Ο ορισμός του προδότη σύμφωνα με τον Θουκυδίδη - Τυχαία η οποιαδήποτε ομοιότητα με το σήμερα

 Έχει πολύ ενδιαφέρον να δούμε τι ορισμό δίνει για τον "προδότη" ο μεγάλος ιστορικός Θουκυδίδης. Θα παρατηρήσετε όχτι έχει πλήρη εφαρμογή στα σημερινά ελληνικά δρώμενα.

 

«Προδότης,δεν είναι μόνο αυτός που φανερώνει τα μυστικά της πατρίδος στους εχθρούς,αλλά είναι κι εκείνος που ενώ κατέχει δημόσιο αξίωμα,εν γνώση του δεν προβαίνει στις απαραίτητες ενέργειες γιά να βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων πάνω στούς οποίους άρχει»! (Θουκυδίδης)

Εντοπίστηκαν μυστηριώδεις «λοφίσκοι» στον Άρη

Περίεργoι «λοφίσκοι» καταγράφηκαν από ερασιτέχνες αστρονόμους 150 μίλια πάνω από το έδαφος του Άρη αφήνοντας άναυδους τους επιστήμονες. Πρόκειται για φωτεινές εκλάμψεις οι οποίες πλέον δεν φαίνονται, ωστόσο εντοπίστηκαν σε δύο ξεχωριστές περιπτώσεις.

 

Το φαινόμενο διήρκησε περίπου δέκα μέρες και τις δύο φορές. Οι μυστηριώδεις «λοφίσκοι» εμφανίστηκαν σε ύψος περίπου 250 χλμ. πάνω από το έδαφος του Άρη και είχαν έκταση, όπως εκτιμάται 500-600 μιλίων.

 

Μία εκδοχή που δίνουν οι επιστήμονες είναι ότι πρόκειται για σύννεφα αποτελούμενα από διοξείδιο του άνθρακα, σωματίδια σκόνης κλπ.

 

Παρόλο που στο παρελθόν έχουν ανακαλυφθεί τέτοιου είδους σύννεφα, ποτέ έως σήμερα δεν είχαν βρεθεί σε τόσο μεγάλο υψόμετρο, εξηγούν οι επιστήμονες.

Ελληνισμός, η Εντονη Αγάπη προς τον Κόσμο και προς το Παν

Στην ελληνική παράδοση, ο ΕΡΩΣ ( =ΑΓΑΠΗ , κάθε είδους Αγάπη )(Έρως Αρετής , Έρως γης ,Έρως θαλάσσης , Έρως επιστήμης , Έρως μητρός , Έρως τέχνης , Έρως γυναικός κλπ) είναι η πρωτίστη και συνεχής αιτία της κοσμογονίας και της κοσμοποιοίας(Τόσο στην Ορφική, όσο και στην Ησιόδεια κοσμογονία) .

 

Είναι έννοια αφηρημένη , πολυσυλλεκτική , είναι το σύνολο της συμπαντικής Αγάπης , Αγάπη προς το σύνολο του εκδηλωμένου κόσμου, προς τον άνθρωπο, προς το φυτό, το ζώο, την πέτρα, το ποτάμι, προς κάθε μορφή, προς μία έννοια, προς μία κατάσταση, προς ένα πράγμα, προς τα πάντα,από την πρωτογενή ύλη μέχρι τους Θεούς.Είναι η ελκτική και συνεκτική δύναμη που συγκρατεί την ύλη και δημιουργεί, διατυπώνει κάθε μορφολογία.Είναι ο αρχαιότερος των εγκοσμίων Θεών και υπεύθυνος για κάθε δημιουργία.Η ενέργειά του υπάρχει σε όλους τους Θεούς αλλά και σε όλους τους ανθρώπους,ζώα,φυτά κλπ,σε όλη την υλική εκδήλωση, διακατέχει το παν, πληρεί τον κόσμο. 

Είναι ενδεικτικό ότι άλλες θεότητες – προσωποποιημένες στο θείο επίπεδο έννοιες όπως η Αρετή, η Αρμονία, η Ευνομία, η Μνημοσύνη, η Πειθώ κλπ βρίσκονται στο γενεαλογικό δέντρο της θεογονίας σε κατοπινά στάδια και γενεές. Αυτό το γεγονός καταδεικνύει την τεράστια σημασία και έμφαση που έχει ο Έρωτας (=Αγάπη) στην Ελληνική θρησκεία καθώς βρίσκεται στην αρχή της κοσμογονίας και θεογονίας ως το πρώτιστο και μοναδικό στοιχείο κοσμοποιοίας στο σύμπαν ενώ ταυτόχρονα είναι η ελκτική δύναμη που συγκρατεί την ύλη στο μεγάκοσμο (πλανητικά συστήματα) και τον μικρόκοσμο (υποδιαιρέσεις της ύλης). 

 

Και όπως προαναφέραμε, όχι μόνο συγκρατεί την ύλη αλλά επίσης την κινητοποιεί δημιουργώντας συμπλέγματα και μορφές περισσότερο η λιγότερο εξελιγμένες. Δημιουργεί έτσι όλες τις μορφές του αισθητού κόσμου αλλά και του νοητού καθώς ο κόσμος των νοητών είναι μια προβολή και επεξεργασία των δεδομένων του αισθητού κόσμου.Ο Ελληνικός κόσμος λοιπόν είναι ένας κόσμος στον οποίο το κύριο στοιχείο είναι η Αγάπη. Ένας κόσμος έντονης Αγάπης.Η Αγάπη είναι ο βιότοπος του Ελληνισμού και ο καθολικώς προσδιοριστικός όρος του ελληνικού πολιτισμού.

Όλα τα γεννήματα του Έρωτος (της Αγάπης): ο κόσμος τα φυτά τα ζώα οι άνθρωποι και οι θεοί φέρουν μέσα τους την ενέργεια του Έρωτος.

-«Ούτω πολλαχόθεν ομολογείται ο Έρως εν τοις Θεοίς πρεσβύτατος είναι.» Πλάτων. Πράγματι από πάρα πολλούς ομολογείται, ότι ο Έρως είναι ο παλαιότερος από τους Θεούς.
-«Πρώτιστον μέν Έρωτα θεών μητίσαντο πάντων» Παρμενίδης (στ.13).
-«Σεμνός Έρως Αρετής.» Φωκυλίδης Ο Έρωτας για την Αρετή είναι άξια επιθυμία.
-«Σε όσους γιατρούς υπάρχει και φιλανθρωπία, εκεί υπάρχει και Έρωτας για την επιστήμη.» Ιπποκράτης.
-«Ουκ έστι μητρός ουδέν ήδιον τέκνοις. Εράτε μητρός, παίδες, ως ούκ έστ’έρως τοιούτος άλλος όστις ηδίων εράν».Τίποτε πιο αγαπητό στα παιδιά από τη μητέρα. Αγαπάτε, ω τέκνα την μητέρα σας. Δεν υπάρχει πιο αγνός και πιο γλυκός Έρωτας από αυτόν. Ευριπίδης (Απ.358,1-3).
-«…Έρως πατρώας τήσδε γής…» Αισχύλος. Αγ.540.
-«Έρως των θεών βασιλεύει» Αγάθων.
-«Ο Έρωτας στρέφεται πάντοτε προς αυτό, την παντοτινή κατοχή του αγαθού». Διοτίμα η Μαντινεία.
-«Τίποτα πιο δυνατό από τον Έρωτα δεν υπάρχει». Μένανδρος.
-«Ο Έρωτας της ψυχής είναι πολύ ανώτερος από τον Έρωτα του σώματος». Ξενοφών. Συμπόσιο.

Ο Ζευς, ο ύψιστος των Θεών, έχει πολλά ονόματα που σημαίνουν Αγάπη (Ο Ζευς είναι Αγάπη). Για καμμία άλλη ιδιότητα του Διός (δικαιοσύνη, ισχύς, κλπ.) δεν υπάρχουν τόσα πολλά επίθετα όσα για την Αγάπη:
Ο «ΦΙΛΙΟΣ ΖΕΥΣ» (φιλώ=αγαπώ) δηλαδή ο Ζευς που είναι Αγάπη και που ευνοεί κάθε εκδήλωσή της. Συχνά επικαλούνταν το Φίλιο Ζευ λέγοντας μόνο το επίθετο: (μα τον Φίλιο, νη τον Φίλιο, προς Φιλίου κλπ). Υπήρχαν και ναοί αφιερωμένοι στον Φίλιο Ζευ, όπως π.χ. στη Μεγαλόπολη Αρκαδίας ( Παυσανίας 8.31), στην Αθήνα, την Επίδαυρο, την Πέργαμο, κλπ.
Το επίθετο φίλιος-φιλία έχουν και άλλοι θεοί: «Φίλιος Ερμής», «Φίλιος Έρως», «Φιλία Φύσις», «Φίλιος Απόλλων», «Φιλία Νύξ»κλπ. Ο «Φιλήσιος Δίας» (Με την ίδια ακριβώς έννοια με τον: Φίλιο Δία).

Ο «Ζευς Εταιρείος» (εταιρείος = πλήρης Αγάπης προς τον άλλον) (έτερος = ο άλλος, προυποθέτει ύπαρξη δύο μερών) . Ο Ζευς Εταιρείος είναι προστάτης της Αγάπης μεταξύ των ανθρώπων, της φιλίας, της συναδέλφωσης και επίσης της κοινωνικής οργάνωσης των ανθρώπων. Στη Μαγνησία και στη Μακεδονία εορτάζονταν προς τιμήν του τα «εταιρίδεια»(εορτή του Εταιρείου Διός) (Ηγήσανδρος εν (Υπομνήμασι) παρ Αθην. 572D).
O «Εταίριος Δίας» (με την ίδια έννοια).
Ο «Εταιρήιος Δίας» (με την ίδια έννοια).
Ο «Εταιρίδας Ζευς» (με την ίδια έννοια).
Ο «Ζευς Φίλος» (φίλος = αγαπημένος, αγαπητός, φιλώ = αγαπώ).
Ο «Ζευς Οικείος» είναι προστάτης της οικειότητας, της Αγάπης και της Φιλίας που πρέπει να αισθάνονται οι άνθρωποι στις διαπροσωπικές τους σχέσεις. (Τα πολλά επίθετα του Διός σε σχέση με την έννοια της Αγάπης απλά υπενθυμίζουν και υπογραμμίζουν αυτό το δεδομένο).
Ο «Πρευμενής Δίας» δηλαδή ο πράος, ευμενής, ο φίλα διακείμενος, ο αγαθός.
Ο «Ξένιος Δίας» (ο οποίος αναφέρεται στην καλή αντιμετώπιση, την καλή προδιάθεση και φιλική, αγαπητική συμπεριφορά και στάση προς τον ξένο, καθώς επίσης και στη φιλοξενία αλλά και στην φροντίδα η περιποίηση φίλου η ξένου. Επίσης, «ξενία» είναι η φιλική σχέση μεταξύ πόλεων η εθνών. Ο Δίας είναι ο δημιουργός και προστάτης των φιλικών σχέσεων μεταξύ εθνών και πόλεων).
Ο «Ξείνιος Ζευς» (με την ίδια έννοια).
Ο «Πολυξενώτατος Ζευς» (με την ίδια έννοια).
Ο «Εύξεινος Δίας» (με την ίδια έννοια).
Ο «Ομονώος Ζεύς»(από τη λέξη: ομόνοια) φέρνει στους ανθρώπους ομόνοια, σύμπνοια, συμπόρευση.
Ο «Ομολώιος Ζευς» (από το: ομολογία = ομόνοια). Στη Θεσσαλία και στη Βοιωτία (Στον Ορχομενό και στη Θήβα) εορτάζονταν τα Ομολώια (εορτές του Ομολωίου Διός).
Το ίδιο επίθετο έχει και η Δήμητρα: «Ομολώια Δήμητρα».
O «Ζεύς Ομολούιος» (έχει την ίδια έννοια με το: ομονώος, ομολώιος).
Ο «Πίστιος Ζευς» (πίστις = η εμπιστοσύνη, δηλαδή ο Δίας που προάγει την εμπιστοσύνη μεταξύ των ανθρώπων, την καλή πίστη ).
Ο «Θεόταιρος Ζευς» (θεός και εταίρος, θεός – εταίρος, δηλαδή ο φίλος ανθρώπων και θεών).
Ο «Φρατρίος Ζευς» (φράτηρ = αδελφός, Φρατρίος Ζευς = Αδελφικός Ζευς) δηλαδή ο Δίας που προστατεύει και δημιουργεί κάθε συναίσθημα αδελφοσύνης, αδελφότητας μεταξύ των ανθρώπων. Για το λόγο αυτό, ο Φατρίος Ζευς συνέχει, (είναι το συνεκτικό στοιχείο) μιας οικογένειας, μίας ομάδας, μίας αδελφότητας, ενός γένους, ενός λαού.
Ο «Φατρίος Ζευς» (με την ίδια έννοια).
Ο «Έκαλος Ζευς» Λατρεία του Διός, ως θεού της αγάπης και της φροντίδας για τον συνάνθρωπο, της φιλοξενίας, πολύ συγγενής προς την λατρεία του Διός Ξενίου. (Εκάλη, ήταν μια υπέργηρη γυναίκα που περιποιήθηκε και φιλοξένησε τον ήρωα Θησέα, όταν αυτός κουρασμένος από μια καταιγίδα, αναζήτησε φιλοξενία, και ενώ πήγαινε να αντιμετωπίσει τον ταύρο του Μαραθώνος. Η Εκάλη, έταξε στον Δία για την αίσια επάνοδο του ήρωα, όπως και έγινε, αλλά η ίδια, δεν πρόλαβε να τον δει γιατί πέθανε πρίν την επιστροφή του).
Ο «Εκαλείος Δίας» (Με την ίδια έννοια).
Ο «Εκαλήσιος Δίας» (Με την ίδια έννοια).
Ο «Ομαγύριος Ζεύς» (συνάγων,συνενώνων, συναθροίζων, συγκαλών) Ο Ζευς δηλαδή που φέρνει κοντά τους ανθρώπους.
Ο «Ομηγύριος Ζευς» (με την ίδια ακριβώς έννοια).
Ο «Πρόξενος Δίας» (1) δημιουργών και εφορεύων επι της επισήμου χαρακτήρος λαμβάνουσας φιλίας μεταξύ μιας πόλεως και ενός ξένου, ενός πλέον γενομένου δημόσιου φίλου. Για παράδειγμα, οι Αθηναίοι και ο Αλέξανδρος ο Ά της Μακεδονίας (Ηρόδ.8.136,143) 2) προστάτης, βοηθός, επίκουρος προς τους ανθρώπους).
Ο «Ειρηναίος Ζευς» που δημιουργεί την ειρήνευση στους ανθρώπους, η οποία δεν είναι μόνο η αποφυγή πολέμου, αλλά και η κοινωνία εν Αγάπη.
Ο «Φιλότεκνος Δίας». Ο Δίας που αγαπάει τα παιδιά του. Παιδιά του Διός είναι οι θεοί και οι άνθρωποι.(Ο Όμηρος αποκαλεί τον Δία: «Πατήρ ανδρών θεών τε» (Πατέρα θεών και ανθρώπων). Επίσης, ο Δίας έχει το επίθετο: «Ζεύς Πατήρ», που δείχνει και αυτό το επίθετο αυτή την σχέση Αγάπης και στοργής με τα παιδιά του, τους ανθρώπους. Η επίκληση του Διός πολύ συχνά ξεκινάει στους ύμνους και στις προσευχές με το: «Ζευ Πάτερ».
Ο φιλεύσπλαχνος Δίας είναι προστάτης των πιο ευπαθών ομάδων των ανθρώπων και όλων των ανθρώπων που βρίσκονται σε μια αδυναμία, σε αδύνατη θέση. Είναι προστάτης των φτωχών, των ξένων «είναι του Διός όλοι οι φτωχοί και οι ξένοι» (Όμηρος, Οδύσσεια). Επίσης, αποκαλείται: «Φύξιος» γιατί είναι προστάτης των φυγάδων, «Ασυλαίος» (ο παρέχων άσυλο). «Ικέτας» γιατί είναι προστάτης των ικετών, «Ικέσιος» (θεός της συγχώρεσης) και «Ικετήσιος».Με όμοια σημασία: «Ικτήρ», «Ικταίος», «Αφίκτωρ» (ικτήρ = ικέτης).
Ο «Προστροπαίος Ζεύς»: Λατρεία του Διός, ως θεού που δέχεται με ευμένεια τις προσευχές, τα αιτήματα και τις ικεσίες των ανθρώπων.
Ο «Προστρόπιος Ζευς» (με την ίδια έννοια με τον Προστροπαίο Δία). Είναι επίσης προστάτης των ταπεινών, των καταφρονεμένων και των κατατρεγμένων. Όταν ο Χίλων ο Λακεδαιμόνιος ρωτήθηκε: Με τι ασχολείται ο Δίας; Απάντησε: «Με το να υψώνει τους ταπεινούς και να χαμηλώνει τους αλαζόνες» (Διογένης Λαέρτιος. Βίοι Φιλοσόφων. Α,69).
Επίθετα του Διός που επίσης είναι δηλωτικά Αγάπης είναι:
Ο «Δίας Σωτήρ» (ως έμπρακτη εκδήλωση Αγάπης).
Ο «Δίας Σαώτης» (με την ίδια έννοια με το: Σωτήρ. Σαώτης = Σωτήρ).
Ο «Ζευς Μειλίχιος» (πράος,πραυντικός) κλπ.(προς τιμήν του Μειλιχίου Διός ετελούντο τα Διάσια στην Αθήνα (Θουκ.1.126).
Ο «Μείλιχος Δίας» (με την ίδια έννοια).
Ο «Μηλείχιος Δίας» (με την ίδια έννοια).
Ο «Δίας Μελισσαίος» (έχει την ίδια έννοια με τον: Δία Μειλίχιο, Μείλιχο Δία, Μηλείχιο Δία).
Ο «Ζευς Πανήμερος» (ο απολύτως ήμερος, ο πράος).
Ο «Ζευς Πανάμαρος» (με την ίδια έννοια με το: Ζευς Πανήμερος).
Ο «Ζευς Παναμέριος» (με την ίδια έννοια).
Ο «Ζευς Πανημέριος» (με την ίδια έννοια).
Ο «Ζευς Ημέριος» δηλαδή ο Ζευς που εξημερώνει.
Ο «Ημεράσιος Δίας» (με την ίδια έννοια).
Ο «Ζευς Ήπιος».
Ο «Ζευς Ερκείος» που είναι προστάτης της αγάπης ανάμεσα στα μέλη μιας οικογένειας (όπως και η Εστία). (Ερκείος, από το:Έρκος = προαύλιο, γιατί το άγαλμά του ήταν τοποθετημένο σε κάθε σπίτι στο κεντρικό προαύλιο γύρω από το οποίο αναπτύσσονταν τα δωμάτια στο αρχαίο ελληνικό σπίτι).
O «Δίας Μεσέρκειος» (με την ίδια έννοια).
Ο «Ομόριος Ζευς» είναι ο προστάτης της καλής γειτονίας, της αγάπης και της φιλίας μεταξύ των γειτόνων (ομού και όριον, όμορος = ο γειτονικός).
Ο «Ομάριος Δίας» (Με την ίδια έννοια).
Ο «Ζεύς Αγαθός» (ως σύνοψη της αγαθής και αγαθοποιού υποστάσεως, ταυτότητος του Διός).
Ο «Ζευς Άγιος»και ο «Ζευς Τέλειος» (κάθε ένα από τα δύο αυτά επίθετα ως ο δημιουργός κάθε αρετής και τελειότητος). (Σχετική επιγραφή: «Διί Αγίω»).
Ο «Ζευς Αρωγός» (αρωγός = βοηθός) δηλαδή ο Ζευς που βοηθάει, προστατεύει και συντρέχει τους ανθρώπους.
Ο «Ζευς Επίκουρος» (με την ίδια έννοια: επίκουρος = βοηθός).
Ο «Δίας Αγνός» (αγαθός, αγνός). Ο «Άριστος Δίας» (ο ως προς όλα άριστος).
Ο «Αρισταίος Δίας» (με την ίδια έννοια με τον Άριστο Δία).
-«..ο Ζεύς, δηλαδή το αγαθόν και το άριστον» Ορφεύς (Ορφικά. αποσπ. 107).
-«Ζευ, μεγάλαι δ’ αρεταί θνατοίς έπονται εκ Σέθεν» Πίνδαρος (Ισθμιονικ.Γ,4-5). Ζευ, οι μεγάλες αρετές έρχονται στους θνητούς από Σένα.

Θεότητες που εφορεύουν, έχουν ως αντικείμενό τους την Αγάπη είναι επίσης:
-Η Αφροδίτη
-Η Φιλότης (=Αγάπη)(κόρη της Νυκτός) η οποία όπως και ο Έρως προσωποποιεί και αυτή την Αγάπη.
-Ο Ίμερος (Ο Ίμερος ο οποίος είναι θεός που έχει πολύ κοντινά χαρακτηριστικά με τον Έρωτα, κατοικεί κοντά στην κορυφή του Ολύμπου μαζί με τις Μούσες και τις Χάριτες).
-Ο Αντέρως ο οποίος εκφράζει την αμοιβαία Αγάπη. Αντιστοιχεί στο πρόσωπο που το αγαπούν, που δέχεται την Αγάπη. (Στο μουσείο του Ηρακλείου υπάρχει ανάγλυφο πάνω σε κυκλική επιφάνεια, που απεικονίζονται ο Έρως και ο Αντέρως ως δύο όμοιοι μικροί ερωτιδείς (νήπια) με φτερά που αγκαλιάζονται μεταξύ τους, ως εικαστική απόδοση της αμοιβαίας αγάπης).
-Ο Πόθος (Ο Πόθος είναι θεός ο οποίος σημασιολογικά δηλώνει την Αγάπη που συνοδεύεται από σφοδρή επιθυμία)
-Η Πειθώ η οποία παρακινεί τους νέους να ανοίξουν την καρδιά τους στην Αγάπη και να εξομολογηθούν την αγάπη τους ο ένας στον άλλον.
-Οι Ερωτιδείς (μικροί Έρωτες).
- Η Ειρήνη (Η οποία εκτός από αποφυγή πολέμου, σημαίνει και κοινωνία εν Αγάπη)
- Η Ομόνοια. Σημαντικός είναι ο ναός της Ομόνοιας στον Ακράγαντα της Σικελίας
- O Οίστρος ( Ο οποίος εκφράζει υπερβολική αγάπη, πόθο και θέληση, επιθυμία για κάτι ).
- Η Αρετή (Που εμπεριέχει όλες τις αρετές, και την Αγάπη προς τον συνάνθρωπο).
- Η Εύκλεια ( «ευ» και «κλέος» με την έννοια ότι η καλή δόξα είναι και προυποθέτει Αγάπη των ανθρώπων προς ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, λόγω των ενάρετων πράξεών του). Σημαντικά λατρευτικά κέντρα της Εύκλειας είναι η Αθήνα, οι Δελφοί, Η Θήβα και η Κόρινθος στην οποία γιορτάζονταν τα «Εύκλεια».

Να σημειώσουμε εδώ ότι η έννοια της Αγάπης ενυπάρχει και σε άλλες ιδιότητες των θεών:
Η Ήρα, η Ερατώ, και ο Υμέναιος είναι προστάτες της συζυγικής Αγάπης.
Η Εστία προστατεύει την Αγάπη ανάμεσα στα μέλη μιας οικογένειας.
Η Μητέρα των Θεών, η Ρέα, η Λητώ και η Ειλείθυια είναι προστάτες της μητρικής Αγάπης.
Οι Διόσκουροι είναι προσωποποίηση της αδελφικής Αγάπης, της «φιλαδελφίας».
Κάθε θεός, θα έλεγε κανείς, εκφράζει στην ουσία την Αγάπη για ένα διαφορετικό αντικείμενο:
Η Αθηνά εμφυσά στους ανθρώπους την Αγάπη για τη γνώση και τη μόρφωση.
Ο Απόλλων εκπροσωπεί την Αγάπη για τις τέχνες όπως και οι Μούσες.
Ο Ήφαιστος την Αγάπη για την τεχνουργία, ο Ασκληπιός την Αγάπη για την Ιατρική κλπ.

Η ίδια η ελληνική λατρεία δεν είναι τίποτε άλλο από μια σχέση Αγάπης ανάμεσα στους ανθρώπους και τους θεούς

Έχουμε ήδη προαναφέρει 30 και πλέον επίθετα του Διός που σημαίνουν Αγάπη.
Η Αγάπη του Διός είναι πύρινη, είναι ζεστή σαν τη φωτιά. Στα Ορφικά κείμενα έχουμε περιγραφή του πύρινου χαρακτήρα του Διός. «Το καθαρότατον και κορυφαιότατον άτε διαυγές όν πύρ Ζήνα ωνόμασαν δια την εν αυτώι ζέουσαν φύσιν….πυρώδης ουσία ζωτική….Τήι ούν ιδίαι θερμότητι ο Ζεύς – τουτέστιν η ζέουσα ουσία..» Ιερώνυμου και Ελλάνικου Θεογονία (56). Το καθαρότατον και υψούμενον στα ανώτατα πεδία του χώρου διαυγές πυρ Δία ωνόμασαν, χάριν του θερμοτάτου και εμπύρου χαρακτήρος της φύσεώς του...πυρώδης ουσία πλήρης ζωής και ισχύος….με την έμφυτη θερμότητά του ο Ζεύς – δηλαδή η υπέρθερμος ουσία..».
Ο Ζευς έχει τα επίθετα: «Φλογόεις», «Πυρσαγεύς», «Πυρίδρομος», «Πυρίβρομος», «Πυριβρεμέτης», «Πυρόεις», «Πάμφλεκτος», «Πυρφόρος» ως ο Θεός που ταυτίζεται με το κοσμικό πύρ.
Για τον πύρινο χαρακτήρα του Έρωτος, ο Ορφεύς λέει: «..όν Φάνητα Ορφεύς καλεί, ότι αυτού φανέντος το πάν εξ αυτού έλαμψεν, τώι φέγγει του διαπρεπεστάτου των στοιχείων πυρός εν τώι υγρώι τελεσφορουμένου» Ιερώνυμου και Ελλάνικου Θεογονία (56). ….(για τον Έρωτα)…τον οποίο ο Ορφεύς ονομάζει Φάνητα, διότι, αφ’ ότου ενεφανίσθη, εξ αυτού έλαμψε το σύμπαν, με το φέγγος του πλέον εξόχου και θαυμαστού απ’ όλα τα στοιχεία: εκείνου του Πυρός, που γεννάται και μεγαλύνει και τελειούται μέσα στου υγρού την κοιτίδα.Είδαμε λοιπόν τον πύρινο χαρακτήρα της Αγάπης του Διός, και επίσης του Έρωτος. Ο Φιλόλαος, επίσης, μας λέει ότι στο κέντρο του Όντος, που ταυτίζεται με το σύμπαν και το Θεό (που ονομάζεται Δίας, κατ’ άλλους Νούς, κατ’ άλλους Ειμαρμένη, κλπ. όπως λέει ο Ζήνων ο Κιτιεύς) υπάρχει άσβεστη φλόγα, το «κεντρικόν πύρ».

 

Ο Στοβαίος αναφέρει (Ανθολόγιο,1,22,1): «Ο Φιλόλαος τοποθετεί το πύρ στο μέσον, στο κέντρο. Το ονομάζει εστία των πάντων, οίκον του Διός, μητέρα των θεών, βωμό και συνοχή και μέτρο φύσεως. Επίσης τοποθετεί ένα δεύτερο πύρ, ανώτατο όλων, που περιέχει μέσα του τον κόσμο. Το κέντρο, λέει, είναι από την φύση του πρώτο, γύρω απ’ αυτό τα δέκα διαφορετικά σώματα εκτελούν τον ομαδικό τους χορό». Έτσι, ο συνειρμός ανατρέχει στην θερμότητα, την θέρμη ως το κατ εξοχήν στοιχείο της Αγάπης, και ως εκ τούτου, αποδίδεται ως εικόνα από τον Φιλόλαο η θερμή Αγάπη του ανώτατου όντος ως πύρινη (η Αγάπη συνδέεται, ταυτίζεται με την φωτιά). Η ύπαρξη ενός τέτοιου πυρώδους κέντρου συμβολίζεται από την ιερή και άσβεστη εστία κάθε βωμού και ναού, αποτελώντας την έδρα της τιμώμενης θεότητος σε κάθε οικία με την κεντρική εστία, όπου η οικογένεια μαζευόταν γύρω από την φωτιά, αλλά και απ’ το άσβεστο πύρ του Πρυτανείου.

Έτσι, γενικώς η εστία (με την φωτιά) είναι μια καθολική συμβολική παρουσίαση της θερμής από Αγάπη καρδιάς (κέντρου) του ανώτατου θείου όντος που ταυτίζεται με το σύμπαν. Παρόμοιο είναι και το νόημα της χρήσης της ιερής δάδας στις ιερές τελετές και τα δρώμενα (λαμπαδηδρομίες, κλπ).
«Και τα αγάλματα και οι βωμοί και η διατήρηση της άσβεστης φωτιάς και γενικώς όλα τούτα καθιερώθηκαν από τους πατέρες μας, σύμβολα της παρουσίας των θεών» Μέγας Ιουλιανός (Επιστολαί,89β,293).

Ο Ηράκλειτος επίσης, χαρακτηρίζει το σύμπαν: «πυρ αείζωον, απτόμενον μέτρα και αποσβεννύμενον μέτρα» (φωτιά αιώνια που ανάβει με μέτρο και σβύνει με μέτρο).
«Ο Ίπασσος ο Μεταποντίνος και ο Ηράκλειτος ο Εφέσιος λένε, ότι το σύμπαν είναι ένα, κινούμενο και πεπερασμένο, και το πύρ θεωρούν ως την αρχή των όλων αλλά και των όντων, και δημιουργούνται τα όντα από την φωτιά με πύκνωση και αραίωση, ενώ διαλύονται και πάλι στο πύρ» (Αριστοτέλης, Μετά τα φυσικά, 984α).

Ο Δημόκριτος αποκαλεί τον Θεό νού πύρινο και σφαιροειδή «Δημόκριτος νούν τον θεόν εν πυρί σφαιροειδεί» (Αέτιος, Περί θεού,302,13). Για τους Πυθαγόρειους η αρχή της γενέσεως του σύμπαντος έγινε απ’ το πύρ και το πέμπτο στοιχείο μαζί, τον αιθέρα «Άρξασθαι δε την γένεσιν του κόσμου από πυρός και του πέμπτου στοιχείου» (Αέτιος, Πόθεν τρέφεται ο κόσμος, 333,19).
Ο Αέτιος μας πληροφορεί ότι για την πυρώδη φύση της ψυχής μίλησαν ο Παρμενίδης, ο Ίπασσος, ο Ηρακλείδης, ο Λεύκιππος και οι Στωικοί. «Πύρ γεννώμεθα, δια πυρός οδεύομεν» Πρόκλος.
Ο Παρμενίδης, λέει ότι το γήρας επέρχεται από την έλλειψη του θερμού στοιχείου «Παρμενίδης γήρας γίνεσθαι παρά την του θερμού υπόλειψιν» (Αέτιος, Περί τροφής, 443,8).
Ο Αριστοτέλης επίσης μιλάει για το πρώτο «ενυπάρχον πύρ» (Μετά τα φυσικά, 1052,9) και ο Θεόφραστος για την «θερμότητα της πρώτης σφαίρας». Ο Πλάτων λέει: «Το Πρώτο Αγαθό είναι άρρητο, αλλά όταν έρχεσαι μαζί του σε επαφή κατ’επανάληψη, άξαφνα, είναι λες και αναπηδά μέσα από το πυρ το φως και αναδύεται μες στην ψυχή»

Αρχαίες Ελληνικές λέξεις όπως: αγαπώ, αγάπησις (αξίζει εδώ να σημειώσουμε ότι ο τύπος της λέξεως που μέχρι και το τέλος της Ελληνιστικής εποχής ήταν: «αγάπησις» αργότερα θα γίνει:«αγάπη»,θα μετατραπεί δηλαδή από ουσιαστικό της τρίτης κλίσης σε ουσιαστικό της πρώτης κλίσης χάνοντας την κατάληξή του(-σις) ), αγαπησμός, ΑΜΦΑΓΑΠΑΖΩ, ΑΜΦΑΓΑΠΩ (=αγαπώ και αγαπιέμαι, εναγκαλίζομαι με Αγάπη) στέργω, στοργή,συμπονέω, φιλώ, φιλότης, φιλία, φιλόθεος (= ο αγαπών τους Θεούς), ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑ, ΦΙΛΑΛΛΗΛΙΑ, φιλοτήσιος ή φιλοτάσιος (= ο προάγων, υποβοηθών την Αγάπη) φιλοσυμπαθής (ο αγαπών να συμπαθή), φιλητικός (ο διατιθέμενος να αγαπά) φιλόστοργος (=αυτός που αγαπάει στοργικά, τρυφερά), φιλιωτής, φιλογνώμων,(=ο έχων αισθήματα Αγάπης για κάποιον) φιλιάζω, φιλιακός, φιλιαστής, υπεραγαπώ, φιλοσυγγενής, φιλότεκνος, φιλοσύζυγος, φιλόδημος, φιλοξενία, φιλοσοφία, φιλοκαλία, αγαπητός, αγαπατός (με την ίδια έννοια με το αγαπητός), αγάπημα, αγαπητέος, αγαπητικός, οικειόω-ώ: κάνω κάποιον οικείο μου, φίλο μου. οικειούμαι: αποκτώ την εύνοια, οικειοποιούμαι. οικείωσις: οικειοποίηση. ξενόομαι-ούμαι: φιλοξενούμαι, φιλάνθρωπος, φιλανθρώπινος, φιλανθρωπεύομαι: φέρομαι φιλάνθρωπα, φιλόφρονα φιλανθρωπευθέντες: οι τυχόντες φιλανθρωπία, φιλανθρώπευμα: η φιλάνθρωπος πράξις, φιλανθρώπως έχω: εκδηλώνω φιλάνθρωπα συναισθήματα. φιλικώς χρώμαι τινί: έχω φιλικές διαθέσεις, φιλάλληλος: ο αγαπών και αγαπούμενος αμοιβαίως φιλεύσπλαχνος, θεοφιλής, θεόστοργος (= ο αγαπών τους Θεούς), φιλευσεβής, σύνειμι: συναναστρέφομαι. συνεδρία: συντροφιά, φιλοφροσύνη, φιλοφρονέομαι-ούμαι, φιλοικτίρμων: ευσπλαχνικός, φιλέταιρος: αυτός που αγαπάει τους συντρόφους του, φιλεταιρικός, φίλερως, φιλέραστος, φιλένθεος, φιλέλεος, φιλελεήμων, φιλελήμων: (η ίδια έννοια με το φιλελεήμων), φιλημοσύνη: το συναίσθημα της Αγάπης/η φιλική διάθεση, φιλευσέβεια, φιλητός: ο αξιαγάπητος, προσφιλής, φιλεγκώμιος: ο αγαπών να εγκωμιάζει, φίληβος: ο αγαπών τους νέους και τη νεότητα, φιλόγονος: ο αγαπών τα παιδιά του, φιλογονία, φιλογύνης: ο αγαπών τις γυναίκες, φιλογυνία, φιλήνωρ/φιλάνωρ: ο αγαπών τους άνδρες, φιλοβάρβαρος: ο αγαπών τους ξένους, φιλόβιος: ο αγαπών τη ζωή, φιλίωσις/ το φιλιούσθαι: η Αγάπη, φιλίσκος: υποκοριστικό του φίλος, φιλιώνομαι: γίνομαι φίλος, συμφιλιώνομαι με κάποιον, φιλικός, φιλόγαιος: ο αγαπών τη γη, φιλόδενδρος: ο αγαπών τα δέντρα, φιλόκοινος: ο αγαπών το κοινό/την κοινωνία, φιλοδημόσιος/φιλόδημος, φιλοδημία: η Αγάπη για το λαό, φίλοικτος, φιλοικτήρμων, φιλόθερμος: ο αγαπών την θερμότητα, φιλοδίκαιος: ο αγαπών το δίκαιο/τη δικαιοσύνη, φιλόλαος,φιλόμβροτος: ο αγαπών τους ανθρώπους (βροτός = άνθρωπος), φιλιπάτωρ: ο αγαπών τον πατέρα του, φιλοπατρία, φιλοποιός: ο ποιών σχέσεων Αγάπης/φίλους, φιλοποίησις: η δημιουργία σχέσεων Αγάπης/η κτήσις φίλων, φιλάρετος, φιλαιδήμων: ο αγαπών την σεμνότητα, φιλαγαθία: η Αγάπη για το αγαθό, φιλαγαθέω-ώ, φιλάγαθος, φίλαγνος, φίλαβρος: ο αγαπών την αβρότητα, την λεπτότητα, φιλόζωος: αυτός που αγαπάει τα ζώα και τη ζωή, φίλαυτος, φιλοψυχία: η υπερβολική Αγάπη της ζωής, φίλτρον: μέσον προσέλκυσης συμπάθειας, φίλημα: ασπασμός/φίλημα, φιλοπροσήγορος: αυτός που του αρέσει να καλοδέχεται, να χαιρετά με καλή διάθεση τους άλλους, φιλοπροσηγορία, συνενθουσιάζω, συμπνέω, σύμπνοια, συμπαρίσταμαι, συμπάσχω: συμπάσχω/τρέφω συμπάθεια, συμπαρίσταμαι, συμπροθυμέομαι-ούμαι: συμπράττω με προθυμία, συμπάρειμι: συμπορεύομαι, βοηθώ, επικουρώ: βοηθώ, φροντίζω, μακροθυμία: το να ανέχεται κανείς/ να υπομένει

 

-Κλίνουμε εδώ τα ρήματα: αγαπώ, φιλώ(=αγαπώ):
ΑΓΑΠΩ
[Ενεργητική Φωνή]
Ενεστώτας:
(Οριστική):Αγαπώ-αγαπάς-αγαπά-αγαπώμεν-αγαπάτε-αγαπώσι(ν)-αγαπάτον-αγαπάτον.
(Υποτακτική):αγαπώ- αγαπάς-αγαπά-αγαπώμεν-αγαπάτε-αγαπώσι(ν)-αγαπάτον-αγαπάτον.
(Ευκτική):αγαπώμι,αγαπώην-αγαπώς,αγαπώης-αγαπώ,αγαπώη-αγαπώμεν-αγαπώτε-αγαπώεν-αγαπώτον-αγαπώτην.
(Προστακτική):αγάπα-αγαπάτω-αγαπάτε-αγαπώντων,αγαπάτωσαν-αγαπάτον-αγαπάτων.
(Απαρέμφατο):αγαπάν
(Μετοχή):αγαπών-αγαπώντος αγαπούσα-αγαπώσης αγαπών-αγαπώντος

Παρατατικός:
(Οριστική):ηγάπων

Μέλλοντας:
(Οριστική):αγαπήσω
(Ευκτική):αγαπήσοιμι
(Απαρέμφατο):αγαπήσειν
(Μετοχή):αγαπήσων,αγαπήσουσα,αγαπήσων

Αόριστος:
(Οριστική):ηγάπησα
(Υποτακτική):αγαπήσω
(Ευκτική):αγαπήσαιμι
(Προστακτική):αγάπησον
(Απαρέμφατο):αγαπήσαι
(Μετοχή):αγαπήσας,αγαπήσασα,αγαπήσαν

Παρακείμενος:
(Οριστική):ηγάπηκα
(Υποτακτική):ηγαπηκώς ώ
(Ευκτική):ηγαπηκώς είην
(Προστακτική):ηγαπηκώς ίσθι
(Απαρέμφατο):ηγαπηκέναι
(Μετοχή):ηγαπηκώς,ηγαπηκυία,ηγαπηκός

[Παθητική Φωνή]
Ενεστώτας:
(Οριστική): αγαπώμαι
(Υποτακτική): αγαπώμαι
(Ευκτική):αγαπώμην
(Προστακτική):αγαπώ
(Απαρέμφατο):αγαπάσθαι
(Μετοχή):αγαπώμενος,αγαπωμένη,αγαπώμενον

Παρατατικός:
(Οριστική):ηγαπώμην

Αόριστος:
(Οριστική):ηγαπήθην
(Υποτακτική):αγαπηθώ
(Ευκτική):αγαπηθείην
(Προστακτική):αγαπήθητι
(Απαρέμφατο):αγαπηθήναι
(Μετοχή):αγαπηθείς,αγαπηθείσα,αγαπηθέν

Παρακείμενος:
(Οριστική):ηγάπημαι
(Υποτακτική):ηγαπημένος ώ
(Ευκτική):ηγαπημένος είην
(Προστακτική):ηγάπησο
(Απαρέμφατο):ηγαπήσθαι
(Μετοχή):ηγαπημένος,ηγαπημένη,ηγαπημένον

ΑΓΑΠΑΖΩ
ΦΙΛΩ (=Αγαπώ)
(Να επισημάνουμε ότι στην αρχαία Ελληνική γλώσσα το ρήμα: (φιλώ) έχει εντονότερη την έννοια της Αγάπης από το ρήμα: (αγαπώ)).
[Ενεργητική Φωνή]

Ενεστώτας:
(Οριστική):φιλέω,φιλώ-φιλέεις,φιλείς-φιλέει,φιλεί-φιλέομεν,φιλούμεν-φιλέετε,φιλείτε-φιλέουσι,φιλούσι(ν)-φιλέετον,φιλείτον-φιλέετον,φιλείτον
(Υποτακτική):φιλέω,φιλώ-φιλέης,φιλής-φιλέη,φιλή-φιλέωμεν,φιλώμεν-φιλέητε,φιλήτε-φιλέωσι,φιλώσι(ν)-φιλέητον,φιλήτον-φιλέητον,φιλήτον
(Ευκτική):φιλέοιμι,φιλοίμι,φιλεοίην,φιλοίην-φιλέοις,φιλοίς,φιλεοίης,φιλοίης-φιλέοι,φιλοί,φιλεοίη,φιλοίη-φιλέοιμεν,φιλοίμεν-φιλέοιτε,φιλοίτε-φιλέοιεν,φιλοίεν-φιλέοιτον,φιλοίτον-φιλεοίτην,φιλοίτην
(Προστακτική):φίλεε,φίλει-φιλεέτω,φιλείτω-φιλέετε,φιλείτε-φιλεόντων,φιλούντων,φιλεέτωσαν,φιλείτωσαν-φιλέετον,φιλείτον-φιλεέτων,φιλείτων
(Απαρέμφατο):φιλέεν,φιλείν
(Μετοχή):φιλέων,φιλών-φιλέοντος,φιλούντος φιλέουσα,φιλούσα-φιλεούσης,φιλούσης φιλέον,φιλούν-φιλέοντος,φιλούντος

Παρατατικός:
(Οριστική):εφίλεον,εφίλουν-εφίλεες,εφίλεις-εφίλεε,εφίλει-εφιλέομεν,εφιλούμεν-εφιλέετε,εφιλείτε-εφίλεον,εφίλουν-εφιλέετον,εφιλείτον-εφιλέετην,εφιλείτην

Μέλλοντας:
(Οριστική):φιλήσω

Αόριστος:
(Οριστική):εφίλησα

Παρακείμενος:
(Οριστική):πεφίληκα

[Μέση Φωνή]
Ενεστώτας:
(Οριστική):φιλέομαι,φιλούμαι-φιλέη,φιλέει,φιλή,φιλεί-φιλέεται,φιλείται-φιλεόμεθα,φιλούμεθα-φιλέεσθε,φιλείσθε-φιλέονται,φιλούνται-φιλέεσθον,φιλείσθον-φιλέεσθον,φιλείσθον
(Υποτακτική):φιλέωμαι,φιλώμαι-φιλέη,φιλή-φιλέηται,φιλήται-φιλεώμεθα,φιλώμεθα-φιλέησθε,φιλήσθε-φιλέωνται,φιλώνται-φιλέησθον,φιλήσθον-φιλέησθον,φιλήσθον
(Ευκτική):φιλεοίμην,φιλοίμην-φιλέοιο,φιλοίο-φιλέοιτο,φιλοίτο-φιλεοίμεθα,φιλοίμεθα-φιλέοισθε,φιλοίσθε-φιλέοιντο,φιλοίντο-φιλέοισθον,φιλοίσθον-φιλεοίσθην,φιλοίσθην
(Προστακτική):φιλέου,φιλού-φιλεέσθω,φιλείσθω-φιλέεσθε,φιλείσθε-φιλεέσθων,φιλείσθων,φιλεέσθωσαν,φιλείσθωσαν-φιλέεσθον,φιλείσθον-φιλέεσθων,φιλείσθων
(Απαρέμφατο):φιλέεσθαι,φιλείσθαι
(Μετοχή):φιλεόμενος,φιλούμενος-φιλεομένη,φιλουμένη-φιλεόμενον,φιλούμενον

Παρατατικός:
(Οριστική):εφιλεόμην,εφιλούμην-εφιλέου,εφιλού-εφιλέετο,εφιλείτο-εφιλεόμεθα,εφιλούμεθα-εφιλέεσθε,εφιλείσθε-εφιλέοντο,εφιλούντο-εφιλέεσθον,εφιλείσθον-εφιλεέσθην,εφιλείσθην

Μέλλοντας:
(Οριστική):φιλήσομαι,φιληθήσομαι

Αόριστος:
(Οριστική):εφιλάμην,εφιλήθην

Παρακείμενος:
(Οριστική):πεφίλημαι, πέφιλμαι

Υπερσυντέλικος:
(Οριστική): επεφιλήμην

Τετελεσμένος Μέλλοντας:
(Οριστική):πεφιλήσομαι

ΣΤΕΡΓΩ
ΕΡΑΩ (ΕΡΩ)
ΣΥΜΠΟΝΕΩ
ΣΥΜΠΑΣΧΩ
Αρχαία Ελληνικά κύρια ονόματα (από τα ρήματα: αγαπώ, φιλώ(=αγαπώ) και τα ονόματα: Έρως, Ίμερος, Πόθος) όπως: Αγαπήνωρ, Αγαπαίος, Δημόφιλος, Δίφιλος, Ερασίνος, Ερασινίδης, Ερασίκλεια, Ερατοκλείδης, Έρατος, Ερατοσθένης, Ερασίξενος, Ερατώ, Θεοφιλίς, Ιμεραίος, Ιμέριος, Πάμφιλος, Ποθεινή, Φιλώτας, Φίλα, Φιλαινίς, Φιλαίος, Φιλάων, Φιλέας, Φιλήμων, Φιλήσιος, Φιλήτας, Φιλητάς, Φιλιάδης, Φιλίνος, Φιλίσκος, Φίλιστος, Φιλίστα, Φιλοίτιος, Φιλώνδας, Φιλωνίδης, Φιλοστόργιος, Φιλουμενός, Φίλων, Φιλώ, Φιλωνίς, Φιλωτέρα, Φιλωτερίς, Φιλέταιρος, Φιλόξενος, Φιλοξένη, Φιλόλαος, Φιλόδημος, Φιλάμενος, Φιλασίας, Φιλοίτας, Φιλώνα, κλπ.(σημείωση: είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι σε καμία άλλη γλώσσα δεν υπάρχουν τόσα κύρια ονόματα που να φέρουν μέσα τους την έννοια της Αγάπης όσο στην αρχαία ελληνική. Στη νέα ελληνική γλώσσα για παράδειγμα, υπάρχουν μόνο δύο: Αγάπη, Αγαπητός. Εξίσου πενιχρά αποτελέσματα δίνει η αναζήτηση τέτοιων ονομάτων στην Αγγλική γλώσσα, τη Γερμανική, την Γαλλική κλπ.)

Αντίστοιχα, υπήρχαν επίθετα. Πχ. Πτολεμαίος ο Φιλάδελφος, Κλεοπάτρα η Φιλοπάτωρ, Φιλόπαππος, κλπ. (Η χρήση επιθέτων καθιερώθηκε κατά την Ελληνιστική εποχή. Ως τότε αντί επιθέτου λεγόταν μετά το όνομα, το όνομα του πατέρα στην γενική πτώση, η της μητέρας (σε παλαιότερους χρόνους, αλλά και σε πιο πρόσφατους, σε περιοχές όπως πχ. οι Επιζεφύριοι Λοκροί, αλλά και η ανατολική μητροπολιτική (κυρίως) Λοκρίδα).
- Και βέβαια υπήρχαν πολλά ονόματα τα οποία προυποθέτουν Αγάπη. Για παράδειγμα: Επίκουρος (βοηθός), κλπ.
-Στην αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιούνταν ως εκδήλωση αγάπης προς ένα πρόσωπο η φράση «Ώ Φιλότης» ( Ώ Αγάπη )(=Ώ φίλε/η αγαπητέ/ή). Την έκφραση αυτή αναφέρει και ο Πλάτωνας. Φαίδρος 228D, Φιλόξενος σ2735.
- Οι Θεοί στην Ελληνική παράδοση, είναι ατομικότητες, οντότητες, αόρατες και άυλες. Γι αυτό όταν λέμε ότι ο Ζεύς ερωτεύθηκε μια θεά και έκανε ένα παιδί (θεό)μαζί της, δεν εννοούμε φυσικά έρωτα σωμάτων, ούτε το παιδί (θεός) είναι υλικό, δεν έχει σώμα (έτσι συμβολοποιείται η γέννηση νέων κόσμων, νέων συμπαντικών δεδομένων, νέων οντοτήτων, νέων θεών). Όπως χαρακτηριστικά έχουν πει πολλοί θεολόγοι των Ελλήνων, εμείς χρησιμοποιούμε υλικές μορφές, ανθρώπινες μορφές για τους θεούς, αν και αυτοί δεν έχουν σώμα ορατό, υλικό και ανθρωπόμορφο, για να τους κατανοούμε καλύτερα. Αλλιώς θα ήταν αδύνατο καν να τους διακρίνουμε στη σκέψη μας. Όταν λέμε τιτανομαχία, δεν εννοούμε σωματικό πόλεμο, αλλά αναδιανομή συμπαντικών ενεργειών και δυνάμεων των θεών.
[- «Χρέος έχουμε να θεωρούμε το θεό σαν πνεύμα πανίσχυρο, αθάνατο και τέλειο. Γιατί, αν και είναι αόρατος για τα μάτια των ανθρώπων, όμως φανερώνεται με τα έργα του» Αριστοτέλης.
- Ο Επίκουρος λέει ότι οι θεοί είναι «λόγω θεωρητοί» (Κύριαι Δόξαι, I). (γίνονται αντιληπτοί όχι με τα μάτια καθώς είναι άυλοι και αόρατοι, αλλά με την σκέψη).
-«Είς Θεός εν τε θεοίσι και ανθρώποισι μέγιστος, ούτι δέμας θνητοίσιν ομοίος ουδέ νόημα» Ξενοφάνης. Ένας θεός (υπάρχει) ο μέγιστος ανάμεσα στους θεούς και τους ανθρώπους, ο οποίος δεν μοιάζει με τους ανθρώπους ούτε στο σώμα, ούτε στο πνεύμα.
-«Ουδέ γάρ ανδρομέη κεφαλή κατά γυία κέκασται, ου μέν από νώτοιο δύο κλάδοι αίσσονται, ου πόδες, ου θοά γούν, ου μήδεα λαχνήεντα, αλλά φρήν ιερή και αθέσφατος έπλετο μούνον φροντίσι κόσμον άπαντα καταίσσουσα θοήσιν» Εμπεδοκλής (Περί Φύσεως) (Απ.134,Αμμώνιος, Περί Ερμηνίας 249,6). Γιατί (ο Θεός) δεν έχει κεφάλι ανθρώπινο πάνω σε μέλη, ούτε φυτρώνουν δύο κλαδιά (= χέρια) στη ράχη του. Δεν έχει πόδια, ούτε γρήγορα γόνατα, ούτε τριχωτά γεννητικά μόρια, αλλά είναι μόνο νούς, ιερός και υπερμέγιστος, που με γοργές σκέψεις διαπερνά όλο τον κόσμο.
-«Ει μέν ούν είη, δεί αυτό έν είναι. Έν δ’ εόν δεί αυτό σώμα μη έχειν. Ει δε έχει πάχος, έχοι αν μόρια, και ουκέτι έν είη» Μέλισσος (Συμπλίκιος, Εις Φυσικά,87,6). Αν υπάρχει λοιπόν (το Όν) πρέπει να είναι ένα. Και αν είναι ένα, δεν πρέπει να έχει σώμα. Αν όμως έχει πάχος, θα έχει κομμάτια (μέρη), άρα δεν θα είναι πιά ένα.
-«Ουδ’ ονομάζεται άρα ουδέ λέγεται ουδέ δοξάζεται ουδέ γιγνώσκεται, ουδέ τι των όντων, αυτού αισθάνεται» Πλάτων (Παρμενίδης,142a). (Το Όν) Ούτε ονομάζεται, ούτε λέγεται, ούτε κρίνεται, ούτε γίνεται γνωστό, ούτε κάποιο από τα όντα το αντιλαμβάνεται με τις αισθήσεις. (Δεν μπορεί κανείς να δει το Όν γιατί είναι αόρατο, δεν μπορεί να αγγίξει το Όν γιατί είναι άυλο, και γενικά δεν μπορεί να προσεγγίσει κανείς το Όν με καμμία αίσθηση).
-«Ο ορθός Λόγος δια πάντων ερχόμενος ο αυτός ών τω Διί» Ζήνων ο Κιτιεύς (Διογ. Λαέρτ.7,88). Ο ορθός Λόγος που διέρχεται απ’τα πάντα είναι αυτός ο ίδιος ο Δίας. (Ο Δίας ταυτίζεται με τον νου που διέρχεται μέσα σε όλα τα πράγματα, στα πάντα. Είναι λοιπόν αόρατος).
-«Ότι ούτε όλον, ούτε μέρος, ούτε αρχήν έχον, ούτε μέσην, ούτε τελευτήν. Ότι ουδέν έχει πέρας. Ότι ασχημάτιστον» Πρόκλος (Εις Παρμενίδην,6,Cousin,τ.6,σ.54-55). Ούτε όλον, ούτε μέρος, ούτε αρχή έχει, ούτε μέση, ούτε τέλος. Ούτε σχήμα έχει. (ο Θεός).
-«Οι τέλειοι, αγαθοί, αθάνατοι, δίκαιοι, πάνσοφοι, αιώνιοι θεοί είναι επίσης και απρόσωποι….συνεκτικοί, άυλοι και διυλικοί», «Κάθε θεός….δεν διαχωρίζεται από την Πρώτη Αιτία ούτε από τους άλλους θεούς (όπως και οι νοήσεις δεν διαχωρίζονται από τον Νου)» Σαλλούστιος.
-«Και τα αγάλματα…σύμβολα της παρουσίας των Θεών….και επειδή βεβαίως εμείς έχουμε σώμα, γι’αυτό η λατρεία προς τους Θεούς πρέπει να είναι σωματική, παρ’όλο που αυτοί είναι ασώματοι», «Και εκείνος, λοιπόν, ο οποίος αγαπά τους Θεούς, αντικρύζει με ευχαρίστηση τις εικόνες και τα αγάλματά τους….οι οποίοι αν και αόρατοι τον βλέπουν» Μέγας Ιουλιανός (Επιστολαί,89β, 293 και 295κ.εξ.).
-«Σωκράτης δε πάντα μέν ηγείτο Θεούς ειδέναι, τα τε λεγόμενα και πραττόμενα και τά σιγή βουλευόμενα, πανταχού δε παρείναι..» Ξενοφών (Απομνημονεύματα). Ο Σωκράτης πάντα μεν πίστευε ότι οι Θεοί γνωρίζουν, και τα λεγόμενα και τα πραττόμενα και τα κρυφίως σχεδιαζόμενα, και ότι είναι πανταχού παρόντες..» (Οι Θεοί είναι πανταχού παρόντες καθώς είναι άυλοι και αόρατοι). Παρόμοιο κείμενο του Ξενοφώντος (Απομν.Α, IV, 18): «Ο Θεός είναι τόσο μεγάλος και τέτοια είναι η δύναμή του, ώστε συγχρόνως τα πάντα βλέπει, τα πάντα ακούει, παντού είναι παρών και συγχρόνως φροντίζει για όλα».
- Ο άυλος χαρακτήρας των θεών περιγράφεται με πάρα πολλούς τρόπους στα αρχαία Ελληνικά κείμενα. Για παράδειγμα, ο Ευριπίδης (Ελένη,560) λέει: « Ω θεοί. Θεός γάρ καί το γιγνώσκειν φίλους ». Ω θεοί, η αναγνώριση των αγαπημένων είναι θεός. (Ο θεός ταυτίζεται με μία κατάσταση, με κάτι άυλο). Επίσης, ο Ευριπίδης στην: (Ανδρομάχη, 1226-1227) λέει: «Ιώ ιώ. Τί κεκίνηται, τίνος αισθάνομαι θείου;» (μιλάει ο χορός) Ω! ω! Τι κινείται; Ποιανού αισθάνομαι θεού παρουσία; (Η παρουσία κάποιου θεού γίνεται αντιληπτή ως κίνηση, ως ροή ενέργειας).
- (Ο Δίων Χρυσόστομος, περιγράφει εδώ γιατί ενώ οι θεοί είναι αόρατοι, εμείς τους απεικονίζουμε ανθρωπόμορφους): «Γιατί το νού και τη φρόνηση αυτή καθεαυτή ούτε κάποιος γλύπτης, ούτε κάποιος ζωγράφος δύναται να την αποδώσει εικαστικά. Επειδή αόρατα είναι αυτά και ουδείς γνωρίζει τι περί αυτών. Έτσι, καταφεύγουμε στο ανθρώπινο σώμα….καθώς το θεωρούμε ως ένα αγγείο φρόνησης και λόγου και το προσάπτουμε στο θείον, ελλείψει και απουσία φανερού και εικαστικού παραδείγματος για τα ανεικονικά και αφανή. Για αυτό και χρησιμοποιούμε τη δύναμη του συμβόλου»].
- Ο θεός Άρης, είναι θεός της άμυνας και μάλιστα μόνο σε ακραία ανάγκη αυτοάμυνας, όταν συναινέσει σ αυτό και το επιτρέψει ο Ζεύς, ο οποίος είναι θεός-Αγάπη (Φίλιος Ζεύς) και κυβερνήτης όλων των θεών (η εξουσία όλων των θεών πηγάζει από τον Δία).Έτσι, ο θεός Άρης βρίσκεται υπό το κράτος, και την εξουσία του φιλίου Διός, του θεού της Αγάπης, με ότι σημαίνει αυτό το γεγονός και ότι εννοείται και συνεπάγεται από αυτό. Σε όλες τις θρησκείες υπάρχει προστάτης του στρατού, του ναυτικού, κλπ. γιατί κάποτε εμφανίζεται έντονη η απειλή εξάλειψης ενός λαού από εξωτερικούς εχθρούς. Όλες οι θρησκείες όπως είναι ευνόητο, ευλογούν τα όπλα όταν τίθεται θέμα πολέμου και αμφισβήτησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων ενός λαού, όταν τίθενται θέματα ανεξαρτησίας, ελευθερίας κλπ. Αυτή ακριβώς την ανάγκη για έσχατη αυτοάμυνα μπροστά στον κίνδυνο της εξάλειψης ενός λαού, εκφράζει ο Άρης, και όχι αναίτια και άδικη επιθετικότητα η οποία κινείται έξω από την δικαιοσύνη και έξω από τις επιταγές των θεών.

Ο Ομηρικός Ύμνος του Άρη λέει τα εξής: «..θάρρος χάρισέ μου μακάριε, να κρατιέμαι στους σωτήριους θεσμούς της ειρήνης, αποφεύγοντας τις μάχες με τους εχθρούς και τους βίαιους θανάτους..». Ο θεός Άρης, εκφράζει επίσης κάθε μορφή άμυνας, όπως η μικροβιολογική άμυνα του οργανισμού, κλπ., όπως και κάθε μορφή «συστράτευσης» των δυνάμεων ενός συστήματος (βιολογικού η απρόσωπου, θεσμικού, κλπ.) και «πάλης» για έναν αγαθό σκοπό, όπως η επίτευξη ενός επιστημονικού επιτεύγματος, η επίτευξη ενός κοινωνικού στόχου, κλπ., γενικά ότι απαιτεί προσπάθεια σε σχέση με ένα στόχο. Για τον ίδιο λόγο και η θεά Αθηνά αναπαρίσταται πάνοπλος (Γιατί η σοφία και η σκέψη πάντοτε κινούνται προς ένα στόχο, ένα αντικείμενο ή ένα επιδιωκόμενο αποτέλεσμα).

Όσον αφορά τον Γανυμήδη, που είναι ο «οινοχόος» των θεών, κάποιοι μιαροί , βέβηλοι και βλάσφημοι ομοφυλόφιλοι από την Κρήτη, σε πολύ πρόσφατη χρονική στιγμή, έφτιαξαν ένα ψεύτικο μύθο, ότι τάχα ο Γανυμήδης συνευρέθηκε ερωτικά με τον Δία .Ο Πλάτων αναφέρει ότι αυτοί έφτιαξαν αυτό το μύθο για να δημιουργήσουν ένα παράδειγμα πίσω από το οποίο να καλύψουν τις δικές τους ερωτικές επιλογές. Και ο Πλάτων συνεχίζει λέγοντας: «Όλοι κατηγορούμε τους συγκεκριμένους Κρητικούς για το ότι έφτιαξαν αυτό τον μύθο».Ο κατασκευασμένος αυτός και βέβηλος μύθος βέβαια,δεν αναφέρεται πουθενά σε κανένα από τα ιερά κείμενα των Ελλήνων, σε κανένα κείμενο των θεολόγων, του Ορφέα, του Ησίοδου, του Ομήρου κλπ.(καθώς είναι μεταγενέστερος), ούτε σε ύμνους, ούτε σε κείμενα φιλοσόφων που θεολογούν,και γενικότερα σε κανένα απολύτως από τα πλατειάς αποδοχής και επιρροής θεολογικά κείμενα.. Έτσι, ο μύθος αυτός, δεν υπάρχει για την Ελληνική θρησκεία, είναι άκυρος, δεν έχει για κανένα ισχύ, μόνο για αυτούς που τον έφτιαξαν με την αρρωστημένη φαντασία τους (ούτε και για αυτούς ακριβώς επειδή τον έπλασαν με ψεύτικο τρόπο οι ίδιοι). Αφήνει παντελώς άθιχτη την πανίερη Ελληνική μας θρησκεία και την μνήμη των προγόνων μας. (Βέβαια, στους Έλληνες, τίποτα δεν εγείρει ποινή στο επίπεδο των απόψεων, ούτε η βλασφημία, παρά μόνον αγνόηση και υποτίμηση. Στους Έλληνες, ευτυχώς, δεν υπάρχουν αποκεφαλισμοί και καύσεις ζωντανών ανθρώπων για τις ιδέες τους. Γι αυτό οι Έλληνες όπως και τότε, έτσι και τώρα, απλώς αγνόησαν και αγνοούν ένα τέτοιο μύθο, και αυτούς που τον έφτιαξαν).
- Όλοι οι θεοί προσαγορεύονται: Φίλε / Φίλη (σε πάρα πολλά κείμενα) πχ «Φίλε Ήφαιστε», «Φίλη Αθηνά» κλπ.(Υπενθυμίζεται ότι η σωστότερη απόδοση της αρχαίας Ελληνικής λέξης «φίλος» στα νέα Ελληνικά, είναι: αγαπητός, αγαπημένος / αγαπητός φίλος, καθώς φιλώ = αγαπώ. Εμπεριέχει την έννοια της Αγάπης και ανάγεται σε αυτήν. Στην νέα Ελληνική γλώσσα όμως, έχει καταλήξει να χρησιμοποιείται χωρίς κατ ανάγκη να εμπεριέχει την έννοια της αγάπης, υποδηλώνοντας πολλές φορές απλά ένα άτομο που μπορεί να συνυπάρχουμε σε ένα εργασιακό για παράδειγμα χώρο χωρίς να υπάρχει ισχυρή σύνδεση αγάπης και φιλίας ). Όλοι οι θεοί αγαπούν τους ανθρώπους και είναι οι ίδιοι Αγάπη ως ουσία.
- Η Αγάπη για τους Έλληνες είναι η ίδια η ουσία, το νόημα της ζωής, η ίδια η πνοή των ζώντων οργανισμών, η τελείωσις και ο σκοπός του ανθρώπινου βίου. Είναι το μόνο, το μοναδικό περιεχόμενο της Ελληνικής Θρησκείας και της Ελληνικής όρασης. Η Αγάπη των θεών φτάνει σε τεράστια ύψη, σε ασύλληπτα μεγέθη, σε άπειρη ποσότητα, και ένταση. Ανοίγουν οι κρουνοί του ουρανού, της θείας Αγάπης. Οι ναοί των Ελλήνων, της Ελληνικής θρησκείας, είναι ναοί της Αγάπης. Είναι ναοί της θείας Αγάπης (Της Αγάπης των θεών).
- Η Ελληνική Θρησκεία είναι η θρησκεία της Αγάπης. Είναι η θρησκεία της Αληθινής και Απόλυτης Αγάπης.
- Η στιγμή της ιεροπραξίας είναι η ίδια η πραγμάτωση της Αγάπης. Και την στιγμή αυτή της ενώσεως με τους θεούς εν μέσω Αγάπης, επιθυμεί κανείς να την μοιραστεί και να την βιώσει μαζί με άλλους συνανθρώπους του. (Για αυτό έχουμε τις δημοτελείς εορτές, τις κοινές ιερουργίες).
- Αυτή είναι η τελειότητα και η πληρότητα του νοός για έναν Έλληνα: Η Αγάπη για οτιδήποτε τον περιβάλλει.
- Αυτό είναι πνευματικά ο Ελληνισμός: Η Αγάπη για όλες τις ορατές μορφές του κόσμου ετούτου. (Και όσες δεν είναι ορατές, καθότι: «η φύσις κρύπτεσθαι φιλεί»).
- Άπειρη Αγάπη για όλες τις μορφές που ήρθαν στην ύπαρξη, και τελούν στην ύπαρξη. Και μια συμπόνοια για τον χαμό όλων των μορφών, που είναι εν ζωή. Και το χορτάρι πεθαίνει, και το ζώο πεθαίνει, και ο άνθρωπος. Τι άλλο λοιπόν από το να αγαπήσει ο άνθρωπος με την σύντομη ζωή του όλες τις μορφές του κόσμου που επίσης έχουν κι αυτές σύντομη ζωή;
- Αυτό είναι Ελληνισμός: Το δέσιμο του ανθρώπου με τον χώρο γύρω του, το να πλημμυρίζει κανείς με συναισθήματα Αγάπης για οτιδήποτε τον περιβάλλει.
- Η Αγάπη είναι η ίδια η όραση του Έλληνα.
- Στην προοπτική ματιά προς τον χώρο γύρω τους, λόγω της Αγάπης τους προς όλα αυτά που σφαιρικά, προοπτικά τους περιέβαλλαν, οφείλεται και η προοπτική στα έργα τέχνης των Ελλήνων: Η προοπτική των ναών, των κούρων (των γλυπτών), η προοπτική αναδίπλωση και πληρότητα των σχημάτων των αγγείων, κλπ. Η καθολικότητα, πληρότητα της Αγάπης προς το χώρο (γύρω μας) δημιουργεί την προοπτική στις διαφορετικές εκφάνσεις της Ελληνικής τέχνης.
- Η απτότητα των γλυπτών και των ναών οφείλεται ακριβώς στην τόσο ευαίσθητη εκδήλωση της Αγάπης προς τα πάντα.
- Όταν θάβονταν ο νεκρός, τοποθετούσαν μαζί του μερικά από τα πολύ αγαπημένα του αντικείμενα. Συνήθεια που ατόνησε η εγκαταλείφθηκε στους κατοπινούς χρόνους.
- Σε καμμία άλλη γλώσσα η έννοια της Αγάπης δεν εκφράζεται με τόσους λεκτικούς τύπους όσο στην αρχαία ελληνική γλώσσα.
- Οι θεοί έχουν ο καθένας αγαπημένα ζώα, φυτά, πετρώματα, σχήματα, σύμβολα, κλπ. Επίσης αγαπούν ιδιαίτερα συγκεκριμένους τόπους στους οποίους είναι πολιούχοι η που έχουν ιερά τεμένη και λατρευτικούς χώρους αφιερωμένους σ αυτούς.
- Όλοι οι Έλληνες μίλησαν για την Αγάπη: φιλόσοφοι, ποιητές κλπ. Οι Έλληνες είναι το γένος της Αγάπης.
- Για τους Έλληνες, όλες οι αρετές πηγάζουν από την Αγάπη και είναι εκφάνσεις της Αγάπης. Η Αγάπη τροφοδοτεί και δίνει νόημα και περιεχόμενο σε όλες τις άλλες αρετές και αποτελεί το ιδεώδες και την τελείωση αυτών. Η Αγάπη είναι προυπόθεση κάθε αρετής και πραγμάτωση όλων των αρετών. Όλες οι αρετές μαζί συνθέτουν την Αγάπη. Οι αρετές είναι τα μέρη και η Αγάπη είναι το όλον.
- Το αιώνιο πρότυπο ανθρώπου για τους Έλληνες είναι οι άνθρωποι της Χρυσής Εποχής κατά την οποία οι άνθρωποι ζούσαν σε απόλυτη Αγάπη με τους θεούς και μεταξύ τους.
- Χιλιάδες αρχαία Ελληνικά κείμενα αναφέρονται στην Αγάπη.
-Σε πολλά σημεία στην αρχαία Ελληνική γραμματεία ο συγγραφέας απευθύνεται στους αναγνώστες με την έκφραση: «Ώ φίλοι».
- Το επίθετο: «Διίφιλοι» σήμαινε αυτούς που αγαπάει εξαιρετικά ο Δίας και που αγαπούν τον Δία. Κάποιες φορές , με αυτό το επίθετο απεκλήθησαν και βασιλείς, ίσως βάσει της άποψης στα Μυκηναικά χρόνια ότι ορισμένοι ήταν απόγονοι του Διός.
- Οι Αμφικτυονίες και τα Κοινά είναι θρησκευτικοί θεσμοί που στόχο έχουν να εμπεδώσουν σχέση Αγάπης και συναδέλφωσης ανάμεσα στις συμμετέχουσες πόλεις. Είχαν πάντα ένα ιερό τέμενος ως θρησκευτικό τους κέντρο. (πχ Δελφοί, Πανιώνιο κλπ).
- Η ίδρυση των πανελληνίων αθλητικών αγώνων, ( Ολύμπια, Πύθια, Νέμεα, Ίσθμια, Λύκαια κλπ), είχε ακριβώς το ίδιο νόημα να προκαλέσει την αλληλεγγύη, την αγάπη και την συναδέλφωση μέσω της κοινής προσπάθειας σε έναν ιερό αγώνα που τελούνταν πάντοτε μέσα στους ιερούς χώρους, με την επίκληση των θεών. (Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι οι Ολυμπιακοί αγώνες, οι μεγαλύτεροι σε σημασία αγώνες, ξεκίνησαν με την ρήση του Δελφικού Απόλλωνα στο ερώτημα που είχε τεθεί για το πώς θα εκλείψει το μίσος και ο πόλεμος ανάμεσα στους ανθρώπους. Και η απάντηση ήταν: Να συστήσετε αθλητικούς αγώνες).
- Η γνώση του κόσμου, η Αγάπη για αυτόν σε εξημερώνει. Όχι η άγνοιά του. Αυτή είναι η Ελληνική άποψη.
- Οι ιερείς των ναών και των ιερών κέντρων στην αρχαία Ελλάδα, ήταν πρόσωπα εξαιρετικά για το ήθος τους, ταπεινά, προσηνή, αγαπητικά στην συμπεριφορά τους προς τους συνανθρώπους τους, πλήρεις από την Αγάπη Θεών και ανθρώπων, πραγματικά πρότυπα για τις κοινωνίες που ζούσαν.
- Για τους Έλληνες, η Αγάπη για τον συνάνθρωπο είναι η μεγαλύτερη αξία της ζωής. (Η ανιδιοτελής αγάπη, όπως την ορίζει ο Αριστοτέλης: «Έστω δη το φιλείν το βούλεσθαι τινι α οίεται αγαθά, εκείνου ένεκα, αλλά μη αυτού, και το κατά δύναμιν πρακτικόν είναι τούτων». Ας τεθεί σα βάση ότι η Αγάπη σημαίνει το να επιθυμή κανείς για κάποιον όσα νομίζει καλά για κείνον και όχι για τον εαυτό του, και να ενεργή όσο μπορεί για να τα αποκτήσει εκείνος). Μεγαλύτερη και από την Αγάπη προς τα οικεία μας πρόσωπα, γιατί η Αγάπη για τα οικεία μας πρόσωπα, έχει ίσως μέσα της ένα μέρος ιδιοτέλειας, ενώ η Αγάπη προς όλους τους συνανθρώπους μας είναι ανιδιοτελής, γι αυτό και είναι η σημαντικότερη και ανώτερη μορφή Αγάπης. Είναι ενδεικτικό, ότι στα Δελφικά Παραγγέλματα υπάρχουν πέντε παραγγέλματα που αναφέρονται στην Αγάπη για τον συνάνθρωπο, περισσότερα από όσα αναφέρονται στην Αγάπη για τα οικεία μας πρόσωπα (σ αυτήν αναφέρονται δύο παραγγέλματα) (ίσως και επειδή, οι άνθρωποι ευκολότερα τηρούν αυτό το είδος της Αγάπης).
Είδαμε, δε ότι ο Θαλής ο Μιλήσιος, μας καλεί να αγαπάμε τους συνανθρώπους μας λίγο περισσότερο από ότι αγαπάμε τον εαυτό μας: «Αγάπα τον πλησίον μικρά ελαττούμενος». Να αγαπάς τον πλησίον σου λίγο περισσότερο από ότι αγαπάς τον εαυτό σου. Επίσης, είδαμε ότι η αληθινή Αγάπη, δεν ζητάει ανταπόδοση: «..η φιλία καθ αυτήν αιρετή είναι. Δοκεί δ εν τω φιλείν μάλλον η εν τω φιλείσθαι είναι. Σημείον δ αι μητέρες τω φιλείν χαίρουσαι…αντιφιλείσθαι δ ου ζητούσιν» Αριστοτέλης (Ηθικά Νικομάχεια,1159α,26-30).Η Αγάπη…έγκειται περισσότερο στο να αγαπούμε παρά στο να μας αγαπούν. Απόδειξη, το γεγονός ότι οι μητέρες ευχαριστώνται να αγαπούν (τα παιδιά τους)…και δεν ζητούν ανταπόδοση της αγάπης (από τα παιδιά τους).
Έτσι, λοιπόν, σύμφωνα με την Ελληνική Αρετή, πρέπει να αγαπάμε όλους τους συνανθρώπους μας με ανιδιοτέλεια και περισσότερο από τον εαυτό μας ει δυνατόν, και χωρίς ποτέ να αναμένουμε ανταπόδοση της Αγάπης που δίνουμε.

Η Ελληνική Αγάπη, είναι αγνή, πηγαία, ανιδιοτελής, δεν περιμένει ανταπόδοση, ακατάπαυστη, απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους.
- Οι Έλληνες, ως λαός, είναι δοτικοί στα συναισθήματά τους.
- Η βάση για την καλλιτεχνική έκφραση και την δημιουργία, είναι πάντα ένα θερμό ψυχικό κέντρο, μια θερμή ψυχή, ένα περίσσευμα ψυχής, η Αγάπη για τον κόσμο, η μέθεξη, η συμμετοχή στον κόσμο, το να εντρυφεί κανείς στο είναι. Και όλο αυτό το πλούσιο ψυχικό δεδομένο Αγάπης, είναι αυτό που έκανε τους Έλληνες τον κατ εξοχήν καλλιτέχνη λαό της ιστορίας.
- Η Αγάπη που μας παρέχουν οι θεοί, έχει άπειρες ποιότητες, τρόπους να εκδηλώνεται, αποχρώσεις, και έχει κάθε φορά διαφορετικό είδος και ύφος. Και τα πάντα λάμπουν στην Αγάπη των θεών. Όπως οι ναοί. Και τα πάντα χαίρονται. Όπως τα χαρούμενα πρόσωπα στους κούρους και στις κόρες. («Δει δε ιλαρά τα των θεών ξόανα ποιείν και μειδιώντα, ίνα αντιμειδιάσωμεν αυτοίς ή φοβηθώμεν» Διογένης ο Οινοανδεύς. Τα αγάλματα των θεών πρέπει να τα κατασκευάζουμε (με πρόσωπα) χαρούμενα και γελαστά για να μπορούμε να τους ανταποδίδουμε το χαμόγελο και όχι να φοβόμαστε).
- Ο θεσμός της κηδείας και ο τρόπος που γινόταν στην αρχαία Ελλάδα, δείχνει πόσο έντονοι ήταν οι δεσμοί ανάμεσα στα μέλη μιας οικογένειας. Σε παραστάσεις σε αγγεία και περιγραφές μέσα στα κείμενα βλέπουμε τους οικείους να κλαίνε, να οδύρονται, να τραβούν τα μαλλιά τους κλπ, δείγματα όλα της έντονης Αγάπης για τον νεκρό.
- Στις επιτύμβιες στήλες, η συνηθέστερη εικόνα, είναι αυτή του νεκρού σε μια οικογενειακή στιγμή, η με κάποιο οικείο του συγγενικό πρόσωπο. Αυτήν την σκηνή της Αγάπης και της οικογενειακής θαλπωρής θεωρούσαν οι πρόγονοί μας την αξιολογότερη του βίου και την αξιολογώτερη προς απεικόνιση, και ως σύνοψη της ανθρώπινης ζωής. Εκατοντάδες επιτύμβιες παριστάνουν νεκρές μητέρες να κρατούν στοργικά τα παιδιά τους, τους οικείους του νεκρού να εναγκαλίζονται τον νεκρό, θερμές από Αγάπη οικογενειακές στιγμές.
Μια επιτύμβια που παριστάνει μια γιαγιά και το εγγονάκι της, και οι δύο νεκροί, φέρει την εξής επιγραφή: «Τώρα που είμαστε και οι δύο νεκροί αγαπιόμαστε τόσο όσο αγαπιόμασταν όταν ήμαστε και οι δύο εν ζωή και σε κρατούσα στα χέρια μου». Σήμερα, αντίθετα, ο νεκρός απεικονίζεται συνήθως μόνος του και έχει σχεδόν εγκαταλειφθεί αυτή η θερμή από Αγάπη Ελληνική συνήθεια.
--Απεικονίσεις του Φιλίου Διός υπάρχουν: σε δύο αφιερωματικά ανάγλυφα στην Αττική, όπου παριστάνεται ένθρονος να υποδέχεται τους λατρευτές του, στην Λέσβο, στην Πέργαμο, ενώ στον λαμπρό ναό του Φιλίου Διός στην Μεγαλόπολη το άγαλμά του που φιλοτέχνησε ο γλύπτης Πολύκλειτος ο νεώτερος, έφερε κοθόρνους, κύπελλο σπονδής, αετοφόρο θύρσο κλπ (Παυσανίας, 8.31,4). Στην Επίδαυρο, έχουμε μία επιγραφή που αναφέρει: «Διί Φιλίωι Πύροιος κατ όναρ (ανέθηκεν)» (Το αφιέρωμα αυτό αφιέρωσε ο Πύροιος στον Φίλιο Δία σύμφωνα με όνειρο που είδε). Στην Αθήνα σε στήλη αναφέρεται: «Ιερέως και ερανιστών Διός Φιλίου» (Ιερέα και λατρευτών του Φίλιου Δία). Στο θέατρο του Διονύσου στο πλάι της Ακρόπολης στην Αθήνα, στα διακριτά καθίσματα των ιερέων στην πρώτη σειρά του θεάτρου, στο κάθισμα του ιερέως του Φίλιου Δία υπάρχει η επιγραφή: «Ιερεύς Διός Φιλίου». Στο Άργος, άγαλμα του Φιλίου Διός είχε φιλοτεχνήσει ο Πολύκλειτος ο νεότερος. Στη Μεγαλόπολη στη δυτική όχθη του ποταμού Ελισσόντα υπήρχε άγαλμα του Φιλίου Διός, όπως και τα αγάλματα των Ωρών, των Νυμφών, της Αφροδίτης, της Ήρας, του Ηρακλή, κλπ. Στον Πειραιά υπήρχε ιερό του Διός Φιλίου κοντά στο ιερό του Διός Μειλιχείου και το ναό της Αγαθής Τύχης.

- Σύμφωνα με χρησμό του μαντείου των Δελφών, ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος του κόσμου, ήταν ο Αγλαός από την Ψωφίδα της Αρκαδίας, ο οποίος είχε ένα μικρό χωράφι στο ύπαιθρο, και το καλλιεργούσε, και από την μεγάλη του αγάπη για τους Θεούς, αφιέρωνε σ αυτούς ένα τμήμα από τη σοδειά του.
- Πάρα πολλά παραδείγματα έντονης αγάπης υπάρχουν στην Ελληνική Μυθολογία και Ιστορία. Να αναφέρουμε μερικά από αυτά:
- Ο Ορφέας και η Ευρυδίκη ( Ο Ορφεύς κατέβηκε στον Άδη για να βρει την Ευρυδίκη).
- Ο Δάμων και ο Φιντίας (όταν επρόκειτο να θανατωθεί ο ένας, ο άλλος τον αντικατέστησε όπως είχε ζητήσει για μία ολόκληρη ημέρα. Η συμφωνία ήταν ότι αν δεν γυρνούσε, θα θανατώνονταν ο φίλος του που οικειοθελώς τον αντικατέστησε).
-Η Άλκηστη και ο Άδμητος ( Η Άλκηστις θέλησε να πεθάνει στην θέση του Άδμητου).
- Ο Πυγμαλίων ( Ήταν γλύπτης και αγάπησε υπερβολικά ένα γλυπτό του. Για αυτό, η υπερβολική αγάπη για ένα έργο τέχνης, ονομάζεται: «Πυγμαλιωνισμός» ).
- Ο Νάρκισσος, ο οποίος αγάπησε τόσο έντονα τον εαυτό του, που καθρεφτιζόταν συνεχώς σε ένα ποτάμι.(Η Αγάπη για τον εαυτό μας είναι καλώς εννοούμενη, και προυπόθεση για να αγαπήσουμε τους άλλους ανθρώπους. Δεν έχει καμμία σχέση με τον κακώς εννοούμενο και βλαπτικό προς τους άλλους εγωισμό).
- Ο Αιγέας ( Ο Αιγέας αυτοκτόνησε όταν νόμισε ότι είχε πεθάνει ο γιος του Θησέας. Το Αιγαίο πέλαγος πήρε το όνομά του από αυτή την έκφραση πατρικής Αγάπης).
- Ο Κλεόμβροτος από την Αμβρακία ο οποίος αυτοκτόνησε πηδώντας από τα τείχη της πόλης για να βρεθεί πιο κοντά στους θεούς και στους ενάρετους ανθρώπους. Είχε μόλις διαβάσει ένα σύγγραμμα του Πλάτωνα το οποίο μιλούσε για την αθανασία της ψυχής. Τα τελευταία του λόγια ήταν: «Ήλιε, χαίρε». (Καλλιμάχου επιγράμματα).
- Η Βασιλώ που αυτοκτόνησε όταν πέθανε ο αδελφός της Μελάνιππος. Δεν άντεχε να ζει χωρίς τον αγαπημένο της αδελφό. (Καλλιμάχου επιγράμματα).
- Ο Οδυσσέας που από την υπερβολική Αγάπη για την γυναίκα του, Πηνελόπη, αρνήθηκε την αθανασία που του προσέφερε η Καλυψώ αν έμενε κοντά της.
- Ο Κόδρος, τελευταίος βασιλιάς της Αθήνας, ο οποίος όταν έμαθε ότι ο χρησμός έλεγε ότι θα νικήσει η πόλη της οποίας ο βασιλιάς θα σκοτωθεί πρώτος, πήγε οικειοθελώς στις τάξεις των εχθρών και σκοτώθηκε.
- Οι Κορίνθιοι όταν κατελήφθη η πόλη τους από τους Ρωμαίους, λόγω της μεγάλης Αγάπης για την πόλη τους, αυτοκτόνησαν σε μεγάλους αριθμούς γιατί δεν μπορούσαν να αντέξουν την πόλη τους κατακτημένη.

- Ονόματα αρχαίων Ελληνικών πόλεων η τοπωνύμια που φέρουν την έννοια της Αγάπης (από το ρήμα: φιλώ = αγαπώ):
- Φίλα ( Πόλη της Πιερίας την οποία έκτισε ο Δημήτριος προς τιμήν της μητέρας του).
- Φιλαδέλφεια (η Φιλαδελφία) (Πόλη της Μικράς Ασίας στις όχθες του Καλυκάδνου ποταμού).
- Φιλαίδαι (οι) (Δήμος της Αττικής, της αιγηίδας φυλής. Κάτοικος: Φιλαίδης).
- Φιλανόριον (Χωριό της Αργολίδας).
- Φιλέας (η Φιλέης) (Χωριό της Θράκης).
- Φίλιος (νήσος) (νησί του Αιγαίου).
- Φίλαρος (ποταμός στη Βοιωτία).
- Φιλύρα (όνομα πηγής που αναφέρει ο Καλλίμαχος στον: Ύμνο εις Δία).

- Η ίδια η συμφωνία του ρυθμού, η αρμονία σχημάτων, χρωμάτων, γλυπτικών μορφών κλπ στην αρχαία Ελληνική τέχνη είναι η μεταφορά της Αγάπης στα εικαστικά στοιχεία. Γιατί η Αγάπη είναι άρμοσις, συναλληλία, συμφωνία, ενότητα.
- Η Πολυγνώτεια τετραχρωμία, η οποία χρησιμοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό στην αρχαία Ελληνική ζωγραφική, έχει δίκαια αποκληθεί και «τετραχρωμία της Αγάπης», γιατί είναι το χρωματικό αντίστοιχο της ενότητας, της συνέχειας, της συμφωνίας, της συνοχής. Μάλιστα είναι η μόνη αρμονική χρωμάτων που έχει φυσική επαλήθευση, μια και συναντάται κατ εξοχήν στην φύση. Ο Πλάτωνας δε, αναφέρει ότι αν ζωγραφίζοντας κανείς ένα πρόσωπο δεν χρησιμοποιήσει Πολυγνώτεια χρώματα, αλλά κάποια άλλα, θα χάσει την φυσική χροιά του ανθρώπινου προσώπου.
- Συμβολικά, οι θεοί, παρουσιάζονται στην Μυθολογία, να ανήκουν όλοι σε μία οικογένεια, να είναι όλοι μέλη της ίδιας θείας οικογένειας, και έχουν όλοι συγγενικές σχέσεις μεταξύ τους. Αυτός ο συμβολισμός, δεν απηχεί απλώς την αιτιώδη σχέση τους, αλλά γίνεται για να δοθεί έμφαση στην θερμή σχέση Αγάπης μεταξύ τους.
- Όταν δύο πόλεις ενέτειναν τις φιλικές τους σχέσεις, έχοντας τους θεούς ως εγγυητές της σύσφιξης των σχέσεών τους, έφτιαχναν συχνά μαρμάρινες πλάκες με ανάγλυφες τις μορφές των πολιούχων θεών των πόλεών τους να ανταλλάσσουν χειραψία η κάποιο τύπο ασπασμού – εναγκαλισμού. (πχ Η Αθηνά χαιρετάει την Ήρα της Σάμου, η αλλού η Αθηνά χαιρετάει γυναικεία μορφή – προσωποποίηση της Σικελίας).

Σύγκριση με άλλες θρησκείες

Σε καμμία άλλη θρησκεία η έννοια της Αγάπης δεν είναι τόσο ακέραια, τόσο ολοκληρωμένη, τόσο πλήρης όσο στην Ελληνική Θρησκεία.

Για παράδειγμα στο χριστιανισμό υπάρχει μια εκτρωματική και λειψή έννοια αγάπης:

 «Μην αγαπάτε τον κόσμο, ούτε αυτά που είναι μέσα στον κόσμο. Αν κάποιος αγαπάει τον κόσμο, η αγάπη του Θεού δεν υπάρχει μέσα σε αυτόν.» Ιωάννου Α. β:15.

«Όποιος λοιπόν θελήσει να είναι φίλος του κόσμου, εχθρός του Θεού καθίσταται.» Προς Ιακώβ 4:4

«Ότε δε προσέρχονται τω κτίσματι αποστρέφεσθαι τον κτίστην.»(Όταν πλησιάζουν τον κόσμο(τη Φύση) απομακρύνονται από το Θεό.) Αθανασίου αρχιεπισκόπου Αλεξανδρείας Κατα Αρριανόν λόγος πρώτος.

 «Τα άνω φρονείτε μη τα επί της γης.» Προς Κολλοσαείς 3:1-2
«Όποιος ποθεί τον κόσμο, δεν αγαπά το Θεό. Όποιος συναναστρέφεται τον κόσμο, δεν μπορεί να συναναστρέφεται το Θεό. Όποιος φροντίζει τα του κόσμου, δεν φροντίζει τα του Θεού.» Αββά Ισαάκ ο Σύρος. Ασκητικοί Λόγοι. Μελέτημα 2ον ,7.

Ο χριστιανισμός αποσυνδέει την έννοια της αγάπης τόσο από τον ορατό κόσμο, όσο και από τις αισθήσεις του ανθρώπου Κάτι τέτοιο όμως είναι και αφύσικο και αδύνατο και περιορίζει την έννοια της αγάπης αφαιρώντας της την πληρότητα.

 

 Παρόμοια διαστρέβλωση και έκπτωση της έννοιας της αγάπης υπάρχει στον μουσουλμανισμό.

Ο Χριστιανισμός με πολλούς τρόπους είναι ένα εκδηλωμένο μίσος, σε πολλά ακόμη σημαντικά θέματα ο χριστιανισμός δείχνει έλλειψη αγάπης, όπως το μίσος για τους αλλόδοξους, η υποτίμηση της γυναίκας (ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΠΕΚΛΕΙΣΕ ΑΠΟ το θείο επίπεδο), ενώ πάντοτε σε όλους τους λαούς αντιπροσωπευόταν. Όλοι οι λαοί έχουν και ΘΕΟΥΣ και ΘΕΕΣ. Μάλιστα ο αδογμάτιστος χαρακτήρας της Ελληνικής Θρησκείας επιτρέπει σε μια γυναίκα να λατρεύει την ανώτατη θεότητα ως θηλυκή (Ευρυνόμη, Μητέρα των Θεών, Αγαθή Θεά, Φύσις, Ειμαρμένη, κλπ). (Για παράδειγμα, στην ιερή άλτη της Ολυμπίας, λατρευόταν και ο Δίας, και η Μητέρα των Θεών (Ο ναός της ήταν το «Μητρώον», που βρισκόταν ακριβώς μπροστά στη είσοδο του σταδίου)). Η Μητέρα των θεών ονομάζεται και Αγαθή Θεά. (Για παράδειγμα, στον Πειραιά (Αρχαιολογικό Μουσείο), υπάρχει το αναθηματικό ανάγλυφο του Πυθόνικου στην Αγαθή Θεά, όπου απεικονίζεται σε μεγαλύτερη διάσταση από τους λατρευτές της, κάτι που συνηθιζόταν στις απεικονίσεις των θεών. Στο άνω μέρος της στήλης, αναγράφεται ότι αφιερώνεται στην Αγαθή Θεά).

Η εχθρική διάθεση για την επιστήμη, τη μόρφωση, την ελευθερία της σκέψης και του λόγου, τη δημοκρατία, ο ίδιος ο δογματικός χαρακτήρας του χριστιανισμού που είναι εξ ορισμού αντίθετος με την έννοια της αγάπης, η υποτίμηση των ζώων και των συναισθημάτων τους (δεν αναγνωρίζουν ύπαρξη ψυχής στα ζώα) η επικύρωση εγκλημάτων του Γιαχβέ εναντίον μη εβραίων, η απειλή του Χριστού για σφαγή αλλόδοξων (Μην ξεχνάμε και την εντυπωσιακή σε μισαλλοδοξία φράση του (υποτιθέμενου) Χριστού:«Όσοι δεν πιστέψουν σε μένα φέρτε τους εδώ και κατασφάξτε τους» που οδήγησε στις κατοπινές σφαγές των Ελλήνων και στη γενικότερη διάπραξη σφαγών από τους χριστιανούς) «Πλην τους εχθρούς μου εκείνους τους μη θελήσαντας με βασιλεύσαι, αυτούς αγάγετε ώδε και κατασφάξατε αυτούς έμπροσθέν μου» Χριστός (Ιησούς) («Λουκάς» ΙΘ΄ 27-28) Τους εχθρούς μου εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν εγώ να είμαι βασιλιάς σε αυτούς, φέρτε τους εδώ και κατασφάξτε τους μπροστά μου.κλπ. Όσον αφορά το χριστιανισμό, να θυμίσουμε εδώ ότι ο χριστιανισμός μιμήθηκε τον κατά πολύ αρχαιότερο Ινδό θεό Κρίσνα (1200πχ). Ο συγγραφέας Γιώργος Γρηγορομιχελάκης στο βιβλίο του: «Δεκαπέντε Εσταυρωμένοι και Αναστημένοι Σωτήρες» των εκδόσεων (Δαδούχος) εντοπίζει 121 σημεία αντιγραφής. Τα κυριότερα είναι: (Ο Κρίσνα γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου από παρθενογέννεση,ο πατέρας του ήταν ξυλουργός, ο Θεός του οποίου είναι μέρος είναι τριαδικός, σταυρώθηκε ανάμεσα σε δύο ληστές, αναστήθηκε, τον είχαν προφητεύσει Ινδοί προφήτες, δήλωνε ότι δεν ήρθε να αλλάξει τον Ινδουισμό αλλά να τον συμπληρώσει, ο (κακός) θεός Κάμσα έσφαξε όλα τα νεογέννητα της περιοχής προκειμένου να τον δολοφονήσει, αλλά οι γονείς του, φυγάδεψαν το νεογέννητο Κρίσνα κλπ). Επίσης, στο παλαιότερο σε σύγκριση με τον χριστιανισμό ιερό βιβλίο των Περσών «Ζενταβέστα», ο θεός Αχουραμάσδα στέλνει τον άγγελό του να ενημερώσει την παρθένο Ντουγκντώ ότι θα γεννήσει με θεική επέμβαση, τον σωτήρα του κόσμου, Ζαρατούστρα. Επίσης ο Παύλος μιμήθηκε τις Ελληνικές ρήσεις περί αγάπης.

Τέλος, στο ερώτημα, ποιος δικαιούται να χειρίζεται τον οίκτο περισσότερο, οι Έλληνες ή οι Χριστιανοί, ο Χριστός αν όπως επιθυμούν οι χριστιανοί ήταν θεός, δεν πόνεσε στο σταυρό.(Και μάλιστα θα έπρεπε να το γνωρίζει από πριν ότι μετά από αυτή τη δοκιμασία θα εξακολουθούσε να είναι θεός).(Σε ένα αντίστοιχο παράδειγμα στην αρχαία Ελλάδα, ο Ξενοφάνης είπε στους Αιγυπτίους σχετικά με τον θάνατο του θεού Όσιρι, να μην τιμούν τον Όσιρι ως θεό, αν τον θεωρούν θνητό, η να μη θρηνούν γι αυτόν αν πιστεύουν πως είναι θεός). Άρα, πέραν του γεγονότος ότι ο Χριστιανισμός ως θρησκεία είναι ένα κλεψίτυπο, δικαιούται να χειρίζεται τον οίκτο σε μικρότερο βαθμό από ότι ο Ελληνισμός, για τους ακόλουθους λόγους: Ο ένθεος ΕΥΜΟΛΠΙΔΗΣ, ο τελευταίος Ιεροφάντης της Ελευσίνας Νεστόριος, η μεγάλη αυτή μορφή της Ελληνικής Θρησκείας, άνθρωπος όντας, αφού βασανίστηκε και μαρτύρησε, σφαγιάστηκε από τους χριστιανούς για την Αγάπη των Θεών και την πίστη του. Βέβαια, μετά το θάνατό του απεθεώθη, όπως συμβαίνει σε κάθε ενάρετο άνθρωπο που χύνει το αίμα του και πεθαίνει, δίνει τη ζωή του στο όνομα των πανάγαθων Θεών. (Όλοι οι ήρωες στην Ελληνική Θρησκεία, απεθεώθησαν, ανέβηκαν από την ανθρώπινη κλίμακα στη θεική μέσω ενάρετων πράξεων).(Η αποθέωση μέσω ενάρετων πράξεων είναι η πεμπτουσία της Ελληνικής θρησκευτικότητας).

Άρα, όχι μόνο λόγω του Ευμολπίδη θεανθρώπου, η άλλων που απεθεώθησαν, αλλά και επειδή οι Έλληνες θυματοποιήθηκαν ως λαός ολόκληρος αφού σφαγιάστηκαν κατά χιλιάδες, η γνωστή γενοκτονία των Ελλήνων από τους χριστιανούς , ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟΥΝΤΑΙ ΚΑΤ ΕΞΟΧΗΝ ΝΑ ΧΕΙΡΙΖΟΝΤΑΙ ΤΟΝ ΟΙΚΤΟ ως κεντρικό στοιχείο του πως κανείς θυσιαζόμενος για τους συνανθρώπους του, την Αγάπη και το δίκαιο ανεβαίνει στους ουρανούς.

Η απάντηση της ψυχής στο φόβο του θανάτου

Καταδυναστευμένοι οι άνθρωποι από τα γεννήματα του νου τους ζούνε προσκολλημένοι στο κυνήγι της απόκτησής τους. Καταναλωτικά αγαθά, πολυτέλειες, κοινωνική και οικονομική καταξίωση, άσκηση εξουσίας, τεχνολογία, φιλοσοφία, επιστήμες, τέχνες είναι τόσα πολλά και πως να τα προλάβεις μες την μικρή ζωή που σου χαρίστηκε. Ένα άγχος βαραίνει το στήθος μας από ένα ρολόι που χτυπά αδιάκοπα και κρέμεται παντού μπροστά μας.

Κελαρύζει ο χρόνος στην αυλακωμένη μας ζωή∙ πότε πέρασε η εβδομάδα, ο μήνας, ο χρόνος, η ζωή μας όλη… Καθώς τα έτη συσσωρεύονται το ένα πάνω στο άλλο, όλο και λιγότερα πράγματα μας κάνουν εντύπωση, όλο και λιγότερα πράγματα αποτυπώνονται στη μνήμη μας. Έτσι τα χρόνια μας δείχνουν φτωχότερα κι έχουμε την αίσθηση πως ο χρόνος όλο και επιταχύνεται. Κι έρχεται κάποτε αυτό το σατόρι, ίσως στην αυγή μιας νέας δεκαετίας, των σαράντα, των πενήντα, των εξήντα ή ίσως λίγο πριν τον επιθανάτιο ρόγχο που αμείλικτα περιμένει μιαν απάντηση: μα που ήμουν τόσα χρόνια, ποίος έζησε την ζωή μου, ποιανού ζωή έζησα τελικά;

Αυτή η εικόνα του μελλοθάνατου ανθρώπου που αναρωτιέται πως ξόδεψε τα χρόνια του γεννά την επιτακτική ανάγκη μιας πιο αποτελεσματικής διαχείρισης του χρόνου μας άμεσα. Τι νόημα όμως έχει να διαχειριζόμαστε πιο αποτελεσματικά τις μέρες μας αν δεν καταλαβαίνουμε το σκοπό για τον οποίον υπάρχουν αυτές οι μέρες και που προορίζονται να μας οδηγήσουν; Πως μπορεί κανείς να προχωρήσει στην κατανόηση των μεγάλων μεταφυσικών προβλημάτων, όπως ο Χρόνος, αν δεν εργαστεί σκληρά με τον εαυτό του, αντιμετωπίζοντας τη δική του κενότητα;

Το χαρμόσυνο μήνυμα που στέλνει η Πανάρχαιη Σοφία στον άνθρωπο για το πρόβλημα της προσωρινότητάς του είναι το εξής: παρόλο που είναι θνητός, υπάρχει κάτι μέσα του που μπορεί να υπερβεί το χρόνο. Η ελευθερία από το χρόνο, για την ακρίβεια η «αθανασία» τον περιμένει. Είναι φτιαγμένος για αυτήν αλλά πρέπει να την αναζητήσει ξανά και ξανά για να νιώσει τους ανέμους αυτής της αθανασίας, αυτής της ατέλειωτης παρουσίας, που από το κέντρο του σύμπαντος στέλνεται αδιάλειπτα στον άνθρωπο. Πως λοιπόν θα καταφέρει να αποκτήσει εμπειρία αυτής της αθανασίας ώστε να υπερβεί την αγωνία του για έναν αβίωτο ουσιαστικά βίο και τον επικείμενο αφανισμό του;

Το μέλλον δεν υπάρχει παρά μόνον στη φαντασία μας επιμένει ο Eckhart Tolle. Κι αυτό που σκεφτόμαστε ως παρελθόν δεν είναι παρά ένα αχνάρι μνήμης ενός προηγούμενου «τώρα» που είναι αποθηκευμένο στο νου μας. Όπως ακριβώς το φεγγάρι δεν έχει δικό του φως αλλά αντανακλά το φως του ήλιου, έτσι το παρελθόν και το μέλλον είναι μόνο χλωμές αντανακλάσεις του φωτός της πραγματικότητας του αιώνιου παρόντος. Η πραγματικότητά τους είναι δανεισμένη από το τώρα. Το αιώνιο παρόν είναι ο χώρος μέσα στον οποίο ξεδιπλώνεται ολόκληρη η ζωή μας, ο μοναδικός παράγοντας που μένει σταθερός. Αν φροντίσεις το τώρα, είπαν οι σοφοί, το αύριο, το μέλλον, φροντίζεται αυτόματα από μόνο του. Η ποιότητα της συνειδητότητάς μας αυτή τη στιγμή είναι ο παράγοντας που καθορίζει το μέλλον μας. Αν είναι όντως έτσι, η επόμενη ερώτηση θα μπορούσε να είναι: ποιος είναι ο παράγοντας εκείνος που καθορίζει την ποιότητα της συνειδητότητάς μας; Ο βαθμός της παρουσίας μας σ’ αυτή τη στιγμή ! Η απάντηση αυτή δεν προσφέρει και πολλά στο νου μας, έτσι δεν είναι;

Υπάρχουν λοιπόν στιγμές στη ζωή μας, σε περιπτώσεις μεγάλων κρίσεων, θλίψης, θαυμασμού, τρόμου, όπου εμφανίζεται μέσα μας μια συνειδητή προσοχή, ανεξάρτητη από συναισθήματα, σκέψεις και αισθήσεις. Μια προσοχή που είναι καθαρή παρουσία που βλέπει αυτό που λαμβάνει χώρα μέσα μας. Η εμφάνιση αυτής της προσοχής φέρνει μαζί της μια νέα αίσθηση του «είμαι», του υπάρχω εδώ, του υπάρχω τώρα∙ φέρνει μαζί της μια νέα αίσθηση του χρόνου. Το σώμα υπακούει χωρίς την παραμικρή αντίσταση, τα συναισθήματα είναι εκεί αλλά δεν παρεμβαίνουν, ηρεμούν, η σκέψη δεν τρέχει ανεξέλεγκτα μέσα μου αλλά συγκεντρώνεται, εστιάζει. Ο χρόνος έχει σταματήσει ή μια νέα διάσταση του χρόνου έχει εμφανιστεί. Μια ανώτερη πραγματικότητα.

Ο χρόνος τελικά, τρέχει ορμητικά δίπλα μας και μας ισοπεδώνει γιατί δεν συμμετέχουμε αρκετά στη ζωή. Στην καθημερινότητά μας συμμετέχει μόνον ένα μικρό μέρος της ύπαρξής μας. Και έτσι η ζωή μας, μας καταβροχθίζει επειδή ο Εαυτός μας, δεν είναι παρόν στη ζωή αυτή που κάνουμε. Το Είναι μας συνεχώς φθίνει γιατί ότι δεν δουλεύεις σε εγκαταλείπει. Ποια μπορεί λοιπόν να είναι η απάντηση της ψυχής στο πρόβλημα του χρόνου και στο φόβο του θανάτου του υλικού σώματος; Η ουσία της ανθρώπινης ατομικότητας ζει και αναπτύσσεται μέσω των εμπειριών της Αλήθειας. Αυτή είναι η μοναδική τροφή της. Η απάντηση της ψυχής στο πρόβλημα του χρόνου είναι η εμπειρία του Άχρονου Όντος. Δεν θα μπορούσε να υπάρχει άλλη απάντηση.

Υ.Γ. Πόσες εμπειρίες Αλήθειας βίωσες σήμερα;
Με πόσους συνειδητούς ανθρώπους συνδιαλέχτηκες;
Πόση ώρα στοχάστηκες πάνω σε υπαρξιακά ζητήματα;

Η Τέχνη της Ηγεσίας: Σύνεση

τῶν γάρ μετρίων πρῶτα μέν εἰπεῖν
τοὒνομα νικᾶ, χρῆσθαί τε μακρῶ
λῶστα βροτοῖσιν τά δ’ ὑπερβάλλοντ’
οὐδένα καιρόν δύναται θνητοῖς.
“Πάντα το μέτρο νικά, ακόμα και το όνομά του να πεις και αν το κάνεις κυβερνήτη στα έργα σου, ωφέλειες θα βρεις μόνο. Πράξεις πάνω από το μέτρο, στους ανθρώπους δεν φέρνουν καλό”.
Εὐριπίδης, Μήδεια (Στίχοι 125 – 128)

Η πιο κρίσιμη στιγμή του Αγώνα είναι όταν έχεις κατακτήσει μια Νίκη, όχι όμως ακόμη τον Πόλεμο.
Ο μεγαλύτερος εχθρός σου εκείνη τη στιγμή είναι η μεθυστική αλαζονεία του, έστω και πρόσκαιρα, νικητή με το αίμα να κοχλάζει στις φλέβες.

Τότε είναι που πρέπει να σκεφτείς ψύχραιμα και να σχεδιάσεις την επόμενή σου κίνηση, για να κατατροπώσεις τον σαστισμένο εχθρό που ανασυντάσσει τις δυνάμεις του.
Να είσαι απρόβλεπτος…

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΠΛΟΥΤΟΥ

Η φυσική Αφθονία του Σύμπαντος

Από την αρχή της ύπαρξης του χρόνου, οι φιλόσοφοι, οι οραματιστές και οι μεγάλοι πνευματικοί ηγέτες, έχουν μιλήσει για την φυσική Αφθονία του σύμπαντος.

Η διαφορά ανάμεσα στην επίγνωση της φυσικής μας αφθονίας και το να κατέχουμε απλά ένα μεγάλο κομμάτι της πίτας , είναι ένα από τα κύρια μαθήματα που ήρθαμε να μάθουμε σε αυτή την ζωή.

Ζούμε σε ένα τρισδιάστατο κόσμο που αντανακλά πίσω σε μας ενέργεια, λέξεις, συναισθήματα, και σκέψεις που εμείς παράγουμε. Δυστυχώς όταν ήρθαμε σε αυτό τον κόσμο δεν εξοικειωθήκαμε κατάλληλα πώς να εκδηλώνουμε τις επιθυμίες μας , γι αυτό και χρειάζεται χρόνος για να το μάθουμε. Αλλά αυτό από μόνο του είναι μεγάλη ευλογία.

Φανταστείτε έναν κόσμο όπου οτιδήποτε σκεφτόσασταν, αισθανόσασταν ή λέγατε ξαφνικά και άμεσα εμφανιζόταν μπροστά σας. Σίγουρα θα υλοποιούσατε ένα εκατομμύριο ευρώ στο τραπέζι της κουζίνας σας σε 30δευτερόλεπτα, αλλά κάθε φορά που είχατε μία σκέψη φόβου ή ανησυχίας για κάτι, θα είχατε επίσης ένα τέρας να στέκεται μπροστά στο ψυγείο σας, που θα ήθελε να φάει το γεύμα σας ή κάτι άλλο….

Ήρθαμε λοιπόν σε αυτό τον τρισδιάστατο κόσμο με μία εξαιρετική ευλογία προστασίας που μας επιτρέπει να έχουμε σκέψεις και συναισθήματα τα οποία δεν υλοποιούνται αυτόματα μπροστά στα μάτια μας, όπως αυτό συμβαίνει στην μη-φυσική διάσταση. Άρα το γεγονός ότι δεν μπορείτε να υλοποιήσετε τα χρήματα μόνο σκεφτόμενοι αυτά μπορεί να δημιουργεί κάποιο τεχνικό κώλυμα , αλλά είναι και κομμάτι μιας μεγαλύτερης προστασίας που μας επιτρέπει να μάθουμε την τέχνη της εκδήλωσης της πρόθεσής μας, χωρίς να πληγωθούμε κατά την διάρκεια της διαδικασίας.

1. Ο "ΠΛΟΥΤΟΣ" είναι η φυσική σας κατάσταση…

Η φυσική μας κατάσταση είναι να είμαστε πλούσιοι.Τα πράγματα που μπαίνουν στον δρόμο μας, και μας εμποδίζουν να γίνουμε πλούσιοι είναι τα αισθήματα της αναξιότητας, της στέρησης, της απελπισίας και της σύγχυσης όπως επίσης και της ανικανότητας να εξουσιάσουμε την αγορά της ζωής.
Αυτή η σκοπιά είναι πολύ σημαντική, γιαυτό και θα την αναλύσω αμέσως.

Το ‘Μυστικό’ πίσω από αυτό είναι κάτι που ίσως γνωρίζετε ήδη – δηλαδή, ότι η ζωή είναι ενέργεια, τα χρήματα είναι ενέργεια, και ότι υπάρχει αφθονία και από τα δύο.

2. Χρήματα και Απληστία δεν είναι το ίδιο πράγμα…

Όμως, όλοι ξέρουμε ότι είναι πολύ δύσκολο να προσελκύσουμε χρήματα εάν κάνουμε αρνητικές σκέψεις για αυτά.

Αλλά μόλις καταλάβουμε ότι τα χρήματα είναι κάτι ουδέτερο , ότι ο πλούτος είναι κάτι φυσικό και μάλιστα πνευματικό, τότε είναι εύκολο να δούμε πως όταν έχουμε χρήματα δεν τα στερούμε από κάποιον άλλο.

Στην πραγματικότητα, εάν είσαι πλούσιος, πολύ συχνότερα από ότι πιστεύεις, θα διαθέτεις τα χρήματά σου εμπορικά (αγοράζοντας προϊόντα και υπηρεσίες) , θα δίνεις σε αγαθοεργίες, και θα υποστηρίζεις τους συνανθρώπους σου. Κάνοντας το αυτό, στην πραγματικότητα προσθέτεις στην συνολική παροχή πλούτου για όλους σε αυτό τον πλανήτη.

3. Γιατί κάποιοι είναι πλούσιοι και κάποιοι άλλοι δεν είναι…

Εάν μπορέσετε να πείσετε τον εαυτό σας στο βαθύτερο επίπεδο της ύπαρξης σας ότι δεν υπάρχει χρηματική έλλειψη, δεν υπάρχει αδικία, και καμία διάκριση, και ότι το να έχεις λεφτά δεν είναι δύσκολο, τότε αυτόματα ανοίγεις τον εαυτό σου σε μεγαλύτερη αφθονία.

Και αυτό συμβαίνει γιατί μέσα σου έχει καταρρεύσει η αυταπάρνηση, η αντιπάθεια και η δυσφορία, και αναστρέφεις την κατάστασή σου από την ανασφαλή διαστρεβλωμένη κατάσταση που ρωτάει, «από πού έρχεται το ενοίκιο?» στην σταθερή κατάσταση της δημιουργίας περισσότερων χρημάτων στην ζωή σου.

Ξαφνικά ξέρεις από πού έρχονται τα γιατί απλά ‘η επιταγή βρίσκεται ήδη στο χέρι σου’.

4. Καταρρίπτοντας την κακή σου σχέση με τα χρήματα…

Το Σύμπαν εκεί έξω είναι γεμάτο , ξεχειλίζει από όλα όσα εσύ χρειάζεσαι ή πρόκειται να χρειαστείς.

Οπότε όποτε σκέφτεσαι για χρήματα αντί να λες ότι δεν υπάρχουν αρκετά , άρχισε να λες,Υπάρχει ένας τρόπος να δημιουργήσω περισσότερα χρήματα στην ζωή μου και τον βρίσκω τώρα γιατί ψάχνω για αυτόν και γιατί το μυαλό μου είναι ένας μαγνήτης χρημάτων.

Σαν ενίσχυση σε αυτή σου την δήλωση , ότι είσαι ένας μαγνήτης χρημάτων, αφιέρωσε λίγο χρόνο κάθε μέρα , και συγκεντρώσου στα πράγματα που πιστεύεις ότι είναι οι δικές σου δηλώσεις για την αφθονία. Επίσης, πήγαινε σε μέρη όπου οι πλούσιοι συχνάζουν, παρατήρησε τα σύμβολα του πλούτου τους, και δήλωσε και πίστεψε μέσα σου ότι η αφθονία που βιώνουν είναι ‘καλή’. Ναι, τα χρήματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για κακούς σκοπούς, αλλά τα χρήματα από μόνα τους είναι ουδέτερα και δεν έχουν καμία ενέργεια.

5. Μάθε να συντονίζεσαι με την Αφθονία…

Για να νοιώθεις σε αρμονία, πρέπει να συμφωνήσεις μέσα σου ότι η Αφθονία και ο πλούτος είναι ΄καλό πράγμα΄. Εάν βλέπεις την Αφθονία και τον πλούτο με ζήλια ή μίσος ή βλέπεις αυτούς που κερδίζουν και ζούν καλά με ΄κακό μάτι΄ τότε αποκλείεις τον εαυτό σου από το να γίνεις ποτέ πλούσιος.

Εάν βλέπεις κάποιον με ακριβό αυτοκίνητο ή ρούχα και λες μέσα σου “τι φιγουρατζής" αυτός ο τρόπος ζωής δεν είναι για μένα….μάντεψε …δεν θα είναι ποτέ για σένα.

Τι φοβάσαι;

«Στην συγκεκριμένη στιγμή, όπως κάθομαι εδώ, δεν φοβάμαι. Δεν φοβάμαι στο παρόν, τίποτα δεν μου συμβαίνει, κανείς δεν με απειλεί ή μου παίρνει κάτι. Αλλά πέρα από την συγκεκριμένη στιγμή, υπάρχει ένα βαθύτερο επίπεδο του νου που συνειδητά ή ασυνείδητα σκέφτεται το τι μπορεί να συμβεί στο μέλλον ή να ανησυχώ πως κάτι από το παρελθόν μπορεί να με καταβάλλει. Οπότε φοβάμαι το παρελθόν και το μέλλον.
Έχω διαχωρίσει τον χρόνο σε παρελθόν και μέλλον. Η σκέψη παρεμβαίνει, λέει, “Πρόσεχε να μην συμβεί ξανά”, ή “Προετοιμάσου για το μέλλον. Το μέλλον πιθανόν να είναι επικίνδυνο για σένα. Μπορεί να έχεις κάτι σήμερα αλλά να το χάσεις. Μπορεί να πεθάνεις αύριο, μπορεί ο άντρας σου ή η γυναίκα σου να σε εγκαταλείψει, μπορεί να χάσεις την δουλειά σου. Μπορεί να μην γίνεις ποτέ διάσημος. Μπορεί να είσαι μόνος.
Θέλεις να είσαι αρκετά βέβαιος για το αύριο.”
Απελευθέρωση από το Γνωστό, p 42

Οι κρυφοί φόβοι.
«Δεν υπάρχουν μόνον οι συνειδητοί φόβοι τους οποίους κάποιος αντιλαμβάνεται, αλλά και εκείνοι που βρίσκονται βαθιά μέσα, εκείνοι που δεν έχουν ανακαλυφθεί στις βαθιές εσοχές του νου. Πώς μπορεί κάποιος να αντιμετωπίσει τους συνειδητούς φόβους καθώς και εκείνους που είναι κρυμμένοι;
Ασφαλώς, ο φόβος που βρίσκεται στην απομάκρυνση από το ‘τι είναι’, είναι η δραπέτευση, η απόδραση, η αποφυγή της πραγματικότητας η οποία φέρνει τον φόβο. Επίσης, όταν υπάρχει οποιουδήποτε είδους σύγκριση, υπάρχει η παραγωγή του φόβου—η σύγκριση του τι είστε με το τι θα θέλατε να είστε.Οπότε φόβος, είναι η απομάκρυνση από αυτό που είναι πραγματικό, όχι από το αντικείμενο από το οποίο απομακρύνεστε. Κανένα από αυτά τα προβλήματα του φόβου δεν μπορούν να επιλυθούν μέσω της θέλησης—το να λέει κάποιος στον εαυτό του, “Δεν θα φοβάμαι.”
Πέρα από την Βία, p 64

Η άνθιση της ερώτησης.
Η σκέψη και ο χρόνος είναι οι δύο παράγοντες του φόβου. Δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα γι’αυτό. Μην ρωτάτε, “Πώς μπορώ να σταματήσω να σκέπτομαι;” είναι πολύ ανόητη ερώτηση. Γιατί, πρέπει να σκέπτεστε—για να πάτε από εδώ στο σπίτι σας, για να οδηγήσετε το αμάξι σας, για να μιλήσετε μια γλώσσα. Αλλά ο χρόνος μπορεί να μην είναι καθόλου απαραίτητος ψυχολογικά, εσωτερικά. Οπότε λέμε ότι ο φόβος υπάρχει χάρη στους δύο σημαντικούς παράγοντες του χρόνου και της σκέψης, στους οποίους εμπλέκονται η επιβράβευση και η τιμωρία. Λοιπόν, έχω ακούσει αυτήν την δήλωση από εσάς. Και την έχω ακούσει με τόση προσοχή διότι είναι ένα τεράστιο πρόβλημα το οποίο ο άνθρωπος δεν έχει λύσει και που, συνεπώς, δημιουργεί χάος στον κόσμο. Σας έχω ακούσει, έχω ακούσει την δήλωση. Και επίσης μου έχετε πει: Μην κάνεις τίποτα γι’αυτό, απλά θέσε το ερώτημα και ζείσε με αυτό, όπως μια γυναίκα κρατά τον σπόρο στην μήτρα της. Οπότε θέτω την ερώτηση. Αφήστε το ερώτημα να ανθίσει. Στην άνθιση του ερωτήματος, συνυπάρχει το μαράζωμα του ερωτήματος. Δεν είναι η άνθιση και στην συνέχεια το τέλος-η άνθιση αυτή καθ’αυτή είναι το τέλος».
Η Ευλογία είναι Εκεί που Είστε, pp 39-40

Βοηθώντας την ανθρώπινη συνείδηση να μετριάσει τον φόβο.
‘Όλοι έχουμε ζήσει μια αποκαλούμενη ατομικιστική ζωή, ανησυχώντας για τον εαυτό μας και τα προβλήματά μας. Τα προβλήματα αυτά δεν τελειώνουν ποτέ, απλά αυξάνονται. Έχουμε ζήσει τέτοιου είδους ζωή. Έχουμε ανατραφεί, εκπαιδευτεί, προετοιμαστεί για αυτού του είδους την ζωή. Έρχεσαι εσύ σαν φίλος και μου λες: “Κοίτα, η συνείδησή σου δεν σου ανήκει, υποφέρεις όπως υποφέρουν και οι άλλοι.” Σε ακούω και δεν απορρίπτω αυτό που λες, γιατί έχει νόημα, είναι λογικό και βλέπω ότι σε αυτό που μου έχεις πει μπορεί πιθανόν να υπάρχει ειρήνη στον κόσμο. Και λέω στον εαυτό μου:
“Μπορώ λοιπόν να απελευθερωθώ από τον φόβο;” Βλέπω πως είμαι απόλυτα υπεύθυνος, για ολόκληρη την συνείδηση. Βλέπω πως όταν ερευνώ τον φόβο βοηθώ ολόκληρη την ανθρώπινη συνείδηση να μετριάσει τον φόβο».
Το Δίχτυ της Σκέψης, pp 70-71

Ο φόβος μπορεί να εξαλειφθεί ολοκληρωτικά.
«Ο ομιλητής λέει ότι ο φόβος μπορεί να εξαλειφθεί ολοκληρωτικά. Μην πείτε, “Είναι για τον φωτισμένο” και όλες αυτές τις ανοησίες. Μπορείτε να τον εξαλείψετε εάν χρησιμοποιήσετε όλο σας το μυαλό, όλη σας την καρδιά—απόλυτα, όχι μερικώς. Και τότε θα δείτε τι απερίγραπτη ομορφιά υπάρχει σε αυτό, μια αίσθηση απόλυτης ελευθερίας—όχι ελευθερία κάποιου κράτους ή κάποιας κυβέρνησης, αλλά η αίσθηση της απεραντοσύνης της ελευθερίας, το μεγαλείο της ελευθερίας.
Θα το κάνετε—σήμερα, τώρα; Από σήμερα, βλέποντας την αιτία του φόβου, τερματίστε την.
Όσο υπάρχει φόβος-βιολογικά, σωματικά, ψυχολογικά-μας καταστρέφει. Οπότε, εάν κάποιος ρωτήσει, αφού θα ακούσει αυτό το γεγονός, όχι θεωρητικά, τι θα κάνετε;
Ο χρόνος είναι ο παράγοντας του φόβου και της σκέψης, οπότε εάν δεν αλλάξετε τώρα, δεν θα αλλάξετε ποτέ. Είναι συνεχής αναβολή».
Τελευταίες Ομιλίες, pp 42-43

ΚΡΙΣΝΑΜΟΥΡΤΙ

Θα λογοδοτήσουν όσοι διαφθείρουν τους νέους

 Θα λογοδοτήσουν πολύ άσχημα όλοι εκείνοι που διαφθείρουν τους νέους, γιατί η διαφθορά των νέων συνιστά ένα απ’ τα μεγαλύτερα εγκλήματα. Είτε είναι συγγραφείς, μουσικοί, σκηνοθέτες, παραγωγοί ταινιών, καθηγητές, ή ακόμα και δήθεν πνευματικοί άνθρωποι, όλοι εκείνοι που παρασύρουν τους νέους σε λάθος μονοπάτια, είτε με καθαρή διαβολή ή με τρικ συναισθηματισμών και ψευτοκαλοσύνης ή ψευτοαγάπης – ειδικά η ψευτοαγάπη θέλει πολύ προσοχή, η λέξη αγάπη χρησιμοποιείται αλόγιστα για να χειραγωγήσει. Γιατί οι νέοι συνήθως έχουν καλές προθέσεις αλλά και δυνατά βασικά ένστικτα, έχουν όμως έλλειψη διάκρισης και πείρας, και δυστυχώς έλλειψη σωστής καθοδήγησης, και παρασύρονται έτσι εύκολα από ψευτοσυναισθηματισμούς που στοχεύουν στα κάτω κέντρα τους. Το δηλητήριο δηλαδή που είναι ντυμένο με σοκολάτα.

 Πώς μπορεί να ξεχωρίσει κανείς τις προθέσεις και το ποιόν κάποιου; Ας προσέξει τον τρόπο που ζει: είναι υγιής ή έχει καταθλίψεις και παίρνει ψυχοφάρμακα; Παίρνει ναρκωτικά; Έχει υγιή σεξουαλική ζωή; Είναι οργανωμένος ή χαοτικός; Το ΕΙΝΑΙ κάποιου κρίνει και τις προθέσεις του, και όχι όσα γλυκά κι ελκυστικά λογάκια μπορεί να λέει.

ΘΥΜΗΣΕΣ ΠΑΛΙΕΣ!

Είχε ώρα καθισμένη εκεί στο παράθυρο. Το βλέμμα απλανές. Λες και μαρμαρωμένο ήταν. Την κούραση δεν την ένιωθε, ο νους της είχε φύγει μακριά. Στο άπειρο θαρρούσε πως επήγε.
Μα δεν την ένοιαζε! Για την ώρα τούτη τουλάχιστον. Η παράξενη ησυχία που στο σπίτι επικρατούσε, τίποτε δεν της έλεγε. Τώρα ο νους της περιδιάβαινε στα παλιά. Στα χρόνια εκείνα που τη ζωή της άφησαν τα σημάδια του πόνου και της απελπισίας. Άσχημα; Καλά; Δεν ήταν σε θέση να πει. Μάλλον άσχημα σκεφτόταν κάποτε!
Ένας θόρυβος την έφερε και πάλι στην πραγματικότητα. Μια πόρτα άνοιξε και οι παλιοί μεντεσέδες τριζοβόλησαν. Την τάραξαν.
Έκλεισε το παράθυρο και προχώρησε προς τα μέσα. Ένας ήλιος, κατακόκκινος προς τη δύση του, έβαψε τους άσπρους τοίχους. Λευκές δαντέλλες σχημάτισε! Της άρεσαν. Να τις κοιτάζει με τις ώρες μπορούσε.
Τα βαριά βήματα του άντρα ακούστηκαν στο γυαλισμένο παρκέ του αρχοντικού.

Αχ! ήρθε, είπε μέσα της με κάποια δυσφορία. Να αργούσε λιγάκι ακόμη! Πώς θα το ήθελα; σκέφτηκε μελαγχολικά.
“Καλησπέρα” του είπε με ύφος αδιάφορο και ψυχρό. Θα φας κάτι να σου ετοιμάσω;”
Την κοίταξε με περιφρόνηση. «»Δεν πεινώ! Έφαγα κάτι στο εργοστάσιο, θα ξαπλώσω μόνο. Αυτό θέλω!»»
Μια ανατριχίλα πέρασε ανάμεσα σε όλο της το κορμί. Πως κρύωνε νόμισε. Μα όχι! Καλοκαίρι ήταν ακόμα, δεν μπορούσε να κρυώνει;
Η απάντηση του άντρα της την πάγωσε. Αυτός της έφερε την ανατριχίλα και την τάραξε. Τον φοβόταν τώρα. Τον μισούσε κιόλας.
Ύστερα από το γεγονός εκείνο δεν μπόρεσε να συνέρθει. Κάθε φορά το θυμάται. Κάθε φορά θυμώνει και αγανακτεί μαζί του.
Προχώρησε και εκείνη προς το δωμάτιό της. Έπρεπε να φύγει από κοντά του, να μην τον βλέπει. Να μην τον αισθάνεται. Να μην μυρίζει το μεθυστική κολόνια που φορούσε και που, όταν ήταν στις καλές τους μέρες, έτρεχε κοντά του πριν φύγει για να απολαύσει το άρωμα αυτό. Τώρα τα σιχαινόταν όλα. Τώρα όλα της φαινόταν σαν ένας βραχνάς που την έπνιγε.
Απορροφημένη από τις σκέψεις αυτές, καθώς προχωρούσε, έπεσε πάνω στο μεγάλο καθρέφτη του χολ. Τρόμαξε! Μια τελευταία ακτίνα έπεσε στον καθρέφτη και φώτισε ένα πρόσωπο χλωμό και δυο μάτια βαθουλωμένα και μελανά.
Είδε και τις ρυτίδες που αυλάκωναν το πρόσωπό της και αισθάνθηκε την ανάγκη να βάλει τις φωνές…»» Όχι! Δεν είμαι εγώ αυτή. Δεν είμαι εγώ!
Στο δωμάτιό της έτρεξε και κλείστηκε.
Και κει ξεδίπλωσε μέσα της όλες τις αναμνήσεις. Τις στιγμές του πάθους και του έρωτα. Τις στιγμές που κάθε απόγευμα να γυρίσει τον περίμενε.
Πόσος καιρός από τότε πέρασε; Δεν θυμόταν. Μάλλον η ζωή της είχε σταματήσει να περπατά.
«»Και όμως πρέπει να ανασύρω στη μνήμη μου όλη μου τη ζωή! Τουλάχιστον θα θυμηθώ το πριν και θα ξεχάσω το τώρα. Ίσως να είναι και για καλό..
Περίπου ήταν εικοσιδύο χρόνων.
Σε νησί ζούσε και εκεί εργαζόταν και σαν καθηγήτρια. Της άρεσε να μαθαίνει στα παιδιά του δικού της νησιού, του αποκομμένου από την άλλη Ελλάδα, πολλά πράγματα. Ιστορία, φιλοσοφία, αρχαία Ελληνική τραγωδία και ό,τι άλλο μπορούσε. Της άρεσε να μιλά μαζί τους και να κάνουν όνειρα όλοι μαζί για μια ζωή πετυχημένη, ήρεμη κυρίως. Να ζουν το παρόν, να σκέφτονται το μέλλον! Έβλεπε τη θάλασσα πότε γαλήνια και πότε φουρτουνιασμένη και η καρδιά της χόρευε στους ίδιους ρυθμούς. Τρελόπαιζε ο αέρας με τα κλαδιά των δέντρων και ήταν σα να άκουγε μαγευτική μελωδία.
Ήταν νέα! Η ζωή ήταν όλη δική της και σε κόσμους πρωτόγνωρους την οδηγούσε.
Και εκείνη αφηνόταν στο φύσημα του και άκουγε το σφύριγμα, καθώς περνούσε ανάμεσα στα δασιά τα δέντρα και νόμιζε πως ταξίδευε. Και το χαιρόταν!
Και ήταν ένα καλοκαίρι που στο νησί τους ήρθε ένας ξένος. Ένας λεβέντης και ομορφονιός, όπως τον έλεγαν στο νησί. Διακοπές ήρθε να κάνει.
Να ξεκουραστεί από το φόρτο της εργασίας που είχε.
Και γρήγορα μαθεύτηκε στο μικρό νησί ότι είχε ένα εργοστάσιο επεξεργασίας μαρμάρων που διοχετεύονταν και σε διεθνείς αγορές.
«Δεν με ενδιαφέρει καθόλου» είπε το Ρηνιώ, όταν κάποιοι της είπαν ότι εκείνος νοιάζεται και θα ήθελε να την κάμει γυναίκα του.
«Να πάει να βρει άλλη στην πόλη, αυτές ταιριάζουν σ’ αυτόν. Εγώ είμαι φτωχή και προπάντων θέλω να μείνω στο νησί μου» απάντησε το Ρηνιώ και γύρισε την πλάτη της. Προς τα πού όμως; Εκεί που δεν θα ήθελε ποτέ της να γυρίσει.
Και τον είδε. Ψηλό και στητό και ηλιοκαμένο και με κάτι μάτια που φλόγιζαν τα πάντα. Και έτσι φλόγισαν και την καρδιά της Ρηνιώς .
Ανασκίρτησε! Το είναι της όλο από τη δική του μορφή γιόμισε. Και την πλάνεψε.
Παιδί ακόμη ήταν που διψούσε με το ποτήρι να πιει τη θάλασσα. Ο πόθος του την τάραξε. Την τρόμαξε. Μα να τον χάσει δεν ήθελε! Ήταν και που της μίλησε και εκείνος με λόγια τόσο τρυφερά και πλάνα, που πρώτη της φορά τα άκουγε.
«Είσαι μια νεραϊδια σα να βγήκες απ’ τους αφρούς της θάλασσας. Ένα κομμάτι γαλάζιου ουρανού είσαι, Ένα διαμάντι στο κουκούλι του κλεισμένο. Έλα μαζί μου, σε παρακαλώ. Γίνε γυναίκα μου και θα είσαι για μένα μια θεά που θα την προσκυνώ. Έλα μαζί μου Ρηνιώ μου γλυκιά!» της έλεγε και όλο και λύγιζε το Ρηνιώ.
Η ευτυχία τους επισφραγίστηκε με το γάμο.
«Στο νησί το γάμο τον θέλω» του είπε.
Και αντίρρηση δεν έφερε ο ψηλός και στητός νέος. Και το Ρηνιώ στόλισε με λεμονανθούς το κεφάλι της και λευκοφόρεσε το κορμί της και πιάστηκε από το χέρι του παλικαριού, ερωτικά για πρώτη και τελευταία φορά.
Γιατί σαν πήγαν στην Αθήνα όλα αναποδογύρισαν. Και το Ρηνιώ στην αρχή τίποτε δεν κατάλαβε. Όσο όμως ο καιρός περνούσε τόσο και τα πράγματα άλλαζαν.
Τον ακούμπαγε και ήταν σα να έπιανε ψυχρό γυαλί. Του μιλούσε και εκείνος απέστρεφε το πρόσωπό του.
Και το Ρηνιώ παιδί πλέον περίμενε. Το άκουσε και σκύλιασε. «Παιδί δικό σου δεν θέλω. Τ’ ακούς; Να το ρίξεις». Το άκουσε η Ρηνιώ και μέσα στον συγχυσμένο της νου φαντάστηκε πως η φωνή δεν ήταν η δική του.
«Δεν το λες εσύ αυτό; Λάθος πρέπει να άκουσα».
«Εγώ το λέω και θα μ’ ακούσεις. Παιδί δεν θέλω. Πώς να σου το πω;»
«Δεν θα σε ακούσω ποτέ! Το ακούς και εσύ αυτό που σου λέω;» είπε αυστηρά και προχώρησε προς τη σκάλα για να φύγει. Είχε πια πνιγεί μέσα στην αθλιότητα αυτή. Καλά! Αυτόν τον άντρα πήρα;. Αυτόν διάλεξα για σύντροφο και πατέρα των παιδιών μου; Τι έκανα εγώ, πόσο ξεγελάστηκα από τα ωραία λόγια και τα τρελά του τα φιλιά; Τόσο ανόητη ήμουν;»
Είχε φτάσει στο άκρο της σκαλιστής σκάλας και από εκεί του φώναξε.
«Είσαι ένας τιποτένιος, ένας μεγάλος απατεώνας!»
Μόλις που πρόλαβε να τελειώσει τη λέξη την τελευταία και ένιωσε το χέρι του να τη σπρώχνει προς τα κάτω. Δεν πρόλαβε να κρατηθεί και βρέθηκε ξαπλωμένη στο τελευταίο σκαλί πλημμυρισμένη από τα αίματα.
«Το μωρό μου, το μωρό μου!» πρόλαβε να πει και έχασε τις αισθήσεις της.
Ούτε και ήξερε για πόσον καιρό έμεινε στο κρεβάτι. Να τον δει δεν θέλησε ποτέ. Αηδία και μίσος ένιωθε και ούτε θέλησε να εξετάσει ποιοι λόγοι τον ανάγκασαν για να μην θέλει ένα παιδί. Διαστροφές! είπε μόνη της και εκεί σταμάτησε τη ζωή της.
Μόνον, όταν έγινε περίπου καλά κατέβηκε στον κήπο και με χέρια που έτρεμαν έκοψε μερικά από τα κυκλάμινα, τα αγαπημένα της, τα φίλησε, τα δρόσισε με τα δάκρια της και ύστερα τα σκόρπισε στη θάλασσα για το μωρό, που ποτέ δεν γεννήθηκε, που ποτέ δεν μπόρεσε να δει τα αγαπημένα κυκλάμινα της μητέρας του.
Ο χαμός του σηματοδότησε και το δικό της τέλος
Τώρα! Γιατί δεν τον χώρισε; Ήθελε να τον τιμωρήσει καθώς θα ήταν στο ίδιο σπίτι και δεν θα του μιλούσε; Καθώς θα την έβλεπε μόνιμα λυπημένη και κλαμένη και δεν θα μπορούσε να της πει κάτι;
Ίσως αυτό να ήταν η πιο μεγάλη τιμωρία του. Ίσως! ποιος ξέρει τι κρύβει η καρδιά του κάθε ανθρώπου;

Οι αποχρώσεις του γκρι

Γεια σας φίλοι και φίλες μου
Πόσο απόλυτοι είσαστε στις γνώμες και τις σκέψεις σας ; Τα βλέπετε όλα σαν άσπρο ή μαύρο, ή αφήνετε και κάποιο περιθώριο στο γκρι ;

Έχει σημασία αυτό, ξέρετε, για την ψυχική σας ηρεμία και, κατ΄ επέκταση, την υγεία σας. Οι απόλυτοι άνθρωποι, κατακρίνουν εύκολα όχι μόνον τους άλλους αλλά και τον εαυτό τους και αυτό οδηγεί σε ψυχικό στρες και αποδιοργάνωση της ισορροπίας του οργανισμού.

Κανένας άνθρωπος δεν είναι τέλειος. Όλοι έχουμε προτερήματα και ελαττώματα, και αυτό πρέπει να το αποδέχεται κανείς και να το κατανοεί. Σημασία δεν έχει το να μην κάνει κάποιος λάθη, αλλά το να μαθαίνει από αυτά τα λάθη του. Έτσι τα λάθη παύουν να είναι «λάθη» και γίνονται «μαθήματα» και η ζωή παύει να φαίνεται «μαρτύριο» και γίνεται «σχολείο».

Η συμπόνια τόσο για τον εαυτό όσο και για τους άλλους, είναι απαραίτητη για μια καλή και χαρούμενη ζωή. Είμαστε όλοι κακοποιημένα παιδιά, από την κοινωνία, που μας μεγαλώνει με τρόπους που δημιουργούν φόβους και ενοχές. Τα κράτη είναι υπεύθυνα γι αυτό, γιατί θα έπρεπε οι τρόποι με τους οποίους αντιμετωπίζεται το στρες να εφαρμόζονται και να διδάσκονται στα παιδιά από την προσχολική, ακόμη, ηλικία. Δυστυχώς όμως, κάτι τέτοιο δεν γίνεται. Η παιδεία, όπως αυτή εφαρμόζεται σε όλα τα κράτη, οδηγεί σε φοβισμένους και αγχωμένους ανθρώπους, και γι αυτόν τον λόγο, παρά την πρόοδο της ιατρικής, αυξάνονται στον κόσμο οι ασθένειες.

Μένει στον καθένα λοιπόν να κάνει κάτι για τον εαυτό του. Και αυτό που χρειάζεται να κάνει ο καθένας για να ζει καλά και να προσφέρει και στους γύρω του, δεν είναι μία αυστηρή κριτική του εαυτού και των άλλων, αλλά να προσπαθεί να είναι «παρών» σε ότι λέει ή πράττει και να μην αφήνει την ζωή να κυλάει αφήνοντάς του μόνον άσχημα σημάδια. Να παρατηρεί με κατανόηση τόσο τον εαυτό του όσο και τους άλλους, όταν μιλούν ή πράττουν. Να παρατηρεί επίσης και τα αποτελέσματα των λόγων και των έργων του, έτσι ώστε να παίρνει το απαραίτητο μάθημα που θα οδηγήσει σε βελτίωση τη ζωή του.

Η συμπόνια του εαυτού είναι προϋπόθεση για καλή υγεία. Γιατί η συνεχής αυτοκριτική δημιουργεί ψυχικό στρες που οδηγεί σε ασθένειες.
Μία καλή άσκηση που μπορεί να βοηθήσει σε αυτό, είναι να κοιτάμε κάθε πρωί, για λίγα λεπτά, τον εαυτό μας στον καθρέφτη, κατ’ ευθείαν στα μάτια, και να του λέμε :
«Σ’ αγαπώ»

Και το περίεργο είναι, πως σύμφωνα με τις έρευνες, τα άτομα που αποδέχονται τα λάθη τους και αγαπούν τον εαυτό τους έτσι όπως είναι, είναι πιο εύκολο να προχωρήσουν σε αλλαγές.

Είμαστε όλοι διαφορετικοί, ανεπανάληπτοι και απαραίτητοι στη ζωή και οι καταστάσεις της ζωής δεν είναι μαύρες ή άσπρες, υπάρχουν και πολλές αποχρώσεις του γκρι. Μην το ξεχνάτε…
Με αγάπη

Ποιά Αξιοπρέπεια;

«Η παιδεία των νέων, είναι το δυνατό αίμα και ο αέρας ιωδίου για το μέλλον των λαών. Όμως, της δικής μας παιδείας το αίμα, έχει αιματοκρίτη λευχαιμίας»
Τα αρχαία ελληνικά τα αντιπαθούν όλοι οι Έλληνες.

Αν κάνει κανείς μια δημοσκόπηση σήμερα, το αποτέλεσμα που θα του δοθεί θα το βρει πελώριο. Στους εκατό θα ανακαλύψει πως οι ενενήντα τόσοι, τα αρχαία ελληνικά δεν θέλουν ούτε να τ’ ακούσουν και το χειρότερο είναι, πως την ίδια αποστροφή την αισθάνεται και η πλειονότητα των φιλολόγων που διδάσκει το μάθημα στα σχολεία.
Σήμερα όταν μιλήσεις σε κάποιονε για τα αρχαία ελληνικά, αμέσως θα τον χτυπήσει ναυτία. Ένα πνευματικό ανακάτωμα παραγουλιάζει ολόκληρη την υπόστασή του. Μονόπτωτα ρήματα, ετερόπτωτοι διορισμοί, τρίπτωτες προθέσεις, βαρείες, οξείες, ερωτηματικές, εγκλιτικά και εγκλίσεις, παραγωγή και έτυμα, προληπτικό κατηγορούμενο.

Είναι μια στοίβα τσάνταλα που ξεχειλίζουν το ψυχοσωματικό μας και χύνουνται σαν ερευγμοί, κρυάδες, νυστάλα, χασμήματα, και όλα τα ουά του ιουδαϊκού όχλου. Οι σχετικές μνήμες από τη σχολική εμπειρία ανακαλούν στους ενήλικους πλήξη νεότητας, ψυχικά τραύματα, κατακάθια νευρωτικά, έλλειψη αέρα, δυσχέρεια ύπαρξης.

«Κύρος ανεβαίνει, Κύρος κατεβαίνει, και γαμώ τους Έλληνες και όλους τους δασκάλους». Έτσι άκουσα να καταριέται κάποτε κάποιος τα εφηβικά του χρόνια. Την αθωότητα, δηλαδή και την πιο τρυφερή ώρα της ηλικίας του.

Βέβαια, για τα φορτία όλου αυτού του κακού, ο τελευταίος που ευθύνεται είναι οι Έλληνες και τα κείμενά τους. Στο θρυλικό «τις πταίει» του Τρικούπη η απόκριση είναι: Οι δάσκαλοι φταίνε, οι δάσκαλοι και οι διδακτικοί. Ο βασιλιάς τα φταίει, που φώναξε ο Λαέρτης στον Άμλετ. Και κύρια φταίνε οι δάσκαλοι των δασκάλων. Εννοώ τους πανεπιστημιακούς που τόσο μοχθήσανε για να μάθουν τους δασκάλους να δασκαλίζουν. Να πιθηκίζουν δηλαδή στις έδρες και στις τάξεις. Να ψιττακίζουν το «Καλημέρα» του Ζαχαρία Παπαντωνίου. Να γρυλλίζουν και να σουσουνίζουν, πάντα τους σχολαστικοί και ομπρελοφόροι.

Από πού, και γιατί τόση δυστυχία στη χώρα!

Η ακολουθία πράξης όλου αυτού του κακού μεταφράζεται στην εικόνα μιας πραγματικότητας πολύ μίζερης. Η δυστυχία από το σχολείο απλώθηκε στην κοινωνία μας, όπως είναι φυσικό. Η τελευταία συνέπεια του πράγματος δηλαδή, η πιο επώδυνη και η πιο κολασπκή, είναι πως η σύγχρονη Ελλάδα λογαριάζεται ο ουραγός και το μπαίγνιο των εθνών σε όλες τις σφαίρες και σε όλες τις συμπεριφορές.

Το αποτέλεσμα το καταμετράς από την κατάσταση της εθνικής οικονομίας ως τα ποδόσφαιρα, και από την επιστημονική έρευνα ως τις σκουπιδοφόρες ακτές της πανάρχαιας ελληνικής θάλασσας. Εκεί που ο ποιητής Ρίλκε έλεγε κάποτε «das uralte griechische Meer» (η αρχαία ελληνική θάλασσα), και έσκυβε την κεφαλή με κατάνυξη.

Γιατί τάχα. Και οι Ιταλοί στη γειτονική μας χερσόνησο κατοικούν το Λάτιο και την αρχαία Καμπανία, όπως κι εμείς κατοικούμε την αρχαία Ήλιδα και το Ληλάντιο πεδίο. Γιατί οι Ιταλοί σήμερα μετριούνται στους εφτά ανεπτυγμένους λαούς του κόσμου, κι εμείς καταντήσαμε να γίνουμε οι κατσίβελοι της Ευρώπης;

Βέβαια το φαινόμενο είναι σύνθετο και έχει πολλές αιτίες. Ωστόσο ο θεμελιώδης λόγος εντοπίζεται στον εγκληματικό τρόπο, που μέσα από την παιδεία μεταβιβάζεται στις νέες γενεές η κλασική παράδοση.

Να μη μας το ειπούν, γιατί το γνωρίζουμε, πως εμείς δεν έχουμε Μ.Α.Ν. και A.E.G και Bosch. Δεν έχουμε Ι.Β.Μ. και Gross, και FIAT και General Motors Corporation και Scotch Whisky. Έχουμε όμως μια παράδοση μεγάλη σαν τον Ειρηνικό και σαν τη Σιβηρία. Έχουμε τέτοιο τον ήλιο και τη θάλασσα, που αν γνωρίζαμε να τα βοσκήσουμε και να τα αρμέγουμε, η μικρή μας χώρα, τούτο το πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο, που έλεγε ο Σεφέρης, θα ήταν εφτά φορές Ελβετία. Και μάλιστα μια Ελβετία χωρίς τα οικονομικά λύματα και όλα τα κλοπιμαία του αιώνα που συσσωρεύουνται εκεί από κλέφτες τύπου Σάχη, και Μάρκος, και Τσαουσέσκου. Όμως άλλα.

Η προειδοποίηση του παλαιού Οδυσσέα να μη σφάξουν οι ναύτες τα γελάδια του Ήλιου, ούτε από τους συντρόφους του καιρού του, ούτε από μας σήμερα λογαριάζεται. Όχι μόνο τον ήλιο μας σφάζουμε, αλλά και τη θάλασσα μαστιγώνουμε, και τον αέρα τον φτύνουμε στο πρόσωπο. Έγινε καυσαέριο πια.

Θέλω να ειπώ πως ο ταξιτζής που κλέβει με το δεκαπλάσιο τον τουρίστα από το Ελληνικό ως το Σύνταγμα, διαφημίζει την ελληνική παιδεία του. Και πως οι χώροι καθαριότητας στα εστιατόρια που ζωντανεύουν τους σταύλους του παλιού Αυγεία, ζωγραφίζουν την παιδεία των Ελλήνων.

Ρωτάς, τι σχέση έχει ο τουρισμός με τα αρχαία ελληνικά. Μα την ίδια ακριβώς που είχε το θέατρο του Διονύσου στην αρχαία Αθήνα με τη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Για μας το κλίμα, η θάλασσα, και ο ήλιος είναι πρώτες ύλες πρώτης αξίας. Πολύ πιο πολύτιμες από το πετρέλαιο της Νιγηρίας με τα πλούσια οκτάνια, και από το ουράνιο του Καναδά με την πυκνή σχάση.

Τη διδακτική των αρχαίων ελληνικών και των άλλων φιλολογικών μαθημάτων, την εισηγήθηκε πρώτος και τη θεσμοθέτησε επιστημονικά ο Νικόλαος Εξαρχόπουλος. Η γραμμή που χάραξε εκείνος στα περισσότερα σημεία της ακολουθιέται και σήμερα. Γενικότερα και πλατύτερα, ο Εξαρχόπουλος είναι ο θεμελιωτής της Παιδαγωγικής στην Ελλάδα. Υπήρξε επιστήμονας ακουστός, ακάματος εργάτης, ερευνητής πολύπλευρος, θεωρητικός και πρακτικός ταλαντούχος και το υπόδειγμα του τεχνοκράτη.

Αυτός έφερε την Παιδαγωγική από την Ευρώπη στον τόπο μας. Και την καθιέρωσε στην εκπαίδευση με τρόπο επιβλητικό και κυρίαρχο. Στα 1930, λίγο μετά την εποχή του Πάγκαλου, πού ‘ταν μακριές οι φούστες, ο Εξαρχόπουλος ήταν η αυθεντία και το φόβητρο στους δασκάλους και στα δασκαλεία. Έμπαινε στο Υπουργείο Παιδείας, και ήταν ικανός να χτυπήσει τη μαγκούρα του μπροστά στον Γεώργιο Παπανδρέου, υπουργό τότε του Βενιζέλου. Φοβέριζε, πρόσταζε, νομοθετούσε, έδειχνε.
Όμως, από την άλλη πλευρά του ανθρώπου, τη σκοτεινή, ο Εξαρχόπουλος υπήρξε το ακαταγώνιστο κακούργημα. Ο σχολαστικός, ο διοικητικός, και ο υπερφίαλος, μέσα του σχημάτισαν ένα τέρας, όμοιο με τον τρικέφαλο Γηρυόνη που περιγράφει ο Δάντης στην «Κόλαση». Στην ιστορία της Παιδαγωγικής, και γενικότερα του Καποδιστριακού, το πέρασμα του Εξαρχόπουλου θα λογαριάζεται κάποτε στίγμα, και όνειδος, και δοχείο πάσης λύμης. Θα μείνει για να μολογιέται μια καταγραφή του Σεφέρη στις «Μέρες του 1943»: «Ο Εξαρχόπουλος και οι άλλοι γλωσσαμύντορες· τσιμπούρια και μύγες του απόπατου».

Ο Εξαρχόπουλος στάθηκε η μαύρη αντίδραση και ο κακός δαίμονας απέναντι στη φωτισμένη κίνηση της ανθρωπιστικής παιδαγωγικής, που κύρια κέντρα της υπήρξαν τα πνεύματα του Τριανταφυλλίδη, του Δελμούζου, και του Γληνού. Αυτός υπήρξε ουσιαστικά ο φονέας του Ιωάννη Συκουτρή, που γκρεμίστηκε από τον Ακροκόρινθο στα 1937. Του λαμπρότερου ίσως φιλολόγου μετά τον Κοραή. Και του ακόμη λαμπρότερου δάσκαλου.

Αυτός καταδίωξε τον Ιωάννη Κακριδή, και προκάλεσε τη «Δίκη των τόνων». Αυτός κατασκεύασε το κλίμα του σκοταδισμού και τη νοοτροπία αντίδρασης στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο και στη Σιναία Ακαδημία. Κάτω από τις οδηγίες και το ραβδί του το Αθήνησι εξελίχτηκε σε εθνικό κέντρο παραγωγής δασκάλων σχολαστικών και πνευματοκτόνων.

Έγινε το καβειρικό χαλκείο της πνευματικής παραχάραξης και της ηθικής δεισιδαιμονίας που και τότε και σήμερα μας δένουν και μας δέρνουν. Κι αν ρωτήσεις ποιά ήταν η πληρωμή για την κακουργία! Μα φυσικά, η αναμενόμενη: Σήμερα το όνομα του Εξαρχόπουλου το διαβάζει κανείς γραμμένο με επίχρυσα γράμματα στην επίσημη αίθουσα τελετών του Πανεπιστημίου. Ακαρτέρει όμως, και βλέπεις. Γιατί ο αδέκαστος χρόνος δεν είπε ακόμη την τελευταία λέξη.

Στον καιρό μας τους αρχαίους προδότες, τους λένε φοροφυγάδες και παραοικονομικούς. Και τους αρχαίους Μήδους τους λένε κιβδηλοποιούς, υποκριτές, οσφυοκάμπτες, κυνοκέφαλους. Και είναι γνωστό πως ο Εφιάλτης και οι Μήδοι διαβαίνουν στο τέλος. Ωστόσο εκείνο που μένει είναι το επίγραμμα του Σιμωνίδη για τον Μεγιστία και τους Λακεδαιμόνιους στην αρχαία πέτρα.

Ποιο είναι το λάθος της διδακτικής των αρχαίων ελληνικών που εισηγήθηκε ο Εξαρχόπουλος, και εφαρμόστηκε δυόμισυ γενεές στα σχολεία της χώρας μας; Για να το ειπώ στη γλώσσα της παιδαγωγικής: Το λάθος της σχολής Εξαρχόπουλου είναι ότι υιοθέτησε τον διδακτικό φορμαλισμό σε ζημία και παραγκώνιση του διδακτικού υλισμού. Αυτό σημαίνει πως το βάρος της προσπάθειας έπεσε στη μορφή της αρχαίας γλώσσας και παραθεωρήθηκε η σημασία των περιεχομένων που έχουν τα κείμενα.

Έτσι, η σπουδή των αρχαίων ελληνικών κατάντησε να σημαίνει γνώση της γλώσσας στην οποία είναι γραμμένα τα κείμενα, και στην καλύτερη περίπτωση μια τυπική ακαδημαϊκή ιστόρηση των γεγονότων και των πραγμάτων. Και για τις ουσίες, για τα νοήματα, για τις αξίες, για το πλάσμα ζωής δηλαδή που σπαρταρά και γιορτάζει μέσα στην κλασική λογοτεχνία μας, πέρα βρέχει.

Κοντολογής, την παράσταση της διδασκαλίας την έκλεψε ο ξυλότυπος της οικοδομής. Η προσοχή του μαθητή εγκλωβίστηκε στην εξωτερική μορφή, στην ορατή εικόνα, στο δείγμα επιφάνειας του κλασικού κόσμου. Και αμελήθηκε το ένυλο σάρκωμα.

Σα νά ‘χουμε απέναντι μας τον Αϊνστάιν και τον Αλ Καπόνε, που δεν αποκλείεται μια μέρα του Σικάγου να ταξίδεψαν άγνωστοι με το ίδιο τραίνο. Τους κοιτάμε και βρίσκουμε: Ετούτος τι ατημέλητος γεροντάκος. Κουρασμένος, τριμμένο σακάκι, ματάκια που λησμονήθηκαν, η γραβάτα του κρέμεται στον λαιμό, σφεντόνα του Δαβίδ. Και λησμόνησε να φορέσει την κάλτσα στο αριστερό του ποδάρι. Αλλά ο άλλος; Τι τζέντλεμαν. Κουστούμι παραγγελιά στα Παρίσια, γυαλισμένο υπόδημα, δαχτυλίδι με περικεφαλαία στην πέτρα, και το μαλλί του λάδι στον μουσαμά. Άρχοντας με αγωγή κι από καταγωγή.

Ενώ ο πρώτος, όσο τον παρατηρείς, τόσο τον παρομοιάζεις με τον ζητιάνο του Αντρέα Συγγρού, που πήγε κάποτε να τον ελεήσει στην οδό Σταδίου, και τον προφτάξανε την τελευταία στιγμή: «Τι κάνεις, άνθρωπε; Είναι ο Παπαδιαμάντης!».

Τώρα το ποιος είναι από μέσα ο Αλ Καπόνε, και ποιος ο Αϊνστάιν, τα φαινόμενα το κρύβουν. Όμως πρέπει να υπάρχει διαφορά ανάμεσα σ’ εκείνον που ζούσε στο λαγούμι με τις αράχνες και τη νυχτερίδα, και σ’ εκείνον που συζητά στο τηλέφωνο με τον Θεό, και σε μια στιγμή τον ακούμε να ρωτάει: «Για πες μου μάστορα, για να το μάθω. Μπορούσες να φτιάξεις τον κόσμο αλλιώτικο; Ή αναγκάστηκες να τον φτιάξεις, όπως τον έφτιαξες;»

Γραμματική, λοιπόν, συντακτικό, ετυμολογία, τυπικό, φθογγολογικό, σχήματα λόγου, προσωδία και μέτρα, κανόνες, εξαιρέσεις κανόνων, σημείωση, υποσημείωση, παράγραφος, υπνολαλία, υπνοπαιδεία. Και το ροχαλητό αστραπόβροντο στις σπηλιές. Εδώ είναι η έρημος και ο άνυδρος τόπος που μας καλεί να λογαριάζουμε, ότι θα μένουν θρυλικά τα λόγια του Μαβίλη:
«Με γενικές απόλυτες και ισόκωλα αντί να πάμε ομπρός πάμε πισόκωλα»
Μ’ έναν λόγο, ο μαθητής προακτέος, μόριο αποφατικό, γενική επισκόπηση. Και παραλίγο ο πρωκτοφαντασματοσκόπος του Φάουστ.

Αυτή ήταν η διδακτική του Εξαρχόπουλου για τα αρχαία ελληνικά, και για το τυπικό τους. Σχετικά με την ουσία τώρα, όλη η προσοχή έπεφτε στο περιδιάγραμμά του. Με βάση το ερβαρτιανό πρότυπο της εθνικής ηθικής διαπαιδαγώγησης, όπως μας έλεγαν στον στρατό, ο μαθητής λάβαινε τέτοια ζάλα και φορτία ηθικότητας, ώστε βγαίνοντας από το σχολείο παραπατούσε στον δρόμο με το βάδισμα ενός κατάφρακτου Κουταλιανού.

Κορφολογιόνταν όλες οι ηθικές ουσίες του κλασικού κόσμου και η λοκάντα σέρβιρε στο μαθητή νόστιμα «κρεατοσφαιρίδια» και «σκουληκίδες». Κεφτέδες δηλαδή και μακαρόνια, που λέγανε οι λογιότατοι την εποχή της Βαβυλωνίας του Δημήτρη Βυζάντιου.

Ηθική διδασκαλία, λοιπόν, εντολές δέκα, και εκατό και διακόσιες, «ου» και «μη» μωσαϊκά ατελεύτητα· παραινέσεις εις νέους και συμβουλές προς Δημόνικον· χιλιάδες «πρέπει», φανταχτερά σαν φολιδωτά ερπετά· προτροπές και νουθεσίες· διαθήκες παλαιές, νέες, μελλοντικές· το χρέος, το οφείλειν το καθήκον· η ηθική προσωπικότητα, το ηθικό φέγγος, το ηθικό «γάρμπος».

Πολλές αρβύλες και στιβάνια στα Σφακιά και στο Σέλινο. Και σαν επιβράβευση στους μικρούς τροφίμους που θα τηρήσουν το συνταγολόγι υπακοής, όλα τα ελέη και οι ευλογίες του Αβραάμ, που κοίταζε τους ψαρωμένους μαθητές ψηλά από τον Παράδεισο και περίμενε να του πάνε «τ’ άσπρα, τ’ αχυρένια του να φιλούν τα γένια του», κατά την εικόνα του Κώστα Βάρναλη.

Σ’ εκείνα τα δίσεχτα χρόνια της σιωπής και της φοβέρας ο Βάρναλης υπηρέτησε δάσκαλος τη χώρα. Στη σχολή Εξαρχόπουλου όμως έπαιζε τον ρόλο της αλογόμυγας. Τον ίδιο ρόλο, δηλαδή, του οίστρου και του μώμου που έπαιζε ο Σωκράτης στους Αθηναίους. Γι’ αυτό άλλωστε έγραψε και την «Αληθινή απολογία του Σωκράτη». Το αποτέλεσμα από όλη ετούτη την ηθική σταυροφορία ήταν να γίνουνται οι μαθητές πιστόνια και μπιέλες μηχανής, και πλαστικά στρατιωτάκια στις αλάνες.

Η υποκρισία, ο σκεπασμένος περίγελως, η δυσπιστία, η ανασφάλεια, το ψέμα, η συμπεριφορά του κλόουν, λάβαιναν θέση στην οργάνωση μιας προσωπικότητας από καουτσούκ και νάιλον. Εκεί, που κάτω από σωστές συνθήκες έπρεπε να αναδυθεί ένας στιβαρός άνθρωπος. Κάτω από την επίδραση δηλαδή της φυσικής γνώσης, του άγριου ρεαλισμού, και της πολύμοχθης αρετής, που περικλείνουν α αρχαία κείμενα μέσα στην αστραφτερή σιωπή τους.

Το άλλο ερώτημα, σχετικά με τούτη τη στάση της σχολής Εξαρχόπουλου απέναντι στη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών, είναι γιατί εκράτησε ο τύπος, και χάθηκε η ουσία. Η απόκριση είναι απλή και δίπλα μας. Ενίκησε ο τύπος και νικήθηκε η ουσία, γιατί ο τύπος προσφέρεται στο αβασάνιστο και στο εύκολο. Η ουσία αξιώνει τα βαριά, και αντιμετριέται με τα δύσκολα. Και το φυσικό του ανθρώπου, είναι να τον φέρνει στην ευκολία και στο ευχάριστο, και να τον ξεμακραίνει από το τραχύ και τη δυσχέρεια. Τι καλός που θά ‘ταν ο κόσμος, αν γινόταν αντί να τραβάμε το πηλοφόρι στο γιαπί, να σμίγουμε και μέρα νύχτα να γλεντάμε στο βελούχι του Κώστα Καλιαντέρη!

Στην πραγματικότητα, πρόκειται για την ίδια διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στα λόγια και στα έργα. Οι περισσότεροι λένε, αλλά ελάχιστοι κάνουν. Και ασφαλώς είναι άλλο πράγμα να κατεβείς και να πεις, θα γίνω ευεργέτης της ανθρωπότητας, και άλλο να πράξεις και να ζήσεις έτσι, που μια μέρα να περάσει το όνομα σου στο κιούριο, στο φέρμιο, στο αϊνστάινιο, και στα άλλα χημικά στοιχεία.

Μ’ έναν λόγο και για να το ειπώ απλά: Την επιθετική μετοχή και τα τελικά απαρέμφατα είναι εύκολο να τα μάθεις. Και σαν τα μάθεις, είναι ευκολότερο να κάνεις επίδειξη με δαύτα σε κείνους που δεν τα ξέρουν. Φοράς, σαν να λέμε, τη στολάρα με τη φούντα και το λοφίο, γίνεσαι δηλαδή ο κύριος καθηγητής, η αυθεντία, τα ράσα του παπά, και ύστερα από το πόστο ενός γελοίου κορδακιζόμενου μπορείς πια να κοκορεύεσαι και να λεονταρίζεις. Κι ο κοσμάκης από κάτου, οι ξύπνιοι σε κάνουνε χάζι. Και τα χαϊβάνια θαυμάζουν: Βρε τι Σολομώντας είν’ ετούτος!

Μαθαίνεται λοιπόν η επιθετική μετοχή και το τελικό απαρέμφατο. Τη φράση όμως του Πλάτωνα, «η φιλοσοφία είναι μελέτη θανάτου»· τον στίχο του Ομήρου, «πεθαίνουμε και χανόμαστε μια για πάντα σαν τα φύλλα των δέντρων»· ή το φοβερό δίλεκτο του Αισχύλου, «θα μάθεις σαν πάθεις», είναι δύσκολο να τα κατανοήσει κανείς. Και πάρα πέρα, είναι πολύ δυσκολότερο να τα υιοθετήσει κανείς, να τα καταλύσει σαν άρτο, και να τα κάνει τρόπο ζωής. «Modus vivendi», που λένε.

Γιατί, οι φράσεις αυτές είναι το νερό το μαύρο, και το κόκκινο, και το φαρμακερό της κυπριακής παραλογής. Είναι σαν να ξύνεις με τα νύχια σου το μάρμαρο και ν’ αγωνίζεσαι να χαράξεις πάνω του, αρχαϊκή τη μορφή σου.

Γιατί, ο Πλάτων και ο Όμηρος και ο Αισχύλος σ’ αυτή τους τη θεώρηση, και δεν υπάρχει άλλη να τους κοιτάξεις αν δεν γελάς κι αν δεν γελιέσαι, σου ζητούν πράγματα αληθινά και πολύ τίμια. Σου ζητούν να κηρύξεις τη ζωή σου σε συναγερμό επ’ άπειρον. Αξιώνουν να κοντοπερπατείς ολοζωής στις πλαγιές του Βεζούβιου. Και θέλουν μέρα νύχτα να σφυρίζει στ’ αυτιά σου, εκείνο το ξιφήρες «φύλακες γρηγορείτε!», καθώς στέκεις φρουρός στη μεγάλη πύλη της πόλης. Ή στη μικρή.

Η κατανόηση των κλασικών κειμένων αξιώνει μια ολόκληρη ζωή με άκρα ευαισθησία, και βούληση, και ανθρωπιά. Και πάλι ναι, και πάλι όχι, και πάλι να μη φτάνει.

Αυτός είναι ο λόγος, που ο Εξαρχόπουλος και το συνάφι του εισηγήθηκαν τη φορμαλιστική και όχι τη ρεαλιστική τακτική στη μέθοδο διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών. Από ανηθικότητα, και από ανανδρία. Αυτό τούς ήταν το εύκολο και το προσβατό. Το βολικό στη φαυλότητα, και το ομόλογο στην υποκρισία τους. Και αυτός είναι ο λόγος, που η αντίθετη σχολή, ο Αλέξανδρος Δελμούζος και τα παλικάρια του, όπως λέμε ο Ρήγας και οι πνιγμένοι του σύντροφοι, δεν βρήκαν οπαδούς και ακόλουθους στη δουλειά τους. Γιατί, πέρα από την επίσημη καταδίωξη του κράτους, ετούτοι οι γνήσιοι Έλληνες ζητήσανε «τα δύσκολα και τ’ ανεκτίμητα “εύγε”». Αλλά σήμερα και αύριο τους βλέπουμε κιόλας ολυμπιονίκες στα στάδια και παινεμένους του δήμου.

Συνοψίζω το ζητούμενο και τη λύση του στην παραβολή του ποιητή:
Η σχολή Εξαρχόπουλου και ο όχλος της, είναι οι αρωματισμένοι Σιδώνιοι του Καβάφη, που κοκορίζουν και κακαρίζουν, καθώς μιλούν για την τέχνη που λησμόνησε τη ζωή. Η πορεία Δελμούζου και Γληνού, είναι ο Αισχύλος. Περπατάει βλοσυρός στον Μαραθώνα, ταυροκοιτάει μπροστά του και πίσω του, και στοχάζεται για την τέχνη, την ώρα που δουλεύει για τη ζωή.
Το τρίτο, για να μην τα φορτώσει κανείς όλα στον Εξαρχόπουλο, όπως οι Εβραίοι στον αρχαίο τράγο τις αμαρτίες τους, είναι πως παράλληλα με την κακή διδακτική των παιδαγωγών, ήταν κακή και η διδασκαλία των φιλολόγων. Εδώ έχουν τη δέση τους οι Κοντοί, οι Μιστριώτες, οι Καλιτσουνάκες και Πεζόπουλοι, και οι άλλοι λογιότατοι. Είναι όλοι εκείνοι, που το άδειο κρανίο τους το ζωγράφισε αιώνια ο Σολωμός στον «Διάλογο».

Το κακό με τους κλασικούς φιλολόγους, δεν είναι ότι στα αρχαία ελληνικά έβλεπαν λέξεις μόνο. Το μεγάλο κρίμα ήταν πως απόκοψαν εντελώς το αντικείμενο που δίδασκαν, από τη ζωή. Δεν μπορείς να σπέρνεις ρήματα και να ζητάς να θερίσεις στάχυα. Δεν μπορείς να πας στον κρεοπώλη και να του ειπείς: «Δώσ’ μου ένα κιλό κρέας από μήλο». Γιατί, πού να το ξέρει ο άνθρωπος ότι το αρνί, στ’ αρχαία το λέγανε «μήλο». Πώς του ζητάς, λοιπόν, ν’ ανακατέψει στο χάλκινο λεβέτι, τα κρέατα του λαγού και της χελώνας, όπως έκαμε κάποτε το χρηστήριο του Απόλλωνα;

Θέλω να ειπώ, πως η προσήλωση των φιλολόγων στον αρχαίο κόσμο ήταν τόσο αλλοίθωρη, ώστε να παραβλέπεται εντελώς η άμεση ζωή με τα προβλήματα και τις ανάγκες της. Οι κλασικοί φιλόλογοι έμοιαζαν να ζούνε με τις σκιές και τα φαντάσματα. Σαν έπαιρνε να βραδυάζει, κατέβαιναν ακροποδητί σε κάποια σαρκοφάγο και ξάπλωναν αγκαλιά με τα κόκαλα και με τον ανάγλυφο διάκοσμο των επιφανειών.

Στο σημείο αυτό η ευθύνη των φιλολόγων, και εννοώ πρώτα τους πανεπιστημιακούς, πέρα από το που τους έλειπε το σθένος, έχει την αιτία της σε έδαφος και σε αφορμήσεις κοινωνικές και πολιτικές. Το κοινωνικό κατεστημένο, έτσι καθώς ερχόταν από τον καιρό της δημογεροντίας και της γιανιτσαριάς, μερίμνησε να περιλάβει στην κλειστή του κάστα, τους δάσκαλους των δασκάλων των παιδιών μας. Έτσι μέσω της παιδείας, δρομολογημένης κατάλληλα, θα πετύχαινε να στερεώνει και να συντηρεί τα προνόμια του.

Και με την ευκαιρία, λέω πως ποτέ μου δεν κατάλαβα, γιατί τις προσφωνήσεις «Λογιότατε», «Εντιμότατε», «Γενναιότατε», «Σεβασμιότατε», «Εξοχότατε» -αφήνω εκείνο το δύσοσμο «Μεγαλειότατε»- δεν τις απηύθυνε ποτέ του κάποιος στον γεωργό, στον βοσκό, στον θαλασσινό, στον χτίστη. Και η απορία αυτή, έγινε βαθύ σκοτάδι για μένα, όταν διάβασα γραμμένο στον «Αιμίλιο» του Ρουσσώ, πως η ευγενικότερη απ’ όλες τις ανθρώπινες ασχολίες, είναι η γεωργική τέχνη.

Ο πανεπιστημιακός δάσκαλος, λοιπόν, μπαίνοντας στα ίδια μητρώα όπου και ο ανώτερος κρατικός λειτουργός, ο δικαστής, ο στρατιωτικός, ο ιερέας, ο πλούσιος αστός, έχασε την επαφή του με τον όγκο και τη μάζα του κοινωνικού ατόμου. Ξεκόπηκε από την ίδια τη ζωή και την πραγματικότητα. Η αποκοπή αυτή κατάστησε αναγκαία την αποξένωσή του από τις ουσίες των αρχαίων κειμένων, και αποσύνδεσε μέσα του τα ζωντανά στοιχεία του κλασικού κόσμου από τη σύγχρονη ζωή του αγρού, της αγοράς, του δρόμου και του πεζοδρομίου.

Το κακούργημα πια έχει συντελεστεί. Δεν ενδιαφέρει τώρα η λαχτάρα, ο πόνος, ή το όραμα του Πίνδαρου και του Θουκυδίδη. Οι λέξεις τους όμως, κούφιες και άδειες από όλη την πολύτιμη ουσία τους, είναι ακριβώς εκείνο που χρειάζεται, για να συντηριέται η κοινωνική δουλεία.

Μου χρειάστηκε αυτή η ξενάγηση στα σκυλάδικα και στην Τρούμπα, για να καταλάβουμε γιατί ο Σολωμός στον «Διάλογο», ταύτισε τον σοφολογιότατο και τον Τούρκο. Και υπάρχει ένα ακόμη σημείο στη μιγαδική συνάρτηση παραχάραξης των Ελλήνων. Εδώ, το «Made in» είναι αλλοδαπό. Έρχεται από τη μαγδαληνή Ευρώπη και αράζει στην ιερόδουλη Αμερική.

Εκείνο που σε μεγάλο βαθμό συνέβηκε σε μας, ο εγκλωβισμός της διδασκαλίας των κλασικών στους τύπους της γλώσσας δηλαδή, και η παραγνόηση της ουσίας του βίου, σε μικρότερο βαθμό συνέβηκε και στην Ευρώπη. Ο γνωρισμός και η συνομιλία τους με τους Έλληνες, από την αρχή τράπηκε στην περιοχή του ενδύματος και της υπόδησης. Η ουσία δουλεύτηκε ατεχνότερα, βραδύτερα, και από λιγότερους. Η κύρια προσοχή έπεσε στη γλώσσα.

Σ’ αυτό συντέλεσαν πολλά. Η τραχύτητα και η εμορφιά των Ελλήνων, που δεν είναι για τις μάζες. Το ίδιο το εγχώριο πνεύμα της Ευρώπης, έτσι όπως εξέρχοταν αλλόκοτο από τη μήτρα του θεοκράχτη Μεσαίωνα. Και η οδηγία της Παπικής Εκκλησίας, που φρόντισε να φροντίζει μια ανώδυνη επιφάνεια ομοιότητας και φιλίας Χριστιανισμού και αρχαιότητας. Είναι, βλέπεις, η παπική ραδιουργία. Που συνεχίζει την παλαιή ρωμαϊκή διπλωματία.

Όπως ο Τάκιτος έγραμε για την κόλαση των αυτοκρατόρων, έτσι χίλια διακόσια χρόνια αργότερα ο Δάντης θα γράμει για την κόλαση των παπών. Είναι μικρός και αγαθοβιόλης, εκείνος που στο Βατικανό βλέπει κάτι πιο πέρα από τη διπλωματία. Δεν βγήκε πριν από μερικά χρόνια, μέσα από τα παπικά ινστιτούτα η περίφημη επιστημονική πανταχούσα που κήρυχνε ότι η θεωρία του «Big Bang» (Μεγάλη Έκρηξη) των κοσμολόγων είναι πλήρως σύμφωνη με τα δόγματα της Εκκλησίας; Βρε τί ‘ναι τούτοι!

Έτσι λοιπόν, κοντά στο «Latinum», έγινε και το «Graecum», στα σχολεία και στα πανεπιστήμια της Ευρώπης, γλώσσα, σύνταξη, γραμματική, και φαινόμενα φθόγγων και λέξεων. Μεγάλες επικράτειες του πνεύματος των Ελλήνων έμειναν ανεξερεύνητες. Έπρεπε νά ‘ρθει ο Έγελος, λόγου χάρη, για να ξεσκεπάσει τη ζωτική σπουδαιότητα της ελληνικής σοφιστικής. Και τη μεγάλη ήπειρο των προσωκρατικών, αυτά τα γιγάντια φαινόμενα ραδιογαλαξιών και νεφελωμάτων, ως την εποχή που τα εξερεύνησε ο Νίτσε, κυριολεκτικός Κολόμβος του πνεύματος, οι φιλόσοφοι και οι φιλόλογοι την είχαν χαρτογραφήσει σαν ένα νησί άγονης γραμμής.

Η σύγκρουση ανάμεσα στο Νίτσε και στο Βιλαμόβιτς για το πρόβλημα των προσωκρατικών και της τραγωδίας,υπήρξε μονομαχία θανάτου. Ο Βιλαμόβιτς, ένας μετεωρίτης έντονος, για μια στιγμή φάνταξε να λάμπει και να σκεπάζει το αιώνιο φως του Σείριου-Νίτσε. Και πέτυχε να τον δολοφονήσει επιστημονικά. Αλλά από κει και ύστερα, άρχισε η αντίστροφη μέτρηση. Δεν ήταν εύκολο από μέτρια πνεύματα να κατανοηθεί η φράση του Νίτσε: «Και μόνο όπου υπάρχουνε τάφοι υπάρχει και ανάσταση».

Αυτός ο σχολαστικισμός στα σχολεία της Ευρώπης παρατηρήθηκε και στιλετώθηκε από τα ευαίσθητα πνεύματα των ποιητών, που δεν άντεχαν τη φυλακή και τη σεμνοτυφία του. Μονάδες όπως ο Μπάιρον, ο Σέλεϊ, ο Ουγκό, μιλάνε με μεγάλη πίκρα και με μεγάλη οργή για το σχολικό σύστημα και τους δασκάλους που είχαν. Αφήνω, που όλοι τους αφήσανε μεσοστρατίς και αηδιασμένοι τις κλασικές σπουδές τους.

Στις Ενωμένες Πολιτείες το πράγμα καταστάθηκε δεινότερο. Εδώ ο κλασικός κόσμος πέρασε μέσα από το πνευματικό διυλιστήριο του γυαλιού, του νικελίου, και του αλπακά. Και πήρε τον χαρακτήρα των συνδετικών τροφών και των πλαστικών ερώτων. (Το τελευταίο είναι οι γυναίκες-σαμπρέλες ,για τους άντρες που αυνανίζουνται πάνω τους). Το μόνο που έμεινε στους Αμερικανούς, είναι η έννοια της δημοκρατίας που γεννήθηκε στην Ελλάδα, και τώρα ανθίζει στην απέραντη χώρα τους.

Τι δημοκρατία όμως! Όλο ράσο και φανφάρα. Πουλώντας τα όπλα τους, δηλαδή, πίνουν σαν τα βαμπίρ, το αίμα των λαών της γης, συσσωρεύουν στο εθνικό χρηματοκιβώτιο όλους τους Πακτωλούς και όλους τους Κροίσους, και ύστερα κορδώνουνται για την ευημερία που δωρίζει στη χώρα τους το λαμπρό τους πολίτευμα. Εμ, αν ήταν έτσι, μπορώ κι εγώ να σου φέρω ναύτη με γένι που να σου καλουπώσει άγαλμα.

Στο επίπεδο της σχολαστικής μεθόδου των κλασικών σπουδών στην Αμερική ο Χάϊετ διηγείται το ακόλουθο πανηγυρικό: Μπαίνει ο κλασικός φιλόλογος στην αίθουσα και αμέσως εξηγεί στους φοιτητές του: «Αυτό το εξάμηνο θα σας διδάξω τον “Οιδίποδα επί Κολωνώ”. Είναι ένα κείμενο μεγαλείο για το πλήθος τις γραμματικές και τις συντακτικές ανωμαλίες και εξαιρέσεις που περιέχει».
Και στο επίπεδο της ουσίας, για να σχολιάσει την ασχετοσύνη τους, ο Έζρα Πάουντ, σε μια στιγμή έπιασε την πένα και έγραμε: «Αναλογίζομαι με τρόμο και με έκσταση, πώς θά ‘ταν οι Ενωμένες Πολιτείες, αν μάθαιναν οι μαθητές τον κλασικό ελληνικό κόσμο». Κι εγώ αναλογίζομαι με την απλότητα του παιδιού, πώς θά ‘ταν ο κόσμος, αν οι διαλογισμοί του Πάουντ γίνουνταν πραγματικότητα.

Ξεκινώντας νηφάλια, από τούτη τη βάση της αίρεσης και της οργής για την άθλια ως τα σήμερα ιστορία της διδακτικής και της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών στα σχολειά μας, θα παραστήσω το πρόβλημα με την εικόνα του εγκέφαλου και του νευροχειρουργού. Ενδιαφέρει, βέβαια, να δουλεύει δεξιότεχνα τα εργαλεία του ο νευροχειρουργός. Αλλά πρώτιστα ενδιαφέρει να γνωρίζει τον εγκέφαλο.

Σχετικά με το μάθημα των αρχαίων ελληνικών όμως και τη διδακτική του, εκείνο που γίνεται ως τα σήμερα, είναι ο χειρουργός και τα εργαλεία του. Για τον εγκέφαλο δεν πειράζει. Ας είναι κι από τυρόγαλο. Οι μπλούζες, οι μάσκες, τα γάντια, οι λαβίδες, τα μαλίδια, τα πριόνια, τα δοχεία, οι γάζες, οι τσιμπίδες, τα ράμματα, τα βάμματα τα τάματα. Κι από εγκέφαλο όλα βολεύουνται. Ο χειρουργός τον σπούδασε στο κεφάλι του σκύλου και της κουρούνας. Όχι χειρότερα.

Μα ποιος θα ισχυριστεί και θέλει να τον πιστέψουμε, πως ο ψάλτης που ταραρίζει στην εκκλησία το «λίθος λαξευτός» «λύκος καψαλός», διατάραξε την ευσέβεια της αγράμματης γερόντισσας που τον ακούει;

Λέω πως ωφελεί: Στη διδακτική των αρχαίων ελληνικών, να διδάσκεις την ιστορία και το σκοπό του μαθήματος· να διδάσκεις τη διαίρεση και τους κλάδους της· να διδάσκεις πώς θα διδάξεις από το πρωτότυπο και πώς θα διδάξεις από τη μετάφραση· πώς θα διδάξεις τη γραμματική, το συντακτικό, τη λεξιμάθεια, τη χρηστομάθεια· πώς θα διδάξεις την πορεία και τις μεθόδους διδασκαλίας.
Αλλά αυτό γίνεται μέχρι σήμερα. Αυτό ήταν τα σαρανταλείτουργα και τα ευχέλαια του Εξαρχόπουλου. Όλα ετούτα τα λέμε και τα ξαναλέμε κατά συρροή και κατά πλήθος. Τα εξαντλήσαμε πια ως την ίνα και ως την κεραία. Τώρα ό,τι έμεινε, είναι να κουρεύουμε το στραγάλι, και να συναχώνουμε τη σουλφαμίδα. Γυρνάμε από δεξιά περί τον εαυτό μας, γυρνάμε από αριστερά περί τον πυρήνα του προβλήματος, και παίζουμε το ηλεκτρόνιο του υδρογόνου, ώσπου να γίνουμε δευτέριο.

Σήμερα μάλιστα, που είμαστε «και τέλος πάντων, να, τραβούμε εμπρός», που λένε οι ηλεκτρονικοί και ο πολιτικός αναμορφωτής του Καβάφη, στη διδακτική των αρχαίων ελληνικών θα χρησιμοποιήσουμε και την «προηγμένη τεχνολογία». Υπολογιστές, μικροδιδασκαλίες, κλειστά κυκλώματα, βιντεοκασέτες, οπτικοακουστικά, και τα συναφή.

Όλα αυτά είναι έγκριτα και να τα χαιρετάς. Το πρόβλημα όμως βρίσκεται αλλού. Και το πρόβλημα, είναι το ένα, που έχουμε μόνο τη δική του ανάγκη, και κανενός άλλου. Όπως ακριβώς κάποτε το είπε και ο Ιησούς, δάσκαλος πρώτος, καθώς επιτιμούσε τρυφερά τη Μάρθα, και κοίταζε έμπιστα τη Μαρία.

Το πρόβλημα λοιπόν διατυπώνεται έτσι: Δεν έχει νόημα να διδάσκεις τη διδακτική των αρχαίων ελληνικών, έστω κι αν η δεξιοτεχνία σου ξεπερνά τις «ηλεκτρικές τριπλές» του Μαραντόνα, όταν δεν έχεις ιδέα για το τι είναι ο κλασικός κόσμος. Όταν δεν άκουσες ποτέ σου τον λόγο:
Οι Έλληνες δεν γράψανε, οι Έλληνες ζήσανε. Το ξέρουμε αυτό;
«Όσο για μέριμνα του τόπου, για διοίκηση
ούτ’ ήξερε τι γένονταν τριγύρω του»·

Αχ! Ο Καβάφης. Πάντα μπροστά μας βγαίνει ο πονηρός ο γέρος.
Σήμερα μία μυλόπετρα πλακώνει την παιδεία των παιδιών μας. Ένας βραχνάς γράφει το παρόν μίζερο, και διαγράφει απαίσιο το μέλλον της χώρας. Γιατί, η αγωγή των νέων είναι κακή. Και η αγωγή των νέων είναι το θεμέλιο της πολιτείας. Και κρίνει τη σωτηρία και την ικμάδα της από το Α ως το Ω. Αφήνω σκόπιμα έξω τα «Έκτορος λύτρα», γιατί εκεί ο χαλασμός και ο θρήνος είναι μέγας. Η παιδεία των νέων είναι το δυνατό αίμα και ο αέρας ιωδίου για το μέλλον των λαών.

Επένδυση πιο ασφαλή για προοπτική μακρόπνοη δεν πρόκειται να βρεις. Την αλήθεια αυτή τη λαλούν και την κράζουν, από τους νόμους του Λυκούργου μέχρι τους χάρτες του ΟΗΕ. Όμως, της δικής μας παιδείας το αίμα, έχει αιματοκρίτη λευχαιμίας.

Χρειάζεται να στηθούν οδοφράγματα στους δρόμους. Να στηθούν δικαστήρια στις αίθουσες, και ίσως ίσως γκιλοτίνες στις πλατέες. Για να σταυρωθεί το κακό, και να πάψει η βασκανία. Από τον καιρό του Σχινά και του Μαυροκορδάτου, μας βαραίνει ο σοφολογιότατος και ο Φαναριώτης. Το δίκαιο του μέλλοντος όμως, χρειάζεται πολλούς δικαστές, σαν τον Τερτσέτη, τίμιους. Και σαν τον Πολυζωίδη. Για να εξαλειφθούν κάποτε οι αιτίες της δίκης του Κολοκοτρώνη.

Τονίζοντας το δράμα στους ιδικούς μου τόνους, έχω να το κλείσω σε μία πρόταση που δεν δυσωπείται. Είναι πικρή, όσο το παλαιό εκείνο «εάλω η Πόλις», που ακούστηκε κάποτε σε όλη τη Ρωμανία, και κανείς δεν ήθελε να το πιστέψει. Η πρόταση λέει: Εμείς, οι Νεοέλληνες, αγνοούμε παντάπασι την κλασική Ελλάδα. Λέγοντας «παντάπασι», φωνάζω μία πράξη. Εννοώ δηλαδή, τις λέξεις με την ακρίβεια του δύο και δύο ίσον τέσσερα.

Είναι χρεία να επισημάνω, κάτι που είναι ομόλογο σε μιζέρια με την πλάνη μέσα στην οποία οι δάσκαλοι μας μάθανε να ζούμε για τους Έλληνες. Το στοιχείο αυτό είναι, πως δεν αγνοούμε μόνο την αλήθεια για την κλασική Ελλάδα, αλλά η εικόνα που αποχτήσαμε γι’ αυτήν, είναι παράμορφη και αντίστροφη. Η παράσταση που έχουμε για τους Έλληνες, έχει μεταξιώσει το σύνταγμα των αξιών, τη φυσικότητα, και την τάξη.
Αναποδογύρισε τα πράγματα, και το άσπρο τό ‘καμε μαύρο.

«Τα Ελληνικά» Δημήτρης Λιαντίνης