Η Επικούρεια Φιλοσοφία

 

ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΝΕΟΚΛΕΟΥΣ ΚΑΙ ΧΑΙΡΕΣΤΡΑΤΗΣ, ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΩΝ ΓΑΡΓΗΤΤΙΟΣ, ΓΕΝΟΥΣ ΤΟΥ ΤΩΝ ΦΙΛΑΪΔΩΝ ....

 

 

Η φιλοσοφία στην γέννησή της ήταν η καθολική επιστήμη. Προέκυψε από την ανάγκη του ανθρώπου να εξηγήσει τον κόσμο που τον περιβάλλει και ορίσει τη θέση του εντός του(Θεοδωρίδης). Γεννήτορες της φιλοσοφίας ήταν οι Έλληνες περίπου δύο χιλιάδες επτακόσια έτη πριν από σήμερα. Ο φιλόσοφος Επίκουρος γεννήθηκε κατά το τρίτο έτος της εκατοστής ενάτης ολυμπιάδος, στις επτά του μηνός Γαμηλιώνος (341 π.χ.). Πατέρας του ήταν ο Νεοκλής και μητέρα του η Χαιρεστράτη. Ήταν Αθηναίος πολίτης(Δήμος Γαργηττού) και ανήκε στο γένος των Φιλαϊδών. Ανατράφηκε στη Σάμο επειδή η οικογένειά του μετέβηκε στο νησί ως κληρούχος.

ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΝΕΟΚΛΕΟΥΣ ΚΑΙ ΧΑΙΡΕΣΤΡΑΤΗΣ, ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΩΝ ΓΑΡΓΗTΤΙΟΣ, ΓΕΝΟΥΣ ΤΟΥ ΤΩΝ ΦΙΛΑΪΔΩΝ .... ΚΛΗΡΟΥΧΗΣΑΝΤΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΤΗ ΣΑΜΟΝ ΕΚΕΙΘΙ ΤΡΑΦΗΝΑΙ.

(Διογένης Λαέρτιος – Βίοι Φιλοσόφων- Επίκουρος 1.1)

Ήρθε σε επαφή με τη φιλοσοφία στην ηλικία των δεκατεσσάρων ετών. Σύμφωνα με τις πηγές την εποχή αυτή στράφηκε προς τη φιλοσοφία επειδή οι γραμματοδιδάσκαλοί του δεν μπορούσαν να ερμηνεύσουν τις απόψεις του Ησίοδου περί χάους, δηλαδή να εξηγήσουν τη θέση του Ησίοδου ότι αφού στην αρχή υπήρχε το χάος(ΕΝ ΑΡΧΗ ΗΝ ΤΟ ΧΑΟΣ) πως το χάος εγεννήθη(ΤΟ ΧΑΟΣ ΠΟΘΕΝ ΓΕΝΝΗΘΗ).

Ο Επίκουρος γνώρισε τις διάφορες φιλοσοφικές σχολές της εποχής του.Διδάσκαλοί του ήταν ο πλατωνικός φιλόσοφος Πάμφιλος στη Σάμο, ο Ξενοκράτης της Ακαδημίας στην Αθήνα και ο Δημοκρίτειος Ναυσιφάνης στην Τέω, πόλη κοντινή στη Κολοφώνα. Από τους παλαιότερους φιλοσόφους περισσότερο εκτιμούσε τον Αναξαγόρα, τον Αρχέλαο και τον Δημόκριτο.Στην ηλικία των τριάντα ετών μετέβηκε στο Γυμνάσιο της Μυτιλήνης για να διδάξει φιλοσοφία, αλλά σύντομα εγκατέλειψε το νησί για να μετεγκατασταθεί στην Λάμψακο της Ιωνίας. Εκεί δίδαξε για μια πενταετία, δημιουργώντας τον πρώτο επικούρειο φιλοσοφικό του κύκλο.Σε μια εποχή πολιτικής και κοινωνικής αναστάτωσης(την αυτοκρατορία του Αλέξανδρου διαδέχονταν τα μεγάλα βασίλεια των Αντιγονιδών,Πτολεμαίων και Σελευκιδών), ο Επίκουρος μεταφέρει στην Αθήνα το 306π.χ. την σχολή του. Ιδρύει τον Κήπο όπως τον έλεγαν, σε μια ιδιόκτητη έκταση που αγόρασε ως Αθηναίος πολίτης. Από τον Κήπο η φιλοσοφία του διαδόθηκε σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο.

Στις ημέρες μας η επικούρεια φιλοσοφία εξακολουθεί να αγγίζει ανθρώπους με νου και κρίση σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Ένα ερώτημα που μπορεί να τεθεί είναι το γιατί θεωρούμε απαραίτητο να φιλοσοφούμε και μάλιστα το γιατί να φιλοσοφούμε ειδικότερα ως επικούρειοι. Η απάντηση ίσως να είναι απλούστερη απ’ ότι θα περιμένατε. Φιλοσοφούμε και ειδικότερα ως επικούρειοι, διότι θέλουμε στην ζωή μας να μετέχουμε της αληθινής ευδαιμονίας. Όπως ορίζει ο ίδιος ο Επίκουρος στην επιστολή του προς Μενοικέα, η ευδαιμονία έγκειται στη μακαρία ζωή,δηλαδή στο να μην υποφέρει κάποιος από σωματικούς πόνους και να μην είναι η ψυχή του ταραγμένη.

ΜΗΤΕ ΑΛΓΕΙΝ ΚΑΤΑ ΣΩΜΑ ΜΗΤΕ ΤΑΡΑΤΤΕΣΘΑΙ ΚΑΤΑ ΨΥΧΗΝ, ΕΠΕΙ ΤΟΥΤΟ ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΩΣ ΖΗΝ ΕΣΤΙ ΤΕΛΟΣ. (Διογένης Λαέρτιος- Βίος Επίκουρου, Προς Μενοικέα)

Για εμάς τους επικούρειους, δεν αρκεί μόνο το να λέμε ότι επιθυμούμε να είμαστε ευδαίμονες. Αυτό βεβαίως το δηλώνουν και πολλοί άλλοι,παραμένοντας όμως μόνο στην θεωρία. Εμείς αντίθετα επιδιώκουμε και κάνουμε πράξη το να ζούμε ευχάριστα, το να βιώνουμε πραγματικά την ευδαιμονική αυτή κατάσταση. Αυτό το τελευταίο λοιπόν, είναι «τέχνη»και ως τέτοια διδάσκεται και εφαρμόζεται. Η «τέχνη» του ΗΔΕΩΣ ΖΗΝ, του να ζεις δηλαδή με μεγάλη ευχαρίστηση, ηδονικά.

Δάσκαλός μας στη «τέχνη» αυτή είναι ο Επίκουρος και το«εκπαιδευτήριο», ο Κήπος, στον οποίο «η φιλοσοφία υπηρετεί τη ζωή κι έχει μοναδικό σκοπό όπως κάθε γνώση ή ενέργεια, να φέρει τη γαλήνη και την ευτυχία» στη ψυχή και το σώμα του ανθρώπου, όπως έγραψε ο μεγάλος σύγχρονος δάσκαλος Χαράλαμπος Θεοδωρίδης στο βιβλίο του ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ - Η αληθινή όψη του αρχαίου κόσμου (Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ), αποδίδοντας με τον τρόπο αυτό τα λόγια του Σέξτου Εμπειρικού,

ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΜΕΝ ΕΛΕΓΕ ΤΗΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΝ ΕΙΝΑΙ ΛΟΓΟΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΙΣ ΤΟΝ ΕΥΔΑΙΜΟΝΑ ΒΙΟΝ ΠΕΡΙΠΟΙΟΥΣΑΝ.(Σέξτος Εμπειρικός - Προς Ηθικούς)

Η φιλοσοφία του Επίκουρου, η επικούρεια δηλαδή φιλοσοφία, συγκροτείται στο σχήμα ΚΑΝΟΝΙΚΟ – ΦΥΣΙΚΟ – ΗΘΙΚΟ.

Το Κανονικό, ορίζεται ως η μέθοδος που οδηγεί στην αντίληψη και εξήγηση του περιβάλλοντος κόσμου και του ίδιου του ανθρώπου. Στηρίζεται στις αισθήσεις, στις προλήψεις και στα πάθη(συναισθήματα). Αυτά, αποτελούν για εμάς τους επικούρειους τα μοναδικά και αξιόπιστα κριτήρια της Αλήθειας.

ΕΝ ΤΟΙΝΥΝ ΤΩ ΚΑΝΟΝΙ ΛΕΓΩΝ ΕΣΤΙΝ Ο ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΤΑΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΘΗ. (Διογένης Λαέρτιος- Βίος Επίκουρου)

Με τα κριτήρια της Αλήθειας ο άνθρωπος μπορεί να αντιληφθεί και να εξηγήσει τα περί της Φύσεως πράγματα και να αναπτύξει το Φυσικό μέρος της φιλοσοφίας. Δηλαδή να εξηγήσει την λειτουργία και τα αίτια της ύλης, των φυσικών φαινομένων, της γης, του ουρανού, των αστέρων αλλά και του χώρου, του χρόνου και βέβαια των όντων. Η επικούρεια θέαση των πραγμάτων περί της Φύσεως, 23 αιώνες από την απαρχή της,επιβεβαιώνεται και μάλιστα σχεδόν στο σύνολό της, από την διαθέσιμη επιστημονική γνώση του καιρού μας.

Ο τρόπος που αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος τα περί της Φύσεως, οδηγούν στην παραγωγή της Ορθής Ηθικής Φιλοσοφίας. Το ζητούμενο για εμάς, δηλαδή η πρακτική εφαρμογή της φιλοσοφίας μας, μας δίδεται με το Ηθικό μέρος της επικούρειας φιλοσοφίας. Αυτό αποτελείται ουσιαστικά από μια σειρά γνωμών και θέσεων περί των προτιμήσεων και αποφυγών των ανθρώπινων ενεργειών, που αν τηρηθούν οδηγούν στην ευδαιμονία του βίου. Κάτω από αυτή την οπτική η φιλοσοφία του Κήπου εξετάζει μια σειρά σχετικών ζητημάτων. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα περί αρετών, επιθυμιών,δικαιοσύνης, φιλίας, ασφάλειας, αυτάρκειας, αλλά και περί Θεών,ψυχής, φόβου του θανάτου, πρόνοιας, τύχης, δεισιδαιμονίας κ.α.

ΑΦΟΒΟΝ Ο ΘΕΟΣ, ΑΝΥΠΟΠΤΟΝ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑΓΑΘΟΝ ΜΕΝ ΕΥΚΤΗΤΟΝ, ΤΟ ΔΕ ΔΕΙΝΟΝ ΕΥΕΚΚΑΡΤΕΡΗΤΟΝ. (Φιλόδημος - Τετραφάρμακος)

Τα παραπάνω εξετάζονται διεξοδικά με στόχο την απονία και την αλυπία.Όταν ο άνθρωπος βιώνει μια τέτοια κατάσταση δεν έχει ανάγκη από τίποτε άλλο, διότι δεν υπάρχει λόγος να ζητήσει κάτι περισσότερο για να συμπληρώσει την ευεξία της ψυχής και του σώματος. Αυτή η κατάσταση είναι θεωρητική για τον άνθρωπο διότι οι άνθρωποι είναι γεμάτοι από θυμούς, έννοιες και άλλα κακά. Οι Θεοί για τον Επίκουρο είναι αυτοί που ζώντας γαλήνια και ατάραχα στα μετακόσμια, είναι υποδείγματα μακαριότητας για τους ανθρώπους. Τη γαλήνη και την τελειότητα εκείνων θέλουν να φτάσουν οι οπαδοί του Κήπου. Όταν όμως οι άνθρωποι στερούνται των παραπάνω, οδηγούνται στην αναζήτησή αυτών μέσω της οδού της ηδονής, όπως αυτή ορίζεται επακριβώς από τον Επίκουρο.

ΤΗΝ ΗΔΟΝΗΝ ΑΡΧΗΝ ΚΑΙ ΤΕΛΟΣ ΛΕΓΟΜΕΝ (Διογένης Λαέρτιος- Βίος Επίκουρου,Προς Μενοικέα)

Με τη λέξη ηδονή εκφράζουμε την αντίληψη από μέρους μας του συνόλου των συναισθημάτων που δηλώνουν απόλαυση όπως η τέρψη , η ευαρέσκεια, η ευεξία, η ευθυμία κ.α. και ισχύουν τόσο για τη ψυχή - οι καταστηματικές (μόνιμες) ηδονές, όσο και για το σώμα - οι εν κινήσει ηδονές. Όπως έχει διατυπωθεί από τον Επίκουρο, αυτά που γεννούν τον ευχάριστο βίο δεν είναι οι αδιάκοπες διασκεδάσεις, ούτε οι απολαύσεις αγοριών και γυναικών, ούτε των ιχθύων και άλλων εδεσμάτων που φέρουν τα πολυτελή τραπέζια, αλλά ο νηφάλιος στοχασμός και η εξερεύνηση των αιτιών για κάθε προτίμηση ή αποφυγή …

ΟΥ ΓΑΡ ΠΟΤΟΙ ΚΑΙ ΚΩΜΟΙ ΣΥΝΕΙΡΟΝΤΕΣ ΟΥΔ’ ΑΠΟΛΑΥΣΕΙΣ ΠΑΙΔΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΟΥΔ’ ΙΧΘΥΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ, ΟΣΑ ΦΕΡΕΙ ΠΟΛΥΤΕΛΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑ, ΤΟΝ ΗΔΥΝ ΓΕΝΝΑ ΒΙΟΝ, ΑΛΛΑ ΝΗΦΩΝ ΛΟΓΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΑΣ ΑΙΤΙΑΣ ΕΞΕΡΕΥΝΩΝ ΠΑΣΗΣ ΑΙΡΕΣΕΩΣ ΚΑΙ ΦΥΓΗΣ … (Διογένης Λαέρτιος- Βίος Επίκουρου, Προς Μενοικέα)

Για τον Επίκουρο , αλλά και για εμάς τους σύγχρονους επικούρειους η φιλοσοφία οφείλει να οδηγεί στη γνώση ή ενέργεια για τον ευδαίμονα βίο, αλλιώς είναι γράμμα κενό για την ίδια την ζωή μας, μια φλυαρία που δεν οδηγεί πουθενά στην πραγματικότητα. Ο δάσκαλος έλεγε σχετικά ότι, «μη προσποιείστε ότι φιλοσοφείτε, αλλά να φιλοσοφείτε πραγματικά, γιατί δεν έχουμε ανάγκη του να νομίζουμε ότι υγιαίνουμε,αλλά το να υγιαίνουμε αληθινά».

ΟΥ ΠΡΟΣΠΟΙΕΙΣΘΑΙ ΔΕΙ ΦΙΛΟΣΟΦΕΙΝ, ΑΛΛ’ ΟΝΤΩΣ ΦΙΛΟΣΟΦΕΙΝ. ΟΥ ΓΑΡ ΠΡΟΣΔΕΟΜΕΘΑ ΤΟΥ ΔΟΚΕΙΝ ΥΓΙΑΙΝΕΙΝ, ΑΛΛΑ ΤΟΥ ΚΑΤ’ ΑΛΗΘΕΙΑΝ ΥΓΙΑΙΝΕΙΝ(Επίκουρου Προσφώνησις - LIV)

Τα κύρια σημεία της φιλοσοφίας του Επίκουρου

Ο Τόμας Τζέφερσον το 1799, παραμονές της εκλογής του ως πρόεδρος των ΗΠΑ, έγραψε μια συνοπτική περίληψη των δογμάτων του Επίκουρου, σε επιγραμματικό ύφος:

Φυσική

Το σύμπαν είναι αιώνιο.
Τα μέρη του, μεγάλα και μικρά, εναλλάσσονται.
Ύλη και κενό μόνο.
Κίνηση συνδεόμενη με τη βαρύτητα και τη παρέγγλιση.
Αιώνια ανακύκλωση των στοιχείων των σωμάτων.
Οι Θεοί ως όντα αμέσως ανώτερα των ανθρώπων, απολαμβάνουν στη δική τους σφαίρα την ευτυχία τους, αλλά δεν ανακατεύονται με τις ανησυχίες της κλίμακας των όντων που βρίσκονται κάτω από αυτούς.

Ηθική

Η ευτυχία είναι ο σκοπός της ζωής.
Η αρετή είναι το θεμέλιο της ευτυχίας.
Η ωφέλεια είναι το κριτήριο της αρετής.
Καταστηματική ηδονή και απονία.
Η απονία είναι η έλλειψη του πόνου, η αληθινή ευδαιμονία.
Η ενέργεια της κινητικής ηδονής δεν είναι ευτυχία, αλλά την παράγει.
Έτσι η απουσία της πείνας είναι ένα στοιχείο ευδαιμονίας. Το να τρως είναι το μέσο για να την αποκτήσεις.
Ευδαιμονία είναι το να μην υποφέρει το σώμα και να μην ταράσσεται ο νους.
Απονία του σώματος, αταραξία του νου.
Για προσλάβουμε την ηρεμία του νου πρέπει να αποφεύγουμε τις επιθυμίες και τους φόβους, τις δύο κύριες ασθένειες του νου.
Ο άνθρωπος είναι ελεύθερη ατομικότητα.

Η αρετή συνίσταται στα εξής μέρη : 1.Φρόνηση 2.Εγκράτεια 3.Ανδρεία 4.Δικαιοσύνη
Τα οποία αντιπαραθέτονται στα εξής : 1.Αφροσύνη2.Επιθυμία 3.Φόβο 4.Εξαπάτηση

Σχήμα Επικούρειας Φιλοσοφίας>

SQUEEZE MY LEMON...

ΤΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ΤΟΥ BLUES Η μουσική τού blues έχει τη δική της ποίηση και το δικό της λεξιλόγιο. Συνεπώς, μελετώντας συγκεκριμένες λέξεις και φράσεις, που βρίσκονται στους στίχους των τραγουδιών τού blues, μπορεί κάποιος να καταλάβει καλύτερα όχι μόνο το blues σα μουσικό είδος, αλλά σαν ένα είδος κουλτούρας και τρόπου ζωής, που εμπεριέχει πολλά στοιχεία, τα οποία αφορούν στις σχέσεις των ανθρώπων, τη δομή των κοινωνικών τάξεων, τον έρωτα, την εργασία, τον τρόπο, που κάποιος βιώνει την ίδια τη ζωή. Το blues λοιπόν, έχει τη δική του μυθολογία. Οι θρύλοι και παραδόσεις των αφροαμερικανών σκλάβων, που στη συνέχεια αναμείχθηκαν με τους θρύλους και τις παραδόσεις των λευκών, με έντονα στοιχεία θρησκευτικότητας, αλλά συνάμα και δεισιδαιμονίας, δημιούργησαν όχι μόνο αυτή τη νέα κουλτούρα, αλλά και μια νέα γλώσσα, που τη συναντάμε σχεδόν σε κάθε blues τραγούδι. Με αυτό σα σκεπτικό, σταχυολόγησα και σάς παραθέτω αρκετές εκφράσεις και φράσεις από το λεξιλόγιο τού blues. Αν κανείς τις διαβάσει προσεκτικά, θα καταλάβει όχι μόνο καλύτερα το blues, αλλά και όλες του τις παραφυάδες, που ανάμεσα σε αυτές, βρίσκεται σίγουρα και το rock. Alligator / 'Gator Είδος χορού με καταγωγή από τη Florida των ΗΠΑ. Περιλαμβάνει στριφογύρισμα στο πάτωμα και πολλές φιγούρες. Axe Gang Η φράση αναφέρεται σε εργάτες, που κόβουν ξύλα και τελούν υπό την επίβλεψη κάποιου επιστάτη. Οι περισσότεροι από αυτούς τους εργάτες ήταν μαύροι φυλακισμένοι. Ανάλογη φράση είναι το «Chain Gang», όπου φυλακισμένοι μαύροι, δεμένοι με αλυσίδες, έσπαγαν πέτρες, ώστε αυτές να χρησιμοποιηθούν ως δομικό υλικό. Back Door Man Αναφέρεται στη κρυφή σχέση παντρεμένης γυναίκας με τον εραστή της, που το σκάει από τη πίσω πόρτα, όταν έρχεται ο σύζυγος. Balling the Jack Φράση, που προέρχεται από τους σιδηρόδρομους. Αργότερα, το νόημά της άλλαξε και η φράση υπονοούσε την ερωτική πράξη. Έγινε, επίσης και είδος χορού με έντονα ερωτικά στοιχεία, που άκμασε στα χρόνια τού μεσοπολέμου. Barrelhouse 1. Φράση, που επινοήθηκε στα τέλη τού 1800 και αναφερόταν σε μπαρ, που σέρβιραν αλκοόλ απ' ευθείας από το βαρέλι. Αργότερα, πήρε το νόημα τού φασαριόζικου και σαματατζίδικου καπηλειού.

Σα ρήμα, η λέξη σημαίνει τριγυρνάω και αλητεύω,
όπως επίσης και αλλάζω εύκολα και γρήγορα ερωτικούς συντρόφους. «Ainʼt gonna barrelhouse no more», μια συνήθης φράση, που απαντάται στη blues ποίηση.

Η φράση «barrelhouse piano» αναφέρεται στους γρήγορους ρυθμούς, που έβγαζε ο πιανίστας συνοδευόμενος από οχλοβοή και σαματάδες.


2. Tο «barrelhouse» προήρθε από τα πρώτα αυτοσχέδια bar, αν μπορούμε να τα ονομάσουμε έτσι, με βάση τη σημερινή τους μορφή, όπου τότε δεν είχαν μπάρα, για να κάθεται ο κόσμος, αλλά δυο βαρέλια σε κάθε άκρη και μια τάβλα πάνω τους για να ακουμπάνε οι πελάτες και να σερβίρονται.

Beale Street
Οδός, που βρίσκεται στο Memphis, Tennessee και από πολλούς θεωρείται η πρωτεύουσα των αφροαμερικανών. Προσέφερε μια διαφορετική αίσθηση ελευθερίας στους κατοίκους της και προσέλκυε πολλούς πλανόδιους μουσικούς. Θεωρείται ο κατʼ εξοχήν δρόμος τού blues. Μετά το 1960, έπαψε να λειτουργεί ως τέτοια, αλλά τα τελευταία χρόνια καταβάλλονται προσπάθειες, ώστε να αποκτήσει ξανά τη χαμένη της δόξα και να ξαναγίνει το κέντρο τού blues, όπως ήταν κάποτε.

Biscuit / Biscuit Roller
Με τη λέξη «biscuit» γίνεται αναφορά στη νεαρή και άκρως επιθυμητή γυναίκα. Η φράση «biscuit roller» αναφέρεται στον καλό εραστή, αυτόν, που πραγματικά ξέρει να μεταχειρίζεται μια γυναίκα.

Black Cat Bone
Πιθανότατα κάποια μυστηριακή τελετή, που κουβάλησαν μαζί τους οι μαύροι σκλάβοι από την Αφρική και με την πάροδο τού χρόνου
ενσωματώθηκε στην κουλτούρα τού blues. Χρησιμοποιείτο σα φυλαχτό, που θα έφερνε πίσω τον ξεστρατισμένο εραστή, αλλά και για να κάνει αόρατο (υποτίθεται) όποιον το είχε στην κατοχή του.

Ένα εξαιρετικά σπάνιο είδος φυλαχτού, τού οποίου η σπανιότητα είχε σχέση με το τελετουργικό τής παρασκευής του. Το τελετουργικό περιελάμβανε το βράσιμο μιας ζωντανής μαύρης γάτας τα μεσάνυχτα. Το ζώο πέθαινε με αγωνία και ο «μάγος», ο «ειδικός» αν θέλετε αυτής τής πράξης, περίμενε μέχρι τα κόκκαλα να αποχωριστούν τη σάρκα.

Ποιο όμως ήταν αυτό το κόκκαλο; Κάποιοι λένε, πως ήταν το πρώτο κόκκαλο, που αναδυόταν από τον αποχωρισμό τής σάρκας από το σκελετό. Άλλοι πάλι λένε, πως όλα τα κόκκαλα διαχωρίζονταν και ένας δοκιμαστής τα τοποθετούσε ένα-ένα κάτω από τη γλώσσα του μέχρι να πετύχει το κόκκαλο, που τον έκανε αόρατο.

Ένας άλλος πάλι άλλος τρόπος, για να ξεχωρίσει κανείς αυτό το κόκκαλο, είναι να τα πετάξει όλα σʼ ένα ρυάκι, που τρέχει προς το βορρά και να δει ποιο από αυτά επιπλέει. Το συγκεκριμένο κόκκαλο φυλασσόταν σε μια ειδική σακούλα, (mojo bag) αρωματισμένο με ένα ειδικό λάδι φτιαγμένο από χόρτα τής Ανατολής (van van oil). Για το σχετικό λάδι, υπάρχει αναφορά παρακάτω. Το λίπος τής γάτας το έλιωναν και το έκαναν λάδι, που στη συνέχεια εμφιάλωναν. Χρησίμευε για την επάλειψη των «γουριών» τού κάθε χαρτοπαίκτη.

Black Gypsy (Woman)
Η συγκεκριμένη φράση επινοήθηκε όταν γύρω στο 1920, οι αφροαμερικανοί ήρθαν σε επαφή με διάφορες πλανόδιες τσιγγάνες (gypsies) χαρτορίχτρες (fortune tellers). Από την επαφή αυτή προέκυψε μία νέα κατηγορία αφροαμερικανών γυναικών, που ασχολούνταν με πρακτικές, που αφορούσαν τα μελλούμενα, την εκδίωξη τού κακού και την καλή ερωτική διάθεση.

Blues - Επίσημη ιστορική καταγραφή
Σαν την πρώτη καταγραφή τής μουσικής τού blues, έχουμε το «Mr. Crump Blues» στο Beale Street στο Memphis τού Tennesse, γύρω στο 1909 από τον W.C. Handy, τον πρώτο μουσικολόγο τής εποχής, που αποτύπωσε τα blues, που άκουγε, σε νότες.

 

Boll Weevil
Ένα έντομο, πoυ κατέστρεφε τις βαμβακοφυτείες. Η λέξη σημαίνει και κακοπροαίρετος άνθρωπος, σαματατζής, εκμεταλλευτής και αδίστακτος.

Boogie Chillun
Η λέξη boogie έχει διάφορα νοήματα. Σημαίνει γρήγορες κινήσεις, διασκεδάζω ζωηρά και χορεύω, επίσης ζωηρά. Το «Chillun» είναι νέγρικη παραφθορά τού «children». Σε πιο ελεύθερη μετάφραση, τα παιδιά, που χορεύουν ή τα παιδιά γεννημένα, για να χορεύουν.

Boogie-Woogie
Ο όρος Boogie-woogie αναφέρεται στον έντονο ρυθμό από πιάνο πάνω σε jazz/blues φόρμες. Πιθανότατα, ξεκίνησε στο αμερικάνικο Midwest στις αρχές τού 20ού αιώνα και γρήγορα εξαπλώθηκε σε όλες τις ΗΠΑ. Για πολλούς, ο συγκεκριμένος ρυθμός αποτελεί πρόδρομο τού rock and roll.



Bourbon Street
Ο κεντρικός δρόμος τής Νέας Ορλεάνης με πιθανή ημερομηνία ονομασίας γύρω στα 1700, όπου υπήρχε η γαλλική κυριαρχία στην περιοχή. Δρόμος, όπου άνθισαν μπαρ και κλαμπ με ζωντανή μουσική jazz/blues όλο το 24ωρο. Από πολλούς χαρακτηρίζεται σαν το μεγάλο σχολείο για κάθε μουσικό, γιατί εκεί είχε την ευκαιρία να ακούσει πολλές διαφορετικές μουσικές φόρμες αλλά και πολύ αυτοσχεδιασμό από συναδέλφους του.

Canned Heat Ένα θανατηφόρο ποτό, που προκύπτει από την εξαγωγή τής αλκοόλης από στερεοποιημένα προϊόντα μεθυλενίου. Η κύρια χρήση του ήταν για μαγείρεμα σε εξωτερικούς χώρους. Αργότερα, ονομάστηκε έτσι και το αλκοόλ, που έβγαινε από γυαλιστικό υγρό παπουτσιών με ειδική διαδικασία.

Captain
Όρος, που αναφέρεται στα λευκά αφεντικά και ειδικότερα στους δεσμοφύλακες.

C.C. Rider Ο φίλος μαύρης πόρνης, που απολαμβάνει δωρεάν την ερωτική πράξη. Συνώνυμό του το «Easy Rider». Chicken Shack Περιθωριακό εστιατόριο, που σέρβιρε και αλκοόλ.

Coffee Grinder / Grinding
Μεταφορικός όρος, που αναφέρεται στην ερωτική πράξη.

Cold In Hand
Απένταρος, χωρίς καθόλου χρήματα.

Creeper
Ο κρυφός εραστής, που ξεγλιστρούσε από τα μάτια τού απατημένου συζύγου.

Doney / Doe
Όρος, που αναφέρεται σε γυναίκα με κακό χαρακτήρα.

Dozens
To dozens δεν είναι μόνο μια βρισιά, που αφορά στη μάνα κάποιου, αλλά παραδοσιακό παιχνίδι των αφροαμερικανών, κατά το οποίο ο ένας προσπαθεί να προσβάλει τον άλλο ξεστομίζοντας ατάκες κατά τού αντίπαλου και πολλές φορές και για την μητέρα του. Ο νικήτης κρίνεται από τους θεατές. Ονομάστηκε «the dozens», διότι για έναν σκλάβο ήταν πολύ υποτιμητικό να πουλιέται με ντουζίνες (συνήθως με ντουζίνες πωλούνταν οι σκλάβοι, που είχαν διαμελιστεί για τιμωρία). Στις μέρες μας έχει αλλάξει όνομα και ονομάζετε «battle rap»...

Dry Long So
Η φράση δηλώνει μεγάλη διάρκεια φτώχειας και ανέχειας.

Dust My Broom
Η φράση υποδηλώνει τον τερματισμό μιας σχέσης και το ξεκίνημα μιας νέας ζωής.

Eagle Rock
Διάσημος χορός τής εποχής 1920 και λίγο μετά. Ιδιαίτερα ζωηρός με σπάσιμο τής μέσης και ζωηρές κινήσεις των χεριών. Όμως, η φράση «The eagle flies on Friday» στο «Stormy Monday» τού T-Bone Walker, αναφέρεται στην πληρωμή των εργατών κάθε Παρασκευή. Ο αετός ήταν το σύμβολο στα αμερικανικά νομίσματα.

Faror
Η λέξη σημαίνει «φιλενάδα» και προέρχεται από τις περιοχές πέριξ τού Mississippi.

Fat Mouth Ο κόλακας, ο σαγηνευτής γυναικών, ο ειδικός στο να κολακεύει και να ρίχνει γυναίκες. Flagging (a train, a ride) Σινιάλο σε τρένο, που μεταφέρει φορτίο, για να ανέβει κάποιος και να ταξιδέψει με αυτό.

Goofer / Goofy Dust
Χώμα και σκόνη από τάφο συνήθως μικρού παιδιού, που ριχνόταν πάνω στο μαξιλάρι τού θύματος ή και στα ρούχα του, για να τού έρθει κακή τύχη και στη συνέχεια ο θάνατος. Η διαδικασία ονομαζόταν «fixing». Γνωστό και σαν «black dust».

High Yeller (yellow)
Ο μαύρος με πιο λευκή απόχρωση δέρματος.

Highway 51
Ξεκινούσε από το La Place, Louisiana και έφτανε στο Hurley, Wisconsin. Σήμερα έχει παρακαμφθεί από το Interstate 55 και λόγω αυτού τού γεγονότος, το όνομά του φθίνει. Ο συγκεκριμένος αυτοκινητόδρομος αποτέλεσε την πεπατημένη έξοδο των μαύρων προς το βορρά κατά την εποχή τής μεγάλης μετανάστευσης από το Νότο. Μεταφορικά σημαίνει, αλλάζω σελίδα στη ζωή μου.

Ηobo
Ο άνθρωπος, που επιβιβάζεται σε τρένα, που μεταφέρουν φορτία με σκοπό την αναζήτηση δουλειάς. Ο περιπλανώμενος, ο άστεγος και ο απατεωνίσκος. Σε κάθε περίπτωση πάντως, ο άφραγκος.

HooDoo
Το κράμα, που προέκυψε με την ανάμειξη τής αφρικανικής «μαγείας» με το χριστιανισμό. Παράφραση τού Voodoo. Ένα μείγμα αφρικανικών και ευρωπαϊκών παραδόσεων. Κάτι, που φέρνει κακή τύχη. Λειτουργεί και σαν επιθετικός προσδιορισμός για κάποιον, που κατέχει καλά την τέχνη τής μαγείας, τής μαντικής, αλλά και τού θεραπευτή.

Hoochie Coochie Man Είδος ζωηρού χορού, αλλά και γνώστη τής μαγείας. Αργότερα απέκτησε και το νόημα τού γυναικά και τού καρδιοκατακτητή. Honeydripper Ο σούπερ γυναικάς και καρδιοκατακτητής.

Jelly / Jelly Roll
Η ερωτική πράξη. «Jelly bean», ο άντρας εραστής και «jelly» η γυναίκα. Επίσης συναντάται και η φράση «good jelly-roll baker», που αναφέρεται σε επιδέξιο εραστή, κάποιον, που ικανοποιεί κάθε γυναίκα. Η λέξη «Jello» αναφερόταν στο αιδοίο.

Jim Crow
Το σύνολο των ρατσιστικών νόμων τού αμερικανικού νότου και τού διαχωρισμού από τους λευκούς πολίτες.

Jinx
Ο κακότυχος.

Jitterbug
Δημοφιλής χορός, που άκμασε τη δεκαετία τού 1940. Η φράση επίσης, σημαίνει, νευρικά κλονισμένος άνθρωπος, αλλά επίσης έχουμε αναφορές και στο τρακ, που νιώθουν νέοι μουσικοί πριν ανέβουν στη σκηνή.

Jive
Φράση με πολλά νοήματα. Αναφέρεται κυρίως στο swing και στο jump blues. Είναι επίσης φράση, που χρησιμοποιείται, για να δηλώσει, ότι κάποιος μιλάει ακαταλαβίστικα ή λέει ανοησίες. -«Don't listen to him, man, he's just talkin' jive».

Johnny Conqueroo
1. Ρίζα φυτού παρόμοιου με τη γλυκοπατάτα με ιδιότητες παρόμοιες των ήπιων ηρεμιστικών. Στην τέχνη τής μαγείας χρησιμοποιείται για να φέρει τύχη σε τυχερά παιχνίδια, να ενισχύσει τη γοητεία κάποιου απέναντι στις γυναίκες και να αυξήσει τις ερωτικές του επιδόσεις. Φυλάσσεται σε ειδικό σακούλι το Mojo bag, όπως και το black cat bone.

2. Το Johnny Conqueroo, είναι εν μέρει ονομασία, που δόθηκε λόγω ενός αφρικανού πρίγκιπα, ο οποίος είχε αρπαχτεί από το λαό του και πουλήθηκε ως σκλάβος στην Αμερική και επίσης λόγω τού Ιωάννη Βαπτιστή, όπου κατά τους αμερικανούς μεθοδιστές εκτός από «Βαπτιστής» ή Ιωάννης ο «Αποκαλυπτής» (John the Revelator) ονομαζόταν και «Κατακτητής» (Conqueror). Εκτός αυτού, το φυτό χρησιμοποιούταν ως συστατικό τής hoodoo λατρείας λόγω των ιδιοτήτων του ως καθαρτικό και πως γενικά καθάριζε την ψυχή. Επίσης, συνδυαζόταν στις λατρείες αυτές λόγω τής μυρωδιάς του, που μοιάζει με τον καπνό πίπας.

Jug Band
Μουσικά σχήματα, που γεννήθηκαν πιθανότατα στο Louisville, Kentucky, στις αρχές τού 20ού αιώνα και χρησιμοποιούσαν σαν μουσικά όργανα κατσαρολικά, σκάφες πλυσίματος, σκούπες και μπουκάλια από whiskey. Αργότερα, προστέθηκε η φυσαρμόνικα και η ακουστική κιθάρα. Η μουσική που έπαιζαν ήταν ζωηρό και γρήγορο blues.

Juju Είδος αφρικανικής μουσικής, αλλά επίσης και είδος φυλαχτού που έφεραν μαζί τους οι μαύροι τής δυτικής Αφρικής. Juke Joint Η λέξη «Juke» έχει σαν προέλευση τη δυτική Αφρική και σημαίνει «αχρείος» και «διεστραμμένος». Η φράση σημαίνει θορυβώδες μέρος (εστιατόριο, μπαρ) με δυνατή ζωντανή μουσική, που αργότερα αντικαταστάθηκε από το γνωστό μας juke box. Laissez les bon temps rouler Δημοφιλής φράση των γαλλόφωνων Cajun τής Νέας Ορλεάνης, που σημαίνει «Let the good times roll».

Killing Floor
Στην κυριολεξία σημαίνει «σφαγείο» και αναφέρεται στην περιοχή Chicago Stockyards, όπου υπήρχαν σφαγεία. Στο συγκεκριμένο μέρος έβρισκαν εργασία πολλοί μαύροι, που έφευγαν διωγμένοι από το νότο τις δεκαετίες τού ʼ20, ʼ30, αλλά και τού ʼ40. Μεταφορικά, η φράση σημαίνει να είναι κανείς σε άθλια ψυχολογική κατάσταση λόγω χωρισμού ή άλλων προβλημάτων.

Lucille Η κιθάρα τού B.B King, που πήρε το όνομα μιας κοπέλας, εξ αιτίας τής οποίας κάηκε (από τον εραστή της) ένα ολόκληρο κλαμπ, στο οποίο έπαιζε ο B.B King. Όταν το μέρος άρπαξε φωτιά, ο Β.Β. άρπαξε την κιθάρα του κυριολεκτικά μέσα από τις φλόγες και κατάφερε να τη γλυτώσει. Στη συνέχεια, τής έδωσε το όνομα τής κοπέλας, που ήταν η αιτία για τη φωτιά. Maxwell Street Δρόμος στο Σικάγο με τεράστια λαϊκή αγορά, που ξεκίνησε από τις αρχές τού 1900 και συνεχίστηκε μέχρι και σήμερα. Λαϊκό παζάρι με ο,τιδήποτε εξωτικό, που κάποιος μπορεί να φανταστεί να πωλείται, φαγητό αλκοόλ και πολλές υπαίθριες μπάντες, που έπαιζαν μουσική. Τόπος συγκέντρωσης νεοφερμένων στο Σικάγο, αλλά και πολλών μεταναστών, που έψαχναν για δουλειά.

Mojo
Το σύνολο των φυλαχτών και των γουριών, που είχαν στην κατοχή τους οι τυχοδιώκτες, οι εραστές και οι χαρτοπαίκτες. Μπορεί να περιελάμβανε όλων των ειδών τα αντικείμενα. Από ειδικά φυλαχτά μέχρι και τρίχες από μαλλιά, δόντια, αγαλματίδια κ.λπ.. Φυλάσσονταν προσεκτικά σε ειδικές σακούλες. Η χρήση τους ήταν ανάλογη των επιθυμιών τού κατόχου. Απομάκρυνση κακής τύχης, πρόκληση συμφοράς σε αντίπαλο, αύξηση ερωτικής επιθυμίας κ.λπ..

Moonshine
Παράνομα αποσταγμένο whiskey, που φτιαχνόταν, όταν έβγαινε το φεγγάρι προς αποφυγή πρόκλησης προσοχής. Συχνά το μείγμα περιελάμβανε πατάτες, καλαμπόκι και φρούτα, που αποστάζονταν σε ειδικούς παράνομους βραστήρες. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ το 1894 υπολόγισε, πως η παραγωγή τού συγκεκριμένου ποτού ανερχόταν στα 5 έως 10 εκατ. γαλόνια ετησίως.

Nation Sack
Αναφέρεται στο τραγούδι τού Robert Johnson, «Come On In My Kitchen» και έχει σχέση με τα φυλαχτά, που χρησιμοποιούσαν οι γυναίκες.

Parchman Farm
Είναι το επίσημο όνομα τής φυλακής τής πολιτείας τού Mississippi (Mississippi State Penitentiary). Στην ουσία όμως, ήταν τόπος συγκομιδής μπαμπακιού. Οι συνθήκες εργασίας για τους μαύρους σκλάβους ήταν άθλιες, όπως και η μεταχείρισή τους από τα λευκά αφεντικά. Πολλοί μεγάλοι μουσικοί τού blues πέρασαν από εκεί κι έγραψαν τραγούδια γιʼ αυτό το άθλιο μέρος.

Ramblin'
Φράση, που υποδηλώνει περιπλάνηση, αναζήτηση νέων ερωτικών συντρόφων και εργασίας.

Rider / Riding
Ο ερωτικός παρτενέρ και η σεξουαλική πράξη. Συνώνυμα τα «balling the jack» και «grinding».

Ride the Blinds
Η παράνομη επιβίβαση σε τρένο, που μεταφέρει φορτία.

Roadhouse Θορυβώδες μπαρ ή εστιατόριο, ανάλογο με το juke joint. Roll Αρχικά σήμαινε τη εργασία τυλίγματος τού μπαμπακιού. Κατέληξε όμως, να σημαίνει και αυτό την ερωτική πράξη.

Root Doctor
Ο πλανόδιος «γιατρός-μάγος», που χρησιμοποιούσε πολλά ματζούνια στις θεραπείες του.

Rounder
Ο γυναικάς, αυτός που κλέβει γυναίκες από άλλους άντρες, ο μεγαλο-χαρτοπαίχτης.

Salty (Dog)
Ο άνδρας με αυξημένη ερωτική διάθεση. Σημαίνει επίσης, ο σκληροτράχηλος κι ο τσαμπουκάς.

Seventh Son
Η ειδική τύχη, που οι μαύροι πίστευαν, πως έχει ο έβδομος γιος τού έβδομου γιου. Γενικά, ο αριθμός επτά φαίνεται να έχει ιδιαίτερη σημασία σε πολλές κουλτούρες τού κόσμου.

Shakin' That Thing
Έγινε δημοφιλές από τον Papa Charlie Jackson το 1925 στο ομώνυμο τραγούδι. Η σεξουαλική πράξη.

Smokestack Lightin'
Τα «αέρια» τού μουλαριού . Είναι επίσης και ο καπνός, που βγάζει το τρένο με ατμομηχανές, οι οποίες είναι και περισσότερο διακριτές τη νύχτα. Υποδηλώνει και τη φυγή, τη δραπέτευση αν θέλετε.

Spoonful
Αναφέρεται στη κοκαΐνη και την ηρωίνη, αλλά έχει σχέση και με την ερωτική πράξη, κυρίως το προκαταρκτικό στάδιο.

Squeeze My Lemon
Η λέξη «lemon» αναφέρεται στη γενετήσια περιοχή. Η ερωτική πράξη.

Stagger Lee
Αναφέρεται σε ένα πιθανότατα μυθικό καβγά μεταξύ ενός προαγωγού τού Lee Shelton, (aka Stack Lee), που πυροβόλησε τον Billy Lyons, επειδή τού έκλεψε το καουμπόικο καπέλο του (Stetson hat) και δέν τού το επέστρεφε.

Stavin' Chain Το εργαλείο, που χρησιμοποιούσαν για να φτιάξουν βαρέλια, αλλά και για να ενώσουν μεταξύ τους τις αλυσίδες των μαύρων σκλάβων, που δούλευαν στις φυτείες και στα λατομεία. Σημαίνει και δέσμιος σε ψυχοφθόρο έρωτα.

Steel-Driving Man
Οι εργάτες, που με ειδικά σιδερένια καλέμια άνοιγαν τρύπες σε πέτρες, που τις χρησιμοποιούσαν στις κατασκευές σιδηροδρομικών γραμμών.

Stingaree
Είδος ψαριού, αλλά στο λεξιλόγιο τού blues αναφέρεται στην ερωτική πράξη και τα σεξουαλικά όργανα των γυναικών.

Strut / Strut Your Stuff
Αρχικά, είχε τη σημασία τού «χορεύω καλά». Αργότερα, κατέληξε να σημαίνει τις ρυθμικές κινήσεις των παρτενέρ μιας ερωτικής πράξης. Επίσης, σημαίνει κάνω επίδειξη και περπατώ υπερήφανα.

Sugar Mama H έμπειρη ερωτικά γυναίκα, που ξετρελαίνει τους άνδρες με τη τσαχπινιά της. Συνήθως αναφέρεται σε ώριμες και άνω των τριάντα ετών γυναίκες, ενώ το «Candy Cane» αναφέρεται σε κορίτσια εφηβικής ηλικίας με έντονο ερωτισμό.

Van Van Oil
Ειδικό λάδι από αρωματικά χόρτα, που χρησιμοποιούνταν, για να αλείφονται τα φυλαχτά.

Whoopie, Making
Περνάω καλά, κυρίως ερωτικά.

Yas Yas (Yas)
Η ρυθμική αντικατάσταση τής λέξης «ass» (οπίσθια), που απαγορευόταν να ακούγεται δημοσίως.

Yea You Right
Με καταγωγή τη Νέα Ορλεάνη, η φράση αυτή αποτελεί την απάντηση σε κάθε ερώτηση.


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Leroi Jones: «The Blues People»
Debra de Salvo: «The Language of the Blues: From Alcorub to Zuzu»
Oldrich Bartas: «The Blues Language-Bluesology»
Guy Davis: «The Language of the Blues

 

Ο Σωκράτης και η Διδασκαλία του