Η Τιμία Ζώνη της Παναγίας - Η απάτη με τις… καμηλότριχες

Η παράδοσης τής Τιμίας Ζώνης στον Θωμά, δεν μαρτυρείται σε καμία βιβλική πηγή και φυσικά σε καμία ιστορική (πώς θα μπορούσε άλλωστε);

Μια αναφορά που γίνεται σε κείμενο του Ιωάννη Δαμασκηνού, σχεδόν 7 αιώνες αργότερα, δεν μιλάει για καμία παράδοση ζώνης. Βασικά, δεν μιλάει καν για ζώνη, αλλά αναφέρει πως, όταν ανοίχτηκε ο τάφος βρέθηκε άδειος, με τα προσωπικά της αντικείμενα μέσα, χωρίς να διευκρινίζεται ωστόσο τί ήταν αυτά:

 «…ενός δε απολειφθέντος Θωμά, μετά την τρίτην ημέραν ελθόντος και το Θεοδόχον σώμα προσκυνήσαι βουληθέντος, ήνοιξαν την σορόν και το μεν σώμα αυτής το πανύμνητον ουδαμώς ευρείν ηδυνήθησαν, μόνα δε αυτής τα εντάφια κείμενα ευρόντες και της εξ αυτών αφάτου ευωδίας…».

Σύμφωνα με τον «Συναξαριστή» τής Εκκλησίας, στις 31 Αυγούστου εορτάζεται -μεταξύ άλλων- η «Ανάμνησις της εν τη “αγία σορώ” καταθέσεως της τίμιας Ζώνης της υπεραγίας Θεοτόκου».

Τί γνωρίζουμε όμως για την ιστορία της Τιμίας (ή Αγίας) Ζώνης;

Σύμφωνα με την παράδοση (κρατήστε το «παράδοση»), τρεις μέρες μετά τον θάνατό της (ας σημειωθεί η προνομιακή της μεταχείριση, καθώς, άγγελος Κυρίου, την είχε πληροφορήσει για το «ταξίδι» της, 3 ημέρες πριν τον θάνατό της, έτσι ώστε να τακτοποιήσει όλες της τις εκρεμμότητες), η Μαρία ανελήφθη εις τους ουρανούς, ψυχή και σώματι.

Πριν όμως αναληφθεί, παρέδωσε στον απόστολο Θωμά (ναι, τον «άπιστο» ή ΔΙΔΥΜΟ), την ζώνη της, την οποία σύμφωνα με την παράδοση (όπα! πάλι η «παράδοση»), την είχε φτιάξει μόνη της από τρίχες καμήλας. Μια μικρή λεπτομέρεια: Ο Θωμάς ο οποίος δεν βρισκόταν εκεί όταν πέθανε η Μαρία, επειδή δεν προλάβαινε την κηδεία της λόγω αποστάσεως (δίδασκε κάπου στην…Ινδία), ένα…σύννεφο ανέλαβε να τον…μεταφέρει εκεί τάχιστα.

Ο Θωμάς, ως «άπιστος» που ήταν, δεν…πείστηκε και πήγε μαζί με τούς άλλους απόστολους και άνοιξε τον τάφο, τον οποίο τελικά βρήκε άδειο. Σύμφωνα με την «παράδοση» και πάλι, ο Θωμάς παρέδωσε την ζώνη σε δύο «ευσεβείς γυναίκες», για να την φυλάξουν. Η δε φύλαξή της στο μέλλον, ανατίθεντο σε κάποια παρθένα με καταγωγή από τις οικογένειες αυτές (θα πρέπει να είχε γεμίσει γεροντοκόρες το σόι τους). Οι δυο γυναίκες δεν κατονομάζονται (δεν θα έπρεπε για «ιστορικούς» λόγους;), σε αντίθεση με τον ιερόσυλο Ιεφονία, ο οποίος σύμφωνα με την «παράδοση», όταν πήγε να αναποδογυρίσει το νεκρικό κρεβάτι της Μαρίας, ένα…αόρατο σπαθί έκοψε τα χέρια του. Και συγκολλήθηκαν δε και πάλι…αυτόματα, μόνο όταν άρχισε να ζητά συγχώρεση από την Μαρία (δεν την ονομάζω Παναγία, γιατί ως τέτοια καθιερώθηκε αιώνες αργότερα, όπως και η ζώνη της).

Ν’ αρχίσουμε το «ψείρισμα» τώρα;

1. Το άνωθεν «γεγονός» της παράδοσης τής Τιμίας Ζώνης στον Θωμά, δεν μαρτυρείται σε καμία βιβλική πηγή και φυσικά σε καμία ιστορική (πως θα μπορούσε άλλωστε); Μια αναφορά που γίνεται σε κείμενο του Ιωάννη Δαμασκηνού, σχεδόν 7 αιώνες αργότερα, δεν μιλάει για καμία παράδοση ζώνης. Βασικά, δεν μιλάει καν για ζώνη, αλλά αναφέρει πως, όταν ανοίχτηκε ο τάφος βρέθηκε άδειος, με τα προσωπικά της αντικείμενα μέσα, χωρίς να διευκρινίζεται ωστόσο τί ήταν αυτά:

«…ενός δε απολειφθέντος Θωμά, μετά την τρίτην ημέραν ελθόντος και το Θεοδόχον σώμα προσκυνήσαι βουληθέντος, ήνοιξαν την σορόν και το μεν σώμα αυτής το πανύμνητον ουδαμώς ευρείν ηδυνήθησαν, μόνα δε αυτής τα εντάφια κείμενα ευρόντες και της εξ αυτών αφάτου ευωδίας…».

Το ίδιο κείμενο αναφέρεται και στην μεταφορά των αντικειμένων αυτών στην Κωνσταντινούπολη το 450 από την αυτοκράτειρα του Βυζαντίου, Πουλχερία η οποία άνοιξε τον τάφο της. Βέβαια, είναι ευνόητο ότι και ο Δαμασκηνός μεταφέρει «πληροφορίες» προηγούμενων απ’ αυτόν, καθώς και οι πληροφορίες για το ποιος και πότε μετέφερε την ζώνη στην Πόλη, ποικίλουν (αναφέρεται και η εκδοχή τής μεταφοράς επί Ιουστινιανού). Παρατηρείτε όμως μια αντίφαση μήπως εδώ; Η Μαρία δίνει την ζώνη στον Θωμά κι αυτός σε δυο γυναίκες. Πως γίνεται να βρίσκεται στον τάφο η ζώνη και μάλιστα αναλλοίωτη; (εντάξει, εντάξει, θαύμα). Εκτός αυτού, η Εκκλησία διαφημίζει σήμερα την Τιμία Ζώνη, ως το μαναδικό διασωθέν εύρημα που σχετίζεται με την Μαρία. Τα υπόλοιπα που βρέθηκαν, τί ήταν και που βρίσκονται τώρα;

2. Παρ’ ότι αναφέρονται λεπτομέρειες όπως το ότι η καμηλότριχη ζώνη ήταν φτιαγμένη από την Μαρία (ποιος το πιστοποιεί αυτό;) και ότι παραδόθηκε στον Θωμά καθ’ οδόν για τα ουράνια (βάσει ποιων μαρτύρων;), εντούτοις μέχρι σήμερα, από την Εκκλησία αγνοούνται πολύ πιο απλές πληροφορίες. Είναι άγνωστο πότε πέθανε η Μαρία (αν και σε χριστιανικές σελίδες «γνωρίζουν» μέχρι και την…ώρα του θανάτου της: 15 Αυγούστου, 9 το πρωί). Μια εικασία είναι ότι πέθανε 10 χρόνια μετά την «ανάσταση» τού Ιησού. Άγνωστη είναι επίσης και η ηλικία της όταν πέθανε.

Σύμφωνα με εικασίες και πάλι, πέθανε μεταξύ 50 και 70 ετών περίπου. Είναι αβέβαιος επίσης και ο τόπος που έζησε, πέθανε κι ενταφιάστηκε, καθώς αυτός διεκδικείται από πολλές πλευρές (Από την Ιταλία μέχρι και την Ινδία) που η κάθε μία προβάλλει τα δικά της πειστήρια και επιχειρήματα (συμπεριλαμβανομένων κι αναφορές «απόκρυφων» κειμένων, όπως οι «Πράξεις του Θωμά»), παρ’ ότι ως επικρατέστερος τόπος προβάλλεται αυτός που πιστεύεται σήμερα, δηλαδή της Γεθσημανής.

3. Συγκεχυμένες είναι κι άλλες ακόμη πληροφορίες, όπως το ποιος την κέντησε με χρυσή κλωστή (αναφέρονται η αυτοκράτειρα Πουλχερία και η αυτοκράτειρα Ζωή, η οποία «θεραπεύτηκε» όταν την άγγιξε) και ποιος την δώρισε στο Άγιον Όρος, όπου φυλάσσεται μέχρι και σήμερα, το μεγαλύτερο από τα τρία κομμάτια στο οποία είχε τεμαχιστεί (απ’ ότι φαίνεται, είχε «ζήτηση» και δεν προλάβαιναν τον «φόρτο εργασίας» με ένα). Αναφέρονται ο Λάζαρος της Σερβίας και ο αυτοκράτορας Ιωάννη Καντακουζηνός.

Όπως μπορεί να διαπιστώσει κάποιος, η υπεραπλουστευμένη «ιστορικότητα» που αποδίδεται στην ζώνη από την Εκκλησία, βρίθει από μύθους, έλλειψη σοβαρών ιστορικών πηγών και αποδείξεων (όταν λέμε αποδείξεις, εννοούμε αποδείξεις και όχι μυθιστορήματα ιουδαιοχριστιανικής φαντασίας) και αντιφάσεων.

Παραπάνω, σημειώθηκε η λέξη «παράδοση». Την λέξη αυτή χρησιμοποιεί η Εκκλησία όταν δεν διαθέτει κανένα απολύτως πειστήριο και λογικό επιχείρημα που να τεκμηριώνει στο ελάχιστο τα όσα φαιδρά και ανεδαφικά υποστηρίζει. Στην συγκεκριμένη δε περίπτωση, η «παράδοση» παίζει τον ρόλο τής συγκάλυψης. Οι αρλούμπες με την δήθεν ανάληψη και την παράδοση της ζώνης, αναφέρονται σε κάποια «απόκρυφα» κείμενα της Εκκλησίας («Εις την Κοίμησιν της Θεοτόκου» και «Η Ανάληψις της Παρθένου» του Ιωάννη Θεολόγου) και διάφορα κοπτικά, αρμενικά, και συριακά θρησκευτικά χειρόγραφα (το κυριότερο: «Apocrypha Syriaka, Studia Sinaitica»). Και γνωρίζουμε πολύ καλά ποια κείμενα θεωρεί «απόκρυφα» η Εκκλησία: Ή αυτά που λένε κάποιες «πικρές» αλήθειες, ή αυτά που λένε ηλιθιότητες. Προφανώς ο όρος «παράδοση» καλύπτει την δεύτερη εκδοχή, καθώς θα ήταν κάπως παράδοξο να επικαλεστεί η Εκκλησία ένα τέτοιο «απόκρυφο» κείμενο, ασχέτως αν την βολεύει αφάνταστα.

Κλείνοντας, δεν θα μπορούσε να μην γίνει αναφορά στην υποτιθέμενη θαυματουργή της ιδιότητα και στην οικονομική εκμετάλλευση που τυγχάνει από την Εκκλησία, η οποία εξαπατά συνειδητά τους αφελείς πιστούς και μάλιστα με την ανοχή της δικαιοσύνης και ακόμα χειρότερα, με την κάλυψη τής πολιτείας.

Παραπάνω αναφέρθηκε το «θαύμα» τής αυτοκράτειρας Ζωής, η οποία ανάρρωσε ευθύς αμέσως μόλις άγγιξε την ζώνη. Το βασικό ερώτημα που προκύπτει είναι το εξής: Γιατί αυτοί οι απατεωνίσκοι (μάλλον «αδικούνται» με το -ίσκοι), όταν την περιφέρουν σαν λατέρνα ανά την Ελλάδα και τον κόσμο και διαφημίζουν τις θαυματουργικές της ιδιότητες (με ειδικότητα μάλιστα, στην στειρότητα και τον καρκίνο), δεν την χρησιμοποιούν μονίμως για να «γιατρεύεται» ο κόσμος (εννοείται με το αζημίωτο βέβαια), αφού αρκεί ένα μόνο άγγιγμα;

Αν κάποιος φτιάξει μια αντίστοιχη ζώνη από γουρουνότριχες και πάει σε μια κεντρική πλατεία, διαλαλώντας ότι είναι θαυματουργή, το πιθανότερο είναι ότι θα τον στείλουν κατ’ ευθείαν, είτε στο αστυνομικό τμήμα για απάτη, είτε στο ψυχιατρείο για παρακολούθηση. Στην περίπτωση όμως της Τιμίας Ζώνης τής Εκκλησίας, η απάτη είναι νόμιμη και καθαγιασμένη, ενώ η πώληση τρέλας και κοπανιστού αέρα, ονομάζεται πίστη στα «ιερά» κειμήλια.

Για να τελειώνει μια και καλή η απάτη με τις καμηλότριχες, θα αρκούσε μόνο μία απ’ αυτές να σταλεί για ανάλυση και χρονολόγηση, για να δούμε τελικά, από πόσο μακριά κρατάει η σκούφια της. Στην θεοκρατούμενη Ελλάδα όμως, όσο συνεχίζουν να υπάρχουν εικόνες σαν τις ακόλουθες, κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να γίνει…

Άλλες Ζώνες της Παναγίας

2η ζώνη: Συρορθόδοξη Αγία Ζώνη της Παναγίας

Αυτή είναι στην Συρία, δεν είναι ένα μόνο κομμάτι σαν αυτή του Βατοπεδίου, αλλά σύμφωνα με την σχετική περιγραφή έχει 74εκ μήκος, 5εκ πλάτος και 3εκ πάχος, έχει ελαφρώς μπεζ χρώμα, και είναι κατασκευασμένη από μαλλί και μετάξι και εξωτερικά με χρυσό νήμα.

3η ζώνη της Παναγίας

Αυτή βρίσκεται στον Καθεδρικό ναό του Prato στην Ιταλία και είναι μακρύτερη από την προηγούμενη γιατί είναι 87 εκ μήκος.

4η ζώνη της Παναγίας

Αυτή ανήκει στον εκκλησιαστικό θησαυρό του Onze-Lieve-Vrouwebasiliek στο Μάαστριχτ και από το 1286 την τιμούσαν ως τμήμα της ζώνης της Παναγίας που φορούσε κατά τη διάρκεια της γέννησης του Χριστού!

Αυτή έχει μήκος 55,5 cm και πλάτος 2,5 cm και αποτελείται από πέντε στρώματα υφάσματος, το δεύτερο και το τέταρτο των οποίων είναι πανομοιότυπα. Μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου στρώματος είναι ένας κώδωνας περγαμηνής από περίπου το 1450-1500. Πιθανώς η μεσαία λωρίδα άχρωμων λινών, η οποία έχει πλάτος μόνο 1,5 cm, είναι το αρχικό λείψανο.

Και επειδή τα θαύματα δεν σταματούν, μπορεί στο μέλλον να βρεθεί και 5η, 6η και 7η ζώνη της Παναγίας όπου θα τις προσθέσω εδώ!

O Σχηματισμός των λέξεων στην Αρχαία Ελληνική γλώσσα

4. Τα δηλωτικά ύλης επίθετα σε -ινος (-ίνεος)

§ 319. Το -ινος ανήκει μάλλον αρχικά στα θέματα σε i, μολονότι στα Eλληνικά δεν μπορούμε να παρατηρήσουμε τίποτε σχετικό, και εδώ δεν ενδιαφέρει καθόλου ο σχηματισμός του θέματος των βάσεων: κέδρινος 'από ξύλο κέδρου' (Όμ.) από το κέδρος, μείλινος και μέλινος 'από ξύλο μελιάς' (Όμ.) από το μελία, ἄνθινον εἶδαρ 'τροφή από λουλούδια' (Όμ.) από το ἄνθος ουδ., λάϊνος 'λίθινος' (Όμ.) από το λᾶας 'λίθος', γήϊνος (κλασ.) από το γῆ, ἰχθύινος 'από ψάρια' (Αιλιανός) από το ἰχθύς, ἀνθρώπινος 'καταγόμενος από ανθρώπους, ανθρώπινος' (κλασ.) από το ἄνθρωπος, ἐκείνινος 'προερχόμενος από εκείνον' (Αριστοτ.) από το ἐκεῖνος. Πρβ. λατ. juncinus 'από βούρλα' (iuncus), funginus 'από μανιτάρια' (fungus).

Από το συνδυασμό του -ινος με το συνώνυμο -εος (§ 297) προκύπτει μερικές φορές το -ίνεος (μόνο στην ποίηση): ἐλᾱΐνεος και ἐλά̄ϊνος [1] 'από ξύλο ελιάς' (και τα δύο στον Όμ.) από το ἐλαία 'ελαιόδεντρο', πυξίνεος (Παλ. Ανθολ.) και πύξινος (Όμ.) 'από πυξάρι' από το πύξος 'πυξάρι'. Πρβ. λατ. populneus , eburneus δίπλα στα populnus eburnus από τα p ō pulus 'λεύκα', ebur 'ελεφαντόδοντο'. Η μεθομηρική εποχή φαίνεται να διαχωρίζει ευχαρίστως τα δύο επιθήματα -εος και -ινος, παράγοντας το -ινος από δέντρα και το -εος από μέταλλα.

----------------------

[1] Σχετικά με το -ᾱϊ- πρβ. § 259.

Η Αιώνια Ταπισερί του Εδώ και τώρα

Στον διαρκώς εκτυλισσόμενο σύμπαν της ύπαρξης, το Εδώ και το Τώρα στέκεται αποφασιστικό, αεικίνητο και καλύπτει τα πάντα. Δεν είναι απλό χρονικό σημείο ή χωρική συντεταγμένη μέσα στη μήτρα της ανθρώπινης αντίληψης, αλλά ο απεριόριστος καμβάς στον οποίο ζωγραφίζεται ασταμάτητα το μεγαλείο της ύπαρξης. Αν και όλα τα όντα, αισθανόμενα και άλλα, βρίσκονται ριζωμένα σε αυτή την ανεξάντλητη πραγματικότητα, συχνά βρίσκουν τον εαυτό τους να λαχταρά έναν διαφορετικό τόπο και χρόνο, χαμένα στον λαβύρινθο του παρελθόντος ή στον αντικατοπτρισμό του μέλλοντος.

Το Εδώ και τώρα δεν είναι ένα τοπίο χαρακτηριστικών, αλλά ένας ωκεανός χωρίς χαρακτηριστικά. Είναι η μήτρα που δέχεται τα πάντα, που γεννά μυριάδες φαινόμενα, το χωνευτήριο μέσα στο οποίο διαμορφώνεται το πλήθος των μορφών, των χρωμάτων, των σκέψεων και των συναισθημάτων. Είναι η σκηνή όπου εκτυλίσσεται το μεγαλειώδες κοσμικό παιχνίδι, ο σιωπηλός μάρτυρας του χορού της δημιουργίας και της καταστροφής.

Στην απεριόριστη έκτασή του, κάθε μορφή επιτρέπεται να ανθίσει, κάθε περιορισμός επιτρέπεται να εκδηλωθεί. Το Εδώ και τώρα είναι το πάντα υπομονετικό και φροντιστικό χώμα που τροφοδοτεί τις ρίζες κάθε περιστατικού, η πηγή από την οποία πίνει κάθε διαδικασία και η σκηνή στην οποία παίζεται κάθε δράμα ύπαρξης. Είναι η μυστική ουσία που διαποτίζει όλες τις δραστηριότητες, ο σιωπηλός θρίαμβος που δέχεται με χάρη κάθε εξέλιξη.

Η αλήθεια, στην πιο αγνή της ουσία, δεν είναι μια έννοια, ή ένα σύμπλεγμα εννοιών που το ανθρώπινο μυαλό μπορεί να συλλάβει, να συσκευάσει και να αποθηκεύσει μακριά. Η αλήθεια δεν είναι η συμφωνία των σκέψεών μας με τις προκαταλήψεις μας, δεν είναι η επικύρωση των προκαταλήψεών μας, ούτε η επιβεβαίωση των πεποιθήσεών μας. Η αλήθεια είναι ακατέργαστη, αφιλτράριστη εμπειρία, απογυμνωμένη από τα στρώματα ερμηνείας, κρίσης και νοήματος που επιβάλλει συνήθως το μυαλό μας.

Το ταξίδι της ζωής δεν είναι ένα προκαθορισμένο μονοπάτι που οδηγεί σε έναν σταθερό προορισμό. Είναι μια εξερεύνηση, μια περιπέτεια στην ανέγγιχτη ερημιά της ύπαρξης. Όταν το πατημένο μονοπάτι τελειώνει, ο αληθινός εξερευνητής χαράζει το δικό του μονοπάτι, όχι με τα εργαλεία της φιλοδοξίας και της επιθυμίας, αλλά με την καρδιά της περιέργειας και της απορίας.

Ο Φωτισμένος Άνθρωπος είναι η ενσάρκωση του ανθρώπινου δυναμικού, το αποκορύφωμα της εξελικτικής διαδικασίας, η ζωντανή διαθήκη για το γάμο του πρόσκαιρου και του αιώνιου. Στέκεται ως η γέφυρα ανάμεσα στον κόσμο των ανθρώπων και το βασίλειο της Πραγματικότητας, ένας φάρος που φωτίζει το μονοπάτι για τους άλλους, ρίχνοντας διαύγεια όπου υπήρχε σύγχυση, φέρνοντας κατανόηση εκεί όπου υπήρχε άγνοια.

Στο πέρασμά του, δεν αφήνει οπαδούς, αλλά συναδέλφους εξερευνητές, όχι μαθητές, αλλά ελεύθερα πνεύματα. Καλεί όλους να συμμετάσχουν στο συμπόσιο της ύπαρξης, να πιουν από το ποτήρι της επίγνωσης, να χορέψουν στο αιώνιο πανηγύρι του Εδώ και τώρα. Μας υπενθυμίζει ότι δεν είμαστε ξεχωριστοί από τον κόσμο, αλλά αναπόσπαστο μέρος του, όχι παρατηρητές, αλλά ενεργοί συμμετέχοντες στον κοσμικό χορό.

Έτσι, η μεγάλη ταπισερί της ύπαρξης συνεχίζει να ξεδιπλώνεται, κάθε στιγμή ένα νέο νήμα, κάθε εμπειρία ένα νέο χρώμα, κάθε συνειδητοποίηση ένα νέο σχέδιο. Στην απέραντη έκταση του Εδώ και Τώρα, βρίσκουμε το αληθινό μας σπίτι, την αληθινή μας φύση, τον αληθινό μας εαυτό. Εδώ είναι που ξυπνάμε από το όνειρο του χωρισμού και συνειδητοποιούμε ότι είμαστε οι ονειροπόλοι, το όνειρο και το ονείρεμα, ταυτόχρονα. Είμαστε οι καλλιτέχνες, η τέχνη και ο καμβάς, όλα ταυτόχρονα. Είμαστε οι χορευτές, ο χορός και η σκηνή, όλα ταυτόχρονα.

Στο Εδώ και τώρα, βρίσκουμε την απελευθέρωση, βρίσκουμε την αλήθεια, βρίσκουμε φώτιση. Στο Εδώ και τώρα, βρισκόμαστε. Στο Εδώ και τώρα, βρίσκουμε Όλα.

Albert Camus: Πρέπει να φανταστούμε τον Σίσυφο ευτυχισμένο

Όλη η βουβή χαρά του Σισύφου βρίσκεται εδώ. 

Η μοίρα του τού ανήκει. Ο βράχος του είναι δικός του.

Το ίδιο συμβαίνει με τον παράλογο άνθρωπο: όταν στοχάζεται μπροστά στο μαρτύριό του, όλα τα είδωλα σωπαίνουν.

Σ’ αυτό το σύμπαν, παραδομένο αίφνης στη σιωπή, υψώνονται οι χιλιάδες μικρές, έκθαμβες φωνές της γης. Ασυνείδητα και μυστικά καλέσματα, προσκλήσεις όλων των προσώπων, αποτελούν την απαραίτητη ανάποδη όψη του νομίσματος και το τίμημα της νίκης. Δεν υπάρχει ήλιος δίχως σκιά, και πρέπει να γνωρίσουμε τη νύχτα.

Ο παράλογος άνθρωπος λέει ναι και ο αγώνας του δεν θα ’χει τελειωμό. Αν υπάρχει μια προσωπική μοίρα, δεν υπάρχει κανένα ανώτερο πεπρωμένο, ή τουλάχιστον υπάρχει μόνο εκείνο που ο άνθρωπος κρίνει μοιραίο και αξιοκαταφρόνητο. Για όλα τ’ άλλα, ξέρει ότι είναι ο κύριος των ημερών.

Τούτη την κρίσιμη στιγμή που ο άνθρωπος κάνει τον απολογισμό της ζωής του, ο Σίσυφος, επιστρέφοντας προς το βράχο του, παρατηρεί αυτή την ασύνδετη σειρά των πράξεων που φτιάχνει το πεπρωμένο του, δημιουργημένο από τον ίδιο, συσπειρωμένο κάτω από το βλέμμα της μνήμης του και σφραγισμένο σε λίγο με το θάνατό του.

Έτσι, πεπεισμένος για την απόλυτα ανθρώπινη έλευση κάθε ανθρώπινου πράγματος, σαν τυφλός που λαχταρά το φως του και που γνωρίζει πως η νύχτα είναι ατέλειωτη, πορεύεται συνέχεια. Ο βράχος κυλάει πάντα.

Αφήνω τον Σίσυφο στους πρόποδες του βουνού! Πάντα ξαναβρίσκει κανείς το φορτίο του.

Αλλά ο Σίσυφος διδάσκει την ύψιστη πίστη που αρνείται τους θεούς και σηκώνει τους βράχους. Κι εκείνος επίσης κρίνει ότι όλα είναι καλά.

Τούτο το σύμπαν, αδέσποτο στο εξής, δεν του φαίνεται άγονο ούτε ασήμαντο. Κάθε κόκκος αυτής της πέτρας, κάθε ορυκτό θραύσμα αυτού του πλημμυρισμένου από νύχτα βουνού, σχηματίζει από μόνο του έναν κόσμο.

Ο αγώνας και μόνο προς την κορυφή αρκεί για να γεμίσει μιαν ανθρώπινη καρδιά.

Πρέπει να φανταστούμε τον Σίσυφο ευτυχισμένο.

Albert Camus, Ο μύθος του Σισύφου

Δώσαμε αξία εκεί που δεν ήξεραν να εκτιμούν

Και φτάνει εκείνη η στιγμή που συνειδητοποιείς τι έδωσες, τι είπες, τι αισθάνθηκες για λάθος ανθρώπους που πίστεψες ότι σου αξίζουν κι ότι είναι ό,τι καλύτερο σου έχει συμβεί κι εσύ ανοίχτηκες, μοιράστηκες, δέθηκες κι όμως τώρα βλέπεις πόσο λάθος έκανες, ποσό αφελής ήσουν που πίστεψες σε αυτούς κι ακόμα περισσότερο σε εσάς.

Σ’ εσάς που πάλεψες με τόσο κόπο να κρατήσεις αυτό που είχατε. Έδειξες υπομονή κι επίμονη γιατί σου έμαθαν πως έτσι είναι οι σχέσεις. Θέλουν τον χρόνο τους και μεράκι για να αντέξουν. Έτσι εσύ στον βωμό του εpώτα θυσίαζες χρόνο, συναίσθημα, αντοχές και το έκανες με τόσο ενθουσιασμό.

Έκανες ηλίθιους συμβιβασμούς, ανώφελες υποχωρήσεις, άφησες να σε ποδοπατήσουν γιατί πίστευες μέσα σου ότι θα πετύχει, για την ακρίβεια, ήθελες τόσο να πετύχει. Απλά λίγο σπρώξιμο θέλει, έλεγες.

Είναι δύσκολο όμως το «εμείς» και το «μαζί». Δε θέλει προσπάθεια μόνο από έναν. Το παιχνίδι αυτό είναι ομαδικό, αν ο ένας πάει πάσο χάνετε κι οι δυο. Αν ο ένας παίξει για την πάρτη του, αργά ή γρήγορα πάλι δε θα τα καταφέρατε.

Σαφέστατα, πάντα κάποιος απ’ τους δυο θα νιώθει πιο πολλά , θα δίνει πιο πολλά, θα είναι έτοιμος να θυσιάσει και να θυσιαστεί, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι ο άλλος θα μείνει άπραγος. Ανιδιοτελείς οι σχέσεις, βλέπεις, όμως ανιδιοτελής είναι ο άνθρωπος που δίνει χωρίς συμφέρον και προσωπικό όφελος, όχι αυτός που δεν περιμένει τίποτα γιατί ο άλλος δεν τον υπολογίζει.

Συχνά μπερδεύουμε τον πραγματικό εpώτα με κάτι φτηνιάρικες απομιμήσεις που δεν έχουν καν λόγο ύπαρξης. Ίσως να φταίμε κι εμείς που αφήνουμε να κάνουν κουμάντο στην καρδιά μας, ίσως να φταίνε κι αυτοί που δεν μπόρεσαν να εκτιμήσουν το παραμικρό.

Και φτάνει εκείνη η αναθεματισμένη ώρα που συνειδητοποιείς ποσά έδωσες, ποσά κράτησες για σένα και τι εκτίμησε ο άλλος από αυτά. Και τότε απογοητεύεσαι, νιώθεις κενός και τι κατάφερες; Τώρα αυτά που έκανες κι είπες φαντάζουν τόσο άσκοπα, τόσο ανούσια αφού ο άλλος δεν έκανε τίποτα για να δώσει αξία.

Σκέφτεσαι πάλι πώς είναι δυνατόν να μην είδε τίποτα από όλα αυτά, να μην αντέδρασε σε κάτι, βρε αδελφέ. Μα γιατί να το κάνει άλλωστε; Κανείς δε χρωστάει σε κανέναν και κανείς δεν αναγκάζει κανέναν να κάνει κάτι που δε θέλει, μονός σου πήρες το ρίσκο κι οι συνέπειες δικές σου.

Κι ύστερα, πες μου, πώς σου φαίνεται που όσα έκανες εσύ με κόπο και πείσμα, ο άλλος τα γκρεμίζει έτσι απλά μόνο με ένα βλέμμα, με μια λέξη, με μια κίνηση; Κι εσύ εκεί επιμένεις να τα ξαναχτίσεις όλα απ’ την αρχή κι αυτή τη φορά, βέβαια, στα μέτρα του έτσι ακριβώς όπως αρέσει σε εκείνον. Κι όλα αυτά γιατί;

Μόνο και μόνο γιατί φοβάσαι να παραδεχτείς στον ίδιο σου τον εαυτό ποσό λάθος έκανες ακόμη μία φορά, που έδωσες σε λάθους ανθρώπους. Γιατί πίστευες ότι είναι ο σωστός άνθρωπος, ότι αυτός σου αξίζει, ότι αυτός είναι το άλλο σου μισό. Κάποια στιγμή τελειώνει αυτό το παραμυθάκι, αυτός φεύγει κι εσύ ξυπνάς και βλέπεις πως όλα πήγαν χαμένα, θυμώνεις με σένα που πίστεψες πάλι λανθασμένα.

Όταν όμως έρχεται η στιγμή που ο σωστός άνθρωπος μπαίνει στην ζωή σου, κομπλάρεις διότι καιρό τώρα έχεις πάψει να πιστεύεις σε αυτούς. Τότε αντιλαμβάνεσαι πραγματικά ποσά λάθος πράγματα επένδυσες σε τόσο λάθος ανθρώπους.

Πίστευες βλακωδώς ότι ήταν ό,τι καλύτερο σου έχει συμβεί, και να που έρχονται άνθρωποι που αξίζουν τόσα κι αλλά τόσα, όμως εσύ τα έδινες από εδώ κι από εκεί, σε άτομα ανίκανα να εκτιμήσουν, να παλέψουν γι’ αυτόν που είχαν διπλά τους.

Δειλοί άνθρωποι που το μόνο που ήξεραν να κάνουν είναι να παίρνουν και να φεύγουν. Γιατί τι άλλο να δώσεις, μάτια μου, και ποιος σου εγγυάται ότι δε θα πληγωθείς πάλι, ότι δε θα πετάξουν με τόση ευκολία όπως έκαναν τόσοι και τόσοι.

Και το ερώτημα είναι το εξής: στον απολογισμό που κάνεις, ποιος μένει τελικά;

Μήπως η ψυχή σου είναι πιο κουρασμένη από το σώμα σου;

Η συναισθηματική εξάντληση είναι πραγματική και είναι πολύ πιο δύσκολο να την αντιληφθείς.

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής δεν είναι κουραστικός και επίπονος μόνο για το σώμα σου αλλά κυρίως για την ψυχή σου. Και αυτό, όχι γιατί η σωματική κούραση δεν είναι σημαντική, απλώς έχουμε την ικανότητα να την αντιλαμβανόμαστε πολύ πιο γρήγορα από τη συναισθηματική. Η συναισθηματική κούραση είναι μία διαφορετική μορφή εξάντλησης, πιο εξουθενωτική και πολύ πιο δύσκολο να την αντιληφθείς και να την αντιμετωπίσεις.

Υπάρχουν όμως μερικά σημάδια που αναγνωρίζεις θα κάνεις ένα μεγάλο δώρο στον εαυτό σου.

H ψυχική και συναισθηματική εξάντληση δημιουργείται τόσο από εξωτερικούς παράγοντες όσο και από εσωτερικούς τους οποίους όμως μπορούμε να τροποποιήσουμε ευκολότερα. Οι εξωτερικοί παράγοντες, τις περισσότερες φορές δεν είναι στο χέρι μας.

Το άγχος που βιώνουμε όλοι καθημερινά είναι μία φυσιολογική αντίδραση στις πιέσεις που καθημερινά, όταν όμως δεν γίνει κατάλληλη αποσυμπίεση τότε η κούραση από σωματική μεταμορφώνεται σε κάτι πολύ πιο βαθύ και πολύ πιο δύσκολο για αυτό είναι σημαντικό το να δίνεις χώρο και χρόνο στον εαυτό σου να αποσυμπιεστεί.

Οι βασικοί 3 τρόποι αντιμετώπισης της συναισθηματικής κούρασης είναι στην πραγματικότητα ένα κράμα χαλάρωσης, διατροφής και ψυχολογικής ξεκούρασης.

Περιόρισε (όσο γίνεται) πράγματα και συνήθειες που σου δημιουργούν έντονο στρες

Σε μία εποχή που πιεζόμαστε από όλα, η έξτρα πίεση από ανθρώπους και καταστάσεις δεν χρειάζεται. Εάν το εργασιακό σου περιβάλλον είναι η αιτία της συναισθηματικής εξάντλησης, μπορείς να το συζητήσεις με τους συναδέλφους σου κι ενδεχομένως να πάρεις και μερικές μέρες άδεια. Αν όμως η συναισθηματική σου εξάντληση προκαλείται από άγχος στην προσωπική σου ζωή τότε μία συζήτηση με το σύντροφο σου, θα σε ανακουφίσει.

Υγιεινή διατροφή

Πολλά είναι τα τρόφιμα που ‘’φορτώνουν’’ τον οργανισμό με παραπάνω συναισθηματική κούραση. Ένα εκ των οποίων είναι η ζάχαρη ή τα λιπαρά. Δοκιμάστε λοιπόν να αποφύγετε τα λιπαρά σνακ, τα τηγανητά και εννοείται οτιδήποτε περιέχει πολλή ζάχαρη. Η ισορροπημένη διατροφή θα επηρεάσει θετικά και τη συναισθηματική σου κατάσταση.

Περπάτα, κινήσου, γυμνάσου

Οποιοδήποτε είδος σωματικής δραστηριότητας αυξάνει τα επίπεδα ενδορφινών και σεροτονίνης. Αυτό, επηρεάζει θετικά και την συναισθηματική σας κατάσταση εκτός από τη σωματική.

Το συμπέρασμα είναι πως όπως φροντίζουμε το σώμα μας γυμνάζοντάς το και την υγεία μας με μια σωστή διατροφή, έτσι οφείλουμε να φροντίζουμε και να ξεκουράζουμε και την ψυχή μας, η οποία τις περισσότερες φορές είναι πιο κουρασμένη από το σώμα μας.

Πώς θα λειτουργήσουμε με ενσυναίσθηση απέναντι στο παιδί

Πολλές φορές ο όρος ενσυναίσθηση μπορεί να δυσκολεύει στην κατανόηση του. Ίσως να ακούγεται γενικός ή να συγχέεται με τη συμπόνια και τη λύπηση Συχνά οι γονείς πιστεύουν ότι ενσυναίσθηση σημαίνει να καλύπτουν την κάθε ανάγκη του παιδιού, προκειμένου να είναι χαρούμενο και να μην έρθει αντιμέτωπο με δύσκολα συναισθήματα. Στην πραγματικότητα όμως είναι κάτι αρκετά διαφορετικό.

Ενσυναίσθηση είναι η δυνατότητα του ατόμου να μπει στη θέση του άλλου και να αισθανθεί όπως εκείνος, να αισθανθεί δηλαδή πέρα από τα όρια του εαυτού του. Ενσυναίσθηση δε σημαίνει ότι οι δύο γίνονται ένας, αλλά χρειάζεται η διάκριση να είναι ξεκάθαρη και να μην αισθάνεται κανείς ότι «χάνει» τον εαυτό του. Αποτελεί ένα βασικό στοιχείο για την ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης του παιδιού και τη δημιουργία υγιών και ευτυχισμένων διαπροσωπικών σχέσεων.

Πολύ συχνά οι γονείς αναρωτιούνται πως μπορούν οι ίδιοι να βοηθήσουν ώστε τα παιδιά τους να αποκτήσουν την ικανότητα της ενσυναίσθησης.

Μια βασική προϋπόθεση είναι το παιδί να είναι συναισθηματικά καλυμμένο. Να λαμβάνει από το περιβάλλον του την αγάπη και την ασφάλεια που χρειάζεται, για να μπορεί να εξερευνήσει τον εαυτό του και τα δικά του συναισθήματα. Η αγάπη και η φροντίδα που θα δώσει η οικογένεια στο παιδί, δε συνεπάγεται την δημιουργία ενός αποστειρωμένου από οποιοδήποτε αρνητικό συναίσθημα περιβάλλοντος.

Επομένως, η οικογένεια οφείλει να διδάξει στο παιδί πως θα ανταπεξέλθει ως προς και τα αρνητικά συναισθήματα, όχι μόνο τα θετικά. Χρειάζεται λοιπόν από μικρή ηλικία και στο βαθμό που αντιστοιχεί στην κάθε αναπτυξιακή φάση να ενισχύει την ικανότητα του παιδιού για επίλυση προβλημάτων που ανακύπτουν και μπορεί να του δημιουργήσουν και αρνητικά συναισθήματα και όχι να προσπαθεί να ωραιοποιήσει ή να αποσπάσει την προσοχή από αυτά.

Είναι πιο εύκολο να καταλάβεις κάποιον όταν εκφράζει το συναίσθημά του. Διευκολύνουμε λοιπόν, το παιδί να μιλήσει για το πώς αισθάνεται ρωτώντας το. Ο γονέας δίνει το χώρο στο συναίσθημα του παιδιού και δεν το κρύβει κάτω από το χαλί γιατί μπορεί να δυσκολεύει και τον ίδιο. Επίσης, είναι βοηθητικό ο γονιός να εξηγήσει πως μια συμπεριφορά μπορεί να επηρεάσει αυτόν που τη δέχεται ή ακόμα να μιλήσει για το πώς επηρεάζει τον ίδιο, και να μοιραστεί με το παιδί το δικό του συναίσθημα.

Αφορμή

Αφορμή για να ξεκινήσει ο γονιός μια τέτοια συζήτηση που θα μιλήσει για θετικές και αρνητικές συμπεριφορές μπορεί να είναι η χρήση παραδειγμάτων από την καθημερινότητα, όπως και μέσα από ένα βιβλίο, μια ταινία ακόμα και την τηλεόραση. Αυτό το ερέθισμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί όχι για να επικρίνει ή να επιβραβεύσει ο γονιός συμπεριφορές αλλά και για να συζητήσει πως το παιδί αντιλαμβάνεται συμπεριφορές μέσω μεταβατικών προσώπων και όχι τη στιγμή που το αφορά προσωπικά.

Το παιδί για να μπορέσει να μιλήσει για τα συναισθήματα του, αλλά και για να κατανοήσει τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές των ανθρώπων γύρω του χρειάζεται πρωτίστως να μπορεί να ονομάσει τα συναισθήματα. Ένας τρόπος είναι να λεκτικοποιήσει ο γονέας το συναίσθημα ή την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το παιδί. Για παράδειγμα, αν σε μια συναναστροφή μιλήσει με ευγένεια μπορεί ο γονιός να του πει ότι ήταν πολύ ευγενική αυτή η κίνησή του. ‘Η αν για παράδειγμα σταθεί υπεύθυνα σε μια περίσταση μπορεί ο γονιός να ονομάσει αυτή του την υπευθυνότητα. Αντίστοιχα ο γονιός έχει να ονομάσει και το φόβο ή το θυμό. Αν το παιδί είναι θυμωμένο κι αυτό εκφράζεται πετώντας πράγματα είναι σημαντικό εκείνη τη στιγμή να ονομαστεί ο θυμός που αισθάνεται.

Τέλος, οι γονείς έχουν να δώσουν το «καλό παράδειγμα» μέσω της δικής τους στάσης. Να λειτουργήσουν δηλαδή σα μοντέλο για το παιδί, από το οποίο θα μπορέσει να μάθει και να μιμηθεί.

Ο τρόπος που εκφράζονται οι γονείς

Ο τρόπος που οι γονείς εκφράζονται και αλληλοεπιδρούν παίζει πολύ βασικό ρόλο στον τρόπο που θα επιλέξει και το παιδί να αντιμετωπίσει τα συναισθήματά του αλλά και τα συναισθήματα των άλλων. Για παράδειγμα, ένας γονιός ο οποίος δεν εκφράζει ποτέ το θυμό του και επιλέγει να τον κρύβει και να μην τον αναγνωρίζει, όταν το παιδί του θυμώνει τότε ίσως το θεωρεί ανεξήγητο και χωρίς λόγο και τιμωρεί το παιδί μάλιστα για το θυμό του αυτό, μαθαίνοντας το τελικά ότι ο θυμός είναι ένα συναίσθημα κακό που δεν πρέπει να βιώνει. Από την άλλη ένας γονιός που αναγνωρίζει ότι και ο ίδιος μπορεί να θυμώσει, όταν αυτό συμβεί δεν είναι καταστροφικό και μπορεί αυτό να το ονομάσει μπροστά στο παιδί του δίνει ένα παράδειγμα θετικό.

Ως παράδειγμα

Για να δούμε λοιπόν ένα παράδειγμα και πως ο γονιός θα λειτουργήσει ενσυναισθητικά ή όχι. Ας υποθέσουμε ότι η οικογένεια παίζει ένα επιτραπέζιο και η λήξη του παιχνιδιού βρίσκει το παιδί να κλαίει λόγω της ήττας του.

Στην πρώτη περίπτωση και λειτουργώντας κυρίως με οίκτο και όχι με ενσυναίσθηση, οι γονείς την επόμενη φορά που θα παίξουν με το παιδί θα το αφήσουν να κερδίσει προκειμένου να μη στεναχωρηθεί. Έτσι, καλύπτουν την ανάγκη εκείνη τη στιγμή, αλλά χάνουν την ευκαιρία να μεταδώσουν ένα σημαντικό μήνυμα στο παιδί.

Στη δεύτερη περίπτωση, οι γονείς ακούν προσεκτικά το παιδί, το ρωτούν πως νιώθει, του επιτρέπουν να ονομάσει το συναίσθημά του. Μοιράζονται μαζί του και δικά τους συναισθήματα σε αντίστοιχες περιστάσεις και του δίνουν το χώρο να στεναχωρηθεί, να θυμώσει, να απογοητευτεί και τελικά να το επεξεργαστεί και να έχει κέρδος.

Συνοψίζοντας σε μερικές βασικές οδηγίες για να λειτουργήσει κανείς με ενσυναίσθηση:

• Άκου
• Ρώτα
• Μην αποσπάς
• Μην επικρίνεις
• Μην προσπαθείς να διορθώσεις ή να ωραιοποιήσεις

Η συμφωνία του Φάουστ με τον Μεφιστοφελή ήταν απαράβατη και μη αναστρέψιμη

Ο πραγματικός Φάουστ γεννήθηκε κατά πάσα πιθανότητα περί το 1480 στην νότια Γερμανία και πέθανε το 1539 ή το 1540 στο Στάουφεν του Μέλανα δρυμού. Σχεδόν πενήντα χρόνια μετά τον θάνατό του, το 1587, κυκλοφορεί ανώνυμα ένα ολιγοσέλιδο βιβλίο που έφερε τον τίτλο Η ιστορία του Δρος Γιόχαν Φάουστ του διαβόητου θαυματοποιού που επιδίδονταν στην μαύρη μαγεία. Ο συγγραφέας της ιστορίας παραμένει ακόμα και σήμερα άγνωστος. Το βιβλίο δεν αφήνει την παραμικρή αμφιβολία πως το πρόσωπο στο οποίο αναφέρεται δεν είναι φανταστικό. Μέχρι τα τέλη του 16ου αιώνα είχε ήδη αποκρυσταλλωθεί ο μύθος του περιπλανώμενου μάγου. Απόδειξη ότι ήταν υπαρκτό πρόσωπο είναι πως ο Επίσκοπος Γεώργιος Γ΄ κατέβαλε ένα υψηλό ποσό για την σύνταξη του Φάουστ, όπου στα έγγραφα που διασώζονται αναφέρεται ως ωροσκόπος. Λίγα χρόνια αργότερα, το δημοτικό συμβούλιο της Νυρεμβέργης του απαγορεύει την είσοδο στην πόλη.

Το ότι ο συγγραφέας της ιστορίας παρέμεινε άγνωστος φανερώνει πως πενήντα χρόνια αργότερα το όνομα του Φάουστ προκαλούσε ακόμα υποψίες ότι όσο ζούσε εξασκούσε την μαύρη μαγεία και πως είχε συνθηκολογήσει με τον διάβολο, παράπτωμα που εκείνη την εποχή θα μπορούσε να τον κρίνει ένοχο θανάτου.

Ο Φάουστ θα ολοκληρώσει τις θεολογικές του σπουδές, όμως θα εγκαταλείψει γρήγορα την θεολογία. Αρχίζει να μελετά χαλδαϊκά, περσικά, αραβικά και ελληνικά, συμμετέχει σε επικλήσεις πνευμάτων και μαγικές τελετουργίες. Σπουδάζει ιατρική, καταγίνεται με την αστρολογία και τα μαθηματικά.

Ένα βράδυ επικαλείται τον Διάβολο όπου εκείνος εμφανίζεται με το όνομα Μεφιστοφελής όπου συνάπτουν μια συμφωνία όπου θα υπηρετεί πιστά τον Φάουστ έτσι ώστε να κατακτήσει την απόλυτη γνώση, με τίμημα, μετά από 24 χρόνια να του πάρει ο Διάβολος την ψυχή.

Ο Φάουστ με την βοήθεια του Μεφίστο επιδίδεται στην σύνταξη ημερολογίων, προσφέρει τις υπηρεσίες του ως αστρολόγος, προλέγει το μέλλον, ταξιδεύει, γνωρίζοντας τον τότε γνωστό κόσμο, μέχρι που επιστρέφει και εγκαταλείπει με βία τα εγκόσμια. Ένας περιπλανώμενος τυχοδιώκτης ή ένας άνθρωπος που αναζητούσε επίμονα την αλήθεια; Όποιος κι αν ήταν ο λόγος, όποιος και να ήταν ο ίδιος, ένας καιροσκόπος, ένας τσαρλατάνος ή τελικά ένας μεγάλος μάγος, αυτό που έχει σημασία είναι πως η ιστορία του ενέπνευσε τον Γκαίτε.

Γνωρίζοντας την ιστορία του Φάουστ, μιας και την έχει παρακολουθήσει σ΄ ένα από τα περιπλανώμενα θέατρα της εποχής, ο Γκαίτε αρχίζει να γράφει το πρώτο μέρος του έργου το οποίο δημοσιεύει το 1808. Η αρχή της τραγωδίας λαμβάνει χώρα στον ουρανό, όπου εμφανίζεται ο Κύριος με τις ουράνιες στρατιές καθώς επίσης και ο Διάβολος. Με διάθεση ειρωνείας ο Μεφίστο αμφισβητεί τα έργα του θεού, (θυμίζοντας την ιστορία του Ιώβ από την Βίβλο), και προκαλεί τον θεό να τον αφήσει να δοκιμάσει τον Φάουστ όπως και πραγματικά γίνεται. Ο Φάουστ αφήνει τα βιβλία του και με την προτροπή του Μεφίστο αρχίζει να ανακαλύπτει τον κόσμο.

Μπαίνει σε καταγώγια που δε θα έμπαινε ποτέ, συνομιλεί με κακά πνεύματα και παρασύρει ένα δεκαεξάχρονο κορίτσι, τη Μαργαρίτα σε έναν έρωτα που θα την οδηγήσει σε τραγικό τέλος. Κατά τη διάρκεια αυτού του “ταξιδιού” ο Φάουστ αλλάζει συναισθήματα: απελπισία – έρωτας – μετάνοια. Ωστόσο η συμφωνία είναι κατά πως φαίνεται πράγμα απαράβατο και μη αναστρέψιμο.

Φτάνει σε ένα βασίλειο όπου βρίσκεται σε δεινή οικονομική κατάσταση. Με την βοήθεια πάντα του Μεφίστο ο Φάουστ προτείνει στον βασιλιά να φτιάξει χάρτινο χρήμα για να σωθεί από την κρίση Όταν ο βασιλιάς υπακούει, η χώρα σώζεται από την χρεοκοπία, όμως αυξάνεται η φιλαργυρία των πολιτών, όπου όλα πια μετριούνται με την αξία του χρήματος. Η κοινωνία διακατέχεται από την έμμονη σκέψη του κέρδους. Ο Γκαίτε βάζει εσκεμμένα τον ίδιο τον Διάβολο να συνεργήσει ώστε ο Βασιλιάς να ακούσει τα λόγια του Φάουστ και να εκδώσει χάρτινο χρήμα, υπονοώντας την σατανική του προέλευση. Ο ίδιος άλλωστε απεχθανόταν το χάρτινο χρήμα, και δεν το χρησιμοποίησε ποτέ στην ζωή του.

Δεν είναι τυχαίο που σε λίγο δεν θα αργήσει να έρθει στο προσκήνιο ο πόλεμος. Ο Φάουστ ζητά από τον Μεφίστο εξουσία, δράση. Ο Μεφίστο επηρεάζει κι αυτή την φορά τους ανθρώπους να στραφούν εναντίον του εαυτού τους, έτσι ώστε να έχει την ευκαιρία ο Φάουστ να εδραιώσει την κυριαρχία του και να γνωρίσει την περιπέτεια της εξουσίας. Ανακηρύσσει τον Φάουστ γενικό διοικητή των βασιλικών στρατευμάτων και με την βοήθεια τριών γιγάντων ρίχνονται στην μάχη ενάντια των επαναστατημένων. Γνωρίζει την βία, τον θάνατο, τον πόνο, την καταστροφή.

Και μετά από όλα αυτά, αηδιασμένος επιστρέφει στην μοναξιά. Κατανοεί πως η ευτυχία δεν μπορεί να υπάρχει ούτε στην δόξα, ούτε στον πλούτο, ούτε στην εξουσία. Μετά από μια πορεία που ο ίδιος ανακαλύπτει τα ανθρώπινα πάθη στο μεγαλείο τους, αφού έχει γευθεί όσα μπορεί να γευθεί ένας άνθρωπος, αφού έχει διδαχτεί από την εμπειρία, αλλά όντας δυστυχισμένος, διαπιστώνει πως μόνο η αγάπη είναι ο βαθύτερος λόγος που η ψυχή μπορεί να βρει την γαλήνη της.

Κι αυτό πιστεύω είναι το διαχρονικό δίδαγμα του έργου. Πως ότι και να έχουμε καταφέρει σ΄ αυτή την ζωή, αν δεν έχουμε αγαπηθεί και αγαπήσει, παραμένουμε τελικά άδειοι, σε μια ζωή κενή, χωρίς νόημα.

Περί μονοτονίας

Ποιο είναι το δηλητήριο της σύγχρονης βιομηχανικής ζωής μας; Αναμφίβολα η μονοτονία -μονοτονία της εργασίας και της ανούσιας κοινωνικής και κοινοτικής ζωής.

Για την κοινωνία, η εξέλιξη της ανθρωπότητας δεν πρέπει να είναι σταθερή και ακόμη λιγότερο μονότονη. Το πρέπον της κοινωνίας είναι η μονοτονία που αποτελεί το επακόλουθο του οράματός της, δηλαδή η αθανασία του παρόντος. Κατά συνέπεια, όλο το σύστημά της είναι βασισμένο στην ιδέα ότι η ζωή είναι απλώς μία ημέρα που επαναλαμβάνεται.

Όλη η ουσία για τα άτομα της κοινωνίας είναι πώς να περάσει η ημέρα. Δεν υπάρχουν επιπτώσεις που αγγίζουν το αύριο. Το παίγνιο έχει μόνο μία αρχή, την αρχή της επανάληψης. Και οι κανόνες αφορούν μόνο την ημέρα. Σε αυτό το πλαίσιο, ούτε η θρησκεία δεν έχει νόημα, εκτός αν συμπίπτει με την έννοια της καθημερινότητας. Όσο πιο απλοϊκή είναι η θρησκεία τόσο το καλύτερο, διότι έτσι είναι εύκολη η εφαρμογή της. Η κοινωνία μετατρέπει τα έργα σε διαφημιστικά, τα τραγούδια σε ρεφρέν, τα συνθήματα σε σλόγκαν.

Έτσι οι διανοούμενοι είναι άχρηστοι, όχι μόνο ως άνθρωποι αλλά και μέσω του έργου τους, που δεν έχει καμιά αξία. Η κοινωνία δίνει σημασία στο γραφείο, μόνο αν υπάρχει καρέκλα. Μόνο στην τουαλέτα επιτρέπει να μην έχει καρέκλα, διότι έχει την ίδια λειτουργία. Η βιομηχανική επανάσταση δεν αφαίρεσε εργασίες, όπως νομίζουν μερικοί ειδικοί. Πιο απλά, έδωσε χρόνο σε πολλά άτομα να δουν τον εαυτό τους όπως είναι στην πραγματικότητα.

Πώς ένα άτομο δίχως ανθρωπιά θα μπορούσε ποτέ να γίνει άνθρωπος; Η κοινωνία έμαθε στα άτομά της ότι μόνο η ύπαρξη έχει νόημα και ότι η ζωή είναι απλώς μία ουτοπία. Επιπλέον, με την πάροδο του χρόνου, τα άτομα ανακαλύπτουν ή μάλλον ακριβέστερα, η κοινωνία τούς το αποκαλύπτει, ότι αυτή η συγκεκριμένη ουτοπία είναι επικίνδυνη, διότι μπορεί να μετατραπεί σε ιδεώδες για το οποίο οι άνθρωποι μπορεί να θυσιαστούν. Αυτή η θυσία αποκαλέστηκε από την κοινωνία, αυτοκτονία. Κατά συνέπεια, ερμηνεύτηκε ως μία προσβολή του συστήματος.

Τα άτομα δίχως ιστορία δεν μπορεί να έχουν προβλήματα. Κι όπως δεν ξέρουν ότι δεν έχουν μέλλον, θεωρούν τους οραματιστές ως επικίνδυνους για την διάσωση της κοινωνίας. Μετά την εξόντωση οποιασδήποτε αντίστασης, η διάσωση μετασχηματίζεται σε συντήρηση. Η ανατροφοδότηση του συστήματος είναι απόλυτα κυκλική και έχει μία αποκλειστική αποστολή. Πρέπει να εξασφαλίσει ότι η κοινωνία θα παραμείνει η ίδια. Αν και αυτή η αποστολή φαίνεται παράδοξη με την αναπόφευκτη εξέλιξη της τεχνολογίας, το παράλογο δεν αργεί να εμφανιστεί.

Μια απλή κοινωνιολογική προσέγγιση αρκεί για να αποδείξει πόσο ισχυρά είναι τα κοινωνικά συμπλέγματα. Είναι, επιπλέον, σταθερά σαν την ημέρα. Όπως η κοινωνία περιορίζει την δράση της μνήμης στο χρονικό διάστημα της ημέρας, κανένα άτομο δεν μπορεί να κάνει οποιαδήποτε σύγκριση. Και δίχως πλαίσιο σύγκρισης, δεν υπάρχει πεδίο εξέλιξης. Σε αυτή την κοινωνία ακόμα και τα βιβλία έχουν μετατραπεί σε περιοδικά και τα περιοδικά σε εφημερίδα, αλλιώς δεν παύει η επικινδυνότητά τους, ακόμα και αν δεν τα διαβάζουν τα άτομα.

Διότι ένας άνθρωπος αρκεί, όπως το κερί που φωτίζει το σκοτάδι. Έτσι τα βιβλία είναι αφιερωμένα, όλο και περισσότερο, στα αθλήματα, στην μαγειρική, στο αυτοκίνητο, στο σπίτι, δηλαδή στα μοναδικά συστατικά της εξέλιξης της ημέρας, η οποία είναι η μόνη που επιτρέπει η κοινωνία στην ανθρωπότητα. Παρόλα αυτά, η ανθρωπότητα ζει και γι’ αυτό η θυσία μας είναι απαραίτητη.

Ποιός δημιουργεί τα προβλήματα;

Το σημαντικό δεν είναι απλώς να βρεις μια λύση σε κάποιο πρόβλημα, είτε είναι οικονομικό ή άλλου είδους, είτε είναι ατομικό ή συλλογικό, αλλά να κατανοήσεις εκείνον που δημιούργησε το πρόβλημα και το να κατανοήσει κανείς τον δημιουργό του προβλήματος είναι πολύ πιο δύσκολο, χρειάζεται μεγαλύτερη επίγνωση, μεγαλύτερη προσοχή από το να μελετάς απλώς το πρόβλημα.

Ο δημιουργός του προβλήματος είναι το εγώ, και για να καταλάβει κανείς το εγώ, δεν σημαίνει ότι πρέπει να απομονωθεί, να αποσυρθεί.

Φαίνεται πως θεωρούμε ότι πρέπει να βρισκόμαστε σε ένταση και σε δράση όταν αντιμετωπίζουμε προβλήματα, γιατί τότε νοιώθουμε ότι τουλάχιστο κάτι κάνουμε γι’ αυτά.

Είναι, λοιπόν, σημαντικό η μελέτη του εγώ, να μην είναι απόσυρση, να μην είναι διαδικασία απομόνωσης ή έλλειψης δράσης, αντιθέτως, είναι μια διαδικασία εξαιρετικής προσοχής, άγρυπνης επίγνωσης, που απαιτεί όχι μόνο επιφανειακή αλλά και εσωτερική διαύγεια.

Σε τελευταία ανάλυση όταν μιλάμε για δράση, στην πραγματικότητα εννοούμε αντίδραση, έτσι δεν είναι;

Οι περισσότεροι αντιδρούμε σε οτιδήποτε έρχεται απέξω και εγκλωβιζόμαστε σ’ αυτή την διαδικασία της αντίδρασης και αυτή την αντίδραση την ονομάζουμε αντιμετώπιση του προβλήματος.

Η κατανόηση, λοιπόν, της αντίδρασης είναι η αρχή της κατανόησης του εγώ.

Το σημαντικό δεν είναι τόσο να κατανοήσουμε το ίδιο το πρόβλημα όσο να να κατανοήσουμε τις αντιδράσεις που ο καθένας μας έχει σαν αντανακλαστικό στις οποιεσδήποτε ιδιαίτερες συνθήκες και στα προβλήματα που παρουσιάζονται.

Η μελέτη του εγώ, είναι πολύ πιο σημαντική απ’ την μελέτη του προβλήματος, στο οποίο οι πιο πολλοί από μας αφιερώνουν την ζωή τους. Έχουμε μελετήσει τα προβλήματα απ’ όλες τις πλευρές, αλλά ποτέ δεν έχουμε μελετήσει με ένταση και σε βάθος τον δημιουργό των προβλημάτων και για να κατανοήσουμε τον δημιουργό των προβλημάτων πρέπει να κατανοήσουμε τις σχέσεις μας, γιατί ο δημιουργός των προβλημάτων υπάρχει μόνο μέσα στις σχέσεις.

Οπότε η μελέτη των σχέσεων μας προκειμένου να κατανοήσουμε το δημιουργό των προβλημάτων είναι το κύριο θέμα μας και η κατανόηση των σχέσεων είναι η αρχή του “γνώθι σ’ αυτόν”.

Έτσι, η κατανόηση των σχέσεων με την οποία ανακαλύπτει τον δημιουργό των προβλημάτων είναι υψίστης σημασίας και δημιουργός των προβλημάτων είναι το εγώ.

Για να κατανοήσεις το δημιουργό των προβλημάτων- που είναι το εγώ, δεν χρειάζεται απλώς να είσαι πολύ έξυπνος, αλλά χρειάζεται να μελετήσεις την όλη διαδικασία των ψυχολογικών αντιδράσεων μέσα σου, γιατί χωρίς την κατανόηση της συνολικής διαδικασίας του νου, χωρίς την κατανόηση του εγώ, ότι κι αν κάνεις για τα προβλήματα σου- ατομικά, κοινωνικά, οικονομικά, εθνικιστικά και λοιπά- δεν θα βρεις κανένα τρόπο να απαλλαγείς από αυτά.

Το εγώ δημιουργεί τα προβλήματα στις σχέσεις, είτε είναι σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους είτε με τον εαυτό μας είτε με τις ιδέες, με την φύση ή με τα πράγματα.

Ανακαλύφθηκε το πρώτο εξωγήινο αντικείμενο στη Γη – Τα θραύσματα που βρέθηκαν στον Ειρηνικό

Το πρώτο εξωγήινο αντικείμενο στη Γη είναι γεγονός όπως διαβεβαίωσε σήμερα ο καθηγητής Φυσικής του Χάρβαρντ Άβι Λεμπ, αναφέροντας ότι τα εκατοντάδες μικροσκοπικά θραύσματα που βρέθηκαν στον πυθμένα του Ειρηνικού Ωκεανού δεν προέρχονται από το δικό μας ηλιακό σύστημα.

Τα εκατοντάδες θραύσματα προήλθαν από ένα αντικείμενο που συνετρίβη στον Ειρηνικό Ωκεανό το 2014, και ο φυσικός πέρασε δύο εβδομάδες αναζητώντας τα με την ελπίδα να αποδείξει ότι υπάρχει εξωγήινη ζωή.

Τα θραύσματα προήλθαν από ένα αντικείμενο μεγέθους ενός μέτρου που συνετρίβη ανοιχτά της Παπούα της Νέας Γουινέας το 2014, το οποίο ο Λεμπ ισχυρίζεται ότι ήταν ένα εξωγήινο σκάφος.

Αν και η ανακοίνωση δεν επιβεβαιώνει την ύπαρξη εξωγήινων, ο Λεμπ μιλά για μια ιστορική ανακάλυψη «γιατί αντιπροσωπεύει την πρώτη φορά που οι άνθρωποι ακούμπησαν με τα χέρια τους υλικά από ένα μεγάλο αντικείμενο που έφτασε στη Γη εκτός του ηλιακού συστήματος».

Ο Λεμπ και η επιστημονική ομάδα του ταξίδεψαν σε μια τοποθεσία όπου ο μετεωρίτης IM1 πιστεύεται ότι συνετρίβη πριν από σχεδόν μια δεκαετία.

Οι επιστήμονες του Χάρβαρντ πέρασαν χρόνια σε στενή συνεργασία με τον αμερικανικό στρατό για να εντοπίσουν τη ζώνη πρόσκρουσης κοντά στην Παπούα Νέα Γουινέα, αναλύοντας δεδομένα για να προσδιορίσουν εάν και πότε το αντικείμενο έπεσε από το διάστημα.

Τον Απρίλιο του 2022 η Διαστημική Διοίκηση των ΗΠΑ επιβεβαίωσε ότι ο μετεωρίτης, πλάτους 46 εκατοστών, προήλθε από άλλο ηλιακό σύστημα, καθιστώντας τον τον πρώτο γνωστό «διαστρικό επισκέπτη στη Γη». Και αυτό, σύμφωνα με τον Λεμπ, παρέχει περισσότερα στοιχεία για να υποστηρίξει τη θεωρία του.

Ο Λεμπ πιστεύει ανοιχτά ότι οι εξωγήινοι έχουν έρθει σε επαφή με τη Γη.

Το 2021, ο φυσικός κυκλοφόρησε ένα βιβλίο με τίτλο «Extraterrestrial: The First Sign of Intelligent Life Beyond Earth» (Εξωγήινος: Το πρώτο σημάδι Ευφυούς Ζωής πέρα από τη Γη), στο οποίο υποστήριξε ότι το Oumuamu δεν είναι κομήτης ή αστεροειδής αλλά ένα ελαφρύ πανί – μια μέθοδος προώθησης διαστημικού σκάφους.

Το Oumuamu ανακαλύφθηκε τον Οκτώβριο του 2017 από ένα τηλεσκόπιο στη Χαβάη, εκατομμύρια μίλια μακριά, και αρχικά θεωρήθηκε ο πρώτος διαστρικός επισκέπτης της Γης μέχρι το 2022.

Ο Λεμπ και η ομάδα του βρήκαν 700 σφαίρες διαμέτρου 0,05–1,3 χιλιοστών σε 26 διαδρομές που κάλυπταν μια περιοχή έρευνας μεγέθους ενός τετάρτου του τετραγωνικού χιλιομέτρου.

Τα δεδομένα από την ανάλυση έδειξαν ότι τα θραύσματα είναι πλούσια σε βηρύλλιο, λανθάνιο και ουράνιο, μαζί με χαμηλή περιεκτικότητα σε στοιχεία με υψηλή συγγένεια με τον σίδηρο, όπως το Ρήνιο – ένα από τα πιο σπάνια στοιχεία που βρέθηκαν στη Γη.

Το μοτίβο στοιχειακής αφθονίας ‘‘BeLaU’’ δεν ταιριάζει με επίγεια κράματα, θραύσματα από πυρηνικές εκρήξεις, μάγμα της Γης ή της Σελήνης ή του Άρη της ή φυσικούς μετεωρίτες στο ηλιακό σύστημα τόνισε.

Αριστοτέλης, Ο χώρος στη φυσική

Ο χώρος και τα σώματα

Τι σημαίνει κινείται ένα σώμα; Σημαίνει λέμε αλλάζει θέση ως προς κάποια άλλα σώματα.Όμως αυτό δεν απαντάει στο ερώτημα. Κινείται το σώμα ή κινούνται τα άλλα; Έχει νόημα ένα τέτοιο ερώτημα;

Σε κάθε λοιπόν φυσική θεωρία που αναπτύχθηκε για την κίνηση, το ουσιαστικό πρόβλημα είναι η παγκόσμια αναφορά της κίνησης από μια ιδιαίτερη άποψη, αν δηλαδή είναι απόλυτη ή σχετική.

Είναι η γη που περιστρέφεται περί τον άξονά της από δυτικά προς ανατολικά ή τα άστρα περιστρέφονται από ανατολικά προς δυτικά; Αν η γη περιστρέφεται, τότε πώς μπορεί να μετράει την κίνηση των άλλων σωμάτων; Αλλά, αν η γη δεν μας προσφέρει ένα σύστημα αναφοράς για την κίνηση, τότε μπορούμε να αναρωτηθούμε μήπως άλλο κάποιο σημείο μπορεί να οριστεί για την αναφορά της κίνησης. Είναι κάποιο σημείο στο χώροή κάποιο σώμα πραγματικά ακίνητο, ως προς το οποίοτα σώματα κινούνται ‘πραγματικά; (απόλυτη κίνηση).Εκτός εάνόλες οι κινήσεις είναι ισοδύναμες και δεν είναι καμία προνομιούχα απέναντι στις άλλες. Αν είναι έτσι,το ερώτημα, αν η γη ή τα άστρα περιστρέφονται, είναι χωρίς σημασία, απλώς διαφορετικές αλλά ισοδύναμες εκφράσεις του φαινομένου.(σχετική κίνηση)

Τέτοια ερωτήματα βασανίζουν όλους όσοι ασχολήθηκαν με τη κίνηση, τον Αριστοτέλη, τον Καρτέσιο, το Νεύτωνα το Λάιμπνιτς, το Μαχ, τον Αϊνστάιν.

Σε κάθε λοιπόν φυσική θεωρία που αναπτύχθηκε για την κίνηση, το ουσιαστικό πρόβλημα είναιη παγκόσμια αναφορά της κίνησης από μια ιδιαίτερη άποψη, αν δηλαδή είναι απόλυτη ή σχετική.

Η απάντηση του κάθε ερευνητή στο ερώτημααυτό παράγει τις απόψεις του για το χώρο, αφού η κίνηση περιγράφεται σε χωροχρονικούς όρους.

Όπως είδαμε, οι φυσικές κινήσεις του Αριστοτέλη είναι από, προς και περί ενός σημείου Ο που συμπίπτει με το κέντρο της ακίνητης γης. Χρησιμοποιεί λοιπόν ο Αριστοτέλης το χώρο με απόλυτη ή σχετική έννοια;

Εξαρτάται από τη θεώρηση αυτού του σημείου Ο. Αν αυτό ταυτίζεται με το κέντρο της γης, η θεωρία δεν χρησιμοποιεί απόλυτες ποσότητες, οι φυσικές κινήσεις των σωμάτων εξαρτώνται από τη σχετική τους θέση ως προς ένα άλλο σώμα, τη γη.

Όμως ο Αριστοτέλης γράφει ότι

Αν μεταθέσει κάποιος τη γη εκεί που είναι τώρα η σελήνη , το καθένα από τα μέρη της γης δεν θα πάει προς αυτή, αλλά προς το μέρος που βρίσκεται τώρα . Περί ουρανού 310 α 21

Δηλαδή το σημείο Ο δεν είναι το κέντρο της γης, απλά η γη κινήθηκε προς αυτό, επειδή είναι βαριά, και ταυτίστηκαν. Δηλαδή το σημείο Ο δεν ταυτίζεται με σώμα.

Όμως πάλι στο Περί Ουρανού, (ΙΙ, 130) υποδεικνύει ότι το κέντρο Ο ορίζεται από την εξωτερική σφαίρα του σύμπαντος, την αιθερική σφαίρα των μακρινών άστρων, που αποτελεί το κέντρο της.

Έτσι οι φυσικοί του νόμοι περιγράφουν την κίνηση σε σχέση με άλλα σώματα, ειδικότερα με το μαθηματικό κέντρο των μακρινών άστρων που είναι η ακίνητη γη. Η Αριστοτελική κίνηση είναι σχετική και αναφέρεται στους μακρινούς αστέρες ή στην ακίνητη γη.

Για τη σχέση του χώρου με την κίνηση παρατήρησε ότι και τα δύο προϋποθέτουν αμοιβαία το ένα το άλλο, γιατί η κίνηση είναι νοητή μόνο σε σχέση με κάτι. «Ο χώρος δεν θα γινόταν αντικείμενο έρευνας, αν δεν υπήρχε η τοπική μετατόπιση».

Αφού λοιπόν η κίνηση του Αριστοτέλη σχετίζεται με τα σώματα, άρα και ο χώρος του θα σχετίζεται μ’ αυτά, αφού η κίνηση συμβαίνει μέσα στο χώρο, άρα και η κίνηση, δηλαδή ο χώρος υπάρχει, επειδή υπάρχουν τα σώματα στα οποία αναφέρεται η κίνηση, δεν γίνεται κίνηση χωρίς το χώρο ούτε χώρος χωρίς την κίνηση. Με αυτόν τον τρόπο, πρώτος επεσήμανε τη σχετικότητα του χώρου. Ο χώρος, όπου πραγματοποιείται η κίνηση, είναι ο «τόπος» του Αριστοτέλη κι αφού η κίνηση συμβαίνει ως προς τα άστρα και ο χώρος θα νοείται ως προς τα άστρα. Ο τόπος είναι το άμεσο ακίνητο όριο των σωμάτων.

Ο χώρος δεν αποτελεί μέρος του πράγματος, αλλά κάτι που παρεμβάλλεται ανάμεσα στα πράγματα (Φυσικά Δ4)

Ο χώρος λοιπόν σχετίζεται με τα σώματα, τα χαρακτηριστικά του παράγονται από την αναφοράτης κίνησης των σωμάτωνπου βρίσκονταιμέσα σε αυτόν. Οι θέσεις του αυτές είναι η ιδέα που οδηγεί την έννοια του τόπου σε ολόκληρη τη διαδρομή της φυσικής. Η αναφορά της κίνησης μας δίνει την έννοια του χώρου.

Η άποψή του για το χώρο συμπληρώνεται από τη μεγαλοφυή σύλληψη της άρνησης της φυσικής υπόστασης του κενού ή και αντίστροφα.

Ο Αριστοτέλης αρνήθηκε ότι θα μπορούσε να υπάρχει κυριολεκτικά άδειος χώρος. [1] Από φυσικής άποψης, επομένως, θεώρησε τον κόσμο ως ενιαία οντότητα, «τίποτα λοιπόνδεν μπορεί να μεταστραφεί στο τίποτα, στην ανυπαρξία». Η απουσία της δυνατότητας παρατήρησης του κενού στο φυσικό κόσμο τον οδηγεί με ασφάλεια στην άρνηση της ύπαρξης του κενού και στο ότι η κίνηση προυποθέτει τριβή μεταξύ των διαφορετικών ουσιών. (υ=Β/p)

Οι οπαδοί του κενού –γράφει ο Αριστοτέλης- λένε ότι το κενό είναι τόπος «εστερημένος σώματος». Γιατί πιστεύουν ότι ο τόπος είναι κάτι ανεξάρτητο από τα σώματα (ο τόπος παρά τα σώματα) και ότι κάθε αισθητό σώμα βρίσκεται σε κάποιο τόπο που υπάρχει ανεξάρτητα από το σώμα. Αλλά έτσι θεωρούν τον τόπο ένα είδος αγγείου το οποίο είναι πλήρες όταν περιέχει ύλη («δοκει δε πληρες μεν είναι, όταν έχη τον όγκον ου δεκτικόν εστίν») και κενό στην αντίθετη περίπτωση. Κι ακόμα ισχυρίζονται ότι το κενό είναι αναγκαίο, γιατί αλλιώς δεν θα μπορούσε να υπάρξει τοπική κίνηση (Μεταφυσικά 214 b 12-216 a 26): [2]

Εδώ βρίσκεται η μεγάλη αντίρρηση του Αριστοτέλη που ισχυρίζεται αντίθετα ότι το κενό, αν υπάρχει, δεν θα υπάρχει κίνηση, γιατί δεν θα υπήρχε κάποια διεύθυνση προς την οποία θα πραγματοποιούνταν κατά προτίμηση ή κίνηση, επειδή το κενό σαν τέτοιο δεν συνεπάγεται καμιά διαφορά.«Γιατί να σταματήσει το σώμα εδώ, κι όχι εκεί;»

Το κενό αν υπάρχει, συνεχίζει ο Αριστοτέλης, θα ισχύει κάτι παράξενο, η κατοπινή αρχή της αδράνειας, (την οποία απορρίπτει εισάγοντας το πρώτο κινούν)πράγμα αδύνατο, αφού έχει αποδείξει ότι η κίνηση σε άπειρη ευθεία είναι αδύνατη, διότι το να διανυθεί το άπειρο είναι αδύνατο. Ακόμα η ταχύτητα ενός σώματος στο κενό θα απειρίζοντανλόγω της μηδενικής αντίστασης του κενού στην κίνηση. (από την εξίσωση υ=Β/p). Άρα, αν υπήρχε το κενό, δεν θα υπήρχε η φυσική κίνηση (δεν νοείται άπειρη ταχύτητα).

Έξω από τον σύμπαν λοιπόν (όπου δεν υπάρχει κίνηση)δεν υπάρχει τόπος, έξω από το παν δεν υπάρχει τίποτα, ο ουρανός δεν υπάρχει μέσα σε άλλο πράγμα. Έξω από τον ουρανό δεν υπάρχει πραγματικότητα, γιατί το κενό είναι μη ον

Το κενό όμως κι όχι κάποιο σώμα, ο χώρος δηλαδή χωρίς σώματα, ήταν η οντότητα στην οποία ο Νεύτων ανέφερε την «πραγματική» κίνηση. Aφού δεν μπόρεσε να εντοπίσει ένα σώμα πραγματικά ακίνητο, το… φαντάστηκε! Η κίνησή του δεν αναφέρεται σε σώματα άρα και ο χώρος του ομοίως..

Στο «Σχόλιο» που αποτελεί εισαγωγή στο Principia αναφέρει τις απόψεις του για το χώρο και το χρόνο που θα αναφέρω συνοπτικά.

Ο χώρος είναι κάτιξεχωριστό από τα σώματακαι υπάρχει ανεξάρτητα απ’ την ύπαρξη των σωμάτων. Ο χώρος αυτός θα υπάρχει ακόμα κι αν εξαφανιστούν όλα τα σώματα από το σύμπαν. Υπήρχε ακόμα πριν από τα σώματα. Είναι το νοητό δοχείο που περιέχει την ύλη του σύμπαντος. «Ο απόλυτος χώρος είναι απ’ τη φύση του χωρίς καμία σχέση με οτιδήποτε εξωτερικό και παραμένει πάντα όμοιος με τον εαυτό του και ακίνητοςScholium Νεύτων» ενώ σχετικός χώρος είναι ένα κινητό τμήμα ή διάσταση του απόλυτου που μας γίνεται αισθητό απ’ τη σχέση του με τα σώματα και που ο κοινός άνθρωπος τον συγχέει με τον ακίνητο χώρο.

Ο απόλυτος αυτός χώρος είναι το αντίστοιχο κενό του Αριστοτέλη και ο σχετικός χώρος ο τόπος.

H φανταστική αυτή κατασκευή, αιώνια, ακίνητη, αμετάβλητη κλπ που ρύθμιζε την κίνηση στο φυσικό κόσμο, φάνηκε σε πολλούς ότι προστάτευε την έννοια του Θεού, σαν τη θεϊκή εκείνη ουσία που φανερώνει τη απειρότητά της στη διπλή απειρότητα του απόλυτου χώρου και χρόνου, (πανταχού παρόν και αιώνιος). Οι ερμηνείες της Νευτωνικής θεωρίας προς την κατεύθυνση αυτή ήταν πολλές, όπως και στον Αριστοτέλη. Έτσι το σύστημα προικίστηκε και επί πλέον με μια κοινωνική αποτελεσματικότητα (θρησκευτική), όπως ακριβώς το Αριστοτελικό.

Ο Einstein ύστερα από 2300 χρόνια επανήλθε στις απόψεις του Αριστοτέλη για το χώρο, θεωρώντας το χώρο σαν κάτι που ταυτίζεται με τον Αριστοτελικό τόπο. Τώρα όμως όλα αλλάζουν. Ηαναφορά της κίνησης δεν γίνεται ως προς κάποιο σώμα ή σώματα του σύμπαντος αλλά ως προς το τυχόν σώμα. Αυτή ησχετικότητα της κίνησης είναι η μόνη πραγματικότητα για την αναφορά της κίνησης, αφού ούτε το ακίνητο Αριστοτελικό κέντρο του κόσμου υφίσταται, ούτε υπάρχει ο απόλυτος χώρος. Άρα ο χώρος σχετίζεται με τα σώματα. [3]

Ο Αϊνστάιν θέτει ξανά το Αριστοτελικό ερώτημααν μπορεί η λέξη τόπος να έχει έννοια ανεξάρτητη από αυτό που ονομάζουμε υλικό αντικείμενο.

.Αν (λέει) απαντήσουμε αρνητικά στην ερώτηση (κι αυτό κάνει ο ίδιος) οδηγούμαστε στη σκέψη ότι ο χώρος (ή ο τόπος) δεν είναι τελικά παρά ένα είδος διάταξης των υλικών σωμάτων….δεν μπορούμε να συλλάβουμε καθόλου έναν χώρο χωρίς υλικό σώμα …από τη στιγμή που έχουμε σφυρηλατήσει μια τέτοια έννοια για το χώρο, καθίσταται αδύνατο να μιλήσουμε για κενό χώρο, δεν έχει πλέον έννοια….Einstein

Η σχέση χώρου και σωμάτων είναι η κεντρική ιδέα της γενικής σχετικότητας και έχει επαληθευτεί από την παρατήρηση. Θα την ξαναβρούμε στο κεφάλαιο του χωρόχρονου.

Δεν υπάρχει λοιπόν χώρος χωρίς σώματα, δεν υπάρχει το απόλυτο

Η επανάσταση που πραγματοποιούμε δεν χρησιμοποιεί καθόλου απόλυτο χώρο. Αϊνστάιν 2005

Η «επανάσταση που πραγματοποίησε ο Αϊνστάιν εμφανίζεται σαν μια «παλινόρθωση», σαν επιστροφή στην αντίληψη του Αριστοτέλη, μετά την εκθρόνιση της αντίληψης του Νεύτωνα. Για το γεγονός αυτό ο Αϊνστάιν φαίνεται να ζητάει συγνώμη από το Νεύτωνα. (Newton, verzeih’ mir)

Το κβαντικό κενό

Το κενό στη σύγχρονη φυσική αντιμετωπίζεται με δύο μορφές, μετο κβαντικό κενό και με το χωρόχρονο. Στο χωρόχρονο, οι πεδιακές εξισώσεις του Αϊνστάινμαθηματικοποιούν τις Αριστοτελικές απόψεις (όπως έκανε και ο τύπος υ=Β/ρ), αφού εξασφαλίζουν την ύπαρξη γεωμετρίας, δηλαδή «υφής» για το χωρόχρονο ακόμα και σε ένα χώρο κενό από ύλη και ενέργεια. Πράγμα που σημαίνει ότι το θεωρούμενο κενό σε απουσία ύλης δεν είναι κενό.Άρα το απόλυτο κενό δεν υπάρχει πουθενά. Οι πεδιακές εξισώσεις καταργούντην έννοια του κενού χώρου του Νεύτωνα, όπως την είχε καταργήσει ο Αριστοτέλης από τους δημιουργούς της ατομικής θεωρίας της ύλης. (το κενό ήταν απαραίτητο ανάμεσα στα άτομα).

Ο τύπος του Αριστοτέλη υ=Β/ρ με τον οποίο ερμηνεύει την ανυπαρξία του κενού, αποδίδει καλύτερα τη σύγχρονη Κβαντική ερμηνεία του, παρά τη χωροχρονική ερμηνεία του που προτείνεται στη γενική σχετικότητα Εδώ η ερμηνεία του πλήρους του χώρου εμπεριέχει κάτι που υπάρχει ανάμεσα στα σώματα (ο παράγων ρ της τριβής), παρά μια κάποια γεωμετρική υφή , η οποία ωστόσο χρειάζεται ερμηνεία. Θα αναφέρω λοιπόν την κβαντική άποψη για το κενό. Όταν δεν υπάρχουν φυσικές πηγές ή πεδία, το χωροχρονικό συνεχές γίνεται ένα «κβαντικό κενό». Τι ακριβώς είναι αυτό;

Στην κβαντική φυσική ισχύει η αρχή της απροσδιοριστίας. Δεν μπορείς να γνωρίζεις ταυτόχρονα τη θέση και την ταχύτητα ενός σωματιδίου. Όσο ακριβέστερα γνωρίζεις το ένα, τόσο πιο ακαθόριστα γνωρίζεις το άλλο. Έτσι, η τιμή του πεδίου του «κενού» χώρου δεν είναι δυνατόν να είναι ίσο με «μηδέν», γιατί τότε θα παραβιαζόταν η αρχή της απροσδιοριστίας. Αν δεν υπήρχε καθόλου πεδίο, τότε η ένταση του πεδίου θα είχε μια ακριβώς προσδιορισμένη τιμή, τη μηδενική. Επίσης θα υπήρχε ένας ακριβώς προσδιορισμένος ρυθμός χρονικής μεταβολής, ο μηδενικός. Δεν είναι όμως ποτέ δυνατόν να έχουμε απολύτως προσδιορισμένη ένταση και ρυθμό μεταβολής της έντασης. Άρα, δεν υπάρχει χωροχρονικός τόπος, από τον οποίο να λείπει το οποιοδήποτε δυναμικό πεδίο. Αν με κάποιο τρόπο ξαφνικά εξαφανίζονταν τα δυναμικά πεδία από κάποιον χωροχρόνο, αυτός ο ίδιος ο χωροχρόνος θα έχανε την υπόστασή του. Θα γινόταν το «απόλυτο τίποτα» του Αριστοτέλη, του Παρμενίδη και του Αϊνστάιν.

Σε κάθε χωροχρονικό συνεχές λοιπόν, υπάρχει μόνιμη παρουσία δυναμικών πεδίων. Αυτά είναι κάποιες ενεργειακές διακυμάνσεις, κάποια ζεύγη σωματιδίων, που εμφανίζονται από το πουθενά, και καταλήγουν πάλι στο πουθενά, φαινομενικά αυθαίρετα. Η φύση τουςμπορεί να εννοηθεί σαν η ‘δυνάμει’ Αριστοτελική πραγματικότητα της πρώτης ύλης που ενεργοποιείται ή φθείρεται.

Η θεωρία λοιπόν του πεδίου, που μας προτείνει η σύγχρονη φυσική, μας υποχρεώνει να εγκαταλείψουμε την κλασσική διάκριση ανάμεσα στο κενό και στην ύλη, μάλιστα δε από τη στιγμή που αποδείχθηκε πως τα στοιχειώδη σωματίδια μπορούν να γεννηθούν αυθόρμητα από το κενό, χωρίς την παρουσία νουκλεονίου ή άλλου ισχυρού σωματιδίου. Το κενό δεν είναι κενό! Αντίθετα περιέχει έναν απεριόριστο αριθμό σωματιδίων που δημιουργούνται και εξαφανίζονται ασταμάτητα. Το κενό είναι στην πραγματικότητα ένα ολοζώντανο κενό! Οι περισσότεροι σύγχρονοι φυσικοί θεωρούν την ανακάλυψη του δυναμικού χαρακτήρα του κενού ως τη σημαντικότερη στην ιστορία της επιστήμης. Το κενό έπαψε να θεωρείται σαν το παθητικό και αμέτοχο πλαίσιο της διαδραμάτισης των φυσικών φαινομένων και αναγνωρίστηκε ως μια δυναμική κατάσταση πρωταρχικής σημασίας.

Το κβαντικό κενό έχει αποδειχθεί από το φαινόμενο Casimir, όπου δύο πλάκες στο εργαστήριο, παράλληλες μεταξύ τους, έλκονται χωρίς να υπάρχει κάποια δύναμη που να τις έλκει. Ο λόγος είναι ότι η απόστασή τους είναι τέτοια, που τα εξωτερικά σωματίδια του κβαντικού φαινομένου που υλοποιούνται (γεννιούνται), είναι περισσότερα από τα εσωτερικά που υλοποιούνται μεταξύ τους. Και η διαφορά αυτή δυναμικού τις κινεί ελκτικά.

Κατά τον John Wheller, το «κενό» είναι χώρος πολύ βίαιων φυσικών εκδηλώσεων.

Αν θεωρήσουμε π.χ. ένα σύστημα το οποίο αποτελείται από ένα πρωτόνιο και ένα ηλεκτρόνιο που περιστρέφεται γύρω του, το ηλεκτρόνιο περιβάλλεται από ένα νέφος σωματιδίων που γεννιούνται από τις διακυμάνσεις των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων που υπάρχουν ανάμεσα στο πρωτόνιο και το ηλεκτρόνιο. Τα “εν δυνάμει” σωματίδια, τα οποία διακρίνονται έτσι από τα πραγματικά, επιστρέφουν γρήγορα στην ανυπαρξία από την οποία προήλθαν. Κατά την διάρκεια όμως της σύντομης ύπαρξής τους, είναι εξ ίσου πραγματικά με τα άλλα σωματίδια και η ενέργεια και η ταχύτητά τους ικανοποιούν τις ανισότητες του Χάιζενμπεργκ.

Ο Αριστοτέλης θα έλεγε ότι η αιώνια δραστηριότητα της γένεσης και φθοράς των σωματιδίων δίνει υπόσταση στο κενό και το διακρίνει από το τίποτα. Η πρώτη ύλη που είναι η ‘δυνάμει’ πραγματικότητα του κόσμου, απασχολεί ‘δυνάμει’ το χώρο γι'  αυτήν.
--------------------------
[1] Ειδικότερα με την εμπλοκή του με το χρόνο, είναι διαφορετικός για τους διάφορους παρατηρητές, (συστολή του μήκους) μέσα από την αναγκαστική του εμπλοκή με το χρόνο. Όπως αποδεικνύει στην ειδική σχετικότητα δεν είναι δυνατόν να συλλάβουμε τον απόλυτο χώρο με τις απόλυτες αποστάσεις του, παρά μόνο στην περίπτωση που το ταυτόχρονο έχει απόλυτο χαρακτήρα.

[2] Η φύση ολόκληρη, λοιπόν, αφ’ εαυτής, συνίσταται από δύο πράγματα: από σώματα και από το κενό. Στο οποίο τίθενται, και στο οποίο ποκιλότροπα κινούνται. Γιατί η κοινή αίσθηση του είδους μας διακηρύσσει ότι το σώμα αφ’ εαυτού υπάρχει.» – Titus Lucretius Carus, De rerum natura, I. 419-423

[3] Όσο για το απόλυτο κενό, απ’ όπου θα ήθελαν να προκύψει το ον με μια θεία fiant, η προέλευσή του είναι καθαρά ανθρώπινη J. Milhau

Ανθολόγιο Αττικής Πεζογραφίας

ΠΛΑΤΩΝ, ΓΟΡΓΙΑΣ

ΠΛ Γοργ 518c–519b

Η τάση των ανθρώπων να επιρρίπτουν εσφαλμένα ευθύνες – Οι πραγματικοί υπαίτιοι για την παρούσα κατάσταση της Αθήνας

Η συζήτηση ανάμεσα στον Σωκράτη και τον Καλλικλή –θιασώτες του φιλοσοφικού και του ρητορικού–σοφιστικού ιδανικού αντίστοιχα– συνεχίστηκε με την προσπάθεια να καθοριστεί αν είναι δυνατό να είναι οι ακόλαστοι ευτυχισμένοι και να διερευνηθεί ποιες τέχνες προσφέρουν μόνο ευχαρίστηση και όχι ωφέλεια. Όταν οι συνομιλητές άρχισαν να συζητούν για την πολιτική ζωή της Αθήνας, ο Σωκράτης ισχυρίστηκε ότι πολιτικοί όπως ο Θεμιστοκλής, ο Κίμωνας ή ο Περικλής, τους οποίους τόσο ο αθηναϊκός λαός όσο και ο ίδιος ο Καλλικλής θεωρούσαν εξέχοντες, δεν προσέφεραν στην πόλη τίποτε ουσιαστικό πέρα από πολεμικούς εξοπλισμούς και οχυρώσεις, καθώς δεν συνέβαλαν στην ηθική βελτίωση των πολιτών. Μάλιστα, ο φιλόσοφος παραλλήλισε την θέση αυτή του Καλλικλή με το ενδεχόμενο να κατονόμαζε ο δεύτερος ως ικανούς γυμναστές τους πιο ονομαστούς μάγειρες ή αρτοποιούς της εποχής του.

[518c] ἴσως ἂν οὖν ἠγα-
νάκτεις, εἴ σοι ἔλεγον ἐγὼ ὅτι Ἄνθρωπε, ἐπαΐεις οὐδὲν
περὶ γυμναστικῆς· διακόνους μοι λέγεις καὶ ἐπιθυμιῶν
παρασκευαστὰς ἀνθρώπους, οὐκ ἐπαΐοντας καλὸν κἀγαθὸν
οὐδὲν περὶ αὐτῶν, οἵ, ἂν οὕτω τύχωσιν, ἐμπλήσαντες καὶ
παχύναντες τὰ σώματα τῶν ἀνθρώπων, ἐπαινούμενοι ὑπ’
αὐτῶν, προσαπολοῦσιν αὐτῶν καὶ τὰς ἀρχαίας σάρκας· οἱ
[518d] δ’ αὖ δι’ ἀπειρίαν οὐ τοὺς ἑστιῶντας αἰτιάσονται τῶν νόσων
αἰτίους εἶναι καὶ τῆς ἀποβολῆς τῶν ἀρχαίων σαρκῶν, ἀλλ’
οἳ ἂν αὐτοῖς τύχωσι τότε παρόντες καὶ συμβουλεύοντές τι,
ὅταν δὴ αὐτοῖς ἥκῃ ἡ τότε πλησμονὴ νόσον φέρουσα συχνῷ
ὕστερον χρόνῳ, ἅτε ἄνευ τοῦ ὑγιεινοῦ γεγονυῖα, τούτους
αἰτιάσονται καὶ ψέξουσιν καὶ κακόν τι ποιήσουσιν, ἂν οἷοί
τ’ ὦσι, τοὺς δὲ προτέρους ἐκείνους καὶ αἰτίους τῶν κακῶν
[518e] ἐγκωμιάσουσιν. καὶ σὺ νῦν, ὦ Καλλίκλεις, ὁμοιότατον
τούτῳ ἐργάζῃ· ἐγκωμιάζεις ἀνθρώπους, οἳ τούτους εἱστιά-
κασιν εὐωχοῦντες ὧν ἐπεθύμουν. καί φασι μεγάλην τὴν
πόλιν πεποιηκέναι αὐτούς· ὅτι δὲ οἰδεῖ καὶ ὕπουλός ἐστιν
[519a] δι’ ἐκείνους τοὺς παλαιούς, οὐκ αἰσθάνονται. ἄνευ γὰρ
σωφροσύνης καὶ δικαιοσύνης λιμένων καὶ νεωρίων καὶ
τειχῶν καὶ φόρων καὶ τοιούτων φλυαριῶν ἐμπεπλήκασι τὴν
πόλιν· ὅταν οὖν ἔλθῃ ἡ καταβολὴ αὕτη τῆς ἀσθενείας, τοὺς
τότε παρόντας αἰτιάσονται συμβούλους, Θεμιστοκλέα δὲ
καὶ Κίμωνα καὶ Περικλέα ἐγκωμιάσουσιν, τοὺς αἰτίους
τῶν κακῶν· σοῦ δὲ ἴσως ἐπιλήψονται, ἐὰν μὴ εὐλαβῇ, καὶ
τοῦ ἐμοῦ ἑταίρου Ἀλκιβιάδου, ὅταν καὶ τὰ ἀρχαῖα προσ-
[519b] απολλύωσι πρὸς οἷς ἐκτήσαντο, οὐκ αἰτίων ὄντων τῶν κακῶν
ἀλλ’ ἴσως συναιτίων.

***
Ίσως λοιπόν θα μου εθύμωνες, εάν εγώ σου έλεγα: «Φίλε μου, φαίνεται ότι δεν εννοείς τίποτε από γυμναστικήν· διότι μου ονομάζεις ανθρώπους, οι οποίοι είναι κατάλληλοι να υπηρετούν και να παρέχουν ικανοποίησιν εις τας επιθυμίας, χωρίς να γνωρίζουν τι είναι καλόν και τι ωφέλιμον εις τας επιθυμίας ταύτας, και οι οποίοι, αφού υπερπληρώσουν και παχύνουν τα σώματα των ανθρώπων, αν και επαινούνται υπ' αυτών, εις το τέλος τούς κάμνουν να χάσουν και τας σάρκας, που είχαν αρχικώς. Ούτοι δε πάλιν, τα θύματα, εν τη αγνοία των δεν θα αποδώσουν την αιτίαν της ασθενείας των και της απωλείας των σαρκών των εις τους παρασκευαστάς των γευμάτων και των εστιάσεων, αλλ' εις εκείνους οι οποίοι τυχαίως τότε παρευρίσκοντο και παρείχον εις αυτούς μερικάς συμβουλάς, όταν η πολυφαγία των, αντίθετος προς τους κανόνας της υγιεινής, προκαλέση νόσον τινά μετά τινα χρόνον, τούτους θα κατηγορήσουν και θα υβρίσουν και θα κακοποιήσουν, αν ημπορούν, ενώ εκείνους τους άλλους, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι των ασθενειών των, θα εγκωμιάσουν. Και συ τώρα, Καλλικλή, κάμνεις κάτι παρόμοιον, όπως εκείνοι. Εγκωμιάζεις ανθρώπους, οι οποίοι έχουν εστιάσει ευωχούντες τους Αθηναίους με όσα επεθύμουν, λέγουν δε ότι ούτοι έκαμαν μεγάλην την πόλιν. Ότι δε η πόλις πάσχει από οίδημα και ότι είναι πλήρης πύου, ένεκα των παλαιών εκείνων πολιτικών, δεν εννοούν. Διότι άνευ σωφροσύνης και δικαιοσύνης έχουν υπερπληρώσει την πόλιν με λιμένας και νεώρια και με τείχη και φόρους και τας τοιαύτας φλυαρίας. Όταν λοιπόν έλθη η εκδήλωσις αύτη της νόσου, θα κατηγορήσουν τους τότε παρόντας συμβούλους, τον δε Θεμιστοκλέα και τον Κίμωνα και τον Περικλέα, τους αληθείς αιτίους των κακών, αντιθέτως θα εγκωμιάσουν, ίσως δε επιτεθούν και κατά σού, καθώς και κατά του φίλου μου Αλκιβιάδου, όταν χάσουν μαζί με τας νέας κτήσεις και τας παλαιάς, ενώ δεν θα είσθε σεις οι αίτιοι, αλλ' ίσως μόνον συνεργοί.

O Σχηματισμός των λέξεων στην Αρχαία Ελληνική γλώσσα

3. Τα χρονικά επίθετα σε -ινός

§ 318. Πρόκειται για επιθετικοποιήσεις επιρρηματικών τύπων σε i: ἐαρινός (Όμ. με μετρική έκταση εἰαρινός) 'ανοιξιάτικος' από το ἔαρι 'την άνοιξη' (αττ. ἦρι - ἠρινός), περυσινός (κλασ.) από το πέρυσι 'τον περασμένο χρόνο, "μακριά"'. 

Η κλασική εποχή μεταφέρει ευχαρίστως το -ινός σε άλλες απολήξεις: το ἑσπερινός 'απογευματινός' (Ξεν.) από τα ἕσπερος ἑσπέρα είναι μετασχηματισμός του ἑσπέριος (Όμ.), παρομοίως το χειμερινός 'χειμωνιάτικος' (κλασ.) αντικαθιστά το ομηρικό χειμέριος· και το νυκτερινός (από τον Πλάτωνα και εξής) αντικαθιστά μάλλον το νύκτερος (τραγικοί· νυκτερίς 'νυχτερίδα' ήδη στον Όμηρο). 

Η αναλογία πιάνει κάθε είδους χρονικούς προσδιορισμούς: μεσημβρινός 'μεσημεριανός' (κλασ.) από το μεσημβρία, χθεσινός (ελληνιστ.) από το χθές, σημερινός (παρασελίδια σχόλια) από το σήμερον, ταχινός 'προσεχής' (ελληνιστ.) από το τάχα 'σύντομα'. Πρβ. λατ. v ē rnus 'ανοιξιάτικος' από το v ē r, nocturnus όπως το νύκτωρ 'βραδιάτικα'.

Το αόρατο μονοπάτι προς το άφατο

Στην απέραντη έκταση της ύπαρξης, όπου οι σκέψεις μπλέκονται με την πραγματικότητα, υπάρχει ένα αίνιγμα: το Θείο. Μια οντότητα τόσο αχανής και βαθιά, που ο ανθρώπινος νους, δεσμευμένος από τις πεπερασμένες δυνατότητές του, δεν μπορεί να κατανοήσει πλήρως. Σε αυτόν τον παράδοξο χορό της γνώσης και της μη γνώσης ξεκινά το ταξίδι της φώτισης.

Ο Θεός, η Υπέρτατη Πραγματικότητα, υπάρχει στη σιωπή πέρα ​​από την περιγραφή, στο κενό πέρα ​​από την κατανόηση. Κάποιοι λένε ότι υπάρχει, άλλοι αμφισβητούν, αλλά η αλήθεια παραμένει ότι υπερβαίνει τη δυαδικότητα ύπαρξης και ανυπαρξίας. Το σοφό ταξίδι πέρα ​​από τη σκέψη, πέρα ​​από τα όρια των περιορισμών του νου, για να αγγίξει το στρίφωμα του Αιώνιου. Οι αδαείς, όμως, παραμένουν τυλιγμένοι στην αυταπάτη, με το μυαλό τους παγιδευμένο από το εφήμερο.

Το μονοπάτι προς τη φώτιση είναι αχαρτογράφητο, ένα μονοπάτι που χάραξε ο κάθε αναζητητής σύμφωνα με τη μοναδική του κατανόηση και τις εμπειρίες του. Ωστόσο, η ανοησία του ανθρώπου τον οδηγεί συχνά να βαδίσει στο καλοπερπατημένο μονοπάτι, έναν ατελείωτο βρόχο συμβατικής σοφίας που δεν αποφέρει πραγματική πρόοδο, όσες ζωές κι αν το διασχίσει.

Αναδυόμενοι από το σπήλαιο της άγνοιας, οι σκιές της σχετικής ύπαρξης, ένα βήμα στο εκθαμβωτικό φως της αιωνιότητας. Είναι εδώ, σε αυτήν την κατάσταση φωτισμένης αφύπνισης, που κατανοεί κανείς πραγματικά τη φύση της ύπαρξης. Ο κόσμος των σκέψεων, που κάποτε θεωρούνταν το ζενίθ της διανόησης, αποκαλύπτεται ως μια ψευδαίσθηση, ένας αντικατοπτρισμός στην έρημο της πραγματικότητας.

Ο φωτισμένος είναι ένα παράδοξο, υπάρχει παντού και πουθενά, έχοντας διανύσει μονοπάτια αλλά δεν έχει φτάσει σε κανέναν προορισμό. Είναι άμορφος, πέρα ​​από τους περιορισμούς των χαρακτηριστικών ή των περιγραφών. Ωστόσο, η ουσία του, οι διδασκαλίες του, παραμένουν φάρος για όλους τους αληθινούς αναζητητές, οδηγώντας τους προς τον άπιαστο προορισμό του Πουθενά.

Αυτή η μοναδική πραγματικότητα υπάρχει πέρα ​​από όλες τις εξαρτημένες καταστάσεις ύπαρξης, πέρα ​​από το βασίλειο της σκέψης, μακριά από τον απτό κόσμο των αισθήσεων. Εδώ, στη Χώρα της Αιώνιας Ειρήνης, ο ποταμός της ύπαρξης κυλά σε ήρεμη αρμονία, ανάμεσα σε αδιάκοπη δραστηριότητα και διαρκή ακινησία. Αυτή είναι η Αληθινή μας Κατοικία, το πραγματικό μας Σπίτι, ένα βασίλειο πέρα​​από τα πέπλα της ψευδαίσθησης, όπου η ψυχή βρίσκει την απόλυτη ανάπαυσή της.

Τελικά, η φώτιση δεν είναι προορισμός αλλά ταξίδι, μια διαδικασία συνεχούς αφύπνισης. Είναι η κατανόηση του εαυτού και του σύμπαντος, η συνειδητοποίηση της διασύνδεσης όλων των πραγμάτων. Είναι η αποδοχή της παράδοξης φύσης του Θείου, η ενσάρκωση της σοφίας ότι υπάρχει ακριβώς επειδή δεν μπορεί να κατανοηθεί πλήρως. Αυτή είναι η απόλυτη αλήθεια, η απόλυτη φώτιση, το κλειδί για να ξεκλειδώσετε την πόρτα στο Αόρατο Μονοπάτι προς το Άφατο.

Οι υποσχέσεις κι οι προσδοκίες είναι το προσάναμμα που θα σε κάψει

Οι πληγές που σήμερα ματώνουν, αύριο θα είναι σημάδια ξεχασμένα από το χρόνο.

Μόνο τα σημάδια δεν φεύγουν ποτέ.
Κι αν ο χρόνος μπορεί να τα σβήνει, η μνήμη δεν τα διαγράφει.
Η μνήμη φροντίζει στις πιο ευάλωτες στιγμές, να σβήνει το χέρι που άνοιξε την πληγή...
Σου θυμίζει μόνο τη γλύκα του μαχαιριού και σε αφήνει να ξεχνάς τον πόνο.
Τον πόνο από κάθε στιγμή αμφιβολίας. Τον πόνο από κάθε στιγμή που δεν ήξερες σε ποια πλευρά της αγάπης στέκεσαι.
Τον πόνο από όλες εκείνες τις στιγμές που χρειάστηκε να συγχωρήσεις, να κάνεις τα στραβά μάτια, να αφήσεις να περάσει η μπόρα.
Τον πόνο που λέγεται απογοήτευση.. κι η απογοήτευση γεννιέται από τις προσδοκίες.
Τις προσδοκίες ενός έρωτα που ήρθε άλλη μια φορά για να σου θυμίσει.. πως οι υποσχέσεις κι οι προσδοκίες είναι το προσάναμμα που θα σε κάψει.
Άλλη μια φορά...

Η μοίρα του αληθινού έρωτα, είναι το αμοιβαίο

Ένα “χαίρω πολύ”, ένα βλέμμα, και πήρε φωτιά η ζωή μας. Μια αγκαλιά σου, η ζωή μου όλη. Ένα χαμόγελό σου, χίλιες λέξεις κι άλλες χίλιες σιωπές.

Όσα δεν μπορούσαμε να πούμε, το είπαν τα μάτια μας. Όσα δεν τολμήσαμε να μαρτυρήσουμε, τα επιβεβαίωσε το άγγιγμά μας.

Μια αγάπη από το πουθενά. Ένας έρωτας που δεν τον είχα ανάγκη. Δεν τον χρειαζόμουνα στη ζωή μου.

Και το χαμόγελό σου εκεί, επίμονο να μου θυμίζει πως η ζωή, μπορεί να γίνει πολύ ωραία. Πως τα δύσκολα, μοιράζονται όταν το θέλουν κι οι δυο. Όταν το μπορούν κι οι δυο.

Τα στραβά, ισιώνουν, όταν τα μοιραστείς με τον άνθρωπό σου. Κι οι χαρές;

Οι χαρές μάτια μου, γίνονται ευτυχία. Όχι σκόρπιες στιγμές περίπου ευτυχίας. Κανονική ευτυχία. Ατόφια και ολόκληρη.

Πόσο απλή γίνεται η εξίσωση της αγάπης, όταν την μοιράζονται δυο, που το θέλησαν πολύ. Δυο που συναντήθηκαν, και σταμάτησε η γη για μια στιγμή να γυρίζει. Δυο, που ευθυγράμμισαν θέλω, πρέπει, μπορώ, παρελθόν και παρόν, και τα έκαναν όλα απλά.

Είχες ξεσυνηθίσει στην αγάπη που μοιράζεται. Είχες ξεσυνηθίσει στην αγάπη που εκφράζεται. Είχες ξεσυνηθίσει στην αγάπη που δεν σε ξεπουλά. Για χρόνια, ήταν πιο εύκολο να μετράς προδοσίες, ήταν πιο εύκολο να σπαταλιέσαι σε έρωτες περαστικούς και να σκορπίζεσαι στον άνεμο. Ήταν πιο εύκολο να μην αφήνεσαι.

Πόναγε το να αφήνεσαι. Πλήγωνε η πτώση.

Και τώρα; Τώρα τα παιχνίδια επιβολής, τα παιχνίδια εγωισμού, τα παιχνίδια στρατηγικής και επικράτησης, γίνονται μακρινή ανάμνηση.

Ξαφνικά ο χρόνος μετρά διαφορετικά. Το “μαζί”, είναι σαν από πάντα. Δεν θυμάσαι πόσοι μήνες, δεν θυμάσαι πόσες μέρες. Δεν μετράς. Δεν αναλώνεσαι. Δεν υποψιάζεσαι, δεν αμφιβάλεις, δεν αμφισβητείς.

Ίσως γιατί πρώτη φορά, εμπιστεύεσαι τον εαυτό σου. Εμπιστεύεσαι αυτά που νιώθεις. Εμπιστεύεσαι τα μάτια που κοιτάς στον καθρέφτη. Τα δικά σου.

Εμπιστεύεσαι το δρόμο που χαράσσεται μπροστά. Δρόμος κοινός. Ζωή κοινή. Καθημερινότητα που την ζεις στο “εδώ και στο τώρα”. Όχι στο “όταν θα..” και “όποτε..”

Είστε δυο, που δεν γεννηθήκατε για να είστε μαζί, αλλά φτιαχτήκατε μέσα από την ζωή σας για να ζήσετε μαζί. Φτιαχτήκατε από λάθη, φτιαχτήκατε από πάθη, φτιαχτήκατε από επιλογές. Και φτάσατε στο σήμερα.

Στο σήμερα που σε μια ματιά, τα έχετε πει όλα. Στο σήμερα που το ζείτε. Κι ας μην είναι εύκολο. Κι ας έχει εμπόδια. Κι ας έχει δυσκολίες. Κι ας έχει επιλογές που πονάνε.

Η μοίρα του αληθινού έρωτα, είναι να τον ζήσεις. Να μην γίνει ποτέ απωθημένο. Να μην γίνει ποτέ ξενέρωμα. Η μοίρα του αληθινού έρωτα, είναι το αμοιβαίο. Είναι να μην σπαταληθεί σε δικαιολογίες για κακό timing.

Τον αληθινό έρωτα, τον ζεις! Τον ζεις μέχρι το τελευταίο κύτταρό σου. Τον αφήνεις να σε παρασύρει, να σε κάψει, και στο τέλος να σε λυτρώσει, όταν γίνει αγάπη.

Ο αληθινός έρωτας, αντέχει σε κάθε καιρό. Αντέχει κάτω από κάθε συγκυρία. Αντέχει τριγμούς, αντέχει καταιγίδες. Μην τον φοβάσαι. Μην τον μετράς. Μην τον βάζεις σε συγκρίσεις και ζυγαριές.

Πώς να χειριζόμαστε τα παιδιά μας στην εφηβεία τους - την πιο δύσκολη φάση της ζωής τους

Το να μεγαλώνει ένας έφηβος δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο… και για τον γονιό και για το ίδιο το παιδί. Και μπορεί κάθε περίπτωση να είναι ξεχωριστή σε σχέση με όλες τις υπόλοιπες, αλλά πάντα υπάρχουν μερικοί βασικοί κανόνες που κάνουν τα πράγματα πιο εύκολα και πιο αποτελεσματικά. Οι πιο κάτω «παροτρύνσεις», πιστεύουμε, είναι ιδιαίτερα χρήσιμες για όσους γονείς ζουν τώρα στην εμπειρία να μεγαλώνουν το παιδί τους στην εφηβεία.

■ Να του δείχνουμε σεβασμό: Και όταν λέμε σεβασμό εννοούμε πολύπλευρο σεβασμό. Σεβασμό στη γνώμη του, στα συναισθήματά του και στην προσωπικότητά του. Είναι θεμιτό να θέλουμε να γνωρίζουμε τι κάνει το παιδί μας, αλλά το να ψάχνουμε, για παράδειγμα, τα πράγματά του ή τις τσέπες του είναι κάτι που δεν διορθώνει τίποτα. Οφείλουμε να ακούμε τις απόψεις του και να τις συζητάμε μαζί του. Να είμαστε θετικοί στις προσεγγίσεις και όχι απειλητικοί απέναντι του επισείοντας συνεχώς τιμωρίες κ.λπ. Όταν το παιδί νιώσει πως του δείχνουμε σεβασμό, να είμαστε σίγουροι πως θα μας ανταποδώσει τον ίδιο, αν όχι μεγαλύτερο.

■ Να το ακούμε: Πόσες φορές έχουμε ακούσει εφήβους να λένε τη φράση: «Δεν με καταλαβαίνουν…». Βέβαια, ίσως αυτή ακριβώς τη φράση να την έχουμε πει και εμείς για τους δικούς μας γονείς. Γνωρίζουμε λοιπόν από πρώτο χέρι τι σημαίνει να μη μας ακούνε. Άρα γιατί να επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη; Και το να ακούει κάποιος έχει κανόνες. Άλλο είναι να ακούμε πραγματικά, και άλλο να διακόπτουμε ή να προετοιμάζουμε τι απάντηση θα δώσουμε την ώρα που το παιδί μας μιλάει. Και σε τελική ανάλυση, πώς θα μάθουμε τι το απασχολεί αν δεν μάθουμε να το ακούμε πραγματικά;

■ Να το κάνουμε να καταλάβει πως θα είμαστε πάντα δίπλα του: Εμείς το ξέρουμε…. τα παιδιά μας όμως; Τους έχουμε δημιουργήσει εκείνο το ασφαλές συναίσθημα ότι, μολονότι ξέρουμε πως δεν μπορούμε να επηρεάσουμε σε απόλυτο βαθμό τη ζωή τους, ό,τι κι αν τους συμβεί, ωστόσο, εμείς θα είμαστε δίπλα τους για να τα ακούσουμε και να τα βοηθήσουμε;

■ Να μην προσπαθούμε να τους αλλάξουμε: Οι έφηβοι από τη φύση τους περνούν μια φάση έντονων αναπτυξιακών μεταβολών. Σε αυτή την περίοδο ανακαλύπτουν
τον εαυτό τους. Η προσπάθεια που κάνουν είναι μεγάλη. Το μόνο που δεν θέλουν είναι γονείς που προσπαθούν να τους ωθούν σε κατευθύνσεις που οι ίδιοι δεν επιθυμούν. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να δεχτούμε τα παιδιά μας όπως είναι και να είμαστε περήφανοι για αυτά, έστω κι αν διαφωνούμε με κάποια στοιχεία της προσωπικότητάς τους.

■ Να είμαστε ήρεμοι και συνεπεί5: Η συμπεριφορά ενός έφηβου συχνά μπορεί να είναι απρόβλεπτη και εκρηκτική. Η ένταση πολλές φορές μοιάζει αναπόφευκτη. θα παρασυρθούμε ρίχνοντας λάδι στη φωτιά ή θα παραμείνουμε ήρεμοι; Αν παραμείνουμε ήρεμοι, βοηθάμε και το παιδί μας να αντιμετωπίσει τα πράγματα με ηρεμία, παροτρύνοντάς το να δουλέψει το μυαλό του αντί το πάθος του. Κι αν κάποια στιγμή παρασυρθούμε και ρίξουμε και εμείς λάδι στη φωτιά, να μη διστάσουμε αμέσως, μόλις συνειδητοποιήσουμε το λάθος μας, να ζητήσουμε συγγνώμη για τη συμπεριφορά μας.

Επίσης…

■ Να μην γκρινιάζουμε συνεχώς: Να αποφεύγουμε να εστιάζουμε την προσοχή

μας στα αρνητικά και να αρχίσουμε να έχουμε μια πιο θετική στάση απέναντι σε κάθε πρόβλημα που μπορεί να έχουν. Σε μια συζήτηση να μην αρχίζουμε με τα αρνητικά, αλλά με τα θετικά κάθε κατάστασης,

■ Να διασκεδάζουμε μαζί του: Έστω κι αν ο χρόνος που περνάμε μαζί τους είναι περιορισμένος. Μισή ώρα της ημέρας ας είναι γεμάτη γέλιο και αστεία! Το να γελάμε μαζί με τα παιδιά μας είναι μεγάλη υπόθεση και με σημαντικές επιδράσεις στον τρόπο που μας βλέπουν και τα βλέπουμε.

■ Να μην παίρνουμε τα πράγματα προσωπικά: Οι έφηβοι «βράζουν» μέσα τους. Εύκολα μια απλή συζήτηση μπορεί να οδηγηθεί σε εκρηκτικές καταστάσεις. Εκεί εμείς πρέπει να σταθούμε ήρεμοι, να μην ακολουθήσουμε, να μην ανταποδώσουμε τη «μια λέξη παραπάνω» που θα ακούσουμε.

■ Να μη φωνάζουμε: Απλά δεν βοηθάει σε τίποτα και κανέναν. Τόσο απλά.

■ Να μην κάνουμε κήρυγμα: Εμείς οι μεγάλοι ξέρουμε περισσότερα. Ας βρούμε, λοιπόν, πιο επικοινωνιακούς τρόπους να τα μεταδώσουμε στα παιδιά μας από το να κάνουμε κήρυγμα σε παθητικούς ακροατές.

Εν κατακλείδι… ΣΕΒΑΣΜΟΣ στους εφήβους. Τον ίδιο που δείχνουμε σε ενήλικες που εκτιμούμε και αγαπάμε… και ίσως περισσότερο γιατί αυτοί οι έφηβοι τυχαίνει να είναι παιδιά μας, ίσως στην κρισιμότερη από πλευράς ανάπτυξης φάση της ζωής τους.

Ζωή θα πει, τα αλλάζω όλα μέχρι να τα κάνω όπως θέλω

Πόσα βιβλία διαβάζουμε, πόσα άρθρα, πόσες φιλοσοφίες ενστερνιζόμαστε κατά καιρούς, πόσους μέντορες αναζητούμε. Κι όλα αυτά με θέμα τη ζωή.

Ζωή. Μια λέξη με χίλιες σημασίες. Κι αν σε ρωτήσω τι σημαίνει ζωή, τι θα μου πεις; Μπορείς να απαντήσεις; Είναι άραγε η διαδικασία ωρίμανσης του σώματος; Είναι μήπως αυτός ο χρόνος μεταξύ της γέννησης και του θανάτου; Είναι μια μόνο στιγμή; Είναι ο αριθμός των χτύπων της καρδιάς σου;

Όσο κι αν έχω ψάξει για τη σημασία αυτής της λέξης, καμία ερμηνεία δε με ικανοποιεί. Ούτε κι εσένα. Κι αν δεν το έχεις κάνει μέχρι τώρα, σε προκαλώ να το κάνεις. Ψάξε σε βιβλία, σε σελίδες, σε άρθρα, σε λόγια σοφών. Ποτέ δε θα βρεις κάτι συγκεκριμένο, μια ιδανική περιγραφή γι’ αυτή την τόσο μικρή λέξη, με τα τρία γράμματα, που τόσα άλλα γράμματα κρύβει μέσα της.

Ψάχνοντας για τη σημασία της λέξης «ζωή», καταλήγω ξανά και ξανά στην αναζήτηση για την έννοια της ζωής, τη σημασία της ζωής. Αυτής εδώ, αυτού του κόσμου, του τώρα, σε αυτό το σύμπαν και αυτή τη διάσταση, με αυτό την φύση. Κι αυτή η σημασία της ζωής που αιώνες τώρα οι άνθρωποι αναζητούν, το περιζήτητο νόημα της ζωής, θα μείνει ανεξήγητο. Στο λέω αλλά νομίζω πως το ξέρεις ήδη. Κανείς δε θα μπορέσει να βγει να πει στον κόσμο μια τυχαία μέρα του χρόνου, ποιο είναι αυτό το περιβόητο νόημα της ζωής. Κανείς. Ούτε επιστήμονας, ούτε φιλόσοφος, ούτε εσύ, ούτε κι εγώ.

Και ξέρεις γιατί; Γιατί το νόημα της ζωής δεν είναι καθολικό, δεν αποτελεί μια κοινή μέθοδο που πρέπει να ακολουθηθεί, δεν είναι μια συνταγή πολλαπλώς ειπωμένη κατά τη διάρκεια των αιώνων. Το νόημα της ζωής και συνεπώς η σημασία της, είναι κάτι μοναδικό για τον καθένα… Γι’ αυτό και δε θα υπάρξει ποτέ ένας καθολικός ορισμός. Γιατί είσαι εσύ με τη ζωή σου, είμαι κι εγώ με τη δική μου. Μοναδικές κι ανεπανάληπτες ζωές, δώρο από το Θεό και τη φύση, πολυτιμότερο πετράδι από όλα τα πιο φανταχτερά όλου του κόσμου.

Μέσα σε αυτή την κοινωνία που επιβιώνεις, ξέχασες ότι κρατάς στα χέρια σου το πιο ακριβό κόσμημα, το πιο πολύτιμο αγαθό. Ξέχασες ότι κρατάς μια ζωή στην αγκαλιά σου, ότι την κουβαλάς στους ώμους σου, ότι είναι τυλιγμένη στο λαιμό σου. Την έχεις τόσο δεδομένη που δεν τη βλέπεις καν. Ξεχνάς τα όνειρα, ξεχνάς να αναπνέεις. Κάθε μέρα η ίδια διαδρομή, κάθε μέρα οι ίδιοι άνθρωποι, κάθε μέρα η ίδια θλίψη, κάθε μέρα τα ίδια, κάθε μέρα. Μα ξεχνάς πως το σήμερα δε θα ξανάρθει, γίνεται χθες, κι έρχεται το αύριο και γίνεται κι αυτό σήμερα και θα περάσει κι αυτό στη θέση του χθες, αυτού του χθες που δε σε νοιάζει, που αποτελεί τον κάδο απορριμμάτων σου. Κι αυτό γιατί πάλι το σήμερα το ξέχασες, το άφησες στην άκρη, το πήρες δεδομένο και δεν το βλέπεις πια.

Μα αν κάτσεις κι αναλογιστείς πόσα σήμερα πέρασαν και δε σε άγγιξαν, δεν έμαθες κάτι καινούριο, σήμερα δε γέλασες, δεν έκανες κάτι να σε ευχαριστεί πραγματικά, δεν ονειρεύτηκες… Ίσως λίγο να τρομάξεις. Και σκέψου τώρα πως ο χρόνος που πέρασε, δε σου χαρίστηκε και γι’ αυτό δε γυρνάει πίσω.

Αντί να σηκωθείς από τη ρουτίνα σου και να ρίξεις μια γροθιά στο μαχαίρι χωρίς να φοβάσαι τον πόνο, με σύμμαχο την ελπίδα και τη βεβαιότητα της επούλωσης, κάθεσαι στον καναπέ σου και απολαμβάνεις μια «σιγουριά». Για ποια σιγουριά μου μιλάς; Όλα εικονικά είναι. Ποτέ και πουθενά δεν υπάρχει αληθινή σιγουριά.

Κάθεσαι στη λιμνούλα σου και ρεμβάζεις, νομίζοντας πως τίποτα δε θα την ταράξει, κανένα κύμα και κανένας καρχαρίας. Μα δεν υπολογίζεις πως σιγά σιγά η ακίνητη λίμνη σου, αρχίζει να βαλτώνει. Στον πάτο της γεννιέται ο βάλτος, ένας κρυφός, θλιβερός βάλτος. Στην επιφάνεια αργεί να φτάσει, για να τον δεις, μα ακόμα κι έτσι εσύ ξέρεις. Ξέρεις πως κάτι δεν είναι όπως πριν, κάτι σκοτεινιάζει τα νερά της λίμνης σου. Και αντί να κάνεις κάτι γι’ αυτό, στέκεσαι απλός παρατηρητής της αλλοίωσής της.

Αφού δεν είσαι ικανοποιημένος με τη ζωή που ζεις, γιατί δεν την αλλάζεις; Ξέρω πόσο φοβάσαι αλλά θα φοβηθείς ακόμα πιο πολύ όταν πια θα έχεις γεράσει και θα κοιτάζεις τα περασμένα χρόνια. Εκείνα τα χρόνια που θα μπορούσες να αγαπήσεις τη λίμνη σου και αντ’ αυτού την άφησες να γίνει βάλτος. Μην αφήσεις το χρόνο κι άλλο να περάσει. Ψάξε και βρες τρόπους να αλλάξεις οτιδήποτε δε σ’ αρέσει. Κι αν αποτύχεις, σήκω ξανά και προσπάθησε. Άλλαξε τα όλα μέχρι να σου αρέσουν! Μη φοβάσαι τίποτα! Μη φοβάσαι να ζήσεις! Πως δέχεσαι να φτάσεις στο θάνατο χωρίς να έχεις πραγματοποιήσει τις επιθυμίες σου, χωρίς να έχεις ζήσει μια ζωή ονειρεμένη. Για σένα ονειρεμένη! Όπως εσύ την ονειρευόσουν από μικρό παιδί.

Μη σε νοιάζει τι θα πουν οι άλλοι, μη φοβάσαι να εκθέσεις τον εαυτό σου στον κόσμο και να διεκδικήσεις τα όνειρά σου, τις αγάπες σου. Μην αφήσεις να τελειώσει η ζωή σου χωρίς να έχεις βρει το δικό σου νόημα.

Εγώ έχω ένα όνειρο. Όταν έρθει η ώρα που ο θάνατος θα χτυπήσει την πόρτα μου κι θα παίρνω τις τελευταίες μου ανάσες, να μπορέσω να πω ότι ΕΖΗΣΑ.

Όποιος, δεν αγαπά την μοναξιά δεν αγαπά και την ελευθερία

Το ν’ αρκείται κανείς στον εαυτό του, το να είναι γι’ αυτόν τα πάντα σ’ όλες τις περιστάσεις και να μπορεί να λέγει omnia mea mecum porto [όλα τα δικά μου τα έχω επάνω μου] είναι αναμφίβολα η ιδιότητα που προάγει την ευτυχία μας περισσότερο από κάθε τι άλλο. Για τον λόγο αυτό, η ρήση του Αριστοτέλη η ευδαιμονία των αυτάρκων εστί [η ευτυχία ανήκει στους αυτάρκεις] (Ηθ. Ευδ. Ζ’ 2) δεν μπορεί να τύχει ποτέ υπερβολικής επαναλήψεως· και τούτο, αφενός, διότι μόνο στον εαυτό του μπορεί να βασίζεται κανείς με αρκετή βεβαιότητα και, αφετέρου, διότι τα δεινά που συνδέονται με την κοινωνικότητα, οι κόποι και οι ζημίες, οι κίνδυνοι και οι θλίψεις – όλα τούτα είναι αναρίθμητα και αναπόφευκτα.

Κατ’ αρχάς, κάθε κοινωνική διασύνδεση απαιτεί κατ’ ανάγκη μία αμοιβαία προσαρμογή κι έναν συγκερασμό. Για τον λόγο αυτό, όσο περισσότερα άτομα συμμετέχουν σ’ αυτήν τόσο πιο άνοστη γίνεται. Να είναι κανείς απόλυτα ο εαυτός του δεν μπορεί παρά μόνον όσο είναι μόνος- όποιος, λοιπόν, δεν αγαπά την μοναξιά δεν αγαπά και την ελευθερία, καθώς μόνον όταν είναι κανείς μόνος είναι και ελεύθερος – ο καταναγκασμός είναι ο αχώριστος σύντροφος κάθε κοινωνίας. Κατά συνέπεια, το πόσο ο κάθε άνθρωπος αποφεύγει, αντέχει ή αγαπά την μοναξιά του αντιστοιχεί ακριβώς στην αξία του ίδιου του εαυτού του, καθώς στην μοναξιά του νιώθει ο μεν ενδεής τω πνεύματι την πνευματική του ένδεια, ο δε μεγαλοφυής τη μεγαλοφυΐα του – κοντολογής, ο καθένας το πώς όντως είναι. Περαιτέρω, όσο υψηλότερα βρίσκεται κανείς στη Ιεραρχική κλίμακα της φύσης τόσο πιο μοναχικός είναι, και μάλιστα κατ’ ουσίαν και κατ’ ανάγκη. Τότε, όμως, συνιστά γι’ αυτόν ευεργεσία ν’ αντιστοιχεί στην πνευματική μοναξιά – ειδάλλως, η συχνή παρουσία πλασμάτων ετερογενών εισβάλλει οχληρά μέσα του, μάλιστα εχθρικά, και του στερεί τον εαυτό του χωρίς να έχει τίποτε να του προσφέρει ως αποζημίωση.

Κατόπιν, ενώ η φύση έχει εισαγάγει ανάμεσα στους ανθρώπους, τόσο σε ηθικό όσο και σε διανοητικό επίπεδο, την μέγιστη δυνατή διαφορετικότητα, η κοινωνία, θεωρώντας αυτή τη διαφορετικότητα ως ένα τίποτε, καθιστά όλους ίσους, ή, μάλλον, υποκαθιστά τις φυσικές με τις τεχνητές διαφορές και τις ιεραρχίες των τάξεων και των βαθμών, οι οποίες πολύ συχνά, είναι αντιδιαμετρικά αντίθετες από την φυσική ιεραρχία. Χάρη σε αυτή τη διάταξη εκείνοι που η φύση είχε τοποθετήσει χαμηλά έχουν καλή θέση, ενώ εκείνοι, αντίθετα, για τους οποίους προέβλεψε υψηλή θέση αδικούνται – για αυτό τον λόγο, τούτοι οι τελευταίοι προσπαθούν να αποσπαστούν από κάθε συνάθροιση, αφού σε κάθε τέτοια κυριαρχεί, όσο περισσότεροι μετέχοντες, το κοινό κι ευτελές.

Η καλούμενη “καλή κοινωνία” αναγνωρίζει κάθε λογής προτερήματα πλην των πνευματικών- τούτα, μάλιστα, τα θεωρεί λαθραίο εμπόρευμα μας εξαναγκάζει, λοιπόν, να αποδεικνύουμε άπειρη μακροθυμία με κάθε ανοησία, μούρλα, διαστροφή, ηλιθιότητα- τα προσωπικά προτερήματα, αντίθετα, πρέπει να εκλιπαρούν τη συγγνώμη της ή να κρύβονται. Κατά συνέπεια, η κοινωνία που καλείται “καλή κοινωνία” δεν έχει μόνο το μειονέκτημα ότι μας παρουσιάζει ανθρώπους που δε μπορούμε ούτε να επαινέσουμε ούτε να αγαπήσουμε ακόμα αλλά και δε μας επιτρέπει να είμαστε ο εαυτός μας όπως αρμόζει στη φύση μας- απεναντίας, μας εξαναγκάζει, χάριν του αρμονικού συγκερασμού μας με τους άλλους, να συρρικνωθούμε, ή μάλιστα και να παραμορφώσουμε οι ίδιοι τον εαυτό μας.

Είμαστε ακόμη παιδιά, αλλά έχουμε χάσει την ελευθερία μας

Ο αληθινός εαυτός σας εξακολουθεί να είναι ένα μικρό παιδί που ποτέ δεν μεγάλωσε. Μερικές φορές το μικρό αυτό παιδί αναδύεται, όταν εσείς διασκεδάζετε ή παίζετε, όταν είστε χαρούμενοι, όταν ζωγραφίζετε ή γράφετε ποιήματα ή παίζετε πιάνο – όταν βρίσκετε κάποιο τρόπο δημιουργικής έκφρασης. Να ποιες είναι οι πιο ευτυχισμένες στιγμές της ζωής σας: τότε που βγαίνει στην επιφάνεια ο αληθινός σας εαυτός, τότε που δεν νοιάζεστε για το παρελθόν και δεν ανησυχείτε για το μέλλον. Τότε που νιώθετε σαν μικρό παιδί.

Υπάρχει, όμως, κάτι που διακόπτει αυτή την ευτυχία – το λέμε ευθύνες. Ο Κριτής υπενθυμίζει αυστηρά: «Για μισό λεπτό, είσαι υπεύθυνος άνθρωπος, έχεις καθήκοντα να διεκπεραιώσεις, πρέπει να πας στο σχολείο, πρέπει να πας στη δουλειά». Ξαφνικά, θυμόμαστε τις τόσες ευθύνες μας και το χαμόγελο σβήνει από το πρόσωπό μας. Αν παρακολουθήσετε παιδιά που παριστάνουν τους μεγάλους, βλέπετε τα προσωπάκια τους να σοβαρεύουν. «Εγώ θα κάνω το δικηγόρο», λέει ένας μικρός και η έκφρασή του αμέσως αλλάζει – παίρνει την αγέλαστη έκφραση του ενηλίκου. Πράγματι, αυτή την όψη περιφέρουμε στην καθημερινή μας ζωή. Είμαστε ακόμη παιδιά, αλλά έχουμε χάσει την ελευθερία μας.

Η ελευθερία που αναζητάμε είναι η ελευθερία να είμαστε ο εαυτός μας, να εκφράζουμε αυτά που νιώθουμε. Αν, όμως, ρίξουμε μια ματιά στη ζωή μας, θα διαπιστώσουμε ότι τον περισσότερο καιρό κάνουμε πράγματα για να ικανοποιήσουμε τους άλλους και για να γίνουμε αποδεκτοί από αυτούς, παρά για να ευχαριστήσουμε τον εαυτό μας. Ορίστε τι απέγινε η ελευθερία μας. Αν πάρουμε χίλιους ανθρώπους από οποιαδήποτε κοινότητα του κόσμου, θα ανακαλύψουμε ότι οι εννιακόσιοι ενενήντα εννιά είναι απολύτως εξημερωμένοι.

Δυστυχώς, οι πιο πολλοί από μας αγνοούμε το γεγονός ότι δεν είμαστε ελεύθεροι. Κάτι μέσα μας μας το ψιθυρίζει, αλλά δεν καταλαβαίνουμε από πού προέρχεται αυτή η εσωτερική φωνή και γιατί δεν είμαστε ελεύθεροι.

Το πρόβλημα με τους περισσότερους ανθρώπους είναι ότι ζουν όλη τη ζωή τους χωρίς ποτέ να ανακαλύψουν ότι ο Κριτής και το Θύμα καταδυναστεύουν το νου τους, πνίγοντας την ελευθερία του. Το πρώτο βήμα προς την προσωπική ελευθερία είναι η επίγνωση. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι είμαστε ανελεύθεροι για να γίνουμε ελεύθεροι. Πρέπει να γνωρίζουμε ποιο είναι το πρόβλημα πριν επιχειρήσουμε να το λύσουμε.

Η επίγνωση είναι πάντοτε το πρώτο βήμα, γιατί όταν έχει κανείς άγνοια δεν μπορεί να επιφέρει καμιά αλλαγή στο περιβάλλον του. Αν δεν συνειδητοποιήσετε ότι ο νους σας είναι γεμάτος τραύματα και συναισθηματικό δηλητήριο, δεν μπορείτε να αρχίσετε το καθάρισμα και τη θεραπεία των πληγών και συνεχίζετε να υποφέρετε.

Δεν υπάρχει κανένας λόγος να υποφέρετε. Με την επίγνωση, μπορείτε να επαναστατήσετε και να πείτε, «Ως εδώ ήταν!». Μπορείτε να αναζητήσετε τρόπους με τους οποίους να βελτιώσετε ή και να μεταμορφώσετε το προσωπικό σας όνειρο. Το όνειρο του πλανήτη είναι απλώς ένα όνειρο – δεν είναι πραγματικότητα. Αν μπείτε μέσα σε αυτό το όνειρο κι αρχίσετε να αμφισβητείτε τα πιστεύω σας, θα ανακαλύψετε ότι τα περισσότερα από τα πιστεύω εκείνα που τραυμάτισαν το νου σας δεν είναι καν αληθινά. Θα διαπιστώσετε ότι όλα αυτά τα χρόνια υποφέρατε τελείως άδικα. Γιατί; Επειδή οι πεποιθήσεις που εμφυτεύτηκαν στο μυαλό σας βασίζονται σε ψέματα.

Παραδέξου ότι αυτή τη στιγμή χρειάζεσαι παρηγοριά

Όταν αισθάνεσαι πως χάνεις τον έλεγχο και φοβάσαι πως οι αλλαγές στη ζωή σου είναι συνεχείς, όταν έρχονται ενώ δεν τις περιμένεις και δεν τις θέλεις, διανύεις περίοδο κρίσης. Ίσως η δουλειά σου, ή κάποια σημαντική σχέση που θεωρούσες σταθερή, αποδείχτηκε ότι δεν ήταν όπως την περίμενες. Όχι απλώς αντιμετωπίζεις μια κατάσταση που δεν επέλεξες και που δεν ήθελες, αλλά πρέπει να ξεχάσεις και κάτι που ήθελες και που αγαπούσες. Όλα αυτά σε κλονίζουν και σε επηρεάζουν με διάφορους τρόπους. Οι περίοδοι κρίσης δεν είναι τίποτα το ασυνήθιστο σήμερα. Είναι μια εμπειρία που πολλοί την περνούν ή την έχουν περάσει. Τονίζω το την περνούν. Μπορεί να νιώθεις ότι δε θα τα καταφέρεις, αλλά τελικά θα την ξεπεράσεις.

Γι’ αυτό το λόγο είναι σημαντικό να αναγνωρίζεις ότι έχεις αυτά τα αισθήματα. Εξασφάλισε κάποιες δικές σου στιγμές που θα μπορείς να νιώθεις ελεύθερα το θυμό και τη θλίψη σου. Μπορείς επίσης να ασκείσαι σε μια φυσική δραστηριότητα, όπως ένα γρήγορο περπάτημα, λίγη κολύμβηση ή ένα παιχνίδι τένις. Αυτή η εκτόνωση της μπλοκαρισμένης σωματικής ενέργειας θα βοηθάει και τα συναισθήματά σου να ηρεμούν. Θα χρειαστεί επίσης να ξεπερνάς οτιδήποτε σου προκαλεί πόνο, όπως και την κατάκριση εναντίον άλλων. Η αντιμετώπιση των συναισθημάτων σου σε καθημερινή βάση θα σε βοηθάει να τα ολοκληρώνεις.

Όταν περνάς κάποια κρίση, να φροντίζεις τον εαυτό σου. Από σωματική άποψη μπορεί να νιώθεις απαίσια – άρρωστος, σε υπερένταση, ανίκανος να κοιμηθείς και να χαλαρώσεις. Επειδή έχεις κλονιστεί συναισθηματικά, το μυαλό σου μπορεί να είναι σκορπισμένο και να προσπαθεί να ανακαλύψει τι φταίει, τι πήγε στραβά. Μπορεί τα αισθήματά σου να έχουν πληγωθεί και να μην υπάρχει εμφανής τρόπος να τα επαναφέρεις ή να αποδεχτείς την κατάσταση. Παραδέξου ότι αυτή τη στιγμή χρειάζεσαι παρηγοριά και άφησε τους φίλους και την οικογένειά σου να σου συμπαρασταθούν. Το θάρρος που χρειάζεσαι βρίσκεται μέσα σου. Άφησέ το να έρθει στην επιφάνεια και να σε βοηθήσει.