ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ - Τῶν ἑπτὰ σοφῶν συμπόσιον (Ἠθικὰ 153a-153d)

[9] Τούτων πάλιν ἀναγνωσθέντων, ὦ Νίκαρχε, γενομένης σιωπῆς Θαλῆς ἠρώτησε τὸν Νειλόξενον εἰ προσήκατο τὰς λύσεις ὁ Ἄμασις. ἐκείνου δ᾽ εἰπόντος ὅτι τὰς μὲν ἀπεδέξατο ταῖς δ᾽ ἐδυσκόλαινε,

[153b] «καὶ μὴν οὐδέν,» εἶπεν ὁ Θαλῆς, «ἀνεπίληπτόν ἐστιν, ἀλλ᾽ ἔχει πάντα διαμαρτίας μεγάλας καὶ ἀγνοίας. οἷον εὐθὺς ὁ χρόνος πῶς ἂν εἴη πρεσβύτατον, εἰ τὸ μὲν αὐτοῦ γεγονὸς τὸ δ᾽ ἐνεστώς ἐστι τὸ δὲ μέλλον; ὁ γὰρ μεθ᾽ ἡμᾶς ἐσόμενος χρόνος καὶ πραγμάτων τῶν νῦν καὶ ἀνθρώπων νεώτερος ἂν φανείη. τὸ δὲ τὴν ἀλήθειαν ἡγεῖσθαι σοφίαν οὐδὲν ἐμοὶ δοκεῖ διαφέρειν τοῦ τὸ φῶς ὀφθαλμὸν ἀποφαίνειν. εἰ δὲ τὸ φῶς καλόν, ὥσπερ ἐστίν, ἐνόμιζε, πῶς τὸν ἥλιον αὐτὸν παρεῖδε; τῶν δ᾽ ἄλλων ἡ μὲν περὶ θεῶν καὶ δαιμόνων ἀπόκρισις θράσος ἔχει καὶ κίνδυνον,

[153c] ἀλογίαν δὲ καὶ πολλὴν ἡ περὶ τῆς τύχης· οὐ γὰρ ἂν μετέπιπτε ῥᾳδίως οὕτως, ἰσχυρότατον οὖσα τῶν ὄντων καὶ ῥωμαλεώτατον. οὐ μὴν οὐδ᾽ ὁ θάνατος κοινότατόν ἐστιν· οὐ γάρ ἐστι πρὸς τοὺς ζῶντας. ἀλλ᾽ ἵνα μὴ δοκῶμεν εὐθύνειν τὰς τῶν ἑτέρων ἀποφάσεις, ἰδίας ταῖς ἐκείνου παραβάλωμεν· ἐμαυτὸν δὲ παρέχω πρῶτον, εἰ βούλεται Νειλόξενος, ἐρωτᾶν καθ᾽ ἕκαστον. ὡς οὖν ἐγένοντο τότε, κἀγὼ νῦν διηγήσομαι τὰς ἐρωτήσεις καὶ τὰς ἀποκρίσεις·

 [153d]
“Τί πρεσβύτατον;” “θεός,”  ἔφη Θαλῆς· ”ἀγέννητον γάρ ἐστι.”
“Τί μέγιστον;” “τόπος· τἄλλα μὲν γὰρ ὁ κόσμος, τὸν δὲ κόσμον οὗτος περιέχει.”
“Τί κάλλιστον;” “κόσμος· πᾶν γὰρ τὸ κατὰ τάξιν τούτου μέρος ἐστί.”
“Τί σοφώτατον;” “χρόνος· τὰ μὲν γὰρ εὕρηκεν οὗτος ἤδη, τὰ δ᾽ εὑρήσει.”
“Τί κοινότατον;” “ἐλπίς· καὶ γὰρ οἷς ἄλλο μηδέν, αὕτη πάρεστι.”
“Τί ὠφελιμώτατον;” “ἀρετή· καὶ γὰρ τἄλλα τῷ χρῆσθαι καλῶς ὠφέλιμα ποιεῖ.”
“Τί βλαβερώτατον;” “κακία· καὶ γὰρ τὰ πλεῖστα βλάπτει παραγενομένη.”
“Τί ἰσχυρότατον;” “ἀνάγκη· μόνον γὰρ ἀνίκητον.”
“Τί ῥᾷστον;” “τὸ κατὰ φύσιν, ἐπεὶ πρὸς ἡδονάς γε πολλάκις ἀπαγορεύουσιν.”

***
[9] Όταν διαβάστηκαν και αυτά, έγινε, Νίκαρχέ μου, για λίγο σιωπή, και αμέσως μετά ο Θαλής ρώτησε τον Νειλόξενο αν ο Άμασης δέχτηκε τις απαντήσεις. Όταν εκείνος του είπε ότι άλλες τις δέχτηκε, κάποιες άλλες όμως δεν τον ικανοποίησαν καθόλου,

[153b] ο Θαλής είπε: «Στην πραγματικότητα, τίποτε δεν υπάρχει σ᾽ αυτές που να είναι υπεράνω αμφισβήτησης: όλες τους περιέχουν μεγάλα σφάλματα και σημάδια άγνοιας. Επί παραδείγματι στην πρώτη απάντηση: Πώς μπορεί ο χρόνος να είναι το πιο παλιό πράγμα, αφού ένα μέρος του είναι παρελθόν, ένας μέρος του είναι παρόν και ένα μέρος του είναι μέλλον; Ο χρόνος που θα ᾽ρθει ύστερα από μας, ολοφάνερα θα είναι νεότερος από τα σημερινά πράγματα και από τους σημερινούς ανθρώπους. Το να θεωρεί, πάλι, την αλήθεια σοφία, δεν έχει κατά τη γνώμη μου καμιά διαφορά από το να θεωρεί το φως μάτι. Κι αν θεωρούσε ωραίο πράγμα το φως, που πράγματι είναι, πώς παρέβλεψε τον ίδιο τον ήλιο; Από τις υπόλοιπες απαντήσεις η απάντηση που σχετίζεται με τους θεούς και τους δαίμονες δείχνει τόλμη και αποκοτιά,

[153c] ενώ η απάντηση για την τύχη είναι παράλογη, και μάλιστα σε μεγάλο βαθμό· δεν θα άλλαζε, πράγματι, τόσο εύκολα, αν ήταν το πιο δυνατό και το πιο ισχυρό πράγμα στον κόσμο. Αλλά και ο θάνατος δεν είναι το πιο κοινό σε όλους πράγμα, αφού δεν σχετίζεται με τους ζωντανούς. Για να μη φανεί όμως ότι το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να επικρίνουμε τις γνώμες των άλλων, ας παραβάλουμε τις δικές μας απαντήσεις με τις απαντήσεις εκείνου. Προσφέρομαι μάλιστα να αρχίσω πρώτος, αν ο Νειλόξενος θέλει να μου υποβάλει χωριστά μία μία τις ερωτήσεις. Με τη σειρά λοιπόν που έγιναν τότε, θα σας διηγηθώ κι εγώ τώρα τις ερωτήσεις και τις απαντήσεις:

[153d]
“Ποιό είναι το πιο παλιό πράγμα; ” “Ο θεός”, είπε ο Θαλής· “γιατί είναι κάτι που δεν γεννήθηκε ποτέ.”
“Ποιό είναι το πιο μεγάλο πράγμα;” “Ο χώρος· γιατί όλα τα άλλα τα περιέχει το σύμπαν, και το σύμπαν αυτός.”
“Ποιό είναι το πιο ωραίο πράγμα;” “Το σύμπαν· γιατί καθετί που έχει τάξη είναι μέρος του.”
“Ποιό είναι το πιο σοφό πράγμα;” “Ο χρόνος· γιατί αυτός άλλα τα έχει ήδη βρει, και τα άλλα θα τα βρει.”
“Ποιό είναι το πιο κοινό σε όλους πράγμα;” “ Η ελπίδα· γιατί κι αυτοί που δεν έχουν τίποτε άλλο, έχουν αυτήν.”
“Ποιό είναι το πιο ωφέλιμο πράγμα;” “Η αρετή· γιατί κάνει ωφέλιμα και όλα τα άλλα με την καλή τους χρήση.”
“Ποιό είναι το πιο βλαβερό πράγμα;” “Η κακία· γιατί η παρουσία της καταστρέφει τα πιο πολλά πράγματα.”
“Ποιό είναι το πιο δυνατό πράγμα;” “Η ανάγκη: είναι το μόνο πράγμα που δεν μπορούμε να νικήσουμε και να ξεπεράσουμε.”
“Ποιό είναι το πιο εύκολο πράγμα;” “Το να ακολουθεί κανείς τη φύση· γιατί με τις ηδονές πολύ συχνά οι άνθρωποι κουράζονται”.

ΤΟ ΑΣΤΡΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ

Σύμφωνα με μία κοινή πεποίθηση των σοφών των αρχαίων λαών και τις δοξασίες των πρώτων χριστιανικών χρόνων, οι ψυχές των όντων σε αυτήν, την εδώ κάτω ζωή, κατήλθαν από κάποιο μακρινό νοητό τόπο, αφού πρώτα διέσχισαν τον ουράνιο θόλο. Η κάθοδος των ψυχών στα σώματα συνδυάζεται συνήθως με την αναμενόμενη ανοδική επιστροφή σε εκείνον τον υπερουράνιο τόπο καταγωγής, είτε στη μετά θάνατον ζωή, είτε χάρη σε κάποιες εκστατικές εμπειρίες.

 

Για τον νεοπλατωνικό φιλόσοφο Πλωτίνο, που έζησε τον 3ο αι. μ.X., η κάθοδος και η άνοδος της ψυχής εντάσσεται στο σύστημά του και απορρέει από αυτό. Ο Πλωτίνος χρησιμοποίησε τις μυστηριακές δοξασίες των θρησκειών της εποχής του, που μιλούσαν για την ψυχανωδία, δηλ. το ανοδικό ταξίδι της ψυχής. Στο έργο του, που ο μαθητής του Πορφύριος ονόμασε Ἐννεάδες χωρίζοντάς το σε 6 βιβλία των 9 πραγματειών το καθένα [1], η ιδέα της πτήσης συνδυάζεται τόσο με τη μυστική εμπειρία, όσο και με την οντολογική του θεωρία. Για τον Πλωτίνο, αλλά και για τους μεταγενέστερους νεοπλατωνικούς – τουλάχιστον σε γενικές γραμμές, διότι μετά τον Πλωτίνο προσθέτουν ιεραρχικά επίπεδα και οντότητες - ο κόσμος αποτελείται από τρεις υποστάσεις, το Εν ή το Αγαθό, το Νου και την Ψυχή.

 

Με βάση την κάθετη απορροή από το πάνω προς τα κάτω, στην ιεραρχία των υποστάσεων αυτών, παράγεται η ύλη διαμέσου των διαμορφωτικών αρχών ή λόγων. Ακολουθώντας την αντίστροφη πορεία, ο άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να ανέλθει με την ψυχή του στην Καθολική Ψυχή και κατόπιν στο Νου, πριν του επιτραπεί η θέα του Ενός ή Αγαθού. Η πορεία της ψυχής προς τον νοητό κόσμο προϋποθέτει, ωστόσο, την αστρική πτήση, δηλ. τη διαδικασία της ανάβασης [2].

 

Τώρα το αστρολογικό και αστρονομικό κοσμοείδωλο στην ύστερη αρχαιότητα, προϋπέθετε τους επτά πλανήτες να περιστρέφονται γύρω από τη γη στον ουρανό (Σελήνη, Ερμής, Αφροδίτη, Ήλιος, Άρης, Ζευς, Κρόνος), άλλοτε σύμφωνα με την «Αιγυπτιακή» και άλλοτε σύμφωνα με τη «Χαλδαϊκή» (και Πτολεμαϊκή) τάξη (με τον Ερμή και την Αφροδίτη πάνω από τον Ήλιο και κάτω από τον Ήλιο αντίστοιχα). Η αστρολογική αυτή εικόνα συνδέθηκε με την ελληνική αστρονομία για να αποκτήσει ένα επιστημονικό περίβλημα. Μέσα σε αυτό το αρχαίο κοσμοείδωλο θεμελιώνεται και το σχήμα των μετενσαρκώσεων της ψυχής, η οποία μεταβαίνει από τον ουρανό δια των πλανητικών σφαιρών στη γη, για να ανέλθει ξανά πίσω στη συνέχεια από τον ίδιο δρόμο.

 

Μακρινή κοιτίδα του ανθρώπου λοιπόν, είναι τα έμψυχα άστρα μακριά από τη γη. Ο ίδιος ο άνθρωπος ως μικρόκοσμος είναι φτιαγμένος κατά το πρότυπο του μακρόκοσμου. Ο Πρόκλος γράφει: «Και πρέπει να εξετάσει κανείς τον άνθρωπο σε βάθος, όπως πράξαμε για τον κόσμο, διότι είναι και αυτός ένας κόσμος σε μικρογραφία. Διότι έχει όπως το σύμπαν, μία νόηση, ένα λόγο, ένα θεϊκό σώμα, ένα θνητό σώμα και οι διαιρέσεις του είναι ανάλογες με εκείνες του Παντός» [3]. Στη συνέχεια ο Πρόκλος αντιστοιχεί τον άνθρωπο με τον κόσμο: νοητικό μέρος-Κρόνος, πολιτικόν-Δίας, θυμοειδές-Αρης, φωνητικόν-Ερμής, επιθυμητικόν-Αφροδίτη, αισθητικόν –Ήλιος, αυγοειδές σχήμα-Ουρανός εν γένει, θνητό σώμα-υποσελήνιος κόσμος.

 

Ήδη στο μεταφυσικό σύστημα του Ιάμβλιχου δεν υπάρχουν μόνο οι ανθρώπινες ψυχές, αλλά και των «κρειττόνων γενῶν», δηλαδή οι θεοί, οι άγγελοι, οι αρχάγγελοι, οι δαίμονες, οι άρχοντες και οι ήρωες. Οι ψυχές όλων αυτών των όντων κινούνται σε ένα διαμεσολαβητικό διάστημα ανάμεσα στον εγκόσμιο και υπερκόσμιο χώρο. Το μεταφυσικό σύστημα του Ιαμβλίχου, το οποίο αντικατοπτρίζει το αστρικό κοσμοείδωλο του, είναι μία μετάλλαξη της διαβάθμισης των γενών και των ειδών, όπως π.χ. την περιέγραψε ο Πλάτων. Επίσης, όπως στον Πλωτίνο στο βαθμό που ανέρχονται οι ψυχές ως προς την τάξη, αυξάνει η οντολογική αξία τους και η ποιότητά τους. Όταν αντίθετα μία ψυχή κατέρχεται σε αυτή την κλίμακα των γενών χάνει σταδιακά ως προς την ουσία της ή, για να ακριβολογήσουμε, ως προς τη συμμετοχή της στο κατ’ ουσία Αγαθό, που αποτελεί τον δεύτερο θεό στην Ιαμβλίχεια ιεράρχηση. Τούτο συμβαίνει, διότι ο πρωταρχικός θεός ή το Έν ή το Αγαθό παραμένει, όπως και για τον Πλωτίνο, επέκεινα ουσίας. Το κατ’ ουσία Αγαθό αποτελεί τον ενοποιητικό και συνεκτικό οντολογικό σύνδεσμο ανώτερων και κατώτερων γενών. Η ψυχή για αυτά τα ταξίδια της χρησιμοποιεί ένα «όχημα» ή «αστρικό σώμα». Συνέπεια αυτής της βαθμιδωτής οντολογίας είναι ότι η σχέση της ψυχής με το όχημα της περιορίζεται, όσο λιγότερο συμμετέχει η ψυχή στο Έν.

 

Όλοι οι νεοπλατωνικοί είναι συνεπείς ως προς αυτήν την οντολογική ιεραρχία. Η κάθοδος στην ύλη σηματοδοτεί τη μείωση ως προς την ουσία, ενώ η επάνοδος στον υπερουράνιο κόσμο, πέρα ακόμη από τους ορατούς θεούς μέχρι τους αόρατους, οδηγεί στην πλήρη «αϋλοποίηση» της ψυχής και την μεγαλύτερη συμμετοχή της στην αγαθότητα. Ο μόνος τρόπος για την ανοδική πορεία είναι για την ψυχή οι καθαρτικές διεργασίες.

 

Ας σημειωθεί ότι για τους αρχαίους και ιδιαίτερα για τους Νεοπλατωνικούς οι πλανήτες είναι θεοί, άρα έμψυχα όντα. Ο Πλωτίνος δεν πιστεύει ότι οι «αστροθεοί» επηρεάζουν απαραίτητα τους θνητούς ανθρώπους, εφόσον αυτοί οι τελευταίοι είναι υπεύθυνα πλάσματα [4]. Η γνώμη του για την αστρολογία είναι πως αποτελεί μία απλή οιωνοσκοπία. Η επίδραση των άστρων αφορά μόνο στο κατώτερο σωματικό μέρος των ανθρώπων και όχι τον ανώτερο εαυτό, που προσηλώνεται στο Αγαθό[5].

 

Το αχανές πεδίο του διαστήματος, μέσα ακόμη και από την εικόνα του που ίσχυε στην εποχή του Πλωτίνου, προκαλεί τον τρόμο και για τούτο η ψυχή είναι ανάγκη να ενσωματωθεί, να καλυφθεί και να αποκτήσει ένα «αστρικό σώμα» ή ένα «όχημα» ή ένα «σκάφος» πριν κατέλθει στα γήινα σώματα. Για την άνοδό της, επίσης, η ψυχή έχει ανάγκη από ένα παρόμοιο περίβλημα. Είναι άραγε η ένωσή της με την υπέρτατη αρχή μία πράξη απελευθέρωσης, τόσο από το γήινο, όσο και από το αστρικό σώμα; Είναι την αληθινή ζωή την οποία έρχεται να συναντήσει η ψυχή ταξιδεύοντας στο διάστημα ή την εξαφάνιση σε μία απέραντη κοσμική χοάνη; Ό,τι και εάν ισχύει, παραμένει σαφές ότι με τη θεωρία του οχήματος προδιαγράφηκε η έντονη λαχτάρα του ανθρώπου να στραφεί προς τα άστρα, ακολουθώντας το εσωτερικό και εξωτερικό του πεπρωμένο.

--------------------------------
Παραπομπές - Σημειώσεις

[1] Η περισσότερο έγκυρη έκδοση των Ἐννεάδων του Πλωτίνου είναι Plotini, Opera, Ed. P. Henry and H.-R. Schwyzer, Editio maior, tom. I-III, Paris-Bruxelles-Leiden 1951-1973. Συντομευμένη έκδοσή της είναι η Plotini, Opera, Ed. P. Henry and H.-R. Schwyzer, Editio minor, tom. I-III, Oxford Classical Texts, Oxford 1964-1982. Το ίδιο κείμενο με αγγλική μετάφραση περιέχεται στο έργο: Plotinus, Enneads, Text with English translation by A.H. Armstrong, vol. I-VII, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts/ William Heineman Ltd, Loeb Classical Library, London 1966-1988

[2] Ἐννεάδες ΙV.3.26.

[3] Πρόκλος, Εἰς Τίμαιον 5. 237, Commentaire sur le Timée. Tom. 1-5, Traduction et notes par A. –J.Festugière, Bibliothèque des textes Philosophiques, J. Vrin, Paris 1966-1968

[4] Ἐννεάδες ΙΙΙ.3. Το θέμα της επιρροής της αστρολογίας στους ανθρώπους το εξετάζει ο Πλωτίνος στη πραγματεία ΙΙ.3 (Περὶ τοῦ εἰ ποιεί τὰ ἄστρα). Τα άστρα δεν είναι κακοποιοί δυνάστες, αλλά συνεργοί στην υπέροχη ευταξία του σύμπαντος. Η κίνηση τους δεν γίνεται αυθαίρετα αλλά εξαρτάται από την ενέργεια και εκδήλωση της ψυχής του κόσμου. (Πλωτίνου, Εννεάς Δευτέρα. Αρχαίο Κείμενο, Μετάφραση, Σχόλια Παύλος Καλλιγάς, Κέντρον Εκδόσεως Έργων Ελλήνων Συγγραφέων, Ακαδημία Αθηνών, Βιβλιοθήκη Α. Μανούση, Αθήναι 1997, σ. 226).

[5] Ἐννεάδες VI.8.7.1-2. Καθώς η επίδραση των άστρων δεν αφορά το ανώτερο τμήμα της ψυχής του ανθρώπου, τούτο σημαίνει ότι αυτός είναι προετοιμασμένος για την άνοδο δια μέσου των υποστάσεων έως την αρχή των πάντων, το Εν. Αντίθετα, κατά τον Πρόκλο, είναι ολόκληρη η ψυχή που καταπίπτει στον κόσμο των σωμάτων. (Πρόκλου, Στοιχείωσις Θεολογική, Εισαγωγή E.R. Dodds, Μετάφραση Ιγνάτιος Σακαλής, Εκδ. Πολύτυπο, χ.τ., 1982, σ. 255). Αυτό δεν συμβαίνει λόγω της απαισιοδοξίας του, αλλά διότι η ψυχή οφείλει να χρησιμοποιήσει όλες τις δυνάμεις της ώστε να ανέλθει και πάλι δια μέσου της αστρικής οδού στο νοητό βασίλειο. Άρα αποδίδεται στον άνθρωπο μεγαλύτερο μέρος ευθύνης και ελευθερίας σε σχέση με τον προγενέστερο Νεοπλατωνισμό του Πλωτίνου. 

Οι κακοί επιβιώνουν αλλά δεν ευτυχούν

Κακός δε γίνεσαι, γεννιέσαι και δεν υπάρχει δικαιολογία γι’ αυτό. Υπάρχουν πράγματι άνθρωποι που η ψυχή τους νοσεί. Μόνο μια άρρωστη ψυχή λειτουργεί με γνώμονα το μίσος, την κακία και την εκδίκηση. Η κοινωνία μας ολόκληρη νοσεί, επικροτώντας αυτές τις συμπεριφορές. Δίνοντας ακόμη και κίνητρο, ώστε να εξακολουθήσουν. Καθόλου δε με απασχολεί τι έχετε περάσει, τι σας συνέβη, γιατί όλη αυτή η χολή πλημμυρίζει το μέσα σας. Καταλαγιάζει κάπως, μόνο όταν κάνετε έναν άνθρωπο να ντραπεί και να πονέσει. Ο κάθε ένας μας κουβαλάει το δικό του πόνο κι αν κάπου μπορεί να επιδείξει κάποιος την ποιότητα και την αξία του, είναι όταν συνεχίζει να κοιτάει τον απέναντί του με συμπόνια παρά τα προβλήματα του, τις πληγές και την πίκρα του.

Όχι, δε σας δικαιολογώ για όλο αυτό το μίσος που προσπαθείτε να κρύψετε πίσω από ψεύτικα χαμόγελα – κι αυτό μόνο αν κάτι περιμένετε να κερδίσετε. Σε διαφορετική περίπτωση, ξεδιάντροπα ταπεινώνετε ανθρώπους που θεωρείτε «κατώτερούς» σας. Οι περισσότεροι θα βρείτε ή θα δημιουργήσετε θέσεις εξουσίας, μέσα απ’ τις οποίες θα έχετε πρόσβαση σε ανθρώπους που θα τους κάνετε να πιστέψουν πως σας έχουν ανάγκη. Μα μόνο έτσι, λοιπόν, έχετε υπόσταση, ανθρωπάκια; Μόνο με το φόβο και τον ψυχολογικό εκβιασμό;

Μάθετε, λοιπόν, πως όσες κολακείες κι αν δεχθείτε υπό αυτή τη σκιά, δεν έχουν καμία απολύτως αξία. Το μόνο που έχει αξία στο πέρασμά μας είναι ο σεβασμός. Αυτός έρχεται μόνο φυσικά κι αβίαστα, απλά γιατί ο άλλος μπορεί να ξεδιαλύνει ένα φως μέσα μας. Αντίθετα το σκοτάδι που εσείς κουβαλάτε, δεν μπορεί παρά να φανερωθεί αργά ή γρήγορα και τότε θα δεχθείτε αυτό που αξίζετε, την απομόνωση και την απαξίωση. Όπως είχε πει κάποτε ο Νίκος Καζατζάκης: «Το κακό πάντα στην αρχή θριαμβεύει και πάντα στο τέλος νικάται».

Δε μιλώ για κανενός είδους τιμωρία, τιμωρίες δεν υπάρχουν. Όμως κάθε πράξη έχει συνέπειες και κόστος, είτε θετικό είτε αρνητικό. Ο νόμος της δράσης κι αντίδρασης διαφεντεύει ολόκληρο το σύμπαν, πιστέψατε πως θα εξαιρούσασταν εσείς; Όταν θα πέσει η μάσκα σας, κανείς δε θα θελήσει να παραμείνει γύρω σας. Μοναξιά, αυτή θα είναι η συνέπεια της δικής σας κακίας.

Δε θα υπάρξουν αληθινές στιγμές για εσάς. Χαρούμενες, αθώες στιγμές. Κι η ευτυχία τελικά είναι αυτό ακριβώς, αυτές οι στιγμές. Ούτε οι θέσεις ούτε οι πόζες. Είναι μικρές στιγμές που η καρδιά τραγουδά και που ο διπλανός μας μπορεί να ακούσει το τραγούδι της και να συγχρονιστεί με το ρυθμό. Η ένωση των ανθρώπων σε άυλο επίπεδο, έστω και για ένα δευτερόλεπτο, αυτό είναι η ευτυχία. Κάτι που εσείς δε θα νιώσετε ποτέ, γιατί δεν έχετε την ικανότητα να λευτερώσετε τον εγωισμό σας, να λυγίσετε μπροστά σε μια συγκίνηση. Να γευθείτε αυτό το θαύμα, που ονόμασαν «ανθρώπινα συναισθήματα».

Όσο για εμάς που επιμένουμε να είμαστε καλοπροαίρετοι, εξυπηρετικοί κι ειλικρινείς, κινδυνεύουμε να χαρακτηριστούμε ακόμη κι αφελείς. Τόση αλλοίωση στις αξίες μας και στις αρχές αυτού του κόσμου. Δεν πειράζει, όμως, εμείς είμαστε φτιαγμένοι από άλλα υλικά. Ακόμη κι αν προσπαθήσουμε, δε θα μπορέσουμε ποτέ γίνουμε κυνικοί και ψεύτες ούτε και να παίξουμε με ανθρώπους.

Θα συνεχίζουμε να καλημερίζουμε τον κόσμο με ένα ειλικρινές χαμόγελο, θα βοηθάμε και θα έχουμε μια καλή κουβέντα για όλους, ακόμα κι όταν δεν είναι μπροστά. Επειδή έτσι γουστάρουμε κι όχι επειδή περιμένουμε να κερδίσουμε κάτι. Οι κερδισμένοι θα φανούν στον επίλογο της ζωής του καθενός.

Πώς ο άνθρωπος διαμορφώνει τα συναισθήματα

Μια εξέχουσα άποψη στην ψυχολογία είναι ότι η συναισθηματική ζωή μας διαμορφώνεται από τις αξίες και τις κρίσεις μας. Το μεγαλύτερο μέρος του συναισθήματος υποδηλώνει ότι τα συναισθήματά μας δεν είναι εξ ολοκλήρου εκτός ελέγχου μας. Δεν δημιουργούνται μόνα τους σε εμάς, είμαστε υπεύθυνοι για αυτά η αδυναμία μας να ελέγξουμε τα συναισθήματά μας σχετίζεται με τα όριά που ελέγχουν τις πεποιθήσεις και τις σκέψεις μας.

 

Τα συναισθήματα παρουσιάζονται συνήθως με εκτιμήσεις (αξιολογήσεις) γεγονότων που μας λένε πόσο σημαντικά είναι τα  γεγονότα σε σχέση με τους στόχους μας.

 

Η συναισθηματική εμπειρία ενός ατόμου είναι συνήθως αποτέλεσμα μιας υποκειμενικής ερμηνείας ενός γεγονότος και όχι του ίδιου του γεγονότος.

 

Διαφορετικά άτομα μπορούν να εκτιμήσουν το ίδιο γεγονός με διαφορετικό τρόπο.

 

Ένα συναίσθημα είναι ένα ιδιαίτερο είδος σκέψης για το τι κάνουμε για ένα γεγονός. Τα συναισθήματα, μας παρέχουν νοητική πρόσβαση στις κρίσεις και τους στόχους μας.

 

Για παράδειγμα, όταν ήμαστε ευτυχισμένοι μας υποδεικνύει ότι κάνουμε καλά.

Ο φόβος μας προειδοποιεί για τον κίνδυνο.

Ο θυμός παρέχει πληροφορίες σχετικά με την παραβίαση των δικαιωμάτων μας.

 

Ορισμένες ψυχικές ασθένειες μπορεί να χαρακτηρίζονται από χρόνιες δυσλειτουργικές εκτιμήσεις.

Για παράδειγμα, τα άτομα με κατάθλιψη τείνουν να πιστεύουν ότι δεν έχουν έλεγχο στα γεγονότα που συμβαίνουν στις δικές τους ζωές.

Οι επαναλήψεις ενεργοποιούν τις αρνητικές πεποιθήσεις και αποκτούν μια ισχυρότερη συνηθισμένη μορφή (σκέψη) που με την πάροδο του χρόνου είναι πιο εύκολη η πρόσβαση σε αγχωτικά γεγονότα της ζωής.

Εμείς ερμηνεύουμε ό, τι βλέπουμε ή ακούμε ως προς τη συνήθη σκέψη ή την προηγούμενη εμπειρία μας.

Καθώς βρισκόμαστε στην καθημερινότητά μας, λέμε μια ιστορία για την πραγματικότητα και αυτές οι ιστορίες διαμορφώνουν τις πεποιθήσεις μας.

Για παράδειγμα, σε ένα πείραμα οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι που τους έδωσαν δύο πανομοιότυπα ερυθρά κρασιά, είχαν μεγαλύτερη ευχαρίστηση όταν δοκίμασαν αυτό που τους είπαν ότι κόστιζε ακριβότερα.

Η έρευνα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η ευχαρίστηση ενός προϊόντος εξαρτάται περισσότερο από την αξία του προϊόντος, παρά από τις ουσιαστικές ιδιότητες του προϊόντος όπως η γεύση στην περίπτωση του οίνου.

 

Ο εγκέφαλος βασίζεται σε πεποιθήσεις όπως η Αντίληψη ότι τα ακριβότερα κρασιά κατά πάσα πιθανότητα θα έχουν καλύτερη γεύση.

Οι άνθρωποι έχουν την πεποίθηση ότι τα φθηνότερα κρασιά είναι κατώτερης ποιότητας, και αυτό μεταφράζεται σε Προσδοκίες για τι γεύση έχει ένα ακριβό κρασί.

 

Η ικανότητά μας να διαχειριζόμαστε τη ροή της σκέψης και του συναισθήματος συμβάλλει στην ευτυχία μας.

Με τακτική εξάσκηση σε μια νέα νοοτροπία μπορούμε να καλλιεργήσουμε ένα νέο συναίσθημα ή να ξεπεράσουμε ένα παθολογικό συναίσθημα (π.χ. θυμό).

 

Έτσι, η απουσία προκαταλήψεων μας οδηγεί σε μια πιο αληθινή άποψη του κόσμου.

Αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί από την μια μέρα στην άλλη, μια τέτοια ριζική αλλαγή μπορεί να διαρκέσει χρόνια.

Ο σκοπός είναι να μεταφέρει την ευαισθητοποίηση και τα συναισθήματα από ερεθίσματα, σε ερέθισμα και Κρίση.

Το άτομο μαθαίνει να βλέπει τις αυτόματες σκέψεις του από απόσταση και να αμφισβητεί την εγκυρότητά τους.

Εν ολίγοις, μπορούμε να απελευθερωθούμε από τα καταστρεπτικά συναισθήματα όπως ο θυμός και η απογοήτευση, αναπτύσσοντας την ικανότητα να επιλέγουμε πώς να ερμηνεύουμε και να αξιολογούμε τις Καταστάσεις.

 

Το καθήκον σας δεν είναι να αναζητήσετε αγάπη, αλλά απλά να αναζητήσετε και να βρείτε όλα τα εμπόδια μέσα στον εαυτό σας που έχετε χτίσει εναντίον του.

Οι μεγαλύτερες αλλαγές της ζωής, έγιναν αθόρυβα

Τις μεγαλύτερες αλλαγές της ζωής σου, δεν τις συζήτησες με κανέναν. Δεν τις ανακοίνωσες, δεν τις φώναξες, δεν τις παρουσίασες και το κυριότερο δεν τις διαφήμισες.

Έγιναν μέσα από μια έκρηξή σου, την πιο ανύποπτη στιγμή, που ήταν τόσο δυνατή που σε έκανε κομμάτια. Και σου πήρε καιρό να τα μαζέψεις τα κομμάτια. Ήταν πολλά και είχαν σκορπίσει στους πέντε ανέμους. Όμως έκατσες μόνος και τα μάζεψες όλα, με υπομονή.

Τα καθάρισες και τα άπλωσες γύρω σου. Άλλα τα κράτησες, άλλα τα φύλαξες, άλλα τα πέταξες και κάποια από εκείνα που απέμειναν τα έβαλες στην θέση που τους άξιζε να είναι από την αρχή κι εσύ απλά εθελοτυφλούσες.

Θα βρεις και 2-3 το πολύ, που θα μείνουν εκεί που ήταν από την αρχή γιατί είναι εκείνα που ήταν πάντα καθαρά και δεν έσπασαν ποτέ. Είναι εκείνα, που άντεχαν πάντα, τα πάντα.

Και στέκεσαι και πάλι όρθιος. Φαινομενικά ίδιος, φαινομενικά απαράλλαχτος και ουσιαστικά άγνωστος. Τόσο άγνωστος που με κάποιους θα πρέπει να ξανασυστηθείς. Με άλλους πάλι, απλά δεν θα χάσεις το χρόνο σου ξανά όχι για να ξανασυστηθείς αλλά ούτε για να αναπνεύσεις τον ίδιο αέρα.

Θα βρεθούν κι εκείνοι που θα σε ρωτήσουν γεμάτοι περιέργεια “μα τι έπαθες;” κι εσύ το μόνο που θα απαντάς θα είναι η αλήθεια σου.. “τίποτα”. Και είναι όντως η αλήθεια σου αυτό.  Βλέπεις δεν έπαθες “κάτι”, απλά άλλαξες. Κι όταν αλλάζεις, ξεβολεύεις.

Ξεβολεύεις εκείνους που στα τεφτέρια τους σε είχαν για δεδομένο.
Ξεβολεύεις εκείνους που νόμιζαν πως σε ήξεραν και πώς ήσουν προβλέψιμος.
Ξεβολεύεις εκείνους που πια δεν χωράνε και θα πρέπει να βρουν καινούριο φυτό για να τραφούν σαν άλλοι κισσοί..
Ξεβολεύεις εκείνους που έμαθαν να τους αγαπάς αδιαπραγμάτευτα, να τους στηρίζεις αδιάκοπα και να τους προστατεύεις βάζοντας τον εαυτό σου δίχτυ ασφαλείας.
Ξεβολεύεις τα ανθρωπάκια που έμαθαν να μην τους χαλάς χατίρι.

Πιο πολύ όμως, ξεβολεύεις τον παλιό σου εαυτό που πια αποχωρεί.

Γιατί πριν βολευτούν οι κισσοί, πριν αράξουν οι κηφήνες, πριν χρησιμοποιηθείς από τους τενεκέδες που ξέρουν να κάνουν μόνο θόρυβο με το κενό τους, τους το είχες επιτρέψει εσύ!

Άρα μην ψάχνεις κανέναν κακό στο παραμύθι... ο δράκος σου, ήσουν εσύ!

Γι’ αυτό και ήξερες ακριβώς πώς να τον σκοτώσεις. Γιατί και το παραμύθι, και ο δράκος, ήταν δικά σου από την αρχή κι ας τα άφησες να γίνουν… δημοσίας χρήσης! Μόνο που αυτό το παραμύθι, ακριβώς επειδή το γράφεις εσύ, μπορείς να το αλλάξεις όποτε θες, όπως θες, επειδή το θες, χωρίς να απολογηθείς σε κανέναν.

Και απορεί κανείς γιατί οι ποιητές έχουν γράψει τόσο όμορφα πράγματα για την αγάπη

Το αν αγαπάς πραγματικά τον άνθρωπο είναι κάτι που πρέπει να το αντιμετωπίσεις και να το ανακαλύψεις μόνη σου. Αν δεν το αντιμετωπίσεις, αυτό είναι δειλία.
Και με το να κρύβεις τη δειλία σου, μεγαλοποιείς τόσο πολύ ένα ξέσπασμα ζήλιας, που ξεχνάς εντελώς ότι στην πραγματικότητα το θέμα είναι αν εσύ αγαπάς ή όχι.
Το μόνο που χρειάζεται, είναι το να είσαι εσύ απολύτως ξεκάθαρη για το αν η αγάπη σου είναι απλώς μια ιδέα ή αν είναι όντως πραγματικότητα.
Η βασική προϋπόθεση της αγάπης είναι το να αποδέχεσαι τον άλλον έτσι ακριβώς όπως είναι. Η αγάπη δεν προσπαθεί ποτέ να αλλάξει τον άλλο άνθρωπο και να τον προσαρμόσει σε όποια ιδέα μπορεί να έχει ο ένας από τους δύο.
Δεν προσπαθείς να κόψεις τον άνθρωπο από ’δω κι από ’κει για να τον φέρεις στα μέτρα σου.
Αυτό όμως γίνεται παντού, σε ολόκληρο τον κόσμο.
Και απορεί κανείς: Γιατί οι ποιητές έχουν γράψει τόσο όμορφα πράγματα για την αγάπη; Στην πραγματικότητα, δεν φαίνεται να συμβαίνει τίποτε απ’ αυτά!
Αυτά συμβαίνουν μόνο στα ποιήματα.
Η πραγματικότητα είναι ότι οι περισσότεροι ποιητές δεν έχουν αγαπήσει ποτέ τους.
Είναι ερωτευμένοι με την ιδέα της αγάπης και του έρωτα, γι’ αυτό και γράφουν όμορφα ποιήματα, όμορφες νουβέλες. Και ακόμη και αν έχουν αγαπήσει, έχουν αποτύχει τόσο πολύ, που για να παρηγορήσουν τον εαυτό τους δημιουργούν τον αντίθετο πόλο με την ποίησή τους.
Για παράδειγμα, ο Λέων Τολστόι βασανιζόταν από την γυναίκα του όλη του τη ζωή, ακόμη και μέχρι το τέλος του.
Την τελευταία μέρα, τον είχε κουράσει πια τόσο πολύ, που βγήκε από το σπίτι μέσα στη νύχτα και πήγε στο σταθμό του τρένου.
Εκεί και πέθανε, καθισμένος σε ένα παγκάκι.
Ήταν αριστοκράτης, κόμης, και είχε τεράστια περιουσία και τεράστιες εκτάσεις γης.
Έζησε όμως σαν φτωχός, γιατί η γυναίκα του ήλεγχε τα πάντα.
Δεν του επέτρεπε να έχει ούτε ένα φίλο – ούτε έναν άντρα φίλο. Ζήλευε τόσο πολύ, που δεν του επέτρεπε ούτε να διαβάζει ούτε να γράψει μπροστά της. Έτσι, αναγκαζόταν να βγαίνει έξω στον κήπο ή στα χωράφια για να γράψει. Οτιδήποτε είχε γράψει, το είχε γράψει έξω από το σπίτι του. Η ζήλια της ήταν τέτοια, που του έλεγε: “Όταν είμαι παρούσα, απαιτώ να μην ενδιαφέρεσαι άλλο πια για το μυθιστόρημά σου, διαφορετικά με προσβάλλεις.”
Και αυτός ο άνθρωπος είχε γράψει τόσο όμορφα βιβλία και τόσο όμορφα πράγματα για την αγάπη!
Αυτό όμως είναι ένα αντιστάθμισμα. Αυτό που του λείπει από τη ζωή, το βάζει στα μυθιστορήματά του. Στα μυθιστορήματα, δημιουργεί με τη φαντασία του αυτά που θα ήθελε να συμβαίνουν στη ζωή του – για να μπορέσει να ξεχάσει τη ζωή του, την ασχήμια της ζωής του.
Ούτε καν οι ποιητές λοιπόν δεν έχουν αγαπήσει ποτέ τους και δεν έχουν γνωρίσει την αγωνία της αγάπης. Ακόμη όμως κι αν έχουν αγαπήσει, ακόμη κι αν έχουν γνωρίσει την αγωνία της αγάπης, θα ήθελαν να γνωρίσουν και την έκστασή της.
Τότε, στην ποίησή τους θα βρεις να μιλάνε για την έκσταση της αγάπης.
Η αλήθεια όμως είναι ότι όλος ο κόσμος βασανίζεται χωρίς λόγο.
Ναι, η δειλία είναι εκείνη που σε κάνει να συνεχίζεις να βασανίζεσαι.
Το μόνο που χρειάζεται να κάνεις, είναι να αντιμετωπίσεις τα πραγματικά δεδομένα – το αν εσύ αγαπάς τον άλλο άνθρωπο ή όχι.
Αν αγαπάς τότε δεν τίθεται κανένα θέμα όρων. Αν δεν αγαπάς, τότε ποιος είσαι εσύ που θα θέσεις όρους;
Είτε έτσι είτε αλλιώς, το πράγμα είναι ξεκάθαρο.
Αν αγαπάς, τότε δεν τίθεται θέμα όρων. Αγαπάς τον άνθρωπο όπως ακριβώς είναι.
Αν δεν τον αγαπάς, πάλι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα.
Αφού ο άνθρωπος δεν είναι σημαντικός για σένα, πάλι δεν τίθεται κανένα θέμα επιβολής όρων.
Ο άνθρωπος μπορεί να κάνει αυτό που θέλει.
Χρειάζεται όμως να αντιμετωπίσεις τα συναισθήματά σου με ειλικρινή και τίμιο τρόπο. Και αυτή η άμεση αντιμετώπιση των συναισθημάτων σου, σου δείχνει αμέσως το δρόμο.
Η ζωή δεν είναι δύσκολη. Εμείς την κάνουμε δύσκολη, επειδή είμαστε δειλοί.
Δεν βλέπουμε αυτό που ξέρουμε πολύ καλά ότι βρίσκεται ήδη εκεί.

Επιθυμώντας σε πείσμα των ψευδαισθήσεων

Γιατί επιμένουμε στο σφάλμα; Γιατί επιμένουμε να επιδιώκουμε απατηλούς σκοπούς, να τρέφουμε ανέφικτες ή καταστροφικές επιθυμίες; Γιατί παραμένουμε μέσα σε σχέσεις αλλοτριωτικών και εξουθενωτικών συναισθηματικών εξαρτήσεων; Γιατί αφήνουμε τον εαυτό μας έρμαιο ανάμεσα στις συμπληγάδες του μίσους, του φθόνου, της ζήλιας, των ενοχών, των τύψεων, της χαμηλής αυτοεκτίμησης;

Υπάρχει ένα κόκκινο νήμα που διατρέχει όλες τις συναισθηματικές περιπλανήσεις μας: Ο άνθρωπος έχει ανάγκη να πιστεύει σε κάτι, έστω κι αν αυτό είναι εσφαλμένο. Έχει επίσης ανάγκη να επιθυμεί κάτι, οτιδήποτε, έστω κι αν αυτή η επιθυμία είναι μια ψευδαίσθηση. Κατά τον ίδιο τρόπο ο άνθρωπος έχει ανάγκη να αγαπά κάτι, να συνδέεται με κάτι, έστω κι αν στην πραγματικότητα αυτό το κάτι τον καταστρέφει περισσότερο παρά τον προάγει, τον θλίβει παρά τον χαροποιεί. Να πώς θέτει ο Σπινόζα αυτή την αρχή:

«Το Πνεύμα, όσο μπορεί, προσπαθεί να φαντάζεται όσα αυξάνουν ή επικουρούν τη δύναμη ενέργειας του Σώματος».

Καθώς η σωματική κατάσταση αντανακλά την ψυχική μας κατάσταση και αντιστρόφως, προτιμάμε να σκεφτόμαστε ό,τι ενδυναμώνει το σώμα μας δίνοντάς του περισσότερη ενέργεια. Η παρουσία ορισμένων πραγμάτων μας δίνει χαρά, άρα αυξάνει την ενέργεια, την αυτοπεποίθηση, τις ικανότητες, με άλλα λόγια τη δύναμή μας. Έτσι ακόμη κι όταν λείπουν αυτά τα πράγματα, εμείς δεν μπορούμε να μη φανταζόμαστε μια κάποια αιτία χαράς, πραγματική ή φανταστική.

Όλοι το έχουμε ζήσει. Μια ευτυχής ερωτική γνωριμία, μια αρμονική οικογενειακή ζωή, μια φιλία που φαινόταν στέρεη μας είχαν δώσει την εντύπωση ότι επικεντρωνόμασταν στον εαυτό μας, είχαν ενισχύσει τη διάθεσή μας για ζωή, την εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και στους άλλους, μας είχαν κάνει πιο δραστήριους και αποτελεσματικούς. Στη σχέση με τον σύντροφό μας για παράδειγμα είχαμε νιώσει να γινόμαστε διαφορετικοί: πιο δυνατοί, πιο συγκεντρωμένοι, ικανοί να αντλούμε από πηγές που μέχρι τότε ήταν ανεξερεύνητες για εμάς. Όταν η σχέση μας άρχισε να φθείρεται και ο σύντροφός μας να μας δίνει περισσότερη λύπη και λιγότερη χαρά, εμείς συνεχίσαμε παρ’ όλα αυτά να τον φανταζόμαστε σαν μια αιτία χαράς που αύξανε τη δύναμή μας. Ακόμη και όταν επέρχεται η ρήξη και βρισκόμαστε μόνοι, εξακολουθούμε να φανταζόμαστε μια παρόμοια αιτία χαράς, είτε νοσταλγώντας το πρόσωπο που χάσαμε είτε προβάλλοντας τα ίδια συναισθήματα και επιθυμίες σε πρόσωπα που συναντάμε τυχαία. Ανεξάρτητα από το αν το αντικείμενο είναι λάθος ή φανταστικό, εμείς εξακολουθούμε να έχουμε ανάγκη να προβάλλουμε τα συναισθήματά μας επάνω σε κάτι.

Δεν μπορούμε να κάνουμε διαφορετικά, κι αυτό επειδή πρόκειται για τη ζωτική μας δύναμη, για την ισορροπία των εσωτερικών μας δυνάμεων. Για να σταθούμε απέναντι στα εμπόδια και τους κινδύνους της ζωής, για να έχουμε το κουράγιο να τα ξεπερνάμε, φανταζόμαστε κάτι το οποίο πιστεύουμε ότι μπορεί να μας ενδυναμώσει. Και, αντιστρόφως, προσπαθούμε να αρνιόμαστε την ύπαρξη όποιου πράγματος νομίζουμε ότι μας απειλεί· να γιατί ορισμένοι έχουν ανάγκη να μισούν πάση θυσία, να αντιτίθενται σε κινδύνους ανύπαρκτους, να δίνουν φανταστικές μάχες…

Η ζωή είναι το τώρα

Ο Ονομίτο μου εξήγησε τη σημασία που δίνει το Ζεν στη στιγμή. «Είναι δύσκολο για τη Δυτική σκέψη να κατανοήσει το Ζεν, πρωταρχικά εξαιτίας της διαφοράς στην έμφαση σχετικά με την αξία της στιγμής. Για το Ζεν τίποτα δεν έχει μεγαλύτερη αξία, όσο η στιγμή. Η ζωή είναι το τώρα. Το χθες ήταν παρελθόν κι έχει φύγει, και γι’ αυτό κάτι μη πραγματικό, με μόνο πραγματικό την επίπτωσή του πάνω στη στιγμή. Το μέλλον πάλι δεν είναι πραγματικό, και πιθανό να μη γίνει ποτέ τίποτα περισσότερο και να παραμείνει απλά ένα όνειρο. Έτσι απομένει απλά το τώρα, η στιγμή, σαν μοναδική πραγματικότητα. Ωστόσο – είπε – πάρα πολλοί άνθρωποι ζουν μόνο κάτω από τη σκιά της επιτυχίας ή των λαθών του παρελθόντος, ή των πιθανοτήτων και των ελπίδων του μέλλοντος. Δε δείχνουν να καταλαβαίνουν πως, όταν ασχολούνται μ’ αυτούς τους κόσμους του μη-πραγματικού, χάνουν τις «στιγμές», που η συσσώρευσή τους φτιάχνει μια ζωή. Η ζωή λοιπόν γίνεται μια σειρά από στιγμές, που είτε τις ζούμε είτε τις χάνουμε. Μια που οι στιγμές περνούν σαν χρόνος, γρήγορα δεν απομένει τίποτα κι η ζωή περνά, αφήνοντας μερικές φτωχές, δυστυχισμένες ψυχές, χωρίς να έχουν ζήσει ποτέ το παραμικρό».

Ακολουθεί μια ιστορία για να σκεφτούμε:
Ήταν ένας βουδιστής μοναχός που κάποια μέρα ανακάλυψε ότι έτρεχε κυνηγημένος από μια πεινασμένη αρκούδα. Η αρκούδα τον κυνήγησε ως την άκρη ενός γκρεμού. Δεν του έμενε τίποτε άλλο να κάνει, αν δεν ήθελε να γίνει τροφή για το πεινασμένο στομάχι της αρκούδας, απ’ το να πηδήσει στον γκρεμό. Το έκανε και μπόρεσε να πιαστεί γερά, καθώς έπεφτε, από το κλαδί ενός θάμνου που φύτρωνε στα πλαϊνά του γκρεμού. Καθώς κρεμόταν αποκεί, κοιτάζοντας την πεινασμένη αρκούδα από πάνω, άκουσε το μουγκρητό κάποιου, το ίδιο πεινασμένου λιονταριού, που ήταν βαθιά κάτω και που τον περίμενε να κουραστεί, να χαλαρώσει το κράτημά του και να πέσει στις άγριες μασέλες του.

Καθώς ο μοναχός κρεμόταν έτσι εκεί πέρα, με την πεινασμένη αρκούδα από πάνω και το ψόφιο της πείνας λιοντάρι από κάτω, παρατήρησε τα κεφαλάκια δυο σκίουρων στο πλάι του γκρεμού. Αμέσως οι σκίουροι άρχισαν να ροκανίζουν τα χλωρά κλαδιά του θάμνου απ’ όπου εκείνος κρεμόταν έτσι απελπισμένα.

Και μονομιάς ο μοναχός είδε ότι ακριβώς λίγο πιο πέρα υπήρχε ένα τσαμπί από αγριοφράουλες. Ήρεμα άπλωσε το άλλο χέρι, πήρε την πιο μεγάλη, την πιο κόκκινη και την πιο ώριμη από τις φράουλες και την έβαλε στο στόμα του.

«Τι νόστιμη!» είπε

Είναι εξαιρετικά σημαντικό και πρέπει να το αποδεχτείτε στις σχέσεις σας με τους άλλους, πως δεν μπορείτε να τους αλλάξετε

Φανταστείτε την τέλεια σχέση. Είστε πάντα πολύ χαρούμενοι με τον ή τη σύντροφό σας, γιατί ζείτε με τον τέλειο άντρα ή την τέλεια γυναίκα για σας. Πώς θα περιγράφατε τη ζωή μαζί του;

Λοιπόν, ο τρόπος που αλληλεπιδράτε μαζί του είναι ο ίδιος που θα αλληλοεπιδρούσατε με τον σκύλο σας. Ο σκύλος είναι σκύλος ό,τι κι αν κάνετε δεν πρόκειται να αλλάξει. Δεν μπορείτε να τον κάνετε γάτα ή άλογο- είναι αυτό που είναι.

Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό και πρέπει να το αποδεχτείτε και στις σχέσεις σας με τους άλλους. Δεν μπορείτε να τους αλλάξετε. Είτε τους αγαπάτε όπως είναι, είτε όχι. Είτε τους αποδέχεστε όπως είναι, είτε όχι. Το να προσπαθήσετε να τους αλλάξετε και να τους κάνετε όπως θα θέλατε να είναι είναι σαν να προσπαθείτε να κάνετε έναν σκύλο γάτα ή μια γάτα άλογο. Αυτό είναι δεδομένο. Είναι όπως είναι και είστε όπως είστε. Είτε χορεύετε είτε όχι. Πρέπει να είστε απόλυτα ειλικρινείς με τον εαυτό σας- να λέτε τι θέλετε και να δείτε αν είστε διατεθειμένοι να χορέψετε ή όχι. Πρέπει να κατανοήσετε αυτό το σημείο, γιατί είναι πολύ σημαντικό. Όταν προσπαθείτε να κατανοήσετε πραγματικά, είναι πιθανότερο να δείτε την αλήθεια για τους άλλους και όχι μόνο αυτό που θέλετε να δείτε.

Αν έχετε σκύλο ή γάτα, σκεφτείτε τη σχέση που έχετε με το κατοικίδιό σας. Ας πάρουμε για παράδειγμα τη σχέση σας με τον σκύλο. Τα κατοικίδια ξέρουν πώς να έχουν μια τέλεια σχέση μαζί σας. Όταν ο σκύλος σας κάνει κάτι λάθος, τι κάνετε; Τον σκύλο δεν τον ενδιαφέρει τι κάνετε- απλά σας αγαπάει. Δεν έχει προσδοκίες. Δεν είναι υπέροχο; Τι συμβαίνει, όμως, με τη φίλη, τον φίλο, τον ή τη σύζυγό σας; Έχουν τόσες προσδοκίες οι οποίες, μάλιστα, αλλάζουν συνεχώς.

Ο σκύλος είναι υπεύθυνος για το δικό του κομμάτι της σχέσης. Το ένα μισό της σχέσης- εκείνο του σκύλου- είναι απολύτως φυσιολογικό. Όταν γυρίζετε σπίτι, σας γαβγίζει, σας κουνά την ουρά και βαριανασαίνει από τη χαρά του που σας βλέπει. Παίζει το ρόλο του πολύ καλά και ξέρετε ότι είναι ο τέλειος σκύλος. Κι ο δικός σας ρόλος είναι σχεδόν τέλειος. Αντεπεξέρχεστε στις ευθύνες σας- τον ταΐζετε, τον φροντίζετε και παίζετε μαζί του. Αγαπάτε τον σκύλο σας ολοκληρωτικά και θα κάνατε σχεδόν τα πάντα για κείνον. Τόσο εσείς όσο και ο σκύλος παίζετε τέλεια τους ρόλους σας.

Οι περισσότεροι μπορούν εύκολα να φανταστούν να έχουν αυτό το είδος σχέσης με τον σκύλο τους, αλλά όχι με τον ή τη σύντροφό τους. Ξέρετε κάποια ή κάποιον που να μην είναι τέλειος; Ο σκύλος είναι σκύλος και το αποδέχεστε. Δεν είστε υπεύθυνοι για να τον κάνετε να συμπεριφέρεται σαν σκύλος. Ούτε ο σκύλος προσπαθεί να σας κάνει καλό άνθρωπο, καλό αφεντικό. Τότε, γιατί δεν μπορούμε να αφήσουμε έναν άντρα ή μια γυναίκα να είναι ο εαυτός τους και να τους αγαπάμε έτσι όπως είναι, χωρίς να προσπαθούμε να τους αλλάξουμε;

Ίσως να σκέφτεστε: “Αν, όμως, δεν είμαι με τον σωστό άντρα ή τη σωστή γυναίκα;” Αυτό είναι πολύ σημαντικό ερώτημα. Φυσικά, πρέπει να επιλέξετε τον σωστό άντρα και τη σωστή γυναίκα. Και τι είναι ο σωστός άντρας και η σωστή γυναίκα; Κάποιος που θέλει να ακολουθήσει την ίδια κατεύθυνση με σας, κάποιος που είναι συμβατός με τις απόψεις και τις αξίες σας- συναισθηματικά, σωματικά, οικονομικά, πνευματικά.

Πώς ξέρετε ότι ο ή η σύντροφός σας είναι το κατάλληλο πρόσωπο για σας; Ας φανταστούμε ότι είστε άντρας και θα σας επιλέξει μια γυναίκα. Αν υπάρχουν εκατό γυναίκες που ψάχνουν σύντροφο, και όλες σάς θεωρούν πιθανό υποψήφιο, για πόσες από αυτές θα είστε ο κατάλληλος άντρας; Η απάντηση είναι : Δεν μπορείτε να ξέρετε. Γι’ αυτό πρέπει να εξερευνήσετε και να ρισκάρετε. Όμως, μπορώ να σας πω ότι η κατάλληλη γυναίκα για σας είναι εκείνη που την αγαπάτε όπως ακριβώς είναι, εκείνη που δεν έχετε την ανάγκη να την αλλάξετε καθόλου. Αυτή είναι η κατάλληλη γυναίκα για σας, κι αν τη βρείτε και είστε κι εσείς ο κατάλληλος άντρας για εκείνη, τότε είστε τυχεροί.

Θα είστε ο κατάλληλος άντρας για κείνη αν σας αγαπάει όπως ακριβώς είστε και δεν θέλει να σας αλλάξει. Ο άνθρωπος που σας αγαπάει σας αγαπάει όπως είστε. Αν κάποιος θέλει να σας αλλάξει, σημαίνει ότι δεν είστε αυτό που ήθελε. Τότε, γιατί να μένει μαζί σας;

Όταν γνωρίζετε μια γυναίκα, αφού συστηθείτε, αρχίζει να σας δίνει αμέσως πληροφορίες. Ανυπομονεί να μοιραστεί τα όνειρά της μαζί σας. Σας ανοίγεται ακόμη κι αν δεν το συνειδητοποιεί. Είναι πολύ εύκολο να δείτε ποια πραγματικά είναι. Δεν χρειάζεται να λέτε ψέματα στον εαυτό σας. Βλέπετε τι “παίρνετε” και μπορεί να το θέλετε ή όχι. Όμως, δεν μπορείτε να κατηγορήσετε τον άλλο γιατί είναι “σκύλος”, “γάτα” ή “άλογο”. Αν θέλατε σκύλο, τότε γιατί διαλέξατε γάτα; Αν θέλατε γάτα, γιατί διαλέξατε άλογο ή κοτόπουλο;

Ξέρετε τι είδους άντρα ή γυναίκα θέλετε; Θέλετε εκείνον ή εκείνη που κάνει την καρδιά σας να τραγουδά, που είναι ευθυγραμμισμένος με τον πραγματικό σας εαυτό, που σας αγαπάει όπως ακριβώς είστε. Γιατί να επιλέξετε κάτι άλλο; Γιατί να μην αποκτήσετε αυτό που θέλετε; Γιατί να προσποιείστε και να προσπαθείτε να κάνετε κάποιον κάτι που δεν είναι; Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αγαπάτε το άλλο πρόσωπο. Σημαίνει ότι κάνετε μια επιλογή και λέτε ναι ή όχι, γιατί αγαπάτε και τον εαυτό σας. Κάνετε επιλογές και είστε υπεύθυνοι για αυτές. Έπειτα, αν οι επιλογές δεν αποδειχτούν πετυχημένες, δεν κατηγορείτε τον εαυτό σας. Απλά επιλέγετε κάτι άλλο.

Ας υποθέσουμε, όμως, ότι παίρνετε έναν σκύλο ενώ αγαπάτε τις γάτες. Θέλετε τον σκύλο σας να συμπεριφέρεται σαν γάτα και προσπαθείτε να τον αλλάξετε γιατί δεν λέει ποτέ “μιάου”. Τι να κάνετε με τον σκύλο; Πάρτε γάτα! Αυτός είναι ο μόνος τρόπος να δημιουργήσετε μια εξαιρετική σχέση. Πρώτα πρέπει να ξέρετε τι θέλετε, πώς το θέλετε, πότε το θέλετε. Πρέπει να ξέρετε ακριβώς ποιες είναι οι σωματικές και νοητικές σας ανάγκες και τι σας ταιριάζει.

Υπάρχουν εκατομμύρια άντρες και γυναίκες και είναι όλοι μοναδικοί. Κάποιοι θα ταιριάζουν μαζί σας και κάποιοι όχι.

Μπορείτε να αγαπάτε όλους. Όμως, για να είστε με κάποιον όλη μέρα, θα πρέπει να είναι πιο ευθυγραμμισμένος μαζί σας. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να είστε ακριβώς ίδιοι. Θα πρέπει να είστε σαν το κλειδί με την κλειδαριά- να ταιριάζετε και να λειτουργείτε μαζί σωστά.

Πρέπει να είστε ειλικρινείς με τον εαυτό σας και με τους άλλους. Να προβάλλετε αυτό που θεωρείτε ότι είστε πραγματικά και να μην προσποιείστε ότι είστε κάτι που δεν είστε. Είναι σαν να βρίσκεστε σε μια αγορά για να “πουλήσετε” τον εαυτό σας και να “αγοράσετε” σύντροφο. Για να αγοράσετε, θέλετε να δείτε την ποιότητα αυτού που παίρνετε. Αλλά για να πουλήσετε, πρέπει να δείξετε στους άλλους ποιοι είστε. Δεν έχει να κάνει με το αν είστε καλύτεροι ή χειρότεροι από κάποιον άλλο, αλλά με το αν είστε ο εαυτός σας.

Αν δείτε αυτό που θέλετε, γιατί να μη ρισκάρετε; Μην εθελοτυφλείτε ή προσποιείστε ότι βλέπετε κάτι που δεν υπάρχει. Μην αρνείστε αυτό που βλέπετε μόνο και μόνο για να πάρετε το “εμπόρευμα”, όταν αυτό δεν ταιριάζει στις ανάγκες σας. Όταν αγοράζετε κάτι που δεν χρειάζεστε, καταλήγει στα σκουπίδια. Το ίδιο ισχύει και για τις σχέσεις. Φυσικά, μπορεί να μας πάρει χρόνια να διδαχτούμε αυτό το επίπονο μάθημα, αλλά αυτή είναι μια καλή αρχή. Αν κάνετε μια καλή αρχή, η συνέχεια θα είναι ευκολότερη, γιατί μπορείτε να είστε ο εαυτός σας.

Ίσως να έχετε ήδη επενδύσει αρκετό χρόνο σε μια σχέση. Αν επιλέξετε να συνεχίσετε, μπορείτε να κάνετε μια νέα αρχή αποφασίζοντας να αποδεχτείτε και να αγαπάτε τον σύντροφό σας όπως ακριβώς είναι. Όμως, θα πρέπει πρώτα να κάνετε ένα βήμα πίσω. Θα πρέπει να αποδεχτείτε και να αγαπήσετε τον εαυτό σας έτσι όπως είναι. Μόνο τότε μπορείτε να είστε και να εκφράζετε τον πραγματικό σας εαυτό. Είστε αυτό που είστε και τίποτ’ άλλο. Δεν χρειάζεται να προσποιείστε. Αν προσποιείστε, θα αποτύχετε.

Μόλις αποδεχτείτε τον εαυτό σας, το επόμενο βήμα είναι να αποδεχτείτε τον σύντροφό σας. Αν αποφασίσετε να είστε με κάποιον, μην προσπαθείτε να αλλάξετε τίποτα πάνω του. Όπως ακριβώς με τον σκύλο ή τη γάτα σας, αφήστε τον αν είναι ο εαυτός του. Έχει δικαίωμα να είναι ο εαυτός του- έχει δικαίωμα να είναι ελεύθερος. Όταν περιορίζετε την ελευθερία του συντρόφου σας, περιορίζετε και τη δική σας, γιατί πρέπει να είστε συνεχώς από πάνω του για να δείτε τι έκανε ή τι δεν έκανε; Κι αν αγαπάτε τον εαυτό σας, δεν θα περιορίσετε ποτέ την προσωπική σας ελευθερία.

Το ζώο που θέλει να ζει σαν φυτό!

Σμαραγδένιο θαλάσσιο γυμνοσάλιαγκα τον λένε και είναι ένα ζώο εντελώς αλλιώτικο από τα άλλα, καθώς δεν θέλει να ζει ως αυτό που πλάστηκε, προτιμώντας αντιθέτως τον κόσμο των φυτών!

Ήταν μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Biological Bulletin» το 2014 που απέδειξε πως τα χρωμοσώματα του θαλάσσιου αυτού γυμνοσάλιαγκα (Elysia chlorotica) δεν ήταν ακριβώς ζωικά, έχοντας μέσα τους γονίδια από τα φύκια με τα οποία τρέφεται.

Γονίδια με τα οποία μπορεί και υποστηρίζει διαδικασίες φωτοσύνθεσης και παίρνει έτσι την απαραίτητη ενέργεια και τα θρεπτικά συστατικά με τον τρόπο των φυτών, τη χλωροφύλλη δηλαδή.

Οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Νότιας Φλόριντα αλλά και του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ επιβεβαίωσαν μέσω σύγχρονων απεικονιστικών τεχνικών ότι το γονίδιο με το οποίο φωτοσυνθέτουν τα φύκια ενυπάρχει στον γυμνοσάλιαγκα, ενώ δεν γεννιέται με κάτι τέτοιο στο DNA του.

Με αυτό μπορεί και φτιάχνει τους χλωροπλάστες, τα πλαστίδια που περιέχουν δηλαδή όλα τα ένζυμα που χρειάζεται η διεργασία της φωτοσύνθεσης. Με τη φωτοσύνθεση, ο γυμνοσάλιαγκας του νερού μπορεί και ζει πλέον ως φυτό, παίρνοντας υδατάνθρακες και λιπίδια και ζώντας… βασιλικά και αυτόνομα με τη βοήθεια του ήλιου.

Πώς στο καλό το κάνει αυτό, παραμένει μυστήριο για την επιστήμη, αλλά και το γεγονός ότι διατηρεί τους χλωροπλάστες του για περιόδους ακόμα και 9 μηνών κάθε φορά. Ακόμα και γονίδια που επισκευάζουν τους κατεστραμμένους χλωροπλάστες αποκτά από τα φύκια, διαδικασίες δηλαδή που συναντιόνται αποκλειστικά στον κόσμο των φυτών. Και κληρονομεί μάλιστα στα παιδιά του το εν λόγω γονίδιο που επιτρέπει στους χλωροπλάστες να λειτουργούν, αφήνοντάς τα να πρέπει απλώς να πάρουν τους χλωροπλάστες από κάποιο φύκι.

«Δεν υπάρχουν κατά κανέναν τρόπο στη Γη γονίδια από φυτό που να μπορούν να λειτουργήσουν μέσα σε ένα ζωικό κύτταρο», σχολίασε με νόημα ο καθηγητής Sidney Pierce της μελέτης, «κι όμως αυτό συμβαίνει εδώ. Επιτρέπουν στο ζώο να βασίζεται στη λιακάδα για τη διατροφή του. Αν κάτι συμβεί λοιπόν στις πηγές της τροφής τους, έχουν έναν καλό τρόπο να μην πεθάνουν της πείνας μέχρι να βρουν κάνα φύκι να τραφούν. Αυτή η βιολογική προσαρμογή είναι επίσης ένας μηχανισμός ταχείας εξέλιξης»…

Ένα ακόμη βήμα πιο κοντά στον πυρηνικό αντιδραστήρα «τσέπης» από τη NASA

Η NASA προχωρά το σχέδιο που θα παρέχει ενέργεια σε μια επανδρωμένη αποστολή στον πλανήτη Άρη.. Έτσι, επιτυχείς ήσαν οι πρώτες δοκιμές ενός «μίνι» πυρηνικού αντιδραστήρα, που δοκιμάστηκε στη Νεβάδα. Ο αντιδραστήρας «τσέπης» προορίζεται να χρησιμοποιηθεί για να υποστηρίξει μιας μακράς διάρκειας αποστολή αστροναυτών στον Άρη και τη δημιουργία της πρώτης αποικίας στο γειτονικό πλανήτη.

 

Οι δοκιμές είχαν αρχίσει τον Νοέμβριο σε τοποθεσία υψίστης ασφαλείας του Εθνικού Εργαστηρίου Λος ‘Αλαμος στη Νεβάδα, στο πλαίσιο του προγράμματος Kilopower. Θα ακολουθήσουν οι τελικές δοκιμές φέτος τον Μάρτιο.

 

Στόχος της NASA είναι να αναπτύξει ένα ασφαλές μικρό σύστημα παραγωγής ενέργειας από τη σχάση πυρήνων ουρανίου-235, το οποίο θα τροφοδοτεί με ενέργεια τις μελλοντικές ρομποτικές και επανδρωμένες αποστολές στο διάστημα και στην επιφάνεια του ‘Αρη, της Σελήνης ή και άλλων σωμάτων.

 

Το βασικό εμπόδιο για να υπάρξει οπουδήποτε στο διάστημα μια αποικία και όχι απλώς να γίνει μια σύντομη επίσκεψη (όπως είχε συμβεί στο φεγγάρι μεταξύ 1969-1972), θα είναι να υπάρξει επί τόπου μια πηγή ενέργειας ικανή να καλύψει τις ανάγκες των πρώτων αποίκων, αλλά αρκετά μικρή και ελαφριά, ώστε να μπορεί να μεταφερθεί έως εκεί.

 

Όπως δήλωσε εκπρόσωπος της NASA, «ο ‘Αρης είναι ένα πολύ δύσκολο περιβάλλον για τα συστήματα παραγωγής ενέργειας, καθώς έχει λιγότερο φως του ήλιου από ό,τι η Γη ή η Σελήνη, έχει πολύ χαμηλές θερμοκρασίες τις νύχτες και ισχυρές αμμοθύελλες που μπορεί να διαρκέσουν εβδομάδες ή και μήνες, καλύπτοντας ολόκληρο τον πλανήτη. Το μικρό μέγεθος και η ανθεκτικότητα του Kilopower μάς επιτρέπουν να μεταφέρουμε πολλές τέτοιες μονάδες με ένα μόνο διαστημικό σκάφος, παρέχοντας έτσι δεκάδες κιλοβάτ ηλεκτρικού ρεύματος στην επιφάνεια ενός πλανήτη».

 

Το πλεονέκτημα των πυρηνικών αντιδραστήρων είναι ότι λειτουργούν υπό οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες καθ’ όλο το 24ωρο. Κάθε αντιδραστήρας «τσέπης» Κilopower μπορεί να παράγει από ένα έως δέκα κιλοβάτ ρεύματος.

 

Η NASA εκτιμά ότι σε πρώτη φάση μια αποστολή αστροναυτών στον ‘Αρη θα χρειαστεί 40 έως 50 κιλοβάτ ενέργειας (άρα περίπου πέντε Kilopower) για τους χώρους κατοικίας και τα άλλα μηχανικά συστήματα υποστήριξης της διαβίωσης της ομάδας των πρωτοπόρων. Μεταξύ άλλων, θα χρειάζεται ενέργεια για τις μηχανές που θα παράγουν οξυγόνο, που θα εξορύξουν νερό και πρώτες ύλες από το υπέδαφος του ‘Αρη, καθώς και για την τροφοδότηση των ρόβερ.

Aεροσκάφος με στροβιλοκινητήρα Skreemr jet ικανό να φθάνει σε ταχύτητα τα 24 Mach

Σχεδιασμένο από τον Charles Bombadier είναι ικανό να φθάνει σε ταχύτητα τα 24 Mach – 12 φορές ταχύτερα από ότι το Concorde– Μπορεί να μεταφέρει 10 άτομα σε απόσταση 12.430 μιλίων (20.000 χιλιόμετρα) σε λιγότερο από μία ώρα
– Χρησιμοποιεί κινητήρα εσωτερικής καύσης ramjet για να επιταχυνθεί στα Mach 24 στα 40.000 πόδια

Λίγα 24ωρα μετά την ανακοίνωση της NASA ότι ολοκληρώθηκαν ομαλά οι πρώτες εργασίες και πειράματα για την κατασκευή ενός επαναστατικού υπερηχητικού σκάφους που θα καλύπτει την απόσταση Ευρώπης-Αμερικής σε μία ώρα παρουσιάστηκαν τα σχέδια ενός ακόμη πιο προηγμένου σκάφους που θα κάνει την ίδια απόσταση σε μόλις 11 λεπτά!

Σε μια ανάσα!
Ο μηχανικός Τσαρλς Μπομπάντιερ έγινε γνωστός πριν από λίγο καιρό όταν παρουσίασε ένα νέου τύπου στροβιλοκινητήρα, τον Skreemr jet, που επιτρέπει σε ένα σκάφος να αναπτύσσει ταχύτητες πέριξ των 10 Mach. Να πετάει δηλαδή με ταχύτητα δεκαπλάσια από αυτή του ήχου.

Τώρα ο Μπομπάντιερ δημοσίευσε τα σχέδια ενός νέου σκάφους το οποίο ονόμασε «Αντίποδα» και όπως παρουσιάζεται στα χαρτιά τουλάχιστον θα μπορεί να κάνει το ταξίδι Ευρώπης-Αμερικής σε 11 λεπτά. Το σκάφος αυτό θα μπορεί να μεταφέρει δέκα επιβάτες.

Η τεχνολογία
Το σκάφος με τον στροβιλοκινητήρα Skreemr jet θα εκτοξεύεται από μια μαγνητική σταθερή γραμμή φτάνοντας τα 4 Mach και ύστερα θα χρησιμοποιούνται πύραυλοι κηροζίνης ή υγρού οξυγόνου. Με τη βοήθεια αυτών θα φτάνει σε υψηλή ταχύτητα όπου και θα μπορεί να χρησιμοποιήσει τον κινητήρα.

Ενώ το σκάφος έχει αναπτύξει μεγάλη ταχύτητα, o κινητήρας θα μπορεί να συμπιέσει αέρα για εσωτερική καύση, καίγοντας ένα μίγμα πεπιεσμένου οξυγόνου και υδρογόνου φτάνοντας σε ταχύτητες μέχρι 10 Mach.

Ο Μπομπάντιερ σχεδίασε τώρα ένα σκάφος που θα διαθέτει στην μύτη του ένα ειδικό ακροφύσιο, ένα επιταχυντήρα αερίων, το οποίο θα δημιουργεί ένα αεροδιάδρομο μέσα στον οποίο θα παράγεται ένα αεροδυναμικό φαινόμενο που ονομάζεται LPM (long penetration mode).

Το φαινόμενο αυτό θα επιτρέπει στο σκάφος να εκτοξεύεται κυριολεκτικά σε ταχύτητες 24 Mach. Με αυτές τις ταχύτητες θα μπορεί να πετάξει από το Λονδίνο στη Νέα Υόρκη σε 11 λεπτά, από τη Νέα Υόρκη στο Τόκιο σε 22 λεπτά και από τη Νέα Υόρκη στο Σίδνεϊ σε 32 λεπτά.

Η NASA
Πριν από λίγα 24ωρα η NASA ανακοίνωσε ότι στο Κέντρο Ερευνών Langley πραγματοποίησε τις πρώτες πετυχημένες δοκιμές ενός επαναστατικού στροβιλοκινητήρα ο οποίος λόγω της πολυπλοκότητας του μπορεί να κατασκευαστεί μόνο με χρήση της τεχνολογίας τρισδιάστατης εκτύπωσης.

Ο στροβιλοκινητήρας αυτός αποτελεί προϊόν της συνεργασίας της NASA με την εταιρεία Orbital ATK και αν τελικά πάρε το πράσινο φως να τοποθετηθεί σε ένα σκάφος τότε αυτό το σκάφος θα μπορεί να πετάξει με ταχύτητες που θα αγγίζουν τα 5.5 χιλιάδες χλμ/ώρα και να καλύπτει έτσι την απόσταση Ευρώπης-Αμερικής σε διάστημα μίας ώρας.

Ο έρωτας του Αλκιβιάδη για τον Σωκράτη

Το εγκώμιο του Αλκιβιάδη στο Συμπόσιο του Πλάτωνα

 

Με το που τελειώνει τον σχεδόν μυστικιστικό λόγο του ο Σωκράτης, αρχίζουν οι έπαινοι, με τον Αριστοφάνη να πασχίζει να προσθέσει κάτι, αφού έγινε υπαινιγμός στα δικά του λεγόμενα. Στη όποια σοβαρότητα του γλεντιού δίνει τέλος ο Αλκιβιάδης, που εισέρχεται στον χώρο του συμποσίου μεθυσμένος και ωρυόμενος. Ο Πλάτων χρησιμοποιεί σαν επίλογο του έργου του αυτό το επεισόδιο θέλοντας να δείξει στην πράξη, περιγράφοντας την σχέση μεταξύ του Αλκιβιάδη και του Σωκράτη, όσα η Διοτίμα υποστήριξε θεωρητικά για τον σωστό δρόμο του έρωτα, ρίχνοντας παράλληλα τους τόνους και χαλαρώνοντας την ατμόσφαιρα.

 

Αρχικά, κάποιος του ζητάει να πλέξει το εγκώμιο του Έρωτα όπως έκαναν οι υπόλοιποι, αλλά ο Σωκράτης τον μαλώνει, θεωρώντας ότι επειδή είναι μεθυσμένος μπορεί να πει κάτι ασεβές για τους θεούς και να βλασφημήσει. Εγκωμιάζει λοιπόν τον ίδιο τον Σωκράτη που τον ξέρει από πολύ παλιά. Όπως αναφέρει ο Σωκράτης παραπονεμένος: «Ο έρωτας αυτού του ανθρώπου μου έγινε μεγάλο βάρος˙ από τη μέρα που τον ερωτεύτηκα, ποτέ μα ποτέ δεν μπόρεσα να κοιτάξω, και πολύ περισσότερο να κουβεντιάσω με κάποιο ομορφόπαιδο»^σελ.209. Ο Αλκιβιάδης λοιπόν παινεύει τον Σωκράτη, που από δω και στο εξής παίρνει αδήλωτα τον ρόλο του «επίδοξου μύστη της απόλυτης ομορφιάς», όπως τον περιέγραψε η Διοτίμα, ξεκινώντας από τη δύναμη των λόγων του, που είναι ικανά να συγκινήσουν κάποιον ακόμα κι αν τα ακούει από τρίτο. «Τα λόγια του κάνουν την καρδιά μου να σκιρτάει και δάκρυα κυλούν από τα μάτια μου», λέει, τόσο που αισθάνεται υποδουλωμένος. Τον παινεύει για το ότι δεν αποφεύγει να μιλάει με απλά λόγια (και στην Απολογία ο Σωκράτης λέει ότι έτσι, απλά, επιθυμεί πάντα να μιλάει), αναφερόμενος στο λεξιλόγιο που χρησιμοποιεί, το οποίο περιλαμβάνει γαϊδούρια, τσαγκάρηδες και ταμπάκηδες σαν παραδείγματα. Όποιος τον ακούει προσεκτικά όμως θα διαπιστώσει πως πίσω από αυτές τις λέξεις κρύβονται θεϊκά λόγια και αναρίθμητες αρετές, καλύπτοντας θέματα που οφείλει να μελετήσει όποιος φιλοδοξεί να φτάσει στην κάθαρση (όποιος δηλαδή φιλοσοφεί).

 

Μόνο τον Σωκράτη ντρέπεται, λέει ο Αλκιβιάδης, θυμίζοντάς μας το εγκώμιο που έκανε ο Φαίδρος στην αρχή του Συμποσίου (ο έρωτας προκαλεί «ντροπή για κάθε τι πρόστυχο, φιλοτιμία για κάθε τι ωραίο»). Μόνο ο Σωκράτης τον αναγκάζει να παραδεχτεί πως παρά τα ελαττώματα που έχει, αδιαφορεί για την βελτίωσή του και ασχολείται με την πολιτική. Ο Αλκιβιάδης εδώ, αναγνωρίζει ξεκάθαρα τον ρόλο του φιλοσόφου ως ενάρετου εραστή, όπως τον όρισε ο Παυσανίας, καθώς έχει ηθική ανωτερότητα σε σχέση με τον ερωμένο Αλκιβιάδη, και σκοπό την πνευματική του προαγωγή. Όταν ο Σωκράτης υποστηρίζει πως δεν γνωρίζει τίποτα, μόνο σαν υποκρισία μπορεί αυτό να ιδωθεί, γιατί όταν αποβάλλει αυτήν τη «μάσκα» του αδαούς, αποκαλύπτεται η υψηλή φρόνησή του. Γι’ αυτό και του προκαλεί ενοχές όταν, αφού έχει δεχτεί τις συμβουλές του, αθετεί τις υποσχέσεις του σ’ αυτόν, και από ντροπή αποφεύγει να τον συναντήσει. Προσθέτει πως οι πολλοί νομίζουν ότι ο Σωκράτης ερωτεύεται την εξωτερική ομορφιά, αλλά στην πραγματικότητα αδιαφορεί γι’ αυτήν. Ούτε για τον πλούτο νοιάζεται ούτε για κάποιο άλλο προσόν που νοιάζονται οι πολλοί. Είναι είρωνας και πειράζει τον κόσμο, αλλά όταν σοβαρεύεται και ανοίγει την ψυχή του, δείχνει τα «αγάλματα που κρύβει μέσα του»^σελ.219.

 

Ο Αλκιβιάδης λοιπόν τον ερωτεύτηκε για τις αρετές του και ζητούσε την παρέα του και την αγάπη του για να του δοθεί ερωτικά˙ «γυμναζόμουν μαζί του με την ελπίδα πως το θέμα θα καταλήξει κάπου…αποτέλεσμα κανένα»^σελ.221. Αυτός περνούσε τη μέρα συζητώντας μόνο μαζί του, θυμίζοντάς μας ξανά τον Παυσανία, και τις δοκιμασίες που οφείλει ο ερωμένος να βάλει στον επίδοξο εραστή για να αποδείξει την αξία του, γιατί «ο χρόνος είναι η καλύτερη δοκιμασία γνησιότητας» των προθέσεών του. Μόνο που εδώ, είναι ο Σωκράτης που σηκώνει την ευθύνη της απόδειξης των καλών σκοπών του Αλκιβιάδη, ενώ αυτός αποδεικνύεται βιαστικός και επιπόλαιος, εντυπωσιασμένος βέβαια από τα σοφά λόγια και το πνευματικό βάθος του υποψήφιου εραστή, δείχνοντας όμως έτσι πως ο Σωκράτης είναι όντως άξιος εραστής, ενώ ο ίδιος ανάξιος ερωμένος. Συνέχισε να τον προσκαλεί σε δείπνο, σαν να αντιστράφηκαν οι ρόλοι τους, και να ήταν αυτός ο εραστής που επιδιώκει να ρίξει ένα νεαρό αγόρι. «Έπρεπε να περάσει χρόνος για να πειστεί. Τελικά όμως ανταποκρίθηκε»^σελ.221.

 

Ο Αλκιβιάδης κάνει την τελευταία του κίνηση, λέγοντας στον Σωκράτη πως είναι ο μόνος που αποδείχτηκε άξιος εραστής του, και του προσφέρει τον εαυτό του, τα πλούτη του και τα πλούτη των φίλων του. Του υπόσχεται πως το πιο ουσιώδες γι’ αυτόν είναι να διαμορφώσει τον χαρακτήρα του όσο γίνεται καλύτερα, και παραδέχεται πως θα αισθανόταν ντροπή αν δεν χάριζε τον εαυτό του «σ’ έναν τέτοιον άντρα»^σελ.223. Ο Σωκράτης όμως απάντησε ειρωνικά στον Αλκιβιάδη, παινεύοντας τα κάλλη του, αλλά κατηγορώντας τον πως του λείπει η ψυχική ομορφιά, και πως θέλει να ανταλλάξει τα δικά του εξωτερικά κάλλη με την αληθινή ομορφιά του Σωκράτη, «να δώσει χαλκό και να πάρει χρυσό». Κοιμήθηκαν λοιπόν στο ίδιο κρεβάτι, αλλά ενώ ο Αλκιβιάδης τον «προκαλούσε με όλα τα μέσα», το επόμενο πρωί ξύπνησε χωρίς να του έχει συμβεί «τίποτα περισσότερο απ’ ό,τι αν κοιμόμουνα με τον πατέρα μου ή τον μεγαλύτερο αδερφό μου»^σελ.225. Ο Σωκράτης έτσι, αποδεικνύεται ο ενάρετος εραστής που περιέγραφε ο Παυσανίας, όχι μόνο στα λόγια άλλα και στην πράξη, καθώς η αιτία που αρνήθηκε τον Αλκιβιάδη δεν ήταν η σεμνοτυφία. Η αιτία ήταν αμιγώς ηθική, αφού η ερωτική πράξη δεν τελέστηκε μόνο λόγω μειονεκτήματος του Αλκιβιάδη, η ανωριμότητα του οποίου του στέρησε όσα θα μπορούσε να κερδίσει από μία τέτοια σχέση. Γιατί στην ερωτική σχέση ο εραστής (Σωκράτης) δεν έχει μόνο την υποχρέωση να διαθέτει την ψυχική καλλιέργεια που θα ανορθώσει πνευματικά τον ερωμένο, αλλά έχει και το δικαίωμα και την απαίτηση, η σχέση αυτή να βοηθήσει και τον ίδιο να γίνει ευτυχισμένος, αποκτώντας τα κάλλη και τις αρετές στις οποίες αναφέρθηκε η Διοτίμα.

 

Στη συνέχεια τιμά τον Σωκράτη για τις πολεμικές του αρετές. Επέδειξε ανδρεία στον πόλεμο (είχαν πολεμήσει μαζί στην Ποτείδαια), όπου τον έσωσε από σίγουρο θάνατο όταν αυτός τραυματίστηκε. Και όπως μάθαμε από τον Φαίδρο, στο πεδίο της μάχης την μεγαλύτερη έμπνευση την προσφέρει ο έρωτας, με πράξεις φιλοτιμίας και αυτοθυσίας για χάρη του συμπολεμιστή. Η αντοχή του στο κρύο ήταν μεγαλύτερη κι από των ποδεμένων στρατιωτών (ο ίδιος ξυπόλυτος), και η ταπεινοσύνη του και η αδιαφορία για τις δόξες, τον οδήγησαν να αρνηθεί το παράσημο που του άξιζε, παραχωρώντας το με χαρά στον Αλκιβιάδη. Δεν λείπουν και οι αναφορές στην αντοχή του στο κρασί, που όσο και να πιει δεν μεθάει με τίποτα, και που με όποιον και να έπινε, τον έβαζε κάτω.

 

Κλείνει τον λόγο του με ένα παράπονο, λέγοντας πως υπέφερε από τη σχέση του με τον Σωκράτη, που κατέληξε να τον εξευτελίζει, όπως έκανε και σε άλλους, που παραπλάνησε ως δήθεν εραστής ενώ τελικά αποδεικνυόταν ερωμένος. Γι’ αυτό, προειδοποιεί τον Αγάθωνα μην πάθει κι αυτός τα ίδια, «να μην μάθεις, αφού σαν ανόητος πάθεις»^σελ.233.

 

Ο Σωκράτης αντιδρά στο τελευταίο σχόλιο του Αλκιβιάδη και τον κατηγορεί ότι σκοπεύει με τους υπαινιγμούς του να κάνει αυτόν και τον Αγάθωνα να τσακωθούν μεταξύ τους, ώστε να έχει τον ίδιο ως αποκλειστικό εραστή και τον Αγάθωνα ως αποκλειστικό ερωμένο. Αφού ο Αγάθωνας τον διαβεβαιώνει πως δεν θα πετύχει τίποτα τέτοιο, εισβάλλουν από την πόρτα περαστικοί χαροκόποι, και στο συμπόσιο επικράτησε χάος, μέχρι που το κέφι καταλάγιασε, οι συμπότες αποκοιμήθηκαν, κι ο Σωκράτης αποχώρισε για να περάσει τη μέρα του «όπως όλες τις άλλες»^σελ.239.

 

 

Βλέπουμε λοιπόν στον λόγο του Αλκιβιάδη έναν Σωκράτη που ερωτεύεται μεν την ομορφιά των σωμάτων αλλά προτιμά την ομορφιά των ψυχών, που χαίρεται και εκτιμάει τις ανθρώπινες δραστηριότητες και τους θεσμούς (γλέντια με κρασί και συμμετοχή στον πόλεμο για την υπεράσπιση της πόλης), και που με θεϊκά λόγια (αφοσίωση στη λογική/επιστήμη/φιλοσοφία) μελετάει τα πιο σημαντικά θέματα προσπαθώντας να φτάσει στην τελειότητα. Επιβεβαιώνεται έτσι ότι ο Σωκράτης ακολουθεί τα στάδια προς την απόλυτη ομορφιά που παρέθεσε πριν λίγο η Διοτίμα, και τώρα βρίσκεται λίγο πριν το τελευταίο, το άπιαστο.

 

Το να θεωρήσουμε ότι όλα αυτά ειπώθηκαν από τον Αλκιβιάδη από καθαρή σύμπτωση, ενώ έρχονται ακριβώς σαν απάντηση ή επιβεβαίωση των λόγων της Διοτίμας, αλλά και των προηγούμενων, είναι μάλλον αφελές. Το Συμπόσιο δεν είναι μόνο ένα έργο φιλοσοφικής μελέτης (κανένας πλατωνικός διάλογος δεν είναι), αλλά ταυτόχρονα ένα λογοτεχνικό δημιούργημα, με πολλά αφηγηματικά τεχνάσματα που στόχο έχει να παραθέσει τις ιδέες του Σωκράτη για το ζήτημα του έρωτα, χωρίς να κουράζει μοιάζοντας με πρακτικά συνεδρίου. Αν και δεν έχουμε λόγο να μην πιστεύουμε ότι ένα τέτοιο συμπόσιο με αυτούς τους συμπότες και με αυτό το θέμα εγκωμιασμού έγινε στ’ αλήθεια (αν και κάποιοι έχουν προσπαθήσει να αποδείξουν το αντίθετο), ο τρόπος που ακολουθεί ο ένας λόγος τον άλλο, και κυριότερα ο τρόπος που τα λεγόμενα της Διοτίμας απάντησαν σε όσα προειπώθηκαν μέχρι να πάρει το λόγο ο Σωκράτης, αλλά και οι έπαινοι του Αλκιβιάδη προς αυτόν, που χωρίς να έχει ακούσει τα εγκώμια των υπολοίπων ακολουθεί βήμα προς βήμα τα θέματα που έθεσαν, μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο Πλάτωνας (που δεν ήταν παρόν στο συμπόσιο) είναι ο πραγματικός συγγραφέας όλων των εγκωμίων που παρουσίασε. Ταυτόχρονα, όσα ο Πλάτων αποδίδει στον λόγο του Φαίδρου δεν έρχονται σε αντίθεση με όσα ειπώθηκαν στον άλλο πλατωνικό διάλογο, Φαίδρος. Επίσης, όσα λέει εδώ ο Σωκράτης είναι συνεπή με την διδασκαλία του όπως μας παρουσιάζεται αλλού, και ο λόγος που αποδίδεται στον Αριστοφάνη είναι γραμμένος στο πνεύμα του, όπου με ευτράπελη αφήγηση αναφέρεται και σχολιάζει θέματα που είναι σημαντικά και καίρια.

 

Όσο για τον Αλκιβιάδη, αποδεικνύεται επιπόλαιος, αχαλίνωτος και ανώριμος, σε μια ακόμα προσπάθεια του Πλάτωνα να διαχωρίσει τις θέσεις και τη στάση του δασκάλου του, Σωκράτη, από αυτόν και τις πράξεις του. Η φιλία του Σωκράτη με τον Αλκιβιάδη ήταν το αγκάθι στην φήμη του φιλοσόφου, αφού θεωρήθηκε ότι ήταν τα διδάγματά του που οδήγησαν τον στρατηγό στην προδοσία της Αθήνας, και τον Σωκράτη στο εδώλιο με την κατηγορία της διαφθοράς των νέων. Και όπως παρατηρεί ο Συκουτρής, ο Πλάτωνας φαίνεται λιγότερο συντηρητικός από άλλους συγγραφείς-μαθητές του Σωκράτη, όπως ο Ξενοφών, ο Αντισθένης και ο Αισχίνης, οι οποίοι προσπάθησαν να αποβάλλουν από τη μνήμη του δασκάλου τους το όνειδος της γνωριμίας του με τον βδελυρό Αλκιβιάδη, αφού αυτός κοίταξε τη σχέση των δύο αντρών με ορθάνοιχτα μάτια, για να δείξει ότι ο Αλκιβιάδης δεν διαφθάρηκε εξαιτίας των διδαγμάτων του Σωκράτη, αλλά ακριβώς επειδή δεν τα έκανε κτήμα του.

---------------------------

Πλάτωνος, Συμπόσιον