ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΣΟΦΟΚΛΗΣ - Τραχίνιαι (375-435)

375 ΔΗ. οἴμοι τάλαινα, ποῦ ποτ᾽ εἰμὶ πράγματος;
τίν᾽ ἐσδέδεγμαι πημονὴν ὑπόστεγον
λαθραῖον; ὦ δύστηνος· ἆρ᾽ ἀνώνυμος
πέφυκεν, ὥσπερ οὑπάγων διώμνυτο,
ἡ κάρτα λαμπρὰ καὶ κατ᾽ ὄμμα καὶ φύσιν.
380 ΑΓ. πατρὸς μὲν οὖσα γένεσιν Εὐρύτου ποτὲ
Ἰόλη ᾽καλεῖτο, τῆς ἐκεῖνος οὐδαμὰ
βλάστας ἐφώνει δῆθεν οὐδὲν ἱστορῶν.
ΧΟ. ὄλοιντο μή τι πάντες οἱ κακοί, τὰ δὲ
λαθραῖ᾽ ὃς ἀσκεῖ μὴ πρέπονθ᾽ αὑτῷ κακά.
385 ΔΗ. τί χρὴ ποεῖν, γυναῖκες; ὡς ἐγὼ λόγοις
τοῖς νῦν παροῦσιν ἐκπεπληγμένη κυρῶ.
ΧΟ. πεύθου μολοῦσα τἀνδρός, ὡς τάχ᾽ ἂν σαφῆ
λέξειεν, εἴ νιν πρὸς βίαν κρίνειν θέλοις.
ΔΗ. ἀλλ᾽ εἶμι· καὶ γὰρ οὐκ ἀπὸ γνώμης λέγεις.
390 ΑΓ. ἡμεῖς δὲ προσμένωμεν; ἢ τί χρὴ ποεῖν;
ΔΗ. μίμν᾽, ὡς ὅδ᾽ ἁνὴρ οὐκ ἐμῶν ὑπ᾽ ἀγγέλων
ἀλλ᾽ αὐτόκλητος ἐκ δόμων πορεύεται.
ΛΙ. τί χρή, γύναι, μολόντα μ᾽ Ἡρακλεῖ λέγειν;
δίδαξον, ὡς ἕρποντος, εἰσορᾷς, ἐμοῦ.
395 ΔΗ. ὡς ἐκ ταχείας σὺν χρόνῳ βραδεῖ μολὼν
ᾄσσεις, πρὶν ἡμᾶς κἀννεώσασθαι λόγους.
ΛΙ. ἀλλ᾽ εἴ τι χρῄζεις ἱστορεῖν, πάρειμ᾽ ἐγώ.
ΔΗ. ἦ καὶ τὸ πιστὸν τῆς ἀληθείας νεμεῖς;
ΛΙ. ἴστω μέγας Ζεύς, ὧν γ᾽ ἂν ἐξειδὼς κυρῶ.
400 ΔΗ. τίς ἡ γυνὴ δῆτ᾽ ἐστὶν ἣν ἥκεις ἄγων;
ΛΙ. Εὐβοιίς· ὧν δ᾽ ἔβλαστεν οὐκ ἔχω λέγειν.
ΑΓ. οὗτος, βλέφ᾽ ὧδε. πρὸς τίν᾽ ἐννέπειν δοκεῖς;
ΛΙ. σὺ δ᾽ ἐς τί δή με τοῦτ᾽ ἐρωτήσας ἔχεις;
ΑΓ. τόλμησον εἰπεῖν, εἰ φρονεῖς, ὅ σ᾽ ἱστορῶ.
405 ΛΙ. πρὸς τὴν κρατοῦσαν Δῃάνειραν, Οἰνέως
κόρην, δάμαρτά θ᾽ Ἡρακλέους, εἰ μὴ κυρῶ
λεύσσων μάταια, δεσπότιν τε τὴν ἐμήν.
ΑΓ. τοῦτ᾽ αὔτ᾽ ἔχρῃζον, τοῦτό σου μαθεῖν. λέγεις
δέσποιναν εἶναι τήνδε σήν; ΛΙ. δίκαια γάρ.
410 ΑΓ. τί δῆτα; ποίαν ἀξιοῖς δοῦναι δίκην,
ἢν εὑρεθῇς ἐς τήνδε μὴ δίκαιος ὤν;
ΛΙ. πῶς μὴ δίκαιος; τί ποτε ποικίλας ἔχεις;
ΑΓ. οὐδέν. σὺ μέντοι κάρτα τοῦτο δρῶν κυρεῖς.
ΛΙ. ἄπειμι. μῶρος δ᾽ ἦ πάλαι κλύων σέθεν.
415 ΑΓ. οὔ, πρίν γ᾽ ἂν εἴπῃς ἱστορούμενος βραχύ.
ΛΙ. λέγ᾽ εἴ τι χρῄζεις· καὶ γὰρ οὐ σιγηλὸς εἶ.
ΑΓ. τὴν αἰχμάλωτον, ἣν ἔπεμψας ἐς δόμους,
κάτοισθα δήπου; ΛΙ. φημί· πρὸς τί δ᾽ ἱστορεῖς;
ΑΓ. οὔκουν σὺ ταύτην, ἣν ὑπ᾽ ἀγνοίας ὁρᾷς,
420 Ἰόλην ἔφασκες Εὐρύτου σπορὰν ἄγειν;
ΛΙ. ποίοις ἐν ἀνθρώποισι; τίς πόθεν μολὼν
σοὶ μαρτυρήσει ταῦτ᾽ ἐμοῦ κλύειν παρών;
ΑΓ. πολλοῖσιν ἀστῶν. ἐν μέσῃ Τραχινίων
ἀγορᾷ πολύς σου ταῦτά γ᾽ εἰσήκουσ᾽ ὄχλος.
ΛΙ. ναί·
425 κλύειν γ᾽ ἔφασκον. ταὐτὸ δ᾽ οὐχὶ γίγνεται
δόκησιν εἰπεῖν κἀξακριβῶσαι λόγον.
ΑΓ. ποίαν δόκησιν; οὐκ ἐπώμοτος λέγων
δάμαρτ᾽ ἔφασκες Ἡρακλεῖ ταύτην ἄγειν;
ΛΙ. ἐγὼ δάμαρτα; πρὸς θεῶν, φράσον, φίλη
430 δέσποινα, τόνδε τίς ποτ᾽ ἐστὶν ὁ ξένος.
ΑΓ. ὃς σοῦ παρὼν ἤκουσεν ὡς ταύτης πόθῳ
πόλις δαμείη πᾶσα, κοὐχ ἡ Λυδία
πέρσειεν αὐτήν, ἀλλ᾽ ὁ τῆσδ᾽ ἔρως φανείς.
ΛΙ. ἅνθρωπος, ὦ δέσποιν᾽, ἀποστήτω· τὸ γὰρ
435 νοσοῦντι ληρεῖν ἀνδρὸς οὐχὶ σώφρονος.

***

ΔΗΙ. Αλίμονό μου, η άμοιρη· τί να ᾽ναι
αυτό που μ᾽ εύρε; τί κακό μεγάλο
πὄμπασα μες στα σπίτια μου, χωρίς
να το γνωρίζω; Ω συφορά μου, αλήθεια
μια άγνωστ᾽ ήταν, καθώς δα τ᾽ ορκιζόταν
κι αυτός που την προβόδιζε εδώ πέρα.
ΑΓΓ. Και πάρα πολύ βέβαια σφαντάζει
κι απ᾽ ομορφιά κι απ᾽ αρχοντιά· η γενιά της,
380 του Εύρυτου θυγατέρα και τη λέγαν
Ιόλη τότε· μα εδώ, τίποτα εκείνος
δεν ήξερε να πει για τη σειριά της,
γιατί ούτε, τάχα, ζήτησε να μάθει.
ΧΟΡ. Να χαθούν — όχι όλ᾽ οι κακοί, μα εκείνος
που έν᾽ άπρεπο κακό κρυφά δουλεύει.
ΔΗΙ. Τί πρέπει τώρα, φίλες μου, να κάμω;
γιατ᾽ εγώ μένω σαν αλαλιασμένη
μ᾽ αυτά που εδώ μαθαίνω. ΧΟΡ. Πήγαινε
να ρωτήσεις τον ίδιο, και μπορεί ίσως
να σου πει την αλήθεια, αν συ θελήσεις
να του τρίξεις τα δόντια. ΔΗΙ. Ναι, θα πάω,
γιατ᾽ άσκημη δεν είναι η συμβουλή σου.
ΧΟΡ. Και μεις να περιμένομε; ή τί πρέπει
390 να κάμομε; ΔΗΙ. Να μένεις, γιατί νά τον
κι ο ίδιος, που χωρίς να του μηνύσω,
μα απρόσκλητος μας έρχεται από μέσα.
ΛΙΧ. Τί έχεις να παραγγείλεις, δέσποινά μου,
να λέω στον Ηρακλή, όταν θα πάω,
γιατί, βλέπεις, είμ᾽ έτοιμος να φεύγω.
ΔΗΙ. Πόσο να φύγεις βιάζεσαι, ενώ τόσο
σε περιμέναμε καιρό για νά ᾽ρθεις,
και δίχως ξανά πάλι να τα πούμε.
ΛΙΧ. Μ᾽ αν θες να ρωτάς τίποτα, εδώ ᾽μαι.
ΔΗΙ. Κι όρκο μού δίνεις πως θα πεις αλήθεια;
ΛΙΧ. Μάρτυς μου ο μέγας Δίας, για όσα καν ξέρω….
400 ΔΗΙ. Ποιά είναι λοιπόν η νέα πού ηρθες να φέρεις;
ΛΙΧ. Απ᾽ την Εύβοια· μα ποιών γονιών δεν ξέρω…
ΔΗΙ. Ε, συ· γιά κοίτα δω· σε ποιό νομίζεις
πως μιλάς; ΛΙΧ. Κι η αφεντιά σου, σαν τί ορίζεις,
που μας ρωτάς; ΑΓΓ. Τόλμησε ν᾽ απαντήσεις,
αν έχεις μπει στο νόημα τί σου λέω.
ΛΙΧ. Μιλώ —αν τα μάτια μου δε με γελούνε—
στη βασίλισσα Δηιάνειρα, του Οινέα
τη θυγατέρα, του Ηρακλή γυναίκα,
και δέσποινα δική μου. ΑΓΓ. Αυτό ίσα-ίσα,
αυτό ήθελ᾽ απ᾽ το στόμα σου ν᾽ ακούσω.
Λες πως αυτή ᾽ναι δέσποινα δική σου;
ΛΙΧ. Γιατί ᾽ναι αλήθεια. ΑΓΓ. Ποιά λοιπόν νομίζεις
410 πως είσ᾽ άξιος να πάθεις τιμωρία,
αν βρεθείς πως της φέρνεσαι όχι τίμια;.
ΛΙΧ. Πώς όχι τίμια; ποιούς δόλους μάς πλέκεις;
ΑΓΓ. Κανένα εγώ· μα εσύ ᾽σαι που το κάνεις
και με το παραπάνω αυτό. ΛΙΧ. Πηγαίνω·
κι ήμουν τρελός τόση ώρα να σ᾽ ακούσω.
ΑΓΓ. Όχι, πρι να μ᾽ αποκριθείς σε κάτι
μικρό, που θενα σε ρωτήσω. ΛΙΧ. Λέγε
τί θες· γιατί βουβός, βέβαια, δεν είσαι.
ΑΓΓ. Την αιχμάλωτη πὄφερες μαζί σου —
ξέρεις ποιά λέω. ΛΙΧ. Ναι· γιατί ρωτάς;
ΑΓΓ. Αυτή λοιπόν, που κάνεις σαν τη βλέπεις
πως δεν την ξέρεις, δε μας έλεγες
420 πως είν᾽ η Ιόλη, του Ευρύτου θυγατέρα;
ΛΙΧ. Σε ποιούς το ᾽λεα; ποιός θα τολμήσει νά ᾽ρθει
μάρτυράς σου, πως μ᾽ άκουσε, παρών,
να λέω αυτά; ΑΓΓ. Μπρος σε πολλούς πολίτες·
στη μέση της πλατείας των Τραχινίων
σ᾽ άκουσε να το λες άπειρο πλήθος.
ΛΙΧ. Ναι· μα έλεγα πως το ᾽χα κι εγώ ακούσει·
κι άλλο ειναι μιαν ιδέα κανείς να λέει
κι άλλο να βεβαιώνει την αλήθεια.
ΑΓΓ. Ποιά ιδέα; δεν έλεγες, μάλιστα μ᾽ όρκο,
πως του Ηρακλή την έφερνες γυναίκα;
ΛΙΧ. Εγώ γυναίκα; πε μου, στο Θεό σου,
430 δέσποινά μου, ποιός είναι πάλι τούτος;
ΑΓΓ. Ένας, που με τ᾽ αυτιά του σου έχει ακούσει
πως για τον πόθο αυτής χαμένη πάει
συθέμελ᾽ η πατρίδα της και διόλου
δεν ήταν που την κούρσεψε η Λυδία,
μα ο έρωτας που τον έπιασε της νέας.
ΛΙΧ. Δέσποινα, πες του ανθρώπου να πηγαίνει,
γιατί δεν πάει ένας γνωστικός να χάνει
τα λόγια του μ᾽ έναν που ο νους του πάσχει.

ΟΜΗΡΟΣ: Ἰλιάς (2.835-2.877)

835 Οἳ δ᾽ ἄρα Περκώτην καὶ Πράκτιον ἀμφενέμοντο,
καὶ Σηστὸν καὶ Ἄβυδον ἔχον καὶ δῖαν Ἀρίσβην,
τῶν αὖθ᾽ Ὑρτακίδης ἦρχ᾽ Ἄσιος, ὄρχαμος ἀνδρῶν,

Ἄσιος Ὑρτακίδης, ὃν Ἀρίσβηθεν φέρον ἵπποι
αἴθωνες μεγάλοι ,ποταμοῦ ἄπο Σελλήεντος.
840 Ἱππόθοος δ᾽ ἄγε φῦλα Πελασγῶν ἐγχεσιμώρων,
τῶν οἳ Λάρισαν ἐριβώλακα ναιετάασκον·
τῶν ἦρχ᾽ Ἱππόθοός τε Πύλαιός τ᾽, ὄζος Ἄρηος,
υἷε δύω Λήθοιο Πελασγοῦ Τευταμίδαο.
Αὐτὰρ Θρήϊκας ἦγ᾽ Ἀκάμας καὶ Πείροος ἥρως,
845 ὅσσους Ἑλλήσποντος ἀγάρροος ἐντὸς ἐέργει.
Εὔφημος δ᾽ ἀρχὸς Κικόνων ἦν αἰχμητάων
υἱὸς Τροιζήνοιο διοτρεφέος Κεάδαο.
Αὐτὰρ Πυραίχμης ἄγε Παίονας ἀγκυλοτόξους,
τηλόθεν ἐξ Ἀμυδῶνος, ἀπ᾽ Ἀξιοῦ εὐρὺ ῥέοντος,
850 Ἀξιοῦ, οὗ κάλλιστον ὕδωρ ἐπικίδναται αἶαν.
Παφλαγόνων δ᾽ ἡγεῖτο Πυλαιμένεος λάσιον κῆρ
ἐξ Ἐνετῶν, ὅθεν ἡμιόνων γένος ἀγροτεράων,
οἵ ῥα Κύτωρον ἔχον καὶ Σήσαμον ἀμφενέμοντο
ἀμφί τε Παρθένιον ποταμὸν κλυτὰ δώματα ναῖον
855 Κρῶμνάν τ᾽ Αἰγιαλόν τε καὶ ὑψηλοὺς Ἐρυθίνους.
Αὐτὰρ Ἁλιζώνων Ὀδίος καὶ Ἐπίστροφος ἦρχον
τηλόθεν ἐξ Ἀλύβης, ὅθεν ἀργύρου ἐστὶ γενέθλη.
Μυσῶν δὲ Χρόμις ἦρχε καὶ Ἔννομος οἰωνιστής·
ἀλλ᾽ οὐκ οἰωνοῖσιν ἐρύσατο κῆρα μέλαιναν,
860 ἀλλ᾽ ἐδάμη ὑπὸ χερσὶ ποδώκεος Αἰακίδαο
ἐν ποταμῷ, ὅθι περ Τρῶας κεράϊζε καὶ ἄλλους.
Φόρκυς αὖ Φρύγας ἦγε καὶ Ἀσκάνιος θεοειδὴς
τῆλ᾽ ἐξ Ἀσκανίης· μέμασαν δ᾽ ὑσμῖνι μάχεσθαι.
Μῄοσιν αὖ Μέσθλης τε καὶ Ἄντιφος ἡγησάσθην,
865 υἷε Ταλαιμένεος, τὼ Γυγαίη τέκε λίμνη,
οἳ καὶ Μῄονας ἦγον ὑπὸ Τμώλῳ γεγαῶτας.
Νάστης αὖ Καρῶν ἡγήσατο βαρβαροφώνων,
οἳ Μίλητον ἔχον Φθιρῶν τ᾽ ὄρος ἀκριτόφυλλον
Μαιάνδρου τε ῥοὰς Μυκάλης τ᾽ αἰπεινὰ κάρηνα·
870 τῶν μὲν ἄρ᾽ Ἀμφίμαχος καὶ Νάστης ἡγησάσθην,
Νάστης Ἀμφίμαχός τε, Νομίονος ἀγλαὰ τέκνα,
ὃς καὶ χρυσὸν ἔχων πόλεμόνδ᾽ ἴεν ἠΰτε κούρη,
νήπιος, οὐδέ τί οἱ τό γ᾽ ἐπήρκεσε λυγρὸν ὄλεθρον,
ἀλλ᾽ ἐδάμη ὑπὸ χερσὶ ποδώκεος Αἰακίδαο
875 ἐν ποταμῷ, χρυσὸν δ᾽ Ἀχιλεὺς ἐκόμισσε δαΐφρων.
Σαρπηδὼν δ᾽ ἦρχεν Λυκίων καὶ Γλαῦκος ἀμύμων
τηλόθεν ἐκ Λυκίης, Ξάνθου ἄπο δινήεντος.

***

835 Όσ᾽ ήλθαν από Πράκτιον, από Περκώτην άνδρες,
από Σηστόν, απ᾽ Άβυδον και απ᾽ την λαμπρήν Αρίσβην,
ο Υρτακίδης Άσιος τους διοικούσε ο μέγας.
Και αυτόν απ᾽ τον Σελλήεντα, ποτάμι της Αρίσβης,
ίπποι μεγάλοι αστραφτεροί εφέραν τον ανδρείον.
840 Τα γένη ακόμη Πελασγών καλών κονταρομάχων,
που της Λαρίσης κατοικούν στα κάρπιμα πεδία·
ο Ιππόθοος και ο Πύλαιος τα διοικούσαν δύο
τέκνα του Λήθου Πελασγού του Τευταμίδη ανδρεία.
ο Ακάμας και ο Πείροος τους Θράκας διοικούσαν
845 όσ᾽ είναι απ᾽ τον ορμητικόν Ελλήσποντον κλεισμένοι.
Ο Εύφημος ήτο αρχηγός των λογχιστών Κικόνων·
τον γέννησε ο θεοφίλητος ο Τροίζηνος Κεάδης.
Οι τοξοφόροι Παίονες με τον Πυραίχμην ήλθαν
μακρόθε, από τον Αξιόν, πλατύροο ποτάμι
850 το ωραιότεοο της γης, και από την Αμυδώνα.
Τους Παφλαγόνας έφερεν ο ανδρείος Πυλαιμένης
από την γην των Ενετών, π᾽ άγρια μουλάρια τρέφει,
τους έστειλεν η Κύτωρος, η Σήσαμος που έχουν
στου Παρθενίου την ροήν λαμπρές τες κατοικίες,
855 η Κρώμνα και ο Αιγιαλός κι οι απόκρημνοι Ερυθίνοι.
Τους Αλιζώνας έφεραν οι Επίστροφος και Οδίος,
όθεν μακράν ο άργυρος γεννάται, στην Αλύβην.
Ο Χρόμις είχε τους Μυσούς κι ο Έννομος ο μάντις·
και μ᾽ όλην του την μαντικήν δεν ξέφυγε την μοίραν,
860 αλλά και αυτόν εφόνευσεν ο γρήγορος Πηλείδης
μες στο ποτάμι, όπ᾽ έσφαξε και τόσους άλλους Τρώας.
Τους Φρύγας τους πολεμικούς από την Ασκανίαν
ο θεϊκός Ασκάνιος και ο Φόρκυς διοικούσαν.
Ο Άντιφος τους Μήονας και ο Μέσθλης διοικούσαν
865 που ο Ταλαιμένης γέννησε και η Γυγαία λίμνη·
τους Μήονας που κατοικούν εις τες ποδιές του Τμώλου.
Ο Νάστης πάλιν των Καρών, λαών βαρβαροφώνων,
ήτο αρχηγός που των Φθειρών τους έστειλαν τα πλάγια
πολύδενδρα και η Μίλητος και οι πέτρες της Μυκάλης
870 δύο τέκνα του Νομίονος, αγόρια παινεμένα,
ήσαν εκείνων οι αρχηγοί, Αμφίμαχος και Νάστης,
που ως κόρη χρυσοστόλιστος στον πόλεμον κινούσε·
μωρός και από τον θάνατον με τούτον δεν εσώθη,
αλλά νεκρόν τον έστρωσεν ο τρομερός Πηλείδης
875 μες στο ποτάμι κι έπειτα του επήρε το χρυσάφι.
Και τους Λυκίους έφεραν ο Σαρπηδών και ο Γλαύκος
απ᾽ της Λυκίας τους αγρούς οπού ποτίζει ο Ξάνθος.

Η σημασία του γονεϊκού δεσμού κατά την εφηβεία

Πληθώρα ερευνών έχει λάβει χώρα αναφορικά με τη θεωρία της προσκόλλησης ή του δεσμού (attachment theory) και την επίδρασή της σε όλα τα στάδια της ψυχοκοινωνικής ζωής του ατόμου.

Η εν λόγω θεωρία που αναπτύχθηκε αρχικά από τον John Bowlby κατέδειξε τη σπουδαιότητα της ποιότητας της σχέσης που αναπτύσσεται στα πρώτα χρόνια ζωής με το άτομο που είναι υπεύθυνο για τη φροντίδα του παιδιού (είτε τη μητέρα, είτε κάποιο φροντιστή) σε όλη τη πορεία ζωής είτε τη νηπιακή, είτε την παιδική, είτε την εφηβεία, είτε την ενήλικη ζωή.

Είναι η σχέση η πρωταρχική που αναπτύσσει το βρέφος και αυτή επηρεάζει τόσο τον τρόπο που βλέπει το ίδιο τον εαυτό του, όσο και τις μετέπειτα αλληλεπιδράσεις του μέσα στο κοινωνικό σύνολο.

Οι 4 τύποι δεσμού

Πιο συγκεκριμένα, η θεωρία αυτή του δεσμού αναφέρει τέσσερις τύπους δεσμού.

Όταν η μητέρα (ή ο φροντιστής) είναι διαθέσιμη και ικανοποιεί επαρκώς τις ανάγκες του βρέφους, τόσο δημιουργείται μια ασφαλής βάση για το παιδί το οποίο είναι χαρούμενο, νιώθει ασφάλεια και εμπιστοσύνη να εξερευνήσει το περιβάλλον (ασφαλής δεσμός).

Απεναντίας, όταν η μητέρα δεν είναι διαθέσιμη και δε είναι σε θέση να καλύψει τις ανάγκες του βρέφους, τότε αναπτύσσεται ο ανασφαλής δεσμός που διακρίνεται σε δύο κατηγορίες, τον απορριπτικό/αποφευκτικό και τον αγχώδη/αμφιθυμικό δεσμό.

Στην πρώτη κατηγορία η μητέρα είναι απορριπτική ως προς το βρέφος, και εκφράζει θυμό και επίκριση, ενώ στην δεύτερη κατηγορία η μητέρα δεν είναι σταθερά διαθέσιμη και αγνοεί τα σήματα του βρέφους με το τελευταίο να αισθάνεται εγκατάλειψη.

Αργότερα, εισήχθη και ο όρος του αποδιοργανωμένου δεσμού που αποτελεί και τον πιο δύσκολο τύπο δεσμού- που παρατηρείται σε περιπτώσεις παραμέλησης ή κακοποίησης.

Εδώ εμπίπτουν κυρίως περιπτώσεις όπου η μητέρα πάσχει από μια ψυχική νόσο, εμπλέκεται σε εθισμό ουσιών ή αντιμετωπίζει καταστάσεις ιδιαίτερα επιβαρυντικές όπως φτώχεια ή έχει ιστορικό κακοποίησης. Με βάση τους τύπους δεσμού, αντίστοιχοι τύπου συναισθηματικού δεσμού δημιουργούνται και κατά την ενήλικη ζωή.

Η ποιότητα του δεσμού κατά την κρίσιμη περίοδο της εφηβείας

Όπως προαναφέρθηκε, η ποιότητα του δεσμού διαδραματίζει καίριο ρόλο καθ’ όλη τη διάρκεια του βίου των ατόμων και επηρεάζει τόσο τη σχέση με το εαυτό μας, όσο και τις σχέσεις/αλληλεπιδράσεις με το περιβάλλον μας. Εδώ θα επικεντρωθούμε σε μια περίοδο ζωής που από μόνη της είναι ιδιαίτερη καθώς σε αυτή λαμβάνουν χώρα έντονες και γρήγορες αλλαγές και αυτή είναι η εφηβεία.

Κατά την εφηβεία οι αλλαγές που εντοπίζονται αφορούν κάθε τομέα λειτουργικότητας των εφήβων. Ειδικότερα, οι νευρολογικές αλλαγές επιφέρουν αλλαγές στη γνωστική ανάπτυξη καθώς σε αυτή τη περίοδο αναπτύσσεται η αφηρημένη σκέψη μαζί με την ικανότητα επίλυσης πολύπλοκων προβλημάτων.

Σε βιολογικό επίπεδο είναι εμφανείς οι αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα των εφήβων. Σε επίπεδο κοινωνικό, οι σχέσεις με τους συνομηλίκους βρίσκονται πλέον στο κέντρο της κοινωνικοποίησης, ενώ η σχέση με τους γονείς έρχεται σε δεύτερη μοίρα καθώς οι τελευταίοι αποιδανικοποιούνται.

Αναφέρεται ότι οι τύποι δεσμού, που αναφέρθηκαν παραπάνω, παραπέμπουν σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά των γονέων ως προς τον τρόπο που «ασκούν» τη γονεϊκότητα καθώς οι γονείς τα πρώτα χρόνια ζωής είναι η βασική πηγή επιρροής και η πρώτη πηγή κοινωνικοποίησης.

Ο τύπος αλληλεπίδρασης με τους γονείς, το πώς δηλαδή οι γονείς ανταποκρίνονται στις ανάγκες του παιδιού, τείνει να προσδιορίζει και να καθορίζει το πώς το παιδί/έφηβος αλληλοεπιδρά με το περιβάλλον, το πώς «βλέπει» τον εαυτό του και τι προσδοκίες έχει από τον εαυτό του.

Οι πρώιμες εμπειρίες, δηλαδή το αν βιώθηκε δυσαρέσκεια ή ικανοποίηση επηρεάζει μετέπειτα όλο το φάσμα της ζωής, όπως την εικόνα του εαυτού. Ένας ανασφαλής δεσμός οδηγεί σε μια αρνητική εικόνα εαυτού και στην ανάγκη επιβεβαίωσης, ενώ ένας ασφαλής δεσμός σε μια θετική εικόνα εαυτού και σε υψηλό αίσθημα αυτοεκτίμησης.

Τι δείχνουν οι έρευνες για τον ασφαλή τύπο δεσμού

Η έρευνα που έχει μελετήσει τις επιδράσεις του γονεϊκού δεσμού στον εφηβικό πληθυσμό, δείχνει τη θετική επίδραση του ασφαλούς δεσμού, καθώς ένας ασφαλής δεσμός μειώνει σημαντικά την εμφάνιση αγχωδών διαταραχών, διαταραχών πρόσληψης τροφής, κατάθλιψης, επιθετικότητας, παραβατικής συμπεριφοράς και γενικότερα συμπεριφορικών προβλημάτων κατά την εφηβεία, ενώ ένας ανασφαλής δεσμός τείνει να αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης τέτοιων θεμάτων.

Ενδιαφέρον είναι ότι υπάρχουν έρευνες που έχουν επικεντρωθεί σε θέματα που ταλανίζουν το εφηβικό πληθυσμό και κατ’ επέκταση και τους γονείς, όπως οι διατροφικές διαταραχές και ο σχολικός εκφοβισμός σε συσχέτιση με τους τύπους δεσμού και καταλήγουν πάλι στη σπουδαιότητα του ασφαλούς δεσμού.

Ειδικότερα, σχετικά με τις διατροφικές διαταραχές τονίζεται ότι η υπερβολική άσκηση κριτικής από τους γονείς για το σώμα του εφήβου και η έντονη παρουσία γονεϊκού ελέγχου επηρεάζουν σημαντικά την εικόνα σώματος και τείνουν να οδηγούν στην εμφάνιση διατροφικών διαταραχών.

Σε παρόμοιο πλαίσιο, η υπερποστατευτικότητα των γονέων δημιουργεί παιδιά-θύματα σχολικού εκφοβισμού καθώς τα παιδιά δεν ενθαρρύνονται να αναπτύξουν τις κατάλληλες κοινωνικές δεξιότητες και γίνονται παθητικά και υποτακτικά όντα.

Αναφέρεται ότι η υποστήριξη και η ενσυναίσθηση από μέρους των γονέων επιδρά θετικά στην εικόνα των εφήβων για τον εαυτό τους, οδηγεί σε θετικά μοτίβα σχέσεων με συνομηλίκους, συμβάλλει στην ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και έχει σαν αποτέλεσμα λιγότερες διαμάχες μέσα στην οικογένεια και μεταξύ συνομηλίκων.

Ένας μύθος που έχει δημιουργηθεί σχετικά με την εφηβεία είναι ότι η ύπαρξη διαμάχης γονέων-εφήβων αποτελεί σημάδι δυσλειτουργικής επικοινωνίας και κακής ποιότητας σχέσης.

Τα ερευνητικά δεδομένα καταρρίπτουν αυτό τον μύθο και καταδεικνύουν τη σημασία της «σύνδεσης» με τους γονείς και της διατήρησης αυτής της σύνδεσης ακόμη και κατά την δύσκολη και γεμάτη αλλαγές περίοδο της εφηβείας.

Ακόμη και κατά τη διάρκεια διαφωνιών μεταξύ γονέων και εφήβων, όταν οι γονείς δίνουν το αίσθημα ασφάλειας, όταν ο έφηβος νιώθει ότι εισακούεται η άποψή του (ακόμη και όταν αυτή διαφέρει από την άποψη των γονέων) και οι γονείς τον στηρίζουν, τότε προχωρά ομαλά στην ενηλικίωσή του.

Άρα, ο τρόπος της διαπραγμάτευσης μέσα μια διαφωνία/διαμάχη είναι που παίζει σημαντικό ρόλο στο να νιώσει ο έφηβος αποδοχή, στήριξη και ασφάλεια και αυτό να αποτελέσει τη βάση υγιών μελλοντικών σχέσεων στην ενήλικη ζωή.

Κλείνοντας, είναι ιδιαίτερα σημαντικό οι γονείς να έχουν γνώσεις πάνω στις αλλαγές που διαδραματίζονται κατά την εφηβική περίοδο (σε νευρολογικό, βιολογικό, συναισθηματικό και κοινωνικό επίπεδο) όπως και της σπουδαιότητας της σχέσης τους με τους εφήβους.

Η στήριξη, η ευαισθητοποίηση, η ενσυναίσθηση και η παροχή ασφάλειας από μέρους των γονέων αποτελούν σταθερές βάσεις του αισθήματος ασφάλειας που αναπτύσσει μέσα του ο έφηβος ώστε να έχει μια θετική εικόνα για τον εαυτό του, να νιώθει ικανός, να δημιουργεί καλές διαπροσωπικές σχέσεις, να μην φοβάται την αποτυχία και γενικότερα να μπορεί καλλιεργεί ένα θετικό μοντέλο τόσο για τον εαυτό του, όσο και για τους άλλους κατά την μετάβασή του στην ενήλικη ζωή.

Η ευτυχία είναι εύθραυστη και φευγαλέα

Η μοίρα των ανθρώπων είναι φτιαγμένη από ευτυχισμένες στιγμές, όλων η ζωή τις έχει, αλλά όχι από ευτυχισμένες εποχές

Η ευτυχία είναι εύθραυστη και φευγαλέα, επειδή μπορεί να τη ζήσει κανείς μόνο σε ορισμένες στιγμές.

Αν μπορούσαμε να την απολαμβάνουμε αδιάκοπα, θα έχανε όλη την αξία της, αφού μπορούμε να την αντιληφθούμε μονάχα ως αντίθεση.

Έπειτα από μια εβδομάδα με συννεφιά, η ηλιόλουστη μέρα μας φαίνεται σαν θαύμα της Δημιουργίας.

Κατά τον ίδιο τρόπο, αισθανόμαστε τη χαρά πιο λαμπερή όταν βγαίνουμε από το πηγάδι της θλίψης.

Tα δυο συναισθήματα αλληλοσυμπληρώνονται και χρειάζονται το ένα το άλλο, γιατί ούτε η μελαγχολία είναι αιώνια ούτε θα μπορούσαμε να υποφέρουμε εκατό χρόνια ευτυχία.

Ένας από τους παράγοντες του στρες της σύγχρονης κοινωνίας είναι ακριβώς αυτό: το να πιστεύουμε ότι έχουμε την υποχρέωση να είμαστε ευτυχισμένοι πάντα και παντού.

Η άρνηση της θλίψης προκαλεί τη διάδοση της κατανάλωσης αντικαταθλιπτικών και των θεραπειών, όπως και τη σπατάλη σε πράγματα που δε χρειαζόμαστε. μοιάζει σαν να πρέπει να νιώθουμε ντροπή αν δεν έχουμε ένα μόνιμο χαμόγελο χαραγμένο στο πρόσωπό μας.

Aντίθετα προς αυτή την ψευδή και παιδαριώδη οπτική γωνία, ο Νίτσε μας υπενθυμίζει πως η ευτυχία δίνεται μόνο σε αναλαμπές, κι όταν εμείς προσπαθούμε να τη διαιωνίσουμε καταστρέφουμε ακόμα και τις στιγμές αυτές, που μας βοηθούν να προχωράμε στον μακρύ και βασανιστικό δρόμο της ζωής.

Το γεγονός ότι νιώθουμε τόσο ευχάριστα στη φύση οφείλεται στο ότι αυτή δεν έχει γνώμη για μας

Οι άνθρωποι του 21ου αιώνα είμαστε ξεκομμένοι από τη φύση κι αυτό συχνά μας κάνει να αισθανόμαστε σαν εξωγήινοι στον ίδιο μας τον πλανήτη.

Aκόμα κι αν πιστεύουμε ότι η παιδεία και ο πολιτισμός έχουν αναπληρώσει το πιο ζωώδες και ενστικτώδες μέρος του εαυτού μας, εξακολουθούμε να χρειαζόμαστε την επαφή με το φυσικό μας περιβάλλον.

Για να σβήσουμε εικόνες άγχους που οφείλονται στην υπερβολική εργασία και σε αρκετά παρατεταμένη παραμονή στη ζούγκλα της πόλης, μια απόδραση δύο τριών ημερών κοντά στη φύση μπορεί να είναι περισσότερο αποτελεσματική από το να στουμπωθούμε με φάρμακα.

Με την ευωδιά της εξοχής, τον καθαρό αέρα, την ησυχία τη διακοπτόμενη μόνο από μικρά πλασματάκια που βουίζουν και τιτιβίζουν τριγύρω μας, ξαναβρίσκουμε τη δική μας φύση, την εγκαταλειμμένη πολύ μακριά.

Κι όπως τονίζει ο Νίτσε, στην πόλη οφείλουμε να υποδυόμαστε κάποιο ρόλο, επειδή μας ενδιαφέρει πολύ το τι σκέφτονται οι άλλοι για μας. αντίθετα, όταν επιστρέφουμε στη φύση, μπορούμε να επιτρέπουμε στον εαυτό μας την πολυτέλεια να είμαστε εμείς οι ίδιοι.

Δε χρειάζεται να ντυνόμαστε, να μιλάμε ή να ενεργούμε με έναν ιδιαίτερο τρόπο. αρκεί το να αφηνόμαστε να μας οδηγεί εκείνη στον πυρήνα του εαυτού μας, όπου μας περιμένει μια πηγή ηρεμίας.

Οφείλει κανείς να πληρώσει για την αθανασία, κι οφείλει να πεθάνει πολλές φορές ενώ συνεχίζει να ζει.

Ο Νίτσε μας υπενθυμίζει ότι δεν υπάρχει ένας μόνο θάνατος κατά τη διάρκεια της ύπαρξης ενός ανθρώπου.

Κατά τη διάρκεια της ζωής, ολοκληρώνουμε φάσεις και είναι χρήσιμο να πεθαίνουμε –συμβολικά– για να μπορούμε να γεννιόμαστε στο επόμενο στάδιο.

Αυτά τα άλματα από τη μια ζωή στην επόμενη, οι φυλές που είναι πιο προσκολλημένες στη γη τα αποκαλούν «διαβατήριες τελετές», μια στιγμή μετάβασης που ο πολιτισμός μας σήμερα πάει να τη χάσει.

O ανθρωπολόγος Ζουζέπ Mαρία Φερίκγκλα σχολιάζει επ’ αυτού:

«Η πρώτη κοινωνία, πέρα από θρησκευτικό ζήτημα, ήταν παραδοσιακά μια μυητική τελετουργία: μια συμβολική πύλη που οδηγούσε από την παιδική ηλικία στην εφηβεία. με την πρώτη κοινωνία των αγοριών, τους αγόραζαν τα πρώτα τους μακριά παντελόνια, κι αυτό τα μεταμόρφωνε πλέον σε μικρούς άντρες. συνέπιπτε δε με τις πρώτες άδειες να βγαίνουν έξω μόνα τους, παρόλο που ήταν μονάχα για να αγοράσουν ψωμί. για τον ίδιο λόγο, ο νονός συνήθιζε να τους ανοίγει έναν τραπεζικό λογαριασμό.

Επίσης, κατά την πρώτη κοινωνία, χάριζαν στα παιδιά το πρώτο τους ρολόι, πράγμα που σήμαινε ενήλικο έλεγχο του χρόνου».

Μια καλή άσκηση για να συνειδητοποιήσουμε τις ζωές που υπάρχουν μέσα σε αυτήν τη ζωή είναι να καταγράψουμε σε ένα χαρτί τις διάφορες φάσεις που ολοκληρώσαμε και αν υπήρξε κάποια διαβατήρια τελετή από τη μια φάση στην άλλη.

Κι έπειτα μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας τη μεγάλη ερώτηση: Ποια είναι η επόμενη ζωή στην οποία θέλω να γεννηθώ;

Συνδέουμε τη δυστυχία με τόση ευγένεια (σαν να ήταν το να νιώθουμε ευτυχισμένοι σημάδι χυδαιότητας, έλλειψης φιλοδοξίας) που, αν πούμε σε κάποιον «Μα τι ευτυχισμένος που είστε!», κατά γενικό κανόνα θα διαμαρτυρηθεί

Δεν είναι κοινοτοπία αν πούμε ότι οι φαινομενικά πιο πρωτόγονοι λαοί εμφανίζουν έναν ζωτικό ρυθμό πιο υψηλό απ’ ό,τι η δυτική κοινωνία του σήμερα.

Πολλοί αναρωτιούνται γιατί αυτοί που δεν έχουν τίποτα, ή σχεδόν τίποτα, μπορούν να είναι σε καλύτερη ψυχική διάθεση από εκείνους που συγκεντρώνουν κοπιαστικά περιουσίες κάθε είδους.

Μήπως η διαμαρτυρία, όπως επισημαίνει ο Νίτσε, είναι διακριτικό του πολιτισμού μας;

Στις τυπικές συζητήσεις σε εργασιακά κέντρα, στα καφενεία και στις τραπεζαρίες, τα παράπονα δεν τελειώνουν: Βλέπουμε τη δυστυχία στην άνοδο των επιτοκίων, στο κόστος της ζωής, στον θόρυβο και στη ρύπανση που μαστίζει τις πόλεις. μπορεί να μην κάνουμε τίποτα για να τα διορθώσουμε όλα αυτά, αλλά μας αρέσει να ασκούμαστε στο άθλημα του παραπόνου.

Κι αυτό καταλήγει να μεταφράζεται σε άγχος και στρες.

Μια ενδιαφέρουσα επισήμανση: το στρες δεν το δημιουργούν οι εξωτερικές περιστάσεις που βιώνουμε αλλά η ερμηνεία που δίνουμε στις περιστάσεις αυτές.

Ίσως το μυστικό της ευτυχίας να είναι αυτό: Να πάψουμε να ανησυχούμε από παράγοντες και στατιστικές που δεν εξαρτώνται από μας και να το ρίχνουμε πιο πολύ στην πλάκα.

Η φύση του ανθρώπου συχνά κρύβεται... αλλά σπάνια εξαλείφεται

Τίποτα δεν βλάπτει περισσότερο την υγεία όσο η στωική καταπίεση της επιθυμίας.

Σε τι ωφελεί να παραταθεί μια ζωή την οποία η απάθεια την έχει μετατρέψει σε πρόωρο θάνατο;

Άλλωστε ο στόχος αυτής της φιλοσοφίας είναι ανέφικτος. Το ένστικτο τελικά θα εκφραστεί.

Η φύση συχνά κρύβεται, μερικές φορές υπερνικάται, αλλά σπάνια εξαλείφεται.

Η άσκηση δύναμης κάνει πιο βίαιη τη φύση κατά την επιστροφή της· το δόγμα και ο λόγος κάνουν τη φύση λιγότερο πιεστική, αλλά μόνο η συνήθεια αλλάζει ή υποτάσσει τη φύση...

Όμως ας μην εφησυχάσει κανείς με τη νίκη του πάνω στη φύση του για πολύ.

Γιατί μπορεί να παραμείνει θαμμένη για μεγάλο διάστημα, αλλά θα αναβιώσει όταν το επιτρέψουν οι περιστάσεις ή την ελκύσει ο πειρασμός.

Όπως συνέβη με τη γάτα που έγινε νεαρή γυναίκα στον μύθο του Αισώπου, η οποία καθόταν πολύ σεμνά μέχρι που πέρασε ένα ποντίκι από μπροστά της.

Επομένως, ο άνθρωπος πρέπει ή να αποφεύγει τελείως τη μεταβολή των περιστάσεων ή να εκτίθεται συχνά σε αυτή, ώστε να μην τον επηρεάζει.

Καμύ: Εφόσον είχα ανάγκη ν' αγαπήσω και να αγαπηθώ, πίστεψα πως ήμουν ερωτευμένος

Αφού πάλεψα, αφού εξάντλησα την αυθάδη περηφάνια μου, αποθαρρυμένος από την αχρηστία των προσπαθειών μου, αποφάσισα να εγκαταλείψω τη συναναστροφή των ανθρώπων.

Όχι, όχι, δεν έψαξα για ερημονήσι, δεν υπάρχουν πια.

Κατέφυγα μονάχα στις γυναίκες.

Το ξέρετε, δεν καταδικάζουν καμιά αδυναμία στην πραγματικότητα: θα προσπαθούσαν μάλλον να ταπεινώσουν ή να αφοπλίσουν τις δυνάμεις μας.

Γι' αυτό κι η γυναίκα είναι η ανταμοιβή όχι του πολεμιστή, αλλά του εγκληματία.

Είναι το λιμάνι του, το καταφύγιό του, στο κρεβάτι της γυναίκας τον πιάνουν κατά κανόνα.

Αυτή άραγε δεν είναι ό,τι μας απομένει απ' τον επίγειο παράδεισο;

Χαμένος, έτρεξα στο φυσικό μου λιμάνι.

Μα δεν έλεγα πια λόγια.

Έπαιζα ακόμα λιγάκι, από συνήθεια · έλειπε όμως η ευρηματικότητα.

Διστάζω να το ομολογήσω, από φόβο μην πω ξανά παχιά λόγια: νομίζω πως την εποχή εκείνη ένιωσα την ανάγκη ενός έρωτα.

Αισχρό, έτσι;

Όπως και να 'χει, ένιωθα έναν βουβό πόνο, ένα είδος στέρησης που μ' έκανε πιο άδειο και μου επέτρεπε, εν μέρει από ανάγκη και εν μέρει από περιέργεια, να αναλάβω κάποιες υποχρεώσεις.

Εφόσον είχα ανάγκη ν' αγαπήσω και να αγαπηθώ, πίστεψα πως ήμουν ερωτευμένος.

Έκανα, μ' άλλα λόγια, το βλάκα.

Έπιανα ξαφνικά τον εαυτό μου να κάνει συχνά μια ερώτηση που, ως έμπειρος άντρας, μέχρι τότε την απέφευγα πάντοτε.

Άκουγα τον εαυτό μου να με ρωτάει: "Μ' αγαπάς";

Ξέρετε ότι σε παρόμοιες περιπτώσεις είθισται να σου απαντάς: "Κι εσύ";

Αν έλεγα ναι, βρισκόμουν δεσμευμένος πέρα από τα πραγματικά μου αισθήματα.

Αν τολμούσα να πω όχι, κινδύνευα να μη μ' αγαπούν πια και υπέφερα.

Όσο λοιπόν το συναίσθημα όπου είχα ελπίσει να βρω ανάπαυση απειλούνταν, τόσο το απαιτούσα από τη σύντροφό μου.

Προχωρούσα έτσι, σε όλο και πιο ρητές υποσχέσεις και κατέληγα ν' απαιτώ απ' την καρδιά μου ένα συναίσθημα όλο και αχανέστερο.

Αλμπέρ Καμύ, Η πτώση

Έχουμε φτερά και το μόνο που μένει για να πετάξουμε είναι να μάθουμε να τα χρησιμοποιούμε

Υπάρχουν φορές που μπορεί να νιώθουμε εγκλωβισμένοι σε συνθήκες και συναναστροφές που μας κρατούν προσγειωμένους σε μια πραγματικότητα που μας έχει επιβληθεί και δεν έχουμε επιλέξει. Με κομμένα φτερά!

Η ενέργεια μας είναι χαμηλή και αισθανόμαστε βάρος, δυσφορία και όλα γύρω μοιάζουν σκοτεινά χωρίς νόημα. Αντιδρούμε εκφράζοντας τον πόνο με θυμό και το φόβο με επιθετικότητα, κακιώνοντας με τον εαυτό μας και τους άλλους!

Πώς θα απελευθερωθούμε από τον πόνο, το θυμό, τη μνησικακία, τις κακίες και την εχθρότητα απέναντι στον εαυτό μας και στους άλλους;

Το πρώτο βήμα για να πάρουμε τις σωστές απαντήσεις με στόχο να ξεδιπλώσουμε το δυναμικό μας και να αισθανόμαστε πλήρεις, είναι να αναλάβουμε την ευθύνη των συναισθημάτων μας και να στρέψουμε την προσοχή μας εστιάζοντας προς τα μέσα.

Όταν σταματήσουμε να κατηγορούμε τους άλλους ότι ευθύνονται, σταματάμε στην ουσία να επενδύουμε την ενέργεια μας στη μνησικακία αποστραγγίζοντας την εσωτερική μας δύναμη.

Χρειάζεται να απαλλάξουμε τους γύρω μας από την υποχρέωση να πυροδοτούν την αντίδρασή μας και να παίζουν το ρόλο του «κακού» προκειμένου να επικεντρωθούμε στις εσωτερικές μας διεργασίες και στην εκ βαθέων γνωριμία με τον εαυτό μας.

Γιατί μόνο μέσα από το ταξίδι της αυτογνωσίας, μπορούμε να δεσμευτούμε στο να αναλάβουμε τις ευθύνες που μας αναλογούν, να έρθουμε σε επαφή με τα συναισθήματά μας και να απελευθερώσουμε τη δυσαρέσκεια που μας «κόβει» τα φτερά.

Αυτό είναι κυρίως μια εσωτερική διεργασία ώστε να αναζητήσουμε τις ρίζες αρνητικών πεποιθήσεων. Η πηγή των συναισθηματικών τραυμάτων σχετίζεται κυρίως με προγράμματα αναξιότητας, τα οποία έρχονται στην επιφάνεια από το υποσυνείδητο ξανά και ξανά για να επιλυθούν. Οι περιοριστικές πεποιθήσεις που μας βαραίνουν όπως η αδυναμία, η αναξιότητα και η θυματοποίηση έχουν σχέση κυρίως με την παιδική ηλικία.

Όταν γνωρίζουμε ότι ο συναισθηματικός μας πόνος πηγάζει από μια εσφαλμένη πεποίθηση, μπορούμε εύκολα να αλλάξουμε το πρόγραμμα που τον κρατάει ζωντανό και να κλείσουμε τον κύκλο πόνου. Αυτό που χρειάζεται όμως είναι να είμαστε ξεκάθαροι και συγκεκριμένοι, με τον εαυτό μας και τους άλλους. Το κλειδί για αυτό είναι τα όρια.

Τα τραύματα της παιδικής μας ηλικίας μπορεί να πονάνε αλλά ταυτόχρονα είναι απαραίτητα για την εκπαίδευσή μας με στόχο την ανεξαρτησία και την αυτονομία.

Εμβαθύνοντας στην εργασία με τις πεποιθήσεις ανακαλύπτουμε τον τρόπο να συμπονούμε τον εαυτό μας και τους άλλους και κοινωνούμε τη δημιουργική ικανότητα της αγάπης.

Μετασχηματίζοντας μέσα από την αγάπη τα τραύματα σε μαθήματα, ανακαλύπτουμε με ποιόν τρόπο μας εξυπηρετούσε ο παλιός τρόπος σκέψης.

Αναγνωρίζοντας τελικά, ότι ενώ δεν μπορούμε να αλλάξουμε το παρελθόν, μπορούμε να αλλάξουμε τον τρόπο που εμείς αισθανόμαστε για αυτό, παίρνουμε επαφή με τις αρνητικές πεποιθήσεις που μας «κόβουν» τα φτερά και προχωράμε στη ζωή με επίγνωση.

Βιώνοντας με επίγνωση την καθημερινότητα μας, αναγνωρίζουμε καθαρά τις ανεξάντλητες πιθανότητες που μας περιμένουν ώστε να «φορτίσουμε» ενεργειακά το σώμα και την ψυχή μας.

Μέσα από την ενεργειακή φόρτιση της ψυχής απελευθερώνουμε ότι μας εγκλωβίζει σε χαμηλές πτήσεις και χρησιμοποιούμε τα φτερά μας για να πετάξουμε ψηλά!

Αν δώσω αγάπη και δεν πιάσει τι κάνω;

Διαπροσωπικές σχέσεις. Με τον όρο διαπροσωπικές σχέσεις θα αναφερθώ κυρίως στις σχέσεις μας με το άλλο φύλο που στις μέρες μας θεωρώ ότι έχουν γίνει και γίνονται όλο και πιο δύσκολες και δυσλειτουργικές. Η αληθινή αγάπη η οποία θεωρώ ότι αποδέχεται το παρελθόν του άλλου, υποστηρίζει το παρόν του και δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες και προϋποθέσεις για την καλή και βέλτιστη εξέλιξη του στο μέλλον καθώς και για την επίτευξη, πραγματοποίηση όλων των ονείρων και στόχων του είναι δύσκολο να βρεθεί στις μέρες μας.

Γιατί συμβαίνει αυτό;

Νομίζω ότι οι άνθρωποι δεν ξέρουν πως να αγαπήσουν και φυσικά πως να αγαπήσουν αληθινά. Στις περισσότερες των περιπτώσεων προβάλλουν τις δικές τους ανάγκες, πρότυπα, θέλω, στη σχέση τους. Και αν αυτά δεν ικανοποιούνται μέσα στη σχέση πολύ εύκολα ρίχνουν το φταίξιμο στον άλλον χωρίς να κάνουν καμία αυτοκριτική και χωρίς να δίνουν τον απαραίτητο και απαιτούμενο χώρο και χρόνο στον άλλο αλλά και στον εαυτό τους να σκεφτούν και να καταλήξουν σε κάποια συμπεράσματα.

Απλά με μεγάλη ευκολία περνούν από τη μια γνωριμία στην άλλη χωρίς να συνειδητοποιούν ότι δεν είναι το άλλο άτομο το πρόβλημα αλλά ο εαυτός τους. Φεύγω σημαίνει ψάχνω κάτι που μπορεί να μην βρω ποτέ ενώ μένω και προσπαθώ σημαίνει δίνω τον καλύτερο εαυτό μου, δίνω το χρόνο, τη θετική ενέργεια μου, αφουγκράζομαι και κατανοώ, καταλαβαίνω και συγχωρώ. Για να μην παρεξηγηθώ δεν εννοώ καταστάσεις στις οποίες μπορεί να υπάρχει οποιαδήποτε μορφή βίας. Εκεί το να φύγει κανείς είναι το καλύτερο.

Πώς το μυαλό αλλά και η ευαισθησία βοηθάει στο να δημιουργηθεί μια σχέση στην οποία υπάρχει αγάπη, σεβασμός, υποστήριξη, αλληλοκατανόηση, μια σχέση που θα αντέξει στο χρόνο αλλά και στα καλά και τα άσχημα της ζωής;

Θεωρώ ότι το μυαλό όχι μόνο σαν προίκισμα, χάρισμα από τη φύση αλλά κυρίως ως καθημερινή καλλιέργεια μέσω της σκέψης, μπορεί να βοηθήσει σε πολλές καταστάσεις μέσα σε μια σχέση.

Όπως στο να καταλαβαίνουμε πότε είναι καλό να μιλήσουμε και πότε να σιωπήσουμε, τι είναι καλό να πούμε και τι είναι καλό να μην πούμε ακόμα και αν το σκεφτούμε. Ένα δυνατό μυαλό μπορεί να σώσει πολλές άσχημες καταστάσεις ακόμα και με το χιούμορ. Με ένα χαμόγελο, με ένα άγγιγμα, με μια κίνηση καλής θελήσεως και με τόσα άλλα μικρά πραγματάκια της καθημερινότητας. Φτάνει να υπάρχει καλή προαίρεση. Το έξυπνο μυαλό και η καλή προαίρεση μπορεί να γεφυρώσει τις διαφορές μας, να κατανοήσει τις αδυναμίες μας και τέλος να σώσει τη σχέση μας από πολλές καθημερινές τριβές.

Η ευαισθησία από την άλλη, και λέγοντας ευαισθησία εννοώ τις καλές και δυνατές αισθήσεις που και αυτές δύναται να καλλιεργηθούν, παίζουν μεγάλο ρόλο στην δημιουργία μιας σχέσης καλής και υποστηρικτικής. Και γιατί συμβαίνει αυτό;

Συμβαίνει γιατί ένας ευαίσθητος άνθρωπος αφουγκράζεται πολλά πράγματα, κατανοεί πολλά πράγματα και συνεπώς πράττει ή δεν πράττει σύμφωνα με το συμφέρον και το καλό και των δυο, σύμφωνα με το καλό και συμφέρον της σχέσης. Μη θεωρείτε την ευαισθησία αδυναμία. Η ευαισθησία είναι δύναμη μεγάλη καθώς μπορεί να σώσει από πολλές φορτισμένες καταστάσεις.

Ο ευαίσθητος και έξυπνος άνθρωπος αντιλαμβάνεται πράγματα, κατανοεί πράγματα, δέχεται και αποδέχεται πράγματα και καταστάσεις.

Στις μέρες μας όπου τα περισσότερα ζευγάρια είτε χωρίζουν είτε περνούν σοβαρές κρίσεις, θεωρώ ότι φταίνε πολλά πράγματα μέσα στα οποία είναι και η μη άσκηση του μυαλού και της ευαισθησίας μας. Δεν μπαίνουμε στον κόπο να σκεφτούμε, να αξιολογήσουμε αυτό που μας λέει ο άλλος. Κρίνουμε το κάθε τι σύμφωνα με το δικό μας σύστημα αξιολόγησης, δεν μπαίνουμε στη διαδικασία να ακούσουμε και να κατανοήσουμε τι μας λέει ο άλλος, πολλές φορές δεν μπαίνουμε καν στον κόπο να συζητήσουμε με τον σύντροφο μας.

Νομίζουμε ότι σε όλα έχουμε δίκιο και ρίχνουμε το φταίξιμο για τα πάντα στον άλλον. Μα αυτό δεν είναι δυνατόν. Ποτέ δεν φταίει μόνον ο ένας. Δεν θα πω ότι φταίνε και οι δυο. Γιατί μπορεί να μη φταίει και κανείς από τους δυο. Φταίνε πολλά άλλα πράγματα όπως η έλλειψη γνώσης μας πάνω σε θέματα σχέσεων και συντροφικότητας, φταίνε οι δυσκολίες της ζωής, όπως οικονομικές , ψυχολογικές, κοινωνικές κ.α. Φταίει ακόμα, και το ότι δεν ζητήσαμε τη βοήθεια κάποιου φίλου, ο οποίος ως τρίτο μάτι που διαθέτει θα μπορούσε να δει τα λάθη και τις αδυναμίες και του ενός και του άλλου.

Κλείνοντας σας παροτρύνω να σκέφτεστε και μέσω της σκέψης να αξιολογείτε τα πράγματα και τις καταστάσεις, να κάνετε αυτοκριτική γιατί είναι απαραίτητη για την προσωπική μας ανάπτυξη και την αυτοβελτίωση μας, να μην ρίχνετε το φταίξιμο για τα πάντα στον άλλον, να αναρωτιέστε τι λάθος έκανα εγώ, τι δεν έπραξα σωστά, τι είπα που δεν ήταν σωστό και αν παρόλα αυτά η κρίση της σχέσης σας συνεχίζεται το καλύτερο θα ήταν να επισκεφθείτε έναν ειδικό σύμβουλο.

Γιατί τόσο ο έρωτας όσο και η αγάπη αλλά και η συντροφικότητα είναι βασικές ανθρώπινες ανάγκες και θεωρώ ότι είναι πραγματικά κρίμα να ζούμε τις ζωές μας χωρίς αυτά τα τόσο όμορφα συναισθήματα. Και πόσο εύκολο θα ήταν να τα έχουμε στη ζωή μας με λίγη σκέψη, λίγη ευαισθησία και ενσυναίσθηση και με λιγότερες ή περισσότερες επισκέψεις σε έναν ειδικό.

Εύχομαι σε όλους σας αγάπη πάνω από όλα και οικογενειακή ευτυχία. Γιατί όλοι σας το αξίζετε, όλοι μας το αξίζουμε. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να αξίζει λιγότερο ή περισσότερο την αγάπη. Όλοι οι άνθρωποι αξίζουν την αγάπη. Και όπως έχει ειπωθεί αν δώσω αγάπη και δεν πιάσει τι κάνω; η απάντηση είναι Αύξησε τη δόση.

ΕΜΠΕΔΟΚΛΗΣ: Ο κοσμικός κύκλος

Ο Εμπεδοκλής από τον Ακράγαντα της Σικελίας υπήρξε πολύπλευρη προσωπικότητα: γιατρός και περιπλανώμενος ιερέας, γόνος αριστοκρατικής οικογένειας αλλά με δημοκρατικές πεποιθήσεις, ακολούθησε το παράδειγμα του Παρμενίδη και διατύπωσε τη διδασκαλία του σε εξάμετρους στίχους.

Σύμφωνα με τις αρχαίες μαρτυρίες συνέθεσε δύο ποιήματα, ένα κοσμολογικό με τον τίτλο Περί φύσεως και ένα θρησκευτικό με τον τίτλο Καθαρμοί.

Στο έργο Περί φύσεως ανέπτυσσε τη φυσική του διδασκαλία: δεν υπάρχει γέννηση και θάνατος, αλλά μόνο ανάμειξη και χωρισμός τεσσάρων στοιχείων (ριζωμάτων)της φωτιάς, του αέρα, του νερού και της γης· κινητήριες δυνάμεις για την ανάμειξη και τον χωρισμό είναι η Αγάπη (Φιλότης) και η Φιλονικία (Νεῖκος)·ο κόσμος υπόκειται σε μια αέναη κυκλική διαδικασία, η οποία χαρακτηρίζεται από διάφορες φάσεις, μεταξύ της απόλυτης κυριαρχίας της Αγάπης, οπότε τα στοιχεία σχηματίζουν μιαν ομοιογενή σφαίρα (τον Σφαίρο), και της απόλυτης κυριαρχίας της Φιλονικίας, οπότε όλα τα πράγματα περιορίζονται στα τέσσερα στοιχεία.

Στο πρώτο (α) από τα αποσπάσματα που ακολουθούν ο Εμπεδοκλής διατυπώνει τις θεμελιώδεις απόψεις του για τον κοσμικό κύκλο, τα τέσσερα στοιχεία και τις κινητήριες δυνάμεις του. Τα τέσσερα μικρότερα αποσπάσματα (β-ε) περιγράφουν τις δύο πρώτες φάσεις της ζωογονίας: αρχικά εμφανίστηκαν ασύνδετα μέλη ζώων· κατά τη δεύτερη φάση ακολούθησε η ατελής συναρμογή των μελών, η οποία οδήγησε σε τερατογενέσεις.

ΕΜΠΕΔΟΚΛΗΣ, Αποσπάσματα

Ο φόβος του θανάτου κατανικιέται με τη δράση

Αν είναι αλήθεια αυτό που λέω, ότι δηλαδή οι φόβοι κατανικώνται με τη δράση, θα πρέπει ο κανόνας να ισχύει και σ’ αυτήν εδώ την περίπτωση του φόβου. Και βέβαια ισχύει.

Το μοναδικό αντίδοτο που υπάρχει για να μη φοβάται κανείς τον θάνατο, είναι η επαφή με τη δράση της ζωής. Αυτός που φοβάται τον θάνατο, σε κάποια στιγμή της ζωής του ξέκοψε απ’ τη δράση σε τέτοιο βαθμό, που απόμεινε καθηλωμένος στον φόβο.

Δες πόσο ξεκάθαρο είναι: Τι είναι αυτό που μας κάνει να φοβόμαστε τον θάνατο; Το δίχως άλλο, κάτι που έχει να κάνει με την ιδέα του ανολοκλήρωτου, με την ιδέα ότι θα πάψουμε να χαιρόμαστε, με την ιδέα όσων δεν έχουμε κάνει ακόμα κι όσων θα έπρεπε να έχουν γίνει και δεν έγιναν.

Απ’ αυτήν την άποψη, είναι εύκολο να καταλάβεις τι προτείνω: για να ξεπεράσω τον φόβο του θανάτου, ο τρόπος είναι να πάψω να αναμοχλεύω συνεχώς τα πράγματα, και να παρατήσω την κλάψα για τούτο και για τ’ άλλο. Αντί γι’ αυτό, καλά θα κάνω να καθίσω να συλλογιστώ όλα αυτά που ακόμα δεν έγιναν. Να συνδεθώ μια για πάντα με τη δράση και ν’ αρχίσω να ενεργώ. Στον φόβο του θανάτου ενός αγαπημένου προσώπου, τι είναι αυτό που με φοβίζει; Σίγουρα, το ότι θα το χάσω, ότι δεν θα είμαι μαζί του, κ.λπ. Γιατί όμως; Ίσως για όλα αυτά που δεν κάναμε μαζί, για όσα δεν του έδωσα, για όλα όσα ανέβαλα. Τι καλά που θα ήταν, λοιπόν, αν κοίταζα στ’ αλήθεια ποιες είναι οι εκκρεμότητες που έχω με κάθε αγαπημένο μου πρόσωπο, τι δεν έχω κάνει ενώ θα το ήθελα, κι έτσι ν’ αποδιώξω τον φόβο του θανάτου…

Ασφαλώς, στη σκέψη ότι δεν θα μπορέσουμε ν’ αντέξουμε τη ζωή χωρίς την παρουσία του αγαπημένου προσώπου, και μπροστά στην αδυναμία να φανταστούμε Τον θάνατό του, κάθε άνθρωπος τρομάζει. Δε χωράει αμφιβολία ότι η θλίψη που προκαλεί ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου είναι το φοβερότερο συναίσθημα που μπορεί κανείς να σκεφτεί, και το λυπηρότερο που μπορεί να υποθέσει. Και τότε σκεφτόμαστε τον δικό μας θάνατο ως διαφυγή από παρόμοιο πόνο. Έχουμε τόσο συνηθίσει να φοβόμαστε τη θλίψη, κι έχουμε τόσο καλά εκπαιδευτεί να τρέμουμε τον πόνο, που προτιμάμε συχνά τη σκέψη του δικού μας θανάτου, από την οδύνη της θλίψης. Δυστυχώς, —ή ίσως όχι και τόσο δυστυχώς—, κανενός η ζωή δεν είναι αιώνια, και συνεπώς, αργά ή γρήγορα, όλοι θα εγκαταλείψουμε κάποιον ή κάποιος θα εγκαταλείψει εμάς. Είτε μας αρέσει είτε όχι, —ευτυχώς λέω εγώ—, η ζωή μας είναι καθορισμένη και ο χρόνος μας πεπερασμένος.

Αυτή η συναίσθηση του περιορισμού μάς διαφοροποιεί από τα άλλα έμβια όντα, και αποτελεί κληρονομιά —κατά πάσα πιθανότητα αποκλειστική—, του ανθρώπινου είδους. Είναι βέβαιο πως η φύση τείνει προς την ισορροπία αλλά αυτό είναι άλλο, κι άλλο είναι να αποδεχτούμε το ένστικτο του θανάτου, να το αναζητήσουμε και να καταλήξουμε να το επιθυμούμε ασυνείδητα. Αυτά είναι πράγματα που δυσκολεύομαι πολύ να αποδεχτώ. Το δίχως άλλο, το ότι είμαστε εφήμεροι —όπως έλεγε κι ο Μικρός Πρίγκιπας για το τριαντάφυλλο, στο βιβλίο του Σαιντ Εξυπερύ— είναι γεγονός, και πρέπει να μάθουμε να ζούμε μ’ αυτό- δεν γίνεται αλλιώς.

Κάθε φορά που αισθάνεσαι τον φόβο του θανάτου, ψάξε μέσα σου να βρεις τι δεν έχεις κάνει ακόμα, ή τι φοβάσαι πως δεν θα προλάβεις να κάνεις… κι αμέσως μετά, όταν θα έχεις πια καταλάβει, σταμάτα να χάνεις τον καιρό σου σε κουβέντες και πήγαινε να τακτοποιήσεις τις εκκρεμότητές σου… Το λέω μισο-αστεία, αλλά το λέω και μισο-σοβαρά

ΑΙΩΝΙΑ ΣΠΑΡΤΗ: Πελλάνα - Η πρωτεύουσα του βασιλείου του Μενελάου

Η προδωρική Σπάρτη ήταν μικρός οχυρός οικισμός, ανήκων στους 9 τέτοιους που αποτελούσαν το βασίλειο της Λακεδαίμονος, το οποίο την εποχή του Τρωϊκού Πολέμου διοικείτο υπό του Μενελάου («Ιλιάς», Β 581-587). Για την τοποθεσία της προδωρικής πρωτευούσης του βασιλείου, υπήρξαν διάφορες θεωρίες με επικρατεστέρα εκείνη που ανεγνώριζε την ιστορική Πελλάνα ως τον τόπο που φιλοξένησε το μυκηναϊκό βασίλειο του Μενελάου. Από το 3.000 περίπου π.α.χ.χ. έως την άφιξη των Δωριέων, η πόλη Λακεδαίμων, πρωτεύουσα του βασιλείου, υπήρξε το σημαντικότερο προϊστορικό κέντρο σ’ ολόκληρη την Πελοπόννησο (ενώ ακόμη και στους μετέπειτα χρόνους, έως την ύστερη αρχαιότητα, η Πελλάνα αποτελούσε μία εξαιρετική περιοχή, ευλογημένη από τα ύδατα μίας τοπικής πηγής, της Πελλανίδος, και από ένα Ασκληπιείο εκ του οποίου προέρχονται εκατοντάδες αγγεία και αφιερώματα που βρέθηκαν όταν στα μέσα του 20ου αιώνος κατεστράφη δυστυχώς η φυσική διάταξη των εδαφών για «βελτιωτικά» έργα, με απομάκρυνση των κρουνών, κοπή των παλαιοτάτων πλατάνων και ευρύτατο τσιμέντωμα).

Η θεωρία αυτή επιβεβαιώθηκε προσφάτως από τις δημοσιεύσεις του αρχαιολόγου Θεοδώρου Σπυρόπουλου, σχετικά με τους ανακαλυφθέντες στην Πελλάνα ηγεμονικούς τύμβους στους οποίους είχαν ταφεί οι Μινύες βασιλείς της Λακεδαίμονος μίας προϊστορικής χρονικής περιόδου που ξεπερνούσε τη χιλιετία (αυτοί οι ηγεμονικοί τύμβοι της Πελλάνας, αποτελούν το σημαντικότερο ταφικό σύνολο του προϊστορικού Ελληνισμού), και σχετικά με το ανάκτορο του Μενελάου που εντοπίσθηκε στη νότια πλευρά του εκεί υψώματος Παλαιόκαστρο, κτισμένο εξακολουθητικά επάνω στα ερείπια των παλαιοτέρων Μινυακών ανακτόρων. Αναφορικά με τους τύμβους, ο αρχαιολόγος παρατηρεί μάλιστα ότι γύρω στα 1700 π.α.χ.χ. οι μεγαλύτεροι εξ αυτών δείχνουν κατεστραμμένοι για την ανάγκη κατασκευής στη θέση τους ενός πελωρίου λαξευτού τάφου, ομοίου εκείνων του βασιλικού περιβόλου των Μυκηνών, στους οποίους ο Schliemann ανεκάλυψε τους χρυσοφόρους βασιλείς των Μυκηνών, και αυτή η διαφοροποίηση μαρτυρεί την άφιξη ενός νέου φυλετικού στοιχείου, των Αχαιών.

Το μενελάϊο ανάκτορο, τρίτο κατά σειράν των Μυκηναϊκών ανακτόρων της Πελλάνας, αποτελούσε ένα τεράστιο οικιστικό και διοικητικό συγκρότημα με κέντρο του το Μέγαρον του βασιλέως, ένα μεγάλο ορθογώνιο κτίριο με τρείς χώρους (Αίθουσα, Πρόδομος και Έσω Μέγαρον) και εντυπωσιακή τετράστυλο Εστία. Τα ερείπια του Mεγάρου, παρά τις πολλές φθορές που υπέστησαν έως σήμερα, παραμένουν εντυπωσιακά, με πλάτος 13,5 μ. και συνολικό μήκος 35 μ., που αποτελούν τις μεγαλύτερες εν Ελλάδι διαστάσεις ανακτόρου. Το πλαισιωμένο από κυκλώπειο τείχος σύμπλεγμα, συμπληρωνόταν από μεγάλη αυλή, Ιερό και διάφορα βοηθητικά κτίρια, όπως λ.χ. αρχεία, αποθήκες και εργαστήρια.

ΑΡΡΙΑΝΟΣ - Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις (7.24.4-7.25.6)

[7.24.4] Ἡμέραι τε οὐ πολλαὶ ἐπὶ τούτῳ ἐγένοντο καὶ τεθυκὼς τοῖς θεοῖς τάς τε νομιζομένας θυσίας ἐπὶ ξυμφοραῖς ἀγαθαῖς καί τινας καὶ ἐκ μαντείας εὐωχεῖτο ἅμα τοῖς φίλοις καὶ ἔπινε πόρρω τῶν νυκτῶν. δοῦναι δὲ λέγεται καὶ τῇ στρατιᾷ ἱερεῖα καὶ οἶνον κατὰ λόχους καὶ ἑκατοστύας. ἀπὸ δὲ τοῦ πότου αὐτὸν μὲν ἀπαλλάττεσθαι ἐθέλειν ἐπὶ κοιτῶνα εἰσὶν οἳ ἀνέγραψαν· Μήδιον δὲ αὐτῷ ἐντυχόντα, τῶν ἑταίρων ἐν τῷ τότε τὸν πιθανώτατον, δεηθῆναι κωμάσαι παρὰ οἷ· γενέσθαι γὰρ ἂν ἡδὺν τὸν κῶμον.

[7.25.1] Καὶ αἱ βασίλειοι ἐφημερίδες ὧδε ἔχουσιν· πίνειν παρὰ Μηδίῳ αὐτὸν κωμάσαντα· ἔπειτα ἐξαναστάντα καὶ λουσάμενον καθεύδειν τε καὶ αὖθις δειπνεῖν παρὰ Μηδίῳ καὶ αὖθις πίνειν πόρρω τῶν νυκτῶν· ἀπαλλαχθέντα δὲ τοῦ πότου λούσασθαι· καὶ λουσάμενον ὀλίγον τι ἐμφαγεῖν καὶ καθεύδειν αὐτοῦ, ὅτι ἤδη ἐπύρεσσεν. [7.25.2] ἐκκομισθέντα δὲ ἐπὶ κλίνης πρὸς τὰ ἱερὰ θῦσαι ὡς νόμος ἐφ᾽ ἑκάστῃ ἡμέρᾳ, καὶ τὰ ἱερὰ ἐπιθέντα κατακεῖσθαι ἐν τῷ ἀνδρῶνι ἔστε ἐπὶ κνέφας. ἐν τούτῳ δὲ τοῖς ἡγεμόσι παραγγέλλειν ὑπὲρ τῆς πορείας καὶ τοῦ πλοῦ, τοὺς μὲν ὡς πεζῇ ἰόντας παρασκευάζεσθαι ἐς τετάρτην ἡμέραν, τοὺς δὲ ἅμα οἷ πλέοντας ὡς εἰς πέμπτην πλευσουμένους. [7.25.3] ἐκεῖθεν δὲ κατακομισθῆναι ἐπὶ τῆς κλίνης ὡς ἐπὶ τὸν ποταμόν, καὶ πλοίου ἐπιβάντα διαπλεῦσαι πέραν τοῦ ποταμοῦ ἐς τὸν παράδεισον, κἀκεῖ αὖθις λουσάμενον ἀναπαύεσθαι. ἐς δὲ τὴν ὑστεραίαν λούσασθαί τε αὖθις καὶ θῦσαι τὰ νομιζόμενα· καὶ εἰς τὴν καμάραν εἰσελθόντα κατακεῖσθαι διαμυθολογοῦντα πρὸς Μήδιον· παραγγεῖλαι δὲ καὶ τοῖς ἡγεμόσιν ἀπαντῆσαι ἕωθεν. [7.25.4] ταῦτα πράξαντα δειπνῆσαι ὀλίγον· κομισθέντα δὲ αὖθις ἐς τὴν καμάραν πυρέσσειν ἤδη ξυνεχῶς τὴν νύκτα ὅλην· τῇ δὲ ὑστεραίᾳ λούσασθαι καὶ λουσάμενον θῦσαι. Νεάρχῳ δὲ καὶ τοῖς ἄλλοις ἡγεμόσι παραγγεῖλαι τὰ ἀμφὶ τὸν πλοῦν ὅπως ἔσται ἐς τρίτην ἡμέραν. τῇ δὲ ὑστεραίᾳ λούσασθαι αὖθις καὶ θῦσαι τὰ τεταγμένα, καὶ τὰ ἱερὰ ἐπιθέντα οὐκέτι ἐλινύειν πυρέσσοντα. ἀλλὰ καὶ ὣς τοὺς ἡγεμόνας εἰσκαλέσαντα παραγγέλλειν τὰ πρὸς τὸν ἔκπλουν ὅπως αὐτῷ ἔσται ἕτοιμα· λούσασθαί τε ἐπὶ τῇ ἑσπέρᾳ, καὶ λουσάμενον ἔχειν ἤδη κακῶς. [7.25.5] τῇ δὲ ὑστεραίᾳ μετακομισθῆναι ἐς τὴν οἰκίαν τὴν πρὸς τῇ κολυμβήθρᾳ καὶ θῦσαι μὲν τὰ τεταγμένα, ἔχοντα δὲ πονήρως ὅμως ἐσκαλέσαι τῶν ἡγεμόνων τοὺς ἐπικαιριωτάτους καὶ ὑπὲρ τοῦ πλοῦ αὖθις παραγγέλλειν. τῇ δ᾽ ἐπιούσῃ μόγις ἐκκομισθῆναι πρὸς τὰ ἱερὰ καὶ θῦσαι, καὶ μηδὲν μεῖον ἔτι παραγγέλλειν ὑπὲρ τοῦ πλοῦ τοῖς ἡγεμόσιν. [7.25.6] ἐς δὲ τὴν ὑστεραίαν κακῶς ἤδη ἔχοντα ὅμως θῦσαι τὰ τεταγμένα. παραγγεῖλαι δὲ τοὺς μὲν στρατηγοὺς διατρίβειν κατὰ τὴν αὐλήν, χιλιάρχας δὲ καὶ πεντακοσιάρχας πρὸ τῶν θυρῶν. ἤδη δὲ παντάπασι πονήρως ἔχοντα διακομισθῆναι ἐκ τοῦ παραδείσου ἐς τὰ βασίλεια. εἰσελθόντων δὲ τῶν ἡγεμόνων γνῶναι μὲν αὐτοὺς, φωνῆσαι δὲ μηδὲν ἔτι, ἀλλὰ εἶναι ἄναυδον· καὶ τὴν νύκτα πυρέσσειν κακῶς καὶ τὴν ἡμέραν, καὶ τὴν ἄλλην νύκτα καὶ τὴν ἡμέραν.

***

[7.24.4] Λίγες μέρες μετά ο Αλέξανδρος, αφού πρόσφερε στους θεούς τις καθιερωμένες θυσίες για επιτυχίες, καθώς και μερικές άλλες που του υπέδειξαν οι μάντεις, άρχισε να οργανώνει συμπόσια μαζί με τους εταίρους και να πίνει ως αργά τη νύχτα. Λένε ότι έδωσε και στον στρατό του ζώα για θυσία και κρασί κατά λόχο και εκατοντάδα. Μερικοί ιστορικοί έγραψαν ότι ο Αλέξανδρος ήθελε να αποχωρήσει από το συμπόσιο για τον κοιτώνα του, αλλά ότι τον συνάντησε ο Μήδιος, ένας από τους πιο έμπιστους εταίρους αυτήν την εποχή, ο οποίος τον παρακάλεσε να πάνε σπίτι του για να εορτάσουν, γιατί θα γινόταν εκεί ένα χαρούμενο γλέντι.
[7.25.1] Και οι βασιλικές εφημερίδες αναφέρουν τα εξής: ο Αλέξανδρος ήπιε διασκεδάζοντας στο σπίτι του Μηδίου και μετά, αφού σηκώθηκε και λούσθηκε, κοιμήθηκε και δείπνησε πάλι στο σπίτι του Μηδίου και ήπιε πάλι ως αργά τη νύχτα. Αφού αποχώρησε από το συμπόσιο, λούσθηκε· μετά το λουτρό έφαγε λίγο και κοιμήθηκε εκεί, γιατί είχε πλέον πυρετό. [7.25.2] Από εκεί μεταφέρθηκε επάνω σε φορείο στους ναούς και προσέφερε θυσίες, όπως συνήθιζε καθημερινά· αφού θυσίασε, ξάπλωσε στο διαμέρισμα των ανδρών, έως ότου σκοτείνιασε. Στο μεταξύ έδινε οδηγίες στους διοικητές του στρατού για την πορεία και το ταξίδι: δηλαδή όσοι θα πεζοπορούσαν να είναι έτοιμοι για αναχώρηση την τέταρτη μέρα, ενώ όσοι θα έπλεαν μαζί του να είναι έτοιμοι για το ταξίδι την πέμπτη μέρα. [7.25.3] Από εκεί μεταφέρθηκε στον ποταμό με το φορείο και αφού επιβιβάσθηκε σε πλοίο, έπλευσε στην απέναντι όχθη του ποταμού προς τον περιφραγμένο κήπο, όπου λούσθηκε ξανά και αναπαύθηκε. Την επόμενη μέρα λούσθηκε πάλι και προσέφερε τις συνηθισμένες θυσίες. Μετά μπήκε στο θολωτό δωμάτιο, ξάπλωσε εκεί και συζητούσε με τον Μήδιο. Παράγγειλε επίσης στους διοικητές του στρατού να πάνε να τον συναντήσουν το πρωί. [7.25.4] Κατόπιν έφαγε ελαφρά και όταν μεταφέρθηκε πάλι στο θολωτό δωμάτιο, είχε πλέον συνεχώς πυρετό όλη τη νύχτα· την επόμενη μέρα λούσθηκε και μετά το λουτρό προσέφερε θυσία. Και έδωσε οδηγίες στον Νέαρχο και στους άλλους διοικητές σχετικά με τον τρόπο που επρόκειτο να γίνει το ταξίδι, κατά την τρίτη μέρα. [7.25.5] Την επόμενη μέρα λούσθηκε ξανά και προσέφερε τις καθορισμένες θυσίες· αφού απέθεσε τα σφάγια, δεν έπαυσε να έχει πυρετό. Παρ᾽ όλα αυτά προσκάλεσε τους διοικητές και τους έδωσε οδηγίες σχετικά με την προετοιμασία για την αναχώρηση των πλοίων. Το βράδυ λούσθηκε και μετά το λουτρό ήταν πλέον σε ελεεινή κατάσταση. Την επομένη μεταφέρθηκε στο οίκημα, που ήταν κοντά στο κολυμβητήριο και προσέφερε τις καθιερωμένες θυσίες. Μολονότι ήταν άσχημα, προσκάλεσε τους πιο σημαντικούς διοικητές και τους έδωσε πάλι οδηγίες για το ταξίδι. Την άλλη μέρα, αν και μεταφέρθηκε με δυσκολία στους ναούς και πρόσφερε θυσία, συνέχισε να δίνει στους διοικητές οδηγίες για το ταξίδι. [7.25.6] Και την επομένη, παρόλο που ήταν πλέον σε ελεεινή κατάσταση, προσέφερε τις καθιερωμένες θυσίες και διέταξε οι στρατηγοί να παραμείνουν στην αυλή, ενώ οι χιλίαρχοι και οι πεντακοσίαρχοι έξω από την πόρτα. Επειδή ήταν σε πολύ κακή κατάσταση πια, τον μετέφεραν από τον περιφραγμένο κήπο στα ανάκτορα. Όταν μπήκαν μέσα οι διοικητές, ο Αλέξανδρος τους γνώρισε, δεν μίλησε όμως καθόλου, αλλά παρέμεινε άφωνος. Είχε υψηλό πυρετό τη νύχτα και τη μέρα και την άλλη νύχτα και τη μέρα.