Ο Φόβος είναι Υποβαθμισμένη Αγάπη

 Ο φόβος είναι ένα ναρκωτικό που κυλούσε ανέκαθεν στις φλέβες της ύπαρξης σου, κι εξακολουθεί. Λεν είναι φόβος για κάτι. Είναι φόβος, και τίποτα παραπάνω Τώρα πια είσαι εθισμένος.

Οι συνθήκες που συναντάει ένας άνθρωπος στον κόσμο των γεγονότων, είναι χρήσιμες γιατί αποκαλύπτουν αυτό από το οποίο προσπάθησε να ξεφύγει, να μη δει μέσα του. Το κακό, το τυχαίο, για όποιον δεν ανήκει σε μια Σχολή, είναι αναποδιές. Για όποιον ανήκει σε μια Σχολή, είναι εργαλεία δουλειάς για να αποκτήσει ξανά τη χαμένη ακεραιότητα, και να καταλάβει. Ταυτόχρονα, είναι συμπτώματα, ήχοι συναγερμού της πραγματικής του κατάστασης.

Αντιθέτως με όσα πιστεύει ο άνθρωπος, πρώτα έρχεται ο φόβος και έπειτα επιλέγουμε από τι να φοβηθούμε.

Αμφιβολίες, φόβοι και πόνος καθορίζουν από νωρίς τα όρια των δυνατοτήτων στη ζωή ενός καθημερινού ανθρώπου· ένας υπνωτικός χώρος, ψεύτικος, όπου νιώθει σιγουριά σαν να βρίσκεται μέσα σε ένα οχυρό, μισό καταφύγιο, μισό φυλακή.

Η εγκατάλειψη του φόβου είναι το πρώτο βήμα προς την ακεραιότητα, προς την ενότητα του Είναι πάνω στο φόβο δεν χτίζεται τίποτα, ούτε μπορείς να προσθέσεις ευφυΐα. Η έλλειψη φόβου είναι ο πρωταρχικός νόμος του πολεμιστή. Ο φόβος σε κάνει να εξαρτάσαι από μια δουλειά, και σε σπρώχνει να βρεις κρησφύγετο στην αρρώστια, όπως ήδη έκανες κι εσύ στο παρελθόν.

 Κάνε το φόβο ευκαιρία!… Ο άνθρωπος έχει μόνο δυο αισθήματα: το φόβο και την αγάπη. Δεν είναι αντίθετα μεταξύ τους… Είναι η ίδια η αλήθεια σε διαφορετικά επίπεδα του Είναι… Ο φόβος είναι υποβαθμισμένη αγάπη, η αγάπη είναι εξυψωμένος φόβος.

Ο φόβος είναι εσωτερικός θάνατος. Ήρωας είναι ένας άνθρωπος χωρίς φόβο, χωρίς εσωτερικούς θανάτους. Όποιος δεν έχει το θάνατο μέσα του δεν θα τον συναντήσει έξω.

Ήρωας είναι μια βαθμίδα της ανθρώπινης σκάλας που δεν κερδίζεται στον αχό της μάχης, αλλά στη μοναξιά, νικώντας τον εαυτό μας. Η μάχη χρειάζεται μόνο για να καταστεί ορατό εκείνο που ο ήρωας έχει ήδη κατακτήσει στο αόρατο. Το αήττητο, το απρόσβλητο είναι απλά η επαλήθευση για κάτι που υπάρχει ήδη στο Είναι του, η τεκμηρίωση της νίκης του ενάντια στο θάνατο.

Το φλερτ ουτοπίας και πραγματικότητας

Η αναζήτηση της ιδανικής πολιτείας, αποτελεί από αρχαιοτάτων χρόνων χαρακτηριστικό εδάφιο των φιλοσοφικών στοχασμών της Δύσης. Αφορμή μια έκθεση στο Παρίσι όπου παρουσιάζονται τεκμήρια πέντε αιώνων «ουτοπικών» αναζητήσεων

Η αναζήτηση της ιδεώδους κοινωνίας και της άριστης πολιτείας είναι ένα από τα χαρακτηριστικότερα εδάφια στο εγκόλπιο του πολιτικού και φιλοσοφικού στοχασμού της Δύσης. Η Ανατολή διέπρεψε σε ατομικές διαδρομές που τερματίζουν στα εστιακά βάθη του στοχαστικού «νιρβάνα», επέκεινα ζωής και θανάτου· η Δύση δεν ξέχασε όσους προτίμησαν την ιδιωτική οδό προς την ευτυχία, αλλά δεν έπαυσε ποτέ να μηχανεύεται και να οραματίζεται τα «καλά και συμφέροντα» για λογαριασμό ολόκληρης της κοινότητας ­ από την ομηρική πολιτεία των Φαιάκων και τις αρχιτεκτονικές κατόψεις της πλατωνικής πολιτείας μέχρι τις τοπικές ή διεθνιστικές «κομμούνες» του νεότερου παρελθόντος και τον Μαρξ ­ ακόμη και τον Φουκουγιάμα που μόλις χθες τοιχοκόλλησε το κηδειόχαρτο της ιστορίας και των προβλημάτων της με τη μουσική υπόκρουση της pax Americana. Φυσικά, και ως γνωστόν, η ιδανική κοινωνία αναζητείται ακόμη· είναι εξίσου γνωστό ότι οι αμετάπειστοι πραγματιστές χαρακτηρίζουν αυτήν την αναζήτηση «ουτοπία».

Ο όρος είναι ελληνικής προέλευσης («ου τόπος», δηλ. χώρα ανύπαρκτη) αλλά αγγλικής κατασκευής και ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του περίπου εδώ και πεντακόσια χρόνια στον τίτλο ενός από τα πιο διάσημα γραπτά της Αναγέννησης, την «Ουτοπία» του Τόμας Μουρ, ο οποίος γεννήθηκε το 1478, ήταν ουμανιστής, κλασικός φιλόλογος, πολιτικός, σύμβουλος του Ερρίκου Η' της Αγγλίας και, μετά τον μαρτυρικό του θάνατο υπέρ Πάπα και Βατικανού, άγιος της ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.
Το γοητευτικό, όσο και αινιγματικό, αυτό έργο, γραμμένο στα λατινικά (με τον πλήρη τίτλο: «Περί της αρίστης Πολιτείας και της νέας νήσου Ουτοπίας») και πρωτοδημοσιευμένο το 1516, παραμένει, όσο ξέρω, αμετάφραστο στα ελληνικά μέχρι σήμερα. Άγνωστη είναι και η πολυκύμαντη ιστορία της ερμηνείας του. Γνωστό είναι μόνο ότι τα «ουτοπία» και «ουτοπικός» κάνουν τώρα τελευταία πολλούς να υποκύπτουν στη γοητεία της ακυρολεξίας. Οι αναγνώστες του «Βήματος» της 16.4.2000 θα ξέρουν ήδη ότι στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Παρισιού εδώ και μερικές μέρες μια έξοχη έκθεση συγκεντρώνει τα γραπτά, χαρτογραφικά και εικαστικά τεκμήρια πέντε αιώνων «ουτοπικής» αναζήτησης.

Η «Ουτοπία» του Μουρ ενσωματώνει θεμελιακά ηθικά αξιώματα της φιλοσοφίας των στωικών και των επικουρείων, αλλά ανήκει κυρίως στη μεγάλη παράδοση της φιλοσοφικής και πολιτικής σκέψης που μας έδωσε την «Πολιτεία» και τους «Νόμους» του Πλάτωνα, τα «Πολιτικά» του Αριστοτέλη, καθώς και ανάλογες πραγματείες από τον Πλούταρχο και τον Ρωμαίο Κικέρωνα. Μια κρίσιμη διαφορά είναι ότι ενώ αυτά τα έργα εκμαιεύουν την τελική συνταγή της άριστης πολιτείας συλλογιστικά ή με τη μέθοδο της διαλεκτικής, η «Ουτοπία» προκρίνει τον τρόπο της ταξιδιωτικής μυθοπλασίας, και η χαρτογράφηση της νήσου των «Utopienses» ολοκληρώνεται μέσα στα όρια της αφήγησης ενός και μοναδικού χαρακτήρα, του Hythloday. Ο αφηγητής μιλάει για ένα νησί χωρίς ακριβείς γεωγραφικές συντεταγμένες αλλά όχι μακριά από την Ευρώπη, όπου ακμάζουν 54 καλά ρυμοτομημένες και ομοιόμορφες πόλεις.

Οι κάτοικοι, καθένας ανάλογα με τις δεξιότητές του, ασκούν ένα ευρύ φάσμα επιτηδευμάτων για τα οποία έχουν λάβει επιμελή εκπαίδευση· τηρούν δρακόντειους κώδικες ιδιωτικής και δημόσιας ηθικής· ευημερούν χωρίς περιττές πολυτέλειες· δεν διαθέτουν ιδιωτική περιουσία· μεριμνούν για τη δίκαιη κατανομή των αγαθών· ευφραίνονται σε συλλογικά δείπνα μετά μουσικής· εμφορούνται από πνεύμα συμμετοχής στα κοινά· απολαμβάνουν ένα άρτιο σύστημα δημόσιας εκπαίδευσης όπου κάθε μαθητής, εκτός από τα μαθηματικά, τη διαλεκτική και τη μουσική, κάνει πρώιμη και συστηματική γνωριμία με τη λογοτεχνία· είναι εξαιρετικά δεκτικοί στην ελληνική γλώσσα και λογοτεχνία (ο αφηγητής διευκρινίζει ότι η απώτερη καταγωγή των κατοίκων της Ουτοπίας είναι ελληνική, πράγμα που εξηγεί τα ελληνικά γλωσσικά στοιχεία στα τοπωνύμια και στην πολιτική τους ορολογία· εξάλλου τα ελληνικά ευπώλητα στη χώρα της Ουτοπίας περιλαμβάνουν Πλάτωνα, Αριστοτέλη, Λουκιανό, Ομηρο, Αριστοφάνη, Ευριπίδη, Θουκυδίδη)· ασκούν τέχνες και γράμματα· δεν γνωρίζουν ιδεολογικές και θρησκευτικές μισαλλοδοξίες· είναι ριζοσπαστικά ανεξίθρησκοι· απολαμβάνουν ένα καλά οργανωμένο και κατανεμημένο εθνικό σύστημα υγείας· έχουν μια λιτή, αλλά απαρέγκλιτα εφαρμοζόμενη, νομοθεσία και θεωρούν ως εκ τούτου περιττούς τους νομικούς· επιτρέπουν την ευθανασία και πολεμούν μόνο όταν αντιμετωπίζουν εξωτερική πρόκληση. Θα μπορούσα να προσθέσω κι άλλα, όμως αυτά ήδη φτάνουν και περισσεύουν για όσους δεν αντέχουν και πολλή ουτοπία.

Εύκολα μπορεί να γοητευθεί, αν όχι ακριβώς να προσηλυτιστεί, κανείς από αυτή την Ένωση Ουτοπικών Σοσιαλιστικών Πολιτειών. Και πολλοί γοητεύθηκαν ­ χωρίς πάντα να αναρωτηθούν αν ο ίδιος ο Τόμας Μουρ σκαρίφησε την ιδεώδη κοινωνία του εν πλήρει σοβαρότητι ή με ισχυρή πρόσμειξη ειρωνικής δυσπιστίας. Και υπάρχουν ευδιάκριτες ενδείξεις για τη δεύτερη εκδοχή, ειδικά όταν ανακαλύψουμε ότι το όνομα του αφηγητή (Hythloday) περιέχει ως πρώτο συστατικό την ελληνική λέξη «ύθλος» που καλύπτει όλο το σημασιολογικό φάσμα από τη φλυαρία και την κενολογία μέχρι τις φούσκες και τις μπαρούφες.

Παρ' όλα αυτά το κύρος της «Ουτοπίας» στη βιβλιογραφία του πολιτικού στοχασμού παραμένει υψηλό για πολλούς λόγους. Ο Μουρ συνδύαζε πρακτική πολιτική πείρα και ευρύτατη παιδεία. Ο διάλογος που προηγείται της ουτοπικής αφήγησης προδίδει βαθυστόχαστο προβληματισμό πάνω σ' ένα καίριο ερώτημα: μπορεί και πρέπει ο εξ ορισμού ακέραιος και έντιμος διανοούμενος (για να χρησιμοποιήσω έναν πιο εύληπτο και εκσυγχρονισμένο όρο) να εμπλέκεται στον σχεδιασμό πολιτικής και την άσκηση εξουσίας; Το ερώτημα ταλάνισε τους ουμανιστές της Αναγέννησης κυρίως επειδή αυτοί κατανοούσαν ότι στην πολιτική η αρχή της χρησιμοθηρικής πρακτικότητας (utilitas) δεν συνέπιπτε πάντα με την αρχή της διανοητικής και ηθικής εντιμότητας (honestas).

Το αίτημα της απόλυτης σύμπτωσης των δύο ήταν αυτονόητο για τους ουμανιστικούς κύκλους, αλλά ποιος ξεχνάει ότι το ίδιο ουμανιστικό θερμοκήπιο κατά την ίδια ιστορική περίοδο εξέθρεψε τον περιβόητο «Ηγεμόνα» του Μακιαβέλι (δημοσιεύθηκε το 1532) όπου το διαζύγιο εξουσιαστικής ιδιοτέλειας και ηθικής ακεραιότητας εκδίδεται με κυνική επισημότητα; Το σύνταγμα της «Ουτοπίας» προβλέπει ρητά ότι οι κάτοικοι της χώρας πρέπει να θεωρούν συμφέρον μόνο αυτό που είναι και ηθικό ­ και ακριβώς αυτό κάνουν όχι μόνο οι απλοί πολίτες αλλά και η αριστίνδην πολιτική ηγεσία του νησιού.

Φυσικά ο Μουρ, «σοφότερος» και «νηφαλιότερος» από τον πλασματικό αφηγητή του, γνωρίζει καλά και υπαινίσσεται σαφώς ότι στην πολιτική πραγματικότητα της Ευρώπης το πάνω χέρι το έχει ο μακιαβελισμός. Ετσι, πριν από πεντακόσια χρόνια, το έργο του Μουρ τακτοποίησε σημειολογικά την πραγματικότητα που, τηρουμένων των αναλογιών, αναγνωρίζουμε μέχρι σήμερα όλοι: η Ουτοπία είναι πρακτικά ανέφικτη· και πρέπει να νιώθουμε ευτυχείς στην ολιγάρκειά μας αν οι πολιτικοί ηγέτες, αντί να τη διαγράφουν ως άσχετη μυθοπλασία, τουλάχιστον τη θυμούνται όσο και όταν χρειάζεται για να διαχειριστούν πιο ανθρώπινα την έτσι κι αλλιώς μακιαβελική πραγματικότητα.
Γι' αυτό, από μια άποψη, η έκθεση της Εθνικής Βιβλιοθήκης στο Παρίσι έρχεται στην ώρα της. Οι οργανωτές μπορεί να ξέχασαν τη λαβυρινθώδη επιβίωση της ουτοπικής ιδέας στον γερμανικό ιδεαλισμό και κλασικισμό του 18ου και εν μέρει του 19ου αιώνα, δεν ξέχασαν όμως τα «εμπορικότερα» κομμάτια της πραμάτειας, από τον Μαρξ και τον Μάη του '68 μέχρι τα αείμνηστα «παιδιά των λουλουδιών» και τους σύγχρονους Ηρακλείς της οικολογίας. Στο μεταξύ προτείνω να μελετήσουμε εις βάθος τις ακόλουθες δύο πρακτικές των Ουτοπιστών του Τόμας Μουρ. Πρώτον: όταν ένα θέμα εισάγεται στο κοινοβούλιο προς συζήτηση, η συζήτηση δεν διεξάγεται ποτέ την ίδια μέρα αλλά αναβάλλεται για την επόμενη συνεδρίαση· αυτό γίνεται για να αποφευχθεί το φαινόμενο ορισμένοι πολιτικοί να κάνουν βιαστικές και πρόχειρες προτάσεις και στη συνέχεια, παρ' ότι αναγνωρίζουν το λάθος τους, να συνεχίζουν να τις υπερασπίζονται μόνο και μόνο επειδή ντρέπονται να υπαναχωρήσουν. Δεύτερον: όσοι από τους διανοουμένους (καθηγητές, στοχαστές κλπ.) της πολιτείας αποδεικνύονται ανεπαρκείς στα καθήκοντά τους να αναλαμβάνουν πάραυτα χειρωνακτική εργασία. Γιατί δεν είναι μόνο η πραγματικότητα που έχει στοιχεία ουτοπίας, είναι και η ουτοπία που φλερτάρει κάποτε με την πραγματικότητα.

Η δύναμη της συγγνώμης

Πόσο ψυχικό σθένος χρειάζεται η συγχώρεση και τι κρύβεται πίσω από μια συγγνώμη; Tι σημαίνουν και οι δύο αυτές λέξεις; Γιατί και στις δύο περιπτώσεις κάτι μας κρατάει πίσω;

Τον 18ο αιώνα ο άγγλος ποιητής Alexander Pope έλεγε ότι «το να κάνεις λάθος είναι ανθρώπινο, το να συγχωρείς θεϊκό». Τρεις αιώνες μετά, ο Elton John τραγουδάει «η συγγνώμη είναι η πιο δύσκολη λέξη» (sorry seems to be the hardest word). Μπορεί οι δεκαετίες να περνούν, ωστόσο, όπως φαίνεται, η συγχώρεση και η συγγνώμη παραμένουν ακόμα κάτι δύσκολο. Τόσο μικρές λέξεις που μπορούμε με ευκολία να προφέρουμε όταν σκουντάμε κατά λάθος κάποιον στο δρόμο, αλλά την κρίσιμη ώρα «βγαίνουν» με δυσκολία. Τι σημαίνει, λοιπόν, η συγχώρεση και τι η συγγνώμη; Γιατί και στις δύο περιπτώσεις κάτι μας κρατάει πίσω;

Συγχώρεση: υπόθεση προσωπική
Πολλοί πιστεύουμε ότι η συγχώρεση είναι κάτι που οφείλουμε να κάνουμε όταν αυτός που μας πλήγωσε τη ζητάει. Όμως, στην πραγματικότητα είναι μια υπόθεση πολύ πιο προσωπική. Δεν έχει να κάνει με τον άλλον, αλλά με εμάς, με τη δική μας ανάγκη να απαλλαγούμε από ένα φορτίο που μας βαραίνει και να κερδίσουμε ξανά την εσωτερική μας γαλήνη. Επίσης, δεν είναι πράξη δικαιοσύνης, γι’ αυτό μικρή σημασία έχει αν αυτός που μας πλήγωσε τιμωρήθηκε ή όχι. Στην ουσία, η συγχώρεση είναι μια πράξη ανακούφισης πρώτα από όλα για εμάς τους ίδιους, ενώ δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η σχέση μας με αυτόν που μας πλήγωσε θα διορθωθεί.

Συγχωρώ σημαίνει ξεχνώ;
Κι όμως, «συγχωρώ» δεν σημαίνει «ξεχνώ». Αντίθετα, για να συγχωρέσουμε κάποιον πρέπει να θυμηθούμε ό,τι μας έκανε και να ασχοληθούμε με αυτό. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να το αφήσουμε πίσω. Γι’ αυτό και η διαδικασία της συγχώρεσης χρειάζεται χρόνο και μεγάλη προσπάθεια.

Γιατί δεν συγχωρούμε;
Η άρνηση να συγχωρέσουμε τον «θύτη» είναι ένας τρόπος να του θυμίσουμε πόσο μας πλήγωσε, να του δείξουμε τι νιώθουμε όταν δεν μπορούμε να εκφραστούμε ανοιχτά. Όσο διατηρούμε, όμως, αυτά τα αρνητικά συναισθήματα, στερούμε από τον εαυτό μας τη δυνατότητα να αξιοποιήσει την ενέργειά του με πιο εποικοδομητικό τρόπο για εμάς και τη σχέση μας αυτή. Μένουμε κολλημένοι στο παρελθόν, δεν εξελισσόμαστε και τελικά φθειρόμαστε. Φυσικά, το πόσο σημαντική είναι η σχέση με αυτόν που μας πλήγωσε καθορίζει και το πόσο μας επηρεάζουν τα συναισθήματά μας.

Αν η άρνησή μας να συγχωρέσουμε αφορά μόνο μία συγκεκριμένη σχέση, τότε ίσως έχουν προηγηθεί και άλλα γεγονότα που μας έχουν πληγώσει. Αν, πάλι, είμαστε άνθρωποι που δεν συγχωρούμε, τότε συσσωρεύουμε αρνητική ενέργεια, που μακροπρόθεσμα θα επηρεάσει τη ζωή μας και τις σχέσεις μας. Επίσης, στην τελευταία περίπτωση, δεν συγχωρούμε ούτε τον εαυτό μας και είμαστε ιδιαίτερα απαιτητικοί από αυτόν, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να χαρούμε τη ζωή μας.

Μήπως ζητάμε εκδίκηση;
Αν αυτό που αναζητάμε είναι η εκδίκηση, τότε πάλι αρνούμαστε να αποδεσμευτούμε από ένα παρελθόν που μας βαραίνει και επιλέγουμε να το διατηρούμε ζωντανό μέσα από σκέψεις εκδίκησης. Έτσι, ξαναζούμε τον πόνο, αλλά αυτή τη φορά υπεύθυνοι για την πρόκλησή του είμαστε εμείς και η εμμονή μας. Αντί να εστιάζουμε σε πράγματα που θα βελτιώσουν τη ζωή μας, επιδιώκουμε μια ανακούφιση που δεν είναι ποτέ αρκετή και δεν μας αφήνει να βγούμε από τη θέση του «θύματος». Δίνουμε τη δύναμή μας στον άλλον, αφού με τις πράξεις του καθορίζει τη ζωή μας, χωρίς να συνειδητοποιούμε ότι και εμείς έχουμε ευθύνη.

Μπορεί να διδαχτεί;
Ένα παιδί που μεγαλώνει με γονείς που ξέρουν να συγχωρούν θα μάθει και εκείνο να συγχωρεί. Ωστόσο, αυτό που έχει αξία δεν είναι τόσο οι γονείς να μιλήσουν στο παιδί για την αξία της συγχώρεσης όσο το να την υποστηρίζουν με τις πράξεις τους. Οι πράξεις είναι αυτές που δίνουν ισχύ στο μήνυμά τους.

Ένας άλλος τρόπος για να μάθει κάποιος να συγχωρεί είναι να αναγνωρίσει με ποιον τρόπο επηρεάζουν τη ζωή του τα αρνητικά συναισθήματα που κρατάει μέσα του. Αυτό σημαίνει ότι αν δεν θέλει να φθαρεί από αυτά, τότε θα επιλέξει να τα απελευθερώσει και να προχωρήσει με τη ζωή του.

Τι είναι η συγγνώμη;
Πέρα από τη συγχώρεση, υπάρχει και η «συγγνώμη», μια λέξη που φαίνεται εξίσου δύσκολο να την προφέρουμε, ενώ είναι ακόμα πιο δύσκολο το να την εννοούμε. Όταν ζητάμε συγγνώμη, στην ουσία αναλαμβάνουμε την ευθύνη για ό,τι κάναμε ή είπαμε σε βάρος κάποιου άλλου. Η ανάληψη της ευθύνης αυτής συνδέεται με το αίσθημα της δύναμης και όχι της αδυναμίας, αφού προϋποθέτει να ξεπεράσουμε τον εαυτό μας, να μπούμε στη θέση του άλλου και να δείξουμε ευαισθησία. Η ενσυναίσθηση αποτελεί θεμελιώδη ανθρώπινη δεξιότητα και όσοι τη διαθέτουν δημιουργούν πιο αρμονικές σχέσεις. Όταν ζητάμε συγγνώμη από κάποιον, σημαίνει ότι μας ενδιαφέρει πραγματικά η σχέση που έχουμε μαζί του. Όμως, και η ειλικρίνεια είναι βασική προϋπόθεση για να λειτουργήσει η συγγνώμη θετικά, γι’ αυτό και αν ζητήσουμε συγγνώμη, αλλά εξακολουθήσουμε να λειτουργούμε με τον ίδιο τρόπο, αυτό δείχνει ότι δεν αναγνωρίζουμε πραγματικά τις συνέπειες των πράξεων μας και δεν νοιαζόμαστε ουσιαστικά για τα συναισθήματα των άλλων. Οι πράξεις μας είναι εκείνες που ενδυναμώνουν τον λόγο μας.

Γιατί είναι δύσκολο να τη ζητήσουμε;
Η καθημερινή εμπειρία δείχνει ότι το να ζητάμε ειλικρινά συγγνώμη είναι αρκετά δύσκολο. Γιατί; Κάποιοι θεωρούν ότι κάτι τέτοιο είναι ένδειξη αδυναμίας, ότι παραχωρούν στον άλλον την ισχύ. Όταν κάποιος λειτουργεί ανταγωνιστικά σε μια σχέση, θεωρεί σημαντικό να αισθάνεται ότι διατηρεί εκείνος τον έλεγχο. Ωστόσο, λόγος μπορεί να είναι και η απουσία επαφής με τα δικά μας συναισθήματα, καθώς αν δεν τα αναγνωρίζουμε, δεν μπορούμε να μπούμε στη θέση του άλλου. Αποτρεπτικά λειτουργούν και τα έντονα συναισθήματα ενοχής, τα οποία δεν μας αφήνουν να αναλάβουμε την ευθύνη των πράξεών μας και να επανορθώσουμε. Τέλος, υπάρχει και το ενδεχόμενο να μη ζητάμε συγγνώμη επειδή δεν έχουμε αντιληφθεί τις συνέπειες των πράξεών μας. Είναι, επομένως, σημαντικό σε μια σχέση το άτομο που έχει θιγεί να εκφράζει ανοιχτά τα συναισθήματά του.

Όταν δεν ζητάμε συγγνώμη, το μήνυμα που λαμβάνει κάποιος είναι ότι η σχέση μας μαζί του δεν είναι σημαντική. Η στάση αυτή μπορεί να του προκαλέσει θυμό, λύπη, πόνο, τα οποία επηρεάζουν τη σχέση μας και μπορεί να το απομακρύνουν από κοντά μας.

Τρεις μορφές συγγνώμης
Έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Maryland έδειξε πως υπάρχουν 3 μορφές συγγνώμης, που η καθεμία είναι αποτελεσματική ανάλογα με το άτομο στο οποίο απευθύνεται. Η πρώτη περιέχει την έννοια της επανόρθωσης, η δεύτερη της κατανόησης και του συμμερισμού και η τρίτη της αναγνώρισης παραβίασης κανόνων. Οι ειδικοί υποστηρίζουν πως η πρώτη είναι πιο αποτελεσματική με όσους είναι ατομιστές και υλιστές, η δεύτερη με ανθρώπους που ορίζουν τον εαυτό τους κυρίως μέσα από τις σχέσεις τους και η τρίτη με όσους ορίζουν τον εαυτό τους ως μέλη μιας ομάδας.

Τα στάδια της συγχώρεσης
1. Το πρώτο βήμα είναι να συνειδητοποιήσουμε τον πόνο που μας προκάλεσαν. Δεν είναι εύκολο να παραδεχτούμε ότι πληγωθήκαμε, γιατί συχνά πείθουμε τον εαυτό μας ότι όλα είναι καλά, ώστε να προστατευτούμε από δυσάρεστα συναισθήματα.

2. Πολλές φορές, όταν μας πληγώνουν, έχουμε την αίσθηση ότι κάπου φταίξαμε κι εμείς, ώστε να αισθανόμαστε ότι έχουμε τον έλεγχο της κατάστασης. Οι ενοχές, όμως, δεν οδηγούν πουθενά.

3. Το στάδιο της θυματοποίησης είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί, γιατί ο ρόλος του θύματος είναι πολύ «βολικός» και αποτελεί μια
καλή δικαιολογία για να μην αναλάβουμε ευθύνες.

4. Εξίσου σημαντικό είναι και το να εκφράσουμε την οργή μας. Ωστόσο, για να γίνει αυτό δεν χρειάζεται να βρεθούμε πρόσωπο με πρόσωπο με αυτόν που μας πλήγωσε, αρκεί να παραδεχτούμε και να αποδεχτούμε τον θυμό μας.

5. Έπειτα ακολουθεί το ξεκαθάρισμα των λογαριασμών. Ούτε εδώ χρειάζεται να αναζητήσουμε τον θύτη και να του μιλήσουμε, εκτός και αν πρόκειται για κάποιο κοντινό σε εμάς πρόσωπο. Η συγχώρεση μπορεί να δοθεί ακόμη κι αν δεν ξαναδούμε αυτόν που μας έβλαψε.

6. Το τελευταίο στάδιο είναι αυτό της συγχώρεσης, το οποίο οι περισσότεροι αντιλαμβάνονται ως μια εσωτερική λύτρωση.

Αντικείμενα μέσα μας - έξω μας

     Ολοι μας κρύβουμε μέσα μας έναν μοναχικό άνθρωπο, που σπάνια αποκαλύπτουμε.

 

Πριν από μερικές ημέρες πέθανε η αγαπημένη θεία της φίλης μου. Ως μοναδική κληρονόμος, η φίλη μου εδώ και μερικές εβδομάδες περνάει χρόνο μέσα στο σπίτι της μοναχικής της θείας, προσπαθώντας να βάλει τάξη στο… χάος. «Πάντα αναρωτιέμαι γιατί οι μοναχικοί άνθρωποι έχουν τόσα πράγματα στο σπίτι τους…», της λέω. Το σπίτι είναι γεμάτο από παρελθόν. Φωτογραφίες, έπιπλα, μικρά και μεγάλα διακοσμητικά, πίνακες, καθρέφτες, ρούχα, κοσμήματα, γυαλικά, κουβέρτες, παπλώματα, ένας ολόκληρος παράδεισος από σκόνη.

Θυμήθηκα τη γιαγιά μου όταν πέθανε και μπήκαμε στον χώρο της. Αν και μικρή, βλέποντας το άδειο κρεβάτι, είχα ζωντανή την αίσθηση της παρουσίας της στο ξέστρωτο σεντόνι. Είναι περίεργο το συναίσθημα του ζωντανού απέναντι σε αυτό που μόλις χάθηκε. Οταν ζεις, αισθάνεσαι τη συνέχεια σαν μια προκαθορισμένη κανονικότητα και την αναβολή ή την παύση σαν κάτι που είναι αναμενόμενο να ξανασυνεχίσει από το σημείο που το αφήσαμε. Αφήνουμε τον καφέ μας χωρίς να τον έχουμε πιει και είμαστε σίγουροι ότι θα γυρίσουμε να τον πιούμε. Αφήνουμε το βιβλίο ανοιχτό στη σελίδα 48 και θα το πιάσουμε το βράδυ από εκεί που το αφήσαμε. Αφήνουμε το μικρό φωτάκι στο διάδρομο και θα το κλείσουμε όταν γυρίσουμε. Πόσα μικρά και μεγάλα μαρτυρούν μέσα στο σπίτι μας ότι είμαστε ζωντανοί. Και την ίδια στιγμή, αυτή η εσωτερική φωνή μας καλεί να συμβιβαστούμε. «Αυτό το κρεβάτι δεν θα ξαναστρωθεί από την ίδια. Πέθανε».

Γιατί άραγε οι άνθρωποι μαζεύουμε πράγματα. Τόσα πράγματα ενώ είμαστε τόσο περαστικοί; Η φίλη μου μαζεύει και ξαναμαζεύει ρούχα της θείας. «Τα φορούσε;» τη ρωτώ. Με κοιτά χωρίς απάντηση. Οι περισσότεροι από εμάς μαζεύουμε πολλαπλάσια σε σχέση με τις ανάγκες μας. Κρατούμε πράγματα που μπορεί να μην χρησιμοποιούμε καν και μάλλον άλλος είναι ο λόγος που τα φυλάμε, μη χρηστικός.

Οσο πιο μόνος ένας άνθρωπος τόσο μεγαλύτερη ανάγκη έχει τα αντικείμενά του. Τις συνήθειές του. Το τελετουργικό του. Ηξερα κάποτε μια κυρία, αριστοκρατικής καταγωγής, η οποία συντηρούσε μια μεγάλη συλλογή από περούκες, για παν ενδεχόμενο. Για μια στιγμή που θα την προσκαλούσαν κάπου. Τις έδινε στην κομμώτριά της, τις χτένιζε, αλλά πια σπάνια έβγαινε έξω.

Ενας άλλος κύριος κάθεται αγκαλιά με τους δίσκους του. Δεν τους ακούει, δεν έχει πια εν ενεργεία πικάπ. Αλλά τους μετρά, τους κοιτά, αφηγείται ιστορίες γι' αυτούς. Γι' αυτόν είναι η δική του ζωή.

Ολοι μας μέσα μας κρύβουμε έναν μοναχικό άνθρωπο. Εναν άνθρωπο με ένα εσωτερικό τελετουργικό, που σπάνια –ακόμα και στους πιο δικούς μας ανθρώπους– αποκαλύπτουμε. Μας κρατά σε επαφή με αυτό που είναι η μοίρα μας. Η σχέση μας με τον εαυτό μας σαν αντικείμενο. Κοιτάμε τον χρόνο σε σχέση με το πώς φαντασιωνόμαστε τη ζωή. Πόσο αυτή θα διαρκέσει. Και ακόμα και οι πιο μοναχικοί άνθρωποι, ακόμα και οι πιο άρρωστοι άνθρωποι μέσα τους πιστεύουν ότι η ζωή θα συνεχίσει για πάντα να υφίσταται, να ρέει. Και ίσως εάν μαζέψουμε πιο πολλά αντικείμενα, αυτά να μας κρατήσουν στη ζωή, με έναν παράδοξο, μαγικό τρόπο.

Η ζωή μας όμως έχει λογιών λογιών αντικείμενα. Και στη μεγαλύτερη μοναξιά μας ζούμε με αυτά. Δεν είναι μόνον το δαχτυλίδι του γάμου που δεν κράτησε, ή το περιδέραιο ενός λευκού, ψηλού λαιμού του παλιού εαυτού μας, είναι και τα εσωτερικά μας αντικείμενα. Είναι οι μορφές, οι ψυχές, τα σύμβολα, οι αισθήσεις των ανθρώπων που πέρασαν από τη ζωή μας, μας σημάδεψαν, μας καθόρισαν και πλέον δεν ζουν ανάμεσά μας. Είναι η μάνα μας. Του μέσα μας. Οχι του έξω και της πραγματικότητας. Είναι η φιγούρα του πρώτου άνδρα που υπήρξε ο πατέρας όπως τον ονειρευτήκαμε, λίγο πριν κλείσουμε τα βλέφαρά μας στο παιδικό μας κρεβάτι. Είναι εκείνο το αγόρι που κοιτάξαμε στη βρύση ένα ανοιξιάτικο μεσημέρι, νομίζοντας μέχρι τότε ότι θα ξεφύγουμε από τον έρωτα. Είμαστε εμείς σε σχέση με όλα αυτά που κουβαλούμε μέσα μας. Το σπίτι μας είναι το οικοδόμημα της ψυχής μας και αυτό είναι γεμάτο αντικείμενα. Ανθρώπινα αντικείμενα. Αυτά ανταλλάσσονται κάθε τόσο με τα άλλα, της εξωτερικής πραγματικότητας, αντικαθιστώντας τα κάθε φορά που η ανθρώπινη απουσία είναι πιο ηχηρή. Και ξεγελάμε τον χρόνο. Και ξεγελιόμαστε.

Η φίλη μου κοιτά στον καθρέφτη ένα κόσμημα της θείας της. Κοιτά τον δικό της εαυτό. Αλλά και τη θεία της μέσα από το κόσμημα. Και ξάφνου οι φωτογραφίες όλης της οικογένειας στην τραπεζαρία αποκτούν ύλη. Τα πρόσωπα φωτίζονται, τα σώματα σηκώνονται να ξεμουδιάσουν από την ακινησία χρόνων. Τα αντικείμενα αποκτούν ζωή. Και η ζωή αντικείμενα…

______

  ~Της Μαριαλένας Σπυροπούλου

Όταν ο Θεός μοίραζε τον κόσμο...

Ρώσικο ανέκδοτο για την ...Ελλάδα!

 

Αυτοτραυματισμοί στην εφηβεία: Σε ποιες ηλικίες το κάνουν και γιατί;

Οι έφηβοι νιώθουν πίεση και άγχος που πηγάζουν από το γεγονός πως έχον να αντιμετωπίσουν ταχείες αλλαγές στο σώμα τους, στο ψυχισμό τους, στην κοινωνικοποίηση τους καθώς και στη σεξουαλικότητά τους. Από το οικογενειακό και ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον αναμένεται να αντιμετωπίσει ο έφηβος όλες αυτές τις προκλήσεις με υπευθυνότητα, έτσι ώστε να κατακτήσει ακόμη περισσότερο αυτονομία.

Ένα φαινόμενο που λαμβάνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις στην τρικυμιώδη και ευαίσθητη ηλικία της εφηβείας είναι οι αυτοτραυματισμοί. Με τον όρο αυτόν αναφερόμαστε συνοπτικά σε όλες εκείνες τις επιθετικές συμπεριφορές που εκδηλώνει ένα άτομο προς τον ίδιο του τον εαυτό χωρίς να έχει σκοπό την αυτοκτονία. Έτσι μπορούμε να ορίσουμε τον μη αυτοκτονικό τραυματισμό ως οποιαδήποτε εκούσια συμπεριφορά που στρέφεται κατά του εαυτού του και προκαλεί την καταστροφή των ανθρωπίνων ιστών. Δεν περιλαμβάνουν πράξεις όπως τα τατουάζ και το body piercing, η ονυχοφαγία και η τροχοτιλλομανία.

 

Οι έφηβοι που αυτοτραυματίζονται δεν επιθυμούν να τιμωρήσουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα, να τραβήξουν τη προσοχή ή να δηλώσουν τα αρνητικά τους συναισθήματα. Η πλειοψηφία αυτών υποφέρει βουβά και αυτοτραυματίζεται κρυφά. Η συμπεριφορά αυτή εκδηλώνεται με ποικίλους τρόπους, όπως λήψη φαρμάκων, χαράκωμα δέρματος, κάψιμο, εκδορές, τσιμπήματα, χτυπήματα, κατάποση ακατάλληλων αντικειμένων. Τελευταία, διαπιστώνεται και ένα άλλο είδος αυτοτραυματισμού , όπου οι έφηβοι ενταφιάζουν μεταλλικά, γυάλινα και πλαστικά αντικείμενα στον υποδόριο ιστό και βαθύτερα. (self embedding). Τις περισσότερες φορές μάλιστα διαπιστώνεται τυχαία. Οι αυτοτραυματισμοί μπορεί να εκδηλώνονται και με πιο σοβαρούς τραυματισμούς όπως κατάγματα οστών και σπανιότατα αυτοακρωτηριασμό ή εξόρυξη οφθαλμού. Η σύγχρονη βιβλιογραφία καταδεικνύει μια τάση αύξησης του επιπολασμού των μη αυτοκτονικών αυτοτραυματισμών κυρίως στην ηλικιακή ομάδα των εφήβων και των νεαρών ενηλίκων.

 

Ψυχιατρικές διαταραχές και αυτοτραυματισμοί

η παρουσία ψυχοπαθολογίας αυξάνει την πιθανότητα συμπεριφοράς και σκέψεων αυτοτραυματισμών, ενώ από την άλλη αυτοτραυματισμοί συσχετίζονται με περισσότερα συμπτώματα μεγαλύτερης βαρύτητας ψυχοπαθολογία σε άντρες και γυναίκες. Συνολικά, περίπου 2-20% πληθυσμών με ψυχιατρικά προβλήματα αναφέρουν επεισόδια αυτοτραυματισμού. Για λόγους που δεν είναι απόλυτα σαφείς οι έφηβοι ψυχιατρικοί ασθενείς έχουν πολύ υψηλή πιθανότητα να αυτοτραυματιστούν με ποσοστά  που  κυμαίνονται από 40-80 %. σημαντικό ρόλο παίζει και το είδος και η βαρύτητα της διαταραχής τους.

 

Μεταιχμιακή διαταραχή προσωπικότητας

περίπου 70-75% των ανθρώπων με μεταιχμιακή διαταραχή προσωπικότητας παρουσιάζουν επεισόδια αυτοτραυματισμού. Ο αυτοτραυματισμός είναι ένα από τα 9 κριτήρια αυτής της ψυχιατρικής διαταραχής. Αποτελεί, μάλιστα τη μοναδική ψυχιατρική διαταραχή  της οποίας ο αυτοτραυματισμός αποτελεί διαγνωστικό κριτήριο. Φαίνεται πως το γεγονός του αυτοτραυματισμού βοηθά τα άτομα με μεταιχμιακή διαταραχή προσωπικότητας να ρυθμίζουν τα συναισθήματα τους. Ασθενείς με αυτή τη διαταραχή αναφέρουν ανακούφιση από δυσάρεστα συναισθήματα σε ποσοστό εως 96%

 

Διαταραχή πολλαπλής προσωπικότητας

σε αυτή τη διαταραχή παρατηρείται το κλινικό φαινόμενο, όπου ο ασθενής έχει την υποκειμενική αντίληψη πως ψυχολογικά  και σε μερικές περιπτώσεις και σωματικά, αποσυνδέεται από την πραγματικότητα. Τέτοιου είδους συμπτώματα είναι συνήθη και στην μεταιχμιακή διαταραχή προσωπικότητας καθώς και στη διαταραχή μετατραυματικού στρες. Φαίνεται πως ασθενείς με αυτή τη διαταραχή παρουσιάζουν επεισόδια αυτοτραυματισμού  ως και 69%.

 

Διαταραχές της όρεξης

το φαινόμενο του αυτοτραυματισμού μπορεί να συνδυάζεται με διαταραχές της όρεξης σε ποσοστά που κυμαίνονται από 13-61%, ανάλογα με το είδος της διαταραχής.

 

Μείζων καταθλιπτική διαταραχή

σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, οι έφηβοι ασθενείς που νοσηλεύονται για αυτοτραυματισμό, πληρούν κριτήρια για μείζονα καταθλιπτική διαταραχή σε ποσοστό 41,6%. φαίνεται πως έφηβοι ασθενείς που διαγιγνώσκονται με μείζονα καταθλιπτική διαταραχή ή άλλη διαταραχή του συναισθήματος έχουν θετικό ατομικό ιστορικό για επεισόδια αυτοτραυματισμού.

 

Συσχετισμός μεταξύ αυτοτραυματισμών και αυτοκτονικής συμπεριφοράς

ο συσχετισμός ανάμεσα στους αυτοτραυματισμούς και την αυτοκτονία είναι πολύπλοκος. Φαίνεται να υπάρχει ισχυρή συσχέτιση του αυτοκτονικού ιδεασμού και των αυτοτραυματισμών. Υποστηρίζεται πως εώς και 40% των ατόμων που προκαλούν αυτοτραυματισμούς κάνουν σκέψεις για αυτοκτονία, ενώ 50-85% των ανθρώπων που αυτοτραυματίζονται αποπειράθηκαν να αυτοκτονήσουν έστω και μια φορά στη ζωή τους.

 

Οι αυτοτραυματισμοί και η αυτοκτονική συμπεριφορά διακρίνονται κυρίως από την πρόθεση, τον τρόπο και τον ψυχολογικό αντίκτυπο. Όσον αφορά τη πρόθεση, οι έφηβοι που αυτοτραυματίζονται αναφέρουν συχνά, πως η βασική πρόθεση είναι να ανακουφιστούν από δυσάρεστα συναισθήματα και όχι να προκαλέσουν θάνατο. Ακόμη, οι ίδιοι οι έφηβοι που αυτοτραυματίζονται διακρίνουν αυτή τη συμπεριφορά τος από μια απόπειρα αυτοκτονίας. Επιπλέον, η πλειοψηφία των εφήβων που αυτοτραυματίζονται δεν έχουν αυτοκτονική σκέψη, ούτε έχουν πρόθεση, η πράξη τους να να έχει έκβαση το θάνατο. Η εμπειρία έχει δείξει πως οι τρόποι που επιχειρεί κάποιος να αυτοκτονήσει είναι περιορισμένοι και συγκεκριμένοι. Μόλις 1-2% αυτών των θανάτων αποδίδονται σε κόψιμο. Από την άλλη, το χαράκωμα είναι ο πιο συχνός τρόπος μη αυτοκτονικού αυτοτραυματισμού.

 

Ο ψυχολογικός αντίκτυπος του αυτοτραυματισμού τον διαφοροποιεί και τον ξεχωρίζει από τις μη θανατηφόρες απόπειρες αυτοκτονίας. Ο αυτοτραυματισμός, τυπικά, συνδυάζεται με ανακούφιση από δυσάρεστα συναισθήματα και ενίσχυση των θετικών συναισθημάτων.

 

Αντίστροφα, μια μη θανατηφόρα απόπειρα αυτοκτονίας μπορεί να ακολουθείται από επιδεινούμενο καταθλιπτικό συναίσθημα και περαιτέρω αυτοκτονική συμπεριφορά εξ αιτίας της μη επίτευξης θανατηφόρου αποτελέσματος.

 

Τέλος, το σημαντικό είναι να διακρίνει κανείς πότε ένας μη αυτοκτονικός τραυματισμός ενέχει κίνδυνο για αυτοκτονία. Οι έφηβοι που αυτοτραυματίζονται και έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να αυτοκτονήσουν παρουσιάζουν τα εξής χαρακτηριστικά, σύμφωνα με τη βιβλιογραφία : προσπαθούν να μην το αντιληφθεί ο οικογενειακός και φιλικός περίγυρος, αναφέρουν πως τους απωθεί η ζωή, τους ελκύει ο θάνατος, δεν φοβούνται την αυτοκτονία ή το θάνατο, έχουν σοβαρές σκέψεις αυτο-μομφής  σε χρόνιο έδαφος, έχουν συναισθηματική επιπέδωση ή έχουν αδύναμες οικογενειακές σχέσεις. Οι χαλαροί, αδύναμοι οικογενειακοί δεσμοί, μάλιστα, που συνοδεύονται από επικριτικούς γονείς φαίνεται να αποτελούν προγνωστικό παράγοντα στην εφηβική και αργότερα στην ενήλικο ζωή για αυτοτραυματισμούς, αυτοκτονικό ιδεασμό και απόπειρα αυτοκτονίας. Οπότε, πρέπει να αποσαφηνίζεται σε κάθε τέτοιο επεισόδιο ποια είναι η προοπτική του ασθενή, να πεθάνει ή να μείνει ζωντανός; η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι καθοριστικής σημασίας για να επισημαίνονται έφηβοι υψηλού κινδύνου για απόπειρες αυτοκτονίας.

 

Αυτοτραυματσμός : φυσική πορεία, παράγοντες κινδύνου

η ηλικία εμφάνισης των αυτοτραυματισμών είναι μεταξύ 14-24 ετών, παρουσιάζει δε, μια δικόρυφη αιχμή στις ηλικίες 12-14 και 18-19 ετών. Οι έφηβοι που αυτοτραυματίζονται έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά με αυτούς που κάνουν απόπειρες αυτοκτονίας. Έναν παράγοντα κινδύνου μπορεί να αποτελεί η σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση. Πρόσφατα, αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο η σημασία της κατάθλιψης, που μπορεί να συνυπάρχει σε εφήβους που αυτοτραυματίζονται και σε εφήβους που αποπειρώνται να αυτοκτονήσουν. Η παράνομη χρήση ουσιών είναι συνηθισμένη. Η συναναστροφή με εφήβους που αυτοτραυματίζονται  αποτελεί άλλον ένα σημαντικό παράγοντα κινδύνου. Οι έφηβοι ασθενείς με μεταιχμιακή διαταραχή προσωπικότητας αναφέρουν μεγαλύτερο αριθμό επεισοδίων αυτοτραυματισμού σε ένα ηλικιακό φάσμα από την όψιμη παιδική ηλικία μέχρι την πρώτη ενήλικο ζωή. Ακόμη, επισημαίνεται πως μια υποκατηγορία εφήβων που έχουν πολλά επεισόδια αυτοτραυματισμού  και με διαφορετικούς τρόπους στο παρελθόν, είναι σε μεγαλύτερο κίνδυνο να υποστούν σοβαρή σωματική βλάβη ακόμα και θάνατο. Παράγοντες που σχετίζονται με υποτροπιάζοντα επεισόδια αυτοτραματισμών  είναι προηγούμενο παρόμοιο γεγονός, διαταραχή προσωπικότητας, κατάθλιψη, κατάχρηση αλκοόλ ή ουσιών, χρόνια ψυχοκοινωνικά προβλήματα και προβλήματα συμπεριφοράς, χαμηλή αυτοεκτίμηση, διαταραγμένες οικογενειακές σχέσεις, εξάρτηση από το αλκοόλ σε άλλα άτομα της οικογένειας, κοινωνική απομόνωση και χαμηλή σχολική απόδοση.

 

Ο κίνδυνος αυτοκτονίας που ακολουθεί ένα επεισόδιο αυτοτραυματισμού διακυμαίνεται από 0,245-4,30%. φαίνεται πως υπάρχουν κάποια χαρακτηριστικά που υποδηλώνουν έφηβο σε κίνδυνο για αυτοκτονία όπως :

-έφηβος άρρενος φύλου και μεγάλης ηλικίας

-βίαιος τρόπος αυτοτραυματισμού

-πολλαπλά πρότερα επεισόδια αυτοτραυματισμού

-συναισθηματική επιπέδωση, αίσθημα απελπισίας, αϋπνία

-χρήση παράνομων ουσιών

-εισαγωγή σε ψυχιατρική μονάδα στο παρελθόν.

 

Οι έφηβοι που αυτοτραυματίζονται, συνήθως αποκαλύπτουν το γεγονός στην οικογένεια  και στους φίλους και μάλιστα πολύ συχνά στις διαδικτυακές τους γνωριμίες και συναναστροφές. Εφόσον ο έφηβος επισκεφτεί τον παιδίατρο του, αυτός κατά πάσα πιθανότητα θα είναι το επόμενο πρόσωπο που θα εκμυστηρευτεί ο έφηβος ότι αυτοτραυματίζεται. Πολλές φορές, μάλιστα, ο έφηβος προφασίζεται κάποιο σύμπτωμα υγείας που να είναι συναφές με το αποτέλεσμα του αυτοτραυματισμού, για να εξεταστεί από το γιατρό του. 

 

Αντιμετώπιση

δοκιμασμένες ψυχοθεραπείες, σύμφωνα με την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας είναι η διαλεκτική  συμπεριφορική θεραπεία, η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία, η ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία με διάφορες προσεγγίσεις σύμφωνα με τις θεραπευτικές μεθόδους.

ΠΑΤΑΤΑΚΙΑ... Pringles

Εδώ και πολύ καιρό…..δοκίμασα να φάω πατατάκια…. Pringles …και ξετρελάθηκα….! …ώσπου μια του κλεφτη…δυο του κλεφτη…λέγω…καλά δεν το ψάχνω…να δω τι γίνεται….! Και ανακάλυψα ότι κατά αρχάςδεν είναι πατάτες….!

Πρώτη έκπληξη…!

Η περιεκτικότητα της πατάτας στα τσιπς Pringles είναι τόσο χαμηλή που δεν είναι τεχνικά άρτια πατατάκια.

Τι κάνουν οι «μάγκες»….βασικά θέλουν να αποφύγουν τους «φόρους»….που επιβάλλονται κατά
των τροφίμων πολυτελείας και βάζουν ένα πολτό από ρύζι, σιτάρι, καλαμπόκι, και νιφάδες πατάτας που πιέζονται σε σχήμα.

Στη συνέχεια….η ζυμένια ουσία ξεδιπλώνεται σ’ ένα πολύ ψιλό φύλλο που κόβεται σε τσιπς από μια μηχανή. Τα τσιπς αυτά….πηγαίνουν σ’ έναν ιμάντα μεταφοράς μέχρι να πιεστούν σε καλούπια, που τους δίνουν την καμπύλη που τους κάνει να ταιριάζουν το ένα με το άλλο. Μα κι εγώ…να την πατήσω τότες…έπρεπε να το καταλάβω από το σχήμα τους…όλα τα ίδια….! Τέλος πάντων….!

Αυτά λοιπόν τα καλούπια κινούνται μέσα σε βραστό λάδι. Κατόπιν ψεκάζονται με γεύσεις σκόνης και μετά τα γυρίζουν σ’ ένα πιο αργό κινούμενο ιμάντα μεταφοράς κατά τρόπο που να τους επιτρέπει να συσσωρευτούν.

Στο τέλος λοιπόν…μπαίνουν μέσα στα κουτιά και κατευθύνονται προς τα αθώα στόματα των παιδιών μας… αλλά και σε εμάς τους ανυποψίαστους καταναλωτές....μιας κι εγώ ήμουν ήδη δοκιμαστής τους τρομάρα μου....πριν τα ανακαλύψω...!

Και μετά λέμε για τον καρκίνο....!

Αυτά λοιπόν τα πατατάκια είναι φορτωμένα με καρκινογόνες χημικές ουσίες. Απλά πράγματα…! Έχουν ακρυλαμίδη (καρκινογόνος ουσία) και ενδεχομένως είναι νευροτοξική χημική ουσία,...που δημιουργείται όταν μαγειρεύονται τα πλούσια σε υδατάνθρακες τρόφιμα στις υψηλές θερμοκρασίες….είτε τηγανητά….είτε ψητά.

 Αν υπολογιστεί επίσης…..ότι πολλά τρόφιμα που μαγειρεύονται ή που υποβάλλονται σε επεξεργασία σε θερμοκρασίες πάνω από τους 100°C περιέχουν την ακρυλαμίδη.....και κατά γενικό κανόνα η χημική αυτή ουσία σχηματίζεται....όταν το τρόφιμο θερμαίνεται αρκετά για να παράγει μια αρκετά ξηρή και καφέ-κίτρινη επιφάνεια....όπου την συναντάμε σε πατάτες όπως τα τσιπς, τις τηγανητές πατάτες και άλλα ψητά ή τηγανητά τρόφιμα πατάτας...στα σιτηρά: όπως το ψωμί κρούστας, στα τοστ, στο τραγανό ψωμί, στα ψημένα δημητριακά του πρωινού και σε διάφορα επεξεργασμένα σνακ....στον καφέ: όπως στους καβουρδισμένους κόκκους καφέ και στους αλεσμένους καφέδες σε σκόνη….έτσι λοιπόν...αυτά τα αθώα...(πατατάκια).....μας γεμίζουν και πολλές τοξίνες....και φανταστείτε τώρα....πόσα τρόφιμα από το σουπερ μαρκετ....είναι τελικώς επικίνδυνα για την υγεία μας....!

Ψάξε…πριν αγοράσεις…! Πρόλαβε…πριν αρρωστήσεις…! Μετά θα ψάχνεσαι…άσχημα….!

Ο ΓΙΑΤΡΟΣ ΕΙΣΑΙ ΕΣΥ…..ΤΩΡΑ….! ΚΑΝΕ ΚΑΤΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ.

ΕΝΗΜΕΡΩΣΟΥ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΕ….!

Η ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Δε με νοιαζει τι δουλεια κανεις. Θελω να ξερω τι ειναι αυτο που λαχταρας, κι αν τολμας να ονειρευτεις πως ικανοποιεις τον ποθο της καρδιας σου.

Δε με νοιαζει ποσο χρονων εισαι. Θελω να ξερω αν θα ρισκαρεις να φανεις τρελος για χαρη της αγαπης, του ονειρου σου, της περιπετειας του να εισαι ζωντανος.

Δε μα νοιαζει ποιοι πλανητες σκοτεινιαζουν τη σεληνη σου. Θελω να ξερω αν εχεις ποτε αγγιξει τον πυρηνα της δικιας σου λυπης, αν σε ανοιξανε οι προδοσιες της ζωης η, αντιθετα, αν συρρικνωθηκες και εκλεισες, απο φοβο μην πονεσεις περισσοτερο.

Θελω να ξερω αν μπορεις να κατσεις παρεα με τον πονο, το δικο μου η το δικο σου, χωρις να προσπαθησεις να τον κρυψεις η να τον απαλυνεις η να τον μπαλωσεις..

Θελω να ξερω αν μπορεις να ζησεις τη χαρα, τη δικια μου η τη δικια σου, αν μπορεις να χορεψεις με καθε μοριο του κορμιου σου και να αφησεις την εκσταση να σε πλημμυρισει μεχρι τις ακρες των δαχτυλων σου, χωρις να μας ορμηνευεις να ειμαστε προσεκτικοι η ρεαλιστες, χωρις να μας θυμιζεις τους ανθρωπινους περιορισμους..

Δε με νοιαζει αν η ιστορια που μου λες ειναι αληθινη. Θελω να ξερω αν μπορεις να απογοητευσεις καποιον αλλο για να μεινεις πιστος στον εαυτο σου..

Αν μπορεις να εισαι απιστος και παρολα αυτα να εισαι αξιος εμπιστοσυνης..

Θελω να ξερω αν μπορεις να δεις την ομορφια, ακομα κι αν δεν ειναι ομορφη η καθε σου μερα, και αν μπορεις να την κανεις πηγη της ζωης σου..

θελω να ξερω αν μπορεις να ζησεις με την αποτυχια, τη δικια σου, η τη δικια μου, και παρολα αυτα να στεκεσαι στην ακρη της λιμνης και να φωναζεις στο ασημι της πανσεληνου << ΝΑΙ..>>

Δε με νοιαζει να μαθω που ζεις η ποσα χρηματα εχεις. Θελω να ξερω αν μπορεις να σηκωθεις μετα τη νυχτα του πονου και της απογνωσης, εξαντλημενος και πληγωμενος μεχρι το κοκκαλο και να κανεις οτι χρειζεται να γινει για να ταισεις τα παιδια.

Δε με νοιαζει ποιους γνωριζεις η πως εφτασες ως εδω.

Θελω να ξερω αν θα σταθεις μεσα στη φωτια μαζι μου, χωρις να κανεις πισω.

Δε με νοιαζει που η τι η με ποιους σπουδασες. Θελω να ξερω τι ειναι αυτο μεσα σου που σε κρατα οταν τα παντα γυρω σου καταρρεουν .

Θελω να ξερω αν μπορεις να μεινεις μονος με τον εαυτο σου κι αν στα αληθεια σου αρεσει η συντροφια σου στις αδειες ωρες της σιωπης...

Απλοί τρόποι να βελτιώσετε την συγκέντρωσή σας

Θα μπορούσε να είναι και η μάστιγα της εποχής μας: Λέγεται "διάσπαση της προσοχής" ή "ελλειμματική συγκέντρωση" και ταλαιπωρεί όλο και μεγαλύτερες ομάδες πληθυσμού στον δυτικό κόσμο.
Τα αίτιά της είναι προφανή: Καθώς το μυαλό μας συνηθίζει να λαμβάνει διαφορετικές πληροφορίες όλο και ταχύτερα (σκεφτείτε, για παράδειγμα, κάθε πόσα δευτερόλεπτα, ούτε καν λεπτά, ανανεώνεται το news feed σας στα social media) μαθαίνει να αφιερώνει όλο και λιγότερο χρόνο στην καθεμία από αυτές. Το αποτέλεσμα είναι να δυσκολευόμαστε να συγκεντρωθούμε σε οτιδήποτε –από την εξιστόρηση της ημέρας ενός φίλου, η οποία διαρκεί πάνω από τρία λεπτά, μέχρι την δουλειά.

Ακολουθούν κάποιες απλές λύσεις για να σας βοηθήσουμε να συγκεντρωθείτε.

Κοιμηθείτε: Ναι, είναι η θεραπεία (σχεδόν) των πάντων. Τουλάχιστον οκτώ ώρες ύπνου την ημέρα είναι απαραίτητες για την υγεία μας και την σωστή λειτουργία του οργανισμού μας –και η συγκέντρωση περιλαμβάνεται σε αυτήν τη σωστή λειτουργία.

Ασκηθείτε: Σύμφωνα με έρευνες που πραγματοποιήθηκαν πρόσφατα από την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, η σωματική άσκηση βοηθά αποτελεσματικά την μνήμη και την ικανότητα συγκέντρωσης.

Εξαλείψτε τους περισπασμούς: Είναι εξαιρετικά δύσκολο, το ξέρουμε, αλλά το log out από το Facebook και το Twitter μπορεί να κάνει θαύματα στη δουλειά. Αν σας λούζει κρύος ιδρώτας μόνο στην ιδέα ότι δεν θα έχετε την δυνατότητα να κάνετε κλικ στο διπλανό παράθυρο για να ρίξετε έστω μια γρήγορη ματιά στις φωτογραφίες των φίλων σας που πίνουν καφέ ενώ εσείς δουλεύετε, δοκιμάστε το εξής: Κάντε log out, αφιερώστε μία ώρα για να ολοκληρώσετε μια δουλειά και μετά ξανακάντε log in. Χαζέψτε για δέκα λεπτά (δέκα λεπτά είπαμε!), ξανακάντε log out και επαναλάβετε. Θα εκπλαγείτε από το πόσο γρηγορότερα τελειώνουν οι δουλειές σας –και χωρίς να χάσετε καμία φωτογραφία.

Η τεχνική Pomodoro: Παίρνει το όνομά της από τους ομώνυμους χρονομετρητές, που μετρούν 25λεπτα διαστήματα, και είναι η τεχνική του να συγκεντρώνεσαι αδιάλλειπτα σε κάτι για 25 λεπτά και εν συνεχεία να κάνεις ένα πεντάλεπτο διάλειμμα –για να φτιάξεις καφέ, να πας στο μπάνιο, να τσεκάρεις τα e-mail σου ή οτιδήποτε άλλο.

Ξυπνήστε την ίδια ώρα κάθε μέρα: Γνωρίζουμε καλύτερα απ’ όλους πόσο μεγάλος πειρασμός είναι να κοιμηθείτε ως το απόγευμα τα Σαββατοκύριακα ή να βάλετε το ξυπνητήρι να χτυπήσει μια ώρα αργότερα τις μέρες που έχετε είτε λιγότερη δουλειά είτε την δυνατότητα να αργήσετε λίγο στο γραφείο. Όμως έτσι απορρυθμίζετε το βιολογικό σας ρολόι, το οποίο –όταν λειτουργεί με ένα σταθερό ρυθμό– επιτρέπει στον οργανισμό σας να παράγει τις σωστές ώρες τις ορμόνες που χρειάζεστε για να έχετε ενέργεια και διαύγεια όλη μέρα.

Περιορίστε τον χρόνο που αφιερώνετε στα e-mail: Με κάποιο μαγικό τρόπο, τα e-mail της δουλειάς καταφέρνουν πάντα να μοιάζουν επείγοντα, ακόμα και όταν δεν είναι. Αν οι αρμοδιότητές σας δεν περιλαμβάνουν την άμεση απόκριση στα e-mails που λαμβάνετε (δεν διαχειρίζεστε, για παράδειγμα, κρατήσεις ή παράπονα πελατών μέσω e-mail) θεσπίστε δύο-τρεις φορές την ημέρα που θα διαβάζετε και θα απαντάτε στα e-mail σας, και μην τα κοιτάτε ενδιάμεσα όταν ασχολείστε με άλλες δουλειές.
Θέστε στόχους: Πώς θα βοηθήσει αυτό στη συγκέντρωσή σας; Είναι απλό: Όταν ξέρετε τι ακριβώς θέλετε να κάνετε στη ζωή σας, βάζετε περισσότερη ενέργεια στο να το πετύχετε –και λιγότερη ή καθόλου σε οτιδήποτε άλλο. Θα εκπλαγείτε όταν διαπιστώσετε πόσο πολύτιμο χρόνο ροκανίζει από την καθημερινότητά σας αυτό τα «οτιδήποτε άλλο», σαμποτάροντας την συγκέντρωσή σας σε πράγματα που έχουν πραγματική σημασία για εσάς.

Κάντε πράγματα στα οποία απολαμβάνετε να αφιερώνεστε: Στο ίδιο ακριβώς πνεύμα με αυτό που λέγαμε παραπάνω, ίσως η απάντηση στην ερώτηση «γιατί δεν συγκεντρώνομαι;» να είναι «γιατί δεν θέλετε να συγκεντρωθείτε». Αν η δουλειά σας δεν σας κάνει χαρούμενους, η συγκέντρωση σε αυτήν είναι δυο φορές πιο δύσκολη. Βρείτε κάτι που απολαμβάνετε να κάνετε και αφιερωθείτε σε αυτό –η συγκέντρωση θα έρθει χωρίς να το προσπαθήσετε καν.

Κάντε διαλείμματα την σωστή στιγμή: Πολύς κόσμος πιστεύει ότι «χρειάζεται ένα διάλειμμα» όταν έχει στερέψει από ενέργεια/ ιδέες/ κουράγιο για να συνεχίσει. Λάθος. Γιατί, επιστρέφοντας από το διάλειμμα, η εικόνα που θα έχετε για την δουλειά που αφησατε στη μέση, είναι αυτή της απελπισίας –η τελευταία σας σχέση μαζί της, σαν να λέμε. Κάντε διαλείμματα την ώρα που σημειώνετε πρόοδο, έτσι ώστε να επιστρέψετε στη δουλειά γρηγορότερα, με όρεξη και περισσότερη ενέργεια.

Βρείτε έναν συνεργό: Ακόμη και αν η δουλειά που κάνετε δεν είναι ομαδική, μπορείτε να θέσετε κοινούς στόχους με έναν συνάδελφο –ας πούμε, ότι θα τελειώσετε και οι δύο τις δουλειές σας σε μία ώρα, και θα κάνετε μαζί διάλειμμα ή ότι όποιος κάνει περισσότερη ώρα να τελειώσει τη δουλειά του κερνάει καφέ στο διάλειμμα. Αν έχετε και οπτική επαφή, ακόμα καλύτερα: Θα έχετε ένα έξτρα κίνητρο να κλείσετε το Facebook όταν τον/την βλέπετε να δουλεύει.

Διαβάστε βιβλία: Όχι στο iPad ή στο reader: Κανονικά, χάρτινα βιβλία. Έρευνες έχουν δείξει ότι «εκπαιδεύουν» τον εγκέφαλό μας να εστιάζει την προσοχή του σε ένα πράγμα κάθε φορά –κάτι που ο ψηφιακός κόσμος δεν κάνει, με όλα αυτά τα banner που τραβούν το μάτι μας και τις προτάσεις άλλων θεμάτων δίπλα στο θέμα που διαβάζουμε.

Επιτάφιος Για Έναν Μέτριο Άνθρωπο

Δεν θα νικήσουμε. Το ξέρουμε τώρα πια. Όμως γνωρίζουμε ότι δεν γίνεται και να ηττηθούμε.
Γιατί δεν υπάρχει ήττα ή νίκη στην ιστορία. Οι προσπάθειες μας είναι μικρά κύματα στον ωκεανό της. Χρειάζονται πάντα οι υποχωρήσεις για να υπάρξουν διεκδικήσεις.

Δεν θα νικήσουμε. Ούτε θα ηττηθούμε. Ποιοι να νικήσουν; Και ποιοι να ηττηθούν;
Οι καλοί ενάντια στους κακούς. Οι τίμιοι ενάντια στους διεφθαρμένους. Οι ιδεολόγοι ενάντια στους τεχνοκράτες. Οι φτωχοί ενάντια στους πλούσιους. Οι πιστοί ενάντια στους άπιστους. Οι άνθρωποι ενάντια στους… Ποιους οφείλουμε να νικήσουμε; Από ποιους αναπότρεπτα θα νικηθούμε;

Δεν θα νικήσουμε. Και δεν το θέλουμε πια. Δεν ζητάμε τίποτα πια. Γιατί το ξέρουμε ότι όσα ζητήσαμε το βράδυ τα απευχόμαστε το πρωί. Δεν υπάρχουν σταθερές, δεν υπάρχουν δοκιμασμένες λύσεις.

Μέσα από την αταξία ξεπηδάει η τάξη. Και η τάξη δεν είναι αρμονία, είναι ό,τι συμβαίνει. Και τίποτα παραπάνω απ” ό,τι συμβαίνει δεν μπορεί να συμβεί.

Η επανάσταση, η ανατροπή, η αδικία, ο πόλεμος είναι απλές παράμετροι της εξίσωσης.

Κάποιοι θα παλέψουν να αλλάξουν την κοινωνία. Κάποιοι θα παλέψουν για να μην αλλάξει τίποτα. Το αποτέλεσμα είναι δεδομένο. Ο κόσμος θα αλλάξει. Το μόνο βέβαιο είναι η αλλαγή. Όμως η μορφή της αλλαγής είναι απογοητευτική για όλους. Ποτέ οι άνθρωποι δεν θα είναι απόλυτα ευτυχισμένοι και ίσοι, ποτέ η ειρήνη δεν θα είναι η μόνη επιλογή, ποτέ ο θάνατος δεν θα αφανιστεί.

Δεν θα ηττηθούμε. Όσο ζούμε θα συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι θεωρούμε σωστό και να αποφεύγουμε ό,τι θεωρούμε λάθος, τη συγκεκριμένη στιγμή. Γιατί τίποτα δεν είναι καλό και τίποτα δεν είναι κακό, αλλά η σκέψη μας τα κάνει τέτοια. Κι αν οι περιστάσεις αλλάξουν, κάτι θα βρούμε πάλι να πιστεύουμε ως καλό και ως κακό.

Ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει χωρίς πεποιθήσεις. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς αντιφάσεις. Η αντίφαση είναι το μόνο όπλο που μας έδωσε η φύση, για να μπορούμε να σηκώνουμε το βάρος της αβάσταχτης ελαφρότητας.

Πιστεύουμε στη δημοκρατία μέχρι να σταματήσουμε να πιστεύουμε σ” αυτήν. Αγαπάμε μέχρι να μισήσουμε.

Δεν θα νικήσουμε. Δεν θα νικηθούμε. Το δίπολο είναι απόρροια της λειψής μας λογικής. Ήττα-νίκη, εχθρός-φίλος, ευτυχία-δυστυχία, πόλεμος-ειρήνη. Δεν υπάρχει νίκη χωρίς ήττα, κακό αμιγές καλού, ούτε έχθρος που να μη γίνεται φίλος. Η ευτυχία η δική μας μπορεί να είναι η δυστυχία των άλλων και ο πόλεμος τίποτα άλλο από τα διαλείμματα της ειρήνης.

Το σκοτάδι είναι η έλλειψη του φωτός. Το φως δεν έχει αντίθετο, η ζωή δεν έχει αντίθετο, εγώ δεν έχω αντίθετο.

Δεν θα νικήσουμε ούτε θα ηττηθούμε. Γιατί χρησιμοποιώ τον πληθυντικό; Ανήκω σε κάποια ομάδα που πρέπει να νικήσει; Όχι, δεν ανήκω πουθενά και δεν πιστεύω κανέναν.

Ό,τι μας δίνεται ακόπιαστα είναι λανθασμένο, γιατί δεν είναι δικό μας. Οι ιδεολογίες και οι πεποιθήσεις σκοτώνουν τη σκέψη, την προσωπικότητα, τη ζωή. Οι ιδεολογίες και οι πεποιθήσεις σκορπίζουν το θάνατο. Οι άνθρωποι δολοφονούν για να επιβάλλουν την άποψη τους. Οι άνθρωποι θυσιάζονται για να επιβάλλουν την άποψη τους.

Ο εχθρός της αλήθειας δεν είναι το ψέμα, είναι η πεποίθηση.

Δεν θα νικήσω. Δεν το θέλω, αλλά και να το ήθελα δεν θα μπορούσα. Κάθε ανθρώπινη νίκη διαρκεί για μια ζωή. Και η ζωή είναι πιο σύντομη από ένα όνειρο.

Δεν θα ηττηθώ, δεν θα θυσιάσω τον εαυτό μου στο βωμό καμίας πίστης, παρότι ξέρω ότι δεν υπάρχει τίποτα πιο λυτρωτικό από το να πιστεύεις χωρίς να αμφιβάλλεις.

Θα ζήσω μια ζωή με πολλές πικρές ήττες και πολλές μικρές νίκες. Η συνισταμένη τους θα είμαι εγώ. Αυτός ο άνθρωπος που έζησε τόσα -πολλά και λίγα.

Ούτε μεγαλοφυής ούτε αυτόματο. Ούτε μάρτυρας ούτε δυνάστης. Ούτε νικητής ούτε χαμένος.

Απλώς εγώ.

Μήπως είστε εθισμένοι στην… αδρεναλίνη

Μήπως εσείς -ή κάποιο άτομο του στενού σας περιβάλλοντος- βαριέστε εύκολα, δεν «κάθεστε στα αβγά σας», χρειάζεστε διαρκώς δράση και κινητικότητα για να αισθάνεσθαι καλά; Αν ναι, νέα ερευνητικά δεδομένα προτείνουν ότι ίσως είστε «εθισμένοι στην αδρεναλίνη».

Τι ακριβώς σημαίνει η έκφραση «εθισμένος στην αδρεναλίνη;» 

 Η έκφραση έγινε της μόδας στις αρχές της δεκατίας του 90 με την ταινία Point Break και υποδηλώνει ανθρώπους οι οποίοι προτιμούν επικίνδυνες δραστηριότητες που ανεβάζουν τα επίπεδα αδρεναλίνης τους στα ύψη. Οι εθισμένοι στην αδρεναλίνη προτιμούν δραστηριότητες που διεγείρουν τα επινεφρίδια, αδένες υπεύθυνοι για την παραγωγή διαφόρων ορμονών (κορτιζόλη, νοραδρεναλίνη και άλλες κατεχολαμίνες και κορτικοστεροειδή) οι οποίες προκαλούν την στρεσογόνο αντίδραση, που είναι επίσης γνωστή ως ‘αντίδραση μάχης ή φυγής’. Η αντίδραση αυτή περιλαμβάνει υπερδιέγερση, αυξημένη ροή αίματος στο σώμα, υψηλό καρδιακό παλμό και αυξημένη φυσική απόδοση, κάτι το οποίο οι εθισμένοι στην αδρεναλίνη βρίσκουν ευχάριστο και τονωτικό για ψυχή και σώμα. Πρόκειται λοιπόν για την ενδογενή, φυσιολογική αδρεναλίνη την οποία παράγει ο οργανισμός και δεν ενέχεται η χρήση εξωτερικών σκευασμάτων.

Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν τα άτομα που κάνουν μπάντζι-τζάμπινγκ, αλεξίπτωτο, αλλά και διαβόητοι ληστές, όλοι τους άτομα που αναζητούν ανάλογες δραστηριότητες για να απολαύσουν το φυσικό ‘ανέβασμα’ που τους δίνει ένας βαθμός στρες. Υπάρχουν όμως διαβαθμίσεις στον εθισμό στην αδρεναλίνη.

Άνθρωποι της διπλανής πόρτας

Συνειδητά ή ασυνείδητα, πολλοί άνθρωποι είναι εθισμένοι στην αδρεναλίνη, αν και με πιο ήπιο και όχι τόσο οφθαλμοφανή τρόπο όσο τα παραπάνω παραδείγματα. Οι άνθρωποι αυτοί όχι απλώς τα καταφέρνουν όταν στρεσσάρονται, αλλά, ακόμα περισσότερο, επιζητούν το στρες, την ‘ανακατωσούρα’ στη ζωή τους, τείνουν να δημιουργούν κρίσεις και δράματα –συνειδητά ή ασυνείδητα- για να πυροδοτήσουν το φυσιολογικό μηχανισμό αντίδρασης στρες του σώματος και έτσι να αισθανθούν την αδρεναλίνη να κυλά στις φλέβες τους με την ένταση. Είναι οι άνθρωποι που μονίμως δηλώνουν ότι ‘τρέχουν’, που έχουν ένα ασφυκτικά γεμάτο πρόγραμμα και όταν τα πράγματα χαλαρώνουν λίγο, τα επαναπρογραμματίζουν έτσι ώστε να ξαναγίνουν πιεστικά!
 Άλλος τύπος ατόμου εθισμένου στην αδρεναλίνη είναι αυτός που έχει δραματικές συγκρούσεις με τα οικεία του πρόσωπα, στην σχέση του, στην οικογένεια τον φιλικό κύκλο του ή την εργασία του. Το άτομο αυτό έχει εκρήξεις θυμού, κάνει επίδειξη νεύρων και δημιουργεί δράμα και ένταση χωρίς λόγο.

 Ένας άλλος τύπος ανθρώπου εθισμένου στην αδρεναλίνη είναι αυτός που μονίμως διατελεί σε προσωπικό δράμα, πραγματικό ή παραφουσκωμένο! Το κάθε τι παίρνει τεράστιες διαστάσεις και το μικρό ζήτημα ανάγεται σε μέγα πρόβλημα. Οι άνθρωποι αυτοί μαγνητίζουν τα προβλήματα των διπλανών τους, προστρέχουν σε κάθε δυστυχία και συμφορά (αλλά είναι ικανοί να σου κλείσουν το τηλέφωνο κατάμουτρα αν τους πεις ότι όλα πάνε καλά!) και περιβάλλουν τον εαυτό τους με αναξιοπαθούντες που χρειάζονται τη βοήθειά τους.

 Αλλά και σπουδαστές ή εργαζόμενοι που ξεκινούν μια εργασία την τελευταία στιγμή και χρειάζεται να ξενυχτήσουν, να κοπιάσουν, να στρεσαριστούν και να χρησιμοποιήσουν όλο το ψυχικό σθένος τους για να τα βγάλουν πέρα ανήκουν στην κατηγορία των εθισμένων στην αδρεναλίνη.

Εννοείται ότι αυτό δε σημαίνει πως κάθε δραστήριο άτομο ή άτομο που αντιμετωπίζει μια κρίση είναι εθισμένο στην αδρεναλίνη, αφού αυτές οι καταστάσεις είναι μέσα στη ζωή. Αντίθετα, όταν φαίνεται ότι κάποιος μονίμως ζει κάτι από συνθήκες στρες, τις οποίες μάλιστα δημιουργεί στον εαυτό του, τότε ίσως ο ένοχος να είναι η αγάπη για την αδρεναλίνη.

Αδρεναλίνη και στάση ζωής

 Η έννοια της έντονης προτίμησης για την αδρεναλίνη προσφέρει μια ενδιαφέρουσα οπτική γωνία για να εξετάσει κανείς τη ζωή του. Η έντονη ζωή από μόνη της δεν αποτελεί πρόβλημα, αλλά η δημιουργία κρίσεων και προβλημάτων που βυθίζει το άτομο στο στρες προκειμένου να νιώθει καλά είναι πράγματι προβληματική. Αν λοιπόν κανείς τείνει να δημιουργεί περισσότερο δράμα απ’ ότι χρειάζεται στη ζωή του, καλό θα είναι να το συνειδητοποιήσει για δύο λόγους: καταρχήν, μπορεί να διατηρήσει την κατάσταση ζωής του έντονη και ενδιαφέρουσα, αφαιρώντας όμως το στοιχείο της κρίσης και διακρίνοντας ανάμεσα σε μια πραγματική κρίση και μια παραφουσκωμένη κατάσταση. Κατά δεύτερο λόγο, η χρόνια έκθεση στο στρες είναι επιζήμια για το σώμα και το νου, οπότε η συνειδητοποίηση αυτής της στάσης ζωής μπορεί να οδηγήσει σε εκμάθηση τεχνικών διαχείρισης τους στρες, ώστε να αποφευχθεί ο πλήρης αντίκτυπός του.

Οι βρικόλακες του συναισθήματος

Μήπως έχετε εξαρτητική προσωπικότητα;

Αντιμετωπίζοντας τους θύτες με εξαρτητική προσωπικότηταΠροσφέρουν αδιαπραγμάτευτο θαυμασμό και εξιλεώνονται με ανενδοίαστη παραδοχή της αυθεντίας σου, ιδιότητα δυσεύρετη σε ανταγωνιστικές εποχές. Εξαρτώνται από τα λόγια σου, θεοποιούν τις στιγμές, που τους δίνεις σημασία, αναπολούν τις ώρες, που αφιερώνεις, ακούγοντάς να μηρυκάζουν την ανασφάλειά τους. Σου περιγράφουν με λεπτομέρειες επικαλυπτόμενες συναισθήματα παρεμφερή.

Και το πράττουν επίμονα, ψυχαναγκαστικά, αδιάλειπτα. Κρέμονται από τα χείλη σου και υπομένουν τις ιδιοτροπίες σου. Ακόμα κι αν εκνευριστείς, δεν θα διακινδυνεύσουν να σε χάσουν. Θα υποχωρήσουν, μέχρι να βεβαιωθούν πως παραμένεις κοντά τους. Τη στάση σου ως αδιαφορία αν εκλάβουν, θα επιδοθούν σε αναλύσεις ατέρμονες: Γιατί μου φέρθηκε έτσι, πώς ύψωσε τον τόνο της φωνής του. Μήπως δεν με αγαπά; Γιατί δε με καταλαβαίνει. Ένα απύθμενο χωνευτήρι περιττολογίας και αυτοτροφοδοτούμενων ενοχών.
Ποιος δεν έλκεται από μία άνευ όρων παράδοση, με πενιχρό φαινομενικά αντάλλαγμα λίγο χάδι. Ποιος δε γοητεύεται από ένα πρόσωπο, που σε αποδέχεται δίχως ενστάσεις, όπως ακριβώς η μητέρα.

Μόνο που το τίμημα είναι η αφαίμαξη, η αυξανόμενη μετάγγιση συναισθηματικής ρώμης και η τελική απώλεια του ελέγχου: Όταν θα σταματήσει η παρασιτική αυτή σχέση, οι ρόλοι θα έχουν αντιστραφεί και ο εξαρτώμενος αλώβητος θα κινήσει για νέες περιπέτειες.

Ο τρόμος της μοναξιάς και της εγκατάλειψης διακατέχει την ύπαρξή τους. Και γι αυτό επιζητούν ενίσχυση για κάθε τους πράξη ή, χειρότερα, σε εξαναγκάζουν να πάρεις αποφάσεις για αυτούς. Είλωτες για τον έπαινο του οποιουδήποτε, κόλακες για νεύματα συγκατάβασης.

Σπουδαίοι δραματουργοί, σκηνοθετούν την επόμενη θεατρική κατάρρευση, διαδηλώνουν πόσο εύθραυστους οι περιστάσεις τους κατέστησαν και τι ευάλωτοι από τις τραυματικές εμπειρίες έχουν γίνει, προσφέρουν γη και ύδωρ για στήριξη, θαλπωρή, αγαλλίαση. Παρουσιάζονται στους αδαείς ως αλτρουιστές, δοτικοί, αλλά στην πραγματικότητα δεν εμβαθύνουν σε καμία σχέση, από την οποία δεν θα προκύψει κάποιο όφελος συναισθηματικό ή δεν θα είναι εγγυημένη η πολυπόθητη αναγνώριση.

Και φυσικά δεν αποτολμούν καμία μάχη. Ο ξενιστής είναι εκείνος, που θα πολεμήσει όλους τους δικούς τους πολέμους, που οφείλει να τους υποστηρίξει, ακόμα κι αν δεν έχουν αντιληφθεί ορθά τα δεδομένα, επειδή οι άλλοι διαρκώς τους πληγώνουν, δεν τους κατανοούν, τους μειώνουν, δε θωπεύουν το θαυμαστό πήλινο κόσμο τους.

Καταδυναστεύονται από συντριπτικό άγχος για όσα βιώνουν, επιδιώκουν, αντιλαμβάνονται. Πληγώνονται εύκολα, αλλά δεν αποτολμούν την έξοδο από το περιήλιο της προσωπικότητας σου, παρά μόνο αν βεβαιωθούν για τρία πράγματα: Πως δεν σου έχουν αφήσει καμία ικμάδα ή αντοχή, πως αποστράγγισαν κάθε δυνατότητα ανάνηψης και τελικά πως ανακάλυψαν έναν νέο φορέα εξουσίας, έναν άφθαρτο και ανυποψίαστο αφελή, του οποίου την αφαίμαξη θα σχεδιάσουν και θα ενορχηστρώσουν με χειρουργική ακρίβεια.

Είναι οι άνθρωποι, που πάσχουν, εξαιτίας της εξαρτητικής προσωπικότητας, που αναπτύχθηκε κατά την παιδική ηλικία, τότε που ήταν αδύνατο να διαγνωσθεί. Υποφέρουν γιατί οι σημαντικοί ενήλικες είτε με την αδιαφορία τους είτε με την υπερπροστατευτικότητα είτε με την απουσία δεν τους επέτρεψαν να καλλιεργήσουν ένα ακέραιο εγώ, μια αυτόνομη ηθική και μία λογική πέρα από το εδώ και τώρα.

Κι έτσι επαναλαμβάνουν βασανιστικά την ξέγνοιαστη εξάρτηση των αθώων χρόνων, επαιτώντας για μπράβο και ξεπουλώντας την αυτοεκτίμηση για λίγη αναγνώριση. Σαν βαμπίρ αναβιώνουν το χειριστικό παιδί, που κλαίει, κάνει θόρυβο, απαιτεί άμεση ικανοποίηση των θέλω του, θηρεύει τις αγκαλιές. Στο κενό πέφτουν οι προσπάθειές τους να σπάσουν αυτήν την καθήλωση, εις μάτην επιθυμούν να διαρρήξουν τη νοσηρή και υποσυνείδητη προσκόλληση. Και τελικά υποδουλώνοντας την ωριμότητα στη σκιά όσων εκλαμβάνουν ως ισχυρούς, παράδοξα, μα αποτελεσματικά, διασφαλίζουν τον έλεγχο.

Τα δεινά τους, όμως, είναι ασήμαντα μπροστά στις δοκιμασίες, που θα περάσει το θύμα τους, ειδικά αν και το ίδιο εμφορείται από το σύνδρομο του σωτήρα.
Συχνά παραπονούνται για αδιαθεσίες και ημικρανίες, μιμούμενοι το παιδί, που δε θέλει να πάει σχολείο. Μοιρασμένη η συχνότητά τους στα δύο φύλα, εγκαθιδρύουν αθόρυβα τις μικρές δυναστείες τους και ομιλούν με τέτοιο ζήλο για τον εαυτό τους και τις οδύσσειες του, που έντρομος διαπιστώνεις πως δε χρειάζεται καν να τους απαντάς: Έτσι κι αλλιώς θα υποπέσουν σε μάντεμα σκέψης αυθαίρετες γενικεύσεις και προσωποποίηση των πάντων.

Πώς θα τους αναγνωρίσετε

Δυσκολεύονται να πάρουν αποφάσεις, ακόμα και απλές, και αναζητούν διαρκή συμβουλευτική υποστήριξη και αναλυτική καθοδήγηση.
Επαφίενται σε άλλους για τη λήψη καθοριστικών αποφάσεων.
Αναλαμβάνουν την περαίωση αγγαρειών, εργασιών, που οι υπόλοιποι αποφεύγουν, για να γίνουν αρεστοί και αποδεκτοί.
Δεν βάζουν τέλος σε καμία σχέση, αν δεν βεβαιωθούν πως έχουν βρει τον αντικαταστάτη.
Υπολογίζουν σε μεγάλο βαθμό τη γνώμη των άλλων και αποφεύγουν τις συγκρούσεις
Έχουν συμπτώματα κατάθλιψης, εάν αντιληφθούν πως η υποτακτική συμπεριφορά τους δεν αρκεί, για να κρατήσει τους γύρω ή εάν βρεθούν σε ανταγωνιστικά και αμείλικτα περιβάλλοντα.
Μεγαλοποιούν τα αρνητικά και χαίρονται με την παραμικρή, ακόμα και τυπική θετική ενίσχυση.
Εάν αμφισβητηθούν δεν μπορούν να ελέγξουν τη συμπεριφορά και τις ενορμήσεις τους
Απογοητεύονται εύκολα ακόμα και στην υποψία αποτυχίας.
Δεν διακινδυνεύουν, παρά μόνο αν τους πάρετε από το χέρι και χρεωθείτε τις επιλογές τους.
Πιστεύουν πως οι άλλοι είναι ικανότεροι και είχαν περισσότερες ευκαιρίες, γεγονός που τους κάνει μεμψίμοιρους.
Εξιδανικεύουν εκείνους από τους οποίους θα εξαρτηθούν.
Πολλές φορές παρουσιάζονται ως τελειοθήρες, ώστε να έχουν προσχήματα, που θα δικαιολογήσουν την ατολμία και την αποφυγή δράσης
Οι προσκολλήσεις τους δεν αναφέρονται αναγκαστικά σε συγκεκριμένα πρόσωπα, αλλά σε όποιον αποπνέει επίφαση δύναμης.

Πώς να τους βοηθήσω

Αν αποφασίσετε να τους βοηθήσετε, επιστρατεύστε όλες σας τις δεξιότητες και μάθετε να θέτετε εσείς τα όρια. Ακούστε τους με αγάπη και ενδιαφέρον, αλλά διακόψετε τους, αν αρχίσουν να μακρηγορούν. Μην ενισχύετε την αποποίηση ευθυνών, που επιδιώκουν και μη μετατραπείτε σε αυθεντία, από την οποία ασφυκτικά θα γαντζωθούν. Αναθέστε τους μικρές αποστολές, στις οποίες γνωρίζετε πως εύκολα θα επιτύχουν, αυξάνοντας το βαθμό δυσκολίας. Όσο κι αν σας κολακεύει, να θυμάστε ότι μόνο εάν γίνουν ανεξάρτητοι, θα ενδυναμωθούν. Ακόμα κι αν αυτό σημαίνει πως θα πρέπει εσκεμμένα να τους αγνοήσετε.

Το μυστικό της μακροζωίας

Κάποτε ρώτησα έναν άνδρα που ήταν 117 χρονών τι τον έκανε να ζει μια τόσο μακρά και υγιή ζωή. Ποια ήταν η κύρια τροφή του;

Χαμογέλασε πολύ όμορφα, παρέμεινε σιωπηλός για λίγα λεπτά και μετά κοιτάζοντάς με στα μάτια μου είπε, “Ρωτάς για εξωτερικά πράγματα. Ρώτα για εσωτερικά πράγματα επίσης.”

“Λοιπόν, ποια είναι εκείνα τα πράγματα μέσα σου που σε κάνουν να ζεις τόσο μακρά ζωή;”

“Μου αρέσει να κάνω καλό στους πάντες. Μοιράζομαι τις ευλογίες μου. Μου αρέσει να κάνω τους ανθρώπους ευτυχισμένους. Όταν κάνω τους ανθρώπους ευτυχισμένους, νιώθω με μια αίσθηση χαράς την ενέργεια της Ζωής να διαπερνά το σώμα μου. Αισθάνομαι ότι μοιράζομαι τις ευλογίες του Θεού με τους άλλους, και επίσης βοηθώ τα ζώα. Πολλά άγρια ζώα έρχονται και τρώνε κοντά στο σπίτι μου και τους έχω ειδικές ετοιμασίες. Κάθε Χριστούγεννα στέλνω καινούργια παπούτσια σε δεκαπέντε ή είκοσι παιδιά.”

Δεν γνωρίζω πόσο έζησε αλλά αισθάνθηκα την θεραπευτική του ενέργεια. Μετά απ’ την συζήτησή μας ήμουν ένα διαφορετικό αγόρι. Θυμάμαι καθώς έφευγα που μου άγγιξε το χέρι και μου ψιθύρισε, “Όταν κάνεις καλό, να γνωρίζεις ότι τίποτα δεν σου ανήκει. Δεύτερον, μην ενθαρρύνεις την αδυναμία· μην δείχνεις οίκτο.”

Έμαθα μέσα από τις εμπειρίες μου ότι μπορείς να προσφέρεις δράσεις καλής θέλησης με το να προκαλείς τους ανθρώπους να σταθούν στα δικά τους πόδια, να τους προκαλείς να μοχθούν και να επιμορφώνουν τον εαυτό τους. Το να κάνεις καλό δεν σημαίνει να ενθαρρύνεις την αδυναμία, αλλά το να διαφύγεις από μια πράξη θυσίας δεν αξίζει δικαιολογιών.

Βήματα για ν'αντιμετωπίσεις δύσκολους ανθρώπους

Στην προσωπική ή την επαγγελματική ζωή σου ζωή, ίσως να έχεις συναντήσει ή συναναστραφεί με ανθρώπους τους οποίους βρήκες δύσκολο να επικοινωνήσεις, να συνεργαστείς ή να νιώσεις άνετα. Ο καθένας από εμάς έχει βέβαια δυνατά κι αδύναμα σημεία, και κανείς δεν είναι τέλειος. Κάποιοι όμως άνθρωποι φαίνεται πως προκαλούν περισσότερη ένταση στο περιβάλλον τους απ?το μέσο όρο και έτσι εμποδίζεται η αποτελεσματική επικοινωνία.

Ένα σχετικό άρθρο στο Psychology Today, περιγράφει τέσσερις κατηγορίες δύσκολων ανθρώπων που μπορεί να συναντήσουμε σ?έναν εργασιακό χώρο:

Οι εχθρικοί: Αντιδρούν έντονα, συχνά εκρηκτικά, είναι σαρκαστικοί και καχύποπτοι και δεν τους αρέσει να είναι «λάθος». Εάν υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι στον εργασιακό σου χώρο, είναι πιθανό να μην είναι συνεργάσιμοι και να βιάζονται να ρίξουν το φταίξιμο στους άλλους. Πέρα από την άμεση έκφραση της εχθρικότητας τους ( μέσω προσβολών ή λεκτικής κακοποίησης), συχνά την εκφράζουν και παθητικά, μη εμφανή τρόπο, για παράδειγμα , καθυστερώντας την ανταπόκριση τους σε σ?ένα σημαντικό αίτημα που τους έγινε.

Οι ευαίσθητοι στην απόρριψη: Πάντα ψάχνονται για παρεξηγήσεις, πραγματικές ή φανταστικές πιστεύοντας ότι γίνονται εκ προθέσεως. Ερμηνεύουν τη συμπεριφορά των άλλων απέναντι τους αρνητικά, πιστεύοντας ότι οι άλλοι δεν τους σέβονται ή δεν τους συμπαθούν. Είναι μάλλον δύσκολο να συνεργάζεται κανείς μαζί τους γιατί θα πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτικός ώστε να μην κάνει τίποτα το οποίο θα μπορούσε να θεωρηθεί έλλειψη σεβασμού ή απόρριψη.

Οι αρνητικοί: Εκδηλώνουν άγχος, απαισιοδοξία, αρνητισμό, προβάλλουν εμπόδια και απορρίπτουν τις ιδέες των άλλων. Υπερβάλλουν όσα θα μπορούσαν να ειδωθούν ως μικρές δυσκολίες. Παρουσιάζονται ως απαιτητικοί κι ανησυχούν για τα πάντα νομίζοντας ότι προσπαθούν να βοηθήσουν κι όχι να δημιουργήσουν πρόβλημα. Επικεντρώνονται στο τι μπορεί να πάει στραβά, στο γιατί δεν μπορεί να υλοποιηθεί κάτι και διαρκώς διαφωνούν με τις ιδέες των άλλων.

Οι εγωιστές: Βάζουν προτεραιότητα στα δικά τους συμφέροντα και βρίσκουν ανέφικτο το να συμβιβαστούν, επιμένοντας ότι είναι πάντα σωστοί. Παίρνουν τα πάντα προσωπικά κι αυτό που τους κάνει δύσκολους είναι οι υπερβολικές απαιτήσεις τους μαζί με την ανικανότητα τους να συμβιβαστούν. Συχνά χάνουν τον έλεγχο κι ερμηνεύουν προσπάθειες για συζήτηση ενός προβλήματος ως ένδειξη ότι τους κατηγορείς.

Οι παραπάνω κατηγορίες δεν περιγράφουν εξαντλητικά κάθε « δύσκολο άνθρωπο» που θα συναντήσει κανείς. Είναι απλώς μια προσπάθεια να γίνουν πιο συγκεκριμένες κάποιες συμπεριφορές που μπορεί να προκαλούν προβλήματα στις συναναστροφές μας.
Εάν λοιπόν δυσκολεύεσαι στην επικοινωνία σου με κάποιους ανθρώπους λόγω της συμπεριφοράς τους, δοκίμασε να:

Μην μπείς στον πειρασμό να τους κρίνεις. Εάν και είναι δύσκολο να δείς με κατανόηση κάποιον ο οποίος σε δυσκολεύει, οι αρνητικές σου εντυπώσεις ίσως δημιουργήσουν μεγαλύτερη ένταση στην ήδη προβληματική επικοινωνία, μέσω της γλώσσας του σώματος, του τόνου της φωνής σου ή όλων όσων θα πείς. Η αυξημένα εχθρική ατμόσφαιρα σίγουρα δε θα λύσει το πρόβλημα, οπότε προσπάθησε να ελέγξεις τις σκέψεις που θα σε έβαζαν σε φόρμα επίθεσης.

Προσπάθησε να τους κατανοήσεις, διατηρώντας ταυτόχρονα τα όρια σου. Η απόπειρα να κατανοήσεις από που μπορεί αν προέρχεται η συμπεριφορά τους, θα θα σε βοηθήσει να υλοποιήσεις το πρώτο βήμα το οποίο αναφέραμε δημιουργώντας κατ'επέκταση περισσότερη ηρεμία για σένα. Η κατανόηση και η αποδοχή της δυσκολίας που μπορεί ν'αντιμετωπίζουν δε σημαίνει ότι θα πρέπει να θυσιάσεις τα δικά σου όρια και ανάγκες. Αντίθετα, όσο εξομαλύνεται η επικοινωνία, θα είσαι σε θέση να τα διεκδικήσεις και να τα εκπληρώσεις καλύτερα

Συμβιβάσου με την ιδέα ότι είναι απίθανο ν'αλλάξουν. Συχνά διαιωνίζουμε τον κύκλο μιας αρνητικής επικοινωνίας, πιστεύοντας ότι θα πείσουμε τον άλλο ότι η συμπεριφορά του είναι προβληματική και θα πρέπει ν'αλλάξει. Η προσπάθεια αυτή δημιουργεί μεγαλύτερη ένταση κι απογοήτευση στην καθημερινότητα μας μιας και είναι εξαιρετικά δύσκολο να μεταμορφώσουμε τη συμπεριφορά ενός άλλου ανθρώπου.

Ρύθμισε τη δική σου συναισθηματική αντίδραση. Όπως είπαμε, δεν είναι εφικτό ή σκόπιμο να ελέγξουμε τη συμπεριφορά των άλλων. Μπορούμε όμως να ελέγξουμε τη δική μας αντίδραση έτσι ώστε να μην οξυνθεί μια διαμάχη.
Εάν για παράδειγμα, αντιδράς κι εσύ έντονα α) θα βρίσκεις τον εαυτό σου μέσα σε διαρκείς συγκρούσεις
β) θα προσελκύεις περισσότερες συγκρούσεις ή αρνητικά σχόλια από τους ανθρώπους με τους οποίους δυσκολεύεσαι, επειδή θα ξέρουν ότι θα πάρουν από σένα μια αντίδραση, όμοια με τη δική τους.

Για να σπάσεις τον κύκλο της αρνητικής επικοινωνίας, απλώς ρύθμισε την ένταση των δικών σου αντιδράσεων απέναντι τους. Ο κύκλος δε θα μπορεί πια να ολοκληρωθεί γιατί ένα από τα κομμάτια που τον δημιουργούν (εσύ) θ'αρνείται να ενταχθεί.

Πρακτικά, εάν κάποιος σε προκαλεί ανοιχτά ή κάνει ένα αρνητικό σχόλιο για σένα ή τη δουλειά σου, δοκίμασε ν'ακολουθήσεις τα παρακάτω βήματα:

Α) Στρέψε την προσοχή στα δικά σου συναισθήματα και σκέψεις. Για παράδειγμα, εάν το σχόλιο είναι : « Δεν έχω δεί πιο βαρετή παρουσίαση από τη δική σου», θα μπορούσες ν'απαντήσεις κάτι σαν « Με εκπλήσσει που το λές αυτό γιατι η παρουσίαση ήταν σημαντική για μένα και ταυτόχρονα απογοητεύομαι που δεν μετάδωσε το ενδιαφέρον που ήταν απαραίτητο». Μια τέτοια απάντηση, είναι πιο πιθανό ν'αφοπλίσει τον επιτιθέμενο και να τον κάνει να υποχωρήσει. Ταυτόχρονα, αντί να εσωτερικεύσεις την κριτική που σου έγινε και να την αφήσεις να σε επηρεάσει, επικεντρώνεσαι στην αντίδραση σου.

Β) Απάντησε με έναν μη κριτικό τρόπο και τόνο, απλώς παρατηρώντας ένα γεγονός (όπως παραπάνω). Όταν αισθανόμαστε ότι μας επιτίθενται , περνάμε στην αντεπίθεση κι έτσι η διαμάχη κορυφώνεται. Όταν όμως απλά παρατηρούμε κάτι, χωρίς να κρίνουμε, ο άλλος δεν μπορεί να συνεχίσει να επιτίθεται.

Το μανιφέστο της καύλας

Η καύλα είναι αγνή, καθολική και αναμάρτητος. Αγνή γιατί πηγάζει κατευθείαν από την ψυχή χωρίς να μπορούν να την τιθασεύσουν τα ανεριστικά φίλτρα του μυαλού. Καθολική γιατί την νιώθει κάθε ον σε αυτή τη γη. Αναμάρτητος γιατί δε λαθεύει ποτέ, δεν αμφισβητείται και δεν παρεξηγείται: την καύλα πολλοί την περνούν για έρωτα, τον έρωτα δεν τον περνά για καύλα κανείς.

Η καύλα είναι πανταχού παρούσα: στροβιλίζει το μυαλό σου και χορεύει με τα σώψυχά σου. Σε κάνει να περπατάς, να ονειρεύεσαι, να σκέφτεσαι και να δρας.

Η καύλα σε ωθεί να ζεις.
Η καύλα δεν είναι μόνο σεξουαλική· είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής. Η καύλα είναι ενθουσιασμός, μεράκι και δίψα για ζωή. Η καύλα είναι όρεξη, ελευθερία κι ευχαρίστηση.
Η καύλα είναι δύναμη.

Η καύλα είναι παρεξηγημένη. Έχει κατηγορηθεί ως φτηνή, ζωώδης και στιγμιαία. Της φόρεσαν ψεύτικες φορεσιές ρομαντικών ιδεών, την έκαψαν στην πυρά, προσπάθησαν να την τιθασεύσουν με μαστίγια, μετάνοιες και ηθικοκοινωνικούς φραγμούς.

Η καύλα, όμως, δεν είναι εξιδανικευμένη. Βρίσκεται στο εδώ και στο τώρα, χωρίς να αναλώνεται σε υποθέσεις, αναλύσεις και εμμονές. Η καύλα δε γουστάρει να κοιτάει πράγματα κι ανθρώπους με το τηλεσκόπιο, απεχθάνεται τα αδειανά πουκάμισα και τα τινάγματα των πεταλούδων.

Η καύλα δεν είναι φτηνή, γιατί είναι ειλικρινής, ωμή και ατόφια: σιχαίνεται τα ψέματα, το φόβο, τα πρέπει και τις κάθε είδους συμβάσεις. Δε γουστάρει βολέματα, πειθαρχίες και ωχαδερφισμούς. Κάνει πέρα τους δειλούς, τους άτολμους, τους βολεμένους και τους βουτυρομπεμπέδες.

Η καύλα δεν είναι στιγμιαία: η καύλα είναι αθάνατη. Πηγάζει απ’ τη ζωή και χορεύει με το θάνατο. Όσο η γη γυρίζει, θα υπάρχει καύλα, γιατί η γη γυρίζει από καύλα. Η καύλα δεν είναι η πεταλούδα που θα καεί απ’ τη φωτιά· η καύλα ανάβει τη φωτιά. Η καύλα δεν πεθαίνει· χάνεται μόνο όταν πάψει να υπάρχει θέληση.

Η καύλα δεν είναι μία έννοια πολυσύνθετη: απλώς υπάρχει.
Βρίσκεται στα χαμόγελα των ανθρώπων και πίσω από κάθε λαμπρή ιδέα. Βρίσκεται στα κορμιά των εραστών και στις εμπνεύσεις των συγγραφέων. Βρίσκεται στις λέξεις των ποιητών, στις μελωδίες των μουσικών και στο γέλιο των παιδιών. Βρίσκεται στα πινέλα των ζωγράφων, στα “εύρηκα” των εφευρετών και στα χέρια των χτιστών. Βρίσκεται στις ιαχές των πολεμιστών και στο διαλογισμό των μυστών. Βρίσκεται στα πέταλα των λουλουδιών και στο βόμβο των μελισσών, στις στάλες της βροχής, στον κεραυνό, τη βροντή, την ελπίδα και την απελπισία.

Είσαι εδώ λόγω της καύλας και λόγω της καύλας ζεις, υπάρχεις κι αναπνέεις.Κι αφού γεννήθηκες λόγω της καύλας, ζήσε και πέθανε με καύλα.
Περπάτησε με καύλα και όλος ο κόσμος θα γίνει δικός σου.
Χαμογέλασε με καύλα και δε μαλώσεις ποτέ.
Δούλεψε με καύλα και δε θα κουραστείς.
Γέλα με καύλα και θ’ αργήσεις να κλάψεις ξανά.
Κλάψε με καύλα και θα γελάσεις ξανά σύντομα.
Γάμα με καύλα και νιώσε.
Νιώσε με καύλα και ζήσε.
Ζήσε με καύλα και πέθανε ευτυχισμένος.
Τάδε έφη Γιώργος και αυτός είναι ο νόμος (ή και όχι).

Η σιωπή ως υπέρτατη αξία της δημοκρατίας

Ο σύγχρονος άνθρωπος σήμερα που νομίζει ότι τα ξέρει όλα, είναι στην πραγματικότητα βυθισμένος στην άγνοια. Είναι σε χειρότερη κατάσταση ακόμα και από τους αγράμματους του Μεσαίωνα, γιατί η ημιμάθεια είναι χειρότερη από την αμάθεια. Ο αμαθής ακούει αυτά που του λένε, ενώ ο ημιμαθής θέλει να μιλάει ο ίδιος. Ο αμαθής υπάρχει πιθανότητα να μάθει γιατί έχει επίγνωση της άγνοιάς του και θέλει να ακούσει για να μάθει. Ο ημιμαθής δεν μαθαίνει ποτέ γιατί νομίζοντας ότι γνωρίζει τα πάντα δεν δέχεται ν' ακούσει τίποτε και από κανέναν.

Δεν υπάρχει άνθρωπος σήμερα που να μην έχει άποψη για τον ιμπεριαλισμό, το κεφάλαιο, τις ΗΠΑ, τη Microsoft, τον εθνικισμό κλπ.. Όλοι "γνωρίζουν" τα πάντα, άσχετα αν "μυστηριωδώς" αυτή η γνώση τους δεν έχει πρακτικά κανένα θετικό αποτέλεσμα. Όλοι "γνωρίζουν" τα πάντα, αλλά κανένας δεν δίνει λύση στα παγκόσμια προβλήματα.

Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι θύμα των ιδίων προβλημάτων που βασανίζουν εδώ και αιώνες τους ανθρώπους, έστω κι αν σήμερα νομίζει ότι γνωρίζει περισσότερα από τους παλαιότερους. Γνωρίζει για παράδειγμα περί του ιμπεριαλισμού και της παγκοσμιοποίησης της οικονομίας, αλλά δεν καταλαβαίνει γιατί είναι άνεργος. "Βρίζει" τους εξουσιαστές γενικώς, πράγμα που απαγορευόταν στον Μεσαίωνα, αλλά οι παπάδες και οι πολιτικοί εξακολουθούν να κατοικούν σε βίλες και να οδηγούν πολυτελή αυτοκίνητα. Πρώτα τους βρίζει και μετά πάει και τους ψηφίζει. Στον Μεσαίωνα τουλάχιστον όλοι αυτοί ήταν ορατοί εχθροί και με τη χρήση βίας έκλεβαν. Σήμερα κλέβουν με την ψήφο και άρα με τις ευλογίες του "παντογνώστη" λαού.

Χαίρεται ο σημερινός άνθρωπος που "έπεσε" ο φασιστικός κομμουνισμός, αλλά δεν μπορεί να καταλάβει γιατί ο επίσης φασιστικός χριστιανικός καπιταλισμός που πάντα ονειρευόταν τον καθηλώνει στη φτώχεια. Όλοι γνωρίζουν πόσο αρνητικά φαινόμενα είναι ο εθνικισμός και ο ρατσισμός, αλλά κανένας δεν καταλαβαίνει γιατί "μισεί" ο ίδιος τον γείτονά του είτε αυτός είναι ένας μετανάστης είτε ένας γειτονικός λαός.

Κανένας σήμερα δεν ακούει κανέναν, γιατί πλέον θεωρείται απόδειξη της ελευθερίας και της ισότητας η διατύπωση της προσωπικής άποψης.

Ελεύθερος είναι ο άνθρωπος που έχει γνώση και όχι απλά άποψη.

Άποψη έχουν και τα ζώα. Το πού θα ψάξει να βρει την τροφή του ο σκύλος είναι άποψη. Ο σκύλος όμως, ενώ έχει άποψη, δεν έχει γνώση. Αν είχε γνώση θα "δημιουργούσε" την τροφή του μόνος του και δεν θα την έψαχνε στα σκουπίδια. Γνώση λείπει από τον σύγχρονο άνθρωπο. Σήμερα όλοι έχουν υψώσει την άποψη - "σημαία" για τα πάντα κι αυτό είναι δυστυχώς το πρόβλημα.

Η άποψη δεν δίνει λύσεις, γιατί δεν είναι γνώση.

Άποψη έχει ο άνθρωπος από τη στιγμή που γεννιέται. Αν όμως η κάθε άποψη είχε πραγματική ισχύ, δεν θα έπρεπε να μορφωνόμαστε. Ποιος άνθρωπος δεν έχει άποψη για το πώς γίνεται η εγχείριση της ανοικτής καρδιάς; Υπάρχει όμως κανένας που να δίνει σημασία σ' αυτήν την άποψη; Υπάρχει κανένας ασθενής που, όταν αντιμετωπίζει πρόβλημα, ν' απευθύνεται στον γείτονα με την "καλή" άποψη; Ο ασθενής πάντα αναζητά τον γιατρό που έχει γνώση και όχι απλά άποψη για το πώς γίνεται αυτή η εγχείριση. Αναζητά αυτόν που πήγε στο πανεπιστήμιο και "έμαθε" και όχι αυτόν που πήγε στο καφενείο και "άκουσε".

Ο άνθρωπος ακόμα και με δύο κουβέντες που θ' ακούσει για ένα θέμα σχηματίζει άποψη. Όταν όμως αυτός ο άνθρωπος δεν καταλαβαίνει τι ακριβώς γνωρίζει για ένα συγκεκριμένο θέμα σε σχέση με τα πραγματικά δεδομένα, δεν είναι απλά καραγκιόζης, αλλά εγκληματίας. Μια άποψη, που στηρίζεται σε ελλιπή ή ακόμα και σε ψευδή δεδομένα, είναι δυνατόν να δηλητηριάσει ολόκληρη την κοινωνία.

 Το σύστημα όλα αυτά τα γνωρίζει και γι' αυτό επενδύει απλά στην καλλιέργεια της κοινής και τις περισσότερες φορές αστήρικτης άποψης μεταξύ των πολιτών. Επενδύει στα καφενεία και όχι στα πανεπιστήμια. Όλοι οι άνθρωποι και σ' όλα τα θέματα έγιναν "ίσα κι όμοια".

Δεν έχει πλέον την ανάγκη το σύστημα να "φιμώνει" την κοινωνία όπως έκανε παλαιότερα. Σήμερα της "δανείζει" την άποψή του και την ελέγχει με τον πιο εύκολο τρόπο. Την άποψη την "καλλιεργούν" στους ανθρώπους αυτοί που ελέγχουν τους μηχανισμούς προπαγάνδας. Η γνώση λείπει από τον σύγχρονο άνθρωπο, γιατί ο "θόρυβος" των εκατομμυρίων προσωπικών απόψεων παρασέρνει τους ανθρώπους μακριά από αυτήν.

Η τεχνητή "δόξα" που προσφέρει το σύστημα στην άποψη εις βάρος της γνώσης κάνει τους ανθρώπους "τεμπέληδες". Κανένας πλέον δεν μπαίνει στην κοπιαστική διαδικασία της συγκέντρωσης γνώσης. Η ιδιομορφία της άποψης και η αμετροέπεια των ημιμαθών είναι σήμερα ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την κοινωνία.

 Η αστήρικτη κι αυθαίρετη άποψη είναι αυτή που απειλεί τη δημοκρατία και καθιστά στην πραγματικότητα ανενεργή την εφαρμογή της σ' όλα τα σύγχρονα κράτη.

Η δημοκρατία απειλείται εκτός από τον φασισμό και από τη φλυαρία.

Ο φασισμός της φλυαρίας και του θορύβου μάλιστα είναι πολλαπλά πιο επικίνδυνος από τον φασισμό του "φιμώματος", γιατί μπορεί να "κρύβεται" πίσω από τα δικαιώματα των "φλυαρούντων". Τη "σιωπή" των "φιμωμένων" κοινωνιών κάποτε έρχεται η ώρα και κάποιος τη "σπάει" με μια κραυγή. Την κραυγή θα την ακολουθήσουν κι άλλες κραυγές και ο άνθρωπος κερδίζει, γιατί το σύστημα αναγκάζεται σε υποχώρηση. Πάντα η πρώτη "κραυγή" βγαίνει από τους πιο ευαίσθητους και τους πιο μορφωμένους.

Αντίθετα ο φασισμός της φασαρίας δεν νικιέται. Τι επιλογές έχουν οι πιο ευαίσθητοι και οι πιο μορφωμένοι; Να σωπάσουν ως ένδειξη διαμαρτυρίας; Σε μια τέτοια περίπτωση απλά θα διευκολύνουν τους φλυαρούντες και τους θορυβοποιούς. Επειδή όμως αυτό δεν έχει νόημα, "μπαίνουν" στο παιχνίδι των θορυβοποιών. Μιλάνε όλοι μαζί ταυτόχρονα. Μιλάει κάποιος όμοια με Θεό και δεν ακούγεται, γιατί δίπλα του ο "τενεκές" κάνει θόρυβο. Αν τολμήσεις να πεις σ’ αυτόν τον "τενεκέ" να ησυχάσει, θα σε πει και φασίστα.

 Αυτό είναι το τελειότερο και πιο εξελιγμένο σχεδιαστικά φασιστικό σύστημα. Τρίτη χιλιετία και ο άνθρωπος δεν γνωρίζει τι πραγματικά σημαίνει δημοκρατία. Αγνοεί την ουσία της δημοκρατίας. Δημοκρατία δεν είναι να έχει το δικαίωμα ο καθένας να λέει τη μικρή ή τη μεγάλη του βλακεία.

Δημοκρατία είναι το δικαίωμα του καθενός να κρίνει αυτά που του προτείνουν αυτοί που εξουσιάζουν. Δημοκρατία είναι η συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων για το τι πρέπει να γίνει και τι όχι.

Το ένα με το άλλο έχει τεράστια διαφορά. Το πρώτο δεν απαιτεί κανένα ουσιαστικό προσόν, παρά μόνον δυνατή φωνή. Το δεύτερο απαιτεί το σύνολο των προσόντων.

Για να κρίνεις απαιτείται γνώση, ώστε να καταλάβεις τι ακριβώς σου προτείνουνε και να το συγκρίνεις μ' αυτά που και πάλι μέσω γνώσης αντιλαμβάνεσαι ο ίδιος ως προβλήματα. Η κρίση επιπλέον απαιτεί αυτογνωσία, γιατί ο άνθρωπος που δεν έχει αυτογνωσία δεν ακούει.

Θέλει να μιλάει ο ίδιος, εφόσον μόνον αυτά που σκέπτεται ο ίδιος καταλαβαίνει.

Η κρίση απαιτεί συνειδητή σιωπή, γιατί δεν μπορείς να κρίνεις, αν δεν ακούς τι ακριβώς σου προτείνουν. Τη δημοκρατία αυτοί που την εφεύραν δεν την εφεύραν για να μπορεί ο κάθε βάρβαρος να φωνάζει και να τη μετατρέπει σε οχλαγωγία.

Η δημοκρατία εφευρέθηκε, γιατί κάποιοι σπουδαίοι άνθρωποι θεώρησαν χρήσιμο ν' αποφασίζουν οι ίδιοι οι άνθρωποι για τη λύση των προβλημάτων τους και όχι οι εξουσιαστές σε σκοτεινά δωμάτια.

Οι εξουσιαστές έχουν συγκρουόμενα συμφέροντα με τον λαό κι αυτά εξυπηρετούν με τις αποφάσεις τους. Η δημοκρατία έχει ως στόχο να "βγάζει" τα πάντα στο φως του ηλίου και εκεί να παίρνονται οι αποφάσεις.

 Αυτός που αγωνίζεται για την προστασία της δημοκρατίας πάντα κινείται σε δύο επίπεδα. Το πρώτο επίπεδο είναι αυτό όπου προσπαθεί να εντοπίσει αν υπάρχει ατέλεια στον νόμο και αν εξαιτίας αυτής της ατέλειας η εξουσία "φιμώνει" τους αντιπάλους της. Το δεύτερο επίπεδο είναι αυτό όπου καταβάλλει προσπάθεια να επιβάλλει τη σιωπή στους φλυαρούντες. Δημοκράτης είναι κι αυτός που προστατεύει το δικαίωμα του λόγου, αλλά και αυτός που θα φωνάξει "σκασμός" στον όχλο. Είναι τελείως διαφορετικό πράγμα η σιωπή από το "φίμωμα".

Το να επιβάλεις τη σιωπή σημαίνει να δώσεις το δικαίωμα σ' αυτόν που έχει κάτι να πει τη δυνατότητα να ακουστεί. "Φίμωμα" σημαίνει να εμποδίζεις επιλεκτικά να μιλούν αυτοί που δεν σε συμφέρουν.

Δεν είναι φασισμός να πεις σε κάποιον που μίλησε και άρα κρίθηκε να σταματήσει να μιλάει για ν' ακουστεί και κάποιος άλλος.

Φασισμός είναι η σιωπή - "φίμωμα". Φίμωμα είναι η σιωπή που επιβάλλεται αυθαίρετα από την εξουσία σ' αυτόν που δεν μίλησε, που δεν ακούστηκε και άρα σ' αυτόν που δεν κρίθηκε.
Η φασαρία είναι η πιο πονηρή μέθοδος "φιμώματος" κι αυτή η μέθοδος ακολουθείται σήμερα.

Η εξουσία, κάθε φορά που αντιλαμβάνεται ότι κάποιος την απειλεί, δίνει εντολή στους υποτακτικούς της να φλυαρούν και να φωνάζουν, κάθε φορά που αυτός επιχειρεί να μιλήσει. Ο δημοκράτης που φωνάζει "...σκασμός" στον όχλο, αυτήν την πονηρή πρακτική της εξουσίας έχει ως στόχο να εξουδετερώσει. Μέχρι αυτό το σημείο επιτρέπεται ο αγώνας για τη δημοκρατία. Από τη στιγμή που εξασφαλιστεί ταυτόχρονα καί η σιωπή καί το δικαίωμα του λόγου, ο λαός που ακούει κρίνει. Αυτή η στιγμή της κρίσης είναι η πιο "ιερή" για τη δημοκρατία.

 Ο λαός πρέπει να προστατεύεται από "εξωτερικές" πιέσεις όταν κρίνει. Αυτοί που αγωνίζονται για τη δημοκρατία δεν μπορούν να πειθαναγκάζουν τον λαό, ακόμα και γι' αυτά που θεωρούν οι ίδιοι σωστά. Το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να δώσουν γνώση στον λαό, ώστε να είναι ορθή η κρίση του.

Πολλοί νομίζουν ότι η δημοκρατία είναι ένα χαλαρό και μαλθακό σύστημα. Θεωρούν ότι η δημοκρατία συντηρεί τους εχθρούς της και ότι κινδυνεύει απ' αυτούς. Λάθος μέγα. Η δημοκρατία είναι ένα σκληρό σύστημα για τον οποιονδήποτε την απειλεί. Η δημοκρατία "γελάει" με τους φασίστες. Η δημοκρατία επιτρέπει στους δημοκράτες να διασκεδάζουν με τους ηλίθιους. Προσφέρουν δωρεάν διασκέδαση όλοι οι ηλίθιοι όταν παίρνουν τον λόγο - όπως βέβαια είναι δικαίωμά τους - κι απευθύνονται στον λαό.

Όταν ο λαός έχει γνώση, δεν κινδυνεύει από τους "σωτήρες". Δεν κλείνεις στη φυλακή τους Καραγκιόζηδες. Ίσα-ίσα τους δίνεις τον λόγο για να κριθούν και να καταδικαστούν από τον λαό. Δημοκρατία είναι να λες ό,τι θέλεις και όχι να κάνεις ό,τι θέλεις. Όταν λοιπόν αυτός που είναι εχθρός της κάνει το κάτι παραπάνω, οι δυνάμεις της δημοκρατίας τον καταστρέφουν με συνοπτικές διαδικασίες.

Η σημερινή προβληματικότητα της δημοκρατίας οφείλεται στην κουτοπονηριά αυτών που τη διαχειρίζονται, παριστάνοντας τους δημοκράτες. Όλοι αυτοί, υπηρετώντας τα συμφέροντά τους, διατηρούν τον λαό στην αμάθεια και στη βαρβαρότητα.

Αυτή η αμάθεια είναι το ρίσκο για την σημερινή ψευδοδημοκρατία, γιατί ο λαός δεν έχει τις γνώσεις να κρίνει με σωστό τρόπο τα συμβαίνοντα. Για όσο διάστημα αυτοί οι ψευδοδημοκράτες ελέγχουν τον λαό, η ψευδοδημοκρατία ζει. Αν όμως χαθεί ο έλεγχος του λαού, τα πάντα είναι επικίνδυνα. Ο επανέλεγχός του δεν εξασφαλίζεται εύκολα, γιατί απλούστατα ο λαός είναι αμαθής και δεν καταλαβαίνει τι συμβαίνει.

Δεν μπορεί η δημοκρατία να αυτοπροστατευτεί γιατί ο αμαθής λαός γίνεται εύκολα υποχείριο της κάθε εξουσίας. Ο αμαθής λαός εύκολα τρομοκρατείται κι ακόμα πιο εύκολα κατευθύνεται προς λανθασμένη κατεύθυνση. Είναι εύκολα ένα φασιστικό καθεστώς ν' αρπάξει την εξουσία με δημοκρατικό τρόπο και στη συνέχεια να τρομοκρατεί τους πληθυσμούς ή να τους στρέφει εναντίον του γείτονα, εμφανίζοντάς τον σαν τον κύριο υπεύθυνο της κακοδαιμονίας του.

Ποιος όμως φταίει πραγματικά γι' αυτό; Οι φασίστες; Ή οι ψευδοδημοκράτες, που δεν εκπαιδεύουν τον λαό στο σημείο που δεν θα επιτρέπει σε κανέναν φασίστα να τον εκμεταλλευτεί; Γιατί τα φασιστικά "σχήματα" τα υποστηρίζουν πάντα οι αγράμματοι θρησκόληπτοι; Ποιος τους καταδίκασε όλους αυτούς να κινούνται σ' αυτό το επίπεδο και να συμπεριφέρονται σαν αγέλες ζώων, που αρκεί ένας "ποιμένας" για να τις κατευθύνει όπου θέλει χωρίς αντίδραση; Για όσο διάστημα οι ψευδοδημοκράτες εμφανίζονται οι ίδιοι σαν "ποιμένες", η δημοκρατία τους ζει. Τι γίνεται όμως αν τα "πρόβατα" εγκαταλείψουν τα "δημοκρατικά" κόμματα;

Ο αναγνώστης τώρα μπορεί να καταλάβει γιατί η υπέρτατη αξία της δημοκρατίας είναι η σιωπή. Δημοκρατία δεν είναι η φασαρία του διαλόγου όπως προσπαθούν να μας πείσουν οι φασίστες.

Δημοκρατία είναι η κατάθεση μελετών πάνω στην λύση των προβλημάτων. Κατάθεση μελετών σημαίνει διαδοχή μονολόγων μέχρι την στιγμή της κρίσης. Αυτοί οι μονόλογοι - μελέτες κρίνονται και για να συμβεί αυτό απαιτείται ησυχία από τον όχλο. Όταν σιωπά συνειδητά η κοινωνία μπορεί να κρίνει, γιατί μπορεί ν' ακούει. Όταν σιωπά η κοινωνία ξεφτιλίζεται αυτός που απλά κάνει "θόρυβο".

Σ' έναν χώρο, όπου φωνάζουν όλοι, είναι εύκολο να παρασυρθούν οι πάντες και να φωνάζουν. Είναι εύκολο οι αγράμματοι φουκαράδες να ενισχύουν την "προκατασκευασμένη" από το σύστημα άποψή τους με τη λογική της κερκίδας του γηπέδου. Σ' έναν χώρο όπου κυριαρχεί η σιωπή, το βέβαιον είναι ότι αυτός που θα τη "σπάσει" πρέπει να έχει να πει κάτι διαφορετικό από αυτό που γνωρίζουν όλοι οι υπόλοιποι. Στην αντίθετη περίπτωση θα εισπράξει την "χλεύη" του λαού, που είναι η τιμωρία της δημοκρατίας για τον κενό λόγο και όχι βέβαια για την κακή πράξη. Την κακή πράξη η δημοκρατία μπορεί να την τιμωρήσει με σκληρότερο τρόπο ακόμα κι απ' αυτόν που τιμωρεί το πιο απάνθρωπο φασιστικό καθεστώς.

 Εδώ είναι το μυστικό της εύρυθμης λειτουργίας της δημοκρατίας. Από τη στιγμή που μια άποψη έχει καταγραφεί, δεν έχει νόημα να επαναλαμβάνεται. Όλοι τη γνωρίζουν και, αν είναι η καλύτερη και πρέπει να την ψηφίσουν, θα την ψηφίσουν. Η επανάληψη της ίδιας άποψης συμφέρει μόνον αυτούς που έχουν συμφέρον να μην ενημερωθεί ο λαός για τις υπόλοιπες απόψεις. Η σιωπή της δημοκρατίας αφορά αυτούς που υποστηρίζουν θορυβωδώς μια άποψή που έχει ήδη δημοσιοποιηθεί. Η επιβολή αυτής της σιωπής δεν θίγει τα συμφέροντά αυτών που υποστηρίζουν τη συγκεκριμένη άποψη, εφόσον όλοι υποτίθεται αναζητούν την καλύτερη δυνατή λύση για τα προβλήματα του λαού. Γιατί να έχουν πρόβλημα να εγκαταλείψουν τη ατελή άποψή τους, αν ακουσθεί μία καλύτερη; Αυτοί θα πρέπει να παρακολουθούν σιωπηλά αυτόν που θ' ανέβει στο "βήμα" για να δημοσιοποιήσει τη δική του άποψη. Αυτοί δημιουργούν τη φοβερή "σιωπή" που τρομάζει τους άσχετους κι ευνοεί αυτούς που πραγματικά θέλουν και μπορούν κάτι να πουν.

 Φοβάσαι να "σπάσεις" τη σιωπή, όταν δεν έχεις να πεις τίποτε σημαντικό, γιατί, αν αποδειχθεί ότι λες βλακείες, όλοι θα σε ακούσουν και όλοι θα σε αποδοκιμάσουν. Απαιτείται αυτοκριτική πριν πάρεις την απόφαση ν' ανέβεις στο "βήμα". Αυτό που παρουσιάζεται σήμερα σαν δημοκρατία είναι μια οχλαγωγία και τίποτε άλλο. Όλοι μιλούν για όλα, γιατί οι φωνές τους χάνονται μέσα στη φασαρία και κανένας δεν τους ακούει. Όταν δεν σε ακούνε, δεν σε ελέγχουν για τις γνώσεις σου. Όλοι αυτοί που δεν ελέγχονται από κανέναν παριστάνουν τους φωτισμένους "σωτήρες" στο επίπεδο όπου κινούνται. Άλλος είναι ο "σωτήρας" της γειτονιάς, άλλος ο "σωτήρας" της πόλης, του κράτους κλπ.. Ο ένας φωνάζει πιο δυνατά από τον άλλο και, όταν τους ζητείται να επιχειρηματολογήσουν, απλά δείχνουν τον προϊστάμενό τους "σωτήρα", που επιβάλλει τη φωνή του σε μεγαλύτερα πλήθη εξίσου άσχετα.

Όλη αυτή η αθλιότητα ξεκινάει από τους άσχετους κι αστοιχείωτους πολιτικούς. Οι πολιτικοί έχουν "στήσει" ένα έξυπνο παιχνίδι, για να "παίζουν" με την άγνοια του λαού. Ο κάθε "μεγάλος" πολιτικός ακολουθεί πάντα την ίδια μεθοδολογία. Αυτός προσφέρει με τα μέσα που έχει στη διάθεσή του τη δική του άποψή στον λαό κι ο λαός με τη φλυαρία του και τις φωνές του πολλαπλασιάζει την ένταση της ίδιας άποψης. Ο ίδιος πολιτικός στη συνέχεια την ίδια άποψη τη λαμβάνει ως εντολή και κάνει υποτίθεται το θέλημα του λαού. Ο ίδιος δηλαδή δημιουργεί την άποψη που λαμβάνει στη συνέχεια σαν εντολή. Κάνει "πάσα" στον εαυτό του, χρησιμοποιώντας τον λαό σαν τοίχο ανάκλασης. Οι πολιτικοί δημιουργούν την άποψη των καφενείων και μετατρέπουν τη δημοκρατία σε καφενείο.

 Ο αναγνώστης μπορεί να το καταλάβει αυτό καλύτερα αν σκεφτεί την περίπτωση του Χριστού. Ο Χριστός σταυρώθηκε δημοκρατικά και άρα την ευθύνη την ανέλαβε εξ ολοκλήρου ο λαός, που στην πραγματικότητα είναι το θύμα της υπόθεσης. Οι πρεσβύτεροι ήταν αυτοί που είχαν αποφασίσει να σταυρώσουν τον Χριστό. Φοβούνταν όμως να πάρουν την ευθύνη της σταύρωσης οι ίδιοι. Σκεπτόμενοι πονηρά, έφεραν το θέμα στην κρίση του λαού. Πώς όμως θα κρίνει ο λαός, χωρίς να γνωρίζει τα δεδομένα; Το μόνο που μπορεί να κάνει κάποιος που δεν γνωρίζει ένα θέμα είναι να υιοθετήσει άποψη. Οι πρεσβύτεροι το μόνο που είχαν να κάνουν ήταν να επιβάλλουν την άποψή τους στους άσχετους που έκριναν.

 Πρεσβύτεροι ήταν αυτοί που διασκορπίστηκαν ανάμεσα στον λαό και φώναζαν την άποψή τους που ήταν "σταύρωσον". Γιατί θα έπρεπε να σταυρωθεί ο κρινόμενος; Θα τους εξηγούσαν "αργότερα". Αυτοί παρέσυραν τον αγράμματο και άβουλο λαό να ωρύεται και να φωνάζει "σταύρωσον".

Όταν έχεις να κάνεις με αγράμματους και δυστυχισμένους ανθρώπους, δεν υπάρχει πιο εύκολο πράγμα από το να τους παρασύρεις στην άποψή σου. "Σταύρωσον" φώναζε ο φουκαράς που είχε όφελος από τον Χριστό. Αυτόν "άκουσε" η εξουσία κι αυτού το θέλημα και την εντολή εκτέλεσε. Ποιος ανέλαβε την ευθύνη της σταύρωσης του Θεανθρώπου; Οι εξουσιαστές ή ο λαός; Η εξουσία θεωρητικά έκανε αυτό που ήθελε ο λαός. Κάτι ανάλογο κάνουν σήμερα και οι πολιτικοί.

Ψήφισε σου λένε αυτόν. Γιατί; Θα σου εξηγήσουν κι αυτοί αργότερα. Όταν όμως αυτός θα έχει εκλεγεί και εσύ δεν θα έχει δικαίωμα να πάρεις "πίσω" την ψήφο σου, δεν έχουν λόγο να σου εξηγήσουν τίποτε. Γιατί; Γιατί απλούστατα από την στιγμή που έχεις ψηφίσει δεν σε υπολογίζουν. Γιατί δεν έχεις πλέον την ισχύ που δίνει η δημοκρατία σ’ αυτόν που κρίνει κι αποφασίζει και άρα σ’ αυτόν που πρέπει να είναι σωστά ενημερωμένος.

 Οι πολιτικοί λειτουργούν σε σχέση με τον λαό ο ένας ως είδωλο του άλλου. Κανένας δεν καταλαβαίνει τι γίνεται. Κανένας δεν καταλαβαίνει ότι αυτοί που εξουσιάζουν πραγματικά τον κόσμο βρίσκονται πίσω από τους καθρέφτες. Ο κίνδυνος είναι μεγάλος, γιατί οι λαοί - και οι άσχετοι πολιτικοί που τους εκφράζουν - δεν ξέρουν πότε ανάμεσα στις "φωνές" των ασχέτων κυκλοφορούν και οι "φωνές" των ισχυρών εξουσιαστών. Δεν ξέρουν πότε ανάμεσά τους περιφέρονται οι "αόρατοι" "πρεσβύτεροι" της παγκόσμιας εξουσίας, που ξέρουν ακριβώς τι θέλουν. Οι "αόρατοι" "πρεσβύτεροι" δεν έχασαν ποτέ την εξουσία.

Πάντα κάνουν αυτό που θέλουν. Παλαιότερα με την ισχύ της βίας, σήμερα με την παγίδευση των λαών. Παγιδεύουν ταυτόχρονα καί τους λαούς καί τους πολιτικούς, που δήθεν "αφουγκράζονται" τους λαούς. Οι πολιτικοί παίζουν τον ρόλο των πρώτων βλακών που άκουσαν τους πρεσβύτερους και που φώναξαν "σταύρωσον".

Οι πολιτικοί ποτέ δεν γνωρίζουν από πού προέρχονται τα μηνύματα που "εισπράττουν". Απλά, επειδή ανήκουν στο στρατόπεδο της εξουσίας, ταυτίζονται με τους πραγματικούς εξουσιαστές, χωρίς όμως να είναι οι ίδιοι πραγματικοί εξουσιαστές.

Τους μιμούνται σε μερικά ασήμαντα πράγματα κι αυτό τους δίνει την εικόνα της εξουσίας που "βλέπουν" οι λαοί, αλλά και οι ίδιοι οι πολιτικοί. Κανένας δεν αντιλαμβάνεται ότι άλλο πράγμα είναι η "εικόνα" της εξουσίας και άλλο η πραγματική εξουσία. Αυτό δεν το καταλαβαίνουν ούτε ο ίδιοι οι πολιτικοί. Δεν έχουν γνώση να ελέγξουν το παραμικρό, γιατί είναι παντελώς αστοιχείωτοι.