ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΡΙΣΕΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΘΟΥΚΥΔΙΔΗ

Κρίσις είναι το αποτέλεσμα μιας κρισίμου καταστάσεως όχι το αίτιον. Το ρήμα κρίνω σημαίνει κυρίως ξεχωρίζω. Κρίσις είναι το ρήγμα που προκαλεί η αναταραχή, ο κοινωνικός σεισμός.

Όταν σε κοινωνία ανθρώπων, πολιτικά διαρθρωμένη, συσσωρεύεται ενέργεια, όταν ηλεκτρίζεται η ατμόσφαιρα, τότε, όσοι συνειδητοποιούν την κατάσταση ή τείνουν σε περαιτέρω όξυνση ή αναζητούν τρόπους διαχειρίσεως του ενεργειακού αποθεματικού. Η προσπάθεια θα καταλήξει σε δίλημμα που στην κλασσικώτερη του μορφή είναι: πόλεμος ή ειρήνη. Το δίλημμα το οποίον προβάλλει και ζητεί απάντηση μπορεί (αναλόγως των ταγών της πολιτικοστρατιωτικής ηγεσίας) να οδηγήσει σε διευθέτηση ειρηνική ή πολεμική σύρραξη.

Η κρισιμώτερη φάση ενός πολέμου είναι η προ της αρχής αυτού κατάσταση. Εδώ ζυγίζονται οι δυνάμεις, υλικές και ηθικές, των εμπολέμων, εδώ συνειδητοποιείται ότι από ένα ναι ή ένα όχι εξαρτάται η σωτηρία ή η απώλεια.

Ο ιστορικός Θουκυδίδης πολλαπλώς επαινούμενος σήμερον για πολλές αρετές του σε όλον τον κόσμο, είναι, ως πιστεύω, ο δεινότερος αναλυτής της εν γένει κρίσεως. Συνειδητοποιεί από την αρχή το μέγεθος του πολέμου (magnitudo belli) που τείνει να ξεσπάσει, παρακολουθεί την όξυνση της εντάσεως, αναλύει με απαράμιλλες δημηγορίες αντιπάλων τις δρώσες δυνάμεις στην ιστορία και, όταν εισέλθει πλέον στον πόλεμο, επισημαίνει επί μέρους κρίσιμες καταστάσεις που οδηγούν στην κορύφωση, σε κάποιο ισχυρό πλήγμα που κρίνει τον πόλεμο, δηλ. αφήνει να φανεί ποιος  διαφαίνεται ως νικητής.

Ο Θουκυδίδης με ανέφικτη διεισδυτικότητα επεσήμανε τα κομβικά σημεία όχι μόνον του ιδικού του πολέμου, του Πελοποννησιακού, αλλά κάθε πολεμικού γεγονότος.

Κομβικά είναι τα σημεία που χρειάζεται απόφαση. Έχω παρατηρήσει ότι τα κρίσιμα σημεία στην εξέλιξη ενός πολέμου είναι εκείνα που στην παραδεδομένη, αποδεκτή γενικώς γραμμή προβάλλεται ένα ΟΧΙ, κάποια ένταση που εκφράζεται ως διχασμός. Εδώ ο Θουκυδίδης επιθυμών να φωτίσει ακριβώς αυτά τα δύσλυτα σημεία παρενείρει τις δημηγορίες του, που είναι το αποκορύφωμα του ρητορικού και πολιτικού λόγου. Είναι 40 πλήρεις λόγοι, σύντομοι, πυκνοί και δυσνόητοι, που απαιτούν για την ερμηνεία τους φιλολογικό οπλισμό, άρτια ιστορική σκέψη και φιλοσοφική προδιάθεση. Ιδού μερικές περιπτώσεις όπου παραμερίζεται η στρατιωτική εμπειρία και ικανότητα και απαιτείται αποδοχή ένος ενός ΝΑΙ ή ενός ΟΧΙ: Σε μια δύναμη (π.χ. των Αθηνών) έρχεται να προστεθεί άλλη (των Κερκυραίων): Η αποδοχή των Κερκυραίων στην αθηναϊκή συμμαχία θα βλάψει τους Κορινθίους. Οι Αθηναίοι είναι ενώπιον ασυδωπήτου διλήμματος: να  δεχθούν ή όχι;

Άλλη περίπτωση!
Να σεβασθούν την ουδετερότητα των Μηλίων ή να ζητήσουν την ένταξή των στην Αθηναϊκή ναυτική αυτοκρατορία. Και από της πλευράς των Μηλίων το δίλημμα είναι ανάλογο! να αποδεχθούν τους Αθηναίους ή να αντισταθούν; Άλλο! να ανοίξομε μέτωπο στη Σικελία ή όχι;

Τον Μάϊο 2006 έγινε το Γ΄Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο για τον Θουκυδίδη από τον Δήμο Αλίμου με ειδικώτερο θέμα τις δημηγορίες του μεγάλου ιστορικού. Κορυφαίοι επιστήμονες από όλον τον κόσμο κατέθεσαν τις απόψεις των και οι εργασίες των εδημοσιεύθησαν σε μεγάλο τόμο.

Στο Συνέδριο αυτό ανέπτυξαν μια εντελώς νέα άποψη σε μια κολοσσιαία κρίση που αναφέρεται στη Λέσβο. Καίρια η σημασία της νήσου, ιδίως της Μυτιλήνης για την Αθηναϊκή ναυτική αυτοκρατορία του Αιγαίου. Αποστατεί η Λέσβος: Η αποστασία αυτή είναι πελώριο ρήγμα για την Αθήνα.

Αλίσκεται στη συνέχεια η Μυτιλήνη και ανακτάται η Λέσβος. Ερώτημα  πώς θα αντιμετωπίσουν οι Αθηναίοι τους Μυτιληναίους; Δικαστές οι Αθηναίοι στην Πνύκα. Είναι η κυβέρνηση της πόλεως. Το πιο διευρυμένο υπουργικό συμβούλιο στον κόσμο. Ποιοι συμμετέχουν σ’ αυτό; Οι  βουλόμενοι. Και το πιο εντυπωσιακό από όλα! δεν έχει πρωθυπουργό.

Η κυβέρνηση αυτή του αθηναϊκού βίου, όχι της έμμεσης αλλά της άμεσης δημοκρατίας αποφασίζει να θανατωθούν όλοι οι άνδρες της Μυτιλήνης και να πωληθούν ως δούλοι γυναίκες και παιδιά. Αμέσως στέλλουν ένα πλοίο στη Μυτιλήνη με εντολή να εκτελεσθεί αμέσως η απόφαση. Το ίδιο όμως βράδυ οι Αθηναίοι λέγεται ότι μεταμελήθηκαν. Τους φάνηκε σκληρή η απόφαση. Και εζήτησαν επανεξέταση για την επομένη. Ο ιστορικός του πολέμου παραθέτει εκτενώς τα λεχθέντα κατ’ αυτήν την δεύτερη ημέρα. Δεν υπεισέρχομαι εδώ στην πιστότητα ή όχι των λεχθέντων. Σημασία έχει ότι η συνέλευση αυτή κατέληξε σε διαφορετική απόφαση επιεικέστερη της πρώτης. Οι Αθηναίοι έστειλαν αμέσως άλλο πλοίο να εμποδίσει την εκτέλεση της πρώτης αποφάσεως. Το δεύτερο πλοίο έφθασε «στο τσακ» και αυτό θεωρείται ως ένα από τα πιο εντυπωσιακά «ρεπορτάζ» της ιστορίας, πρόσφορο για κινηματογράφηση.

Στον τόμο του Συνεδρίου που κυκλοφορεί τώρα, έχω αναπτύξει μια ριζικά διάφορη άποψη που εγγίζει το μέγα θέμα της διαχειρίσεως του δέους. Είναι τόσο σημαντικός αυτός ο χειρισμός, ώστε ήδη στο ΄Ομηρο ο μήστωρ φόβοιο αποτελούσε χαρακτηριστικό κορυφαίο μεγάλου ηγέτου. Ο μήστωρ του δέους γνωρίζει να ενσπείρει τρόμο (να είναι τρομοκράτης) και να αποσείει ο ίδιος τον φόβο από τον εαυτό του για να έχει άδειαν.

Οι Αθηναίοι στην περίπτωση της Μυτιλήνης είχαν σκοπό να τρομοκρατήσουν τους Μυτιληναίους και να αποτρέψουν άλλες αποστασίες στο Αιγαίο. Κυρίως απέβλεπαν στην εκτέλεση των πρωταιτίων (των χιλίων που ξεχώρισαν). Αν άρχιζαν με τους χιλίους, θα είχαν αντίδραση. Και τί έπραξαν. Προέβαλαν το μείζον με την πρώτη απόφαση για να επιτύχουν το έλασσον. Η πρώτη απόφαση δεν ελήφθη για να εκτελεσθεί. ΄Ηταν απλώς προοίμιο της δεύτερης (της οριστικής), που εξετελέσθη. Οι Μυτιληναίοι δεν εσώθησαν συμπτωματικά. Υπήρξε μεθόδευση με την αντιμετώπιση σε δύο επίπεδα. Στην άποψή μου αυτή σημειωτέον βρήκα μεγάλο έρεισμα στον ιστορικό και γεωγράφο Στράβωνα, ο οποίος παρουσιάζει το δεύτερο πλοίο να φθάνει μία ολόκληρη ημέρα θάττον, δηλ. ενωρίτερα από κάποιο χρονικό σημείο που είχε ορισθεί η εκτέλεση.

Η θέση μου αυτή αναθεωρεί βεβαίως την κρατούσα περί Θουκυδίδου άποψη ως πιστου και αντικειμενικού αφηγητού, αλλά από την άλλη άποψη τον αναβιβάζει ως διδάσκαλο της πολιτικής και δεινό αναλυτή των κρίσεων. ΄Εχει πολύ μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στην ενάσκηση της πολιτικής το να εμφανίζεται κάτι «ως από μηχανής» στο κρισιμώτερο σημείο.

Αλλά ο Θουκυδίδης δεν υποδεικνύει μόνον πώς θα αντιμετωπίσομε μερικώτερες κρίσεις. Είναι ο ιστορικός που στα 431 π.Χ. αντελήφθη βαθύτερα από κάθε άλλο ότι η Ελλάς μπορούσε να μεγαλουργήσει αλλά με ίσες πιθανότητες και να καταβαραθρωθεί. ΄Εσκυψε με πολύ ενδιαφέρον και την εμβρίθεια μεγάλου ιατρού να διαπιστώσει ποιες δυνάμεις δρουν και ενώ παρέχουν την ελπίδα θριάμβου και μεγαλείου αποδεικνύονται καταστροφικές από κακή εκτίμηση. Η Ελλάς από κακή εκτίμηση κυρίως πολιτειακής φύσεως έγινε ερειπιώνας.

Ενας λόγιος του 1^ου αι. π.Χ. ο Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς, θα προτιμούσε να είχε λησμονηθεί αυτός ο πόλεμος που τόσο μας πικραίνει. Θα προτιμούσε να μη τον είχε αφηγηθεί ο Θουκυδίδης. Νεώτερος πολύ γνωστός ιστορικός και πολιτισμολόγος, ο Arnold Toynbee, θα μας πει ότι με τον Πελοποννησιακό πόλεμο έγινε κάτι χειρότερο  Η Ελλάς αυτοκτόνησε.

Κάτι παραπάνω! οι συνέπειες του αυτοχειριασμού εκδηλώθηκαν πολλούς αιώνες κατόπιν για να επαληθεύσει και εδώ ότι μια συμφορά ή ένα μεγάλο γεγονός υποθηκεύει το μέλλον και των απογόνων μας σε μεγάλη προοπτική του χρόνου. Η διαπίστωση αυτή επαυξάνει τις ευθύνες μας.
Η κορυφαία των επιστημών, η πολιτική, αυτό ακριβώς διδάσκει. Τί; Το ορθοτομείν εν καιρώ (εν κρισίμω καταστάσει).

Η Ελπίδα: Πώς την Χάνουμε και Πώς να την Ξαναβρούμε

Η απώλεια ελπίδας/απελπισία συχνά προκαλείται από μεγάλες προκλήσεις και δυσκολίες στη ζωή μας  και συνδυάζεται από μελαγχολική διάθεση και σκέψεις αρνητικότητας για το μέλλον. Στην καθημερινότητα μας, η εποχή που ζούμε συχνά ενισχύει την αρνητικότητα που μπορεί να απορρέει από τις προσωπικές δυσκολίες κάνοντας μας όλο και πιο δύσπιστους απέναντι σ’ένα καλύτερο αύριο.

        

Η διατήρηση όμως της ελπίδας είναι σημαντική για αν μπορέσουμε να προχωρήσουμε  και ν’αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες.
Όταν ελπίζουμε, αισθανόμαστε οτι μπορούμε να κυριαρχήσουμε πάνω στις δυσκολίες και έχουμε την εσωτερική δύναμη να προσηλωθούμε στους στόχους μας.
Όταν ελπίζουμε, υποκινούμαστε από αυτό το βαθύ ένστικτο επιβίωσης που μας λέει ότι τελικά θα τα καταφέρουμε, θα ξεπεράσουμε τα προβλήματα και η τελική έκβαση θα είναι θετική.
Η ελπίδα ενέχει μια βαθιά πεποίθηση ότι είμαστε συνδεδεμένοι με τους άλλους, ότι πάντα θα έχουμε ένα αγαπημένο πρόσωπο να σταθεί δίπλα μας,  να  μας βοηθήσει και το οποίο μπορούμε να εμπιστευτούμε.
Η ελπίδα, τέλος  έχει συχνά και πνευματική διάσταση ,χωρίς αυτή να είναι απαραίτητα θρησκευτική.  Όταν ελπίζουμε,  έχουμε πίστη, αναγνωρίζουμε ένα νόημα στη ζωή και αισθανόμαστε ότι είμαστε συνδεδεμένοι με κάτι μεγαλύτερο από εμάς είτε αυτό το κάτι είναι ο Θεός είτε ένα καλόβουλο Σύμπαν.

Εάν έχεις  χάσει τις ελπίδες σου, είναι πιθανόν να παιρνούν αρνητικές σκέψεις από το μυαλό σου όπως:

• Ποιός ο λόγος να προσπαθήσω; Έτσι κι αλλιώς τίποτα δε θα έχει αποτέλεσμα
• Δεν θα αποκτήσω ποτέ αυτό που θέλω
• Δεν θα βρώ ποτέ ένα καλό σύντροφο
• Ήμουν πάντα κακότυχος κι εξακολουθώ να είμαι, γιατί ν’αλλάξει αυτό;
• Εδώ δεν έβρισκα δουλειά τον καλό καιρό, τώρα με την κρίση δεν υπάρχει καμμία περίπτωση
• Προσπάθησα τόσο στο παρελθόν και μόνο απογοητεύτηκα. Γιατί να συνεχίσω;
• Τίποτα δεν πρόκειται ν’αλλάξει, κουράστηκα να ελπίζω
• Η ζωή μου τελείωσε, δεν υπάρχει τίποτα να ελπίσω

Οι συνεχείς προκλήσεις συχνά πληγώνουν την πίστη μας σ’ένα καλύτερο αύριο και αποδυναμώνουν ένα από τα μεγαλύτερα όπλα που διαθέτουμε για να συνεχίσουμε: την ελπίδα.

Πώς να ξαναβρείς τις ελπίδες σου
Όταν δεν ελπίζουμε σε τίποτα σκεφτόμαστε ότι καμμία προσπάθεια δεν έχει νόημα γιατί έτσι κι αλλιώς δεν υπάρχει καμμιά ελπίδα για βελτίωση.  Όσο όμως σκεφτόμαστε έτσι, τόσο δεν θα κάνουμε τίποτα για ν’αλλάξουμε την κατάσταση μας και ο,τιδήποτε μας ενοχλεί, θα επιτείνεται. Για να εξέλθεις από την στατικότητα που επιφέρει η κατάσταση αυτή,

• Αμβισβήτησε για μια στιγμή τη σκέψη ότι δεν υπάρχει ελπίδα. Απλά υπέθεσε ότι ίσως να έκανες λάθος μέχρι τώρα και κάνε κάτι για να «δοκιμάσεις» αυτή την υπόθεση. Πάρε μια πρωτοβουλία και κάνε κάτι το οποίο δεν έχεις δοκιμάσει μέχρι τώρα. Ακόμα κι αν πιστεύεις ότι έχεις δοκιμάσει τα πάντα, είναι απίθανο να έχεις πραγματικά δοκιμάσει τα πάντα.
• Εάν αιθάνεσαι ανίκανος ή «περιορισμένος», ίσως να ξεχνάς να λάβεις  υπόψη σου τα όποια θετικά υπάρχουν και να μεγαλοποιείς τα αρνητικά. Ίσως να παίρνεις τις όποιες δυσκολίες προσωπικά, ως ενδείξεις της δικής σου ανεπάρκειας αντί ως ένα αποτέλεσμα πολλών παραγόντων. Ίσως να τείνεις να κολλάς αρνητικές ετικέτες στον εαυτό σου κάθε φορά που κάνεις κάτι λάθος ή έχεις μια αποτυχία. Προσπάθησε ν’αναγνωρίσεις τα χαρίσματα και τα ταλέντα σου. Θυμήσου παλιότερες επιτυχίες σου. Ακόμα κι αν έχεις πράγματι κάποια αδυναμία, είναι σχεδόν σίγουρο ότι έχεις και δυνατά σημεία για τα οποία αξίζει να είσαι περήφανος.
• Εάν αισθάνεσαι αποκομμένος απ’τους άλλους , ίσως υποθέτεις ότι δεν θα βρεθεί ποτέ κανείς στη ζωή σου για να σταματήσεις να νιώθεις μοναξιά. Ίσως να έχεις απογοητευτεί στο παρελθόν από κάποιους ανθρώπους και να έχεις γενικεύσει μέσα σου την πεποίθηση αυτή. Όμως, αντί να αναλώνεσαι με απαισιόδοξες σκέψεις, δοκίμασε να τεστάρεις ποιά είναι η πραγματικότητα: για να το κάνεις αυτό να έχεις το θα πρέπει να έχεις το θάρρος να εμπιστευτείς ξανά.
• Απόλαυσε την παρούσα στιγμή. Το χτές δεν υπάρχει πια και το αύριο δεν έχει έρθει ακόμα.  Αφιέρωσε κάποιες στιγμές στο να παρατηρήσεις την αναπνοή σου, τις αισθήσεις που νιώθεις στο σώμα σου, τα συναισθήματα σου. Ακόμα κι αν κάτι σ’ενοχλεί, για παράδειγμα , εάν νιώθεις κάποιο πόνο ή κάποιο δυσάρεστο συναίσθημα, συμφιλίωσου μαζί τους, μην τα πολεμάς, μην προσπαθείς να τ’αλλάξεις. Για μερικά λεπτά, αποδέξου απόλυτα την εμπειρία σου και τον εαυτό σου.  Μετά, στρέψε την προσοχή σου στο περιβάλλον σου: τι ακούς γύρω σου, τι μυρωδιές υπάρχουν, τι βλέπεις; Όταν αρχίζεις να εκτιμάς την παρούσα στιγμή, η απελπισία χάνει τη δύναμη της.

Η Ψυχοσύνθεση του Θύματος

Το ψυχολογικό ταξίδι ενός ατόμου επιρρεπή στην θυματοποιημένη σκέψη ίσως ξεκινά από την παιδική ηλικία.

Εάν κάποιο άτομο υποφέρει από χαμηλή αυτοπεποίθηση, τότε είναι πιθανό να χαρακτηρίζεται και από «την ψυχοσύνθεση του θύματος – θυματοποίηση (victim mentality)». Ο όρος αναφέρεται γενικά σε κάποιο άτομο που αποφεύγει την προσωπική υπευθυνότητα ή τα αρνητικά συναισθήματα, κατηγορώντας τους άλλους. Πολλοί Ψυχολόγοι και Θεραπευτές θεωρούν την Ψυχοσύνθεση του θύματος ως ένα καταστροφικό μηχανισμό, που εμποδίζει τις προσωπικές σχέσεις και την ευτυχισμένη ζωή.

Το ψυχολογικό ταξίδι ενός ατόμου επιρρεπή στην θυματοποιημένη σκέψη, είναι περίπλοκο και ίσως ξεκινά από την παιδική ηλικία. Κάποια άτομα που έχουν αρκετά επικριτικούς και κακοποιητικούς γονείς αναπτύσσουν ισχυρά συναισθήματα ντροπής και ενοχής στην ζωή τους. Τα αίτια της θυματοποιημένης σκέψης μπορεί να είναι τα άσχημα πράγματα που συμβαίνουν και η αντίδραση του ατόμου, η αρνητική σκέψη, η επικριτική στάση των άλλων, η πίστη στην μοίρα και την προσωπική υπευθυνότητα και τα θρησκευτικά πιστεύω. Η πίστη ότι ο Θεός είναι υπεύθυνος για όλα και ότι τιμωρεί όταν κάποιος κάνει κάτι λάθος, κάνει το άτομο να πιστεύει ότι υπάρχει λόγος για τον πόνο και την μιζέρια του.

Αν αυτά τα προβλήματα δεν αντιμετωπιστούν και διαχειριστούν, είναι εύκολο να συνεχιστούν στην ενήλικη ζωή και να εκδηλωθούν ως ψυχοσύνθεση θύματος. Ένα άτομο που σκέφτεται ως θύμα, θα κατηγορήσει τους άλλους για την κατάσταση, αντί να αντιμετωπίσει την αίσθηση ντροπής και ενοχής που του θυμίζει την περασμένη τραυματική εμπειρία του παρελθόντος.

Όταν ένα άτομο θεωρεί τον εαυτό του θύμα, νιώθει ότι η ζωή δεν του έχει φερθεί δίκαια. Ίσως αισθάνεται θυμό και ως αποτέλεσμα να κατηγορεί τους άλλους για την ατυχία του. Ίσως αισθάνεται ότι τιμωρείται ή του αξίζει να είναι ένα θύμα. Η αυτοπεποίθησή του είναι πολύ χαμηλή. Υποφέρει από αρνητικές σκέψεις και ίσως αισθάνεται παγιδευμένο.

Ένα άτομο που παρουσιάζει ψυχοσύνθεση θύματος συχνά παθιάζεται με την δικαιοσύνη και την ηθική. Γενικά, πιστεύει ότι τα καλά πράγματα που γίνονται τα αξίζει και ότι τα άσχημα συμβαίνουν επειδή κάποιος άλλος είναι σκληρός, απερίσκεπτος ή άδικος. Είναι πολύ δύσκολο για ένα τέτοιο άτομο να αναλάβει την ευθύνη για το δικό του μέρος του προβλήματος, επειδή αυτό μπορεί να το κάνει ευάλωτο σε οδυνηρά συναισθήματα ντροπής, ενοχής ή φόβου απόρριψης για το λάθος του. Παρόλο που η συμπεριφορά ενός τέτοιου ατόμου μπορεί να μας φανεί παράλογα εγωιστική ή ναρκισσιστική, είναι σημαντικό να έχουμε υπ΄όψιν μας ότι στην πραγματικότητα αποτελεί μια ατυχής και μη υγιής αντίδραση στον τραυματικό πόνο και όχι απαραίτητα μια έμφυτη αλαζονεία.
Η ψυχοσύνθεση του θύματος μπορεί να παραλύσει κάποιο άτομο και να το αποτρέπει από την λήψη λογικών αποφάσεων. Το άτομο αυτό δεν καθορίζει τον τρόπο επίλυσης ενός θέματος, αλλά οι διαμάχες ή τα προβλήματα μπορεί να οδηγήσουν γρήγορα σε κατηγορίες ευθύνης, που γενικά δεν βοηθούν κανέναν.

Οι δυσλειτουργικές σχέσεις μπορεί να προκαλέσουν μια τάση ψυχοσύνθεσης θύματος ακόμα και χωρίς ένα πρώιμο τραύμα συναισθημάτων. Ένα άτομο σε σχέση με κάποιο αλκοολικό σύντροφο, έχει μια δικαιολογημένη διαμαρτυρία απέναντι στον εθισμό, όμως μπορεί να αρχίσει να χρησιμοποιεί τον εθισμό ως μέσο αιτιολόγησης της παθητικότητάς του ή των ενεργειών του. Για παράδειγμα, αν η σύζυγος ενός εθισμένου ατόμου αρχίσει να έχει εξωσυζυγικές σχέσεις και κατηγορεί για αυτό τον σύζυγό της που δεν μπορεί να απεξαρτηθεί, αυτό είναι ένα παράδειγμα ψυχοσύνθεσης θύματος. Ακόμα και σε μια τέτοια κατάσταση το άτομο ευθύνεται για τις πράξεις του και όχι ο εθισμός του συντρόφου.

Η θεραπεία για ένα άτομο που εγκλωβίζεται στην ψυχοσύνθεση θύματος θα πρέπει αρχικά να επικεντρωθεί στην αντιμετώπιση των επικείμενων συναισθημάτων ντροπής, ενοχής και χαμηλής αυτοπεποίθησης, ώστε να αναγνωριστεί το πρόβλημα. Μετά η θεραπεία αφορά την αποδοχή υπευθυνότητας για τις προσωπικές πράξεις και συναισθήματα καθώς και τις προσπάθειες για δράση παρά για ορισμό ευθύνης στους άλλους.

Άραγε το κυνήγι της ευτυχίας οδηγεί στην ευτυχία;

Η απόλαυση γίνεται σχεδόν ηθική μου υποχρέωση και νιώθω ένοχος όταν δεν απολαμβάνω.

Παρακάτω παρουσιάζεται ένας οδηγός ναυτιλωμένων προς την δυστυχία. Πρόκειται για ένα εγχειρίδιο με τεχνικές ώστε ο καθένας μας να μπορεί να δημιουργεί την δυστυχία του μόνος του ή και παρέα με άλλους. Γιατί για να είσαι δυστυχής χρειάζεται προσπάθεια. Δεν είναι απλά το πεπρωμένο.

Οι οδηγίες που ακολουθούν μας δείχνουν τον δρόμο προς την μεθοδική αναζήτηση της δυστυχίας. Έτσι, αν γνωρίζουμε τον δρόμο μπορούμε πάντα να τον επιλέγουμε. Και πώς γίνεται αυτό; Θα αντιστρέψουμε τους όρους σε μία φράση του Λέον Τολστόι, ο οποίος είπε: «αν θες να είσαι ευτυχισμένος, απλά γίνε!». Εμείς θα εστιάσουμε στο εκ διαμέτρου αντίθετο: «αν θές να είσαι δυστυχισμένος, απλά γίνε!». Στο χέρι σου είναι.

Να σε κάψω Γιάννη μ’, να σ’ αλείψω λάδι.
Ο δρόμος της δυστυχίας δεν χρειάζεται να είναι μοναχικός. Όλοι μπορούμε να βρούμε συμμάχους που θα μας βοηθήσουν σε αυτό το έργο. Αρκεί να επιλέξουμε τους κατάλληλους.

Ο Bateson χρησιμοποίησε έναν σαφή διαχωρισμό που μπορεί να είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο στην σύγκρουσή μας με οποιονδήποτε παρτενέρ. Συγκεκριμένα, αναφέρει ότι στην επικοινωνία υπάρχουν δύο διαφορετικά επίπεδα: το επίπεδο του αντικειμένου και το επίπεδο της σχέσης. Ας πάρουμε το παράδειγμα με το σκόρδο: την στιγμή που πλησιάζω το σύντροφό μου, ώστε να του αποσπάσω ένα παθιασμένο φιλί, μία δυσάρεστη οσμή αναδύεται από την αναπνοή του. Σε επίπεδο αντικειμένου, «η μυρωδιά μού είναι δυσάρεστη». Σε επίπεδο σχέσης, «θέλω να σε φιλήσω». Ο σύντροφός μου που θέλει άνευ όρων αποδοχή, θα αντιδράσει: «αν με αγαπούσες πραγματικά, θα το άντεχες. Η δυσφορία σου είναι τρανή απόδειξη ότι δεν με αποδέχεσαι για αυτό που είμαι». Φτάνει, δηλαδή, να μπλέξουμε αυτά τα δύο επίπεδα μεταξύ τους και η παρεξήγηση δεν είναι μόνο ένα διακαής πόθος, αλλά πραγματικότητα.

Μία άλλη πολύ χρήσιμη τεχνική είναι η «μέθοδος να τρελάνεις τον άλλον». Η εφαρμογή της είναι απλούστατη: παρουσιάζουμε στον παρτενέρ μας ένα δίλημμα και τον προτρέπουμε να επιλέξει με την «ψευδαίσθηση της εναλλακτικής λύσης». Με άλλα απλά λογια, «να σε κάψω Γιάννη, να σ’ αλείψω λάδι». Το ακόλουθο παράδειγμα είναι πολύ διαφωτιστικό προς αυτή την κατεύθυνση. Ας σκεφτούμε την καθημερινή κατάσταση στην οποία ο παρτενέρ μου θέλει να τα βρούμε. Μου λέει στην ουσία: «σε παρακαλώ, το ξέρεις ότι σε αγαπώ πραγματικά. Αν τα βρούμε τώρα θα σου είμαι απολύτως αφοσιωμένος. Όμως, αν σου περάσει από το μυαλό να με απορρίψεις, μπορεί να χάσω τον έλεγχο και να σου κάνω την ζωή μαρτύριο!». Η παγίδα εδώ είναι ότι δεν έχω να κάνω με μία καθαρή επιλογή. Το πρώτο σκέλος του μηνύματος περί αληθινής αγάπης, αναιρείται από το δεύτερο. Γιατί πως γίνεται κάποιος να με αγαπάει και παράλληλα να θέλει να με βλάψει, αν του πω όχι;

Όταν η απόλαυση γίνεται καθήκον
Μία γυναίκα λέει στον σύζυγό της: «αγάπη μου πολύ σφιχτή έχει γίνει η συμπεριφορά σου τώρα τελευταία. Μα επιτέλους, γίνε αυθόρμητος!». Εδώ υπάρχει μία παγίδα, γιατί πώς μπορώ να γίνω «αυθόρμητος» κατόπιν παραγγελιάς; Πώς μπορεί μία συμπεριφορά να είναι αυθόρμητη όταν εμφανίζεται έπειτα από μία προστακτική («γίνε αυθόρμητος!»);

Αν ξεπεράσει κανείς την παραδοξολογία του παραπάνω παραδείγματος, μπορεί στην συνέχεια να διαπιστώσει ότι όλοι λίγο -πολύ βρισκόμαστε υπό το κράτος αυτού του κελεύσματος: «Απολαύστε!». Τώρα πλέον έχουμε χειραφετηθεί από τις απαγορεύσεις του παρελθόντος. Αντί αυτών υπάρχει ένα πλέγμα προτροπών, όπου το ζητούμενο είναι πώς θα πολλαπλασιάσει κανείς τις εμπειρίες της απόλαυσης. Υπάρχει ένας καταναλωτισμός της απόλαυσης που τελικά η ίδια περιορίζεται περισσότερο από ποτέ.

Σε μία εποχή όπου όλα επιτρέπονται πώς γίνεται εγώ να μην απολαμβάνω; Η απόλαυση έτσι γίνεται σχεδόν ηθική μου υποχρέωση και νιώθω ένοχος όταν δεν απολαμβάνω. Δεν νιώθω πια ένοχος επειδή παραβιάζω ηθικές απαγορεύσεις επιδιδόμενος σε παράνομες απολαύσεις, αλλά επειδή μου είναι αδύνατον να απολαύσω.

Ποια είναι λοιπόν η θέση του αυθορμητισμού, όταν η απόλαυση γίνεται σχεδόν μία καταναγκαστική πράξη; Γιατί αν το σκεφτούμε λογικά, όπου υπάρχει αυθορμητισμός δεν υπάρχει καταναγκασμός και τ’ ανάπαλιν, καθώς πρόκειται για δύο έννοιες ολοσδιόλου ασυμβίβαστες. Πώς μπορώ να απολαμβάνω αυθόρμητα, όταν οφείλω στον εαυτό μου να είμαι ευτυχισμένος; Κι αν μία μέρα η διάθεσή μου τυχαίνει να είναι μελαγχολική, αυτό είναι κάτι που δεν μπορώ να το επιτρέψω στον εαυτό μου. Αν επιθυμία μου είναι να μην λοξοδρομήσω από το μονοπάτι στης δυστυχίας, χρειάζομαι επιπλέον ενοχές και πίεση που δεν νιώθω καλά. Η συνταγή είναι πολύ απλή: αρκεί να κάνω την απόλαυση καταναγκασμό και όταν δεν απολαμβάνω να νιώθω ενοχές για αυτό.

Ανατομία της επιθυμίας
Ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος να περιπλέξω την σχέση μου με τους άλλους είναι μέσα από την τεχνική: «διυλίζω τον κώνωπα και καταπίνω την κάμηλον». Η αγάπη που τρέφει ο παρτενέρ για μένα είναι ένα μυστήριο, «δεν μπορεί, κάποιο λάκκο έχει η φάβα». Και επειδή χρειάζομαι διαβεβαιώσεις, το ψάχνω λίγο παραπάνω και τον ρωτάω: «Λες ότι με αγαπάς. Όμως, τι είναι σε μένα αυτό που σε κάνει να αισθάνεσαι έτσι; Τι βλέπεις σε μένα που σε κάνει να με επιθυμείς κατ’ αυτόν τον τρόπο;». Με άλλα λόγια, βάζω στο μικροσκόπιο τα αισθήματά σου για μένα, μήπως καταφέρω να τα συλλάβω κι εγώ ο ίδιος.

Γιατί πώς γίνεται να με αγαπάς, έναν άνθρωπο ανάξιο αγάπης; Για να σου συμβαίνει αυτό, κάτι πάει στραβά με σένα. Το να μ’ αγαπάς, σε μένα δείχνει ότι δεν αξίζεις την αγάπη μου. Μία «αλά Δον Ζουάν» συμπεριφορά συμπυκνώνεται στην εξής φράση: «Αν γίνετε δική μου, τότε χάνω με την κατάκτησή σας αυτήν που λατρεύω». Κι εκεί είναι που ανοίγω τα πανιά μου στην αναζήτησή ενός άλλου αντικείμενου προς κατάκτηση. Μέχρι που θα το κατακτήσω και αυτό και θα αναγκαστώ στην συνέχεια να το αφήσω κ.ο.κ. Πρόκειται για μία διαδρομή παρόμοια με αυτή του γάιδαρου που προσπαθεί να δαγκώσει το καρότο. Και η διαδρομή συνεχίζεται…

Στις σχέσεις συμβαίνει πολύ συχνά το πρωταρχικό ερώτημα της επιθυμίας να μην είναι ευθύ. Δεν αναρωτιέμαι, λοιπόν, «τι θέλω;», αλλά, «τι θέλει ο άλλος από μένα;», «τι είμαι εγώ για αυτόν τον άλλον;» και «μα τι επιτέλους βλέπει σε μένα;». Εδώ, κατά τον Λακάν, βρίσκεται το αδιέξοδο της ανθρώπινης επιθυμίας: «Η επιθυμία είναι επιθυμία του άλλου». Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι δυσκολεύομαι να διακρίνω ανάμεσα σε αυτό που είμαι και αυτό που επιθυμεί ο άλλος από μένα. Τα δικά μου θέλω μπερδεύονται με τις προσδοκίες του παρτενέρ μου. Αυτό που επιθυμώ είναι ο άλλος να με επιθυμήσει.

Όπως άλλωστε λέει και μία ελληνική παροιμία «καλύτερα να είσαι η αγάπη ενός γέρου παρά η σκλάβα ενός νέου». Με αγαπούν, άρα υπάρχω. Επομένως μία δοκιμασμένη τεχνική για την επίτευξη της δυστυχίας στις σχέσεις μας με του άλλους είναι να αντιστρέψουμε τους όρους που χρησιμοποίησε ο Έριχ Φρομ για την ώριμη αγάπη. Αντί να «σε χρειάζομαι επειδή σ’ αγαπώ», θα «σ’ αγαπώ επειδή σε χρειάζομαι».

Να μην επιδιώκεις το όφελός σου.
Μία πολύ καλή μέθοδος ώστε οι σχέσεις να είναι μία μόνιμη πηγή απογοήτευσης είναι η λεγόμενη: «Δίνε χωρίς να παίρνεις». Τα προσωπικά συμφέροντα φθείρουν τις σχέσεις. Οπότε πώς μπορεί σε μία σχέση αγάπης να χωρέσει η επιθυμία για ανταπόδοση; Εγώ αγαπώ αρκετά και για τους δυο μας. Στις σχέσεις μου υπηρετώ μόνο τα υψηλά ιδανικά και δεν περιμένω τίποτε από τον παρτενέρ μου. Ο αλτρουισμός κυλάει στο αίμα μου.

Υπάρχει, βέβαια, μία περίπτωση να δω την απόφανση αυτή, όπως αναφέρει ο Νίτσε, ως το ηθικό φύλλο συκής που κρύβει μία εντελώς διαφορετική έως και σκοτεινή μου πλευρά: την υστεροβουλία. Διακρίνω στην ουσία ποταπά κίνητρα πίσω από την ενάρετη συμπεριφορά. Και αναρωτιέμαι: «μήπως κάνω ό,τι κάνω από ενοχές;», «μήπως τελικά κάτι περιμένω από τον άλλον;» ή «μήπως δίνω για να τραβήξω την προσοχή;». Γιατί μία σχέση βασίζεται σε αληθινά αισθήματα και όχι οφέλη.

Άλλωστε στις σχέσεις αγάπης, χρειάζεται να βοηθάμε ο ένας τον άλλον. Και για να υπάρξει βοήθεια χρειάζονται δύο, κάποιον που την χρειάζεται και κάποιον που την προσφέρει. Αυτό είναι ένα παράδειγμα της λεγόμενης «συμπαιγνίας», που ορισμένες φορές μπορεί να αγγίξει έως και τα όρια της συνομωσίας!

Η συμπαιγνία συνήθως είναι μία άρρητη συμφωνία όπου καθένας επιβεβαιώνεται μέσα από τον ρόλο που παίζει με τον άλλον. Υπάρχω, δηλαδή, μέσα από τον ρόλο που μου δίνεις και ταυτόχρονα επιλέγω ο ίδιος να παίζω. Ο καθένας λειτουργεί για τον άλλον ως καθρέπτης της δικής του πραγματικότητας. Ο παρτενέρ μέσα από τον ρόλο του μου επιτρέπει να είμαι αυτό που θέλω να είμαι και αντίστοιχα επιτρέπω στον άλλον να είναι αυτό που θέλει να είναι. Υπάρχει τέλεια σχέση αμοιβαιότητας, όπου συμπληρώνουμε ο ένας τον άλλον.

Οι ρόλοι που παίζουμε είναι ανταποδοτικοί και ο ένας δεν υπάρχει δίχως τον άλλον. Πώς άλλωστε μπορεί να υπάρξει θύμα δίχως θύτη, γιατρός δίχως ασθενή, δικαστής δίχως κλέφτη, δάσκαλος χωρίς μαθητές ή ηγέτης χωρίς ακόλουθους; Αρκετά συχνά μάλιστα συμβαίνει να επιλέγω διαφορετικούς πρωταγωνιστές για να παίξουν ένα κατά τα άλλα απαράλλαχτο ρεπερτόριο ρόλων. Επιλέγω, δηλαδή, διαφορετικούς παρτενέρ με τον ίδιο ρόλο. Αυτό ακριβώς είναι και μία από τις πιο εγγυημένες μεθόδους που εξασφαλίζουν την δυστυχία στις σχέσεις: ταυτίζω τον εαυτό μου με τον ρόλο μου, και το ίδιο κάνω και στον παρτενέρ μου. Έτσι, η συμπαιγνία καταλήγει να είναι ένας φαύλος κύκλος που επαναλαμβάνεται αέναα σχεδόν με μαθηματική ακρίβεια.

Στραβός είν’ ο γυαλός, μήτε στραβά αρμενίζω;
Κάθετι ξένο φαίνεται απόκοσμο, κάθετι διαφορετικό, στην καλύτερη περίπτωση μας ξαφνιάζει. Ο,τιδήποτε πέρα της δικής μου θέασης των πραγμάτων, φαντάζει παράλογο: «Ε, όχι, δεν είναι δυνατόν!». Πόσες φορές δεν έχω αναρωτηθεί αυτό: «Μήπως ζω ένα θέατρο του παραλόγου;».
Το «παράλογο» μπορεί να υποκινείται από την ιδέα ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να έχει την δική του άποψη, αρκεί να συμφωνεί με την δική μου. Ή με λόγια πιο απλά: «Η δική μου άποψη είναι η σωστή». Ο δικός μου δρόμος είναι ο σωστός δρόμος. Αυτό που είναι διαφορετικό, μερικές φορές μου φαίνεται τρελό έως και παρανοϊκό. Ώρες, ώρες αυτό που μου λέει ο άλλος στ’ αυτιά μου ακούγεται αδιανόητο.

Και για αυτό τί μου απομένει να κάνω; Βάζω ετικέτες για να μετατρέπω το ξένο σε κάτι πιο οικείο: «Οι άντρες είναι γουρούνια, οι γυναίκες σκύλες. Οι Παναθηναϊκοί βάζελοι και οι Ολυμπιακοί γαύροι. Οι ξανθές είναι ηλίθιες. Οι μετανάστες είναι κακοποιά στοιχεία. Οι Εβραίοι είναι καβουροτρέπηδες ή και καβουρο-τσίπιδες, οι Ρώσοι μεθύστακες, οι πολιτικοί διεφθαρμένοι, οι τρελοί για δέσιμο. Οι ασφαλίτες είναι χαφιέδες, οι μπάτσοι γουρούνια και δολοφόνοι. Οι Αυστραλοί είναι βλάχοι, οι Γερμανοί δεν έχουν χιούμορ, οι Μεξικάνοι είναι τεμπέληδες, οι Ιάπωνες είναι εύθικτοι, οι Βέλγοι είναι ξενέρωτοι.

Και με όλη αυτήν την διαφορετικότητα που συναντώ, αναρωτιέμαι: «Στραβός είν’ ο γυαλός, μήτε στραβά αρμενίζω; Και μερικές φορές βλέπω στις ανθρώπινες σχέσεις ότι στραβός είναι ο γυαλός. Και τότε τί κάνω; Ισιώνω το τιμόνι μου, ή παίρνω την στροφή αλλιώς; Άραγε τί απόφαση λαμβάνουν οι αμετανόητα πιστοί στην δυστυχία; Οι πιστοί στην δυστυχία επιλέγουν να ταξιδεύουν σε στραβό γυαλό και με αέρα στα πανιά τους.

Οι σχέσεις είναι ζήτημα στρατηγικής
Συχνά, οι οι άνθρωποι βλέπουμε τις σχέσεις ωσάν να είναι παιχνίδι. Για να το κατανοήσουμε αυτό καλύτερα, ας πιάσουμε το νήμα από έναν ανώτερο κλάδο των μαθηματικών, την λεγόμενη «Θεωρία των Παιγνίων».

Για να υπάρχει ένα παιχνίδι, σίγουρα χρειάζονται περισσότεροι από έναν συμμετέχοντες ή αλλιώς «παίκτες». Έτσι, δεν είμαι μόνος μου, αλλά βρίσκομαι σε μία τροχιά αλληλεπίδρασης με τον άλλον. Ανάλογα με την ερμηνεία της αλληλεπίδρασης που δίνει έκαστος παίχτης, επιλέγει να ενεργήσει, εφαρμόζει, δηλαδή, μία στρατηγική. Και η στρατηγική έκαστου παίχτη που αποσκοπεί; Μα φυσικά στο να κερδίσει. Ποιο είναι άλλωστε το ίδιο το νόημα του παιχνιδιού; Γιατί καθένας που θέλει να σέβεται τον εαυτό του, δεν θα επιδιώξει να είναι ο χαμένος της υπόθεσης.

Το εύλογο ερώτημα, λοιπόν, που ανακύπτει είναι: «Πώς μπορώ να κερδίσω στο πικάντικο παιχνίδι των σχέσεών μου με τους άλλους;». Και πώς θα το μετρήσω αυτό το κέρδος; Μα φυσικά από τις απολαβές και τις απώλειες που θα έχω όντας «παίκτης».Στα παίγνια, κατά βάση, υπάρχουν δύο ειδών αποτελέσματα: αυτά με μηδενικό άθροισμα και τα άλλα μη μηδενικού αθροίσματος, όπου το κέρδος κάποιου δεν σημαίνει την ζημιά του άλλου. Και οι δύο μπορεί να κερδίσουν ή να χάσουν αντίστοιχα. Αντίθετα, στις εκβάσεις μηδενικού αθροίσματος «εγώ κερδίζω, εσύ χάνεις» ή «εσύ κερδίζεις εγώ χάνω». Απλά τα πράγματα. Όμως αυτά μπορεί να μην είναι και τόσο απλά για τους πιστούς ακόλουθους στην δυστυχία, καθώς επιλέγουν πάντα να χάνουν.

Ας πάρουμε ένα παράδειγμα μήπως και διαφωτίσει τα πράγματα. Ένας άντρας και μια γυναίκα προσπαθούν να αποφασίσουν πως θα περάσουν το απόγευμα τους. Ο άντρας προτιμά να μείνουν σπίτι και να δούνε τον αγώνα που έχει στην τηλεόραση, ενώ η γυναίκα προτιμά να πάνε στην όπερα. Και οι δύο όμως θέλουν να κάνουν κάτι μαζί και όχι να μείνουν χώρια.

Σημαντικό ρόλο σε αυτό το παιχνίδι έχει το ποιος θα παίξει πρώτος και θα ανακοινώσει την απόφαση του στο ταίρι του. Αν για παράδειγμα, η γυναίκα έχει αγοράσει από πριν τα εισιτήρια για την όπερα, είναι πολύ πιθανόν ο άντρας να πεισθεί και να επιλέξει από την αρχή να πάνε στην όπερα παρόλο που θα προτιμούσε τον αγώνα. Σε πάρα πολλά παιχνίδια, όχι σε όλα, αυτός που κινείται πρώτος έχει και το πλεονέκτημα.

Τίθεται, δηλαδή θέμα διαπραγμάτευσης. Ζω σημαίνει παζαρεύω. Αν το ζητούμενο, είναι περάσουμε το απόγευμα μαζί, δεν έχει δα και τόση σημασία το ‘που’, αρκεί να είμαστε μαζί. Αν πάλι θέλουμε να παίξουμε παιχνίδια κυριαρχίας, τότε αλλάζουν και οι όροι του παινιδιού. Αν το ‘που’ γίνεται στοίχημα για τον ίδιο μου τον εαυτό, τότε κάποιος κερδίζει και κάποιος χάνει, ή χάνουν και οι δύο. Και ποια κατεύθυνση, πιστεύετε ότι θα ακολουθούσαν οι φλερτάροντες με την δυστυχία;

Πιθανότατα, να παρέβλεπαν να ακούσουν κάποια λόγια από την Άπω Ανατολή και συγκεκριμένα την Κίνα, τον 5ο αιώνα π.Χ. Ο Σουν Τσου είπε: «Αν γνωρίζεις τον εχθρό και τον εαυτό σου, δεν έχεις ανάγκη να φοβάσαι για το αποτέλεσμα ακόμα και εκατό 100 μάχων. Εάν γνωρίζεις τον εαυτό σου, αλλά δεν γνωρίζεις τον εχθρό, για κάθε νίκη που θα κερδίζεις, θα έχεις και μία ήττα. Εάν δεν γνωρίζεις ούτε τον εαυτό σου, ούτε τον εχθρό θα νικηθείς σε κάθε μάχη.»!

Το τρίτο μάτι

•Εμπιστέψου την αγάπη,
εμπιστέψου το συναίσθημα που δημιουργεί η αγάπη,
κι ύστερα δες...

• Δες αυτά που ποτέ δεν θα δείξουν τα μάτια που κοιτούν το φανερό,
εμπιστέψου τα μάτια που κοιτάζουν,
όταν η καρδιά βλέπει !

• Ναι, αλήθεια, η καρδιά βλέπει,
αλήθεια, η καρδιά έχει μάτια,
αλήθεια λέω,
το Τρίτο μάτι είναι το μάτι που κρύβεται πίσω από τα δυο μάτια..

• Το Τρίτο μάτι είναι το αιώνια ανοιχτό,
τα άλλα δυο το κλείνουν όταν τα εμπιστευόμαστε,
πως θα μας πουν την αλήθεια...

• Εμπιστέψου την καρδιά,
εμπιστέψου τη φωνή της,
εμπιστέψου την κραυγή της,
εμπιστέψου τη φωνή που τραγουδά η κάθε πανσέληνος,
το κάθε φεγγάρι
κι όλοι οι ήλιοι μαζί σαν λάμπουν
και νυχτώνουν την ίδια στιγμή...

• Εμπιστέψου αυτό που νομίζεις ότι υπάρχει,
εμπιστέψου αυτό που η καρδιά σου λέει πως ζει,
εμπιστέψου το όραμα που γεννιέται μόνο του
τις στιγμές του πόνου
και τις στιγμές μιας ανείπωτης χαράς.!

• Τότε η κρυφή όραση εργάζεται,
τότε που ο πόνος ή η χαρά δείχνουν έναν άλλο δρόμο..
....Τότε είναι που το Τρίτο μάτι βλέπει μόνο του,
τότε είναι που η πραγματική όραση βλέπει,
τότε είναι που ο άνθρωπος ξεπερνά το χρόνο,
τον χώρο,
και βλέπει.

• Τότε είναι που η επίφυση πιάνει δουλειά, ανοίγει,
τότε που η ανάγκη μόλις έκανε την υπέρβαση της
κι ο πόνος,
ή η χαρά ανάγκασαν,
την όραση να δει.!

• Δεν είναι τα μάτια που βλέπουν,
είναι αυτά που θέλω να δω,
δεν είναι τα μάτια που δείχνουν το κρυφό,
είναι η αγάπη που ανοίγει τη ματιά
κι η αγάπη δείχνει την όραση.!

• Εμπιστέψου,
εμπιστέψου το κρυφό που έρχεται σε στιγμές απρόσμενες να δείξει,
εμπιστέυσου αυτό το τυχαίο φτερούγισμα ενός πουλιού
που πέταξε απ το ένα δέντρο στο άλλο,
μα εσύ το έπιασες να πετάει
χωρίς να το κοιτάξεις κατάματα..
...άσε τα σχολεία, κι άσε τα όρια,
άσε τα πρέπει
κι όλα τα γιατί...

• Πιάσε μόνο αυτό που θέλει η καρδιά να δεις,
εμπιστέψου μόνο αυτό το απαλό φτερούγισμα..

• Θυμάσαι πόσες φορές καθώς γύρισες να δεις κάτι
έπιασες μια λάμψη...?

• Θυμάσαι πόσες φορές για αλλού κίνησε να πάει η ματιά σου, κι όμως,
κι όμως,
κι όμως είδες άλλα...

• Θυμάσαι πόσες φορές γύρισες κι είπες εσύ σε σένα..
"ώπς, τι είναι αυτό τώρα..?, τι έλαμψε μόλις τώρα.? “

• Θυμάσαι πόσες απ όλες αυτές τις φορές γύρισες να το ψάξεις..?

• Πόσες φορές καθίσαμε μαζί, πιασμένοι χέρι χέρι,
άλλα λέγαμε, κι αλλού κοιτάζαμε,
κι όμως άλλα έβλεπες, κι άλλα άκουγες,
όλα τα οράματα που είχες
κι όλα τα όνειρα που έχεις,
όλα με την καρδιά,
όλα από την καρδιά !

• Η καρδιά βλέπει
κι όταν το σώμα την ακολουθεί,
πιστεύοντας τη,
τότε η πόρτα μόλις μισάνοιξε,
τότε η Τρίτη ματιά ξεκινά να δείχνει.!

• Εμπιστέψου,
εμπιστέψου την,
εμπιστέψου την καρδιά σου,
μόνο εκείνη ξέρει να δείχνει το δρόμο.!
...άσε τα σχολεία,
κι άσε και τους δασκάλους,
φύγε από κει που σου ζητούν να τους δώσεις,
για να σου πουν πως να βλέπεις...

• Πάντα έβλεπες,
πάντα βλέπεις,
πάντα θα βλέπεις,
πάντα κι όσο ζεις
κι όσο η καρδιά χτυπά,
τότε πάντα θα μπορείς να έχεις την επιλογή να πιστέψεις αυτό,
αυτό που η καρδιά παλεύει να σου δείξει...

• Μόνο με την καρδιά μπορείς να δεις,
μα μόνο Αν την εμπιστευτείς.!

• Έτσι ανοίγει το Τρίτο μάτι,
καταρρίπτωντας τη πεποίθηση ότι είσαι τρελός, ή,
πιστεύοντας απλά,
ότι απλά βλέπεις.!

• Τόσα είδες,
τόσα βλέπεις,
που διαφέρουν αυτά που νιώθεις
από αυτά που λέω τώρα... ξέρεις...;

• Πουθενά,
εκτός της πίστης μας.!

• Πιστεύω στην αγάπη
κι η αγάπη μου δείχνει τον τρόπο να περπατήσω Τον δρόμο της,
μου δείχνει να περπατήσω Στον δρόμο της.!

• Οι μεγαλύτεροι μάγοι,
οι μεγαλύτεροι σοφοί οραματιστές,
οι μεγαλύτεροι φιλόσοφοι,
ήταν και οι μεγαλύτεροι έρωτες της αγάπης.!

• Αυτοί που είδαν
κι αυτοί που βλέπουν,
είναι μόνο αυτοί που απλά πίστεψαν
ότι μπορούν να δουν.!

....κι έτσι απλά, το έκαναν
κι έτσι απλά είδαν,
Πίστεψαν αυτό που είδαν,
και το έκαναν ξανά και ξανά,
Πίστεψαν ξανά και ξανά μέχρι που αυτό,
απλά συνέβαινε συνέχεια,
έτσι από μόνο του.!

• Πέρα από τα πέπλα,
πέρα από τα όρια,
πέρα από τα δυο τους μάτια,
πέρα από κάθε σύνορο...

• Είναι αυτοί που θέλησαν να κάνουν τα σύνορα αρχή
κι όχι τέλος.

• Βλέπει κανείς,
τη στιγμή που θέλει να δει...

• Όχι τη στιγμή που προσπαθεί να δει.!
...πίστεψε με
άλλο το... "θέλω να δω.."
κι άλλο το... "βλέπω επειδή αυτό έκανα πάντα.."

• Όταν προσπαθώ να κάνω "κάτι,
τότε επιλέγω υποσυνείδητα να κινήσω την ενέργεια μου
προς κάποια κατεύθυνση...

• Όταν αφήνομαι να δω,
τότε αφήνω την ενέργεια μου να ρέει,
τότε η όραση ανοίγει
τότε το Τρίτο μάτι
απλά
βλέπει.!

• Όταν προσπαθώ "να κάτι,
τότε περιορίζομαι σε αυτό το "κάτι που προσπαθώ να δω...”

• Όταν πιστέψω σε "κάτι,
τότε δεν υπάρχει κανένας περιορισμός σε τίποτα,
τότε απλά βλέπω,
τότε ΑΠΛΑ η όραση
μόλις άνοιξε.!

• Τότε ΑΠΛΑ ΒΛΕΠΩ.

• Σταματώ να ψάχνω δεν σημαίνει σταματώ να νιώθω,
να αισθάνομαι,
σημαίνει όμως πως σταματώ να μπλοκάρω εγώ ο ίδιος το συναίσθημα μου,
κι η Τρίτη ματιά ανήκει στο άφεμα...

• Ανήκει στην Πίστη,
στο συναίσθημα,
ανήκει στην κίνηση που δημιουργεί το συναίσθημα,
ανήκει στο άφεμα και στην πίστη στο άφεμα.!

• Αφέσου,
Αφέσου για να δεις,
Προσπάθησε χωρίς να προσπαθείς,
Προσπάθησε να σταματήσεις να προσπαθείς.!

• Κάθε προσπάθεια είναι και μια εντολή,
μια εντολή να κάνω κάτι συγκεκριμένο...

• Άρα θα έχω κι ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα.!

• Πιστεύω στην αγάπη
κι η αγάπη μου δείχνει το δρόμο!

• Πιστεύω τόσο
όσο η αγάπη χρειάζεται να την πιστέψω,
όχι όσο το μυαλό μου σχεδιάζει να πράττω...

• Η Αγάπη είναι μια πράξη από μόνη της,
δεν χρειάζεται να κάνει τίποτα απολύτως,
πράττει με το να υπάρχει,
πράττει με την απλότητα της,
πράττει τα πάντα και όλες τις στιγμές απλά,
απλά επειδή υπάρχει,
απλά επειδή κάποιος σαν κι εσένα την πίστεψε.!

• Απλά επειδή κάποιος σαν κι εσένα της έδωσε τη σημασία Του,
της έδωσε τη ψυχή του όλη.!

• Και τότε αυτή απλά, του έδωσε τα μάτια της,
τον βοήθησε να την δει,
να κοιτάξει τα πάντα μέσα από αυτήν.!

• Κι έτσι λοιπόν το Τρίτο μάτι άνοιξε
κι έτσι απλά η επίφυση εργάζεται ξανά,
σε αρμονία με τη λογική,
σε αρμονία με το ορατό...

• Πίστεψε,
Πίστεψε εσύ σε σένα,
Πίστεψε στην αγάπη,
Πίστεψε και θα δεις.!

• Πιστεύω στην αγάπη
κι η αγάπη μου δείχνει τον τρόπο να περπατήσω Τον δρόμο της,
μου δείχνει να περπατήσω Στον δρόμο της.!

• Είδες λοιπόν,
αυτή είναι η διαφορά μας
η πίστη μας.!
...Όχι για πολύ ακόμα όμως,
επειδή πιστεύω εγώ σε σένα.!
...Και έτσι είναι

Νευρώσεις, αγχώδεις διαταραχές, συμπτώματα, αιτίες και αντιμετώπιση

Οι νευρώσεις συνίστανται σε ήπιας μορφής διαταραχές και αποτελούν μία από τις τρεις γενικές κατηγορίες των διαταραχών αυτών. Οι άλλες δύο όπως αυτές προσδιορίζονται από τη γενικότερη ψυχιατρική προσέγγιση είναι οι διαταραχές προσωπικότητας και οι αγχώσεις.

Θεωρητικά με τον όρο νεύρωση μπορεί να νοηθεί μια ελαφριάς μορφής διαταραχή που διαφοροποιείται από τη δυσλειτουργικότητα της ψύχωσης τόσο από την παθολογία της έκφρασης της όσο και από την ευκολία πρόγνωσής της. Ένα άλλο στοιχείο της νεύρωσης είναι η επαφή του ατόμου με την πραγματικότητα.

H νεύρωση είναι μια πάθηση με ψυχογενετικά αίτια, όπου τα συμπτώματα εκφράζουν συμβολικά μια ψυχική σύγκρουση, που έχει τις ρίζες της στην ιστορία των παιδικών χρόνων του ατόμου.

Συμπτώματα όπως ένταση, φοβίες, ανησυχία, πανικός ή φόβος που πηγάζουν από άσχημες σκέψεις και δυσκολία συγκέντρωσης έχουν οι άνθρωποι που νοσούν από τις Αγχώδεις Διαταραχές.

Πολλοί άνθρωποι είναι νευρωτικοί, αν και δείχνουν ότι αντιμετωπίζουν ομαλά τα προβλήματα της ζωής τους. Ομως, βαθιά μέσα τους κρατούν τις εκκρεμότητες, την οργή και τον θυμό τους για ό,τι τους έχει συμβεί και τον εκφράζουν με παράξενους τρόπους:

Άγχος και ένταση που διαρκεί, υποφέρουν διαρκώς, χωρίς να το συνειδητοποιούν.
Απόλυτη σκέψη- μαύρο άσπρο- ανελαστικότητα συμπεριφοράς.
Αδικαιολόγητη καχυποψία, με την παραμικρή αφορμή.
Αυθαίρετες ερμηνείες της συμπεριφοράς των άλλων
Αδικαιολόγητη, με την παραμικρή αφορμή οργή ή θυμός
Αδυναμία να απολαύσει τη ζωή, βάζει συνεχώς εμπόδια στον δρόμο της χαράς και κόλλημα σε ένα πρόβλημα.

Οι περισσότερες νευρώσεις έχουν προέλευση συγκρουσιακή, κάτω από την πίεση μιας και μόνο «κατάστασης», του άγχους, σύμφωνα με τις ψυχοδυναμικές απόψεις. Στις νευρώσεις οι μηχανισμοί άμυνας που κινητοποιούνται από τον άνθρωπο με σκοπό να το προστατέψουν από τις εντάσεις και τα άγχη, που τον κάνουν να υποφέρει, μεταβάλλονται σε διεργασίες αυτόματες αφού δεχτούν επιδράσεις διαφόρων παραγόντων εσωτερικών ή εξωτερικών σε σχέση με το περιβάλλον. Όταν, λοιπόν, το άτομο δεν έχει την ικανότητα ν’ αφομοιώνει φαινομενικά αντίθετες παρορμήσεις μ’ έναν τρόπο οργανικά υγιή, έτσι ώστε να προσαρμόζεται ομαλά στο περιβάλλον, γίνεται η αιτία της ύπαρξης μιας νεύρωσης.

Το νευρωτικό άτομο ανεξάρτητα από τη σοβαρότητα της διαταραχής και τις επιπτώσεις αυτής στην ψυχική του υγεία δεν χάνει ποτέ την επαφή του με την πραγματικότητα, εμφανίζει σαφή επίγνωση της θέσης στην οποία βρίσκεται, καθώς και σχετικά επαρκή ικανότητα προσαρμογής στο περιβάλλον σε τέτοιο βαθμό, που πολλές φορές η νεύρωση δεν γίνεται καν αντιληπτή από το περιβάλλον μέσα στο οποία ζει και αλληλεπιδρά το άτομο.

Από την άλλη πλευρά δε λείπουν και οι περιπτώσεις, όπου μια νεύρωση δύναται να ξεφύγει από τον έλεγχο του ατόμου και να του δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα προσαρμογής αν και τέτοιες περιπτώσεις χαρακτηρίζονται εξαιρετικά σπάνιες. Eπιδημιολογικές έρευνες αναφέρουν ότι οι νευρωτικές διαταραχές και ιδιαίτερα οι αγχώδεις διαταραχές απαντώνται σε ένα υψηλό ποσοστό του πληθυσμού με μεγαλύτερη συχνότητα αυτού των δυτικών κοινωνιών. Επίσης αναφορικά με τη συχνότητα εκδήλωσης των νευρώσεων έχει σημειωθεί ότι το γυναικείο φύλο εμφανίζει τα μεγαλύτερα ποσοστά. Κύριο χαρακτηριστικό και ίσως συνδετικό των νευρώσεων είναι το άγχος και πως αυτό εσωτερικεύεται και εκδηλώνεται στη συμπεριφορά του ατόμου.

Το άγχος σε αντίθεση με το συναίσθημα του φόβου που συνδέεται με την αντίδραση απέναντι σε ένα κίνδυνο πραγματικό και συγκεκριμένο και αποτελεί υγιή εκδήλωση συμπεριφοράς είναι μια φοβική αντίδραση που αναφέρεται σε κάποιο κίνδυνο πραγματικό ή φανταστικό που είναι όμως ασαφής, αόριστος, υποτιθέμενος. Η φύση του άγχους της νεύρωσης οφείλεται σε μια εσωτερική διαμάχη, απωθημένες επιθυμίες ή ανάγκες έρχονται σε σύγκρουση με τη συνείδηση, που έρχεται να απαγορεύσει την ικανοποίησή τους.

Για αυτό το λόγο οι επιθυμίες, οι σκέψεις ή οι ανάγκες αυτές που παραμένουν απόκρυφες και ασυνείδητες, εξωτερικεύονται ως αδικαιολόγητο άγχος ή υπερβολικός φόβος δυσανάλογος προς τον πραγματικό. Έχει σημειωθεί ότι το νευρωτικό άγχος έχει τις ρίζες του στην παιδική ηλικία σε μία παιδική νεύρωση δηλαδή που δεν αντιμετωπίστηκε κατάλληλα στην ώρα της. Άμεσος τρόπος εξωτερίκευσης ή αντίθετα απόκρυψης του βιωμένου και αδικαιολόγητου άγχους είναι η εκδήλωση ανάλογων συμπτωμάτων.

Τα νευρωτικά συμπτώματα ουσιαστικά δεν είναι παρά μία άμυνα του οργανισμού μια προσπάθεια του ατόμου να αντιμετωπίσει και να αντεπεξέλθει στην απειλή του άγχους. Το νευρωτικό σύμπτωμα αποτελεί κατά κάποιο τρόπο ένα συμβιβαστικό μηχανισμό, που αφενός επιτρέπει στο άτομο να ικανοποιήσει μια απαγορευμένη επιθυμία που του προκαλεί άγχος και αφετέρου απαγορεύει στην επιθυμία αυτή να γίνει συνειδητή κάτι που θα σήμαινε αυτόματα και την αποδιοργάνωση του ατόμου.

 Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων ποικίλλει ανάλογα με το είδος της διαταραχής καθώς και με την ποσότητα και τη διάρκεια με την οποία εκδηλώνονται τα συμπτώματα αυτά. Από την άλλη πλευρά η αποκρυπτογράφηση και κατηγοριοποίηση των νευρώσεων συντελεί στη διάκριση και τον προσδιορισμό των διαφόρων ειδών νεύρωσης.

Τα νευρωτικά άτομα τείνουν να εμφανίζουν προβλήματα με τη συναισθηματική τους ισορροπία και να είναι αγχώδη, αν όμως γίνουν πιο εξωστρεφή βιώνουν θετικότερα συναισθήματα και γίνονται περισσότερο κοινωνικά. H νεύρωση είναι μια διαταραχή που κατά κανόνα θεραπεύεται. Η ψυχολογία μας έχει δώσει και συνεχίζει να δίνει σημαντικά στοιχεία και εντυπωσιακές θεωρίες πάνω σε ψυχοθεραπευτικές μεθόδους, οι οποίες έχουν άπειρες παραλλαγές.

Η νεύρωση συνήθως προϋπάρχει του γεγονότος που έκανε ορατή την ύπαρξή της και η θεραπεία της στοχεύει όχι μόνο στην εξαφάνιση των συμπτωμάτων αλλά στην επεξεργασία των δομικών στοιχείων της προσωπικότητας, συνήθως βαθιά κρυμμένα και ξεχασμένα από τον χρόνο.

Η σημασία του να ξέρεις να διαφωνείς!

Μια ιστορία για «παιδιά»

Σε ένα μακρινό χωριό, κάπου στην Φαρφαλία, είχε πέσει ένας μεγάλος τσακωμός.
Οι χωρικοί όλοι είχαν χωριστεί στα δύο, και είχαν κάνει δύο αντίπαλα στρατόπεδα μέσα στο ίδιο το χωριό.

Ο λόγος ήταν, ότι ο βασιλιάς τους, τους είχε ρωτήσει ποιό χρώμα ήταν το καλύτερο. Το χαμαιλεοντί ή το ροζγρυλί.
Αυτή η ερώτηση τούς είχε διχάσει όλους. Η πολεμική ήταν μεγάλη, γιατί μια τέτοια ερώτηση θα καθόριζε πολλά για το χωριό τους, τούς είχαν πει, και σίγουρα επίσης η απάντηση έλεγε πολλά για το ποιόν του κάθε χωρικού!
Οι υπέρμαχοι του χαμαιλεοντί, ήταν προδότες σύμφωνα με τους υποστηρικτές του ροζγρυλί.
Από την άλλη, οι υπέρμαχοι του ροζγρυλί, ήταν απατεώνες σύμφωνα με τους υποστηρικτές του χαμαιλεοντί.

Γενικά, υπήρχε μια ατελείωτη πολεμική και οι μεν κατηγορούσαν τους δε με τους πιο απίστευτους χαρακτηρισμούς που δίναν και πέρναν! «Τυφλοδάχτυλοι», «Κουφομάτηδες», «Βλακόποδοι», «Τριπλοχέρηδες» και ούτω καθεξής. Όλη μέρα, όλοι αλληκατηγοριόντουσαν και τελειωμό ο καυγάς δεν είχε.
Στο δίπλα χωριό εντωμεταξύ τους άκουγαν που μαλώνανε και κάποιοι καραδοκούσαν να φουντώσει ο καυγάς και να αδράξουν την ευκαιρία να πάρουν μερικά από τα λάφυρα. Άλλοι πάλι στεναχωριόντουσαν με όλα αυτά μου συμβαίνανε και θέλανε να τους βοηθήσουν. Αλλά πώς δεν ξέρανε.
Όλα αυτά συνεχιζόντουσαν χωρίς σταματημό. Ώσπου μια μέρα, ένας γερο-σοφός ο οποίος ήταν περαστικός από το χωριό είδε όλον τον χαμό, σταμάτησε και ρώτησε έναν χωρικό που βρήκε στον διάβα του:

– Τι συμβαίνει εδώ; Γιατί φωνάζουν όλοι;
– Γέροντα, δεν ακούς τα νέα; Πρέπει να διαλέξουμε μεταξύ του χαμαιλεοντί και του ροζγρυλί.
– Και ποιος ο λόγος;
– Μα γέροντα που ζεις; Σκοπός είναι να μας βάψουν όλους με ένα από τα δυο χρώματα.
– Και έχουν μεγάλη διαφορά το ένα με το άλλο χρώμα;
– Ε να! Το ένα είναι λίγο πιο ζωντανό ενώ το άλλο είναι λίγο πιο φανταχτερό.
– Είναι και τα δύο όμως ωραία χρώματα έτσι δεν είναι;
– Ναι. Έτσι είναι.
– Και στο τέλος όλους δεν θα σας βάψουν είτε με το ένα είτε με το άλλο;
– Σωστά.

Σε εκείνο το σημείο, ο γέροντας, πλησίασε τον χωρικό και τον ρώτησε.
– Και θέλετε να σας βάψουν;
– Όχι.
– Και τότε γιατί διαφωνείτε και τσακώνεστε για το χρώμα;
– Ε και με τι να διαφωνούμε;
– Με το αν θέλετε να σας βάψουν ή όχι.
– Μα κανένας μας δεν θέλει να τον βάψουν.
– Τότε δεν έχετε λόγο να διαφωνείτε.

Ο χωρικός ένοιωσε ότι ο γερο-σοφός προσπαθεί να τον κοροϊδέψει.
– Ναι αλλά τουλάχιστον είμαστε ελεύθεροι να διαλέξουμε ποιό χρώμα προτιμάμε.
– Τότε δεν είστε πραγματικά ελεύθεροι.
– Μα γιατί; Αφού επιλέγουμε.
– Ναι. Αλλά μεταξύ δυο επιλογών που ΔΕΝ θέλετε.

Σιγά σιγά, ο χωρικός άρχισε να αναρωτιέται για την ματαιότητα της επιλογής που τους έδωσε ο βασιλιάς και κατά πόσο ήταν πραγματικά ελεύθεροι.
Στο τέλος, κατέληξε ότι δεν είχε νόημα ο τσακωμός και αποφάσισε να πείσει και τους υπόλοιπους χωρικούς να σταματήσουν να μαλώνουν και να γίνουν ξανά αγαπημένοι.
Δεν περάσαν μέρες, και το χωριό ήταν ξανά ήρεμο και οι περισσότεροι χωρικοί επέστρεψαν στις δουλειές τους ευτυχισμένοι.
Ο βασιλιάς κατάλαβε και αυτός ότι δεν είχε νόημα να ρωτάει τους χωρικούς τι χρώμα θέλουν αλλά να προσπαθεί να είναι δίκαιος μαζί τους.
Όσοι καραδοκούσαν από το δίπλα χωριό, είδαν ότι η Φαρφαλία ήταν ξανά ενωμένη και όσο και να ξερογλύφονταν με την ιδέα να αρπάξουν τα λάφυρα, συνειδητοποίησαν ότι δεν θα ήταν τόσο εύκολο. Όσοι πάλι, θελαν το καλό της Φαρφαλίας, χαρήκανε πολύ με τα νέα και συνέχισαν να συνεργάζονται ειρηνικά.
Ο γερο-σοφός, έτσι, ξαναπήρε και αυτός σιγά σιγά τον δρόμο του, ευτυχισμένος που χάρισε λίγα από τα φώτα του αλλά και ταυτόχρονα αναρωτώμενος… αν αυτός ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ.

Η φωτιά πέρασε… αλλά τι άφησε πίσω της;

Κάθε τι στη ζωή μας μοιάζει ότι πέρασε ? Πέρασε σίγουρα, είναι ως ένα σημείο παρελθόν και ως ένα σημείο ανήκει στο χθες ? Αλλά μέχρι πιο σημείο ? Πόσο ρόλο παίζει όλο αυτό το σενάριο στην ατομική πραγματικότητα ? Μήπως ναι μεν κάποια πράγματα περνούν αλλά παραμένουν μέσα μας στάχτες και αποκαΐδια ?

Που είναι αυτά ? Πόσο μπορεί να μας επηρεάζουν ? Πόσο μας φθείρουν σε σημεία που δεν φαίνονται ? Μήπως εμείς απλώς μάθαμε να εθελοτυφλούμε, νομίζουμε ότι αλλάξαμε σελίδα, αλλά τελικά δεν είναι έτσι ?
Μήπως όλο αυτό, το ότι νομίζουμε ότι θα περάσει, είναι μία παγίδα, η οποία μας οδηγεί να μην αναζητούμε τη ζημιά ?
Ναι ο σεισμός πέρασε, ναι η φωτιά πέρασε, ναι η πλημμύρα πέρασε, ναι μπορεί ο πόλεμος να πέρασε.

Αλλά οι απώλειες τόσο οι ορατές αλλά και οι μη ορατές συνεχίζουν να μας βασανίζουν σαν φαντάσματα, σαν σκιές. Αυτές οι απώλειες είναι που «μαγκώνουν» το υποσυνείδητο και μας αναγκάζουν να σκληρύνουμε, να κλειδώνουμε και να μην βλέπουμε. Γιατί αν επιλέξουμε να κοιτάξουμε μέσα σε συντρίμμια θα κοιτάξουμε τον πόνο κατάματα και εμείς θέλουμε να τον αποφύγουμε. Έτσι ο πόνος λειτουργεί υπόκωφα, μέσα από την δική μας ανοχή και εγκατάλειψή του. Τον έχουμε αφήσει μέσα μας και «αλωνίζει» τα όργανά μας. Με αποτέλεσμα να φθείρεται τόσο πολύ το σώμα μας και κάποια στιγμή θα βγει στην επιφάνεια, όλο αυτό που νομίζαμε ότι πέρασε.
Για να περάσει κάτι, για να τελειώσει πραγματικά, οφείλουμε να το κοιτάξουμε κατάματα και να αναζητήσουμε τις φθορές μας στον συναισθηματικό μας κόσμο. Αλλιώς τίποτε δεν περνάει. Το μόνο που κάνει το χθες είναι να περιμένει, όπως ο κρυμμένος στρατιώτης πίσω από τα παραπετάσματα, για να χτυπήσει όταν δει τον άλλον να βγαίνει.

Έτσι μέσα μας, ανάλογα με τα συμβάντα που βιώσαμε έχουμε κρυμμένους ένοπλους «στρατιώτες» οι οποίοι είναι έτοιμοι να χτυπήσουν, αθόρυβα και κάποιες φορές ακαριαία.
Πριν λοιπόν «καθίσουμε» αναπαυτικά πάνω στην ατάκα πέρασε, ας αναζητήσουμε τα συντρίμμια και να επιλέξουμε την αναστύλωση τους. Τότε ναι πέρασε, τότε ναι δεν υπάρχει. Τότε και μόνο τότε έχουμε και ελευθερία, αλλά και ησυχία μέσα σε όλο μας το σώμα, με μια λέξη υγεία.

Η επιλογή είναι ατομική. Είτε θα επιλέξουμε να εθελοτυφλούμε, είτε θα επιλέξουμε να ελευθερωθούμε.

Αποδέσμευση “καλού κακού” συναισθήματος

Μια προσεκτική ενδοσκόπηση θα μας βοηθήσει να ανακαλύψουμε ότι υπάρχουν μέσα μας πολλές προσωπικότητες που ανταγωνίζονται ποιά θα χρησιμοποιήσει το σώμα σας.
Για παράδειγμα, η σύγκρουση ανάμεσα στο “καλό” και το “κακό” γεννάει δύο προσωπικότητες: του αγίου και του αμαρτωλού.
Αυτές δεν παύουν ποτέ να διαπληκτίζονται – η μια πλευρά ελπίζει διαρκώς να είναι αρκετά καλή ώστε να ικανοποιήσει το Θεό, ενώ η άλλη αφήνεται στα “κακά” της ένστικτα, που δεν μπορούν πάντα να αναχαιτισθούν.

Ύστερα, υπάρχουν οι ρόλοι με τους οποίους ταυτιζόμαστε – του παιδιού, του γονέα, του αδελφού, του αρσενικού ή θηλυκού, για να μην αναφέρουμε το επάγγελμά μας: γιατρός, δικηγόρος, ιερέας, κοινωνικός λειτουργός και ούτω καθεξής.
Το κάθε ένα απ’ αυτά διεκδικεί τα δικαιώματά του μέσα μας και προσπαθεί να υπερσκελίσει τις φωνές των υπόλοιπων για να περάσει τη δική του στενόμυαλη άποψη.
Δεν θίξαμε καν την εθνικότητα ή το θρήσκευμά μας- από μόνα τους, αυτά, μπορούν να δημιουργήσουν ατέρμονη σύγχυση. Αυτές οι προσωπικότητες βρίσκονται συνήθως σε διαμάχη.
Ευτυχία ονομάζουμε την κατάσταση εκείνη στην οποία μεγάλο μέρος αυτής της διαμάχης καταλαγιάζει.
Όταν γεννηθήκατε, δεν είχε κηρυχθεί μέσα σας αυτός ο πόλεμος, γιατί οι επιθυμίες των μωρών δεν ανταγωνίζονται η μια την άλλη.
Για παράδειγμα, οι φωνές που διακηρύττουν το καλό ή το κακό έρχονται αργότερα, όταν το παιδί μεγαλώσει αρκετά, ώστε να διδαχτεί αυτές τις έννοιες από τους γονείς του.
Το αθώο ένστικτο ενός νεογέννητου για το τι είναι καλό και τι κακό χάνεται γρήγορα. Αρχίζουν να ξυπνούν μέσα του οι φωνές, πρώτα εκείνη της μητέρας, που λέει “ναι” και “όχι”, “καλό μωράκι”, “κακό μωρό”.
Όταν τα “ναι”, τα “όχι”, το “καλό” και το “κακό” συμπίπτουν με εκείνο που θέλει το μωρό, τότε δεν πειράζει.
Αναπόφευκτα, όμως, φθάνει η στιγμή της ρήξης ανάμεσα στις ανάγκες του μωρού και τις προσδοκίες των γονιών. Ο εσωτερικός και ο εξωτερικός κόσμος αρχίζουν να συγκρούονται. Πολύ σύντομα, φυτεύονται οι σπόροι της ενοχής και της ντροπής.
Η ατρόμητη ιδιοσυγκρασία του νεογέννητου αμαυρώνεται απ’ το φόβο. Το παιδί έχει μάθει κιόλας να αμφισβητεί τα ένστικτά του.
Η εσωτερική παρόρμηση που δήλωνε “Αυτό θέλω” μετατρέπεται στην ερώτηση: “Επιτρέπεται να το θέλω αυτό;”
Σπαταλάμε ολόκληρη τη ζωή μας για να μπορέσουμε να επιστρέψουμε στην κατάσταση της αυτοαποδοχής με την οποία γεννηθήκαμε. Με το πέρασμα των χρόνων αυξάνονται τα ερωτηματικά κι εμείς καταχωνιάζουμε όσο περισσότερη αμφιβολία, ντροπή, ενοχή και φόβο μπορούμε στις μυστικές σπηλιές και τα σκοτεινά κελάρια της ψυχής μας.
Αυτά τα συναισθήματα παραμένουν ζωντανά, όσο βαθιά κι αν τα έχουμε κρύψει. Όλες οι εσωτερικές συγκρούσεις, που τόσο δυσκολευόμαστε να συμφιλιώσουμε, οδηγούν στα χνάρια ενός σκιώδους εαυτού.
Είμαστε όλοι δεσμοφύλακες του σκιώδους εαυτού μας. Ο ασυνείδητος νους είναι η φυλακή όπου βρίσκονται κλεισμένες οι ανεπιθύμητες ενέργειες, όχι επειδή πρέπει, αλλά γιατί έχουν αποτυπωθεί μέσα μας οι χρόνιες καταφάσεις και οι αρνήσεις, το καλό και το κακό.
Ας φροντίσουμε μόνο να αντιληφθούμε ότι παίζουμε και τους δύο ρόλους – και αυτόν του δεσμοφύλακα και αυτόν του κρατούμενου. Αν είμαστε και οι δύο όψεις του νομίσματος, τότε καμιά τους δεν είμαστε εμείς, εφόσον αναιρούμε η μια την άλλη. Συνειδητοποιώντας το αυτό και θα ελευθερωθούμε.
Τον σκιώδη εαυτό θα τον βρούμε τεντώνοντας τα αυτιά μας. Όπως όλοι οι φυλακισμένοι, έτσι κι αυτός προσπαθεί να μεταδώσει μηνύματα, χτυπιόνταν με τα δάχτυλα τον τοίχο του κελιού του.
Ο σκιώδης εαυτός δεν είναι παρά άλλος ένας ρόλος ή προσωπικότητα που μας ακολουθεί, δεν τον επιδεικνύουμε, όμως, δημόσια. Συνήθως, είναι πολύ συνεσταλμένος ή φοβισμένος για να βγει στην επιφάνεια. Ωστόσο, η ύπαρξή του είναι αδιαμφισβήτητη, γιατί ο καθένας από μας έχει επινοήσει τον δικό του ίσκιο, μια περσόνα που έχει αναλάβει να μεταφέρει όση αρνητική ενέργεια δεν καταφέραμε να εκτονώσουμε.
Για ένα νεογέννητο μωρό, δεν υφίσταται το πρόβλημα της συσσώρευσης “κακών” ή βλαβερών συναισθημάτων. Μόλις ρίξεις κάτι αρνητικό στο περιβάλλον ενός μωρού, αυτό αμέσως θα κλάψει ή θα αποστρέψει το κεφάλι του.
Πρόκειται για μια εξαιρετικά υγιή αντίδραση, γιατί με το να εκφράζεται τόσο ελεύθερα, ένα μωρό μπορεί να απαλλαγεί από ενέργειες που διαφορετικά θα στοιβάζονταν μέσα του. Μεγαλώνοντας, βέβαια, μάθαμε ότι η αυθόρμητη έκφραση δεν είναι πάντοτε πρέπουσα.
Για χάρη της ευγένειας ή του τακτ, της κοινωνικής μας θέσης ή της μίμησης των γονεϊκών προτύπων, μάθαμε να συγκρατούμε μέσα μας την αρνητική ενέργεια.
Γίναμε μπαταρίες που φόρτιζαν με όλο και περισσότερους εαυτούς, ώσπου τώρα, ως ενήλικες, είμαστε γεμάτοι από χρόνιο θυμό, απογοήτευση, πικρία και φόβο. Το χειρότερο, μάλιστα, είναι ότι έχουμε ξεχάσει το ένστικτο αποφόρτισης των μπαταριών μας.
Θα έχει πολύ ενδιαφέρον να δούμε κάποτε πόσο πολύ μοιάζουμε με βόμβες, έτσι όπως ζούμε, έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να εκραγούμε.
Ο τερματισμός του εσωτερικού μας πολέμου σημαίνει να σταματήσουν οι εχθροπραξίες ανάμεσα σε όλες μας τις προσωπικότητες.
Μπορούμε να ανακουφίσουμε τον σκιώδη εαυτό μας από το βάρος της συσσωρευμένης ενέργειας του παρελθόντος και να δημιουργήσουμε έτσι τις συνθήκες για ειρήνευση, εφόσον είναι ο φόβος του πόνου που κάνει τις εσωτερικές φωνές σας να αντιμετωπίζουν με καχυποψία η μια την άλλη.
Για να αρχίσουμε, όμως, να διαλύουμε αυτές τις εσωτερικές εντάσεις, θα πρέπει να γνωρίζουμε από τι είναι φτιαγμένες οι διάφορες προσωπικότητές σας. Οι εσωτερικές προσωπικότητες είναι πάντοτε φτιαγμένες απ’ το ίδιο υλικό – κάποια παλιά ενέργεια, συνδεδεμένη με μια ανάμνηση.
Ας πούμε, για παράδειγμα, ότι μας τιμωρούν, σε παιδική ηλικία, για κάτι που δεν κάναμε. Η αρνητική ενέργεια του παραπόνου ή της αδικίας προσκολλάται στη συγκεκριμένη ανάμνηση κι εμείς αρχίζουμε να χτίζουμε την προσωπικότητα – του πικραμένου παιδιού – η οποία θα βιώνει την περιορισμένη του άποψη των πραγμάτων, μέχρις ότου αποδεσμευτεί αυτή η ενέργεια.
Το πικραμένο παιδί είναι απλώς μια ανάμνηση που περιμένει να απαλλαγεί από την κακή του ενέργεια κι ώσπου να συμβεί αυτό, θα μείνει φυλακισμένο μέσα μας.
Επειδή έχουμε αναμνήσεις που φέρνουν και επώδυνους αλλά και χαρούμενους συνειρμούς, οι εσωτερικές προσωπικότητες έχουν άλλοτε δυσάρεστες κι άλλοτε ευχάριστες μορφές.
Είναι ευχάριστο να θυμόμαστε τη στιγμή που ανταμειφθήκαμε για την καλή απόδοσή μας – είναι δυσάρεστη μια αντίθετη ανάμνηση επίπληξης. Ωστόσο, αυτές οι αντικρουόμενες μνήμες δεν αναιρούν η μια την άλλη: διατηρούν την ακεραιότητά τους κι έρχονται σε ρήξη με την αντίθετή τους.
Είναι στη φύση της ανθρώπινης κρίσης να λέει, “Έχω δίκιο”, ακόμα κι αν η επόμενη εμπειρία είναι εντελώς αντιφατική. Η δυσμενής κριτική ή η άδικη τιμωρία θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν μέσα σας, επαναλαμβάνοντας ξανά και ξανά την ιστορία τους, ενώ, παραδίπλα, η θετική ενέργεια της ανταμοιβής και της ορθής μεταχείρισης θα εκφράζει κι αυτή τη δική της άποψη.
Όλοι έχουμε έναν σκιώδη εαυτό, που αποτελεί μέρος της συνολικής μας πραγματικότητας.
Ο Ίσκιος αυτός δεν έχει πρόθεση να μας πληγώσει, αλλά να υποδείξει τις ατέλειες μας.
Η αποδοχή του ίσκιου μπορεί να μας θεραπεύσει.
Όταν αρχίσουμε να ζούμε συμφιλιωμένοι με όλα τα αντίθετα γνωρίσματα μας, θα βιώνουμε τον πλήρη εαυτό μας.
Μπορούμε εύκολα να έρθουμε σε επαφή με αυτές τις συσσωρευμένες μορφές ενέργειας.
Καθόμαστε για λίγο μόνοι σ’ ένα ήσυχο δωμάτιο. Εισπνέουμε κι εκπνέουμε ήρεμα. Τώρα, χωρίς να αλλάξουμε το ρυθμό της αναπνοής μας, παρατηρούμε την αβίαστη ροή της.
Ας μην κάνουμε τίποτε άλλο, μέχρι να εδραιώσουμε αυτή την ομαλή, χαλαρή αναπνοή. Όταν το επιτύχουμε, προσπαθούμε να ανακαλέσουμε ένα έντονα δυσάρεστο συμβάν από το παρελθόν μας, το οποίο να περικλείει ισχυρά αρνητικά συναισθήματα, όπως ντροπή, ταπείνωση ή ενοχή.
Θα μπορούσε να είναι, για παράδειγμα, μια φορά που μας έπιασαν να αντιγράφουμε σ’ ένα διαγώνισμα ή να κλέβουμε κάτι. Δεν έχει σημασία αν αυτό το παράπτωμα ήταν ασήμαντο ή σοβαρό -εκείνο που ψάχνουμε εμείς είναι κάποιο πολυκαιρισμένο συναίσθημα.
Ας φέρουμε μια ζωηρή εικόνα εκείνου του συμβάντος στο μυαλό μας κι ας αφήσουμε τον εαυτό μας να νιώσει ξανά τα συναισθήματα που το συνόδευαν.
Ύστερα, παρατηρούμε την αναπνοή μας: δεν θα είναι πια αβίαστη. Ανάλογα με το είδος του συναισθήματος που έχει επανέλθει στο νου, η αναπνοή μας θα έχει γίνει κοφτή ή ακανόνιστη – μπορεί να αισθανθούμε ακόμα κι ότι μας κόβεται η ανάσα.
Αυτές οι αλλαγές αποδεικνύουν ότι η αναπνοή είναι ένας πιστός καθρέφτης της διαδικασίας της σκέψης και ιδιαίτερα κάθε συναισθήματος που ανακαλείται στη μνήμη.
Αυτό που βιώνουμε είναι τα τρία στοιχεία για τα οποία μιλήσαμε προηγουμένως: η μνήμη, η ενέργεια και η προσκόλληση. Όταν αυτά τα τρία συναντηθούν, έχουμε τη γέννηση μιας υποπροσωπικότητας.
Όλες οι υποπροσωπικότητες επιζητούν το ίδιο πράγμα: να βρουν την έκφρασή τους μέσα από μας.
Το μωρό που κλαίει, το μοναχικό παιδί, ο απελπισμένος έφηβος, ο ερωτευμένος νέος, ο φιλόδοξος επαγγελματίας – όλοι θέλουν να ζήσουν μέσα από μας. Κι έτσι κάνουν, κατά κάποιο τρόπο. Καμιά απ’ αυτές τις Προσωπικότητες δεν ικανοποιείται ποτέ απόλυτα – συνεπώς, σπρώχνουν η μια την άλλη για μια θέση στον ήλιο – ή στις σκιές.
Η σύγκρουση που ακολουθεί είναι που κάνει την ανθρώπινη ζωή τόσο διφορούμενη, τόσο γεμάτη από φως και σκοτάδι μαζί. Έχοντας απαλλαγεί από όλες τις προσκολλήσεις της μνήμης που ανεφοδιάζουν τα όπλα του εσωτερικού μας πολέμου, μπορούμε να ζούμε δίχως καμιά προσωπικότητα, στο πεδίο της καθαρής επίγνωσης.
Η μεταπήδηση από τη μια κατάσταση στην άλλη ίσως φαίνεται μυστηριώδης, αλλά στην πραγματικότητα είναι εντελώς φυσική. Το μόνο που χρειάζεται είναι η ισορροπία, την οποία η ροή της ζωής είναι απόλυτα ικανή να μας εξασφαλίσει.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι αποδέσμευσης παλιών εντάσεων. Ένας από τους πιο αποτελεσματικούς είναι απλούστατα να αναγνωρίσουμε την ύπαρξή τους.
Για παράδειγμα, αντί να αρνούμαστε ότι νιώθουμε ντροπή ή ενοχές, αντικρίζουμε τον εαυτό μας κατάματα και του λέμε, “Ναι, έτσι νιώθω”. Η στιγμή μιας τέτοιας αυτογνωσίας είναι συχνά αρκετή, εφόσον όλες αυτές οι συσσωρευμένες εντάσεις παγιδεύονται μέσα μας επειδή ακριβώς τις απαρνιόμαστε. Αν ξεπεράσετε αυτή την άρνηση, έχουμε κερδίσει τη μισή μάχη.
Η αναγνώριση είναι μια μορφή αυτοαποδοχής.
Δεν χρειάζεται να πούμε, “Δεν πειράζει που αισθάνομαι ντροπή κι ενοχές”, γιατί το ζητούμενο είναι η αποδέσμευση των παλιών ενεργειών, όχι η διαιώνισή τους. Το σωστότερο είναι να πούμε,
“ Έχω αυτά τα συναισθήματα. Είναι πέρα για πέρα αληθινά”.
Μια από τις δραστικότερες τεχνικές για να ξεπεράσουμε την άρνηση είναι και πάλι η αναπνοή. Ξαπλώνουμε σ’ ένα ήσυχο δωμάτιο και χαλαρώνουμε. Παίρνουμε μια εισπνοή όπως εμείς προτιμάμε ρηχή ή βαθιά, γρήγορη ή αργή – κι ύστερα εκπνέουμε με την ίδια φυσικότητα. Δεν καταβάλουμε προσπάθεια, απλά αφήνουμε τον αέρα να βγει από μέσα σας.
Ίσως πιάσουμε τον εαυτό μας να αναστενάζει ή να ασθμαίνει – αφηνόμαστε.
Τώρα παίρνουμε μια ακόμα εισπνοή και πάλι εκπνέουμε ελεύθερα, χωρίς πίεση ή συγκράτηση.
Καθώς εξακολουθούμε να αναπνέουμε έτσι, επιτρέπουμε σε όσα συναισθήματα ή εικόνες βγουν στην επιφάνεια να αποδεσμευτούν.
Μπορείτε να βοηθήσουμε τη διαδικασία, με το να εστιάσουμε την προσοχή στην καρδιά σας ή σε όποιο άλλο μέρος του σώματος που έχουμε αισθήσεις – ορισμένα σημεία του σώματός μας είναι στενά συνδεδεμένα με τα συναισθήματα.
Ενώ συνεχίζουμε αυτή την άσκηση, οι συσσωρευμένες ενέργειες θα αρχίσουν να ρέουν προς τα έξω.
Στα συμπτώματα αυτής της απελευθέρωσης περιλαμβάνονται αμυδρές αναμνήσεις, ίχνη συναισθημάτων ή ακόμη κι έντονες συγκινησιακές εκδηλώσεις, όπως είναι το κλάμα.
(Αν τα συναισθήματα αρχίσουν να μας κατακλύζουν, σταματάμε την άσκηση και ξεκουραζόμαστε για πέντε λεπτά με κλειστά τα μάτια.) Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν αποθηκεύσει τόση πολλή ενέργεια, που σύντομα αποκοιμιούνται κατά τη διάρκεια αυτών των αναπνοών. Αυτό είναι σημάδι βαθιάς κόπωσης που απελευθερώνεται απ’ το σώμα μας.
Αν δεν αισθανθούμε καμιά αποδέσμευση ενέργειας με τις μορφές που ήδη περιγράψαμε, τότε μας συγκρατεί ο νους μας. Μπορούμε να ξεπεράσουμε αυτή τη νοητική αναχαίτιση, με το να αλλάξουμε ελαφρά την αναπνοή μας: προσπαθούμε να την κάνουμε ρηχή, κοφτή και κάπως βιαστική.
Αυτή η γρήγορη, αβαθής, ρυθμική ανάσα θα αποσπάσει τον συνειδητό νου μας και θα επιτρέψει στις ενέργειες να του ξεγλιστρήσουν.
Μπορείτε να εφαρμόσετε αυτή τη λαχανιαστή αναπνοή για ένα-δύο λεπτά, αλλά όχι περισσότερο, γιατί η έκλυση ενέργειας ίσως γίνει υπερβολικά ισχυρή.
Με την επανάληψη αυτής της άσκησης μπορούμε να εκπνεύσουμε παλιές εντάσεις, αλλά είναι επίσης πολύ χρήσιμη για να μάθουμε να αποδεσμεύουμε κάθε νέο συναίσθημα που γυρεύει διέξοδο.
Όπως κάθε άλλη πλευρά του εαυτού μας, ο ίσκιος μας θέλει να εκφραστεί και να κερδίσει την ελευθερία του.
Το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση είναι να βρούμε έναν φυσικό, εύκολο τρόπο για την απελευθέρωση αρνητικής ενέργειας, αντί να την καταχωνιάζουμε στα κρυφά μπουντρούμια του νου.

Όταν βγάλουμε την «πανοπλία» του καλού και του κακού, ίσως… Να καταφέρουμε να ωριμάσουμε πνευματικά…

Aυτήν την αρχέγονη Ελευθερία, μέσα στην οποία γεννήθηκε ο Άνθρωπος, την έχασε από την στιγμή που κατευθύνθηκε στην Ζωή μέσω των νόμων.

Η ερμηνεία της λέξης "διάβολος" είναι εκείνος που διαβάλλει, έτσι μπορούμε να πούμε ότι ο διάβολος είναι ο προγραμματισμός του ανθρώπου, αυτός που τον καθοδήγησε μέσω των νόμων να ακολουθήσει το καλό και το κακό, που άλλοι του όρισαν σαν δρόμο.
Είτε αυτός ο προγραμματισμός ανήκει στην οικογένεια, είτε στην θρησκεία, είτε στην κοινωνία, είναι εκείνος που διαβάλλει το αρχέγονο Αγαθό, δημιουργώντας στο ασυνείδητο ενοχές και αμαρτίες.

Ο Δάσκαλός μου, είχε πει ότι δεν υπάρχει αμαρτία, μόνο αμαρτωλοί...
Τυφλωμένος ο άνθρωπος από τον προγραμματισμό του, έγινε αμαρτωλός, γιατί οι νόμοι αυτό κάνουν. Δημιουργούν διαφορετικότητες μη ανεκτές και κατακριτέες.

Το να Ζεις Ελεύθερος, δεν έχει καμία σχέση με το αν έχεις έναν σύντροφο ή αν είσαι μόνος σου...
Γιατί μπορεί να συμβαίνουν και τα δύο, ελεύθερος όμως να μην νιώθεις μέσα σου...
Δεν είναι ο άλλος που σου δημιουργεί εγκλωβισμούς και δεσμεύσεις, αλλά αυτό που προγραμματίστηκες να ξέρεις, ότι πρέπει να είσαι...
Αυτή η ηθική που δόθηκε υπό την μορφή νόμων, είναι αυτή που δημιουργεί διαχωρισμούς και διαβολές στην πρωταρχική Ενότητα και Αγάπη, μέσα στην οποία γεννηθήκαμε εμείς οι Άνθρωποι…

Οι άνθρωποι δεν πάσχουν από τις ασθένειες, πάσχουν από Λογική...

Και τούτη η έλλειψη δημιουργεί τον κάθε μας πόλεμο...Πολεμάμε για να κατακτήσουμε κάτι, που δεν χρειαζόμαστε τελικά...
ενώ αυτό που έχουμε από την Φύση μας, το χαλαλίζουμε στην απώλεια του Είναι μας...

Όμως ο Κόσμος φωτίζεται από εκείνες τις «σκέψεις» της δημιουργικής Φαντασίας, όσων μπορούν να οραματίζονται, ακόμα κι αν οι «σκέψεις» τους τούτες, χαρακτηρίζονται τρελές, ανυπόστατες, ουτοπίες...

Κάποιος Άνθρωπος γι’ αυτές τις «σκέψεις» χαρακτηρίστηκε τρελός…
Και έτσι πήγε χαμένο το παράδειγμά του και κάθε λόγος του έγινε νόμος, εκ των υστέρων…

Κάποια στιγμή θα το καταλάβουμε, ότι οι νόμοι επωάζουν αμαρτωλούς και όχι αμαρτίες…
Όταν βγάλουμε την «πανοπλία» του καλού και του κακού, ίσως…
Να καταφέρουμε να ωριμάσουμε πνευματικά…

Ο Φόβος τελειώνει με τον Έρωτα

Έρωτας που νικά το φόβο, είναι η αποκατάσταση όλων αυτών, η αποκατάσταση των γεύσεων, των αρωμάτων, των αγγιγμάτων, των χαμένων κορμιών, έξω από τις πολύχρωμες συσκευασίες μας. Έρωτας που νικά το φόβο, είναι το Όχι στις συσκευασίες των δανειστών. Είναι το Όχι στις δανεικές μέρες, στις δανεικές προσευχές και στους δανεικούς έρωτες.

Η χολιγουντιανή υπερπαραγωγή των Τριακοσίων, αν και στηριγμένη στην εξαιρετική μυθιστορία του Στίβεν Πρέσσφιλντ «Οι Πύλες της Φωτιάς», προφανώς, δεν θα μπορούσε –για λόγους που δεν είναι καθόλου τυχαίοι- να απεικονίσει κινηματογραφικά το μέγιστο ερώτημα που -κατά τον Πρέσσφιλντ- ο Λεωνίδας θέτει στους μαχητές λίγο πριν τη κρίσιμη μάχη στις Θερμοπύλες. "Ποιο είναι το αντίθετο του φόβου;» ρωτά ο Σπαρτιάτης βασιλιάς τους άνδρες του, για να λάβει τις συνήθεις, εύλογες σε όλους μας απαντήσεις. «Το θάρρος, η ανδρεία, η τόλμη, η γενναιότητα, η αφοβία κ.λπ.».

«Μπαρμπούτσαλα! Μπουρμπουλίθρες!» θα μπορούσε να ανταπαντήσει ο «επιπόλαιος» βασιλέας, που αδιαφορεί για την αποτελεσματικότητα της στρατηγικής του και τάσσεται εκεί όπου η προσωπική του αλήθεια προστάζει. Δεν υποχωρεί ο Σπαρτιάτης αναζητώντας -δήθεν μου- μια πιο ευνοϊκή συγκυρία ως άλλοθι για την υποχώρηση του. Δεν κάνει γαργάρα την ταπεινωτική επιθετικότητα των αντιπάλων, ούτε το παίζει «συνετός» και «φρόνιμος» για να εξωραϊσει το φόβο του. Ως άλλος «κνίτης» ο Λεωνίδας ακολουθεί απαρρέκκλιτα το πρόταγμα «Λαέ μη σκύβεις το κεφάλι, ο μόνος δρόμος είναι αντίσταση και πάλη!» Μόνο που κινητήριος ισχύς του δεν είναι ούτε μια κάποια εσχατολογική αταξική κοινωνία, ούτε η μαρτυρική εξασφάλιση μιας ατομικής σωτηρίας σε κάποιο βασίλειο των ουρανών.

Για τον Σπαρτιάτη, το «μολών λαβέ» είναι υπαρξιακή αναγκαιότητα, υπαρξιακό προαπαιτούμενο, συνθήκη εκ των ων ουκ άνευ. Μπορεί να «υπάρξει» και ως παραδομένος, και ως ηττημένος, και ως έντιμα συμβιβασμένος, και ως «μικροαστός νοικοκυραίος», αλλά αυτός ο τρόπος να υπάρξει δεν τον ενδιαφέρει. Δεν τον ενδιαφέρει να υπάρξει ως κάτι άλλο, ως κάτι ξένο, ως κάτι αλλότριο, απ’ ότι ο ίδιος «είναι». Η προσωπική υπαρκτική του αλήθεια είναι αδιαπραγμάτευτη. Κόκκινη γραμμή του, είναι η αλήθεια αυτού που «είναι». Και αυτό που «είναι» ο Λεωνίδας, είναι η σχέση του με την Πόλιν. Όπως μια μητέρα είναι σε σχέση με το παιδί της αδιαπραγμάτευτα μητέρα, δηλαδή σχέση, πρώτα και κύρια σχέση, και μετά οτιδήποτε άλλο ορίζει η ατομικότητα της. Δεν υπάρχει πρώτα και μετά είναι και μητέρα, αλλά υπάρχει στο βαθμό και στο μέτρο που είναι μητέρα. Αν απολέσει-κατά κάποιον τρόπο- τη μητρική της ιδιότητα, αν χάσει το παιδί της, πιθανόν να «υπάρχει» ακόμη, αλλά δεν υπάρχει. Η ζωή της δεν έχει νόημα. Είναι υπαρξιακά α-νόητη. Η απώλεια του παιδιού είναι, σύμφωνα με την ψυχολογία, «απώλεια σκοπού».

Να γιατί λοιπόν η σαρκαστική απάντηση του Σπαρτιάτη βασιλιά στο κρίσιμο ερώτημα του. «Μπαρμπούτσαλα! Κοινότυπες φλυαρίες!»

Όλοι φοβόμαστε, όλοι τρέμουμε, μπροστά στον κίνδυνο, στο άγνωστο ή στην αγωνία της απώλειας και του θανάτου και το θάρρος, η γενναιότητα ή η τόλμη δεν είναι παρά ηθικοπλαστικές παραινέσεις και ρητορικές κορώνες για να εξωραϊστεί ο βαθύς ανθρώπινος φόβος που συχνά-πυκνά μας «κόβει το αίμα και τα γόνατα».

Από την πρωταρχική μεγάλη απώλεια του μητρικού στήθους και του θηλασμού, μέχρι τις καθημερινές μας συγκρούσεις και αντιπαλότητες, ο Φόβος είναι εκεί για να πιστοποιεί την απόσταση μας από τον αγαπημένο Άλλο, την μη σχέση μας, την απομάκρυνση μας, όπως ο πόνος σ’ ένα δόντι ή σ’ ένα πόδι που προειδοποιεί για την νοσηρή του κατάσταση.

Ο Φόβος είναι το βαρύ ασήκωτο εξώφυλλο σ’ ένα χοντρό βιβλίο που μιλάει για Έρωτα και Ελευθερία. Και δεν μπορεί παρά να φλέγεται κανείς από το πάθος και για τα δυο, για να μπει στον κόπο να σηκώσει το εξώφυλλο αυτό και να διαβάσει φωναχτά και καθαρά.

Ίσως, μ’ έναν τρόπο, δεν είναι καθόλου άστοχο εκείνο το σύνθημα κάποιων πιτσιρικάδων που λέει πως «οι μπάτσοι είναι παντού, αλλά ο έρωτας μας κάνει αόρατους».

Ίσως αυτό ακριβώς να απάντησε με τον δικό του τρόπο και ο Λεωνίδας στους Τριακόσιους του. «Οι μπάτσοι είναι παντού, αλλά ο έρωτας μας κάνει ατρόμητους». Γιατί, σύμφωνα πάντα με τον Σπρέκφιλντ, αυτό απαντά ο Σπαρτιάτης βασιλιάς στον ερώτημα του. «Ο Έρωτας, άνδρες της Σπάρτης, ο Έρωτας είναι το αντίθετο του Φόβου!»

Έρωτας όμως σε τι; Έρωτας στον πρώτο λαξευμένο στα γυμναστήρια πισινό που σειέται και κουνιέται ηδυπαθής μπροστά στην ακόρεστη βουλιμική σεξουαλική μας πείνα; Ναι, τολμώ να ριψοκινδυνεύσω, ακόμη κι αυτό, αν είναι έτοιμος να τσαλακώσει κανείς την σοβαροφανή του αυτάρκεια, το κατοχυρωμένο κύρος του ή την κοινωνική του καταξίωση, στην αγαπητική του υπεράσπιση! Αν κατορθώνει να υπερβαίνει κανείς την χρηστική και μόνο, α-νόητη, συσχέτιση με ένα κορμί. Αν κατορθώνει συνειδητά να παραδίνεται, «δίχως αβάντζα καμιά» στην οικεία γυμνότητα ενός Άλλου.
Αλλά δεν είναι μόνο αυτό.

Έρωτας που νικά το φόβο, είναι η «καψούρα» για ένα μισογκρεμισμένο σπίτι στο χωριό, είναι το ευλαβικό άγγιγμα σε μια παλιά φωτογραφία, είναι η σαρκωμένη αγάπη του πατέρα σ’ ένα πρώτο εφηβικό δώρο, ένα παλιό ποδήλατο, ένα πλαστικό ρολόι, που δεν λες να αποχωριστείς ποτέ.

Έρωτας που νικά το φόβο, είναι το πάθος για μια ζουμερή κατακόκκινη φέτα καρπούζι, ένα τελευταίο κομμάτι απ’ την «καρδιά», που αφειδώλευτα χαρίζεις στον Άλλο.
Έρωτας που νικά το φόβο, είναι οι γεύσεις των πρώιμων καρπών, ένα ξεφλουδισμένο καρύδι που σου στύβει τα δάχτυλα, μέρες μετά φαίνονται ακόμη τα ίχνη, αλλά εσύ δεν δοκίμασες ποτέ.

Έρωτας που νικά το φόβο, είναι μια αγκαλιά κάπου στην Πανεπιστημίου, ο χαβαλές των πιτσιρικάδων στο μετρό, το εισιτήριο που σου βάζει στο χέρι ένας μετανάστης καθώς συναντιέστε στην πόρτα του λεωφορείου, ένα καλοκαιρινό μεσημέρι που οι γρίλιες μάταια αντιστέκονται στον ήλιο.

Έρωτας που νικά το φόβο, είναι η νοστιμιά μιας ντομάτας που δεν γύρεψε στη ζωή της να έχει κάποια άλλη γεύση πέρα από τη γεύση της ντομάτας και ο ουρανίσκος σου είναι εκεί για να το βεβαιώσει. Είναι η γλώσσα σου στην πρώτη συνάντηση της με μια γουλιά κρασί που σου φέρνει στο νου εκείνη την παλιά παρέα. Είναι μια παγωμένη μπύρα που σε στέλνει στην Αμοργό κάποιο περασμένο καλοκαίρι. Είναι τα σκέρτσα μιας γυναίκας που μπορούν και σου τρυφερεύουν τα δάχτυλα.

Έρωτας που νικά το φόβο, είναι η μυρωδιά του φρέσκου ψωμιού σ’ ένα ντελικατέσεν αρτοποιείο κι η γλύκα απ’ τα τσουρέκια έξω απ’ του Τερκενλή στη Σαλονίκη. Έρωτας είναι η ιδρωμένη αγωνία των συνωστισμένων ανθρώπων στο λεωφορείο, τα σώματα που μυρίζουν κούραση, παραίτηση και θλίψη αδιάφορα στην ψευδή επικάλυψη των ακριβών αρωμάτων. Έρωτας είναι η αντοχή της εκλεπτυσμένης παιδικής μυτούλας σου, στη βαρβαρότητα της ιδρωμένης φανέλας του παππού σου, που σε κουβαλά στους ώμους του για να σε πάει ως στο αμπέλι.

Έρωτας που νικά το φόβο, είναι η αποκατάσταση όλων αυτών, η αποκατάσταση των γεύσεων, των αρωμάτων, των αγγιγμάτων, των χαμένων κορμιών, έξω από τις πολύχρωμες συσκευασίες μας. Έρωτας που νικά το φόβο, είναι το Όχι στις συσκευασίες των δανειστών. Είναι το Όχι στις δανεικές μέρες, στις δανεικές προσευχές και στους δανεικούς έρωτες.

Έρωτας που νικά το φόβο, είναι οι λέξεις. Θάλασσα, καλοκαίρι, πεύκο, μπανιερό, καυτός ήλιος, μια βουτιά...ακόμη μια βουτιά...ακόμη μια βουτιά και βγαίνω. Ακόμη λίγο ρε μαμά, ακόμη λίγο...

Χρειάζεται να κάνουμε ακόμη μια βουτιά με κρατημένη την αναπνοή, ακόμη μια βουτιά, ακόμη ένα Όχι στα εύκολα πλατσουρίσματα, ακόμη ένα Όχι στα πλαστικά κουβαδάκια της παραλίας.

Χρειάζεται ακόμη μια βουτιά έτσι καθώς αιώνες τώρα βρεθήκαμε να είμαστε ερωτευμένοι με τη θάλασσα...Με τέτοιο έρωτα, σιγά μη φοβηθούμε...

Αγγελος ή Διάβολος;

Ποιοι είναι οι Κακοί Άνθρωποι; Γιατί είναι κακοί;

Σύμφωνα με την ηθική θεωρία του Σωκράτη, η γνώση ταυτίζεται με την αρετή και αυτές μόνο οδηγούν στην ευδαιμονία. Για να οδηγηθεί όμως κάποιος σε αυτή, πρέπει να είναι ηθικός και ενάρετος και για να είναι κάποιος ενάρετος πρέπει να αποκτήσει γνώση του τι είναι αρετή. Η αρετή για τον Σωκράτη, δεν έχει να κάνει με την εφαρμογή γενικών κανόνων που μας λένε τι πρέπει να κάνουμε για να είμαστε καλοί, αλλά είναι μια συγκεκριμένη κατάσταση της ψυχής.

Η ψυχή, μας οδηγείται σε αυτή την ηθική κατάσταση όταν γνωρίζει το τι είναι αρετή. Αυτός που γνωρίζει το περιεχόμενο της αρετής, είναι ενάρετος. Αν η ψυχή μας δεν είναι σε αυτή τη κατάσταση, δεν μπορούμε να είμαστε καλοί και σε καμία περίπτωση δεν μπορούνε οι πράξεις μας να είναι καλές. Για το Σωκράτη, οι πράξεις είναι καλές όταν ο χαρακτήρας είναι καλός.

Η γνώση λοιπόν είναι αναγκαία για την καλή ηθική κατάσταση του ατόμου καθώς η γνώση αυτή τροποποιεί το χαρακτήρα μας και επιφέρει ηθικό αποτέλεσμα. Ο Σωκράτης επιπλέον κάνει λόγο για διάφορες αρετές και για την αρετή στο σύνολο της που περιλαμβάνει όλες τις άλλες. Κατ’ αυτό τον τρόπο ή έχουμε ολόκληρη την αρετή ή δεν την έχουμε καθόλου και ή είμαστε δηλαδή καλοί ή δεν ήμαστε. Κατά το Σωκράτη όλη η αρετή είναι ενιαία και συνοψίζεται στη γνώση του τι είναι τελικά καλό ή κακό.

Γιατί ορισμένοι άνθρωποι είναι ιδιαίτερα εγωιστές, χειριστικοί και αγενείς; Ο David Robson από το BBC ζητά από έναν επιστήμονα να μιλήσει για τις πιο σκοτεινές πλευρές της ανθρώπινης διάνοιας.

Αν είχατε την ευκαιρία να αλέσετε ακίνδυνα έντομα σε έναν μύλο του καφέ, θα απολαμβάνατε την εμπειρία; Ακόμη και αν τα έντομα αυτά είχαν ονόματα και μπορούσατε να ακούσετε το κέλυφός τους να σπάει; Ή μήπως θα νιώθατε μια διεστραμμένη ευχαρίστηση τρομάζοντας έναν ανυποψίαστο άνθρωπο με κάποιον έντονο θόρυβο;

Αυτά είναι μόνο μερικά από τα πειράματα που εφαρμόζει ο καθηγητής Ψυχολογίας Delroy Paulhus με σκοπό να κατανοήσει τις «σκοτεινές προσωπικότητες» που υπάρχουν γύρω μας. Ουσιαστικά, προσπαθεί να δώσει απάντηση σε μια ερώτηση που όλοι ίσως θέλουμε να κάνουμε: γιατί ορισμένοι άνθρωποι ευχαριστιούνται όταν φέρονται με σκληρότητα; Και δεν αναφερόμαστε μόνο σε ψυχοπαθείς δολοφόνους, αλλά και σε άτομα που επιδίδονται σε σχολικό εκφοβισμό και διαδικτυακό τρολάρισμα, ακόμη και σε φαινομενικά έντιμα μέλη της κοινωνίας, όπως είναι οι πολιτικοί και οι αστυνομικοί.

Ο καθηγητής από το Βρετανικό Πανεπιστήμιο της Κολούμπια στον Καναδά αναφέρει ότι είναι εύκολο να βγάλουμε γρήγορα και απλοϊκά συμπεράσματα σχετικά με αυτούς τους ανθρώπους: «Έχουμε την τάση να χαρακτηρίζουμε «άγγελο» ή «διάβολο» το κάθε άτομο που συναντάμε, διότι θέλουμε να απλοποιήσουμε τον κόσμο μας σε καλούς ή κακούς ανθρώπους».

Αν και ο Paulhus δεν δικαιολογεί τη σκληρότητα, η προσέγγισή του είναι πιο αποστασιοποιημένη, όπως θα έκανε ένας ζωολόγος που μελετά δηλητηριώδη έντομα, επιτρέποντάς του να δημιουργήσει μια «ταξινόμηση», όπως την αποκαλεί, με διαφορετικά είδη από τη σκοτεινή πλευρά της καθημερινότητας.

Αυτοεκτίμηση

Το ενδιαφέρον του Paulhus ξεκίνησε με τους ναρκισσιστές, δηλαδή τους απίστευτα εγωιστές και φιλάρεσκους ανθρώπους, οι οποίοι μπορεί να επιτεθούν με σκοπό να προστατεύσουν τη δική τους αίσθηση αυτοαξίας. Στη συνέχεια, περισσότερο από μια δεκαετία πριν, ο απόφοιτος Kevin Williams του πρότεινε να διερευνήσουν κατά πόσον αυτές οι εγωκεντρικές τάσεις συνδέονται με δύο άλλα αρνητικά χαρακτηριστικά: τον μακιαβελισμό (ψύχραιμη χειραγώγηση των άλλων) και την ψυχοπάθεια (αναισθησία και απάθεια για τα συναισθήματα των άλλων).

Μαζί ανακάλυψαν ότι αυτά τα τρία χαρακτηριστικά ήταν σε μεγάλο βαθμό ανεξάρτητα, αν και μερικές φορές συνέπιπταν δημιουργώντας μια «σκοτεινή τριάδα» – ένα τριπλό χτύπημα αγριότητας.

Είναι εκπληκτικό το πόσο ειλικρινείς μπορεί συχνά να είναι οι συμμετέχοντες στα πειράματά του. Στα ερωτηματολόγιά του ζητά συνήθως από τους συμμετέχοντες να συμφωνήσουν με δηλώσεις όπως «Μου αρέσει να ενοχλώ τα πιο αδύναμα άτομα» ή «Είναι προτιμότερο να μην μου αποκαλύψετε τα μυστικά σας». Θα φανταζόσασταν ίσως ότι αυτά τα χαρακτηριστικά θα ήταν πολύ δυσάρεστο να τα παραδεχτεί κανείς, αλλά τουλάχιστον στο εργαστήριο οι άνθρωποι ανοίγονται και οι απαντήσεις τους φαίνεται ότι σχετίζονται με τη χρήση εκφοβισμού στην πραγματική ζωή τους τόσο κατά την εφηβεία όσο και στην ενήλικη ζωή.

Επίσης, έχουν περισσότερες πιθανότητες να απατήσουν τους/τις συζύγους τους (ιδιαίτερα εκείνοι που έχουν μακιαβελικές και ψυχοπαθητικές τάσεις) και να αντιγράψουν στις εξετάσεις.

Ο Paulhus επικεντρώνεται κυρίως σε άτομα της καθημερινότητας παρά σε εγκληματικά ή ψυχιατρικά περιστατικά. Τα γνωρίσματα αυτά λοιπόν δεν είναι με κανένα τρόπο εμφανή από την πρώτη συνάντηση. «Οι άνθρωποι αυτοί ζουν μέσα στην κοινωνία κι έτσι διατηρούν τον έλεγχο προκειμένου να μην έχουν οι ίδιοι μπλεξίματα. Μπορεί όμως να τραβούν την προσοχή σας πότε πότε».

Οι άνθρωποι που παρουσιάζουν ιδιαίτερα υψηλό ναρκισσισμό, για παράδειγμα, εμφανίζουν γρήγορα την τάση τους να υπερβάλλουν για τον εαυτό τους, γεγονός που αποτελεί μια από τις στρατηγικές που τους βοηθά να ενισχύουν τον εγωισμό τους.

Σε μερικά πειράματα, ο Paulhus τους παρουσίασε ένα θέμα που είχε επινοήσει ο ίδιος και εκείνοι προσπάθησαν γρήγορα να δείξουν ότι γνώριζαν τα πάντα – μόνο και μόνο για να θυμώσουν όταν στη συνέχεια τους αμφισβήτησε. «Προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι αυτό εντάσσεται σε μια αντίληψη που τους επιτρέπει να ζουν με μια διαστρεβλωμένη θετική άποψη για τον εαυτό τους».

Οι άνθρωποι γεννιούνται κακοί;

Μόλις ο Paulhus άρχισε να ερευνά τις σκοτεινές προσωπικότητες, σύντομα υπήρξαν κι άλλοι που ήθελαν να βρουν απαντήσεις σε μερικές βασικές ερωτήσεις σχετικά με τον άνθρωπο. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι γεννιούνται κακοί; Μελέτες στις οποίες έγινε σύγκριση σε πανομοιότυπα και διζυγωτικά δίδυμα, έδειξαν μια σχετικά μεγάλη γενετική συνιστώσα τόσο για τον ναρκισσισμό όσο και για την ψυχοπάθεια.

Ο μακιαβελισμός φαίνεται ότι οφείλεται περισσότερο στο περιβάλλον, δηλαδή είναι δυνατόν να μάθει κανείς από τους άλλους πώς να χειραγωγεί. Πάντως, οτιδήποτε και αν έχουμε κληρονομήσει, δεν απομακρύνει την προσωπική μας ευθύνη. Η Minna Lyons από το Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ ισχυρίζεται ότι κανείς δεν γεννιέται με γονίδια ψυχοπάθειας ώστε να μην μπορεί να γίνει τίποτα γι’ αυτό.

Το μόνο που πρέπει να κάνετε είναι να σκεφτείτε τους αντιήρωες της λαϊκής κουλτούρας – τον James Bond, τον Don Draper από την τηλεοπτική σειρά Mad Men ή τον Jordan Belfort από την κινηματογραφική ταινία Wolf of Wall Street για να συνειδητοποιήσετε ότι οι σκοτεινές προσωπικότητες έχουν σεξαπίλ, κάτι που υποστηρίζεται από πολλές επιστημονικές μελέτες. Περαιτέρω ενδείξεις μπορεί να προέλθουν από ένα άλλο βασικό χαρακτηριστικό του ανθρώπου: από το γεγονός του αν είστε πρωινοί ή βραδινοί τύποι.

Η Lyons και η φοιτήτριά της Amy Jones διαπίστωσαν ότι τα «νυχτοπούλια» οι άνθρωποι που μένουν ξύπνιοι μέχρι αργά αλλά δεν μπορούν να σηκωθούν το πρωί, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να διαθέτουν κάποια από τα παραπάνω αρνητικά χαρακτηριστικά.

Συχνά είναι ριψοκίνδυνοι, είναι πιο χειριστικοί (μακιαβελικό χαρακτηριστικό) και ως ναρκισσιστές τείνουν να εκμεταλλεύονται τους άλλους ανθρώπους. Αυτό θα μπορούσε να βγάζει νόημα, αν σκεφτεί κανείς την εξέλιξή μας: ίσως οι σκοτεινές προσωπικότητες έχουν περισσότερες πιθανότητες να κλέψουν, να χειρίζονται τους άλλους και να έχουν παράνομες σεξουαλικές σχέσεις όταν όλοι οι άλλοι κοιμούνται, κι έτσι εξελίχθηκαν σε πλάσματα της νύχτας.

Όποια και αν είναι η αλήθεια αυτής της θεωρίας, ο Paulhus συμφωνεί ότι πάντα θα υπάρχει χώρος γι’ αυτούς να εκμεταλλευτούν τους άλλους: «Οι ανθρώπινες κοινωνίες είναι τόσο περίπλοκες που υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι για την ενίσχυση της επιτυχίας – ορισμένοι απαιτούν να φερόμαστε ευγενικά και άλλοι να φερόμαστε άσχημα».

Σκοτεινές πλευρές

Πρόσφατα, ο ερευνητής άρχισε να εξετάζει ακόμη περισσότερο τις πιο σκοτεινές πτυχές της ανθρώπινης ψυχής. Το ερωτηματολόγιό του περιελάμβανε ακόμα πιο ακραίες ερωτήσεις, όταν ανακάλυψε ότι μερικοί άνθρωποι παραδέχονταν εύκολα ότι προξενούσαν πόνο στους άλλους μόνο και μόνο για δική τους ευχαρίστηση. Αυτές οι τάσεις δεν είναι απλώς μια αντανάκλαση του ναρκισσισμού, της ψυχοπάθειας ή του μακιαβελισμού, αλλά φαίνεται ότι σχηματίζουν τον δικό τους υπότυπο – τον «καθημερινό σαδισμό». Για τον λόγο αυτό, ο Paulhus τον ονομάζει «σκοτεινή τετράδα».

Το «μηχάνημα σύνθλιψης εντόμων» προσέφερε τον ιδανικό τρόπο στον Paulhus και τους συναδέλφους να ελέγξουν αν αυτό αντανακλά τη συμπεριφορά τους στην πραγματική τους ζωή. Αν και οι συμμετέχοντες δεν το γνώριζαν, ο μύλος διέθετε μια οδό διαφυγής για τα έντομα, αλλά το μηχάνημα εξακολουθούσε να παράγει έναν ήχο που μιμούνταν το κέλυφος τον εντόμων όταν συνθλίβεται.

Μερικοί ένιωθαν αηδία κι αρνήθηκαν να πάρουν μέρος, ενώ άλλοι απολάμβαναν τη διαδικασία. Ο Paulhus σχολιάζει: «Ήταν πρόθυμοι όχι μόνο να κάνουν κάτι κακό στα έντομα, αλλά ζητούσαν ακόμα περισσότερα, ενώ άλλοι θεώρησαν ότι ήταν τόσο αηδιαστικό που δεν ήθελαν καν να βρίσκονται στο ίδιο δωμάτιο. Αυτά τα άτομα παρουσίασαν επίσης υψηλό ποσοστό στα τεστ που αφορούσαν τον καθημερινό σαδισμό»

Αναμφισβήτητα, ένα λογικό ανθρώπινο ον δεν πρέπει να ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τα συναισθήματα των εντόμων. Στη συνέχεια, η ομάδα δημιούργησε ένα παιχνίδι στον υπολογιστή που επέτρεπε στους συμμετέχοντες να «τιμωρήσουν» τον ανταγωνιστή τους διοχετεύοντας έναν δυνατό θόρυβο στα ακουστικά τους. Αυτό δεν ήταν υποχρεωτικό. Στην πραγματικότητα, οι εθελοντές έπρεπε να εκτελέσουν μια κουραστική λεκτική εργασία προκειμένου να κερδίσουν το δικαίωμα να τιμωρήσουν τον ανταγωνιστή τους.

Προς έκπληξη του Paulhus, όσοι παρουσίαζαν σαδιστική συμπεριφορά στην καθημερινότητά τους ήταν κάτι παραπάνω από πρόθυμοι να κάνουν όλο αυτό τον κόπο: «Δεν ήταν απλώς πρόθυμοι να το κάνουν, αλλά είχαν ένα κίνητρο για απόλαυση, να κάνουν μια επιπλέον προσπάθεια με σκοπό να έχουν την ευκαιρία να βλάψουν άλλα άτομα». Ακόμα μεγαλύτερη σημασία έχει το γεγονός ότι δεν υπήρξε καμία πρόκληση ή προσωπικό κέρδος από αυτή τη σκληρή συμπεριφορά, το έκαναν μόνο και μόνο για λόγους απόλαυσης.

Εντοπισμός των τρολ

Ο ερευνητής πιστεύει ότι αυτό έχει άμεση σχέση με το διαδικτυακό τρολάρισμα:

«Φαίνεται ότι αποτελούν τη διαδικτυακή έκδοση των καθημερινών σαδιστών, αφού ξοδεύουν χρόνο ψάχνοντας να βλάψουν άλλους ανθρώπους». Σε μια ανώνυμη έρευνα σχετικά με τους σχολιαστές τρολ, ανακαλύφθηκε ότι είχαν πολλά σκοτεινά χαρακτηριστικά. Κυρίως όμως, ο καθημερινός σαδισμός καθώς και η απόλαυση ήταν το πρωταρχικό κίνητρό τους.

Πράγματι, το πείραμα με τη σύνθλιψη των εντόμων απέδειξε ότι όσοι είχαν σαδιστική συμπεριφορά στην καθημερινότητά τους μπορεί να έχουν πιο συγκρατημένες συναισθηματικές αντιδράσεις σε όλα τα είδη των ευχάριστων δραστηριοτήτων. Έτσι, ίσως, οι τυχαίες πράξεις σκληρότητας αποτελούν προσπάθειες να ξεφύγουν από το συναισθηματικό τους κενό.

Οι ανακαλύψεις του προσέλκυσαν την προσοχή των αστυνομικών και των στρατιωτικών φορέων, οι οποίοι θέλησαν να συνεργαστούν με τον Paulhus για να δουν αν οι απόψεις του θα μπορούσαν να εξηγήσουν τον λόγο που μερικοί άνθρωποι καταχρώνται τη θέση τους. «Το πρόβλημα είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι μπορούν να επιλέξουν συνειδητά θέσεις εργασίας όπου τους δίνεται η ευκαιρία να βλάψουν άλλα άτομα», λέει ο Paulhus.

Αν ναι, περαιτέρω έρευνες θα μπορούσαν να προτείνουν τρόπους με σκοπό να ελέγξουν τις σκοτεινές προσωπικότητες κατά τη διάρκεια προσλήψεων. Είναι επίσης ενθουσιασμένος για το νέο του έργο όσον αφορά τον «ηθικό μακιαβελισμό» και τους «κοινούς ναρκισσιστές» – ανθρώπους που ίσως διαθέτουν σκοτεινά χαρακτηριστικά, αλλά τα χρησιμοποιούν για το καλό (τουλάχιστον όπως το βλέπουν οι ίδιοι). Σε ορισμένες περιπτώσεις, η σκληρότητα μπορεί να είναι απαραίτητη.

«Για να γίνει κάποιος πρωθυπουργός, δεν μπορεί να είναι μαλθακός, θα πρέπει να έχει πυγμή και ίσως να χρειαστεί να πληγώνει τους ανθρώπους, ακόμη και να γίνεται κακός προκειμένου να επιτύχει τους ηθικούς σκοπούς του», λέει ο Paulhus. «Εξάλλου, οι σκοτεινές προσωπικότητες έχουν συχνά και την παρόρμηση και την αυτοπεποίθηση για να πραγματοποιήσουν τον σκοπό τους – ακόμη και η Μητέρα Τερέζα διέθετε προφανώς μια σκληρή πλευρά. Δεν πρόκειται να προσφέρετε καμιά βοήθεια στην κοινωνία αν απλώς κάθεστε μέσα στο σπίτι και φέρεστε ευγενικά».

Όλα αυτά υπογραμμίζουν την ψευδή διχοτόμηση του καλού και του κακού που ο Paulhus θέλησε να εξετάσει. Κατά μία έννοια, αυτό είναι κάτι προσωπικό όσο κι ένα επαγγελματικό ζήτημα. Ο ίδιος παραδέχεται ότι διαθέτει μια σκοτεινή πτυχή στη συμπεριφορά του: για παράδειγμα, του αρέσει να βλέπει βίαια αθλήματα, όπως οι Μεικτές Πολεμικές Τέχνες.

«Δεν χρειάστηκε πολύς χρόνος για να δούμε ότι βρισκόμουν πάνω από τον μέσο όρο όσον αφορά αυτά τα σκοτεινά χαρακτηριστικά», λέει ο ίδιος. «Αλλά δεδομένου ότι διέθετα περιέργεια ως επιστήμονας και απολάμβανα την ερεύνα σε τέτοιου είδους πράγματα, σκέφτηκα ότι ίσως θα ήμουν στην καταλληλότερη θέση για να ρίξω μια πιο προσεκτική ματιά στη σκοτεινή πλευρά του ανθρώπου».

Αν ζεις με τις προτροπές των ελλήνων φιλοσόφων, αντιλαμβάνεσαι πόσο εύκολο είναι να μπεις στην θέση του Οδυσσέα και να φτάσεις στην Ιθάκη. Γιατί στην Οδύσσεια μόνο αυτός που είχε Θ Ε Λ Η Σ Η και Καλοπροαίρεση, κατάφερε να αγγίξει την Ευδαιμονία.

Αν αποκοπείς από την σύνδεση σου με την ΘΕΛΗΣΗ ή Πνευματική Δύναμη δημιουργούνται ψυχολογικές παρεκκλίσεις. Το καλό και το κακό η Ευδαιμονία ή η ταραχή, προσδιορίζεται σε σχέση με κάτι άλλο, πχ.  με την επιβίωση, αν πρόκειται για την ανθρώπινη ύπαρξη στο σύνολο της. Κάθε τι που ενισχύει και αυξάνει την επιβίωση ενός ανθρώπου στα πλαίσια της λογικής, είναι καλό. Κάθε τι που την εξασθενίζει – στα πλαίσια της λογικής επίσης- και την σκοτώνει, είναι κακό. Αυτό είναι Ολοφάνερο, από την υγεία του ανθρώπου, ψυχική και σωματική.

Κάθε καλή κατάσταση που σε τοποθετεί και ενδυναμώνει την σύνδεση σου με το Πνεύμα – Δύναμη ή Σκοπό αυτόματα σε τοποθετεί στην κατάσταση της Ευδαιμονίας, κάθε κακή κατάσταση σε αποκόβει και σε απομακρύνει από τον Σκοπό, άρα σε απομακρύνει και από την Ευδαιμονία.

Το πιο γρήγορο crash test όλων των εποχών: Πως είναι να τρακάρεις με 200χλμ/ώρα

Πως είναι να τρακάρεις με 200χλμ/ώρα.

Η ομάδα της Fifth Gear κατάφερε να γυρίσει το πιο γρήγορο crash test όλων των εποχών, δείχνοντάς μας πόσο τεράστιες είναι οι φυσικές δυνάμεις που εμπλέκονται σε ένα ατύχημα και τι… μένει πίσω!

Δείτε σε αργή κίνηση πως είναι να τρακάρεις με 200χλμ/ώρα...!

 

Το πρώτο αεροσκάφος που προορίζεται να πετάξει στον Άρη

Δοκιμαστική πτήση από ύψος 100.000 ποδών, με σημείο «εκτόξευσης» ένα αερόστατο, αναμένεται να πραγματοποιήσει αργότερα μέσα στο έτος το Prandtl-m (Preliminary Research Aerodynamic Design to Land on Mars) της NASA- ένα αεροσκάφος- «ιπτάμενη πτέρυγα» με σκοπό την εξερεύνηση του Άρη.

Το Prandtl-m, που αναμένεται να πετάξει για πρώτη φορά στον Κόκκινο Πλανήτη τη δεκαετία του 2020, θα δοκιμαστεί σε τέτοιο υψόμετρο για να εξομοιωθούν οι συνθήκες που επικρατούν στον Άρη, όπως επισημαίνει ο Αλ Μπάουερς, επικεφαλής επιστήμονας του NASA Armstrong και program manager του Prandtl-m.

Η δοκιμή θα δείξει το πώς ακριβώς λειτουργεί το αεροσκάφος, οδηγώντας σε τροποποιήσεις οι οποίες θα επιτρέψουν την ανάπτυξη και εκτόξευσή του από έναν 3U Cubesat, μέσα στο «κέλυφος» ενός μελλοντικού οχήματος ρόβερ. O Cubesat είναι μια μικρή κλάση δορυφόρου, περίπου 10 εκατοστών σε κάθε διάσταση, και το 3U είναι στην ουσία τρεις εξ αυτών μαζί.
Όπως εξηγεί ο Μπάουερς, το αεροπλάνο θα είναι μέρος του έρματος το οποίο θα εκτοξευτεί από το «κέλυφος» (aeroshell) εντός του οποίου θα βρίσκεται το ρόβερ κατά την κάθοδό του στον πλανήτη. Θα είναι σε θέση να πετάξει μέσα στην ατμόσφαιρα και να προσγειωθεί, πετώντας πάνω από τα προτεινόμενα σημεία προσεδάφισης για μια μελλοντική αποστολή αστροναυτών και στέλνοντας λεπτομερείς φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης.
Επίσης, τεράστιο πλεονέκτημα είναι το ότι δεν θα επιβάρυνε την αποστολή (κατά το 2022-2024) από άποψης βάρους, καθώς θα αποτελούσε τμήμα του έρματος. Η διάρκεια πτήσης του θα είναι γύρω στα 10 λεπτά, με το ίδιο να ίπταται ως ανεμόπτερο μέσα στα τελευταία 2.000 πόδια, έχοντας εμβέλεια περίπου 20 μιλίων.
Το άνοιγμα φτερών του θα είναι 24 ίντσες (60 εκατοστά) και θα ζυγίζει περίπου μισό κιλό, ενώ θα είναι φτιαγμένο από συνθετικά υλικά- είτε φάιμπεργκλας είτε ίνες άνθρακα. Όσον αφορά στην πλοήγησή του, για τις δοκιμές θα χρησιμοποιείται GPS, αλλά καθώς δεν θα υπάρχει GPS στον Άρη θα χρειαστεί να βρεθεί κάτι άλλο, όπως σημειώνει ο Μπάουερς.
Ο αυτόματος πιλότος θα αποτελέσει ένα από τα σημαντικότερα αντικείμενα έρευνας, ενώ η δοκιμή θα περιλαμβάνει και κάποια δεδομένα επιστημονικής έρευνας που θα αντιστοιχούν σε μια αποστολή στον Άρη- για την ακρίβεια, δύο μικρά επιστημονικά φορτία, όπως μια κάμερα χαρτογράφησης και ένα μικρό μετρητή ακτινοβολίας στα υψηλότερα επίπεδα της ατμόσφαιρας.