ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ - Μήδεια (214-270)

ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΝ Α΄

ΜΗ. Κορίνθιαι γυναῖκες, ἐξῆλθον δόμων
215 μή μοί τι μέμψησθ᾽· οἶδα γὰρ πολλοὺς βροτῶν
σεμνοὺς γεγῶτας, τοὺς μὲν ὀμμάτων ἄπο,
τοὺς δ᾽ ἐν θυραίοις· οἱ δ᾽ ἀφ᾽ ἡσύχου ποδὸς
δύσκλειαν ἐκτήσαντο καὶ ῥᾳθυμίαν.
δίκη γὰρ οὐκ ἔνεστ᾽ ἐν ὀφθαλμοῖς βροτῶν,
220 ὅστις πρὶν ἀνδρὸς σπλάγχνον ἐκμαθεῖν σαφῶς
στυγεῖ δεδορκώς, οὐδὲν ἠδικημένος.
χρὴ δὲ ξένον μὲν κάρτα προσχωρεῖν πόλει·
οὐδ᾽ ἀστὸν ᾔνεσ᾽ ὅστις αὐθάδης γεγὼς
πικρὸς πολίταις ἐστὶν ἀμαθίας ὕπο.
225 ἐμοὶ δ᾽ ἄελπτον πρᾶγμα προσπεσὸν τόδε
ψυχὴν διέφθαρκ᾽· οἴχομαι δὲ καὶ βίου
χάριν μεθεῖσα κατθανεῖν χρῄζω, φίλαι.
ἐν ᾧ γὰρ ἦν μοι πάντα, γιγνώσκω καλῶς,
κάκιστος ἀνδρῶν ἐκβέβηχ᾽ οὑμὸς πόσις.
230 πάντων δ᾽ ὅσ᾽ ἔστ᾽ ἔμψυχα καὶ γνώμην ἔχει
γυναῖκές ἐσμεν ἀθλιώτατον φυτόν·
ἃς πρῶτα μὲν δεῖ χρημάτων ὑπερβολῇ
πόσιν πρίασθαι δεσπότην τε σώματος
λαβεῖν· κακοῦ γὰρ τοῦτ᾽ ἔτ᾽ ἄλγιον κακόν.
235 κἀν τῷδ᾽ ἀγὼν μέγιστος, ἢ κακὸν λαβεῖν
ἢ χρηστόν· οὐ γὰρ εὐκλεεῖς ἀπαλλαγαὶ
γυναιξὶν οὐδ᾽ οἷόν τ᾽ ἀνήνασθαι πόσιν.
ἐς καινὰ δ᾽ ἤθη καὶ νόμους ἀφιγμένην
δεῖ μάντιν εἶναι, μὴ μαθοῦσαν οἴκοθεν,
240 οἵῳ μάλιστα χρήσεται ξυνευνέτῃ.
κἂν μὲν τάδ᾽ ἡμῖν ἐκπονουμέναισιν εὖ
πόσις ξυνοικῇ μὴ βίᾳ φέρων ζυγόν,
ζηλωτὸς αἰών· εἰ δὲ μή, θανεῖν χρεών.
ἀνὴρ δ᾽, ὅταν τοῖς ἔνδον ἄχθηται ξυνών,
245 ἔξω μολὼν ἔπαυσε καρδίαν ἄσης
[ἢ πρὸς φίλον τιν᾽ ἢ πρὸς ἥλικα τραπείς]·
ἡμῖν δ᾽ ἀνάγκη πρὸς μίαν ψυχὴν βλέπειν.
λέγουσι δ᾽ ἡμᾶς ὡς ἀκίνδυνον βίον
ζῶμεν κατ᾽ οἴκους, οἱ δὲ μάρνανται δορί,
250 κακῶς φρονοῦντες· ὡς τρὶς ἂν παρ᾽ ἀσπίδα
στῆναι θέλοιμ᾽ ἂν μᾶλλον ἢ τεκεῖν ἅπαξ.
ἀλλ᾽ οὐ γὰρ αὑτὸς πρὸς σὲ κἄμ᾽ ἥκει λόγος·
σοὶ μὲν πόλις θ᾽ ἥδ᾽ ἐστὶ καὶ πατρὸς δόμοι
βίου τ᾽ ὄνησις καὶ φίλων συνουσία,
255 ἐγὼ δ᾽ ἔρημος ἄπολις οὖσ᾽ ὑβρίζομαι
πρὸς ἀνδρός, ἐκ γῆς βαρβάρου λελῃσμένη,
οὐ μητέρ᾽, οὐκ ἀδελφόν, οὐχὶ συγγενῆ
μεθορμίσασθαι τῆσδ᾽ ἔχουσα συμφορᾶς.
τοσοῦτον οὖν σου τυγχάνειν βουλήσομαι,
260 ἤν μοι πόρος τις μηχανή τ᾽ ἐξευρεθῇ
πόσιν δίκην τῶνδ᾽ ἀντιτείσασθαι κακῶν
[τὸν δόντα τ᾽ αὐτῷ θυγατέρ᾽ ἥν τ᾽ ἐγήματο],
σιγᾶν. γυνὴ γὰρ τἄλλα μὲν φόβου πλέα
κακή τ᾽ ἐς ἀλκὴν καὶ σίδηρον εἰσορᾶν·
265 ὅταν δ᾽ ἐς εὐνὴν ἠδικημένη κυρῇ,
οὐκ ἔστιν ἄλλη φρὴν μιαιφονωτέρα.
ΧΟ. δράσω τάδ᾽· ἐνδίκως γὰρ ἐκτείσῃ πόσιν,
Μήδεια. πενθεῖν δ᾽ οὔ σε θαυμάζω τύχας.
ὁρῶ δὲ καὶ Κρέοντα, τῆσδ᾽ ἄνακτα γῆς,
270 στείχοντα, καινῶν ἄγγελον βουλευμάτων.
***

ΠΡΩΤΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ

(Εξέρχεται η Μήδεια από το σπίτι της συνοδευόμενη πιθανώς από υπηρέτριες.)
ΜΗ. Γυναίκες της Κορίνθου, άφησα τα δώματα και ήρθα215για να μη λάβετε αφορμή να με κατηγορήσετε.Γιατί ξέρω πολλούς ανθρώπους που είναι υπερόπτες,άλλοι μακριά από τα βλέμματα του κόσμουκαι άλλοι μέσα στην τύρβη των πολλών.Κάποιοι πάλι ζούνε βίο απράγμονακαι τους συνοδεύει το στίγμα του άπραγου.Δικαιοσύνη τα μάτια των ανθρώπων δεν γνωρίζουν.220Προτού να καταλάβουν καθαράτί κρύβει κάποιος μέσα του,τον μισούν, μόνο και μόνο από την όψη,κι ας μην τους αδίκησε ποτέ.Ο ξένος οφείλει ασφαλώςνα εναρμονίζεται απολύτως με την πόλη.Ωστόσο δεν επαινώ και τον πολίτηπου βάζει πάνω απ᾽ όλα το εγώ τουκαι πληγώνει τους συμπολίτες τουεπειδή δεν έχει επίγνωση.225Εμένα, τώρα, τούτο το κακόέπεσε απάνω μου αναπάντεχοκαι τσάκισε την ψυχή μου.Η ζωή μου τέλειωσε, τη χαρά να ζω την έχω χάσεικαι αποζητάω, αγαπημένες μου, τον θάνατο.Εκείνος που ήτανε για μένα τα πάντα —το ξέρω καλά—,ο άντρας μου, αποδείχθηκε ο χειρότερος όλων.230Από όλα πάλι τα πλάσματα που έχουν πνοή και λογικόοι γυναίκες είμαστε το πιο αξιολύπητο.Πρώτα πρώτα πρέπει, ξοδεύοντας χρήμα και χρήμα,να αγοράσουμε σύζυγο και να τον έχουμεκύριο του κορμιού μας.Κακό το πρώτο, το δεύτερο πικρότερο κακό.235Και εδώ είναι η αγωνία η μέγιστη:Θα πάρουμε άραγε καλό ή κακό;Γιατί ο χωρισμός για τη γυναίκα είναι στίγμα,ούτε μπορεί στον άντρα της να λέει όχι.Και όταν βρεθεί σε άλλα ήθη και συνήθειες,καθώς δεν έχει μάθει από το σπίτι της,πρέπει να είναι μάντης για να καταλάβει240τί σόι άντρας θα μοιραστεί το κρεβάτι της.Και αν βέβαια εμείς τα καταφέρουμε άριστακαι ο άντρας ζει μαζί μας και σηκώνει τον ζυγόδίχως να δυσανασχετεί, είναι ζωή ζηλεμένη·αν όχι, δεν μας μένει παρά ο θάνατος.Ο άντρας όμως, όταν τον βαραίνει το σπίτι,βγαίνει έξω [πηγαίνοντας σε φίλο ή συνομήλικο] 245και η καρδιά του ξαλαφρώνει.Εμείς οφείλουμε να έχουμε καρφωμένοτο βλέμμα σε μια μόνο ψυχή.Λένε, βέβαια, για μας πως ζούμε βίο ακίνδυνομέσα στο σπίτι, ενώ εκείνοι πολεμάνε με το δόρυ— μέγα σφάλμα!250Θα προτιμούσα να σταθώ τρεις φορέςπλάι στην ασπίδα παρά να γεννήσω μία.Όμως, τούτα τα λόγιαδεν έχουν το ίδιο βάρος για σένα και για μένα.Εσύ έχεις την πόλη σου, το σπίτι του πατέρα σου,έχεις την τέρψη της ζωής, τη συντροφιά των φίλων.255Εγώ είμαι έρημη, άπολιςκαι ο άντρας μου με ταπεινώνει.Είμαι το λάφυρο που έφερε από βάρβαρη χώρα,και δεν έχω μητέρα, ούτε αδελφό, ούτε συγγενή,για νά βρω εκεί λιμάνι απάνεμο στη συμφορά.Από σένα πάντως θέλω μονάχα τούτο:260αν εύρω τρόπο ή τέχνασμαγια να πληρώσει ο άντρας μουγια το κακό που μου έκανε[και αυτός που του έδωσε την κόρηκαι εκείνη που παντρεύτηκε],να μη μιλήσεις.Η γυναίκα, όλες τις άλλες φορές,είναι γεμάτη φόβο,είναι δειλή για πόλεμοκαι δεν αντέχει ν᾽ αντικρίσει λόγχη.265Όταν όμως αισθανθεί αδικημένη στο κρεβάτι,δολοφονικότερη ψυχή δεν υπάρχει.
ΧΟ. Θα πράξω αυτό που μου ζητάς.Δικαίως εκδικείσαι τον άντρα σου, Μήδεια.Δεν απορώ που πενθείς για τα πάθη σου.Όμως βλέπω τον Κρέοντα, τον βασιλιά τούτης της χώρας,270έρχεται, κομίζοντας καινούργιες αποφάσεις.

Tο ύφος του λόγου και το ήθος της ψυχής στην πλατωνική Πολιτεία

 Λέξις είναι ο λόγος, η ομιλία, το φώνημα που περιλαμβάνει σκέψη, αίσθημα ή βούλημα. Ο άνθρωπος φωνεί ενάρθρως• το ζώο ανάρθρως. Αποτελεί συστατικό στοιχείο της προτάσεως - συντομώτατης φράσεως η οποία δηλώνει ένα πλήρες διανόημα. Η «λέξις» εκφράζει αυτοτελώς μία έννοια• την πρόταση αποτελούν μία ή περισσότερες λέξεις. Εδώ όμως ο Πλάτων χρησιμοποιεί μία περαιτέρω σημασία του όρου: Εννοεί το ύφος - μορφή του νοήματος και όχι της όψεως των πραγμάτων - τον τρόπο της γραφής τοῦ συγγραφέως και δη στο ποιητικό-μυθολογικό θέμα. Κάθε θέμα ο ποιητής το αναπτύσσει στις τρεις διαστάσεις του χρόνου και το αφηγείται σε διάφορα πρόσωπα. Στην μιμητική αφήγηση ο ποιητής μιλεί σε πρώτο πρόσωπο, υποδύεται κάποιον άλλον. Η μίμησις έγκειται στην αυτοαπόκρυψη του ποιητού. Αυτοαπόκρυψη εκούσια όπως η αφάνεια του Γύγη, ο οποίος στρέφει κατά βούλησιν το μαγικό δαχτυλίδι προς τα μέσα, γίνεται για όλους άφαντος και μένει φανερός μόνο μέσα του. Υπάρχει μόνο εντός του. Στην απλήν διήγησι ο ποιητής μιλεί σε τρίτο πρόσωπο. Από πλευράς ύφους και γλώσσας της τέχνης η διαφορά των δύο αφηγηματικών τρόπων είναι χαρακτηριστική: Ο μιμητής μιλεί σαν κάποιος άλλος, υποκρίνεται άλλον• ο αφηγητής κρατεί αποστάσεις από τους ήρωες. Στην μία περίπτωση η τέχνη διεκδικεί και επιτυγχάνει ζωντάνια και αμεσότητα• στην άλλη ο ποιητής παραιτείται απ’ αυτήν. Ο Πλάτων επιλέγει τον απλό αφηγητή ενσυνείδητα, μάλιστα δεν παραλείπει και να τον χαρακτηρίσει (398b): τῷ αὐστηροτέρῳ καί ἀηδεστέρῳ ποιητῇ χρώμεθα καί μυθολόγῳ ὠφελίας ἕνεκα. Δεν πρέπει να κρίνομε τον Πλάτωνα με διαφορετικά κριτήρια από τα δικά του. Τον ενδιαφέρει εν προκειμένω η ωφέλεια της πόλεως, η ψυχική της συνοχή και όχι το θέμα της ποιήσεως. Το θέμα της τέχνης του λόγου και του κάλλους το συζητεί στον Φαίδρο. Εδώ συζητεί την παιδεία των φυλάκων και προκρίνει αντιστοίχως μια παιδεία ψυχικής συνοχής (377a-b). Δεν μιλεί περί τέχνης. Στην παιδεία της ψυχικής συνοχής αφορούν και τα σχετικά με το περιεχόμενο και την μορφή των μύθων.

 

Κλειδί για να κατανοήσομε καλύτερα το ζήτημα είναι η φράση (395c) ἵνα μή ἐκ τῆς μιμήσεως τοῦ εἶναι ἀπολαύσωσιν (μην τύχει και στην μίμηση πάρουν κάτι από την αρνητική πραγματικότητα που μιμούνται), εν συσχετισμώ προς το ὁμοιοῦν αὐτόν… τήν αὐτοῦ λέξιν ἑκάστῳ ὄν ἄν προείπῃ ὡς ἐροῦντα (393c). Εάν σ’ αυτές τις φράσεις προσθέσομε το 382b-c (το ἐν τοῖς λόγοις μίμημά τι τοῦ ἐν τῇ ψυχῇ ἐστίν παθήματος καί ὕστερον γεγονός εἴδωλον), μπορούμε να έχομε την απάντηση που μας ενδιαφέρει. Η μίμηση ως δόξα περί τα πράγματα ειδωλοποιημένη, εικονοποιημένη, ως ομοίωση με κάτι, έχει τη δύναμη να οδηγεί σε μετοχή της αλλοτρίου πραγματικότητος, σε πρόσληψη τρόπον τινά του όποιου παραδείγματος. Εάν το μιμητέο είναι κακό, κακός είναι και ο ομοιούμενος• εάν είναι αγαθό, αγαθός. Άρα η μίμησις αποτελεί μετάδοση υπάρξεως, μετάδοση του είναι. Πρόκειται για μηχανισμό μεταβιβαστικόν, πολλαπλασιασμό του είναι που διασπά την πνευματική ενότητα του ανθρώπου. Δεν μπορεί πλέον να υφίσταται εις ο φύλαξ, να ενσαρκώνει τον άνθρωπο της εσωτερικής ενότητος όταν μετέχει πολλαπλής προσωπικότητος. Εκεί που ο Πλάτων τον ήθελε μονοειδή και οικειοπραγούντα, τώρα γίνεται ποικίλος• εκεί που ήταν πρόσωπο ενιαίο, τώρα γίνεται πολυπρόσωπος, ποικιλοπρόσωπος, προσωπείον επί προσωπείου. Ο Πλάτων δεν είχε τρόπο να μιλήσει για την ενότητα της ψυχής παρά μέσω του γεγονότος της ενότητος ή της διασπάσεώς της. Και η μίμηση του έδινε την ευκαιρία να μιλήσει γι’ αυτό, προτού να περάσει στο τέταρτο βιβλίο της Πολιτείας όπου επικεντρώνεται στην ψυχή. Θα έλεγα, προεκτείνοντας την σκέψη μου, ότι με την εξορία των ποιητών ο Πλάτων κάνει μια χειρονομία βαρυσήμαντη, ένα σπουδαίο βήμα προς την κατανόηση και την θεμελίωση του ανθρωπίνου προσώπου: θέτει ως οντολογική του, συστατική του προϋπόθεση την απλότητα και θεωρεί κατ’ εικόνα της απλότητος την αλήθεια. Ο άνθρωπος, λέει, είναι για την αλήθεια. Αναφορά στην αλήθεια. Πρόσωπο και όχι προσωπείο είναι ακριβώς αυτό.

 

Ότι με τα περί μιμήσεως ο Πλάτων καταθέτει στοιχεία για μια μελλοντική περιγραφή του ανθρωπίνου προσώπου γίνεται σαφές καθώς δηλώνει εμφαντικά πως χωρίς κρύψιμο του ποιητού έχομε διήγηση απλή. Αυτό είναι κρίσιμος λόγος. Εάν ισχύει ότι ενδεδειγμένη ποίηση για την πολιτεία του είναι η απλή διήγησις και αν αυτή αποτυπώνει το είναι για την αλήθεια του ανθρώπου, τότε η εσωτερικότης ως απλότης συνδέεται με την αλήθεια, αντί να βρίσκεται εκτός της. Υπ’ αυτή την έννοια ο Πλάτων δεν αναφέρεται τόσο στην τέχνη ως τρόπο διεγέρσεως συγκινήσεων όσο στην ποίηση ως ουσιαστικό παράγοντα παιδείας, όπως άλλωστε η ίδια διεκδικούσε τότε να είναι. Εξού και αφήνει, ως γνωστόν, το κάλλος του λόγου και το ένθεο του ποιητή για τον Φαίδρο ή για τον Ίωνα, διαλόγους από τους οποίους θα ξεκινήσει ο Αριστοτέλης για να γράψει την Ρητορική και την Ποιητική του. Η απλότης, το μη μιμητικό της ποιήσεως, αντιστοιχεί στην απλότητα της αληθείας και την παιδεία της. Ως ψυχική μόρφωση η παιδεία οφείλει να προσφέρει στον φύλακα της πολιτείας πρόσωπο αληθείας, να τον ελευθερώσει από τα προσωπεία και να του δώσει την αυθεντικότητα μιας υπάρξεως με καθαρά πνευματικό προορισμό. Εάν η παιδεία κατευθύνει την ψυχή προς την αλήθεια, πρέπει να την κατευθύνει και προς την διάφανη απλότητα. Το ποικίλλον είναι ασυμβίβαστο με την ενότητα του ανθρώπου. Η πολλαπλότητα της ψυχής είναι καταστροφική διότι διασκορπίζει μέσα του τον άνθρωπο, τον φθείρει πνευματικώς. Ο Πλάτων δεν έχει τρόπο να μιλήσει για εσωτερικόν διχασμό και μιλεί για εξωτερική πολυπροσωπία. Αλλά είναι φανερό –και το τέταρτο βιβλίο θα το επιβεβαιώσει– ότι τον απασχολεί η ψυχική ενότης του ανθρώπου ως προϋπόθεση πνευματικής ενότητος. Χωρίς αυτήν την προοπτική, η μίμηση και ο διωγμός των ποιητών ακούγονται σαν στενόμυαλο παράδοξο ή αστείο.

Η ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΠΟΘΕΩΣΗ ΠΟΡΕΙΑ

Το μεγάλο θέμα της αποθεώσεως όλες οι θρησκείες και όλα τα φιλοσοφικά συστήματα το προσεγγίζουν με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους π.χ. ο Χριστιανισμός και το Ισλάμ, ως βιβλικές θρησκείες, δεν δέχονται την εξέλιξη, με όλα τα εξ αυτής συνεπαγόμενα, και θεωρούν ότι ο άνθρωπος πλάσθηκε απευθείας ως άνθρωπος (δηλαδή δεν προϋπήρξε π.χ. σε οργανισμούς ζώων) και εξελισσόμενος πνευματικά και ηθικά εξασφαλίζει μια θέση στον «παράδεισο», δηλαδή σε χώρο όπου θα παραμείνει αιωνίως και στον οποίο θα έχει όλες τις απολαύσεις που μπορεί να φανταστεί και τίποτε πέραν αυτού.

Οι Πυθαγόρειοι, οι οποίοι πιστεύουν στον νόμο της εξελίξεως, (νόμο που αποδεδειγμένα τον παραδέχεται και η σύγχρονη επιστήμη) έχουν μια πολύ διαφορετική άποψη και θεωρούν ότι η εξέλιξη του ανθρώπου (αλλά και όλων των οντοτήτων) είναι ατελεύτητη. Συγκεκριμένα θεωρούν ότι όλες οι οντότητες εξελίσσονται από τις πιο ατελείς σε τελειότερες μορφές, γίνονται άνθρωποι, γίνονται Θεοί, γίνονται υπέρτατοι θεοί και ακολουθούν μια ατελεύτητη εξελικτική πορεία. Συνεπώς υπάρχει άμεση σύνδεση του Νόμου της Μετενσαρκώσεως με τον Νόμο της εξελίξεως. Έτσι η ψυχική ατομικότητα από οργανισμούς ζώων αποκτά οργανισμό ανθρώπου, ως αποτέλεσμα της εξελίξεώς της. Ακολούθως εξελίσσεται στο ανθρώπινο επίπεδο μέχρις ότου φθάσει στο τέρμα της εξελίξεώς της σ’ αυτό το επίπεδο, όπου εκλείπει η αναγκαιότητα των περαιτέρω ενσαρκώσεων. Εδώ όμως γεννιέται το ερώτημα, τι γίνεται κατόπιν; Η εξελικτική πορεία σταματάει σ’ αυτό το επίπεδο; Η απάντηση είναι ΟΧΙ. Η εξελικτική πορεία είναι άπειρη, επομένως υπάρχουν επίπεδα εξέλιξης και πέραν του ανθρωπίνου.

Η αποθέωση είναι ο τελικός στόχος του εξελιγμένου ανθρωπίνου πνεύματος. Με την αποθέωσή του ο άνθρωπος γίνεται Θεός (με την έννοια που δίδουν οι Έλληνες και όχι οι οπαδοί των βιβλικών θρησκειών) και κατακτά την Τέλεια Αθανασία και την Αιώνια Ζωή.

Τέλεια Αθανασία αποκτά μια ψυχική ατομικότητα όταν δεν διέρχεται από την διαδικασία του θανάτου δηλαδή έχει ξεφύγει από τον κύκλο των μετενσαρκώσεων και να απομακρυνθεί από  το έρεβος. Για να απομακρυνθούμε από το έρεβος πρέπει να πάψουμε να βλέπουμε τους εαυτούς μας ως υπάρξεις αιώνια σταθερές και απομονωμένες από τις άλλες υπάρξεις. Πρέπει να βλέπουμε τους εαυτούς μας ως υπάρξεις άπειρης δύναμης που ατελεύτητα εξελίσσονται, που αγκαλιάζουν το Σύμπαν, που είναι ένα με το Σύμπαν, που είναι ένα Σύμπαν.

Αιώνια Ζωή είναι ζωή έχουσα αδιάκοπη ενέργεια, μη υποκείμενη στην διαδικασία του θανάτου και της εκ νέου γεννήσεως. Είναι ζωή αποτελούσα αιώνια σύζευξη της περιφέρειας της ψυχής με το κέντρο της. Αιώνια ζωή έχει εξασφαλίσει μια ψυχική ατομικότητα όταν δεν υπόκειται στις επιδράσεις της θεότητας που έχει ως εξωτερικό σύμβολο τον θάνατο. Αντίθετα ζωή χωρίς μέσο συνεχούς διανοήσεως είναι υποκείμενη στις επιδράσεις της θεότητας που έχει ως εξωτερικό σύμβολο τον θάνατο. Καμία ζωή, καμία ψυχική υπόσταση δεν μπορεί να αποφύγει τις επιδράσεις αυτής της θεότητας αν το μέσο διανοήσεως της δεν τύχει των επιδράσεων του Πνευματικού Ηλίου.
Για να ακολουθήσει την προς την αποθέωση πορεία ένας άνθρωπος πρέπει να διάγει μια απόλυτα φυσική ζωή.

ΦΥΣΙΚΗ ΖΩΗ είναι ζωή προσαρμοσμένη προς τις λειτουργίες των φυσικών νόμων και δεν καθίσταται το αίτιο της εκτροπής της ανθρώπινης διανοήσεως προς σχηματισμό συλλογισμών οι οποίοι εξωθούν τον άνθρωπο εκτός της πραγματικής ζωής και εμποδίζουν τις εκδηλώσεις των ψυχικών του δυνάμεων.

Η Φυσική Ζωή γίνεται το πραγματικό αίτιο, της εκδηλώσεως των ψυχικών δυνάμεων του ανθρώπου όπως και το αίτιο της ομαλής μεταξύ αυτών συνεργασίας, η οποία διευκολύνει την δυναμική αύξηση της διανοητικής και συναισθηματικής τους ενέργειας. Η φυσική ζωή δεν αφήνει την διανόηση του ανθρώπου να εκτρέπεται σε συλλογισμούς δια των οποίων δημιουργούνται όλες οι ανωμαλίες των ανθρωπίνων σχέσεων και οι παραλογισμοί και τα εξ αυτών ανθρώπινα πάθη τα οποία κατατυραννούν τις ανθρώπινες ψυχές, με συνέπεια να εμποδίζουν τη δυναμική τους ανέλιξη όπως κατευθύνονται προς πλήρωση του ανθρωπίνου σκοπού των.

Μη Φυσική Ζωή, έχουμε όταν η ζωή του ανθρώπου δεν είναι σύμφωνη με τους λειτουργούντες φυσικούς νόμους. Τότε όλες οι ενέργειες και της ψυχής του και της οργανικής του φύσεως τείνουν στην δημιουργία ανωμάλων λειτουργιών και αυτές είναι εκείνες οι οποίες συνταράσσουν τις αισθησιακές λειτουργίες και εκτρέπουν τα όργανα της διανοήσεως σε σχηματισμό ιδεών οι οποίες δεν εξυπηρετούν την φυσική της ανέλιξη διότι γίνονται ξένες προς τις πραγματικές αλήθειες της Φύσεως.

Η μη φυσική ζωή του ανθρώπου δεν είναι δυνατόν να έχει ως αποτέλεσμα διανόηση ικανή να ρυθμίζει τις ψυχικές εκδηλώσεις της βουλήσεως, της επιθυμίας,της θελήσεως και όλες εκείνες τις άλλες εκδηλώσεις οι οποίες εμφανίζουν την συνειδητή ύπαρξη του ανθρώπου, τις συνειδητές ενέργειές του και τις αρμονικές σχέσεις του μετά των άλλων συνανθρώπων του. Οι ψυχικές εκδηλώσεις οι οποίες δεν ρυθμίζονται υπό της διανοήσεως του ανθρώπου η οποία ενεργεί φυσιολογικώς, δεν λειτουργούν μόνον ατάκτως κατά την εκδήλωσή τους, αλλά καθίστανται και ασυνείδητοι και ως εκ τούτου τα αποτελέσματα των ενεργειών τους παρεμποδίζουν την ψυχική πρόοδο των ανθρώπων και εν συνεχεία κρατούν τη διανόησή τους στο σκότος.

Η μη φυσική ζωή του ανθρώπου είναι ζωή ανώμαλη, μη εξυπηρετών την διανοητική και συναισθηματική του πρόοδο και εξ αυτού μη εξυπηρετών και την ηθική του πρόοδο, με αποτέλεσμα την μη αύξηση των ψυχικών του δυναμικοτήτων. Μη αυξανομένων όμως των ψυχικών του δυναμικοτήτων δεν είναι δυνατόν να φθάνει τις βαθμίδες εκείνες της διανοήσεως οι οποίες επιτρέπουν στις ακτίνες της να έρχονται σε επαφή με τις ακτίνες ακτινοβολούσης διανοήσεως πνευματικών όντων ανωτέρων αυτού.

Η πορεία προς την αποθέωση διέρχεται από τρία διακεκριμένα στάδια:

Το πρώτο στάδιο αρχίζει από την στιγμή που θα γεννηθεί μέσα στην ψυχή του ανθρώπου η Γνωστική Νόηση η οποία του δίνει τον απαραίτητο ηρωισμό ώστε να δαμάσει τον εγωισμό του, να γνωρίσει ότι έχει πάθη, να τα καταπολεμήσει και να τα εξαλείψει. Η γνώση των παθών είναι ένα πολύ σημαντικό γεγονός στην εξελικτική πορεία της ψυχής του ανθρώπου διότι θα τον βοηθήσει να επιτύχει την οριστική εξάλειψη όλων των παθών του.

Το δεύτερο στάδιο αρχίζει στο άνθρωπο εκείνο που πέτυχε την οριστική εξάλειψη όλων των παθών (δηλαδή τον θάνατο όλων των παθών) και έτσι επιτυγχάνει την Πνευματική του Αναγέννηση. Με την επίτευξη της πνευματικής του αναγεννήσεως ο άνθρωπος αποκτά την σοφία εκείνη η οποία θα του επιτρέψει να εκδηλώσει μεγαλύτερη διεισδυτικότητα του πνεύματός του στις αλήθειες της Φύσεως και του πνεύματος που είναι απαραίτητη στη περαιτέρω πορεία του.

Το τρίτο στάδιο αρχίζει με την απόκτηση πνευματικού οργανισμού που είναι απαραίτητος για να οδεύσει προς θειότερους κόσμους και την οριστική του απομάκρυνση από τις προσκολλήσεις του στις ανθρώπινες αδυναμίες. Τότε επιτυγχάνει εσωτερική αρμονία ψυχής και οργανισμού, το πνεύμα του φωτίζεται από το Απολλώνιο φως και οδεύει πλέον προς θειότερους κόσμους.

Για να απομακρυνθούμε από το έρεβος πρέπει να πάψουμε να βλέπουμε τους εαυτούς μας  ως υπάρξεις αιώνια σταθερές και απομονωμένες από τις άλλες υπάρξεις. Πρέπει να βλέπουμε τους εαυτούς μας ως υπάρξεις άπειρης δύναμης που ατελεύτητα εξελίσσονται, που αγκαλιάζουν το Σύμπαν, που είναι ένα με το Σύμπαν, που είναι ένα Σύμπαν.

ΔΕΝ ΤΑ ΠΑΡΑΤΑΩ ΠΟΤΕ

Αν «είμαι ή δεν είμαι» ευτυχισμένος, το θέμα είναι τι κάνω με τα όνειρά μου.

 

Γιατί όλοι έχουμε όνειρα: όνειρα δικά μας και όνειρα δανεικά, όνειρα ταπεινά και όνειρα για μεγαλεία, όνειρα επιβεβλημένα και όνειρα ξεχασμένα, όνειρα τρομακτικά και όνειρα συναρπαστικά.

 

Η ζωή μας είναι γεμάτη όνειρα. Ωστόσο, άλλο είναι να ονειρεύεσαι κι άλλο να δεις τι θα κάνεις με τα όνειρά σου.

 

Το όνειρο για το οποίο μιλάμε δεν είναι κάτι μεγάλο: είναι, απλώς, η εικόνα ενός πράγματος που φαίνεται ελκυστικό, επιθυμητό, ή τουλάχιστον φορτισμένο με κάποια ενέργεια δική μας ή ξένη, και η εικόνα αυτή παρουσιάζεται στον κόσμο της φαντασίας. Τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο.

 

Αν αφήσω το όνειρο να με γοητεύσει, αν αρχίσω να σκέφτομαι «τι ωραία που θα ήταν», αυτό το όνειρο μπορεί να μετατραπεί σε φαντασίωση. Δεν είναι πια το όνειρο που βλέπω όταν κοιμάμαι. Η φαντασίωση είναι το όνειρο που βλέπω ξύπνιος, που μπορώ να ανακαλώ, να συλλογίζονται, μέχρι και να το μοιράζομαι με κάποιον.

 

Πράγματι είμαστε γεμάτοι επιθυμίες, αυτές όμως, από μόνες τους δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να συσσωρεύουν μια ποσότητα ενέργειας η οποία είναι απαραίτητη για ν’ αρχίσει η διαδικασία που θα οδηγήσει στη δράση. Γιατί… τι θα γινόταν με τις επιθυμίες αν δεν έφταναν ποτέ στο σημείο να μετατραπούν σε δράση; Απλώς θα συσσωρεύαμε όλο και περισσότερη εσωτερική ενέργεια, η οποία, μην έχοντας διέξοδο, αργά ή γρήγορα θα ξέσπαγε σε μια πράξη που θα λειτουργούσε σαν υποκατάστατο.

 

Η επιθυμία δεν είναι τίποτα παραπάνω από την μπαταρία, την τροφή, το καύσιμο για κάθε ενέργειά μου.

 

Η επιθυμία αποκτά νόημα όταν είμαι σε θέση να τη μετατρέψω σε πράξη.

 

Για καθετί που κάνω και καθετί που αποφασίζω να μην κάνω με παρακινεί μια επιθυμία, είτε την αναγνωρίζω είτε όχι.

 -να βρούμε το δρόμο που μας έταξαν τα όνειρα…

Η πρώτη περίοδος λειτουργίας της Δημοκρατίας

Η δημοκρατία συνάντησε, από την πρώτη στιγμή της λειτουργίας της, την αντίδραση των εχθρών της στο εσωτερικό και κυρίως στο εξωτερικό. Στο εσωτερικό φαίνεται πως δεν συνένωσε το σύνολο των ευγενών εναντίον της παρά μόνο τους ολιγαρχικούς. Η δολοφονία του Εφιάλτη και η αποτυχημένη προσπάθεια του Κίμωνα να επαναφέρει το παλαιό καθεστώς ήταν οι μόνες αντιδράσεις των ολιγαρχικών. Μετά την εξορία του Κίμωνα οι ολιγαρχικοί δεν προέβησαν σε καμιά φανερή ενέργεια ανατροπής του νέου καθεστώτος. Η δημοκρατία, από την πλευρά της, δεν προέβη σε διώξεις ολιγαρχικών ούτε στην κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας ούτε σε αναδασμό της γης, αλλά αντίθετα εγγυήθηκε την περιουσία, την ασφάλεια και την ελευθερία, την τιμή και την υπόληψη όλων ανεξαιρέτως των πολιτών.

Η "γραφή παρανόμων" ήταν το πιο αποτελεσματικό όπλο για την προστασία της μειοψηφίας από την πλειοψηφία και του κάθε πολίτη ατομικά απέναντι στο κράτος. Έπειτα μια μεγάλη μερίδα των ευγενών τάχθηκε υπέρ της δημοκρατίας, ελπίζοντας να αναλάβει την πολιτική ηγεσία του λαού. Η δημοκρατία όμως δεν αναγνώρισε καμιά δημοκρατική ηγεσία παρά μόνο άτομα-πολίτες και έτσι απέφυγε τον κίνδυνο να ταυτιστεί με την δημοκρατική παράταξη, όπως επιδίωξαν οι εχθροί της και όπως έγινε αργότερα σε άλλες πόλεις. Η δημοκρατία καταργώντας τους ευγενείς, σαν τάξη, και αφαιρώντας τους στην εξουσία δεν τους παραγκώνισε, αλλά αντίθετα τους έδωσε την ευκαιρία, όπως και σε όλους τους άλλους πολίτες, να αναδείξουν την προσωπική τους αξία και ικανότητα. Τιμούσε αυτούς που πρόσφεραν μεγάλες υπηρεσίες στην πολιτεία, είτε με τις πολιτικές τους προτάσεις είτε σαν στρατηγοί, είτε σε οποιοδήποτε άλλο τομέα της δημόσιας ζωής. Με τον τρόπο αυτό οι ευγενείς – όχι σαν τάξη, αλλά σαν άτομα-πολίτες – όχι μόνο δεν πέρασαν στο περιθώριο, αλλά έγιναν πρωταγωνιστές της πολιτικής σκηνής. Με την πολιτική της αυτή πέτυχε η δημοκρατία, στα πρώτα χρόνια της λειτουργίας της να έχει τη συναίνεση από όλες τις μερίδες της κοινωνίας, στοιχείο απαραίτητο για την ειρήνευση και την κοινωνική γαλήνη.

Από την πλευρά των εξωτερικών της εχθρών δεν απειλήθηκε αμέσως, γιατί συνέπεσε να γίνει η εγκαθίδρυση της δημοκρατίας σε μια ευνοϊκή γι’ αυτή συγκυρία, καθώς η μεν Σπάρτη δεν είχε συνέλθει ακόμα από το μεγάλο σεισμό που την έπληξε το 464 π.Χ. και η επανάσταση των ειλώτων της Ιθώμης, που συνεχιζόταν ακόμη την είχαν εξαντλήσει, η δε Περσία, μετά τον θάνατο του Ξέρξη, πλησσόταν από εσωτερικές αναστατώσεις και επαναστάσεις. Απέναντι στην Περσία οι Αθηναίοι αποφάσισαν να εφαρμόσουν επιθετική πολιτική. Αφ’ ενός να κτυπούν με τον συμμαχικό στόλο τα παράλια και τα λιμάνια των Περσών και αφ’ ετέρου, να βοηθήσουν την Αίγυπτο να ελευθερωθεί από τους Πέρσες.

H Αίγυπτος είχε μεγάλη στρατιωτική και εμπορική αξία, γιατί ήταν τότε ένας από τους μεγαλύτερους σιτοβολώνες του κόσμου και εκτός των σιτηρών έκανε εξαγωγή παπύρου και υφασμάτων. Μια φιλική Αίγυπτος είχε μεγάλη αξία, γιατί θα εξασφάλιζε στο συμμαχικό στόλο βάσεις και ορμητήρια στην νοτιοανατολική άκρη της Μεσογείου. Στη Σπάρτη η είδηση για την εγκαθίδρυση λαϊκής εξουσίας στην Αθήνα προκάλεσε φόβο και ανησυχία. Δεν ήταν όμως, όπως είπαμε, σε θέση να επέμβει και η μόνη της αντίδραση ήταν να διώξει τους Αθηναίους στρατιώτες από την Ιθώμη για να μην ενωθούν με τους επαναστάτες. Όταν μετά από λίγο οι δημοκρατικοί πήραν την εξουσία στο Άργος, η Σπάρτη αισθάνθηκε την ηγεμονία της να κλονίζεται. Έβλεπε ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος που την απειλούσε ήταν η επέκταση της δημοκρατίας και σε άλλες πελοποννησιακές πόλεις, και, πριν είναι αργά, αποφάσισε να επιτεθεί στο Άργος και να επιβάλει τη θέλησή της. Οι Αργείοι ζήτησαν τη βοήθεια των Αθηναίων και κείνοι αποφάσισαν να τους βοηθήσουν χωρίς χρονοτριβή.

Οι δύο στρατοί έδωσαν μάχη στην Οινόη, στα σύνορα Μαντινείας και Άργους, και νίκησαν οι Αργείοι με τους Αθηναίους. Μετά από λίγο τα Μέγαρα, που βρίσκονταν σε διένεξη με την Κόρινθο, αποχώρησαν από την πελοποννησιακή συμμαχία και ζήτησαν τη συμμαχία της Αθήνας. Η συμμαχία των Μεγάρων είχε μεγάλη σπουδαιότητα για τους Αθηναίους που δεν είχαν ακόμη συμπληρώσει τα Μακρά Τείχη και η Αττική ήταν έτσι εκτεθειμένη σε κάθε εχθρική επιδρομή. Οι Αθηναίοι είχαν επίσης συνάψει συμμαχία με τους Θεσσαλούς. Οι επιτυχίες αυτές των Αθηναίων και η αίγλη που ασκούσε η δημοκρατία στους λαούς των άλλων πόλεων-κρατών, έκανε τη Σπάρτη και τις άλλες πόλεις με ολιγαρχικά καθεστώτα να συσπειρωθούν και να αντιμετωπίσουν ενωμένοι τον κοινό κίνδυνο: την επέκταση της δημοκρατίας και στις πόλεις τους. Η διαμάχη ανάμεσα στη Σπάρτη και την Αθήνα, την εποχή εκείνη, δεν ήταν για την κατάκτηση της ηγεμονίας, αλλά για την αποτροπή της δημοκρατίας. “Με την εμφάνιση της συνειδητής δημοκρατίας το επίκεντρο της διαμάχης μετατοπίστηκε σε μια περιοχή όπου η Σπάρτη μόνο ως συντηρητική ή αντιδραστική μπορούσε να θεωρηθεί, στην αντίθεση ανάμεσα στην ολιγαρχία και τη δημοκρατία”.

Έτσι άρχισε ένας πόλεμος των ολιγαρχικών πόλεων κατά της δημοκρατικής Αθήνας για την κατάλυση της δημοκρατίας που κράτησε κάπου δεκαπέντε χρόνια και είναι γνωστός ως ‘μικρός πελοποννησιακός πόλεμος’. Στον πόλεμο κατά της δημοκρατίας τάχτηκαν, εκτός από τη /Σπάρτη, η Κόρινθος, η Επίδαυρος, η Αίγινα, και λίγο αργότερα οι Θηβαίοι, οι Οπούντιοι Λοκροί, οι Φωκείς και άλλοι. Η μεγαλύτερη απειλή για τους Αθηναίους ήταν η Αίγινα, γιατί είχε σημαντικό στόλο και μπορούσε να απειλήσει την κυριαρχία τους στη θάλασσα. Οι Αθηναίοι αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν όσες δυνάμεις είχαν στη διάθεσή τους – ένα μεγάλο μέρος των δυνάμεών του βρίσκονταν στην Αίγυπτο – για την κατάκτηση της Αίγινας και τη διασφάλιση της κυριαρχίας τους στη θάλασσα, από την οποία πήγαζε η δύναμή τους. Οργάνωσαν μεγάλη εκστρατεία εναντίον της και την πολιόρκησαν από στεριά και θάλασσα, αποβιβάζοντας στρατό στο νησί. Οι Πελοποννήσιοι βλέποντας ότι οι Αθηναίοι έχουν διαθέσει όλες τους τις δυνάμεις στην Αίγινα και στην Αίγυπτο, βρήκαν την ευκαιρία κατάλληλη και εισέβαλαν στα Μέγαρα. Ο κίνδυνος που απειλούσε τους Αθηναίους και τη δημοκρατία ήταν μεγάλος και άμεσος.

Οι Πελοποννήσιοι βρίσκονταν στα Μέγαρα έτοιμοι να εισβάλουν στο έδαφος της Αττικής, ενώ ο στρατός των Αθηναίων βρισκόταν στην Αίγινα και στην Αίγυπτο. Αν απέσυραν το στρατό από την Αίγινα, η νίκη της Αίγινας θα τους στερούσε την κυριαρχία στη θάλασσα. Τα Μακρά Τείχη δεν είχαν ακόμα ολοκληρωθεί και η άμυνα της πόλης δεν μπορούσε να στηριχτεί σ’ αυτά. Οι Αθηναίοι πολίτες που είχαν απομείνει στην πόλη, δηλαδή οι βουλευτές, οι γέροι και τα παιδιά, γιατί οι άλλοι βρίσκονταν στα μέτωπα της Αίγινας και της Αιγύπτου έπρεπε να αποφασίσουν περί του πρακτέου. Βρέθηκαν σε πολύ δύσκολη θέση γιατί από την απόφασή τους θα κρινόταν η τύχη της Αθήνας και της δημοκρατίας. Τη κρίσιμη αυτή στιγμή οι βουλευτές και οι γέροι της Αθήνας πήραν μια απόφαση που καμιά εκλεγμένη κυβέρνηση δε θα μπορούσε να πάρει. Αποφάσισαν να μην αποσύρουν ούτε ένα στρατιώτη από την Αίγινα, αλλά να στρατευτούν όλοι, παιδιά και γέροι και να πάνε στα Μέγαρα να αντιμετωπίσουν τους εισβολείς. Ένας στρατός από δεκαοκτάχρονα παιδιά και γέρους πάνω των πενήντα ετών, με στρατηγό των Μυρωνίδη, που ήταν στρατηγός στην μάχη των Πλαταιών, δίδαξε τι θα πει θάρρος και ανδρεία, όταν οι αρετές αυτές δεν επιβάλλονται με το νόμο, αλλά είναι αποτέλεσμα της ελεύθερης επιλογής ενός λαού που έχει κάμει την ελευθερία πράξη ζωής.

Μετά την επιτυχία αυτή των Αθηναίων, η Σπάρτη κατανόησε ότι δεν έχει να κάνει με μια αντίπαλη πόλη, αλλά με έναν ολόκληρο λαό εμψυχωμένο και αποφασισμένο να θυσιαστεί, προκειμένου να διατηρήσει την ελευθερία του και το πολίτευμά του. Και ότι, αν ήθελε να επικρατήσει, έπρεπε να δράσει αμέσως και αποφασιστικά, με μεγάλες δυνάμεις, τώρα που ο στρατός των Αθηναίων ήταν μακριά. Σε συμμαχία με τους Θηβαίους αποφάσισε να μεταφέρει τις πολεμικές επιχειρήσεις στα σύνορα της Αττικής κάνοντας τη Βοιωτία ορμητήριο κατά των Αθηναίων. Ένα στράτευμα από χίλιους πεντακόσιους Σπαρτιάτες και δέκα χιλιάδες συμμάχους έφτασε στη Βοιωτία και, αφού διευθέτησε τη διαφορά μεταξύ Φωκίδας και Δωρίδας, που δήθεν γι’ αυτό ήρθε, στρατοπέδευσε στα σύνορα της Αττικής. Οι σύμμαχοι πίεζαν τους Σπαρτιάτες να επέμβουν αμέσως στην Αθήνα. Το ίδιο και οι ολιγαρχικοί της Αθήνας, που έστειλαν κρυφά αντιπροσώπους τους να παρακινήσουν τους Σπαρτιάτες να επιτεθούν χωρίς χρονοτριβή στην Αττική, τώρα που ο στρατός των Αθηναίων βρισκόταν μακριά και δεν έχουν ολοκληρώσει το κτίσιμο των Τειχών, και να καταλύσουν τη δημοκρατία.

“Και σ’ αυτό”, γράφει ο Θουκυδίδης, “τους παρακινούσαν κρυφά και μερικοί Αθηναίοι, ελπίζοντας έτσι να καταλύσουν τη δημοκρατία και να σταματήσουν το χτίσιο των Μακρών Τειχών¨. Είναι η πρώτη άμεση αναφορά του Θουκυδίδη στη δημοκρατία. Μας πληροφορεί ότι επιδιώκεται η κατάλυσή της, ενώ δε μας πληροφόρησε για την εγκαθίδρυσή της. Οι Αθηναίοι ζήτησαν βοήθεια από το Άργος και τις ιωνικές πόλεις καθώς και ιππικό από τους συμμάχους τους Θεσσαλούς και αποφάσισαν να μην αποσύρουν στρατεύματα από την Αίγινα, αλλά να στρατευτούν και πάλι όλοι, για να αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο. Οι σύμμαχοι ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση των Αθηναίων και οι δύο στρατοί συγκρούστηκαν το καλοκαίρι του 457 στην Τανάγρα.

 

Το ότι ο πόλεμος αυτός γινόταν για την ανατροπή της δημοκρατίας το μαρτυράει και η στάση των Θεσσαλών ιππέων που ήταν ολιγαρχικοί. Ενώ ήρθαν να βοηθήσουν τους Αθηναίους, με βάση τη συνθήκη συμμαχίας που είχαν υπογράψει, μόλις βρήκαν την ευκαιρία, τη νύχτα, μεταπήδησαν στο στρατόπεδο των Σπαρτιατών που ήταν ομοϊδεάτες τους. Οι Σπαρτιάτες με τη βοήθεια του θεσσαλικού ιππικού κατάφεραν τη δεύτερη μέρα να νικήσουν τους Αθηναίους και τους ανάγκασαν να υποχωρήσουν στην Αττική. Η νίκη των Σπαρτιατών δεν ήταν ολοκληρωτική και οι Αθηναίοι υποχώρησαν διατηρώντας τις δυνάμεις τους. Οι Σπαρτιάτες δεν καταδίωξαν τους Αθηναίους στο έδαφος της Αττικής, αλλά αρκέστηκαν στην αποκατάσταση του στρατιωτικού τους γοήτρου. Μετά την απομάκρυνση των Σπαρτιατών από τη Βοιωτία, οι Αθηναίοι νίκησαν τους Θηβαίους, διέλυσαν την ηγεμονία τους στη Βοιωτία και κατεδάφισαν το τείχος της Τανάγρας, ώστε να μην υπάρχει οχυρωμένη πόλη στα σύνορα της Αττικής. Μετά τα γεγονότα αυτά συνθηκολόγησε και η Αίγινα με βαρύτατους όρους: κατεδάφιση των Τειχών της, παράδοση του στόλου της και υποχρεωτική συμμετοχή στην αθηναϊκή συμμαχία, χωρίς δικαίωμα να διατηρεί στόλο, αλλά να πληρώνει φόρο τριάντα τάλαντα το χρόνο. Μετά τη συνθηκολόγηση της Αίγινας, κανένα κράτος δεν ήταν σε θέση να απειλήσει την κυριαρχία των Αθηναίων στη θάλασσα.

Ο συνασπισμός των ολιγαρχικών για την κατάλυση της δημοκρατίας έκαμε τους Αθηναίους να κατανοήσουν ότι για την προστασία της δεν αρκούσε πλέον η παλικαριά τους, αλλά ότι έπρεπε να γίνουν πολύ ισχυροί, για να εξασφαλίσουν τη διατήρησή της. Αποφάσισαν να διευρύνουν τις συμμαχίες τους στον ελλαδικό χώρο και να επιβάλλουν το κύρος και τη δύναμή τους σε εχθρούς και φίλους. Ανέθεσαν στον Τολμίδη την αποστολή να εκφοβίσει τους Σπαρτιάτες, μέσα στην Λακωνική και να επιδιώξει να κάμει συμμάχους πόλεις του Ιονίου. Ο Τολμίδης με χίλιους οπλίτες και πενήντα τριήρεις, α φ ού έδωσε ισχυρά κτυπήματα στους Σπαρτιάτες, έπλευσε στη Ζάκυνθο και την Κεφαλλονιά και τις έκανε συμμάχους των Αθηναίων. Μετά την Κεφαλλονιά ήρθε στον Κορινθιακό κόλπο, πέρασε το Ρίο κι έφτασε στη Ναύπακτο, όπου βοήθησε να εγκατασταθούν οι Μεσσήνιοι, που είχαν αφεθεί “ομόσπονδοι” από τους Σπαρτιάτες, κατά τον Γ’ Μεσσηνιακό πόλεμο. Οι Μεσσήνιοι, που με αυτόν τον τρόπο αποκτούσαν πατρίδα, έμειναν πιστοί σύμμαχοι των Αθηναίων. Κι έτσι ο αθηναϊκός στόλος αποκτούσε μια σίγουρη βάση στον κορινθιακό κόλπο.

Τον επόμενο χρόνο, το 455 π.Χ. εξέλεξαν στρατηγό τον Περικλή και του ανέθεσαν την αρχηγία του στόλου, που είχε ο Τολμίδης, με την εντολή να κάμει όσο το δυνατό περισσότερες πόλεις συμμάχους των Αθηναίων. Ο Περικλής έκανε αποβάσεις στις βόρειες ακτές της Πελοποννήσου, έπειτα πήγε στην Ακαρνανία και έκαμε συμμάχους των Αθηναίων όλες τις πόλεις που βρίσκονταν δυτικά του Αχελώου εκτός από τις Οινιάδες. Με τις επιτυχίες αυτές των Αθηναίων η επιρροή και το κύρος της αθηναϊκής δημοκρατίας έγιναν αδιαμφισβήτητα. Εφτά χρόνια εξουσίας των πολιτών έκαμαν την Αθήνα να φτάσει στο υψηλότερο σημείο της ισχύος της και να γίνει πρώτη δύναμη στην Ελλάδα. Δεν είχαν όμως τις ίδιες επιτυχίες και στην Αίγυπτο όπου ο αθηναϊκός και συμμαχικός της στόλος τελικά νικήθηκαν, και η Αίγυπτος καθώς και η Κύπρος επανήλθαν στην κυριαρχία των Περσών. Οι Αθηναίοι επιδίωξαν να κλείσουν ειρήνη με τη Σπάρτη για να στραφούν απερίσπαστοι κατά των Περσών. Φοβούμενοι ότι οι Πέρσες θα επεκτείνουν τις επιχειρήσεις τους στα νησιά του Αιγαίου, μετάφεραν το συμμαχικό ταμείο από τη Δήλο στην Αθήνα. Οι Σπαρτιάτες δε δέχονταν διαπραγματεύσεις, γιατί δεν εμπιστεύονταν κανέναν από τους δημοκρατικούς.

Τότε έγινε πρόταση στη Συνέλευση των πολιτών να ανακαλέσουν το Κίμωνα από την εξορία και να τον χρησιμοποιήσουν στις διαπραγματεύσεις με τη Σπάρτη, γιατί ήταν ο μόνος που εμπιστεύονταν οι Σπαρτιάτες. Οι Αθηναίοι ούτε απέρριψαν, ούτε έκαμαν αμέσως δεκτή την πρόταση, αλλά αποφάσισαν να επανέλθει το θέμα σε άλλη Συνέλευση πολιτών, με την προϋπόθεση ότι ο Κίμων θα δώσει στο μεταξύ εγγυήσεις ότι δε θα επαναλάβει το πείραμα για ανατροπή της δημοκρατίας. Λένε πως ο Κίμων έδωσε τις εγγυήσεις αυτές, μέσω της αδελφής του Ελπινίκης, και έτσι αποφάσισαν οι Αθηναίοι την επιστροφή του. Ο Κίμων επιστρέφοντας έθεσε τον εαυτό του και τις ικανότητές του στην υπηρεσία της πολιτείας και δεν προέβη σε καμιά αντιδημοκρατική ενέργεια. Του ανέθεσαν τις διαπραγματεύσεις με τη Σπάρτη και πέτυχε την υπογραφή πενταετούς ειρήνης. Μετά από αυτά οι Αθηναίοι τον εξέλεξαν στρατηγό και του ανέθεσαν την εκστρατεία κατά των Περσών στην Κύπρο. Ο Κίμων έφτασε στην Κύπρο και πολιόρκησε το Κίτιο. Δεν κατάφερε όμως να ελευθερώσει την Κύπρο, γιατί στο μεταξύ πέθανε. Μετά από λίγο σταμάτησαν και οι εχθροπραξίες με τους Πέρσες και οι Αθηναίοι έζησαν δύο-τρία χρόνια ειρηνικά κι έτσι επιδόθηκαν απερίσπαστοι σε έργα πολιτισμού.

Αμέσως μετά την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας παρατηρήθηκε μια πρωτοφανής δραστηριότητα σε όλους τους τομείς, μια πληθωρική προσφορά, δίνοντας ο καθένας τον καλύτερο εαυτό του, και παρακινώντας τους συμπολίτες του να κάνουν το ίδιο. ¨Ήταν ένας κόσμος υπερβολικά ανοιχτός, με περισσότερο δημόσια παρά ιδιωτική ζωή, όπου κάθε άνθρωπος αισθανόταν πολύ έντονα την παρουσία και την πίεση των γειτόνων του και όπου ο ίδιος ασκούσε όση πίεση μπορούσε, επιστρατεύοντας όλες τις ικανότητες που πίστευε ότι διαθέτει”. Οι Αθηναίοι ήταν περήφανοι για τη δημοκρατία τους, ήταν περήφανοι γιατί απόδειξαν ότι οι πολλοί μπορούν καλύτερα να διαχειριστούν τις υποθέσεις της πολιτείας, παρά οι λίγοι, οι “¨ειδικοί”, και αυτό του έκαμε να επιδοθούν σ’ αυτόν το δημιουργικό οργασμό και να δημιουργήσουν αυτό που αποκαλούμε πολιτικό θαύμα ή κλασικό πολιτισμό. Αυτή η δημιουργική αναγέννηση δεν ήταν έξαρση μιας στιγμής, μαι γενιάς, αλλά διατηρήθηκε καθ’ όλη τη διάρκεια της δημοκρατίας. Γεννήθηκε και πέθανε μαζί της. Γιατί μόνο η δημοκρατία δημιούργησε τις προϋποθέσεις για πλήρη και ανεμπόδιστη ανάπτυξη όλων των μορφών της ζωής, όλων των μορφών της τέχνης και του πνεύματος. Αυτό έκαμε το Δημόκριτο, που ήρθε και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, να πει πως: “αξίζει περισσότερο να ζεις φτωχός σε μια δημοκρατία, παρά να απολαμβάνεις μια φαινομενική ευτυχία στην αυλή ενός βασιλιά”.

Στην πρωτοφανή αυτή πνευματική άνθιση και στην τάση να γίνει η επιστήμη και η σοφία κτήμα όλου του λαού, ενώ μέχρι το 460 π.Χ. ήταν κτήμα μόνο των ευγενών, συντέλεσαν πολύ οι σοφιστές, και γι’ αυτό συνάντησαν την αντίδραση του Σωκράτη και αργότερα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, που ήταν οι εκπρόσωποι της φιλοσοφίας των ευγενών ολιγαρχικών. “Υπάρχουν όμως αρκετές ενδείξεις ότι η θεωρητική σκέψη των σοφιστών προχώρησε σε εκτεταμένη κριτική των δεδομένων συνθηκών και στην απαίτηση για βαθιές, ριζικές μεταβολές στην κοινωνική και πολιτική ζωή. Τότε άνοιξε και ο δρόμος για την ιδέα ότι όλες οι θεσπισμένες διακρίσεις ανάμεσα στους ανθρώπους βασίζονται απλώς στο νόμο και ότι η φύση απαιτεί το ίδιο δίκαιο για όλους. Ο Λυκόφρων ζητούσε να καταργηθεί η αριστοκρατική τάξη. Ο Αλκιδάμας και άλλοι καταφέρονται κατά του θεσμού της δουλείας. Ο Φαλέας απαιτούσε να έχουν όλοι οι πολίτες ίση περιουσία και μόρφωση, και Ιππόδαμος σχεδίασε, πρώτος αυτός, τις βασικές αρχές ενός πολιτειακού ιδανικού βασισμένου στο λογικό. Ακόμη και η ιδέα της πολιτικής εξίσωσης της γυναίκας προς τον άντρα ξεπηδά από την αλληλουχία των ιδεών”.

Αυτό το πολιτιστικό θαύμα, που όμοιό του δε γνώρισε η ανθρωπότητα, μερικοί το αποδίδουν όχι στη δημοκρατία, αλλά στη μεγαλοφυή σκέψη του Περικλή. Ξεχνούν όμως ότι η δημοκρατία ανέδειξε τον Περικλή και όχι ο Περικλής τη δημοκρατία. Μεγαλοφυείς ηγέτες υπήρξαν και πριν από την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας στην Αθήνα. Μεγαλοφυείς ηγέτες ανέδειξαν όλες σχεδόν οι πόλεις-κράτη, αλλά ούτε η Αθήνα πριν το 462 π.Χ. ούτε οι άλλες πόλεις-κράτη ανέπτυξαν έναν τέτοιο πολιτισμό, που να αγκαλιάζει όλες τις εκδηλώσεις της ζωής. Ο πολιτισμός που δημιουργήθηκε στην Αθήνα κατά τη διάρκεια της δημοκρατίας ήταν και θα παραμείνει για πάντα κλασικός.

Χρήμα... Υπάρχει Ζωή χωρίς αυτό;

Τη ζωή μέσα σε μια χρηματική κοινωνία, σαν αυτή που ζούμε όλοι μας σε κάθε γωνιά του πλανήτη, δεν θα την έλεγες και ιδανική ή ό,τι το καλύτερο θα μπορούσε να σου τύχει, την πιο δίκαιη και ασφαλή… ε;

Θα έλεγα ότι αν θελήσεις να δεις το θέμα αυτό λίγο σοβαρά, ίσως αρχίσεις να διαπιστώνεις την κόλαση μέσα στην οποία βρέθηκες… έναν εφιάλτη που δεν φέρνει ποτέ εκείνο το πρωινό που θα έχεις ξυπνήσει και θα έχει επιτέλους τελειώσει…

Ίσως περισσότερο να μοιάζει με μια συνήθεια, μια δεδομένη κατάσταση, ένα περιβάλλον μέσα στο οποίο βρέθηκες… χωρίς να το επιλέξεις…

Ξέρεις… είναι πραγματικά εντυπωσιακό, λυπηρό και απογοητευτικό το γεγονός ότι η κοινωνία μας, τα μέλη και οι φορείς της, προτιμούν να αντιπαρατίθενται ιδεολογικά και να συγκρούονται για τα αποτελέσματα και τις συνέπειες που έχει το κατεστημένο γενικότερα στις ζωές τους και το οποίο κυριαρχεί στον κόσμο μας για πάρα πολλά χρόνια και να αποφεύγουν να αμφισβητήσουν ή να αλλάξουν τα θεμέλια επάνω στα οποία βασίζεται ολόκληρο το οικοδόμημα της σύγχρονης κοινωνίας.
 

Οι άνθρωποι γκρινιάζουν, απελπίζονται, διαμαρτύρονται και φωνάζουν, για επιμέρους ζητήματα που σχετίζονται με το χρήμα, μα ουσιαστικά το αποδέχονται στις ζωές τους, έχουν πειστεί για την αναγκαιότητά του…νομίζουν ότι δεν μπορούν να κάνουν και αλλιώς, δεν ξέρουν και δεν ενδιαφέρονται οι περισσότεροι για το αν υπάρχει και κάτι πέρα από αυτό…

Προτιμούν να αντιμετωπίζουν επιφανειακά και επί μέρους τα ζητήματα, τα προβλήματα αντί να πηγαίνουν να βρίσκουν τις ρίζες που τα γεννάνε και εφαρμόζουν διαρκώς τους ίδιους τρόπους ελπίζοντας ότι θα έχουν διαφορετικά αποτελέσματα…

 

Κάτι τέτοιο είναι εντελώς τρελό!

Το χρήμα λοιπόν, το μονεταριστικό σύστημα, είναι μια συνήθεια, ένα κουσούρι απ τα παλιά…που οι άνθρωποι μοιάζει να μην είναι σε θέση να το αποβάλλουν, να το αντικαταστήσουν, όσο εφιαλτική και αν κάνει τη ζωή τους το έχουν αποδεχτεί a priory και αυτό… σαν τόσα άλλα…

Ο τρόπος που λειτουργεί το χρήμα μέσα από τους φορείς που το εκπροσωπούν, τράπεζες, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα κλπ είναι εξαιρετικά πολύπλοκος και αρκετά ακαταλαβίστικος και αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο βέβαια…φαντάζεστε να ήταν απλός και κατανοητός;

Το χρηματοπιστωτικό σύστημα επινοήθηκε και άρχισε να εφαρμόζεται σε μια εποχή πραγματικής στέρησης σημαντικών αγαθών, μια εποχή έλλειψης επαρκούς τεχνογνωσίας, που θα αντιμετώπιζε τα προβλήματα κατανομής των αγαθών και των πόρων στους ανθρώπους.

Χρειάστηκε λοιπόν να υπάρξει ένας πρακτικός τρόπος.

Τώρα το γιατί, μετά από εκατοντάδες χρόνια, σε μια εποχή που ο τρόπος αυτός θεωρείται εντελώς παρωχημένος και αναποτελεσματικός για το σύνολο των ανθρώπων και αποδεικνύεται όλο και πιο επικίνδυνος και καταστροφικός, χρησιμοποιείται ακόμη στις κοινωνίες μας, είναι ένα ζήτημα που θα δούμε παρακάτω…

Τα νούμερα, οι αριθμοί και οι στατιστικές αυτού του τερατώδους συστήματος δεν αφορούν τη δική μας προσέγγιση εδώ, οι ηθικές προεκτάσεις και τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα στην καθημερινότητα των ανθρώπων μέσα σε αυτό το σύστημα είναι αυτό που ενδιαφέρει πάνω απ όλα. Και ξέρεις… υπάρχουν μερικά εξαιρετικά σοβαρά, θεμελιώδη δεδομένα της ζωής μας μέσα στην κοινωνία του χρήματος, που θα πρέπει να απασχολήσουν κάθε σοβαρό, χωρίς προκαταλήψεις και υπεύθυνο ερευνητή που ενδιαφέρετε να ξετυλίξει το κουβάρι και να καταλάβει τι συμβαίνει…

– Η κοινωνία του χρήματος λοιπόν ΔΕΝ μπορεί, κατ αρχάς και σε καμία περίπτωση, να είναι μια κοινωνία δίκαιη, ασφαλής και βιώσιμη για ΟΛΟΥΣ τους ανθρώπους.

Στην κοινωνία του χρήματος ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΟΛΟΙ την ίδια πρόσβαση στα αγαθά, τις υπηρεσίες και τους πόρους και το γεγονός αυτό καθεαυτό γεννάει αυτόματα τις ανισότητες και τη στρωματοποίηση της κοινωνίας.

Οι περισσότεροι άνθρωποι, ιδιαίτερα στις τριτοκοσμικές και αναπτυσσόμενες περιοχές του πλανήτη, δεν έχουν πρόσβαση σε απολύτως απαραίτητα αγαθά και υπηρεσίες για την διαβίωσή τους, με άμεσα δυσμενή αποτελέσματα στην υγεία και τη θνησιμότητά τους.

Αφού λοιπόν δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι άμεση πρόσβαση στα αγαθά, είναι αναγκασμένοι να ανταγωνιστούν ο ένας τον άλλο, σε μια προσπάθεια να καταφέρουν να αποκτήσουν το συγκριτικό πλεονέκτημα… σε βάρος των άλλων…

Όπως καταλαβαίνεις, ένας τέτοιος προσανατολισμός δεν επιτρέπει στους ανθρώπους την «πολυτέλεια» να είναι ηθικοί στη σχέση τους με τους άλλους.
 

Καθένας αγωνίζεται για το δικό του όφελος, για τα μεγαλύτερα κέρδη γι αυτόν.

Και όσο οι στερήσεις του μεγαλώνουν, όσο η πρόσβασή του στα αγαθά περιορίζεται και δυσκολεύει, τόσο πιο ανήθικος χρειάζεται να είναι…

Αν είχατε, για παράδειγμα, ένα εμπορικό κατάστημα, ένα κατάστημα που πουλάει πχ παπούτσια και απέναντι από το δικό σας άνοιγε ένα ίδιο με παπούτσια…και μαθαίνατε πχ ότι τα παπούτσια του άλλου είναι πολύ καλύτερα από τα δικά σας, φθηνότερα κλπ… θα λέγατε ποτέ κάτι τέτοιο στους πελάτες που θα μπαίνανε στο δικό σας μαγαζί σας;

– Στην κοινωνία του χρήματος και της επιδίωξης του προσωπικού όφελους, αν δεν κοιμάσαι εντελώς επάνω σου, έχεις την διαρκή αίσθηση ότι ΟΛΟΙ σε κοροϊδεύουν, ότι σου λένε ψέματα, σε εξαπατούν, υποκρίνονται, σε παραπλανούν, σε εκμεταλλεύονται για ένα και μοναδικό λόγο... το κέρδος τους.

Σχεδόν οι πάντες στοχεύουν να κερδίσουν κάτι από σένα…

Η τηλεόραση, οι διαφημίσεις, οι πολιτικοί, οι εταιρείες, οι γιατροί, οι δικηγόροι, οι ασφαλιστές, ο μηχανικός, ο μπακάλης, ο μανάβης… ΟΛΟΙ σε εξαπατούν δίνοντάς σου ψεύτικες πληροφορίες για ένα και μόνο λόγο…για να αγοράσεις τα προϊόντα τους.

Είσαι απλά ένας πελάτης, ένας καταναλωτής, τίποτε άλλο…

Το κέρδος είναι η μοναδική κοινή κοινωνική συνισταμένη πάνω στην οποία συνωστίζονται οι πάντες.
 

Το χρήμα είναι μια κατασκευασμένη αξία, μια «συμφωνία» ανάμεσα σ αυτόν που πουλάει και σ αυτόν που αγοράζει… οι «αξίες» των αγαθών εξαρτώνται από τη σπανιότητά τους, η οποία στην κοινωνία του χρήματος είναι τεχνητή…

Το χρήμα είναι ο σημαντικότερος μα και τόσο περιορισμένος στόχος ολόκληρης της ανθρώπινης φυλής.

Σου θυμίζει κάτι από ζούγκλα όλο αυτό; Κάτι από κοινωνία αγελών;

Κι όμως… μιλάμε για την ανθρώπινη κοινωνία, την κοινωνία που έχει δημιουργήσει το πιο θαυμαστό και νοήμον πλάσμα της δημιουργίας…

– Κάτι άλλο εξαιρετικά σημαντικό που πρέπει να δεις είναι το προς τα πού είναι προσανατολισμένη η κοινωνία του χρήματος… τι τελικά εξυπηρετεί δηλαδή.

Η κοινωνία του χρήματος, το καταλαβαίνεις ή όχι, δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς προβλήματα…τα προβλήματα μόνο φέρνουν κέρδη και χρήματα…το χρήμα σε μια κοινωνία που ξέρει να λύνει τα προβλήματά της με δημιουργικούς και αλληλέγγυους τρόπους δεν έχει καμία θέση, θα ήταν ξεπερασμένο…

Τα πράγματα πρέπει να χαλάνε, τα αγαθά να μην παρασκευάζονται με τα καλύτερα υλικά, να νοθεύονται τα πάντα, να αρρωσταίνεις… γενικά ΠΡΕΠΕΙ να έχεις συνέχεια ανάγκη και να εξαρτάσαι από αυτό το χρηματικό μοντέλο σε κάθε σου κίνηση…

Το βιώνεις παντού και με κάθε τρόπο, η κοινωνία μας δεν είναι προσανατολισμένη στο να δίνει λύσεις στα προβλήματα των ανθρώπων, να σου παρέχει ό,τι έχεις ανάγκη, ό,τι η εφευρετικότητά μας, οι γνώσεις μας και η τεχνολογία παρέχει, αν δεν έχεις την ικανότητα να τα πληρώσεις με χρήματα…

Αυτό το γεγονός μας οδηγεί σ ένα πολύ οδυνηρό συμπέρασμα.

Η ελευθερία σου σε αυτή την κοινωνία είναι τόση όση η αγοραστική σου δύναμη!

Αν έχεις χρήματα τότε έχεις πρόσβαση σε αγαθά, αν δεν έχεις χρήματα τότε είσαι καταδικασμένος να τα στερείσαι… να αγωνίζεσαι να τα φτάσεις…

Δεν είναι και πολύ δίκαιο ε;

– Οκ, δούλεψε σου λένε, για να μπορείς κι εσύ… 

Κι εσύ το κάνεις…με κάθε τρόπο…σπαταλάς ολόκληρη τη ζωή σου σε δουλειές που συνήθως μισείς για να μπορείς να αποκτάς τα αγαθά που χρειάζεσαι…χάνεις τον ελεύθερό σου χρόνο, την οικογένεια, τους φίλους και καταφέρνεις να αποκτάς μερικά αγαθά, να έχεις σπίτι, αυτοκίνητο, εξοχικό…να δανείζεσαι από τράπεζες, να πληρώνεις φόρους…και γενικότερα να χαλάς τα χρήματά σου εκεί που σου υπαγορεύει το μοντέλο αυτό ώστε να κυκλοφορεί το χρήμα και φυσικά… να κερδίζουν οι μεγάλες εταιρείες…

Και «ξαφνικά» είσαι απλά ένας σκλάβος, ένας σύγχρονος σκλάβος αυτού του κατεστημένου, που δεν δικαιούσαι ούτε την τροφή σου δωρεάν.

Να θυμάσαι ότι πάντα τα χρήματα επιστρέφουν στην πηγή τους αφού κάποια από αυτά περάσουν για λίγο από τα χέρια σου, την ικανότητα συσσώρευσης πλούτου την έχουν πάντα οι λίγοι…και αυτοί οι λίγοι δεν είναι και τα ηθικότερα στοιχεία της κοινωνίας μας…

Για την ακρίβεια, ο κόσμος μας κυβερνάται και κατευθύνεται από μια εξαιρετικά μικρή ελίτ των ιδιοκτητών του παγκόσμιου χρήματος, οι οποίοι φυσικά έχουν φροντίσει να τους ανήκουν και οι σημαντικότεροι πόροι της γης, για να φτιάχνουν το παιχνίδι σύμφωνα με τα συμφέροντά τους και να έχουν την παγκόσμια κυριαρχία.

Κατέχουν την ενέργεια, τις επικοινωνίες, την διατροφή, τα φάρμακα, την ενημέρωση, την ψυχαγωγία… τα πάντα δηλαδή.

Και πέρα από το ότι κατέχουν τους πόρους του πλανήτη, εφευρίσκουν διαρκώς τρόπους που θα τους αποδώσουν περισσότερα χρήματα και εξουσία…

Μερικοί από τους καλύτερους και σοβαρότερους τρόπους είναι οι πόλεμοι, οι διχασμοί που σπέρνουν στους ανθρώπους, τα ναρκωτικά, η πορνεία…καταστάσεις παγιωμένες μέσα στις κοινωνίες μας, προβλήματα που δεν λύνονται ποτέ!

– Η ύπαρξη του χρήματος και η αδιάκοπη παραγωγή καταναλωτικών προϊόντων ευθύνεται για την καθαρά υλιστική εικόνα του κόσμου μας σε βάρος της ανθρωπιάς, της αλληλεγγύης, της συμπόνιας, της συμβιωτικότητας, της ενότητας και της ανθρώπινης δημιουργικότητας για το όφελος ΟΛΩΝ.

Κάθε τι συμβαίνει για να επιφέρει κέρδος και παραπάνω χρήματα.

Ακόμα και η επιστήμη και η τεχνολογία, τα κυριότερα και σημαντικότερα ανθρώπινα «εργαλεία» προόδου και εξέλιξης, εξυπηρετούν σήμερα τους περιορισμένους σκοπούς εταιρειών και μονοπωλίων.

Σκέψου, η επιστημονική γνώση και το υψηλό επίπεδο τεχνολογίας που διαθέτουμε σήμερα επιτρέπει άνετα την αντικατάσταση των ανθρώπων από μηχανές και συστήματα αυτοματισμού σε σχεδόν ολόκληρη την παραγωγική διαδικασία σε όλα τα είδη.

Αν όμως συνέβαινε κάτι τέτοιο, στην κοινωνία του χρήματος που βρισκόμαστε, η ανεργία θα έφτανε σε απίστευτα ρεκόρ, οι άνθρωποι δεν θα είχαν αγοραστική ικανότητα και τότε… το χρηματοπιστωτικό σύστημα θα κατέρρεε…

Που τι σημαίνει αυτό με απλά λόγια;

Ότι το χρηματοπιστωτικό σύστημα εμποδίζει την εξέλιξή μας ως είδος!

Ότι το ανθρώπινο είδος ενώ μέσα από τις γνώσεις, τη δημιουργικότητά του, τις ικανότητες του, έχει φτάσει σ ένα επιστημονικό και τεχνολογικό επίπεδο πολύ υψηλό το οποίο θα μπορούσε να δώσει μια τεράστια ώθηση στο πολιτιστικό μας επίπεδο και στην ποιότητα της ζωής ΟΛΩΝ των ανθρώπων, δεν το κάνει γιατί υπάρχει το χρηματοπιστωτικό σύστημα!

Αυτό συμβαίνει γιατί πολύ απλά η επιστημονική και τεχνολογική εξέλιξη δεν ενσωματώνεται μέσα στα κοινωνικά μας συστήματα ώστε να τα εξελίξει παράλληλα… 

Αντί αυτού, που αν συνέβαινε θα άλλαζε ολοκληρωτικά και ριζικά τις ζωές όλων των ανθρώπων του πλανήτη, όλη αυτή η επιστημονική και τεχνολογική πρόοδος περνάει μέσα από τον παραμορφωτικό καθρέφτη του χρηματοπιστωτικού συστήματος κι εκεί εγκλωβίζεται…

Κι εσύ, που ίσως τα καταλαβαίνεις όλα αυτά, αναρωτιέσαι «…και τώρα τι γίνεται, τι κάνουμε;»

Μέσα σε όλο αυτό το άθλιο κατασκευασμένο τοπίο, το αυτονόητο μοιάζει να μην έχει θέση, να μην φαίνεται, να είναι πέρα από το οπτικό μας πεδίο…

Το αυτονόητο αναζητείται…

Όπως θα κατάλαβες, όλο το παιχνίδι ξεκινά με την κατοχή και διακίνηση των πόρων.

Όσο αυτοί θα είναι διαχειρίσιμοι από την ελίτ που αναφέραμε, το τοπίο δεν μπορεί να αλλάξει…
 

Οι πόροι ολόκληρης της γης χρειάζεται να ανακηρυχτούν κοινή παγκόσμια κληρονομιά ΟΛΩΝ των ανθρώπων και να χρησιμοποιηθούν με σύνεση και έξυπνα για το όφελος ΟΛΩΝ.

Η οικονομία του χρήματος είναι μια οικονομία που εξυπηρετεί ελάχιστους και θέτει όλο και περισσότερο σε κίνδυνο τις ζωές των ανθρώπων και την βιωσιμότητα του πλανήτη μας.
 

Η αυτονόητη οικονομία που θα μπορούσε να οδηγήσει την ανθρωπότητα και τον πλανήτη σ ένα περιβάλλον βιώσιμο και ασφαλές είναι η Οικονομία που Βασίζεται στους Πόρους και ΟΧΙ στο χρήμα.

Μια οικονομία των Πόρων που θα υπάρχει για το όφελος ΟΛΩΝ των ανθρώπων της γης και θα λειτουργεί με «εργαλείο» της την διαρκώς εξελισσόμενη επιστημονική και τεχνολογική γνώση.
 

Μια τέτοια οικονομία μπορεί επιτέλους να δημιουργήσει ένα ολοκληρωτικά άλλο περιβάλλον, μέσα στο οποίο οι άνθρωποι θα καλλιεργούν πραγματικά πανανθρώπινες αξίες και θα απελευθερωθούν από τον σκληρό αγώνα για την επιβίωσή τους.

Είναι απολύτως απαράδεκτο να αντιμετωπίζουμε ακόμα προβλήματα τα οποία είμαστε σε θέση να επιλύσουμε άμεσα, προβλήματα που θα μπορούσαν να έχουν λυθεί πριν από πολλά χρόνια…

Άραγε να σας φαίνονται ως παράλογες και ανόητες ουτοπίες όλα τούτα ή σαν πραγματικές δυνατότητες του σύγχρονου κόσμου μας;

Μήπως αυτός είναι ο κόσμος που όλοι ονειρευόμαστε να ζήσουμε μα δεν αναλαμβάνουμε την ευθύνη να τον δημιουργήσουμε;

Το βέβαιο είναι ότι ο κόσμος που θα ζήσουμε όλοι αύριο, και εμείς και τα παιδιά μας, θα είναι αυτός που εμείς θα επιλέξουμε σήμερα.

Γίνετε λοιπόν μέρος αυτού του σύγχρονου αναδυόμενου κόσμου που ανατέλλει μέσα από τις στάχτες του παλιού…

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Ή ΘΕΟΚΡΑΤΙΑ

Πολλά τραγικά γεγονότα που έχουν συμβεί διεθνώς, και στα οποία εμπλέκονται οι θρησκείες, με ανάγκασαν στο παρελθόν, να αρθρογραφήσω, και να εκθέσω τις απόψεις μου. Πιστεύοντας όμως με το ότι και αν γράφω δεν πρόκειται να επηρεάσω καμία κατάσταση, και άδικα χάνω το χρόνο μου, είπα να μην ασχοληθώ και πάλι με τα εγκληματικά κατορθώματα της θρησκευτικής απάτης.

Τα τελευταία όμως δραματικά γεγονότα που συνέβησαν στο Παρίσι, το Ρωσικό αεροσκάφος, πέρση στον σιδηροδρομικό σταθμό της Κίνας, και στο Volgograd της Ρωσίας, αλλά και αυτά που συμβαίνουν τώρα στη Συρία, και το Ιράκ, με τους δεκάδες νεκρούς και τραυματίες, και κρίνοντας, ότι αυτό που συμβαίνει στην γειτονιά σου πιθανόν να συμβεί και στο σπίτι σου, μου επιβάλουν και πάλι να ασχοληθώ με τα γεγονότα αυτά. Μπορεί τα αίτια των γεγονότων να μην έχουν σχέση με τη θρησκεία, αλλά ο θρησκευτικός φανατισμός καθίσταται το καλύτερο εκτελεστικό όργανο για την επιβολή των εκάστοτε επιδιώξεων.

Μιλάμε βεβαίως για τις δύο αδελφές θρησκείες τον Χριστιανισμό και τον Ισλαμισμό. Οι οποίες, ενώ διακηρύττουν ότι είναι οι θρησκείες της αγάπης και της ειρήνης. Δυστυχώς τα γεγονότα αποδεικνύουν, ότι, οι αναχρονιστικές τους θεωρίες, και μη φιλοσοφημένη δομή τους, στα χέρια αυτών που επιδιώκουν ανώμαλες καταστάσεις, τις έχουν καταστήσει παράλογες και αιμοβόρες.
Ο Πούτιν παραλογίζεται, διότι ενώ μέχρι πρότινος, αλλά ακόμη και σήμερα έχει ένα λαό με υψηλή παιδεία, αποστασιοποιημένο από τις θεοκρατίες, έχει βάλει σκοπό να αναστήσει τον βρικόλακα της Βυζαντινής θεοκρατίας. Αυτό όμως θα προκαλέσει με τη σειρά του τον ανταγωνισμό με το Ισλάμ, και άντε κ. Πούτιν να μετράς τα θύματα των καμικάζι τρομοκρατών.

Ο Μπους επικαλούμενος την Βίβλο, αιματοκύλισε το Ιράκ. Στη συνέχεια οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι με τις ενέργειες τους στην βόρεια Αφρική, και στην Συρία, προκάλεσαν λουτρό αίματος, που ακόμη θα συνεχιστεί, για πολλά χρόνια, διότι οι λαοί αυτοί είναι ανώριμοι για δημοκρατία. Πως να είναι ώριμοι όταν η συντριπτική πλειοψηφία των λαών αυτών, πάνω από την δημοκρατία βάζει το Κοράνι. Δημοκρατία σημαίνει ελεύθερη γνώμη και έκφραση, πράγμα αδιανόητο για τον Ισλαμισμό.

Η λύση του προβλήματος είναι μία: παιδεία και ένας νέος διαφωτισμός, ώστε και ο τελευταίος πολίτης να εμπεδώσει ότι οι θρησκείες δεν συμβαδίζουν με την λογική και απευθύνονται σε θρησκόληπτους βλάκες, και μετά να αναρωτηθεί μήπως είναι και αυτός βλάκας.

Όταν ο άνθρωπος διέπεται από λογική, έχει την στοιχειώδη μόρφωση, και διαθέτη συνείδηση που του ελέγχει και κατευθύνει τις πράξεις του, θεωρείτε μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα, και δεν έχει ανάγκη καμία μα καμία είτε παλιά είτε νέα, θρησκεία, να του υποδείξει πως θα διάγει βίο ενάρετο.

Για όσους δεν αποδέχονται την θρησκεία δεν υπάρχει πρόβλημα. Για όσους όμως έχουν ανάγκη τη θρησκεία, πρέπει να απορρίψουν τα παραμύθια του Μωυσή, και να θέσουν κάτω από το πρίσμα της λογικής αυτά που ελέχθησαν από το Χριστό και γράφηκαν από τον Μωάμεθ,. Και να αποδέχονται ότι είναι σύμφωνο με τους νόμους της Φυσικής και την λογική.

Πρέπει να καταλάβουν ότι μετά θάνατο δεν υπάρχει τίποτα, ούτε ψυχή, ούτε μετά θάνατο ζωή, ούτε κόλαση, ούτε παράδεισος με πιλάφια, και ουρί, ούτε άγγελοι, ούτε δαίμονες, όλα αυτά είναι θρησκευτικά παραμύθια, και είναι μεγάλη βλακεία να πιστεύει κάποιος ότι αν ζωστεί τα εκρηκτικά και σκοτωθεί θα εξασφαλίσει τον παράδεισο.

Ένα είναι σίγουρο, θα πραγματοποιήσει τους σκοπούς αυτών που τον έζωσαν με τα εκρηκτικά. Αλλά και αυτός κάνει μεγάλη βλακεία που ξεκινά από το λιμάνι γονατιστός μέχρι την Παναγία της Τήνου να νομίζει ότι θα θεραπευθεί, ένα είναι σίγουρο ότι όταν φθάσει, στο παγκάρι που είναι δίπλα στην εικόνα θα καταθέσει τον παχύ οβολό του, αλλά θα έχει υποστεί και τον πλήρη εξευτελισμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Δεν είναι δυνατόν οι δυο αδελφές θρησκείες να απορρίπτουν την θεωρία του Δαρβίνου και τις αποδεδειγμένες θέσεις της σύγχρονης επιστήμης, και να αποδέχεται τα παραμύθια της Βίβλου, με την θεωρία των πρωτοπλάστων.

Αν θέλουν λοιπόν τα Ιερατεία να προσφέρουν στο κοινωνικό σύνολο πρέπει να βάλουν καλά στο μυαλό τους

Όπως η δημοκρατία κρίνεται και επικρίνεται με αποτέλεσμα να βελτιώνεται, όπως τα συντάγματα συνεχώς αναθεωρούνται και προσαρμόζονται στα σύγχρονα δεδομένα, έτσι και οι θρησκείες να πάψουν να είναι δογματικές, να δέχονται τη κριτική, και να προσαρμόζονται συνεχώς στις απαιτήσεις και τα προβλήματα της σύγχρονης κοινωνίας. Ειδικά σήμερα που η τεχνολογία και γνώση καλπάζουν με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, αποτελούν έγκλημα, εις βάρος των γενιών που έρχονται, οι μεσαιωνικές δοξασίες τους.

Γι’ αυτούς τους λόγους είναι λοιπόν καιρός για επιστροφή στους Φιλοσόφους μας, που αρθρώνοντας λόγο που εγκλείει σεβασμό για τους άλλους, και αποσκοπεί στη διαμόρφωση προσωπικότητας με ελευθερία σκέψης - έκφρασης και με αίσθημα ευθύνης, πεντακόσια χρόνια π. χ. δίδαξαν αλλά και Φιλοσόφησαν ιδέες και ηθικές αξίες, που οδηγούν στην εξιδανίκευση του ανθρώπου. Χωρίς θαύματα και άλλα κομπογιαννίτικα τερτίπια.

Τα βιβλία των θρησκευτικών να πάψουν να κάνουν πλύση εγκεφάλου, και κατήχηση, σε παιδιά που στην ηλικία τους ο χαρακτήρας τους είναι τόσο εύπλαστος. Δεν στέκει σε καμία λογική την μυθολογία των Εβραίων, και τα παραμύθια του Μωυσή και των τσοπάνηδων της ερήμου, να τα έχουμε κάνει θρησκεία μας.

Γι’ αυτόν τον λόγο, είναι λοιπόν καιρός για επιστροφή στους Φιλοσόφους μας. Στους Φιλοσόφους, των οποίων τα διασωθέντα – από την λαίλαπα της θεοκρατίας - συγγράμματα φωτίζουν τους δρόμους που οδηγούν σε πολίτες ελεύθερα σκεπτόμενους. Πολίτες με ολοκληρωμένη προσωπικότητα, πολίτες που σέβονται τους νόμους και τις ηθικές αξίες γιατί τους το επιβάλει η συνείδηση τους, το πνευματικό τους επίπεδο και όχι βέβαια ο φόβος της τιμωρίας του Θεού.

Πολίτες που γνωρίζουν ότι οι φιλοσοφικές ιδέες και αξίες που δίδαξαν εκείνοι είναι οι μόνες που παρέμειναν άφθαρτες και πάντα επίκαιρες και ας έχουν περάσει δυόμισι χιλιάδες χρόνια. Άρα το να διάγουν οι πολίτες βίο ''ενάρετο'' είναι θέμα καθαρά φιλοσοφικό και όχι θρησκευτικό.

Οι Αρχαίοι Έλληνες οι γεννήτορες της Δημοκρατίας σεβόμενοι την αυτοτέλεια, την αυτονομία και ανεπανάληπτη μοναδικότητα κάθε ανθρώπου – το θεμελιώδες δικαίωμα του να είναι ο εαυτός του, αυθύπαρκτος και αυτόνομος - και προπάντων την ατομική του ελευθερία και τη σοφία της Φύσεως, αποστρεφόμενοι δε κάθε κοινωνικό, θρησκευτικό, κοσμοθεωρητικό δόγμα, ποτέ δεν θα δέχονταν να ξαπλώσουν στην κλίνη του μυθικού ληστή Προκρούστη και να κοπούν στα μέτρα του.

Μία ιδεώδης αλλά και ρεαλιστική Δημοκρατία με σεβασμό στον άνθρωπο θα πρέπει να είναι η απάντηση των σημερινών πολιτών στη θεοκρατία. Αλλά για την εδραίωση της στη μάχη των ιδεών που θα ακολουθήσει με τους κάθε λογής στενόμυαλους εξουσιαστές, πρέπει να ανατρέξουμε στις αδιαμφισβήτητες ιδέες και τις ηθικές αξίες όπως τις δίδαξαν και τις φιλοσόφησαν ο Σωκράτης, ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης, ο Επίκουρος, ο Πρωταγόρας, και τόσοι άλλοι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι, αλλά και οι Ευρωπαίοι Διαφωτιστές. Οι μόνες αξίες που έμειναν άφθαρτες και πάντα επίκαιρες μέχρι σήμερα, Και είναι οι μόνες που μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τα σύγχρονα προβλήματα, ήτοι την εγκληματικότητα, τα ναρκωτικά, τον αλκοολισμό, τον χουλιγκανισμό, την έξαρση βίας εντός και εκτός των αγωνιστικών χώρων, και την τρομοκρατία, καθ’ ότι η καθεστηκυία τάξη, πολιτική και θρησκευτική φαίνεται ότι έχει αποτύχει.

H αβοήθητη μοναξιά του άντρα

“Ποτέ γυναίκα δεν κατάλαβε έναν άντρα” – Hamlet

Κι αφού η γυναίκα τον άντρα μονάχα να τον αγαπάει μπορεί και τίποτε άλλο, θα κάνω εγώ, ένας άντρας, το εγκώμιο γι’ αυτό το αυτοδημιούργητο θαύμα που είναι ο άντρας.

Χαριστικά θα βάλω πρώτη στη σειρά τη συμβολή της γυναίκας, που σίγουρα βοηθάει να συντελεσθεί, κυρίως με το ανεκτίμητο (και κατ’ εξοχήν γυναικείο) χάρισμά της, που είναι ο αλάθητος ρεαλισμός της.

Χωρίς αυτόν ο άντρας θα παράπαιε, ακόμα θα περιπλανιόταν, θα είχε χαθεί μέσα στις ομίχλες των επικών του φαντασιώσεων ­ ένα χάρισμα που η γυναίκα, αν το θελήσει, μπορεί να το μεταποιήσει σε θανάσιμο ανδροκτόνο εργαλείο ­ αν θελήσει να υπονομεύσει, χρησιμοποιώντας το, όλες τις ευσυγκίνητες μυθολογίες, που χάρη σ’ αυτές και αποκλειστικά μ’ αυτές ο άντρας επιβιώνει.

Χειρώνακτας του πολιτισμού αλλά και εγκέφαλός του, έκτισε από την αρχή τον κόσμο με μέτρο τον άνθρωπο. Κι αν αυτός ο κόσμος φαίνεται να είναι ανδροπρεπής, εκεί που χρειάζεται γίνεται θηλυκός, πολύ τελειότερα απ’ ό,τι θα τον έπλαθε η ίδια η γυναίκα: χάρη στον άντρα η τέχνη κατοικήθηκε από εξαίσιες (αν και ανύπαρκτες) γυναίκες και πήραν γυναικείο όνομα οι πιο αυστηρές εξουσίες της ζωής ­ ενώ κράτησε για τον εαυτό του τον δυστυχισμένο ρόλο του ηττημένου, δηλαδή αυτός επωμίστηκε με αυταπάρνηση τη μεταφυσική μοίρα της ήττας που βαραίνει το ανθρώπινο γένος.

Δεν δέχθηκε χαρμόσυνους αγγέλους όπως η Θεοτόκος, δεν έπεσε σε ερωτική έκσταση όπως η Αγία Θηρεσία· ταπεινά κι αγόγγυστα υπηρέτησε τη θητεία του στα τάγματα του Θεού. Δεν είχε μεγαλομανιακές ακουστικές ψευδαισθήσεις όπως η Ιωάννα της Λορραίνης ­ ανώνυμος αφανίσθηκε σε ατέλειωτους και άδικους πολέμους (και καμιά δεν έχει σημασία ότι ο ίδιος τους ξεκίνησε), εξοντώθηκε σε ισόβιες δουλείες.

Ανιδιοτελής, αθώος αλλά ευφυής, εύπιστος με τη θέλησή του ­ εύθραυστος και χωρίς,­ σε αντίθεση με τη γυναίκα,­ να επιζεί του θρυμματισμού του· ασκημένος από ένστικτο να επινοεί τεχνάσματα του κυνηγιού για την τροφή της ομάδας, να αγρυπνάει για τους κινδύνους· από γεννήσεως ανυπεράσπιστος, γιατί η φύση τού πήρε πίσω όλα τα όπλα του, έμεινε πάντα πολεμιστής, άοπλος και με χίλιους τρόμους γενναίος.

Εκπνευμάτωσε τη φυσική του ρώμη και την έκανε δύναμη, κυρίως τόλμη, μυαλού και κραδασμό ιδεών. Αυτός είδε τα όνειρα όταν ήρθαν οι μεγάλες νύχτες ­ κι όλα αυτά από το τίποτα, χωρίς ουσιαστική βοήθεια από κανέναν. Έχοντάς τα όλα αντίξοα, και πιο πολύ αντίξοη τη γυναίκα που τον αγάπησε.

Και λυπηθείτε τον, με την πιο ευγενικιά, την πιο τρυφερή λύπη, γι’ αυτή την απέραντη, την ως το τέλος αβοήθητη μοναξιά του. Δείτε τον, παραμερίζοντας τις αγορίστικες κομπορρημοσύνες του, τα απελπισμένα χάδια της μάνας του,­ παραμερίστε τα όλα: τα αφηρημένα αγγίγματα της γυναίκας του, τα αρπαχτικά και φιλημένα χεράκια των παιδιών του και δείτε τον σε όλη του την ανέχεια.

Και μην του μιλάτε, αφήστε τον να σωπαίνει όταν σωπαίνει. Και αν αρχίσει να κλαίει ξαφνικά, ποτέ μην τον ρωτήσετε γιατί.

Εγώ εαυτέ μου θα στα πω κι εσύ αν θες, άκουσέ τα

Ο κάθε άνθρωπος έχει τις δικές του πεποιθήσεις, -συνήθως όχι ολότελα δικές του, δε γίνεται κιόλας κάνεις δε ζει μόνος του-, και σύμφωνα μ’ αυτές προσπαθεί να διαπαιδαγωγήσει τον εαυτό του.
Εγώ λοιπόν εαυτέ θέλω να σου μάθω πως μπορείς τα πάντα.
Δεν υπάρχουν όρια όσο κι αν θέλουν να σε περιορίσουν.
Τα όριά σου εσύ τα χτίζεις και εσύ τα γκρεμίζεις.
Θέλω να σου μάθω ότι ο άνθρωπος αλλάζει.
Τον αλλάζουν οι καταστάσεις και τα βιώματά του. Αλλάζει αν πονέσει πολύ, πληγωθεί, αγαπηθεί. Αλλάζει όμως κι όταν έρθει σε επαφή με προσωπικές αλήθειες, όσο μαθαίνει τον εαυτό του καλύτερα.
Θέλω να σου μάθω ότι όποιος φαίνεται χαμογελαστός,
δε σημαίνει πως είναι και καλά. Συνήθως πονά περισσότερο αλλά σιωπηλά.
Μη βλέπεις ότι σου δείχνουν.
Όταν χτίζεις άμυνες και τείχη δείχνεις απόρθητος και δεν αφήνεις τίποτα να σε πλησιάσει, δε σημαίνει όμως και πως γίνεται.
Φαίνεσαι άτρωτος ή ατσαλάκωτος αλλά τι κερδίζεις με το να είσαι φυλακισμένος στο κουτί του καθωσπρεπισμού;
Τι κερδίζεις αν σε προστατέψεις τόσο καλά και δεν πονέσεις; Ναι, είσαι σαν καινούριος. Είσαι όμως και χωρίς πληγές; Ή τις έθαψες ώσπου το πίστεψες;
Εγώ θέλω να σου μάθω να μην προτιμάς το να μένεις κάπου όπου δεν είσαι και πολύ καλά από το να μην πας εκεί που έχεις πονέσει, πληγωθεί.

Αυτό το κάνουν οι περισσότεροι, οι συμβατικοί.
Πότε ήσουν εσύ τέτοιος για να είσαι τώρα;
Εσύ δεν θα πηγαίνεις με την πεπατημένη.
Με φόρα εκεί που φοβάσαι ή δεν πρέπει, να πηγαίνεις.
Για να γίνεται σημαίνει έχεις νιώσει και πολύ.
Στα πολύ να πηγαίνεις και ας καείς ξανά.
Λες και έχεις πολλές ζωές.
Και κάθε φορά που καίγεσαι θέλω να γελάς
Κάθε πληγή και ένα παράσημο. Δεν το ευχαριστήθηκες όμως;
Πάμε για την επόμενη να λες. Δεν ένιωσες πιο ζωντανός από ποτέ;
Μη ζεις με ίσως, αλλά, πρέπει, δεν πρέπει, αλλά παίζε με τις πιθανότητες.
Ειδικά όταν δεν είναι υπέρ σου. Ακόμη και γι’ αυτό τo 1%.
Ρίσκαρε. Ζήσε. Σταμάτα να παίρνεις προφυλάξεις και να σαι σε γυάλα.
Δεν μπορεί εξάλλου όλες τις φορές να καείς το ίδιο. Η πρώτη είναι μόνο. Μετά όλα είναι στο μυαλό. Η καρδιά δεν ξεχνά. Θυμάται. Δεν καρδιοχτυπά συχνά.

Να την ακούς την καρδιά. Αν την σωπάσεις, σωπαίνεις και συ. Και μετά τι;
Και εαυτέ μου να θυμάσαι, «αυτός που δεν ξέρει να δίνει τίποτα, δεν ξέρει και να νιώθει τίποτα» (Νίτσε).

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΑΜΗΧΑΝΙΑΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΥΣΗΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΠΡΟΚΑΛΕΙ Η ΓΥΜΝΙΑ ΜΑΣ

Όταν ονειρευόμαστε πως είμαστε γυμνοί ή όχι όσο πρέπει ντυμένοι μπροστά σε ξένους, το όνειρο αυτό δε συνοδεύεται συνήθως από κανένα συναίσθημα ντροπής. Επιβάλλεται όμως να ασχοληθούμε με ένα τέτοιο όνειρο μόνο στις περιπτώσεις που υπάρχει σ’ αυτό το συναίσθημα ντροπής και αμηχανίας, όταν θέλουμε να φύγουμε και να κρυφτούμε και όταν νιώθουμε πως είναι αδύνατο να κινηθούμε από τη θέση που βρισκόμαστε και είμαστε ολοκληρωτικά ανίσχυροι να μεταβάλουμε τη στενόχωρη αυτή κατάσταση...

Μόνο σ’ αυτή τη περίπτωση πρόκειται για τυπικό όνειρο. Διαφορετικά ο πυρήνας του περιεχομένου του μπορεί να περιλαμβάνει κάθε είδους περιπλοκές, ή μπορεί να τον αντικαθιστούν ατομικές προσθήκες. Το ουσιαστικό είναι ότι νιώθουμε ένα οδυνηρό αίσθημα ντροπής, που μας κάνει να θέλουμε να κρύψουμε την γύμνια μας, συνήθως με το να προσπαθούμε να φύγουμε από το μέρος εκείνο, αλλά είμαστε ανίκανοι να το κάνουμε.

Η φύση και ο τρόπος που ξεντυθήκαμε είναι τις περισσότερες φορές ακαθόριστα. Ο ονειρευτής θα αφηγηθεί προφανώς τούτα: «Ήμουν με το πουκάμισο» αλλά η εικόνα πολύ σπάνια είναι σαφής. Στις περισσότερες περιπτώσεις η έλλειψη ρούχων είναι τόσο ακαθόριστη, που περιγράφεται στην αφήγηση του όνειρου με τούτα τα λόγια: «Μου φαίνεται πως ήμουν με τα εσώρουχα». Τις περισσότερες φορές η έλλειψη ενδυμασίας δεν ήταν τόσο σημαντική ώστε να εξηγείται το αίσθημα ντροπής που δοκιμάσαμε.

Για έναν άνθρωπο που υπηρέτησε στον στρατό η γύμνια συχνά παραχωρεί τη θέση της στο αίσθημα πως φοράει μια στολή αντίθετη από τους κανονισμούς. «Ήμουν στο δρόμο χωρίς ξίφος και βλέπω να με πλησιάζουν κάποιοι αξιωματικοί» ή «δεν είχα γραβάτα» ή «φορούσα ένα πολιτικό παντελόνι καρώ» κ.λ.π.

Τα άτομα που μπροστά τους ντρεπόμαστε είναι σχεδόν πάντα ξένοι, που τα πρόσωπά τους παραμένουν ακαθόριστα. Στα τυπικά όνειρα ποτέ δε συμβαίνει τα ενδύματα που ενοχλούν εμάς τους ίδιους σε τέτοιο σημείο να κάνουν τους άλλους να μας χλευάσουν ή ακόμα και να μας παρατηρήσουν. Απεναντίας, οι άνθρωποι στο όνειρο έχουν αδιάφορο ύφος ή, όπως μπόρεσα να παρατηρήσω σε ένα ιδιαίτερο ζωντανό όνειρο, οι φυσιογνωμίες τους ήταν σοβαρές και άκαμπτες.

Ανάμεσα στη ντροπή και στην αμηχανία του ονειρευόμενου και την αδιαφορία του θεατή υπάρχει μια αντίφαση που τη συναντάμε συχνά στα όνειρα. Θα ανταποκρινόταν πολύ περισσότερο στα αισθήματα του ονειρευτή αν οι ξένοι τον κοιτούσαν έκπληκτοι, αν τον κορόιδευαν ή αν θύμωναν. Θα μπορούσε να υποθέσει κανείς ότι αυτό το παράδοξο χαρακτηριστικό παραμερίστηκε από την ικανοποίηση μιας επιθυμίας, ενώ η ντροπή και η αμηχανία δεν έπαψε να υπάρχει για κάποιο άγνωστο λόγο, έτσι που τα δύο αυτά στοιχεία βρίσκονται σε δυσαρμονία.

Έχουμε μια ενδιαφέρουσα απόδειξη ότι το όνειρο που έχει παραμορφωθεί μερικά από την εκπλήρωση μιας επιθυμίας δεν έχει εξηγηθεί όπως πρέπει. Γιατί έχει αποτελέσει τη βάση ενός γνωστού σε όλους μας παραμυθιού του Άντερσεν με τίτλο «Τα καινούργια ρούχα του αυτοκράτορα». Το παραμύθι αυτό το παρουσίασε πρόσφατα σε ποιητική διασκευή ο Φούλντα στο «Φυλαχτό». Το παραμύθι του Άντερσεν μας δείχνει δυο απατεώνες που υφαίνουν μια πολύτιμη ενδυμασία για τον αυτοκράτορα, αλλά που μπορούν να τη δουν μόνο οι καλοί και έντιμοι υπήκοοί του. Ο αυτοκράτορας παρουσιάζεται ντυμένος με την αόρατη αυτή φορεσιά, και επειδή το φανταστικό αυτό ρούχο χρησιμεύει σαν ένα είδος λυδίας λίθου του χαραχτήρα, οι άνθρωποι, τρομαγμένοι από αυτή τη δοκιμασία, συμπεριφέρονται σα να μην έχουν παρατηρήσει τη γύμνια του αυτοκράτορα.

Αυτή ακριβώς είναι και η κατάσταση στο όνειρό μας. Δεν θα ήταν πολύ τολμηρό να υποθέσουμε ότι το ακατανόητο περιεχόμενο του ονείρου έδωσε μια αφορμή για την επινόηση ενός μύθου γύμνιας που δίνει κάποιο νόημα στην κατάσταση που διατηρούσε η μνήμη. Η κατάσταση αυτή έχει χάσει την πρωταρχική της σημασία και χρησιμοποιήθηκε για ξένους σκοπούς. Αλλά όπως θα δούμε, μια τέτοια έλλειψη κατανόησης του περιεχόμενου του όνειρου συμβαίνει συχνά χάρη σε μια συνειδητή δραστηριότητα ενός δεύτερου ψυχικού συστήματος, και πρέπει να τη δεχτούμε σαν έναν από τους παράγοντες της τελικής μορφοποίησης του όνειρου.

Και ακόμα πρέπει να δεχτούμε ότι μια παρόμοια έλλειψη κατανόησης – φυσικά πάντοτε μέσα στην ίδια ψυχική προσωπικότητα – παίζει αποφασιστικό ρόλο στην εμφάνιση της ιδεοληψίας και της φοβίας. Είναι ακόμα δυνατό να καθορίσουμε από πού προήλθαν τα στοιχεία για τη νέα ερμηνεία του όνειρου. Ο απατεώνας είναι το όνειρο, ο αυτοκράτορας είναι ο ίδιος ο ονειρευτής και η ηθικοπλαστική τάση προδίνει μια ακαθόριστη γνώση ότι στο κρυφό περιεχόμενο του όνειρου υπάρχουν απαγορευμένες, απωθημένες επιθυμίες.

Οι συνειρμοί που διαπίστωσα αναλύοντας αυτά τα είδη των ονείρων σε νευροπαθείς, αποδείχνουν χωρίς καμιά αμφιβολία ότι το βάθρο του όνειρου πρέπει ν’ αναζητηθεί σε μια ανάμνηση της πρώτης παιδικής ηλικίας του ονειρευτή. Γιατί μόνο στην παιδική μας ηλικία μπορούμε να εμφανιστούμε ατημέλητα ντυμένοι τόσο στους δικούς μας όσο και σε ξένους, δηλαδή στους υπηρέτες και στους επισκέπτες, χωρίς να ντρεπόμαστε για τη γύμνια μας.

Μπορούμε να παρατηρήσουμε πως πολλά παιδιά, όταν μάλιστα είναι αρκετά μεγάλα, νιώθουν ένα είδος έξαψης όταν τα γδύνουν και όχι ντροπή. Γελούν, πηδούν, χτυπούν τα πισινά τους ή τα σώματά τους. Η μητέρα τους ή οποιοσδήποτε άλλος που βρίσκεται κοντά τους τα μαλώνει λέγοντας: «Πω Πω ντροπή! – δεν πρέπει να το κάνεις αυτό». Τα παιδιά συχνά δείχνουν μια επιθυμία επίδειξης. Δύσκολα μπορεί να περάσει κανείς από ένα χωριό στην ύπαιθρο χωρίς να συναντήσει παιδάκια δυο τριών χρόνων που σηκώνουν την ποδιά τους ή τη φούστα τους μπροστά στους ταξιδιώτες, ίσως προς τιμή τους.

Ένας θυμάται μια σκηνή από τότε που ήταν οχτώ χρόνων, στην οποία όταν τον έγδυναν για να πάει να κοιμηθεί ήθελε να χορεύει μπροστά στη μικρή αδελφή του που ήταν στο γειτονικό δωμάτιο, αλλά δεν τον άφηνε η υπηρέτρια. Στο ιστορικό της παιδικής ηλικίας των νευρωτικών, η επίδειξη μπροστά στα παιδιά του αντίθετου φύλου παίζει εξέχοντα ρόλο. Σ’ αυτό επίσης πρέπει να αποδοθεί το συναίσθημα των παρανοϊκών ότι τους παρακολουθούν όταν ντύνονται και ξεντύνονται. Και ανάμεσα σε κείνους που έχουν παραμείνει διεστραμμένοι υπάρχει μια κατηγορία, όπου παιδικές παρορμήσεις έχουν οξυνθεί ως το σημείο να γίνουν σύμπτωμα: Είναι η κατηγορία των επιδειξιομανών.

Αυτή η περίοδος της παιδικής ηλικίας, όπου η αίσθηση της ντροπής είναι άγνωστη, μας φαίνεται παράδεισος όταν τη φέρνουμε στη μνήμη μας αργότερα, αλλά και ο ίδιος ο παράδεισος είναι τάχα τίποτ’ άλλο από το σύνολο των φαντασιών των παιδικών ηλικιών όλων μας. Να γιατί στον παράδεισο οι άνθρωποι είναι γυμνοί δεν ντρέπονται, ως τη στιγμή που ξυπνούν μέσα τους η ντροπή και ο φόβος. Ακολουθεί η εκδίωξη από τον παράδεισο και τότε αρχίζει η σεξουαλική ζωή και ο πολιτισμός.

Το όνειρο μπορεί να μας ξαναφέρνει κάθε νύχτα στον παράδεισο. Έχουμε δείξει στα παραπάνω πως οι εντυπώσεις της πρώτης παιδικής ηλικίας (από την προϊστορική περίοδο ως το τέλος του τρίτου χρόνου της ηλικίας) τείνουν να αναπαραχθούν, οποιοδήποτε και αν είναι το περιεχόμενό τους, έτσι που η αναπαραγωγή τους είναι η εκπλήρωση μιας επιθυμίας. Ώστε τα όνειρα της γύμνιας είναι όνειρα επίδειξης.

Τον πυρήνα ενός όνειρου επίδειξης τον παρέχει το ίδιο το άτομο, που δεν παρουσιάζεται με την παιδική του όψη αλλά με τη σημερινή, όπως υπάρχει σήμερα, καθώς και από την ιδέα του παραμελημένου ντυσίματος, όπως προβάλλει ακαθόριστο εξαιτίας της συσσώρευσης τόσων πολλών κατοπινών καταστάσεων και αναμνήσεων παραμελημένου ντυσίματος, ή εξαιτίας της έλλειψης ελέγχου. Στα στοιχεία αυτά προστίθενται τα πρόσωπα μπροστά στα οποία ντρεπόμαστε.

Δεν γνωρίζω κανένα παράδειγμα όπου οι πραγματικοί θεατές αυτών των παιδικών επιδείξεων να εμφανίζονται σε ένα όνειρο. Γιατί το όνειρο δεν είναι ποτέ μια απλή ανάμνηση. Είναι αξιοπρόσεχτο ότι τα πρόσωπα εκείνα που αποτελούσαν αντικείμενα του σεξουαλικού μας ενδιαφέροντος στην παιδική ηλικία παραλείπονται από όλες τις παραστάσεις, στα όνειρα, στην υστερία ή στην ιδεοληπτική νεύρωση. Μόνο ο παρανοϊκός ξαναβρίσκει αυτούς τους θεατές και πιστεύει φανατικά στην παρουσία τους, μολονότι είναι αόρατοι.

Ο «μεγάλος αριθμός ξένων» που αντικαθιστούν στο όνειρο τα πρόσωπα της παιδικής ηλικίας, και που μένουν αδιάφοροι μπροστά στο θέαμα που τους παρουσιάζουμε, είναι ακριβώς το αντίθετο της επιθυμίας, το να δούμε τα λίγα γνωστά μας πρόσωπα που τους δειχνόμαστε ολόγυμνοι. Εκτός από αυτό, «ένας αριθμός ξένων» που τον βλέπουμε συχνά σε όλων των ειδών τα όνειρα σαν αντίθετο της επιθυμίας σημαίνει πάντα «ένα μυστικό».

Θα δούμε ότι ακόμα και αυτή η αναπαραγωγή της παλιάς κατάστασης που παρουσιάζεται στην παράνοια μας δείχνει την αντίθετη τάση. Το άτομο δεν είναι πια μόνο. Οπωσδήποτε το παρατηρούν. Αλλά αυτοί που το παρατηρούν είναι «ένας μεγάλος αριθμός ξένων παράξενα απροσδιόριστων και αδιάφορων ανθρώπων».

Ακόμα πρέπει να έχουμε υπόψη μας πως στα όνειρα επίδειξης παίρνει μέρος και η απώθηση. Η δυσάρεστη αίσθηση του όνειρου προέρχεται φυσικά από την αντίδραση του δεύτερου ψυχικού συστήματος. Και οφείλεται στο ότι η σκηνή της επίδειξης που έχει καταδικαστεί από τον έλεγχο, κατόρθωσε μολαταύτα να παρασταθεί.

Ο μόνος τρόπος να αποφευχθεί αυτή η αίσθηση είναι να μη ζωντανεύουμε τη σκηνή.