Θεότητες του Υγρού Στοιχείου στην Αρχαία Ελλάδα

 

ΠΟΣΕΙΔΩΝΑΣ: «Ο άρχοντας των υδάτων», γιος του Κρόνου και μικρότερος αδερφός του Δία διαθέτει λαμπρό ανάκτορο σε φωτεινά νερά, άρμα και κέλητες, που σύρεται από ταχύτατους χαλκοπόδαρους ίππους με χρυσή χαίτη και με αυτό οργώνει όλη τη θάλασσα. Μπορεί να συναθροίζει τα σύννεφα να σηκώνει ισχυρά κύματα και θυελλώδεις ανέμους να τιμωρεί τους ασεβείς και να εξαπολύει εναντίον τους θαλάσσια τέρατα. Εξ αιτίας της βιαιότητας του η αφρισμένη αεικίνητη θάλασσα έχει διαβρώσει τα παράλια της γης, δημιουργώντας πολύπλοκους σχηματισμούς.Οι ψαράδες βλέποντας τους σκοπέλους, τα διαβρωμένα βράχια από την ορμή της θάλασσας και τους διάσπαρτους βράχους στις παραλίες θεωρούσαν πως ήταν τα αποτυπώματα του θεού, που είχαν προκληθεί με την τρίαινα του, έμβλημα και όπλο του. Στη διεκδίκηση της Αθήνας από την Αθηνά χτυπώντας με την τρίαινα του το έδαφος, ξεπετάχτηκε ένα άλογο σύμβολο ρώμης.Οι Έλληνες στο θεό της θάλασσας και γενικότερα των νερών που ανάβλυζαν από τη γη και της έδιναν ζωή, απέδιδαν και τους σεισμούς, ως αναταράξεις των νερών, που στηρίζουν τη γη και εκδήλωναν την οργή του.

ΤΡΙΤΩΝΑΣ: Γιος του Ποσειδώνα και της Αμφιτρίτης με κορμό ανδρικό και σώμα τερατόμορφο είναι ισχυρός, γιγάντιος και εκφράζει τους ήχους της τρικυμιώδους θάλασσας. Κρατά κοχύλι που φυσά και παράγονται από αυτό δυνατοί ήχοι.

ΣΕΙΡΗΝΕΣ: Θαλάσσια πτηνά με κεφαλή γυναίκας και σώμα πουλιού, που διακρίνονται για τη χάρη και την αρμονία τους. Θεωρούνται οι θαλάσσιες Μούσες και όπως αναφέρει η παράδοση σε διαγωνισμό με τις Μούσες νικήθηκαν από αυτές και έτσι αναγκάστηκαν να αναζητήσουν καταφύγιο στη θάλασσα. Η ήττα τους τις έκανε κακοπoιά πνεύματα, που με τα τραγούδια τους προσελκύουν σε απόκρημνες ακτές τα πλοία και βυθίζονται. 

ΣΚΥΛΛΑ ΚΑΙ ΧΑΡΥΒΔΗ: Κακοποιείς θαλάσσιες δυνάμεις, που κατοικούν στον πορθμό της Σικελίας, που μέχρι σήμερα φέρει τα ονόματα τους. Προκαλούσαν τρόμο και φρίκη στους ναύτες και αντιπροσώπευαν τη μανιώδη θάλασσα που άλλοτε κομματιάζει τα πλοία χτυπώντας τα σε υφάλους ή βράχια και άλλοτε τα βυθίζει σε ισχυρές δίνες. 

Η ΓΟΡΓΟΝΑ: H Γοργόνα ή Γοργώ ήταν φοβερό μυθικό τέρας, κόρη της Γαίας που τη γέννησε για να βοηθήσει τους γιούς της τους Γίγαντες, στον αγώνα εναντίον των Ολύμπιων θεών. Tη σκότωσε, o Περσέας  με την βοήθεια της Αθηνάς.Το κεφάλι της, το περίφημο «Γοργόνειο», το παρέλαβε η θεά από τον ήρωα και το επέθεσε στην ασπίδα της, επειδή το κεφάλι της, ακόμη και νεκρό, πέτρωνε όποιον το κοίταζε. Στη θεογονία του Ησίοδου, εμφανίζεται ως τριάδα από τερατόμορφες αδελφές,τις Γοργόνες. Ήταν θαλάσσιοι δαίμονες με μορφή γυναίκας, η Ευρυάλη, η Σθενώ και η Μέδουσα. Κατά την παράδοση ήταν θυγατέρες του Φόρκους και της Κητούς και κατοικούσαν στην άκρη της γης, κοντά στις Εσπερίδες.

 

Απ’ την αποκεφαλισμένη Μέδουσα, που ήταν έγκυος από τον Ποσειδώνα γεννήθηκε ο ήρωας Χρυσάορας και το φτερωτό άλογο Πήγασος.Στις απεικονίσεις σε γλυπτά, αγγεία ή νομίσματα, οι γοργόνες, έχουν στρογγυλά μάτια, πλατιά μύτη, φίδια στο κεφάλι, μεγάλα δόντια κάπρου, χάλκινα χέρια και χρυσές φτερούγες.Στους μέσους χρόνους οι μύθοι για τη Γοργόνα είναι συγχώνευση των θρύλων της Μέδουσας και των Σειρήνων.

Στα νεότερα χρόνια η Γοργόνα είναι το θαλάσσιο «στοιχειό» της λαϊκής παράδοσης. Έχει διττό χαρακτήρα. Είναι αγαθοποιός μα και δαίμονας της θάλασσας με όμορφο σώμα γυναίκας μέχρι την μέση και αντί για πόδια έχει μια η πολλές φορές και δύο ουρές ψαριών. Η μορφή της είναι γλυκιά και η φωνή της μελωδική. Άλλος θρύλος, θέλει τη γοργόνα αδελφή του Μ. Αλεξάνδρου και υπεύθυνη για το θάνατο του, επειδή ήπιε ή έχυσε το «αθάνατο νερό» που είχε ο αδελφός της. Γι’ αυτό ο Μεγας Αλέξανδρος την καταράστηκε να γίνει ψάρι και να τριγυρνά στις θάλασσες.

 

Η γοργόνα συναισθάνθηκε το σφάλμα της και όταν συναντά πλοίο στη θάλασσα το σταματά και ρωτά τους ναύτες αν ζει ο βασιλιάς Αλέξανδρος. Αν της απαντήσουν καταφατικά τότε γίνεται όμορφη κόρη που χάνεται στο πέλαγος, τραγουδώντας και παίζοντας τη λύρα της. Αν η απάντηση είναι αρνητική τότε προκαλεί τρικυμία χτυπώντας την ουρά της και πνίγει τους ναύτες βυθίζοντας το πλοίο.Οι παραδόσεις αυτές τροφοδότησαν τα θέματα της λαϊκής τέχνης και βρίσκουμε τη γοργόνα να στολίζει τα ακρόπρωρα των πλοίων.

Νηρέας:  Ο Πόντος γέννησε τον Νηρέα, που τον φανταζόταν ως τον θαλάσσιο γέροντα (γέρων άλιος που κατοικούσε σε ένα λαμπρό και φωτεινό ανάκτορο στα βαθιά νερά. Χαρακτηρίζεται από καλοσύνη , δεν ξεχνά τους νόμους της δικαιοσύνης και κάνει σκέψεις πάντα δίκαιες και αγαθές. Είναι η προσωποποίηση της καλής όψης της θάλασσας , που δεν εξαπατά τον άνθρωπο με απατηλά θέλγητρα και υποσχέσεις, ευνοεί τις δραστηριότητες και τις περιπετειώδης αναζητήσεις του μέσα σ’ αυτήν.

Στις 50 κόρες του Νηρέα, τις Νηρηίδες, έχουν αποδοθεί ονόματα που εκφράζουν τη δύναμη, την αγαθότητα , τη γαλήνη, τη λαμπρότητα του κυανού χρώματος ,τη ταχύτητα της κίνησης της θάλασσας αλλά και τα σπήλαια που σχηματίζει όπως εισέρχεται στη ξηρά , τις ακτές και τις αμμώδεις παραλίες , το παιγνίδισμα των κυμάτων και τους αρμονικούς τους ήχους.Σχετίζονται με τα αγαθά , που απορρέουν από τη θάλασσα και διευκολύνουν τον άνθρωπο στο θαλάσσιο εμπόριο. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως όταν η αύρα δημιουργεί ελαφρύ κυματισμό οι Νηρηίδες από το ανάκτορο του πατέρα τους , αναδυόταν στην επιφάνεια των κυμάτων τραγουδώντας και χορεύοντας με πλήρη αρμονία.

Πρωτέας :Ένας άλλος φιλαλήθης και αλάθητος γέροντας της θάλασσας ήταν ο Πρωτέας, που ο Ηρόδοτος όπως και ο Ευριπίδης λένε πως υπήρξε βασιλιάς στην Αίγυπτο, όμως, λατρεύτηκε ως ο ποιμένας των ζώων της θάλασσας , που κυριαρχεί ο Ποσειδώνας. Εκφράζει το φευγαλέο και ασύλληπτο κύμα που παίρνει από τις τρομακτικότερες μορφές μέχρι τις πιο γαλήνιες μέχρι να φτάσει στα παράλια. Ο Πρωτέας γνωρίζει ολόκληρη τη θάλασσα και τα πιο απρόσιτα μέρη της και μπορεί να οδηγήσει με ασφάλεια τους ναυτικούς στον προορισμό τους και εφόσον του ζητηθεί κατέχει την προφητική επιστήμη και δίνει πάντα αλάθητες οδηγίες.

Φόρκυς:  Άλλος «άλιος γέρων» είναι ο Φόρκυς, γιος του Πόντου, θεός των θαλάσσιων τεράτων , που εκφράζει την ταραχή και τον έντονο κυματισμό της θάλασσας. Κατά τον Πίνδαρο, απόγονοι του είναι οι Γοργόνες. Ο Άτλαντας σχετίζεται με τους θαλάσσιους θεούς αποδίδονται σ’ αυτόν σοφία και γνώση των αβύσσων του ωκεανού, θεωρείται ο «επιμελητής» των στηλών που χωρίζουν τη γη από τον ουρανό , ενώ η θέση του ορίζει τα όρια του γνωστού κόσμου.Άλλος θαλασσινός μύθος με ποιο λαϊκό χαρακτήρα είναι αυτός του Γλαύκου, που αντιπροσωπεύει το κυανό χρώμα της ελληνικής θάλασσας. 

Απελπισμένος από τα γηρατειά γκρεμίζεται στην θάλασσα και γίνεται μάντης κακών, που στο άκουσμά τους, οι ψαράδες προσεύχονται και θυμιατίζουν ώστε να αποτρέψουν τα επερχόμενα δεινά. Το σώμα του είναι γεμάτο όστρακα και φύκια και προκαλεί φόβο. Ερωτεύεται τη Σκύλλα και προσπαθεί να τη συγκινήσει με δώρα αλλά η Κίρκη τη φαρμακώνει και μεταμορφώνεται σε τέρας
που στριγκλίζει ασταμάτητα, ανάμεσα στο στενό της Σικελίας με τη Κάτω Ιταλία.

 

ΘΕΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΓΛΥΚΟΥ ΝΕΡΟΥ

Η ένωση του Ωκεανού με τη Τηθύ έφερε στη ζωή πολλά ποτάμια ,που λατρεύτηκαν στην Αρχαία Ελλάδα ως θεοί. Η λατρεία αυτή είναι κατανοητή μια
και τους ευεργετούσαν συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της ζωής και ταυτόχρονα προκαλούσαν το θαυμασμό τους με τη συνεχή ροή του νερού τους. Απέδιδαν στους ποταμούς αγαθοεργείς, σωτήριες και εξαγνιστικές δυνάμεις. Απεικονίζονται συνήθως με σώμα ταύρου εκφράζοντας την ορμητικότητα τους και με κεφάλι ρωμαλέου άνδρα, που από το στόμα του εξέρχεται νερό και στο μέτωπο φέρει κέρατα, σύμβολο των ελιγμών και διακλαδώσεων τους, αλλά και της γονιμοποιού δύναμης τους.

Μεταξύ των ποτάμιων θεών που λατρεύτηκαν ήταν ο Ενιπέας ο ωραιότερος των ποτάμιων θεών και ο Αλφειός. Ο Αλφειός ερωτεύτηκε την Άρτεμη χωρίς ανταπόκριση και την ακόλουθό της την Αρέθουσα ,που την κυνήγησε μέχρι τις Συρακούσες. Η Αρέθουσα για να γλιτώσει έγινε πηγή και ο Αλφειός ποτάμι.Ένας άλλος πόταμος ,που λατρεύτηκε στην περιοχή μας ήταν ο Πηνειός ο λεγόμενος Μηνιος, τα νερά του οποίου χρησιμοποίησε ο Ηρακλής για να καθαρίσει τους στάβλους του Αυγεία.

ΟΙ ΝΥΜΦΕΣ: Οι Νύμφες, ήταν κόρες του Δία και σύμφωνα με την παράδοση γεννήθηκαν από τα νερά του ουρανού, που πέφτουν στη γη. Είχαν ποικίλες χάρες και θετική επίδραση στη βλάστηση, εξαγνιστικές ,θεραπευτικές και μαντικές ιδιότητες. Αποπλανούν τους ανθρώπους, όπως οι μεσαιωνικές νεράιδες με τη γοητεία και τη μαγεία τους. Οι Νύμφες που ζούσαν σε σπήλαια, σε κοιλότητες βράχων από τις οποίες ανάβλυζαν νερά ήταν οι Ναϊάδες. Υπήρχαν, όμως και Νύμφες των πηγών , που προστάτευαν τη νεότητα, τις παρθένους, τη γονιμότητα και το νερό εξασφάλιζε στους λουόμενους υγεία και μακροζωία. 

Η χαραυγή της Φιλοσοφίας

Στην αρχαιότητα οι Έλληνες, αποφάσισαν να υποτάξουν το κοσμικό θαύμα με την νόηση. Από αυτούς για πρώτη φορά στην Ιστορία πρόβαλε η απαίτηση να εξηγήσει ο άνθρωπος τον κόσμο και να συσχετίσει τη ζωή του με το λογικό.

Στον θριαμβευτικό δρόμο που ακολούθησε η Ελληνική φιλοσοφία πέρασε πολλούς σταθμούς, διήλθε από πολλές φάσεις και για περισσότερο από μία χιλιετία αυτός ο θαυμάσιος λαός, αντλώντας από την πλούσια φύση του, παρουσίασε πλήθος συστημάτων, επιτευγμάτων και λύσεων σε πλείστα όσα ζητήματα και προβλήματα αντίστοιχα.
Οι αρχαίοι Έλληνες έφεραν την χαραυγή στην φιλοσοφία, διότι παρόλο που και άλλοι λαοί είχαν ωφέλιμες γνώσεις – αντιλήψεις, αυτές παρέμειναν διάσπαρτες και προσκολλημένες στην τέχνη που εξυπηρετούσε τις ανάγκες της καθημερινής ζωής. Οι έμποροι ήξεραν να λογαριάζουν και οι χτίστες και οι ξυλουργοί να χαράζουν τετράγωνα και κύκλους.
Όμως δεν κατάφεραν να «διαχωρίσουν» τους αριθμούς – σχήματα από τα αντικείμενα και να τα μελετήσουν ξεχωριστά. Η κοσμοθεωρία τους δούλευε μέσα από την φαντασία και τον πόθο παραμένοντας ως το τέλος μυθική – θρησκευτική και μέσα από την ποίησή τους φανταστική και συμβολική.
Στην Ελλάδα πρώτη φορά «ξαστέρωσε» ο νους του ανθρώπου. Περί τον 6ο ή 7ο π.Χ. αιώνα στις πόλεις της Ιωνίας, με την πλούσια και τολμηρή αστική τάξη, ο άνθρωπος απεγκλωβίζεται από τις μυθικές κοσμοθεωρίες και προσπαθεί για πρώτη φορά να εξηγήσει τα φαινόμενα λογικά και βάσει των φυσικών αιτίων.
Θέλει να εξηγήσει το “είναι” και το “γίγνεσθαι”. Να βρει μια “αρχή” την πρώτη ουσία, που με την αλλαγή της έκανε να γεννηθούν όσα βλέπουμε στον κόσμο.
Την αρχή έκαναν οι Ιωνικές πόλεις της Μ. Ασίας, αρχής γενομένης από τη Μίλητο, τη μητρόπολη με τις πολυάριθμες αποικίες και με την πλατιά επικοινωνία στην οποία έζησαν οι πρώτοι φιλόσοφοι, ο Θαλής, ο Αναξίμανδρος, ο Αναξιμένης και ακολουθεί η Έφεσος με τον Ηράκλειτο και πολλές άλλες.
Γρήγορα όμως εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο των ελληνικών αποικιών, στις Θρακικές πόλεις, στα Άβδηρα με τον Πρωταγόρα και τον Δημόκριτο και στην Μεγάλη Ελλάδα με πολλές φιλοσοφικές Σχολές (Πυθαγόρειοι, Ελεάτες, Εμπεδοκλής).
Μέσα στη ζύμωση αυτή, στην Ιωνία γεννιέται η έννοια και η λέξη φιλοσοφία για να φανερώσει την ορμή του Ίωνα ανθρώπου να ψάξει για να μάθει, να υψωθεί ως προσωπικότητα και να κυριαρχήσει στη φύση.
Στον Όμηρο και στον Ησίοδο βρίσκουμε τον σοφό και την σοφία, στοιχεία που καθορίζουν την ικανότητα στο επάγγελμα. Ο καλός τεχνίτης και ο ικανός ναυτικός είναι σοφοί. Το ίδιο και αυτός που καταλαβαίνει τους νόμους και ξέρει να κυβερνά, δηλαδή ο σοφός και σοφιστής (οι επτά σοφοί).
Την λέξη φιλοσοφία την συναντούμε πρώτη φορά σε απόσπασμα του Ηράκλειτου. Συγκεκριμένα αναφέρει ότι πρέπει να γνωρίζουν πολλά οι φιλόσοφοι – “χρή γάρ εύ μάλα πολλών ίστορας φιλόσοφους άνδρας είναι”.
Στον Ηρόδοτο και στο Θουκυδίδη σημαίνει την αγάπη για σοφία που χαρακτηρίζει τον Έλληνα, με συμπληρωματική έννοια να ζητάει κανείς την γνώση για την γνώση χωρίς κάποια πρακτική ωφέλεια.
Στον Ηρόδοτο ο Κροίσος λέει στον Σόλωνα “ως φιλοσοφέων γήν πολλήν θεωρίης είνεκεν επελήλυθας”: Ξένε, άκουσα πως από αγάπη για την επιστήμη (φιλοσοφέων) έκανες πολλά ταξίδια για να παρατηρήσεις και να μελετήσεις (θεωρίης είνεκεν). Έτσι ορίζεται και η πρώτη γενική έννοια της φιλοσοφίας – θεωρία, θεωρητική ανάγκη. Σε τεχνικό όρο για μια ορισμένη πνευματική ασχολία υψώθηκε αργότερα στη σωκρατική σχολή.
Η καινούργια αντίληψη του κόσμου και της ζωής, η αμυθολόγητη κοσμοερμηνεία, γεννήθηκε από τις νέες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες. Οι Ίωνες φιλόσοφοι από την κοινωνική τους θέση είναι δημοκρατικοί και νοιώθουν ως αποστολή τους να καταρρίψουν τις καταχνιές των μύθων και προσπαθούν να εξηγήσουν το κοσμικό πρόβλημα, να βρουν την αρχή και την ουσία του κόσμου με την λογική και μέσα από την νατουραλιστική αντίληψη τους να φωτίσουν το λαό και να τον κάνουν να πάρει ο ίδιος στα χέρια την τύχη του.
Είναι κοινωνικοί παράγοντες που πήραν μέρος στην πολιτική ζωή του καιρού τους και το έργο τους το νιώθουν σαν λειτούργημα για την πολιτεία.
Ο αρχαίος Έλληνας αγαπούσε τη ζωή και διαμέσου της ανάδειξης του δήμου και της αισιόδοξης αντίληψης, στρέφεται προς στα εγκόσμια αγαθά όπως η ευδαιμονία που βρίσκεται στη γαλήνη και την ευχάριστη διάθεση, την “ευθυμία”.
Χαρακτηριστικά όπως η ουσιαστική δημοκρατία, ο ορθολογισμός και η αγάπη για την ουσιώδη επίγεια ζωή αποτελούν βασικά στοιχεία του γνήσιου ελληνικού πνεύματος που ανέδειξε τη φιλοσοφία, καθώς και αρετές όπως η ανδρεία, η γενναιότητα, η αυτοθυσία, η ευθυκρισία, η τόλμη, η δημιουργία και υπεράνω όλων η ΣΟΦΙΑ.
Η μικρή αυτή ιστορική αναδρομή στη χαραυγή της φιλοσοφίας, μας υπενθυμίζει ότι μπορούμε να οδηγηθούμε, μέσω της σκέψης, στην βαθύτερη κατανόηση των σημερινών προβλημάτων μας.
Η επιστήμη της φιλοσοφίας δεν μας δίνει οριστικές και αποκλειστικές λύσεις, αλλά παρέχει τις κατευθύνσεις για να τις αναζητήσουμε με την διεύρυνση του τρόπου σκέψης και αντίληψης του σύγχρονου κόσμου.
Έτσι μπορούμε να αντιπαραταχθούμε στην ισοπεδωτική παγκοσμιοποίηση, αναδεικνύοντας το άτομο ως πρόσωπο και παράλληλα ως μονάδα του συνόλου, βασική αρχή της αρχαίας Ελληνικής φιλοσοφίας

Freedom Ship: Η Πλωτή πόλη που θα κοστίσει 10 δισεκατομμύρια αμερικανικά δολάρια

Η ιδέα, που σχεδιάστηκε από μια εταιρεία στη Φλόριντα και θα κόστιζε 10 δισεκατομμύρια αμερικανικά δολάρια ανατέθηκε να κατασκευαστεί
Η Πλωτή πόλη θα διαθέτει σχολεία, νοσοκομεία, γκαλερί, καταστήματα, πάρκα, ένα ενυδρείο, καζίνο και ακόμη και μια γκαλερί τέχνης, καθώς και ένα αεροδρόμιο για τους 50.000 κατοίκους της. 25 ορόφους με φανταστική θέα τη Θάλασσα
Ειναι πραγματικά απίστευτο.

Το σκάφος θα μπορούσε να στεγάσει 50.000 ανθρώπους, αλλά θα περιέχει επιπλέον χώρο για να κρατήσει επιπλέον 30.000 επισκέπτες.
Επίσης ζυγίζει 2,7 εκατομμύρια τόνους - γεγονός που καθιστά πολύ μεγάλο για να δέσει ποτέ.
Το πλοίο θα περάσει όλο το χρόνο στη θάλασσα, και μία φορά κάθε δύο χρόνια, θα τροφοδοτείται από ηλιακή και κυματική ενέργεια.

Η ρητορεία των δημαγωγών κατά Θουκυδίδη

Όταν, μετά την κατάπνιξη της αποστασίας των Μυτιληναίων, η αθηναϊκή εκκλησία του δήμου αποφάσισε τη θανάτωση όλων των ανδρών και το πούλημα των γυναικόπαιδων στα σκλαβοπάζαρα, ήταν διάχυτη μέσα στην πόλη η μεταμέλεια των Αθηναίων, αφού η ποινή δεν αφορούσε μόνο τους ενόχους, αλλά τη συνολική καταστροφή του νησιού.
Αυτό έδωσε την ευκαιρία στους Μυτιληναίους πρέσβεις, την επόμενη μέρα, να ζητήσουν και να πετύχουν την επανεξέταση του θέματος σε μια νέα λαϊκή συνέλευση.
Οι Αθηναίοι, στην πλειονότητα τους, ήθελαν να δώσουν μια ευκαιρία επαναδιαπραγμάτευσης του ζητήματος, αφού αντιλαμβάνονταν ότι η ποινή αυτή δεν μπορούσε να δικαιολογηθεί ούτε ως τιμωρία απέναντι στους αποστάτες, ούτε ως παραδειγματισμός απέναντι σ’ οποιονδήποτε σχεδίαζε κάτι ανάλογο.
Η ολοκληρωτική εξόντωση των κατοίκων της Μυτιλήνης δεν ήταν παρά μια απόφαση οργής που λειτουργούσε καταφανώς εκδικητικά, ως εκτονωτικός μηχανισμός του ομαδικού θυμού, κι όχι νηφάλια, ως πολιτική απόφαση που χαράσσει τόσο τη διπλωματική πορεία της πόλης, όσο και την διασφάλιση της αποφυγής παρόμοιων αποστασιών στο μέλλον.
Η ωμότητα της επιβολής της ισχύος συνεπάγεται περισσότερο την αλαζονεία παρά το σεβασμό ή τη συμπαράσταση των συμμάχων. Στη συνέλευση που έγινε το λόγο πήραν πολλοί:
«Κι ο Κλέωνας του Κλεαινέτου, ο οποίος είχε πείσει και την προηγούμενη συνέλευση του λαού να αποφασίσει τη θανάτωση των Μυτιληνιών κι ήταν από κάθε άποψη ο πιο βίαιος από τους πολίτες, αλλά κι είχε τότε τη μεγαλύτερη επιρροή στο λαό, ξαναπέρασε στο βήμα….». (βιβλίο τρίτο, παράγραφος 36).
Η επικράτεια της Σπάρτης κατά την Κλασική Αρχαιότητα: Ο Κλέωνας, που ήταν η φυσιογνωμία που κυριάρχησε στην αθηναϊκή πολιτική σκηνή μετά τον Περικλή, άρχισε το λόγο του ως εξής:
«Πολλές φορές και στο παρελθόν είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω ότι η δημοκρατία είναι ανίκανη να ασκεί ηγεμονία, περισσότερο όμως το διαπίστωσα σήμερα με τη μεταμέλεια σας για το ζήτημα των Μυτιληνιών. Επειδή στην καθημερινή σας ζωή έχετε συνηθίσει να μη φοβάστε και να μην επιβουλεύεστε ο ένας τον άλλο, φέρνεστε το ίδιο και προς τους συμμάχους σας.
Κι όταν είτε επειδή σας έπεισαν εκείνοι κάνετε κάποιο λάθος είτε από οίκτο δείχνεστε υποχωρητικοί μαζί τους, δεν καταλαβαίνετε ότι η αδυναμία σας αυτή είναι επικίντυνη για σας χωρίς να σας εξασφαλίζει την ευγνωμοσύνη τους». (βιβλίο τρίτο, παράγραφος 37).
Ο μηχανισμός του λαϊκισμού, ως μελετημένη διαδικασία που αποκτά επιστημονικές διαστάσεις, μπαίνει σε εφαρμογή από την αρχή με τη μορφή της κολακείας.
Οι Αθηναίοι δεν επιβουλεύονται ο ένας τον άλλο, ούτε φοβούνται, κι αν ποτέ κάνουν λάθη είναι γιατί τους έπεισαν οι σύμμαχοι ή λόγω οίκτου. Η ηθική ακεραιότητα του Αθηναίου πολίτη κρίνεται αδιαπραγμάτευτη. Φυσικά όλα αυτά είναι υπεράνω αποδείξεων. Καμία κολακεία δεν χρειάζεται απόδειξη. Η κολακεία λειτουργεί πάντα στο πλαίσιο του αυτονόητου, αφού ο ακροατής εισπράττει αποδοχή και η αποδοχή δεν χρειάζεται τεκμηρίωση.
Η αποδοχή ταυτίζεται με την ευχαρίστηση, την αισιοδοξία, την αυτοπεποίθηση κι όλα αυτά δεν είναι ανάγκη να τα ξεψαχνίζει κανείς. Φτάνει που υπάρχουν. Ο ρήτορας από απόμακρος ομιλητής στο βήμα μετατρέπεται σε φίλος, σε άνθρωπος της διπλανής πόρτας, σε δεδομένα αμερόληπτος αναλυτής, που ενδιαφέρεται για το καλό όλων.
Το πολιτικό όραμα που επικαλείται (ή δεν επικαλείται) δεν έχει κανένα νόημα μπροστά στα συναισθήματα που εκπέμπει. Τελικά οι ακροατές δεν ψάχνουν όραμα, αλλά συναισθηματική καταφυγή. Κι εδώ βρίσκεται ο ορισμός της πολιτικής εμπιστοσύνης. Στη σιγουριά που εμπνέει ή δεν εμπνέει κανείς.
Κι αυτό είναι θέμα καθαρά συναισθηματικό. Η κολακεία είναι το αντικλείδι της μαζικής ψυχολογίας. Η πιστοποίηση ότι ο ομιλητής ξέρει και φροντίζει για το καλό όλων.Ο Κλέωνας συνεχίζει:
«Το χειρότερο όμως απ’ όλα θα ήταν να μην υπάρχει καμιά σταθερότητα στις αποφάσεις μας και να μην καταλάβουμε ότι δυνατότερη είναι μια πόλη που έχει νόμους κακούς, αλλά απαραβίαστους, παρά εκείνη που έχει νόμους καλούς, αλλά χωρίς κύρος, και ότι αμάθεια συνδυασμένη με σύνεση είναι πιο ωφέλιμη από επιδεξιότητα συνδυασμένη με ασυδοσία κι ακόμη πως, γενικότερα, οι απλοί άνθρωποι κυβερνούν τις πόλεις καλύτερα από τους σπουδαίους.
Γιατί οι τελευταίοι θέλουν να φαίνονται σοφότεροι από τους νόμους και να επιβάλλουν τη γνώμη τους σε κάθε συζήτηση που γίνεται στη σύναξη του λαού, σαν να μην ήταν δυνατό να δείξουν τη σοφία τους σε άλλα σπουδαιότερα ζητήματα, με αποτέλεσμα να οδηγούν συχνά τις πόλεις στην καταστροφή.
Αντίθετα, οι πρώτοι, οι απλοί, μια και δεν έχουν εμπιστοσύνη στη νοημοσύνη τους, δέχονται ότι είναι λιγότερο σοφοί από τους νόμους και λιγότερο ικανοί στο να επικρίνουν το λόγο εκείνου που μίλησε σωστά, κι επειδή είναι μάλλον αμερόληπτοι κριτές παρά ανταγωνιστές, αποφασίζουν, τις περισσότερες φορές, σωστά». (βιβλίο τρίτο, παράγραφος 37).
Παρακολουθούμε την αλλοίωση των γεγονότων που γίνεται με τρόπο ανεπαίσθητα μεθοδικό, καθώς όλα παρουσιάζονται ως τετελεσμένα, δηλαδή αναπόδραστα, χωρίς βέβαια και πάλι να τεκμηριώνεται τίποτε.
Επικαλούμενος τους νόμους που πρέπει να είναι απαραβίαστοι (γεγονός όχι μόνο αναμφισβήτητο, αλλά και θεμιτό) προσπαθεί να πείσει ότι δεν πρέπει οι αποφάσεις των συνελεύσεων να παρεκκλίνουν από αυτούς, χωρίς ποτέ να εξηγεί ποιος νόμος παραβιάζεται αν ανακληθεί η εξοντωτική και παράλογη ποινή των Μυτιληναίων.
Συμπεριφέρεται σαν να υπάρχει κάποιος νόμος που να ορίζει ότι όποιοι αποστατούν πρέπει να ξεκληρίζονται, ο οποίος τώρα καταπατάται. Στηριζόμενος πάνω στην προηγούμενη ατυχή απόφαση της συνέλευσης, την παρουσιάζει ως αμετάκλητη, αφού η ανάκλησή της ισοδυναμεί με ματαίωση του νόμου, σαν να μην συνεδριάζουν εκ νέου για να αποφασίσουν ξανά.
Αν πράγματι υπήρχε νομοθεσία που να απαγόρευε την επανεξέταση ενός θέματος από τη συνέλευση του λαού, θα έπρεπε να καταγγείλει την ίδια τη συνέλευση κι όχι το ενδεχόμενο της αλλαγής απόφασης.
Η μετατόπιση του θέματος από την τιμωρία των Μυτιληναίων στην ισχύ και το κύρος του νόμου, δεν είναι παρά η συνειδητή εξαπάτηση που οικειοποιείται με τρόπο αυθαίρετο αποδεκτές αλήθειες (όπως το κύρος του νόμου) προκειμένου να υποστηρίξει κάτι εντελώς άσχετο. Με τον τρόπο αυτό ο Κλέωνας επιχειρεί να ταυτιστεί με τη νομιμότητα. Όποιος τον αμφισβητεί, αμφισβητεί τον ίδιο το νόμο.
«Η Ακρόπολη στην Αρχαιότητα» Ταυτόχρονα παραδίδει μαθήματα σπίλωσης των αντιπάλων, που θέλουν να κάνουν επίδειξη σοφίας και «να επιβάλλουν τη γνώμη τους». Όσοι διαφωνούν δεν είναι παρά επικίνδυνοι («οδηγούν συχνά τις πόλεις τους στην καταστροφή») και φυσικά ματαιόδοξοι, αφού το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να επιδειχθούν.
Ο λαϊκισμός ενδιαφέρεται για ταμπέλες. Η ταμπέλα είναι η βαθύτερη σπίλωση του αντιπάλου, αφού λειτουργεί συνθηματολογικά, αποκτά δηλαδή βιωματικό χαρακτήρα (το σύνθημα ριζώνει τόσο βαθειά που γίνεται βίωμα) και φυσικά διαπλάθεται τελείως ανέξοδα, αφού δεν χρειάζεται ούτε αποδείξεις, ούτε ορθολογισμό, ούτε την ελάχιστη τεκμηρίωση.
Η ειρωνική χρήση του όρου σοφία δεν είναι παρά η αμετροέπεια του δηλωμένου κομπασμού που βεβαίως υποτιμά τη λαϊκή νοημοσύνη. Αν ο αντίπαλος μπει στο παιχνίδι να αποδείξει ότι η ταμπέλα δεν ισχύει, το πολιτικό παιχνίδι χάνεται, αφού, και ο ίδιος οδηγείται σε μια μάταιη διαδικασία άμυνας, που για πολλούς μπορεί μεταφράζεται ως ενοχή, και η συζήτηση μετατοπίζεται από το κύριο θέμα σηματοδοτώντας τον πιο κατάφωρο αποπροσανατολισμό.
Εξάλλου, όσο τεκμηριωμένα κι αν αρνηθεί κανείς τις ταμπέλες, είναι αδύνατο να τις νικήσει, αφού οι αερολόγες επιθέσεις δεν κοστίζουν τίποτε κι ως εκ τούτου δε σταματάν με τίποτε.
Το μόνο που μένει είναι ο ντόρος της κουβέντας, δηλαδή η τελική επισφράγισή της ταμπέλας. Κι όλα αυτά συνδυασμένα με τον μηχανισμό της κολακείας που εξακολουθεί να λειτουργεί αποδεικνύοντας ότι αυτοί που δεν εμπιστεύονται τη νοημοσύνη τους, υπακούοντας το νόμο παίρνουν τις πιο σωστές αποφάσεις.
Το μήνυμα είναι απλό. Ο λαός που δεν εμπιστεύεται τον εαυτό του είναι σε τελική ανάλυση ο πιο σοφός, αφού υπακούει στο νόμο (δηλαδή τις συμβουλές του Κλέωνα) και αδιαφορεί για τους αλαζόνες σοφούς (δηλαδή τους αντιπάλους του Κλέωνα). Κι έτσι το θέμα γίνεται προσωπικό.
Δεν μιλάμε για την πόλη και την απόφαση που πρέπει να πάρει. Μιλάμε για τον Κλέωνα και τους αντιπάλους του. Ο λαϊκισμός οφείλει να μετατρέπει την συλλογική υπόθεση σε ατομική, αφού συνίσταται για να εξυπηρετεί προσωπικούς κι όχι συλλογικούς στόχους.
Οφείλει δηλαδή να εξυπηρετήσει την ανάδειξη της πολιτικής προσωπικότητας μετατρέποντας όλα τα άλλα σε δευτερεύουσες υποθέσεις. Κι αυτή είναι η επιθυμία του Κλέωνα.
Η επικράτηση στην πολιτική ζωή, δηλαδή η εντύπωση του ανίκητου της ρητορείας του. Στην προηγούμενη συνέλευση, για λαϊκιστικούς λόγους επίσης, ταυτίστηκε με την άποψη των πολλών που διψούσαν για εκδίκηση.
Τώρα πρέπει να πείσει ότι είχε δίκιο. Πρέπει να πείσει ότι η πολιτική δεοντολογία είναι με το μέρος του. Γι’ αυτό επικαλείται τον ορισμό της. Για να μετατραπεί σε εκπρόσωπός της, όπως και προηγούμενα με το νόμο. Ο καθείς ταυτίζεται με ό,τι επικαλείται:
«Έτσι έχουμε χρέος να κάνουμε κι εμείς οι πολιτικοί άντρες, κι όχι, συνεπαρμένοι από την επιθυμία να δείξουμε ρητορική δεινότητα κι εξυπνάδα, να δίνουμε σε σας, το λαό, συμβουλές αντίθετες με τις πεποιθήσεις μας». (βιβλίο τρίτο, παράγραφος 37).
Κι αφού ολοκληρώσει την κολακεία του κοινού και του εαυτού του, σαν σε θεαματική ακροβασία συνεχίζει:
«Είστε μοναδικοί στο να εξαπατείστε από επιχειρήματα ασυνήθιστα κι εντυπωσιακά και στο να μη θέλετε να ακολουθήσετε επιχειρήματα δοκιμασμένα, όντας δούλοι των κάθε φορά παράδοξων και καταφρονητές των συνηθισμένων.
Καθένας σας, πάνω απ’ όλα, θέλει να είναι ο ίδιος ικανός να ρητορεύει, αλλιώς γίνεστε ανταγωνιστές εκείνων που έχουν αυτή την ικανότητα, για να μη φανεί ότι υστερείτε στο να τους παρακολουθήσετε, αλλά ότι είστε σε θέση να επιδοκιμάσετε κάθε έξυπνο επιχείρημα πριν ακόμα ο ρήτορας το ξεστομίσει.
Δείχνεστε τόσο γοργοί στο να μαντέψετε αυτά που θα ειπωθούν, όσο οκνοί στο να προβλέψετε τις πραγματικές συνέπειές τους». (βιβλίο τρίτο, παράγραφος 38).
Ο λαϊκισμός πάνω απ’ όλα θέλει να πείσει ότι δεν διατίθεται να χαριστεί σε κανένα και για τίποτα.
Η πεποίθηση ότι ο ρήτορας δεν υποχωρεί πουθενά αποτελεί και την απόδειξη της αμεροληψίας, δηλαδή της φερεγγυότητάς του. Έτσι ο Κλέωνας δε διστάζει να επιρρίψει ευθύνες στο ίδιο το ακροατήριο, που παρασύρεται από τους πομπώδεις λόγους παρουσιάζοντας την επιθυμία της επίπλαστης κι επιπόλαιης συμμετοχής.
Τώρα πια κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την ακεραιότητά του. Γιατί «δε χαϊδεύει αυτιά». Γιατί «τα λέει έξω απ’ τα δόντια». Φυσικά δεν είναι τυχαίο ότι η κολακεία του κοινού έχει προηγηθεί, αφού πρέπει να παρθούν όλα τα προστατευτικά μέτρα.
Η επίρριψη των ευθυνών δεν είναι παρά η πιστοποίηση της ανιδιοτέλειας που επισφραγίζει τις δεδομένα καλές προθέσεις του ρήτορα, καθώς αναγκάζεται να πει «πικρές αλήθειες». Παρακολουθούμε τη ρητορεία που συναντά το θεατρινισμό διαμορφώνοντας τον πολύπλοκο ρόλο της χειραγώγησης.
Η υπερβολική κολακεία απαξιώνει το ρήτορα, αφού γίνεται φανερή, και σε τέτοιες περιπτώσεις το πλήθος είναι αμείλικτο. Ο ρήτορας οφείλει να κολακέψει χωρίς όμως να ξεπεράσει τα όρια. Από την άλλη οι ευθύνες θα φέρουν αντιπαλότητα, αν το έδαφος δεν προλειανθεί κατάλληλα, κι αυτές τις ισορροπίες ο Κλέωνας φαίνεται να τις παίζει στα δάχτυλα.
Η ολοκλήρωση της σκέψης του είναι ακριβώς αυτή που πρέπει:
«Κοντολογίς, παρασυρμένοι από την ευχαρίστηση που δίνουν οι ωραίοι λόγοι, μοιάζετε περισσότερο με ανθρώπους που παρακολουθούν μια επίδειξη σοφιστών παρά με πολίτες που συζητούν τα συμφέροντα της πόλης». (βιβλίο τρίτο, παράγραφος 38).
Οι ευθύνες του λαού κατονομάζονται ευθαρσώς, αλλά σαφώς μετριάζονται από τις επιδείξεις των σοφιστών, που δεν είναι άλλοι από τους πολιτικούς του αντιπάλους.
Όσο για το κυρίως θέμα, τους λόγους δηλαδή που πρέπει να εξοντώσουν τους Μυτιληναίους, ο Κλέωνας δεν κάνει τίποτε άλλο από το να εξάρει το συναίσθημα του κοινού υποδαυλίζοντας την εκδικητική του διάθεση:
«Δε στάθηκαν γι’ αυτούς παράδειγμα οι συμφορές των άλλων, αυτών που αποστάτησαν ως τώρα από μας κι υποτάχτηκαν, ούτε η ευημερία που είχαν τους έκαμε διστακτικούς να ριχτούν σ’ επικίντυνες περιπέτειες.
Με παράλογο θάρρος για το μέλλον και με ελπίδες που πήγαιναν μακρύτερα από τη δύναμή τους, αλλά ήταν μικρότερες από τις φιλοδοξίες τους, άρχισαν τον πόλεμο, βάζοντας τη δύναμη πάνω από το δίκαιο. Γιατί μόλις νόμισαν ότι θα μπορούσαν να μας νικήσουν, μας επιτέθηκαν χωρίς να τους έχουμε αδικήσει.
Ας τιμωρηθούν, λοιπόν, τώρα αντάξια με το έγκλημά τους κι ας μην καταλογιστεί ευθύνη μόνο στους ολιγαρχικούς και μείνουν ατιμώρητοι οι δημοκρατικοί. Γιατί όλοι το ίδιο μας επιτέθηκαν, ενώ μπορούσαν, οι δημοκρατικοί, να έρθουν με το μέρος μας και να ‘χουν τώρα ξανά την πόλη τους». (βιβλίο τρίτο, παράγραφος 39).
Η απογοήτευση του Κλέωνα για την προδοσία των δημοκρατικών στη Μυτιλήνη, που τελικά, μπροστά στη λαϊκή οργή υπέκυψαν στα ολιγαρχικά παιχνίδια, είναι ολοφάνερη. Κι αυτή την απογοήτευση προσπαθεί να μεταφέρει στο κοινό.
Η επίκληση του συναισθήματος σε στιγμές σοβαρών πολιτικών αποφάσεων δεν είναι παρά η αποθέωση της δημαγωγίας, που σε κάθε περίπτωση οφείλει να αποφύγει οποιαδήποτε λογική επιχειρηματολογία.
Το συναίσθημα, ως πηγή βεβιασμένων συμπεριφορών είναι το πιο ευάλωτο σημείο του πλήθους. Και το πιο βασικό, δυναμιτίζεται εύκολα (ιδίως όταν πρόκειται για τόσο κοντινά και τόσο αιματηρά γεγονότα).

Η δημαγωγία δεν απευθύνεται στη λογική.
Η δημαγωγία ξεγυμνώνεται από τη λογική.

Η δημαγωγία προϋποθέτει το συναισθηματικό πλάσιμο. Κι αυτή ακριβώς είναι η δύναμή της. Γιατί το συναίσθημα, αν διαμορφωθεί σωστά, είναι ακατανίκητο. Το μοναδικό θέμα είναι ο χειρισμός του. Όταν η διαδικασία ολοκληρωθεί, τότε μπορούν να ευσταθούν όλα τα συμπεράσματα:
«Συγκεφαλαιώνοντας σας λέω ένα πράγμα: Αν ακούσετε τα λόγια μου, θα κάμετε το σωστό για τους Μυτιληνιούς και, ταυτόχρονα, αυτό που σας συμφέρει, ενώ αν αποφασίσετε διαφορετικά και την ευγνωμοσύνη τους δε θα κερδίσετε και τον ίδιο τον εαυτό σας μάλλον θα καταδικάσετε». (βιβλίο τρίτο, παράγραφος 40).
Θουκυδίδη ιστορία

Εγκύκλιος διαταγή του αστυνομικού διοικητού Δημητσάνης εν ετει 1883

Όσοι παρ εμού οφθώσι και των οργάνων μου εργολαβούντες άρρενες μετά θηλέων θέλουσι ραβδισθεί ανελλιπώς εν τω κρατητηρίω.

Εγκύκλιος διαταγή 
προς απάσας τας αρχάς του Κράτους, 
Νομαρχίας και Δημάρχους, 
της υπ’ εμέ Αστυνομικής Περιφερείας 
της πόλεως Δημητσάνας.

Άρθρο 1ον
Παρακαλούνται πάντες και πάσαι όπως μεθαύριον Πέμπτην 6ην Δεκεμβρίου ε.ε κατά την πανηγυρικήν εορτήν του Αγίου Νικολάου, και επί τη εσχάτη ευκαιρία της συγκεντρώσεως των ξένων, οι κάτοικοι της δικαιοδοσίας μου εκτελέσωσι γενική καθαριότητα των δρόμων της εγχωρίου ταύτης…
κωμοπόλεως.

Άρθρο 2ον
Να ενώσωσι διά στερεών αλύσεων τους κύνας και τους σκύλους και άπαντα τα κακοποιά στοιχεία τα τυχόν δυνάμενα να προσβάλωσι την εγχώριον αιδώ.

Άρθρο 3ον
Να θέσωσι φίμωτρα ανά τα στόματα των φωνασκούντων ζώων και κτηνών, διαφόρων καταγωγών, γένους και φύσεως ή και ανθρωπογονέων ακαταλλήλου συμπεριφοράς εις ξένους κατά την επιτελούμενην ενθάδε πανήγυριν.

Άρθρο 4ον

Να εμποδιστούν βία το γκάρισμα των όνων και των μουλαριών, το χλιμίντρισμα των ίππων και των γαλών, δηλαδή των κατσουλιών.

Άρθρο 5ον
Όσοι νομίζουν πως είναι αυγοπώλαι, φαρμακοπώλαι, οινοπώλαι, σιδηροπώλαι, λαχανοπώλαι, οπωροπώλαι, εστιάτορες μη εξαιρουμένων των γνωστών εν γένει εμπορευομένων. Να τηρήσουν άκρα κάθαρσιν, αρίστην ποιότητα και να σκευάσουν δικαιοστάσιον των ζηγαριών των, των σταθμών και μέτρων, προς τα συμφέροντα της υπηρεσίας. Οι παραβάται της διατάξεως ταύτης θα τιμωρηθώσι κατά το άρθρο 272 της Αστυνομικής ταύτης διατάξεως και του Ποινικού νόμου άρθρον 272, περί βλάβης ηθών και τιμής.

Άρθρο 6ον
Όσοι παρ εμού οφθώσι και των οργάνων μου εργολαβούντες άρρενες μετά θηλέων θέλουσι ραβδισθεί ανελλιπώς εν τω κρατητηρίω.

Άρθρο 7ον

Απαγορεύεται η διέλευσις ανθρώπων και κτηνών προς αποφυγήν καταπάτησιν παίδων ως και ρυτήρως ελαύνοντος πόδας των κτηνών, και ως λόγου χάριν άρρενα τινά σπέυδοντα ψιτ, ψιτ, ψιτ, όπισθεν θηλέου τινός ούτινος οι πόδες ηστόχησαν και καταπάτησαν την εσθήτα του ποδός ταύτης, και ας είναι άλλην ημέραν θα εξετάσω και δια το σπουδαίον τούτο ζήτημα. Και δια να είμεθα εντάξει οι παραβάται θα διώκονται βάσει του άρθρου 1072 ως Ποινικού Νόμου.

Άρθρο 8ον
Το κλείσιμο των καταστημάτων κανονίζω, πλην λεσχών, την δύσιν του ηλίου, των οινοπωλείων την 11ην της νυκτός των δε θεαμάτων την 12ην μεταμεσονύκτιον, πλην του δημοσίου θεάματος της καραγκιοζαρίας, την πρωίαν περί το λυκαυγές, τουτέστιν άμα τη εμφανίσει του ηλίου εις την γην των κοινοτήτων. Και αυτό, διότι θα παρίσταται ο υποφαινόμενος εν μεγάλη στολή και παρασημοφορία.

Άρθρο 9ον
Απαγορεύονται αι σεισμικαί δονεις προς αποφυγήν καταπλήξεως του λαού και χάρις τηρήσεως αναψυχής.

Άρθρο 10ον
Απαγορεύεται ενώπιων ξένων η μαγκουροφορία, ο πυροβολισμός δια διμούτσουνης, το απότομο βήξιμον, η εκκάθαρισις ρινών, επιτρεπομένου τούτου εν απομεμακρυσμένη συνοικία και περί λύχνων το φως, όπως έλεγον οι παππούδες μας.

Άρθρον 11ον
Απαγορεύεται το συνομιλείν εντός του λουτήρος με πρόσωπα εις άλλους λουτήρας, ως και το τάραγμα των υδάτων δι’ αερίων (αφροδοκρουσιών).

Άρθρο 12ον
Απαγορεύεται κατά το ουρείν το παίξιμο του κρέατος.

Άρθρο τελευταίον
Περί μεσημβρίας μεγάλη παράκλησις προς απομάκρυνσιν πάσης ασθενείας ζώων, ανθρώπων, γυναικών, περονόσπορον, ποδάγρας κλπ.
Εν Δημητσάνη τη 3η . 12. 1883
Ο Αστυνομικός Διοικητής
ΕΜΜ. ΛΑΓΟΥΔΑΚΗΣ
Υπενοματάρχης

*************************************************
«Όσοι παρ εμού οφθώσι και των οργάνων μου εργολαβούντες άρρενες μετά θηλέων θέλουσι ραβδισθεί ανελλιπώς εν τω κρατητηρίω».
Μπορεί σήμερα να μας φαίνεται αστεία η διαταγή αυτή του αστυνομικού διοικητή, αλλά πρόκειται για ντοκουμέντο με τεράστιο ειδικό βάρος, διότι αμέσως και πολύ εύκολα μπορεί κανείς να φανταστεί το άθλιο και ελεεινό επίπεδο των Ρωμιών, όσον αφορά στις σχέσεις των δυο φύλων, το οποίο επέφερε η χριστιανική θρησκεία, μετά από μιάμιση χιλιετία σκοταδισμού και απανθρωπιάς.
Η κακομοιριά αυτή δε άρχισε να εξανεμίζεται σιγά-σιγά μέσα στην δεκαετία του 1980 στην χώρα μας. Θυμάμαι την περίπτωση ενός συμμαθητή μου, εν έτη 1970, ο οποίος άρπαξε μια πενθήμερη αποβολή διότι λέει τα είχε φτιάξει με μια συμμαθήτριά του, δίχως να παρουσιαστεί στον σύλλογο καθηγητών, ο οποίος τον καταδίκασε, κανένα άλλο πειστήριο του «εγκλήματος».

Αρίσταρχος ο Σάμιος

Ο Αρίσταρχος ο Σάμιος (310 π.Χ. – περίπου 230 π.Χ.) ήταν Έλληνας αστρονόμος και μαθηματικός, που γεννήθηκε στη Σάμο.
« Ως εκ τούτου, ο Αρίσταρχος πίστευε ότι τα αστέρια βρίσκονται σε άπειρη απόσταση, και αυτό το θεωρούσε ως εξήγηση για την απουσία ορατής παράλλαξης, δηλαδή της παρατηρούμενης κίνησης των αστέρων καθώς η Γη κινείται γύρω από τον Ήλιο ».
Είναι ο πρώτος καταγεγραμμένος άνθρωπος ο οποίος πρότεινε ηλιοκεντρικό μοντέλο του Ηλιακού Συστήματος, θέτοντας τον Ήλιο και όχι τη Γη, στο κέντρο του γνωστού Σύμπαντος (για το λόγο αυτό είναι συχνά γνωστός ως ο « Έλληνας Κοπέρνικος).
Οι ιδέες του περί Αστρονομίας δεν είχαν γίνει αρχικά αποδεκτές και θεωρήθηκαν κατώτερες από εκείνες του Αριστοτέλη και του Πτολεμαίου, έως ότου αναγεννήθηκαν επιτυχώς και αναπτύχθηκαν από τον Κοπέρνικο περίπου 2000 χρόνια μετά.

Ηλιοκεντρισμός

Η μοναδική εργασία του Αρίσταρχου η οποία έχει διασωθεί μέχρι σήμερα, «Περί μεγεθών και αποστημάτων Ηλίου και Σελήνης» (Περί των μεγεθών και αποστάσεων του Ήλιου και της Σελήνης), βασίζεται σε γεωκεντρικό μοντέλο. Παρόλα αυτά, γνωρίζουμε από διάφορες παραπομπές ότι ο Αρίσταρχος είχε γράψει ένα άλλο βιβλίο στο οποίο πρότεινε την εναλλακτική υπόθεση του ηλιοκεντρικού μοντέλου.
Ο Αρχιμήδης έγραψε:

«Συ βασιλέα Γέλωνα γνωρίζεις ότι ο κόσµος είναι το όνοµα που δίνουν οι περισσότεροι αστρονόµοι σε µία σφαίρα, που στο κέντρο της βρίσκεται η Γη και ότι η ακτίνα της σφαίρας αυτής είναι ίση προς την απόσταση µεταξύ του Ήλιου και της Γης. Αυτή είναι η εξήγηση την οποία δίνουν οι αστρονόµοι. Αλλά ο Αρίσταρχος έγραψε ένα βιβλίο, που περιέχει ορισμένες προτάσεις, από τις οποίες συµπεραίνεται ότι ο πραγµατικός κόσµος είναι πολύ µεγαλύτερος. Πιστεύεται ότι οι απλανείς αστέρες και ο Ήλιος είναι ακίνητοι, ότι η Γη κινείται γύρω από τον Ήλιο σε κυκλική τροχιά, που στο κέντρο της βρίσκεται ο Ήλιος. Ακόµη ότι η σφαίρα των απλανών αστέρων, που βρίσκεται στο ίδιο µε τον Ήλιο κέντρο, είναι τόσο µεγάλη, ώστε ο κύκλος γύρω από τον οποίο περιστρέφεται η Γη απέχει από τους απλανείς αστέρες, όσο απέχει το κέντρο µιας σφαίρας από την επιφάνεια της… Ο Αρίσταρχος δηλαδή εννοεί το εξής: αφού πιστεύουµε ότι η Γη είναι, ας πούµε, το κέντρο του κόσµου, η σχέση της Γης προς εκείνο που ονοµάζουµε «κόσµο» είναι ίση προς τη σχέση της σφαίρας, που περιέχει τον κύκλο πάνω στον οποίο διατείνεται ότι περιστρέφεται η Γη, προς τη σφαίρα των απλανών αστέρων.»
Ως εκ τούτου, ο Αρίσταρχος πίστευε ότι τα αστέρια βρίσκονται σε άπειρη απόσταση, και αυτό το θεωρούσε ως εξήγηση για την απουσία ορατής παράλλαξης, δηλαδή της παρατηρούμενης κίνησης των αστέρων καθώς η Γη κινείται γύρω από τον Ήλιο. Στην πραγματικότητα τα αστέρια βρίσκονται πολύ πιο μακριά από όσο είχε υποτεθεί στην αρχαιότητα, το οποίο ερμηνεύει το γεγονός ότι η αστρική παράλλαξη είναι ανιχνεύσιμη μόνο με τηλεσκόπια. Αλλά είχε υποτεθεί ότι το γεωκεντρικό μοντέλο ήταν μια απλούστερη και καλύτερη εξήγηση για την έλλειψη παράλλαξης. Η απόρριψη της ηλιοκεντρικής άποψης ήταν κατά τα φαινόμενα αρκετά έντονη, όπως υποδεικνύει το ακόλουθο κείμενο του Πλουτάρχου (Περί του εμφαινομένου προσώπου τω κύκλω της σελήνης):
Ο Κλεάνθης, (στωικός φιλόσοφος στην Αθήνα και σύγχρονος του Αριστάρχου) πίστευε ότι ήταν το καθήκον των Ελλήνων να καταδικάσουν τον Αρίσταρχο τον Σάμιο με την κατηγορία ότι έβαζε σε κίνηση την εστία (κέντρο) του Σύμπαντος (δηλ. τη Γη) και έτσι διαταράσσει την ηρεμία των θεών: «Ως κινων τήν του κόσμου εστίαν καί ταράσσων τήν των ολυμπίων (θεων) ηρεμίαν » … υπέθετε ότι ο ουρανός παραμένει ακίνητος και η Γη γυρίζει πάνω σε ένα επικλινή κύκλο, ενώ ταυτόχρονα περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της. »

Μέγεθος της Σελήνης

Ο Αρίσταρχος παρατήρησε την κίνηση της Σελήνης διαμέσου της σκιάς της Γης κατά τη διάρκεια μιας έκλειψης Σελήνης. Εκτίμησε ότι η διάμετρος της Γης ήταν 3 φορές μεγαλύτερη από τη διάμετρο της Σελήνης. Χρησιμοποιώντας τον υπολογισμό του Ερατοσθένους ότι η περιφέρεια της Γης ήταν 42.000 χλμ., συμπέρανε ότι η Σελήνη έχει περιφέρεια ίση με 14.000 χλμ. Σήμερα, είναι γνωστό ότι η Σελήνη έχει περιφέρεια περίπου ίση με 10.916 χλμ.

Απόσταση και μέγεθος του Ήλιου

Ο Αρίσταρχος παρατήρησε / υποστήριζε ότι ο Ήλιος, η Σελήνη και η Γη σχηματίζουν σχεδόν μια ορθή γωνία τη στιγμή του πρώτου ή του τελευταίου τετάρτου της Σελήνης. Εκτίμησε ότι η γωνία ήταν 87°. Χρησιμοποιώντας σωστά τη Γεωμετρία, αλλά με λανθασμένα στοιχεία παρατήρησης, ο Αρίσταρχος συμπέρανε ότι ο Ήλιος ήταν 20 φορές πιο μακριά από ό,τι η Σελήνη. Στην πραγματικότητα ο Ήλιος είναι περίπου 390 φορές πιο μακριά. Εντόπισε ότι η Σελήνη και ο Ήλιος έχουν σχεδόν το ίδιο φαινόμενο μέγεθος από τη Γη και συμπέρανε ότι οι διάμετροί τους θα είναι ανάλογοι με την απόστασή τους από τη Γη. Έτσι κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο Ήλιος είχε 20 φορές μεγαλύτερη διάμετρο από τη Σελήνη, κάτι που είναι υπολογιστικά λογικό και σωστό, αλλά επίσης λάθος (αφού στηρίζεται σε λάθος δεδομένα). Η εκτίμησή του όμως αυτή υποδεικνύει ότι ο Ήλιος είναι ξεκάθαρα μεγαλύτερος από τη Γη, κάτι που υποστηρίζει το ηλιοκεντρικό μοντέλο..

Η περιπέτεια τής επιστήμης στον αραβικό κόσμο

ΧΑΜΕΝΗ ΣΕ ΕΝΑ  ΣΥΝΝΕΦΟ ΕΥΣΕΒΕΙΑΣ
Η περιπέτεια τής επιστήμης στον αραβικό κόσμο

Από την αρχική της ακμή
στη σταδιακή ολοκληρωτική της εξαφάνιση
με την επικράτηση των ιμάμηδων
Από τον 7ο αιώνα, που το Ισλάμ ξεπετάχτηκε από τις ερήμους τής Αραβίας, έχουν σημειωθεί επανειλημμένες συγκρούσεις ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή. Οι πιστοί τού Μωάμεθ εξαπέλυσαν ιερό πόλεμο ενάντια στους πιστούς τού Ιησού Χριστού και οι χριστιανοί ανταπέδωσαν τη φιλοφρόνηση με σταυροφορίες στους Άγιους Τόπους -εννέα συνολικά από το 1095 μέχρι το 1272- και την ανακατάκτηση τής Ισπανίας και τής Πορτογαλίας. 
Γιά το μεγαλύτερο μέρος των τελευταίων 300 ετών, με εξαίρεση κάποια προσωρινή αναποδιά, η Δύση βγαίνει τακτικά νικήτρια σε αυτή τη σύγκρουση των πολιτισμών. Ένας από τους κύριους λόγους ήταν η ανωτερότητα τής δυτικής επιστήμης. Το πλεονέκτημα αυτό, ωστόσο, δέν υπήρχε πάντα.

Η επέκταση τού χαλιφάτου.

Η ανάπτυξη των επιστημών
στο χαλιφάτο των Αββασιδών
Δέν ήταν μόνο ο θρησκευτικός ζήλος, που κατέστησε τους διαδόχους τού Προφήτη Μωάμεθ ικανούς να ιδρύσουν ένα χαλιφάτο, το οποίο στα μέσα τού 8ου αιώνα εκτεινόταν από την Ισπανία, κατά μήκος τής βόρειας Αφρικής, διαμέσου τής αραβικής ενδοχώρας, βόρεια μέσω Συρίας και μέχρι τον Καύκασο, και κατόπιν ανατολικά, διαμέσου τής Περσίας και μέσα στο Αφγανιστάν, από το Τολέδο μέχρι την Καμπούλ.
Το χαλιφάτο των Αββασιδών βρισκόταν στην πρώτη γραμμή τής επιστήμης. Στον Μπάιτ αλ-Χικμά (Οίκο τής Σοφίας), που ιδρύθηκε τον 9ο αιώνα στη Βαγδάτη από τον χαλίφη Χαρούν αλ-Ρασίντ, ελληνικά κείμενα τού Αριστοτέλη και άλλων συγγραφέων μεταφράζονταν στα αραβικά. 
Το χαλιφάτο δημιούργησε, επίσης, ό,τι πολλοί θεωρούν τα πρώτα πραγματικάνοσοκομεία, όπως το μπιμαριστάν, που ιδρύθηκε στη Δαμασκό το 707 από τον χαλίφη αλ-Ουαλίντ ιμπν Αμπντούλ Μαλίκ και το οποίο είχε σκοπό να θεραπεύει κι όχι απλώς να στεγάζει τους ασθενείς. 
Το χαλιφάτο ήταν η πατρίδα αυτού, που θεωρείται από κάποιους το πρώτο πραγματικό ίδρυμα ανώτατης εκπαίδευσης, το πανεπιστήμιο αλ-Καραουίν, που ιδρύθηκε στη Φεζ το 859. 
Χτίζοντας πάνω σε ελληνικά και κυρίως ινδικά θεμέλια οι μουσουλμάνοι μαθηματικοί καθιέρωσαν την άλγεβρα (από την αραβική λέξη αλ-τζαμπρ, που σημαίνει «αποκατάσταση») ως επιστημονικό κλάδο διακριτό από την αριθμητική και τη γεωμετρία. Το πρώτο αλγεβρικό εγχειρίδιο ήταν το Συνοπτικό βιβλίο υπολογισμών με συμπλήρωση και εξίσωση (Χισάμπ αλ-τζαμπρ ουάλ-μούκα μπάλα) γραμμένο στα αραβικά από τον πέρση λόγιο Μοχάμεντ ίμπν Νούζα Αλ Χουαρίζμι γύρω στα 820. 
Ο πρώτος πραγματικά πειραματικός επιστήμονας ήταν μουσουλμάνος: ο Αμπού Αλί Αλ-Χασάν Ιμπν Αλ-Χασάν Ιμπν Αλ-Χαϊθάμ (965 – περ. 1039), τοεπτάτομο Βιβλίο Οπτικής τού οποίου, ανέτρεψε πλήθος αρχαίες παρανοήσεις, ιδίως την ιδέα, ότι είμαστε σε θέση να βλέπουμε τα διάφορα αντικείμενα, επειδή τα μάτια μας εκπέμπουν φως. 
Ο Ιμπν Αλ-Χαϊθάμ ήταν εκείνος, που πρώτος αντιλήφθηκε γιατί ένα βλήμα έχει μεγαλύτερη πιθανότητα να διαπεράσει ένα τείχος αν το χτυπήσει σχηματίζοντας ορθή γωνία, εκείνος, που πρώτος διέκρινε, ότι τα άστρα δέν ήταν στερεά σώματα και εκείνος, που κατασκεύασε τον πρώτο σκοτεινό θάλαμο, το κουτί με τη μικροσκοπική τρύπα, που ακόμα και σήμερα χρησιμοποιείται, για να γνωρίσουν οι μικροί μαθητές την επιστήμη τής οπτικής.
Τις μελέτες του τις προχώρησε το έργο τού πέρση λόγιου των τελών τού 13ου αιώνα Καμάλ Αλ-Ντιν Αλ-Φαρίσι πάνω στα ουράνια τόξα. 
Η Δύση οφείλει πολλά στο μουσουλμανικό κόσμο, τόσο για τη διαφύλαξη τής κλασικής σοφίας όσο και για την παραγωγή νέας γνώσης πάνω στη χαρτογραφία, την ιατρική και τη φιλοσοφία, καθώς και τα μαθηματικά και την οπτική. Ο άγγλος στοχαστής Ρότζερ Μπέικον αναγνώρισε αυτό το χρέος: «Η φιλοσοφία προκύπτει από τους μουσουλμάνους».

Η οθωμανική αυτοκρατορία είχε καταφέρει να εξαπλώσει το Ισλάμ σε χριστιανικά εδάφη, όχι μόνο στις παληές βυζαντινές επικράτειες εκατέρωθεν των στενών τής Μαύρης Θάλασσας, αλλά και στη Βουλγαρία, τη Σερβία και την Ουγγαρία. Το Βελιγράδι είχε πέσει στα χέρια των οθωμανών το 1521, η Βούδα το 1541. Η οθωμανική ναυτική ισχύς είχε επίσης γονατίσει τη Ρόδο (1522). Ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής (1520-1566) μπορούσε δικαίως να ισχυρίζεται, ότι ήταν «ο Σουλτάνος των Σουλτάνων, ο Ηγεμών των Ηγεμόνων, εκείνος, που μοιράζει στέμματα στους μονάρχες τής Γης…». Ο Σουλεϊμάν έκτισε ιατρική σχολή (την Dâruttib ή Süleymaniye Tip Medresesi). Ήταν νομοθέτης και ποιητής και συνδύαζε τη θρησκευτική εξουσία, την πολιτική εξουσία και την οικονομική εξουσία (η οποία περιλάμβανε τον καθορισμό των τιμών). Στα μάτια του ο πανίσχυρος Κάρολος Ε΄τής Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ήταν απλά ο «βασιλιάς τής Βιέννης».

Ευρωκεντρική 
η επιστημονική επανάσταση
Όσοι κατηγορούν τον «ευρωκεντρισμό» λες και είναι κάποια απεχθής προκατάληψη, έχουν ένα πρόβλημα: η επιστημονική επανάσταση ήταν, με βάση κάθε επιστημονικό κριτήριο, απολύτως ευρωκεντρική. Εκπληκτικό υψηλό ποσοστό των βασικών προσωπικοτήτων -σχεδόν το 60%- προερχόταν από ένα εξάγωνο, που οι άκρες του ήταν η Γλασκόβη, η Κοπεγχάγη, η Κρακοβία, η Νάπολη, η Μασσαλία και το Πλύμουθ, ενώ σχεδόν όλοι οι υπόλοιποι γεννήθηκαν σε ακτίνα το πολύ 160 χιλιομέτρων από αυτή την περιοχή. 
Οπισθοχώρηση τής επιστήμης 
με την επικράτηση των ιμάμηδων
Σε σαφή αντιδιαστολή, η οθωμανική επιστημονική πρόοδος κατά την ίδια περίοδο ήταν ανύπαρκτη. Η καλύτερη ερμηνεία αυτής τής απόκλισης δίνεται από την απεριόριστη κυριαρχία τής θρησκείας στο μουσουλμανικό κόσμο. Προς τα τέλη τού 11ου αιώνα, ισλαμιστές κληρικοί με μεγάλη επιρροή άρχισαν να υποστηρίζουν, ότι η μελέτη τής ελληνικής φιλοσοφίας ήταν ασύμβατη με τις διδαχές τού Κορανίου. Ήταν μάλιστα βλασφημία να υπαινίσσεται κανείς, ότι ο άνθρωπος ήταν σε θέση να διακρίνει τον θεϊκό τρόπο δράσης, τον οποίο ούτως ή άλλως ο θεός μπορεί να μεταβάλλει κατά βούληση. 
Όπως είπε ο Αμπού Χαμίντ Αλ-Γκαζαλί, συγγραφέας τού έργου Οι ανακρίβειες των φιλοσόφων, «σπάνια κανείς απορροφάται σε αυτή την [ξένη] επιστήμη χωρίς να απαρνηθεί τη θρησκεία και να αφήσει τα χαλινάρια τής ευσέβειας μέσα του». 
Κάτω από την επιρροή των κληρικών η μελέτη τής αρχαίας φιλοσοφίας περιορίστηκε, βιβλία κάηκαν και οι λεγόμενοι ελευθερόφρονες υπέστησαν διώξεις. Οι μεντρεσέδες επικεντρώνονταν όλο και περισσότερο στη θεολογία, σε μιά εποχή, κατά την οποία τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια διεύρυναν το φάσμα των ανθρωπιστικών σπουδών τους.
Αλλά και η τυπογραφία συνάντησε αντίσταση στο μουσουλμανικό κόσμο. Γιά τους οθωμανούς, το χειρόγραφο ήταν ιερό: η γραφίδα αντιμετωπιζόταν με θρησκευτικό σεβασμό, η καλλιγραφική τέχνη θεωρούταν ανώτερη τής τυπογραφικής επιχείρησης. «Το μελάνι τού πολυμαθούς», έλεγε ένα ρητό, «είναι ιερότερο απ” το αίμα τού μάρτυρα». Το 1515, ένα διάταγμα τού Σουλτάνου Σελίμ Α’ επέσεισε την απειλή τού θανάτου, για όποιον θα συλλαμβανόταν να χρησιμοποιεί τυπογραφικό πιεστήριο. 
Αυτή η αδυναμία συμφιλίωσης τού Ισλάμ με την επιστημονική πρόοδο θα αποδεκνυόταν καταστροφική. Οι μουσουλμάνοι επιστήμονες, που κάποτε είχαν εφοδιάσει τους ευρωπαίους λόγιους με ιδέες και έμπνευση, είχαν πλέον αποκοπεί από την πιο πρόσφατη έρευνα. 
Αν η επιστημονική επανάσταση δημιουργήθηκε από ένα δίκτυο, τότε η οθωμανική αυτοκρατορία ήταν ουσιαστικό εκτός δικτύου. Το μόνο δυτικό βιβλίο, που μεταφράστηκε σε κάποια γλώσσα τής Μέσης Ανατολής μέχρι τα τέλη τού 18ου αιώνα ήταν ένα ιατρικό έργο γιά τη θεραπεία τής σύφιλης.

Όταν στη Ευρώπη  κυνηγούσαν μάγισσες,  στον αραβικό κόσμο υπήρχε  άνθηση των επιστημών (βλ. εικόνα). Αργότερα, το κλίμα αντιστράφηκε.  Η επιστήμη στην Ευρώπη  άρχισε να απεμπλέκεται  από τα θρησκευτικά δόγματα  και προχώρησε,  ενώ στον αραβικό κόσμο  με την επικράτηση των μουλάδων,  οπισθοχώρησε.

Τίποτα δέν εξηγεί καλύτερα αυτή την απόκλιση από τη μοίρα τού αστεροσκοπείου, που κατασκευάστηκε στην Κωνσταντινούπολη τη δεκαετία τού 1570 για τον ξακουστό πολυμαθή Τακιγιουντίν αλ Ρασίντ (Τακί αλ-Ντιν). Γεννημένος στη Συρία το 1521 και σπουδαγμένος στη Δαμασκό και το Κάιρο, ο Τακιγιουντίν ήταν προικισμένος επιστήμονας, συγγραφέας πολυάριθμων διατριβών περί αστρονομίας, μαθηματικών και οπτικής. Σχεδίαζε τα δικά του ιδιαιτέρως ακριβή αστρονομικά ρολόγια, ενώ πειραματίστηκε ακόμα και με τη δύναμη τού ατμού. 
Στα μέσα τής δεκαετίας τού 1570, ως επικεφαλής αστρονόμος τού σουλτάνου, πέτυχε μετά από πολιτικές πιέσεις να ανεγερθεί ένα αστεροσκοπείο. Σύμφωνα με όλες τις περιγραφές, το Darü’r-Rasadü’l-Cedid (Οίκος των νέων παρατηρήσεων) ήταν μιά υπερσύγχρονη εγκατάσταση, εφάμιλλη τού Ουράνιμποργκ, τού πολύ πιό διάσημου αστεροσκοπείου, που είχε κατασκευάσει ο δανός Τύχο Μπράχε. 
Αλλά στις 11 Σεπτεμβρίου 1577, η θέαση ενός κομήτη πάνω από την Κωνσταντινούπολη προκάλεσε απαιτήσεις γιά αστρολογική ερμηνεία. Ασύνετα, σύμφωνα με κάποιες αφηγήσεις, ο Τακιγιουντίν τον ερμήνευσε ως προάγγελο επερχόμενης στρατιωτικής νίκης γιά τους οθωμανούς. Αλλά ο σεΐχης Ουλ-Ισλάμ Καντίζαντε, ο ανώτατος κληρικός εκείνης τής εποχής, έπεισε τον σσυλτάνο, πως το γεγονός, ότι ο Τακιγιουντίν έχωνε τη μύτη του στα μυστικά των ουρανών ήταν εξίσου βλάσφημο με τους πλανητικούς χάρτες τού αστρονόμου Ούλογκ Μπεγκ στη Σαμαρκάνδη, ο οποίος υποτίθεται, ότι είχε αποκεφαλιστεί για ανάλογο θράσος. Τον Ιανουάριο τού 1580, μόλις πέντε χρόνια μετά την ολοκλήρωση τού αστεροσκοπείου, ο σουλτάνος διέταξε να κατεδαφιστεί. Δέν επρόκειτο να υπάρξει άλλο αστεροσκοπείο στην Κωνσταντινούπολη πριν από το 1868. 

Με τέτοιες μεθόδους ο μουσουλμανικός κλήρος ουσιαστικά εξαφάνισε κάθε πιθανότητα οθωμανικής επιστημονικής προόδου την ίδια ακριβώς στιγμή, που οι χριστιανικές Εκκλησίες τής Ευρώπης χαλάρωναν τον αυστηρό τους έλεγχο πάνω στην ελεύθερη έρευνα. Η ευρωπαϊκή πρόοδος απορριπτόταν στην Κωνσταντινούπολη ως απλή «ματαιοδοξία». Η κληρονομιά τού ονομαστού κάποτε Οίκου τής Γνώσης τού Ισλάμ εξαφανίστηκε μέσα σε ένα σύννεφο ευσέβειας. Ακόμα και στις αρχές τού 19ου αιώνα, ο Χουσεΐν Ριφκί Ταμανί, επικεφαλής διδάσκαλος στην Mühendishane-i Cedide, έλεγε ακόμα στους σπουδαστές: «Το σύμπαν έχει μορψή σφαίρας και στο κέντρο του βρίσκεται η Γη. [...] Ο Ήλιος και η Σελήνη περιφέρονται γύρω από τη γήινη σφαίρα και μετακινούν τα σύμβολα τού ζωδιακού κύκλου».
Το δεύτερο ήμισυ τού 17ου αιώνα, όσο οι κληρονόμοι τού Οσμάν κοιμόντουσαν «τον ύπνο τού δικαίου», ηγεμόνες απ” άκρη σ” άκρη τής Ευρώπης στήριζαν ενεργά την επιστήμη, χωρίς, γενικά, να λογαριάζουν τους ενδοιασμούς τού κλήρου. Τον Ιούλιο τού 1662, δύο χρόνια μετά την ίδρυσή της στο Κολέγιο Γκρέσαμ, η Βασιλική Εταιρεία τού Λονδίνου γιά τη Βελτίωση τής Φυσικής Γνώσης (Royal Society of London for Improving Natural Knowledge) έλαβε το βασιλικό καταστατικό της από τον βασιλιά Κάρολο Β’. Στόχος ήταν να βρεθεί ένας θεσμός «γιά την προώθηση τής φυσικομαθηματικής πειραματικής μάθησης». Το σημαντικό ήταν, ότι, σύμφωνα με την περιγραφή, που δίνει ο πρώτος ιστορικός τής Εταιρείας, οι ιδρυτές της δέχονταν αδιακρίτως άνδρες από διαφορετικές θρησκείες, χώρες και επαγγέλματα. 
Τέσσερα χρόνια αργότερα, συστάθηκε στο Παρίσι η Académie Royale des Sciences, η οποία αρχικά ήταν ένα πρωτοποριακό κέντρο χαρτογραφίας. Τα δύο αυτά ιδρύματα αποτέλεσαν πρότυπα γιά πολλά παρόμοια σε όλη την Ευρώπη. Όταν το 1675 ο Κάρολος Β’ ανέθεσε στον αρχιτέκτονα, μαθηματικό και αστροπόμο, Κρίστοφερ Ρεν να σχεδιάσει το Βασιλικό Αστεροσκοπείο στο Γκρίνουιτς, σίγουρα δέν περίμενε από αυτόν να προβλέπει τις εκβάσεις των μαχών… 

Οι ρασοφόροι, τα « εργαλεία » και τα « θαύματα » τους

Τους τέλειωσε ο Εφραίμ –αλήθεια τι κάνει αυτή η ψυχή- που με την «θαυματουργεί ζώνη της Παναγίας» θεράπευε την στειρότητα, τον καρκίνο όπως και επέστρεφε παιδιά από τον… άλλο κόσμο, έκαναν μια περατζάδα με τα «θαύματα» του  «γέροντα Παϊσιου» και επανήλθαν στα «δοκιμασμένα» «θεόσταλτα μηνύματα».
Προχτές το «Πρακτορείο Εκκλησιαστικών ειδήσεων» μας παρουσίασε ένα βίντεο για να δούμε «πως δακρύζει ο Αρχάγγελος Μιχαήλ» που σταματάει το κλάμα όταν «Οι πιστοί, όπως και ο εφημέριος του Ναού π. Απόστολος, σκουπίζουν τα δάκρυα του Ταξιάρχη», ενώ σήμερα η φυλλάδα «Ελεύθερη Ωρα» πρωτοσέλιδα μας πληροφορεί για δυο εικόνες που «δάκρυσαν στην Ρόδο, απόδειξη ότι ο θεός δεν εγκαταλείπει την Ελλάδα».
Μετά απ’ αυτά δεν αντιστεκόμαστε να ξαναγράψουμε για κάποια « εργαλεία » και « θαύματα » που χρησιμοποιούν οι γαλονάδες ρασοφόροι για να παραμυθιάζουν το «ποίμνιο» τους.
Αν συγκεντρώσει κανείς το « τίμιο ξύλο » που κυκλοφορεί φτάνει για να επιπλώσεις κάποιες πόλεις. Αλλά αυτό είναι το λιγότερο.
Ο ομφαλός που είχε ο « θεάνθρωπος » ήταν ένας φυσικά. Ομως στις γαλλικές πόλεις Κλερμόν και Σαλόν, υπάρχουν δυο αποξηραμένοι ομφαλοί.
Στην Ιταλία υπάρχει και άλλος ένας για να τον προσκυνούν και να δίνουν τα όβολα του οι πιστοί.
Στην εκκλησία του Αγίου Παύλου στην Ρώμη υπάρχουν τα « άγια σπάργανα του Χριστού ». Και οι Γερμανοί όμως έχουν κι αυτοί « άγια σπάργανα » στο μπακάλικο της πόλης Ααχεν.
Ο Χριστός αφού ήταν Εβραίος είχε κάνει περιτομή. (Οι πιστοί μάλιστα γιορτάζουν αυτό το γεγονός την πρωτοχρονιά). Ξέρετε πόσα « ιερά πετσάκια » απ” το πουλί του Χριστού κυκλοφορούν και λατρεύονται -με προσευχές και « τάματα »- από τους χριστιανούς; Μόλις δεκαεπτά. Πολύ λίγα είναι αν σκεφτεί κανένας ότι στις εκκλησιές τους έχουν για « αξιοποίηση » τριανταδυό καρφιά από αυτά που σταύρωσαν το Χριστό.
Τι να πρωτοπείς για τα « άγια » σύμβολα που χρησιμοποιούν για την εξαπάτηση του κόσμου;
Οτι το παπαδαριό επιδεικνύει δεκατέσσερις στάμνες που χρησιμοποίησε ο Χριστός στο « θαύμα » της Κανά;
Οτι περιφέρουν δεκάδες ντουζίνες από τους « ιερούς χιτώνες του Χριστού »;
Οτι στην Μόσχα προσκυνάν οι αφελείς « αίμα του Χριστού » που βρίσκετε σε μπουκάλι και γάλα της Παναγιάς σε φιάλη;
Οτι στην γαλλική πόλη Βαντόμ έχουν σε μπουκαλάκι « δάκρυα του Χριστού » και στην εκκλησιά του Ευαγγελισμού στην Μόσχα υπάρχουν τρίχες από τα γένια του;
Εδώ παλιά ένας Πάπας περιέφερε για λατρεία σε μπουκάλι « την ανάσα του Χριστού ».
 Πάμε τώρα και στα θαύματα.
Τούτη η μηχανή με τα θρησκευτικά «θαύματα» βαστάει πολλούς αιώνες. Μπορεί να εκσυγχρονίζετε αλλά πάντοτε έχει τους ίδιους δημιουργούς και τα ίδια θύματα.
Οπως διαβάζουμε στις πράξεις των αποστόλων ε:16 «Συνήρχετο δε πλήθος των πέριξ πόλεων εις Ιερουσαλήμ φέροντες ασθενείς και ενοχλούμενους υπό πνευμάτων ακαθάρτων οίτινες θεραπεύοντο άπαντες».
Η μόδα στα «θαύματα» της εποχής ήταν οι Χριστέμποροι τότε να απαλλάσσουν τα σώματα των αφελών από το πνεύμα του διαβόλου. Πιασ’ τ’ αυγό και κούρεψε το δηλαδή.
Σήμερα μαζί με την τεχνολογία προόδευσαν και τα «θαύματα». Μέσα στα λογικά πλαίσια φυσικά. Μην περιμένετε δηλαδή να έχει μείνει κάποιος με ένα χέρι και να γίνει θαύμα και να φυτρώσει άλλο. Μην τρελαθούμε εντελώς. Και τα θαύματα έχουν τα όρια τους.
Πριν μερικά χρόνια είχαμε την «αγία» Αθανασία στο Αιγάλεω που εκμεταλλευόμενη μια αρρώστια που είχε –δερμοπάθεια- κατόρθωνε να εξαπατά δεκάδες θρησκόληπτα χαϊβάνια και σήμερα να έχει τεράστια περιουσία. Σε όλους είναι γνωστή αυτή η ιστορία και δεν έχει νόημα να την επαναλάβουμε.
Φυσικά πάντα είχαμε τις κάρες «αγίων» που μοσχομύριζαν, τις εικόνες που «δάκρυζαν» τις παναγίες που «μάτωναν».
Και, φυσικά μαγκίτες, μην φανταστείτε ότι είναι καθόλου δύσκολο να δημιουργήσεις ένα τέτοιο θαύμα. Αμα τυχόν κάποιοι σύντροφοι είναι ρέστοι, κάτσε να τους δώσουμε την συνταγή να καβατζάρουν χοντρά μπακίρια, (πλάκα κάνουμε φυσικά).
Πάρτε μια εικόνα, κατά προτίμηση με την φάτσα του Χριστού ή της Παναγιάς που έχουν μεγαλύτερο σουξέ. Το βράδυ βάλε κάτω απ΄ τα μάτια μια υδροσκοπική ουσία. Θα σας συνιστούσαμε χλωριούχο ασβέστιο που είναι δοκιμασμένο σ’ αυτές τις ιστορίες. Αυτό έχει την ιδιότητα να απορροφά την υγρασία της ατμόσφαιρας και να δημιουργούνται σταγονίδια. Σε λίγο, που λέτε, έχει να ρίξει η Παναγιά το δάκρυ κορόμηλο και το ποίμνιο των πιστών σε σας τάματα που θα λύσετε για πάντα τα οικονομικά σας προβλήματα.
Δεν είναι μόνο δικό μας φαινόμενο αυτό. Το «αίμα» και το «δάκρυ» που έχουν ρίξει η καθολικές Παναγίες είναι άλλο πράγμα. Μάλιστα το 1995 στην Ιταλία είχε πιάσει υστερία τον κόσμο όταν τα ΜΜΕ άρχισαν να μεταδίδουν ότι τα αγάλματα της Παναγιάς σε πολλές περιοχές της χώρας το έριξαν μαζικά στο κλάμα. Και επειδή και εκεί ο Χριστός και η Παναγιά χρειάζονται μπακίρια οι ρασοφόροι έτριβαν τα χέρια τους απ’ το μπαγιόκο που παντελώνιαζαν .
Ηταν τότε που τα πήρε στο κρανίο ένας καθηγητής στο τμήμα οργανικής Χημείας στο πανεπιστήμιο της Πάβια, ο Λουίτζι Γκαρλαστέλι και έσκασε το μυστικό. Είπε δηλαδή πως μπορούμε να κάνουμε ένα άγαλμα να το παρουσιάσουμε ότι δακρύζει. Επειδή όμως εδώ δεν έχουμε αγάλματα γ’ αυτό δεν σας λέμε την συνταγή γ’ αυτή την λαμογιά.
Πάντως το θαύμα που περιμένουμε εμείς δεν θα το κάνουν οι εικόνες αλλά τα όπλα όταν βρεθούν στα χέρια του ταξικού προλεταριάτου. Και τότε δεν θα ματώσουν Παναγιές αλλά οι αιματορουφήχτρες καπιτάλες και οι κολαούζοι τους.