αδυναμίες σε προσόντα.

Να ξέρεις πότε να κάνεις πίσω

Ο καθένας χρειάζεται χώρο να αναπνέει, να βάζει σε τάξη τις σκέψεις του, τα συναισθήματά του και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει. Αν κάποιος στηρίζεται συνεχώς σε σένα, θα έχεις μια τάση να τον απομακρύνεις, για να ανακουφιστείς από το βάρος του να τον κουβαλάς ολοένα. Ο προσωπικός χώρος, σου δίνει τη δυνατότητα να δεις τα πράγματα πιο καθαρά.

Υποστήριξη και εμπιστοσύνη

Ένα από τα πλεονεκτήματα μιας σχέσης είναι ότι έχουμε κάποιον να μας υποστηρίξει και να επιβεβαιώσει την ύπαρξή μας. Αυτή η υποστήριξη ενισχύει την εμπιστοσύνη που χρειάζεται σε κάθε σχέση. Χωρίς αμοιβαία υποστήριξη, δεν μπορεί να προκύψει μια σχέση εμπιστοσύνης. Κάθε μέλος της σχέσης χρειάζεται να καλύπτει τις συναισθηματικές του ανάγκες, προκειμένου να συνεχίσει να επενδύει στη σχέση. Η συνεχιζόμενη υποστήριξη και η συναισθηματική παρουσία για τον άλλο, είναι οι τρόποι με τους οποίους αναπτύσσεται η εμπιστοσύνη. Αν καλλιεργηθεί και διατηρηθεί μια σχέση εμπιστοσύνης, τότε αυξάνεται η ικανότητα να δοκιμάζεις νέες καταστάσεις και να παίρνεις νέα ρίσκα. Επίσης, όταν υπάρχει υποστηρικτική σχέση, ευνοείται πολύ και η σεξουαλική δραστηριότητα του ζευγαριού.

Αγάπη, τρυφερότητα, σεξουαλική επαφή

Η ανοιχτή έκφραση των συναισθημάτων είναι ζωτικής σημασίας για τη συνεχή εξέλιξη της σχέσης. Η σεξουαλική επαφή είναι σημαντική αλλά δεν θα πρέπει να είναι το μόνο συστατικό της σχέσης. Είναι το κερασάκι της τούρτας και μπαίνει εκεί όταν έχουν αναμειχθεί όλα τα παραπάνω συστατικά. Η σεξουαλική επαφή ξεκινά εκτός κρεβατοκάμαρας. Αν θέλετε να αυξήσετε τη συχνότητα και την έντασή της, προσπαθήστε να αυξήσετε την συχνότητα και την ποιότητα στην επικοινωνία, στην προθυμία για συνεργασία, στο μοίρασμα του εαυτού, στην ευγένεια, στην υποστήριξη, στο να δίνετε χώρο και ελευθερία να εξερευνήσει ο καθένας τα προσωπικά του ενδιαφέροντα. Όλα αυτά τα συστατικά θα συμβάλλουν στην ενίσχυση της σεξουαλικής επαφής.

Μια τελευταία κουβέντα για τις σχέσεις

Αν είστε σε μια σχέση όπου αντιμετωπίζετε κάποια προβλήματα και δεν ξέρετε τι να κάνετε, είναι χρήσιμο να γνωρίζετε τι μπορεί να σας προσφέρει ένας ειδικός σύμβουλος:
● Να σας ακούσει προσεκτικά.
● Να σας δώσει υποστήριξη και καθοδήγηση.
● Να σας βοηθήσει να ξεκαθαρίσετε ποια είναι η αιτία των προβλημάτων, αν μπορούν να ξεπεραστούν και με ποιο τρόπο.
● Να σας βοηθήσει να βελτιώσετε τις επικοινωνιακές σας δεξιότητες.

Οφείλουμε στον εαυτό μας και στο σύντροφό μας να βρούμε απαντήσεις για τα προβλήματα τη σχέσης. Να θυμάστε ότι κανείς δεν έχει εκπαιδευτεί στο πώς να έχει μια τέλεια σχέση, οπότε αναγκαστικά θα αντιμετωπίζουμε προβλήματα. Άλλωστε, ένας σοφός και δυνατός άνθρωπος είναι σε θέση να αναγνωρίζει ότι έχει κάποιο πρόβλημα και αναζητά μια λύση γι’ αυτό, αντί να κάνει πως δεν το βλέπει.

Το παρελθόν να είναι μάθημα κι όχι πληγή

«Μην κρίνεις για να μην κριθείς». Το άκουσα πρώτη φορά στην εφηβεία ως προτροπή απ’ τους μεγαλύτερους. Άργησα να καταλάβω το γιατί. Μην κρίνεις τον άλλο επειδή δεν ξέρεις τι έχει περάσει. Κάθε άνθρωπος και μία ιστορία, έτσι λένε. Είμαστε δημιουργήματα του παρελθόντος. Αναμνήσεις από μία θολή διαδρομή είναι το παρελθόν, κάποιες εικόνες από ένα ολόκληρο φωτογραφικό άλμπουμ. Δύο τρόποι υπάρχουν για να χειριστείς αυτές τις εικόνες, μπορείς είτε να τις κορνιζώσεις είτε να τις κρύψεις όσο πιο βαθιά μπορείς.

Φαντάσου τον άνθρωπο ως πρωταγωνιστή στη σειρά της ζωής του. Σενάριο και σκηνοθεσία, ας πούμε, η μοίρα και παραγωγή οι γονείς. Δεν ανήκει σε κάποιο συγκεκριμένο είδος η συγκεκριμένη σειρά αλλά τα περιέχει όλα, ανάλογα με τις σκηνές που διαδραματίζονται. Κωμωδία, δράμα, ρομαντική κομεντί και θρίλερ εναλλάσσονται απρόσμενα. Συμμετέχουν οι δεύτεροι και τρίτοι ρόλοι καθώς κι οι κομπάρσοι.

Αυτό το σύμπλεγμα σειρών που έχει φτιάξει ο σκηνοθέτης, είναι ο κόσμος μας μέχρι σήμερα. Κανείς δεν ξέρει το επόμενο επεισόδιο, το οποίο βασίζεται στα προηγούμενα, απλά ελπίζει να είναι επιτυχία. Τα αδιάφορα επεισόδια δε θα παίξουν ποτέ ξανά σε επανάληψη και ξεχνιούνται, ενώ τα συνταρακτικά, ευχάριστα ή δυσάρεστα, αποτελούν οδηγό στην πορεία της ζωής μας.

Μας στιγματίζει το παρελθόν. Όχι τόσο οι ευχάριστες στιγμές, όσο οι δυσβάσταχτες, πονεμένες θύμησες. Μας αναγκάζει να κολλάμε σε καταστάσεις, μας αλλάζει. Γεμίζουμε φοβίες για το αύριο και παράλληλα φοράμε την πιο σκληρή πανοπλία πάνω απ’ τα συναισθήματά μας.

Σε κάθε επαφή με το σκοτεινό παρελθόν αναβιώνουμε τον ίδιο πρωταρχικό πόνο και για να το αποφύγουμε, απομονωνόμαστε στο πιο ερημικό νησί, χωρίς άνθρωπο σε απόσταση χιλιομέτρων. Δεν αφήνουμε τίποτα και κανένα να μας πλησιάσει πραγματικά με σκοπό να μην ξαναπεράσουμε τα ίδια στενάχωρα τροπάρια. Μεταμορφωνόμαστε, άθελά μας ή ηθελημένα, σε παγοκολόνες αναζητώντας τη φωτιά που θα μας λυτρώσει.

Οι πληγές τις ψυχής δε γιατρεύονται εύκολα. Χρειάζονται το κατάλληλο φάρμακο, ένα στήριγμα. Κάπου να αφήσεις όλο αυτό το βάρος που κουβαλάς. Είναι αδύνατο να τα λύσεις όλα μόνος, όσο και να προσπαθείς. Έτσι, περιμένεις και περιμένεις με το ασήκωτο σακίδιό σου φορτωμένο στην πλάτη τον άνθρωπο που θα σε ξελαφρώσει. Μέρες και νύχτες χωρίς να κλείσεις μάτι, αναμένεις καρτερικά τη σωτηρία, η οποία αργεί χαρακτηριστικά.

Μέχρι να έρθει αυτός ο άγνωστος, ο οποίος θα σου δώσει το χέρι του, θα χαμογελάσει μουδιασμένα και θα μοιράσει τον πόνο στα δύο για να σταθείς όρθιος ξανά. Όλα αυτά θα τα χρωστάς σε έναν άγνωστο. Αν ήταν γνωστός θα τα είχε καταφέρει καιρό πριν να σε απαλλάξει απ’ τον καημό σου. Δε θα μιλήσει για να δώσει συμβουλές, τον έχουν προλάβει οι προηγούμενοι μεσσίες. Θα ακούσει όλα όσα έχεις να πεις, όσα θέλεις και μπορείς να αποκαλύψεις ενώ θα σε κοιτάει στα μάτια.

Προσηλωμένος σε ‘σένα.
Πόσον καιρό είχες να νιώσεις το κέντρο της προσοχής; Πόσο καιρό μιλούσες και κανένας δεν άκουγε; Μην απαντήσεις. Δε χρειάζεται. Αυτός δε θα χρειάζεται εξηγήσεις, δε θα δώσει λύσεις αλλά έναν ώμο για να κλάψεις μέχρι να στερέψει το δάκρυ, μια σφιχτή αγκαλιά. Έπειτα θα σου ζητήσει την ανταμοιβή του, ένα χαμόγελο πριν φύγει, πριν κλείσει την πόρτα πίσω του.
 
Εκεί το πάθημα γίνεται μάθημα. Παύεις να χάνεσαι σε κάθε ανάμνηση και μαθαίνεις να σε αγαπάς, να σε εκτιμάς. Μη γελιέσαι, δε φεύγει ο πόνος εντελώς, ποτέ δε θα φύγει, απλά αρχίζει το μέλλον να φαντάζει πιο αισιόδοξο, πιο ξεκούραστο. Καμία πληγή δε φεύγει χωρίς να αφήσει το σημάδι της. Η επούλωση θα είναι επώδυνη και χρονοβόρα, όμως υπάρχει φως στο τέλος του τούνελ.

Μη σκύβεις το κεφάλι σε κάθε πονεμένη ιστορία που πέρασες. Αντέχεις, είσαι πολύ πιο δυνατός από όσο πιστεύεις. Όλοι λυγίζουν κάποια στιγμή και πέφτουν τόσο χαμηλά όσο ποτέ τους δε φαντάστηκαν, όμως αποτυχία δεν είναι να πέσεις αλλά να μην ξανασηκωθείς.

Ό,τι δε σε σκοτώνει, σε αφήνει να παλέψεις για ακόμη μία μέρα, με το κεφάλι ψηλά και τα μάτια στον ουρανό. Τώρα ξέρεις πια, διδάχτηκες απ’ το παρελθόν. Τα άγρια θηρία κλειδώθηκαν στο κλουβί τους.

Κάθε φορά που κοντοστέκεσαι να πάρεις μια ανάσα, να αναπολήσεις τα περασμένα χάνεις κομμάτια απ’ το «τώρα». Παραμερίζεις ζωντανές στιγμές που δε θα έχεις την ευκαιρία να ξαναζήσεις, για να αναβιώσεις για ακόμη μία φορά το σκοτάδι. Κανένας δεν μπορεί να ζήσει στο παρελθόν ούτε όμως και να το αποποιηθεί. Οι φωτογραφίες γίνονται κορνίζες στον τοίχο για να μας θυμίζουν ποιοι είμαστε.

Το παρελθόν καθορίζει το μέλλον. Το πρώτο σε ακολουθεί κατά πόδας ενώ το δεύτερο είναι μια ανάσα μπροστά σου. Εσύ προς τα πού θα κοιτάξεις; Άσε το παρελθόν, έχεις ένα μέλλον να χτίσεις!

Οι άνθρωποι ενεργούν με βάση το συναίσθημα, μετά αιτιολογούν με βάση τη λογική

Συχνά πιστεύουμε ότι το ανθρώπινο πνεύμα χωρίζεται σε δύο μέρη: το συναισθηματικό και το λογικό.

Καταλαβαίνουμε την ενεργό δύναμη του συναισθήματος: συχνά αντιδρούμε από φόβο, ενεργούμε από αγάπη ή πλεονεξία ή κάνουμε πράγματα ενάντια στην κρίση μας.

Αυτό το καταλαβαίνουμε, αλλά όταν έχουμε ακροατές, τείνουμε να εστιάζουμε το μυαλό μας – όχι την καρδιά μας- στο να πείσουμε, πράγμα που υποθέτει μια λογική αντίδραση.

Βελτιώνουμε τα επιχειρήματά μας, αναθεωρούμε τις σημειώσεις μας και ρυθμίζουμε τα πάντα μέχρι την τελευταία στιγμή. Το συναίσθημα περνάει στο περιθώριο.

Παραβλέπουμε τη συμβουλή του θρυλικού Ντέιλ Κάρνεγκι, ο οποίος στο σημαντικό βιβλίο του με τίτλο “Πώς να κερδίζετε φίλους και να επηρεάζετε τους άλλους” ανέφερε:
Όταν ασχολούμαστε με ανθρώπους ας θυμόμαστε ότι δεν είναι λογικά πλάσματα. Οι άνθρωποι έχουν συναισθήματα, είναι γεμάτοι προκαταλήψεις και παρακινούνται από υπερηφάνεια και ματαιοδοξία.

Ξεχνάμε ότι το συναίσθημα οδηγεί στην πράξη, ενώ η λογική απλώς οδηγεί σε συμπεράσματα. Ξεχνάμε τα αισθήματα.

Οι άνθρωποι θα ξεχάσουν όσα είπες, όσα έκανες, αλλά ποτέ δε θα ξεχάσουν το πώς τους έκανες να νιώσουν.

Ποιες σκέψεις μάς κάνουν να υποφέρουμε;

Οι σκέψεις από μόνες τους δεν αποτελούν πρόβλημα. Μπορεί να είναι πολύ χρήσιμες και να μας βοηθούν να λειτουργήσουμε στην καθημερινότητά μας και να οργανώσουμε τις κοινωνίες μας. Γίνονται όμως εξαιρετικά προβληματικές και δυσλειτουργικές, όταν επιδιώκουν να προσδιορίσουν ποιοτικά τον εαυτό (τον δικό μας ή των άλλων).

Ο ποιοτικός προσδιορισμός του εαυτού αποτελείται από τα επίθετα "καλός, κακός, σωστός, λάθος, ικανός, ανίκανος, αποδεκτός, ανεπιθύμητος, κ.ά", καθώς και από όλων των ειδών τις ταυτότητες (εθνικές, θρησκευτικές, κοινωνικές, επαγγελματικές, φυλετικές, οπαδικές κ.ά). Αν και αυτές οι ταυτότητες εκ πρώτης όψεως φαίνεται να μη δημιουργούν κάποιο πρόβλημα, δημιουργούν την αίσθηση του διαχωρισμού μεταξύ των ανθρώπων, κάτι που, υπό συνθήκες, εντείνει τις συγκρούσεις.

Οι σκέψεις που προσδιορίζουν ποιοτικά ένα σώμα (ας μη ξεχνάμε ότι όλα γίνονται από τα σώματα και όχι από κάτι άλλο) δεν μας ωφελούν σε πρακτικό επίπεδο. Δεν μας βοηθάνε να οργανωθούμε ή να προγραμματίσουμε κάτι που θέλουμε να κάνουμε. Πρακτικά δεν εξυπηρετούν τίποτα.

Το πλαίσιο στο οποίο κινούνται οι σκέψεις που προσδιορίζουν ποιοτικά αυτό που υποτίθεται ότι είμαστε ή είναι οι άλλοι, είναι εξολοκλήρου φανταστικό. Σε αντίθεση με τις πρακτικές σκέψεις που αφορούν την κίνηση του σώματος μέσα στο χώρο ("τι θα κάνω, πώς θα το κάνω, πότε θα το κάνω), οι ποιοτικά προσδιοριστικές σκέψεις επιβάλλουν ένα φανταστικό πλαίσιο μέσα στο οποίο πρέπει να κινείται ένα σώμα για να θεωρείται ασφαλές.

Σκέψεις του τύπου "είμαι σωστός τώρα; μήπως ο άλλος περιμένει από εμένα να είμαι αλλιώς; μήπως ήταν λάθος αυτό που είπα; μήπως ο άλλος με θεωρεί ανεπαρκή ή κακό;" αφορούν το σώμα που συμπεριφέρεται με ένα συγκεκριμένο τρόπο και κρίνεται από τις σκέψεις ως λάθος, ανεπαρκής ή κακός. Αυτός ο προγραμματισμός υιοθετείται ανεπίγνωστα από τον νου, μέσα από την αλληλεπίδρασή του με άλλα σώματα, κυρίως κατά την περίοδο της ανατροφής - και από τη στιγμή που θα κυριαρχήσουν αυτές οι σκέψεις χάνεται ο φυσικός αυθορμητισμός.

Επομένως, δεν είναι όλες οι σκέψεις προβληματικές. Τα συμπτώματα που ταλαιπωρούν τους περισσότερους ανθρώπους και οφείλονται στις σκέψεις (άγχος, κατάθλιψη, φοβίες, κρίσεις πανικού, κ.ά), εμφανίζουν το κοινό χαρακτηριστικό του ποιοτικού προσδιορισμού του εαυτού - ο οποίος εαυτός έχει ταυτιστεί προηγουμένως με το σώμα. Η πεποίθηση από την οποία προέρχονται όλες αυτές οι σκέψεις είναι η πεποίθηση που λέει "εγώ είμαι αυτό το σώμα".

Από τη στιγμή που θα δημιουργηθεί αυτός ο διαχωρισμός μεταξύ του σώματος και ενός φανταστικού προϊόντος (του εαυτού), το σώμα γίνεται έρμαιο του προσδιορισμού του εαυτού. Οι συμπεριφορές του, η έκφρασή του και γενικά οι κινήσεις του μέσα στο χώρο, θα εκφράζουν τα χαρακτηριστικά του εαυτού. Έτσι, το σώμα θα είναι έτοιμο να συγκρουστεί, να σκοτώσει, να χτυπήσει, να κλέψει, να φωνάξει ή να αμυνθεί (ακόμα και στις περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει κανένας εξωτερικός κίνδυνος), μόνο και μόνο επειδή οι σκέψεις ορίζουν ότι ο εαυτός πρέπει να αποδείξει ότι έχει δίκιο, ότι είναι σωστός, ανώτερος, καλύτερος, ιδιαίτερος, ή ότι δεν είναι λάθος, κακός ή ανίκανος.

Μαζί με την παραπάνω κατανόηση, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι όλες οι σκέψεις είναι αυτόματες και αποτελούν προϊόντα της λειτουργίας του κεντρικού νευρικού συστήματος. Κάτι που σημαίνει ότι δεν ελέγχονται, δεν επιλέγονται και δεν αποτελούν προϊόντα θέλησης ή ελεύθερης βούλησης. Η παρατήρηση και αναγνώρισή τους αρκεί για να ενεργοποιήσει στον νου τις κατάλληλες επιδιορθωτικές διεργασίες. Όλοι γνωρίζουμε διαισθητικά πότε μια σκέψη συμβαδίζει με τις πραγματικές ανάγκες μας για αγάπη, αποδοχή, λειτουργικότητα και κοινωνική ειρήνη. Δεν χρειάζονται κανόνες για να μάθουμε ότι θέλουμε την αγάπη στη ζωή μας και όχι τους διαχωρισμούς και τις συγκρούσεις. Μόνο οι σκέψεις, όταν λειτουργούν ανεπίγνωστα και περιφέρονται μέσα μας χωρίς να έχουν αναγνωριστεί ως σκέψεις, μπορούν να δημιουργήσουν αυτά τα συμπτώματα, τόσο σε ατομικό, όσο και σε συλλογικό επίπεδο.

Σωσίβια αγάπης

"Δεν υπάρχει ευτυχισμένη ζωή... Μόνο ευτυχισμένες στιγμές..."

Τι κάνουμε όμως στις θλιμμένες και σκοτεινές μας στιγμές;

Όλοι τις έχουμε επισκεφθεί, όλοι τις έχουμε γνωρίσει...

Είναι εκείνες οι στιγμές που νιώθουμε ότι όλα πάνε στραβά και δεν υπάρχει ούτε μια χαραμάδα φωτός...

Εκείνες λοιπόν τις στιγμές αν είσαι τυχερός βγαίνεις και πάλι στην επιφάνεια της θάλασσας και κλείνεις παιχνιδιάρικα το μάτι στον ήλιο με τα σωσίβια αγάπης...

Αναρωτιέσαι τι είναι τα σωσίβια αγάπης;

Είναι η οικογένειά μας, οι φίλοι μας, οι άνθρωποι μας που με κάποιο τρόπο μαγικό, νιώθουν τη σκοτεινιά της ψυχής μας και έρχονται να μας τραβήξουν από την άβυσσο!

Με μια γλυκιά κουβέντα, με μια αληθινή αγκαλιά, με μια ζεστή ματιά μπορούν να κάνουν θαύματα και να διώξουν τους δράκους μακρυά...

Είναι δίπλα μας και αυτό είναι το μόνο που χρειαζόμαστε...

Είναι τρομερό να βλέπεις τα μάτια αυτών των ανθρώπων να συννεφιάζουν έστω και για λίγο μπροστά στη δική σου δυστυχία...

Εκεί καταλαβαίνεις ποιους ανθρώπους έχεις πραγματικά δίπλα σου!

Τα μάτια... Τα μάτια δε λαθεύουν ποτέ....

Κι έτσι χάνεσαι στη θλίψη τους και ξεχνάς τους δικούς σου δαίμονες και πασχίζεις να διώξεις τον πόνο.

Όχι μόνο για σένα. Αλλά και για αυτούς. Αυτούς που με την πιο μικρή και φαινομενικά ασήμαντη πράξη μπορούν να σε κάνουν να λιώσεις και να νιώσεις τόση αγάπη που ούτε κι εσύ ήξερες ότι μπορεί να νιώσει άνθρωπος!

Τέτοιους ανθρώπους έχω δίπλα μου....

Και νιώθω τυχερός και ασφαλής...

Νιώθω ζωντανός και ευτυχισμένος όταν είμαι μαζί τους και έτοιμος να πολεμήσω όποιον σταθεί στο δρόμο τους και τους κλέψει την ευτυχία τους !

Θέλω να τους χαρίσω τον κόσμο όλο και να τους "φωνάζω" συνέχεια την αγάπη μου...

Όπως κάνουν κι αυτοί σε μένα με την πρώτη ευκαιρία και με τους πιο απίθανους τρόπους...

Με μια ανοιχτή αγκαλιά για να κρυφτώ, μια γλυκιά ματιά για να χαθώ...

Η αγάπη τους κρύβεται στα πιο απίθανα μέρη...

Οι φίλοι είναι άγγελοι που μας σηκώνουν ψηλά στον ουρανό, όταν τα δικά μας φτερά ξεχνούν πως πετάνε.

Μήπως ανησυχείτε υπερβολικά για όλα;

Οι σκέψεις από μόνες τους δεν έχουν καμία δύναμη. Το ότι το σκεφτήκατε δεν σημαίνει ότι θα συμβεί.
Τα συμπτώματα του έντονου άγχους οφείλονται σε έναν δυσλειτουργικό και διαστρεβλωμένο τρόπο σκέψης όπου κυριαρχεί η ανησυχία και η ανάγκη για διαρκή έλεγχο. Αν και στους περισσότερους μπορεί να συμβεί να θεωρούμε ότι «ξεχάσαμε τον θερμοσίφωνα ανοιχτό», ωστόσο υπάρχουν και κάποιες σκέψεις έντονης ανησυχίας που δεν έχουν λογική βάση όπως για παράδειγμα «κάποιος έχει θυμώσει μαζί μας γιατί δεν απαντάει στο τηλέφωνο». Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις το άτομο μπορεί να έχει σκέψεις που να χαρακτηρίζονται και ως «παράλογες» ή «ακραίες».

Κάποιες από αυτές μπορεί να είναι:
1. Μήπως είπα κάτι που δεν έπρεπε. Σε πολλούς μπορεί να τύχει σε μία παρέα ή συζήτηση να κάνουμε κάποιο σχόλιο είτε με χιούμορ είτε με ποιο σαρκαστική διάθεση και μετά να ανησυχούμε σε υπερβολικό βαθμό μήπως κάποιος προσβλήθηκε. Η ανησυχία αυτή μπορεί να γίνει παθολογική αν μας απασχολήσει για πολλή ώρα και παρόλη την προσπάθειά μας δεν μπορεί να φύγει από το μυαλό μας αλλά αντίθετα ενεργοποιεί και σωματικά συμπτώματα (σφίξιμο, ταχυπαλμία κτλ).
2. Μήπως αργήσω σε κάποιο ραντεβού ή συνάντηση. Πολλά άτομα εκ των προτέρων ανησυχούν υπερβολικά μήπως αργήσουν να φτάσουν στον προορισμό τους λόγω κίνησης ή κάποιας άλλης μη αναμενόμενης καθυστέρησης και για αυτόν τον λόγο ξεκινούν πολύ νωρίτερα. Σε ανάλογες σκέψεις εμφανίζεται η ανάγκη του ελέγχου ή της σιγουριάς και η μη ανοχή στο αναπάντεχο.
3. Ο φόβος ότι κάτι κακό θα συμβεί στο ίδιο το άτομο ή σε κάποιον δικό τους π.χ. στη μητέρα ή στον πατέρα κτλ. Ή ακόμα και ότι λόγω αδυναμίας δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του και για αυτό θα αποκτήσει χρέη.
4. Η ανησυχία ότι ξέχασε κάτι σημαντικό όπως κάποια γενέθλια, να πάρει ένα τηλέφωνο, να πληρώσει έναν λογαριασμό ή ακόμα ότι ξέχασε να κλείσει την βρύση. Το αποτέλεσμα είναι ότι το άτομο θα αναπτύξει κάποια τελετουργία (καταναγκασμό) για να είναι σίγουρο ότι ελέγχει το ενδεχόμενο να συμβεί κάτι από δική του ευθύνη.
5. Η διαρκής ανάγκη να γνωρίζει το άτομο τι θα συμβεί μετά σχετίζεται με την έλλειψη αυτοπεποίθησης και την εμπιστοσύνη ότι μπορεί να διαχειριστεί κάποιο πρόβλημα όταν και αν αυτό προκύψει.
6. Η ανάγκη να γίνουν όλα «τέλεια», «σωστά» και «όπως πρέπει» προκειμένου να αποφευχθεί η κριτική.
7. Και τέλος να μην ενεργοποιηθεί το άγχος μου και το καταλάβουν οι άλλοι ή να μην μου συμβεί κάτι λόγω του άγχους και γελοιοποιηθώ.

Υπάρχουν πολλές τεχνικές αντιμετώπισης των παραπάνω σκέψεων ώστε να μπορέσετε να μετριάσετε το άγχος σας. Το πιο σημαντικό είναι να κατανοήσετε πώς οι σκέψεις μας είναι ένα φυσιολογικό προϊόν νοητικής λειτουργίας. Με πιο απλά λόγια, ο εγκέφαλος μας παράγει καθημερινά άπειρες σκέψεις αλλά στο άγχος ξεχωρίζουν οι αρνητικές οι οποίες απομονώνονται. Επίσης, ως άνθρωποι έχουμε την τάση να έχουμε περισσότερες αρνητικές αυτόματες σκέψεις, ενώ οι θετικές χρειάζονται προσπάθεια για να έρθουν συνειδητά στο μυαλό μας.

Οι σκέψεις από μόνες τους δεν έχουν καμία δύναμη. Το ότι το σκεφτήκατε δεν σημαίνει ότι θα συμβεί. Αν όμως συνεχίσετε να ανησυχείτε τότε θα δημιουργηθεί ένας φαύλος κύκλος που θα ενισχύει το άγχος και τις αρνητικές σκέψεις οδηγώντας σε μη ωφέλιμη συμπεριφορά.

Σκεφτείτε πόσο πιθανό είναι να συμβεί κάτι. Κάντε λογικές ερωτήσεις στον εαυτό σας για να αποδυναμώσετε το αίσθημα του φόβου και να αποστασιοποιηθείτε από την κατάσταση. Επίσης βάλτε τον εαυτό σας στη θέση ενός τρίτου και συμβουλέψτε τον για το πώς να διαχειριστεί μία ανάλογη κατάσταση.

Τέλος κάντε κάτι που θα σας αποσπάσει την προσοχή από την αγχώδη σκέψη. Μην προσπαθήσετε να την διώξετε, να την ελέγξετε ή να την εξουδετερώσετε γιατί ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν έχει αυτήν την ικανότητα. Ασχοληθείτε με κάτι ευχάριστο ή καταγράψτε την σε ένα χαρτί προσπαθώντας να βρείτε πιο ωφέλιμες εναλλακτικές θετικές απαντήσεις.

Ολέθριες Σχέσεις και Πώς να τις Τερματίσετε

Όλοι λίγο ή πολύ μπορεί σε κάποια φάση της ζωή μας να νιώσαμε ένα μεγάλο πάθος για τον/την σύντροφο μας, να είχαμε την αίσθηση ότι δεν μπορούσαμε να ξεκολλήσουμε ο ένας από τον άλλο.

Πέρα όμως από τη έντονη περίοδο πάθους που μπορεί να περάσουν όλοι οι άνθρωποι στις σχέσεις τους, υπάρχει και μια κατηγορία σχέσεων που το μαζί και το χώρια αποκτά άλλες διαστάσεις.

Μιλάμε για σχέσεις μέσα στις οποίες ένας από τους δυο είναι εθισμένος, υπό την έννοια ότι δεν μπορεί να πάρει απόσταση ενώ τη θέλει, δεν μπορεί να βάλει όρια και τέλος, δεν μπορεί να τερματίσει τη σχέση αυτή ενώ νιώθει και αντιλαμβάνεται ότι κάτι τέτοιο θα ήταν προς όφελος του.

Να σημειώσουμε ότι συχνά πρακτικά ζητήματα όπως η ύπαρξη παιδιών ή οικονομική εξάρτηση, καθώς και κάποιες κοινωνικές ή/και προσωπικές μας πεποιθήσεις (π.χ «Η αγάπη τα νικά όλα», «ο γάμος είναι ιερός και τα δεσμά του δεν σπάνε με τίποτα», «το πιο σημαντικό πράγμα είναι η ασφάλεια», «Ο τερματισμός μιας σχέσης είναι αποτυχία», «Είναι ντροπή να είσαι μόνος/-η» κτλ) είναι λόγοι που μπορεί να μας δυσκολέψουν να τερματίσουμε μια σχέση.

Όταν όμως νιώθουμε ότι δεν μπορούμε να ξεκολλήσουμε από μια «κακή σχέση» τότε είναι σημαντικό να δούμε τι γίνεται με μας και όχι τι έχει ο άλλος και δεν μπορούμε να τον αφήσουμε.

Να διευκρινίσουμε πως όταν λέμε «κακή σχέση» δεν εννοούμε μια σχέση που περνάει μια δύσκολη περίοδο (πράγμα αναμενόμενο στις περισσότερες σχέσεις), αλλά εκείνη που οδηγεί σε αδιέξοδο όπως με κάποιον που είναι συναισθηματικά μη διαθέσιμος. Αυτό μπορεί να συμβαίνει είτε γιατί είναι ήδη δεσμευμένος με κάποιον άλλο, είτε γιατί δεν θέλει να δεσμευτεί μαζί μας, είτε τέλος γιατί έχει γενικότερα θέματα ή δυσκολίες δέσμευσης.

Μιλάμε για μία σχέση όπου οι δύο σύντροφοι δεν έχουν κοινό τρόπο επικοινωνίαςκαι δεν δίνουν ή παίρνουν πια χαρά από το μαζί, που μέσα από τα χρόνια στερούνται συναισθημάτων που έχουν ανάγκη όπως αγάπη, τρυφερότητα, ερωτική έλξη, ειλικρίνεια, σεβασμό και συναισθηματική υποστήριξη.

Όταν το κενό, η απόσταση, η μοναξιά και η στέρηση κυριαρχούν, και ακόμα περισσότερο όταν υπάρχει βία και οποιασδήποτε μορφής κακοποίηση, τότε σαφώς αναφερόμαστε σε σχέσεις που δυσκολευόμαστε να βγούμε και να τις τερματίσουμε.

Εάν βιώνουμε μια τέτοια κατάσταση τότε είναι η ώρα να ψάξουμε τις βαθύτερες αιτίες, να βρούμε αυτό που μας δυσκολεύει ή μας φοβίζει και να το αντιμετωπίσουμε ξαναπαίρνοντας τα ινία της ζωής μας.

Ο βάλτος που έσωσε την Αθήνα από τους Πέρσες - Νέα στοιχεία για τη μάχη του Μαραθώνα

Η Μάχη του Μαραθώνα είναι ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της
παγκόσμιας ιστορίας. Διεξήχθη το 490 π.Χ ανάμεσα στους Έλληνες και τους Πέρσες. Η έκβαση ήταν νικηφόρα για τους Αθηναίους και τους Πλαταιείς και με τη νίκη τους απετράπη η περσική εισβολή στην Ελλάδα.

Πολλοί ιστορικοί και ερευνητές έχουν μελετήσει την στρατηγική στη μάχη του Μαραθώνα και προσπάθησαν να φωτίσουν τα στοιχεία της αναμέτρησης. Παρά τη σπουδαία σημασία της μάχης του Μαραθώνα, τα στοιχεία που διαθέτουμε για το πεδίο της μάχης είναι ελάχιστα και αποσπασματικά.

Τα «μυστικά» αποκαλύπτονται

Δυο Έλληνες ιστορικοί, ο Κ. Λαγός και ο Φ. Καρυανός, επιχειρούν με την έρευνά τους να απαντήσουν στο τι πραγματικά συνέβη στον Μαραθώνα και ανατρέπουν με στοιχεία όσα ξέραμε για την μάχη. Τα πρωτότυπα συμπεράσματά τους διατυπώνονται μέσα στο βιβλίο τους «Μάχη του Μαραθώνα, η ανατροπή» με επιχειρήματα, χάρτες και αναπαραστάσεις.
Στο βιβλίο παρουσιάζονται για πρώτη φορά:
Η ακριβής θέση του αθηναϊκού στρατοπέδου και των καταλοίπων του , η ακριβής θέση της ελληνικής παράταξης και η σύνθεση των δυνάμεών της, με σχέδια πάνω σε σύγχρονο οδικό χάρτη της περιοχής. Ο ακριβής χώρος στον οποίο διεξήχθη η περίφημη Μάχη, για πρώτη φορά με μοναδική ακρίβεια και τεκμηρίωση.
Το ευφυές ελληνικό σχέδιο μάχης που οδήγησε στην εξόντωση των επίλεκτων δυνάμεων της περσικής αυτοκρατορίας, και ιδίως του πανίσχυρου ιππικού της.
Αποκαλύπτεται η χρήση από τους Έλληνες του Μικρού Έλους (Μπρεξίζα) του Μαραθώνα ως μιας μεγάλης παγίδας προκειμένου να παρασυρθούν, να εγκλωβιστούν σε αυτήν και να εξοντωθούν στη συνέχεια οι επίλεκτες δυνάμεις της περσικής αυτοκρατορίας.

Στο κύκλο οι εκβολές του έλους της Μπρεξίζας. Ο βαλτότοπος που «κόλησαν» και ηττήθηκαν οι Πέρσες εκτεινόταν βορειότερα, εκεί όπου αργότερα αναπτύχθηκαν οι εγκαταστάσεις της αμερικανικής βάσης στη Νέα Μάκρη. Το βιβλίο με τους χάρτες κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μένανδρος».

Το μυστικό σχέδιο των Ελλήνων

Στο βιβλίο τονίζεται ο τρόπος με τον οποίο εξολοθρεύτηκε το αήττητο, μέχρι τότε, ιππικό της από τους Έλληνες, καθώς και η μεγάλη συμβολή των ελαφρά οπλισμένων στρατιωτών, Αθηναίων θητών και απελεύθερων σε αυτήν τη φάση της Μάχης.
Ο ελληνικός στρατηγικός σχεδιασμός έθεσε ως πρώτο στόχο να εμποδίσει την προέλαση των Περσών από τον Μαραθώνα προς την Αθήνα και στη συνέχεια να παγιδεύσει και να εξουδετερώσει το περσικό ιππικό και τις επίλεκτες πεζές δυνάμεις του εισβολέα μέσα στο πέρασμα της Μπρεξίζας και το  Μικρό Έλος.
Οι ερευνητές επισημαίνουν στο βιβλίο τους, ότι το βασικό πρόβλημα που απασχολούσε τους Αθηναίους διοικητές πριν από τη μάχη, ήταν ο τρόπος με τον οποίο θα επιτυγχανόταν η ακινητοποίηση και εξόντωση του περσικού ιππικού του ισχυρότερου όπλου που διέθετε ο Δάτις στον Μαραθώνα, δίχως όμως να έρθει σε επαφή με τους ρόλους των οπλιτών και των ελαφρά οπλισμένων στρατιωτών στην επικείμενη μάχη.
Βάσει αυτής της τακτικής, η ελληνική οπλιτική φάλαγγα ανέλαβε να αποκρούσει τις δύο πτέρυγες της περσικής παράταξης και να αποκλείσει στη συνέχεια τη δίοδο διαφυγής των Περσών των Σακών από τον χώρο της παγίδευσής τους, στα μετόπισθεν του κέντρου της ελληνικής παράταξης.

Η δράση των ελαφρά οπλισμένων ανδρών αποδείχτηκε η πλέον σημαντική για την ελληνική πλευρά στη Μάχη του Μαραθώνα, καθώς αυτοί παρέσυραν τις επίλεκτες περσικές δυνάμεις «ες την μεσογαίαν» μέσα στο πέρασμα της Μπρεξίζας, όπου και τις εξουδετέρωσαν σχεδόν ολοκληρωτικά.
Με τη δική τους συμβολή έγινε κατορθωτή η πλήρης ανατροπή των συσχετισμών δυνάμεων και ρόλων Ελλήνων και Περσών: οι πανίσχυροι Πέρσες ιππείς και οι πεζοί στο κέντρο της περσικής παράταξης, παγιδεύτηκαν και εξοντώθηκαν μαζικά μέσα σε μια καλά στημένη παγίδα στο Μικρό Έλος του Μαραθώνα, εκεί όπου τα αθηναϊκά βέλη «βούτηξαν κυριολεκτικά μέσα στο αίμα των Περσών ιππέων.
«Η νότια ζωφόρος του Ναού της Αθηνάς Νίκης αλλά και η τοιχογραφία της Μάχης του Μαραθώνα στην Ποικίλη Στοά, κάνουν αναφορά στην παγίδευση και την εξουδετέρωση των Περσών μέσα στο Μικρό Έλος. Μετά το 490 φαίνεται πως οι Αθηναίοι χρησιμοποίησαν παρόμοια τακτική με εκείνη στη μάχη του Μαραθώνα και σε άλλες νικηφόρες μάχες», επισημαίνουν οι συγγραφείς.
Επίσης, οι συγγραφείς αποκαλύπτουν με ποιον τρόπο το γεγονός αυτό δημιούργησε ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις στην Αθήνα αμέσως μετά το 490 π.Χ., καθώς επέφερε την ενδυνάμωση της πρώτης Δημοκρατίας στον κόσμο. Καταδεικνύεται η άμεση σύνδεση της Μάχης του Μαραθώνα και της επικράτησης της Δημοκρατίας στην Αθήνα. Αναλύεται και τεκμηριώνεται για πρώτη φορά με ποιον ακριβώς τρόπο, αμέσως μετά τη Μάχη του Μαραθώνα, οι πτωχότεροι Αθηναίοι πολίτες, οι θήτες, πήραν σημαντικές εξουσίες που δεν διέθεταν πριν το 490 π.Χ., και πώς η πολιτική αυτή εξέλιξη ενδυνάμωσε τη Δημοκρατία και συνέβαλε στη ραγδαία άνοδο της Αθήνας στον ελληνικό κόσμο λίγα μόλις χρόνια αργότερα.

 

Καθαρά Δευτέρα: Η ιστορία του χαρταετού

Ένα από τα έθιμα με τα οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη η Καθαρά Δευτέρα στο μυαλό όλων μας από την παιδική μας ακόμα ηλικία, είναι σίγουρα το πέταγμα του Χαρταετού.

 

Από πού όμως, προέρχεται το έθιμο του πετάγματος του χαρταετού την Καθαρά Δευτέρα; Ποιά αλήθεια είναι η ιστορία του χαρταετού και ποιά η ονομασία του στις διάφορες χώρες ανά τον κόσμο;

 

Ο χαρταετός πετάει  για πρώτη φορά γύρω στο 200 π.Χ στην Κίνα και τη Μαλαισία. Εκεί κατασκευάζονται οι πρώτοι χαρταετοί από μετάξι και μπαμπού και μάλιστα με τη μορφή που έχουν ως επί το πλείστον μέχρι σήμερα στις χώρες αυτές,  η οποία δεν είναι αλλή από τη μορφή του δράκου.

 

Από την Κίνα οι χαρταετοί ταξιδεύουν στην Κορέα και την Ιαπωνία για να εμπλουτιστούς με περισσότερα σχέδια.

 

Γύρο στο 1400 μ.Χ οι Ευρωπαίοι εξερευνητές που ταξιδεύουν στις χώρες της Ασίας φέρνουν τους χαρταετούς στην γηραιά ήπειρο, όπου κατά τους δυο Παγκόσμιους πολέμους χρησιμοποιούνται ως συσκευές παρατήρησης.

 

Το έθιμο του χαρταετού σήμερα ανά τον κόσμο

 

Σήμερα κάθε χώρα έχει τα δικά της έθιμα  γύρω από το πέταγμα του χαρταετού. Στην Κίνα θεωρείται ιεροτελεστεία από την κατασκευή του εως και το πέταγμά του και μάλιστα διοργανώνονται διαγωνισμοί κάθε χρόνο για τον καλύτερο χαρταετό. Μάλιστα, οι Κινέζοι πιστεύουν ακόμα και σήμερα ότι πετώντας τον χαρταετό διώχνουν την κακή τύχη και ότι όσο ψηλότερα φτάσει ο αετός τους, τόσο καλύτερη τύχη θα έχουν.

 

Στην Οσάκα της Ιαπωνίας, κάθε χρόνο, την πέμπτη ημέρα του Μαίου, οι μικροί Ιάπωνες περιμένουν  το Κοντομόνο—χι ή αλλιώς τη Μέρα των Παιδιών. Εκείνη την ημέρα, οι οικογένειες που έχουν μικρούς γιους συνηθίζουν να ανεμίζουν στον κήπο πολύχρωμες κορδέλες και πελώριους χαρταετούς σε σχήμα κυπρίνου, που τους έχουν δέσει σ’ ένα μεγάλο στύλο από μπαμπού μ’ έναν ανεμόμυλο στην κορυφή του.

 

Μια από τις πιο εντυπωσιακές γιορτές  πραγματοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια στη Βόρεια Ινδία, είναι η γιορτή “Basant”, η οποία πραγματοποιείται  κάθε Φεβρουάριο στο Πακιστάν για την υποδοχή της άνοιξης. Επί της ουσίας στήνεται ένα μεγάλο γλέντι, το οποίο προσμένουν με μεγάλη ανυπομονησία μικροί και μεγάλοι. Σε αυτή τη γιορτή, όλοι λαχταρούν να κατακτήσουν με τον χαρταετό τους τον ουρανό, πράγμα που θα τους εξασφαλίσει η χρήση των πιο καλών υλικών, και ιδιαίτερα του ανθεκτικότερου σπάγγου, ο οποίος επικαλύπτεται με σκόνη γυαλιού. Μαζί με τα υλικά, αυτό που καθορίζει τη νίκη είναι  οι επιδέξιοι χειρισμοί που γίνονται κυρίως από τις ταράτσες των σπιτιών.

 

Στην Ελλάδα οι χαρταετοί κατασκευάζονταν από παιδιά με ή χωρίς τη βοήθεια των μεγάλων με απλά υλικά όπως χαρτί, καλάμι ή λεπτό πηχάκι, σπάγγο και εφημερίδες και με περισσεύματα από τις αποκριάτικες κορδέλες.

 

Οι ονομασίες του χαρταετού στις διάφορες χώρες:

 

Στην Αγγλία, ονομάζεται kite, το οποίο είναι το όνομα ενός υπέροχου πουλιού

 

Στην Ιαπωνία, τακο που σημαίνει χταπόδι και έχει να κάνει με τους πολλούς σπάγγους που κρέμονται από αυτόν.

 

Στο Μεξικό τον ονομάζουν papalote που σημαίνει πεταλούδα

 

Στη Γερμανία, Drachen που σημαίνει δράκος

 

Στην χώρα μας, πέρα από την κλασσίκη ονομασία χαρταετός, στη Θράκη τον λένε και πετάκι, ενώ στα Επτάνησα και φύσουνα.

Τι βρέθηκε κάτω από το χρώμα γνωστών πινάκων ζωγραφικής!

Κλασικά έργα τέχνης, αριστουργήματα της ζωγραφικής δηλαδή, συνεχίζουν να αιφνιδιάζουν την ανθρωπότητα, αν και αυτή τη φορά είναι με τα μυστικά που κρύβουν στα έγκατά τους.

Άγνωστες εικόνες και ημιτελείς παραστάσεις έμειναν στο αθέατο για αιώνες και ήταν μια τυπική συνήθως συντήρησή τους που αποκάλυψε τον άλλο κόσμο που κρύβουν κάτω από τα τιμημένα χρώματά τους.

Όταν οι ακτινογραφίες και οι νέες γενικότερα τεχνολογίες αφήνουν δηλαδή την παγκόσμια κοινότητα της τέχνης με το στόμα ανοιχτό…

Ζαν Φρανσουά Μιλέ: «Οι ξυλοκόποι»

Χρησιμοποιώντας υπέρυθρη τεχνολογία μέσα στο εργαστήριο της συντήρησης, μια εικόνα ενός κεφαλιού αποκαλύφθηκε πάνω από τον ώμο του ζωγραφιστού ξυλοκόπου. Οι περαιτέρω έρευνες και η προσεκτικότερη ανάλυση έφερε στο φως όλη την κρυμμένη παράσταση, που δεν ήταν άλλη από το περίφημο σύμβολο της Γαλλίας, το άγαλμα «Δημοκρατία».

Ο βιογράφος του Μιλέ επιβεβαίωσε αργότερα πως ο περίφημος ζωγράφος είχε δημιουργήσει μια αντίστοιχη απεικόνιση για να λάβει μέρος σε έναν κρατικό διαγωνισμό τέχνης. Κι όταν δεν απέσπασε το πρώτο βραβείο στο φεστιβάλ, ζωγράφισε από πάνω τους «Ξυλοκόπους» του, κοινή πρακτική της εποχής για να εξοικονομούν χρήματα οι καλλιτέχνες…

Βίνσεντ βαν Γκογκ: «Το χορτάρι»

Ο κορυφαίος μεταϊμπρεσιονιστής ζωγράφος δημιούργησε άλλο ένα ηλιόλουστο αριστούργημα το 1887 στο Παρίσι. Ολλανδοί και βέλγοι αναλυτές αποκάλυψαν όμως έναν καλά κρυμμένο πίνακα κάτω από τα φανταχτερά χορτάρια του ολλανδού μετρ. Παρά το γεγονός ότι η τελική σύνθεση χαρακτηρίζεται από τα μπλε και τα πράσινα, το κρυμμένο πορτρέτο είναι καμωμένο αποκλειστικά από καφέ και κόκκινο.

Το μυστικό πορτρέτο ήρθε στο φως το 2008 μέσω μιας καινοτόμας τεχνικής χρωματικής χαρτογράφησης που βασίζεται στη λειτουργία φωσφορίζουσας ακτινογραφίας. Το πορτρέτο μιας άγνωστης χωρικής, σήμα-κατατεθέν του βαν Γκογκ, κάτω από το περίφημο χωράφι του αποτελεί άλλο ένα τρανό παράδειγμα της συνήθειας των καλλιτεχνών της εποχής να ανακυκλώνουν τους καμβάδες τους για να γλιτώνουν λεφτά…

Ζορζ Ζερά: «Γυναίκα που πουδράρεται»

Ο περίφημος πίνακας του μεγάλου πουαντιγιστή ζωγράφου δέχτηκε το σεμνότυφο άγγιγμα του ίδιου του καλλιτέχνη, στην προσπάθειά του να περισώσει ό,τι είχε απομείνει από την αξιοπρέπειά του, γι’ αυτό και έσπευσε να καλύψει το αμφιλεγόμενο στην εποχή του έργο. Η νεαρή γυναίκα που εφαρμόζει με γερές δόσεις ματαιοδοξίας μέικ-απ στην επιδερμίδα της ήταν η ερωμένη του Σερά.

Μέσα στο δωμάτιο, ο ζωγράφος φρόντισε να φιλοτεχνήσει την αυτοπροσωπογραφία του ως αντανάκλαση στον καθρέφτη, αν και όπως αποκάλυψε η σύγχρονη ανάλυση, στη συνέχεια κάλυψε το πρόσωπό του με την αντανάκλαση των λουλουδιών. Όταν ολοκλήρωσε ο καλλιτέχνης το έργο του, ζήτησε τη γνώμη ενός φίλου και συναδέλφου νεοϊμπρεσιονιστή για τον πίνακα. Μη γνωρίζοντας το παράνομο ειδύλλιο, ο φίλος του είπε ότι το πορτρέτο έμοιαζε κωμικό εκεί πάνω, κι έτσι μόλις έφυγε ο Σερά έσβησε μια και καλή το πρόσωπό του από τον τοίχο του δωματίου, σώζοντας μια και καλή τα προσχήματα…

Φρανσίσκο Γκόγια: «Πορτρέτο του Δον Ραμόν»

Ένα ημιτελές πορτρέτο ενός άντρα με επίσημη στρατιωτική στολή ανακαλύφθηκε κάτω από το «Πορτρέτο του Δον Ραμόν» του μεγάλου Γκόγια. Οι λεπτομέρειες του προσώπου του δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ, κι έτσι η ταυτότητά του παραμένει άγνωστη, αν και αυτό δεν ανέκοψε τις υποθέσεις για το ποιος είναι ο μυστηριώδης άντρας που αναγκάστηκε να σβήσει ο ισπανός μετρ.
Τα φτιασίδια της στολής ενυπήρχαν μόνο στους υψηλόβαθμους αξιωματούχους ενός ιπποτικού τάγματος που είχε ιδρύσει ο Ιωσήφ Βοναπάρτης, ο οποίος είχε χριστεί βασιλιάς της Ισπανίας από τον αδερφό του, Ναπολέων. Ιστορικά, μόνο ο Ιωσήφ και μια ντουζίνα στρατηγών του φορούσαν τη συγκεκριμένη στολή, κάτι που υποδεικνύει ότι ο άγνωστος άντρας ήταν κάποιος προβεβλημένος αξιωματικός των Βοναπάρτηδων.

Ο Ιωσήφ κυβέρνησε την Ισπανία από το 1808-1813 και μετά την απομάκρυνσή του από τον θρόνο, ο Γκόγια συνέχισε να εργάζεται ως αυλικός ζωγράφος για τον νέο μονάρχη. Φοβούμενος προφανώς για την απεικόνιση αξιωματούχου του παλιού καθεστώτος, ο Γκόγια έσβησε το πορτρέτο του αποκρύπτοντάς το από τον νέο βασιλιά…

Βίνσεντ βαν Γκογκ: «Νεκρή φύση με λουλούδια του αγρού και τριαντάφυλλα»

Η κοινότητα της τέχνης είχε τις αμφιβολίες της από το 1974 αν ήταν ο σπουδαίος βαν Γκογκ ο δημιουργός του εν λόγω πίνακα. Ειδικοί μελετητές του έργου του, αναλύοντας λεπτομέρειες του πίνακα, την όλη σύνθεση, ακόμα και την υπογραφή του ζωγράφου, είχαν καταλήξει ότι μια σειρά από χαρακτηριστικά δεν προσιδίαζαν στην ιδιοσυγκρασιακή τεχνοτροπία του ολλανδού δασκάλου. Κι έτσι ο πίνακας αφαιρέθηκε από τον κατάλογο των έργων του βαν Γκογκ, καθώς η πατρότητά του αμφισβητούνταν σοβαρά.

Κι όμως, όταν η τεχνική της ακτινών Χ αποκάλυψε κάτω από την παράσταση δύο παλαιστές, οι ίδιοι ειδικοί χαρακτήρισαν τάχιστα τον πίνακα «αυθεντικό βαν Γκογκ», κι αυτό γιατί ήταν γνωστό στην ιστορία της τέχνης ότι ο μεταϊμπρεσιονιστής ζωγράφος είχε φιλοτεχνήσει άλλοτε μια αναπαράσταση πάλης. Έπειτα από άλλα δέκα χρόνια ανάλυσης και έρευνας, ο πίνακας ήταν τώρα αδιαμφισβήτητη δημιουργία του βαν Γκογκ, καθώς ο ίδιος ο ζωγράφος ανέφερε σε επιστολή του 1886 ότι είχε ζωγραφίσει έναν μεγάλο καμβά με δύο παλαιστές και φαινόταν μάλιστα ιδιαιτέρως ικανοποιημένος από τον εαυτό του…

Λεονάρντο ντα Βίντσι: «Μόνα Λίζα»

Το μυστηριώδες χαμόγελο της «Τζιοκόντα» την έχει μετατρέψει σε βαρύ πυροβολικό της αναγεννησιακής τέχνης, αν και η πραγματική ταυτότητα της «Μόνα Λίζα» αποτελούσε αντικείμενο ιστορικής έριδας για αιώνες. Οι περισσότεροι έλεγαν ότι ήταν η Λίζα Τζεραρντίνι, σύζυγος του πλούσιου φλωρεντινού εμπόρου Φραντσέσκο ντελ Τζιοκόντο, αν και πρόσφατη ανακάλυψη απειλεί με σφοδρότητα τη μακραίωνη αυτή πεποίθηση.

Κι αυτό γιατί όχι ένα, αλλά δύο πορτρέτα ανακαλύφθηκαν κάτω από τη «Μόνα Λίζα»! Ένα εξ αυτών πιστεύεται ότι είναι η πραγματική Τζιοκόντα. Ο γάλλος αναλυτής Πασκάλ Κοτέ, που ανακάλυψε και ανασυγκρότησε τις κρυμμένες παραστάσεις του καμβά, δήλωσε με νόημα ότι τα αποτελέσματα της μελέτης του θα καταστρέψουν πολλούς μύθους και θα αλλάξουν τον τρόπο που βλέπουμε το ζωγραφικό αριστούργημα του μεγάλου αναγεννησιακού δασκάλου της τέχνης.

«Όταν τελείωσα τον ανασχηματισμό, βρέθηκα μπροστά από το πορτρέτο της Λίζα Τζεραρντίνι και είναι εντελώς διαφορετική από τη σημερινή Μόνα Λίζα. Δεν είναι η ίδια γυναίκα», σχολίασε ο Κοτέ, δηλώνοντας ότι το πραγματικό υποκείμενο πορτρέτο της Τζιοκόντα δεν διαθέτει ούτε το ευθύ βλέμμα ούτε το αδιόρατο χαμόγελο για το οποίο είναι γνωστός ο πίνακας.

Αν και οι ιστορικοί της τέχνης δεν έχουν πειστεί εντελώς, θεωρώντας πως οι κρυμμένες εικόνες ήταν απλώς τμήμα της δημιουργικής διαδικασίας ολοκλήρωσης του έργου, μέχρι να πάρει την τελική του μορφή δηλαδή. Γεγονός είναι πάντως ότι το Λούβρο τηρεί σιγή ιχθύος για τη σπουδαία ανακάλυψη, αρνούμενο να σχολιάσει δημοσίως τη δουλειά του Κοτέ…

Επιστήμονες επανέφεραν ζώο στη ζωή μετά από 30 χρόνια στην κατάψυξη

Επιστήμονες του Εθνικού Ινστιτούτου Αρκτικών Ερευνών της Ιαπωνίας κατάφεραν να επαναφέρουν στην ζωή μία μικροσκοπική "θαλάσσια αρκούδα", η οποία ήταν κατεψυγμένη για πάνω από 30 χρόνια.

 

Το προηγούμενο ρεκόρ ήταν μόλις πάνω από τα εννέα χρόνια.

 

Η θαλάσσια αρκούδα ή Tardigrade είναι μικροσκοπικό ζώο που θεωρείται το πιο ανθεκτικό ζώο του πλανήτη.

 

Οι Ιάπωνες επιστήμονες κατάφεραν να επαναφέρουν στη ζωή ένα ζευγάρι "θαλάσσιες αρκούδες", οι οποίες είχαν καταψυχθεί το 1984.

 

Οι "θαλάσσιες αρκούδες" μπορούν να μηδενίσουν τον μεταβολισμό τους όταν συναντήσουν ακραίες συνθήκες, ζώντας σε μία κατάσταση που ονομάζεται κρυπτοβίωση.

 

Το Tardigrade έχει μέγεθος ίσο με το 1/4 του εκατοστού και έχει οκτώ πόδια. Εμφανίστηκε στους πάγους της Ανταρκτικής αλλά ζει σε όλο τον κόσμο.

 

Μετά από δύο εβδομάδες διατροφής με φύκια η μικρή "θαλάσσια αρκούδα" γέννησε ακόμα και αυγά.

 

Οι "θαλάσσιες αρκούδες" θεωρείται ότι θα μπορούσαν να επιζήσουν ακόμα και στο διάστημα η μετά από πυρηνικό πόλεμο στη Γη.

 

Οι επιστήμονες ακόμα δεν έχουν καταλάβει πως η "θαλάσσια αρκούδα" επιβίωσε, ούτε πως κατάφερε να διορθώσει τις βλάβες στο DNA της.

Μια γαλαξιακή σύγκρουση δημιουργεί ένα γιγάντιο κοσμικό «θαυμαστικό»

Αστρονόμοι που χαρτογραφούν τον ουρανό με τη βοήθεια δύο από τα καλύτερα τηλεσκόπιο της NASA, μπόρεσαν να τραβήξουν μια νέα φωτογραφία του γαλαξιακού συστήματος VV 340, το οποίο διαθέτει δύο γαλαξίες που βρίσκονται σε μια διαδικασία σύγκρουσης και συγχώνευσης. Αν παρατηρηθεί από κάποια απόσταση, το σύστημα αυτό μοιάζει με ένα τεράστιο θαυμαστικό, απέχει δε περίπου 450 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη.

Το σύστημα VV 340 που απεικονίζει δύο γαλαξίες σε φάση σύγκρουσης μοιάζει με ένα γιγάντιο θαυμαστικό στο διάστημα

Οι λαμπροί γαλαξίες ονομάζονται VV 340 Βόρειος (επάνω) και VV 340 Νότιος (στο κάτω μέρος). Παίρνουν δε αυτό το ενδιαφέρον σχήμα, επειδή ο βόρειος φαίνεται από το πλάι, ενώ ο Νότιος γαλαξίας εμφανίζεται ανφάς, όπως τον βλέπουμε από την Γη μας.

Τα τελευταία χρόνια οι αστρονόμοι έχουν εντοπίσει πολλές περιπτώσεις γαλαξιακών συγκρούσεων, που συμμετέχουν από πέντε έως δύο γαλαξίες στο γεγονός της συγχώνευσης.

Σύμφωνα με τη NASA το συγκεκριμένο σύστημα βρίσκεται περίπου 450 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά, και είναι επίσης γνωστό ως Arp 302. Αυτή τη στιγμή, οι δύο γαλαξίες βρίσκονται σε ένα είδος βαρυτικού χορού που τελικά θα τους αναγκάσει να σχηματίσουν ένα ενιαίο, τεράστιο γαλαξία.

Οι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες που τροφοδοτούν τους πυρήνες τους πιθανότατα θα συγχωνευτούν κι αυτές. Το εναλλακτικό σενάριο είναι εκείνο στο οποίο μία από αυτά τα σκοτεινά μεγαθήρια πετιέται έξω από το νεοσχηματισθένα γαλαξία.

Καθώς οι δύο γαλαξίες θα πλησιάζουν ο ένας τον άλλον, οι παλιρροϊκές και βαρυτικές δυνάμεις θα ανακατέψουν το αέριο και στις δύο γιγάντιες δομές, οδηγώντας σε μια περίοδο έντονης αστρικής δημιουργίας. Τότε θα δημιουργηθούν πολυάριθμα μπλε αστέρια μέσα στα επόμενα δεκάδες εκατομμύρια χρόνια, όπως λένε οι ειδικοί.

Προκειμένου να συλλάβει αυτή την εξαιρετικά λεπτομερή εικόνα του συστήματος, οι αστρονόμοι έχουν συνδυάσει δεδομένα που συλλέχθηκαν από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, με εικόνες που έχουν ληφθεί από το Παρατηρητήριο Chandra των ακτίνων-X.

Το Hubble χρησιμοποιήθηκε επειδή μπορεί να συλλάβει εικόνες σε σχεδόν υπέρυθρα μήκη κύματος. Το σύστημα VV 340 έχει χαρακτηριστεί ως Luminous Infrared Galaxy ή LIG, το οποίο σημαίνει ότι λάμπει φωτεινά σε αυτήν την περιοχή του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος.

Δισεκατομμύρια χρόνια από τώρα και ο δικός μας Γαλαξίας, θα ξεκινήσει ένα παρόμοια «χορό» με τον πλησιέστερο γείτονα μας, το γαλαξία της Ανδρομέδας. Εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια μετά από αυτό τον “χορό” η συγχώνευση θα έχει ολοκληρωθεί, και αυτή η περιοχή του διαστήματος είναι πολύ πιθανό να κυριαρχείται από ένα εντυπωσιακό ελλειπτικό γαλαξία.

Οι μυστηριώδεις φυσαλίδες-τέρατα του σύμπαντος τροφοδοτούνται από λαμπρούς γαλαξίες μέσα σε αυτές

Μια ομάδα αστρονόμων χρησιμοποίησε το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (VLT) για να μελετήσει ένα ασυνήθιστο αντικείμενο που ονομάζεται φυσαλίδα Lyman-άλφα. Αυτές οι τεράστιες και πολύ φωτεινές σπάνιες δομές, συνήθως εμφανίζονται σε περιοχές του πρώιμου σύμπαντος όπου είναι συγκεντρωμένη άφθονη ύλη. Η ομάδα αυτή διαπίστωσε ότι το φως που προέρχεται από μία από αυτές τις φυσαλίδες είναι πολωμένο. Στην καθημερινή ζωή, για παράδειγμα, το πολωμένο φως χρησιμοποιείται για να δημιουργήσει τρισδιάστατα εφέ στο σινεμά. Τώρα είναι η πρώτη φορά που έχει βρεθεί ποτέ πόλωση σε φυσαλίδα Lyman-άλφα, και αυτή η παρατήρηση βοηθά να ξεκλειδωθεί το μυστήριο της προέλευσης της λάμψης των φυσαλίδων.

Η εικόνα εμφανίζει ένα από τα μεγαλύτερα γνωστά αντικείμενα στο Σύμπαν, την φυσαλίδα Lyman-άλφα ή LAB-1 (γιατί εκπέμπει μια χαρακτηριστική γραμμή στο υπεριώδες τμήμα του φάσματος). Είναι μια σύνθεση από δύο διαφορετικές εικόνες που τραβήχτηκαν από το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (VLT) – μία ευρύτερη εικόνα που δείχνει τους γύρω γαλαξίες και μία άλλη πολύ βαθύτερη παρατήρηση μόνο της φυσαλίδας στο κέντρο για την ανίχνευση της πόλωσης. Η έντονη Lyman-άλφα υπεριώδης ακτινοβολία από την άμορφη μάζα εμφανίζεται πράσινη, αφού έχει ‘τεντωθεί’ το αρχικό μήκος κύματος της υπεριώδους ακτινοβολίας από την διαστολή του σύμπαντος κατά τη διάρκεια του μεγάλου ταξιδιού της προς τη Γη. Αυτές οι νέες παρατηρήσεις δείχνουν για πρώτη φορά, ότι το φως από αυτό το αντικείμενο είναι πολωμένο. Αυτό σημαίνει ότι η γιγάντια "σταγόνα", πρέπει να τροφοδοτείται από γαλαξίες που ενσωματώνονται μέσα στο νέφος.

Παρατηρήσεις από το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο έχουν ρίξει φως στην πηγή που τροφοδοτεί ένα σπάνιο τεράστιο νέφος λαμπρού αερίου στις απαρχές του Σύμπαντος. Οι παρατηρήσεις δείχνουν για πρώτη φορά ότι αυτή η γιγαντιαία λαμπρή φυσαλίδα "Lyman-άλφα" όπως λέγεται – ένα από τα μεγαλύτερα γνωστά αντικείμενα του σύμπαντος – τροφοδοτείται από γαλαξίες ενσωματωμένους μέσα σε αυτήν.

“Έχουμε δείξει για πρώτη φορά ότι η λάμψη αυτού του αινιγματικού αντικειμένου οφείλεται στο διάχυτο φως από λαμπρούς γαλαξίες κρυμμένους μέσα του, κι όχι σε αέριο μέσα σε αυτό το νέφος που λάμπει", εξηγεί ο Matthew Hayes από το Πανεπιστήμιο της Τουλούζης και συγγραφέας της δημοσίευσης.

Οι φυσαλίδες Lyman-άλφα είναι μερικά από τα μεγαλύτερα αντικείμενα στο Σύμπαν: γιγαντιαία νέφη αερίου υδρογόνου που μπορεί να φτάσουν σε διάμετρο μερικές εκατοντάδες χιλιάδες έτη φωτός (μερικές φορές μεγαλύτερο από το μέγεθος του Γαλαξία μας), και οι οποίες λάμπουν όπως οι πιο φωτεινοί γαλαξίες. Συνήθως βρίσκονται σε μεγάλες αποστάσεις, κι έτσι τα βλέπουμε όπως ήταν όταν το Σύμπαν είχε ηλικία μόνο μερικά δισεκατομμύρια χρόνια. Επομένως, είναι σημαντικά για να κατανοήσουμε για το πώς σχηματίζονται και εξελίχθηκαν οι γαλαξίες όταν το Σύμπαν ήταν νεότερο. Αλλά η πηγή ενέργειας για την ακραία φωτεινότητά τους καθώς και η ακριβής φύση των φυσαλίδων, παρέμεινε ασαφές.

Η ομάδα μελέτησε ένα από τα πρώτα και πιο φωτεινά τέτοια αντικείμενα – φυσαλίδες που έχουν βρεθεί. Γνωστό ως LAB-1, ανακαλύφθηκε το 2000 και είναι τόσο μακριά ώστε το φως του χρειάστηκε περίπου 11,5 δισεκατομμύρια χρόνια για να φτάσει σε μας, έχει δε μία μετατόπιση προς το ερυθρό (redshift) 3.1. Με διάμετρο περίπου 300.000 έτη φωτός είναι, επίσης, ένα από τα μεγαλύτερα γνωστά αντικείμενα, ενώ έχει αρκετούς αρχέγονους γαλαξίες μέσα του, συμπεριλαμβανομένης και ενός ενεργού γαλαξία.

Υπάρχουν διάφορες θεωρίες που ανταγωνίζονται για να εξηγήσουν τις φυσαλίδες Lyman-άλφα. Μια ιδέα είναι ότι λάμπει όταν ψυχρό αέριο τραβιέται μέσα από την ισχυρή βαρύτητα της άμορφης μάζας, και έτσι θερμαίνεται. Ένας άλλος λόγος είναι ότι λάμπει, λόγω των λαμπρών αντικειμένων στο εσωτερικό τους: γαλαξίες που υποβάλλονται σε ένα έντονο σχηματισμό νέων άστρων, ή ότι περιέχουν αδηφάγες μαύρες τρύπες που καταπίνουν την ύλη. Οι νέες παρατηρήσεις όμως δείχνουν ότι η αιτία είναι οι ενσωματωμένοι γαλαξίες, και όχι το αέριο που εισέρχεται σε αυτήν, που τροφοδοτεί το αντικείμενο LAB-1.

Παρατηρώντας τον στόχο για περίπου 15 ώρες με το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο, η ομάδα διαπίστωσε ότι το φως από τη φυσαλίδα Lyman-άλφα LAB-1 ήταν πολωμένο με ένα δακτύλιο γύρω από την κεντρική περιοχή, και ότι δεν υπήρχε πόλωση στο κέντρο της. Αυτό το φαινόμενο είναι σχεδόν αδύνατο να παράγει φως όταν έρχεται απλά από το αέριο που πέφτει μέσα στην άμορφη μάζα λόγω της βαρύτητας, αλλά είναι ακριβώς ό,τι αναμένεται, αν το φως προέρχεται αρχικά από γαλαξίες ενσωματωμένους στην κεντρική περιοχή, προτού σκεδαστεί από το αέριο.

Οι αστρονόμοι σχεδιάζουν τώρα να κοιτάξουν περισσότερα από αυτά τα αντικείμενα με σκοπό να δούμε αν τα αποτελέσματα που προέκυψαν για το LAB-1 ισχύει και για άλλες ‘φυσαλίδες’.

Κρυμμένοι γαλαξίες από σκοτεινή ύλη μπορεί να είναι άφθονοι στην γαλαξιακή γειτονιά μας

Ερευνητές πιστεύουν ότι μπορεί να ανίχνευσαν νάνους δορυφόρους γαλαξίες από σκοτεινή ύλη, οι οποίοι πρέπει να περιστρέφονται γύρω από τον δικό μας Γαλαξία. Αυτά τα αντικείμενα πρέπει να ελκύουν μάζες αερίου και άλλων μορφών της κανονικής ύλης, η οποία θα πρέπει να είναι ορατή με τα υπάρχοντα τηλεσκόπια.

Έτσι σχεδίασε ένας καλλιτέχνης τις τέσσερις ουρές του νάνου γαλαξία Τοξότη (μια πορτοκαλί συγκέντρωση – σαν τούφα – στα αριστερά της εικόνας) σε τροχιά γύρω από τον Γαλαξία μας. Ο φωτεινός κίτρινος κύκλος προς τα δεξιά από το κέντρο του Γαλαξία μας είναι ο ήλιος μας (όχι σε κλίμακα). Μπορούμε να δούμε τις ουρές (από άστρα) του γαλαξία Τοξότη που εκτείνονται σε όλο τον ουρανό

Η θεωρία της σκοτεινής ύλης — το μεγαλύτερο μέρος του σύμπαντος αποτελείται από αυτή την αόρατη ουσία η οποία αλληλεπιδρά με την κανονική ύλη μόνο μέσω της βαρύτητας και η γέννηση της εμφανίστηκε ως αναγκαιότητα για να εξηγήσει την ελλείπουσα μάζα του Σύμπαντος — προβλέπει ότι χιλιάδες μικροσκοπικές συγκεντρώσεις σκοτεινής ύλης (νάνοι γαλαξίες) μπορούν να βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τον Γαλαξία μας και στον γειτονικό του, τον γαλαξία της Ανδρομέδας. Πολλές από αυτές τις συγκεντρώσεις θα ελκύουν αέριο για να σχηματίσουν άστρα που λάμπουν στο ορατό φως.

Η σκοτεινή ύλη εμφανίστηκε ως αναγκαιότητα για να εξηγήσει την ελλείπουσα μάζα του Σύμπαντος. Για να δουλεύουν καλά οι εξισώσεις το υλικό αυτό πρέπει να έχει κάποιες ενδιαφέρουσες ιδιότητες, οι οποίες θα την ενσταλάζουν με ένα συγκεκριμένο τύπο συμπεριφοράς.

Εάν κάθε ένα από αυτά τα δεδομένα της σκοτεινής ύλης είναι αληθή, τότε θα πρέπει να υπάρχουν μεγάλες μάζες από σκοτεινή ύλη γύρω από το Γαλαξία, καθώς και όλους τους άλλους μεγάλους γαλαξίες, ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για σπειροειδείς, ραβδοειδείς ή ελλειπτικούς. Ωστόσο, οι παρατηρήσεις έδειξαν έναν περιορισμένο – περίπου 60 – αριθμό τέτοιων νάνων δορυφόρων γαλαξιών.

Σύμφωνα με τους αστρονόμους, η σκοτεινή ύλη αλληλεπιδρά με την κανονική ύλη μόνο μέσω της βαρύτητας. Ως εκ τούτου, μάζες που φτιάχνονται από αυτό το υλικό θα πρέπει να είναι σε θέση να ελκύουν τουλάχιστον μερικά μεγάλα νέφη αερίου, που θα εκπέμπουν αρκετό φως στα ορατά μήκη κύματος για να μπορούμε να τα ανιχνεύουμε.

Όταν η ιδέα αυτή εφαρμόστηκε στην πράξη, οι ειδικοί βρήκαν περίπου 60 συντρόφους του δικού μας Γαλαξία, αλλά όχι τις χιλιάδες που ανέμεναν. Ωστόσο, ειδικοί από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια – όπως η αστροφυσικός Jana Grcevich – λένε ότι η έρευνα απέτυχε επειδή οι προκάτοχοί τους έψαχναν μόνο για αστέρια.

Με τη χρήση μιας έρευνας του ραδιοτηλεσκοπίου Arecibo (GALFA-HI) ως αφετηρία, η ομάδα αποφάσισε να αναζητήσει όχι άστρα αλλά συσσωρεύσεις αερίου υδρογόνου. Αυτές οφείλουν να είναι λιγότερο ορατές, αλλά πιο συχνές. Το Παρατηρητήριο Arecibo είναι το μεγαλύτερο, ενιαίου ανοίγματος, ραδιοτηλεσκόπιου στον κόσμο.

"Υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε αυτά που δείχνουν τα μοντέλα της ψυχρής σκοτεινής ύλης και οι παρατηρήσεις όσον αφορά τον αριθμό των χαμηλής μάζας γαλαξιών – το πρόβλημα των χαμένων δορυφόρων," εξηγεί η Jana Grcevich, η οποία μαζί με την ομάδα της εντόπισε 54 επιπλέον υποψηφίους μίνι δορυφόρους.