1.3. Τα ομηρικά έπη και η ιστορία
Εξαιρετικά πολύπλοκη και ενδιαφέρουσα είναι και η σχέση των δύο ομηρικών επών με την ιστορία. Τόσο η Ιλιάδα όσο και η Οδύσσεια προϋποθέτουν τον τρωικό πόλεμο, επεισόδιο που για τους αρχαίους Έλληνες θεωρούνταν αυθεντικό. Στη συγκεκριμένη περίπτωση αυθεντικότητα δεν σημαίνει ακριβή γνώση των ιστορικών γεγονότων, αλλά περισσότερο ό,τι οι αρχαίοι νόμιζαν ως πραγματικό γεγονός. Στη νεότερη εποχή παρόμοιες αντιλήψεις ενισχύθηκαν, έπειτα μάλιστα από τις ανασκαφές του αρχαιολόγου Ερρίκου Σλήμαν (Heinrich Schliemann, 1822-1890) και πολλών διαδόχων του στην Τροία (σημερινό Χισαρλίκ της ΒΔ Τουρκίας) και στην κυρίως Ελλάδα (Μυκήνες, Πύλος). Υποστηρίχθηκε έτσι η άποψη ότι οι επονομαζόμενοι στα δύο ομηρικά έπη ως Αργείοι, Αχαιοί ή Δαναοί, που προέρχονταν από έναν παλαιότερο ένδοξο πολιτισμό, τον μυκηναϊκό (1600-1200 π.Χ.), κυρίευσαν με πολιορκία μια πόλη στην περιοχή του Ελλησπόντου, την Τροία, η οποία βρέθηκε να έχει καταστραφεί από φωτιά (περίπου 1100-1200 π.Χ.). Στο μεταξύ, η αποκρυπτογράφηση της γραμμικής Β το 1952 από τους Μάικλ Βέντρις (M. Ventris) και Τζον Τσάντγουικ (J. Chadwick), γλώσσας της μυκηναϊκής εποχής και πρώιμης μορφής της ελληνικής, που συντηρήθηκε στο ονοματολόγιο των δύο ομηρικών επών, ενίσχυσε την υπόθεση ότι μέσα από τη μακρά ποιητική παράδοση των δύο ομηρικών επών διασώθηκαν γεγονότα της ένδοξης μυκηναϊκής περιόδου. Η ένδοξη αυτή εποχή παύει να υπάρχει γύρω στο 1200, για να ακολουθήσει η παρακμή, η περίοδος των λεγόμενων «σκοτεινών χρόνων» (1100-800 π.Χ.), που συνδέεται με την κάθοδο των Δωριέων στον ελλαδικό χώρο.
Ως προς το ζήτημα της ιστορικότητας του τρωικού πολέμου, μέχρι και σήμερα, αρχαιολόγοι, ιστορικοί και φιλόλογοι, στηριζόμενοι τόσο σε αρχαιολογικά ευρήματα στον λόφο του σημερινού Χισαρλίκ όσο και σε σχετικά επιγραφικά και ιστορικά δεδομένα, επιχειρούν να συνδυάσουν το «όνειρο της Τροίας», που κέντρισε τη φαντασία ποιητών και καλλιτεχνών μετά τον Όμηρο, με την «πραγματική» ύπαρξη της πόλης των Χετταίων Βιλούσα (Wilus[s]a και Taruwisa/Trus[w]isa) -σημαντικό κέντρο εμπορίου που ταυτίζεται με την ομηρική πόλη Ἴλιος/Τροία- ενώ το εθνώνυμο Αχιγιάβα (Ahhiyawa) των χεττιτικών πηγών συνδέεται με τη χώρα των Αχαιών του Ομήρου, οι οποίοι επιτέθηκαν στην Τροία. Το συμπέρασμα είναι διπλό: το σκηνικό της ομηρικής αφήγησης είναι ιστορικό, και ο τρωικός πόλεμος εξαιρετικά πιθανός - που σημαίνει ότι πρέπει να πάρουμε τον Όμηρο στα σοβαρά.
Για τις προηγούμενες απόψεις έχουν διατυπωθεί οι επόμενες επιφυλάξεις. Τα αρχαιολογικά ευρήματα δεν είναι, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, τόσο επαρκή και διαφωτιστικά, ώστε να αποδεικνύεται η βέβαιη εμπλοκή των μυκηναίων Αχαιών στην καταστροφή της Τροίας· πόσο μάλλον όταν η χρονολογία παρακμής των Μυκηνών και η καταστροφή της Τροίας χρονολογικά γειτονεύουν. Από την άλλη μεριά, η αναφορά λέξεων, κυρίως ονομάτων, της γραμμικής Β στα ομηρικά έπη δεν αποτελεί για πολλούς ειδικούς ικανό και ακλόνητο αποδεικτικό στοιχείο, για να εμπιστευθεί κάποιος και τα ίδια τα ιστορούμενα γεγονότα των δύο επών στις λεπτομέρειές τους. Εξάλλου, υπάρχει μεγάλη χρονική απόσταση (περίπου τετρακοσίων χρόνων) ανάμεσα στα δύο ομηρικά έπη και στην καταστροφή της Τροίας. Αυτό σημαίνει ότι, ακόμη και αν η παράδοση των γεγονότων της μυκηναϊκής εποχής εκτιμηθεί συνεχής, έχει αναμφισβήτητα στο μεταξύ υποστεί μέσα στα έπη παραμορφώσεις, επεκτάσεις, επανερμηνείες, μετασχηματισμούς και προσαρμογές στα πολιτιστικά δεδομένα της εποχής του ποιητή.
Εξάλλου, η Οδύσσεια, καθώς επεκτείνεται στις θαλασσινές περιπλανήσεις ενός ήρωα, όπου προβάλλουν η σχεδόν απόκοσμη γεωγραφία και πολλά μαγικά και τερατικά στοιχεία, είναι ακόμη λιγότερο πιθανό να σχετίζεται άμεσα με την ιστορική πραγματικότητα. Σε σχέση με τον κλειστό κάπως ορίζοντα της Ιλιάδας, που αναφέρεται σε θρύλους ηρώων σε δεδομένο κάπως χώρο και χρόνο, το οδυσσειακό έπος ανοίγεται στον κόσμο της νοβελιστικής περιπέτειας και του παραμυθιού. Σημαντικά όμως στοιχεία του πολιτισμού, της οικονομίας και της πολιτικής, που συντηρούνται στα δύο έπη, συγχρονίζονται με την εποχή της σύνθεσής τους. Οι λεγόμενοι «σκοτεινοί χρόνοι», με τους αποικισμούς, την ακμή του θαλάσσιου εμπορίου και την περιφερειακή κοινωνική οργάνωση σε κοινότητες, από τις οποίες θα προκύψουν σύντομα οι πόλεις-κράτη, δεν εκτιμώνται σήμερα ως πλήρης παρακμή αλλά ως μεταβατική εποχή. Στο πλαίσιό της η αντιμετώπιση των νέων συνθηκών επέβαλε, μέσω της νέας αριστοκρατικής τάξης που είχε διαδεχθεί τους μυκηναίους βασιλείς, την αναζήτηση δρόμων επικοινωνίας με την παράδοση. Τέλος, τα δύο ομηρικά έπη είναι έργα λογοτεχνίας και όχι ιστορίας ή χρονογραφίας. Μ᾽ αυτή την έννοια, η Ιλιάδα και η Οδύσσεια δεν είναι τόσο λειψά παραδείγματα ιστορίας όσο έργα ποιητικής δημιουργίας, τα οποία, μέσα από μια πανελλήνιου χαρακτήρα προοπτική, διηγούνται το πώς οι Έλληνες του 8ου αι. π.Χ. έβλεπαν το ένδοξό τους παρελθόν.
Παρασκευή 16 Δεκεμβρίου 2022
Κάθε μεγάλο πάθος είναι το παιδί μιας μεγάλης στέρησης
Το μεγάλο πάθος. Ζήτημα τόσο αμφιλεγόμενο που δεν ξέρεις ποιος είναι πιο τυχερός. Αυτός που το έζησε, αυτός που το ζει ή αυτός που δεν το γνώρισε ποτέ. Το πάθος είναι κάτι που σε βρίσκει απροετοίμαστο για οποιονδήποτε καλεσμένο. Είναι σίγουρα μια δύναμη πάνω από εμένα κι εσένα. Άνεμος αρκετά ισχυρός να παρασύρει ογκόλιθους. Μικρόβιο στον εγκέφαλο. Το πάθος δεν είναι αγάπη, ούτε έρωτας. Προϋποθέτει εμμονή, εξάρτηση, σύνδεση, είτε αρρωστημένη, είτε όχι. Μια ψύχωση για καθετί που το θυμίζει. Ακόμα και μια τυχαία ανάμνηση είναι ικανή να σε τρελάνει. Είναι κάτι που βασανίζει. Σε ελέγχει σωματικά, συναισθηματικά, εγκεφαλικά, σε ωθεί και σε καθορίζει σε μεγάλο βαθμό, δίχως να ρωτήσει. Κι αυτό γιατί όταν μιλάς για πάθος, οι όποιες συνέπειες εξαφανίζονται, σχεδόν μαγικά από τον νου σου κι η σκέψη σου μοιάζει κολλημένη σε κάτι που απλώς «μπορεί» ή «θα μπορούσε».
Πάθος όμως δεν είναι μόνο ένα πρόσωπο. Είναι μια κατάσταση, ένα πράγμα, ένα όνειρο που έκανες από παιδί και ζεις για να ξημερώσει η μέρα που θα το νιώσεις. Πάθος υπάρχει σε όλα. Ακόμα και μια ιδέα, μπορεί να σε παθιάσει, να σε εθίσει. Γιατί εκεί βρίσκεται όλο του το νόημα. Αυτό είναι. Εθισμός. Το καθημερινό τσιγάρο. Εθιστικό κι αναγκαίο. Πρέπει να νιώθεις πάθος, να ρισκάρεις γι’ αυτό και να μαθαίνεις από αυτό. Να μαθαίνεις εσένα, έως που μπορείς να φτάσεις. Ο τοίχος μπροστά σου μοιάζει με εμπόδιο, ή με κάτι τόσο εύθραυστο όσο ένα κομμάτι γυαλί, ήδη ραγισμένο, έτοιμος να τον περάσεις από μέσα; Γιατί αυτό είναι το ρίσκο ενός παθιασμένου ανθρώπου. Είτε θα πέσει στον τοίχο, είτε θα κοπεί με το γυαλί. Αν όμως απλώς κοπεί, σημαίνει ότι πέρασε.
Το πάθος, όπως είπα, δεν είναι ούτε αγάπη ούτε έρωτας. Από αυτά σχηματίζεται, όμως δεν είναι. Αν δεν τα καταφέρει, τη θέση τους παίρνει το απωθημένο, η στέρηση αυτού που τόσο ήθελες. Η έμμονη ιδέα με αυτό που δεν κατάφερες να κατακτήσεις. Κι αυτό πάθος θεωρείται. Το απωθημένο, αυτό που δε συνέβη δηλαδή, είναι χειρότερο από αυτό που εν τέλη συνέβη. Κι αυτό διότι σου αφήνει ένα καμβά τελείως λευκό, να τον σχεδιάσεις και να τον χρωματίσεις με απόλυτη ελευθερία. Έτσι θα κάνεις σενάρια. Θα πλάσεις την ιδανική ιστορία σου και θα εθιστείς σ’ αυτή, ξέροντας πλέον ότι δεν είναι παρά μόνο μια σκέψη. Η στέρησή σου αυτή, γεννά το πάθος, ή καλύτερα, μια μορφή του.
Το πάθος σου γι’ αυτό που δεν κατάφερες, γι’ αυτό που τόσο ήθελες ν’ αποκαλείς δικό σου. Εκεί νιώθεις την ανάγκη να ζήσεις αυτό που έπλασες στο μυαλό σου κι ακριβώς όπως το έπλασες, δίχως καμία τροποποίηση. Λένε ότι το πρώτο στάδιο να ξεπεράσεις οτιδήποτε, είναι η αποδοχή. Στην προκειμένη περίπτωση όμως, η αποδοχή, τουλάχιστον προς το παρόν, δεν είναι στις επιλογές σου. Βλέπεις μόνο ευθεία και κάθε «φτάνει» ακούγεται με «λίγο ακόμη». Πέφτεις σ’ αυτόν τον τοίχο μπροστά σου που πιο πολύ φαντάζει τσιμεντόλιθο πια κι όχι με γυαλί. Αυτό το πάθος γεννά η στέρηση. Το πάθος που δεν παραμένει όπως είναι, αλλά γίνεται μια αυτοκαταστροφική εμμονή σ’ έναν φαύλο κύκλο.
Πάθος όμως δεν είναι μόνο ένα πρόσωπο. Είναι μια κατάσταση, ένα πράγμα, ένα όνειρο που έκανες από παιδί και ζεις για να ξημερώσει η μέρα που θα το νιώσεις. Πάθος υπάρχει σε όλα. Ακόμα και μια ιδέα, μπορεί να σε παθιάσει, να σε εθίσει. Γιατί εκεί βρίσκεται όλο του το νόημα. Αυτό είναι. Εθισμός. Το καθημερινό τσιγάρο. Εθιστικό κι αναγκαίο. Πρέπει να νιώθεις πάθος, να ρισκάρεις γι’ αυτό και να μαθαίνεις από αυτό. Να μαθαίνεις εσένα, έως που μπορείς να φτάσεις. Ο τοίχος μπροστά σου μοιάζει με εμπόδιο, ή με κάτι τόσο εύθραυστο όσο ένα κομμάτι γυαλί, ήδη ραγισμένο, έτοιμος να τον περάσεις από μέσα; Γιατί αυτό είναι το ρίσκο ενός παθιασμένου ανθρώπου. Είτε θα πέσει στον τοίχο, είτε θα κοπεί με το γυαλί. Αν όμως απλώς κοπεί, σημαίνει ότι πέρασε.
Το πάθος, όπως είπα, δεν είναι ούτε αγάπη ούτε έρωτας. Από αυτά σχηματίζεται, όμως δεν είναι. Αν δεν τα καταφέρει, τη θέση τους παίρνει το απωθημένο, η στέρηση αυτού που τόσο ήθελες. Η έμμονη ιδέα με αυτό που δεν κατάφερες να κατακτήσεις. Κι αυτό πάθος θεωρείται. Το απωθημένο, αυτό που δε συνέβη δηλαδή, είναι χειρότερο από αυτό που εν τέλη συνέβη. Κι αυτό διότι σου αφήνει ένα καμβά τελείως λευκό, να τον σχεδιάσεις και να τον χρωματίσεις με απόλυτη ελευθερία. Έτσι θα κάνεις σενάρια. Θα πλάσεις την ιδανική ιστορία σου και θα εθιστείς σ’ αυτή, ξέροντας πλέον ότι δεν είναι παρά μόνο μια σκέψη. Η στέρησή σου αυτή, γεννά το πάθος, ή καλύτερα, μια μορφή του.
Το πάθος σου γι’ αυτό που δεν κατάφερες, γι’ αυτό που τόσο ήθελες ν’ αποκαλείς δικό σου. Εκεί νιώθεις την ανάγκη να ζήσεις αυτό που έπλασες στο μυαλό σου κι ακριβώς όπως το έπλασες, δίχως καμία τροποποίηση. Λένε ότι το πρώτο στάδιο να ξεπεράσεις οτιδήποτε, είναι η αποδοχή. Στην προκειμένη περίπτωση όμως, η αποδοχή, τουλάχιστον προς το παρόν, δεν είναι στις επιλογές σου. Βλέπεις μόνο ευθεία και κάθε «φτάνει» ακούγεται με «λίγο ακόμη». Πέφτεις σ’ αυτόν τον τοίχο μπροστά σου που πιο πολύ φαντάζει τσιμεντόλιθο πια κι όχι με γυαλί. Αυτό το πάθος γεννά η στέρηση. Το πάθος που δεν παραμένει όπως είναι, αλλά γίνεται μια αυτοκαταστροφική εμμονή σ’ έναν φαύλο κύκλο.
Μας αξίζει...
Μας αξίζει να έχουμε ένα σύντροφο, μία σύντροφο που να μπορεί να μας ακούσει, που να έχει τη διάθεση να μας ακούσει.
Μας αξίζει να έχουμε μία σχέση που να νιώθουμε ασφάλεια και να είμαστε ήρεμοι μέσα στη σχέση μας.
Μας αξίζει να έχουμε μία σχέση που η καθημερινότητα, παρά τις όσες δυσκολίες μας, να χαρακτηρίζεται από θετικό πρόσημο και όχι από αρνητικό.
Μας αξίζει να έχουμε φίλους που να σηκώνουν το τηλέφωνο και να μας ρωτάνε αν είμαστε καλά, πριν να απαιτήσουν τη συμβουλή μας ή πριν θελήσουν να τους ακούσουμε.
Μας αξίζει να μπορούμε να έχουμε μία ουσιαστική επικοινωνία με τους ανθρώπους που έχουμε δίπλα μας.
Μας αξίζει να βάλουμε όρια στις απαιτήσεις και στις διεκδικήσεις των άλλων, γιατί ουσιαστικά οι σχέσεις είναι αμφίδρομες και διαδραστικές.
Μας αξίζει να έχουμε χρόνο για εμάς.
Μας αξίζει να φροντίζουμε το σώμα μας και να νιώθουμε ψυχικά και σωματικά υγιείς.
Μας αξίζει να αφιερώνουμε χρόνο σε μικρά πράγματα που μας κάνουν να χαμογελούν, ακόμα και αν ξεβολεύονται οι άλλοι.
Μας αξίζει να κοιτάζουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη και να αγκαλιάζουμε κάθε σημείο του, κάθε κομμάτι του, κάθε ουλή και κάθε σημάδι .. γιατί αυτά τα σημάδια μας υπενθυμίζουν τα βιώματα και τις στιγμές που έχουμε ζήσει.
Μας αξίζει αν δεν μπορούμε να τα καταφέρουμε μόνοι μας, να μην φοβόμαστε να πούμε «δεν μπορώ» και να μην φοβόμαστε να ζητήσουμε βοήθεια γιατί οι σύμμαχοι είναι πολύτιμοι στη ζωή μας.
Μας αξίζει αν νιώθουμε ότι έχουμε κουραστεί από κάτι, να πάρουμε λίγο χρόνο και να επανέλθουμε δριμύτεροι, πιο φρέσκοι και πιο δυναμικοί.
Μας αξίζει να μην μαθαίνουμε να ζούμε μέσα στο φόβο και στην καταστροφοποίηση.
Μας αξίζει να μην ακούμε συνέχεια τους άλλους, γιατί όσο και αν έχουν καλή πρόθεση, κανένας δεν μπορεί να είναι συνέχεια μαζί μας και εξάλλου ο χειρότερος εχθρός είναι μέσα στο κεφάλι μας.
Μας αξίζει να έχουμε μία καλή και ισορροπημένη διατροφή, όχι γιατί μας το λένε οι διατροφολόγοι και οι ψυχολόγοι, αλλά γιατί μας αξίζει.
Μας αξίζει να μην πονάμε... και αν το σώμα μας μας δίνει πόνο και παρατηρούμε σημάδια κόπωσης ή εξουθένωσης, παθολογικά ή ψυχοσωματικά, μας αξίζει να αναζητήσουμε συμμάχους και να φροντίσουμε το σώμα μας. . .
Μας αξίζει να χτίσουμε μία φιλοσοφία ζωής και μία κουλτούρα, που μπορεί να μην ταιριάζει σε όλους, αλλά θα μας κάνει να χαμογελάμε στον εαυτό μας, τις εύκολες και τις δύσκολες στιγμές της ζωής μας.
Και αν με ρωτάς μας αξίζει να το κάνουμε όλο αυτό, γιατί αυτή είναι η ζωή μας, οι δικές μας 24 ώρες της ημέρας, οι δικές μας 168 ώρες της εβδομάδας.
Και αν με ρωτάς μας αξίζει να το κάνουμε αυτό, πριν τα όρια των αντοχών αγγίξουν τα όρια των ανοχών μας.
Και αν με ρωτάς μας αξίζει να το κάνουμε αυτό χωρίς να συμφωνούν όλοι μαζί μας, γιατί εμείς πρέπει να γνωρίζουμε καλύτερα το σώμα, τα όριά μας, τις ανοχές και τις αντοχές μας.
Και αν με ρωτάς μας αξίζει να το κάνουμε αυτό, γιατί δεν χρειάζεται το σώμα μας να μας προκαλέσει φόβο και πόνο.
Και αν με ρωτάς, μας αξίζει να μας φροντίσουμε είτε μας το έμαθαν είτε όχι.
Και αν με ρωτάς μην αναζητήσεις το γιατί δεν σου το έμαθαν οι γονείς σου ή γιατί δεν το έκανες μέχρι τώρα.
Αποδέξου ότι δεν το έκανες και αποδέξου ότι αυτοί είναι οι γονείς σου, εξάλλου η μεγαλύτερη αλήθεια είναι ότι το οικογενειακό μας περιβάλλον δεν μπορούμε να το επιλέξουμε, μπορούμε όμως να επιλέξουμε τα όρια που θα βάλουμε στην εμπλοκή τους στη δική μας ζωή.
Αποδέξου λοιπόν ότι μας αξίζει μία καλύτερη καθημερινότητα.
Και αν νιώσεις ότι δεν τα καταφέρνεις ή ότι έχεις κακές μέρες, επίτρεψε στον εαυτό σου να έχεις και αυτές τις κακές μέρες, χωρίς να συγκρίνεις με το τι κάνουν οι άλλοι.
Επίτρεψε να κάνεις και λάθος επιλογές ή λάθος συνεργασίες, γιατί σίγουρα αυτά τα λάθη θα σε κάνουν πιο σοφή, πιο σοφό την επόμενη φορά που θα χρειαστεί να επιλέξεις.
Και αν με ρωτήσεις, μην περιμένεις οι άλλοι να κατανοήσουν τα δικά τους λάθη, τη δική τους υπαιτιότητα.
Μπορεί και εκείνοι να κατηγορούν εμάς ή να νιώθουν ότι εμείς δεν τους στηρίξαμε τόσο όσο χρειαζότανε ή όσο εκείνοι έκαναν όταν ήταν στη θέση μας.
Επίλεξε λοιπόν και χτίσε αυτό που σου αξίζει, αυτό που μας αξίζει.
Εξάλλου όταν μπορείς να έχεις ή να διεκδικείς τον καλύτερο εαυτό σου, γιατί να συμβιβάζεσαι με τον χειρότερο ή με κάτι που δεν θα συμβούλευες τους άλλους να αρκεστούν σε αυτό;
Μας αξίζει να έχουμε μία σχέση που να νιώθουμε ασφάλεια και να είμαστε ήρεμοι μέσα στη σχέση μας.
Μας αξίζει να έχουμε μία σχέση που η καθημερινότητα, παρά τις όσες δυσκολίες μας, να χαρακτηρίζεται από θετικό πρόσημο και όχι από αρνητικό.
Μας αξίζει να έχουμε φίλους που να σηκώνουν το τηλέφωνο και να μας ρωτάνε αν είμαστε καλά, πριν να απαιτήσουν τη συμβουλή μας ή πριν θελήσουν να τους ακούσουμε.
Μας αξίζει να μπορούμε να έχουμε μία ουσιαστική επικοινωνία με τους ανθρώπους που έχουμε δίπλα μας.
Μας αξίζει να βάλουμε όρια στις απαιτήσεις και στις διεκδικήσεις των άλλων, γιατί ουσιαστικά οι σχέσεις είναι αμφίδρομες και διαδραστικές.
Μας αξίζει να έχουμε χρόνο για εμάς.
Μας αξίζει να φροντίζουμε το σώμα μας και να νιώθουμε ψυχικά και σωματικά υγιείς.
Μας αξίζει να αφιερώνουμε χρόνο σε μικρά πράγματα που μας κάνουν να χαμογελούν, ακόμα και αν ξεβολεύονται οι άλλοι.
Μας αξίζει να κοιτάζουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη και να αγκαλιάζουμε κάθε σημείο του, κάθε κομμάτι του, κάθε ουλή και κάθε σημάδι .. γιατί αυτά τα σημάδια μας υπενθυμίζουν τα βιώματα και τις στιγμές που έχουμε ζήσει.
Μας αξίζει αν δεν μπορούμε να τα καταφέρουμε μόνοι μας, να μην φοβόμαστε να πούμε «δεν μπορώ» και να μην φοβόμαστε να ζητήσουμε βοήθεια γιατί οι σύμμαχοι είναι πολύτιμοι στη ζωή μας.
Μας αξίζει αν νιώθουμε ότι έχουμε κουραστεί από κάτι, να πάρουμε λίγο χρόνο και να επανέλθουμε δριμύτεροι, πιο φρέσκοι και πιο δυναμικοί.
Μας αξίζει να μην μαθαίνουμε να ζούμε μέσα στο φόβο και στην καταστροφοποίηση.
Μας αξίζει να μην ακούμε συνέχεια τους άλλους, γιατί όσο και αν έχουν καλή πρόθεση, κανένας δεν μπορεί να είναι συνέχεια μαζί μας και εξάλλου ο χειρότερος εχθρός είναι μέσα στο κεφάλι μας.
Μας αξίζει να έχουμε μία καλή και ισορροπημένη διατροφή, όχι γιατί μας το λένε οι διατροφολόγοι και οι ψυχολόγοι, αλλά γιατί μας αξίζει.
Μας αξίζει να μην πονάμε... και αν το σώμα μας μας δίνει πόνο και παρατηρούμε σημάδια κόπωσης ή εξουθένωσης, παθολογικά ή ψυχοσωματικά, μας αξίζει να αναζητήσουμε συμμάχους και να φροντίσουμε το σώμα μας. . .
Μας αξίζει να χτίσουμε μία φιλοσοφία ζωής και μία κουλτούρα, που μπορεί να μην ταιριάζει σε όλους, αλλά θα μας κάνει να χαμογελάμε στον εαυτό μας, τις εύκολες και τις δύσκολες στιγμές της ζωής μας.
Και αν με ρωτάς μας αξίζει να το κάνουμε όλο αυτό, γιατί αυτή είναι η ζωή μας, οι δικές μας 24 ώρες της ημέρας, οι δικές μας 168 ώρες της εβδομάδας.
Και αν με ρωτάς μας αξίζει να το κάνουμε αυτό, πριν τα όρια των αντοχών αγγίξουν τα όρια των ανοχών μας.
Και αν με ρωτάς μας αξίζει να το κάνουμε αυτό χωρίς να συμφωνούν όλοι μαζί μας, γιατί εμείς πρέπει να γνωρίζουμε καλύτερα το σώμα, τα όριά μας, τις ανοχές και τις αντοχές μας.
Και αν με ρωτάς μας αξίζει να το κάνουμε αυτό, γιατί δεν χρειάζεται το σώμα μας να μας προκαλέσει φόβο και πόνο.
Και αν με ρωτάς, μας αξίζει να μας φροντίσουμε είτε μας το έμαθαν είτε όχι.
Και αν με ρωτάς μην αναζητήσεις το γιατί δεν σου το έμαθαν οι γονείς σου ή γιατί δεν το έκανες μέχρι τώρα.
Αποδέξου ότι δεν το έκανες και αποδέξου ότι αυτοί είναι οι γονείς σου, εξάλλου η μεγαλύτερη αλήθεια είναι ότι το οικογενειακό μας περιβάλλον δεν μπορούμε να το επιλέξουμε, μπορούμε όμως να επιλέξουμε τα όρια που θα βάλουμε στην εμπλοκή τους στη δική μας ζωή.
Αποδέξου λοιπόν ότι μας αξίζει μία καλύτερη καθημερινότητα.
Και αν νιώσεις ότι δεν τα καταφέρνεις ή ότι έχεις κακές μέρες, επίτρεψε στον εαυτό σου να έχεις και αυτές τις κακές μέρες, χωρίς να συγκρίνεις με το τι κάνουν οι άλλοι.
Επίτρεψε να κάνεις και λάθος επιλογές ή λάθος συνεργασίες, γιατί σίγουρα αυτά τα λάθη θα σε κάνουν πιο σοφή, πιο σοφό την επόμενη φορά που θα χρειαστεί να επιλέξεις.
Και αν με ρωτήσεις, μην περιμένεις οι άλλοι να κατανοήσουν τα δικά τους λάθη, τη δική τους υπαιτιότητα.
Μπορεί και εκείνοι να κατηγορούν εμάς ή να νιώθουν ότι εμείς δεν τους στηρίξαμε τόσο όσο χρειαζότανε ή όσο εκείνοι έκαναν όταν ήταν στη θέση μας.
Επίλεξε λοιπόν και χτίσε αυτό που σου αξίζει, αυτό που μας αξίζει.
Εξάλλου όταν μπορείς να έχεις ή να διεκδικείς τον καλύτερο εαυτό σου, γιατί να συμβιβάζεσαι με τον χειρότερο ή με κάτι που δεν θα συμβούλευες τους άλλους να αρκεστούν σε αυτό;
Ελευθερία… ένας γενναίος καθημερινός αγώνας
Η ελευθερία είναι μεγάλη υπόθεση. Μαζί με την αγάπη αποτελούν δύο ιδέες που μια ζωή προσπαθούμε να τις ορίσουμε, να τις υποτάξουμε, να τις βιώσουμε. Υπάρχει καλύτερο ιδανικό από το να είσαι ελεύθερος και να αγαπάς κατα βούληση άλλωστε ; Νομίζω ότι όλες οι λέξεις του κόσμου δεν φτάνουν για να την αναλύσουν. Πως μπορεί άλλωστε κάποιος τόσο αναρχικές έννοιες να τις υποβάλλει στο μαρτύριο των λέξεων;
Καταρχάς ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. Τυπικά όλοι είμαστε ελεύθεροι. Σύμφωνα με τους ορισμούς ελεύθερος είναι ο άνθρωπος που μπορεί να δρα κατά βούληση.
Μια έννοια ,λοιπόν, που εξαρτάται από την βούληση μας απόλυτα. Kι όμως κάπως έτσι χάνουμε το παιχνίδι, επαναπαυόμαστε νομίζοντας πως είμαστε ελεύθεροι και δεν παλεύουμε για αυτή.
Η ελευθερία απαιτεί καθημερινό αγώνα και εσωτερική αναζήτηση. Αν κάνουμε μια στροφή και κοιτάξουμε μέσα μας κατα πόσο έχουμε κατακτήσει την προσωπική μας, εσωτερική ελευθερία; Όλοι εμείς οι “ελεύθεροι” άνθρωποι δηλαδή δεν επηρεαζόμαστε από το περιβάλλον μας, από το τι μας προβάλεται και από όλα αυτά στα οποία εκτιθέμεθα καθημερινά;
Πως μπορούμε να μιλάμε για ελεύθερους ανθρώπους όταν από τη στιγμή που γεννιόμαστε υπάρχει ένα συγκεκριμένο πρότυπο ζωής που πρέπει να ακολουθήσουμε ; Συγκεκριμένη πορεία και συγκεκριμένα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουμε για να θεωρηθούμε επιτυχημένοι, για να μας σέβονται και κυρίως για να μη μας κρίνουν. Τα φύλα έχουν συγκεκριμένους ρόλους. Κάθε ηλικιακό στάδιο έχει συγκεκριμένες “αποστολές” για εμάς. Πράγματα που πρέπει να προλάβουμε να κάνουμε για να αποφύγουμε την κοινωνική κατακραυγή.
Ταμπέλες. Ο κάθε ένας μας έχει και από μια. Καλός, κακός, έξυπνος, πετυχημένος, κακομοίρης. Από την κατάρα της ταμπέλας στην κοινωνία που ζούμε δεν ξέφυγε κανείς. Γιατί πρέπει οπωσδήποτε αυτό που είναι να έχει ένα όνομα, μια ταυτότητα. Άσπρο η μαύρο.
Φόβος. Φόβος μήπως παρεκκλίνουμε από το πρότυπο και τον δρόμο που έχουν καθορίσει τα κοινωνικά στερεότυπα. Φόβος μήπως δεν μπορέσουμε να σταθούμε στο ύψος των προσδοκιών που έχουν οι άλλοι για εμάς.
Κριτική. Όλοι μπορούν να κρίνουν με βάση αυτά που έχουν ζήσει. Όλοι έχουν μια άποψη και σαν να μην έφτανε αυτό προσπαθούν και να την επιβάλλουν. Την κοσμούν με όμορφα επιχειρήματα, κομψές μεθόδους πειθούς. Επικαλούνται το ήθος, την αυθεντία τους. Πως θα πρέπει να τους ακούσουμε γιατί αυτοί πέτυχαν και είναι ευτυχισμένοι. Όλοι έχουν την συνταγή την επιτυχίας και εμείς πρέπει να τους ακούσουμε. Λες και όλοι οι ευτυχισμένοι και πετυχημένοι άνθρωποι έχουν ανάγκη να το διαλαλήσουν και να το επιβάλλουν. Γιατί αν τολμήσουμε και κάνουμε αυτό που ουρλιάζει το μέσα μας θα μας περιμένουν στην γωνία.
Για ποια ελευθερία και ποια βούληση μιλάμε λοιπόν;
Οι άνθρωποι στην εποχή μας δεν είναι ελεύθεροι ούτε να αγαπήσουν. Δεν είναι ελεύθεροι να ερωτευτούν γιατί πρέπει και αυτό να το κάνουν με βάση αυτό που ορίζεται. Ο έρωτας, η απόλυτη έκφραση της ελευθερίας έχει κατακρεουργηθεί. Πρέπει, δεν πρέπει, είναι σωστό, είναι λάθος. Φτάσαμε να λέμε κάποιους ανθρώπους σωστούς και λάθος. Οι σωστοί με τους σωστούς και οι λάθος με τους λάθος. Εμείς οι Θεοί που όλα τα ξέρουμε κάνουμε λίστες με τα σωστά και με τα λάθος.
Μιλάνε όλοι τόσο δυνατά και προσπαθούν να επιβάλλουν την άποψη τους που πια δεν ακούμε τον ίδιο μας εαυτό. Και κάπως έτσι μπερδεύουμε αυτό που αισθανόμαστε με τις άλλες φωνές.
Και πως επιτέλους θα καταφέρουμε να κατακτήσουμε την ελευθερία; Πρέπει να αγαπάμε τόσο τον εαυτό μας ώστε να τον ακούμε περισσότερο από τις άλλες φωνές. Να καταφέρουμε να βάλουμε σε σίγαση όλες αυτές τις φωνές που τον μπερδεύουν. Αυτό που μας λέει η καρδιά μας είναι πιο σημαντικό από κάθε φωνή, ταμπέλα, κοινωνικό πρέπει εκεί έξω.
Ας αγαπήσουμε πρώτα τον εαυτό μας, ας ρίξουμε όλα αυτά τα τείχη που ορθώνονται και ορίζουν την ζωή μας και ας κάνουμε αυτά που αισθανόμαστε ακόμα και αν δεν τα έχει κάνει κανείς άλλος πριν από εμάς. Μπορούμε αντί να ακολουθήσουμε μονοπάτια άλλων να φτιάξουμε τα δικά μας και να ακολουθήσουμε το δρόμο που αρέσει πραγματικά σε εμάς. Και έτσι θα φτιάξουμε τα μονοπάτια μας ώστε να συναντήσουμε μέρη και να δούμε εικόνες που ταιριάζουν πραγματικά σε εμάς.
Μεγάλη υπόθεση να ζεις ελεύθερα, να αγαπάς ελεύθερα και να εκφράζεσαι ελεύθερα. Θέλει καθημερινό αγώνα. Και αυτόν τον αγώνα τον κερδίζεις με μικρές μάχες. Ορθώνοντας το ανάστημα σου μπροστά σε οτιδήποτε δεν ταιριάζει με αυτό που έχεις μέσα σου. Αφήνοντας τον εαυτό σου να αισθανθεί και να βιώσει ότι πραγματικά του αρέσει. Αδιαφορώντας για το τι θα πουν οι άλλοι και τι περιμένουν από εσένα. Τον αγώνα τον κερδίζεις όταν το πρέπει είναι για εσένα μια λέξη που έχει δυο πι, 1 ρο, 2 έψιλον και ένα γιώτα.
Τον αγώνα κυρίως όμως τον κερδίζεις όταν αγαπάς. Ελεύθερα και αναρχικά. Το λάθος. Το δικό σου λάθος. Γιατί καλύτερα κάτι να είναι το δικό σου λάθος παρά το σωστό των άλλων. Ίσως γιατί αυτό το λάθος είναι αυτό το οποίο έχει ανάγκη η ψυχή σου. Και τότε καταλαβαίνεις πως ίσως να μην είναι και τόσο λάθος τελικά…
Καταρχάς ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. Τυπικά όλοι είμαστε ελεύθεροι. Σύμφωνα με τους ορισμούς ελεύθερος είναι ο άνθρωπος που μπορεί να δρα κατά βούληση.
Μια έννοια ,λοιπόν, που εξαρτάται από την βούληση μας απόλυτα. Kι όμως κάπως έτσι χάνουμε το παιχνίδι, επαναπαυόμαστε νομίζοντας πως είμαστε ελεύθεροι και δεν παλεύουμε για αυτή.
Η ελευθερία απαιτεί καθημερινό αγώνα και εσωτερική αναζήτηση. Αν κάνουμε μια στροφή και κοιτάξουμε μέσα μας κατα πόσο έχουμε κατακτήσει την προσωπική μας, εσωτερική ελευθερία; Όλοι εμείς οι “ελεύθεροι” άνθρωποι δηλαδή δεν επηρεαζόμαστε από το περιβάλλον μας, από το τι μας προβάλεται και από όλα αυτά στα οποία εκτιθέμεθα καθημερινά;
Πως μπορούμε να μιλάμε για ελεύθερους ανθρώπους όταν από τη στιγμή που γεννιόμαστε υπάρχει ένα συγκεκριμένο πρότυπο ζωής που πρέπει να ακολουθήσουμε ; Συγκεκριμένη πορεία και συγκεκριμένα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουμε για να θεωρηθούμε επιτυχημένοι, για να μας σέβονται και κυρίως για να μη μας κρίνουν. Τα φύλα έχουν συγκεκριμένους ρόλους. Κάθε ηλικιακό στάδιο έχει συγκεκριμένες “αποστολές” για εμάς. Πράγματα που πρέπει να προλάβουμε να κάνουμε για να αποφύγουμε την κοινωνική κατακραυγή.
Ταμπέλες. Ο κάθε ένας μας έχει και από μια. Καλός, κακός, έξυπνος, πετυχημένος, κακομοίρης. Από την κατάρα της ταμπέλας στην κοινωνία που ζούμε δεν ξέφυγε κανείς. Γιατί πρέπει οπωσδήποτε αυτό που είναι να έχει ένα όνομα, μια ταυτότητα. Άσπρο η μαύρο.
Φόβος. Φόβος μήπως παρεκκλίνουμε από το πρότυπο και τον δρόμο που έχουν καθορίσει τα κοινωνικά στερεότυπα. Φόβος μήπως δεν μπορέσουμε να σταθούμε στο ύψος των προσδοκιών που έχουν οι άλλοι για εμάς.
Κριτική. Όλοι μπορούν να κρίνουν με βάση αυτά που έχουν ζήσει. Όλοι έχουν μια άποψη και σαν να μην έφτανε αυτό προσπαθούν και να την επιβάλλουν. Την κοσμούν με όμορφα επιχειρήματα, κομψές μεθόδους πειθούς. Επικαλούνται το ήθος, την αυθεντία τους. Πως θα πρέπει να τους ακούσουμε γιατί αυτοί πέτυχαν και είναι ευτυχισμένοι. Όλοι έχουν την συνταγή την επιτυχίας και εμείς πρέπει να τους ακούσουμε. Λες και όλοι οι ευτυχισμένοι και πετυχημένοι άνθρωποι έχουν ανάγκη να το διαλαλήσουν και να το επιβάλλουν. Γιατί αν τολμήσουμε και κάνουμε αυτό που ουρλιάζει το μέσα μας θα μας περιμένουν στην γωνία.
Για ποια ελευθερία και ποια βούληση μιλάμε λοιπόν;
Οι άνθρωποι στην εποχή μας δεν είναι ελεύθεροι ούτε να αγαπήσουν. Δεν είναι ελεύθεροι να ερωτευτούν γιατί πρέπει και αυτό να το κάνουν με βάση αυτό που ορίζεται. Ο έρωτας, η απόλυτη έκφραση της ελευθερίας έχει κατακρεουργηθεί. Πρέπει, δεν πρέπει, είναι σωστό, είναι λάθος. Φτάσαμε να λέμε κάποιους ανθρώπους σωστούς και λάθος. Οι σωστοί με τους σωστούς και οι λάθος με τους λάθος. Εμείς οι Θεοί που όλα τα ξέρουμε κάνουμε λίστες με τα σωστά και με τα λάθος.
Μιλάνε όλοι τόσο δυνατά και προσπαθούν να επιβάλλουν την άποψη τους που πια δεν ακούμε τον ίδιο μας εαυτό. Και κάπως έτσι μπερδεύουμε αυτό που αισθανόμαστε με τις άλλες φωνές.
Και πως επιτέλους θα καταφέρουμε να κατακτήσουμε την ελευθερία; Πρέπει να αγαπάμε τόσο τον εαυτό μας ώστε να τον ακούμε περισσότερο από τις άλλες φωνές. Να καταφέρουμε να βάλουμε σε σίγαση όλες αυτές τις φωνές που τον μπερδεύουν. Αυτό που μας λέει η καρδιά μας είναι πιο σημαντικό από κάθε φωνή, ταμπέλα, κοινωνικό πρέπει εκεί έξω.
Ας αγαπήσουμε πρώτα τον εαυτό μας, ας ρίξουμε όλα αυτά τα τείχη που ορθώνονται και ορίζουν την ζωή μας και ας κάνουμε αυτά που αισθανόμαστε ακόμα και αν δεν τα έχει κάνει κανείς άλλος πριν από εμάς. Μπορούμε αντί να ακολουθήσουμε μονοπάτια άλλων να φτιάξουμε τα δικά μας και να ακολουθήσουμε το δρόμο που αρέσει πραγματικά σε εμάς. Και έτσι θα φτιάξουμε τα μονοπάτια μας ώστε να συναντήσουμε μέρη και να δούμε εικόνες που ταιριάζουν πραγματικά σε εμάς.
Μεγάλη υπόθεση να ζεις ελεύθερα, να αγαπάς ελεύθερα και να εκφράζεσαι ελεύθερα. Θέλει καθημερινό αγώνα. Και αυτόν τον αγώνα τον κερδίζεις με μικρές μάχες. Ορθώνοντας το ανάστημα σου μπροστά σε οτιδήποτε δεν ταιριάζει με αυτό που έχεις μέσα σου. Αφήνοντας τον εαυτό σου να αισθανθεί και να βιώσει ότι πραγματικά του αρέσει. Αδιαφορώντας για το τι θα πουν οι άλλοι και τι περιμένουν από εσένα. Τον αγώνα τον κερδίζεις όταν το πρέπει είναι για εσένα μια λέξη που έχει δυο πι, 1 ρο, 2 έψιλον και ένα γιώτα.
Τον αγώνα κυρίως όμως τον κερδίζεις όταν αγαπάς. Ελεύθερα και αναρχικά. Το λάθος. Το δικό σου λάθος. Γιατί καλύτερα κάτι να είναι το δικό σου λάθος παρά το σωστό των άλλων. Ίσως γιατί αυτό το λάθος είναι αυτό το οποίο έχει ανάγκη η ψυχή σου. Και τότε καταλαβαίνεις πως ίσως να μην είναι και τόσο λάθος τελικά…
Είμαστε όποιους συναντούμε
Ενώ όλοι μας έχουμε ακούσει τη ρήση «είμαστε ό,τι τρώμε», λίγοι αντιλαμβάνονται ότι, όσον αφορά την πρόσκτηση του πολιτισμού, η ρήση «είμαστε όποιους συναντούμε» είναι εξίσου ακριβής. Τα άτομα που συναντούμε καθημερινά, τα άτομα με τα οποία συνομιλούμε, από τα οποία μαθαίνουμε και για τα οποία ακούμε συχνά, αποτελούν βασική συνιστώσα στην ανάπτυξη των αντιλήψεών μας. Η κοινωνική μας ανάπτυξη, η σχολική μας εκπαίδευση, η συγκρότηση του έμφυλου ρόλου μας, οι αλληλεπιδράσεις με τους συνομηλίκους μας, με τα αδέλφια και τους γονείς μας, ασκούν τεράστια επίδραση στη διαμόρφωση των γνωστικών μας σχημάτων και του τρόπου που αντιδρά ο εγκέφαλός μας στα κοινωνικά ερεθίσματα.
Τα πρότυπα στα οποία συμμετέχουμε και τα οποία μας περιβάλλουν καθημερινά διαμορφώνουν την αντίληψή μας σχετικά με το ποια συμπεριφορά, γλώσσα και ιδιοτροπίες είναι κανονικές και φυσικές στον κόσμο μας. Όχι μόνο μαθαίνουμε από την παρατήρηση και την άμεση εκπαίδευση τι θεωρείται κανονική συμπεριφορά, αλλά τα αντιληπτικά συστήματα του σώματός μας διαθέτουν επίσης μια σειρά εγγενών μηχανισμών που αφομοιώνουν τα ερεθίσματα στα οποία είμαστε τακτικά εκτεθειμένοι, καθιστώντας τα τμήμα της νευρολογικής μας συγκρότησης.
Για παράδειγμα, πρόσφατες έρευνες γύρω από το νευρικό σύστημα του εγκεφάλου έφεραν στο φως κάποιες περιοχές στον εγκέφαλο των ανθρώπων και των πιθήκων που αποκαλούνται «νευρώνες-κάτοπτρα» (mirror neurons).
Οι περιοχές αυτές μάς διευκολύνουν να κατανοήσουμε τι κάνει (και ίσως τι νιώθει) κάποιος άλλος, δημιουργώντας μια εσωτερική, νευρολογική προσομοίωση των κινήσεών του. Με άλλα λόγια, ένα άτομο μπορεί να ερμηνεύσει και να μιμηθεί τις πράξεις ενός άλλου ατόμου, προσομοιώνοντας (εικονίζοντας) απλώς στον εγκέφαλό του τη συμπεριφορά του άλλου μέσα από την ενεργοποίηση των κατοπτρικών νευρώνων.
Τα πρότυπα στα οποία συμμετέχουμε και τα οποία μας περιβάλλουν καθημερινά διαμορφώνουν την αντίληψή μας σχετικά με το ποια συμπεριφορά, γλώσσα και ιδιοτροπίες είναι κανονικές και φυσικές στον κόσμο μας. Όχι μόνο μαθαίνουμε από την παρατήρηση και την άμεση εκπαίδευση τι θεωρείται κανονική συμπεριφορά, αλλά τα αντιληπτικά συστήματα του σώματός μας διαθέτουν επίσης μια σειρά εγγενών μηχανισμών που αφομοιώνουν τα ερεθίσματα στα οποία είμαστε τακτικά εκτεθειμένοι, καθιστώντας τα τμήμα της νευρολογικής μας συγκρότησης.
Για παράδειγμα, πρόσφατες έρευνες γύρω από το νευρικό σύστημα του εγκεφάλου έφεραν στο φως κάποιες περιοχές στον εγκέφαλο των ανθρώπων και των πιθήκων που αποκαλούνται «νευρώνες-κάτοπτρα» (mirror neurons).
Οι περιοχές αυτές μάς διευκολύνουν να κατανοήσουμε τι κάνει (και ίσως τι νιώθει) κάποιος άλλος, δημιουργώντας μια εσωτερική, νευρολογική προσομοίωση των κινήσεών του. Με άλλα λόγια, ένα άτομο μπορεί να ερμηνεύσει και να μιμηθεί τις πράξεις ενός άλλου ατόμου, προσομοιώνοντας (εικονίζοντας) απλώς στον εγκέφαλό του τη συμπεριφορά του άλλου μέσα από την ενεργοποίηση των κατοπτρικών νευρώνων.
Ο σεβασμός στο δικαίωμα της γνώμης του άλλου
Σκεφθείτε τις ιδέες που σας καθορίζουν ιδέες που λένε στον κόσμο ποιοι είστε. Είστε ακτιβιστής ή εθελοντής. Είστε εθισμένος στη δουλειά. Είστε φιλελεύθερος ή συντηρητικός. Είστε πιστός μέχρις υπερβολής. Φοβάστε τον Θεό, είστε πατριώτης και ο νούμερο ένα οπαδός της τοπικής σας ομάδας. Αυτοί ενδεχομένως να μοιάζουν αξιοθαύμαστοι τρόποι για να περιγράψετε τον εαυτό σας, όμως έχουν κάνει τη ζωή σας ευκολότερη; Πόσο χρόνο ξοδεύετε εξηγώντας και υπερασπίζοντας τη θέση σας; Μήπως επικρίνετε τους ανθρώπους που περιγράφουν τον εαυτό τους διαφορετικά; Μήπως «επιβάλλετε τον νόμο» στην οικογένειά σας και στους φίλους σας, περιμένοντας και από εκείνους να φανατιστούν όπως εσείς; Μπορεί να θέλετε ακόμα να αρχίσετε πόλεμο απλς να κερδίσετε μερικές μάχες, Όπως κι αν έχει το πράγμα η δύναμη δεν έγκειται στις απόψεις σας. Είναι απλώς απόψεις. Μια καλή διαφωνία είναι απλώς μια διαφωνία.
Ίσως νιώθετε ότι οι πεποιθήσεις και οι ιδεολογίες σας είναι η καρδιά και η ψυχή σας, όμως δεν είναι. Οι αγαπημένες μας ιδέες αναπαριστούν έναν τρόπο σκέψης που μας κάνει να νιώθουμε ασφαλείς και πιθανώς ακόμα και ανώτεροι. Τις επενδύουμε με μεγάλη συναισθηματική δύναμη, όμως δεν έχουν καμία δύναμη από μόνες τους. Οι ιδέες και οι ιδεολογίες επηρεάζουν τον τρόπο που συμπεριφερόμαστε, κάτι το οποίο συχνά νιώθουμε ότι είναι σωστό, όμως μπορούν επίσης να βλάψουν την ικανότητά μας να αλληλεπιδρούμε και να περνάμε χρόνο με τους άλλους.
Ο σεβασμός στο δικαίωμα της γνώμης του άλλου είναι μια πράξη αγάπης. Είναι δώρο προς τους άλλους να τους αφήνουμε να μοιράζονται τις απόψεις τους. Δεν είναι τόσο δύσκολο να ακούμε χωρίς κριτική. Δεν είναι τόσο παράξενο να πούμε «δεν ξέρω» και να αποφορτίσουμε τη στιγμή. Επιτρέψτε στους άλλους να ξέρουν ότι η άποψή τους μετράει. Δεν χρειάζεται να έχουμε πάντα δίκιο. Ποτέ δεν χρειάζεται να είμαστε εγώ.
Οι περισσότερες μάχες που δίνουμε είναι μέσα στο κεφάλι μας. Προβληματιζόμαστε με ιδέες και συνεχώς παλεύουμε με τις έννοιες του σωστού και του λάθος. Και έπειτα μεταφέρουμε τη μάχη έξω και διαφωνούμε σχετικά με την αλήθεια και το ψέμα, το καλό και το κακό. Ο δικός μας τρόπος είναι μεγαλοφυής ο δικός τους τρόπος είναι ανόητος. Όπως οι περισσότερες διαμάχες ανάμεσα στα έθνη, οι πόλεμοί μας με τους άλλους ανθρώπους είναι δημόσιες δηλώσεις έπαρσης.
Έχουμε την τάση να υπερασπίζουμε τον εαυτό μας, συχνά σαν να υπερασπιζόμασταν μια ανθρώπινη ζωή. Αναλογιστείτε το μια στιγμή: υπερασπίζουμε την ακεραιότητα από κάτι που δεν είναι αληθινό. Ίσως φοβόμαστε μήπως ρεζιλευτούμε, και αυτό αποκαλύπτει το πρόβλημα στο σύνολό του.
Με άλλα λόγια, θα χάσουμε τη μάσκα μας. Θα εγκαταλείψουμε τα προσχήματα. Ανίκανοι να υποστηρίξουμε αυτό που δεν είμαστε, θα σταθούμε γυμνοί και αυθεντικοί μπροστά στον κάτι που ίσως είναι αυτό που χρειαζόμασταν εξαρχής. κόσμο:
Εάν αρνούμαστε να κόψουμε παλιές συνήθειες και προσχήματα, πώς μπορούμε να βιώσουμε την αλήθεια μας; Θα συνεχίσουμε να βρισκόμαστε σε αντιπαράθεση με τον κόσμο. Θα συνεχίσουμε να βλέπουμε την αδικία παντού και να κάνουμε τη ζωή μας πολύ δυσκολότερη. Η φωνή του εγώ επιμένει ότι πρέπει να έχουμε δίκιο και ότι όλοι οι άλλοι πρέπει να έχουν άδικο, όμως από πού προέρχονται οι ιδέες μας εξ αρχής; Τι ακριβώς διακυβεύεται αν τολμήσουμε να υιοθετήσουμε καινούριες ιδέες; Ποιος χρειάζεται να προστατευτεί από αυτή την ενοχλητική κατάσταση; Εάν επιθυμούμε τη γαλήνη, δεν θα τη βρούμε με τις διαφω νίες και την επιμονή.
Βρίσκουμε απροσδόκητη ηρεμία όταν σταματούμε να προσπαθούμε να προστατέψουμε τον εαυτό μας.
Ίσως νιώθετε ότι οι πεποιθήσεις και οι ιδεολογίες σας είναι η καρδιά και η ψυχή σας, όμως δεν είναι. Οι αγαπημένες μας ιδέες αναπαριστούν έναν τρόπο σκέψης που μας κάνει να νιώθουμε ασφαλείς και πιθανώς ακόμα και ανώτεροι. Τις επενδύουμε με μεγάλη συναισθηματική δύναμη, όμως δεν έχουν καμία δύναμη από μόνες τους. Οι ιδέες και οι ιδεολογίες επηρεάζουν τον τρόπο που συμπεριφερόμαστε, κάτι το οποίο συχνά νιώθουμε ότι είναι σωστό, όμως μπορούν επίσης να βλάψουν την ικανότητά μας να αλληλεπιδρούμε και να περνάμε χρόνο με τους άλλους.
Ο σεβασμός στο δικαίωμα της γνώμης του άλλου είναι μια πράξη αγάπης. Είναι δώρο προς τους άλλους να τους αφήνουμε να μοιράζονται τις απόψεις τους. Δεν είναι τόσο δύσκολο να ακούμε χωρίς κριτική. Δεν είναι τόσο παράξενο να πούμε «δεν ξέρω» και να αποφορτίσουμε τη στιγμή. Επιτρέψτε στους άλλους να ξέρουν ότι η άποψή τους μετράει. Δεν χρειάζεται να έχουμε πάντα δίκιο. Ποτέ δεν χρειάζεται να είμαστε εγώ.
Οι περισσότερες μάχες που δίνουμε είναι μέσα στο κεφάλι μας. Προβληματιζόμαστε με ιδέες και συνεχώς παλεύουμε με τις έννοιες του σωστού και του λάθος. Και έπειτα μεταφέρουμε τη μάχη έξω και διαφωνούμε σχετικά με την αλήθεια και το ψέμα, το καλό και το κακό. Ο δικός μας τρόπος είναι μεγαλοφυής ο δικός τους τρόπος είναι ανόητος. Όπως οι περισσότερες διαμάχες ανάμεσα στα έθνη, οι πόλεμοί μας με τους άλλους ανθρώπους είναι δημόσιες δηλώσεις έπαρσης.
Έχουμε την τάση να υπερασπίζουμε τον εαυτό μας, συχνά σαν να υπερασπιζόμασταν μια ανθρώπινη ζωή. Αναλογιστείτε το μια στιγμή: υπερασπίζουμε την ακεραιότητα από κάτι που δεν είναι αληθινό. Ίσως φοβόμαστε μήπως ρεζιλευτούμε, και αυτό αποκαλύπτει το πρόβλημα στο σύνολό του.
Με άλλα λόγια, θα χάσουμε τη μάσκα μας. Θα εγκαταλείψουμε τα προσχήματα. Ανίκανοι να υποστηρίξουμε αυτό που δεν είμαστε, θα σταθούμε γυμνοί και αυθεντικοί μπροστά στον κάτι που ίσως είναι αυτό που χρειαζόμασταν εξαρχής. κόσμο:
Εάν αρνούμαστε να κόψουμε παλιές συνήθειες και προσχήματα, πώς μπορούμε να βιώσουμε την αλήθεια μας; Θα συνεχίσουμε να βρισκόμαστε σε αντιπαράθεση με τον κόσμο. Θα συνεχίσουμε να βλέπουμε την αδικία παντού και να κάνουμε τη ζωή μας πολύ δυσκολότερη. Η φωνή του εγώ επιμένει ότι πρέπει να έχουμε δίκιο και ότι όλοι οι άλλοι πρέπει να έχουν άδικο, όμως από πού προέρχονται οι ιδέες μας εξ αρχής; Τι ακριβώς διακυβεύεται αν τολμήσουμε να υιοθετήσουμε καινούριες ιδέες; Ποιος χρειάζεται να προστατευτεί από αυτή την ενοχλητική κατάσταση; Εάν επιθυμούμε τη γαλήνη, δεν θα τη βρούμε με τις διαφω νίες και την επιμονή.
Βρίσκουμε απροσδόκητη ηρεμία όταν σταματούμε να προσπαθούμε να προστατέψουμε τον εαυτό μας.
Schadenfreude: γιατί κάποιοι αρέσκονται στο να βλέπουν τους άλλους να αποτυγχάνουν
Η Schadenfreude, η εμπειρία της ευχαρίστησης για τη δυστυχία των άλλων, είναι ένα πολύ κοινό συναίσθημα. Μπορεί να φαίνεται κακόβουλο, εκδικητικό ακόμη, αλλά αν έχετε νιώσει ποτέ ενοχές για την ικανοποίηση που πήρατε όταν κάποιος άλλος τα έκανε θάλασσα, μην είστε πολύ σκληροί με τον εαυτό σας. Η Schadenfreude είναι το αποτέλεσμα διαφόρων βαθιά ριζωμένων διεργασιών που ο ανθρώπινος εγκέφαλος πέρασε εκατομμύρια χρόνια εξελίσσοντας.
Πρώτα απ’ όλα, οι άνθρωποι είμαστε απίστευτα κοινωνικά ζώα. Ορισμένοι επιστήμονες μας χαρακτηρίζουν ακόμη και «υπερκοινωνικούς». Έχουμε συνεχώς επίγνωση των άλλων ανθρώπων, των σχέσεών μας μαζί τους και, το σημαντικότερο σε αυτό το πλαίσιο, της κοινωνικής μας θέσης.
Αυτό το τελευταίο είναι το κλειδί εδώ – εμείς οι άνθρωποι έχουμε επίσης ενστικτωδώς επίγνωση της γενικής ιεραρχίας, της ιεραρχίας και της θέσης μας στην κοινωνία. Θέλουμε να μας συμπαθούν, να μας σέβονται, να μας θαυμάζουν, σε υποσυνείδητο επίπεδο. Είναι ένα μεγάλο μέρος του τρόπου με τον οποίο κατανοούμε τη θέση μας στον κόσμο και υπογραμμίζει πολλά από τη συμπεριφορά και τα κίνητρά μας.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να βελτιώσουμε την κοινωνική μας θέση. Μπορούμε να πετύχουμε υψηλές αθλητικές επιδόσεις, να φέρουμε επιτυχίες στην εργασία, να αποκτήσουμε το μεγαλύτερο και καλύτερο σπίτι, να αγοράσουμε το πιο πρόσφατο gadget, το υψηλότερο σκορ στο Fortnite κ.ο.κ. Όπως και να το κάνετε, η αύξηση του κοινωνικού μας στάτους προκαλεί μια ωραία αίσθηση, επειδή όταν το κάνουμε, ενεργοποιεί τα μονοπάτια ανταμοιβής που δημιουργούν ευχαρίστηση στον εγκέφαλό μας. Ισχύει και το αντίστροφο – μελέτες έχουν δείξει ότι το πολύ χαμηλό κοινωνικό status είναι πολύ αγχωτικό και κακό για την ευεξία μας.
Επειδή όμως όλα αυτά είναι υποκειμενικά και σχετικά, ένας τρόπος για να βελτιωθεί η κοινωνική μας θέση είναι να μειώσει κάποιος άλλος τη δική του. Και έτσι, όταν βλέπουμε κάποιον να τα κάνει θάλασσα με τρόπους που τον κάνουν να «χαλά» την εικόνα του και έτσι να χάνει το κοινωνικό του κύρος, μπορούμε να νιώσουμε μια έκρηξη ικανοποίησης καθώς το δικό μας κύρος αυξάνεται, χωρίς κόστος για εμάς. Και έτσι, η ευθυμία.
Δεν συμβαίνει όμως κάθε φορά που κάποιος τα κάνει θάλασσα. Συνήθως, πρέπει να είναι ανάλογο (το να καταλήξει κάποιος που έχει έναν καλύτερο κήπο από εσάς σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα σπάνια είναι «ικανοποίηση»), και συχνά το θύμα είναι κάποιος που «το αξίζει», με κάποιο τρόπο. Οι καλοί, συμπαθείς άνθρωποι που βιώνουν την ατυχία σπάνια δημιουργούν τέτοιο συναίσθημα, ακόμα κι αν είναι ανώτερου επιπέδου στην ιεραρχία.
Όλα αυτά πηγάζουν από μια άλλη βαθιά ριζωμένη τάση του ανθρώπινου εγκεφάλου: την προκατάληψη του «δίκαιου κόσμου». Ο εγκέφαλός μας έχει εξελιχθεί έτσι ώστε να υποθέτει ότι ο κόσμος είναι ένα δίκαιο μέρος, ακόμη και αν τα πραγματικά στοιχεία για αυτό δεν επιβεβαιώνονται. Ο εγκέφαλός μας ανταποκρίνεται στην αντιληπτή δικαιοσύνη και την ακεραιότητα όπως και στην αυξημένη κοινωνική θέση: του αρέσει πολύ.
Πρώτα απ’ όλα, οι άνθρωποι είμαστε απίστευτα κοινωνικά ζώα. Ορισμένοι επιστήμονες μας χαρακτηρίζουν ακόμη και «υπερκοινωνικούς». Έχουμε συνεχώς επίγνωση των άλλων ανθρώπων, των σχέσεών μας μαζί τους και, το σημαντικότερο σε αυτό το πλαίσιο, της κοινωνικής μας θέσης.
Αυτό το τελευταίο είναι το κλειδί εδώ – εμείς οι άνθρωποι έχουμε επίσης ενστικτωδώς επίγνωση της γενικής ιεραρχίας, της ιεραρχίας και της θέσης μας στην κοινωνία. Θέλουμε να μας συμπαθούν, να μας σέβονται, να μας θαυμάζουν, σε υποσυνείδητο επίπεδο. Είναι ένα μεγάλο μέρος του τρόπου με τον οποίο κατανοούμε τη θέση μας στον κόσμο και υπογραμμίζει πολλά από τη συμπεριφορά και τα κίνητρά μας.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να βελτιώσουμε την κοινωνική μας θέση. Μπορούμε να πετύχουμε υψηλές αθλητικές επιδόσεις, να φέρουμε επιτυχίες στην εργασία, να αποκτήσουμε το μεγαλύτερο και καλύτερο σπίτι, να αγοράσουμε το πιο πρόσφατο gadget, το υψηλότερο σκορ στο Fortnite κ.ο.κ. Όπως και να το κάνετε, η αύξηση του κοινωνικού μας στάτους προκαλεί μια ωραία αίσθηση, επειδή όταν το κάνουμε, ενεργοποιεί τα μονοπάτια ανταμοιβής που δημιουργούν ευχαρίστηση στον εγκέφαλό μας. Ισχύει και το αντίστροφο – μελέτες έχουν δείξει ότι το πολύ χαμηλό κοινωνικό status είναι πολύ αγχωτικό και κακό για την ευεξία μας.
Επειδή όμως όλα αυτά είναι υποκειμενικά και σχετικά, ένας τρόπος για να βελτιωθεί η κοινωνική μας θέση είναι να μειώσει κάποιος άλλος τη δική του. Και έτσι, όταν βλέπουμε κάποιον να τα κάνει θάλασσα με τρόπους που τον κάνουν να «χαλά» την εικόνα του και έτσι να χάνει το κοινωνικό του κύρος, μπορούμε να νιώσουμε μια έκρηξη ικανοποίησης καθώς το δικό μας κύρος αυξάνεται, χωρίς κόστος για εμάς. Και έτσι, η ευθυμία.
Δεν συμβαίνει όμως κάθε φορά που κάποιος τα κάνει θάλασσα. Συνήθως, πρέπει να είναι ανάλογο (το να καταλήξει κάποιος που έχει έναν καλύτερο κήπο από εσάς σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα σπάνια είναι «ικανοποίηση»), και συχνά το θύμα είναι κάποιος που «το αξίζει», με κάποιο τρόπο. Οι καλοί, συμπαθείς άνθρωποι που βιώνουν την ατυχία σπάνια δημιουργούν τέτοιο συναίσθημα, ακόμα κι αν είναι ανώτερου επιπέδου στην ιεραρχία.
Όλα αυτά πηγάζουν από μια άλλη βαθιά ριζωμένη τάση του ανθρώπινου εγκεφάλου: την προκατάληψη του «δίκαιου κόσμου». Ο εγκέφαλός μας έχει εξελιχθεί έτσι ώστε να υποθέτει ότι ο κόσμος είναι ένα δίκαιο μέρος, ακόμη και αν τα πραγματικά στοιχεία για αυτό δεν επιβεβαιώνονται. Ο εγκέφαλός μας ανταποκρίνεται στην αντιληπτή δικαιοσύνη και την ακεραιότητα όπως και στην αυξημένη κοινωνική θέση: του αρέσει πολύ.
Τα λάθη στην επικοινωνία των ερωτικών συντρόφων
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η υγιής επικοινωνία θεωρείται θεμέλιος λίθος μίας καλής συντροφικής σχέσης.
Καλή επικοινωνία σημαίνει ότι μπορούμε να εκφράσουμε στον σύντροφό μας αυτό που θέλουμε και αντίστοιχα καταλαβαίνουμε αυτό που ο σύντροφός μας θέλει να μας πει. Η επικοινωνία δυσχεραίνεται συχνά από πλήθος παραγόντων που έχουν να κάνουν με την ιδιοσυγκρασία του κάθε συντρόφου, με τις επιρροές που έχει δεχθεί από το οικογενειακό του περιβάλλον αλλά και με περιορισμούς που πιθανόν να υφίστανται στο παρόν από συγκυριακούς λόγους.
Η καταστροφική κριτική
Η κριτική, ως μέσο κοινοποίησης της δυσαρέσκειάς μας ή προτροπή για αλλαγή του άλλου, σπάνια πετυχαίνει το στόχο της.
Η διαρκής έκθεση ενός ατόμου στα επικριτικά σχόλια του συντρόφου του, καλλιεργεί σταδιακά αρνητικά συναισθήματα και οδηγεί σε αποξένωση. Άλλες φορές πάλι, το άτομο που υφίσταται συνεχώς κριτική, αρχίζει και αμφιβάλλει για τον εαυτό του και τις ικανότητές του και χάνει σταδιακά την αυτοπεποίθησή του.
Αλλά και ο ίδιος ο «κριτής» αρχίζει να βλέπει τον σύντροφό του μειονεκτικά καθώς έχει δώσει υπερβολική σημασία σε όψεις της συμπεριφοράς του που θεωρεί αρνητικές. Συχνά είναι πιο εποικοδομητικό να αναγνωρίζουμε στον άλλον τα θετικά στοιχεία που έχει από το να αναμασούμε επίμονα κάποια αρνητικά.
Χρειάζεται επίσης να αποφασίσουμε αν μια κριτική είναι χρήσιμη, πριν την κοινοποιήσουμε. Πολλές φορές κριτικάρουμε ασήμαντα πράγματα στον άλλον αλλά το φθοροποιό στοιχείο στη σχέση παραμένει. Επίσης αντί να επικρίνουμε μια συμπεριφορά στον άλλον που δεν μας αρέσει είναι προτιμότερο να μιλήσουμε για το πώς εμείς νιώθουμε για αυτήν ή ακόμα καλύτερα να τοποθετηθούμε μέσα από μια θετική οπτική. Έτσι αντί να πούμε «Είσαι ακατάστατος, ποτέ δεν βάζεις τα ρούχα τους στη θέση τους» θα μπορούσαμε να πούμε «Με βοηθάς πολύ όταν τακτοποιείς τα ρούχα σου, γιατί έχω πολύ λιγότερα πράγματα να συμμαζέψω»
Η απαίτηση
Το να απαιτούμε από τον άλλον ακόμα και τα αυτονόητα συχνά τον φέρνει σε μία θέση άρνησης. Αρνείται να ικανοποιήσει την ανάγκη μας, όχι πάντα γιατί διαφωνεί με αυτήν, αλλά γιατί διαφωνεί με τον τρόπο με τον οποίο την διεκδικούμε.
Η απαίτηση, ως μέσο επικοινωνίας, κοινοποιεί κάτι αναφορικά με την κατανομή εξουσίας στη σχέση. Αυτός που απαιτεί, αξιώνει για τον εαυτό του ένα ποσοστό εξουσίας. Αν του ικανοποιηθεί η απαίτηση από τον σύντροφό του, η εξουσία αυτή είναι σαν να επικυρώνεται έμμεσα. Χάνεται όμως η ισορροπία μέσα στην σχέση με αυτόν τον τρόπο και συχνά δημιουργούνται διενέξεις και προστριβές.
Το διάβασμα της σκέψης του άλλου
Πολλές φορές κάνουμε το λάθος να υποθέτουμε τι σκέφτεται ή τι πιστεύει ο άλλος για μία κατάσταση. Η υπόθεσή μας, η οποία στην ουσία είναι η προσωπική μας ερμηνεία για μία κατάσταση, μπορεί να έχει άκρως αρνητικό περιεχόμενο, πυροδοτώντας αντίστοιχα επικίνδυνα για μια υγιή επικοινωνία συναισθήματα.
Η σύντροφος που πλένει τα πιάτα ενώ ο σύζυγός της κάθεται στον καναπέ, διαβάζοντας την αγαπημένη του εφημερίδα, μπορεί να σκέφτεται «Μόνο για την βόλεψή του ενδιαφέρεται, ούτε του περνά από το μυαλό να με βοηθήσει».
Αυτή η πεποίθηση συνήθως εδραιώνεται στην σύζυγο όταν, είτε δεν μπαίνει στη διαδικασία να την επαληθεύσει ζητώντας τη βοήθεια που χρειάζεται, είτε την ζητάει με αρνητικό τρόπο, οπότε και δεν την παίρνει. Πολλές φορές χρεώνουμε στον άλλο αρνητικά χαρακτηριστικά απλώς και μόνο εμείς δεν έχουμε μάθει να διεκδικούμε με υγιή τρόπο τα θέλω μας.
Ο θυμός
Ο θυμός, η αγανάκτηση και ο εκνευρισμός μπορεί να εξοκείλουν μία κατά τα άλλα καλή προσπάθεια επικοινωνίας με τον άλλον. Όταν αφήνουμε τέτοια συναισθήματα να κατευθύνουν τα λόγια μας, συνήθως το αποτέλεσμα είναι καταστροφικό. Ο θυμός μπορεί να φουντώσει από τον δικό μας εσωτερικό διάλογο, αναφορικά με μία κατάσταση, από ερμηνείες που εμείς αναπαράγουμε και πιστεύουμε αλλά και από ακραίες ερμηνείες σχετικά μέτριων καταστάσεων όπως για παράδειγμα: «Προτιμάει να βγει με τους φίλους του σήμερα, δεν μ’ αγαπάει καθόλου!»
Αν είστε θυμωμένος με τον σύντροφο σας, δώστε χρόνο στον εαυτό σας να ηρεμήσετε πριν μιλήσετε. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι η συζήτηση μπορεί να αναβληθεί για ώρες ή και για την επόμενη μέρα. Προσπαθήστε να μιλήσετε για τον εαυτό σας, για τα δικά σας συναισθήματα και τις δικές σας σκέψεις αντί να παρασυρθείτε σε ένα κατηγορητήριο εναντίον του άλλου.
Υποχωρώ αντί να διεκδικήσω
Αρκετοί άνθρωποι θεωρούν ότι το να ικανοποιούν τις ανάγκες του συντρόφου τους αδιαμαρτύρητα μπορεί να τους εξασφαλίσει μια καλή σχέση. Η διαρκής υποχώρηση όμως συχνά έχει τη βάση της στη δυσκολία που έχουν τα άτομα αυτά να εκφράσουν τις ανάγκες τους ή να διεκδικήσουν τα θέλω τους. Μπορεί να έμαθαν να λειτουργούν έτσι από παιδιά ακόμα και να αναπαράγουν αυτό το μοτίβο στην ενήλικη ζωή. Το σίγουρο είναι ότι σταδιακά αδυνατούν να ταυτοποιήσουν τις ανάγκες και τα θέλω τους και τελικά ζουν τη ζωή του συντρόφου τους. Αν και φαίνεται βολική κατάσταση, καθώς το ένα μέλος είναι πάντα πρόθυμο να υποχωρήσει, τελικά μπορεί να οδηγήσει τη σχέση σε μαρασμό. Όταν δεν μπορούμε να μιλήσουμε για τον εαυτό μας, για αυτά που θέλουμε, σκεφτόμαστε, προσδοκούμε, στην ουσία δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε μια διαπροσωπική επικοινωνία. Και όπως αναφέρθηκε στην αρχή η καλή επικοινωνία είναι η βάση μιας υγιούς σχέσης.
Η υγιής επικοινωνία απαιτεί να ακούμε αυτά που ο σύντροφός μας έχει να μας πει. Αυτό σημαίνει ότι ίσως χρειαστεί να σωπάσουμε για λίγο τη δική μας εσωτερική φωνή προκειμένου να ακούσουμε τον άλλον και να προσπαθήσουμε με διευκρινιστικές ερωτήσεις και διάλογο να τον καταλάβουμε. Το να τον καταλάβουμε δεν σημαίνει απαραίτητα πως θα συμφωνήσουμε αλλά χρειάζεται να κατανοήσουμε τη δική του οπτική στα πράγματα. Ο σεβασμός των ορίων του άλλου είναι επίσης ζωτικής σημασίας καθώς δίνει στον σύντροφό μας το μήνυμα ότι τον έχουμε ακούσει και κατανοήσει. Έτσι δεν επιμένουμε σε έναν διάλογο όταν ο άλλος είναι πολύ αναστατωμένος για να τον υποστηρίξει.
Καλή επικοινωνία σημαίνει ότι μπορούμε να εκφράσουμε στον σύντροφό μας αυτό που θέλουμε και αντίστοιχα καταλαβαίνουμε αυτό που ο σύντροφός μας θέλει να μας πει. Η επικοινωνία δυσχεραίνεται συχνά από πλήθος παραγόντων που έχουν να κάνουν με την ιδιοσυγκρασία του κάθε συντρόφου, με τις επιρροές που έχει δεχθεί από το οικογενειακό του περιβάλλον αλλά και με περιορισμούς που πιθανόν να υφίστανται στο παρόν από συγκυριακούς λόγους.
Η καταστροφική κριτική
Η κριτική, ως μέσο κοινοποίησης της δυσαρέσκειάς μας ή προτροπή για αλλαγή του άλλου, σπάνια πετυχαίνει το στόχο της.
Η διαρκής έκθεση ενός ατόμου στα επικριτικά σχόλια του συντρόφου του, καλλιεργεί σταδιακά αρνητικά συναισθήματα και οδηγεί σε αποξένωση. Άλλες φορές πάλι, το άτομο που υφίσταται συνεχώς κριτική, αρχίζει και αμφιβάλλει για τον εαυτό του και τις ικανότητές του και χάνει σταδιακά την αυτοπεποίθησή του.
Αλλά και ο ίδιος ο «κριτής» αρχίζει να βλέπει τον σύντροφό του μειονεκτικά καθώς έχει δώσει υπερβολική σημασία σε όψεις της συμπεριφοράς του που θεωρεί αρνητικές. Συχνά είναι πιο εποικοδομητικό να αναγνωρίζουμε στον άλλον τα θετικά στοιχεία που έχει από το να αναμασούμε επίμονα κάποια αρνητικά.
Χρειάζεται επίσης να αποφασίσουμε αν μια κριτική είναι χρήσιμη, πριν την κοινοποιήσουμε. Πολλές φορές κριτικάρουμε ασήμαντα πράγματα στον άλλον αλλά το φθοροποιό στοιχείο στη σχέση παραμένει. Επίσης αντί να επικρίνουμε μια συμπεριφορά στον άλλον που δεν μας αρέσει είναι προτιμότερο να μιλήσουμε για το πώς εμείς νιώθουμε για αυτήν ή ακόμα καλύτερα να τοποθετηθούμε μέσα από μια θετική οπτική. Έτσι αντί να πούμε «Είσαι ακατάστατος, ποτέ δεν βάζεις τα ρούχα τους στη θέση τους» θα μπορούσαμε να πούμε «Με βοηθάς πολύ όταν τακτοποιείς τα ρούχα σου, γιατί έχω πολύ λιγότερα πράγματα να συμμαζέψω»
Η απαίτηση
Το να απαιτούμε από τον άλλον ακόμα και τα αυτονόητα συχνά τον φέρνει σε μία θέση άρνησης. Αρνείται να ικανοποιήσει την ανάγκη μας, όχι πάντα γιατί διαφωνεί με αυτήν, αλλά γιατί διαφωνεί με τον τρόπο με τον οποίο την διεκδικούμε.
Η απαίτηση, ως μέσο επικοινωνίας, κοινοποιεί κάτι αναφορικά με την κατανομή εξουσίας στη σχέση. Αυτός που απαιτεί, αξιώνει για τον εαυτό του ένα ποσοστό εξουσίας. Αν του ικανοποιηθεί η απαίτηση από τον σύντροφό του, η εξουσία αυτή είναι σαν να επικυρώνεται έμμεσα. Χάνεται όμως η ισορροπία μέσα στην σχέση με αυτόν τον τρόπο και συχνά δημιουργούνται διενέξεις και προστριβές.
Το διάβασμα της σκέψης του άλλου
Πολλές φορές κάνουμε το λάθος να υποθέτουμε τι σκέφτεται ή τι πιστεύει ο άλλος για μία κατάσταση. Η υπόθεσή μας, η οποία στην ουσία είναι η προσωπική μας ερμηνεία για μία κατάσταση, μπορεί να έχει άκρως αρνητικό περιεχόμενο, πυροδοτώντας αντίστοιχα επικίνδυνα για μια υγιή επικοινωνία συναισθήματα.
Η σύντροφος που πλένει τα πιάτα ενώ ο σύζυγός της κάθεται στον καναπέ, διαβάζοντας την αγαπημένη του εφημερίδα, μπορεί να σκέφτεται «Μόνο για την βόλεψή του ενδιαφέρεται, ούτε του περνά από το μυαλό να με βοηθήσει».
Αυτή η πεποίθηση συνήθως εδραιώνεται στην σύζυγο όταν, είτε δεν μπαίνει στη διαδικασία να την επαληθεύσει ζητώντας τη βοήθεια που χρειάζεται, είτε την ζητάει με αρνητικό τρόπο, οπότε και δεν την παίρνει. Πολλές φορές χρεώνουμε στον άλλο αρνητικά χαρακτηριστικά απλώς και μόνο εμείς δεν έχουμε μάθει να διεκδικούμε με υγιή τρόπο τα θέλω μας.
Ο θυμός
Ο θυμός, η αγανάκτηση και ο εκνευρισμός μπορεί να εξοκείλουν μία κατά τα άλλα καλή προσπάθεια επικοινωνίας με τον άλλον. Όταν αφήνουμε τέτοια συναισθήματα να κατευθύνουν τα λόγια μας, συνήθως το αποτέλεσμα είναι καταστροφικό. Ο θυμός μπορεί να φουντώσει από τον δικό μας εσωτερικό διάλογο, αναφορικά με μία κατάσταση, από ερμηνείες που εμείς αναπαράγουμε και πιστεύουμε αλλά και από ακραίες ερμηνείες σχετικά μέτριων καταστάσεων όπως για παράδειγμα: «Προτιμάει να βγει με τους φίλους του σήμερα, δεν μ’ αγαπάει καθόλου!»
Αν είστε θυμωμένος με τον σύντροφο σας, δώστε χρόνο στον εαυτό σας να ηρεμήσετε πριν μιλήσετε. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι η συζήτηση μπορεί να αναβληθεί για ώρες ή και για την επόμενη μέρα. Προσπαθήστε να μιλήσετε για τον εαυτό σας, για τα δικά σας συναισθήματα και τις δικές σας σκέψεις αντί να παρασυρθείτε σε ένα κατηγορητήριο εναντίον του άλλου.
Υποχωρώ αντί να διεκδικήσω
Αρκετοί άνθρωποι θεωρούν ότι το να ικανοποιούν τις ανάγκες του συντρόφου τους αδιαμαρτύρητα μπορεί να τους εξασφαλίσει μια καλή σχέση. Η διαρκής υποχώρηση όμως συχνά έχει τη βάση της στη δυσκολία που έχουν τα άτομα αυτά να εκφράσουν τις ανάγκες τους ή να διεκδικήσουν τα θέλω τους. Μπορεί να έμαθαν να λειτουργούν έτσι από παιδιά ακόμα και να αναπαράγουν αυτό το μοτίβο στην ενήλικη ζωή. Το σίγουρο είναι ότι σταδιακά αδυνατούν να ταυτοποιήσουν τις ανάγκες και τα θέλω τους και τελικά ζουν τη ζωή του συντρόφου τους. Αν και φαίνεται βολική κατάσταση, καθώς το ένα μέλος είναι πάντα πρόθυμο να υποχωρήσει, τελικά μπορεί να οδηγήσει τη σχέση σε μαρασμό. Όταν δεν μπορούμε να μιλήσουμε για τον εαυτό μας, για αυτά που θέλουμε, σκεφτόμαστε, προσδοκούμε, στην ουσία δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε μια διαπροσωπική επικοινωνία. Και όπως αναφέρθηκε στην αρχή η καλή επικοινωνία είναι η βάση μιας υγιούς σχέσης.
Η υγιής επικοινωνία απαιτεί να ακούμε αυτά που ο σύντροφός μας έχει να μας πει. Αυτό σημαίνει ότι ίσως χρειαστεί να σωπάσουμε για λίγο τη δική μας εσωτερική φωνή προκειμένου να ακούσουμε τον άλλον και να προσπαθήσουμε με διευκρινιστικές ερωτήσεις και διάλογο να τον καταλάβουμε. Το να τον καταλάβουμε δεν σημαίνει απαραίτητα πως θα συμφωνήσουμε αλλά χρειάζεται να κατανοήσουμε τη δική του οπτική στα πράγματα. Ο σεβασμός των ορίων του άλλου είναι επίσης ζωτικής σημασίας καθώς δίνει στον σύντροφό μας το μήνυμα ότι τον έχουμε ακούσει και κατανοήσει. Έτσι δεν επιμένουμε σε έναν διάλογο όταν ο άλλος είναι πολύ αναστατωμένος για να τον υποστηρίξει.
ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ: Θέσθαι τον νόμον
ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΚΑΤΑ ΑΘΗΝΑΙΩΝ
Η ανόητη πολιτική γίνεται αιτία πολλών δεινών για τη δημοκρατία.
Πως καταλύεται η δημοκρατία; Ουδείς τολμάει να σας μιλήσει καθαρά. Εγώ, όμως, θα μιλήσω: Όταν βρίσκεστε σε σύγχυση, άποροι, άοπλοι, ασύντακτοι και διχασμένοι, χωρίς ούτε στρατηγός ούτε άλλος να φροντίζει για να υλοποιούνται οι αποφάσεις σας, κι όταν όλα αυτά κανείς δεν θέλει να τα πει ανοιχτά ούτε να τα διορθώσει, μήδε κάνει κάτι για να τερματιστεί αυτή η κατάσταση – όπως κατ’ εξακολούθησιν γίνεται σήμερα –, τότε, Αθηναίοι, καταλύεται η δημοκρατία.
Ποια είναι η δύναμη των νόμων; Άραγε, αν κάποιος που αδικείται φωνάξει βοήθεια, οι νόμοι θα τρέξουν να τον βοηθήσουν; Όχι βέβαια. Οι νόμοι δεν είναι παρά γραπτά κείμενα, δεν μπορούν να κάνουν κάτι τέτοιο. Πού έγκειται, λοιπόν, η δύναμή τους; Σ’ εσάς τους ίδιους και μόνο – αρκεί να τους διατηρείτε πάντα σεβαστούς και απαράβατους για όποιον έχει ανάγκη να τους επικαλεσθεί. Συνεπώς, από εσάς αντλούν την δύναμή τους οι νόμοι κι εσείς από τους νόμους. Πρέπει λοιπόν να τους βοηθάτε όπως ο αδικούμενος υπερασπίζεται τον εαυτό του, και να θεωρείτε ότι οι καταπατήσεις των νόμων, απ’ οπουδήποτε κι αν προέρχονται, αποτελούν αδικήματα σε βάρος του συνόλου των πολιτών. Δεν νοείται ούτε έλεος ούτε προσωπική επιρροή ούτε τέχνασμα προκειμένου να μην τιμωρηθεί όποιος παραβαίνει τους νόμους.
Όλοι πρέπει να εξοργίζεσθε εξίσου αναλογιζόμενοι και βλέποντας ότι πολύ εύκολα κινδυνεύουν να κακοποιηθούν οι πιο φτωχοί και αδύναμοι πολίτες, ενώ οι βδελυροί και πλούσιοι να αδικοπραγούν ατιμωρητί και να εξαγοράζουν πρόσωπα για να εκβιάζουν καταστάσεις. Παρόμοιες συμπεριφορές δεν πρέπει να παραβλέπονται. Κι όποιος με απειλές και εκφοβισμούς γυρεύει να αποτρέψει την τιμωρία του για κάποιο αδίκημα που προκάλεσε σε βάρος άλλου, στην ουσία δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να αφαιρεί το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου και της ελεύθερης συμμετοχής στα κοινά.
Η ανόητη πολιτική γίνεται αιτία πολλών δεινών για τη δημοκρατία.
Πως καταλύεται η δημοκρατία; Ουδείς τολμάει να σας μιλήσει καθαρά. Εγώ, όμως, θα μιλήσω: Όταν βρίσκεστε σε σύγχυση, άποροι, άοπλοι, ασύντακτοι και διχασμένοι, χωρίς ούτε στρατηγός ούτε άλλος να φροντίζει για να υλοποιούνται οι αποφάσεις σας, κι όταν όλα αυτά κανείς δεν θέλει να τα πει ανοιχτά ούτε να τα διορθώσει, μήδε κάνει κάτι για να τερματιστεί αυτή η κατάσταση – όπως κατ’ εξακολούθησιν γίνεται σήμερα –, τότε, Αθηναίοι, καταλύεται η δημοκρατία.
Ποια είναι η δύναμη των νόμων; Άραγε, αν κάποιος που αδικείται φωνάξει βοήθεια, οι νόμοι θα τρέξουν να τον βοηθήσουν; Όχι βέβαια. Οι νόμοι δεν είναι παρά γραπτά κείμενα, δεν μπορούν να κάνουν κάτι τέτοιο. Πού έγκειται, λοιπόν, η δύναμή τους; Σ’ εσάς τους ίδιους και μόνο – αρκεί να τους διατηρείτε πάντα σεβαστούς και απαράβατους για όποιον έχει ανάγκη να τους επικαλεσθεί. Συνεπώς, από εσάς αντλούν την δύναμή τους οι νόμοι κι εσείς από τους νόμους. Πρέπει λοιπόν να τους βοηθάτε όπως ο αδικούμενος υπερασπίζεται τον εαυτό του, και να θεωρείτε ότι οι καταπατήσεις των νόμων, απ’ οπουδήποτε κι αν προέρχονται, αποτελούν αδικήματα σε βάρος του συνόλου των πολιτών. Δεν νοείται ούτε έλεος ούτε προσωπική επιρροή ούτε τέχνασμα προκειμένου να μην τιμωρηθεί όποιος παραβαίνει τους νόμους.
Όλοι πρέπει να εξοργίζεσθε εξίσου αναλογιζόμενοι και βλέποντας ότι πολύ εύκολα κινδυνεύουν να κακοποιηθούν οι πιο φτωχοί και αδύναμοι πολίτες, ενώ οι βδελυροί και πλούσιοι να αδικοπραγούν ατιμωρητί και να εξαγοράζουν πρόσωπα για να εκβιάζουν καταστάσεις. Παρόμοιες συμπεριφορές δεν πρέπει να παραβλέπονται. Κι όποιος με απειλές και εκφοβισμούς γυρεύει να αποτρέψει την τιμωρία του για κάποιο αδίκημα που προκάλεσε σε βάρος άλλου, στην ουσία δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να αφαιρεί το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου και της ελεύθερης συμμετοχής στα κοινά.
Ζητήστε, Πιστέψτε, Αποκτήστε
Όλα είναι εναντίον σου; Η τύχη δεν είναι με το μέρος σου; Πέρα από την γενικότερη κρίση που επικρατεί, έχεις αναρωτηθεί ποτέ μήπως έχεις και εσύ μερίδιο ευθύνης που όλα σου πάνε στραβά;
Το μεγάλο μυστικό της ζωής είναι οι καλές και θετικές σκέψεις. Οι σκέψεις μας είναι μαγνητικές και έχει η καθεμία τους τη δική της συχνότητα. Καθώς τις πραγματοποιούμε, αυτές εκπέμπονται στο Σύμπαν και προσελκύουν όλα όσα βρίσκονται στην ίδια συχνότητα. Ό, τι εκπέμπετε επιστρέφει στην πηγή του, δηλαδή σε εσάς.
Πώς μπορούμε να πραγματοποιήσουμε τις επιθυμίες μας;
Τρία είναι τα βήματα:
1. Ζητήστε. Το να ζητήσετε από το σύμπαν αυτό που θέλετε σας δίνει τη θαυμάσια ευκαιρία να ξεκαθαρίσετε μέσα σας τι πραγματικά θέλετε.
2. Πιστέψτε. Το να πιστέψετε προϋποθέτει να ενεργείτε, να μιλάτε και να σκέφτεστε σα να έχετε ήδη αποκτήσει αυτό που ζητήσατε. Όταν “εκπέμπετε στη συχνότητα της απόκτησης”, ο «νόμος της έλξης» κινεί ανθρώπους, γεγονότα και καταστάσεις έτσι ώστε εσείς να αποκτήσετε.
3. Αποκτήστε. Το να αποκτήσετε προϋποθέτει να νιώθετε όπως θα νιώσετε όταν πραγματοποιηθεί η επιθυμία σας. Το να αισθάνεστε καλά τώρα σας βάζει στη συχνότητα αυτού που επιθυμείτε.
Για παράδειγμα, για να χάσετε βάρος, μην εστιάζετε στην επιθυμία απώλειας βάρους. Αντίθετα, εστιάστε στο ιδανικό βάρος σας. Νιώστε την αίσθηση του ιδανικού βάρους σας και θα το προσελκύσετε.
Εστιάζοντας, λοιπόν, στη θετική πλευρά κάθε επιθυμίας μας, μπορούμε να την υλοποιήσουμε αρκεί να εφαρμόσουμε πιστά τα παραπάνω! Για να αποκτήσουμε κάτι, δεν αρκεί μόνο να το θέλουμε, αλλά να το πιστέψουμε και να εκπέμπουμε σκέψεις και συναισθήματα θετικής συχνότητας.
Όπως έγραψε και ο Paulo Coelho στον Αλχημιστή: «Όταν θέλεις κάτι πάρα πολύ, όλο το σύμπαν συνωμοτεί για να το αποκτήσεις».
Το μεγάλο μυστικό της ζωής είναι οι καλές και θετικές σκέψεις. Οι σκέψεις μας είναι μαγνητικές και έχει η καθεμία τους τη δική της συχνότητα. Καθώς τις πραγματοποιούμε, αυτές εκπέμπονται στο Σύμπαν και προσελκύουν όλα όσα βρίσκονται στην ίδια συχνότητα. Ό, τι εκπέμπετε επιστρέφει στην πηγή του, δηλαδή σε εσάς.
Πώς μπορούμε να πραγματοποιήσουμε τις επιθυμίες μας;
Τρία είναι τα βήματα:
1. Ζητήστε. Το να ζητήσετε από το σύμπαν αυτό που θέλετε σας δίνει τη θαυμάσια ευκαιρία να ξεκαθαρίσετε μέσα σας τι πραγματικά θέλετε.
2. Πιστέψτε. Το να πιστέψετε προϋποθέτει να ενεργείτε, να μιλάτε και να σκέφτεστε σα να έχετε ήδη αποκτήσει αυτό που ζητήσατε. Όταν “εκπέμπετε στη συχνότητα της απόκτησης”, ο «νόμος της έλξης» κινεί ανθρώπους, γεγονότα και καταστάσεις έτσι ώστε εσείς να αποκτήσετε.
3. Αποκτήστε. Το να αποκτήσετε προϋποθέτει να νιώθετε όπως θα νιώσετε όταν πραγματοποιηθεί η επιθυμία σας. Το να αισθάνεστε καλά τώρα σας βάζει στη συχνότητα αυτού που επιθυμείτε.
Για παράδειγμα, για να χάσετε βάρος, μην εστιάζετε στην επιθυμία απώλειας βάρους. Αντίθετα, εστιάστε στο ιδανικό βάρος σας. Νιώστε την αίσθηση του ιδανικού βάρους σας και θα το προσελκύσετε.
Εστιάζοντας, λοιπόν, στη θετική πλευρά κάθε επιθυμίας μας, μπορούμε να την υλοποιήσουμε αρκεί να εφαρμόσουμε πιστά τα παραπάνω! Για να αποκτήσουμε κάτι, δεν αρκεί μόνο να το θέλουμε, αλλά να το πιστέψουμε και να εκπέμπουμε σκέψεις και συναισθήματα θετικής συχνότητας.
Όπως έγραψε και ο Paulo Coelho στον Αλχημιστή: «Όταν θέλεις κάτι πάρα πολύ, όλο το σύμπαν συνωμοτεί για να το αποκτήσεις».
Ατενίζοντας αποστασιοποιημένοι το παρελθόν
Δεν είναι λίγες οι φορές που ο καθένας μας έχει εγκλωβιστεί στο παρελθόν του και εμμένει να συντηρεί μονομερώς, μια κατάσταση που από καιρό έχει τελματώσει.
Μια σχέση που μπορεί να φθίνει ή και να έχει λήξει, πολλές φορές εμείς εθελοτυφλώντας, την τροφοδοτούμε ασθμαίνοντας με ελπίδες και με απατηλά όνειρα. Που αποσκοπεί όλο αυτό; Τι μας προσφέρει να παραμένουμε έρμαιο των παθών μας; Για πόσο μπορούμε να ζούμε μόνοι με τις ερινύες μας; Πότε θα είμαστε σε θέση να δούμε την αλυσίδα που μας κρατά δέσμιους, στερώντας μας τη δυνατότητα να προχωρήσουμε και να ζήσουμε τη ζωή που μας αρμόζει;
Ερωτήματα που επιβάλλεται εμείς οι ίδιοι να έρθουμε μαζί τους αντιμέτωποι, για να πάψουμε να φυτοζωούμε, να σταματήσουμε να δικαιολογούμε τα αδικαιολόγητα και να απαγκιστρωθούμε όσο το δυνατόν γρηγορότερα από ένα αρρωστημένο παρελθόν.
Τι τελικά είναι το παρελθόν; Είναι ένας τόπος αναφοράς και όχι ένας τόπος κατοικίας. Είναι ένας τόπος μάθησης, και όχι ένας τόπος διαβίωσης. Ξέχωρες έννοιες που εύκολα μπορούν να αποσαφηνιστούν με ορθή κρίση και καθαρή ορθολογιστική σκέψη.
Δεν είναι απόρριψη να λύσουμε τα δεσμά του παρελθόντος, είναι αυτοσεβασμός. Ένας αυτοσεβασμός που δικαιωματικά μας ανήκει και που θα συνδράμει στην εξελικτική μας πορεία.
Δεν είναι εύκολο, σαφώς να τελειώσεις με τους λογαριασμούς του. Δεν είναι εύκολο να αντιληφθείς ότι μετέχεις στο μαρτύριο του Ταντάλου, ότι απουσιάζεις από το τώρα και σταδιακά χάνεις το αύριο. Είναι όμως μια διαδικασία που πρέπει να λάβει χώρα όσο πιο άμεσα γίνεται. Έφτασες στο τέλμα, άφησε στην άκρη τις τοξικές σχέσεις και τους ανθρώπους που αμαυρώνουν τη ζωή και τη σκέψη σου και επανατοποθετήσου στο σήμερα, τώρα!
Τι μπορείς να κάνεις;
Αφουγκράσου τα λάθη, ανακάλυψέ τα, αξιολόγησέ τα, συγχώρησέ τα και χρησιμοποίησε αυτή τη γνώση θετικά για το μέλλον που βρίσκεται προ των πυλών και αδημονεί για να το ζήσεις.
Εκφράσου και εξωτερίκευσε τα συναισθήματά σου. Άδειασε ό,τι έχεις στη ψυχή σου είτε με τη βοήθεια ενός φίλου, είτε ακόμα κάνοντας την άσκηση με τον ίδιο σου τον εαυτό. Λειτουργώντας αφαιρετικά, απαλλάσσεσαι από τα ανείπωτα και προχωράς αφήνοντας πίσω σου κάθε τι που σε πλήγωσε, που σε πρόδωσε και σε πόνεσε. Πόσο μικροί φαντάζουν οι προβληματισμοί μας, τώρα που βγήκαν στο φως…
Αντιμετώπισε το παρελθόν και αγκάλιασέ το. Πολύ σωστά έχει επισημάνει η ψυχίατρος Elizabeth Kubler-Ross τα 4 στάδια από τα οποία συνήθως διαβαίνει ο άνθρωπος πριν φτάσει στην αποδοχή. Αρχικά νιώθουμε άρνηση, την οποία διαδέχεται ο θυμός, ακολουθεί η διαπραγμάτευση με το γενόμενο, κάποιες φορές ελλοχεύει ο κίνδυνος της κατάθλιψης, μα πάντα στο τέλος κλείνει την αυλαία η αποδοχή. Μόνο όταν αποδεχτούμε το παρελθόν, γεννιέται η πιθανότητα για νέες προοπτικές, για αισιόδοξα σχέδια και για όμορφα μεγαλεπήβολα γιατί όχι, όνειρα!
Επαναπροσδιόρισε τη ζωή σου με αισιοδοξία, θέτοντας εκ νέου τις προτεραιότητές της, δημιούργησε νέους στόχους σε διαπροσωπικό και σε επαγγελματικό επίπεδο και οδεύσου με μικρά αλλά σίγουρα και σταθερά βήματα προς αυτούς. Φλέρταρε με νέες ευκαιρίες, εξερεύνησε αδάμαστες πιθανότητες και γεύσου ένα καινούριο όραμα έξω από τα καθορισμένα σου πλαίσια. Αυτή η νέα πρόκληση θα σε γεμίσει ενέργεια, ευεξία και ελευθερία για να την ανακαλύψεις.
Πίστεψε στον εαυτό σου και στη δύναμη που κρύβει μέσα του. Μονάχα έτσι θα δημιουργήσεις την πολυπόθητη θετική αύρα που σιγά – σιγά θα μετατραπεί σε ούριο άνεμο, θα σε ωθήσει να ξεπεράσεις τα φαντάσματα των αναμνήσεων και θα εκτοπίσει όλες τις χαμένες ψευδαισθήσεις που μέχρι πρότινος σε στοίχειωναν.
Συνέχισε, είσαι λίγα βήματα πριν την ελευθερία από τα δεσμά που εσύ έχεις δημιουργήσει…
Απαλλάξου από ενοχές, ανώφελες αυτοκατηγορίες και επώδυνες τύψεις συνειδήσεως για τις πράξεις σου. Έκανες ό,τι ήταν δυνατόν, έδωσες ό,τι έκρυβες στην ψυχή σου ίσως και περισσότερα από όσα έπρεπε. Αποδέξου την κατάσταση, διδάξου από το μάθημα ζωής και φρόντισε στο μέλλον να προφυλάσσεις και να θωρακίσεις περισσότερο τον ίδιο σου τον εαυτό.
Θυμήσου τι είναι αξιοπρέπεια, αυτοσεβασμός και εγωισμός. Ανακάλυψε εκ νέου τον εαυτό σου, αγάπησέ τον, φρόντισέ τον, καλλιέργησέ τον και μην αφήνεις περιθώρια σε κανέναν να αλλοιώσει τον χαρακτήρα σου και να εισβάλλει άγαρμπα στη ζωή σου ερήμην σου. Νιώσε σίγουρος, δυνατός, άτρωτος γιατί όχι και χαμογέλα στη ζωή.
Το χτες πια, ανήκει στην ιστορία. Το αύριο, περικλείεται από ένα πέπλο μυστηρίου. Όμως το σήμερα είναι το δώρο μας από τη ζωή. Μη ξεχνάς κάθε πρωί να το αξιοποιείς στο έπακρο και να το καλωσορίζεις με ένα χαμόγελο!
Γιατί ένα χαμόγελο αρκεί για να φωτίσει ο κόσμος γύρω σου…
Μια σχέση που μπορεί να φθίνει ή και να έχει λήξει, πολλές φορές εμείς εθελοτυφλώντας, την τροφοδοτούμε ασθμαίνοντας με ελπίδες και με απατηλά όνειρα. Που αποσκοπεί όλο αυτό; Τι μας προσφέρει να παραμένουμε έρμαιο των παθών μας; Για πόσο μπορούμε να ζούμε μόνοι με τις ερινύες μας; Πότε θα είμαστε σε θέση να δούμε την αλυσίδα που μας κρατά δέσμιους, στερώντας μας τη δυνατότητα να προχωρήσουμε και να ζήσουμε τη ζωή που μας αρμόζει;
Ερωτήματα που επιβάλλεται εμείς οι ίδιοι να έρθουμε μαζί τους αντιμέτωποι, για να πάψουμε να φυτοζωούμε, να σταματήσουμε να δικαιολογούμε τα αδικαιολόγητα και να απαγκιστρωθούμε όσο το δυνατόν γρηγορότερα από ένα αρρωστημένο παρελθόν.
Τι τελικά είναι το παρελθόν; Είναι ένας τόπος αναφοράς και όχι ένας τόπος κατοικίας. Είναι ένας τόπος μάθησης, και όχι ένας τόπος διαβίωσης. Ξέχωρες έννοιες που εύκολα μπορούν να αποσαφηνιστούν με ορθή κρίση και καθαρή ορθολογιστική σκέψη.
Δεν είναι απόρριψη να λύσουμε τα δεσμά του παρελθόντος, είναι αυτοσεβασμός. Ένας αυτοσεβασμός που δικαιωματικά μας ανήκει και που θα συνδράμει στην εξελικτική μας πορεία.
Δεν είναι εύκολο, σαφώς να τελειώσεις με τους λογαριασμούς του. Δεν είναι εύκολο να αντιληφθείς ότι μετέχεις στο μαρτύριο του Ταντάλου, ότι απουσιάζεις από το τώρα και σταδιακά χάνεις το αύριο. Είναι όμως μια διαδικασία που πρέπει να λάβει χώρα όσο πιο άμεσα γίνεται. Έφτασες στο τέλμα, άφησε στην άκρη τις τοξικές σχέσεις και τους ανθρώπους που αμαυρώνουν τη ζωή και τη σκέψη σου και επανατοποθετήσου στο σήμερα, τώρα!
Τι μπορείς να κάνεις;
Αφουγκράσου τα λάθη, ανακάλυψέ τα, αξιολόγησέ τα, συγχώρησέ τα και χρησιμοποίησε αυτή τη γνώση θετικά για το μέλλον που βρίσκεται προ των πυλών και αδημονεί για να το ζήσεις.
Εκφράσου και εξωτερίκευσε τα συναισθήματά σου. Άδειασε ό,τι έχεις στη ψυχή σου είτε με τη βοήθεια ενός φίλου, είτε ακόμα κάνοντας την άσκηση με τον ίδιο σου τον εαυτό. Λειτουργώντας αφαιρετικά, απαλλάσσεσαι από τα ανείπωτα και προχωράς αφήνοντας πίσω σου κάθε τι που σε πλήγωσε, που σε πρόδωσε και σε πόνεσε. Πόσο μικροί φαντάζουν οι προβληματισμοί μας, τώρα που βγήκαν στο φως…
Αντιμετώπισε το παρελθόν και αγκάλιασέ το. Πολύ σωστά έχει επισημάνει η ψυχίατρος Elizabeth Kubler-Ross τα 4 στάδια από τα οποία συνήθως διαβαίνει ο άνθρωπος πριν φτάσει στην αποδοχή. Αρχικά νιώθουμε άρνηση, την οποία διαδέχεται ο θυμός, ακολουθεί η διαπραγμάτευση με το γενόμενο, κάποιες φορές ελλοχεύει ο κίνδυνος της κατάθλιψης, μα πάντα στο τέλος κλείνει την αυλαία η αποδοχή. Μόνο όταν αποδεχτούμε το παρελθόν, γεννιέται η πιθανότητα για νέες προοπτικές, για αισιόδοξα σχέδια και για όμορφα μεγαλεπήβολα γιατί όχι, όνειρα!
Επαναπροσδιόρισε τη ζωή σου με αισιοδοξία, θέτοντας εκ νέου τις προτεραιότητές της, δημιούργησε νέους στόχους σε διαπροσωπικό και σε επαγγελματικό επίπεδο και οδεύσου με μικρά αλλά σίγουρα και σταθερά βήματα προς αυτούς. Φλέρταρε με νέες ευκαιρίες, εξερεύνησε αδάμαστες πιθανότητες και γεύσου ένα καινούριο όραμα έξω από τα καθορισμένα σου πλαίσια. Αυτή η νέα πρόκληση θα σε γεμίσει ενέργεια, ευεξία και ελευθερία για να την ανακαλύψεις.
Πίστεψε στον εαυτό σου και στη δύναμη που κρύβει μέσα του. Μονάχα έτσι θα δημιουργήσεις την πολυπόθητη θετική αύρα που σιγά – σιγά θα μετατραπεί σε ούριο άνεμο, θα σε ωθήσει να ξεπεράσεις τα φαντάσματα των αναμνήσεων και θα εκτοπίσει όλες τις χαμένες ψευδαισθήσεις που μέχρι πρότινος σε στοίχειωναν.
Συνέχισε, είσαι λίγα βήματα πριν την ελευθερία από τα δεσμά που εσύ έχεις δημιουργήσει…
Απαλλάξου από ενοχές, ανώφελες αυτοκατηγορίες και επώδυνες τύψεις συνειδήσεως για τις πράξεις σου. Έκανες ό,τι ήταν δυνατόν, έδωσες ό,τι έκρυβες στην ψυχή σου ίσως και περισσότερα από όσα έπρεπε. Αποδέξου την κατάσταση, διδάξου από το μάθημα ζωής και φρόντισε στο μέλλον να προφυλάσσεις και να θωρακίσεις περισσότερο τον ίδιο σου τον εαυτό.
Θυμήσου τι είναι αξιοπρέπεια, αυτοσεβασμός και εγωισμός. Ανακάλυψε εκ νέου τον εαυτό σου, αγάπησέ τον, φρόντισέ τον, καλλιέργησέ τον και μην αφήνεις περιθώρια σε κανέναν να αλλοιώσει τον χαρακτήρα σου και να εισβάλλει άγαρμπα στη ζωή σου ερήμην σου. Νιώσε σίγουρος, δυνατός, άτρωτος γιατί όχι και χαμογέλα στη ζωή.
Το χτες πια, ανήκει στην ιστορία. Το αύριο, περικλείεται από ένα πέπλο μυστηρίου. Όμως το σήμερα είναι το δώρο μας από τη ζωή. Μη ξεχνάς κάθε πρωί να το αξιοποιείς στο έπακρο και να το καλωσορίζεις με ένα χαμόγελο!
Γιατί ένα χαμόγελο αρκεί για να φωτίσει ο κόσμος γύρω σου…
Για την Επίγνωση
Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στην επίγνωση και στην ενδοσκόπηση; Και ποιος έχει την επίγνωση όταν υπάρχει επίγνωση;
Ας εξετάσουμε πρώτα τι εννοούμε λέγοντας «ενδοσκόπηση». Με την ενδοσκόπηση εννοούμε το κοίταγμα μέσα μας, την εξέταση του εαυτού μας. Γιατί εξετάζει κανείς τον εαυτό του; Για να τον βελτιώσει, για να τον αλλάξει, για να τον τροποποιήσει. Κάνεις ενδοσκόπηση για να γίνεις κάτι, αλλιώς δεν θα καταπιανόσουν με την ενδοσκόπηση. Δεν θα ερευνούσες τον εαυτό σου αν δεν υπήρχε η επιθυμία να τον τροποποιήσεις, να τον αλλάξεις, να γίνεις κάτι άλλο από εκείνο που είσαι. Αυτός είναι ο προφανής λόγος για ενδοσκόπηση. Είμαι θυμωμένος και κάνω ενδοσκόπηση, εξετάζω τον εαυτό μου για να απαλλαγώ από το θυμό ή για να τον τροποποιήσω.
Όπου γίνεται ενδοσκόπηση -που είναι η επιθυμία να τροποποιήσω ή να προσαρμόσω τις αντιδράσεις, τη συμπεριφορά του εαυτού- υπάρχει πάντα κάποιος σκοπός. Όταν αυτός ο σκοπός δεν επιτυγχάνεται, υπάρχει κακοκεφιά, κατάθλιψη. Οπότε η ενδοσκόπηση πάει σταθερά μαζί με την κατάθλιψη. Δεν ξέρω αν έχετε παρατηρήσει ότι όταν κάνεις ενδοσκόπηση, όταν κοιτάς μέσα σου προκειμένου ν’ αλλάξεις τον εαυτό σου, έρχεται πάντα ένα κύμα κατάθλιψης.
Έρχεται πάντα ένα κύμα κακοκεφιάς που πρέπει να το καταπολεμήσεις, μετά πρέπει να ερευνήσεις τον εαυτό σου ξανά για να κατανικήσεις αυτή την κακοκεφιά και ούτω καθεξής. Στην ενδοσκόπηση δεν υπάρχει αποδέσμευση, επειδή είναι μία διαδικασία μεταμόρφωσης «εκείνου που είναι» σε κάτι που δεν είναι.
Προφανώς, αυτό ακριβώς είναι εκείνο που συμβαίνει όταν κάνουμε ενδοσκόπηση, όταν ασχολούμαστε μ’ αυτή την ιδιόμορφη πράξη, όπου υπάρχει πάντα μια συσσωρευτική διαδικασία: καθώς το «εγώ» εξετάζει κάτι για να το αλλάξει, υπάρχει πάντα μια διπλή σύγκρουση ανάμεσα σε δύο αντίθετα και επομένως μία διαδικασία απογοήτευσης. Δεν υπάρχει ποτέ αποδέσμευση και με τη συνειδητοποίηση της απογοήτευσης, έρχεται η κατάθλιψη.
Η επίγνωση είναι κάτι το εντελώς διαφορετικό.
Επίγνωση είναι παρατήρηση χωρίς επίκριση.
Η επίγνωση φέρνει κατανόηση γιατί δεν υπάρχει επίκριση ή ταύτιση, αλλά μόνο σιωπηλή παρακολούθηση. Αν θέλω να κατανοήσω κάτι, πρέπει να το παρατηρήσω και δεν πρέπει να κριτικάρω, δεν πρέπει να καταδικάζω, δεν πρέπει να το επιδιώκω ως κάτι ευχάριστο ή να το αποφεύγω ως δυσάρεστο. Πρέπει να υπάρχει απλώς η σιωπηλή παρατήρηση ενός γεγονότος. Δεν υπάρχει κάτι που θέλεις να πετύχεις, αλλά επίγνωση του καθετί που παρουσιάζεται. Αυτή η παρατήρηση και η κατανόησή της παύουν όταν υπάρχει επίκριση, ταύτιση ή δικαιολόγηση.
Η ενδοσκόπηση είναι αυτοβελτίωση κι επομένως η ενδοσκόπηση είναι εγωκεντρισμός.
Η Επίγνωση δεν είναι αυτοβελτίωση. Απεναντίας, είναι το τέλος του εαυτού, του «εγώ», με όλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, την μνήμη του, τις απαιτήσεις του και τις επιδιώξεις του. Στην ενδοσκόπηση υπάρχει ταύτιση και επίκριση. Στην επίγνωση δεν υπάρχει επίκριση ή ταύτιση, κι επομένως δεν υπάρχει αυτοβελτίωση. Υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στα δύο.
Ο άνθρωπος που θέλει να καλυτερέψει τον εαυτό του δεν μπορεί ποτέ να έχει επίγνωση, γιατί το να καλυτερέψεις τον εαυτό σου προϋποθέτει επίκριση και επίτευξη κάποιου αποτελέσματος. Ενώ στην επίγνωση υπάρχει παρατήρηση χωρίς επίκριση, χωρίς απόρριψη ή αποδοχή. Αυτή η επίγνωση αρχίζει παρατηρώντας και κατανοώντας τον κόσμο γύρω σου- όταν έρχεσαι σε επαφή με αντικείμενα, με τη φύση.
Πρώτα υπάρχει επίγνωση των πραγμάτων που μας περιβάλλουν, ευαισθησία για τα αντικείμενα, για τη φύση, μετά για τους ανθρώπους, που σημαίνει για τις σχέσεις μας μαζί τους- κι ύστερα υπάρχει επίγνωση των ιδεών. Αυτή η επίγνωση, το να είναι κανείς ευαίσθητος στα πράγματα, στη φύση, στους ανθρώπους, στις ιδέες, δεν αποτελείται από ξεχωριστές διαδικασίες, αλλά είναι μια ενιαία διαδικασία.
Επίγνωση είναι μια διαρκής παρατήρηση των πάντων: της κάθε σκέψης, του κάθε αισθήματος και της κάθε πράξης. Καθώς η επίγνωση δεν επικρίνει, δεν υπάρχει και συσσώρευση.
Επικρίνεις μόνο όταν έχεις ένα πρότυπο, που σημαίνει ότι υπάρχει συσσώρευση κι επομένως βελτίωση του «εγώ». Επίγνωση είναι η κατανόηση της δράσης του εαυτού, του «εγώ», στις σχέσεις του με τους ανθρώπους, με τις ιδέες και με τα πράγματα. Αυτή η επίγνωση υπάρχει από τη μια στιγμή στην άλλη κι επομένως δεν μπορεί κανείς να εξασκηθεί σ’ αυτήν. Όταν εξασκείσαι σε κάτι, αυτό γίνεται συνήθεια- και η επίγνωση δεν είναι συνήθεια. Ένας νους που κάνει κάτι από συνήθεια είναι αναίσθητος- ένας νους που ακολουθεί το αυλάκι μιας συγκεκριμένης δράσης είναι νωθρός, άκαμπτος, ενώ η επίγνωση απαιτεί διαρκή ευστροφία, διαρκή εγρήγορση.
Δεν είναι δύσκολο. Είναι στην πραγματικότητα εκείνο που κάνετε όταν ενδιαφέρεστε για κάτι: για το παιδί σας, για τη γυναίκα σας, για τα λουλούδια σας, για τα δέντρα, για τα πουλιά. Παρατηρείτε χωρίς επίκριση, χωρίς ταύτιση. Οπότε σ’ αυτή την παρατήρηση υπάρχει πλήρης επικοινωνία- ο παρατηρητής και το παρατηρούμενο είναι σε πλήρη επικοινωνία. Αυτό συμβαίνει πραγματικά όταν ενδιαφέρεσαι για κάτι έντονα, βαθιά.
Έτσι, υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στην επίγνωση και στην ενδοσκόπηση, η οποία δυναμώνει το «εγώ» με την αυτοβελτίωσή του. Η ενδοσκόπηση οδηγεί σε απογοήτευση, σε περισσότερη και μεγαλύτερη εσωτερική σύγκρουση, ενώ η επίγνωση είναι μια κίνηση αποδέσμευσης από τη δράση του «εγώ»• σημαίνει επίγνωση των καθημερινών σου κινήσεων, σκέψεων, πράξεων, καθώς και να το έχεις επίγνωση και των άλλων, να παρατηρείς τους άλλους. Αυτό μπορείς να το κάνεις όταν αγαπάς κάποιον, όταν ενδιαφέρεσαι βαθιά για κάτι. Όταν θέλω να γνωρίσω τον εαυτό μου, όλο μου το «είναι», ολόκληρο το περιεχόμενο του «εγώ» μου και όχι απλώς ένα ή δυο επίπεδα, τότε προφανώς δεν μπορεί να υπάρχει επίκριση.
Τότε πρέπει να είμαι ανοιχτός σε κάθε σκέψη, σε κάθε συναίσθημα, σε όλες τις διαθέσεις μου, σε όλες τις καταπιέσεις• και καθώς υπάρχει όλο και περισσότερη διευρυμένη επίγνωση, τόσο υπάρχει και μεγαλύτερη ελευθερία από όλες τις κρυφές κινήσεις της σκέψης, των κινήτρων και των επιδιώξεων. Η επίγνωση είναι ελευθερία• φέρνει ελευθερία- δίνει ελευθερία• ενώ η ενδοσκόπηση καλλιεργεί τη σύγκρουση, το μηχανισμό της απομόνωσης του εαυτού- οπότε υπάρχει πάντα σ’ αυτήν απογοήτευση και φόβος.
Εκείνος που έκανε την ερώτηση θέλει επίσης να ξέρει ποιος είναι αυτός που έχει την επίγνωση. Όταν ζεις μια βαθιά εμπειρία, οποιουδήποτε είδους, τι συμβαίνει; Όταν υπάρχει μια τέτοια εμπειρία, έχεις επίγνωση ότι ζεις αυτή την εμπειρία; Όταν θυμώνεις ξαφνικά, σ’ εκείνο το κλάσμα του δευτερολέπτου του θυμού -ή της ζήλιας, ή της χαράς- έχεις επίγνωση ότι είσαι θυμωμένος; Μόνο όταν η εμπειρία τελειώσει υπάρχει εκείνος που βίωσε την εμπειρία κι εκείνο που βιώθηκε. Τότε εκείνος που βίωσε την εμπειρία παρατηρεί εκείνο που βιώθηκε, το αντικείμενο της εμπειρίας.
Την στιγμή της εμπειρίας δεν υπάρχει ούτε ο παρατηρητής ούτε το παρατηρούμενο: υπάρχει μόνο η βίωση της εμπειρίας. Οι περισσότεροι από εμάς δεν ζούμε τις εμπειρίες. Είμαστε πάντα έξω από την κατάσταση βίωσής τους και γι’ αυτό ρωτάμε ποιος είναι ο παρατηρητής, ποιος είναι εκείνος που έχει επίγνωση. Μια τέτοια ερώτηση είναι σίγουρα λάθος, δεν είναι; Τη στιγμή της εμπειρίας δεν υπάρχει ούτε εκείνος που έχει επίγνωση ούτε το αντικείμενο της επίγνωσης. Δεν υπάρχει ούτε ο παρατηρητής ούτε το παρατηρούμενο, αλλά μόνο μια κατάσταση βίωσης της εμπειρίας.
Οι περισσότεροι από εμάς το βρίσκουμε εξαιρετικά δύσκολο να είμαστε μέσα σε μια τέτοια κατάσταση, γιατί αυτό απαιτεί εξαιρετική ευστροφία, γρήγορη αντίληψη και μεγάλο βαθμό ευαισθησίας• κι αυτά δεν υπάρχουν όταν κυνηγάμε ένα αποτέλεσμα, όταν θέλουμε να επιτύχουμε, όταν επιδιώκουμε κάποιο σκοπό, όταν είμαστε υπολογιστές – πράγματα που όλα φέρνουν απογοήτευση. Ο άνθρωπος που δεν ζητάει τίποτα, που δεν επιδιώκει κάποιο σκοπό, που δεν αναζητά ένα αποτέλεσμα με όλα όσα συνεπάγεται, ένας τέτοιος άνθρωπος βρίσκεται σε μια κατάσταση διαρκούς εμπειρίας.
Το καθετί τότε βρίσκεται σε κίνηση, έχει νόημα τίποτα δεν είναι παλιό, ξεραμένο, τίποτα δεν είναι επαναλαμβανόμενο, γιατί «εκείνο που είναι» δεν είναι ποτέ παλιό. Η πρόκληση είναι πάντα καινούργια. Μόνο ο τρόπος ανταπόκρισης στην πρόκληση είναι παλιός. Το παλιό δημιουργεί περισσότερο κατακάθι, που είναι η μνήμη, ο παρατηρητής που χωρίζει τον εαυτό του από το παρατηρούμενο, από την πρόκληση, από την εμπειρία.
Μπορείτε να πειραματιστείτε μ’ αυτό μόνοι σας πολύ απλά και εύκολα. Την επόμενη φορά που θα θυμώσετε ή θα ζηλέψετε ή θα νιώσετε πλεονεξία ή βιαιότητα ή οτιδήποτε άλλο, παρατηρήστε τον εαυτό σας. Σ’ αυτή την κατάσταση δεν υπάρχεις εσύ, απλώς είσαι μέσα στην κατάσταση αυτού που βιώνεις. Την επόμενη στιγμή, το επόμενο δευτερόλεπτο, το χαρακτηρίζεις, το ονομάζεις και το αποκαλείς «ζήλια», «θυμό», «πλεονεξία».
Έτσι, δημιουργείς αμέσως, στο δευτερόλεπτο, τον διαχωρισμό σε παρατηρητή και παρατηρούμενο, σ’ εκείνον που βιώνει την εμπειρία και στην εμπειρία που βιώνεται. Όταν εκείνος που βιώνει την εμπειρία διαχωρίζει τον εαυτό του από αυτήν, προσπαθεί να τροποποιήσει την εμπειρία, να την αλλάξει, θυμάται διάφορα πράγματα γι’ αυτήν από τότε που του έχει ξανασυμβεί κ.λπ.
Κι έτσι διατηρείτο διαχωρισμό ανάμεσα στον εαυτό του και στην εμπειρία που ζει. Αν δεν κατονομάσεις αυτό το συναίσθημα που έχεις τη στιγμή της εμπειρίας -που σημαίνει ότι δεν θες να το αλλάξεις, ότι δεν το δικαιολογείς, δεν το επικρίνεις, αλλά απλώς έχεις μία σιωπηρή επίγνωση του συναισθήματος- τότε θα δεις ότι, καθώς το βιώνεις, δεν υπάρχει ούτε παρατηρητής ούτε παρατηρούμενο, γιατί ο παρατηρητής και το παρατηρούμενο είναι ένα, κι έτσι υπάρχει μόνο η βίωση της εμπειρίας.
Συνεπώς η ενδοσκόπηση και η επίγνωση είναι δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα. Η ενδοσκόπηση οδηγεί σε απογοήτευση, σε μεγαλύτερη σύγκρουση, γιατί προϋποθέτει την επιθυμία της αλλαγής – και η αλλαγή είναι απλώς μια τροποποιημένη συνέχεια του ίδιου πράγματος. Η επίγνωση είναι μια κατάσταση στην οποία δεν υπάρχει επίκριση, ούτε δικαιολόγηση ούτε ταύτιση – κι επομένως υπάρχει κατανόηση. Σ’ αυτή την κατάσταση της ουδέτερης, άγρυπνης επίγνωσης δεν υπάρχει ούτε εκείνος που βιώνει την εμπειρία ούτε η εμπειρία που βιώνεται.
Η ενδοσκόπηση, που είναι μια μορφή βελτίωσης, επέκτασης του «εγώ», δεν μπορεί ποτέ να οδηγήσει στην αλήθεια, γιατί είναι πάντα μια κίνηση απομόνωσης του «εγώ». Ενώ η επίγνωση είναι μια κατάσταση μέσα στην οποία μπορεί να γεννηθεί η αλήθεια, η αλήθεια «εκείνου που είναι», η απλή αλήθεια της καθημερινής μας ζωής. Μόνο όταν κατανοήσουμε την αλήθεια της καθημερινής ζωής μπορούμε να πάμε μακριά.
Πρέπει να αρχίσεις από κοντά για να πας μακριά, αλλά οι περισσότεροι από εμάς θέλουμε να βρεθούμε μακριά μ’ ένα πήδημα, να αρχίσουμε από τα μακρινά χωρίς να κατανοήσουμε τα διπλανά.
Καθώς κατανοούμε αυτά που είναι κοντά μας, θα ανακαλύψουμε ότι δεν υπάρχει απόσταση ανάμεσα στο κοντινό και στο μακρινό.
Δεν υπάρχει απόσταση – η αρχή και το τέλος είναι ένα.
Ας εξετάσουμε πρώτα τι εννοούμε λέγοντας «ενδοσκόπηση». Με την ενδοσκόπηση εννοούμε το κοίταγμα μέσα μας, την εξέταση του εαυτού μας. Γιατί εξετάζει κανείς τον εαυτό του; Για να τον βελτιώσει, για να τον αλλάξει, για να τον τροποποιήσει. Κάνεις ενδοσκόπηση για να γίνεις κάτι, αλλιώς δεν θα καταπιανόσουν με την ενδοσκόπηση. Δεν θα ερευνούσες τον εαυτό σου αν δεν υπήρχε η επιθυμία να τον τροποποιήσεις, να τον αλλάξεις, να γίνεις κάτι άλλο από εκείνο που είσαι. Αυτός είναι ο προφανής λόγος για ενδοσκόπηση. Είμαι θυμωμένος και κάνω ενδοσκόπηση, εξετάζω τον εαυτό μου για να απαλλαγώ από το θυμό ή για να τον τροποποιήσω.
Όπου γίνεται ενδοσκόπηση -που είναι η επιθυμία να τροποποιήσω ή να προσαρμόσω τις αντιδράσεις, τη συμπεριφορά του εαυτού- υπάρχει πάντα κάποιος σκοπός. Όταν αυτός ο σκοπός δεν επιτυγχάνεται, υπάρχει κακοκεφιά, κατάθλιψη. Οπότε η ενδοσκόπηση πάει σταθερά μαζί με την κατάθλιψη. Δεν ξέρω αν έχετε παρατηρήσει ότι όταν κάνεις ενδοσκόπηση, όταν κοιτάς μέσα σου προκειμένου ν’ αλλάξεις τον εαυτό σου, έρχεται πάντα ένα κύμα κατάθλιψης.
Έρχεται πάντα ένα κύμα κακοκεφιάς που πρέπει να το καταπολεμήσεις, μετά πρέπει να ερευνήσεις τον εαυτό σου ξανά για να κατανικήσεις αυτή την κακοκεφιά και ούτω καθεξής. Στην ενδοσκόπηση δεν υπάρχει αποδέσμευση, επειδή είναι μία διαδικασία μεταμόρφωσης «εκείνου που είναι» σε κάτι που δεν είναι.
Προφανώς, αυτό ακριβώς είναι εκείνο που συμβαίνει όταν κάνουμε ενδοσκόπηση, όταν ασχολούμαστε μ’ αυτή την ιδιόμορφη πράξη, όπου υπάρχει πάντα μια συσσωρευτική διαδικασία: καθώς το «εγώ» εξετάζει κάτι για να το αλλάξει, υπάρχει πάντα μια διπλή σύγκρουση ανάμεσα σε δύο αντίθετα και επομένως μία διαδικασία απογοήτευσης. Δεν υπάρχει ποτέ αποδέσμευση και με τη συνειδητοποίηση της απογοήτευσης, έρχεται η κατάθλιψη.
Η επίγνωση είναι κάτι το εντελώς διαφορετικό.
Επίγνωση είναι παρατήρηση χωρίς επίκριση.
Η επίγνωση φέρνει κατανόηση γιατί δεν υπάρχει επίκριση ή ταύτιση, αλλά μόνο σιωπηλή παρακολούθηση. Αν θέλω να κατανοήσω κάτι, πρέπει να το παρατηρήσω και δεν πρέπει να κριτικάρω, δεν πρέπει να καταδικάζω, δεν πρέπει να το επιδιώκω ως κάτι ευχάριστο ή να το αποφεύγω ως δυσάρεστο. Πρέπει να υπάρχει απλώς η σιωπηλή παρατήρηση ενός γεγονότος. Δεν υπάρχει κάτι που θέλεις να πετύχεις, αλλά επίγνωση του καθετί που παρουσιάζεται. Αυτή η παρατήρηση και η κατανόησή της παύουν όταν υπάρχει επίκριση, ταύτιση ή δικαιολόγηση.
Η ενδοσκόπηση είναι αυτοβελτίωση κι επομένως η ενδοσκόπηση είναι εγωκεντρισμός.
Η Επίγνωση δεν είναι αυτοβελτίωση. Απεναντίας, είναι το τέλος του εαυτού, του «εγώ», με όλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, την μνήμη του, τις απαιτήσεις του και τις επιδιώξεις του. Στην ενδοσκόπηση υπάρχει ταύτιση και επίκριση. Στην επίγνωση δεν υπάρχει επίκριση ή ταύτιση, κι επομένως δεν υπάρχει αυτοβελτίωση. Υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στα δύο.
Ο άνθρωπος που θέλει να καλυτερέψει τον εαυτό του δεν μπορεί ποτέ να έχει επίγνωση, γιατί το να καλυτερέψεις τον εαυτό σου προϋποθέτει επίκριση και επίτευξη κάποιου αποτελέσματος. Ενώ στην επίγνωση υπάρχει παρατήρηση χωρίς επίκριση, χωρίς απόρριψη ή αποδοχή. Αυτή η επίγνωση αρχίζει παρατηρώντας και κατανοώντας τον κόσμο γύρω σου- όταν έρχεσαι σε επαφή με αντικείμενα, με τη φύση.
Πρώτα υπάρχει επίγνωση των πραγμάτων που μας περιβάλλουν, ευαισθησία για τα αντικείμενα, για τη φύση, μετά για τους ανθρώπους, που σημαίνει για τις σχέσεις μας μαζί τους- κι ύστερα υπάρχει επίγνωση των ιδεών. Αυτή η επίγνωση, το να είναι κανείς ευαίσθητος στα πράγματα, στη φύση, στους ανθρώπους, στις ιδέες, δεν αποτελείται από ξεχωριστές διαδικασίες, αλλά είναι μια ενιαία διαδικασία.
Επίγνωση είναι μια διαρκής παρατήρηση των πάντων: της κάθε σκέψης, του κάθε αισθήματος και της κάθε πράξης. Καθώς η επίγνωση δεν επικρίνει, δεν υπάρχει και συσσώρευση.
Επικρίνεις μόνο όταν έχεις ένα πρότυπο, που σημαίνει ότι υπάρχει συσσώρευση κι επομένως βελτίωση του «εγώ». Επίγνωση είναι η κατανόηση της δράσης του εαυτού, του «εγώ», στις σχέσεις του με τους ανθρώπους, με τις ιδέες και με τα πράγματα. Αυτή η επίγνωση υπάρχει από τη μια στιγμή στην άλλη κι επομένως δεν μπορεί κανείς να εξασκηθεί σ’ αυτήν. Όταν εξασκείσαι σε κάτι, αυτό γίνεται συνήθεια- και η επίγνωση δεν είναι συνήθεια. Ένας νους που κάνει κάτι από συνήθεια είναι αναίσθητος- ένας νους που ακολουθεί το αυλάκι μιας συγκεκριμένης δράσης είναι νωθρός, άκαμπτος, ενώ η επίγνωση απαιτεί διαρκή ευστροφία, διαρκή εγρήγορση.
Δεν είναι δύσκολο. Είναι στην πραγματικότητα εκείνο που κάνετε όταν ενδιαφέρεστε για κάτι: για το παιδί σας, για τη γυναίκα σας, για τα λουλούδια σας, για τα δέντρα, για τα πουλιά. Παρατηρείτε χωρίς επίκριση, χωρίς ταύτιση. Οπότε σ’ αυτή την παρατήρηση υπάρχει πλήρης επικοινωνία- ο παρατηρητής και το παρατηρούμενο είναι σε πλήρη επικοινωνία. Αυτό συμβαίνει πραγματικά όταν ενδιαφέρεσαι για κάτι έντονα, βαθιά.
Έτσι, υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στην επίγνωση και στην ενδοσκόπηση, η οποία δυναμώνει το «εγώ» με την αυτοβελτίωσή του. Η ενδοσκόπηση οδηγεί σε απογοήτευση, σε περισσότερη και μεγαλύτερη εσωτερική σύγκρουση, ενώ η επίγνωση είναι μια κίνηση αποδέσμευσης από τη δράση του «εγώ»• σημαίνει επίγνωση των καθημερινών σου κινήσεων, σκέψεων, πράξεων, καθώς και να το έχεις επίγνωση και των άλλων, να παρατηρείς τους άλλους. Αυτό μπορείς να το κάνεις όταν αγαπάς κάποιον, όταν ενδιαφέρεσαι βαθιά για κάτι. Όταν θέλω να γνωρίσω τον εαυτό μου, όλο μου το «είναι», ολόκληρο το περιεχόμενο του «εγώ» μου και όχι απλώς ένα ή δυο επίπεδα, τότε προφανώς δεν μπορεί να υπάρχει επίκριση.
Τότε πρέπει να είμαι ανοιχτός σε κάθε σκέψη, σε κάθε συναίσθημα, σε όλες τις διαθέσεις μου, σε όλες τις καταπιέσεις• και καθώς υπάρχει όλο και περισσότερη διευρυμένη επίγνωση, τόσο υπάρχει και μεγαλύτερη ελευθερία από όλες τις κρυφές κινήσεις της σκέψης, των κινήτρων και των επιδιώξεων. Η επίγνωση είναι ελευθερία• φέρνει ελευθερία- δίνει ελευθερία• ενώ η ενδοσκόπηση καλλιεργεί τη σύγκρουση, το μηχανισμό της απομόνωσης του εαυτού- οπότε υπάρχει πάντα σ’ αυτήν απογοήτευση και φόβος.
Εκείνος που έκανε την ερώτηση θέλει επίσης να ξέρει ποιος είναι αυτός που έχει την επίγνωση. Όταν ζεις μια βαθιά εμπειρία, οποιουδήποτε είδους, τι συμβαίνει; Όταν υπάρχει μια τέτοια εμπειρία, έχεις επίγνωση ότι ζεις αυτή την εμπειρία; Όταν θυμώνεις ξαφνικά, σ’ εκείνο το κλάσμα του δευτερολέπτου του θυμού -ή της ζήλιας, ή της χαράς- έχεις επίγνωση ότι είσαι θυμωμένος; Μόνο όταν η εμπειρία τελειώσει υπάρχει εκείνος που βίωσε την εμπειρία κι εκείνο που βιώθηκε. Τότε εκείνος που βίωσε την εμπειρία παρατηρεί εκείνο που βιώθηκε, το αντικείμενο της εμπειρίας.
Την στιγμή της εμπειρίας δεν υπάρχει ούτε ο παρατηρητής ούτε το παρατηρούμενο: υπάρχει μόνο η βίωση της εμπειρίας. Οι περισσότεροι από εμάς δεν ζούμε τις εμπειρίες. Είμαστε πάντα έξω από την κατάσταση βίωσής τους και γι’ αυτό ρωτάμε ποιος είναι ο παρατηρητής, ποιος είναι εκείνος που έχει επίγνωση. Μια τέτοια ερώτηση είναι σίγουρα λάθος, δεν είναι; Τη στιγμή της εμπειρίας δεν υπάρχει ούτε εκείνος που έχει επίγνωση ούτε το αντικείμενο της επίγνωσης. Δεν υπάρχει ούτε ο παρατηρητής ούτε το παρατηρούμενο, αλλά μόνο μια κατάσταση βίωσης της εμπειρίας.
Οι περισσότεροι από εμάς το βρίσκουμε εξαιρετικά δύσκολο να είμαστε μέσα σε μια τέτοια κατάσταση, γιατί αυτό απαιτεί εξαιρετική ευστροφία, γρήγορη αντίληψη και μεγάλο βαθμό ευαισθησίας• κι αυτά δεν υπάρχουν όταν κυνηγάμε ένα αποτέλεσμα, όταν θέλουμε να επιτύχουμε, όταν επιδιώκουμε κάποιο σκοπό, όταν είμαστε υπολογιστές – πράγματα που όλα φέρνουν απογοήτευση. Ο άνθρωπος που δεν ζητάει τίποτα, που δεν επιδιώκει κάποιο σκοπό, που δεν αναζητά ένα αποτέλεσμα με όλα όσα συνεπάγεται, ένας τέτοιος άνθρωπος βρίσκεται σε μια κατάσταση διαρκούς εμπειρίας.
Το καθετί τότε βρίσκεται σε κίνηση, έχει νόημα τίποτα δεν είναι παλιό, ξεραμένο, τίποτα δεν είναι επαναλαμβανόμενο, γιατί «εκείνο που είναι» δεν είναι ποτέ παλιό. Η πρόκληση είναι πάντα καινούργια. Μόνο ο τρόπος ανταπόκρισης στην πρόκληση είναι παλιός. Το παλιό δημιουργεί περισσότερο κατακάθι, που είναι η μνήμη, ο παρατηρητής που χωρίζει τον εαυτό του από το παρατηρούμενο, από την πρόκληση, από την εμπειρία.
Μπορείτε να πειραματιστείτε μ’ αυτό μόνοι σας πολύ απλά και εύκολα. Την επόμενη φορά που θα θυμώσετε ή θα ζηλέψετε ή θα νιώσετε πλεονεξία ή βιαιότητα ή οτιδήποτε άλλο, παρατηρήστε τον εαυτό σας. Σ’ αυτή την κατάσταση δεν υπάρχεις εσύ, απλώς είσαι μέσα στην κατάσταση αυτού που βιώνεις. Την επόμενη στιγμή, το επόμενο δευτερόλεπτο, το χαρακτηρίζεις, το ονομάζεις και το αποκαλείς «ζήλια», «θυμό», «πλεονεξία».
Έτσι, δημιουργείς αμέσως, στο δευτερόλεπτο, τον διαχωρισμό σε παρατηρητή και παρατηρούμενο, σ’ εκείνον που βιώνει την εμπειρία και στην εμπειρία που βιώνεται. Όταν εκείνος που βιώνει την εμπειρία διαχωρίζει τον εαυτό του από αυτήν, προσπαθεί να τροποποιήσει την εμπειρία, να την αλλάξει, θυμάται διάφορα πράγματα γι’ αυτήν από τότε που του έχει ξανασυμβεί κ.λπ.
Κι έτσι διατηρείτο διαχωρισμό ανάμεσα στον εαυτό του και στην εμπειρία που ζει. Αν δεν κατονομάσεις αυτό το συναίσθημα που έχεις τη στιγμή της εμπειρίας -που σημαίνει ότι δεν θες να το αλλάξεις, ότι δεν το δικαιολογείς, δεν το επικρίνεις, αλλά απλώς έχεις μία σιωπηρή επίγνωση του συναισθήματος- τότε θα δεις ότι, καθώς το βιώνεις, δεν υπάρχει ούτε παρατηρητής ούτε παρατηρούμενο, γιατί ο παρατηρητής και το παρατηρούμενο είναι ένα, κι έτσι υπάρχει μόνο η βίωση της εμπειρίας.
Συνεπώς η ενδοσκόπηση και η επίγνωση είναι δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα. Η ενδοσκόπηση οδηγεί σε απογοήτευση, σε μεγαλύτερη σύγκρουση, γιατί προϋποθέτει την επιθυμία της αλλαγής – και η αλλαγή είναι απλώς μια τροποποιημένη συνέχεια του ίδιου πράγματος. Η επίγνωση είναι μια κατάσταση στην οποία δεν υπάρχει επίκριση, ούτε δικαιολόγηση ούτε ταύτιση – κι επομένως υπάρχει κατανόηση. Σ’ αυτή την κατάσταση της ουδέτερης, άγρυπνης επίγνωσης δεν υπάρχει ούτε εκείνος που βιώνει την εμπειρία ούτε η εμπειρία που βιώνεται.
Η ενδοσκόπηση, που είναι μια μορφή βελτίωσης, επέκτασης του «εγώ», δεν μπορεί ποτέ να οδηγήσει στην αλήθεια, γιατί είναι πάντα μια κίνηση απομόνωσης του «εγώ». Ενώ η επίγνωση είναι μια κατάσταση μέσα στην οποία μπορεί να γεννηθεί η αλήθεια, η αλήθεια «εκείνου που είναι», η απλή αλήθεια της καθημερινής μας ζωής. Μόνο όταν κατανοήσουμε την αλήθεια της καθημερινής ζωής μπορούμε να πάμε μακριά.
Πρέπει να αρχίσεις από κοντά για να πας μακριά, αλλά οι περισσότεροι από εμάς θέλουμε να βρεθούμε μακριά μ’ ένα πήδημα, να αρχίσουμε από τα μακρινά χωρίς να κατανοήσουμε τα διπλανά.
Καθώς κατανοούμε αυτά που είναι κοντά μας, θα ανακαλύψουμε ότι δεν υπάρχει απόσταση ανάμεσα στο κοντινό και στο μακρινό.
Δεν υπάρχει απόσταση – η αρχή και το τέλος είναι ένα.
Η μέθοδος Montessori στη διατροφή – και πώς να την ακολουθήσετε στο σπίτι
Δεν χρειάζεται να πάτε το παιδί σας σε ένα σχολείο με Μοντεσσοριανή εκπαίδευση για να ακολουθήσετε όσα θεωρείτε ότι είναι χρήσιμα και ταιριάζουν στην ιδιοσυγκρασία σας. Μπορείτε να διαβάσετε μερικές “αρχές” που ακολουθεί η μέθοδος Montessori – και που σίγουρα δεν ακούτε πρώτη φορά – και να κάνετε πράξη όσες νιώθετε ότι σας ταιριάζουν.
1. Δημιουργήστε ένα όμορφο και ήσυχο περιβάλλον για φαγητό
Τα παιδιά στα σχολεία Μοντεσσόρι τρώνε μέσα στις τάξεις τους, και όχι σε μια τραπεζαρία όπως στα περισσότερα σχολεία (του εξωτερικού). Αυτό δεν γίνεται για λόγους ησυχίας, αλλά για να συμμετέχουν τα παιδιά στην όλη διαδικασία. Πώς γίνεται αυτό; Τα παιδιά μεταφέρουν τους δίσκους στα θρανία και αφού φάνε, μαζεύουν μόνα τους τους δίσκους τους, πετάνε τα σκουπίδια και καθαρίζουν το θρανίο τους. Κατ΄αυτό τον τρόπο λαμβάνουν μέρος στην “ιεροτελεστία” του φαγητού από την αρχή μέχρι το τέλος, χωρίς να περιμένουν κάποιον να τους σερβίρει ή να τους μαζέψει το πιάτο και να καθαρίσει τα ψίχουλά τους. Δεν πρόκειται για καμιά φαεινή ιδέα και είναι κάτι που μπορείτε άνετα να εφαρμόσετε και στο σπίτι, βάζοντας το παιδί να συμμετέχει μαζί σας στην προετοιμασία του τραπεζιού, σαν παιχνίδι.
2. Τα παιδιά επιτρέπεται να χρησιμοποιούν εύθραυστα σερβίτσια
Tα παιδιά τρώνε σε γυάλινα πιάτα, πίνουν από γυάλινα ποτήρια κρατώντας μεταλλικά μαχαιροπίρουνα και χρησιμοποιώντας πάνινες πετσέτες. Επίσης χρησιμοποιούν γυάλινες καράφες για να σερβιριστούν χυμό ή νερό. Όταν δίνουμε τη δυνατότητα σε μικρά παιδιά να χειρίζονται πραγματικά υλικά με προσοχή, δημιουργούμε ένα πλαίσιο φροντίδας και ευθύνης που θα διαρκέσει μια ζωή και μια αίσθηση ανεξαρτησίας καθώς τους εμπιστευόμαστε να χρησιμοποιήσουν αντικείμενα για “μεγάλους”. Μπορείτε να το κάνετε στο σπίτι χρησιμοποιώντας φτηνά και ελαφριά γυάλινα σερβίτσια για αρχή… Σε λίγο καιρό θα δείτε τα παιδιά να σερβίρουν νερό χωρίς να το χύνουν, και να χειρίζονται τα πάντα προσεκτικά και με μεγάλη επιτυχία.
3. Τα λάθη μας διδάσκουν
Στα σχολεία Montessori όταν χυθεί ή πέσει κάτω στο πάτωμα δεν υπάρχει θυμός ή τιμωρία. Ο επιτηρητής λέει «Βλέπω πολύ νερό στο πάτωμα. Τι πρέπει να κάνουμε;»Το παιδί παίρνει ένα πανί και αρχίζει να καθαρίζει με τη βοήθεια του δασκάλου. Μέσω αυτής της διαδικασίας, τα παιδιά μαθαίνουν ότι είναι φυσιολογικό να κάνουν λάθη και ακόμα πιο αυτονόητο να τα διορθώνουν. Την επόμενη φορά που γίνει μια τέτοιου είδους ζημιά, δεν τραβάμε τα μαλλιά μας, απλά διορθώνουμε.
4. Τα παιδιά συμμετέχουν στην κουζίνα
Μερικά παιδιά, χωρισμένα σε ομάδες, όχι όλα την ίδια μέρα, συμμετέχουν στην παρασκευή του φαγητού. Άλλα καθαρίζουν τα λαχανικά, άλλα τα κόβουν, άλλα τα ρίχνουν στο νερό, άλλα ανακατεύουν και άλλα πλένουν τα λερωμένα σκεύη από το μαγείρεμα. Δεν έχει σημασία αν τα κάνουν σωστά, σημασία έχει η συμμετοχή και η δράση. Αποκτούν, έτσι, εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και γνωρίζουν τη διαδικασία του “τρώμε” από την αρχή μέχρι το τέλος της.
5. Τα λαχανικά πρώτα
Μια τακτική ώστε τα (μικρότερα) παιδιά να μυηθούν στα λαχανικά, είναι να μπαίνουν πρώτα στο τραπέζι. Είναι λογικό όταν υπάρχουν μακαρόνια, ή κρέας με πουρέ και δίπλα τα λαχανικά, τα παιδιά να προτιμούν όλα τα υπόλοιπα. Το πρώτο πιάτο που μπαίνει στο τραπέζι είναι αυτό με την “πρασινάδα” και στη συνέχεια, μετά από λίγο ακολουθούν τα υπόλοιπα. Το ίδιο μπορείτε να κάνετε στο σπίτι με οποιοδήποτε νέο τρόφιμο θέλετε να εισάγετε στο μενού και όχι απαραίτητα μόνο με τα λαχανικά.
6. Ένα βήμα τη φορά
Η προσέγγιση Montessori στο φαγητό, μπορεί να γίνει με οτιδήποτε. Αρκεί να σπάμε τις “δουλειές” σε κομμάτια και όχι να δίνουμε στα παιδιά να κάνουν τα πάντα, γιατί αφενός μπερδεύονται, και αφετέρου στο τέλος δεν θα κάνουν τίποτα σωστά. Το κόλπο είναι ένα βήμα τη φορά και η φιλοσοφία που ακολουθείται είναι πως όλα τα παιδιά, με την προετοιμασία και την πρακτική, μπορούν να γίνουν ενήλικες που ξέρουν να φάνε υγιεινά, αλλά και να απολαύσουν το φαγητό τους.
1. Δημιουργήστε ένα όμορφο και ήσυχο περιβάλλον για φαγητό
Τα παιδιά στα σχολεία Μοντεσσόρι τρώνε μέσα στις τάξεις τους, και όχι σε μια τραπεζαρία όπως στα περισσότερα σχολεία (του εξωτερικού). Αυτό δεν γίνεται για λόγους ησυχίας, αλλά για να συμμετέχουν τα παιδιά στην όλη διαδικασία. Πώς γίνεται αυτό; Τα παιδιά μεταφέρουν τους δίσκους στα θρανία και αφού φάνε, μαζεύουν μόνα τους τους δίσκους τους, πετάνε τα σκουπίδια και καθαρίζουν το θρανίο τους. Κατ΄αυτό τον τρόπο λαμβάνουν μέρος στην “ιεροτελεστία” του φαγητού από την αρχή μέχρι το τέλος, χωρίς να περιμένουν κάποιον να τους σερβίρει ή να τους μαζέψει το πιάτο και να καθαρίσει τα ψίχουλά τους. Δεν πρόκειται για καμιά φαεινή ιδέα και είναι κάτι που μπορείτε άνετα να εφαρμόσετε και στο σπίτι, βάζοντας το παιδί να συμμετέχει μαζί σας στην προετοιμασία του τραπεζιού, σαν παιχνίδι.
2. Τα παιδιά επιτρέπεται να χρησιμοποιούν εύθραυστα σερβίτσια
Tα παιδιά τρώνε σε γυάλινα πιάτα, πίνουν από γυάλινα ποτήρια κρατώντας μεταλλικά μαχαιροπίρουνα και χρησιμοποιώντας πάνινες πετσέτες. Επίσης χρησιμοποιούν γυάλινες καράφες για να σερβιριστούν χυμό ή νερό. Όταν δίνουμε τη δυνατότητα σε μικρά παιδιά να χειρίζονται πραγματικά υλικά με προσοχή, δημιουργούμε ένα πλαίσιο φροντίδας και ευθύνης που θα διαρκέσει μια ζωή και μια αίσθηση ανεξαρτησίας καθώς τους εμπιστευόμαστε να χρησιμοποιήσουν αντικείμενα για “μεγάλους”. Μπορείτε να το κάνετε στο σπίτι χρησιμοποιώντας φτηνά και ελαφριά γυάλινα σερβίτσια για αρχή… Σε λίγο καιρό θα δείτε τα παιδιά να σερβίρουν νερό χωρίς να το χύνουν, και να χειρίζονται τα πάντα προσεκτικά και με μεγάλη επιτυχία.
3. Τα λάθη μας διδάσκουν
Στα σχολεία Montessori όταν χυθεί ή πέσει κάτω στο πάτωμα δεν υπάρχει θυμός ή τιμωρία. Ο επιτηρητής λέει «Βλέπω πολύ νερό στο πάτωμα. Τι πρέπει να κάνουμε;»Το παιδί παίρνει ένα πανί και αρχίζει να καθαρίζει με τη βοήθεια του δασκάλου. Μέσω αυτής της διαδικασίας, τα παιδιά μαθαίνουν ότι είναι φυσιολογικό να κάνουν λάθη και ακόμα πιο αυτονόητο να τα διορθώνουν. Την επόμενη φορά που γίνει μια τέτοιου είδους ζημιά, δεν τραβάμε τα μαλλιά μας, απλά διορθώνουμε.
4. Τα παιδιά συμμετέχουν στην κουζίνα
Μερικά παιδιά, χωρισμένα σε ομάδες, όχι όλα την ίδια μέρα, συμμετέχουν στην παρασκευή του φαγητού. Άλλα καθαρίζουν τα λαχανικά, άλλα τα κόβουν, άλλα τα ρίχνουν στο νερό, άλλα ανακατεύουν και άλλα πλένουν τα λερωμένα σκεύη από το μαγείρεμα. Δεν έχει σημασία αν τα κάνουν σωστά, σημασία έχει η συμμετοχή και η δράση. Αποκτούν, έτσι, εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και γνωρίζουν τη διαδικασία του “τρώμε” από την αρχή μέχρι το τέλος της.
5. Τα λαχανικά πρώτα
Μια τακτική ώστε τα (μικρότερα) παιδιά να μυηθούν στα λαχανικά, είναι να μπαίνουν πρώτα στο τραπέζι. Είναι λογικό όταν υπάρχουν μακαρόνια, ή κρέας με πουρέ και δίπλα τα λαχανικά, τα παιδιά να προτιμούν όλα τα υπόλοιπα. Το πρώτο πιάτο που μπαίνει στο τραπέζι είναι αυτό με την “πρασινάδα” και στη συνέχεια, μετά από λίγο ακολουθούν τα υπόλοιπα. Το ίδιο μπορείτε να κάνετε στο σπίτι με οποιοδήποτε νέο τρόφιμο θέλετε να εισάγετε στο μενού και όχι απαραίτητα μόνο με τα λαχανικά.
6. Ένα βήμα τη φορά
Η προσέγγιση Montessori στο φαγητό, μπορεί να γίνει με οτιδήποτε. Αρκεί να σπάμε τις “δουλειές” σε κομμάτια και όχι να δίνουμε στα παιδιά να κάνουν τα πάντα, γιατί αφενός μπερδεύονται, και αφετέρου στο τέλος δεν θα κάνουν τίποτα σωστά. Το κόλπο είναι ένα βήμα τη φορά και η φιλοσοφία που ακολουθείται είναι πως όλα τα παιδιά, με την προετοιμασία και την πρακτική, μπορούν να γίνουν ενήλικες που ξέρουν να φάνε υγιεινά, αλλά και να απολαύσουν το φαγητό τους.
Ο Αφοπλισμός του Συνειδητού Νου
Ο συνειδητός νους, το Λερναιοκέφαλο τέρας με τα 5.000 κεφάλια, το “Εγώ”, είναι ένας χαοτικός στρόβιλος από σκέψεις, εικόνες, μνήμες, συναισθήματα, αλληλοσυγκρουόμενες επιθυμίες κι αμφιβολίες, ανεκπλήρωτα όνειρα και φοβίες, αντιφάσεις και παρανοϊκότητες. Είναι ανίκανος ο συνειδητός νους, να συγκεντρώσει την προσοχή του καθαρά και απόλυτα σε ένα μοναδικό αντικείμενο, έστω και για ένα χιλιοστό του δευτερολέπτου, χωρίς να παρεμβάλλουν δευτερεύουσες σκέψεις, που αρχίζουν να την νοθεύουν και να την παρασύρουν σε έναν μεγαλύτερο εσωτερικό μονόλογο. Συμβολίζεται, πολύ σωστά, με μια μαϊμού που πηδάει ασταμάτητα από κλαδί σε κλαδί. Αν δεν το πιστεύετε αυτό, τότε δοκιμάστε να συγκεντρώσετε την προσοχή της συνείδησης σας στην τελεία που βρίσκεται στο τέλος αυτής της πρότασης, χωρίς να εμπλακείτε σε καμία άλλη μορφή σκέψης, αλλά και χωρίς την ίδια την σκέψη για την τελεία.
Ο συνειδητός νους, το “εγώ”, είναι απασχολημένος σε μόνιμη βάση, σε έναν ατέρμονο εσωτερικό μονόλογο, κι αυτό δίνει όλον τον χώρο και τον χρόνο στον υποσυνείδητο νου να δουλέψει ανενόχλητος, φτιάχνοντας έναν υπόγειο λαβύρινθο κάτω από έναν εξωτερικό λαβύρινθο. Μόνο που ο υποσυνείδητος-εσωτερικός έχει πολύ πιο γερά θεμέλια, ενώ ο εξωτερικός διαλύεται στο πρώτο φύσημα του ανέμου για να δώσει την θέση του σε έναν άλλον. Είναι επειδή αντιδρά χωρίς λογική αλλά εντελώς παράλογα, με εξωτερικά ερεθίσματα, χωρίς διαφοροποίηση ετερόκλητων στοιχείων, αλλά μόνο με ταυτοποιήσεις ανόμοιων. Όπου η ταυτοποίηση εντελώς ανόμοιων πραγμάτων, όπως, ένα άλογο, ένα αχλάδι, η βροχή και το άρωμα από το γιασεμί… αντιστοιχούν σε “εχθρός εδώ κοντά” χωρίς να υπάρχει απολύτως τίποτε εδώ κοντά. Έτσι ελέγχεται το ανθρώπινο ζώο.
Αυτή την τεχνική επιβολής χρησιμοποίησαν πρόσφατα στην σαπουνόπερα του κορωνοϊού. Την ταυτοποίηση των ανόμοιων. Έτσι μεγάλη μερίδα ανθρώπων, οι μαζάνθρωποι, πίστεψαν ότι τους κυνηγάει ένας ιός και υπέκυψαν ασυζητητί στις κρατικές αγκιτάτσια-επιβολές, με κίνδυνο της ζωής τους.
Μια δέσμη φωτός, στο σκοτάδι
Περπατάς σε μια σκοτεινή νύχτα. Το μόνο φως που έχεις είναι ο μικρός φακός που κρατάς στο χέρι σου. Καθώς κουνάς το φακό σε διάφορες κατευθύνσεις ολόγυρα, η δέσμη του φωτός μετακινείται, και αποσπά την προσοχή σου με τον ένα ή με τον άλλον τρόπο. Φωτίζει μόνο εκεί που κοιτά, και βλέπει μόνο εκεί που φωτίζει. Ο νους μας, είναι κάτι σαν αυτόν τον φακό στο σκοτάδι. Και με την συγκέντρωση της προσοχής, κατευθύνουμε το νου από μέρος σε μέρος. Όπως και η δέσμη του φωτός, βλέπουμε που κατευθύνεται ο νους, αλλά τίποτε παραπάνω.
Όλα τα υπόλοιπα είναι παρεμβολές. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτές οι παρεμβολές είναι όλα τα άλλα πράγματα που δεν εστιάσαμε την προσοχή μας επάνω τους. Θα μπορούσαν να είναι αρνητικά αισθήματα, συμπεριφορές και σκέψεις, που κάνουν ακόμη πιο δύσκολο τον προσανατολισμό της προσοχής. Τα αισθήματά μας ακολουθούν την σκέψη μας πανεύκολα. Τα αισθήματα είναι αντιδράσεις που υποκινούνται από το Μοντέλο του “Εγώ”, σαν μια θεατρική παράσταση, ενώ ο πραγματικός Διανοητικός εαυτός μας, το ΕΙΝΑΙ, απλά παρακολουθεί…
Με παρόμοιο τρόπο, αν κατευθύνεις την προσοχή σου σε ένα συγκεκριμένο συναίσθημα, θα έχει σαν αποτέλεσμα να νιώσεις το συναίσθημα -έστω κι αν αυτό είναι αδικαιολόγητο. Κι αυτό συμβαίνει γιατί εσύ δεν είσαι ο «φακός», είσαι αυτός που χειρίζεται το «φακό». Με τις κατευθυνόμενες δέσμες του μικρού φακού, αντιλαμβάνεσαι αποσπασματικά το περιβάλλον, σαν να λύνεις ένα παζλ βάζοντας τα κομμάτια με τυχαία σειρά -που παραδόξως έχει την ικανότητα να μοιάζει πάντα σωστή σε σένα, όσο παράλογη κι αν είναι. Στην σκηνή είσαι πάντα εσύ, (Εγώ) το σκοτάδι, και το μέρος που φωτίζει ο φακός.
Ο υποσυνείδητος νους βλέπει μέσα στο σκοτάδι. Συνεχίστε μόνοι σας αυτήν την απλή παραβολή, προσθέτοντας τι ψάχνετε, πόσο δυνατό φακό μπορείτε να πάρετε, τι φοβάστε μέσα στο σκοτάδι, πως επιδρούν οι ήχοι στο πού θα φωτίσετε με τον φακό, πώς παρερμηνεύετε τις σκιές ολόγυρα, τι κινδύνους αντιμετωπίζετε αν δεν φωτίζετε συχνά εκεί που βαδίζετε, και με ποιόν τρόπο ο φακός φωτίζει άπλετα ένα συγκεκριμένο σημείο αλλά κάνει το σκοτάδι γύρω σας ακόμη πιο σκοτεινό. Συνεχίστε την αλληγορία όσο περισσότερο θέλετε, αν έχετε την φαντασία για να το κάνετε. Προσοχή όμως, δημιουργείτε σκεπτομορφές.
Η βασική παρατήρηση είναι: Αν καταφέρετε να ξεπεράσετε τους λογικούς δισταγμούς και τους φόβους σας, και κλείσετε τον φακό, και ξεπεράσετε το σοκ του απόλυτου σκοταδιού τα πρώτα πέντε λεπτά, τα μάτια σας θα συνηθίσουν, και θ’ αρχίσετε να βλέπετε μέσα στο σκοτάδι. Συγκεντρωτικά. Αληθινά. Ξεπερνώντας τους περιορισμούς των μπαταριών και της λάμπας. Θα μπορείτε να συγκεντρώσετε την προσοχή σας αληθινά και απόλυτα στην τελεία που βρίσκεται στο τέλος αυτής της πρότασης, χωρίς να χρειάζεται να σκέφτεστε την εστίαση πάνω της. Θα σιγήσετε την μαϊμού που κόβει βόλτες μέσα στο κεφάλι σας.
Η απόλυτη καταγραφή, μέσα από την απουσία καταγραφής.
Ένα καλειδοσκοπικό ρητό των Σούφι, λέει:
«Είμαι ψηλά. Πολύ ψηλά.
Κάνοντας την καρδιά λευκή με την θέαση τ’ ουρανού.
Κι όχι κοιτώντας κάτω, κάνοντας μαύρο το χαρτί με το γράψιμο.»
Αυτή η ιδιόμορφη διανοητική κατάσταση, μπορεί να επέλθει αν χρησιμοποιήσουμε τις πιο σταθερές σκέψεις, συναισθήματα, αισθήσεις, και εικόνες, που είναι αποθηκευμένες στα υποσυνείδητα ή στα ασυνείδητα μέρη του νου, για να μπλοκάρουν αυτόν τον συνεχή εσωτερικό μονόλογο, όπως ακριβώς ένα φράγμα σε έναν ποταμό. Διάφορα τρικ πρέπει να χρησιμοποιηθούν, γιατί αν αυτά τα πράγματα του υποσυνείδητου νου συμπεριληφθούν μέσα στην εστίαση του συνειδητού, δεν θα έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Από την άλλη, πρέπει να απελευθερωθούν ή να ενεργοποιηθούν σε ένα επίπεδο ακριβώς κάτω από την συνείδηση, γιατί στην μορφή που έχουν αποθηκευτεί στο υποσυνείδητο, που είναι ένας αφηρημένος, αντιδραστικός κώδικας, δεν μπορούν να λειτουργήσουν με σαφήνεια. Πρέπει λοιπόν να απασχολήσουμε τον συνειδητό και υποσυνείδητο νου με κάτι που να ενεργοποιεί την πρόθεση στον ασυνείδητο νου, χωρίς να μας θυμίζει συνειδητά τι είναι. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε σαν παράδειγμα: το Μάντρα που επαναλαμβάνουν οι Βουδιστές μοναχοί, γυρνώντας ταυτόχρονα τον Τροχό Προσευχής, κινήσεις που σκοπό τους έχουν να επιδράσουν σε ένα διαφορετικό επίπεδο συνείδησης.
Στα βιβλία του Καστανέντα, ο Δον Χουάν βάζει τον μαθητευόμενό του να κρατάει σφιχτά δυο μικρές μυτερές πέτρες στα χέρια του, για να «υπενθυμίζουν στο σώμα του αυτό που πρέπει να κάνει, χωρίς ο ίδιος να συμμετέχει συνειδητά».
Οι Αρχαίοι Τολτέκοι της Κεντρικής Αμερικής, χρησιμοποιούσαν μικρά αγαλματάκια που ήταν «φορτισμένα» με μια ειδική ατμόσφαιρα, για να μεταφέρουν στον ασυνείδητο νου του κατόχου τους, μαγικές εντολές που σχετίζονταν με το συνειδητό ονείρεμα. Αυτά τα αγαλματίδια συνήθως απεικόνιζαν οντότητες που ήταν προσωποποιήσεις της εντολής αυτής, και ονομαζόταν Εncubriros (Ενκουμπρίρος, που σημαίνει: Αυτοί που συγκαλύπτουν).
Ο ασυνείδητος νους χρησιμοποιούσε την ανάμνηση αυτών των μορφών, για να τις χρησιμοποιήσει σαν οδηγούς στο ονειρικό του ταξίδι. Το παράδοξο είναι ότι ο δάσκαλος τις έδινε στο μαθητή, για να τις έχει πάντα μαζί του, χωρίς ο μαθητής να ξέρει τι ακριβώς είναι, αλλά παρ’ όλα αυτά ανταποκρινόταν απόλυτα στην εντολή.
Ο αφοπλισμός του συνειδητού-υποσυνείδητου νου, και της άμεσης ανάγκης για συνεχή εσωτερικό μονόλογο και για συνεχή ερμηνεία, και η ενίσχυση του ασυνείδητου νου ώστε να δημιουργήσει γέφυρες επικοινωνίας με τον «κόσμο της επιφανείας» (να «συνηθίσουν τα μάτια στο σκοτάδι»), είναι μία φόρμουλα κατανόησης των πραγμάτων που μπορεί να την συναντήσει κανείς σε όλο της το μεγαλείο, αν καταδυθεί στην Ιστορία της σύγχρονης τέχνης.
Από τον Νταντά και τον Σουρεαλισμό, μέχρι τον Κυβισμό και τον Εξπρεσιονισμό. Εκτενείς μελέτες πάνω στο ζήτημα, έχουν γράψει ο Αντρέ Μπρετόν (πρωτεργάτης του Σουρεαλισμού), ο Τριστάν Τζαρά (τα Μανιφέστα του Ντανταϊσμού), και ο Μαρσέλ Ντουσάμπ, ενώ για πρώτη φορά παρουσιάζεται στον κινηματογράφο στο Γερμανικό Εξπρεσιονιστικό φιλμ του 1919 Το Εργαστήριο του Δόκτορος Καλιγκάρι, του Ρόμπερτ Βίνε, και στο Μυστήρια μιας Ψυχής του Πάμπστ, το 1926. Δυο ταινίες που διαδραματίζονται μέσα στην ίδια την τοπογραφία του νου ενός ψυχασθενούς, ο οποίος βαδίζει με κώδικες του υποσυνείδητου νου προσπαθώντας να ερμηνεύσει με έναν διαφορετικό τρόπο την πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα που γίνεται ρευστή, επειδή εξαρτάται απόλυτα από τον παρατηρητή.
Η Δύναμη του Χειρισμού της Εστίασης της Προσοχής
Οι περισσότερες παραδοσιακές μαγικές τεχνικές, απαιτούν από τον χρήστη τους να συγκεντρώσει την προσοχή του σε κάποια αφηρημένη αναλογική αναπαράσταση του πράγματος που θέλει να επιτύχει. Για παράδειγμα: για να προκαλέσει διαφωνία ανάμεσα στους εχθρούς του, πρέπει να ονομάσει μερικές πέτρες με τα ονόματα τους κι έπειτα να αναγκάσει τον εαυτό του να εξοργιστεί σε σημείο υστερίας και να αρχίσει να χτυπά με δύναμη τις πέτρες μεταξύ τους, μεταφέροντας όλη την οργή του πάνω τους και ξεχνώντας τελείως τους αληθινούς εχθρούς του.
Η υστερική οργή λειτουργεί κυρίως για να μπλοκάρει την συνειδητή-υποσυνείδητη σκέψη, και να ενισχύσει με δύναμη την ασυνείδητη επιθυμία, αν και πρέπει να εξοργιστεί σκεπτόμενος οτιδήποτε άλλο εκτός από τους στόχους του. Προσπαθεί να περιορίσει την συνειδητή προσοχή του ολοκληρωτικά σε αυτήν την μικρή τελετουργία και να ακινητοποιήσει τον συνειδητό νου, για να μπορέσει να καναλιζάρει την επιθυμητή δύναμη στο ασυνείδητο. Εκπληκτικά αποτελέσματα παρατηρούνται επίσης, όταν ο χρήστης τέτοιων παραδοσιακών τελετουργιών δημιουργεί μια σειρά από τεχνικές, σε μία χρονική περίοδο, και έπειτα τις εκτελεί πολύ αργότερα, όταν έχει συνειδητά ξεχάσει για ποιόν σκοπό είχαν φτιαχτεί.
Ένας από τους βασικούς στόχους της Κελτικής Δρυιδικής μύησης ήταν η παραμονή στο σκοτεινό δάσος, όπου ο μαθητευόμενος έπρεπε να μείνει μόνος μέσα στην νύχτα του δάσους και να αντιμετωπίσει την σκέψη του μέχρι να την αφανίσει (στο Ναγκουάλ του Καστανέντα, στον Υπόγειο Κόσμο των Σαμάνων, στον ποταμό Αχέροντα και στην Λίμνη της Στυγός των Ελλήνων) για να γίνει ένα με αυτήν των προγόνων του. Όταν τα κατάφερνε, αντίκριζε τον «Ήλιο του Μεσονυκτίου», και πλέον μπορούσε να δει μέσα σε εκείνο το σκοτάδι που όλοι μας φοβόμαστε να κοιτάξουμε, αλλά που αυτό μας κοιτάει.
Ο Νίτσε, έλεγε: «Αν κοιτάς την Άβυσσο, και η Άβυσσος θα κοιτάει εσένα.»
Ο νους μας ακολουθεί την προσοχή μας.
Όπου συγκεντρώσουμε την προσοχή μας, εκεί θα κατευθυνθούν και οι σκέψεις μας. Κατευθύνοντας προσεκτικά την προσοχή σε ένα συγκεκριμένο μέρος ή σε έναν συγκεκριμένο σκοπό, εστιάζουμε πάνω του μία δέσμη ενέργειας. Σύμφωνα με πολλούς ερευνητές, το φαινόμενο αυτό δεν διαφέρει πολύ από το φαινόμενο της δημιουργίας του στατικού ηλεκτρισμού.
Όποτε συγκεντρώνουμε τις σκέψεις μας, συγκεντρώνουμε μια μορφή ενέργειας που μπορούμε ίσως να την ονομάσουμε Νοητική Ενέργεια, η οποία λειτουργεί ως δεσμός αυτής της συγκέντρωσης. Αυτό αποκαλείται Σκεπτομορφή. Συνήθως, η ενέργεια αυτή σκορπίζει αμέσως μόλις σπάσουμε την συγκέντρωση, αλλά είναι δυνατόν να συγκεντρώσουμε ενέργεια με τέτοιον τρόπο ώστε να παράγουμε πολύ δυνατές σκεπτομορφές.
Τέτοιες σκεπτομορφές είναι στρόβιλοι νοητικής ενέργειας, και μπορούν να υπάρξουν ως αυτόνομες οντότητες, τουλάχιστον για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα. Βασικά όμως, είναι ανόργανες, μη-σκεπτόμενες δυνάμεις, και το να απευθυνθείς σ’ αυτές θα είναι σαν να απευθύνεσαι σε μια καρέκλα. Μέσα από αυτό το πρίσμα, οι σκεπτομορφές είναι παρόμοιες με τις στοιχειακές δυνάμεις, που συνήθως ονομάζουμε φαντάσματα και στοιχειά.
Οι μελετητές του αποκρυφισμού υποστηρίζουν ότι αυτές οι δυνάμεις είναι νοητικές, ανόργανες οντότητες, που ανταποκρίνονται στα ηλεκτροστατικά και μαγνητικά πεδία, και σε άλλους ενεργειακούς στροβίλους, και γι’ αυτό ανταποκρίνονται και σε μία μαγική τελετή, που άλλωστε δημιουργεί ένα πεδίο ενέργειας. Ίσως κάποτε να πετύχουμε το ίδιο πράγμα, χρησιμοποιώντας ηλεκτρονικές συσκευές. Και σύμφωνα με αυτές τις σκέψεις, οι «φαντασματοπαγίδες» – ηλεκτρικές σκούπες που χρησιμοποιούσαν οι κινηματογραφικοί Ghostbasters, δεν είναι και τόσο παράλογη ιδέα.
Οι μελετητές του ζητήματος επίσης υποστηρίζουν ότι οι σκεπτομορφές -και γενικά τα στοιχειακά- δεν είναι και τόσο έξυπνες. Και αν παρουσιάζουν μερικές φορές κάποια νοημοσύνη, είναι πολύ περιορισμένη. Η συμπεριφορά τους είναι συνήθως αυτοματική. Οι σύγχρονοι πειραματιστές, ονομάζουν αυτά τα «τεχνητά στοιχειακά»: Αστρικά-Ρομπότ, και εξηγούν ότι λειτουργούν με την ακρίβεια και την ηλιθιότητα ενός περιορισμένα προγραμματισμένου ρομπότ.
Και τι μπορεί να κάνει συνήθως ένα τέτοιο ρομπότ; Να επαναλαμβάνει συνέχεια ένα μήνυμα, να σημάνει συναγερμό με ένα συγκεκριμένο ερέθισμα, να αναλάβει μια ανατρέψιμη αποστολή δολοφονίας, να ακολουθεί σαν σκιά τον ξενιστή του, να επαναλαμβάνει συνέχεια μια σειρά κινήσεων σαν βελόνα που κόλλησε στο πικάπ, να περιπλανιέται ανεξέλεγκτο μέχρι να του τελειώσουν οι μπαταρίες, να αφομοιωθεί σε ένα σύμβολο, να μεταφέρει ένα συναίσθημα σαν ταχυδρόμος σε έναν παραλήπτη, να προσελκύσει την προσοχή, να προκαλέσει «παρεμβολές», να μεταμφιεστεί και να υποδυθεί κάτι άλλο.
Η Κατάρα των Φαραώ
Ο Λόρδος Γουέστμπουρυ, είχε στο διαμέρισμα του στο Λονδίνο, μία αρχαία αιγυπτιακή επιγραφή (σε ιερογλυφικά, δηλαδή εικόνες και σύμβολα) που την είχε πάρει από τον τάφο του Φαραώ Τουταγχαμών ο αρχαιολόγος Χάουαρντ Κάρτερ, που είχε ανακαλύψει τον τάφο. Η επιγραφή, όπως την απόδοσαν οι μελετητές, έλεγε:
«Ο Θάνατος θα έλθει πάνω σε γοργά φτερά του Μεσονυκτίου, σε όποιον άγγιξε τον ιερό τάφο του Φαραώ.»
Αυτή είναι η θρυλική «Κατάρα του Φαραώ» (μια από τις πιο διάσημες ωρολογιακές-σκεπτομορφές) που έστειλε στον θάνατο, κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες, 14 άτομα που είχαν αναμιχθεί στο άνοιγμα του τάφου, και 22 άτομα που ήρθαν σε επαφή μαζί τους. Ο πρώτος από αυτούς πέθανε στην Αίγυπτο την επόμενη μέρα, από τσίμπημα μολυσμένου κουνουπιού, και ο τελευταίος από αυτούς πέθανε ένα χρόνο μετά στο Τέξας των Η.Π.Α. όταν κατέρρευσε πάνω του ο πύργος μιας πετρελαιοπηγής(!).
Ο Λόρδος Γουέστμπουρυ, που είχε στην κατοχή του την πλάκα με την επιγραφή, έπεσε από τον έβδομο όροφο, από το παράθυρο του διαμερίσματος του στο Λονδίνο. Καθώς η νεκροφόρα τον συνόδευσε στο κρεματόριο, με συνοδηγό τον αδελφό του, χτύπησε και σκότωσε ένα οκτάχρονο αγοράκι κι έπειτα καρφώθηκε πάνω σε έναν τοίχο, οι δύο επιβάτες υπέκυψαν αργότερα στα τραύματα τους, ενώ το φέρετρο έπεσε στον δρόμο πολλά μέτρα πιο πέρα, έσπασε, και το πτώμα του Λόρδου έμεινε ημίγυμνο στο πλακόστρωτο. Την ίδια μέρα, στο Κάιρο είχε αυτοκτονήσει ο βασικός οδηγός της αποστολής, με περίστροφο που αγόρασε από τα λεφτά της αμοιβής του.
Η τέχνη των Αιγυπτίων Ιερέων που «παγίδευσαν» τον τάφο του βασιλιά τους (για τον οποίον ήταν γνωστό πριν την ανακάλυψη ότι ήταν στοιχειωμένος), είναι άγνωστη για τους περισσότερους σύγχρονους ερευνητές, αλλά σήμερα ξέρουμε πως μια τέτοια «κατάρα» λειτουργεί όπως ένας ιός, και μάλιστα έχει την ίδια φυσιολογία. Το Ιερογλυφικό για τον «θάνατο που έρχεται» παριστάνει έναν άντρα που τσακίζει το ίδιο του το κεφάλι με ένα τσεκούρι. Βλέπουμε ότι ο Θάνατος ερμηνεύεται σαν να έρχεται από μέσα, σαν να έχουν εμφυτεύσει στο θύμα του έναν μηχανισμό αυτοκαταστροφής.
Ένας από τους αρχηγούς της Θεοσοφικής Εταιρίας-Στοάς (συνεχιστής του έργου της περιβόητης Μαντάμ Μπλαβάτσκυ), ο C.W. Leadbeater, γράφει:
«Ο σκεπτόμενος άνθρωπος ενδύεται ένα σώμα που αποτελείται από αναρίθμητους συνδυασμούς της λεπτοφυούς ύλης του νοητικού πεδίου. Το σώμα αυτό είναι περισσότερο ή λιγότερο εξευγενισμένο ανάλογα με το στάδιο της διανοητικής ανάπτυξης που έχει φτάσει ο άνθρωπος. Η λεπτότητα και η ταχύτατη κίνηση των σωματιδίων του δίνουν την όψη ενός ιριδίζοντος φωτός. Κάθε σκέψη γεννά μια ομάδα σχετικών με αυτήν δονήσεων στο υλικό αυτού του σώματος, εμπλουτισμένων με μια σειρά χρωματισμών. Κάτω από αυτήν την παρόρμηση το σώμα εκδηλώνει ένα δονούμενο τμήμα του, το οποίο σχηματίζεται σύμφωνα με την φύση των δονήσεων. Όμοια είναι και τα σχέδια που δημιουργούνται αν βάλουμε άμμο πάνω σε έναν δίσκο που πάλλεται σύμφωνα με μία νότα. Αυτό λοιπόν το τμήμα, έρχεται σε επαφή με την περιβάλλουσα ατμόσφαιρα και συσσωρεύει υλικό αντίστοιχης υφής από τη στοιχειακή ουσία του νοητικού κόσμου. Τότε έχουμε μια απλή σκεπτομορφή, η οποία είναι μιά ζωντανή οντότητα έντονης δραστηριότητας, εμψυχωμένη από την ιδέα που την γέννησε. Εάν δημιουργήθηκε από πολύ λεπτά μόρια νοητικής ύλης, τότε θα είναι μεγάλης δύναμης και ενέργειας και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν ο πιο δυναμικός παράγοντας δράσης, όταν κατευθύνεται από μιά ισχυρή και σταθερή θέληση…»
Ένας για Όλους και Όλοι για Έναν
Όλοι έχουμε βιώσει την χαρά, την οργή, ή τον πανικό του πλήθους. Χιλιάδες θεατές έχουν συγκεντρωμένη την προσοχή τους σε έναν στόχο, παρακολουθώντας έναν ποδοσφαιρικό αγώνα σε ένα γήπεδο, κι αυτός ο στόχος συγκρούεται πάνω από το γήπεδο με τον αντίπαλο, πολύ πιο ψηλά από εκεί που κυλά η μπάλα, προσπαθώντας ο ένας να επιβληθεί στον άλλον, πιέζοντας τους παίκτες, και κάνοντας τους ίδιους τους πομπούς του υποχείρια της αυξανόμενης δύναμης του.
Ένα έθνος ενώνεται σε καιρό πολέμου, κάτω από τον ίδιο στόχο, και συγκινείται από φόρμουλες που είναι πολύ καιρό πριν δημιουργημένες, οι οποίες ενεργοποιούνται με την επίκληση των συμβόλων που έχουν επιβληθεί. Η σημαία είναι το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτού του φαινομένου, και δύσκολα μπορεί κανείς να παραδεχτεί το αντίθετο. Στους προηγούμενους πολέμους, έφτανε να υψωθεί η σημαία του αντιπάλου πάνω στο λόφο και να κλαπεί ή να καταστραφεί η σημαία των άλλων, για να νιώσει ηττημένος ο στρατός που την «υπερασπίζεται».
Το «τελετουργικό» κάψιμο της σημαίας του εχθρού, που υιοθετήθηκε από τα περισσότερα αραβικά κράτη που έκαιγαν την Αμερικανική σημαία (όπως στο Ιράκ και στη Λιβύη), αλλά και από τους διαφωνούντες στον πόλεμο του Βιετνάμ, είχε ακριβώς αυτόν τον χαρακτήρα, ως μια ενέργεια που μπορούσε να συγκεντρώσει το δυναμικό της νοητικής ενέργειας των παρευρισκομένων, και να την κατευθύνει ενάντια στο σύμβολο που αναπαριστούσε τον αντίπαλο, για να πλήξει τον ίδιο, όπως ακριβώς οι πέτρες με τα ονόματα των εχθρών που χτυπούν μεταξύ τους.
Ένας ηγέτης που μιλά σε ένα μεγάλο πλήθος, και χρησιμοποιεί καλοσχεδιασμένες λέξεις κλειδιά για να διεγείρει τον υποσυνείδητο νου τους, (νους που τα έχει ήδη δεχθεί στο παρελθόν), χωρίς την συμμετοχή και την έγκριση του συνειδητού νου. Με μια αντίστροφη διαδικασία από αυτήν που περιγράφηκε ήδη, πετυχαίνει να επηρεάσει το πλήθος σε τέτοιο βαθμό και με τέτοιο συγχρονισμό, ώστε να αντιδρά σαν ένα σώμα, μια φωνή, μια συγκίνηση, έναν ενθουσιασμό.
Υποσυνείδητες φράσεις αγκιτάτσια
Το «Ε-ε-έρχεται!!» που φώναζαν τα πλήθη στον Κωνσταντίνο Καραμανλή, όταν αυτός επέστρεφε από το Παρίσι κατά την Μεταπολίτευση, δεν ακουγόταν για να ενημερωθεί ο κόσμος ότι έρχεται, αλλά για να αποδεχτεί το συλλογικό υποσυνείδητο τον ερχομό του ως Μεσσία-Ηγέτη. («Μετά από μένα το χάος» «Ή εγώ ή τα τανκς»). Το «Εδώ και Τώρα», η λέξη αγκιτάτσια-κλειδί που χρησιμοποιούσε σε όλες τις προεκλογικές εκστρατείες του ο Α. Παπανδρέου, έχει σαφέστατη μαγικο-τελετουργική καταγωγή, και ήταν αυτό και το Καρμίνα Μπουράνα του Καρλ Όρφ, τα σύμβολα-συνθήματα για την ενεργοποίηση των μηνυμάτων που είχαν επιβληθεί στον υποσυνείδητο νου των ανθρώπων.
Ακόμη και το συνθηματικό «V» (το γνωστό ως σήμα της νίκης, που υποτίθεται ότι προέρχεται από την λέξη Νίκη = Victory), το οποίο πρωτοπαρουσίασε ο Γουίνστον Τσώρτσιλ στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι ένα μήνυμα που επικαλείται τις πιο αρχέγονες μνήμες, και συμβολίζει την καταστροφή και όχι την νίκη (το αληθινό του σύνθημα είναι «αφανίστε τον εχθρό»).
Είναι αρχαίο μαγικό σύμβολο, η «Διχάλα του Τυφώνα», το σύμβολο της Κόλασης, (μια δυναμική μαγική χειρονομία), και η ερμηνεία του είναι ακριβώς αντίστροφη από το «Κηρύκειο του Ερμή» -που οι περισσότεροι το γνωρίζουν σαν το καθησυχαστικό έμβλημα των απανταχού γιατρών, αλλά απεικονίζει την καθυπόταξη της ανεξέλεγκτης δύναμης, την ηρεμία, συμβολίζει την καταστροφή και την αιώνια διαμάχη, βρίσκεται πάνω στο κεφάλι της οχιάς (Viper), αλλά είναι και ο ρωμαϊκός αριθμός πέντε, που συμβολίζει το χάος που θέλησε να επιβάλλει η παράξενη αδελφότητα των Ιλλουμινάτοι, υπενθυμίζει την μαγική δύναμη του πενταγώνου, όπως αυτή που εκπέμπει το Πεντάγωνο της Κυβέρνησης των Η.Π.Α. (και όλων των άλλων), από την οποία για να προστατευτεί ο Πρόεδρος συνεδριάζει και δίνει εντολές από το «Οβάλ Δωμάτιο», ένα χώρο χωρίς καθόλου γωνίες. (δες το γωνιώδες βλάσφημο χάος του Λάβγκραφτ)
Αλλά ακόμη κι εκείνοι, οι σταρς του Χόλιγουντ, που παίζουν με τις ανικανοποίητες σεξουαλικές επιθυμίες δισεκατομμυρίων ανθρώπων, που προβάλλονται πάνω τους -και γι’ αυτόν τον λόγο λέγονται και «σύμβολα του σεξ» – με ποιόν τρόπο κατευθύνουν αυτοί και οι παραγωγοί τους, μια τέτοια τεράστια εστίαση της προσοχής από όλες τις πλευρές; Μια εποχή, το σήμα της Μέτρο Γκόλντουιν Μάγιερ, το Λιοντάρι που βρυχάται τρεις φορές, προκαλούσε συναισθήματα ευεξίας και απόλυτης συγκέντρωσης στο κοινό, το οποίο αντιδρούσε αρνητικά προδιατεθειμένο στις ταινίες που δεν άρχιζαν με το γνωστό βρυχηθμό με τις δύο παύσεις.
Τα μεγάλα αγάλματα και τα μνημεία, επίσης συγκεντρώνουν σκεπτομορφές μεγάλης έντασης (ας θυμηθούμε το Γκόλεμ, ένα άγαλμα που έπαιρνε ζωή από τους αλχημιστές), και λειτουργούν κυριολεκτικά όπως εκείνα τα ειδικά φώτα που μαζεύουν τα κουνούπια, ή όπως τα αλεξικέραυνα. Η ανθρώπινη μορφή, είναι ο κύριος πόλος προσέλκυσης πάσης φύσεως ενεργειών και σκεπτομορφών, και δεν χρειάζεται να πούμε πολλά γι’ αυτό, παρά να σας θυμίσουμε τα κουκλάκια του Βουντού και τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούνται, αλλά και τις ιδιότητες που απέδιδαν οι ιθαγενείς στα τοτέμ, αλλά και ο αρχαίος κόσμος στα είδωλα.
Το Άγαλμα της Ελευθερίας, που το έκανε δώρο ο γαλλικός λαός στον αμερικανικό λαό για την ανεξαρτησία του (και το έφτιαξε ο ίδιος άνθρωπος, ο Άιφελ, που έφτιαξε και τον πύργο σύμβολο του γαλλικού λαού), είναι το μεγαλύτερο παράδειγμα αυτής της μαγικής τελετουργίας σε κοινή θέα. Στέκει σε ένα μικρό νησί απέναντι από την Νέα Υόρκη, με τον πυρσό της σηκωμένο ψηλά, και την διακήρυξη της ανεξαρτησίας στο χέρι, και ήταν το πρώτο θέαμα που αντίκριζαν οι μετανάστες που ερχόντουσαν από τον ωκεανό, και χοροπηδούσαν από την χαρά τους στο κατάστρωμα, γιατί αυτή η θέα σήμαινε: «Καλώς ήλθατε στον Ελεύθερο Κόσμο, αφήστε πίσω σας τα δεσμά του παλιού, μέσα στη νύχτα σας οδηγώ για να με βρείτε»
Κι έτσι, η Αμερική που ξέρουμε, χτίστηκε κυριολεκτικά πάνω στις ελπίδες-σκεπτομορφές που εξέπεμπε από άκρη σε άκρη όλης της οικουμένης, αυτό το άγαλμα. Ελπίδες που μπορεί να προδόθηκαν επανειλημμένως, οι άνθρωποι όμως δεν έχουν παρά να το κοιτάξουν για να επαναφορτιστούν, και να συνεχίσουν την ζωή τους στο «Home of the Brave, Land of the Free», που βασικά είναι η εικόνα από το «μικρό σπίτι στο λιβάδι» που έχει κατατροπώσει τους Άγγλους και τους Ινδιάνους και το «λιβάδι» είναι πια ελεύθερο.
Η ίδια ακριβώς τελετουργία σε κοινή θέα συμβαίνει και με το τεράστιο άγαλμα του Ιησού Λυτρωτή στην Βραζιλία, με απλωμένα τα χέρια και βρίσκεται στην κορυφή του λόφου Κορκοβάντο (Corcovado), πάνω από το Ρίο ντε Τζανέιρο, στο εθνικό πάρκο του Δάσους Τιζούκα (Tijuca). Στέκεται με απλωμένα τα χέρια σαν να καλωσορίζει τον κόσμο, σε ύψος 710 μέτρων. Έχει ύψος 32 μέτρα, ζυγίζει 1.000 τόνους και μάλιστα είναι εγκατεστημένο με τρόπο ώστε να ατενίζει την πόλη του Ρίο. Ενισχύοντας την σκεπτομορφή του Ιουδαίου Ιησού στο συλλογικό ασυνείδητο των μαζών.
Στα αρχαία χρόνια δινόταν πολύ μεγάλη προσοχή σε αυτόν τον φανερό ή μυστικό διάλογο μεταξύ του αγάλματος και του πιστού που ξεπερνά σε μεγάλο βαθμό την σημασία που δίνουμε σήμερα στον τρόπο που εκλαμβάνουμε γενικότερα τα μηνύματα (οπτικά και μη). Σήμερα είμαστε συντονισμένοι να αντιλαμβανόμαστε μόνο την επιφανειακή όψη των πραγμάτων και τυφλά να εισπράττουμε τα μηνύματα των πομπών θεωρώντας τα απλά σαν εικόνες.
Σαν παθητικοί δέκτες απορροφάμε εικόνες χωρίς όμως να κάνουμε διάλογο μαζί τους και δυστυχώς σε πολλές περιπτώσεις θα έπρεπε να διακόψουμε κάθε επαφή μαζί τους, είτε οπτική είτε αυτή που γίνεται με την ψυχή μας. Γιατί ναι, οι εικόνες εξακολουθούν να μιλούν ακόμα και σήμερα, αλλά ποιος τις ακούει; Ακούει μόνο μία ανομοιογενή φασαρία και αναταραχή χάνοντας μέρα με την μέρα την ικανότητά της να εστιάζει στα επιμέρους σημεία, όπως εστίαζαν οι αρχαίοι Έλληνες στην θέα μίας εικόνας ή αγάλματος. Πόσο, λοιπόν, ακοίμητα είναι τα μάτια μας;
Ο αρχαίος Ελληνικός κόσμος είχε αντιληφθεί σε μεγάλο βαθμό την αξία και την λειτουργία των εικόνων που πολύ προσεκτικά επέλεγε για να ντύσουν την καθημερινότητά του. Ακόμα και ίσως άσχημες για την αισθητική μας εικόνες (άσχημες γιατί ξεχάσαμε την συμβολική τους γλώσσα) είναι πολύ προσεκτικά διαλεγμένες στον τόπο που θα τοποθετούνταν. Σκεφθείτε λίγο τι απεικονίζεται πολύ συχνά στις ασπίδες των αρχαίων Ελλήνων πολεμιστών που τις βλέπουμε σε αγγεία.
Ήξεραν πολύ καλά, λοιπόν, τους τρόπους που τα αγάλματα είναι δέκτες και υποδοχείς ενέργειας και η τελική τους μορφή συντελούσε σε μεγάλο βαθμό κατά πόσο ήταν λειτουργικά σε αυτό το κομμάτι. Το Λεξικό της Σούδας αναφέρει κάποιον Ηραΐσκο από την πόλη της Αλεξάνδρειας που περιγράφει την ανταλλαγή αυτής της ενέργειας. Λέει, λοιπόν τα εξής το αντίστοιχο λήμμα για τον Ηραΐσκο:
«Ο Ηραΐσκος εκ γενετής είχε την ικανότητα να διαισθάνεται τα ζώντα από τα μη ζώντα ιερά αγάλματα. Πράγματι, μόλις έστρεφε το βλέμμα του στο άγαλμα δεχόταν ένα κύμα ενθουσιασμού στην καρδιά και αναπηδούσε το σώμα και η ψυχή του, σαν να καταλαμβανόταν από θεία ενέργεια. Εάν δεν συνέβαινε κάτι τέτοιο, το άγαλμα εκείνο ήταν άψυχο και άμοιρο θείας επίπνοιας.»
Ο πρωτοπόρος για την εποχή του (3ος αι. π.Κ.Ε.) ιατρός Ηρόφιλος από την Αλεξάνδρεια υποστήριζε ότι η αίσθηση της όρασης λειτουργεί ως εξής: το «εσωτερικό πνεύμα» που βρίσκεται στο μάτι είναι αυτό που συλλαμβάνει τις εικόνες. Πάνω, λοιπόν, στο πνεύμα αποτυπώνεται το οποιοδήποτε αντικείμενο είναι ορατό και το πνεύμα το μεταφέρει στα νεύρα σαν πληροφορία και εκείνα με την σειρά τους την αποτυπώνουν στην ψυχή εκείνου που βλέπει. Ακόμα και αν σήμερα η επιστήμη διαφωνεί με τον Ηρόφιλο βλέπετε πόσο σημαντικό ήταν για τους αρχαίους ποια εικόνα με την μορφή ενέργειας, σκεπτομορφής ή ενθουσιασμού θα φόρτιζε την ψυχή τους μέσω της όρασης. Θυμηθείτε και πάλι τι σημαίνει άγαλμα.
Η παράδοση λέει ότι όταν η Μήδεια σκότωσε τα παιδιά της παραδέχθηκε ότι γεννήθηκε με έναν τόσο άθλιο χαρακτήρα που την οδήγησε σε αυτήν την πράξη, γιατί όταν εκείνη ήταν ακόμα στην κοιλιά της μητέρας της, η μητέρα της δεν φρόντισε να περιτριγυρίζεται από περικαλλή αγάλματα. Η άποψη ότι τα χαρακτηριστικά των παιδιών προσδιορίζονται από τις σκέψεις των γονέων τους, κυρίως από την μητέρα την στιγμή της σύλληψής τους ήταν αρκετά διαδεδομένη.
Ο φιλόσοφος Εμπεδοκλής υποστήριζε ότι υπήρχαν περιπτώσεις όπου συχνά γυναίκες που κυοφορούαν ερωτεύονταν αγάλματα και αργότερα έφερναν στον κόσμο απογόνους που έμοιαζαν στο αντικείμενο του πόθου τους. Ο Ηλιόδωρος στα Αιθιοπικά(4.8) αναφέρει ότι από ένα ζευγάρι γονέων που ήταν και οι δύο μαύροι ήρθε στον κόσμο ένα λευκό κοριτσάκι. Η ίδια η μητέρα ομολογεί ότι την στιγμή της σύλληψής της κοιτούσε μία εικόνα όπου απεικόνιζε μία ερωτική σκηνή με την Ανδρομέδα γυμνή και τον Περσέα.
Για να μην υπάρχουν ανάλογες περιπλοκές, ο Γαληνός απαγόρευε την ύπαρξη ζωγραφικών πινάκων στα υπνοδωμάτια γιατί μπορεί η σύλληψη να έχει ως αποτέλεσμα μία τερατογένεση, αφού υπάρχει η πιθανότητα η φαντασία της μητέρας να διεγερθεί από μία μη πρέπουσα εικόνα. Ο Αριστοτέλης συμβούλευε (Πολιτικά, 7.18) τις μητέρες να κρατούν το πνεύμα τους όσο πιο ήσυχο γίνεται.
Έτσι, λοιπόν, ένας άλλος σπουδαίος ιατρός του 2ου αιώνα μ.Κ.Ε., ο Σωρανός από την Έφεσο υπογραμμίζει ότι η ποιοτική κατάσταση της ψυχής την ώρα της συνουσίας επιφέρει μεταβολές στα παιδιά που ενδέχεται να γεννηθούν. Συμβουλεύει τις μητέρες ότι για να αποφύγουν την γέννηση ενός άσχημου παιδιού εξαιτίας των αλλόκοτων φαντασιών της ψυχής, όταν αυτή βρίσκεται υπό την επήρεια οποιασδήποτε μέθης, καλό θα ήταν να είναι νηφάλιες την ώρα της ερωτικής συνουσίας γιατί,
«η ομοιότητα των γεννηθέντων τέκνων προς τις μητέρες τους αφορά όχι μόνο το σώμα, αλλά και στην ψυχή» (ΓυναικείωνΑ, 1.39).
Οι άσχημες ή μη πρέπουσες εικόνες στην συγκεκριμένη περίπτωση της σύλληψης έχουν μεγάλη σημασία για τον Σωρανό καθώς αναφέρει ότι κάποιες γυναίκες κατά την διάρκεια της συνουσίας τους έβλεπαν πιθήκους και γέννησαν παιδιά πιθηκόμορφα. Σε αντιπαράθεση αυτού, συνεχίζει ο Σωρανός, ο κυβερνήτης των Κυπρίων αν και ήταν άσχημος, όταν πλησίαζε ερωτικά την σύζυγό του την υποχρέωνε να βλέπει όμορφα αγάλματα, με αποτέλεσμα να γίνει πατέρας όμορφων παιδιών. Ακόμα και στην περίοδο που ζευγαρώνουν τα άλογα, εκείνοι που τα εκτρέφουν κρατούν μπροστά στα θηλυκά για να τα βλέπουν αρσενικά άλογα ευγενικής καταγωγής.
Μία εικόνα χίλιες σκέψεις.
Αν όλα αυτά σας φαίνονται υπερβολικά ρίξτε μία ματιά γύρω σας και κοιτάξτε τι από όλα αυτά που έχει δημιουργήσει το ανθρώπινο χέρι σας δημιουργεί αγαλλίαση και μιλάει στην καρδιά σας; Αν δεν βρείτε τίποτα, κοιτάξτε τις εικόνες, τα γλυπτά και τα αγάλματα που κοσμούν το περιβάλλον σας. Κοιτάξτε τις εικόνες και τους ήχους που μας πλημμυρίζουν καθημερινά. Όλα αυτά μας μιλάνε, ακόμα και αν δεν τα ακούμε και αποτυπώνουν τις κακέκτυπες τους μορφές στην ψυχή μας.
Είναι σε έναν μονόλογο μαζί μας γιατί συντονίζονται σε αυτή την συχνότητα «της παράδοσης άνευ όρων.» Μην αναρωτιέστε γιατί πάμε όπως πάμε κατά διαόλου σήμερα. Αν σας ενοχλούν αυτά που «κοσμούν» τους χώρους που ζείτε και εργάζεστε μην τα κοιτάτε παθητικά. Είπαμε… είναι πομποί, αλλά και δέκτες. Ένα πολύ όμορφο κομμάτι από την εισαγωγή της του σχολιαστή της Ελληνικής έκδοσης του Περί Αγαλμάτων:
«Αν θέλαμε να διακρίνουμε αδρομερώς την ανθρωπότητα, θα μπορούσαμε με βεβαιότητα να πούμε ότι διαιρείται σε τρεις κατηγορίες: Σε αυτούς που φτιάχνουν αγάλματα, σε αυτούς που τα καταστρέφουν και στο επαμφοτερίζον πλήθος. Με άλλα λόγια: στους Δημιουργούς, τους Καταστροφείς και τους Αδιάφορους. Το επαμφοτερίζον πλήθος είναι που κάνει την ζυγαριά να γέρνει πότε από την μια και πότε προς την άλλη κατεύθυνση. Δημιουργικότητα και καταστροφικότητα φαίνεται πως έχουν κοινή ενεργειακή βάση, αλλά εντελώς διαφορετική πορεία. Η πρώτη είναι δρόμος, ενώ η δεύτερη σύνδρομο. Συχνά η ανικανότητα προς δημιουργία «δημιουργεί» ικανότητα προς καταστροφή.»
Το έργο του Πορφυρίου αν και είχε την ίδια τύχη με τα ακρωτηριασμένα αγάλματα, συνεχίζει να μιλάει μέσα από τους ακρωτηριασμένους του βραχίονες, ίσως γιατί αυτά που λέει δεν κατοικούσαν πότε πίσω από τις γραμμένες από χέρι λέξεις.
Η Τέχνη, της Τέχνης για την διαμόρφωση της Πνευματικότητας, είναι τεράστιος, επειδή ακριβώς επιφέρει την ισορροπία των ψυχικών δυνάμεων και βάσει αυτού, επέρχεται και ισορροπία του πολιτισμού, εφ’ όσον μειώνεται στο ελάχιστο η καταδυνάστευση από μονοκρατορικές δυνάμεις και γιατί το ωραίο που συνεισφέρει η τέχνη, αφαιρεί τις αιχμές από την σκληρή πραγματικότητα.
Η τέχνη επιβάλλεται να παριστάνει ωραία πράγματα, παρά ανατριχιαστικά, όπως συμβαίνει με τα εκτρώματα που βλέπουμε γύρω μας, και εμβολιάζουν τους ανθρώπους με το μικρόβιο του κακού, το οποίο παρασταίνεται ακριβώς για να αποκτήσει ανοσία ο οργανισμός του και να μην ρυμουλκηθεί ποτέ, σε τέτοιες ή παρόμοιες καταστάσεις. Χαρά στον άνθρωπο και στην κοινωνία, που έχουν, όχι τυπική, αλλά ζωτική σχέση με την τέχνη. Αυτοί μπορούν να είναι βέβαιοι ότι και οι δυσκολότερες στιγμές τους μπορούν να γίνουν τραγούδι, χορός, χειροτέχνημα.
Μπορεί να φανταστείς μεγαλύτερη παραδοξολογία από την έννοια της μάζας;
Αποτελείται από μεμονωμένες μονάδες, που όλες μαζί κάνουν το πλήθος, αλλά συνεχίζουν να είναι μονάδες. Δημιουργώντας με την συνεύρεση τους μιά ξεχωριστή οντότητα, που έχει τις δικές της ξεχωριστές παρορμήσεις και τον ολόδικό της συνειδητό, υποσυνείδητο και ασυνείδητο νου, που είναι ένας υπερφυσικός μπεμπές που πανικοβάλλεται με το παραμικρό, χαίρεται με το παραμικρό, οργίζεται με το παραμικρό, ανάλογα με το ποιο ερέθισμα θα του εκπέμψουν για να ανταποκριθεί. Κυριολεκτικά είναι μια μαριονέτα που άγεται και φέρεται ανάλογα με το πως θα κουνήσουν τα σκοινιά που την κρατούν δεμένη οι χειριστές της.
Κι όμως, κανείς από αυτούς που συμμετέχουν στις πράξεις και στις αντιδράσεις του πλήθους, δεν έχει επίγνωση καμιάς από αυτές, και θεωρεί τον εαυτό του ως ανεξάρτητο που παραβρέθηκε σε μια εκδήλωση· αλλά αυτός στάθηκε όσο μπορούσε αποστασιοποιημένος. Αστείο και μόνο ως πρόταση, για τον ανεξάρτητο παρατηρητή.
Οι πανάρχαιες τεχνικές επιρροής του συλλογικού ασυνείδητου, ξέρουν πολύ καλά ποιος είναι η μάζα, ο όχλος, το πλήθος και ξέρουν πως βρίσκεται μέσα στον καθένα που θα ενωθεί με τις υπόλοιπες μπαταρίες -παράλληλα ή σειριακά- για να δουλέψει το κασετόφωνο, και να παίξει την κασέτα που θα του δώσουν. Η μάζα είναι αυτό το «κασετόφωνο», και οι «κασέτες» που παίζει είναι πολύ συχνά αγνώστου προελεύσεως -και ποιος ξέρει τι θ’ ακουστεί αν παιχτούν ανάποδα.
Η μεγαλύτερη αρνητική σκεπτομορφή και το πιο δυναμικό στοιχείο επιρροής της συνείδησης του σύγχρονου ανθρώπου, είναι το Χρήμα. Το Χρήμα έχει αποκτήσει όλα τα χαρακτηριστικά ενός «πνευματικού» όντος. Είναι αόρατο και άυλο, γιατί τα νομίσματα, τα χαρτιά, και τα ηλεκτρονικά νούμερα δεν είναι Χρήμα. Είναι απλώς αναπαραστάσεις ή Τάλισμανς ενός πράγματος που οι οικονομολόγοι δεν μπορούν ξεκάθαρα να το προσδιορίσουν. Παρ’ όλα αυτά, μπορεί να επηρεάσει δυναμικά την ίδια την πραγματικότητα.
Το Χρήμα έχει την δική του προσωπικότητα και την δική του ιδιοσυγκρασία, αποφεύγει αυτούς που το βλασφημούν, και ρέει προς το μέρος εκείνων που του φέρονται με τον τρόπο που του αρέσει. Η φύση του “Πνεύματος των Χρημάτων” είναι η κίνηση, του αρέσει να κινείται. Αν συγκρατείται συνεχώς και δεν χρησιμοποιείται, αργοπεθαίνει. Το Χρήμα επιδιώκει την άμεσα ικανοποιούμενη επιθυμία και την απόλαυση της, αλλά πρέπει και να επενδυθεί σαν μιά μεγαλύτερη επίκληση δύναμης.
Μεταφέρει πάνω του σύμβολα εξουσίας, και οι άνθρωποι νιώθουν υποσυνείδητα ότι ένα χαρτονόμισμα είναι κάτι σαν ένα συγχωροχάρτι από τον Πάπα. Μια προσωρινή άδεια που τους παρέχει η αυστηρή εξουσία, για να χρησιμοποιήσουν ένα ψίχουλο της δύναμής της. Στην πραγματικότητα, το Χρήμα είναι η κλειστοφοβική σκεπτομορφή της επιβολής του κράτους, πάνω στον αδύναμο άνθρωπο που κουρνιάζει στην πύλη του για προστασία. Είναι μια προσωρινή ταυτότητα ελεύθερης εισόδου που σου παρέχει το σύστημα, αν συμβαδίζεις μ’ αυτό. Μία ταυτότητα χαραγμένη με τα πιο δυνατά σύμβολα: Βασιλιάδες, Θεούς, ήρωες, εθνικές προσωπικότητες και ευεργέτες, ιστορικά γεγονότα, ηγεμόνες, επικρατούντες επιστήμονες και καλλιτέχνες, κλπ. Ένας πανίσχυρος, αόρατος, άυλος Θεός, πανταχού παρών και τα πάντα πληρών, ο θησαυρός των πονηρών και ζωής χορηγός…
Το ζήτημα που ξεδιπλώνεται εδωνά είναι τόσο τεράστιο που θα χρειαζόταν μια αντίστοιχα τεράστια μελέτη για να γίνει κατανοητό σε όλες τις προεκτάσεις του. Είναι ένα σαφέστατα παράξενα μαγικό θέμα, γνώσεις για το οποίο έχουν άνθρωποι που δεν θα φανταζόσασταν ότι τις έχουν: ιερωμένοι, πολιτικοί, επιχειρηματίες, καλλιτέχνες, επιστήμονες, στρατιωτικοί, κ.ά. Δηλαδή ένα πλήθος ανθρώπων που ξεπερνά τον πιθανό αριθμό των μυστικιστών και των ερευνητών που το εξερευνούν. Αυτή την στιγμή, υπάρχουν και λειτουργούν δυναμικά αμέτρητες σκεπτομορφές, (θρησκευτικές, πολιτικές, κοινωνικές, εχθρικές κ.ά.) και με την σωστή οπτική και μόρφωση θα μπορούσατε να τις διακρίνετε εύκολα, το ίδιο και τις δραστηριότητές τους. Άλλωστε, πολλά από τα πράγματα που κάνουμε ή σκεφτόμαστε ή λέμε καθημερινά, είναι αποτέλεσμα ανεξιχνίαστων σκεπτομορφών ή έχουν ως αποτέλεσμα ανεξιχνίαστες σκεπτομορφές.
Ποιος θα μπορέσει κάποτε να τις χαρτογραφήσει; Πως μπορούμε να αποφύγουμε την επιβολή τους;
Είναι σχετικά εύκολο, αρκεί και μόνο η χρήση της Παρατήρησης του Ολοφάνερου και η συνεχής επαγρύπνηση για να γίνουν αντιληπτές οι σκεπτομορφές-αγκιτάτσια που επιχειρούν να μας παγιδέψουν.
Ο συνειδητός νους, το “εγώ”, είναι απασχολημένος σε μόνιμη βάση, σε έναν ατέρμονο εσωτερικό μονόλογο, κι αυτό δίνει όλον τον χώρο και τον χρόνο στον υποσυνείδητο νου να δουλέψει ανενόχλητος, φτιάχνοντας έναν υπόγειο λαβύρινθο κάτω από έναν εξωτερικό λαβύρινθο. Μόνο που ο υποσυνείδητος-εσωτερικός έχει πολύ πιο γερά θεμέλια, ενώ ο εξωτερικός διαλύεται στο πρώτο φύσημα του ανέμου για να δώσει την θέση του σε έναν άλλον. Είναι επειδή αντιδρά χωρίς λογική αλλά εντελώς παράλογα, με εξωτερικά ερεθίσματα, χωρίς διαφοροποίηση ετερόκλητων στοιχείων, αλλά μόνο με ταυτοποιήσεις ανόμοιων. Όπου η ταυτοποίηση εντελώς ανόμοιων πραγμάτων, όπως, ένα άλογο, ένα αχλάδι, η βροχή και το άρωμα από το γιασεμί… αντιστοιχούν σε “εχθρός εδώ κοντά” χωρίς να υπάρχει απολύτως τίποτε εδώ κοντά. Έτσι ελέγχεται το ανθρώπινο ζώο.
Αυτή την τεχνική επιβολής χρησιμοποίησαν πρόσφατα στην σαπουνόπερα του κορωνοϊού. Την ταυτοποίηση των ανόμοιων. Έτσι μεγάλη μερίδα ανθρώπων, οι μαζάνθρωποι, πίστεψαν ότι τους κυνηγάει ένας ιός και υπέκυψαν ασυζητητί στις κρατικές αγκιτάτσια-επιβολές, με κίνδυνο της ζωής τους.
Μια δέσμη φωτός, στο σκοτάδι
Περπατάς σε μια σκοτεινή νύχτα. Το μόνο φως που έχεις είναι ο μικρός φακός που κρατάς στο χέρι σου. Καθώς κουνάς το φακό σε διάφορες κατευθύνσεις ολόγυρα, η δέσμη του φωτός μετακινείται, και αποσπά την προσοχή σου με τον ένα ή με τον άλλον τρόπο. Φωτίζει μόνο εκεί που κοιτά, και βλέπει μόνο εκεί που φωτίζει. Ο νους μας, είναι κάτι σαν αυτόν τον φακό στο σκοτάδι. Και με την συγκέντρωση της προσοχής, κατευθύνουμε το νου από μέρος σε μέρος. Όπως και η δέσμη του φωτός, βλέπουμε που κατευθύνεται ο νους, αλλά τίποτε παραπάνω.
Όλα τα υπόλοιπα είναι παρεμβολές. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτές οι παρεμβολές είναι όλα τα άλλα πράγματα που δεν εστιάσαμε την προσοχή μας επάνω τους. Θα μπορούσαν να είναι αρνητικά αισθήματα, συμπεριφορές και σκέψεις, που κάνουν ακόμη πιο δύσκολο τον προσανατολισμό της προσοχής. Τα αισθήματά μας ακολουθούν την σκέψη μας πανεύκολα. Τα αισθήματα είναι αντιδράσεις που υποκινούνται από το Μοντέλο του “Εγώ”, σαν μια θεατρική παράσταση, ενώ ο πραγματικός Διανοητικός εαυτός μας, το ΕΙΝΑΙ, απλά παρακολουθεί…
Με παρόμοιο τρόπο, αν κατευθύνεις την προσοχή σου σε ένα συγκεκριμένο συναίσθημα, θα έχει σαν αποτέλεσμα να νιώσεις το συναίσθημα -έστω κι αν αυτό είναι αδικαιολόγητο. Κι αυτό συμβαίνει γιατί εσύ δεν είσαι ο «φακός», είσαι αυτός που χειρίζεται το «φακό». Με τις κατευθυνόμενες δέσμες του μικρού φακού, αντιλαμβάνεσαι αποσπασματικά το περιβάλλον, σαν να λύνεις ένα παζλ βάζοντας τα κομμάτια με τυχαία σειρά -που παραδόξως έχει την ικανότητα να μοιάζει πάντα σωστή σε σένα, όσο παράλογη κι αν είναι. Στην σκηνή είσαι πάντα εσύ, (Εγώ) το σκοτάδι, και το μέρος που φωτίζει ο φακός.
Ο υποσυνείδητος νους βλέπει μέσα στο σκοτάδι. Συνεχίστε μόνοι σας αυτήν την απλή παραβολή, προσθέτοντας τι ψάχνετε, πόσο δυνατό φακό μπορείτε να πάρετε, τι φοβάστε μέσα στο σκοτάδι, πως επιδρούν οι ήχοι στο πού θα φωτίσετε με τον φακό, πώς παρερμηνεύετε τις σκιές ολόγυρα, τι κινδύνους αντιμετωπίζετε αν δεν φωτίζετε συχνά εκεί που βαδίζετε, και με ποιόν τρόπο ο φακός φωτίζει άπλετα ένα συγκεκριμένο σημείο αλλά κάνει το σκοτάδι γύρω σας ακόμη πιο σκοτεινό. Συνεχίστε την αλληγορία όσο περισσότερο θέλετε, αν έχετε την φαντασία για να το κάνετε. Προσοχή όμως, δημιουργείτε σκεπτομορφές.
Η βασική παρατήρηση είναι: Αν καταφέρετε να ξεπεράσετε τους λογικούς δισταγμούς και τους φόβους σας, και κλείσετε τον φακό, και ξεπεράσετε το σοκ του απόλυτου σκοταδιού τα πρώτα πέντε λεπτά, τα μάτια σας θα συνηθίσουν, και θ’ αρχίσετε να βλέπετε μέσα στο σκοτάδι. Συγκεντρωτικά. Αληθινά. Ξεπερνώντας τους περιορισμούς των μπαταριών και της λάμπας. Θα μπορείτε να συγκεντρώσετε την προσοχή σας αληθινά και απόλυτα στην τελεία που βρίσκεται στο τέλος αυτής της πρότασης, χωρίς να χρειάζεται να σκέφτεστε την εστίαση πάνω της. Θα σιγήσετε την μαϊμού που κόβει βόλτες μέσα στο κεφάλι σας.
Η απόλυτη καταγραφή, μέσα από την απουσία καταγραφής.
Ένα καλειδοσκοπικό ρητό των Σούφι, λέει:
«Είμαι ψηλά. Πολύ ψηλά.
Κάνοντας την καρδιά λευκή με την θέαση τ’ ουρανού.
Κι όχι κοιτώντας κάτω, κάνοντας μαύρο το χαρτί με το γράψιμο.»
Αυτή η ιδιόμορφη διανοητική κατάσταση, μπορεί να επέλθει αν χρησιμοποιήσουμε τις πιο σταθερές σκέψεις, συναισθήματα, αισθήσεις, και εικόνες, που είναι αποθηκευμένες στα υποσυνείδητα ή στα ασυνείδητα μέρη του νου, για να μπλοκάρουν αυτόν τον συνεχή εσωτερικό μονόλογο, όπως ακριβώς ένα φράγμα σε έναν ποταμό. Διάφορα τρικ πρέπει να χρησιμοποιηθούν, γιατί αν αυτά τα πράγματα του υποσυνείδητου νου συμπεριληφθούν μέσα στην εστίαση του συνειδητού, δεν θα έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Από την άλλη, πρέπει να απελευθερωθούν ή να ενεργοποιηθούν σε ένα επίπεδο ακριβώς κάτω από την συνείδηση, γιατί στην μορφή που έχουν αποθηκευτεί στο υποσυνείδητο, που είναι ένας αφηρημένος, αντιδραστικός κώδικας, δεν μπορούν να λειτουργήσουν με σαφήνεια. Πρέπει λοιπόν να απασχολήσουμε τον συνειδητό και υποσυνείδητο νου με κάτι που να ενεργοποιεί την πρόθεση στον ασυνείδητο νου, χωρίς να μας θυμίζει συνειδητά τι είναι. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε σαν παράδειγμα: το Μάντρα που επαναλαμβάνουν οι Βουδιστές μοναχοί, γυρνώντας ταυτόχρονα τον Τροχό Προσευχής, κινήσεις που σκοπό τους έχουν να επιδράσουν σε ένα διαφορετικό επίπεδο συνείδησης.
Στα βιβλία του Καστανέντα, ο Δον Χουάν βάζει τον μαθητευόμενό του να κρατάει σφιχτά δυο μικρές μυτερές πέτρες στα χέρια του, για να «υπενθυμίζουν στο σώμα του αυτό που πρέπει να κάνει, χωρίς ο ίδιος να συμμετέχει συνειδητά».
Οι Αρχαίοι Τολτέκοι της Κεντρικής Αμερικής, χρησιμοποιούσαν μικρά αγαλματάκια που ήταν «φορτισμένα» με μια ειδική ατμόσφαιρα, για να μεταφέρουν στον ασυνείδητο νου του κατόχου τους, μαγικές εντολές που σχετίζονταν με το συνειδητό ονείρεμα. Αυτά τα αγαλματίδια συνήθως απεικόνιζαν οντότητες που ήταν προσωποποιήσεις της εντολής αυτής, και ονομαζόταν Εncubriros (Ενκουμπρίρος, που σημαίνει: Αυτοί που συγκαλύπτουν).
Ο ασυνείδητος νους χρησιμοποιούσε την ανάμνηση αυτών των μορφών, για να τις χρησιμοποιήσει σαν οδηγούς στο ονειρικό του ταξίδι. Το παράδοξο είναι ότι ο δάσκαλος τις έδινε στο μαθητή, για να τις έχει πάντα μαζί του, χωρίς ο μαθητής να ξέρει τι ακριβώς είναι, αλλά παρ’ όλα αυτά ανταποκρινόταν απόλυτα στην εντολή.
Ο αφοπλισμός του συνειδητού-υποσυνείδητου νου, και της άμεσης ανάγκης για συνεχή εσωτερικό μονόλογο και για συνεχή ερμηνεία, και η ενίσχυση του ασυνείδητου νου ώστε να δημιουργήσει γέφυρες επικοινωνίας με τον «κόσμο της επιφανείας» (να «συνηθίσουν τα μάτια στο σκοτάδι»), είναι μία φόρμουλα κατανόησης των πραγμάτων που μπορεί να την συναντήσει κανείς σε όλο της το μεγαλείο, αν καταδυθεί στην Ιστορία της σύγχρονης τέχνης.
Από τον Νταντά και τον Σουρεαλισμό, μέχρι τον Κυβισμό και τον Εξπρεσιονισμό. Εκτενείς μελέτες πάνω στο ζήτημα, έχουν γράψει ο Αντρέ Μπρετόν (πρωτεργάτης του Σουρεαλισμού), ο Τριστάν Τζαρά (τα Μανιφέστα του Ντανταϊσμού), και ο Μαρσέλ Ντουσάμπ, ενώ για πρώτη φορά παρουσιάζεται στον κινηματογράφο στο Γερμανικό Εξπρεσιονιστικό φιλμ του 1919 Το Εργαστήριο του Δόκτορος Καλιγκάρι, του Ρόμπερτ Βίνε, και στο Μυστήρια μιας Ψυχής του Πάμπστ, το 1926. Δυο ταινίες που διαδραματίζονται μέσα στην ίδια την τοπογραφία του νου ενός ψυχασθενούς, ο οποίος βαδίζει με κώδικες του υποσυνείδητου νου προσπαθώντας να ερμηνεύσει με έναν διαφορετικό τρόπο την πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα που γίνεται ρευστή, επειδή εξαρτάται απόλυτα από τον παρατηρητή.
Η Δύναμη του Χειρισμού της Εστίασης της Προσοχής
Οι περισσότερες παραδοσιακές μαγικές τεχνικές, απαιτούν από τον χρήστη τους να συγκεντρώσει την προσοχή του σε κάποια αφηρημένη αναλογική αναπαράσταση του πράγματος που θέλει να επιτύχει. Για παράδειγμα: για να προκαλέσει διαφωνία ανάμεσα στους εχθρούς του, πρέπει να ονομάσει μερικές πέτρες με τα ονόματα τους κι έπειτα να αναγκάσει τον εαυτό του να εξοργιστεί σε σημείο υστερίας και να αρχίσει να χτυπά με δύναμη τις πέτρες μεταξύ τους, μεταφέροντας όλη την οργή του πάνω τους και ξεχνώντας τελείως τους αληθινούς εχθρούς του.
Η υστερική οργή λειτουργεί κυρίως για να μπλοκάρει την συνειδητή-υποσυνείδητη σκέψη, και να ενισχύσει με δύναμη την ασυνείδητη επιθυμία, αν και πρέπει να εξοργιστεί σκεπτόμενος οτιδήποτε άλλο εκτός από τους στόχους του. Προσπαθεί να περιορίσει την συνειδητή προσοχή του ολοκληρωτικά σε αυτήν την μικρή τελετουργία και να ακινητοποιήσει τον συνειδητό νου, για να μπορέσει να καναλιζάρει την επιθυμητή δύναμη στο ασυνείδητο. Εκπληκτικά αποτελέσματα παρατηρούνται επίσης, όταν ο χρήστης τέτοιων παραδοσιακών τελετουργιών δημιουργεί μια σειρά από τεχνικές, σε μία χρονική περίοδο, και έπειτα τις εκτελεί πολύ αργότερα, όταν έχει συνειδητά ξεχάσει για ποιόν σκοπό είχαν φτιαχτεί.
Ένας από τους βασικούς στόχους της Κελτικής Δρυιδικής μύησης ήταν η παραμονή στο σκοτεινό δάσος, όπου ο μαθητευόμενος έπρεπε να μείνει μόνος μέσα στην νύχτα του δάσους και να αντιμετωπίσει την σκέψη του μέχρι να την αφανίσει (στο Ναγκουάλ του Καστανέντα, στον Υπόγειο Κόσμο των Σαμάνων, στον ποταμό Αχέροντα και στην Λίμνη της Στυγός των Ελλήνων) για να γίνει ένα με αυτήν των προγόνων του. Όταν τα κατάφερνε, αντίκριζε τον «Ήλιο του Μεσονυκτίου», και πλέον μπορούσε να δει μέσα σε εκείνο το σκοτάδι που όλοι μας φοβόμαστε να κοιτάξουμε, αλλά που αυτό μας κοιτάει.
Ο Νίτσε, έλεγε: «Αν κοιτάς την Άβυσσο, και η Άβυσσος θα κοιτάει εσένα.»
Ο νους μας ακολουθεί την προσοχή μας.
Όπου συγκεντρώσουμε την προσοχή μας, εκεί θα κατευθυνθούν και οι σκέψεις μας. Κατευθύνοντας προσεκτικά την προσοχή σε ένα συγκεκριμένο μέρος ή σε έναν συγκεκριμένο σκοπό, εστιάζουμε πάνω του μία δέσμη ενέργειας. Σύμφωνα με πολλούς ερευνητές, το φαινόμενο αυτό δεν διαφέρει πολύ από το φαινόμενο της δημιουργίας του στατικού ηλεκτρισμού.
Όποτε συγκεντρώνουμε τις σκέψεις μας, συγκεντρώνουμε μια μορφή ενέργειας που μπορούμε ίσως να την ονομάσουμε Νοητική Ενέργεια, η οποία λειτουργεί ως δεσμός αυτής της συγκέντρωσης. Αυτό αποκαλείται Σκεπτομορφή. Συνήθως, η ενέργεια αυτή σκορπίζει αμέσως μόλις σπάσουμε την συγκέντρωση, αλλά είναι δυνατόν να συγκεντρώσουμε ενέργεια με τέτοιον τρόπο ώστε να παράγουμε πολύ δυνατές σκεπτομορφές.
Τέτοιες σκεπτομορφές είναι στρόβιλοι νοητικής ενέργειας, και μπορούν να υπάρξουν ως αυτόνομες οντότητες, τουλάχιστον για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα. Βασικά όμως, είναι ανόργανες, μη-σκεπτόμενες δυνάμεις, και το να απευθυνθείς σ’ αυτές θα είναι σαν να απευθύνεσαι σε μια καρέκλα. Μέσα από αυτό το πρίσμα, οι σκεπτομορφές είναι παρόμοιες με τις στοιχειακές δυνάμεις, που συνήθως ονομάζουμε φαντάσματα και στοιχειά.
Οι μελετητές του αποκρυφισμού υποστηρίζουν ότι αυτές οι δυνάμεις είναι νοητικές, ανόργανες οντότητες, που ανταποκρίνονται στα ηλεκτροστατικά και μαγνητικά πεδία, και σε άλλους ενεργειακούς στροβίλους, και γι’ αυτό ανταποκρίνονται και σε μία μαγική τελετή, που άλλωστε δημιουργεί ένα πεδίο ενέργειας. Ίσως κάποτε να πετύχουμε το ίδιο πράγμα, χρησιμοποιώντας ηλεκτρονικές συσκευές. Και σύμφωνα με αυτές τις σκέψεις, οι «φαντασματοπαγίδες» – ηλεκτρικές σκούπες που χρησιμοποιούσαν οι κινηματογραφικοί Ghostbasters, δεν είναι και τόσο παράλογη ιδέα.
Οι μελετητές του ζητήματος επίσης υποστηρίζουν ότι οι σκεπτομορφές -και γενικά τα στοιχειακά- δεν είναι και τόσο έξυπνες. Και αν παρουσιάζουν μερικές φορές κάποια νοημοσύνη, είναι πολύ περιορισμένη. Η συμπεριφορά τους είναι συνήθως αυτοματική. Οι σύγχρονοι πειραματιστές, ονομάζουν αυτά τα «τεχνητά στοιχειακά»: Αστρικά-Ρομπότ, και εξηγούν ότι λειτουργούν με την ακρίβεια και την ηλιθιότητα ενός περιορισμένα προγραμματισμένου ρομπότ.
Και τι μπορεί να κάνει συνήθως ένα τέτοιο ρομπότ; Να επαναλαμβάνει συνέχεια ένα μήνυμα, να σημάνει συναγερμό με ένα συγκεκριμένο ερέθισμα, να αναλάβει μια ανατρέψιμη αποστολή δολοφονίας, να ακολουθεί σαν σκιά τον ξενιστή του, να επαναλαμβάνει συνέχεια μια σειρά κινήσεων σαν βελόνα που κόλλησε στο πικάπ, να περιπλανιέται ανεξέλεγκτο μέχρι να του τελειώσουν οι μπαταρίες, να αφομοιωθεί σε ένα σύμβολο, να μεταφέρει ένα συναίσθημα σαν ταχυδρόμος σε έναν παραλήπτη, να προσελκύσει την προσοχή, να προκαλέσει «παρεμβολές», να μεταμφιεστεί και να υποδυθεί κάτι άλλο.
Η Κατάρα των Φαραώ
Ο Λόρδος Γουέστμπουρυ, είχε στο διαμέρισμα του στο Λονδίνο, μία αρχαία αιγυπτιακή επιγραφή (σε ιερογλυφικά, δηλαδή εικόνες και σύμβολα) που την είχε πάρει από τον τάφο του Φαραώ Τουταγχαμών ο αρχαιολόγος Χάουαρντ Κάρτερ, που είχε ανακαλύψει τον τάφο. Η επιγραφή, όπως την απόδοσαν οι μελετητές, έλεγε:
«Ο Θάνατος θα έλθει πάνω σε γοργά φτερά του Μεσονυκτίου, σε όποιον άγγιξε τον ιερό τάφο του Φαραώ.»
Αυτή είναι η θρυλική «Κατάρα του Φαραώ» (μια από τις πιο διάσημες ωρολογιακές-σκεπτομορφές) που έστειλε στον θάνατο, κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες, 14 άτομα που είχαν αναμιχθεί στο άνοιγμα του τάφου, και 22 άτομα που ήρθαν σε επαφή μαζί τους. Ο πρώτος από αυτούς πέθανε στην Αίγυπτο την επόμενη μέρα, από τσίμπημα μολυσμένου κουνουπιού, και ο τελευταίος από αυτούς πέθανε ένα χρόνο μετά στο Τέξας των Η.Π.Α. όταν κατέρρευσε πάνω του ο πύργος μιας πετρελαιοπηγής(!).
Ο Λόρδος Γουέστμπουρυ, που είχε στην κατοχή του την πλάκα με την επιγραφή, έπεσε από τον έβδομο όροφο, από το παράθυρο του διαμερίσματος του στο Λονδίνο. Καθώς η νεκροφόρα τον συνόδευσε στο κρεματόριο, με συνοδηγό τον αδελφό του, χτύπησε και σκότωσε ένα οκτάχρονο αγοράκι κι έπειτα καρφώθηκε πάνω σε έναν τοίχο, οι δύο επιβάτες υπέκυψαν αργότερα στα τραύματα τους, ενώ το φέρετρο έπεσε στον δρόμο πολλά μέτρα πιο πέρα, έσπασε, και το πτώμα του Λόρδου έμεινε ημίγυμνο στο πλακόστρωτο. Την ίδια μέρα, στο Κάιρο είχε αυτοκτονήσει ο βασικός οδηγός της αποστολής, με περίστροφο που αγόρασε από τα λεφτά της αμοιβής του.
Η τέχνη των Αιγυπτίων Ιερέων που «παγίδευσαν» τον τάφο του βασιλιά τους (για τον οποίον ήταν γνωστό πριν την ανακάλυψη ότι ήταν στοιχειωμένος), είναι άγνωστη για τους περισσότερους σύγχρονους ερευνητές, αλλά σήμερα ξέρουμε πως μια τέτοια «κατάρα» λειτουργεί όπως ένας ιός, και μάλιστα έχει την ίδια φυσιολογία. Το Ιερογλυφικό για τον «θάνατο που έρχεται» παριστάνει έναν άντρα που τσακίζει το ίδιο του το κεφάλι με ένα τσεκούρι. Βλέπουμε ότι ο Θάνατος ερμηνεύεται σαν να έρχεται από μέσα, σαν να έχουν εμφυτεύσει στο θύμα του έναν μηχανισμό αυτοκαταστροφής.
Ένας από τους αρχηγούς της Θεοσοφικής Εταιρίας-Στοάς (συνεχιστής του έργου της περιβόητης Μαντάμ Μπλαβάτσκυ), ο C.W. Leadbeater, γράφει:
«Ο σκεπτόμενος άνθρωπος ενδύεται ένα σώμα που αποτελείται από αναρίθμητους συνδυασμούς της λεπτοφυούς ύλης του νοητικού πεδίου. Το σώμα αυτό είναι περισσότερο ή λιγότερο εξευγενισμένο ανάλογα με το στάδιο της διανοητικής ανάπτυξης που έχει φτάσει ο άνθρωπος. Η λεπτότητα και η ταχύτατη κίνηση των σωματιδίων του δίνουν την όψη ενός ιριδίζοντος φωτός. Κάθε σκέψη γεννά μια ομάδα σχετικών με αυτήν δονήσεων στο υλικό αυτού του σώματος, εμπλουτισμένων με μια σειρά χρωματισμών. Κάτω από αυτήν την παρόρμηση το σώμα εκδηλώνει ένα δονούμενο τμήμα του, το οποίο σχηματίζεται σύμφωνα με την φύση των δονήσεων. Όμοια είναι και τα σχέδια που δημιουργούνται αν βάλουμε άμμο πάνω σε έναν δίσκο που πάλλεται σύμφωνα με μία νότα. Αυτό λοιπόν το τμήμα, έρχεται σε επαφή με την περιβάλλουσα ατμόσφαιρα και συσσωρεύει υλικό αντίστοιχης υφής από τη στοιχειακή ουσία του νοητικού κόσμου. Τότε έχουμε μια απλή σκεπτομορφή, η οποία είναι μιά ζωντανή οντότητα έντονης δραστηριότητας, εμψυχωμένη από την ιδέα που την γέννησε. Εάν δημιουργήθηκε από πολύ λεπτά μόρια νοητικής ύλης, τότε θα είναι μεγάλης δύναμης και ενέργειας και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν ο πιο δυναμικός παράγοντας δράσης, όταν κατευθύνεται από μιά ισχυρή και σταθερή θέληση…»
Ένας για Όλους και Όλοι για Έναν
Όλοι έχουμε βιώσει την χαρά, την οργή, ή τον πανικό του πλήθους. Χιλιάδες θεατές έχουν συγκεντρωμένη την προσοχή τους σε έναν στόχο, παρακολουθώντας έναν ποδοσφαιρικό αγώνα σε ένα γήπεδο, κι αυτός ο στόχος συγκρούεται πάνω από το γήπεδο με τον αντίπαλο, πολύ πιο ψηλά από εκεί που κυλά η μπάλα, προσπαθώντας ο ένας να επιβληθεί στον άλλον, πιέζοντας τους παίκτες, και κάνοντας τους ίδιους τους πομπούς του υποχείρια της αυξανόμενης δύναμης του.
Ένα έθνος ενώνεται σε καιρό πολέμου, κάτω από τον ίδιο στόχο, και συγκινείται από φόρμουλες που είναι πολύ καιρό πριν δημιουργημένες, οι οποίες ενεργοποιούνται με την επίκληση των συμβόλων που έχουν επιβληθεί. Η σημαία είναι το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτού του φαινομένου, και δύσκολα μπορεί κανείς να παραδεχτεί το αντίθετο. Στους προηγούμενους πολέμους, έφτανε να υψωθεί η σημαία του αντιπάλου πάνω στο λόφο και να κλαπεί ή να καταστραφεί η σημαία των άλλων, για να νιώσει ηττημένος ο στρατός που την «υπερασπίζεται».
Το «τελετουργικό» κάψιμο της σημαίας του εχθρού, που υιοθετήθηκε από τα περισσότερα αραβικά κράτη που έκαιγαν την Αμερικανική σημαία (όπως στο Ιράκ και στη Λιβύη), αλλά και από τους διαφωνούντες στον πόλεμο του Βιετνάμ, είχε ακριβώς αυτόν τον χαρακτήρα, ως μια ενέργεια που μπορούσε να συγκεντρώσει το δυναμικό της νοητικής ενέργειας των παρευρισκομένων, και να την κατευθύνει ενάντια στο σύμβολο που αναπαριστούσε τον αντίπαλο, για να πλήξει τον ίδιο, όπως ακριβώς οι πέτρες με τα ονόματα των εχθρών που χτυπούν μεταξύ τους.
Ένας ηγέτης που μιλά σε ένα μεγάλο πλήθος, και χρησιμοποιεί καλοσχεδιασμένες λέξεις κλειδιά για να διεγείρει τον υποσυνείδητο νου τους, (νους που τα έχει ήδη δεχθεί στο παρελθόν), χωρίς την συμμετοχή και την έγκριση του συνειδητού νου. Με μια αντίστροφη διαδικασία από αυτήν που περιγράφηκε ήδη, πετυχαίνει να επηρεάσει το πλήθος σε τέτοιο βαθμό και με τέτοιο συγχρονισμό, ώστε να αντιδρά σαν ένα σώμα, μια φωνή, μια συγκίνηση, έναν ενθουσιασμό.
Υποσυνείδητες φράσεις αγκιτάτσια
Το «Ε-ε-έρχεται!!» που φώναζαν τα πλήθη στον Κωνσταντίνο Καραμανλή, όταν αυτός επέστρεφε από το Παρίσι κατά την Μεταπολίτευση, δεν ακουγόταν για να ενημερωθεί ο κόσμος ότι έρχεται, αλλά για να αποδεχτεί το συλλογικό υποσυνείδητο τον ερχομό του ως Μεσσία-Ηγέτη. («Μετά από μένα το χάος» «Ή εγώ ή τα τανκς»). Το «Εδώ και Τώρα», η λέξη αγκιτάτσια-κλειδί που χρησιμοποιούσε σε όλες τις προεκλογικές εκστρατείες του ο Α. Παπανδρέου, έχει σαφέστατη μαγικο-τελετουργική καταγωγή, και ήταν αυτό και το Καρμίνα Μπουράνα του Καρλ Όρφ, τα σύμβολα-συνθήματα για την ενεργοποίηση των μηνυμάτων που είχαν επιβληθεί στον υποσυνείδητο νου των ανθρώπων.
Ακόμη και το συνθηματικό «V» (το γνωστό ως σήμα της νίκης, που υποτίθεται ότι προέρχεται από την λέξη Νίκη = Victory), το οποίο πρωτοπαρουσίασε ο Γουίνστον Τσώρτσιλ στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι ένα μήνυμα που επικαλείται τις πιο αρχέγονες μνήμες, και συμβολίζει την καταστροφή και όχι την νίκη (το αληθινό του σύνθημα είναι «αφανίστε τον εχθρό»).
Είναι αρχαίο μαγικό σύμβολο, η «Διχάλα του Τυφώνα», το σύμβολο της Κόλασης, (μια δυναμική μαγική χειρονομία), και η ερμηνεία του είναι ακριβώς αντίστροφη από το «Κηρύκειο του Ερμή» -που οι περισσότεροι το γνωρίζουν σαν το καθησυχαστικό έμβλημα των απανταχού γιατρών, αλλά απεικονίζει την καθυπόταξη της ανεξέλεγκτης δύναμης, την ηρεμία, συμβολίζει την καταστροφή και την αιώνια διαμάχη, βρίσκεται πάνω στο κεφάλι της οχιάς (Viper), αλλά είναι και ο ρωμαϊκός αριθμός πέντε, που συμβολίζει το χάος που θέλησε να επιβάλλει η παράξενη αδελφότητα των Ιλλουμινάτοι, υπενθυμίζει την μαγική δύναμη του πενταγώνου, όπως αυτή που εκπέμπει το Πεντάγωνο της Κυβέρνησης των Η.Π.Α. (και όλων των άλλων), από την οποία για να προστατευτεί ο Πρόεδρος συνεδριάζει και δίνει εντολές από το «Οβάλ Δωμάτιο», ένα χώρο χωρίς καθόλου γωνίες. (δες το γωνιώδες βλάσφημο χάος του Λάβγκραφτ)
Αλλά ακόμη κι εκείνοι, οι σταρς του Χόλιγουντ, που παίζουν με τις ανικανοποίητες σεξουαλικές επιθυμίες δισεκατομμυρίων ανθρώπων, που προβάλλονται πάνω τους -και γι’ αυτόν τον λόγο λέγονται και «σύμβολα του σεξ» – με ποιόν τρόπο κατευθύνουν αυτοί και οι παραγωγοί τους, μια τέτοια τεράστια εστίαση της προσοχής από όλες τις πλευρές; Μια εποχή, το σήμα της Μέτρο Γκόλντουιν Μάγιερ, το Λιοντάρι που βρυχάται τρεις φορές, προκαλούσε συναισθήματα ευεξίας και απόλυτης συγκέντρωσης στο κοινό, το οποίο αντιδρούσε αρνητικά προδιατεθειμένο στις ταινίες που δεν άρχιζαν με το γνωστό βρυχηθμό με τις δύο παύσεις.
Τα μεγάλα αγάλματα και τα μνημεία, επίσης συγκεντρώνουν σκεπτομορφές μεγάλης έντασης (ας θυμηθούμε το Γκόλεμ, ένα άγαλμα που έπαιρνε ζωή από τους αλχημιστές), και λειτουργούν κυριολεκτικά όπως εκείνα τα ειδικά φώτα που μαζεύουν τα κουνούπια, ή όπως τα αλεξικέραυνα. Η ανθρώπινη μορφή, είναι ο κύριος πόλος προσέλκυσης πάσης φύσεως ενεργειών και σκεπτομορφών, και δεν χρειάζεται να πούμε πολλά γι’ αυτό, παρά να σας θυμίσουμε τα κουκλάκια του Βουντού και τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούνται, αλλά και τις ιδιότητες που απέδιδαν οι ιθαγενείς στα τοτέμ, αλλά και ο αρχαίος κόσμος στα είδωλα.
Το Άγαλμα της Ελευθερίας, που το έκανε δώρο ο γαλλικός λαός στον αμερικανικό λαό για την ανεξαρτησία του (και το έφτιαξε ο ίδιος άνθρωπος, ο Άιφελ, που έφτιαξε και τον πύργο σύμβολο του γαλλικού λαού), είναι το μεγαλύτερο παράδειγμα αυτής της μαγικής τελετουργίας σε κοινή θέα. Στέκει σε ένα μικρό νησί απέναντι από την Νέα Υόρκη, με τον πυρσό της σηκωμένο ψηλά, και την διακήρυξη της ανεξαρτησίας στο χέρι, και ήταν το πρώτο θέαμα που αντίκριζαν οι μετανάστες που ερχόντουσαν από τον ωκεανό, και χοροπηδούσαν από την χαρά τους στο κατάστρωμα, γιατί αυτή η θέα σήμαινε: «Καλώς ήλθατε στον Ελεύθερο Κόσμο, αφήστε πίσω σας τα δεσμά του παλιού, μέσα στη νύχτα σας οδηγώ για να με βρείτε»
Κι έτσι, η Αμερική που ξέρουμε, χτίστηκε κυριολεκτικά πάνω στις ελπίδες-σκεπτομορφές που εξέπεμπε από άκρη σε άκρη όλης της οικουμένης, αυτό το άγαλμα. Ελπίδες που μπορεί να προδόθηκαν επανειλημμένως, οι άνθρωποι όμως δεν έχουν παρά να το κοιτάξουν για να επαναφορτιστούν, και να συνεχίσουν την ζωή τους στο «Home of the Brave, Land of the Free», που βασικά είναι η εικόνα από το «μικρό σπίτι στο λιβάδι» που έχει κατατροπώσει τους Άγγλους και τους Ινδιάνους και το «λιβάδι» είναι πια ελεύθερο.
Η ίδια ακριβώς τελετουργία σε κοινή θέα συμβαίνει και με το τεράστιο άγαλμα του Ιησού Λυτρωτή στην Βραζιλία, με απλωμένα τα χέρια και βρίσκεται στην κορυφή του λόφου Κορκοβάντο (Corcovado), πάνω από το Ρίο ντε Τζανέιρο, στο εθνικό πάρκο του Δάσους Τιζούκα (Tijuca). Στέκεται με απλωμένα τα χέρια σαν να καλωσορίζει τον κόσμο, σε ύψος 710 μέτρων. Έχει ύψος 32 μέτρα, ζυγίζει 1.000 τόνους και μάλιστα είναι εγκατεστημένο με τρόπο ώστε να ατενίζει την πόλη του Ρίο. Ενισχύοντας την σκεπτομορφή του Ιουδαίου Ιησού στο συλλογικό ασυνείδητο των μαζών.
Στα αρχαία χρόνια δινόταν πολύ μεγάλη προσοχή σε αυτόν τον φανερό ή μυστικό διάλογο μεταξύ του αγάλματος και του πιστού που ξεπερνά σε μεγάλο βαθμό την σημασία που δίνουμε σήμερα στον τρόπο που εκλαμβάνουμε γενικότερα τα μηνύματα (οπτικά και μη). Σήμερα είμαστε συντονισμένοι να αντιλαμβανόμαστε μόνο την επιφανειακή όψη των πραγμάτων και τυφλά να εισπράττουμε τα μηνύματα των πομπών θεωρώντας τα απλά σαν εικόνες.
Σαν παθητικοί δέκτες απορροφάμε εικόνες χωρίς όμως να κάνουμε διάλογο μαζί τους και δυστυχώς σε πολλές περιπτώσεις θα έπρεπε να διακόψουμε κάθε επαφή μαζί τους, είτε οπτική είτε αυτή που γίνεται με την ψυχή μας. Γιατί ναι, οι εικόνες εξακολουθούν να μιλούν ακόμα και σήμερα, αλλά ποιος τις ακούει; Ακούει μόνο μία ανομοιογενή φασαρία και αναταραχή χάνοντας μέρα με την μέρα την ικανότητά της να εστιάζει στα επιμέρους σημεία, όπως εστίαζαν οι αρχαίοι Έλληνες στην θέα μίας εικόνας ή αγάλματος. Πόσο, λοιπόν, ακοίμητα είναι τα μάτια μας;
Ο αρχαίος Ελληνικός κόσμος είχε αντιληφθεί σε μεγάλο βαθμό την αξία και την λειτουργία των εικόνων που πολύ προσεκτικά επέλεγε για να ντύσουν την καθημερινότητά του. Ακόμα και ίσως άσχημες για την αισθητική μας εικόνες (άσχημες γιατί ξεχάσαμε την συμβολική τους γλώσσα) είναι πολύ προσεκτικά διαλεγμένες στον τόπο που θα τοποθετούνταν. Σκεφθείτε λίγο τι απεικονίζεται πολύ συχνά στις ασπίδες των αρχαίων Ελλήνων πολεμιστών που τις βλέπουμε σε αγγεία.
Ήξεραν πολύ καλά, λοιπόν, τους τρόπους που τα αγάλματα είναι δέκτες και υποδοχείς ενέργειας και η τελική τους μορφή συντελούσε σε μεγάλο βαθμό κατά πόσο ήταν λειτουργικά σε αυτό το κομμάτι. Το Λεξικό της Σούδας αναφέρει κάποιον Ηραΐσκο από την πόλη της Αλεξάνδρειας που περιγράφει την ανταλλαγή αυτής της ενέργειας. Λέει, λοιπόν τα εξής το αντίστοιχο λήμμα για τον Ηραΐσκο:
«Ο Ηραΐσκος εκ γενετής είχε την ικανότητα να διαισθάνεται τα ζώντα από τα μη ζώντα ιερά αγάλματα. Πράγματι, μόλις έστρεφε το βλέμμα του στο άγαλμα δεχόταν ένα κύμα ενθουσιασμού στην καρδιά και αναπηδούσε το σώμα και η ψυχή του, σαν να καταλαμβανόταν από θεία ενέργεια. Εάν δεν συνέβαινε κάτι τέτοιο, το άγαλμα εκείνο ήταν άψυχο και άμοιρο θείας επίπνοιας.»
Ο πρωτοπόρος για την εποχή του (3ος αι. π.Κ.Ε.) ιατρός Ηρόφιλος από την Αλεξάνδρεια υποστήριζε ότι η αίσθηση της όρασης λειτουργεί ως εξής: το «εσωτερικό πνεύμα» που βρίσκεται στο μάτι είναι αυτό που συλλαμβάνει τις εικόνες. Πάνω, λοιπόν, στο πνεύμα αποτυπώνεται το οποιοδήποτε αντικείμενο είναι ορατό και το πνεύμα το μεταφέρει στα νεύρα σαν πληροφορία και εκείνα με την σειρά τους την αποτυπώνουν στην ψυχή εκείνου που βλέπει. Ακόμα και αν σήμερα η επιστήμη διαφωνεί με τον Ηρόφιλο βλέπετε πόσο σημαντικό ήταν για τους αρχαίους ποια εικόνα με την μορφή ενέργειας, σκεπτομορφής ή ενθουσιασμού θα φόρτιζε την ψυχή τους μέσω της όρασης. Θυμηθείτε και πάλι τι σημαίνει άγαλμα.
Η παράδοση λέει ότι όταν η Μήδεια σκότωσε τα παιδιά της παραδέχθηκε ότι γεννήθηκε με έναν τόσο άθλιο χαρακτήρα που την οδήγησε σε αυτήν την πράξη, γιατί όταν εκείνη ήταν ακόμα στην κοιλιά της μητέρας της, η μητέρα της δεν φρόντισε να περιτριγυρίζεται από περικαλλή αγάλματα. Η άποψη ότι τα χαρακτηριστικά των παιδιών προσδιορίζονται από τις σκέψεις των γονέων τους, κυρίως από την μητέρα την στιγμή της σύλληψής τους ήταν αρκετά διαδεδομένη.
Ο φιλόσοφος Εμπεδοκλής υποστήριζε ότι υπήρχαν περιπτώσεις όπου συχνά γυναίκες που κυοφορούαν ερωτεύονταν αγάλματα και αργότερα έφερναν στον κόσμο απογόνους που έμοιαζαν στο αντικείμενο του πόθου τους. Ο Ηλιόδωρος στα Αιθιοπικά(4.8) αναφέρει ότι από ένα ζευγάρι γονέων που ήταν και οι δύο μαύροι ήρθε στον κόσμο ένα λευκό κοριτσάκι. Η ίδια η μητέρα ομολογεί ότι την στιγμή της σύλληψής της κοιτούσε μία εικόνα όπου απεικόνιζε μία ερωτική σκηνή με την Ανδρομέδα γυμνή και τον Περσέα.
Για να μην υπάρχουν ανάλογες περιπλοκές, ο Γαληνός απαγόρευε την ύπαρξη ζωγραφικών πινάκων στα υπνοδωμάτια γιατί μπορεί η σύλληψη να έχει ως αποτέλεσμα μία τερατογένεση, αφού υπάρχει η πιθανότητα η φαντασία της μητέρας να διεγερθεί από μία μη πρέπουσα εικόνα. Ο Αριστοτέλης συμβούλευε (Πολιτικά, 7.18) τις μητέρες να κρατούν το πνεύμα τους όσο πιο ήσυχο γίνεται.
Έτσι, λοιπόν, ένας άλλος σπουδαίος ιατρός του 2ου αιώνα μ.Κ.Ε., ο Σωρανός από την Έφεσο υπογραμμίζει ότι η ποιοτική κατάσταση της ψυχής την ώρα της συνουσίας επιφέρει μεταβολές στα παιδιά που ενδέχεται να γεννηθούν. Συμβουλεύει τις μητέρες ότι για να αποφύγουν την γέννηση ενός άσχημου παιδιού εξαιτίας των αλλόκοτων φαντασιών της ψυχής, όταν αυτή βρίσκεται υπό την επήρεια οποιασδήποτε μέθης, καλό θα ήταν να είναι νηφάλιες την ώρα της ερωτικής συνουσίας γιατί,
«η ομοιότητα των γεννηθέντων τέκνων προς τις μητέρες τους αφορά όχι μόνο το σώμα, αλλά και στην ψυχή» (ΓυναικείωνΑ, 1.39).
Οι άσχημες ή μη πρέπουσες εικόνες στην συγκεκριμένη περίπτωση της σύλληψης έχουν μεγάλη σημασία για τον Σωρανό καθώς αναφέρει ότι κάποιες γυναίκες κατά την διάρκεια της συνουσίας τους έβλεπαν πιθήκους και γέννησαν παιδιά πιθηκόμορφα. Σε αντιπαράθεση αυτού, συνεχίζει ο Σωρανός, ο κυβερνήτης των Κυπρίων αν και ήταν άσχημος, όταν πλησίαζε ερωτικά την σύζυγό του την υποχρέωνε να βλέπει όμορφα αγάλματα, με αποτέλεσμα να γίνει πατέρας όμορφων παιδιών. Ακόμα και στην περίοδο που ζευγαρώνουν τα άλογα, εκείνοι που τα εκτρέφουν κρατούν μπροστά στα θηλυκά για να τα βλέπουν αρσενικά άλογα ευγενικής καταγωγής.
Μία εικόνα χίλιες σκέψεις.
Αν όλα αυτά σας φαίνονται υπερβολικά ρίξτε μία ματιά γύρω σας και κοιτάξτε τι από όλα αυτά που έχει δημιουργήσει το ανθρώπινο χέρι σας δημιουργεί αγαλλίαση και μιλάει στην καρδιά σας; Αν δεν βρείτε τίποτα, κοιτάξτε τις εικόνες, τα γλυπτά και τα αγάλματα που κοσμούν το περιβάλλον σας. Κοιτάξτε τις εικόνες και τους ήχους που μας πλημμυρίζουν καθημερινά. Όλα αυτά μας μιλάνε, ακόμα και αν δεν τα ακούμε και αποτυπώνουν τις κακέκτυπες τους μορφές στην ψυχή μας.
Είναι σε έναν μονόλογο μαζί μας γιατί συντονίζονται σε αυτή την συχνότητα «της παράδοσης άνευ όρων.» Μην αναρωτιέστε γιατί πάμε όπως πάμε κατά διαόλου σήμερα. Αν σας ενοχλούν αυτά που «κοσμούν» τους χώρους που ζείτε και εργάζεστε μην τα κοιτάτε παθητικά. Είπαμε… είναι πομποί, αλλά και δέκτες. Ένα πολύ όμορφο κομμάτι από την εισαγωγή της του σχολιαστή της Ελληνικής έκδοσης του Περί Αγαλμάτων:
«Αν θέλαμε να διακρίνουμε αδρομερώς την ανθρωπότητα, θα μπορούσαμε με βεβαιότητα να πούμε ότι διαιρείται σε τρεις κατηγορίες: Σε αυτούς που φτιάχνουν αγάλματα, σε αυτούς που τα καταστρέφουν και στο επαμφοτερίζον πλήθος. Με άλλα λόγια: στους Δημιουργούς, τους Καταστροφείς και τους Αδιάφορους. Το επαμφοτερίζον πλήθος είναι που κάνει την ζυγαριά να γέρνει πότε από την μια και πότε προς την άλλη κατεύθυνση. Δημιουργικότητα και καταστροφικότητα φαίνεται πως έχουν κοινή ενεργειακή βάση, αλλά εντελώς διαφορετική πορεία. Η πρώτη είναι δρόμος, ενώ η δεύτερη σύνδρομο. Συχνά η ανικανότητα προς δημιουργία «δημιουργεί» ικανότητα προς καταστροφή.»
Το έργο του Πορφυρίου αν και είχε την ίδια τύχη με τα ακρωτηριασμένα αγάλματα, συνεχίζει να μιλάει μέσα από τους ακρωτηριασμένους του βραχίονες, ίσως γιατί αυτά που λέει δεν κατοικούσαν πότε πίσω από τις γραμμένες από χέρι λέξεις.
Η Τέχνη, της Τέχνης για την διαμόρφωση της Πνευματικότητας, είναι τεράστιος, επειδή ακριβώς επιφέρει την ισορροπία των ψυχικών δυνάμεων και βάσει αυτού, επέρχεται και ισορροπία του πολιτισμού, εφ’ όσον μειώνεται στο ελάχιστο η καταδυνάστευση από μονοκρατορικές δυνάμεις και γιατί το ωραίο που συνεισφέρει η τέχνη, αφαιρεί τις αιχμές από την σκληρή πραγματικότητα.
Η τέχνη επιβάλλεται να παριστάνει ωραία πράγματα, παρά ανατριχιαστικά, όπως συμβαίνει με τα εκτρώματα που βλέπουμε γύρω μας, και εμβολιάζουν τους ανθρώπους με το μικρόβιο του κακού, το οποίο παρασταίνεται ακριβώς για να αποκτήσει ανοσία ο οργανισμός του και να μην ρυμουλκηθεί ποτέ, σε τέτοιες ή παρόμοιες καταστάσεις. Χαρά στον άνθρωπο και στην κοινωνία, που έχουν, όχι τυπική, αλλά ζωτική σχέση με την τέχνη. Αυτοί μπορούν να είναι βέβαιοι ότι και οι δυσκολότερες στιγμές τους μπορούν να γίνουν τραγούδι, χορός, χειροτέχνημα.
Μπορεί να φανταστείς μεγαλύτερη παραδοξολογία από την έννοια της μάζας;
Αποτελείται από μεμονωμένες μονάδες, που όλες μαζί κάνουν το πλήθος, αλλά συνεχίζουν να είναι μονάδες. Δημιουργώντας με την συνεύρεση τους μιά ξεχωριστή οντότητα, που έχει τις δικές της ξεχωριστές παρορμήσεις και τον ολόδικό της συνειδητό, υποσυνείδητο και ασυνείδητο νου, που είναι ένας υπερφυσικός μπεμπές που πανικοβάλλεται με το παραμικρό, χαίρεται με το παραμικρό, οργίζεται με το παραμικρό, ανάλογα με το ποιο ερέθισμα θα του εκπέμψουν για να ανταποκριθεί. Κυριολεκτικά είναι μια μαριονέτα που άγεται και φέρεται ανάλογα με το πως θα κουνήσουν τα σκοινιά που την κρατούν δεμένη οι χειριστές της.
Κι όμως, κανείς από αυτούς που συμμετέχουν στις πράξεις και στις αντιδράσεις του πλήθους, δεν έχει επίγνωση καμιάς από αυτές, και θεωρεί τον εαυτό του ως ανεξάρτητο που παραβρέθηκε σε μια εκδήλωση· αλλά αυτός στάθηκε όσο μπορούσε αποστασιοποιημένος. Αστείο και μόνο ως πρόταση, για τον ανεξάρτητο παρατηρητή.
Οι πανάρχαιες τεχνικές επιρροής του συλλογικού ασυνείδητου, ξέρουν πολύ καλά ποιος είναι η μάζα, ο όχλος, το πλήθος και ξέρουν πως βρίσκεται μέσα στον καθένα που θα ενωθεί με τις υπόλοιπες μπαταρίες -παράλληλα ή σειριακά- για να δουλέψει το κασετόφωνο, και να παίξει την κασέτα που θα του δώσουν. Η μάζα είναι αυτό το «κασετόφωνο», και οι «κασέτες» που παίζει είναι πολύ συχνά αγνώστου προελεύσεως -και ποιος ξέρει τι θ’ ακουστεί αν παιχτούν ανάποδα.
Η μεγαλύτερη αρνητική σκεπτομορφή και το πιο δυναμικό στοιχείο επιρροής της συνείδησης του σύγχρονου ανθρώπου, είναι το Χρήμα. Το Χρήμα έχει αποκτήσει όλα τα χαρακτηριστικά ενός «πνευματικού» όντος. Είναι αόρατο και άυλο, γιατί τα νομίσματα, τα χαρτιά, και τα ηλεκτρονικά νούμερα δεν είναι Χρήμα. Είναι απλώς αναπαραστάσεις ή Τάλισμανς ενός πράγματος που οι οικονομολόγοι δεν μπορούν ξεκάθαρα να το προσδιορίσουν. Παρ’ όλα αυτά, μπορεί να επηρεάσει δυναμικά την ίδια την πραγματικότητα.
Το Χρήμα έχει την δική του προσωπικότητα και την δική του ιδιοσυγκρασία, αποφεύγει αυτούς που το βλασφημούν, και ρέει προς το μέρος εκείνων που του φέρονται με τον τρόπο που του αρέσει. Η φύση του “Πνεύματος των Χρημάτων” είναι η κίνηση, του αρέσει να κινείται. Αν συγκρατείται συνεχώς και δεν χρησιμοποιείται, αργοπεθαίνει. Το Χρήμα επιδιώκει την άμεσα ικανοποιούμενη επιθυμία και την απόλαυση της, αλλά πρέπει και να επενδυθεί σαν μιά μεγαλύτερη επίκληση δύναμης.
Μεταφέρει πάνω του σύμβολα εξουσίας, και οι άνθρωποι νιώθουν υποσυνείδητα ότι ένα χαρτονόμισμα είναι κάτι σαν ένα συγχωροχάρτι από τον Πάπα. Μια προσωρινή άδεια που τους παρέχει η αυστηρή εξουσία, για να χρησιμοποιήσουν ένα ψίχουλο της δύναμής της. Στην πραγματικότητα, το Χρήμα είναι η κλειστοφοβική σκεπτομορφή της επιβολής του κράτους, πάνω στον αδύναμο άνθρωπο που κουρνιάζει στην πύλη του για προστασία. Είναι μια προσωρινή ταυτότητα ελεύθερης εισόδου που σου παρέχει το σύστημα, αν συμβαδίζεις μ’ αυτό. Μία ταυτότητα χαραγμένη με τα πιο δυνατά σύμβολα: Βασιλιάδες, Θεούς, ήρωες, εθνικές προσωπικότητες και ευεργέτες, ιστορικά γεγονότα, ηγεμόνες, επικρατούντες επιστήμονες και καλλιτέχνες, κλπ. Ένας πανίσχυρος, αόρατος, άυλος Θεός, πανταχού παρών και τα πάντα πληρών, ο θησαυρός των πονηρών και ζωής χορηγός…
Το ζήτημα που ξεδιπλώνεται εδωνά είναι τόσο τεράστιο που θα χρειαζόταν μια αντίστοιχα τεράστια μελέτη για να γίνει κατανοητό σε όλες τις προεκτάσεις του. Είναι ένα σαφέστατα παράξενα μαγικό θέμα, γνώσεις για το οποίο έχουν άνθρωποι που δεν θα φανταζόσασταν ότι τις έχουν: ιερωμένοι, πολιτικοί, επιχειρηματίες, καλλιτέχνες, επιστήμονες, στρατιωτικοί, κ.ά. Δηλαδή ένα πλήθος ανθρώπων που ξεπερνά τον πιθανό αριθμό των μυστικιστών και των ερευνητών που το εξερευνούν. Αυτή την στιγμή, υπάρχουν και λειτουργούν δυναμικά αμέτρητες σκεπτομορφές, (θρησκευτικές, πολιτικές, κοινωνικές, εχθρικές κ.ά.) και με την σωστή οπτική και μόρφωση θα μπορούσατε να τις διακρίνετε εύκολα, το ίδιο και τις δραστηριότητές τους. Άλλωστε, πολλά από τα πράγματα που κάνουμε ή σκεφτόμαστε ή λέμε καθημερινά, είναι αποτέλεσμα ανεξιχνίαστων σκεπτομορφών ή έχουν ως αποτέλεσμα ανεξιχνίαστες σκεπτομορφές.
Ποιος θα μπορέσει κάποτε να τις χαρτογραφήσει; Πως μπορούμε να αποφύγουμε την επιβολή τους;
Είναι σχετικά εύκολο, αρκεί και μόνο η χρήση της Παρατήρησης του Ολοφάνερου και η συνεχής επαγρύπνηση για να γίνουν αντιληπτές οι σκεπτομορφές-αγκιτάτσια που επιχειρούν να μας παγιδέψουν.
Galileo Galilei και μια «Αλήθεια» αναντίρρητη
Μια από τις αναντίρρητες «αλήθειες», που επί αιώνες κυριαρχούσε χωρίς ουσιαστικό αντίπαλο ήταν η ιδέα ότι “η Γη είναι το ακίνητο κέντρο του Σύμπαντος”. Είχε αποκρυσταλλωθεί στις συνειδήσεις των ανθρώπων ως ένα είδος ΑΥΤΟΝΟΗΤΟΥ. Βασιζόταν σε δύο «λογικά» επιχειρήματα- ερωτήματα στα οποία δεν μπορούσε να δοθεί ικανοποιητική απάντηση ακόμα κι όταν ο Κοπέρνικος πρότεινε το ηλιοκεντρικό μοντέλο. Και τα δύο οδηγούσαν «λογικά» στο «είναι αδύνατον να κινείται ο πλανήτης μας».
Το πρώτο ήταν το «αδιανότητο» να κινείται η Γη με τόσο μεγάλη ταχύτητα και οι άνθρωποι να διατηρούνται και να κοιμούνται ήσυχοι πάνω της. Το δεύτερο ήταν το χωρίς απάντηση ερώτημα «εάν η Γη στρέφεται, γιατί μια πέτρα που πέφτει από την κορυφή ενός κατακόρυφου πύργου δεν πέφτει μακριά από τον τοίχο ή πάνω στον τοίχο του πύργου;» Ο Γαλιλαίος θα προτείνει δύο βασικές αρχές (principia) για τη Νέα Επιστήμη της κίνησης. Η πρώτη από τις δύο αρχές είναι η κλασική, όπως χαρακτηρίστηκε αργότερα, αρχή της σχετικότητας. Αναφέρεται στο «πώς βλέπει την κίνηση ενός αντικειμένου ένας κινούμενος παρατηρητής». Με την αρχή αυτή, ο Γαλιλαίος, θέλει, εκτός των άλλων, να δείξει ότι «είναι δυνατόν στους κατοίκους της Γης να διατηρούνται σε σχετική ισορροπία πάνω στη Γη παρά τη μεγάλη ταχύτητα της Γης » και κατά συνέπεια ότι το ηλιοκεντρικό μοντέλο είναι συμβατό με τα γεγονότα.
Η πρωταρχική ΙΔΕΑ είναι του Γαλιλαίου, αλλά η διατύπωση που σφράγισε τα όσα ακολούθησαν στη Μηχανική έγινε από τον Isaac Newton (Πόρισμα 5). Η σχετική κίνηση σωμάτων σε ένα δεδομένο χώρο είναι ίδια, είτε ο χώρος ακινητεί είτε κινείται ομαλά σε ευθεία γραμμή χωρίς οποιαδήποτε κυκλική κίνηση .Η πρόταση αυτή θα εξελιχθεί στην λεγόμενη νευτωνική αρχή της σχετικότητας Οι νόμοι της Μηχανικής είναι ίδιοι για όλα τα αδρανειακά συστήματα αναφοράς.
Στην αυγή του 20ου αιώνα, ο Albert Einstein θα την επεκτείνει για όλη τη Φυσική. Οι νόμοι της Φυσικής είναι ίδιοι για όλα τα αδρανειακά συστήματα αναφοράς. Αρχή της σχετικότητας, σύμφωνα με τον Einstein.O ίδιος ο Einstein γράφει «οι νόμοι της Ηλεκτροδυναμικής και της Οπτικής ισχύουν για όλα τα συστήματα αναφοράς, στα οποία ισχύουν οι νόμοι της Μηχανικής».
Η δεύτερη αρχή που προτείνει ο Γαλιλαίος αναφέρεται στη ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΙΝΗΣΕΩΝ ενός σώματος. Il Principio di composizione (o di indipendenza) dei moti simultanei, di Galileo – Η αρχή της σύνθεσης (ή της ανεξαρτησίας) των ταυτόχρονων κινήσεων. Σύμφωνα με αυτήν «Σε μία κίνηση, την οποία η σκέψη μας μπορεί να θεωρήσει σύνθετη, οι συνιστώσες κινήσεις λαμβάνουν χώρα ανεξάρτητα η μία από την άλλη». Η εξέλιξη της μίας κίνησης δεν αλλοιώνεται από την ύπαρξη της ταυτόχρονης άλλης κίνησης .Βασιζόμενος στην αρχή αυτή, έλυσε το άλυτο μέχρι τότε πρόβλημα της κίνησης των βλημάτων.
Γαλιλαίος και Καρτέσιος.
Το 1637, ο Καρτέσιος – Descartes, πεπεισμένος ότι τα φαινόμενα θα μπορούσαν να περιγραφούν στη γλώσσα των ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ, στο Discourse de la Methode – Περί Μεθόδου Λόγος- , καταθέτει την ιδέα ότι η ΘΕΣΗ ενός γεωμετρικού σημείου θα μπορούσε να περιγραφεί με τρεις αριθμούς, τις καρτεσιανές συντεταγμένες όπως λέμε σήμερα.
Ο συνδυασμός της εντυπωσιακής πρότασης του Καρτέσιου για κάθετους άξονες, με την ιδέα του Γαλιλαίου για ανεξαρτησία των ταυτόχρονων κινήσεων, στον πυρήνα της οποίας υπάρχει το «η ισότητα των χρόνων στους οποίους θα έκανε καθεμιά από τις άλλες κινήσεις», οδήγησε και στην επόμενη ιδέα ότι «οι δύο ανεξάρτητες κινήσεις του υλικού σημείου αντιστοιχούν στις κινήσεις των γεωμετρικών σημείων, τα οποία είναι οι προβολές των θέσεων του υλικού σημείου στους άξονες», οδήγησε με άλλα λόγια στην αναλυτική περιγραφή της επίπεδης κίνησης με σύστημα καθέτων αξόνων x , y .
Αυτά όλα όμως εφόσον οι δύο κινήσεις , είναι ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ, η εξέλιξη δηλαδή της «μίας» δεν αλλοιώνεται από την ύπαρξη της ταυτόχρονης «άλλης».
Ο Νεύτων-Σύνθεση δύο δυνάμεων και ανεξaρτησία κινήσεων
Για τη συνισταμένη δύο δυνάμεων οι οποίες ασκούνται την ίδια στιγμή στο ίδιο υλικό σημείο ισχύει ο λεγόμενος κανόνας του παραλληλογράμμου. Την είχε προτείνει ο Φλαμανδός Simon Stevin, εκατό περίπου χρόνια πριν ασχοληθεί με αυτό το ζήτημα ο Νεύτων. Ο Νεύτων εισηγήθηκε για την έννοια ΔΥΝΑΜΗ μια νέα «δυναμική» θεώρηση, σχετίζοντας την με την κίνηση των σωμάτων και θέτοντας το ερώτημα «τι σημαίνει συνισταμένη δύο δυνάμεων;» σε μια βάση διαφορετική. Για να το πετύχει εμπιστεύτηκε και την ιδέα του Γαλιλαίου για ανεξαρτησία των ταυτόχρονων κινήσεων, στον πυρήνα της οποίας υπάρχει το « στον ΙΔΙΟ ΧΡΟΝΟ στον οποίο θα έκανε καθεμιά από τις άλλες κινήσεις» και υποστηρίζει ότι εάν δύο δυνάμεις ασκούνται ταυτόχρονα στο ίδιο αρχικά ακίνητο σώμα, το σώμα, σε ορισμένο χρόνο θα διαγράψει τη διαγώνιο ενός παραλληλογράμμου, στον ίδιο χρόνο που θα διέγραφε τις πλευρές, εάν κάθε δύναμη δρούσε ανεξάρτητα από την άλλη. Φαντάζεται, δηλαδή, δύο κινήσεις που δεν είναι παρατηρήσιμες – μία κίνηση την οποία θα έκανε το σώμα, σε χρόνο t, εάν δρούσε μόνο η μία δύναμη, και μία άλλη κίνηση την οποία θα έκανε το ίδιο σώμα, στον ίδιο χρόνο t, εάν δρούσε μόνο η άλλη- , παρατηρεί και καταγράφει την κίνηση που τελικά εκτελεί το σώμα και προτείνει το πόρισμα Ι.
Ένα σώμα στο οποίο ασκούνται ταυτόχρονα δύο δυνάμεις, θα διαγράψει τη διαγώνιο ενός παραλληλογράμμου στον ίδιο χρόνο που θα διέγραφε τις πλευρές αν οι δυνάμεις αυτές δρούσαν χωριστά.
Συνδυάζοντας, με άλλα λόγια, την, τότε, 100 ετών πρόταση του Stevin, με τη σχετικά νεώτερη ιδέα του Γαλιλαίου και με τη δική του «δυναμική» θεώρηση για την έννοια δύναμη οδηγείται στον κανόνα του παραλληλογράμμου, ο οποίος, στο μέλλον, θα αποτελέσει και το θεμέλιο για τη σύνθεση δύο οποιoνδήποτε διανυσματικών μεγεθών.
Το πρώτο ήταν το «αδιανότητο» να κινείται η Γη με τόσο μεγάλη ταχύτητα και οι άνθρωποι να διατηρούνται και να κοιμούνται ήσυχοι πάνω της. Το δεύτερο ήταν το χωρίς απάντηση ερώτημα «εάν η Γη στρέφεται, γιατί μια πέτρα που πέφτει από την κορυφή ενός κατακόρυφου πύργου δεν πέφτει μακριά από τον τοίχο ή πάνω στον τοίχο του πύργου;» Ο Γαλιλαίος θα προτείνει δύο βασικές αρχές (principia) για τη Νέα Επιστήμη της κίνησης. Η πρώτη από τις δύο αρχές είναι η κλασική, όπως χαρακτηρίστηκε αργότερα, αρχή της σχετικότητας. Αναφέρεται στο «πώς βλέπει την κίνηση ενός αντικειμένου ένας κινούμενος παρατηρητής». Με την αρχή αυτή, ο Γαλιλαίος, θέλει, εκτός των άλλων, να δείξει ότι «είναι δυνατόν στους κατοίκους της Γης να διατηρούνται σε σχετική ισορροπία πάνω στη Γη παρά τη μεγάλη ταχύτητα της Γης » και κατά συνέπεια ότι το ηλιοκεντρικό μοντέλο είναι συμβατό με τα γεγονότα.
Η πρωταρχική ΙΔΕΑ είναι του Γαλιλαίου, αλλά η διατύπωση που σφράγισε τα όσα ακολούθησαν στη Μηχανική έγινε από τον Isaac Newton (Πόρισμα 5). Η σχετική κίνηση σωμάτων σε ένα δεδομένο χώρο είναι ίδια, είτε ο χώρος ακινητεί είτε κινείται ομαλά σε ευθεία γραμμή χωρίς οποιαδήποτε κυκλική κίνηση .Η πρόταση αυτή θα εξελιχθεί στην λεγόμενη νευτωνική αρχή της σχετικότητας Οι νόμοι της Μηχανικής είναι ίδιοι για όλα τα αδρανειακά συστήματα αναφοράς.
Στην αυγή του 20ου αιώνα, ο Albert Einstein θα την επεκτείνει για όλη τη Φυσική. Οι νόμοι της Φυσικής είναι ίδιοι για όλα τα αδρανειακά συστήματα αναφοράς. Αρχή της σχετικότητας, σύμφωνα με τον Einstein.O ίδιος ο Einstein γράφει «οι νόμοι της Ηλεκτροδυναμικής και της Οπτικής ισχύουν για όλα τα συστήματα αναφοράς, στα οποία ισχύουν οι νόμοι της Μηχανικής».
Η δεύτερη αρχή που προτείνει ο Γαλιλαίος αναφέρεται στη ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΙΝΗΣΕΩΝ ενός σώματος. Il Principio di composizione (o di indipendenza) dei moti simultanei, di Galileo – Η αρχή της σύνθεσης (ή της ανεξαρτησίας) των ταυτόχρονων κινήσεων. Σύμφωνα με αυτήν «Σε μία κίνηση, την οποία η σκέψη μας μπορεί να θεωρήσει σύνθετη, οι συνιστώσες κινήσεις λαμβάνουν χώρα ανεξάρτητα η μία από την άλλη». Η εξέλιξη της μίας κίνησης δεν αλλοιώνεται από την ύπαρξη της ταυτόχρονης άλλης κίνησης .Βασιζόμενος στην αρχή αυτή, έλυσε το άλυτο μέχρι τότε πρόβλημα της κίνησης των βλημάτων.
Γαλιλαίος και Καρτέσιος.
Το 1637, ο Καρτέσιος – Descartes, πεπεισμένος ότι τα φαινόμενα θα μπορούσαν να περιγραφούν στη γλώσσα των ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ, στο Discourse de la Methode – Περί Μεθόδου Λόγος- , καταθέτει την ιδέα ότι η ΘΕΣΗ ενός γεωμετρικού σημείου θα μπορούσε να περιγραφεί με τρεις αριθμούς, τις καρτεσιανές συντεταγμένες όπως λέμε σήμερα.
Ο συνδυασμός της εντυπωσιακής πρότασης του Καρτέσιου για κάθετους άξονες, με την ιδέα του Γαλιλαίου για ανεξαρτησία των ταυτόχρονων κινήσεων, στον πυρήνα της οποίας υπάρχει το «η ισότητα των χρόνων στους οποίους θα έκανε καθεμιά από τις άλλες κινήσεις», οδήγησε και στην επόμενη ιδέα ότι «οι δύο ανεξάρτητες κινήσεις του υλικού σημείου αντιστοιχούν στις κινήσεις των γεωμετρικών σημείων, τα οποία είναι οι προβολές των θέσεων του υλικού σημείου στους άξονες», οδήγησε με άλλα λόγια στην αναλυτική περιγραφή της επίπεδης κίνησης με σύστημα καθέτων αξόνων x , y .
Αυτά όλα όμως εφόσον οι δύο κινήσεις , είναι ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ, η εξέλιξη δηλαδή της «μίας» δεν αλλοιώνεται από την ύπαρξη της ταυτόχρονης «άλλης».
Ο Νεύτων-Σύνθεση δύο δυνάμεων και ανεξaρτησία κινήσεων
Για τη συνισταμένη δύο δυνάμεων οι οποίες ασκούνται την ίδια στιγμή στο ίδιο υλικό σημείο ισχύει ο λεγόμενος κανόνας του παραλληλογράμμου. Την είχε προτείνει ο Φλαμανδός Simon Stevin, εκατό περίπου χρόνια πριν ασχοληθεί με αυτό το ζήτημα ο Νεύτων. Ο Νεύτων εισηγήθηκε για την έννοια ΔΥΝΑΜΗ μια νέα «δυναμική» θεώρηση, σχετίζοντας την με την κίνηση των σωμάτων και θέτοντας το ερώτημα «τι σημαίνει συνισταμένη δύο δυνάμεων;» σε μια βάση διαφορετική. Για να το πετύχει εμπιστεύτηκε και την ιδέα του Γαλιλαίου για ανεξαρτησία των ταυτόχρονων κινήσεων, στον πυρήνα της οποίας υπάρχει το « στον ΙΔΙΟ ΧΡΟΝΟ στον οποίο θα έκανε καθεμιά από τις άλλες κινήσεις» και υποστηρίζει ότι εάν δύο δυνάμεις ασκούνται ταυτόχρονα στο ίδιο αρχικά ακίνητο σώμα, το σώμα, σε ορισμένο χρόνο θα διαγράψει τη διαγώνιο ενός παραλληλογράμμου, στον ίδιο χρόνο που θα διέγραφε τις πλευρές, εάν κάθε δύναμη δρούσε ανεξάρτητα από την άλλη. Φαντάζεται, δηλαδή, δύο κινήσεις που δεν είναι παρατηρήσιμες – μία κίνηση την οποία θα έκανε το σώμα, σε χρόνο t, εάν δρούσε μόνο η μία δύναμη, και μία άλλη κίνηση την οποία θα έκανε το ίδιο σώμα, στον ίδιο χρόνο t, εάν δρούσε μόνο η άλλη- , παρατηρεί και καταγράφει την κίνηση που τελικά εκτελεί το σώμα και προτείνει το πόρισμα Ι.
Ένα σώμα στο οποίο ασκούνται ταυτόχρονα δύο δυνάμεις, θα διαγράψει τη διαγώνιο ενός παραλληλογράμμου στον ίδιο χρόνο που θα διέγραφε τις πλευρές αν οι δυνάμεις αυτές δρούσαν χωριστά.
Συνδυάζοντας, με άλλα λόγια, την, τότε, 100 ετών πρόταση του Stevin, με τη σχετικά νεώτερη ιδέα του Γαλιλαίου και με τη δική του «δυναμική» θεώρηση για την έννοια δύναμη οδηγείται στον κανόνα του παραλληλογράμμου, ο οποίος, στο μέλλον, θα αποτελέσει και το θεμέλιο για τη σύνθεση δύο οποιoνδήποτε διανυσματικών μεγεθών.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις
(
Atom
)