Ρόδακας το αρχαίο Ελληνικό σύμβολο

Ο ρόδακας (ρόδαξ, ρόδον, τριαντάφυλλο), είναι ένα διαχρονικό κόσμημα, σύμβολο και φυλαχτό. Ο ρόδακας στους αρχαίους πολιτισμούς ήταν ηλιακό σύμβολο.

 Η χρήση του άρχισε από την Μυκηναϊκή εποχή και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Το σχήμα και ο αριθμός των φύλλων του και ο συμβολισμός τους συναρτώνται με τις δοξασίες των αρχαίων θρησκειών των Ελλήνων, με την χριστιανική μας πίστη αλλά και με τη μουσουλμανική πίστη στα Βαλκάνια.

Ο «αρχαιο-ελληνικός ρόδακας».


 Ο αρχαιο-ελληνικός ρόδακας ήταν αρχικά στολίδι στα διαδήματα των βασιλισσών των Μυκηναίων. Στην κλασσική περίοδο, οι ρόδακες κοσμούσαν τις οροφές των ιερών της Αφροδίτης, των Ασκληπιείων, τις τοιχογραφίες σπιτιών αρχόντων και ήταν διάδημα της Άρτεμης και της Αφροδίτης. Ρόδακας ήταν και η βάση του «Ήλιου της Βεργίνας» των Μακεδόνων Βασιλέων.

Ο αρχαίος-ελληνικός ρόδακας είχε σχήμα μικρού ρόδου (τριαντάφυλλου), με ανοιγμένα και στρογγυλά στις άκρες τα φύλλα του, περιβάλλονταν από κύκλο και ήταν χαραγμένος πάνω σε πέτρα ή μάρμαρο ή από χρυσό. Τα φύλλα του στην αρχή ήταν τέσσερα και στη συνέχεια επτά, δώδεκα και δέκα έξι στην Μακεδονική περίοδο.


Ρόδακας από τον τάφο της Αμφίπολης


  Ρόδακες από την Βεργίνα

  Ο αριθμός των φύλλων του είχε διαχρονικό συμβολικό χαρακτήρα. Συμβόλιζαν τα τέσσερα στοιχεία της φύσης (αέρας, γη, φωτιά, νερό), τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου ή τους δώδεκα θεούς των αρχαίων Ελλήνων και την παγκόσμια κυριαρχία και ακτινοβολία των Βασιλέων της Μακεδονίας. Ήταν σημεία ομορφιάς, αγνότητας, ευγονίας, λατρείας και ισχύος.

Ευρήματα αρχαίου-ελληνικού ρόδακα υπάρχουν σε χρυσό διάδημα βασίλισσας στις Μυκήνες, στο Θόλο της Επιδαύρου, σε διάδημα προτομής της Θεάς Άρτεμης που βρέθηκε στο Καρπενήσι, σε διάδημα χρυσελεφάντινης γυναικείας κεφαλής στους Δελφούς, σε τοιχογραφίες αρχοντικών στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης, σε κιονόκρανα του Ιερού της Ελευσίνας, κ.α.

Ένας ιδιαίτερος τύπος ρόδακα είναι ο γλωσσωτός, που αποτελείται συνήθως από έξι πέταλα με πολύ στρογγυλεμένα άκρα σαν γλώσσες. Το σχήμα αυτό έχει μάλλον μυκηναϊκή παρά ανατολική προέλευση. Τα πέταλα είναι διακοσμημένα με ομφαλό, με ανάγλυφο πρόσωπο, με ολόγλυφα κεφάλια γρυπών και ταύρων ή με μορφές πουλιών και εντόμων. Στο πίσω μέρος φέρουν έναν κρίκο ανάρτησης. Αποτελούσαν εξαρτήματα διαδημάτων είτε στολίδια για τις κοτσίδες των μαλλιών. Μπορούσαν επίσης να ραφτούν πάνω στο ρούχο ή να περαστούν σε κορδόνι και να φορεθούν στο λαιμό. Οι ρόδακες αυτοί ανήκουν στις επιτυχέστερες στιγμές της αρχαίας ελληνικής χρυσοχοΐας, τόσο από πλευράς έμπνευσης όσο και εκτέλεσης.

Ο οκταπέταλος ρόδακας ή λωτός, συνδέεται επίσης με τον πλανήτη Αφροδίτη. Στους ναούς της Αφροδίτης στην Ελλάδα αλλά και της Ishtar στην Μεσοποταμία, υπάρχει ανάγλυφος ο οκταπέταλος ρόδακας. Σύμφωνα με τον Σουμεριακό μύθο, η Ishtar κατέβηκε στον Άδη παραμένοντας εκεί για κάποιο διάστημα και μετά αναδύθηκε στην ζωή, ως ζωοδότρια. Αυτός ο μύθος σημειολογείται από τον πλανήτη Αφροδίτη, το άστρο που φαίνεται στην Εσπερία, κατά τη διάρκεια της οποίας εξαφανίζεται από τον ουρανό και επανεμφανίζεται κατά το χάραμα ως προάγγελος της Ανατολής. Όμως η Αφροδίτη για 8 ημέρες παραμένει αφανής το πρωί, διότι ανατέλλει υπό το λαμπρό φως του ήλιου, έως ότου μετά από 8 ημέρες η ανατολή της αρχίσει να πραγματοποιείται λίγο πριν από την εμφάνιση των πρώτων ηλιακών ακτίνων. Οι Αλχημιστές έκαναν συχνά παραλληλισμούς ανάμεσα στο Ρόδακα και την Φιλοσοφική Λίθο, η οποία επενεργεί όχι μόνο στην μεταστοιχείωση των μετάλλων, αλλά και στην μετουσίωση του ανθρώπου και κάθε μορφή ζωής.

 Σύμφωνα με την Αιγυπτιακή μυθολογία ο Αιγυπτιακός θεός Ρε ή Ρα εγεννήθη μέσα από έναν οκταπέταλο γαλάζιο λωτό. Αυτό το είδος λωτού φύεται στην Αίγυπτο ακόμα και σήμερα. Το όνομα Ρα στα αρχαία Αιγυπτιακά σημαίνει ήλιος. Το γαλάζιο χρώμα του λωτού συμβολίζει τα ουράνια ύδατα μέσα από τα οποία γεννήθηκε ο νοητός ήλιος. Ο οκταπέταλος γαλάζιος λωτός γενικά συμβολίζει τον ουρανό με τον ήλιο. Ο οκταπέταλος ρόδακας, παραλλαγή του οκταπέταλου λωτού, συναντάται σε πλήθος ναών και λατρευτικών αντικειμένων της προϊστορίας. Ο αριθμός 8 συμβολίζει την ανάσταση στους αρχαίους πολιτισμούς.!

Mετατρέποντας τη θλίψη σε θετικό συναίσθημα

Έχει και η θλίψη τις κρυφές, θετικές πλευρές της, αν κάποιος τη διαχειριστεί έξυπνα και εποικοδομητικά. Ο ψυχολόγος Timothy So από το Ινστιτούτο Ευζωίας (Well-being Institute) του πανεπιστημίου του Cambridge έβαλε στο μικροσκόπιο την καινοτόμο έρευνα του Αυστραλού ψυχολόγου του πανεπιστημίου του New South Wales Joe Forgas με θέμα τα καλά και ωφέλιμα της θλίψης στέλνοντας μηνύματα ευημερίας κάτω από το πρίσμα της λεγόμενης Θετικής Ψυχολογίας.

Πώς βλέπει η Θετική Ψυχολογία τη θλίψη

Η Θετική Ψυχολογία υποστηρίζει ότι τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να γίνουν ωφέλιμα. Ο Joe Forgas με τις έρευνές του προώθησε την πρωτοποριακή αντίληψη ότι η θλίψη μπορεί να είναι ευεργετική τόσο σε προσωπικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο με τουλάχιστον 4 διαφορετικούς τρόπους:

Αυξάνει την παρατηρητικότητα και την ευθυκρισία: Τα πειράματα του Αυστραλού ψυχολόγου απέδειξαν πως, όταν έχουμε «γκρίζα» διάθεση, βρισκόμαστε σε ετοιμότητα και επαγρύπνηση και είμαστε λιγότερο αφελείς. Επίσης είμαστε σε θέση να παρατηρούμε με περισσότερη λεπτομέρεια και ακρίβεια τον χώρο και το περιβάλλον. Αυτή η εξέχουσα προσοχή μπορεί να μας κάνει να ανιχνεύουμε ευκολότερα την εξαπάτηση και να κάνουμε λιγότερα κριτικά λάθη.

Μας βοηθά να παράγουμε πιο πειστικά επιχειρήματα στον λόγο μας: Όταν κάποιος βρίσκεται σε μελαγχολική διάθεση, έχει την ικανότητα να συντάσσει πιο πειστικούς και συγκροτημένους λόγους. Επιπλέον δίνει μεγαλύτερη προσοχή στις πληροφορίες που λαμβάνει από τον εξωτερικό κόσμο.

Αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τα πράγματα: Η αρνητική, θλιμμένη διάθεση μειώνει την τάση μας να δρούμε βασισμένοι σε κοινωνικά στερεότυπα, προκαταλήψεις και κάθε λογής μύθους. Αντίθετα μας ωθεί να αναζητήσουμε νέες αντιλήψεις.

Μας βοηθά να επικοινωνήσουμε καλύτερα με τους γύρω μας: Όταν η θλίψη προέρχεται από το αίσθημα ότι δεν είμαστε αποδεκτοί από τους γύρω μας μας ή ότι δε βαδίζουμε σωστά, τότε μπαίνουμε σε κατάσταση εγρήγορσης ψάχνοντας καλύτερους τρόπους να επικοινωνήσουμε με τους ανθρώπους του κύκλου μας. Έτσι βελτιώνουμε τη σχέση μας μαζί τους.

Αν φτάσεις στον πάτο, μετά απογειώνεσαι

Το τελικό συμπέρασμα είναι ότι η θλίψη μας κάνει ικανότερους να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της ζωής. Όσο και αν μας αναστατώνει η ανεργία, η διάλυση μιας σχέσης, η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου ή εν τέλει η κοινωνική απομόνωση, η θλίψη μπορεί να μας σπρώξει να γίνουμε πιο ανθεκτικοί, πιο φιλοσοφημένοι και πιο ώριμοι στις αποφάσεις μας. Φτάνοντας στον πάτο, όπως λένε, έχουμε δύο δρόμους να διαλέξουμε: Ο ένας είναι η μόνιμη κατάθλιψη. Ο άλλος, σύμφωνα με τη Θετική Ψυχολογία, είναι να διοχετεύσουμε την ενέργειά μας σε κάτι εποικοδομητικό και να ξεκινήσουμε τον δρόμο για ένα καλύτερο αύριο κοιτώντας (μόνο) μπροστά.

Το πιστεύω!

Το κλειδί που κρατάει τους περισσότερους από εμάς κολλημένους στο stress των κύκλων της σκέψης, των συναισθημάτων, της δράσης και του αποτελέσματος είναι το πιστεύω που κυριαρχεί γενικά στον σημερινό κόσμο
΄΄Δεν είναι δικό μου είναι δικό τους! Δεν είμαι εγώ που με κάνω να νοιώθω έτσι, είναι αυτοί που με κάνουν να νοιώθω έτσι΄΄.

Στην πραγματικότητα δεν είναι έτσι. Δεν είναι αυτοί, αλλά εγώ! Με άλλα λόγια δεν είναι το γεγονός, το άλλο άτομο, η προθεσμία, η κατάσταση του κόσμου κλπ που ΄΄δημιουργούν΄΄ το stress σας , είναι το πώς ανταποκρίνεστε σ αυτά. Και ο τρόπος που ανταποκρίνεστε είναι 100% η υπευθυνότητά σας.
Πράγμα που σημαίνει ότι τα συστατικά της ανταπόκρισής σας, οι σκέψεις, τα λόγια, τα συναισθήματα και οι πράξεις είναι 100% δική σας δημιουργία.. Μερικοί άνθρωποι μισούν την ιδέα και λένε, ΄΄ Είναι φυσικό να αναστατώνομαι και να θυμώνω, είναι φυσικό να νοιώθω φόβο και να είμαι ευέξαπτος , είναι φυσικό να νοιώθω θλίψη και απογοήτευση. Γι αυτό είτε κρέμονται από το ΄΄stress΄΄ τους, ή υποσυνείδητα αποφεύγουν να αλλάξουν αυτά που πιθανά είναι οι συνήθειες της ζωής τους. Άλλοι τους αρέσει αυτή την ιδέα και την αγκαλιάζουν σαν ένα μέσον να κάνουν κάτι για το stress τους. Που σημαίνει ότι μπορούν να ελευθερώσουν τον εαυτό από την οδύνη του stress. Αυτοί βλέπουν μια καινούργια και βαθύτερη ελευθερία στο μέλλον. Η πιο κοινή μορφή stress είναι όταν οι άλλοι ή ο κόσμος δεν κάνουν αυτό που θέλουμε, ή κάνουν αυτό που δεν θέλουμε. Η απογοήτευση και ο θυμός που νοιώθουμε μπορεί να γυρίσει πίσω σαν πιστεύω που μαθαίνουμε από τους γονείς και τους δάσκαλους, ότι ο κόσμος θα πρέπει να χορεύει στον ρυθμό μας, ή το πιστεύω ότι εμείς μπορούμε να ελέγξουμε κλπ τους άλλους ανθρώπους και τα γεγονότα. Οι περισσότεροι από εμάς είμαστε ΄΄ φορείς΄΄ αυτής της πίστης, η οποία έχει γίνει σαν μια σταθερή υποσυνείδητη ΄΄κλίση΄΄.

Αυτή διαμορφώνει την άποψή μας για τα γεγονότα και τους ανθρώπους ότι είναι αρνητικά όταν δεν κάνουν αυτό που θέλουμε. Και αυτό δημιουργεί αρνητικές σκέψεις. Και ο απλούστερος ορισμός του stress για ένα ανθρώπινο ον είναι η ΄΄ αρνητική σκέψη΄΄. Που μετά πυροδοτεί τα συναισθήματα που νοιώθουμε και την στάση και την συμπεριφορά που ακολουθούν ανάλογα..

Πριν οτιδήποτε να μπορέσει ν αλλάξει προς το καλλίτερο, πριν να μπορέσουμε να ξεκινήσουμε το ταξίδι μας για την ελευθέρωση από το stress/ οδύνη πρέπει να καταρρίψουμε το πιστεύω μας είναι αυτοί όχι εγώ και να συνειδητοποιήσουμε την αλήθεια ότι είμαι εγώ και όχι εκείνοι….απόλυτα σε κάθε κατάσταση…..χωρίς προσδοκία..

Μετά έρχεται η απαραίτητη εργασία της αλλαγής του πιστεύω ότι μπορούμε να ελέγξουμε τους άλλους και τα γεγονότα το οποίο πρέπει να αντικατασταθεί με την συνειδητοποίηση της αλήθειας ότι το ένα και μοναδικό πράγμα που μπορείτε να ελέγξετε στη ζωή σας είναι μόνο η ζωή σας. Μόνο μετά μπορείτε να σταματήσετε την απογοήτευση , η οποία είναι ο θυμός, όταν οι άλλοι δεν κάνουν αυτό που θέλετε Μόνο τότε θα μπορείτε να αποδεχτείτε αντί να εναντιωθείτε.

Εκείνη είναι η στιγμή που σταματάτε να προσπαθείτε να ελέγχετε κάτι που ούτως ή άλλως δεν θα μπορούσατε να ελέγξετε. Η στιγμή που θα μπορούσε να ονομαστεί ένα είδος φώτισης! Μετά μπορείτε να αποδεχτείτε τους ανθρώπους ιδιαίτερα όπως και αν είναι και τη ζωή γενικότερα. Και όπως πολλοί φωτισμένοι γονείς και managers θα σας πουν εκείνη είναι η στιγμή που έχετε το μέγιστο της επιρροής ( όχι έλεγχο). Και σε τι στηρίζεται η επιτυχία της ζωής κάποιου;

Πως θα μάθετε να επηρεάζετε εκείνους που είναι γύρω σας. Προσπαθήστε να ελέγξετε τους άλλους και μακροπρόθεσμα, θα χάσετε την επιρροή σας Τα αισθήματα του stress, τα οποία είναι πάντα συναισθήματα, ( τα οποία νοιώθουμε) πάντα έχουν τις ρίζες τους στα πιστεύω μας, Κάποιοι πιστεύουν φανερά βαθύτερα και άλλοι περισσότερο δυνατά από άλλους.

Για παράδειγμα κάποιοι πιστεύουν ότι ο κόσμος είναι ένα μαύρο και επικίνδυνο μέρος ( εύκολο να το συνταυτίσετε αν διαβάζετε πολλές εφημερίδες) θα θεωρείτε τα γεγονότα και τους ανθρώπους σαν απειλή έτσι που θα σκέπτεστε σχετικά με τα γεγονότα και γι αυτό θα νοιώθετε αρνητικά (φόβο, θυμό).

Αν από την άλλη πιστεύετε ότι ο κόσμος είναι ένας περιπετειώδης παιχνιδότοπος θα ερμηνεύετε όλες τις καταστάσεις σαν ευκαιρία να παίξετε. Οι σκέψεις και τα αισθήματά σας θα είναι πάντα θετικά και θα σας εξυψώνουν δεν θα σας ρίχνουν. Αν πιστεύετε ότι οι άλλοι άνθρωποι είναι βλάκες πιθανά θα δημιουργείτε αρνητικές σκέψεις και αισθήματα γι αυτούς, που σημαίνει ότι αυτά θα τριγυρνάν στη συνειδητότητά σας. Μετά θα είστε εκείνοι που θα νοιώθετε συνέχεια αρνητικά κλπ stress στις σχέσεις σας με εκείνο το άτομο. Και έτσι αν θέλετε να ελευθερωθείτε από το stress ελευθερωθείτε από τα στρεσογόνα πιστεύω σας.

Αυτό είναι βέβαια πιο εύκολο να το λέμε απ το να το κάνουμε επειδή τα περισσότερα απ τα πιστεύω μας είναι βαθύτερα από την καθημερινή μας επίγνωση. Χρειάζεται να ξεφυτρώσουμε αυτά τα πιστεύω από το υποσυνείδητό μας έτσι που να μπορέσουμε να δούμε τι ακριβώς χρειάζεται ν αλλάξουμε. Αυτό είναι το πρακτικό όφελος που μπορούμε να πάρουμε από κάποιου είδους στοχασμό ή διαλογισμό.

Στη διάρκεια τέτοιων ήρεμων στιγμών κατεβάζουμε την γραμμή ανάμεσα στο συνειδητό και το υποσυνείδητο λίγο χαμηλότερα και πετάγεται το πιστεύω που είχαμε ξεχάσει ότι πιστεύαμε και για αυτό ποτέ δεν μας προκάλεσε. Και όταν δούμε ποια πιστεύω ολοφάνερα δημιουργούν stress μπορούμε να τα αλλάξουμε. Αυτή η διαδικασία μερικές φορές αναφέρεται σαν Αναγνωριστική Θεραπεία Συμπεριφοράς. Είναι χρήσιμη και δουλεύει και πολλοί άνθρωποι αρχίζουν να την χρησιμοποιούν για να αλλάξουν το αυτοδημιουργούμενο stress τους. Αλλά είναι ένας μακρύς δρόμος επειδή υπάρχουν τόσα πολλά πιστεύω μέσα μας τα οποία έχουμε διδαχθεί και προσωπικό σύστημα πιστεύω. Υπάρχει ένας πιο σύντομος δρόμος. Είναι ο ΄΄πνευματικός΄΄ δρόμος. Έτσι την επόμενη εβδομάδα θα ερευνήσουμε και θα περιγράψουμε την ουσία αυτού του σύντομου δρόμου
Ερώτηση : Ποια είναι η παρούσα κατάσταση/ σχέση στη ζωή σας σήμερα που πυροδοτεί (δεν δημιουργεί) το stress σας;

Στοχασμός : Για λίγα λεπτά δέστε αν μπορείτε να έχετε την επίγνωση των πιστεύω σας που έχετε δημιουργήσει γύρω από την κατάσταση/ άτομο που πυροδοτούν το stress σας πχ. Τις αρνητικές σας σκέψεις και αισθήματα.

Δράση : Η δράση αρχίζει με την αλλαγή των πιστεύω και των απόψεών σας σχετικά με την κατάσταση/ άτομο. Σημειώστε τις καινούργιε απόψεις/ πιστεύω σας για την ελευθέρωση από το stress. Μετά δώστε λίγα λεπτά για να οραματισθείτε την καινούργια σας συμπεριφορά την επόμενη φορά που θα αντιμετωπίσετε εκείνο το άτομο/ κατάσταση.

Ο Άρχοντας των Φόβων

Ο φόβος για τις συνέπειες έτσι κι ακολουθήσουμε το κάλεσμα της καρδιάς μας. Ο φόβος της πτώχευσης, ο φόβος της φτώχιας, ο φόβος της χρεοκοπίας. Ο φόβος ότι θα συντριβούμε αν προσπαθήσουμε κάτι μόνοι μας, κι ότι θα συντριβούμε αν τα παρατήσουμε και συρθούμε πίσω στο σημείο απ’ όπου ξεκινήσαμε. Ο φόβος ότι είμαστε εγωιστές, ότι είμαστε άπιστοι σύζυγοι∙ ο φόβος μήπως αποτύχουμε να συντηρήσουμε την οικογένειά μας, μήπως θυσιάσουμε τα όνειρά τους για τα δικά μας. Ο φόβος ότι προδίδουμε τη φυλή μας, τους δικούς μας, τους κολλητούς. Ο φόβος της αποτυχίας. Ο φόβος μήπως γελοιοποιηθούμε.

Ο φόβος μήπως πετάξουμε στα σκουπίδια την εκπαίδευση, την μαθητεία, την προετοιμασία εξαιτίας των οποίων όσοι αγαπάμε θυσίασαν τόσα, και που εμείς φτύσαμε αίμα για να τα αποκτήσουμε. Ο φόβος για το άλμα στο κενό, μήπως βρεθούμε πολύ μακριά εκεί έξω∙ ο φόβος μήπως περάσουμε ένα σημείο χωρίς επιστροφή πέρα απ’ το οποίο δεν μπορούμε να αναιρέσουμε ό,τι κάναμε, δεν μπορούμε να υποχωρήσουμε, δεν μπορούμε να ακυρώσουμε μια απόφαση αλλά πρέπει να ζήσουμε με τη χάλια επιλογή μας για το υπόλοιπο της ζωής μας. Ο φόβος της τρέλας. Ο φόβος της παράνοιας. Ο φόβος του θανάτου.

Σοβαροί όλοι οι παραπάνω φόβοι. Αλλά δεν αποτελούν τον πραγματικό φόβο. Τον Άρχοντα των Φόβων, τον Πατέρα όλων των Φόβων, που βρίσκεται τόσο κοντά μας ώστε, ακόμα και όταν τον διατυπώνουμε φραστικά, δεν το πιστεύουμε.

Ο Φόβος Ότι Θα Πετύχουμε.

Ότι θα μπορέσουμε να έχουμε πρόσβαση στις δυνάμεις που ξέρουμε μυστικά ότι κατέχουμε.

Ότι θα γίνουμε το άτομο που βαθιά μέσα μας διαισθανόμαστε ότι είμαστε πραγματικά.

Είναι η πιο τρομακτική προοπτική που μπορεί να αντιμετωπίσει ένας άνθρωπος, επειδή τον αποβάλλει με μια κίνηση (όπως φαντάζεται) από κάθε φυλετική δραστηριότητα για την οποία ο ψυχισμός του έχει προγραμματιστεί εδώ και πενήντα εκατομμύρια χρόνια.

Φοβόμαστε να ανακαλύψουμε πως είμαστε κάτι περισσότερο απ’ ότι πιστεύουμε πως είμαστε. Κάτι περισσότερο απ’ ότι πιστεύουν οι γονείς, τα παιδιά, οι δάσκαλοί μας. Φοβόμαστε ότι κατέχουμε στ’ αλήθεια το ταλέντο που η μικρή, αδύναμη φωνή μέσα μας λέει ότι έχουμε. Ότι στην πραγματικότητα έχουμε τα κότσια, την επιμονή, την ικανότητα. Φοβόμαστε ότι μπορούμε πραγματικά να οδηγήσουμε το σκάφος μας, να υψώσουμε τη σημαία μας, να φτάσουμε στη δική μας Γη της Επαγγελίας. Και το φοβόμαστε επειδή, αν ισχύει, τότε αποξενωνόμαστε από οτιδήποτε ξέρουμε. Περνάμε τη μεμβράνη. Γινόμαστε τερατώδεις.

Ξέρουμε πως, αν ασπαστούμε τα ιδεώδη μας, πρέπει να αποδειχτούμε αντάξιοί τους. Κι αυτό μας τρομάζει διαολεμένα. Τι θα απογίνουμε; Θα χάσουμε τους φίλους και την οικογένειά μας, που δεν θα μας αναγνωρίζουν πια. Θα καταλήξουμε μόνοι, στο παγωμένο κενό του έναστρου διαστήματος, χωρίς τίποτα και κανέναν για να κρατηθούμε.

Φυσικά αυτό ακριβώς συμβαίνει. Αλλά να ποιο είναι το κόλπο: καταλήγουμε στο διάστημα αλλά όχι μόνοι. Αντίθετα συνδεόμαστε με μία ακατάσβεστη, αμείωτη, ανεξάντλητη πηγή σοφίας, συνείδησης, συντροφικότητας. Ναι, χάνουμε φίλους. Αλλά βρίσκουμε κιόλας, σε μέρη που δεν σκεφτήκαμε ποτέ να κοιτάξουμε. Και είναι καλύτεροι φίλοι, πιο αληθινοί. Και είμαστε καλύτεροι και πιο αληθινοί απέναντί τους.

Με πιστεύετε;

Steven Pressfield – Ο πόλεμος της τέχνης

Γιατί δεν κρατάει η ευχαρίστηση;

«Ήμαστε μια πολύ καλή παρέα φίλων και περνούσαμε θαυμάσια. Είχαμε φάει στην παραλία, περπατούσαμε, κουβεντιάζαμε. Η στιγμή ήταν μοναδική, μακάρι να διαρκούσε έτσι για πάντα. Ακόμη και τότε όμως, που περνούσα τόσο καλά, με δυσκολία μπορούσα να σταματήσω τις αρνητικές σκέψεις μέσα μου. Σκέφτηκα ότι κάτι μπορεί να πήγαινε στραβά στη δουλειά ή να αρρωστήσω και να μην είμαι καλά. Σαν να μην μπορούσα να μείνω στην ωραία αίσθηση απόλαυσης και ευχαρίστησης… Η χαρά που ένιωθα χάθηκε γρήγορα, εκμηδενίστηκε. Ένιωσα πάλι να πέφτω ψυχολογικά».

Γιατί αλήθεια είναι τόσο δύσκολο να μείνουμε και να απολαύσουμε αισθήματα χαράς και ευχαρίστησης; Γιατί δεν μπορούμε να κρατήσουμε περισσότερο τις ευχάριστες στιγμές και τις αφήνουμε απλώς να κυλούν και να φεύγουν σαν να μην υπήρξαν ποτέ;

Η ενοχή μπορεί να καταστρέψει πολύ ωραίες στιγμές της ζωής. Σαν να νιώθουμε ότι είναι κακό να χαιρόμαστε και να απολαμβάνουμε, να περνάμε καλά. Σαν να πρέπει διαρκώς να μας συμβαίνει κάτι αρνητικό και να βουλιάζουμε σε άσχημες σκέψεις και εικασίες. Ίσως βέβαια να έχουμε μεγαλώσει και σε ένα περιβάλλον στο οποίο δεν βλέπαμε ανθρώπους γύρω μας να χαίρονται και να απολαμβάνουν τη ζωή, κι έτσι θεωρούμε απλώς ότι κι εμείς δεν το αξίζουμε αυτό. Η ενοχή μπορεί επίσης να πηγάζει και από τις πεποιθήσεις που έχουμε σχετικά με το πώς «θα έπρεπε» να είναι η ζωή μας, αλλά δεν είναι… Και έτσι τιμωρούμε τον εαυτό μας.

Η ευχαρίστηση θεωρείται συχνά αφηρημένη και αόριστη έννοια, έως και χάσιμο χρόνου, καθώς όλα πρέπει να είναι προσαρμοσμένα σε ένα στόχο, έναν σκοπό, πρακτικό και χειροπιαστό και οτιδήποτε άλλο θεωρείται αφελές ή ανούσιο. Η ενασχόληση με τις τέχνες, τις ανθρωπιστικές επιστήμες θεωρείται ρομαντισμός, αλλά και τα απλά καθημερινά πράγματα που μπορεί να μας δίνουν γεύσεις ηρεμίας και χαράς προσπερνιούνται ως ανούσιες λεπτομέρειες.

Συχνά όμως εκφράζονται παράπονα, όπως: «Αφού εκπλήρωσα τους στόχους μου, τις σπουδές, τη δουλειά μου, την καριέρα που ακολούθησα, το γάμο και την οικογένειά μου, γιατί δεν χαίρομαι για όλα αυτά; Γιατί δεν νιώθω ικανοποιημένος και πάντα κάτι μου λείπει»; Ίσως λείπει απλώς το να απελευθερωθεί κανείς από το ασφυκτικό πρόγραμμα και τους επίδοξους στόχους, και οι κινήσεις, οι επιδιώξεις του να αποκτήσουν ένα μεγαλύτερο νόημα και ουσία για τον ίδιον; Τι είναι αυτό που επιθυμεί κανείς πραγματικά;

Είναι φυσικό οι άνθρωποι να νιώθουν αγωνία και έντονη ανασφάλεια για το μέλλον, όταν βιώνουν καταστάσεις που απειλούν αυτή καθεαυτή την επιβίωσή τους. Το μέλλον όμως μας απασχολεί έντονα και τελικά δεν χαιρόμαστε τίποτα στο παρόν. Νόημα και αξία αποκτά μόνο ό,τι αφορά το μέλλον και την εξασφάλισή του. Η ζωή όμως έτσι περνά και μοιάζει σαν να μην τη ζούμε. Περιμένουμε διαρκώς κάτι να γίνει, κάτι να εκπληρωθεί και να ολοκληρωθεί προκειμένου τότε, ειδικά τότε, να αρχίσουμε να ζούμε κανονικά και να ευχαριστιόμαστε. Πότε όμως θα είναι αυτή η στιγμή;

Υπάρχει μια τάση καταπίεσης της ηδονής, της ευχαρίστησης που μπορεί να νιώσει κανείς ακόμη και σε απλά πράγματα. Πολλές απαγορεύσεις, πολλοί κανονισμοί, σαν να πρέπει να λειτουργούν όλα σωστά και να μην παρεκτρέπουμε, να μην παθιαζόμαστε με τίποτα. Θεωρείται σημαντικό να κάνει κανείς πάντα αυτό που «πρέπει» και όχι αυτό που «θέλει». Η άρνηση της ευχαρίστησης αναστέλλει τη δημιουργικότητά μας και, κυρίως, δεν οδηγεί πουθενά, γιατί η χαρά και η απόλαυση θυμίζουν ότι η ζωή είναι ωραία και όχι μόνο κάτι που πρέπει απλώς να το διεκπεραιώσουμε.

Όσο και αν φαίνεται παράξενο, η ικανότητα να νιώσει κανείς αλλά και να κρατήσει την ευχαρίστηση απαιτεί ανάληψη ευθύνης για τον εαυτό και τη διάθεσή του. Τι είναι όμως η ευχαρίστηση τελικά;
Η ευχαρίστηση καταρχήν είναι υποκειμενική, ο καθένας μπορεί να την ορίζει με το δικό του τρόπο. Το συναίσθημα είναι ίδιο, απλώς ο τρόπος, η συνταγή για να φτάσουμε σε αυτή είναι διαφορετική για τον καθέναν.

Παράλληλα, η ευχαρίστηση είναι συνήθως μια αίσθηση παροδική και έτσι πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να την αναγνωρίσουν αλλά και να επενδύσουν περισσότερο σε αυτή.
Τέλος, η ευχαρίστηση συνοδεύεται από θετική σκέψη, αίσθηση ενέργειας και δύναμης για δημιουργικότητα.

Πάντως, αν τη νιώσετε, δεν θα σας διαφύγει η αίσθησή της, αν είστε αποφασισμένοι αυτή τη φορά να επενδύσετε σε αυτήν για να την κρατήσετε! Σφιχτά!

Το ουράνιο τόξο και οι δοξασίες του

Πώς σχηματίζεται το ουράνιο τόξο και ποιες παράξενες δοξασίες κουβαλάει μαζί του;
«Κάπου πάνω από το ουράνιο τόξο, εκεί ψηλά, υπάρχει μια χώρα που έχω ακουστά, όπου ο ουρανός είναι γαλάζιος και τα όνειρα γίνονται πραγματικότητα», τραγουδούσε κάποτε η Τζούντι Γκάρλαντ στον Μάγο του Οζ.
Στα μάτια μικρών και μεγάλων το πολύχρωμο θέαμα του ουράνιου τόξου φαντάζει πάντα σαν μια μαγική ζωγραφιά, ένα θαύμα και ταυτόχρονα ένα σύμβολο τύχης και ελπίδας. Τι είναι όμως και πώς δημιουργείται; Οι επιστήμονες μας προσγειώνουν αμέσως εξηγώντας ότι το ουράνιο τόξο δημιουργείται από αντανάκλαση και διάθλαση των σταγόνων της βροχής, οι οποίες λειτουργούν ως πρίσμα. Όταν οι ηλιακές ακτίνες φωτίσουν υπό γωνία τις βρόχινες σταγόνες, το λευκό ηλιακό φως αναλύεται στα επτά χρώματα της ίριδας.

Πότε το βλέπουμε; Συνήθως εμφανίζεται μετά από μια γερή νεροποντή και μόλις αρχίσει να ξεμυτίζει ο ήλιος, πάντα σε καθαρή ατμόσφαιρα (στο σημείο όπου προβάλλει το τόξο, εξακολουθεί να βρέχει). Επίσης κάνει συχνά την εμφάνισή του στους καταρράκτες. Για να το παρατηρήσουμε, θα πρέπει ο ήλιος να είναι από πίσω μας και η βροχή (ή τα νερά του καταρράκτη) προς την κατεύθυνση του ουράνιου τόξου. Δεν το συναντάμε μόνο ψηλά στον ουρανό αλλά και πιο χαμηλά, στην ευθεία των ματιών.

Η σειρά των χρωμάτων. Το ουράνιο τόξο περικλείει όλο το φάσμα των χρωμάτων του ορατού φωτός. Ξεκινώντας στην κορυφή του από το χρώμα με το μεγαλύτερο μήκος κύματος, το κόκκινο, καταλήγει σε αυτό με το μικρότερο, που είναι το μοβ. Η σειρά των χρωμάτων είναι: κόκκινο, πορτοκαλί, κίτρινο, πράσινο, μπλε, λουλακί (μπλε-μοβ), βιολετί (μοβ). Στην πραγματικότητα η ποικιλία των χρωμάτων επεκτείνεται και πέρα από το μοβ, μόνο που το μάτι δεν μπορεί να τη δει.

Το σχήμα του. Για να εμφανιστεί ένα πλήρες ημικύκλιο (τόξο), θα πρέπει ο ήλιος να βρίσκεται πολύ χαμηλά στον ορίζοντα (χάραμα ή ηλιοβασίλεμα). Όσο πιο ψηλά είναι ο ήλιος στον ουρανό, τόσο μικρότερο το τόξο.

Διπλό ή πολλαπλό ουράνιο τόξο. Συμβαίνει όταν το φως διαθλάται και αντανακλάται διπλά ή πολλαπλά από τις σταγόνες του νερού.

Πότε γίνεται έντονο. Η καθαρότητα και τα έντονα χρώματά του εξαρτώνται από το μέγεθος των σταγόνων του νερού. Σταγονίδια βροχής δίνουν ένα αχνό, σχεδόν λευκό ουράνιο τόξο, ενώ μεγάλες, χοντρές σταγόνες προσφέρουν εντυπωσιακό θέαμα.

Ο καθένας βλέπει το δικό του. Ανάλογα με τη θέση του παρατηρητή αλλάζει και το οπτικό αποτέλεσμα του τόξου, αφού αυτό δε βρίσκεται σε μια συγκεκριμένη θέση με αρχή και τέλος και είναι στην ουσία μια ψευδαίσθηση.

Ουράνια τόξα υπό το φως του φεγγαριού;. Ναι, υπάρχουν και ουράνια τόξα που δημιουργούνται υπό το φως του φεγγαριού, αλλά δεν είναι τόσο φωτεινά όσο τα ηλιακά. Είναι σπανιότατα και αναφέρονται από την αρχαιοελληνική εποχή.

Δες το και στον κήπο. Ποτίζοντας με ένα λάστιχο (σε ηλιοφάνεια), αν οι σταγόνες του νερού βρεθούν στην κατάλληλη γωνία ως προς τις ακτίνες του ήλιου, θα αναδείξουν όλα τα χρώματα της ίριδας. Τα ίδια χρώματα θα ανακαλύψεις μέσα σε μια σταγόνα νερού που έχει καθίσει επάνω στο φύλλο κάποιου φυτού.

Άνθρακες ο θησαυρός; Κάποιοι πιστεύουν ότι στη βάση του ουράνιου τόξου κρύβεται ένας θησαυρός. Αυτό έχει τις ρίζες του στην ιρλανδική λαογραφία, όπου γίνεται αναφορά για ένα μικροκαμωμένο, γέρικο και γενειοφόρο ξωτικό leipreachán, ντυμένο συνήθως με κόκκινο ή πράσινο παλτό και καπέλο, που απολαμβάνει να αναστατώνει τους πάντες. Η δουλειά του είναι να κατασκευάζει παπούτσια, ενώ τις λίρες που μαζεύει τις αποθηκεύει σε ένα χρυσό δοχείο στη βάση του ουράνιου τόξου, μαζί με άλλους θησαυρούς. Όταν συλληφθεί από άνθρωπο, έχει τη μαγική δύναμη να πραγματοποιήσει τρεις ευχές με αντάλλαγμα την ελευθερία του.

Πριν από το τέλος του κόσμου. Στη μεσαιωνική Γερμανία πολλοί ήταν εκείνοι που πίστευαν ότι το ουράνιο τόξο θα σταματήσει να εμφανίζεται 40 χρόνια πριν έρθει το τέλος του κόσμου. Οπότε, όσο ακόμα το βλέπουμε στον ορίζοντα, δεν έχουμε λόγο να φοβόμαστε για τον αφανισμό μας.

Γέφυρα των ψυχών. Οι Αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι η αγγελιαφόρος Ίριδα χρησιμοποιούσε το ουράνιο τόξο ως μονοπάτι ανάμεσα στη Γη και τον ουρανό. Ινδιάνοι της Βόρειας Αμερικής, Ιάπωνες, Χαβανέζοι, Φιλιππινέζοι, Πολυνήσιοι, Νεοζηλανδοί, Ινδοί και Αυστριακοί θεωρούσαν ότι είναι η γέφυρα που οδηγεί τις ψυχές στον Θεό και τον Παράδεισο.

Η αψίδα του Θεού. Στην Παλαιά Διαθήκη το ουράνιο τόξο συμβολίζει την υπόσχεση του Θεού στον Νώε ότι δε θα καταστραφεί πάλι η Γη από πλημμύρα. Ο προφήτης Ιεζεκιήλ στο όραμά του παρομοιάζει τη δόξα του Θεού με ένα μεγαλοπρεπές ουράνιο τόξο. Την ίδια παρομοίωση χρησιμοποιεί και ο  Ιωάννης στην Αποκάλυψη για να περιγράψει τη λαμπρότητα και τη δύναμη του Θεού στον θρόνο του, αλλά και το φως που στεφανώνει έναν ισχυρό άγγελο που κατεβαίνει από τον ουρανό.

Μην το δείξεις με το δάχτυλό σου. Στο παρελθόν η σλαβική φυλή πίστευε ότι διακινδυνεύεις τη ζωή σου ψάχνοντας στη βάση του ουράνιου τόξου. Ακόμα και το να δείξεις το ψηλότερο σημείο του τόξου με το δάχτυλό σου υποστήριζαν ότι φέρνει κακή τύχη. Πολιτισμοί του Περού και του Αμαζονίου το συσχέτιζαν με κακόβουλα πνεύματα.

Οι μάγισσες

Όταν κατηρχόμεθα προς το παλαιόν χωρίον λίαν πρωί, άλλοι πεζοί, άλλοι εις γαϊδουράκια καβάλα· οι άνδρες με τα επανωφόρια επ’ ώμου, αι γυναίκες ανυπόδητοι, με τα πασουμάκια τους μέσα εις το καλαθάκι, το οποίον εκρέματο εκ του αριστερού αγκώνος των· τα παιδία τρέχοντα, θορυβούντα, ψάχνοντα να εύρωσι φωλεάς, κυνηγούντα εις τους θάμνους τις πεταλούδες, προτρέχοντα, ή αποπλανώμενα και μένοντα οπίσω· πάντοτε ο κορυφαίος της συνοδίας μας, ο παπα-Γιακουμής, ίστατο εις μέρος τι άνωθεν μκρού κρημνού, παρά τινα χαράδραν, εγγύς συστάδος τινός δένδρον, κ’ έλεγε δεικνύων μικράν πτυχήν του εδάφους:

- Να, εδώ, σ’αυτήν τη γούρνα, ηύραν την Μυρμήγκαινα πεθαμένη με τ’ άφρια στο στόμα.

Είτα η Γερακώ της Σουσάννας, μία των γυναικών της συνοδίας, προσέθετε:
-Ναι· ως πόσα χρόνια να είναι παπά;

Ο παπάς έλεγε μίαν χρονολογίαν:
- Ως εικοσιοκτώ χρόνια.

Ακολούθως η Μαλαμώ του Παπακωνσταντή, άλλη συνοδός μας, επέφερε:
- Κι είχε φαρμακωθεί μοναχή της η άμοιρη! Κάνει να λέμε Θεός σχωρέσ’ τηνε, παπά;

Ο ιερεύς έκαμνε κίνημα αμηχανίας και ενδοιασμού, ως να έλεγεν, «έτσι κι έτσι». Και τέλος συνεπλήρου η Κυρατσούλα το Διοματαράκι, άλλη γυνή μετέχουσα της εκδρομής μας:
- Γιατί την έπιασαν την νύχτα να κάνει μάγια. Ο γερο-Παρθένης είπαν πως την ήυρε.

Και μετά τούτο εξηκολουθούμεν τον δρόμο μας.

Η πτωχή φαρμακωμένη, ως τόσον, αν δεν είχαν προσφέρει κόλλυβα εις την μνήμην της, και δεν είχαν κάμει συλλείτουργα υπέρ της ψυχής της, ιδού ότι είχεν εκλέξει, ακουσίως βέβαια, μίαν τοποθεσίαν δια να πέσει ν’ αποθάνει τοιαύτην, ώστε ο παπα-Γιακουμής -πολύ συχνά, όταν εξετέλει τας τερπνάς εκδρομάς ταύτας δια να λειτουργήσει –υπήρχον πολλά διατηρούμενα παλαιά παρεκκλήσια κάτω, εις το τέρμα της κατωφερείας εκείνης, όπου εσώζετο το παλαιόν ακατοίκητον σήμερον χωρίον– ιδού ότι ακουσίως, και ανεπισήμως, την εμνημόνευε, το πρωί, πριν «πάρει καιρόν» ακόμα δια να προσκομίσει.

Και ιδού ότι τρεις ενορίτισσές του, η Γερακώ της Σουσάννας, κι η Μαλαμώ του Παπακωνσταντή, κι η Κυρατσούλα το Διοματαράκι, συνετέλουν εις το μνημόσυνον τούτο, η μία απευθύνουσα χρονολογικάς ερωτήσεις, ως να ήθελε ν’ απαριθμήσει τα «χρόνια» και τα «ξεχώματα» και τα άλλα ψυχικά, που δεν της είχαν κάμει, η άλλη προσθέτουσα ότι είχε φαρμακωθεί μονάχη της, και η τρίτη πληροφορούσα ότι την είχαν εύρει να κάμνει μάγια. Ητον ως να επεθυμούσαν να την «ξεκολάσουν», και ως να της έκαναν συχώρια και κόλλυβα.

Παρήλθον πολλοί χρόνοι, κι ο γερο-Παρθένης δεν εζούσε πλέον. Αλλ’ ήκουσα από τον Νικολάκην του Διανέλλου, τον ύστερον γενόμενον Νήφωνα μοναχόν, όστις ήτον αναδεξιμιός του μακαρίτου, να διηγείται την ιστορίαν όπως την είχεν ακούσει από τον γερο-Παρθένην τον ίδιον.

Σελήνη ήτον, μεσάνυκτα. Ο γερο-Παρθένης είχεν οικίσκον εις μίαν άκρην της πολίχνης, και δίπλα εις τον οικίσκον ήτον ένα χάλασμα ή κατάλυμα, και παρέκει ένα πηγάδι, και δυο αλυγαριές, κι ένας απήγανος, και δύο άλλα δένδρα. Ο γέρων είχε κοιμηθεί ενωρίς, όπως εκοιμώντο τότε οι άνθρωποι, και είχε χορτάσει τον ύπνον. Εσηκώθη, εφόρεσεν ένα ρούχο, διότι δροσιά και Μάιος ήτον, κι εβγήκεν έξω από το καλύβι του.

Η νύχτα όλη, ολοφέγγαρο, νύχτα βαθιά. Εκοιμάτο όλη η πλάσις, γυαλισμένη από το φεγγάρι, καθώς η Νεράιδα οπού πλαγιάζει και καθρεφτίζεται στην βρύσιν, βαθιά στα ρέματα. Γλύκα και δροσιά κι ευωδία, ήχος μυστικός έβγαινεν απ’ τα βουνά, απ’ τους λόγγους, απ’ τους κήπους τριγύρω. Ο γερο-Παρθένης εστάθη κι εκοίταξε κι επόθει κάτι ν’ αγροικήσει, κάτι ν’ απολαύσει απ’ όλην αυτήν την γλύκα. Αλλά δεν ησθάνετο πλέον βαθιά. Μόνον που εθαύμαζε να βλέπει.

Μόνον μίαν στιγμήν εστάθη· είτα έκαμε δύο βήματα κατά το ερείπιον, το κατάλυμα εκείνο, το οποίον ευρίσκετο αριστερά, βορειότερα από την ιδίαν καλύβην του.

Το κατάλυμα είχε δύο τοίχους ορθίους ακόμη, ήτον υπαίθριον και ανώροφον, είχε τρίτον τοίχον μισόν, και ο τέταρτος έλειπεν εξ ολοκλήρου. Παρέκαμψε τον τοίχον τον μεσημβρινόν, τον ακέραιον, και διευθύνθη προς το μέρος του τοίχου του βορεινού, του εντελώς πεσμένου.

Όταν έφτασεν έξωθεν του τοίχου του ανατολικού, ο οποίος εσώζετο κατά το ήμισυ, έξαφνα του εφάνη ότι ήκουσε μικρόν ψίθυρον, κάτι ως πνοήν. Εστάθη κι εκοίταξε.

Βλέπει δια μέσου και όπισθεν του τοίχου τούτου, ο οποίος εις το υψηλότερον μέρος ήταν υπέρ το ανάστημα, εις δε το μεσαίον μέρος έφθανεν έως το στόμα και τον πώγωνα του γερο-Παρθένη, βλέπει, από μέσα από τον τοίχον, και ίσταντο τρία πρόσωπα.

Ήσαν γυναίκες· τρεις γυναίκες γυμναί, ολόγυμνοι. Όμοιαι με την προμήτορα Εύαν, καθ΄ όν χρόνον δεν είχαν χρησιμοποιηθεί ακόμα τα φύλλα της συκής, και δεν είχον ραφεί οι δερμάτινοι χιτώνες. Εις την σκιάν του ερειπίου, υπό τον πέπλον της νυκτός, τον περιαργυρούμενον και διατμιζόμενον από το φέγγος της σελήνης.

‘Ισταντο εκεί, κι έκυπτεν η μία κάτω εις το έδαφος, σχεδόν γονυκλινής, η άλλη μισοσκυμμένη, η τρίτη ορθία ακόμη. Ευρίσκοντο ως εις μυστήριον εκεί.

Δεν ήσαν φαντάσματα. Ήσαν ολόσωμοι. Δεν ήσαν γυμναί σαρκός και οστέων, διαφανή «περιπνεύματα», όπως ήσαν γυμναί ενδυμάτων. Τι ήθελαν;

Τι εμελέτων, τι επικαλούντο άρα από την ωχράν Εκάτην, την μητέρα των, την πλέουσαν υψηλά εις τον αιθέρα, αι τρεις αύται άπεπλοι, αναμφίεστοι ιέρειαι; Ποίας έλεγον επωδάς;

Ικέτευον την υπέρπλωον, την υπέρωνον αργυράν Σελήνη, με τας μαύρας κηλίδας επάνω της, με τον Κάιν τον αδελφοκτόνον, πλακωμένον την κεφαλήν από πελώριον βράχον· την ικέτευον και την εξελιπάρουν, αυτήν, ήτις τόσον υψηλά βαίνει και τόσον χαμηλά βλέπει, να ευδοκήσει, να κατέλθει χαμηλότερα, να συγκαταβεί εις την αδυναμίαν των, ν’ ακούσει τας επωδάς των, να εκπληρώσει τας ευχάς των.

Η μία απλώς επεθύμει να λύσει την μαγείαν που της είχαν κάμει. Εις τον γάμον της, την ώρα της αλλαγής των δακτυλίων, της είχαν «ρίξει τα κορίτσια». Εγέννα διαρκώς θήλεα. Πέντε της είχαν γεννηθεί έως τώρα, κι οι γριές, που γνωρίζουν απ’ αυτά, έλεγαν ότι εννέα έμελλε να γεννήσει το όλον.

Η άλλη ήθελε να βλάψει μίαν εχθράν της, μίαν που εμελέτα κακά δι’ αυτήν, και την απειλούσε, με τα μάγια, να την εξολοθρεύσει, αυτήν και τον άνδρα της, και τα παιδιά της. Απεφάσισε κι αυτή να διδαχθεί τας μαγικάς τέχνας δια ν’ αποδώσει τα ίσα. Η μαγεία δια της μαγείας λύνεται.

Η τρίτη, ω! δεν ήθελε να είπει τι επεθύμει. Ίσως είχε μνηστήρα, ή εραστήν, όστις δυνατόν να ήτο και μνηστήρ, πιθανόν να εγίνετο και σύζυγος, πλην φευ! δεν την ηγάπα πλέον• εκοίταζε αλλού, του είχαν χαλάσει τα μυαλά άλλαι γυναίκες. Κι αυτή επροσπάθει να κατασκευάσει φίλτρα υπό το φέγγος το μελιχρόν, τη βοηθεία της ευμενούς Εκάτης, δια να του γυρίσει τα μυαλά προς το μέρος της. «Αι δε μη φιλεί, ταχέως φιλάσει». Ψάλλε, γλυκεία Σαπφώ, παρηγόρει τας ομοφύλους σου.

Και έκυπτον όλαι, κι εμελέτων, κι εψιθύριζον, κι έμελπον με πραείαν φωνήν τας επικλήσεις και τας επωδάς των, εις μυστηριώδη γλώσσαν την οποίαν ουδείς ποιητής δύναται να ερμηνεύσει και ουδείς μουσικός δύναται να σημαδογραφήσει.

‘Ιλεως, ίλεως γενού αυταίς, καλή Εκάτη! ίλεως την νύκτα ταύτην, αλλ’εν τη ημέρα της Κρίσεως;

Ο γερο-Παρθένης, φιλόθρησκος άνθρωπος, όστις ανεγίγνωσκε και έψαλλεν επ’ εκκλησίας, είδεν, εξέστη, κατεπλάγη. Αφήκε πεπνιγμένην κραυγήν. Καταρχάς του εφάνη ότι ήσαν φαντάσματα. με το δεύτερον βλέμμα ενόησεν ότι ήσαν μάγισσαι. Εδοκίμασε ν’ αποσείσει την κεραυνοβόλον νάρκην, ν’ αποτινάξει τον εγρηγορότα εφιάλτην, να κινήσει τας μολυβδίνους κνήμας, και να επανέλθει εις τον οικίσκον του. Αλλ’ ήτον αργά. Η βραχεία κραυγή του είχεν ακουσθεί είς την σιγήν και το σκότος.

Η μία εκ των μαγισσών, η αντικρύζουσα αυτόν, τον είδε, και ένευσεν εις τας άλλας. Και αι τρεις έκαμαν άτακτον κίνημα. Ίσως εζήτησαν να φύγουν, να κρύψουν την στίλβουσαν γυμνότητά των, από του φέγγους της σελήνης, το οποίον προσέθετε την λευκήν ώχραν του εις τον χρώτα των. Πλην ο γερο-Παρθένης την στιγμήν εκείνην επίστευσεν ότι θα εχυμούσαν επάνω του και αι τρεις, να τον πνίξουν. Τότε χωρίς να σκεφθή, περίτρομος, λυθείσης της γλώσσης του, εφώναξε:
-Σας είδα, σας εγνώρισα, παλιόστριγλες, μάγισσες! Σας γνωρίζω… Αύριο θα σας μαρτυρήσω στους άντρες σας!…

Είναι αληθές ότι εψεύδετο, εξ ανάγκης, από τον φόβον του και καμμίαν εκ των τριών δεν είχε γνωρίσει· η δε φωνή εξήλθε με φρικώδη σπασμόν της σιαγόνος και του στόματος. Αι τρεις μάγισσαι τα έχασαν. Εν τω μεταξύ, ο γερο-Παρθένης ημπόρεσε ν’ανακτήσει την χρήσιν των ποδών του, και πηδών, και παραπαίων, με θόρυβον τόσο των κνημών, ως να ήσαν ξυλιασμέναι αύται, έφθασεν εις την θύραν της καλύβης του, επήδησε μέσα, σχεδόν χωλός, κι εμανδάλωσε την θύραν με βαρύν κρότον.

Την επάυριον, η Μυρμήγκαινα, νεαρά σύζυγος και μήτηρ τέκνων, δι’ όλης της ημέρας έλειπεν από της οικίας της. Οι οικείοι της την εζητούσαν παντού, αλλά δεν την εύρισκαν. Την άλλη ημέραν ευρέθη το πτώμα της εις τον κατηφορικόν εκείνον δρόμον προς το Παλαιόν Χωρίον, εντός της μικράς χαράδρας, υπό τα δένδρα. Φαίνεται ότι είχε λάβει το φάρμακον εις την πολίχνην, κι εκίνησε να υπάγει εις τον δρόμον προς το Παλαιόν Χωρίον, όπου την είλκυον αι αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας της, ίσως και διότι εφοβείτο να συναντήσει ανθρώπους. Εφαντάζετο ότι την εδακτυλοδεικτούσαν όλοι προς αλλήλους. Καθ’ οδόν το δηλητήριον ενήργησε, και την έρριψε νεκράν εις την χαράδραν. Μετά την εύρεσιν του πτώματος της γυναικός, διεσπάρησαν ανά την πολίχνην αόριστοι φήμαι, ότι τρεις μάγισσαι είχον ανακαλυφθεί ποιούσαι μαγείας, προς το φέγγος της σελήνης, την νύκτα.

Ο γερο-Παρθένης τας είχεν εύρει, έλεγαν. Ποίαι ήσαν;

Κατά τους μεν, η μία τούτων ήτον η Μυρμήγκαινα, η άλλη η Γούσκαινα, και η τρίτη η Ασημίνα η Μαυβατού. Κατά τους δε η μία ήτον η Μυρμήγκαινα, η άλλη η Μαυρουδίτσα, και η τρίτη η Καψούραινα. Κατ’ άλλους πάλιν, πρώτη ήτο πάντοτε η Μυρμήγκαινα, δευτέρα η Λιολιώτα, και τρίτη η Πουλαρού.

Φαίνεται, ως εικός, ότι ο γερο-Παρθένης, περίτρομος καθώς ήτον, διηγήθη το όραμα αμέσως, την νύκτα εκείνην, εις την γυναίκα του. Οπως και αν έχει, αι δύο άλλαι, οποίαι και αν ήσαν, επί ημέρας ακόμη θα είχον τον φόβον· ύστερον βλέπουσαι ότι οι σύζυγοι των δεν τες έκοπτον τον λαιμόν, ούτε τας εκυνηγούσαν με τον μπαλτά, ησύχασαν.

Εν τούτοις άδηλον είναι τι εσκέπτοντο καθ’ εαυτάς. Μόνον έν αόρατον ούς τας ήκουσε που έλεγαν η μία εις την άλλην:
- Καλά έκαμε και φαρμακώθηκε· τόσο φοβιτσιάρα που ήτον, θα μας επρόδωνε κι εμάς.
- Κι ένα άλλο, προσέθηκεν η άλλη· ο γερο-Παρθένης τώρα, και να μας ξέρει, επειδής η άλλη πήγε αδικοθάνατη, θα φοβάται να μας μαρτυρήσει.
-Αλήθεια, είπεν η πρώτη· μα να σου πω, δεν πιστεύω να μας εγνώρισε!

«Οι μάγισσες» Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Υπολογιστές με εγκεφαλικές συνάψεις

True North: Η IBM παρουσίασε πρόσφατα αυτό που αποκαλεί το πρώτο νευροσυναπτικό chip υπολογιστών στον κόσμο, έναν επεξεργαστή που μιμείται τις ικανότητες του ανθρώπινου εγκεφάλου και την ενεργειακή αποδοτικότητα.

Το chip της IBM είναι γνωστό και ως TrueNorth, και θα μπορούσε να ενισχύσει τις δυνάμεις ενός υπερυπολογιστή με ένα μικροεπεξεργαστή ου έχει το μέγεθος ενός γραμματοσήμου. Αντί για την επίλυση των προβλημάτων μέσω brute-force μαθηματικούς υπολογισμούς, όπως κάνουν οι σημερινοί επεξεργαστές, σχεδιάστηκε για να κατανοεί το περιβάλλον του, να διευκρινίζει την ασάφεια, και να αναλαμβάνει δράση σε πραγματικό χρόνο κινούμενο σε αυτό το πλαίσιο.

Ένας υπολογιστής που «φοράει» TrueNorth είναι διαμορφωμένος σαν τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Το chip TrueNorth ενσωματώνει 5,4 δισεκατομμύρια τρανζίστορ, τα περισσότερα που έχει χρησιμοποιήσει ποτέ η IBM σε ένα chip. Διαθέτει επίσης 1 εκατομμύριο προγραμματιζόμενους νευρώνες και 256 εκατομμύρια προγραμματιζόμενες συνάψεις. Φυσικά οι αριθμοί είναι πολύ χαμηλότεροι από τα 100 δισεκατομμύρια νευρώνες και τις 100000 δισεκατομμύρια με 150 τρισεκατομμύρια συνάψεις που υπάρχουν για αρχή είναι μάλλον αρκετοί.

Το chip είναι το βασικό στοιχείο του γνωστικού πρόγραμματος υπολογιστών της IBM, που είναι γνωστό σαν Synapse.

Είναι ακόμα στο στάδιο της έρευνας, και η ανακοίνωση της εταιρείας αναφέρει τη δεύτερη γενιά σχεδιασμού του. Η IBM κυκλοφόρησε την πρώτη γενιά πριν από ένα χρόνο. Ενώ είναι ακόμη στο στάδιο του πρωτοτύπου, θα μπορούσε μετά από δύο ή τρία χρόνια να έχουμε και την πρώτη εμπορική χρήση του. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι μια καινοτομία όπως την TrueNorth του Synapse θα μπορούσε να βοηθήσει να ξεπεραστούν τα όρια των επιδόσεων της αρχιτεκτονικής von Neumann, το μαθηματικό σύστημα του πυρήνα που βασίζεται σχεδόν κάθε υπολογιστής που κατασκευάστηκε από το 1948 και μετά.

«Είναι ένα αξιοσημείωτο επίτευγμα για την επεκτασιμότητα και τη χαμηλή κατανάλωση ενέργειας», δήλωσε ο Horst Simon στο CNET, διευθυντής του Αμερικάνικου Τμήματος του Energy’s Berkeley Lab και ειδικός στην επιστήμη των υπολογιστών. «Το πρόγραμμα Synapse της IBM είναι ένας δείκτης αλλαγής που θα συμβεί μέσα στα επόμενα 10 χρόνια.»

Η νέα τεχνική που δεν θα βασίζεται στην αρχιτεκτονική του von Neumann θα μπορούσε μια μέρα να μας δώσει συσκευές που θα καταλαβαίνουν τον κόσμο μέσω της όρασης, της όσφρησης, της ακοής, όπως ακριβώς τον καταλαβαίνει και τον αισθάνεται ένας άνθρωπος.

Η IBM σχεδιάζει να διαθέσει το True North – μαζί με μια νέα προσαρμοσμένη γλώσσα προγραμματισμού – πρώτα στα πανεπιστήμια και αργότερα σε επιχειρηματικούς πελάτες.

Φανταστείτε τι κινδύνους για τον άνθρωπο κρύβει ένα τέτοιο project. Οι μελλοντικοί υπολογιστές που ξεπερνούν σε ευφυΐα τον άνθρωπο, έχει γίνει ήδη θέμα ταινιών του Hollywood. Προσπαθώντας να δημιουργήσουμε υπολογιστές που αισθάνονται και σκέπτονται με τον ίδιο τρόπο που σκέπτεται ένας ανθρώπινος εγκέφαλος, θα μπορούσαμε να περιμένουμε αυτόνομα οχήματα να εργάζονται σε αποθήκες, ή ρομπότ για τη διασφάλιση της ασφάλειας στο σπίτι ή στη πόλη.

Το project είναι ένα από τα σημαντικότερα της IBM, η οποία ξοδεύει 6.000.000.000 δολάρια το χρόνο για την έρευνα και την ανάπτυξη, και έχει ξεκινήσει τα τελευταία χρόνια. Το 2011, ο υπερυπολογιστής Watson νίκησε τους καλύτερους παίκτες του «Jeopardy», σε μια εντυπωσιακή επίδειξη της υπολογιστικής ισχύς. Φανταστείτε όμως ότι ο Watson είναι η πιο ισχυρή μηχανή φτιαγμένη με την αρχιτεκτονική του von Neumann. Απαιτεί περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από οποιοδήποτε σπίτι και η τεχνολογία του θεωρείται ξεπερασμένη.

Πολύ πρόσφατα, ο διάσημος Στίβεν Χόκινγκ, μαζί με τους Στούαρτ Ράσελ, καθηγητή πληροφορικής στο Μπέρκλεϊ, Μαξ Τέγκμαρκ, καθηγητή φυσικής στο ΜΙΤ, και τον νομπελίστα φυσικό, επίσης του ΜΙΤ, Φρανκ Βίλτσεκ, δημοσίευσε άρθρο στον βρετανικό Independent, όπου, με αφορμή την κινηματογραφική ταινία «Transcendence» με τους Τζόνι Ντεπ και Μόργκαν Φρίμαν, μιλά για τους κινδύνους που ελλοχεύουν στη δημιουργία Τεχνητής Νοημοσύνης.

«Μέχρι τώρα, ο άνθρωπος και όλα τα έμβια όντα του πλανήτη είναι περιορισμένα από τη βιολογία τους. Ο ανθρώπινος υπολογιστής, δηλαδή ο εγκέφαλός μας, είναι πεπερασμένης μνήμης, ταχύτητας, γνωστικών και αντιληπτικών ικανοτήτων και, δυστυχώς, με ημερομηνία λήξης. Κάποτε, στο απώτερο μέλλον, αυτό θα πάψει να ισχύει όταν διασυνδεθεί πλήρως με μη έμβιους υπολογιστές. Θα μπορούμε να έχουμε πρόσβαση σε όλες τις πληροφορίες και τη γνώση της ανθρωπότητας με μια μας σκέψη.

Να κάνουμε δύσκολους υπολογισμούς σε κλάσματα του δευτερολέπτου, να θυμόμαστε όλες μας τις εμπειρίες, να αντιλαμβανόμαστε και να αισθανόμαστε άμεσα τον κόσμο μέσω ηλεκτρονικών αισθητήρων, πέρα από τις πέντε αισθήσεις μας. Επιπλέον, η διασύνδεση πολλών εγκεφάλων και υπολογιστών πιθανότατα θα οδηγήσει σε ένα υπερ-διαδίκτυο, όπου συνεχώς θα ανταλλάσσονται πληροφορίες, σκέψεις, και γιατί όχι, κάποια στιγμή και συναισθήματα.

Τα σώματά μας είναι περιορισμένα σε έκταση. Συνεπώς, και η συνείδηση του εγώ μας είναι περιορισμένη. Φανταστείτε να είστε συνδεδεμένοι με ένα πλήθος από ρομπότ που τα αισθάνεστε σαν προέκταση του εαυτού σας, διάσπαρτα στον πλανήτη. Να βλέπετε ό,τι βλέπουν, να αισθάνεστε ό,τι αισθάνονται, να κινούνται με τη σκέψη σας. Η αντίληψη του “εγώ” σας, θα είναι, τότε, ευρύτατα κατανεμημένη στον χώρο και σίγουρα πολύ διαφορετική. Φανταστείτε, επίσης, τη διασύνδεσή σας με ένα αεροπλάνο. Αρκεί να το σκεφτείτε, για να αρχίσει να αντιδρά, όπως το χέρι σας.

Να νιώθετε τις επιταχύνσεις, την αλλαγή της ατμοσφαιρικής πίεσης, να βλέπετε με την κάμερά του, ή να αισθάνεστε κάτι σαν πείνα όταν πέφτει η στάθμη των καυσίμων. Δεν θα είστε ξανά ο ίδιος, αλλά δεν νομίζω ότι θα είστε περισσότερο ρομπότ. Δεν θα είστε όμως και άνθρωπος με την τυπική έννοια του όρου.Υπερβαίνοντας τους βιολογικούς του περιορισμούς και με αυξημένες γνωστικές δυνατότητες, ο άνθρωπος θα επανασχεδιάσει τον εαυτό του, φτιάχνοντας καλύτερες μηχανές-ανθρώπους που θα φτιάξουν καλύτερες μηχανές-ανθρώπους και ούτω καθ’ εξής σε έναν ατέρμονα βρόχο βελτίωσης των δυνατοτήτων μας και της κατανόησης του σύμπαντος».

Συνείδηση και γνώση. Τη δική του διάσταση στο θέμα δίνει ο καθηγητής Φιλοσοφίας στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, Γιώργος Ξηροπαΐδης. Για να μιλήσει για τον μελλοντικό άνθρωπο ανατρέχει στον διάλογο του Πλάτωνα, Φαίδρο και ειδικότερα στον τρόπο που ο Πλάτωνας επιχειρεί να αποτιμήσει τη μετάβαση από τον προφορικό στον γραπτό λόγο.

«Στο τέλος του διαλόγου προκύπτει το ζήτημα της επιρροής που μπορεί να έχει ο γραπτός λόγος στις γνωστικές μας δυνάμεις και ικανότητες», λέει ο Γιώργος Ξηροπαΐδης. Και εξηγεί ότι μέσα σε αυτό το πλαίσιο ο Σωκράτης αναζητά κατά πόσο ο γραπτός λόγος είναι σε θέση να αποθηκεύει και να μεταδίδει την πραγματική γνώση στις επόμενες γενιές. Επινοεί έναν μύθο και αναφέρεται στη συνομιλία του Αιγύπτιου θεού Θευθ, που ανακάλυψε τη γραφή, τα μαθηματικά, την αστρονομία και τα ζάρια, και του βασιλιά Θαμού, ο οποίος τον ρωτά για τη σημασία και τη χρησιμότητα της γραφής.

Ο Θευθ απαντά: «Όποτε ο άνθρωπος χρειάζεται να θυμηθεί κάτι, δεν έχει παρά να ανατρέξει στον γραπτό λόγο για να θυμηθεί αυτά που έχει ξεχάσει. Ο Θαμού επισημαίνει ότι αυτός που πρέπει να κρίνει αν είναι σωστή η ανακάλυψη είναι αυτός που τη χρησιμοποιεί, ώστε να διαπιστώσει αν τον ωφελεί ή τον βλάπτει. Και εκφράζει, στη συνέχεια, τις αντιρρήσεις του, λέγοντας ότι ο γραπτός λόγος δεν είναι φάρμακο της μνήμης, αλλά φαρμάκι που οδηγεί στη λήθη, αφού οι άνθρωποι αντί να ασκούν οι ίδιοι τη μνήμη τους εκχωρούν αυτή τη δυνατότητα σε ένα τεχνικό εργαλείο».

Ταυτόχρονα με την τεχνολογική εξέλιξη θα πρέπει να εξελίσσονται και οι γνωστικές ικανότητες των ανθρώπων, ώστε να κατανοούν τι εξαρτήσεις, πειρασμούς και κινδύνους έχουν να αντιμετωπίσουν, ώστε να μπορούν να αποφασίζουν αν κάτι είναι ωφέλιμο για τους ίδιους ή όχι. Μόνο αν έχουμε αυτή τη συνείδηση μπορεί η τεχνολογική εξέλιξη να έχει θετική σημασία.

Ο αστεροειδής των δεινόσαυρων «διαμόρφωσε τα σημερινά δάση»

Τα σημερινά δάση κυριαρχούνται είτε από κωνοφόρα είτε από φυλλοβόλα δέντρα, και η κυριαρχία αυτή δεν αποκλείεται να είναι αποτέλεσμα μιας προϊστορικής αποκάλυψης: η πρόσκρουση του αντικειμένου που εξαφάνισε τους δεινόσαυρους φαίνεται ότι ευνόησε τα φυλλοβόλα είδη.

Το πριν και το μετά
Ερευνητές διαφόρων αμερικανικών ιδρυμάτων εξέτασαν περισσότερα από 1.000 απολιθωμένα φύλλα που βρέθηκαν στην περιοχή της σημερινής Βόρειας Ντακότα και καλύπτουν διάστημα 2,2 εκατομμυρίων ετών, πριν και μετά την πρόσκρουση.
Η ανάλυση έδειξε ότι πριν από το καταστροφικό συμβάν τα φύλλα των δέντρων είχαν κατά μέσο όρο παχύτερα φύλλα με λιγότερα νεύρα (αγγεία), σε σχέση με τα φύλλα που χρονολογήθηκαν μετά την πρόσκρουση.
Τα λεπτά, νευρώδη φύλλα είναι τυπικό χαρακτηριστικό των φυλλοβόλων δέντρων. Απορροφούν ταχύτερα το διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα και επιτρέπουν έτσι στο φυτό να μεγαλώνει γρήγορα όσο οι καιρικές συνθήκες είναι ικανοποιητικές.
Αντίθετα, τα αειθαλή αγγειόσπερμα φυτά μεγαλώνουν πιο αργά και συχνά απαιτούν πιο σταθερές συνθήκες.

Μειονέκτημα για τα αειθαλή είδη
Αυτό φαίνεται ότι καταδίκασε τα αειθαλή δάση αγγειόσπερμων δέντρων, έπειτα από την πτώση ενός αστεροειδούς των 10 χιλιομέτρων στη χερσόνησο Γιουκατάν του Μεξικού, πριν από περίπου 65 εκατομμύρια χρόνια.
Τα φυλλοβόλα είδη είχαν πια το πλεονέκτημα, αφού μπορούσαν να επιζήσουν στον παγκόσμιο χειμώνα που προκάλεσε η σκίαση της ηλιακής ακτινοβολίας από τη σκόνη της πρόσκρουσης.
Ακόμα και σήμερα, επισημαίνουν οι ερευνητές, σχεδόν κανένα δάσος του πλανήτη δεν κυριαρχείται από αειθαλή αγγειόσπερμα δέντρα.
Τα αγγειόσπερμα, η μεγαλύτερη ομάδα φυτών, περιλαμβάνει είδη που παράγουν πραγματικά άνθη.
Τα κωνοφόρα, τα οποία είναι μεν αειθαλή αλλά δεν διαθέτουν πραγματικά άνθη, δεν καλύπτονται από τη νέα μελέτη. Τα δέντρα αυτά, ιδιαίτερα ανθεκτικά, κυριαρχούν ακόμα και σήμερα στα βόρεια δάση, εκεί όπου τα αγγειόσπερμα δεν αντέχουν τoν παρατεταμένο, βαρύ χειμώνα.

Γιατί κάθε πρόσωπο είναι μοναδικό

Τα χαρακτηριστικά του διαφέρουν από άτομο σε άτομο επειδή οι άνθρωποι έχουν εξελιχθεί ώστε να αναγνωρίζουν ο ένας τον άλλον με την όραση
Τα πρόσωπα των ανθρώπων διαφέρουν μεταξύ τους περισσότερο από ό,τι διαφέρουν τα χέρια, τα πόδια ή άλλα ανατομικά χαρακτηριστικά μας. Γιατί συμβαίνει αυτό; Επειδή οι άνθρωποι έχουν εξελιχθεί να αναγνωρίζουν ο ένας τον άλλο με την όραση, και όχι από την οσμή όπως άλλα είδη, δείχνει μελέτη στις ΗΠΑ.

Ποικιλία με διαφορά
Όπως αναφέρει η βρετανική εφημερίδα The Independent, ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ εξέτασαν την ποικιλομορφία των ανθρώπινων προσώπων σε μια βάση δεδομένων του αμερικανικού στρατού, στην οποία έχουν καταχωρηθεί ανατομικές μετρήσεις του προσωπικού.
Η ερευνητική ομάδα εξέτασε συγκεκριμένα το εάν τα χαρακτηριστικά του προσώπου παρουσιάζουν μεγαλύτερη ποικιλία σε σχέση με τα χαρακτηριστικά του υπόλοιπου σώματος. Πράγματι, οι παράμετροι της γεωμετρίας του προσώπου, για παράδειγμα η απόσταση του πιγουνιού από το μέτωπο, η απόσταση μεταξύ των ματιών και το πλάτος της μύτης, διαπιστώθηκε ότι παρουσιάζουν μεγαλύτερη ποικιλομορφία σε σχέση με χαρακτηριστικά όπως το μήκος του πήχυ ή το ύψος της μέσης.
Μάλιστα τα χαρακτηριστικά με τη μεγαλύτερη ποικιλία εντοπίζονται όλα στο τρίγωνο που σχηματίζουν τα μάτια με το στόμα.
Στο επόμενο βήμα, οι ερευνητές έπρεπε να ελέγξουν το εάν η ποικιλομορφία που βρήκαν στο ανθρώπινο πρόσωπο είναι τυχαίο φαινόμενο ή οφείλεται σε εξελικτική προσαρμογή. Για να το κάνουν αυτό εξέτασαν το πρόσωπο σε σχέση με άλλες αναλογίες: η ανάλυση έδειξε ότι οι άνθρωποι με μακριά πόδια τείνουν να έχουν και μακριά χέρια, ενώ οι άνθρωποι με πλατιά μύτη ή μεγάλη απόσταση στα μάτια δεν έχουν και μεγάλη μύτη.
Αυτό δείχνει ότι οι αναλογίες του προσώπου δεν είναι αντανάκλαση των αναλογιών του σώματος. Σε συνδυασμό με τα προηγούμενα ευρήματα, η διαπίστωση οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η ποικιλομορφία του ανθρώπινου προσώπου έχει ενισχυθεί από την εξέλιξη.

Γενετική επιβεβαίωση
Ο Μάικλ Σίαν, μέλος της ομάδας που υπογράφει τη μελέτη στην επιθεώρηση Nature Communications, επισημαίνει ότι πολλά ζώα αναγνωρίζουν το ένα το άλλο από την οσμή ή τη φωνή, καθιστώντας έτσι λιγότερο σημαντικά τα χαρακτηριστικά του προσώπου, ειδικά αν πρόκειται για νυχτόβια είδη.
«Οι άνθρωποι είναι εντυπωσιακά καλοί στο να αναγνωρίζουν πρόσωπα. Υπάρχει μάλιστα μια περιοχή του εγκεφάλου που ειδικεύεται σε αυτή τη λειτουργία» λέει ο ερευνητής.
«Η μελέτη μας δείχνει ότι η φυσική επιλογή έκανε τους ανθρώπους μοναδικούς και εύκολα αναγνωρίσιμους. Είναι ξεκάθαρα ωφέλιμο για εμένα να αναγνωρίζω τους άλλους, είναι όμως επίσης ωφέλιμο να είμαι κι εγώ εύκολα αναγνωρίσιμος. Σε διαφορετική περίπτωση, όλοι θα είχαμε πιο παρόμοια εμφάνιση» εξηγεί.
Τα ευρήματα της μελέτης επιβεβαιώθηκαν με ανάλυση γενετικών δεδομένων από το «Πρόγραμμα των 1.000 γονιδιωμάτων», το οποίο έχει ολοκληρώσει τις αλληλουχίες περισσότερων από 1.000 ανθρώπων.
Η ανάλυση έδειξε ότι τα γονίδια που σχετίζονται με τα χαρακτηριστικά του προσώπου παρουσιάζουν μεγαλύτερη ποικιλότητα από τα γονίδια άλλων ανατομικών χαρακτηριστικών όπως το ύψος.
Μάλιστα το ίδιο διαπιστώθηκε ότι ισχύει και στο γονιδίωμα των Νεάντερταλ, ένδειξη ότι οι εξαφανισμένοι μας ξάδελφοι είχαν κι αυτοί μοναδικά πρόσωπα.

Φάρμακα με συνταγή από την Οδύσσεια του Ομήρου

ΑΝΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΤΟΣ «ΘΗΣΑΥΡΟΣ»

Διαθέτουμε ως χώρα το 40% των φαρμακευτικών φυτών της Ευρώπης. Και όμως, δεν παράγουμε ούτε εξάγουμε κανένα φυτικό σκεύασμα.

Η μόνη παραγωγή αφορά αρωματικά φυτά, αλλά γίνεται σε μικρή κλίμακα (0,05% της καλλιεργήσιμης έκτασης). Με 700 ιθαγενή φυτά, η Ελλάδα έχει τεράστιες προοπτικές ανάπτυξης και θα μπορούσε να πρωταγωνιστήσει σε μία αγορά που γνωρίζει μεγάλη αύξηση.
Παρά την πλούσια και γνωστή από την εποχή του Ιπποκράτη χλωρίδα, η χώρα μας δεν περιλαμβάνεται καν στον ευρωπαϊκό χάρτη εξαγωγής φαρμακευτικών φυτών με... συνταγή από την Οδύσσεια.
Τα παραπάνω αναφέρθηκαν, μεταξύ άλλων, χθες σε ημερίδα που διοργάνωσαν ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΟΦ) και το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο της Αθήνας, με θέμα «Τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά ως μοχλός αέναης ανάπτυξης της χώρας».
Ο πρόεδρος του Οργανισμού, κ. Δημήτρης Λιντζέρης, υπογράμμισε ότι η ανάπτυξη της χώρας θα μπορούσε να στηριχθεί στα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει, μεταξύ των οποίων και η σύνδεση της επιστημονικής έρευνας με τους καρπούς της γης.

Η χώρα μας -είπε- έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτή την παρασκευή φυτικών εκχυλισμάτων με φυτικές προδιαγραφές, φαρμάκων φυτικής προέλευσης, καλλυντικών και συμπληρωμάτων διατροφής.
Σύμφωνα με τον κ. Λιντζέρη, ο ΕΟΦ στοχεύει στην ενδυνάμωση των ερευνητικών προγραμμάτων και στη διασφάλιση της συνεργασίας δημόσιων και ιδιωτικών φορέων. Στοχεύει, επίσης, να αναδείξει τη χρησιμότητα των προϊόντων αυτών σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Οι ομιλητές της ημερίδας έκαναν λόγο για μία χαμένη επενδυτική ευκαιρία από την πλευρά της Ελλάδας, με δεδομένο ότι τα φαρμακευτικά φυτά έχουν ζήτηση σε αναδυόμενες και μεγάλες αγορές, όπως η Ρωσία, η Κίνα και η Ινδία.
Τον εθνικό μας θησαυρό, όμως, εκμεταλλεύονται τρίτες χώρες. Ανέφεραν χαρακτηριστικά ότι η αστυνομία συνέλαβε πρόσφατα ομάδα Αλβανών στα βουνά της Ηπείρου και κατάσχεσε 4,5 τόνους τσάι του βουνού.
Ο πρόεδρος του ΕΟΦ τόνισε ότι η Αλβανία είναι η τρίτη ευρωπαϊκή χώρα σε εξαγωγές φαρμακευτικών φυτών, μετά τη Γερμανία και τη Βουλγαρία. Την ίδια ώρα, η χώρα μας, με την πλουσιότερη χλωρίδα φαρμακευτικών φυτών, δεν περιλαμβάνεται στον συγκεκριμένο χάρτη.

Φυτικές θεραπείες
Οι φυτικές θεραπείες είναι επιστημονικά αποδεκτές και σήμερα: Οι εθνικές αρχές της Κόστα Ρίκα συνήψαν συμφωνία με πολυεθνική φαρμακευτική εταιρεία, με σκοπό την εκμετάλλευση του φυτικού της πλούτου.
Οι αρμόδιες αρχές της Ινδίας εκδίδουν σε ετήσια βάση δύο τόμους του «Εθνικού Συνταγολογίου», στον δεύτερο τόμο του οποίου γίνεται εκτενής αναφορά στα σκευάσματα του Ιπποκράτη και του Γαληνού. Με βάση τις αναφορές σε αρχαία ελληνικά κείμενα, φαρμακευτική εταιρεία ερευνά την πιθανότητα παρασκευής φαρμάκου κατά της νόσου Αλτσχάιμερ.
Μιλώντας στην ημερίδα, ο αναπληρωτής υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Πάρις Κουκουλόπουλος ανέφερε ότι το νέο θεσμικό πλαίσιο δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τη δημιουργία εθνικού καταλόγου αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών. Τόνισε, δε, ότι οι δράσεις της νέας αγροτικής πολιτικής αποτελούν «διαβατήριο» για μεγάλη ανάπτυξη του εν λόγω κλάδου.
Ο πρόεδρος του ΕΟΦ εξέφρασε την εκτίμηση ότι η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτή την παραγωγική δραστηριότητα. Εχει την ευκαιρία να αποτελέσει μία από τις βασικές χώρες παραγωγής πρώτης ύλης, καταλαμβάνοντας σημαντικό μερίδιο στην αγορά.

Πολυεθνική
Έρευνες για τα φάρμακα των αρχαίων
Μεγάλη πολυεθνική φαρμακοβιομηχανία έχει χρηματοδοτήσει έρευνες στο κείμενο της Οδύσσειας, με θέμα τον εντοπισμό φυτικών σκευασμάτων, ενώ οι Ινδοί κάνουν πειράματα, προκειμένου να διαπιστώσουν ποια φάρμακα του Ιπποκράτη είναι αξιοποιήσιμα σήμερα.
Στις ραψωδίες του Ομήρου υπάρχουν αναφορές σε ανδροφόρα, δηλαδή δηλητηριώδη βότανα, για οδυνήφατα φάρμακα, δηλαδή παυσίπονα, και λυγρά, δηλαδή επιβλαβή φάρμακα που επιδρούσαν στον ψυχισμό.
Η Κίρκη χρησιμοποιούσε λυγρά φάρμακα, ενώ ο Ερμής φέρεται να έδωσε τον Οδυσσέα μώλυ ως αντίδοτο στα λυγρά. Το μώλυ περιείχε μάλλον είδος κρεμμυδιού, σκόρδου, μανδραγόρα και τουλίπα. Θεωρείται ως αντιχολινεργικό αντίδοτο, το οποίο αντιμετωπίζει δηλητηρίαση από αλκαλοειδή.
Στην Οδύσσεια αναφέρεται, επίσης, το νηπενθές, το οποίο χαρακτηρίζεται ως κατευναστικό και παυσίλυπο. Προκαλούσε, προφανώς, αύξηση της σεροτονίνης.
Οι αρχαίοι Έλληνες, με βάση το πείραμα, την παρατήρηση, με κριτικό πνεύμα και επιστημονική θεώρηση, έθεσαν τη βάση των επιστημών.

Ο Ιπποκράτης
Επί των ημερών του Ιπποκράτη η Ιατρική και η Θεραπευτική παύουν να είναι θεοκρατικές. Απομακρύνονται από τη μαγεία και τη δεισιδαιμονία και αποκτούν υπόσταση ανεξάρτητης επιστήμης. Στο έργο του Ιπποκράτη αριθμούνται 336 φάρμακα.
Οι αρμόδιες αρχές της Ινδίας εκδίδουν σε ετήσια βάση δύο τόμους του «Εθνικού Συνταγολογίου», στον δεύτερο τόμο του οποίου γίνεται εκτενής αναφορά στα σκευάσματα του Ιπποκράτη και του Γαληνού. Με βάση τις αναφορές σε αρχαία ελληνικά κείμενα, φαρμακευτική εταιρεία ερευνά την πιθανότητα παρασκευής φαρμάκου κατά της νόσου Αλτσχάιμερ.