Αρχαία Ελληνική Γραμματολογία

1.2. Η προφορική παράδοση

Εμείς, που από μικρά παιδιά μάθαμε να διαβάζουμε και να γράφουμε, και που ο κόσμος γύρω μας είναι γεμάτος βιβλία, εφημερίδες, επιγραφές κλπ., δυσκολευόμαστε να φανταστούμε μιαν εποχή όπου η γραφή ήταν άγνωστη, ή δεν ήταν γνωστή παρά σε ελάχιστους, ιερείς ή κρατικούς υπαλλήλους. Ωστόσο, προφορικές κοινωνίες υπήρξαν για χιλιάδες χρόνια πριν από την επινόηση της γραφής· μερικές υπάρχουν και σήμερα σε απομονωμένες περιοχές, όπου οι ανθρωπολόγοι μπορούν ακόμα να μελετήσουν τα χαρακτηριστικά τους.

Στις προφορικές κοινωνίες κάθε λογής πληροφορία και γνώση μεταδίδεται άμεσα, από αυτούς που ξέρουν σε αυτούς που δεν ξέρουν, από τους ηλικιωμένους στους νεότερους, από τη μια γενιά στην επόμενη. Προφορικά διασώζεται η ιστορία του τόπου, της οικογένειας και της φυλής, προφορικά η βιοσοφία και η θρησκευτική πίστη με τους λατρευτικούς της κανόνες, προφορικά οι νόμοι, το εορτολόγιο, οι τεχνικές οδηγίες κλπ. Με τη συχνή επανάληψη τα παραπάνω έχουν την τάση να παγιωθούν, να κρυσταλλώσουν σε μια πετυχημένη διατύπωση που να μπορεί ο καθένας να τη θυμάται εύκολα. Έτσι δημιουργούνται τα γνωμικά, οι παροιμίες και πολλά ακόμα γνωστά και καθιερωμένα φτερωτά λόγια, που ύστερα κυκλοφορούν από στόμα σε στόμα, σχεδόν αναλλοίωτα.

Ξεχωριστή κατηγορία φτερωτού λόγου αποτελούν τα τραγούδια: εκφράζουν συναισθήματα (λύπη, χαρά, αγάπη, ενθουσιασμό κλπ.), μεγαλύνουν θεούς και ανθρώπους, πλαισιώνουν τις τελετές, φαιδρύνουν τις συναναστροφές, συνοδεύουν το περπάτημα και τη δουλειά και, κάτι που μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα, αφηγούνται. Οι πεζές προφορικές, περισσότερο ή λιγότερο αληθινές ή φανταστικές, αφηγήσεις δεν έλειψαν και δε θα λείψουν ποτέ· όμως στις προφορικές κοινωνίες η θέση των αφηγηματικών τραγουδιών ήταν, όπως θα δούμε, ιδιαίτερα σημαντική.

Είναι βέβαιο ότι τόσο οι Ινδοευρωπαίοι όσο και οι Προέλληνες είχαν, όπως και κάθε άλλος λαός, τα τραγούδια τους. Για τους Προέλληνες μπορούμε και να το αποδείξουμε: από τις Κυκλάδες, όσο και από την Κρήτη, έχουν σωθεί ειδώλια και απεικονίσεις τραγουδιστών και μουσικών οργάνων.

Το ίδιο ξεκάθαρες είναι και οι μαρτυρίες από τα μυκηναϊκά χρόνια, όταν πια η ινδοευρωπαϊκή και η προελληνική τραγουδιστική παράδοση είχαν συγχωνευτεί.[1] Στο λεγόμενο «παλάτι του Νέστορα», που χτίστηκε στην Πύλο τον 13ο π.Χ. αιώνα, στην αίθουσα του θρόνου εικονίζεται ένας τραγουδιστής με τη λύρα του. Καθιστός στον θαλασσόβραχο, ίσως να υμνούσε τον Ποσειδώνα, που σίγουρα λατρευόταν σε έναν τόπο ναυτικό σαν την Πύλο.

Από τους λατρευτικούς ύμνους στους θεούς υποθέτουμε ότι ξεκίνησε ένα ιδιαίτερο είδος αφηγηματικών τραγουδιών. Αρχικά διηγόνταν τη θαυμαστή γέννηση, την ευτυχισμένη ζωή, τους έρωτες και τα κατορθώματα ενός θεού, τις νίκες του απέναντι στους εχθρούς, τις ευεργεσίες του στους ανθρώπους κλπ. Στη συνέχεια οι τραγουδιστές άρχισαν με τον ίδιο τρόπο να τραγουδούν την καταγωγή, το μεγαλείο και τις ανδραγαθίες των βασιλιάδων και των ευγενών. Η διαφορά δεν ήταν μεγάλη, καθώς οι βασιλικοί οίκοι θεωρούσαν κατά κανόνα γενάρχη τους κάποιο θεό ή ημίθεο.

Πέντε αιώνες χωρίζουν τον λυριστή στο μυκηναϊκό παλάτι της Πύλου από τον Όμηρο· όμως τους συνδέει μια αδιάσπαστη αλυσίδα από ἀοιδούς ή ραψῳδούς, που για όλο αυτό το διάστημα κράτησαν ζωντανή την πανάρχαιη τραγουδιστική παράδοση. Ένας πολιτισμός έδυσε, άλλος πήρε να ανατέλλει· όμως ο ένας μετά τον άλλον οι τραγουδιστές με τη λύρα δε σταμάτησαν να ξετυλίγουν στα τραγούδια τους παλιές ιστορίες, κατορθώματα θεών και ανθρώπων - όλα στο πλαίσιο της δοξασμένης εποχής των μυκηναίων ηρώων, που όσο απομακρύνονταν χρονολογικά τόσο μεγεθύνονταν και αποκτούσαν τα μυθικά χαρακτηριστικά τους.

Προικισμένα άτομα που να τραγουδούν για την παρέα τους, ή και για τη δική τους μόνο ευχαρίστηση, δεν έλειψαν ευτυχώς ποτέ· και στον μυθικό κόσμο ο Αχιλλέας παρουσιάζεται κάποια στιγμή καθιστός μπροστά στη σκηνή του, με τη λύρα στα χέρια, να «ευφραίνεται ψάλλοντας παλληκαριές μεγάλες» (I 189). Ωστόσο, όταν εδώ μιλούμε για αοιδούς ή ραψωδούς, εννοούμε επαγγελματίες τραγουδιστές, σαν αυτούς που συναντούμε στις πρώιμες κοινωνίες να καλύπτουν συγκεκριμένες ανάγκες (λατρευτικές, εθιμικές, καλλιτεχνικές κ.ά.). Για να πετύχουν και να αναγνωριστούν, όφειλαν εκτός από το ταλέντο τους να διαθέτουν και ορισμένες γνώσεις και δεξιότητες. Οι μελλοντικοί αοιδοί θα τις αποκτούσαν μαθητεύοντας κοντά σε έναν μεγαλύτερό τους έμπειρο τραγουδιστή, ίσως και σε ένα είδος σχολής, οργανωμένης από τη συντεχνία.

Γενικά, δεν ήταν εύκολο το επάγγελμα του τραγουδιστή. Ο αοιδός έπρεπε να έχει εξασκήσει τη μνήμη του και να παίζει στα δάχτυλα τη μυθολογία. Δεν έφτανε να είναι σε θέση να επαναλάβει γνωστά και πετυχημένα, δικά του ή ξένα, τραγούδια· έπρεπε και να μπορεί να συνθέσει στη στιγμή και να αφηγηθεί ποιητικά, αυτοσχεδιάζοντας, όποια ιστορία παλιά ή καινούργια τού ζητούσαν ή αποφάσιζε να τραγουδήσει. Δύσκολο, αλλά για να το πετυχαίνουν οι αοιδοί είχαν αναπτύξει μιαν ιδιαίτερη τεχνική, βασισμένη στην τυποποίηση.

Την τυποποίηση του ποιητικού λόγου των αοιδών την καθόριζε σε γενικές γραμμές ένας κανόνας: τα ίδια πράγματα λέγονται πάντα με τα ίδια λόγια. Αυτό σήμαινε στην πράξη ότι ο τραγουδιστής είχε στον νου του μια σειρά από προκατασκευασμένες διατυπώσεις, τους λογότυπους, που ταίριαζαν στον στίχο και απόδιδαν τη μία ή την άλλη έννοια. Για παράδειγμα, κάθε φορά που κάποιος έπαιρνε τον λόγο να δώσει μιαν απάντηση, ο αοιδός τραγουδούσε:

τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη… (σ᾽ απάντησή του μίλησε…)

και συμπλήρωνε τον στίχο, ανάλογα με την περίπτωση, χρησιμοποιώντας τυποποιημένες πάλι εκφράσεις, όπως

…ξανθὸς Μενέλαος (…ο ξανθός Μενέλαος)

…νεφεληγερέτα Ζεύς (…ο Δίας που τα σύννεφα συνάζει)

…πολύμητις Ὀδυσσεύς (…ο μυαλωμένος Οδυσσέας).

Όχι σπάνια ο λογότυπος αντιστοιχούσε σε έναν ολόκληρο στίχο. Όταν π.χ. ένας πολεμιστής έπεφτε σκοτωμένος στη μάχη, ο αοιδός τραγουδούσε:

δούπησε δὲ πεσών, ἀράβησε δὲ τεύχε᾽ ἐπ᾽ αὐτῷ
(γδούπησε πέφτοντας και πάνω του βρόντηξαν τ᾽ άρματά του).

Και πάλι, κάθε φορά που ξημέρωνε καινούργια μέρα, ο αοιδός θυμόταν τον λογότυπο

ἦμος δ᾽ ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠῶς
(κι η Αυγή σα φάνη η πουρνογέννητη και ροδοδαχτυλάτη).

Σε μεγαλύτερη κλίμακα, ο αοιδός μπορούσε να ενσωματώσει στο τραγούδι του και ολόκληρες τυπικές σκηνές, όπως τις κρατούσε έτοιμες στιχουργημένες στη μνήμη του. Τέτοιες σκηνές ήταν π.χ. η υποδοχή ενός ξένου, η προετοιμασία ενός γεύματος, ο εξοπλισμός ενός πολεμιστή για τη μάχη, η θυσία κ.ά.

Ήταν μεγάλη βοήθεια για τον αοιδό, όταν αυτοσχεδίαζε, να αξιοποιήσει έτοιμο υλικό, ανασυνθέτοντας και προσαρμόζοντάς το στην ιστορία που του ζήτησαν ή που ο ίδιος αποφάσισε να τραγουδήσει. Όμως ούτε ο κανόνας της τυποποίησης ούτε η τραγουδιστική πρακτική απαγόρευαν τους νεωτερισμούς. Κάθε άλλο: οι τραγουδιστές νιώθαν ελεύθεροι να παραλλάξουν λίγο ή πολύ τις τυπικές διατυπώσεις, και από τις παραλλαγές τους οι καλύτερες αργά ή γρήγορα ενσωματώνονταν στο παραδοσιακό υλικό. Ακούγεται παράξενο, αλλά κάθε τυποποίηση προϋποθέτει μια διαδικασία ανανέωσης, όπου το καλύτερο, όταν βρεθεί, αντικαθιστά το καλό.[2]

Η τυποποίηση αφορούσε και την ποιητική γλώσσα, γλώσσα τεχνητή που δε μιλήθηκε ποτέ και πουθενά στον αρχαίο κόσμο. Οι γλωσσολόγοι μελετούν τον τρόπο σχηματισμού και τα χαρακτηριστικά της· για μας είναι αρκετό να διαπιστώσουμε δύο λειτουργικά της πλεονεκτήματα:

(α) Σπάνια οι τραγουδιστές έμεναν μόνιμα σε έναν τόπο· τις περισσότερες φορές ταξίδευαν την Ελλάδα, προσκαλεσμένοι ή αυτόκλητοι, να παρουσιάσουν τα τραγούδια τους, να διαγωνιστούν σε μουσικούς αγώνες, να πάρουν μέρος σε θρησκευτικές γιορτές και λαϊκά πανηγύρια. Όμως τα πρώιμα εκείνα χρόνια κάθε φύλο μιλούσε τη δική του ελληνική διάλεκτο, κάθε τόπος είχε τη δική του ντοπιολαλιά, και θα ήταν αδύνατο στους αοιδούς να προσαρμόζουν κάθε φορά τα τραγούδια τους στην τοπική γλώσσα. Η δυσκολία ξεπερνιόταν με το να συνθέτουν όλοι τα τραγούδια τους σε αυτή την τεχνητή, μεικτή, πολυσυλλεκτική θα τη λέγαμε σήμερα, γλώσσα, όπου ο κάθε ακροατής συναντούσε πολλά δικά του, αλλά και αρκετά αλλότρια, φωνητικά, λεξιλογικά, γραμματικά κ.ά. στοιχεία.

(β) Την αποδέχονταν αυτή την ποιητική γλώσσα οι ακροατές, όσο και αν καμιά φορά δυσκολεύονταν να την καταλάβουν. Την αποδέχονταν ως τη γλώσσα που μιλιόταν στη μακρινή εκείνη ένδοξη εποχή των ηρώων, τότε που, κατά τον Ησίοδο, «μαζί κάθονταν και συντρώγανε οι αθάνατοι θεοί με τους θνητούς ανθρώπους» (απόσπ. 1).
----------------------
1. Για μιαν ακόμα φορά φαίνεται να κυριάρχησαν τα προελληνικά στοιχεία: από τις λέξεις που σχετίζονται με τη μουσική οι περισσότερες είναι προελληνικές, όπως λύρα, κίθαρις, ἴαμβος, διθύραμβος, ἔλεγος κ.ά.

2. Το ίδιο συμβαίνει και στα έργα της λαϊκής λογοτεχνίας, που η προφορική τους παράδοση ακολουθεί ανάλογους κανόνες

Η Ελληνική Αρχαιότητα: Πόλεμος - Πολιτική - Πολιτισμός 8. Η ύστερη αρχαιότητα

8.3. Για να διάκειται ευμενώς η θεότητα στην αυτοκρατορία

Με τον Μάρκο Αυρήλιο και τον γιο του Κόμμοδο (180-192) η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία έφτασε στη μέγιστη ευημερία της. Ύστερα, τον 3ο αιώνα, άρχισε να κλυδωνίζεται και να βυθίζεται σε μια βαθιά και συνολική κρίση. Οι περισσότεροι αυτοκράτορες παρέμεναν για μικρό διάστημα στην εξουσία και πέθαιναν δολοφονημένοι ή σκοτωμένοι στα πεδία των μαχών. Σε ορισμένες επαρχίες αυτοανακηρύσσονταν ανεξάρτητοι τοπικοί ηγεμόνες. Ο στρατός δεν υπηρετούσε πλέον τη νομιμότητα ή τα συμφέροντα της αυτοκρατορίας, αλλά τις πολιτικές φιλοδοξίες των διοικητών του. Στο μεταξύ αδυνατούσε να παίξει τον βασικό του ρόλο: να προστατεύει τα σύνορα.

Διάφορα γερμανικά φύλα διάβαιναν τον Ρήνο και τον Δούναβη, προκαλώντας μεγάλες καταστροφές. Εισβολείς έφταναν συχνά στη Γαλατία, την Ιταλία, την Ιλλυρία, τη Θράκη, την Ελλάδα και τη Μικρά Ασία. Την ίδια εποχή, την ανατολική Μεσόγειο τη λυμαίνονταν πάλι πειρατές. Ο μεγαλύτερος ωστόσο κίνδυνος προερχόταν από την Ανατολή. Γύρω στο 226 η παρθική δυναστεία των Αρσακιδών ανατράπηκε, και στη θέση της θεμελιώθηκε η νέα περσική δυναστεία των Σασανιδών. Οι Πάρθοι και οι Πέρσες ήταν λαοί συγγενικοί με κοινή θρησκεία τον ζωροαστρισμό, ανανεωμένη εκδοχή της παλαιάς περσικής λατρείας, μέσα από την οποία είχε αναδειχτεί και ο θεός Μίθρας. Αλλά οι Σασανίδες εμφανίστηκαν ορμητικότεροι και άρχισαν να διεκδικούν με πείσμα την παλαιά αυτοκρατορία του Δαρείου. Ο Σαπώρης Α' (241-272) κατέκτησε τις περισσότερες πόλεις της Συρίας και μαζί, για ένα διάστημα, τη μεγάλη Αντιόχεια.

Στις συνθήκες αυτές ανέλαβε την εξουσία στη Ρώμη ο Δέκιος (249-251), ο οποίος, προσπαθώντας να προσδώσει στην αυτοκρατορία ένα αίσθημα ομοψυχίας και να εξευμενίσει τους θεούς, είχε διατάξει το σύνολο του πληθυσμού να προσφέρει θυσίες στους παραδοσιακούς θεούς - με τραγικές συνέπειες για τους χριστιανούς. Ο ίδιος σκοτώθηκε σε μάχη εναντίον των Γότθων, και έγινε έτσι ο πρώτος αυτοκράτορας που πέθανε πολεμώντας. Λίγο αργότερα ο αυτοκράτορας Βαλεριανός (253-260) επιτέθηκε εναντίον των Περσών. Ηττήθηκε και αυτός, αιχμαλωτίστηκε και πέθανε ταπεινωμένος στα χέρια του Σαπώρη.

Οι μεγάλες ανάγκες του στρατού απαιτούσαν υψηλές δαπάνες, αλλά η οικονομία δεν ήταν πια ανθηρή. Μια αλόγιστη αύξηση της φορολογίας ήταν ασύνετη επιλογή. Προκρίθηκε έτσι, ως απλούστερη λύση, η υποτίμηση του νομίσματος. Τα αργυρά και χρυσά νομίσματα νοθεύονταν με ευτελή μέταλλα και προσφέρονταν σε μεγαλύτερη αφθονία. Αλλά η πρακτική αυτή οδήγησε σε έναν καλπάζοντα και ανεξέλεγκτο πληθωρισμό. Οι τιμές των αγροτικών προϊόντων εκτινάχθηκαν στα ύψη. Η εξέλιξη αυτή ενδέχεται να δυσχέρανε τη θέση των ιδιοκτητών γης, αλλά δεν τους κατέστρεψε· ορισμένους μάλιστα τους ωφέλησε. Οι έμποροι και οι τεχνίτες αναπροσάρμοσαν τις τιμές τους. Οι μισθωτοί ωστόσο, και μάλιστα οι κρατικοί υπάλληλοι και οι στρατιώτες, αμείβονταν πλέον με υποτιμημένο νόμισμα. Οι αυξημένες απαιτήσεις τους για να καλύψουν τις απώλειες οδηγούσαν σε νέες υποτιμήσεις και νέο πληθωρισμό.

Για να ανταποκριθεί στη βασική ανάγκη σίτισης του στρατού, η διοίκηση υποχρεώθηκε να εισπράττει όλο και περισσότερους φόρους σε είδος. Η φορολογία, που είχε οδηγήσει στον εκχρηματισμό της αυτοκρατορίας, την οδηγούσε πάλι πίσω σε μια ανταλλακτική οικονομία. Εκτός από τις επιδρομές, τη γενική κατάσταση επιδείνωσαν οι αυθαιρεσίες των στρατιωτών και οι συμμορίες των ληστών. Σε πολλές επαρχίες διαταράχτηκε η βασική αγροτική παραγωγή και μεγάλες εκτάσεις γης παρέμεναν ακαλλιέργητες. Εξάλλου, στο τέλος του 2ου αιώνα είχε ξεσπάσει ένας από τους χειρότερους λοιμούς στην αρχαιότητα, αποδεκατίζοντας μεγάλο μέρος του πληθυσμού.

Η γενική ανασφάλεια που προκαλούσε η συνεχής διαδοχή των αυτοκρατόρων, οι επιδρομές και η οικονομική δυσπραγία διατάραξαν την κοινωνική συνοχή που είχε επιτευχθεί μέσα σε δύο αιώνες ρωμαϊκής κυριαρχίας. Η στρατολόγηση νέων ανδρών έγινε δυσχερής. Για πολλές ανώτερες θέσεις δεν βρίσκονταν κατάλληλοι άνδρες. Ιδιαιτέρως κλονίστηκαν οι τοπικές βουλές, που εξασφάλιζαν την είσπραξη των φόρων και την κοινωνική τάξη για λογαριασμό των ρωμαϊκών αρχών. Πολλά από τα μέλη τους πιέστηκαν σε τέτοιο βαθμό, ώστε αδυνατούσαν να επιτελέσουν τα καθήκοντά τους και να αναλάβουν τα δημόσια έξοδα που προβλέπονταν από το αξίωμά τους.

Την έξοδο από την κρίση ανέλαβε ο αυτοκράτορας Διοκλητιανός (284-305), ο οποίος αποκατέστησε τη σταθερότητα σε όλους τους βασικούς τομείς. Όπως πολλοί άλλοι πριν από αυτόν, αναδείχθηκε στο ύπατο αξίωμα με πραξικόπημα, αλλά, σε αντίθεση με τους περισσότερους, κατάφερε να διατηρηθεί στη θέση του για περισσότερα από 20 χρόνια. Αυτό ήταν ίσως το μεγαλύτερό του επίτευγμα. Επιπλέον, σχεδίασε και εκτέλεσε ένα τεράστιο μεταρρυθμιστικό έργο: αύξησε τον στρατό, ανόρθωσε την οικονομία και αναδιοργάνωσε τις επαρχίες και τη διοίκηση. Με νομοθετικές πράξεις άρχισε να προσδένει τους αγρότες στη γη που καλλιεργούσαν και να επιβάλλει την κληρονομική διαδοχή σε διάφορα επαγγέλματα. Το επάγγελμα των στρατιωτών άρχισε να γίνεται και αυτά κληρονομικό, όπως επίσης η βουλευτική ιδιότητα. Σε όλη τη μακρά θητεία του ο Διοκλητιανός βρισκόταν συνεχώς σε κίνηση, επιθεωρώντας και επιβλέποντας. Την πορεία του ακολουθούσε, όπου πήγαινε, ένα μεγάλο μέρος της διοίκησης. Μια αυστηρή τελετουργία επιβλήθηκε στις εμφανίσεις του, καθιστώντας τον αυτοκράτορα περισσότερο δεσπότη ανατολικού τύπου παρά πρώτο πολίτη.

Προς το τέλος της θητείας του ο Διοκλητιανός ξεκίνησε και οργανωμένους διωγμούς εναντίον των χριστιανών. Σκέφτηκε ενδεχομένως ότι ακόμη και στον θρησκευτικό τομέα ήταν αναγκαία η ενότητα της αυτοκρατορίας. Όπως σε όλες του τις μεταρρυθμίσεις, από τη στιγμή που συνέλαβε αυτό το σχέδιο προσπάθησε να το ολοκληρώσει με συνέπεια και αποτελεσματικότητα. Εξαιτίας της έντασης και της διάρκειάς τους οι διωγμοί που εξαπέλυσε ονομάστηκαν Μεγάλοι.

Ο Διοκλητιανός προώθησε επίσης ένα τελείως καινοτόμο σχέδιο στο ζήτημα της αυτοκρατορικής διαδοχής. Με τη λεγόμενη τετραρχία που επινόησε κυβερνούσαν μαζί δύο αυτοκράτορες, που αποκαλούνταν αύγουστοι: ο ένας στο δυτικό τμήμα της αυτοκρατορίας και ο άλλος στο ανατολικό. Καθένας τους είχε από έναν βοηθό, που έφερε τον τίτλο του καίσαρα. Το δεύτερο σημαντικό επίτευγμα του Διοκλητιανού, μετά τη μακρά παραμονή του στην εξουσία, ήταν ότι τη μοιράστηκε με έναν συναύγουστο και ότι οι δύο μαζί την παρέδωσαν, όταν έκριναν ότι είχε έρθει η κατάλληλη στιγμή, στους καίσαρές τους. Ήταν οι πρώτοι Ρωμαίοι αυτοκράτορες που παραιτήθηκαν οικειοθελώς. Ο Διοκλητιανός έζησε την υπόλοιπη ζωή του τιμημένος, αλλά χωρίς επίσημο τίτλο.

Το μεταρρυθμιστικό και ανορθωτικό έργο του Διοκλητιανού συνεχίστηκε με τον Κωνσταντίνο (307-337) - με ορισμένες σημαντικές διαφορές. Ο Κωνσταντίνος αναδείχθηκε μέσα από τον θεσμό της τετραρχίας, παραβιάζοντας ωστόσο όλους τους κανόνες του. Το 307 ανακηρύχθηκε μόνος του αύγουστος. Το 312 νίκησε στη Μουλβία Γέφυρα έξω από τη Ρώμη τον ανταγωνιστή του Μαξέντιο (306-312) και κυριάρχησε σε ολόκληρο το δυτικό τμήμα της αυτοκρατορίας. Έναν χρόνο αργότερα συναντήθηκε στα Μεδιόλανα με τον αύγουστο του ανατολικού τμήματος, τον Λικίνιο, και σχεδίασαν μαζί τον τρόπο με τον οποίο θα διοικούσαν την αυτοκρατορία. Συμφώνησαν επίσης στη θρησκευτική πολιτική που θα έπρεπε να ακολουθήσουν. Στη διακήρυξή τους περιλαμβάνονταν και τα ακόλουθα:

Κρίναμε ότι μεταξύ των άλλων ζητημάτων που θα ωφελούσαν τους πάντες, πρώτο και κύριο επιβαλλόταν να ρυθμιστεί εκείνο που σχετίζεται με τον σεβασμό προς το Θείον· δηλαδή να χορηγήσουμε στους χριστιανούς, καθώς και σε όλους τους άλλους, την ελευθερία να ακολουθούν οποιαδήποτε θρησκεία επιθυμεί ο καθένας, ώστε, οποιαδήποτε και αν είναι η θεότης και η ουράνια δύναμη, να διάκειται ευμενώς απέναντί μας και απέναντι όλων εκείνων που βρίσκονται υπό την εξουσία μας.

Το 324 ο Κωνσταντίνος στράφηκε εναντίον του Λικίνιου και ύστερα από σκληρές και πολύνεκρες μάχες τον νίκησε, απομένοντας μοναδικός αυτοκράτορας. Αμέσως σχεδόν αποφάσισε να ιδρύσει μια νέα πρωτεύουσα στη θέση του Βυζαντίου, που την ονόμασε Κωνσταντινούπολη. Την οχύρωσε και εγκατέστησε σε αυτή μια νέα Σύγκλητο, κάνοντας τα επίσημα εγκαίνια το 330. Κατάφερε να σταθεροποιήσει το νόμισμα καλύτερα από τον Διοκλητιανό, δημιουργώντας το χρυσό σολδίον, που διατήρησε την αξία του για αιώνες. Υπήρξε επίσης καινοτόμος στον στρατιωτικό τομέα, επιλέγοντας έναν πιο ευέλικτο, οικονομικότερο και συχνά αποτελεσματικότερο τρόπο άμυνας. Προς το τέλος της μακράς του θητείας άρχισε να προετοιμάζει μια εκστρατεία εναντίον των Περσών, αλλά πέθανε το 337 χωρίς να την πραγματοποιήσει. Λίγο πριν από τον θάνατό του βαπτίστηκε χριστιανός. Αποτιμώντας τη ζωή και τα έργα του, ο πολυδιαβασμένος και πολυγραφότατος επίσκοπος Καισαρείας Ευσέβιος (περ. 263-339) τον σύγκρινε με τον Κύρο, τον θεμελιωτή της Περσικής Αυτοκρατορίας, και με τον Αλέξανδρο, για την παγκόσμια απήχηση που αξιώθηκε. Ο Κωνσταντίνος, κατά την κρίση του, ξεπερνούσε κατά πολύ και τους δύο. Πέρα από την οικουμενική αυτοκρατορία που κατέκτησε και διοίκησε, είχε βάλει τα θεμέλια και για μια οικουμενική θρησκεία.

Ο Κωνσταντίνος αναμείχθηκε από νωρίς ενεργά στις υποθέσεις της χριστιανικής Εκκλησίας. Όπως πολλοί προκάτοχοί του, πίστευε και αυτός ότι η θεϊκή επίνευση ήταν αναγκαία για την ευημερία της αυτοκρατορίας και την προσωπική του επιτυχία. Αλλά σε αντίθεση με αυτούς, δεν προσπάθησε να αφομοιώσει τους χριστιανούς στο παραδοσιακό θρησκευτικό σύστημα. Από νωρίς οδηγήθηκε στην πεποίθηση ότι οι χριστιανοί ήταν αυτοί που λάτρευαν τον πραγματικό Θεό και ότι η ευσέβεια προς αυτόν μπορούσε να ενώσει την αυτοκρατορία και να καταστήσει τον ίδιο ακαταμάχητο. Καθώς κυριαρχούσε στο δυτικό τμήμα της αυτοκρατορίας, έδινε εντολή προς τους αξιωματούχους του να ενισχύσουν τους χριστιανούς ποικιλοτρόπως, διοχετεύοντας στους άλλοτε διωκόμενους ταγούς τους μεγάλα χρηματικά ποσά. Σε ανταπόδοση των πολλών του ευεργεσιών, ο Κωνσταντίνος ανέμενε την ευγνωμοσύνη και τη συμπαράσταση της χριστιανικής Εκκλησίας.

Με μεγάλη έκπληξη και δυσαρέσκεια διαπίστωσε γρήγορα ότι οι χριστιανοί δεν ήταν ενωμένοι, όπως τους φανταζόταν. Ήδη στην Αφρική ένα πολύ μεγάλο τμήμα είχε αποκοπεί από την καθολική Εκκλησία, θεωρώντας πολύ ελαστικούς τους όρους με τους οποίους γίνονταν πάλι αποδεκτοί οι πεπτωκότες, δηλαδή όσοι είχαν αρνηθεί την πίστη τους στους μεγάλους διωγμούς. Παρά τις προσπάθειές του, το σχίσμα των δονατιστών, όπως ονομάστηκε, παρέμενε αγεφύρωτο. Εφόσον η δύναμη του χριστιανισμού στηριζόταν στην εσωτερική του συνοχή και πειθαρχία, ο Κωνσταντίνος σκέφτηκε να επιβάλει την ενότητα με τη βία. Αλλά ενώ οι πιέσεις του έπαιρναν τον χαρακτήρα θρησκευτικών διωγμών, αποδεικνύονταν αναποτελεσματικές.

Κυριαρχώντας στο ανατολικό τμήμα της αυτοκρατορίας, βρήκε τους χριστιανούς ακόμη πιο διχασμένους, αυτή τη φορά γύρω από σημαντικά δογματικά ζητήματα. Για να αποκαταστήσει την ενότητα της Εκκλησίας, συγκάλεσε το 325 μια Σύνοδο στη Νίκαια, που έλαβε οικουμενικό χαρακτήρα, εφόσον προσκεκλημένοι ήταν όλοι οι επίσκοποι - και όπου πράγματι συγκεντρώθηκε ένας σημαντικός αριθμός. Εκτός από τα δογματικά ζητήματα, η Σύνοδος όφειλε να εξασφαλίσει την ενότητα και σε ζητήματα λατρείας, επιλέγοντας κοινή ημέρα για τον εορτασμό του Πάσχα σε ολόκληρη την αυτοκρατορία. Με την προσωπική παρέμβαση του αυτοκράτορα, η Σύνοδος κατέληξε σε αποφάσεις και υιοθέτησε ένα Σύμβολον Πίστεως, που κωδικοποιούσε βασικές αρχές του χριστιανισμού. Όσοι δεν το αποδέχτηκαν στο σύνολό του, όπως ο Άρειος και οι οπαδοί του, εξορίστηκαν.

Η ενότητα της Εκκλησίας αποδείχθηκε βραχύβια. Ο Άρειος επανήλθε και οι συγκρούσεις στο εσωτερικό του χριστιανισμού έγιναν οξύτερες. Όπως διαπίστωσαν ο Κωνσταντίνος και οι διάδοχοί του, ο χριστιανισμός ήταν ταυτοχρόνως μια τεράστια δύναμη συνοχής αλλά και διχασμού της αυτοκρατορίας. Οι δογματικές διαφωνίες, που συμπαρέσυραν επισκόπους και απλούς πιστούς σε πράξεις ακραίας βίας, διαδέχονταν διαρκώς η μία την άλλη. Τα μεγαλύτερα θρησκευτικά πάθη εκδηλώνονταν στο ανατολικό τμήμα της αυτοκρατορίας, εκεί που κυριαρχούσε το ελληνικό στοιχείο και υπήρχε μακρά παράδοση φιλοσοφικών συζητήσεων, όμως και στη Ρώμη η επιλογή του επισκόπου μπορούσε να οδηγήσει σε αιματηρές συγκρούσεις. Στο μεταξύ, από την εποχή του Κωνσταντίνου άρχισαν να εκδίδονται νόμοι και διατάγματα που καθιστούσαν την παραδοσιακή λατρεία δυσχερή. Ένα από τα πρώτα μέτρα ήταν η απαγόρευση της «τρέλας των θυσιών» - όπως αποκαλούσαν πλέον οι αυτοκράτορες την άσκηση της παραδοσιακής λατρείας. Λίγο αργότερα, ακόμη και η απλούστερη έκφραση ευσέβειας προς τους προγονικούς θεούς μπορούσε να επισύρει τη θανατική καταδίκη.

Με τον θάνατο του Κωνσταντίνου η αυτοκρατορία μοιράστηκε στους τρεις γιους του. Προκειμένου να μην υπάρξει αμφισβήτηση στη διαδοχή, διατάχθηκε η σφαγή όλων των αρρένων συγγενών του. Σώθηκαν μόνο δύο ανεψιοί που βρίσκονταν σε παιδική ηλικία. Αλλά και οι γιοι του Κωνσταντίνου αλληλοεξοντώθηκαν, και τελικώς το 353 ο Κωνστάντιος Β' (337-361) απέμεινε μονοκράτορας. Αυτός συνέχισε τη γενική πολιτική του πατέρα του, αλλά υποστήριξε με επιθετικότερο τρόπο τον χριστιανισμό, και μάλιστα στην αρειανή εκδοχή του, εκδίδοντας νόμους με τους οποίους ζητούσε να σταματήσει η «ψευδής πίστη».

Θεωρία Δικαιοσύνης (και Δικαίου)

Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΑΡΕΤΗ ΚΙ Η ΑΡΕΤΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ

Ο ανθρώπινος στοχασμός (χρησιμοποιούμε τον όρο «στοχασμός» με την έννοια της βαθιάς σκέψης, σαν κάτι βαθύτερο, κι οξύτερο από την απλή ανθρώπινη σκέψη…) ξεκινά (ή θα έπρεπε να ξεκινά) από μία Γενική Αρχή, για να ερμηνεύσει το «Φαινόμενο της Ύπαρξης»… Υπάρχει Μία και Μόνη Οντική (και Οντολογική) Αρχή Πάνω στην Οποία Στηρίζονται όλα… Αυτό δεν είναι μία απλή διαβεβαίωση Μεγάλων Ανθρώπων, όπως ο Βούδας, η ο Ορφέας, για παράδειγμα, ή μία απλή «θεωρία» (κάποιων φιλοσόφων)… Είναι κάτι που μπορεί να «αποδειχθεί» και να διαπιστωθεί (η αλήθεια της διαβεβαίωσης) από όποιον είναι διατεθειμένος να το κάνει…

Πραγματικά, ξεκινώντας αντίστροφα, από την «δεδομένη συνείδηση», (κι αναζητώντας την Πραγματική Εσώτερη Φύση της, μέχρι το Ύστατο Βάθος της…) μπορούμε (διευρύνοντας οντικά, γνωσιολογικά, και πρακτικά την συνείδηση) να ανυψωθούμε σε Μία Συνείδηση Ευρύτερη του εγώ, Ως Μία Παγκόσμια Συνείδηση (που εκφράζει την Ενότητα του Όντος) κι από Εδώ Ως την Αληθινή Μία Φύση του Παντός…

Αυτοί είναι οι δύο τρόποι της ανθρώπινης διερεύνησης του «Φαινομένου της Ύπαρξης», που ισχύουν ταυτόχρονα και αλληλοσυμπληρώνονται…

Η Μία Παγκόσμια Αρχή, η Αληθινή Φύση του Παντός (είτε την Ονομάζουμε Πραγματικότητα, είτε Αληθινό Είναι, είτε Θεό… οι λέξεις δεν έχουν σημασία…) Είναι το Τελείως Είναι των Φιλοσόφων, Είναι η Πλήρης (Αυτογνωσία και) Γνώση, Είναι το Υπέρτατο Αγαθόν, που (Εκδηλώνοντας την Οντολογική και Γνωσιολογική Ολοκλήρωση) Εκφράζεται σαν Αγαθόν, Ηθική, Αρετή, και Φωτισμένη Δραστηριότητα…

Βεβαίως, το Ον, στο Ξεδίπλωμά Του, μέσα στον Χώρο της Εκδήλωσης και των Φαινομένων, περιλαμβάνει πολλές οντολογικές καταστάσεις, από την Αρχέγονη Κατάσταση του Τελείως Είναι μέχρι τους κατώτερους κόσμους και τον κόσμο της ύλης… Συνεπώς η «Συμμετοχή» μας στο Ον (στην Ολοκλήρωση του Όντος) έχει διαβαθμίσεις, και η Βίωση της Αληθινής Φύσης μας διαφοροποιείται. Αν στους Ανώτερους Κόσμους τα όντα Βιώνουν την Ενότητα της Οντολογικής Αρχής τους, στους κατώτερους κόσμους (και μάλιστα στον κόσμο της ύλης) με δυσκολία Βιώνουν την Εσώτερη Φύση τους και Πραγματώνουν την Φυσική Αρετή…

Χρειάζεται κάποιος να Βαδίσει την Οδό της Αυτογνωσίας για να Πραγματοποιήσει Αρετές όπως ο Ανθρωπισμός (δηλαδή η Ευθύνη για τον εαυτό μας και τους άλλους, ο σεβασμός του άλλου, η αλληλοβοήθεια, η κατανόηση, κλπ.), η Ταπεινότητα (δηλαδή το ξεπέρασμα του εγωισμού και η διάθεση για συνεννόηση με τους άλλους…), η Ισότητα (δηλαδή η ίση αντιμετώπιση όλων, που βεβαίως συμπληρώνει τα κενά κι αναπληρώνει τις ελλείψεις στην ζωή…), η Δικαιοσύνη (δηλαδή η αποκατάσταση κάθε ανισότητας, κάθε αδικίας και κάθε «παράλειψης»…

Οι άνθρωποι δεν μπορούν (και ίσως δεν θέλουν) να Βιώσουν την Αληθινή Φύση τους και την Ζωντανή Αρετή κι αρκούνται στην υλική ευημερία, την «όποια» ψυχολογική ισορροπία, και την στερεότυπη σκέψη που προσλαμβάνουν από το «περιβάλλον»… Και επειδή το επίπεδο των ανθρώπων (από οντολογική, γνωσιολογική, και ηθική άποψη) είναι πολύ χαμηλό, οι κοινωνίες οργανώνονται με ελλιπή τρόπο, κι αντιμετωπίζουν πάντα (εδώ και χιλιάδες χρόνια μέχρι σήμερα) σοβαρά προβλήματα…

Η Αληθινή Αρετή Βασίζεται στην Οντολογική Ολοκλήρωση και στην Γνωσιολογική Πληρότητα κι είναι κάτι Ζωντανό… αλλά η ανθρωπότητα, ανίκανη να ανυψωθεί ως αυτή την «πνευματική ανάπτυξη» αντιλαμβάνεται την Αρετή σαν κάτι «Ιδανικό» που πρέπει να «εφαρμοσθεί». Έτσι δημιουργείται ένα αγεφύρωτο χάσμα ανάμεσα στην Αληθινή Αρετή και «αυτό που πράττουμε εμείς». Είναι αλήθεια πως εδώ και χιλιάδες χρόνια οι κοινωνίες προβληματίζονται για το πώς να οργανωθούν και να ζήσουν, προσπαθούν (με βάση την ανθρώπινη πανάρχαια πείρα την παράδοση, τον «πολιτισμό») να βάλουν κανόνες… κι αναφέρονται στην Δικαιοσύνη, στην Ισονομία, στα ανθρώπινα δικαιώματα, κλπ., όλα αυτά δεν είναι ουσιαστικά, τυπικά μόνο αναφέρονται κι ισχύουν. Στην πραγματικότητα οι κοινωνίες των ανθρώπων είναι ζούγκλες…

Η Αληθινή Αρετή (η Δικαιοσύνη, η Ισότητα, κλπ.) Προέρχονται από την Οντολογική Ολοκλήρωση ενώ η «δικαιοσύνη των ανθρώπων» προσπαθεί να προσεγγίσει (χωρίς επιτυχία) κάποιο «ιδανικό» που φαντάζονται οι άνθρωποι… Και μολονότι σε όλες τις εποχές, σε όλα τα μέρη της γης, λίγο πολύ η Δικαιοσύνη γίνεται αντιληπτή με παρόμοιο τρόπο, εντούτοις αυτό (η Δικαιοσύνη) δεν εφαρμόζεται πραγματικά…

Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΤΟ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΜΕΝΟ ΔΙΚΑΙΟ

Από πολύ παλιά, οι Αρχαίοι Έλληνες αναζήτησαν την Πραγματικότητα πίσω από τα φαινόμενα (που εμφανίζουν οι αισθήσεις ή «διαπιστώνει» η σκέψη…). Ήδη, από την εποχή (των Προσωκρατικών Φιλοσόφων και) του Παρμενίδη, το Είναι (το Αιώνιο, Αναλλοίωτο, Υπερβατικό, Απροσδιόριστο…) θεωρήθηκε σαν η Πραγματικότητα πίσω από όλα τα Φαινόμενα (του γίγνεσθαι). Αυτό το Αναλλοίωτο Είναι θεωρήθηκε σαν η Ουσία του Παντός ενώ όλα τα κατώτερα φαινόμενα θεωρήθηκαν εκδηλώσεις, διαβαθμίσεις, της Ουσίας. Το Είναι θεωρήθηκε σαν η Αληθινή Φύση της Ύπαρξης, ενώ οι κατώτερες εκδηλώσεις της Φυσικής Ουσίας θεωρήθηκαν σαν «κατώτερη φύση»… Έτσι, Πραγματικότητα, Είναι, Ουσία, Φύση, ταυτίζονται μέσα στον στοχασμό των Ελλήνων, ενώ παράλληλα η Πραγματικότητα (στην Πλήρη Εκδήλωσή της, στην Πλήρη Αντίληψη που μπορούμε να έχουμε για Αυτήν) Συμπεριλαμβάνει Μέσα Της (σαν Εκδηλώσεις) και τα κατώτερα φαινόμενα… Οι Έλληνες είχαν πάντα μία Ενιαία Θεώρηση της Πραγματικότητας. Ενώ διέκριναν την Ουσία από το Φαινόμενο ταυτόχρονα η Θεώρηση της Ύπαρξης αντιλαμβανόταν σαν Ενιαία Πραγματικότητα το Είναι και το Γίγνεσθαι (σαν Εκδήλωση του Είναι). Αντιλαμβάνονταν την Ύπαρξη σε Όλες τις Διαβαθμίσεις της, από την Απόλυτη Φύση μέχρι τις διάφορες εκδηλώσεις της. Με άλλα λόγια από την μία διαφύλασσαν τον Απόλυτο Χαρακτήρα του Είναι (που δεν μπορεί να Ταυτιστεί με τις κατώτερες εκδηλώσεις) κι από την άλλη μεριά δεν απέρριπταν τις κατώτερες εκδηλώσεις του Είναι (τα Φαινόμενα, το Γίγνεσθαι) αλλά τα δέχονταν σαν Εκφράσεις του Είναι μέσα στον Χώρο της Μεταβολής και του Περιορισμένου. Διαφορετικά να το πούμε, δέχονταν την Φύση (το Είναι, το Απόλυτο) σαν την Παγκόσμια Βάση των Πάντων και ταυτόχρονα θεωρούσαν ότι κάθε ον (ύπαρξη, φαινόμενο) «συμμετέχει» στον ένα ή στον άλλο βαθμό στην Αληθινή Φύση. Δηλαδή το ον (σε οποιαδήποτε βαθμίδα της Κλίμακας της Ύπαρξης κι αν το θεωρήσουμε) είναι «Εν Δυνάμει το Ον», Προέρχεται από το Ον, κι Ολοκληρώνεται στο Ον, το Όντως Ον (του Πλάτωνα)… Γι’ αυτό και σαν προορισμός του ανθρώπου είχε τεθεί (κατά την έκφραση του Πλάτωνα) η «Ομοίωσις με τον Θεό» (δηλαδή με το Τελείως Είναι, το Αγαθόν)…

Έτσι, το Είναι, η Αληθινή Φύση, είναι στο στοχασμό των Ελλήνων (αλλά και κάθε λογικού ανθρώπου) το Απόλυτο, το Τελείως Είναι, το Πλήρες Γνώσης (Αντίληψης) και το Ενεργό Αγαθόν που Οδηγεί τα Πάντα στην Ολοκλήρωση. Από Αυτή την Αληθινή Φύση Πηγάζει το Αγαθόν, η Αρετή, η Ηθική, η Αξία. Η συμμετοχή στην Αληθινή Φύση ( στον βαθμό που συμμετέχουμε) είναι ταυτόχρονα συμμετοχή στην Αρετή (στον ανάλογο βαθμό που Βιώνουμε την Αληθινή Φύση). Από Αυτή την Αληθινή Φύση Πηγάζει η Αρετή (η Αντίληψη της Ενότητας, η Δικαιοσύνη, η Ισότητα, κλπ.). Αυτή είναι η Έννοια του «Φυσικού Δικαίου», που για όσους Βιώνουν την Αληθινή Φύση τους (στον βαθμό που την βιώνουν) είναι κάτι Αυθόρμητο, Πηγαίο, Ζωντανό, Ενεργό…

Αλλά βέβαια, όσοι δεν Βιώνουν την Βαθύτερη Ουσία τους, κι είναι απορροφημένοι στην σχέση τους με τον εξωτερικό κόσμο, είναι δύσκολο να κατανοήσουν Καταστάσεις (Αρετές, Έννοιες) όπως η Ενότητα, η Δικαιοσύνη, η Ισότητα… Γι' αυτούς τους ανθρώπους η Φύση (η ανθρώπινη φύση) δεν είναι η Αγαθή Φύση (η Βάση του Παντός) αλλά μία κατάσταση κατώτερη, άγρια και χαώδης. Αυτό είναι αλήθεια από μία άποψη...

Στην πραγματικότητα επειδή ακριβώς οι άνθρωποι δεν μπορούν να Ανυψωθούν Ως την Αληθινή Φύση τους γι' αυτό εκδηλώνουν στην ζωή την κατώτερη φύση τους. Συνεπώς ισχύουν και τα δύο: Και η Φύση είναι Αγαθή αλλά και η Φύση (όταν δεν την Βιώνουμε στο Βάθος της αλλά στις επιφανειακές εκδηλώσεις της) εμφανίζεται άγρια και ζωώδης. Από αυτό το γεγονός πηγάζουν οι δύο βασικές αντιλήψεις για το Φυσικό Δίκαιο που από την εποχή των Ελλήνων Σοφιστών (τον 6ο και τον 5ο π.Χ. Αιώνα) συζητούνται μέχρι σήμερα. Γι' όσους ή μπορούν να Βιώσουν την Αληθινή Φύση τους μέσα από την Αυτογνωσία και την πνευματική ανάπτυξη η Φύση Είναι Αγαθή και το Φυσικό Δίκαιο Αυθόρμητο και Ζωντανό... ενώ οι κοινωνίες που δεν μπορούν να ανυψωθούν ως Αυτό το Επίπεδο βιώνουν μία διαφορετική πραγματικότητα, χωρίς Αρετή, Αληθινό Δίκαιο, χωρίς “ανθρωπιά”. Έτσι το Φυσικό Δίκαιο γι' αυτούς προηγείται των κανόνων που θεσπίζουν οι άνθρωποι, και θα έπρεπε οι ανθρώπινες κοινωνίες να εμπνέονται και να προσπαθούν να προσεγγίσουν το Φυσικό Δίκαιο αλλά σπάνια το κάνουν.

Το “κατά Φύσιν ζειν” σημαίνει ακριβώς να Διερευνούμε και να Βιώνουμε την Αληθινή Φύση μας κι όχι βέβαια να ζούμε την φύση (την ζωώδη και άγρια) που έχουν υπόψιν τους πολλοί... Ένα από τα σημαντικότερα κείμενα όλων των αιώνων, η “Αντιγόνη” του Σοφοκλή προβληματίζεται ακριβώς πάνω στην σαφή διάκριση του Φυσικού Δικαίου και του ανθρώπινου νόμου. Όλοι οι αληθινοί άνθρωποι είναι με το μέρος του Φυσικού Δικαίου, αλλά σίγουρα υπάρχουν κι ανθρώπινα τέρατα που μπορούν να υποστηρίξουν τους πιο άδικους κι απάνθρωπους νόμους...

Από την άλλη μεριά υπάρχουν άνθρωποι (φιλόσοφοι, κλπ.) που υποστηρίζουν ότι η Φύση (κι ανθρώπινη φύση ειδικότερα) είναι άγρια και χαώδης και συνεπώς η θέσπιση κανόνων και νόμων βάζει σε τάξη την κοινωνία που αλλιώς θα ήταν ζούγκλα. Από την άποψή τους έχουν δίκηο. Θα πρέπει όμως να διευκρινιστεί ότι άλλη έννοια δίνουν στην Φύση οι Αρχαίοι Έλληνες κι όσοι ακολουθούν το στοχασμό τους κι άλλη έννοια δίνουν στην “Φύση” οι οπαδοί αυτής της δεύτερης άποψης... Μάλιστα, μολονότι είμαστε υποχρεωμένοι να διακρίνουμε το Δίκαιο της Φύσης (που είναι Πηγαίο και Ζωντανό) από τις ανθρώπινες κατασκευές (κώδικες, κανόνες, νόμους, ήθη, έθιμα) από την άλλη μεριά δεν μπορούμε να απορρίψουμε το θετικό δίκαιο (το θεσμοθετημένο από κοινωνίες δίκαιο) όταν έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους που συμπεριφέρονται σαν “ζώα”. Αντίθετα, οφείλουμε να “δείξουμε” το Δίκαιο της Φύσης και να το έχουμε σαν Πρότυπο (την Αρετή, την Δικαιοσύνη, την Ισότητα, κλπ.) στην θέσπιση των ανθρώπινων νόμων. Τώρα, το κατά πόσο θα εφαρμοσθούν όλα αυτά είναι άλλο θέμα (που θα πρέπει να απασχολήσει τους ανθρωπολόγους, τους κοινωνιολόγους και τους ιστορικούς...)... Επειδή ακριβώς οι ανθρώπινοι νόμοι (κι οι κανόνες συμβίωσης), ακόμα κι όταν επικαλούνται την Αρετή, την Δικαιοσύνη, την Ισότητα, κλπ., δεν εφαρμόζονται γι' αυτό οι κοινωνίες (μολονότι θεσπίζουν νόμους για να μην είναι ζούγκλες) τελικά καταλήγουν σε ζούγκλες... Γι' αυτό και φιλόσοφοι, όπως οι Κυνικοί στην Αρχαιότητα, αναζητούν να Βιώσουν την Αληθινή Φύση και το Δίκαιο της Φύσης γυρίζοντας την πλάτη στην διεφθαρμένη κοινωνία.

ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

Όλα όσα αφορούν την Φύση, το Δίκαιο της Φύσης, τους ανθρώπινους νόμους, έχουν διερευνηθεί πλήρως από τους Αρχαίους Έλληνες. Έχουμε Κατανοήσει (μαζί με τους Έλληνες) ότι το Φυσικό Δίκαιο είναι το Αληθινό Δίκαιο, ενώ οι ανθρώπινοι νόμοι όχι μόνο “υπολείπονται” του Δικαίου της Φύσης αλλά συχνά είναι σε αντίθεση με το Αληθινό Δίκαιο (με αποτέλεσμα οι κοινωνίες να είναι μόνο κατ' όνομα “κοινωνίες δικαίου”, ενώ στην πραγματικότητα οι νόμοι δεν εφαρμόζονται, ή είναι “άδικοι” και συχνά απάνθρωποι...)...

Πολλούς αιώνες μετά, ευρωπαίοι στοχαστές (φιλόσοφοι, νομοθέτες, κλπ.) ασχολήθηκαν ξανά με το θέμα, αλλά είναι ελάχιστα αυτά που πρόσθεσαν σε όσα είπαν οι Έλληνες Σοφοί (τουλάχιστον από φιλοσοφική άποψη, από την άποψη της “Φιλοσοφίας του Δικαίου”... όχι από την άποψη της νομικής επιστήμης)...

Ο Γκρότιους (16ος, 17ος αιώνας) ήταν πάνω από όλα θεολόγος (το έργο του “Περί της Αληθείας της Χριστιανικής Θρησκείας” μάλιστα, είναι από τους καλύτερους “κώδικες πίστης” της χριστιανικής γραμματείας) και μετά νομοθέτης, κι ό,τι άλλο... Ακολουθώντας την χριστιανική αντίληψη (δεν θεωρεί όπως οι Έλληνες την Φύση Ενιαία στο Βάθος της αλλά) διακρίνει σαφώς την Θεία Φύση από την ανθρώπινη φύση... αλλά θεωρεί την ανθρώπινη φύση αγαθή (λόγω της “θείας” προέλευσής της). Από αυτή την αγαθή φύση λοιπόν που είναι προικισμένη με λογική πηγάζει αυθόρμητα η δικαιοσύνη και οι γενικές αρχές του δικαίου που έχουν απόλυτο χαρακτήρα και πρέπει να εφαρμόζονται από τους ανθρώπους. Ανεξαρτήτως λοιπόν του Θεού, ο άνθρωπος έχει από την φύση του την ικανότητα να θέτει και να εφαρμόζει το Δίκαιο. Αυτό το Φυσικό Δίκαιο λοιπόν πρέπει να εφαρμόζεται κι ανάμεσα στα έθνη (κι εδώ, ο Γκρότιους με το έργο του “Περί του δικαίου του πολέμου και της ειρήνης” γίνεται ιδρυτής του “δημοσίου διεθνούς δικαίου”, πρόδρομος των διεθνών οργανισμών, των Ηνωμένων Εθνών, του Διεθνούς Δικαστηρίου, κλπ....), αλλά και μέσα στα έθνη (όπου το Φυσικό Δίκαιο προηγείται του θετικού δικαίου, το οποίο πρέπει να συντάσσεται με τις γενικές αρχές του Φυσικού Δικαίου... γιατί έτσι μόνο “νομιμοποιείται” το ανθρώπινο δίκαιο, οι νόμοι, κλπ...)... Από το Φυσικό Δίκαιο εξάλλου πηγάζουν και στο Φυσικό Δίκαιο στηρίζονται τα “Ανθρώπινα Δικαιώματα” τα οποία συχνά καταπατώνται από διάφορες εθνικές κυβερνήσεις και νομοθεσίες (ακόμα κι εδώ στην “πολιτισμένη” Ευρώπη, και εντός της “γερμανικής” ευρωζώνης, κοντά μας, δίπλα μας, στην ίδια την “Ελλάδα”...)... Ο Γκρότιους, χωρίς να έχει το “μεταφυσικό ύψος” και την ανάλυση σε βάθος της Έννοιας της Δικαιοσύνης (όπως οι Αρχαίοι Έλληνες) προσέφερε εντούτοις στην ανθρωπότητα κάποιες στέρεες βάσεις για το Δίκαιο, πάνω στις οποίες μπορούσαν να οικοδομήσουν οι άνθρωποι μία αληθινή, δίκαιη κοινωνία. Ο Γκρότιους επηρέασε με την σκέψη του μεγάλους στοχαστές όπως ο Άγγλος Λοκ κι ο Γάλλος Ρουσσώ...

Ο Λοκ (17ος αιώνας), γιατρός στο επάγγελμα, έθεσε (από φιλοσοφική άποψη) πολλές από τις αρχές της σύγχρονης φιλελεύθερης δημοκρατίας (σε μία εποχή ταραγμένη), αναδεικνύοντας την στενή σχέση της “πολιτικής” με το “δίκαιο”... Παραβλέποντας κάποιες ολιγαρχικές απόψεις του, που σήμερα έχουν ξεπεραστεί, μπορεί κάποιος να βρει πολλά θετικά στην σκέψη αυτού του σοφού του Διαφωτισμού. Στο “Δύο πραγματείες περί διακυβερνήσεως” ανασκευάζει πλήρως τις θέσεις του Φίλμερ (για την Ελέω Θεού απόλυτη μοναρχία) και του Χομπς (για το απολυταρχικό κράτος) αναδεικνύοντας την νομιμότητα των ατομικών και πολιτικών ελευθεριών... Κατά τον Λοκ το “κοινωνικό συμβόλαιο” (δηλαδή η απόφαση των ανθρώπων να ζήσουν μαζί σύμφωνα με κάποιους κανόνες) δεν εξουσιοδοτεί και δεν νομιμοποιεί κανένα, άρχοντα, βασιλιά, τύραννο, να διαχειρίζεται την εξουσία όπως θέλει. Είναι απαραίτητο ένα δεύτερο, “πολιτικό συμβόλαιο”, για να νομιμοποιηθεί η πολιτική εξουσία, η οποία, όπως και να έχει, είναι προσωρινή, ελέγξιμη, και ανακαλέσιμη όταν συγκρούεται με το αληθινό συμφέρον της κοινωνίας. Με αυτή την έννοια, κάθε αντίσταση και κάθε εξέγερση του λαού, που είναι κάτοχος της κυριαρχίας, της εξουσίας, σε μία “άδικη εξουσία” νομιμοποιείται, (ο “άδικος” χαρακτήρας της διακυβέρνησης αναδεικνύεται και αποδεικνύεται βέβαια από την καταπάτηση των “γενικών αρχών του δικαίου” και των “ανθρωπίνων δικαιωμάτων”...). Η Κυριαρχία (η Εξουσία) “παραχωρείται” από τον λαό στους “εκπροσώπους της εξουσίας” (σαν πολιτική εξουσία) με ένα σκοπό, να προστατέψει την ελευθερία των ατόμων και της ιδιοκτησίας τους. Δεν είναι ούτε απόλυτη, ούτε αιώνια. Αν δεν επιτελεί τον σκοπό της “αυτοκαταργείται” και... καταλύεται βίαια, όταν ξεπεράσει την ανοχή της κοινωνίας...

Ο Ρουσσώ (18ος αιώνας), όπως οι Αρχαίοι Σοφιστές στην Αθήνα (στον στοχασμό των οποίων οφείλει πολλά...), υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους “κριτικούς του πολιτισμού” και των θεσμών, αναδεικνύοντας (με την δύναμη της λογικής) όλα τα αρνητικά του “πολιτισμού”, όλα τα στραβά στο ήθος των ανθρώπων, κι όλη την ανοησία στα ήθη των κοινωνιών... Ο άνθρωπος από την φύση του είναι “καλός” (λογικός, δίκαιος, κλπ.) αλλά μέσα στην δήθεν πολιτισμένη κοινωνία (που δεν μπορεί, εξαιτίας ισχυρών μειοψηφιών, και αδρανών μαζών, να τηρήσει τις γενικές αρχές του δικαίου) ο άνθρωπος διαφθείρεται και γίνεται “κακός”. Ο άνθρωπος, από την φύση του, είναι ελεύθερος. Η “ελευθερία” αποτελεί προϋπόθεση για την συγκρότηση (με την θέληση όλων) μίας δίκαιης κοινωνίας. Η βίαιη “οργάνωση” μίας κοινότητας δεν αποτελεί κοινωνία. Οι σύγχρονες κοινωνίες (για την εποχή του Ρουσσώ, αλλά και την σημερινή εποχή) στηρίζονται ακριβώς στην “βία” για να υπάρξουν και να λειτουργήσουν, (στην βία που εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους, με την - μη αντιπροσωπευτική της λαϊκής θέλησης - πολιτική εξουσία, τις δυνάμεις καταστολής, την οικονομική και συνεπώς βιολογική εξάρτηση, την ιδεολογική χειραγώγηση μέσω της κατευθυνόμενης αγωγής και παιδείας, κλπ...)... Έτσι, ο άνθρωπος από ελεύθερος γίνεται “σκλάβος” μέσα σε ένα σύστημα που τον υπερβαίνει, που δεν μπορεί να ελέγξει, και από το οποίο δεν μπορεί να ξεφύγει... Ακόμα, ο άνθρωπος από την φύση του χρειάζεται πολύ λίγα για να είναι “ευτυχισμένος”. Οι πολιτισμένες κοινωνίες (βασισμένες στην ιδιοκτησία, το κέρδος, την κατανάλωση, κλπ.) κάνουν τον άνθρωπο δυστυχισμένο... Ο Ρουσσώ, στο έργο του “Λόγος για τις πηγές της ανισότητας των ανθρώπων” αναδεικνύει τις πηγές της ανισότητας, της αδικίας, της δυστυχίας. Ο θεσμός της “ατομικής ιδιοκτησίας” (τουλάχιστον όπως εφαρμόζεται) είναι η πηγή των αναρίθμητων κακών. Η γη δεν είναι κανενός. Αυτός που φράζει την γη είναι εγωιστής, ατομικιστής, αντικοινωνικός... Κι όσοι τον μιμούνται είναι “ανόητοι” και δεν καταλαβαίνουν που οδηγείται έτσι η κοινωνία... Βέβαια, όλα αυτά τα είχαν πει όλοι οι Μεγάλοι Διδάσκαλοι, όλοι οι Μεγάλοι Φιλόσοφοι, κι αργότερα (από τον Ρουσσώ) θα τα ξαναπεί (με πιο επιστημονικό τρόπο) ο Μαρξ και ο Ένγκελς... (Σήμερα, ο πλούτος της γης έχει συσσωρευτεί από ελάχιστους ανθρώπους στον πλανήτη, οι οποίοι ελέγχουν και χειραγωγούν τις πολιτικές εξουσίες, ενώ οι λαοί, έχοντας παρασυρθεί σε κοινωνίες που οργανώθηκαν σύμφωνα με τα συμφέροντα των λίγων που κατέχουν τον πλούτο κι όχι σύμφωνα με τα συμφέροντα των πολλών της κοινωνίας, χειραγωγούνται, ιδεολογικά, πολιτικά, οικονομικά, “σύρονται” κυριολεκτικά μέσα σε ένα κύκλο δυστυχίας, από τον οποίο δεν υπάρχει διέξοδος, παρά μόνον, ίσως, μέσω της “λαϊκής επανάστασης”... Ο χειρότερος κόσμος, στην Κλίμακα των Κόσμων, είναι ετούτος εδώ, ο υλικός κόσμος... και ένας από τους χειρότερους πλανήτες ζωής – γιατί σίγουρα υπάρχουν εκατομμύρια πλανήτες με ζωντανά όντα σε όλους τους γαλαξίες – είναι ετούτος εδώ, της γης... Όλοι οι νοήμονες άνθρωποι αισθάνονται άσχημα γιατί δεν “είμαστε” άνθρωποι, δεν ζούμε σαν άνθρωποι, αλλά σαν ζώα, που αλληλοσπαράζουν το ένα το άλλο...)... Ο Ρουσσώ, διαπιστώνοντας τα αδιέξοδα του σύγχρονου πολιτισμού (άλλωστε δεν έχουν αλλάξει πολλά από την εποχή του) δεν αρνείται τον πολιτισμό, αλλά προτείνει μία “διαφορετική” οργάνωση της κοινωνίας, που πρέπει να “μορφωθεί”, να κατανοήσει την κατάσταση στην οποία βρίσκεται και να συμφωνήσει να την αλλάξει... Το Κοινωνικό Συμβόλαιο του Ρουσσώ (“Κοινωνικό Συμβόλαιο, ή αρχές του πολιτικού δικαίου”) υπήρξε ένα από τα πιο επαναστατικά κείμενα σε όλους τους αιώνες, κι αποτέλεσε την Ιδεολογική Βάση της Γαλλικής Επανάστασης (του 1789). Κι αν δεν εφαρμόζεται σήμερα (η “άμεση συμμετοχική δημοκρατία”) είναι γιατί δεν συμφέρει την πλουτοκρατία και τα πολιτικά ανδρείκελα που χρησιμοποιούν για να κυβερνούν τον πλανήτη, και γιατί ο “κοιμισμένος” λαός δεν το “απαιτεί” (όπως έχει δικαίωμα και υποχρέωση να το κάνει...)... Αξίζει να αναφερθούμε πιο αναλυτικά σε αυτό το ιερό κείμενο του Διαφωτισμού...

ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ

Βιβλίο Πρώτο. Πέρα από την οποιαδήποτε φιλοσοφική θεωρία περί Δικαίου, και πέρα από θεωρητικές “τοποθετήσεις”, άμεσα, πρακτικά, η μόνη πηγή εξουσίας που νομιμοποιείται είναι η κοινωνία, ο ίδιος ο λαός, όλοι. Κανένα Φυσικό Δίκαιο (ή άλλο δίκαιο) και καμία Δύναμη (φυσική, πολιτική, οικονομική...) δεν μπορεί να θέσει δίκαιο και να νομιμοποιήσει εξουσία. Μόνο ο λαός που εκφράζει την “γενική βούληση” μπορεί να δημιουργήσει δίκαιο και μόνο ο λαός είναι (όσο υφίσταται) ακατάλυτη πηγή εξουσίας. Η “γενική θέληση”, η συμφωνία όλων (με όρους ισότητας) και η φυσική (κι όχι νοθευμένη) πλειοψηφία μπορεί να οικοδομήσει κοινωνία και να την κάνει να λειτουργήσει. Το “κοινωνικό συμβόλαιο” δεν καταργεί την ατομική ελευθερία του ανθρώπου. Αντίθετα, την προϋποθέτει. Γιατί μόνο όταν οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι και ίσοι μπορούν (οικειοθελώς) να συμφωνήσουν σε μία “κοινή” πορεία.

Σημείωση: α) Βεβαίως η “γενική βούληση” δεν διαμορφώνεται αυθαίρετα. Είναι αποτέλεσμα πολιτισμικών διεργασιών χιλιετηρίδων, στηρίζεται στην Έννοια του Φυσικού Δικαίου, στην εμπειρία των ανθρώπων από την “κοινή” ζωή τους, στην Λογική, σε ήθη και έθιμα, που έχουν κατασταλάξει...

β) Για να είναι ολοκληρωμένη, σαφής, και λειτουργική, η “γενική θέληση” χρειάζεται όλοι να είναι “ενήμεροι”, να έχουν γνώση, γνώσεις, πληροφορίες... Γι' αυτό κι ο Ρουσσώ θεωρεί ότι η κοινωνία μπορεί να υπάρξει και να επιβιώσει μόνο με την αληθινή, φωτισμένη, ειλικρινή, και πλήρη “αγωγή”. (Αυτός είναι ο λόγος που έγραψε το δεύτερο σημαντικό βιβλίο του, το “Αιμίλιος, ή Περί Αγωγής”)...

Βιβλίο Δεύτερο. Πρέπει να γίνει σαφές ότι μόνη πηγή κυριαρχίας, εξουσίας, είναι ο λαός, που εκφράζει την “γενική βούληση”. Η “γενική βούληση” έχει σαν αντικείμενο και περιεχόμενο το κοινό συμφέρον. Δεν είναι δυνατόν η “γενική βούληση” να συγκρουσθεί με το κοινό συμφέρον. Όταν η “γενική βούληση” εκτρέπεται από το “κοινό καλό” σημαίνει ότι δεν είναι “γνήσια”. Μόνο λοιπόν η γνήσια “γενική βούληση” νομιμοποιείται να θέτει κανόνες δικαίου, νόμους. Νόμος που δεν αποβλέπει στο κοινό καλό (όχι το “θεωρητικό”, ή “νοθευμένο”, γενικό καλό, αλλά το άμεσο, πρακτικό, γενικό καλό) δεν είναι νόμος. Είναι ανθρώπινη παρεκτροπή.

Βιβλίο Τρίτο. Η “γενική βούληση” του λαού εκφράζεται με εκπροσώπους που εκλέγονται με απλή (κι όχι νοθευμένη) πλειοψηφία. Οι πολιτικοί άρχοντες είναι εκλεγμένοι εντολοδόχοι της “βούλησης του λαού” και πρέπει να συμμορφώνονται με αυτήν. Ούτε δική τους διαφορετική βούληση μπορούν να έχουν, ούτε δικαίωμα έχουν να “χειραγωγούν” τον λαό, ούτε άλλο συμφέρον μπορούν να “υπηρετούν”. Επειδή όμως πρακτικά είναι βέβαιο ότι όλα αυτά θα συμβούν γι' αυτό η “εκάστοτε κυβέρνηση” πρέπει να ελέγχεται. Να ελέγχεται όχι απλά με την εκλογή ή μη εκλογή αλλά και για τα πεπραγμένα της, για τα οποία πρέπει να υπάρχουν κανόνες, συνέπειες, κυρώσεις. Ο λαός δεν παραδίδει ποτέ εν λευκώ την εξουσία για να κάνει η κυβέρνηση ό,τι θέλει. Οι πολιτικοί άρχοντες είναι εντολοδόχοι υπηρέτες του λαού κι όχι “αφεντάδες”. Έτσι το μόνο νόμιμο πολιτικό σύστημα είναι η “Άμεση Συμμετοχική Δημοκρατία” που με απλή (κι όχι νοθευμένη) πλειοψηφία αποφασίζει κι εκλέγει, ελέγχει την εξουσία (τους εντολοδόχους της) και στην ανάγκη τους ανακαλεί (όταν δεν κάνουν το έργο για το οποίο έλαβαν εντολή). Γι' αυτό και στο πολιτικό σύστημα πρέπει να υπάρχουν μηχανισμοί ελέγχου και απόδοσης ευθυνών (δημοψήφισμα, λαϊκά δικαστήρια, κλπ.). Ο λαός που αφήνει τις τύχες του σε αλλόφρονες υπηρέτες άλλων συμφερόντων (κι όχι των δικών του) είναι άξιος της μοίρας του και των επιλογών του.

Βιβλίο Τέταρτο. Ο λαός (που εκφράζει την “γενική βούληση”) σαν μόνη πηγή εξουσίας είναι πηγή ακατάλυτη. Κι ο λαός πρέπει να συμμετέχει άμεσα και συνεχώς στην εκλογή και (κυρίως) στον έλεγχο της εξουσίας και στην αλλαγή της (όταν χρειάζεται). Ο λαός δεν μπορεί να εμπιστεύεται κανέναν χωρίς να τον ελέγχει, γιατί αυτό σημαίνει παραχώρηση της εξουσίας του κι ένας τέτοιος λαός δεν είναι λαός ελεύθερων ανθρώπων, αλλά λαός δούλων... Τέλος σε περιόδους κρίσεων (κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών...) ο ίδιος ο λαός (και μόνον αυτός) μπορεί παρακάμπτοντας οποιαδήποτε πολιτική εξουσία (συμβαίνει ή λειτουργεί) να αναθέσει στους πιο “άξιους” (αποδεδειγμένα από το ήθος τους, την κοινωνική δράση τους και το ανθρωπιστικό έργο τους) να βγάλουν την κοινωνία από την κρίση. Στο τέταρτο κεφάλαιο του Τέταρτου Βιβλίου με τίτλο “δικτατορία” αποσαφηνίζεται ότι ο λαός (και μόνον αυτός) έχει όχι μόνο ηθικό δικαίωμα αλλά και έμπρακτη υποχρέωση να παραμερίσει οποιαδήποτε “ανίκανη εξουσία” και να αναθέσει σε κοινά αποδεκτά πρόσωπα (κι όχι εγκάθετους και διορισμένους από άλλα κέντρα εξουσίας) να βρουν διέξοδο σε οποιαδήποτε σοβαρή κρίση, πάντα με γνώμονα το συμφέρον του λαού (κι όχι με γνώμονα άλλα, ξένα, σκοτεινά, συμφέροντα).

ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ Ή ΔΙΚΑΙΟ;

Αν ο άνθρωπος χρειάζεται (να Ανυψωθεί Πνευματικά και) να Κατανοήσει την Αληθινή (Εσώτερη, Ανώτερη) Φύση του για να Βιώσει την Αληθινή Αρετή και την Έννοια της “Πραγματικής Δικαιοσύνης” εντούτοις, επειδή η Φύση Είναι Μία (κι ας Διαβαθμίζεται σε οντικά, κοσμικά, αντιληπτικά επίπεδα) κι Αντανακλάται (η Ανώτερη Φύση) και στους κατώτερους κόσμους, οποιοσδήποτε (διαθέτει κοινό νου, λογική) μπορεί να συλλάβει, έστω και έμμεσα, την Έννοια της Πραγματικής Δικαιοσύνης με την βοήθεια άλλων εννοιών που είναι “περιεχόμενες” μέσα στην Πλατιά Έννοια της Δικαιοσύνης. Μπορούμε να κατανοήσουμε την Δικαιοσύνη,

σαν Ισότητα των Ανθρώπων,

σαν Ανθρωπισμό (δηλαδή ενδιαφέρον και μέριμνα για τους συνανθρώπους μας),

σαν δικαίωμα αξιοπρεπούς επιβίωσης (όχι διαβίωσης, που σημαίνει μία καλύτερη ποιότητα ζωής) που πρέπει να έχει κάθε άνθρωπος πάνω στην γη.

Η Πραγματική Δικαιοσύνη απαιτεί αυτά τα τρία ελάχιστα που αναφέραμε. Αλλά το θετικό θεσμοθετημένο δίκαιο, σε ολόκληρο τον πλανήτη (παρά τις “διακηρύξεις” του) δεν εξασφαλίζει τίποτα από όλα αυτά. Η Δικαιοσύνη είναι πολύ απλή όταν την νοιώθουμε και θέλουμε να την εφαρμόσουμε. Αλλά επειδή οι άνθρωποι είναι μπερδεμένοι (ή τους έχουν μπερδέψει) έχουν χτίσει ένα τεράστιο όγκο θεσμοθετημένου δικαίου που είναι όμως σκουπίδια (αφού δεν μπορούν να εξασφαλίσουν την ελάχιστη Δικαιοσύνη). Ενώ τα συντάγματα (όπου υπάρχουν) κι οι νόμοι μιλούν θεωρητικά για Δικαιοσύνη, ισονομία, ανθρώπινα δικαιώματα, κλπ., όλα αυτά δεν εφαρμόζονται στην πράξη αλλά πάντα βλέπουμε (ακόμα και σε “πολιτισμένες” υποτίθεται χώρες, όπως οι ευρωπαϊκές... προπάντων σε αυτές...) όλα αυτά να “καταστρατηγούνται” βάναυσα. Τα συντάγματα και οι νόμοι δεν είναι για να “διακηρύττουν” απλώς, αλλά για να εξασφαλίζουν την Εφαρμογή της Δικαιοσύνης...

Υπάρχει Δικαιοσύνη; Ας αναρωτηθεί ο καθένας κι ας απαντήσει στον εαυτό του. Προσωπικά δεν βλέπουμε να υπάρχει Δικαιοσύνη... Είναι οι άνθρωποι ίσοι; Πως γίνεται άλλοι να συσσωρεύουν τεράστιο πλούτο (συχνά “κλέβοντας” τους συνανθρώπους τους) κι άλλοι να μην μπορούν να επιβιώσουν;... Υπάρχει ανθρωπισμός στην κοινωνία ή η κοινωνία είναι μία ζούγκλα; Πως γίνεται κάποιοι να οχυρώνονται μέσα στον “πλούτο του ατομισμού” τους και άλλοι άνθρωποι να “αφήνονται” κυριολεκτικά στην τύχη τους, που είναι η φτώχεια και η δυστυχία; Υπάρχουν ανθρώπινα δικαιώματα; Πως γίνεται να έχουν δικαιώματα όσοι “έννομα” ή παράνομα (όπως υποστηρίζουμε εμείς) συσσωρεύουν πλούτο κι άλλοι δεν έχουν δικαίωμα να επιβιώσουν; Πως γίνεται ο μισός πλανήτης να καταναλώνει ασυλλόγιστα και να πετάει πλούτο στις χωματερές κι ο άλλος μισός πλανήτης να λιμοκτονεί;.. Δυστυχώς ο “πολιτισμός” μας (παρ' όλη την τεχνολογική ανάπτυξη) είναι στο μηδέν.

Αλλά το σοβαρότερο ερώτημα είναι άλλο. Θέλουμε Δικαιοσύνη; Αληθινή Δικαιοσύνη; Ή θέλουμε αυτό το άψυχο, ανήθικο, άδικο, δίκαιο των εθνών; Θέλουμε μία Αληθινή Κοινωνία; ΄Ή θέλουμε να σώσουμε το τομάρι μας μέσα στην πολιτισμένη ζούγκλα που φτιάξαμε; Τι θέλουμε; Δικαιοσύνη ή δίκαιο; Γιατί αν θέλουμε Δικαιοσύνη, Αληθινή Δικαιοσύνη, Πρέπει να Φτιάξουμε μία Άλλη Κοινωνία.

ΠΟΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΘΕΛΟΥΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ;

Προσωπικά (από “μεταφυσική καταγωγή”, από παιδεία, από πεποίθηση...) θέλουμε να πιστεύουμε ότι είμαστε πνευματικοί άνθρωποι (με την έννοια του προσανατολισμού, όχι της τελειωμένης κατάστασης) κι έχουμε σαν μέριμνα (δεν λέμε σκοπό, στόχο...) την Αυτογνωσία, την Πνευματική Ανάπτυξη, να Ζήσουμε σύμφωνα με την Αληθινή Φύση μας... αλλά παράλληλα είμαστε μέσα στην κοινωνία, μέσα στα προβλήματά της... Αν και Βαδίζουμε την Οδό που Δίδαξε ο Βούδας, ο Ορφέας, ο Ιησούς, οι Μεγάλοι Φιλόσοφοι, δεν λέμε ότι μπορεί ή χρειάζεται να το κάνει ο καθένας. Αν θέλει κάποιος να Ανυψωθεί Μέσα του Ως την Αληθινή Ανώτερη Φύση του μπορεί να το κάνει (και δυνατότητα έχει, και ελευθερία, κι είναι απόλυτα δική του επιλογή) και μακάρι να το κάνει. Θα είναι Ευλογημένος... Αλλά πέρα από αυτό, όλοι μας, ο καθένας μας, έχει (όχι μόνο οντική και οντολογική αλλά και) ηθική υποχρέωση να είναι Παρών στον κόσμο, στην κοινωνία, ανάμεσα στους ανθρώπους. (Άλλωστε όλοι οι Μεγάλοι Διδάσκαλοι και Φιλόσοφοι, είχαν κοινωνική δράση, δίδαξαν, άνοιξαν δρόμους, ακόμα και σε πρακτικά ζητήματα...)... Όλοι μας, ο καθένας μας, έχει υποχρέωση να συνεισφέρει με την παρουσία του ένα Ελάχιστο Δικαιοσύνης, να προσφέρει στην ισότητα των ανθρώπων (με τις αντιλήψεις του, την συμπεριφορά του), να προσφέρει στον ανθρωπισμό (κι εξανθρωπισμό) της κοινωνίας (και τουλάχιστον να μην συγκρούεται με τους άλλους, αν δεν μπορεί να μεριμνήσει για τον συνάνθρωπό του). Κι όταν πέφτει (μετά τον κάματο της μέρας) να κοιμηθεί να μην «ξεχνά» πόσοι ξαγρυπνούν μέσα στην φτώχεια, την αρρώστια, την δυστυχία...

Αν ο καθένας μας δεν Προσφέρει αυτό το Ελάχιστο Δικαιοσύνης στον άνθρωπο, στην ανθρωπότητα, στην κοινωνία, τότε ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ..

Μην κοροϊδευόμαστε. Ούτε Θεός, ούτε σωτήρες, ούτε διανοούμενοι, ούτε πολιτικοί, ούτε κανένας άλλος θα μας σώσει. Εμείς, μόνοι μας, ο καθένας όσο μπορεί, πρέπει να Αλλάξουμε την Κοινωνία...

Επιτέλους! Ποια κοινωνία θέλουν οι άνθρωποι; Ποια κοινωνία θέλεις εσύ;

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΟ ΑΓΑΘΟΝ, ΤΗΝ ΑΛΗΘΙΝΗ ΑΡΕΤΗ, ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΔΑΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ

Η Φύση (η Φύση μας, η Πραγματική, Υπερβατική, Αιώνια, Φύση μας, που Είναι το Υπόβαθρο κάθε ύπαρξης, και της δικής μας ύπαρξης) Είναι Αυτό που Είναι, Ελεύθερη (στην πραγματικότητα), Αναλλοίωτη (μέσα στην εξέλιξη), και Πάντα, Στήριγμα της “περιορισμένης ύπαρξής” μας... Η Φύση Στηρίζεται μόνο στον Εαυτό Της και Μπορεί να “Αυτορυθμίζεται”, όσο κι αν περιπλανιέται μέσα στους κόσμους, και στις πιο “αφύσικες” καταστάσεις, για εκατομμύρια χρόνια...

Εν τω μεταξύ όμως, για μάς, τα περιορισμένα πλάσματα (είτε στους ανώτερους αόρατους κόσμους, είτε στη “γη”) είναι σημαντικό να “κατανοήσουμε” την κατάστασή μας και να ζήσουμε όσο πιο “σωστά” γίνεται, για να αποκομίσουμε το μέγιστο κέρδος από την ύπαρξή μας... Το Μόνο Σταθερό Θεμέλιο, ο Μόνος Γνώμονας Κατανόησης, και η Μόνη Πυξίδα Προσανατολισμού, Είναι η “Φύση” μας (η Βαθύτερη Άγνωστη Φύση μας, που όμως Υπάρχει και μας Στηρίζει...). Ο Μόνος Δρόμος λοιπόν που μπορούμε να Βαδίσουμε είναι ο “Δρόμος της Αυτογνωσίας”. Η Αυτογνωσία δεν είναι ούτε το ιδανικό τέρμα κάποιας πνευματικής προσπάθειας, ούτε κάποια πρακτική, ή τεχνική, που ασκούν κάποιοι ασκητές, ούτε τίποτα άλλο. Η Αυτογνωσία είναι το Συνεχές Άνοιγμα της Φύσης μας, η Απελευθέρωση της Φύσης μας, Εδώ, Τώρα, στην Παρούσα Κατάσταση που Βιώνουμε. Η Πραγματικότητα είναι “αυτό που βιώνουμε”: Γι' αυτό χρειάζεται να “βλέπουμε καθαρά” (χωρίς την παρέμβαση της σκέψης, του ατομικού συμφέροντος, ή της ζωώδους υλικής φύσης μας...). Η Αλήθεια Αποκαλύπτεται όταν βλέπουμε, όταν “βλέπουμε απλά” (χωρίς παραμορφώσεις)...

Η Φύση Είναι Ελεύθερη (από την Ίδια την Ουσία της), δεν πρέπει να την περιορίζουμε. Όταν η Φύση Αφήνεται Ελεύθερη, να Ενεργεί Τελείως Αυθόρμητα, Πηγάζει από Μέσα μας, η Αληθινή Κατανόηση, η Ορθή Δράση, κι η Αληθινή Αρετή... Τι σημαίνει αυτό σε απλά λόγια; σε πρακτικό επίπεδο; Η εμπειρία που έχει συσσωρεύσει η ανθρωπότητα είναι χρήσιμη σε πρακτικό επίπεδο αλλά όλη αυτή η εμπειρία, οι γνώσεις, οι θεωρίες, δεν μπορούν να μας “προσανατολίσουν”. Οι ανθρώπινες γνώσεις, η μνήμη, το “παρελθόν”, δεν μπορεί να δημιουργήσει “Ηθική”. Σε πνευματικό επίπεδο όλα αυτά πρέπει να παραμεριστούν, κι η Αληθινή Φύση μας πρέπει να Αναδυθεί, για να μπορέσει (αφού Κατανοήσει) να Προσανατολιστεί και να Εκδηλώσει Αυθόρμητα την Αληθινή Αρετή. Η Ηθική Είναι Αυθόρμητη, Πηγαία, κι Αποτέλεσμα Γνώσης. Πρέπει Μέσα μας, να Βρούμε την Βάση της Ύπαρξής μας (τον Θεό), να Κατανοήσουμε το αληθινό νόημα της ύπαρξής μας (που Πηγάζει από την Αιωνιότητα) και να Θεμελιώσουμε με την Γνώση μας, την θέλησή μας, και τις πράξεις μας, τις “Βασικές Αξίες της Ζωής”, που είναι (Αιώνια) Ύπαρξη, Ενότητα (των πάντων), Δικαιοσύνη (στην ύπαρξή μας, στην αντίληψή μας, στην συμπεριφορά μας), Ισότητα (όλων των όντων μεταξύ τους), Υπέρβαση του εγώ χάριν του εμείς (κι αυτό είναι το πνευματικό νόημα της ταπεινότητας), και τέλος Ανθρωπισμό κι αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων... Όλα αυτά Πηγάζουν Αυθόρμητα από Μέσα μας, όταν Αφήνουμε την Αληθινή Φύση μας να Εκδηλωθεί (όταν δεν εμπλέκεται η σκέψη, οι θεωρίες, οι αντιλήψεις, τα συμφέροντα, οι υστεροβουλίες, κι όλη η ανθρώπινη ανοησία...)...

Η «Υπέρτατη Φώτιση» του Βούδα, ή η «Υπέρτατη Ένωση με τον Θεό» του Ιησού, έρχεται όταν Απελευθερώνουμε την Αληθινή Φύση μας από την ανθρώπινη ανοησία... όταν σπάμε το δίχτυ της σκέψης, τα σχοινιά των εγωιστικών σκοπών, τις αλυσίδες των ατομικών στόχων... Το μόνο που χρειάζεται είναι απλά να καθαρίσουμε τον εαυτό μας από την «ανοησία»... Και τότε Γινόμαστε (αυτό που Είμαστε Πάντα) Βούδες ή Γιοί του Θεού... και τότε Γνωρίζουμε Ποιοι Είμαστε, Που Είμαστε, και Τι Πρέπει να Κάνουμε...

Αν οι άνθρωποι Λειτουργούσαμε Σύμφωνα με την Αληθινή Φύση μας, αν Φροντίζαμε να Απελευθερώσουμε την Φύση μας από όλη την ανθρώπινη ανοησία (σε επίπεδο σκέψης, ψυχολογικό, υλικό), αν προσπαθούσαμε να καθαρίσουμε τον εαυτό μας από τις πολιτισμένες συνήθειές μας (τις θεωρίες, τον τρόπο ζωής, τις κοινωνικές επιταγές...), αν Βρίσκαμε Μέσα μας τις “Βασικές Αξίες της Ζωής”, την Δικαιοσύνη, την Ισότητα, τον Ανθρωπισμό, θα μπορούσαμε να “συνεννοηθούμε” και να Φτιάξουμε μία Καλύτερη Κοινωνία... Αν οι άνθρωποι δεν γίνουν “σοφοί” (κατά την Φύση τους, όπως δίδασκε ο θείος Πλάτωνας, κι όχι με ηλίθιες γνώσεις, και θεωρίες, και δράσεις) δεν μπορούν να Φτιάξουν Αληθινή Κοινωνία...

Οι κοινωνίες δείχνουν την ποιότητα των ανθρώπων που τις φτιάχνουν, κι οι σημερινές “πολιτισμένες” ζούγκλες δείχνουν ακριβώς ότι είμαστε ακόμα στο επίπεδο του ζώου (βέβαια, του “πολιτισμένου” ζώου, αλλά του ζώου παρόλα αυτά, που δεν διστάζει να βομβαρδίζει λαούς για οικονομικά συμφέροντα, ή να καταδικάζει σε φτώχεια κι εξαθλίωση τεράστιους πληθυσμούς με νόμους που περνάμε από εθνικά κοινοβούλια....)...

Χρειάζεται πρώτα απ' όλα, εμείς οι ίδιοι, ο καθένας μας, να βγει από τον λαβύρινθο του εγωισμού του, να αντιληφθεί ότι είναι ύπαρξη εξαρτώμενη (από Κάπου Αλλού) κι ότι γύρω του υπάρχουν άνθρωποι, αληθινοί άνθρωποι, σαν αυτόν, σάρκα από την σάρκα του, αίμα από το αίμα του, συνάνθρωποί του (όχι σκιές, οι νούμερα, όπως βλέπουν πολλοί τους συνανθρώπους τους)... Πρέπει πρώτα να “σώσουμε” τον εαυτό μας και μετά την κοινωνία. Και, στοχαστείτε, αν εμείς, είμαστε πραγματικά “συνειδητοποιημένοι” πως επιτρέπουμε σε κάποιους θρασείς ανίδεους να μας κυβερνούν, να μας κατευθύνουν, να μας εκμεταλλεύονται και να κάνουν την κοινωνία ζούγκλα;...

Έτσι, πρέπει οι άνθρωποι, (ο καθένας μας) να γίνουμε Ηθικοί (με την έννοια που αναλύσαμε πιο πάνω) και μετά να απαιτήσουμε και να απαιτούμε από την κοινωνία να είναι “Ηθική”. Όσοι είναι Ηθικοί (και πρέπει να το αποδείξουν έμπρακτα) πρέπει να καθαρίσουν την κοινωνία από την ανηθικότητα... Σήμερα, όλοι γνωριζόμαστε μεταξύ μας, καθένας γνωρίζει ποιος είναι ποιος. Γνωρίζουμε τον ρόλο που παίζουν οι πλουτοκράτες, γνωρίζουμε τον ρόλο που παίζουν τα πολιτικά ανδρείκελα σε ολόκληρο τον πλανήτη, και στην «Ελλάδα» τους (γιατί δυστυχώς η Ελλάδα δεν ανήκει στους Έλληνες, αλλά σε τραπεζίτες, εγκάθετους, και ρουφιάνους...)... Κανένας (αχρείος) δεν νομιμοποιείται με την νόθευση της λαϊκής θέλησης, με την παράκαμψη συντάγματος και νόμων, με την βία, να “κυβερνά”, Κανένας δεν έχει δικαίωμα να αποφασίζει ερήμην μας. Κανένας πια, σήμερα, δεν μπορεί να ξεγελάσει κανένα. Κι όταν γραφτεί η “αληθινή ιστορία” (όχι η “κρατική ιστορία” των ρουφιάνων) θα αποδώσει ευθύνες για το ποιος είναι ο καθένας και τι ρόλο έπαιξε σε αυτό τον έρημο τόπο...

Όποιος δεν μπορεί να ζει σε μία Αληθινή Ηθική και Δίκαιη Κοινωνία, ας πάει σπίτι του, ας κλειστεί σπίτι του, κι ας πάψει να ενοχλεί τους συνανθρώπους του και να καταστρέφει την κοινωνία... Εκβιαστές τραπεζίτες, ξεπουλημένοι πολιτικοί, αδρανείς δικαστικοί, επίορκοι διανοούμενοι, κομματόσκυλα, κάθε είδους παράσιτο που βρωμίζει αυτή την κοινωνία πρέπει να καταλάβουν (όλοι τους) ότι δεν είναι αυτοί η κοινωνία. Η Κοινωνία είναι οι απλοί άνθρωποι που θέλουν να ζήσουν με δικαιοσύνη, ήσυχα, ίσοι μεταξύ ίσων, άνθρωποι μεταξύ ανθρώπων... απλά να ζήσουν, τίποτα άλλο... Πως; Πότε; Ως πότε παλληκάρια μπορούμε να υπομένουμε χωρίς να Επαναστατούμε;...

Θεωρία Ηθικής

Είναι – Συνειδέναι - Αγαθόν

Η Αληθινή Θρησκεία (όπως την Βίωσαν και όπως την μετέφεραν, σαν μυστικό βίωμα, στην γλώσσα του νου, στην ανθρώπινη γλώσσα, οι Ιδρυτές των θρησκευμάτων… κι όχι η θρησκεία όπως εξελίχθηκε μετά, μέσα στην ιστορία, σαν θεωρία, θεολογία θρησκευτικοί οργανισμοί, λατρευτική ζωή, κλπ.), καθώς και η Αληθινή Φιλοσοφία που Αναζητά το Αληθινό Είναι (δηλαδή η Μεταφυσική… κι όχι η φιλοσοφία σαν απλός μεταλογισμός των φαινομένων της σκέψης…) όχι μόνο προσδιορίζουν (κατά το δυνατόν) το ΑΛΗΘΙΝΟ ΕΙΝΑΙ σε όλο το Βάθος του (δηλαδή «τι είναι το ΕΙΝΑΙ») αλλά και σε όλο το Πλάτος του («το ΕΙΝΑΙ στις Εκδηλώσεις του»), αλλά και Καθορίζουν τον τρόπο (ή τους τρόπους) της Βίωσης του Αληθινού Είναι συνάγοντας από αυτό μία Ηθική (και μία Πρακτική)…

Το ΑΛΗΘΙΝΟ ΕΙΝΑΙ, σαν «ΟΥΣΙΑ», (Αυτό που είναι πραγματικά), είναι κατά βάση (και κατ’ αρχήν) Απροσδιόριστο, Χωρίς Ιδιότητες, χωρίς χαρακτηριστικά, (μία «Κενότητα» για την αντίληψη, όσο βαθιά κι αν προχωράμε στην «αντίληψη»… αλλά «Πλήρης Ζωής» και «Δραστηριότητας»…)… Από Αυτή την Μυστηριώδη Ουσία «δημιουργούνται» (με τον ένα ή τον άλλο τρόπο… είναι καθαρά θέμα αντίληψης, περιγραφής) όλες οι Εκδηλώσεις… Αυτές οι Εκδηλώσεις όμως της Μυστηριώδους Ουσίας (που γίνονται «ορατές») «φανερώνονται» σαν διαδικασίες, διεργασίες, λειτουργίες, φαινόμενα κι όχι σαν «κάποια ουσία»… Η αντίληψη της «ουσίας» (του χειροπιαστού υλικού) είναι μία χονδροειδής αντίληψη που έχουμε στον υλικό κόσμο με τις υλικές αισθήσεις. Στην πραγματικότητα ακόμα και η «υλική ουσία» όταν «αναλύεται» εμφανίζεται με μία τελείως διαφορετική όψη από αυτή της «ουσίας», σαν ενέργεια, σχέσεις, φαινόμενο, κλπ., (με αυτούς τους όρους η Νέα Φυσική περιγράφει τον υλικό κόσμο…)… Έτσι η ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ που θεμελιώνεται πάνω στην «Αντίληψη της Ουσίας» είναι στην πραγματικότητα μία «Οντολογία Μίας Μυστηριώδους Ουσίας», που «Φανερώνεται» σαν Διαδικασία, Φαινόμενο, κλπ. Είναι μία Οντολογία Μίας Ουσίας που δεν «ανιχνεύεται» (σαν κάτι χειροπιαστό)…

Στην πραγματικότητα το ΕΙΝΑΙ (στην πιο Σαφή Περιγραφή του) είναι «ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΤΟΥ ΕΙΝΑΙ», ΣΥΝΕΙΔΕΝΑΙ… Όχι Κάποια Ουσία που Αντιλαμβάνεται τον Εαυτό της (πράγμα που διαχωρίζει Ουσία και Αντίληψη) αλλά Η ΙΔΙΑ Η ΟΥΣΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΕΙΔΕΝΑΙ (πράγμα που σημαίνει ότι Ουσία, Συνειδέναι, Ταυτίζονται, είναι το ίδιο πράγμα). Μολονότι είναι δύσκολο να κατανοήσουμε όλες αυτές τις «έννοιες» (που είναι μόνο περιγραφικές) η μόνη ορθή (λογική, επαρκής και πλήρης) αντίληψη είναι ότι ΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΕΙΔΕΝΑΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΙΔΙΟ ΠΡΑΓΜΑ. Η Συνείδηση Είναι η Αρχή του Είναι. Όλα Είναι Συνείδηση, συνειδησιακά φαινόμενα, συνειδησιακές καταστάσεις, κι εξωτερικά φαινόμενα… Έτσι η ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΑ που θεμελιώνεται πάνω σε αυτή την «Αντίληψη του Συνειδέναι» (που Ταυτίζεται με την Ουσία) Είναι Ταυτόχρονα Οντολογία. Με άλλα λόγια η Οντολογία μπορεί να Ερμηνευτεί σαν Γνωσιολογία, ενώ η Γνωσιολογία αποκτά Οντολογικό Χαρακτήρα… Γι’ αυτό και από την αρχαιότητα (σε όλες τις Μεγάλες Θρησκείες και στην Φιλοσοφία) ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΤΑΥΤΙΖΟΝΤΑΙ και χρησιμοποιούνται σαν «συνώνυμα»…

Το ΕΙΝΑΙ (η ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ) πέρα από τον πραγματικό Χαρακτήρα του που είναι Απροσπέλαστος, (Ακατάληπτος, Απερίγραπτος, κλπ.), στις Εκδηλώσεις του είναι, εκδηλώνεται, σαν Δραστηριότητα, Διαδικασία, που Εκκινεί από τον Εαυτό (από τον Δυναμισμό που Υπάρχει στην Ίδια την Φύση του) και Προσανατολίζεται προς την Πλήρη Διερεύνηση της Φύσης του, (την Πλήρη Ανάπτυξή του), κι Ολοκληρώνεται στην Αποκάλυψη της Ίδιας της Πραγματικής Φύσης του. Με άλλα λόγια, στην Ίδια την ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΕΙΝΑΙ Ενυπάρχουν όλες οι Δυνατότητες Ανάπτυξης κι ο Προσανατολισμός προς την Ολοκλήρωση, την Οντολογική και Γνωσιολογική Ολοκλήρωση ταυτόχρονα. Αυτή η Ολοκλήρωση είναι το ΑΓΑΘΟΝ, κι αυτή η Δραστηριότητα Εμπνέεται, Καθοδηγείται, κι Ολοκληρώνεται στο ΑΓΑΘΟΝ. Κι αυτή είναι η Φυσική Δραστηριότητα κι Ολοκλήρωση, η Ορθή, που όταν «παγιώνεται» γίνεται ΗΘΙΚΗ, κι όταν εφαρμόζεται γίνεται «Πρακτική Ζωής», Οδός Ζωής, Κανόνας Ζωής. Έτσι, το ΕΙΝΑΙ, το ΣΥΝΕΙΔΕΝΑΙ, είναι το ΑΓΑΘΟΝ, ταυτίζεται με το ΑΓΑΘΟΝ. Το ΑΓΑΘΟΝ είναι η Δραστηριότητα κι η Ολοκλήρωση του ΕΙΝΑΙ…. Έτσι η ΗΘΙΚΗ που θεμελιώνεται πάνω στην «Αντίληψη του Αγαθού» (σαν Δραστηριότητας κι Ολοκλήρωσης του ΕΙΝΑΙ, του ΣΥΝΕΙΔΕΝΑΙ), έχει Οντολογικό και Γνωσιολογικό Χαρακτήρα. Το ΟΝ, η ΓΝΩΣΗ, η ΑΡΕΤΗ, είναι το ίδιο πράγμα…

Στην πραγματικότητα, στην «Αληθινή Μεταφυσική», δεν γίνεται διαχωρισμός μεταξύ Οντολογίας, Γνωσιολογίας, και Ηθικής (Πρακτικής Φιλοσοφίας). Ο διαχωρισμός γίνεται για καθαρά περιγραφικούς λόγους, ή γίνεται (σαν πραγματικός διαχωρισμός) από τους «αμαθείς»…

Στην Αληθινή Θρησκεία, και στην Αληθινή Φιλοσοφία, η Αντίληψη αυτή της «Τριπλής Όψης του Όντος» που Εκδηλώνεται σαν ΕΙΝΑΙ-ΣΥΝΕΙΔΕΝΑΙ-ΑΓΑΘΟΝ συζητείται εδώ και κάποιες χιλιετίες… Στα Ουπανισάδ (πριν τρεις χιλιετηρίδες) το Ον περιγράφεται σαν ΣΑΤ-ΤΣΙΤ-ΑΝΑΝΤ (Ύπαρξη-Συνείδηση-Μακαριότητα ή Ολοκλήρωση), που στον Εξωτερικό Ινδουισμό λαμβάνει την Μορφή της Παραδοσιακής Θεότητας (Τριμούρτι) ΒΙΣΝΟΥ-ΒΡΑΧΜΑ-ΣΙΒΑ… Πάνω στην ίδια αντίληψη στηρίζεται κι η αντίληψη της Χριστιανικής Τριάδας ΠΑΤΗΡ-ΛΟΓΟΣ-ΠΝΕΥΜΑ… Στην Καμπάλα το Ον περιγράφεται (στην Τριπλή Όψη Του) σαν ΕΪΝ-ΕΪΝ ΣΟΦ- ΕΪΝ ΣΟΦ ΑΟΥΡ… Κι αυτά είναι λίγα παραδείγματα… Αλλά και στην Φιλοσοφία η Αντίληψη του Όντος σαν ΕΙΝΑΙ-ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ-ΑΓΑΘΟΝ έχει σχολιασθεί επαρκώς ήδη από την εποχή του Παρμενίδη και του Πλάτωνα και των άλλων Ελλήνων Σοφών…

ΚΟΣΜΟΓΟΝΙΑ

Εξηγήθηκε πριν ότι ΕΙΝΑΙ-ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ-ΑΓΑΘΟΝ (ΑΓΑΘΟΝ σαν Δραστηριότητα Ενότητας, Πληρότητας, κι Οντολογικής και Γνωσιολογικής Ολοκλήρωσης…) είναι το ίδιο πράγμα (ταυτίζονται) μολονότι για την περιορισμένη αντίληψή μας, ή λόγω αδυναμίας της περιγραφικής γλώσσας μας, διαχωρίζονται νοηματικά… Αυτό το ΑΛΗΘΙΝΟ ΟΝ (που στις θρησκείες ονομάζεται η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, ο ΘΕΟΣ, το ΤΕΛΕΙΩΣ ΕΙΝΑΙ, κλπ.) Προσδιορίζεται όχι σαν «κάποια ουσία» (κάποιο υλικό) αλλά μάλλον σαν ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΥΠΑΡΞΗΣ, Αυτογνωσία και Γνώση, ή αλλιώς με ένα τεχνικό όρο σαν ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ (που σαν έννοια μπορεί να συμπεριλάβει πολλές επιμέρους έννοιες…). Αυτό το ΑΛΗΘΙΝΟ ΟΝ, η ΑΝΤΙΛΗΨΗ (που στην Φυσική Κατάστασή της Είναι Πλήρης, Καθαρή, κλπ.) Εκδηλώνεται στα «Πλαίσια της Ενιαίας Πραγματικότητας» και με άλλους (πιο περιορισμένους τρόπους) παράγοντας πιο περιορισμένες «αντιλήψεις της ύπαρξης» δημιουργώντας νέα (κατώτερα) πεδία ύπαρξης… Ενώ λοιπόν η Πραγματικότητα είναι Μία, Ενιαία, εντούτοις (όπως έχουμε σημειώσει κι αλλού) δεν πρέπει να γίνεται αντιληπτή σαν «οντολογικός ενισμός» αλλά θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι στα Πλαίσια του ΟΛΟΥ υπάρχουν διαβαθμίσεις αντιλήψεων της ύπαρξης (Με άλλα λόγια και το «Ένα» είναι Πραγματικό σαν Ουσία, και τα «πολλά» είναι πραγματικά σαν «δραστηριότητες» της Ουσίας). Έτσι τα διάφορα Κοσμικά Πεδία, του Πνεύματος, του Νου, της Ψυχής, της Υλικής Ψυχής (ή Φύσης κατά τον Πλωτίνο), της Ύλης, όλα αυτά, είναι Αντίληψη στην Ουσία τους, Διαδικασίες. Πηγάζουν, Στηρίζονται κι Ολοκληρώνονται στην ΑΝΤΙΛΗΨΗ. Πίσω από όλα τα Φαινόμενα είναι η ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΗ ΒΑΣΗ ΤΟΥΣ, η ΑΝΤΙΛΗΨΗ…

Όσο Προχωράμε από τα Ανώτερα Πεδία προς το Κατώτερο Πεδίο της Ύλης, η ΑΝΤΙΛΗΨΗ γίνεται πιο περιορισμένη, πιο χονδροειδής, πιο «συμπαγής». Κι αν το Πνεύμα είναι «Εικόνα» του ΑΠΕΙΡΟΥ ΘΕΙΟΥ, οι κατώτερες οντολογικές καταστάσεις είναι πιο «χονδροειδείς». Είναι σχετικά εύκολο να κατανοήσουμε νοηματικά (στο επίπεδο που ζούμε στην γήινη ζωή μας) πως οι Ανώτερες Αντιλήψεις, το Πνεύμα, ο Νους, είναι «Αντιλήψεις», αλλά είναι πιο δύσκολο να το κατανοήσουμε για την Ψυχή που εκδηλώνεται σαν «Δυναμισμός» (ότι είναι «Αντίληψη») και πολύ περισσότερο για την Ύλη ότι είναι κι αυτή «Αντίληψη». Πως είναι δυνατόν η Ύλη να είναι «Αντίληψη» όταν «εμφανίζεται» στην αντίληψή μας, στις αισθήσεις μας σαν κάτι «συμπαγές», χειροπιαστό, (υλικό). Κι όμως δεν είναι δύσκολο να το κατανοήσουμε… Το Πνεύμα (σαν Διαδικασία) είναι η Αντίληψη της Ενότητας, Αυτής Καθαυτής, της Ενότητας στο Βάθος του Παντός, της Ενότητας μέσα στην πολλαπλότητα (σε μία τριπλή μεταβατική αντίληψη από την Ενότητα στην πολλαπλότητα κι αντίστροφα). Ο Νους (σαν Διαδικασία) είναι η Αντίληψη του Όντος (του περιορισμένου όντος), της Εικόνας του Αληθινού Όντος, της Ιδέας (όπως έλεγε ο Πλάτωνας) και λειτουργεί σαν (προσωπικός) οντολογικός πυρήνας στους κατώτερους κόσμους. Η Ψυχή είναι η «Εμμονή» στην Ιδέα του Όντος σε προσδιορισμένες καταστάσεις που δημιουργεί γύρω από την Ιδέα του Όντος ένα «πεδίο ενέργειας» μία «συσσώρευση δύναμης» που μπορεί να επηρεάζει τον «χώρο» με την παρουσία της, ή αλλιώς γίνεται αντιληπτή σαν «παρουσία», σαν «κάτι που είναι εκεί». Η Ύλη δεν είναι παρά η «στερεοποιημένη» ψυχική ενέργεια που εμφανίζεται πλέον συμπαγής, χειροπιαστή, υλική. Με άλλα λόγια, στην αντίληψή μας (στις αισθήσεις μας) η «ύλη» έχει τόσο «δυναμισμό», τόση «αντίσταση» που φαίνεται σαν κάτι «στέρεο». Αυτό όμως είναι μία ψευδαίσθηση των αισθήσεων. Το τι «είναι» η ύλη δεν μπορούν να το φανερώσουν οι αισθήσεις. Η Ύλη που οργανώνεται (όπως εξήγησε επαρκώς ο Πλάτωνας) σύμφωνα με την Ιδέα (το Πρότυπο) με την βοήθεια της Ψυχής (της Ψυχικής Ενέργειας, και της Φύσης), δεν είναι παρά μία «παραμόρφωση» του παγκόσμιου ενεργειακού πεδίου, (της Φύσης), που από την μεριά της Ψυχής είναι ψυχική ενέργεια, ενώ από την μεριά των αισθήσεων είναι ένα ενεργειακό πεδίο όπου η ενέργεια «εμφανίζεται» σαν «μάζα». Μόνο αν «δεχθούμε» αυτή την «διπλή» όψη του Παγκόσμιου Ενεργειακού Πεδίου (σαν Ψυχικής Ενέργειας, και σαν Ενέργειας-Μάζας, ανάλογα αν το «θεωρούμε από την πλευρά της Ψυχής, ή από την πλευρά των υλικών αισθήσεων) μπορεί να ερμηνευθεί το Φαινόμενο της Ύλης. Με αυτή την «προοπτική» εξηγείται» ότι και η «ύλη» είναι «Αντίληψη» Διαδικασία, ενώ η «εμφάνιση» της «ύλης» σαν κάτι χειροπιαστό είναι απλά ψευδαίσθηση των υλικών αισθήσεων…

Πίσω από το Φαινόμενο της Ύλης (στο Υλικό Πεδίο) βρίσκονται όλες οι Ανώτερες Καταστάσεις της Ύπαρξης. Πίσω από το Υλικό Φαινόμενο βρίσκεται η Ψυχική Ενέργεια, η Παγκόσμια Φύση, το Παγκόσμιο Ενεργειακό Πεδίο, που «παραμορφώνει» το Ενεργειακό Πεδίο (που αντιλαμβανόμαστε εμείς με τις «αισθήσεις») δίνοντας συγκεκριμένες υλικές μορφές (σύμπαν, γαλαξίες, συστήματα, πλανήτες, όντα, πράγματα…). Η ίδια η υλική μορφή (όπως αναλύεται από την Σύγχρονη Φυσική, είναι ενέργεια, σχέσεις κι αλληλεξαρτήσεις του μέρους με το Όλο. Ο κόσμος του (υλικού) φαινομένου αποκαλύπτεται τελικά σαν ένας κόσμος, ενέργειας, και περιγράφεται με όρους διάταξης της ενέργειας και όρους σχέσεων του ενός μέρους με το άλλο και με το Όλον…

Η παλιά εικόνα του κόσμου δεν ισχύει στον κόσμο της φυσικής επιστήμης. Μονάχα η άμεση αντίληψη (που δεν έχει υποστεί επεξεργασία) και οι περιορισμένες αισθήσεις μας συνεχίζουν να μας «ξεγελούν» και να μας δίνουν ακόμα αυτή την παλιά εικόνα του κόσμου στην οποία «πίστευαν» οι πρόγονοί μας, των υλικών (στέρεων) μορφών, κλπ. Στην πραγματικότητα ζούμε σε ένα κόσμο Αντιλήψεων, Δυναμισμού, Ενέργειας, με ένα ενεργειακό σώμα (εδώ στην γη) που γίνεται «αντιληπτό» σαν «μάζα», «ύλη». Οι συσσωρεύσεις ενέργειας εμφανίζονται σαν υλικά σχήματα, υλικές μορφές, κλπ. Στην πραγματικότητα ένα υλικό σώμα δεν είναι ένα στατικό αντικείμενο αλλά ένα λειτουργικό όλο (σύνολο) που εμπεριέχει ενέργεια την οποία εκδηλώνει με την μορφή της μάζας, με την υλική μορφή που μας εμφανίζουν οι «αισθήσεις» μας…

Στην πραγματικότητα ΟΛΑ, από το Πρωταρχικό Πνεύμα (της Ενότητας) μέχρι την «χειροπιαστή ύλη», όλα, είναι Αντίληψη, Νοητική Διαδικασία, Νοητική Εμμονή, Νοητικός Δυναμισμός, Νοητική Ενέργεια, Νοητικό Φαινόμενο. Αλλά ασφαλώς, ο άνθρωπος της γης, που δεν έχει Ξανοιχτεί (σαν Συνείδηση) Έξω από τους ορίζοντες του υλικού κόσμου δεν είναι σε θέση να συλλάβει τον κόσμο όπως είναι πραγματικά, στην Νοητική Υφή του, σαν Νοητική Ενέργεια, σαν Ένα Παγκόσμιο Πεδίο Ενέργειας, μέσα στο Οποίο όλα είναι «παραμορφώσεις» του Πεδίου (όπως τα κύματα της θάλασσας) κι όλα είναι αλληλένδετα, σχετίζονται μεταξύ τους, μέσα στο Παγκόσμιο «Ύφασμα» του Κόσμου ( που από την Ανώτερη Πλευρά αποκαλύπτεται σαν Ενέργεια, ενώ από την κατώτερη πλευρά «φαίνεται» σαν ενέργεια-ύλη)… Η ανθρώπινη συνείδηση χρειάζεται να σπάσει το «τσόφλι» της συνηθισμένης συνειδητότητας για να δει τον κόσμο από «ψηλά» και όπως «είναι» πραγματικά…

ΤΟ ΟΝ ΚΑΙ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ

Αν και το ΟΝ (ΕΙΝΑΙ-ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ-ΑΓΑΘΟΝ) είναι Ένα, Μία Ενιαία Πραγματικότητα, στα πλαίσια Αυτής της Ενιαίας Πραγματικότητας είναι Δυνατές Άπειρες Καταστάσεις, Αντιλήψεις Ύπαρξης, και Βιώματα… (Αλλά, βέβαια, όλα αυτά δεν γίνονται «τυχαία» και χωρίς «κανόνες»)…

Η Πλήρης, Αφυπνισμένη, Συνείδηση, Αντιλαμβάνεται την Πραγματικότητα όπως είναι. Αλλά υπάρχουν και άλλες, πιο περιορισμένες αντιλήψεις της Πραγματικότητας, μέσα από τις οποίες η Πραγματικότητα βιώνεται διαφορετικά. Στα πλαίσια του Πνεύματος η Αντίληψη της Ενότητας «Διαφοροποιείται» από την Απόλυτη Ενότητα, στην Ενότητα του Παντός και στην Ενότητα μέσα στην πολλαπλότητα. Από το Ένα γεννιούνται τα πολλά, υπαρξιακές αρχές, πνεύματα, που στους κατώτερους κόσμους θα αποτελούν την «πνευματική βάση της ύπαρξης». Η πνευματική ύπαρξη αποκτά στον Νοητικό Κόσμο ένα Οντικό Πυρήνα, ένα σταθερό σύνολο νοητικών χαρακτηριστικών που στα κατώτερα πεδία θα εκδηλώνεται σαν «Πρόσωπο» με περιορισμένο τρόπο, ανάλογα μέσα από ποιο όργανο διοχετεύεται και λειτουργεί. Το Ον αποκτά στο Κατώτερο Πεδίο της Ψυχής ένα Δυναμισμό που είναι Αρχή Ζωής στα κατώτερα πεδία. Σύμφωνα με κάποιος Φιλοσόφους σαν τον Πλάτωνα κι άλλους Έλληνες «ανάμεσα» στην Ψυχή και την Ύλη «μεσολαβεί» μια «υλική ψυχή» (ο Πλωτίνος την ονομάζει «Φύση»)… Έτσι το Ον, με όλες αυτές τις Υπαρξιακές Διαστάσεις (Δυνάμεις, Διαδικασίες, Λειτουργίες…) εκδηλώνεται μέσα σε ένα φυσικό (υλικό) σώμα…

Το Ον λοιπόν (όχι το ΑΠΟΛΥΤΟ ΟΝ, ή το Ον στην Πορεία του μέσα στους Κόσμους) αλλά το «συγκεκριμένο ον», ο καθένας μας) σε όποια Κατάσταση κι αν βρίσκεται όχι μόνο έχει ένα «Υπαρξιακό Υπόβαθρο» αλλά ταυτόχρονα είναι «Εν Δυνάμει» Ον, ένα Ον που «εξελίσσεται» (στην κλίμακα που περιγράψανε πιο πάνω). Έτσι το Ον ανάλογα με την Κατάσταση που Βρίσκεται, Δραστηριοποιείται, πορεύεται στη ζωή, διαμορφώνει μία Ηθική και μία συμπεριφορά, αλλά εφόσον είναι ένα Ον Εν Εξελίξει και η Ηθική του Όντος (η Οντική Ηθική) είναι μία Δυναμική (μία Εξελισσόμενη) Ηθική. Είναι φανερό ότι η Ανάπτυξη, η Διεύρυνση, της Συνείδησης οδηγεί στην Διαφοροποίηση της Δραστηριότητάς του (της Ηθικής του, της συμπεριφοράς του)… Έτσι η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΗΘΙΚΗ είναι όχι μόνο η ΑΜΕΣΗ ΑΥΘΟΡΜΗΤΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ του Όντος, μια ΖΩΝΤΑΝΗ ΗΘΙΚΗ, αλλά είναι ταυτόχρονα και μία ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΗΘΙΚΗ (μία Εξελισσόμενη Ηθική)…

Όσο πιο ψηλά τοποθετείται το Ον, τόσο το Είναι του, η Αντίληψή του, κι η Δραστηριότητά του, εμπνέονται από την Αρχή της Ενότητας που όταν εφαρμόζεται στην «πολλαπλότητα» περικλείνει μέσα της την Αρχή της Δικαιοσύνης, της Ισότητας, και γενικά της Αρετής.

Όταν το Ον, οντικά, αντιληπτικά, βρίσκεται σε κάποια κατώτερη κατάσταση η δραστηριότητά του εμπνέεται από την «παρούσα» κατάστασή του (της πολλαπλότητας, του «διαχωρισμού» από το Ένα, κλπ.). Η προσπάθεια να «συμμορφωθεί» με κάποιες ανώτερες αρχές δημιουργεί μία συμμορφωτική ηθική, μία τεχνητή ηθική και τελικά (ίσως) μία υποκριτική ηθική, αφού δεν είναι αυθόρμητη, πηγαία, αλλά μιμητική κάποιας άλλης κατάστασης (που δεν βιώνουμε, δεν αφομοιώνουμε, δεν κατανοούμε…)… Αυτό δεν είναι ηθική… Κι ίσως τελικά να είναι προτιμότερο τα όντα να εκδηλώνουν την αυθόρμητη φύση τους (τηρώντας βέβαια κάποιους κανόνες, κάποιες αρχές), παρά να πιέζονται να συμμορφωθούν με μία Ηθική που ξεπερνά τα όρια της οντικής κατάστασής τους, της κατανόησής τους. Μία «κοινωνία αγγέλλων» φυσιολογικά θα πρέπει να έχει μία «ηθική αγγέλλων». Κι είναι επίσης τελικά φυσιολογικό μία κοινωνία «ανθρωποφάγων» (όπως είναι όλες οι «πολιτισμένες» κοινωνίες) να ακολουθεί μία ανάλογη ηθική. Μπορείς άραγε να επιβάλλεις μία «ανώτερη ηθική» σε «πιθήκους»; Κι έχει νόημα μία τέτοια «επιβολή» της ηθικής;

ΤΟ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΤΟ ΔΕΟΝ

1. Η ΟΝΤΙΚΗ ΗΘΙΚΗ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ

Το Ον (σε Όποιο Πεδίο κι αν εκδηλώνεται) όταν Βιώνει την Αληθινή (Βαθύτερη) Φύση του, όταν Βιώνει το Αγαθόν, το Εκφράζει στην Δραστηριότητά του σαν Αρετή (Αρετή της Φύσης του, Αρετή της Γνώσης, Αρετή Έμπρακτη) όχι μόνο στην δική του προσωπική ζωή αλλά και στις σχέσεις του με το περιβάλλον και τα άλλα όντα, σαν Δικαιοσύνη, Ισότητα, Ελευθερία κι Ευθύνη, Αγαθότητα και Μέτρο, κλπ… Αυτή η Πηγαία (Αυθόρμητη κι Αυθεντική και Ζωντανή) Ηθική του Όντος είναι η Ηθική του Αγαθού, η Ηθική της Γνώσης (κι Αλήθειας), η Ηθική της Δικαιοσύνης. Αυτή την Ηθική έχει ο Αληθινός Φιλόσοφος (ο Αληθινός Φιλόσοφος κατά τους Αρχαίους Έλληνες κα τον Πλάτωνα), ο αληθινός ηγέτης και πολιτικός, ο αληθινός άνθρωπος στον Πλάτωνα, στην Ιδανική Πολιτεία του… Οι άνθρωποι που θα μπορούσαν να θεμελιώσουν και να λειτουργήσουν μία Αληθινή Πολιτεία είναι η αληθινοί φιλόσοφοι, οι αληθινοί άνθρωποι. Αυτοί οι άνθρωποι όχι μόνο Βιώνουν το ΕΙΝΑΙ, την ΑΛΗΘΕΙΑ, το ΑΓΑΘΟΝ, αλλά και στην πραγματική πρακτική ζωή τους Διδάσκουν με Παράδειγμα όσους βρίσκονται χαμηλότερα στην κλίμακα της εξέλιξης. Δεν είναι κατηγορία για κάποιον να έχει εξελιχθεί, να αντιλαμβάνεται, και να Βιώνει το Υπέρτατο Αγαθό, ούτε είναι κατηγορία για κάποιον άλλον να βρίσκεται σε χαμηλότερη κλίμακα (έχοντας την δυνατότητα της ελευθερίας και τις ευκαιρίες να εξελιχθεί…). Στην Ιδανική Πολιτεία του Πλάτωνα δεν έχουν όλοι τον Ίδιο Βαθμό Γνώσης, ούτε Βιώνουν όλοι την Υπέρτατη Ζωντανή Ηθική του Όντος… αλλά όλοι έχουν την θέση τους στην Κλίμακα της Εξέλιξης και την Δυνατότητα να Εξελιχθούν…

2. Η ΑΡΕΤΑΪΚΗ ΗΘΙΚΗ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ

Όσοι δεν έχουν αναπτυχθεί πλήρως σαν άνθρωποι και δεν έχουν το «νου» του φιλοσόφου μπορούν με το Παράδειγμα των Σοφών να εμπνευσθούν από την Αρετή και να Βαδίσουν τον Δρόμο που Οδηγεί στην Αποκάλυψη του Όντος (μέσα τους), στην Αληθινή Γνώση, στην Αληθινή Ζωντανή Αρετή. Όχι μόνο η Αρετή είναι θέμα Γνώσης αλλά και μπορεί να διδαχτεί (για όποιον έχει νου να κατανοήσει, μάτια να δει, κι αυτιά να ακούσει, και διάθεση να «πράξει»…). Έτσι η Αρετή, το Αγαθόν, η Αλήθεια, η Δικαιοσύνη, η Ελευθερία, κλπ. δεν είναι κάποια αφηρημένα ιδανικά που θα πρέπει να μιμηθούμε (γιατί αυτό, η μη αφομοίωση της Γνώσης και της Αρετής οδηγεί απλά στην μίμηση και στην υποκρισία και δεν είναι αυθεντική ηθική)… αλλά η Αληθινή Φύση, η Γνώση, και το Αγαθόν, που πρέπει να Βιώσουμε, να Εκδηλώσουμε και να Πραγματοποιήσουμε στην ζωή… Με άλλα λόγια η Αρεταϊκή Ηθική στην Σκέψη του Πλάτωνα, αλλά και στον Αριστοτέλη, και στους άλλους Έλληνες Φιλοσόφους, δεν είναι μία «αρετή συμμόρφωσης» (πράγμα που είναι ψεύτικο) αλλά Ένας Δρόμος Ανάπτυξης, να φτάσουμε να Βιώσουμε μέσα μας το Αληθινό Αγαθό..

3. Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ

Αλλά μπορεί να υπάρχουν άνθρωποι σε ακόμα χαμηλότερο επίπεδο εξέλιξης. Κι αυτό δεν είναι κατηγορία. Είναι όμως «ηθικά» ελέγξιμο αν αυτοί οι άνθρωποι δεν προσπαθούν στην κοινωνική ζωή τους να τηρήσουν κάποιους κανόνες (πολύ αρχαίους, πολύ λογικούς, και πολύ ανθρώπινους…). Όπως η στοιχειώδης δικαιοσύνη, η φιλαλήθεια, η μη βλάβη των άλλων, κλπ… Ίσως κάποιοι άνθρωποι να μην κατανοούν την Αγαθή Φύση τους, να μην έχουν την Υπέρτατη Γνώση, και να μην Βιώνουν το Υπέρτατο Αγαθό που γίνεται Αρετή και Βούληση, μπορούν όμως να κατανοήσουν ότι είναι καλό να μην κάνουν στους άλλους κάτι που δεν θα ήθελαν να κάνουν οι άλλοι σε αυτούς. Αυτή είναι η βασική ηθική αρχή που ξεχωρίζει την κοινωνία των ανθρώπων, από τις αγέλες των θηρίων… Κι όμως υπάρχουν άνθρωποι που ούτε κι αυτή την ηθική αρχή τηρούν…

4. Η ΗΘΙΚΗ ΛΟΓΙΚΗ Ή Η ΗΘΙΚΗ ΤΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ

Υπήρξαν στην Ιστορία της Φιλοσοφίας φιλόσοφοι που υποστήριξαν απόψεις για την Ηθική στις οποίες στηρίχθηκαν και κοινωνιολογικές θεωρίες και πολιτικές απόψεις, διαφορετικές από αυτές που περιγράψαμε μέχρι τώρα… Ο Καντ απορρίπτοντας κάθε υπέρβαση του νου (που θα οδηγούσε στο μυστικισμό…), κάθε μεταφυσική (που θα μπορούσε αυθαίρετα να επικαλεστεί Κάποια Υπέρτατη Αρχή με την Οποία δεν έχουμε επαφή και δεν μπορεί να αποδειχθεί…), και θέλοντας να παραμείνει στα όρια του νου, της αυστηρής λογικής και της επιστημονικής θεώρησης (δηλαδή μέσα στα όρια αυτού που μπορεί να «ελέγξει» ο άνθρωπος…), προσπάθησε να θεμελιώσει στο νου (με τις όποιες δυνάμεις λογικής έχει), όχι μόνο την αντίληψη για το Ον, για την γνώση (και το βέβαιο της γνώσης) αλλά και την ανθρώπινη δραστηριότητα. Η Ίδια η Λογική Είναι Ηθική ή αλλιώς η Ηθική πηγάζει από την Λογική… Στην πραγματικότητα ο Καντ απλά επανέλαβε αυτό που έλεγε ο Σωκράτης και ο Πλάτωνας, ότι «η Γνώση Είναι Αρετή», περιορίζοντας όμως την γνώση μέσα στα όρια του νου και της λογικής… Απλά δεν μπορούσε να «ανυψωθεί» σαν τους Έλληνες Φιλοσόφους ΩΣ ΤΟ ΕΙΝΑΙ και παρέμενε στην μικρή περιορισμένη ανθρώπινη ύπαρξή του… Για τον Σωκράτη και τον Πλάτωνα και τους Έλληνες, το Ον, η Γνώση, η Αρετή Είναι ΚΑΤΙ πιο πολύ από τον νου. Ο Καντ περιόριζε το Ον στον (περιορισμένο) νου του (θέλοντας απλά να είναι «επιστημονικός»)… Στην πραγματικότητα η ταύτιση (πραγματική, συμβολική, πρακτική) της Λογικής με την Ηθική δεν μπορεί να θεμελιώσει Ηθική. Αυτό μπορεί να το κάνει κάποιος αναπτυγμένος λογικός (κι ηθικός) άνθρωπος αλλά δεν ισχύει για άλλους. Αν για τον «πολιτισμένο» άνθρωπο είναι λογική η έννοια της Δικαιοσύνης που Υποκαθίσταται από την έννοια της Εξισορρόπισης, της Ισότητας, κλπ., αυτό δεν ισχύει για άλλους. Ο «ανθρωποφάγος» θεωρεί απόλυτα φυσικό και λογικό να σκοτώνει και να «καταναλώνει» τον εχθρό του. Και δεν είναι λίγοι οι «ανθρωποφάγοι» που κυκλοφορούν στον πολιτισμένο κόσμο μας και οι οποίοι «σκοτώνουν» και «καταναλώνουν» τους συνανθρώπους τους με πολλούς και διαφόρους τρόπους… Με άλλα λόγια δεν υπάρχει μία παγκόσμια πανανθρώπινη λογική, ίδια για όλους και συνεπώς μία «ηθική της λογικής». Βεβαίως οι περισσότεροι άνθρωποι συντάσσονται με την λογική, αλλά όχι όλοι… Υπάρχουν διάφορες λογικές (και συνεπώς ηθικές) που ισχύουν για μεγαλύτερους ή μικρότερους πληθυσμούς… Άλλωστε ο Καντ μολονότι ήταν μεγάλος φιλόσοφος είναι απλά μία μετριότητα μπροστά σε άλλους φιλοσόφους όπως ο Πλάτωνας ή ο Χέγκελ (που «παρεξηγήθηκε» περίεργα και ποικιλότροπα από πολλούς…)…

5. Η «ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΗ» ΗΘΙΚΗ

Έχει διατυπωθεί από κοινωνιολόγους (επιστήμονες που ερμηνεύουν την «πραγματικότητα» μέσα από την κοινωνία και την κοινωνική ζωή) η άποψη ότι η «Ηθική» είναι ένα σύνολο από κανόνες που καθορίζονται από την κοινωνική ομάδα και καθιερώνονται και θεσμοθετούνται… επηρεάζοντας ως ένα βαθμό και το «Δίκαιο» (το «θεσμοθετημένο δίκαιο», τους νόμους). Έτσι, για το άτομο, η Πηγή της Ηθικότητας δεν είναι Εσωτερική (όπως στην Φιλοσοφία του Πλάτωνα, στον Καντ, κλπ., δηλαδή δεν πηγάζει από την Οντολογική Αρχή του Ανθρώπου, ή έστω από την Νοημοσύνη, την Ορθή Λογική, κλπ.) αλλά εξωτερική, αφού επιβάλλεται στο άτομο από την κοινωνία κατά την «κοινωνικοποίησή» του, και από την κοινωνία (με διαφόρους μηχανισμούς) κατά την κοινωνική ζωή… Αν αυτό είναι αλήθεια… και το βλέπουμε να συμβαίνει μπροστά μας… ισχύει εντούτοις ως ένα σημείο, κι είναι παραπλανητικό να υιοθετήσουμε μία τέτοια θέση σε απόλυτο βαθμό… Ακόμα κι αν παραβλέψουμε την Ανώτερη Φύση μας και την Νοημοσύνη που Ενεργεί μέσα στο άτομο σαν Προσωπική Συμβολή στην Ηθικότητά του, όμως δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το πολύ απλό γεγονός ότι η κοινωνία (η κοινωνική ομάδα) δεν είναι κάτι αυθαίρετο (χωρίς ιστορικές καταβολές, χωρίς συνέχεια, χωρίς «ιδεολογία»)… ούτε θεσμοθετεί αυθαίρετα… Στην πραγματικότητα μία οποιαδήποτε κοινωνία σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή έχει μία πολύ παλιά ιστορία πίσω της (μία «παράδοση») και την λαμβάνει υπόψιν της στην διαμόρφωση της Ηθικής και της Ιδεολογίας (έξω από πρακτικούς, κοινωνικούς, και οικονομικούς παράγοντες)… Όλες οι κοινωνίες έχουν κάποια μεταφυσική πίστη (είτε πρόκειται για πίστη σε Μία Παγκόσμια Αρχή, είτε πρόκειται για μία πεποίθηση ότι «δεν υπάρχει θεός»), επικαλούνται Κάποια Ηθική Αρχή, την Λογική Αξία, όπως η Δικαιοσύνη, η Ισότητα, η Κοινωνική Συνοχή κι η Αλληλοβοήθεια, κλπ., για να θεσπίσουν κανόνες, θεσμούς, νόμους. Χωρίς αυτό το «ιστορικό ελάχιστο» (δηλαδή την συσσωρευμένη πολιτιστική εμπειρία της κοινωνίας) δεν μπορεί να οργανωθεί και να λειτουργήσει μία κοινωνία… Τώρα το κατά πόσο τηρούνται οι «κανόνες» και εφαρμόζονται οι «νόμοι», αυτό είναι ένα άλλο θέμα (που οφείλει όμως να μελετήσει και να ερμηνεύσει η Κοινωνιολογία…)… Κατά την γνώμη μας η Ηθική αυτού του είδους (η κοινωνιολογική ηθική) είναι η κοινωνική ηθική που περιγράφει ο Πλάτωνας, μία ηθική που επικαλείται Αξίες και Αρετές που δύσκολα όμως εφαρμόζονται από την κοινωνία…

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΚΑΙ ΤΟ ΗΘΟΣ

Το Ον που αναπτύσσεται πνευματικά (κι αυτό ισχύει και για τους μεταφυσικούς κόσμους κι όχι μόνο για τον υλικό κόσμο, το γήινο κόσμο) βρίσκει μέσα του την Αληθινή Φύση του, την Ενότητα του Όντος, την Βαθύτερη Σημασία της Σχέσης των Όντων μεταξύ τους (που είναι η Ουσία της Αγάπης, της Καλοσύνης, της Συμπόνιας…), την Αληθινή Αρετή, την Αλήθεια, την Δικαιοσύνη, κι όλες τις προσωπικές και κοινωνικές αρετές… Η Ηθική του είναι Πηγαία, Ζωντανή. Δεν έχει ανάγκη να συμμορφωθεί με «έξωθεν» κανόνες… Συνήθως οι κοινωνίες στις οποίες ζουν τα όντα (με μία ηθική της συμμόρφωσης) είναι στην οντολογική και ηθική κλίμακα πολύ χαμηλά… Αν το Ον, το Πρόσωπο, δεν μπορεί να βρει μέσα του την Αληθινή Πηγή της Ηθικότητας, αν δεν μπορεί (όπως πιστεύει ο Καντ) να επικαλεστεί την Νοημοσύνη, αναγκαστικά θα ζητήσει «έξω» γνώμονα για την δράση του. Θα βασιστεί στην ηθική της κοινωνίας, της οικογένειας, της κοινωνικής ομάδας, κλπ. Αλλά μία τέτοια ηθική, ούτε οντολογική αξία έχει, ούτε πραγματική (ηθική) χρησιμότητα. Είναι μία ηθική συμμόρφωσης, μιμητική, υποκριτική. Μία τέτοια ηθική μπορεί να οριοθετεί την εξωτερική συμπεριφορά αλλά δεν μπορεί ούτε Ηθική να δημιουργήσει ούτε καμία πνευματική εξέλιξη μπορεί να προωθήσει…

Είτε έτσι, είτε αλλιώς, η Ηθική είναι θέμα Προσώπου κι όχι της κοινωνίας. Τι εννοούμε με αυτό; Όπως η Ύπαρξη έχει κατά κύριο λόγο Οντική (και Οντολογική) σημασία, το ίδιο κι η Δραστηριότητα της Ύπαρξης (το Ήθος, η Ηθική, η Πράξη) έχει βαθιά οντολογική σημασία. Ό,τι είναι ο άνθρωπος (ό,τι έχει μέσα στην καρδιά του, όπως έλεγε ένας παλιός Διδάσκαλος) αυτό βγάζει προς τα έξω. Αυτή είναι η γνήσια ηθική του (όποια κι αν είναι). Αντίθετα η συμμόρφωση με έξωθεν κανόνες μπορεί να αφορά κοινωνία, πολιτικούς, κλπ., που θέλουν να χειραγωγήσουν το πλήθος αλλά δεν έχει καμία ηθική αξία… Με άλλα λόγια, η Ηθική (σαν πρόβλημα) είναι κατεξοχήν φιλοσοφικό πρόβλημα και δευτερευόντως αφορά την κοινωνία, την πολιτική, κλπ…

ΠΟΙΑ ΗΘΙΚΗ; ΤΟ ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΣ ΕΡΩΤΗΜΑ

Όπως το Οντολογικό Ερώτημα (ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΥΠΑΡΞΗ;) και το Γνωσιολογικό Ερώτημα (ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ; ΑΛΗΘΕΙΑ; ΠΩΣ ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΟΜΑΣΤΕ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ;) έτσι και το Ηθικό Ερώτημα (ΠΩΣ ΣΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΜΟΥ, ΟΠΟΙΑ ΚΙ ΑΝ ΕΙΝΑΙ, ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΑΞΩ;) είναι κατά κύριο λόγο Προσωπικό. Το Ον, τον Άνθρωπο, σαν Πρόσωπο, αφορά «Αυτό που Είναι» (αυτός ο ίδιος), αφορά το να «αντιλαμβάνεται την αλήθεια», και το να «πράττει σωστά». Είτε το θέλουμε, είτε όχι, η Οντολογική Εξέλιξη δεν μπορεί παρά να είναι ατομική αφού στην παρούσα φάση της εξέλιξής μας έχουμε διαμορφώσει μία «ατομική συνείδηση» και ζούμε μία «προσωπική ζωή». Ούτε Θεός, ούτε κόσμος, ούτε κοινωνία, ούτε άνθρωπος, θα εξελιχθεί για λογαριασμό μας, θα «είναι» για λογαριασμό μας, θα «κατανοήσει» για λογαριασμό μας, και θα «πράξει» για λογαριασμό μας. Κι εδώ γίνεται κατανοητό το μέγεθος της Προσωπικής Ευθύνης του Καθενός μας, η Άβυσσος της Ελευθερίας μας, αλλά και η Υποχρεωτική Αποδοχή των αποτελεσμάτων των πράξεών μας. Οφείλουμε να Βαδίσουμε τον Δρόμο της Εξέλιξης εμείς οι ίδιοι, Προσωπικά, Έμπρακτα…

Αν θέλουμε λοιπόν να απαντήσουμε στο Αληθινό Θεμελιώδες Ηθικό Ερώτημα «ΠΟΙΑ ΗΘΙΚΗ;» Οφείλουμε (τουλάχιστον στον εαυτό μας) να Ξεκινήσουμε από την Βάση, από την Αρχή. Αν σαν υπάρξεις (η ύπαρξη, ο καθένας μας) Στηριζόμαστε Οντικά σε Μία Παγκόσμια Αρχή από την Οποία έχουμε «Αποσπαστεί» (κατά την «αντίληψή» μας) δημιουργώντας μία ατομική («προσωπική») συνείδηση ΟΦΕΙΛΟΥΜΕ ΝΑ ΑΝΑΖΗΤΗΣΟΥΜΕ ΠΙΣΩ ΣΤΗΝ ΑΡΧΕΓΟΝΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΟΝΤΟΣ ΤΗΝ ΑΛΗΘΙΝΗ ΦΥΣΗ ΜΑΣ, ΤΟΝ ΑΛΗΘΙΝΟ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟ ΜΑΣ. Αυτό Δίδαξαν όλοι οι Μεγάλοι Διδάσκαλοι κι όλοι οι Μεγάλοι Φιλόσοφοι…

Αν η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ είναι η Συνείδηση σαν Λειτουργία Αντίληψης και Πάνω σε Αυτή στηρίζονται οι προσωπικοί περιορισμοί και αυτοσχεδιασμοί και «αντιλήψεις» μας, Οφείλουμε να Ανυψωθούμε πάνω από την συνηθισμένη συνείδησή μας (το προσωπικό εγώ) και να Βιώσουμε μία «Διευρυμένη Συνείδηση» (χωρίς προσωπικά στοιχεία), που Βυθίζεται στο Παγκόσμιο Πνεύμα (κι από την Ενότητα μέσα στην πολλαπλότητα, στην Αληθινή Ενότητα του Είναι… κι από Εκεί Ως το Ένα… κι Ως το Άπειρο Θείο)…

Συνεπώς η Μόνη Ηθική που μπορούμε να έχουμε είναι η Ζωντανή, Εξελισσόμενη, Δυναμική, Ηθική του Όντος, που Ανυψώνεται από το περιορισμένο ατομικό εγώ Ως το Παγκόσμιο Πνεύμα, Ως το Αρχικό Ένα. Όσο Ανυψωνόμαστε Οντικά και Γνωσιολογικά τόσο και η Ηθική που θα πηγάζει από την Οντική Κατάστασή μας και την Γνωσιολογική Κατανόησή μας θα Μετουσιώνεται από Αρετή σε Αγάπη κι από Αγάπη σε ΕΝΟΤΗΤΑ.

Άλλος δρόμος (από τον Δρόμο της Πνευματικής Εξέλιξης) δεν υπάρχει, άλλη ηθική δεν υπάρχει. Με κανένα άλλο τρόπο, ούτε θρησκευτικό, ούτε φιλοσοφικό, ούτε ιδεολογικό, ούτε κοινωνιολογικό, μπορεί να θεμελιωθεί ΗΘΙΚΗ. Μιλάμε για Γνήσια Ηθική γιατί «ηθική συμμόρφωση» μπορεί να θεμελιώσει οποιαδήποτε κοινωνική ομάδα… Ακόμα κι ο «υπόκοσμος» έχει τον ηθικό κώδικά του… Όμως όλες αυτές οι ηθικές είναι σκουπίδια…

ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΤΗΣ ΑΝΗΘΙΚΟΤΗΤΑΣ

Κάθε οργανωμένη κοινωνία έχει τους «κανόνες» της (τον ηθικό κώδικά της) που στηρίζονται σε πρακτικές, βιοτικές, οργανωτικές, πολιτικές, και ιδεολογικές ανάγκες… Ο άνθρωπος (ο μη εξελιγμένος, υλικός, άνθρωπος) είναι συνισταμένη των προσωπικών επιδιώξεών του και των κοινωνικών επιταγών, συνθηκών, και καταστάσεων. Βασική επιδίωξη του ανθρώπου είναι η επιβίωσή του, η κοινωνική εξέλιξή του, (η σχέση και) η οικογένεια… Από την αρχή της δημιουργίας των ανθρώπινων κοινωνιών (όταν ο άνθρωπος ήταν στο προ-ανθρώπινο στάδιο εδώ και 500.000 χρόνια), ελάχιστα πράγματα έχουν αλλάξει… οι οργανωτικές δομές των ανθρώπινων κοινωνιών έχουν παραμείνει ουσιαστικά ίδιες. Η θεσμοθέτηση της ιδιοκτησίας (που εξυπηρετεί όχι μόνο την προσωπική επιβίωση αλλά και την συσσώρευση πλούτου, δηλαδή δύναμης, δηλαδή εξουσίας μέσα στην κοινότητα), της συναλλαγής (προϊόν, αξία, αργότερα χρήμα, κλπ.), της εξουσίας (της κυριαρχίας του ισχυρού, του πιο πλούσιου, κλπ.), κανόνων δικαίου (δηλαδή του κοινωνικού στάτους), κλπ., είναι μία πανάρχαια υπόθεση. Και μολονότι ο κόσμος τεχνολογικά εξελίχθηκε οι βασικές δομές της κοινωνίας παραμένουν ίδιες… Αυτή η κατάσταση της κοινωνίας ασφαλώς ευνοεί τους έχοντες και κατέχοντες μολονότι το 99% του πλήθους σε όλο τον πλανήτη δεν θα ήθελε μία διαφορετική οργάνωση της κοινωνίας πιστεύοντας ότι ευνοείται, έχοντας μία μικρή ιδιοκτησία, έχοντας μία «θέση» στην κοινωνία, κλπ…

Από την άλλη μεριά οι πολιτικοί άρχοντες και θεσμοθετούντες δεν αγγίζουν τους βασικούς θεσμούς της κοινωνίας… περιορίζονται στο ρόλο του «διαχειριστή της κατάστασης». Είναι υπηρέτες των πλουτοκρατών (κι εξαρτημένοι από αυτούς) και δεν θέλουν με κανένα τρόπο να οργανώσουν μία διαφορετική κοινωνία.

Ο «λαός» εξ’ άλλου που είναι «κυρίαρχος» μόνο στο να εκλέγει τους «υπηρέτες» της κυρίαρχης εξουσίας (του πλούτου), παραπλανάται, εμπαίζεται, και τελικά σέρνεται σε μία ζωή που δεν οργάνωσε, δεν διάλεξε, κι ίσως δεν θέλει (κατά βάθος)…

Οι τρεις πυλώνες της εξουσίας, η πλουτοκρατία, οι πολιτικοί, κι ο λαός έχουν εκ των πραγμάτων διαφορετικά συμφέροντα. Οι πλουτοκράτες, παλιότερα βασιλιάδες κι άρχοντες, σήμερα τραπεζίτες, χρηματιστές, επενδυτές, θέλουν να διατηρήσουν την εξουσία τους και σήμερα έχουν «καταχρεώσει» τους «συνεργάτες» τους πολιτικούς σε ολόκληρο τον πλανήτη, που ρίχνουν το βάρος της ολέθριας κακοδιαχείρισης στους λαούς… Σπάνια υπήρξαν ηγέτες που πήραν το μέρος του λαού… Σπάνια επίσης, μέσα στην ιστορία, λαοί, είχαν την ωριμότητα να αντιληφθούν την αλήθεια και να επαναστατήσουν. Συνήθως οι επαναστάσεις χειραγωγούνται και τελικά εγκαθιδρύουν παρόμοια καθεστώτα με αυτά που ήθελαν να καταργήσουν…

Έτσι ο σημερινός άνθρωπος, ριγμένος μέσα σε μία κοινωνία οργανωμένη κατά τα συμφέροντα των λίγων (της πλουτοκρατίας), με θεσμοθετημένο το «άδικο» (του πλούτου, της ιδιοκτησίας, της κερδοσκοπίας, της απάτης…) που βαφτίζει «δίκαιο», με αγύρτες και υποκριτές στην πολιτική εξουσία που ενώ υπηρετούν άλλο κύριο (τους πλουτοκράτες) ονομάζουν υποκριτικά τους εαυτούς τους «εκπρόσωπους» ή (με πιο πολύ θράσος) «υπηρέτες» του λαού… μέλος ενός λαού σε, απάθεια, αδιαφορία, χωρίς αντανακλαστικά, βρίσκεται μπροστά στο δίλημμα τι να κάνει. Καθένας πρέπει να αναρωτηθεί τι «είναι», τι «συμβαίνει γύρω του», τι «κάνει». Η απάντηση που θα δώσει ο καθένας δεν αφορά μόνο την προσωπική επιβίωσή του και εξέλιξή του, αφορά και τους άλλους.

Αν δεν διαφωτιστούν οι άνθρωποι, και δεν διαφωτιστούν πολλοί άνθρωποι, θα είναι έρμαια και θύματα μίας ανήθικης κοινωνίας (όσο κι αν επικαλούνται τον «πολιτισμό» και την «ηθική» και το «δίκαιο») και δεν θα μπορέσει ποτέ να αλλάξει η κοινωνία… Οι αληθινοί άνθρωποι είναι έξω από την ανήθικη κοινωνία (έξω από το «μαντρί»). Αλλά παράλληλα οι αληθινοί άνθρωποι δεν έχουν την δική τους κοινωνία, τον δικό τους «χώρο»…

Η ΟΔΟΣ ΤΩΝ ΕΞΗ ΑΡΕΤΩΝ Ή ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ

1. Η ΑΠΑΡΝΗΣΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Ο Αληθινός Άνθρωπος που Ακολουθεί την Οδό της Αυτογνωσίας (κι Αναγνωρίζει την Αληθινή Εσώτερη Φύση του…) «περνά» μέσα από τον κόσμο χωρίς να θέλει να τον «κατακτήσει» και χωρίς να τον «απαρνιέται». Αποδέχεται την ζωή όπως είναι, κι έτσι πορεύεται χωρίς κέρδη και ζημιές. Χρησιμοποιεί τα πράγματα χωρίς να σκλαβώνεται σ’ αυτά. Είναι από πεποίθηση Ακτήμονας, και μπορεί με όμοιούς του να θεμελιώσει μία κοινότητα όπου επικρατεί η «αρχή της ΑΚΤΗΜΟΣΥΝΗΣ» ή η «αρχή της κοινοκτημοσύνης»

2. Η ΗΡΕΜΙΑ ΤΗΣ ΥΛΙΚΗΣ ΨΥΧΗΣ (ΤΩΝ ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ)

Ο Αληθινός άνθρωπος, έχοντας «Διευθετήσει» τις ψυχοσωματικές λειτουργίες του μέσα στο Φως της Γνώσης του, έχοντας Προσανατολιστεί μέσα στην ζωή, κι έχοντας Αναγνωρίσει τις «πραγματικές ανάγκες» του, Πορεύεται Ήρεμα, χωρίς να «διεκδικεί» τίποτα και χωρίς να «παρεκκλίνει» από την πορεία του… Αποφεύγει τις πιέσεις χωρίς να υποχωρεί… (Πως το κάνει; Εκείνος Γνωρίζει. Λειτουργεί σε ένα βαθύτερο υψηλότερο επίπεδο, από εκείνο του συνηθισμένου ανθρώπου)… Πορεύεται με πραγματική βαθιά ΤΑΠΕΙΝΟΤΗΤΑ… Δεν αποδέχεται να έχει εξουσία ούτε δέχεται άλλη εξουσία έξω από την Εξουσία του Θεού. Δεν χειραγωγεί και δεν χειραγωγείται…

3. Η ΗΣΥΧΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ

Ο Αληθινός Άνθρωπος, έχοντας «ανυψωθεί» πάνω από τον γήινο κόσμο, έχοντας καταλύσει όλους τους δεσμούς με την ζωή στον εξωτερικό κόσμο, χωρίς «επιθυμίες», πορεύεται με Γνώμονα την Αρχή της ΙΣΟΤΗΤΑΣ, που «εξομοιώνει» όλες τις διαφορές που «διακρίνει».

4. Η ΣΙΩΠΗ ΤΟΥ ΝΟΥ

Ο Αληθινός Άνθρωπος έχοντας «καθαρίσει» το Νου του από όλες τις «παρεκτροπές» που οδηγούν στην απατηλή αντίληψη μίας ύπαρξης «ξεχωριστής» από το «Παγκόσμιο Σώμα» βιώνει την Αληθινή Σιγή του Νου… και «μετουσιώνεται» σε Ήλιο της ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ, της Δικαιοσύνης που αποκαθιστά ανισότητες κι αδικίες.

5. Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ

Ο Αληθινός Άνθρωπος που «Γίνεται» (Αυτό που Πάντα Είναι) Ένα με το Παγκόσμιο Πνεύμα… είναι πραγματικά ΑΓΑΠΗ, Αντίληψη Ενότητας, Πηγή Αυθεντικής Αγαθότητας και Πράξη Καλοσύνης… Αγάπη που θυσιάζει το εγώ στο Ένα, που δέχεται ευχάριστα ακόμα και την βλάβη του εγώ για χάρη του Ενός.

6. Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΦΥΣΗ

Ο Αληθινός Άνθρωπος Βιώνοντας την ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΦΥΣΗ του, την Θεότητά Του, που είναι «η Ίδια Μία και Μόνη Πραγματικότητα» για όλα τα όντα, είναι Ένα με όλα τα όντα, ακόμα κι όταν εκείνα δεν το γνωρίζουν ή το «πολεμούν».

Ο Αληθινός Άνθρωπος ΕΙΣΑΙ ΕΣΥ, όταν Γνωρίσεις τον Εαυτό Σου

Σημασία δεν έχει το αποτέλεσμα αλλά η προσπάθεια που καταβάλλεις για να πετύχεις τα όνειρα σου

Αποτυγχάνω περισσότερο από τους άλλους. Αποτυγχάνω συνεχώς. Έχω αποτύχει στις επιχειρήσεις, στις σχέσεις μου, στη ζωή μου.

Παλιότερα αναρωτιόμουν ποιος ήταν ο λόγος. Λυπόμουν τον εαυτό μου και υπέφερα από την τρομερή ασθένεια της χρόνιας θυματοποίησης. Όμως τώρα καταλαβαίνω. Κάθε λάθος με οδηγούσε προς μια καλύτερη ζωή. Η αποτυχία είναι το τίμημα του μεγαλείου.

Η αποτυχία είναι απαραίτητο συστατικό οποιουδήποτε σημαντικού επιτεύγματος.

Όπως έγραψε ο Ντέιβιντ Κέλι, γκουρού της καινοτομίας: «Να αποτύχεις γρηγορότερα για να πετύχεις νωρίτερα». Δεν μπορείτε να κερδίσετε τίποτα αν δεν βγείτε από τη ζώνη ασφαλείας σας και δεν πάρετε μερικά υπολογισμένα ρίσκα. Χωρίς ρίσκο δεν υπάρχει ανταμοιβή. Και όσο περισσότερο ρισκάρετε κυνηγώντας τα όνειρά σας τόσο περισσότερες αποτυχίες θα έχετε.

Πάρα πολλοί ζουν σε αυτό που αποκαλώ «ασφαλές λιμάνι του οικείου». Τρώνε το ίδιο πρωινό εδώ και 20 χρόνια. Κάνουν την ίδια διαδρομή για τη δουλειά. Τις ίδιες συζητήσεις. Τις ίδιες σκέψεις. Δεν κατακρίνω αυτόν τον τρόπο ζωής. Αν σας κάνει ευτυχισμένους, έχει καλώς. Όμως δεν έχω γνωρίσει κανέναν που να ζει έτσι και να είναι ευτυχισμένος. Αν συνεχίσετε να κάνετε ό,τι κάνατε, θα συνεχίσετε να εισπράττετε τα ίδια αποτελέσματα. Αυτό μου το έμαθε η ζωή.

Σύμφωνα με τον Αϊνστάιν, παραφροσύνη είναι να κάνεις τα ίδια πράγματα και να περιμένεις διαφορετικά αποτελέσματα. Κι όμως, οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν ακριβώς έτσι. Η αληθινή χαρά έρχεται όταν μπαίνετε στο παιχνίδι και ρισκάρετε. Ναι, θα αποτύχετε περισσότερο. Αλλά ξέρετε κάτι; Θα αρχίσει να σας επισκέπτεται συχνότερα και η επιτυχία.

Η αποτυχία είναι απλώς μέρος της διαδικασίας που θα σας κάνει σπουδαίους. «Οι αποτυχίες είναι σημάδι μεγαλείου», είπε ο Τομ Πίτερς. Οι καλύτερες εταιρείες του πλανήτη έχουν αποτύχει περισσότερο από τις μέτριες.

Οι πιο επιτυχημένοι άνθρωποι του κόσμου έχουν αποτύχει περισσότερο από τους συνηθισμένους. Προσωπικά, το μόνο που θεωρώ αποτυχία είναι το να μην προσπαθείς, να μην ονειρεύεσαι, να μην τολμάς. Το πραγματικό ρίσκο είναι μια ζωή δίχως ρίσκο.

Ο Μαρκ Τουέιν είπε εύστοχα: «Σε 20 χρόνια από τώρα θα είσαι πιο απογοητευμένος για τα πράγματα που δεν έκανες παρά για τα πράγματα που έκανες».

Γι’ αυτό διεκδικήστε σήμερα. Ζητήστε μεγαλύτερη κατανόηση από τον συνεργάτη σας. Ζητήστε περισσότερη αγάπη από τον/την αγαπημένο/η σας στο σπίτι. Κάντε το. Σας προκαλώ.