Ανθολογία Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, ΜΕΛΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ, ΠΙΝΔΑΡΟΣ

Ἱέρωνι Αἰτναίῳ ἅρματι

Το 478 π.Χ. ο Ιέρων, ο γιος τον Δεινομένη, διαδέχτηκε ως τύραννος των Συρακουσών τον αδελφό του Γέλωνα και, με επιτυχείς αγώνες, κατάφερε στα επόμενα χρόνια να εδραιώσει τη δύναμή του. Το 475 π.Χ. (επαν)ίδρυσε στη Σικελία την πόλη Αίτνα, που την παραχώρησε στον γιο του Δεινομένη. Η σημασία που απέδιδε στην ίδρυση της Αίτνας συνάγεται και μόνο από το γεγονός ότι πέντε χρόνια αργότερα πήρε μέρος στους Πυθικούς αγώνες όχι ως Συρακόσιος αλλά ως Αιτναίος. Τη χρονιά εκείνη (470 π.Χ.) ο Ιέρων νίκησε στην αρματοδρομία και ανέθεσε στον Πίνδαρο να συνθέσει την επινίκια ωδή (τον πρώτο Πυθιόνικο) για μια γιορτή προς τιμήν του Διός στην πόλη της Αίτνας.

Η εντυπωσιακή αυτή σύνθεση, που είναι γενικότερα αποκαλυπτική για το πώς αντιλαμβάνεται τον ποιητικό του ρόλο ο Πίνδαρος, ξεκινά με έναν ύμνο σχετικά με τη δύναμη της μουσικής, που καθηλώνει τα πάντα σε ανθρώπινο και θεϊκό επίπεδο. Από τη μουσική ταράζονται μονάχα εκείνοι που δεν τους αγαπάει ο Δίας. Κορυφαίος στη χορεία των αμούσων ο τερατώδης Τυφώνας με τα εκατό κεφάλια, ο πολέμιος της θεϊκής τάξης, που τώρα βρίσκεται καθηλωμένος κάτω από την Αίτνα, που την έριξε πάνω του ο Δίας. Από τον μυθικό Τυφώνα ο ποιητής μεταβαίνει στη θαυμαστή περιγραφή της έκρηξης του ηφαιστείου της Αίτνας και έπειτα στην ίδρυση της πόλης, στην ευοίωνη πυθική νίκη και στον ιδρυτή της Αίτνας, παραλληλίζοντας τον Ιέρωνα με την επισφαλή υγεία με τον (πάσχοντα) Φιλοκτήτη, η συμβολή του οποίου στην άλωση της Τροίας ήταν ωστόσο καθοριστική. Ακολουθεί αναφορά στον βασιλιά της Αίτνας, τον γιο του Ιέρωνα, και υπογραμμίζεται ιδιαίτερα η δωρική καταγωγή των αποίκων. Οι ευχές για το μέλλον συνυφαίνονται με αναφορές αφενός σε νικηφόρες τοπικές μάχες των Σικελιωτών και του Ιέρωνα με τους Καρχηδονίους και τους Ετρούσκους, αφετέρου σε "πανελλήνιες" νίκες (Σαλαμίνα, Πλαταιές). Η ωδή ολοκληρώνεται με παραινέσεις προς τον υμνούμενο να ακολουθεί τον δρόμο της δικαιοσύνης και της αλήθειας, να είναι πάντα γενναιόδωρος και να μην ξεχνά να νοιάζεται για την υστεροφημία του -παράδειγμα προς μίμηση ο Κροίσος, προς αποφυγή ο απάνθρωπος τύραννος Φάλαρης.

Πυθιόνικος Ι Ἱέρωνι Αἰτναίῳ ἅρματι

χρυσέα φόρμιγξ, Ἀπόλλωνος καὶ ἰοπλοκάμων
σύνδικον Μοισᾶν κτέανον· τᾶς ἀκούει
μὲν βάσις ἀγλαΐας ἀρχά,
πείθονται δ᾽ ἀοιδοὶ σάμασιν
ἁγησιχόρων ὁπόταν προοιμίων
ἀμβολὰς τεύχῃς ἐλελιζομένα.
5 καὶ τὸν αἰχματὰν κεραυνὸν σβεννύεις
ἀενάου πυρός. εὕδει δ᾽ ἀνὰ σκά-
πτῳ Διὸς αἰετός, ὠκεῖ-
αν πτέρυγ᾽ ἀμφοτέρωθεν χαλάξαις,
ἀρχὸς οἰωνῶν, κελαινῶπιν δ᾽ ἐπὶ οἱ νεφέλαν
ἀγκύλῳ κρατί, γλεφάρων ἁδὺ κλάι-
θρον, κατέχευας· ὁ δὲ κνώσσων
ὑγρὸν νῶτον αἰωρεῖ, τεαῖς
10 ῥιπαῖσι κατασχόμενος. καὶ γὰρ βια-
τὰς Ἄρης, τραχεῖαν ἄνευθε λιπών
ἐγχέων ἀκμάν, ἰαίνει καρδίαν
κώματι, κῆλα δὲ καὶ δαιμόνων θέλ-
γει φρένας ἀμφί τε Λατοί-
δα σοφίᾳ βαθυκόλπων τε Μοισᾶν.
ὅσσα δὲ μὴ πεφίληκε Ζεύς, ἀτύζονται βοάν
Πιερίδων ἀίοντα, γᾶν τε καὶ πόν-
τον κατ᾽ ἀμαιμάκετον,
15 ὅς τ᾽ ἐν αἰνᾷ Ταρτάρῳ κεῖται, θεῶν πολέμιος,
Τυφὼς ἑκατοντακάρανος· τόν ποτε
Κιλίκιον θρέψεν πολυώνυμον ἄντρον· νῦν γε μάν
ταί θ᾽ ὑπὲρ Κύμας ἁλιερκέες ὄχθαι
Σικελία τ᾽ αὐτοῦ πιέζει
στέρνα λαχνάεντα· κίων δ᾽ οὐρανία συνέχει,
20 νιφόεσσ᾽ Αἴτνα, πάνετες χιόνος ὀξείας τιθήνα·
τᾶς ἐρεύγονται μὲν ἀπλάτου πυρὸς ἁγνόταται
ἐκ μυχῶν παγαί· ποταμοὶ δ᾽ ἁμέραισιν
μὲν προχέοντι ῥόον καπνοῦ
αἴθων᾽· ἀλλ᾽ ἐν ὄρφναισιν πέτρας
φοίνισσα κυλινδομένα φλὸξ ἐς βαθεῖ-
αν φέρει πόντου πλάκα σὺν πατάγῳ.
25 κεῖνο δ᾽ Ἁφαίστοιο κρουνοὺς ἑρπετόν
δεινοτάτους ἀναπέμπει· τέρας μὲν
θαυμάσιον προσιδέσθαι,
θαῦμα δὲ καὶ παρεόντων ἀκοῦσαι,
οἷον Αἴτνας ἐν μελαμφύλλοις δέδεται κορυφαῖς
καὶ πέδῳ, στρωμνὰ δὲ χαράσσοισ᾽ ἅπαν νῶ-
τον ποτικεκλιμένον κεντεῖ.
εἴη, Ζεῦ, τὶν εἴη ἁνδάνειν,
30 ὃς τοῦτ᾽ ἐφέπεις ὄρος, εὐκάρποιο γαί-
ας μέτωπον, τοῦ μὲν ἐπωνυμίαν
κλεινὸς οἰκιστὴρ ἐκύδανεν πόλιν
γείτονα, Πυθιάδος δ᾽ ἐν δρόμῳ κά-
ρυξ ἀνέειπέ νιν ἀγγέλ-
λων Ἱέρωνος ὑπὲρ καλλινίκου
ἅρμασι. ναυσιφορήτοις δ᾽ ἀνδράσι πρώτα χάρις
ἐς πλόον ἀρχομένοις πομπαῖον ἐλθεῖν
οὖρον· ἐοικότα γάρ
35 καὶ τελευτᾷ φερτέρου νόστου τυχεῖν. ὁ δὲ λόγος
ταύταις ἐπὶ συντυχίαις δόξαν φέρει
λοιπὸν ἔσσεσθαι στεφάνοισί ν‹ιν› ἵππους τε κλυτάν
καὶ σὺν εὐφώνοις θαλίαις ὀνυμαστάν.
Λύκιε καὶ Δάλοι᾽ ἀνάσσων
Φοῖβε Παρνασσοῦ τε κράναν Κασταλίαν φιλέων,
40 ἐθελήσαις ταῦτα νόῳ τιθέμεν εὔανδρόν τε χώραν.
ἐκ θεῶν γὰρ μαχαναὶ πᾶσαι βροτέαις ἀρεταῖς,
καὶ σοφοὶ καὶ χερσὶ βιαταὶ περίγλωσ-
σοί τ᾽ ἔφυν. ἄνδρα δ᾽ ἐγὼ κεῖνον
αἰνῆσαι μενοινῶν ἔλπομαι
μὴ χαλκοπάραον ἄκονθ᾽ ὡσείτ᾽ ἀγῶ-
νος βαλεῖν ἔξω παλάμᾳ δονέων,
45 μακρὰ δὲ ῥίψαις ἀμεύσασθ᾽ ἀντίους.
εἰ γὰρ ὁ πᾶς χρόνος ὄλβον μὲν οὕτω
καὶ κτεάνων δόσιν εὐθύ-
νοι, καμάτων δ᾽ ἐπίλασιν παράσχοι·
ἦ κεν ἀμνάσειεν, οἵαις ἐν πολέμοισι μάχαις
τλάμονι ψυχᾷ παρέμειν᾽, ἁνίχ᾽ εὑρί-
σκοντο θεῶν παλάμαις τιμάν
οἵαν οὔτις Ἑλλάνων δρέπει
50 πλούτου στεφάνωμ᾽ ἀγέρωχον. νῦν γε μὰν
τὰν Φιλοκτήταο δίκαν ἐφέπων
ἐστρατεύθη· σὺν δ᾽ ἀνάγκᾳ νιν φίλον
καί τις ἐὼν μεγαλάνωρ ἔσανεν.
φαντὶ δὲ Λαμνόθεν ἕλκει
τειρόμενον μεταβάσοντας ἐλθεῖν
ἥροας ἀντιθέους Ποίαντος υἱὸν τοξόταν·
ὃς Πριάμοιο πόλιν πέρσεν, τελεύτα-
σέν τε πόνους Δαναοῖς,
55 ἀσθενεῖ μὲν χρωτὶ βαίνων, ἀλλὰ μοιρίδιον ἦν.
οὕτω δ᾽ Ἱέρωνι θεὸς ὀρθωτὴρ πέλοι
τὸν προσέρποντα χρόνον, ὧν ἔραται και-
ρὸν διδούς.
Μοῖσα, καὶ πὰρ Δεινομένει κελαδῆσαι
πίθεό μοι ποινὰν τεθρίππων·
χάρμα δ᾽ οὐκ ἀλλότριον νικαφορία πατέρος.
60 ἄγ᾽ ἔπειτ᾽ Αἴτνας βασιλεῖ φίλιον ἐξεύρωμεν ὕμνον·
τῷ πόλιν κείναν θεοδμάτῳ σὺν ἐλευθερίᾳ
Ὑλλίδος στάθμας Ἱέρων ἐν νόμοις ἔ-
κτισσε· θέλοντι δὲ Παμφύλου
καὶ μὰν Ἡρακλειδᾶν ἔκγονοι
ὄχθαις ὕπο Ταϋγέτου ναίοντες αἰ-
εὶ μένειν τεθμοῖσιν ἐν Αἰγιμιοῦ
65 Δωριεῖς. ἔσχον δ᾽ Ἀμύκλας ὄλβιοι
Πινδόθεν ὀρνύμενοι, λευκοπώλων
Τυνδαριδᾶν βαθύδοξοι
γείτονες, ὧν κλέος ἄνθησεν αἰχμᾶς.
Ζεῦ τέλει᾽, αἰεὶ δὲ τοιαύταν Ἀμένα παρ᾽ ὕδωρ
αἶσαν ἀστοῖς καὶ βασιλεῦσιν διακρί-
νειν ἔτυμον λόγον ἀνθρώπων.
σύν τοι τίν κεν ἁγητὴρ ἀνήρ,
70 υἱῷ τ᾽ ἐπιτελλόμενος, δᾶμον γεραί-
ρων τράποι σύμφωνον ἐς ἡσυχίαν.
λίσσομαι νεῦσον, Κρονίων, ἥμερον
ὄφρα κατ᾽ οἶκον ὁ Φοίνιξ ὁ Τυρσα-
νῶν τ᾽ ἀλαλατὸς ἔχῃ, ναυ-
σίστονον ὕβριν ἰδὼν τὰν πρὸ Κύμας,
οἷα Συρακοσίων ἀρχῷ δαμασθέντες πάθον,
ὠκυπόρων ἀπὸ ναῶν ὅ σφιν ἐν πόν-
τῳ βάλεθ᾽ ἁλικίαν,
75 Ἑλλάδ᾽ ἐξέλκων βαρείας δουλίας. ἀρέομαι
πὰρ μὲν Σαλαμῖνος Ἀθαναίων χάριν
μισθόν, ἐν Σπάρτᾳ δ᾽ ‹ἀπὸ› τᾶν πρὸ Κιθαιρῶ-
νος μαχᾶν,
ταῖσι Μήδειοι κάμον ἀγκυλότοξοι,
παρὰ δὲ τὰν εὔυδρον ἀκτὰν
Ἱμέρα παίδεσσιν ὕμνον Δεινομένεος τελέσαις,
80 τὸν ἐδέξαντ᾽ ἀμφ᾽ ἀρετᾷ, πολεμίων ἀνδρῶν καμόντων.
καιρὸν εἰ φθέγξαιο, πολλῶν πείρατα συντανύσαις
ἐν βραχεῖ, μείων ἕπεται μῶμος ἀνθρώ-
πων· ἀπὸ γὰρ κόρος ἀμβλύνει
αἰανὴς ταχείας ἐλπίδας,
ἀστῶν δ᾽ ἀκοὰ κρύφιον θυμὸν βαρύ-
νει μάλιστ᾽ ἐσλοῖσιν ἐπ᾽ ἀλλοτρίοις.
85 ἀλλ᾽ ὅμως, κρέσσον γὰρ οἰκτιρμοῦ φθόνος,
μὴ παρίει καλά. νώμα δικαίῳ
πηδαλίῳ στρατόν· ἀψευ-
δεῖ δὲ πρὸς ἄκμονι χάλκευε γλῶσσαν.
εἴ τι καὶ φλαῦρον παραιθύσσει, μέγα τοι φέρεται
πὰρ σέθεν. πολλῶν ταμίας ἐσσί· πολλοὶ
μάρτυρες ἀμφοτέροις πιστοί.
εὐανθεῖ δ᾽ ἐν ὀργᾷ παρμένων,
90 εἴπερ τι φιλεῖς ἀκοὰν ἁδεῖαν αἰ-
εὶ κλύειν, μὴ κάμνε λίαν δαπάναις·
ἐξίει δ᾽ ὥσπερ κυβερνάτας ἀνήρ
ἱστίον ἀνεμόεν {πετάσαις}. μὴ δολωθῇς,
ὦ φίλε, κέρδεσιν ἐντραπέ-
λοις· ὀπιθόμβροτον αὔχημα δόξας
οἶον ἀποιχομένων ἀνδρῶν δίαιταν μανύει
καὶ λογίοις καὶ ἀοιδοῖς. οὐ φθίνει Κροί-
σου φιλόφρων ἀρετά.
95 τὸν δὲ ταύρῳ χαλκέῳ καυτῆρα νηλέα νόον
ἐχθρὰ Φάλαριν κατέχει παντᾷ φάτις,
οὐδέ νιν φόρμιγγες ὑπωρόφιαι κοινανίαν
μαλθακὰν παίδων ὀάροισι δέκονται.
τὸ δὲ παθεῖν εὖ πρῶτον ἀέθλων·
εὖ δ᾽ ἀκούειν δευτέρα μοῖρ᾽· ἀμφοτέροισι δ᾽ ἀνήρ
100 ὃς ἂν ἐγκύρσῃ καὶ ἕλῃ, στέφανον ὕψιστον δέδεκται.

***
[Ια] Ω φόρμιγα χρυσή, του Απόλλωνα
και των Μουσών με τις μενεξελιές πλεξούδες
κτήμα κοινό και ταιριαστό,
σε σένα των χορωδών το βήμα υπακούει,
σαν η λαμπρή γιορτή αρχίζει·
τα σήματά σου οι αοιδοί ακολουθούνε,
όταν τα προοίμια,¹ με των χορδών σου τον παλμό, ανακρούεις,
που του χορού δηλώνουν την αρχή.
Εσύ και την ανέσπερη φωτιά στου κεραυνού τη λόγχη σβήνεις.5
Πάνω στο σκήπτρο του Διός
κοιμάται ο αετός,² των πουλιών ο αρχηγός,
αφήνοντας χαλαρές δεξιά ζερβά να πέφτουν
τις γοργές του φτερούγες·

[Ιβ] γλυκά τα βλέφαρά του κλείνει,
γιατί νεφέλη μελανή στο αγκυλωτό κεφάλι γύρω έχεις απλώσει
και κοιμισμένος τη λυγερή του ράχη ανασηκώνει
από τις συγχορδίες σου μαγεμένος.10
Αλλά και ο βίαιος Άρης
του κονταριού του την τραχιά αιχμή στην άκρη αφήνει
και νιώθει την καρδιά του να γλυκαίνει από τον ύπνο·
οι μαγικοί σου ήχοι και το μυαλό των αθανάτων συνεπαίρνουν
χάρη στου τέκνου της Λητώς³ την τέχνη
και των βαθύκολπων Μουσών.

[Ιγ] Και όσα, πάνω στη γη και το ακατάλυτο το πέλαγο,
ο Δίας δεν αγαπά ταράζονται,
των Πιερίδων⁴ τ᾽ άσματα σαν ακούσουν,⁵
κι εκείνος που κείτεται στον Τάρταρο τον τρομερό,15
των θεών ο εχθρός, ο εκατοντακέφαλος Τυφώνας·⁶
αυτόν, που κάποτε τον έθρεψε της Κιλικίας η ξακουστή σπηλιά,
τώρα οι κυματόδαρτες ακτές πέρ᾽ απ᾽ την Κύμη⁷
και η Σικελία τα δασύτριχα του πιέζουνε στέρνα,
κι ο ουράνιος στύλος τον κρατάει ακίνητον εκεί,
της Αίτνας το χιονόσκεπο βουνό,
που τρέφει ολοχρονίς το τσουχτερό το χιόνι.20

[ΙIα] Μέσ᾽ από τα έγκατά της ξεπηδούν
πηγές αγνότατες φωτιάς αζύγωτης·
τη μέρα ποτάμια χύνονται ροές καυτές καπνού,
και μες τη νύχτα καταπόρφυρη η φλόγα κυλάει
κι ώς του βαθιού πελάου την απλωσιά κατρακυλάει
με πάταγο τα βράχια.
Και τους τρομαχτικούς κρουνούς του Ηφαίστου25
εκείνο το θεριό ψηλά τινάζει·
θέαμα αλλόκοτο να το αντικρίσεις,
φριχτό και μόνο απ᾽ όσους έτυχαν εκεί ν᾽ ακούσεις:⁸

[ΙΙβ] πώς είναι το θεριό δεμένο ανάμεσα στις βαθύσκιωτες
κορφές της Αίτνας και στον κάμπο,
και όλη του τη ράχη την κεντάει οργώνοντάς την
το στρώμα, όπου είναι πλαγιασμένη.
Άμποτε, Δία, ω άμποτε να ᾽μαστε αρεστοί σε σένα
που προστατεύεις τούτο το βουνό, μέτωπο χώρας καρπερής·30
τ᾽ όνομά σου το ᾽χει πάρει κι η πόλη του η γειτονική,
που ο ξακουστός τη δόξασε ιδρυτής της,
γιατί ο κήρυκας τ᾽ όνομά της στον πυθικό τον στίβο διαλάλησε,
αγγέλλοντας τη λαμπρή νίκη του Ιέρωνα στην αρματοδρομία.

[ΙΙγ] Όσοι με πλοία γυρνούν τα πέλαγα ζητούν για πρώτη χάρη,
σαν ξεκινούν, άνεμος ούριος να τους προπέμψει·
έτσι θαρρούν πως θα ᾽χουνε και πιο ωραίο γυρισμό στο τέλος.35
Κι η νίκη η σημερινή μοιάζει να δίνει υπόσχεση
πως και στο μέλλον η πόλη τούτη θα δοξαστεί για τ᾽ άλογά της
που θα στεφανωθούν, κι ονομαστή θα γίνει
για τα γλυκόφωνα τραγούδια στις γιορτές της.
Άνακτα Φοίβε, Λύκιε⁹ και Δήλιε,
εσύ που αγαπάς του Παρνασσού την Κασταλία κρήνη,
άμποτε αυτά μέσα στον νου σου καλόγνωμα να βάλεις40
και χάρισε στη χώρα αυτή άντρες γενναίους.

[ΙΙΙα] Γιατί των θνητών όλα τα χαρίσματα απ᾽ τους θεούς πηγάζουν,
και γίνονται σοφοί, και χεροδύναμοι, και τεχνουργοί του λόγου.
Κι όταν τον άντρα εκείνον να παινέψω θέλω,
ελπίζω το χαλκοπρόσωπο κοντάρι να μην το στείλω πέρα απ᾽ τον στίβο,
αλλά, στην παλάμη κραδαίνοντάς το, να το ρίξω μακριά,45
τους αντιπάλους ξεπερνώντας.
Κι άμποτε ο χρόνος πάντοτε όπως τώρα ευδαιμονία να του χαρίζει
και πλούτη, και των βασάνων λησμονιά να φέρνει.

[ΙΙΙβ] Μακάρι, αλήθεια, να του θυμίζει ο χρόνος σε ποιες
μες στους πολέμους μάχες
τη θέση του κράτησε δείχνοντας καρτερική ψυχή,
και κέρδισαν, αυτός και οι δικοί του, με του θεού το χέρι
τιμές που άλλος Έλληνας κανένας δεν τις δρέπει,
του πλούτου τους αγέρωχο στεφάνι.50
Και τώρα, του Φιλοκτήτη τα ίχνη ακολουθώντας, κίνησε για πόλεμο·
απ᾽ την ανάγκη στενεμένος ακόμα κι ο τρανός
φίλον τον λέει καλοπιάνοντάς τον.
Και λένε πως πήγανε στη Λήμνο ήρωες ισόθεοι να φέρουν τον τοξότη,

[IIIγ] του Ποίαντα τον γιο,¹⁰ που τον βασάνιζε η πληγή του.
Κι αυτός του Πριάμου την πόλη κούρσεψε και στα δεινά των Δαναών
έβαλε τέλος· μπορεί μ᾽ ασθενικό να βάδιζε κορμί,55
μα από τη Μοίρα ήτανε γραμμένο.
Έτσι και τον Ιέρωνα ας κρατά ο θεός ορθόν στα χρόνια που θα ρθούνε,
και όσα η ψυχή του πεθυμά να του χαρίζει με το σωστό το μέτρο.
Μούσα, δέξου και τον Δεινομένη να υμνήσω,
αμείβοντας τη νίκη των τεθρίππων.
Στον γιο χαρά δεν είναι ξένη του πατέρα του η νίκη.
Ελάτε τώρα, ας συνθέσουμε έναν ύμνο αγαπητό στον βασιλιά της Αίτνας. 60

[IVα] Γι᾽ αυτόν ο Ιέρων έχτισε την πόλη εκείνη -τη λευτεριά της πύργωσαν
θεοί-
αλφαδιασμένη με τους νόμους της φυλής του Ύλλου·¹¹
μα και του Πάμφυλου οι απόγονοι καθώς και των Ηρακλειδών
που ζούνε στα ριζά του Ταϋγέτου
θέλουνε να κρατούνε τους θεσμούς του Αιγιμιού
μένοντας πάντα Δωριείς.65
Από την Πίνδο ξεκινώντας, πήραν οι μακάριοι τις Αμύκλες,¹²
οι τρισένδοξοι γείτονες των Τυνδαριδών με τα λευκά τ᾽ άλογα,
κι άνθησε του κονταριού τους η φήμη.

[IVβ] Ω Δία που τέλος σε όλα δίνεις, μακάρι πλάι στου
Αμένα¹³ τα νερά να βγαίνει αληθινός
ο λόγος των ανθρώπων
που τέτοια μοίρα πάντοτε ορίζει σε βασιλιάδες και πολίτες.
Με σε βοηθό ο άρχοντας δίνει στον γιο του συμβουλές·70
μακάρι τον λαό να τιμήσει και να τον οδηγήσει σε ομοφροσύνη και
γαλήνη.
Κατάνευσε, παρακαλώ σε,γιε του Κρόνου,
ήμεροι οι Φοίνικες¹⁴ στη χώρα τους να μένουν,
κι οι Τυρρηνοί¹⁵ χωρίς αλαλαγμούς πολέμου,
βλέποντας μπρος στην Κύμη πώς η έπαρσή τους στον στόλο θρήνο
έφερε·

[IVγ] απ᾽ των Συρακουσίων τον αρχηγό το ξέρουνε τι πάθαν,
σαν τους εδάμασε και πέταξε απ᾽ τα γοργά καράβια στη θάλασσα
τη νιότη, την Ελλάδα από βαριά σκλαβιά λυτρώνοντας.75
Τη Σαλαμίνα υμνώντας θα κερδίσω την εύνοια της Αθήνας γι᾽ αμοιβή μου·
της Σπάρτης την εύνοια, αν υμνήσω τη μάχη κοντά στον Κιθαιρώνα,¹⁶
εκεί που οι Μήδοι οι καμπυλότοξοι λυγίσαν·
και για του Δεινομένη τα παιδιά¹⁷ ύμνο θα πλέξω,
που τον εκέρδισαν με την παλικαριά τους,80
πλάι στου Ιμέρα¹⁸ τα γάργαρα νερά
τον εχθρικό στρατό τσακίζοντας.

[Vα] Αν πεις τον λόγο τον σωστό κι αν τα πολλά μπορέσεις
νήματα να τα πυκνοϋφάνεις,
θα ᾽ναι πιο μικρός ο ψόγος των ανθρώπων·
γιατί η βαρετή η χόρταση τις βιαστικές στομώνει ελπίδες·
και τίποτα δεν είναι πιο βαρύ στα μύχια της καρδιάς των πολιτών
παρά ν᾽ ακούν για τις χαρές των άλλων.
Αλλά -καλύτερα να σε φθονούν παρά να σε οικτίρουν-85
μην παραλείψεις τα έργα τα καλά. Κυβέρνα με πηδάλιο δίκαιο
τον λαό και χάλκευε τη γλώσσα σου στ᾽ αμόνι της αλήθειας.

[Vβ] Αν κάτι, έστω και μικρό, λοξά σου ξεσπιθίσει, μεγάλο θα φανεί,
γιατί έρχεται από σένα.
Για πράγματα πολλά φροντίζεις, και μάρτυρες πολλοί
για κάθε πράξη, καλή ή κακή, θα γίνουν πιστευτοί.
Κράτα γενναιόδωρη τη διάθεσή σου κι, αν θέλεις
λόγο γλυκό πάντα ν᾽ ακούς, ας μην κουράζεσαι απλόχερα να δαπανάς.90
Σαν καπετάνιος άπλωνε στο αγέρι το πανί και, ω φίλε,
μην γελαστείς απ᾽ το εύκολο το κέρδος.
Μονάχα η φήμη η λαμπρή που οι θνητοί αφήνουνε μετά τον θάνατό τους

[Vγ] μηνάει για τη ζωή τους σε ποιητές και σε λογίους.
Του Κροίσου δεν πεθαίνει το ευγενικό μεγαλείο.
Κι αυτόν που με άσπλαχνη ψυχή καρβούνιαζε τα θύματά του
μέσα στον χάλκινο ταύρο, τον Φάλαρη,¹⁹ από παντού εχθρική τον
περιζώνει95
φήμη. Ποτέ οι φόρμιγγες που συνοδεύουν γλυκά των παιδιών τα τραγούδια
μέσα στα σπίτια δεν θα τον δεχτούν.
Το πρώτο έπαθλο η ευτυχία είναι· το καλό όνομα
τη δεύτερη έχει θέση: όποιος πετύχει και τα δυο100
και τα κρατήσει, το υπέρτατο στεφάνι έχει κερδίσει.
----------------

¹ «Πρόκειται μάλλον για τις εισαγωγικές νότες της φόρμιγγας, προτού αρχίσει η εκτέλεση της ωδής» (Δ. Ιακώβ).

² Ο βασιλιάς των πουλιών είναι το έμβλημα του βασιλιά των θεών.

³ Του Απόλλωνα.

⁴ Πιερίδες ονομάζονται οι Μούσες, επειδή κατοικούν στην Πιερία.

⁵ Τους στίχους 13-14 (ὅσσα … ἀμαιμάκετον) επέλεξε ο Κάλβος ως προμετωπίδα της Λύρας (1824).

⁶ Ένας από τους Γίγαντες, γιος του Ταρτάρου και της Γης και πατέρας των θυελλωδών ανέμων, ο τελευταίος αντίπαλος του Δία

⁷ Εννοεί την Κύμη στην περιοχή της Καμπανίας (κοντά στη Νεάπολη).

⁸ Αρχαίες πηγές αναφέρουν έκρηξη του ηφαιστείου το 479 ή το 475 π.Χ.

⁹ Το επίθετο ίσως παραπέμπει στο μαντείο του Απόλλωνα στα Πάταρα της Λυκίας.

¹⁰ Τον Φιλοκτήτη. Όταν έπλεαν για την Τροία οι Έλληνες, τον εγκατέλειψαν στη Λήμνο, επειδή τον είχε δαγκώσει ένα φίδι και ήταν αφόρητη η δυσοσμία από την πυορροούσα πληγή. Εκεί πέρασε δέκα μαρτυρικά χρόνια, ώσπου ένας χρησμός, που έθετε ως όρο για την άλωση της Τροίας την εξασφάλιση του τόξου του Ηρακλή, που βρισκόταν ακόμη στα χέρια του Φιλοκτήτη, υποχρέωσε τους Έλληνες να στείλουν τον Οδυσσέα και τον Διομήδη στη Λήμνο, που κατάφεραν να αποκτήσουν το τόξο και πήραν μαζί τον Φιλοκτήτη στην Τροία, όπου θεραπεύτηκε και σκότωσε τον Πάρη.

¹¹ Ο Ύλλος είναι ο γιος του Ηρακλή. Ο γιος του Δώρου, του γενάρχη των Δωριέων, Αιγιμιός, που ζούσε στην περιοχή της Πίνδου και είχε δυο γιους, τον Πάμφυλο και τον Δύμαντα, πήρε ως τρίτο τον Ύλλο, για να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του προς τον Ηρακλή. Από τον Ύλλο, τον Πάμφυλο και τον Δύμαντα έλαβαν τα ονόματα τους οι τρεις φυλές των Δωριέων (Υλλείς. Πάμφυλοι, Δυμάνες).

¹² Δωρική πόλη στα νότια της Σπάρτης. Την έχτισε ο Αμύκλας, ο γιος του Λακεδαίμονος και της Σπάρτης. Κοντά βρισκόταν η πόλη Θεράπνη (ή Θεράπναι), όπου λατρεύονταν οι Διόσκουροι Κάστωρ και Πολυδεύκης, που εδώ ονομάζονται Τυνδαρίδες (γιοι του Τυνδάρεω, του πατέρα της Ελένης).

¹³ Ποταμός της Σικελίας, κοντά στην Αίτνα.

¹⁴ Οι Καρχηδόνιοι. Το 480 π.Χ. είχαν ηττηθεί από τον αδελφό του Ιέρωνα Γέλωνα (και τον τύραννο της Ιμέρας Θήρωνα) στην Ιμέρα.

¹⁵ Οι Ετρούσκοι. Το 474 π.Χ. τους νίκησε ο Ιέρων κοντά στην Κύμη.

¹⁶ Εννοεί τη μάχη στις Πλαταιές (479 π.Χ.).

¹⁷ Τον Γέλωνα και τον Ιέρωνα.

¹⁸ Ποταμός της Σικελίας, στις εκβολές του οποίου ήταν χτισμένη η ομώνυμη πόλη.

¹⁹ Τύραννος του Ακράγαντα (570-554 π.Χ.). Η σκληρότητά του υπήρξε παροιμιώδης. Παραδίδεται ότι τοποθετούσε τους εχθρούς του στην πυρακτωμένη κοιλιά ενός χάλκινου ταύρου και τους έκαιγε.

Ένας Εχθρός της Ιστορίας

 Αν ΜΕΧΡΙ ΤΩΡΑ ΕΒΡΙΣΚΕΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΒΑΡΕΤΗ, τότε θα ενθουσιαστείς πολύ μ’ αυτό που θα διαβάσεις: Περίπου την ίδια εποχή που ο Αννίβας βρισκόταν στην Ιταλία (λίγο μετά το 220 π.Χ.), υπήρχε

Στην Κίνα ένας αυτοκράτορας ο οποίος μισούσε τόσο πολύ την ιστορία, που το 213 π.Χ. διέταξε να κάψουν όλα τα ιστορικά βιβλία, τα παλιά αρχεία και έγγραφα- επίσης όλες τις συλλογές ποιημάτων και τραγουδιών, και όλα τα γραπτά του Κομφούκιου και του Λάο Τσε, δηλαδή οτιδήποτε θεωρούσε άχρηστο. Τα μόνα βιβλία που επέτρεψε ήταν αυτά που μιλούσαν για τη γεωργία και άλλα πρακτικά θέματα. Όποιος είχε στην κατοχή του οποιοδήποτε άλλο είδος βιβλίου καταδικαζόταν σε θάνατο.

Ο αυτοκράτορας αυτός λεγόταν Τσιν Σι Χουάνγκ Τι, και ήταν ο πρώτος αυτοκράτορας της Κίνας και ένας από τους μεγαλύτερους πολεμιστές που υπήρξαν ποτέ. Δεν καταγόταν από αυτοκρατορική οικογένεια, αλλά ήταν γιος ενός ηγεμόνα που διοικούσε μια κινέζικη επαρχία, την επαρχία Τσιν, από την οποία πήρε το όνομά της η οικογένειά του, η δυναστεία των Τσιν. Πιθανόν και ολόκληρη η χώρα που μέχρι σήμερα λέγεται Κίνα από αυτόν να πήρε το όνομά της.

Σίγουρα υπάρχουν αρκετοί λόγοι που η Κίνα πήρε το όνομά της από τον πρίγκιπα Τσιν: Όχι μόνο κατάφερε να γίνει κυρίαρχος ολόκληρης της χώρας, κατακτώντας όλες τις άλλες επαρχίες μία προς μία, αλλά αναδιοργάνωσε και τα πάντα στη χώρα. Εκτόπισε όλους τους άλλους ηγεμόνες και αναμόρφωσε την τεράστια αυτοκρατορία του. Αυτός ήταν ο λόγος που απεχθανόταν την ιστορία και έβαλε να κάψουν τα βιβλία, για να σβήσει κάθε ίχνος του παρελθόντος και κυριολεκτικά ν’ αρχίσει από το μηδέν.

Ήθελε η Κίνα να είναι αποκλειστικά δικό του έργο. Έφτιαξε δρόμους σ’ ολόκληρη τη χώρα και καταπιάστηκε μ’ ένα μεγαλόπνοο σχέδιο - την κατασκευή του Σινικού Τείχους. Σήμερα στέκεται ακόμα εκεί, ένα γερό, πέτρινο συνοριακό τείχος με πυργίσκους και πολεμίστρες, που με μια απόλυτη συμμετρία ακολουθεί την ελικοειδή γραμμή των συνόρων, πάνω από πεδιάδες και κοιλάδες, απόκρημνες βουνοπλαγιές και υψώματα, για περισσότερο από 2.000 χιλιόμετρα. 0 αυτοκράτορας Τσιν Σι Χουάνγκ Τι το έχτισε για να προστατεύσει τη χώρα και τους αναρίθμητους εργατικούς και φιλειρηνικούς αγρότες και ανθρώπους των πόλεών της από τις άγριες φυλές της στέπας και τους πολεμοχαρείς καβαλάρηδες που όργωναν τις απέραντες πεδιάδες της ασιατικής ενδοχώρας. Το τρομερό τείχος χτίστηκε για να αποκρούει τις επιθέσεις αυτών των ορδών, που εισέβαλλαν τακτικά στην Κίνα για να σκοτώσουν και να λεηλατήσουν. Και πραγματικά πέτυχε το σκοπό του. Στέκει στη θέση του για χιλιάδες χρόνια μέχρι και σήμερα, παρ’ όλο που στη διάρκεια των αιώνων χρειάστηκε πολλές φορές να αναστηλωθεί.

Ο αυτοκράτορας Τσιν Σι Χουάνγκ Τι δεν κυβέρνησε για πολύ. Σύντομα μια νέα δυναστεία κατέλαβε το θρόνο των «γιων του ουρανού» - η δυναστεία των Χαν. Αυτοί διατήρησαν ό,τι θετικό είχε θεσπίσει ο Χουάνγκ Τι, και υπό τη διακυβέρνησή τους η Κίνα παρέμεινε ένα ισχυρό και ενωμένο κράτος. Οι Χαν όμως δεν ήταν εχθροί της ιστορίας. Αντίθετα, θυμούνταν τι όφειλε η Κίνα στα διδάγματα του Κομφούκιου και άρχισαν να ψάχνουν παντού να βρουν τα αρχαία του κείμενα. Τελικά αποδείχθηκε ότι πολλοί είχαν το θάρρος να μην τα κάψουν. Έτσι συλλέχτηκαν με προσοχή και απέκτησαν διπλάσια αξία απ’ ό,τι προηγουμένως. Και μόνο όποιος γνώριζε καλά αυτά τα κείμενα μπορούσε να γίνει αξιωματούχος στην Κίνα.

Η Κίνα είναι στην ουσία η μόνη χώρα στον κόσμο όπου για πολλούς αιώνες δεν κυβέρνησαν ούτε οι αριστοκράτες, ούτε οι στρατιωτικοί, ούτε ο κλήρος, αλλά οι λύγιοι. Όποιος περνούσε τις εξετάσεις με υψηλό βαθμό, ανεξάρτητα αν είχε αριστοκρατική ή ταπεινή καταγωγή, μπορούσε να γίνει αξιωματούχος. Όποιος έπαιρνε τον υψηλότερο βαθμό κέρδιζε και την υψηλότερη θέση. Αλλά οι εξετάσεις κάθε άλλο παρά εύκολες ήταν. Έπρεπε να μπορεί κανείς να γράφει πολλές χιλιάδες χαρακτήρες - και ξέρεις ότι αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο στα κινέζικα. Σαν να μην έφτανε αυτό, έπρεπε να έχει αποστηθίσει αμέτρητα αρχαία συγγράμματα, τους κανόνες και τα διδάγματα του Κομφούκιου, αλλά και άλλων αρχαίων σοφών.

Έτσι το κάψιμο των βιβλίων από το Χουάνγκ Τι ήταν μάταιος κόπος. Κι αν στην αρχή η ιδέα σού είχε φανεί ωραία, άδικα χάρηκες μάλλον. Δεν ωφελεί σε τίποτα να προσπαθεί κανείς να εμποδίσει τους ανθρώπους να μάθουν την ιστορία τους. Όποιος θέλει να κάνει κάτι καινούριο πρέπει πρώτα να γνωρίσει σε βάθος το παλιό.

Το πάθος να κατασκοπεύεις και να δικάζεις

Όσο οι άνθρωποι κατοικούν στην άγνοια, νοιάζονται πολύ να βρουν τις ατέλειες και τα μειονεκτήματα των άλλων. Κατασκοπεύουν από το παράθυρο ή κοιτάζουν από την κλειδαρότρυπα τους γείτονες για να νιώσουν λίγο καλύτερα με τον εαυτό τους. Το κάνουν γιατί ξέρουν ότι οι ελλείψεις των άλλων τους βοηθούν να καλύψουν τις δικές τους.

     

Υποκύπτουμε έτσι στον πειρασμό που μας δίνει το πλεονέκτημα της σύγκρισής μας με αυτούς που απαξιώνουμε. Σκεφτόμαστε ότι «σε σχέση μ’ αυτούς, αυτό που κάνω εγώ δεν είναι και τόσο κακό»…

• Μη συλλογίζεσαι τα ξένα ελαττώματα, δεν σε αφορούν.
• Μην επεμβαίνεις στη ζωή των άλλων, δεν σε αφορά.
• Μη σκέφτεσαι τίποτα που να’ ναι αλλουνού, δεν σε αφορά. Atisha*

--------------
*Η σκέψη του Atisha υπάρχει εδώ και εκατοντάδες χρόνια, όμως, υπάρχουν και οι επιφανείς ηθικολόγοι που δε βρίσκουν τίποτα καλύτερο να κάνουν, απ’ το να επιτηρούν τους κακώς πράττοντες. Άντρες και γυναίκες – συχνά πολύ έξυπνοι – που σπαταλούν τη ζωή τους χώνοντας τη μύτη στις ξένες κοπριές, εδώ κι εκεί, σαν να ήταν διασταύρωση κοπροφάγου σκαραβαίου με αστυνομικό σκύλο. Άνθρωποι που έχουν για μοναδική τους ενασχόληση την επισήμανση όσων ενεργούν με τρόπο – που εκείνοι θεωρούν – κατακριτέο, ποιος κάνει λάθος, ποιος δεν κάνει το σωστό… και είναι απορίας άξιον, τι να ‘ναι αυτό που τους μπήκε στο μάτι και τους έκανε να ψάχνουν ελαττώματα μέσα στα μάτια των άλλων.

Ανακαλύφθηκαν δύο γονιδιακά δίκτυα νοημοσύνης στον εγκέφαλο

Ανακαλύφθηκαν δύο γονιδιακά δίκτυα νοημοσύνης στον εγκέφαλο

Βρετανοί και άλλοι επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι ανακάλυψαν για πρώτη φορά στον εγκέφαλο δύο ομάδες γονιδίων που σχετίζονται με τη νοημοσύνη. Τα δύο αυτά ανεξάρτητα «δίκτυα» με τις ονομασίες Μ1 και Μ3 φαίνεται να επηρεάζουν τις γνωσιακές-νοητικές λειτουργίες, όπως την μνήμη, την προσοχή, την ταχύτητα σκέψης και τη λογική.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον νευρολόγο δρα Μάικλ Τζόνσον του Τμήματος Ιατρικής του Imperial College του Λονδίνου, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό νευροεπιστήμης "Nature Neuroscience", δήλωσαν ότι τα δύο δίκτυα -που το ένα περιλαμβάνει περίπου 100 γονίδια και το άλλο 1.000- φαίνονται να βρίσκονται υπό τον έλεγχο καθοδηγητικών-ρυθμιστικών «διακοπτών».
Οι επιστήμονες θα στρέψουν πλέον την προσοχή τους στον εντοπισμό αυτών των διακοπτών-κλειδιών και στο κατά πόσο είναι εφικτό να τους «χειραγωγήσουν». Αν αυτό όντως κάποτε συμβεί (η έρευνα είναι ακόμη σε πολύ πρώιμο στάδιο), τότε εκτός από τις νέες θεραπευτικές δυνατότητες, πιθανώς η ίδια η νοημοσύνη θα μπορούσε να βελτιωθεί ή και να τεθεί υπό έλεγχο κατά βούληση.
«Γνωρίζουμε ότι οι γενετικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο στη νοημοσύνη, αλλά έως τώρα δεν ξέρουμε ποιά γονίδια εμπλέκονται. Η νέα έρευνα φέρνει στο φως μερικά από αυτά και τον τρόπο που αλληλεπιδρούν», δήλωσε ο Τζόνσον.
«Το συναρπαστικό είναι πως τα εν λόγω γονίδια φαίνεται να έχουν έναν κοινό ρυθμιστή. Ίσως μπορέσουμε τελικά να τροποποιήσουμε γενετικά τη νοημοσύνη, όμως κάτι τέτοιο προς το παρόν παραμένει μόνο μια θεωρητική δυνατότητα - έχουμε κάνει απλώς το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση», πρόσθεσε.
Οι ερευνητές μελέτησαν εγκεφάλους ανθρώπων που είχαν κάνει νευροχειρουργική επέμβαση λόγω επιληψίας. Παράλληλα, ανέλυσαν χιλιάδες γονίδια του ανθρωπίνου εγκεφάλου, σε συνδυασμό με γενετικά στοιχεία τόσο από υγιείς ανθρώπους που είχαν κάνει τεστ νοημοσύνης (IQ), όσο και από ασθενείς με αυτισμό και νοητική καθυστέρηση.
Μέσα από αυτή τη διαδικασία, με τη βοήθεια υπολογιστών, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ανακάλυψαν δύο «δίκτυα» γονιδίων που επηρεάζουν τη νοημοσύνη των υγιών ανθρώπων. Μάλιστα αρκετά από αυτά τα γονίδια, όταν υποστούν μετάλλαξη, οδηγούν σε επιληψία ή νοητική καθυστέρηση.
«Χαρακτηριστικά, όπως η νοημοσύνη, ελέγχονται από μεγάλες ομάδες συνεργαζομένων γονιδίων, όπως μια ποδοσφαιρική ομάδα αποτελείται από παίκτες σε διαφορετικές θέσεις», τόνισε ο Τζόνσον.
Η νοημοσύνη παραμένει πάντως ένα επίμαχο επιστημονικό πεδίο. Ορισμένες μελέτες ανεβάζουν σε 75% τον γενετικό παράγοντα που την καθορίζει και το υπόλοιπο 25% το αποδίδουν στο περιβάλλον και την ανατροφή. 'Αλλοι επιστήμονες θεωρούν ότι η γενετική δεν ευθύνεται για πάνω από το 40% της νοημοσύνης.
Όμως, όποιο κι είναι το σωστό ποσοστό της κληρονομικότητας, συγκεκριμένα «γονίδια εξυπνάδας» δεν έχουν ακόμη εντοπισθεί. Η νέα μελέτη πάντως δείχνει ότι ίσως πλέον πρέπει να μιλάμε για «δίκτυα γονιδίων εξυπνάδας» - πράγμα άκρως ταιριαστό σε μια τόσο (δια)δικτυωμένη εποχή!

Οι γυναίκες δε χωρίζουν τους άνδρες που τις κάνουν να γελάνε!

Ο χωρισμός από μία σταθερή σχέση είναι δύσκολος, αλλά για τις γυναίκες είναι δυσκολότερος όταν ο πρώην τους τις έκανε να γελάνε, σύμφωνα με μία νέα μελέτη.

Όπως έδειξε, όσο πιο αστείο βρίσκουν οι γυναίκες τον σύντροφό τους, τόσο πιο δύσκολο είναι να ζητήσουν και να ξεπεράσουν τον χωρισμό από αυτόν.

Μάλιστα όσο μεγαλύτερη είναι η αίσθηση του χιούμορ του πρώην τους, τόσο περισσότερο χρόνο χρειάζονται για να τον ξεχάσουν και τόσο πιθανότερο να προσπαθήσουν να ανακτήσουν προσωπική επαφή μαζί του.

Το γιατί συμβαίνει αυτό δεν είναι επακριβώς γνωστό, αλλά οι ερευνητές που πραγματοποίησαν τη μελέτη εικάζουν ότι το χιούμορ αποτελεί ένδειξη καλών γονιδίων και έτσι είναι ιδιαιτέρως ελκυστικό για τις γυναίκες.

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από εξελικτικούς ψυχολόγους του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Γουέιν (Wayne State) στο Ντητρόιτ, οι οποίοι ανέλυσαν στοιχεία από 392 εθελοντές οι οποίοι μόλις είχαν χωρίσει από τον/την μακροχρόνιο σύντροφό τους.

Στόχος της μελέτης ήταν να εντοπίσουν τις τυχόν διαφορές μεταξύ των δύο φύλων στην διαχείριση ενός χωρισμού εκτός γάμου (κανένας εθελοντής δεν ήταν παντρεμένος με τον/την πρώην του).

Όπως γράφουν οι ερευνητές στην επιθεώρηση «Adaptive Human Behavior and Physiology», πέραν των ευρημάτων για το χιούμορ, η μελέτη τους έδειξε ακόμα ότι οι γυναίκες έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να αναφέρουν πως νιώθουν ευτυχισμένες έπειτα απο τον χωρισμό τους.

Αυτό οφείλεται στο ότι ως φαίνεται είναι αυτές που συνήθως ζητούν διακοπή της σχέσης και όχι οι άντρες, όπως πολλοί θέλουν να πιστεύουν.

Οι άνδρες, από την άλλη πλευρά, είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναφέρουν ότι νιώθουν σεξουαλικώς «μπλοκαρισμένοι» από τον χωρισμό τους - προφανώς επειδή συνήθως δεν τον ζητούν αυτοί.

«Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι οι συμπεριφορές μετά τον χωρισμό εξαρτώνται περισσότερο από το ποιος τον έχει ζητήσει παρά από το φύλο», καταλήγουν οι ερευνητές.

Αυτό που είμαι

Θέλεις να είσαι διαφορετικός; Αυτό, πονάει να ξέρεις!

Από την άλλη, τι θα σήμαινε για εσένα να είσαι ίδιος; Να είσαι ίσως κάτι που θα είναι αποδεκτό, αλλά που θα καταπιέζει τα ιδιαίτερα στοιχεία του και θα τα καταδικάζει στην αφάνεια;

Θα σε πούνε περίεργο, παράξενο και δύσκολο. Αλλά ποιος είναι ο εύκολος; Αυτός που τον κάνει ο άλλος ότι θέλει; Αυτός που του λένε και το εκτελεί με το κεφάλι κατεβασμένο; Αυτός που πραγματοποιεί τα όνειρα άλλων; Αυτός που θυσιάζει την προσωπικότητά του για τα κοινωνικά πρέπει;

Θα σε διώξουν, και θα μείνεις μόνος, ίσως πάρεις και τη ρετσινιά του αντικοινωνικού. Σε καλό δρόμο θα είσαι τότε! Η κοινωνία πάντα, τελματωμένο σε θέλει. Σε πρόγραμμα. Άρα, εσύ γίνεσαι δημιουργός, γίνεσαι ο πρωταγωνιστής του έργου σου, είσαι ο αρχιτέκτονας του μέλλοντός σου! Ταράζεις τα νερά και δημιουργείς κυματισμούς. Τα άλλα νερά, στάσιμα είναι! Απλοί αντιγραφείς και επαναλήπτες ενός επιβεβαιωμένου μοντέλου. Εσύ, δημιουργείς νέο μοντέλο.

Θα έρθεις σε ρήξη στο τέλος αν για πολύ μείνεις διαφορετικός. Αλλά η ρήξη αυτή θα είναι και η απελευθέρωσή σου. Επειδή, τους διαφορετικούς, όταν δεν καταφέρνουν να τους λυγίσουν και να τους κάνουν ίδιους, τότε τους ακολουθούν. Βλέπεις, όλοι μοναδικοί είμαστε στο βάθος. Και όσο και αν σε πολεμήσουν, κάτι θα θυμίζεις μέσα τους από τα δικά τους, και αυτό θα είναι η γοητεία σου.

Μείνε άγρυπνος, μείνε διψασμένος. Μείνε σε αυτό που τη σκέψη σου τρελαίνει και το κορμί σου ανατριχιάζει. Μείνε με βουλωμένα αυτιά στις φωνές τους και με ανοιχτά τα μάτια στο δρόμο σου.

Μείνε εσύ!

Άγχος και κρίσεις πανικού: ο ρόλος της επίγνωσης και των πεποιθήσεων

Πρέπει να γίνει απολύτως κατανοητό ότι το πρόβλημα δεν είναι το άγχος και οι κρίσεις πανικού. Το πρόβλημα είναι το υπόβαθρο που κρύβεται από πίσω και που κάνει αυτά τα συμπτώματα αναπόφευκτα. Και αυτό το υπόβαθρο αποτελείται από παρερμηνείες, αυθαίρετα συμπεράσματα, πεποιθήσεις και αντανακλαστικές συναισθηματικές αντιδράσεις.

Τη στιγμή που κάποιος παθαίνει μια κρίση πανικού, αν δεν είναι καθόλου "υποψιασμένος", θα είναι απολύτως ταυτισμένος με τις σκέψεις και το συναίσθημα που νιώθει μέσα του. Με άλλα λόγια, δεν θα ξέρει τι του συμβαίνει. Και αν κάποιος τον ρωτήσει εκείνη τη στιγμή "τι σου συμβαίνει;", η απάντησή του θα φανερώνει τις σκέψεις και το συναίσθημα που τον έχουν κυριεύσει ολοκληρωτικά.

Ένα πολύ βοηθητικό εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιήσει κανείς τη στιγμή μιας κρίσης πανικού ή πολύ έντονου άγχους, είναι η επίγνωση. Μπορεί να εστιάσει την προσοχή του στις σκέψεις ή το συναίσθημα που νιώθει μέσα του (που κυρίως είναι ο φόβος)και να τα παρατηρήσει αυτά ως φαινόμενα που συμβαίνουν εντός του, χωρίς να τα προσωποποιεί και να εντοπίζει σ' αυτά τον εαυτό του. Η προσωποποίηση εκφράζεται με σκέψεις του τύπου "τι μου συμβαίνει;", "φοβάμαι (εγώ)", "πιστεύω ότι θα πάθω κάτι κακό (εγώ)", κ.ά. Αυτές οι σκέψεις ανανεώνουν και τροφοδοτούν περαιτέρω τον φόβο και τα σωματικά συμπτώματα.

Η επίγνωση οδηγεί σε ένα άλλο πολύ ισχυρό εργαλείο έναντι του άγχους και των κρίσεων πανικού: τη στάση της μη αντίδρασης και της αποδοχής. Η αντίδραση σε κάποιες αρχικές σκέψεις ή σε κάποια σωματικά συμπτώματα (ταχυκαρδία, εφίδρωση, ζάλη, κ.τ.λ) χειροτερεύει την κατάσταση χωρίς να ωφελεί σε τίποτα. Η αντίδραση αποτελεί απλά την έκφραση της ασυνείδητης ταύτισης με αυτά τα φαινόμενα. Δηλαδή, κάποιος που αρχίζει να νιώθει φόβο επειδή έκανε κάποιες συγκεκριμένες σκέψεις (τις οποίες δεν παρατήρησε και δεν αναγνώρισε ως τέτοιες), συνεχίζει να δημιουργεί κι άλλες σκέψεις που, αυτή τη φορά, δεν αφορούν το περιεχόμενο του φόβου, αλλά εστιάζονται στα συμπτώματα. Μ' αυτόν τον τρόπο "χτίζεται" η επιδείνωση των συμπτωμάτων και φτάνει κάποιος στο σημείο να νομίζει (δηλαδή να σκεφτεί) ότι μπορεί να του συμβεί κάτι κακό.

Η επίγνωση των σκέψεων και των συναισθημάτων δεν σημαίνει όμως ότι θα κατευνάσει αυτομάτως και τα σωματικά συμπτώματα. Τα σωματικά συμπτώματα μπορεί να συνεχίσουν ή ακόμα και να επιδεινωθούν. Αυτό που κάνει η επίγνωση είναι να βοηθήσει στο να αποφευχθεί η ανατροφοδότηση του συναισθήματος του φόβου μέσα από τις σκέψεις. Το σώμα έχει έναν τρόπο λειτουργίας που σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται από το πώς έχει προγραμματιστεί κατά το παρελθόν. Οι συναισθηματικές αντιδράσεις μπορεί να έχουν δημιουργήσει ισχυρούς δεσμούς με κάποιες σκέψεις και αυτοί οι δεσμοί δεν πρέπει να περιμένουμε ότι θα διαλυθούν άμεσα, γρήγορα και εύκολα. Με τον ίδιο τρόπο που δημιουργήθηκαν, δηλαδή μέσα από την τακτική επανάληψη ορισμένων μοτίβων σκέψεων και συναισθημάτων κατά το παρελθόν, έτσι θα φύγουν. Είναι κάτι που απαιτεί χρόνο.

Η επίγνωση σταματά την περαιτέρω ανανέωση αυτού του φαύλου κύκλου. Κάτι που σημαίνει ότι με τον χρόνο, ο φαύλος κύκλος θα αρχίσει να εξασθενεί γιατί, ούτως ή άλλως, δεν μπορεί να υπάρξει από μόνος του. Η πίστη μας στο περιεχόμενο του φαύλου κύκλου είναι αυτή που τροφοδοτεί τον φαύλο κύκλο. Αν σταματήσουμε να πιστεύουμε ορισμένα πράγματα, αυτός ο κύκλος θα εξασθενίσει και θα δημιουργηθεί κάποιος άλλος, που θα τροφοδοτείται πάλι από την πίστη μας, αλλά αυτή τη φορά την πίστη μας θα την κατευθύνουμε προς ένα διαφορετικό περιεχόμενο (άλλες σκέψεις και πεποιθήσεις).

Μια αλλαγή στις πεποιθήσεις που μπορεί να έχει εμφανή αποτελέσματα έναντι του άγχους και του πανικού, είναι το να αφαιρέσει κάποιος την έννοια της σημαντικότητας από τη ζωή του. Για παράδειγμα, δεν είναι σημαντικό αν πάθουμε μια κρίση πανικού. Δεν είναι σημαντικό αν δεν γράψουμε καλά σε κάποιες εξετάσεις. Δεν είναι σημαντικό αν οι άλλοι νομίζουν ότι είμαστε ανίκανοι σε κάτι. Δεν είναι σημαντικό αν χωρίσουμε. Δεν είναι σημαντικό αν βγάζουμε πολλά ή λίγα λεφτά, αν μένουμε σε μικρό ή σε μεγάλο σπίτι, κ.ο.κ.

Καθώς διευρύνεται η αντίληψή μας για την πραγματικότητα, μπορούμε να φτάσουμε σε σημείο να αποταυτιστούμε σε μεγάλο βαθμό από την εικόνα μας, ή ακόμα και από το σώμα μας. Έτσι, για κάποιον που δεν είναι ταυτισμένος με την εικόνα του, το να τον κοροϊδεύουν οι άλλοι δεν αποτελεί καθόλου σημαντικό γεγονός. Κάποιος που δεν είναι ταυτισμένος με το σώμα του, δεν θα νιώθει φόβο απέναντι στο θάνατο ή την αρρώστια. Από το άγχος υποφέρουν περισσότερο αυτοί που αναπτύσσουν έντονες προσκολλήσεις (με άλλους ανθρώπους, με την εικόνα τους, με το σώμα τους, με ιδεολογίες, με πεποιθήσεις, κ.τ.λ). Αυτοί είναι που θέλουν να γίνονται πάντα αποδεκτοί, να είναι αρεστοί, να έχουν δίκιο στις συζητήσεις ή να αναγνωρίζονται από τους άλλους. Και καθώς πασχίζουν να τα καταφέρουν όλα αυτά, φοβούνται μήπως αποτύχουν, μήπως δεν επιβεβαιώσουν την αξία του εαυτού τους, και αγχώνονται.

Σε επίπεδο πεποιθήσεων λοιπόν, θα ήταν χρήσιμο να αναθεωρήσουμε πολλά από αυτά που θεωρούμε σημαντικά στη ζωή μας. Σε επίπεδο πρακτικής αντιμετώπισης του άγχους και των κρίσεων πανικού, η επίγνωση και η δημιουργία μιας απόστασης από τα συμπτώματα, είναι η αρχή για την εξασθένιση του φαύλου κύκλου, οι ρίζες του οποίου εντοπίζονται αποκλειστικά στο παρελθόν.

Έρωτας είναι η μνήμη που έσβησες

Λένε πως για να πεις μια ιστορία πρέπει να την τοποθετήσεις στο χώρο και στο χρόνο. Να της βάλεις μια αρχή για να ξεκινήσει. Σε εμάς πώς να βάλω μια αρχή που δεν κατάλαβα ποτέ πώς αρχίσαμε; Πώς να βάλω σημείο έναρξης σε κάτι που δεν κατάλαβα ποτέ πώς έγινε.

Γνωριζόμαστε από πάντα, χωρίς να έχουμε ποτέ πολλά πολλά. Θυμάμαι ακόμα εκείνη την Πέμπτη, εκείνο το μεθυσμένο σου μήνυμα κι εμένα να αφήνω στην μέση τα πάντα και να έρχομαι στην πόρτα σου.

Και πιστεύαμε κι οι δυο πως είμαστε «περιορισμένου χρόνου». Εγώ ήξερα πως δεν ήθελα τίποτα καινούριο στην ζωή μου κι εσύ ένα alma libre της ίδιας της ζωής. Εγώ σου μίλαγα για δυσκολίες καθημερινότητας κι εσύ μου μίλαγες για το πότε ξεκίνησε όλο αυτό για εσένα. Μου μιλάς για περιόδους της ζωής μου και πώς άλλαζα στο χρόνο. Παρατηρητής από απόσταση της ζωής μου κι εγώ κοιτάω την εικόνα της εικόνας μου μέσα στον χρόνο, μέσα από τα μάτια σου.

Δεν σου έχω πει ποτέ πως κι εγώ το ίδιο έκανα μέσα στο χρόνο. Μπορεί να μην το έκανα τόσο έντονα. Μπορεί να μην το έκανα με την ίδια ματιά με εσένα, όμως το έκανα.

Εσύ είσαι έρωτας κι εγώ μνήμη. Ο έρωτας βαρύ αρσενικό, αδιαπραγμάτευτο κι εγώ αντιστέκομαι παρουσιάζοντάς σου τις μνήμες μου. Σου προτάσσω τις αντιστάσεις μου όσο πιο έντονα μπορώ άλλοτε φωνάζοντάς σου τις πληγές μου κι άλλοτε ψιθυρίζοντάς σου τα θέλω που έχω ξεχάσει.

Κι εσύ εκεί. Σβήνεις τις μνήμες μου με φιλιά και περπατάς μαζί μου στο σκοτάδι. Με κρατάς αγκαλιά κι όταν προσπαθώ να δραπετεύσω από εκεί με σφίγγεις πιο πολύ πάνω σου. Δίνεις μάχες με το χθες μου και δεν καταλαβαίνεις πως δεν υπάρχει χθες. Το έχεις κλείσει μόνος σου στο κουτί του και κρατάς το κλειδί του.

Παίζω με τις ανασφάλειές σου κρυφτό και χάνομαι για μέρες. Σου δίνω ψίχουλα λες και σου μιλάω για όλα εκτός από εμάς. Παραπονιέσαι και ψάχνεις συμμάχους. Το κρυφτό δεν βοηθάει και όσο κρατάμε στη σκιά το σήμερά μας, αμφισβητείς τα αισθήματα που δεν σου έχω ομολογήσει ποτέ.
Περνάνε βδομάδες και εσύ τα δίνεις όλα· κι όσο εσύ τα δίνεις εγώ μαζεύομαι. Δραπετεύω μακριά σου κάθε που τρομάζω από την ένταση των συναισθημάτων. Εκμηδενίζω τα χιλιόμετρα και φτάνω σε εκείνη, την μία, το alter ego μου. Δεν υπολόγισα ποτέ πως θα είναι εκείνη η μεγαλύτερη σύμμαχός σου.

Είναι εκείνη που μου φέρνει την πραγματικότητα μέσα στα μούτρα μου. Είναι εκείνη που δεν αφήνει τα χαζοπείσματα να μας νικήσουν.

Γυρνάω και χάνομαι για λίγο ακόμα. Θέλω χρόνο. Πρέπει να συνειδητοποιήσω πως εκείνο το ανείπωτο ισχύει. Όσο είναι ανείπωτο, είναι σαν ένας ελέφαντας να κυκλοφορεί ανάμεσά μας κι εμείς να κάνουμε πως δεν τον βλέπουμε.

Βρίσκω αντιστάθμισμα στην καθημερινότητα που δεν σταματά να μας δοκιμάζει. Εσύ κι η Δήμητρα μαζί, Gladiators κι εγώ να κλείνομαι μην διαρρεύσει το ανείπωτο.

Και κάπου εκεί, ένα κρακ, ένα τραγούδι χωρίς άλλες εξηγήσεις. «Όταν περάσουνε τα χρόνια απ’ το σκορπιό, και δεν θα έχεις άλλο για να με μισήσεις, στείλε μου τότε μόνο ένα ευχαριστώ, που δεν σε σκότωσα και σ’ άφησα να φύγεις.»

Δεν σου είπα πως σταμάτησες την καρδιά μου εκείνη την στιγμή. Δεν σου είπα πως πάγωσες το χρόνο μου εκείνη την στιγμή. Τώρα φεύγεις εσύ και πρέπει να σε προλάβω. Ζητάς λέξεις κι εγώ σου δίνω πράξεις. Γιατί μου ζητάς τις λέξεις;

Μου ζήτησες το χρόνο μου και στον έδωσα. Μου ζήτησες τις στιγμές μου και στις χάρισα. Μου ζήτησες να γίνεις κομμάτι στα πολύτιμά μου, ακόμα κι αυτό στο έδωσα.

Μα εσύ ζητάς τις λέξεις. Κι εγώ τις λέξεις τις φοβάμαι μάτια μου. Όταν ειπωθούν, γίνονται δεδομένες, γίνονται πραγματικότητα.

Μπορώ να σου μιλάω για ώρες χωρίς να ξέρεις το παραμικρό για μένα. Να νομίζεις πως τα έμαθες όλα κι εγώ να μην σου έχω πει λέξη επί της ουσίας. Είναι τέχνη αυτό, είναι ταλέντο κι εσύ μου ζητάς να στο παραδώσω. Αυτό που δεν ξέρεις, είναι πως τα ανείπωτά μου, όταν ειπωθούν, ίσως με φοβίσουν τόσο που θα κρυφτώ ξανά.

Ας είναι! Θες τις λέξεις; Στις χαρίζω!
Έρωτας είναι το χαμόγελό σου που φωτίζει το σύμπαν όλο.
Έρωτας είναι η καλημέρα σου που μόνο εγώ μπορώ να καταλάβω ότι είναι καλημέρα και δεν βρίζεις.
Έρωτας είναι ο καφές από την ίδια κούπα κι ας σιχαίνομαι τη ζάχαρη που βάζεις.
Έρωτας είναι που νομίζεις πως είμαι μουτρωμένη και δεν σου μιλάω ενώ απλά γράφω αυτό.
Έρωτας είναι το χθες που με τρόμαξες και σε μάλωσα σαν να ήσουν παιδί.
Έρωτας είναι οι νύχτες που πέρασα δίπλα σου να ηρεμώ τους πόνους σου.
Έρωτας είναι το κρυφτό μέσα στον κόσμο κι εκείνα που λέμε χωρίς να ανοίξουμε καν το στόμα μας.
Έρωτας είναι η μνήμη που έσβησες. Έρωτας είσαι εσύ!

Όταν κατάλαβα τι είναι πραγματική αγάπη, όλα άλλαξαν

Τέτοια θα πρέπει να είναι μια αληθινή ερωτική σχέση μεταξύ δύο ανθρώπων. Σχέση ενέργειας και λάμψης. Με εναλλασσόμενους ρόλους. Καθένας θα πρέπει να παρέχει το «ρεύμα» στο σύντροφό του ώστε να φωτίσει, να λάμψει. Και τότε το αποτέλεσμα είναι μοναδικό. Φως και ζέστη διαχέονται προς κάθε κατεύθυνση. Κάθε υπόνοια σκοταδιού και αμφιβολίας διασκορπίζεται.

Και το θέμα δεν είναι ερωτικό, είναι πολύ βαθύτερο, είναι πνευματικό και ενεργειακό. Γιατί μόνον όταν το μέσα του ανθρώπου «φορτίζει» και γεμίζει μπορεί και να ακτινοβολήσει. Μόνον όταν έννοιες όπως ο σεβασμός, η εκτίμηση, ο θαυμασμός και η αφοσίωση μεταδίδονται αμοιβαία δύναται ένας άνθρωπος να ανέλθει πνευματικά και μαζί του να συμπαρασύρει τους γύρω του στο δρόμο του άπλετου φωτός και της συναισθηματικής θαλπωρής.

Η υπέρβαση της υλικής υπόστασης των ανθρωπίνων αδυναμιών είναι το διαχρονικά ζητούμενο και το ανυπέρβλητο εμπόδιο. Είναι η καθυστέρηση της πνευματικής εξέλιξης και ολοκλήρωσης των ανθρώπων. Κανείς, όμως, δεν το έχει σκεφτεί; Κανείς δεν το έχει επιχειρήσει; Κι όμως! Απλά κανένας δεν είναι έτοιμος να αυτοτραυματίσει το «εγώ» του. Κανείς δεν αντέχει στην ιδέα και μόνο της προσωπικής καταπάτησης και της προαγωγής του «εμείς» και του «μαζί». Κανείς δεν έχει αντιληφθεί πραγματικά το καζαντζακικό «δε φοβούμαι τίποτα». Όλοι φοβούνται να δώσουν και να λάμψουν. Γιατί το σκοτάδι κρύβει τα πάντα, λαξεύει τις ατέλειες. Ατέλειες που στο φως γίνονται καλοφωτισμένα μονοπάτια προς την αλλαγή και την εξέλιξη.

Όταν ο άνθρωπος καταφέρει να απαλλαγεί από το φόβο, όταν κατορθώσει να λυτρωθεί από το αυτοφυές φυτό του εγωισμού, όταν μάθει να δίνει και να εμπιστεύεται, όταν αφήσει τον εαυτό του να γίνει δέκτης ενέργειας από τους ανθρώπους γύρω του, από το σύντροφό του, μόνο τότε θα αρχίσει να ακτινοβολεί. Μόνο τότε θα αρχίσει να ζει. Και όταν συμβεί αυτό, τότε θα αρχίσει να αγγίζει την πολυπόθητη αιωνιότητα της ψυχής.

Το δικό μου το πολύ πως να χωρέσει στο δικό σου το λίγο!

Κι οι δυο μας δυσανασχετούσαμε δικαιολογημένα.
Όμως μέσα σ’ αυτό το λίγο σου, σ’ αυτό το περιορισμένο σου, είχα την κακοτυχία να διακρίνω σκιές περαστικές που με πυρπόλησαν.
Σκιές του απέραντου. Αυτό που δεν έλεγχες, αυτό που δεν γνώριζες, προσπερνούσε από μια σου έκφραση, από μια σου χειρονομία τυχαία και με καθήλωνε.
Δεν περιγράφεται η ματιά, η κίνηση, ο ήχος.
Ό,τι κι αν σου πω δεν θα σου μεταδώσω αυτό που μ’ έκανε να σε θέλω έτσι.
Το απέραντο είναι άπιαστο, απερίγραπτο, ακαθόριστο. Χιλιάδες να λέω εναντίον σου αμέσως θα παραλύσουν μπροστά στη γρήγορη κίνηση του χεριού σου μόλις σηκωθεί για να φτάσει στα χείλη σου και να δαγκώσεις το μικρό σου νυχάκι σμίγοντας τα φρύδια σα να σκέφτεσαι κάτι δύσκολο.
Για μια τέτοια κίνηση, κάποιες ώρες, ένιωθα έτοιμος και τη ζωή μου να δώσω.
Για μια τέτοια κίνηση!
Σαν σινιάλο άλλων κόσμων ερχόταν προς εμένα κι ανέτρεπε όσα σου καταμαρτυρούσα. Από κατήγορο με μετέτρεπε σε ζητιάνο σου!
Για μια τέτοια κίνηση!
Δεν θα απορήσω ποτέ ξανά για το τι είναι εκείνο που αλυσοδένει ένα ζευγάρι. Δεν φαίνεται αυτό που αλυσοδένει.

Εμείς οι απ’ έξω δεν βλέπουμε τίποτα όμως ένας άντρας κανείς δεν ξέρει τι σινιάλα δέχεται από το βλέμμα μια γυναίκας, απ’ την ανάσα της, από το γέλιο της, από την πιο ανεπαίσθητη χειρονομία της, από το άρωμά της.
Οι ώρες, οι ελάχιστες, που πίστευα πως σε είχα δικιά μου, που ήσουνα όπως σε ήθελα, άνοιγαν τη βασιλεία του ουρανού που με δεχότανε.
Το κρεβάτι μας άπλωνε και γινόταν το πανάκριβο “τώρα” που επιτέλους ακινητούσε της ροές του άγχους μου και με μεταμόρφωνε σε μακαριότητα. Όμως μαζί σου κρατούσε ελάχιστα.
Αμέσως μόλις χωρίζαμε το εφιαλτικό παιχνίδι, με τους δείκτες του ρολογιού μ’ έριχνε σε ασθματικά κυνηγητά. Οι ώρες, τα λεπτά, τα δευτερόλεπτα σάρκαζαν την ψυχή μου που μακριά σου έτρεχε συνεχώς σε ανάποδα κυλιόμενη κορδέλα. Να σε προλάβει, να σε συλλάβει, να σε κατακρατήσει και να επαναλάβει μαζί σου εκείνο το θαυμαστό “τώρα” του έρωτα.
Εκείνο το εξαίσιο “τώρα” του έρωτα, το τόσο ανεκτίμητο κι ακριβοπληρωμένο μπορεί και να μη συμβαίνει μονάχα μαζί σου.

Ελπίζω…
Αυτή η ελπίδα με σώζει απ’ την καταδίκη της άγριας εξάρτησης από σένα. Μπορεί να ‘σουν η πρόγευση άλλων ηδονών που από άλλους δρόμους βρίσκονται ασφαλέστερα και διαρκέστερα. Δείγμα παραδείσου μέσα στην κόλαση μου άφησες.
Η πρόγευσή σου μου άναψε φωτιές. Κι όχι μόνο στο κορμί μα και στην ψυχή κι αυτό είναι το δυσκολότερο.
Νιώθω ρακένδυτος οδοιπόρος που βγήκα για να ξαναβρώ εκείνο που αστραπιαία μου αποκάλυψε η σχισμή των δικών σου φιλιών.

Έχω δικαίωμα να μην ξέρω τι θέλω

Έχω δικαίωμα να είμαι στενοχωρημένος και να μην ξέρω τον λόγο.
Έχω δικαίωμα να φωνάζω «δεν αντέχω πια» και μετά να το παίρνω πίσω.
Έχω δικαίωμα να μην έχω απάντηση για κάθε πρόβλημα.
Έχω δικαίωμα να μη βλέπω το πρόβλημα, ή να το βλέπω και να μη θέλω να το αντιμετωπίσω.
Έχω δικαίωμα να μη θέλω πίεση για να αποφασίσω κάτι.
Έχω δικαίωμα να μην ξέρω τι θέλω.
Έχω δικαίωμα να… έχω δικαίωμα.
Έχω δικαίωμα να φοβάμαι.
Έχω δικαίωμα να μη θέλω να σε ακούσω. Να μην ακούω. Να ταξιδεύω σε άλλους κόσμους όταν μου μιλάς.
Έχω δικαίωμα να με δέχομαι όπως είμαι.
Έχω δικαίωμα να με δέχεσαι όπως είμαι.
Έχω δικαίωμα να κάνω λάθος.
Έχω δικαίωμα να μη θέλω ή να μην μπορώ να διορθώσω το λάθος.
Έχω δικαίωμα να θυμώσω.
Έχω δικαίωμα να θέλω να απομονωθώ.
Έχω δικαίωμα κάποιες φορές να μην με νοιάζει πώς με βλέπουν τα δικά σου μάτια. Να μη με νοιάζει να «τσαλακώνομαι» μπροστά σου.
Έχω δικαίωμα να είμαι εγώ, σε έναν κόσμο που κοιτά πώς να με αλλάξει.
Έχω δικαίωμα. Τ’ ακούς;
Αλλά πάνω από όλα έχω δικαίωμα να σου παραχωρήσω, δικαιωματικά πια, τα ίδια ακριβώς δικαιώματα.
Γιατί και εσύ έχεις δικαίωμα να είσαι εσύ.
Και τότε μπορώ να ελπίζω σε μια «συνάντηση» ουσίας.

Χειρουργική γονιδίων

Η ιατρική και η βιολογία προχωρούν. Τα γονίδια, ο τρόπος λειτουργίας τους και οι επιδράσεις του τρόπου ζωής και σκέψης μας επάνω σε αυτήν την λειτουργία, αποτελούν την βάση όλων των ασθενειών, όπως αποδεικνύεται όλο και περισσότερο από τις επιστημονικές έρευνες.

Παρ΄ όλα αυτά όμως, η άποψη πως πρέπει να αλλάξει κάποιος τον τρόπο ζωής και σκέψης του για να θεραπευθεί από την ασθένεια που τον παιδεύει, δεν αποδίδει σε κάποιον οικονομικά οφέλη, όσο και αν είναι λογική και αποδεδειγμένη αυτή η άποψη από πολλούς επιστήμονες στην εποχή μας.

Και για να είμαστε ειλικρινείς, ούτε τους ίδιους τους ασθενείς ικανοποιεί τις περισσότερες φορές, αφού δεν είναι διατεθειμένοι να κάνουν τον κόπο να αλλάξουν συνήθειες και τρόπο σκέψης.

Έτσι, τα οικονομικά συμφέροντα από τη μία, και το χαμηλό επίπεδο αυτογνωσίας και κατανόησης του εαυτού πολλών ανθρώπων ανάμεσά μας, από την άλλη, οδηγούν την ιατρική σε επεμβατικές μεθόδους όλο και πιο εκπληκτικές.

Έχει αρχίσει η χειρουργική των γονιδίων!

Δεν γίνεται αυτό με νυστέρι, βέβαια. Οι συνθετικοί βιολόγοι, όπως ονομάζονται οι επιστήμονες που ασχολούνται με αυτή τη δουλειά, χρησιμοποιούν διάφορα χημικά μόρια (όπως πρωτεΐνες), με τα οποία προσπαθούν να κάνουν γονίδια που η λειτουργία τους οδηγεί σε ασθένεια, να αλλάξουν τρόπο λειτουργίας, αντικαθιστώντας κάποια τμήματά τους με άλλα.

Είναι εκπληκτικά αυτά τα επιστημονικά επιτεύγματα, ωστόσο, οι αλλαγές της λειτουργίας των γονιδίων δεν γίνονται στον οργανισμό χωρίς λόγο. Τίποτα στον οργανισμό δεν γίνεται χωρίς κάποιο λόγο. Η εκδήλωση μιας ασθένειας οφείλεται στην προσπάθεια του οργανισμού να αντιμετωπίσει κάτι που εμποδίζει την σωστή του λειτουργία. Και η προσπάθεια αυτή οδηγεί στην αλλαγή της λειτουργίας κάποιων γονιδίων.

Αν λοιπόν εμείς διορθώσουμε αυτή τη λειτουργία, χωρίς να έχει εκλείψει ο παράγοντας που οδήγησε στην αλλαγή της, δεν ξέρω τι άλλα προβλήματα μπορεί να δημιουργηθούν σε αυτόν τον οργανισμό.

Μένει να περιμένουμε με υπομονή να δούμε πού μας οδηγούν τα νέα επιτεύγματα της ιατρικής.

Ο φάρος

Ένα πολυβραβευμένο, τρυφερό και συγκινητικό video.

Μια ιστορία για το πως οι γονείς υποστηρίζουν τα παιδιά τους ώστε να κάνουν τα όνειρά τους πραγματικότητα.

Ό,τι και αν συμβεί, οι γονείς θα είναι πάντα εκεί για να στηρίξουν τα παιδιά τους, όπως ο φάρος λάμπει πάντα για τα πλοία.

 

ΕΛΕΝΗ

Η σημερινή δημοσίευση, αφορά στην Ελένη την προελληνική, όμως, θεϊκή βασίλισσα κι όχι την Ελένη του Τρωϊκού πολέμου για την οποία πολλά έχουν γραφτεί.

Η μυθική ηρωίδα Ελένη, σύμφωνα με την έρευνα, είναι η προελληνική θεά της βλάστησης.

Στην τέχνη μέχρι το 600 π.χ, παριστάνεται γυμνή ανάμεσα σε δυο αντρικές μορφές που την κρατούν από τα χέρια, έτσι που είναι αδύνατον να ξεχωρίσει κανείς πού τελειώνει το πανάρχαιο θέμα της θεάς της φύσης και πού αρχίζει η αρπαγή ή η απελευθέρωση της μυθικής ηρωϊδας. Και στη Σπάρτη, όπου ποτέ δεν έπαψε να είναι θεά, εικονίζεται ανάμεσα στους Διόσκουρους με τη μορφή ξόανου με τα λατρευτικά της σύμβολα στο κεφάλι και στα χέρια.

Δεν είναι γνωστό σε ποιο από τα δυο ιερά της λατρευόταν στο περίφημο της Θεράπνης ή στον Πλατανιστά. Οι Σπαρτιάτες, πάντως, γιόρταζαν τα "Ελένεια" κι η γιορτή ως την ύστερη αρχαιότητα διατήρησε κατάλοιπα δεντρολατρείας.

Η σχέση αυτή με την προστασία της βλάστησης είναι πρωταρχική. Επιβεβαιπώνεται από το φυτό που ονόμαζαν "ελένειον", από τη λατρεία κάποιου ιερού πλατανιού, σύμφωνα με τον Θεόκριτο, με την επιγραφή "σέβου μ΄ Ελένας φυτόν ειμί", από την λατρεία της Ελένης Δενδρίτιδος στην αργολική αποικία της Ρόδου , από τον "Μενελαϊς Πλάτανο" που τιμούσαν στης Καρυές της Αρκαδίας, κατά τον Παυσανία, και τέλος από την αγριαχλαδιά των Διόσκουρων στη Μεσσηνία. Σαν πανάρχαιη θεά η Ελένη είχε τιμηθεί σε πολλά μέρη.

Για δυο τουλάχιστον θέσεις στη βόρεια Αττική, τον Ραμνούντα και τις Αφίδνες, μας το επιβεβαιώνουν οι μύθοι της "Ραμνουσιδος" Ελένης και του Θησέα. Στα "Κύπρια", που περιείχαν ουσιαστικά στοιχεία για τη γέννηση του μύθου της Ελένης, φυσική μητέρα της είναι η θεά Νέμεση με κατεξοχήν τόπο λατρείας της τον Ραμνούντα. Μ΄ αυτή την παράδοση σχετίζεται, ίσως, και η ονομασία "του νησιού της Ελένης" (Μακρόνησης), στην ίδια ακτή κοντά στο Σούνιο. Μπορεί δηλαδή να υπήρχε μια λιγότερο γνωστή αττική παραλλαγή του μύθου, σύμφωνα με την οποία η θεά Νέμεση θα είχε γεννήσει την κόρη της στο ομώνυμο νησί, όπως η Λήδα τους Διόσκουρους στην Πέφνο.

Η πλούσια μυθολογική παράδοση, η σχετική με τις απαγωγές και επιστροφές της Ελένης, αφορά στην προελληνική θεά της βλάστησης. Βασική ιδιότητα αυτής της θεάς είναι να απάγεται από το θεό του πλούτου, όπως ακριβώς η Κόρη ελευσινιακής λατρείας απάγεται από τον Πλούτωνα. Είναι ένας ιερατικός μύθος με μυκηναϊκή προέλευση, που προϋποθέτει λατρευτικό δρώμενο, συμβολικό της σποράς, (ή της φύλαξης των καρπών μετά τη συγκομιδή σε υπόγειες αποθήκες "θησαυρούς", ως τη νέα σπορά).

Τα αναθήματα στο ιερό της Ελένης αρη Θεράπνη (Μενελάϊο), μας δείχνουν ότι η Ελένη ήταν όχι μόνο προστάτιδα της βλάστησης, αλλά και της ανθρώπινης γονιμότητας και αύξησης, όπως η Ορθία και η Κουροτρόφος. Επί πλέον λατρεύεται με "ξένια", όπως οι χθόνιες θεότητες (Ευρυπίδης, Ελένη), ενώ αλλού (Κεγχρεές Χίος), το όνομά της συνδέεται με ιαματικές πηγές. Τη μεγάλη αυτή γυναικεία θεότητα συνοδεύουν ένας ή δύο άρρενες πάρεδροι θεοί, ο άντρας της και τα δυο αδέρφια της, όπως τα ερμηνεύει ο μύθος, οι οποίοι, παρά την κοινή λατρεία τους, δεν παύουν να την υπηρετούν και να είναι υποδεέστεροι της. Και αυτό πάλι ερμηνεύει καθαρά ο μύθος, θέλοντας τα μεν αδέρφια της να μετέχουν στο θάνατο, τον δε άντρα της να βασιλεύει χάρη σ΄ αυτήν. Χάρη στην Ελένη, τονίζει ο Ισοκράτης, υψώθηκαν σε θεούς και ο Μενέλαος και οι Τυνδαρίδες.

Η Ελένη που απάγει ο Θησέας δεν είναι η λακωνική θεά της προαρχαϊκής μυκηναϊκής τάξης. Είναι νεότερη κι έχει τις ρίζες της στην Αττική των μυκηναϊκών χρόνων. Η έρευνα μας λέει πως από τον προελληνικό μύθο που μιλούσε για την αρπαγή της θεάς Ελένης οι τελευταίοι Έλληνες εισβολής έθεσαν ένα οικείο σ΄ αυτούς στοιχείο: την απαγωγή μιας γυναίκας που λεγόταν Ελένη. Κλοπές γυναικών και κοπαδιών ήταν συνηθισμένη αφορμή για πόλεμο στην ηρωική εποχή κι έτσι, όταν ο επικός ποιητής είπε πως ο Τρωικός είχε αφορμή την αρπαγή μιας ωραίας γυναίκας , αυτή πήρε το όνομα της θεάς για ην οποία οι παλιοί κάτοικοι του τόπου πίστευαν πως είχε απαχθεί και της οποίας η λατρεία είχε σε πολλά μέρη ατονίσει ή αντικατασταθεί από τη λατρεία της Κόρης. Έτσι ξέπεσε η Ελένη όχι μόνο στην τάξη των θνητών, αλλά ακόμη πιο χαμηλά, στην τάξη της γυναίκας-κτήματος, λάφυρου ενός ξένου άρπαγα.

Έτσι απλά για να μην φεύγει η Ζωή άδικα και βιαστικά

H προοδευτική κοινωνία δεν καθορίζεται από την κυβέρνησή της , αλλά από τον σεβασμό των πολιτών στις θεμελιώδεις αρχές της ελευθερίας των Όντων.

Και επειδή η έννοια της ελευθερίας, όπως και η έννοια της δικαιοσύνης, χαρακτηρίζονται συνήθως από μια υποκειμενική ηθική, χρειάζεται ο κάθε πολίτης να γνωρίζει αυτές τις θεμελιώδεις αρχές της ελευθερίας των Όντων, ώστε αν αποφασίσει να υποστεί μια μορφή ηθικής δέσμευσης σε προσωπικό και οικογενειακό επίπεδο , να είναι συγκαταβατικός με το ότι δεν είναι αντικειμενικά τα κριτήριά του, ώστε να καθορίζουν και την κοινωνία μέσα στην οποία αναπτύσσεται.

Χρειάζεται να αντιληφθούμε ότι οι κοινωνίες αναπτύσσονται μέσα από τον σεβασμό στην πολυμορφία των επιλογών, αλλιώς έχουμε ανάπτυξη ισοδύναμη με εκείνη των προβάτων.

Για αιώνες την ηθική την καθόριζαν οι θρησκείες… και γι’ αυτό ακριβώς οι άνθρωποι δεν έμαθαν ποτέ τις θεμελιώδεις αρχές την ελευθερίας των Όντων, έτσι ώστε να μην επιτρέπουν σε μια προσωπική αντίληψη περί των πραγμάτων της Ζωής να γίνεται απαίτηση και προς τους άλλους, όταν η διαφορετικότητα ούτε τους βλάπτει, ούτε τους περιορίζει.

Αν εγώ θέλω πχ. να καεί το σώμα μου και να σκορπιστούν οι στάχτες του στον Ταϋγετο, δεν βλέπω που μπορεί να βλάψει αυτή μου η επιλογή, τον διπλανό μου που θέλει να ταφεί με τις «τυμπανοκρουσίες» της θρησκείας του.

Είναι ορισμένα πράγματα στην Ζωή μας που δεν μας βλάπτουν επί της ουσίας και κάποια άλλα που μας βλάπτουν επί της ουσίας. Και είναι λίγο ασύμβατο με την προσωπική μας εξέλιξη να δίνουμε υπερβολική σημασία στα μεν, ενώ αγνοούμε τα δε.

Η βλάβη επί της ουσίας μας είναι η στέρηση της ελευθερίας μας να επιλέγουμε τον προσωπικό μας δρόμο, που φαίνεται να εναντιώνεται στην ανάπτυξη των προβάτων.

Αυτή η αντίληψη πως όλοι πρέπει να κάνουμε το ίδιο, ανεξάρτητα από την προσωπική Θέληση, είναι ανασταλτική για την εξέλιξη μιας κοινωνίας, που αγοράζει ακριβά τα λάχανα και φτηνά το μέλι. Οι άνθρωποι, δυστυχώς, τσακώνονται και διαχωρίζονται μόνο μέσα στο μαντρί. Έξω από εκεί οι δρόμοι είναι απεριόριστοι…

Έτσι απλά για να μην φεύγει η Ζωή άδικα και βιαστικά… και κυρίως με ασέβεια στους θεμελιώδεις Νόμους του Πνεύματος, με βάση τους οποίους δημιουργήθηκε μια κοινωνία για να τους ολοκληρώσει και όχι για να τους ματαιώσει. Και αν δεν μπορούμε να είμαστε μαζί, Άνθρωποι δεν είμαστε, όσες κοινωνίες και να φτιάξουμε… Θα παραμείνουμε απλά ένα γρανάζι σ’ ένα «σύστημα» που επιλέγει ηθικές και κανόνες του το εξυπηρετούν, βλάπτοντας την Ουσία του καθενός μας.

Το πιο επικίνδυνο πτηνό στον πλανήτη!

Σύμφωνα με το Βιβλίο των Ρεκόρ Γκίνες το πιο επικίνδυνο πτηνό στον κόσμο είναι το περίφημο Cassowary, γνωστό στους περισσότερους για την ομορφιά του και τα εντυπωσιακά χρώματα που έχει στο κεφάλι και το λαιμό του αλλά και για τη μεγάλη ομοιότητά του με τη στρουθοκάμηλο.

Το Cassowary έχει εξαιρετικά ισχυρά πόδια, δυνατό ράμφος και αιχμηρά νύχια που αν το αποφασίσει εύκολα μπορεί να σας… ξεκοιλιάσει! Επιπλέον, είναι ιδιαίτερα επιθετικό πτηνό με τους ανθρώπους, γι’ αυτό σε περίπτωση που το δείτε καλό θα ήταν να ξαπλώσετε στο έδαφος και να το αφήσετε να σας… προσπεράσει.

Σε καμία περίπτωση μη σκεφτείτε να τρέξετε, γιατί το Cassowary θα σας φτάσει πολύ γρήγορα, αφού μπορεί να αναπτύξει μεγάλη ταχύτητα. Κι αν αποφασίσετε να κολυμπήσετε για να του ξεφύγετε, απλώς σας ενημερώνουμε ότι είναι άριστος κολυμβητής! Άλλωστε δεν φέρει άδικα τα παρατσούκλια «Καρχαρίας της ξηράς» ή «Νίνζα των πτηνών».

Αν ποτέ, λοιπόν, βρεθείτε στην άγρια φύση, καλό θα ήταν να προσέχετε όχι μόνο τα άγρια ζώα και τα ερπετά αλλά και αυτά τα πανέμορφα πτηνά που αποτελούν τον Νο1 κίνδυνο για τους ανθρώπους!

Φτωχά παιδιά μπροστά στο πιο σκληρό δίλημμα των γιορτών!

Το 83% των παιδιών που φοιτούν στο Atlanta Boys & Girls Club, ένα κέντρο απασχόλησης μετά το σχολείο, προέρχονται από φτωχές οικογένειες, κάποιες από τις οποίες δεν κατάφεραν καν να στολίσουν φέτος χριστουγεννιάτικο δέντρο. Οι αρχές του σχολείου αποφάσισαν να κάνουν ένα κοινωνικό πείραμα κάνοντας σε αυτά τα παιδιά την πιο σκληρή ερώτηση ενόψει των γιορτών. Αρχικά τα ρώτησαν ποιο δώρο θα ήθελαν να λάβουν για τις γιορτές. Εκείνα διάλεξαν legos, ηλεκτρονικά παιχνίδια, το σπίτι της Barbie κ.λπ. Στη συνέχεια τα ρώτησαν τι πιστεύουν ότι θα ήθελε να πάρει η μαμά τους ως δώρο. Εκείνα απάντησαν: κοσμήματα, κολιέ κ.λπ.

Στη συνέχεια τα κάλεσαν πάλι και τους έδωσαν τα δώρα τους αλλά με ένα δίλημμα για τα ίδια. Δίπλα σε αυτό υπέρχε και το δώρο της μαμάς τους και εκείνα έπρεπε να διαλέξουν ένα από τα δύο! “Τα lego δεν έχουν σημασία. Η οικογένεια έχει. Επιλέγω την οικογένεια» λέει ένα από αυτά τα παιδιά. Όλα τα παιδιά αποφάσισαν να πάρουν το δώρο για να κάνουν ευτυχισμένη τη μαμά τους και τα περισσότερα από αυτά συγκινήθηκαν. Όσο για τις μαμάδες, χάρηκαν και δάκρυσαν αλλά αισθάνθηκαν και πολύ υπερήφανες για τα παιδιά που μεγαλώνουν…

Σύντομα η απάντηση για τα υπερφωτεινά νετρίνα

Πέρυσι, οι φυσικοί εξέπληξαν τον κόσμο ανακοινώνοντας ότι είχαν δει ενδείξεις ότι νετρίνα ταξίδεψαν ταχύτερα από το φως – ένας άθλος που μέχρι τώρα πιστεύαμε ότι ήταν αδύνατον από την ειδική σχετικότητα του Αϊνστάιν. Από τότε, άλλοι ερευνητές αγωνίζονται για να ελέγξουν αν είναι σωστά τα αποτελέσματα του πειράματος.

Μερικά αποτελέσματα αυτών των ελέγχων θα πρέπει να ανακοινωθούν αυτή την άνοιξη, δήλωσαν οι επιστήμονες την Παρασκευή 17 Φεβρουαρίου στην ετήσια συνάντηση της Αμερικανικής Ένωσης για την Πρόοδο της Επιστήμης στο Βανκούβερ.

"Είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί ένα σφάλμα με το διάβασμα μιας δημοσίευσης", δήλωσε ο φυσικός σωματιδίων Rob Roser του Fermilab. "Αυτό που θέλουμε είναι κάποιος άλλος να κάνει τη μέτρηση. Θα δούμε τότε τι θα συμβεί."

Τελευταία ο εκπρόσωπος του CERN James Gillies παραδέχτηκε ότι υπάρχουν πλέον αμφιβολίες για την αρχική επιστημονική ανακοίνωση. Ο James Gillies λέει ότι η πιθανή αιτία του σφάλματος ήταν ένα χαλαρό καλώδιο οπτικής ίνας που συνέδεε ένα δέκτη του δορυφορικού σήματος GPS με ένα ηλεκτρονικό υπολογιστή, όπου γινόταν η μέτρηση του χρόνου. Όμως,πρόσθεσε, θα πρέπει να γίνουν νέες δοκιμές προκειμένου να επιβεβαιωθεί αυτή η νέα εκτίμηση. «Μια πιθανή εξήγηση βρέθηκε. Αλλά δεν θα ξέρουμε μέχρι που θα την έχουμε ελέγξει με μια νέα ακτίνα (νετρίνο) προς το Γκραν Σάσο» ανέφερε ο εκπρόσωπος.

Συγκλονιστικό εύρημα

Το περίεργο εύρημα αναφέρθηκε για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 2011, όταν φυσικοί στο CERN ανακοίνωσαν ότι στο πείραμα OPERA είχαν μετρήσει ότι τα νετρίνα που στάλθηκαν στο Gran Sasso της Ιταλίας εμφανώς έφτασαν πιο γρήγορα από ότι το φως, σπάζοντας έτσι το απόλυτο κοσμικό όριο της ταχύτητας.

Το πείραμα OPERA στέλνει νετρίνα 730 χιλιόμετρα μακριά στο Εργαστήριο του Gran Sasso της Ιταλίας υπόγεια, και μετρά τον χρόνο που χρειάστηκαν για να κάνουν το ταξίδι τους. Αν και οι ερευνητές ανέμεναν τα σχεδόν άμαζα σωματίδια να ταξιδέψουν σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός, στην πραγματικότητα φαίνεται να φθάνουν στον προορισμό τους, περίπου 60 δισεκατομμυριοστά του δευτερολέπτου πιο γρήγορα από ότι θα έφτανε το φως.

Αν αυτό πράγματι έγινε θα ήταν αντίθετο με την ειδική θεωρία της σχετικότητας του Albert Einstein, και θα έφερνε αναταραχή σε ένα μεγάλο μέρος της φυσικής.

Διπλός Έλεγχος

Η ανακάλυψη αντιμετωπίστηκε με σοκ και σκεπτικισμό από τους περισσότερους φυσικούς, συμπεριλαμβανομένων και των ίδιων των μελών της ομάδας OPERA.

Αμέσως οι φυσικοί έκαναν έκκληση να ελεγχθούν αφενός τα αποτελέσματα και να αναπαραχθούν αφετέρου τα αποτελέσματά τους με σκοπό είτε να επιβεβαιώσουν είτε να διαψεύσουν το εν λόγω εύρημα. Και αυτό ακριβώς έγινε.

Σε όλο τον κόσμο έγιναν πολλές προσπάθειες για να αναδημιουργήσουν το πείραμα OPERA, μεταξύ των οποίων μία στην Ιαπωνία που ονομάζεται T2K (Tokai to Kamioka), και ένα άλλο, που ονομάζεται MINOS, στο Fermilab.

Το πείραμα MINOS στέλνει νετρίνα από το Σικάγο σε ένα ορυχείο στη βόρεια Μινεσότα. Το περασμένο φθινόπωρο, η MINOS δεν είχε τον κατάλληλο εξοπλισμό για να κάνει μια μέτρηση αρκετά ευαίσθητη για να αποδείξει ή να διαψεύσει τα αποτελέσματα του OPERA, όμως τώρα το εργαστήριο έχει εγκαταστήσει νέο υλικό και ξεκίνησε το πείραμα.

"Άρχισε πριν από δύο εβδομάδες η συλλογή των δεδομένων," δήλωσε ο Rob Roser του Fermilab. “Θα περιμένω να ακούσω τον Μάιο ή τον Ιούνιο την απάντηση του Fermilab."

Άλλες πηγές σφάλματος

Εκτός από την νέα εκτέλεση του πειράματος και τις νέες μετρήσεις, οι ερευνητές του OPERA έχουν τροποποιήσει την εκτέλεση του πειράματος για να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες που προβάλλονται από άλλους επιστήμονες για πιθανές πηγές σφάλματος.

Για παράδειγμα, ορισμένοι ανησυχούν ότι η χρήση των δορυφόρων GPS για να ελέγξουν τον χρόνο της αποχώρησης των νετρίνων από το CERN, στο αρχικό πείραμα είχε ελαττώματα. Σε απάντηση, οι φυσικοί του OPERA διεξήγαγαν εκ νέου το πείραμα, χρησιμοποιώντας ατομικά ρολόγια μόνο για να μετρούν τον χρόνο, αλλά ακόμα και τότε είχαν το ίδιο αποτέλεσμα.

“Άλλαξαν έτσι κάποια πράγματα, που θα μπορούσαν να τους είχαν φέρει σε κάποια αμφισβήτηση. Είναι όμως γεγονός ότι κανείς δεν ήταν σε θέση να βρει μια εύκολη λύση αμέσως, που στην ουσία σημαίνει ότι έχουν κάνει καλά τη δουλειά του”, λέει ο Sergio Bertolucci του CERN.

Εάν τα άλλα πειράματα, όπως το MINOS και το T2K μετρήσουν επίσης νετρίνα που να ταξιδεύουν ταχύτερα από το φως, αυτό δεν αποκλείει ότι γίνεται ένα λάθος που κανείς δεν το σκέφτεται και που μαστίζει όλα τα πειράματα. Ωστόσο, καθιστά την πιθανότητα λάθους πολύ πιο απομακρυσμένη, είπε ο Roser.

"Εάν τρία ή τέσσερα διαφορετικά πειράματα σε όλο τον κόσμο βλέπουν το ίδιο πράγμα είναι δύσκολο να μην πείσουν."

O Sergio Bertolucci αναφέρει ότι κάποιες φορές είναι αληθινά μερικά συγκλονιστικά αποτελέσματα, όπως το διάσημο πείραμα του 1887 από τον Albert Michelson και Edward Morley, που διέψευσε την δημοφιλή εκείνη την εποχή ιδέα, ότι το σύμπαν ήταν γεμάτο με ένα μέσο που μεταφέρει το φως, τον αιθέρα.

"Βρήκαν τότε ένα αποτέλεσμα εντελώς ασύμβατο με την γνωστή θεωρία του χρόνου, αλλά είχαν δίκιο," τονίζει ο Bertolucci. "Γι αυτό πρέπει να συνεχίσουμε μόνο με ανοιχτό μυαλό."

H ανακάλυψη του νόμου Bragg στην κρυσταλλογραφία

Το 1912 ο Βρετανός φυσικός William Henry Bragg (1862-1942) μαζί με τον γιό του Lawrence Bragg (1890-1971), επίσης φυσικό, κατάφεραν να μελετήσουν την κρυσταλλική δομή των ενώσεων με τη βοήθεια των ακτίνων Χ και να ανακαλύψουν το νόμο που φέρει το όνομα τους.

Το 1909 μετά την επιστροφή του στη Βρετανία ο πατέρας William Henry Bragg άρχισε να ασχολείται συστηματικά με τη διάθλαση των ακτίνων Χ στους κρυστάλλους. Αργότερα, συνεργάστηκε με το γιο του Lawrence και πέτυχε να υπολογίσει τις αποστάσεις μεταξύ των διατομικών επιπέδων του κρυστάλλου καθώς και να αναλύσει τη γεωμετρική διευθέτηση των ατόμων στους απλούς κρυστάλλους.

Επίσης, κατόρθωσε να βγάλει τη σχέση που συνδέει το μήκος κύματος λ των ακτίνων Χ με τη γωνία πρόσπτωσης θ πάνω στα διαδοχικά επίπεδα ενός κρυστάλλου μαζί με την απόσταση d μεταξύ τους.

όπου n είναι ένας ακέραιος. Σημειώστε ότι και τα υποατομικά σωματίδια έχουν ένα συνδεδεμένο μήκος κύματος λ De Broglie.

Εξ” αιτίας της περιοδικότητας των ατόμων σε ένα κρύσταλλο, αυτός δρα σαν ένα εξαιρετικό φράγμα περίθλασης για ακτινοβολία μήκους μερικών angstroms. Η ακτινοβολία αυτή ανακλάται στα διαδοχικά επίπεδα του κρυστάλλου και παρατηρούνται μέγιστα της έντασης, σε ορισμένες γωνίες τις λεγόμενες γωνίες Bragg. Αυτές είναι οι γωνίες για τις οποίες οι ανακλώμενες ακτίνες, που προέρχονται από συνεχόμενα επίπεδα, διαφέρουν κατά ακέραιο αριθμό μηκών κύματος λ. 

Μπορεί ο νόμος αυτός να φαίνεται πολύπλοκος, αλλά είναι ο θεμέλιος λίθος της έξυπνης επιστήμης της κρυσταλλογραφίας, η οποία έχει αποκαλύψει τον θαυμαστό μικροσκοπικό κόσμο των ατόμων και των μορίων.

To πρωτοποριακό έργο τους με τις ακτίνες X και την ατομική δομή του κρυστάλλου, καθώς και η ανακάλυψη της διάταξης των κρυσταλλικών ατόμων σε αρμονικούς σχηματισμούς τους χάρισαν από κοινού το Βραβείο Νόμπελ φυσικής του έτους 1915. Οι Bragg αποτελούν τη μοναδική περίπτωση κοινής διάκρισης πατέρα και γιου στην ιστορία των βραβείων Νόμπελ. Ο Lawrence παραμένει ακόμα και σήμερα ο νεότερος άνθρωπος (σε ηλικία 25 ετών] που έχει κερδίσει αυτό το βραβείο.

Από την ιστορία της Φυσικής

Η ανακάλυψη της περίθλαση των ακτίνων X στα κρύσταλλα από τον Von Laue (Νόμπελ Φυσικής 1914) άφησε εποχή, αφ” ενός γιατί απέδειξε την κυματική φύση τους και, αφ” ετέρου, για την πειραματική απόδειξη της ύπαρξης των μοριακών πλεγμάτων στους κρυστάλλους. Το πρόβλημα, εντούτοις, του υπολογισμού των δομών του κρυστάλλου από τον τύπο του Laue ήταν υπερβολικά περίπλοκο, και στον υπολογισμό των αποστάσεων των δικτυωτών πλεγμάτων, αλλά και στην κατανομή της έντασης πάνω από τα διάφορα μήκη κύματος στα φάσματα των ακτίνων X,.

Ήταν συνεπώς μια σημαντική ανακάλυψη όταν ο W.L. Bragg βρήκε ότι το φαινόμενο θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί από μαθηματική άποψη ως μία ανάκλαση από τα διαδοχικά παράλληλα επίπεδα, που περνούν από τα σημεία του δικτυωτού πλέγματος. Κατ” αυτό τον τρόπο μπορεί να υπολογιστεί με έναν απλό τύπο η σχέση μεταξύ του μήκους κύματος λ και της απόστασης μεταξύ των ανωτέρων επιπέδων και της γωνίας πρόσπτωσης.

Έτσι για να βγάλουν την απλοποιημένη μαθηματική σχέση, με την οποία πλησίασαν το πρόβλημα των δομών του κρυστάλλου, αντικατέστησαν τη φωτογραφική μέθοδο που υιοθετήθηκε από τον Laue με μία άλλη πειραματική, βασισμένη στην αρχή ανάκλασης, υιοθετώντας ένα μήκος κύματος για τις ακτίνες Χ, που στην αρχή ήταν άγνωστο. Το απαραίτητο όργανο για τον εν λόγω σκοπό, το φασματόμετρο των ακτίνων X, κατασκευάστηκε από τον πατέρα Bragg.

Οι ακτίνες που πέφτουν στους κρυστάλλους παράγονται από σωλήνες ακτίνων X, ενώ για πρώτη φορά σαν άνοδος χρησιμοποιήθηκε λευκόχρυσος. Η χαρακτηριστική ακτινοβολία Χ των μετάλλων αποτελείται, όπως είναι γνωστό, από μερικές ισχυρές γραμμές ή στενές ζώνες. Τα πρώτα πειράματα με το φασματόμετρο αποκάλυψε την γραμμική ακτινοβολία που είναι χαρακτηριστική του λευκόχρυσου.

Εντούτοις, στην έρευνα που ακολούθησε για την ανακάλυψη της φύσης των περίπλοκων χωρικών δικτυωτών πλεγμάτων, στα οποία παρατηρήθηκε μια ανώμαλη κατανομή της έντασης, απεδείχθη σύντομα ότι οι ερευνητές πρέπει να έχουν μια διαθέσιμη ακτινοβολία-Χ, με μήκος κύματος περίπου το μισό μήκος κύματος της ισχυρότερης γραμμής του λευκοχρύσου. Με τις θεωρητικές εκτιμήσεις του πατέρα Bragg, αυτό ήταν δυνατόν να ισχύει με ένα μέταλλο του οποίου το ατομικό βάρος να ήταν κάπου κοντά στο 100. Αυτό θα έδινε μια χαρακτηριστική ακτινοβολία του επιθυμητού μήκους κύματος. Επίσης χρησιμοποιήθηκε σαν άνοδος παλλάδιο και ρόδιο, τα οποία ανταποκρίνονταν πλήρως στο σκοπό αυτό. Όμως για να αξιοποιηθούν εκείνα τα αποτελέσματα, ήταν βασικό να υπάρξει μια μέθοδος για τον υπολογισμό της έντασης στην περίπτωση ενός περίπλοκου χωρικού δικτυωτού πλέγματος, το οποίο θα αποδεικνυόταν απλούστερο από αυτό που δίνεται από τη θεωρία του Laue. Έτσι ο W.L. Bragg ανέπτυξε ένα πιο απλό υπολογιστικό τρόπο.

Για να ξεκινήσουν την έρευνα τους οι δύο ερευνητές, πατέρας και γιος, χρησιμοποίησαν τα πιο απλά κανονικά συστήματα, τα αλκαλικά άλατα αλογόνων. Τότε απέδειξαν ότι τα φάσματα του χλωριούχου καλίου έδειξαν ένα απλό κυβικό δικτυωτό πλέγμα ενώ τα φάσματα του χλωριούχου έδειξαν να αποτελείται από ένα λίγο διαφορετικό κυβικό σύστημα. Με βάση τις ιδιότητες των αλάτων αποδείχθηκε από τους ερευνητές ότι το δικτυωτό πλέγμα των εν λόγω κρυστάλλων αποτελείται από δύο επίπεδα κυβικά δικτυωτά πλέγματα που αντιστοιχούν στα δύο άτομα (αλκάλιο και αλογόνο), τα οποία αλληλοδιαπερνούν κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αποτελούν μαζί ένα ενιαίο κυβικό δικτυωτό πλέγμα.

Ήταν μια πολύ σημαντική ανακάλυψη και για τη μοριακή φυσική και για τη χημεία, ότι οι κρύσταλλοι αποτελούνται από ατομικά δικτυωτά πλέγματα και όχι, όπως μέχρι τότε φαντάζονταν, από μοριακά πλέγματα.

Κατά τη διάρκεια των ερευνών τους, οι δύο Braggs ανακάλυψαν επίσης σημαντικές σχέσεις μεταξύ του πλάτους και της διαφοράς φάσης των ακτίνων αφ” ενός που περιθλώνται και των ατομικών βαρών αφ” ετέρου, όπως επίσης έδειξαν πειραματικά την επίδραση της θερμότητας στο χωρικό δικτυωτό πλέγμα.

Συγχρόνως, οι δύο ερευνητές καθόρισαν τα μήκη κύματος των ακτίνων X και τις αποστάσεις μεταξύ των διαδοχικών επιπέδων του δικτυωτού πλέγματος με αρκετά μεγάλη ακρίβεια.