ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΑΙΣΧΥΛΟΣ - Εὐμενίδες (870-915)

870 ΧΟ. ἐμὲ παθεῖν τάδε, φεῦ, [ἀντ. β]
ἐμὲ παλαιόφρονα, κατά τε γᾶν οἰκεῖν,
ἀτίετον, φεῦ, μύσος.
πνέω τοι μένος ἅπαντά τε κότον.
οἰοῖ δᾶ, φεῦ.
875 τίς μ᾽ ὑποδύεται πλευράς, ‹τίς› ὀδύνα
θυμόν; ἄιε, μᾶτερ
Νύξ· ἀπὸ γὰρ τιμᾶν δαναιᾶν με θεῶν
880 δυσπάλαμοι παρ᾽ οὐδὲν ἦραν δόλοι.

ΑΘ. οὔτοι καμοῦμαί σοι λέγουσα τἀγαθά,
ὡς μήποτ᾽ εἴπῃς πρὸς νεωτέρας ἐμοῦ
θεὸς παλαιὰ καὶ πολισσούχων βροτῶν
ἄτιμος ἔρρειν τοῦδ᾽ ἀπόξενος πέδου.
885 ἀλλ᾽ εἰ μὲν ἁγνόν ἐστί σοι Πειθοῦς σέβας,
γλώσσης ἐμῆς μείλιγμα καὶ θελκτήριον—
σὺ δ᾽ οὖν μένοις ἄν· εἰ δὲ μὴ θέλεις μένειν,
οὔ τἂν δικαίως τῇδ᾽ ἐπιρρέποις πόλει
μῆνίν τιν᾽ ἢ κότον τιν᾽ ἢ βλάβην στρατῷ.
890 ἔξεστι γάρ σοι τῆσδε γαμόρῳ χθονὸς
εἶναι δικαίως ἐς τὸ πᾶν τιμωμένῃ.
ΧΟ. ἄνασσ᾽ Ἀθάνα, τίνα με φῂς ἔχειν ἕδραν;
ΑΘ. πάσης ἀπήμον᾽ οἰζύος· δέχου δὲ σύ.
ΧΟ. καὶ δὴ δέδεγμαι· τίς δέ μοι τιμὴ μένει;
895 ΑΘ. ὡς μή τιν᾽ οἶκον εὐθενεῖν ἄνευ σέθεν.
ΧΟ. σὺ τοῦτο πράξεις, ὥστε με σθένειν τόσον;
ΑΘ. τῷ γὰρ σέβοντι συμφορὰς ὀρθώσομεν.
ΧΟ. καί μοι πρόπαντος ἐγγύην θήσῃ χρόνου;
ΑΘ. ἔξεστι γάρ μοι μὴ λέγειν ἃ μὴ τελῶ.
900 ΧΟ. θέλξειν μ᾽ ἔοικας καὶ μεθίσταμαι κότου.
ΑΘ. τοιγὰρ κατὰ χθόν᾽ οὖσ᾽ ἐπικτήσῃ φίλους.
ΧΟ. τί οὖν μ᾽ ἄνωγας τῇδ᾽ ἐφυμνῆσαι χθονί;
ΑΘ. ὁποῖα νίκης μὴ κακῆς ἐπίσκοπα,
καὶ ταῦτα γῆθεν ἔκ τε ποντίας δρόσου,
905 ἐξ οὐρανοῦ τε, κἀνέμων ἀήματα
εὐηλίως πνέοντ᾽ ἐπιστείχειν χθόνα·
καρπόν τε γαίας καὶ βοτῶν ἐπίρρυτον
ἀστοῖσιν εὐθενοῦντα μὴ κάμνειν χρόνῳ,
καὶ τῶν βροτείων σπερμάτων σωτηρίαν.
910 τῶν δ᾽ εὐσεβούντων ἐκφορωτέρα πέλοις.
στέργω γάρ, ἀνδρὸς φιτυποίμενος δίκην,
τὸ τῶν δικαίων τῶνδ᾽ ἀπένθητον γένος.
τοιαῦτα σοὔστι. τῶν ἀρειφάτων δ᾽ ἐγὼ
πρεπτῶν ἀγώνων οὐκ ἀνέξομαι τὸ μὴ οὐ
915 τήνδ᾽ ἀστύνικον ἐν βροτοῖς τιμᾶν πόλιν.

***
ΧΟΡΟΣ
870 Εγώ να πάθω αυτά, καημός!
κι εγώ η παλαιϊκιά να κατοικώ στη γης
σίχαμα καταφρονεμένο!
Λυσσάω απ᾽ την οργή, λυσσάω απ᾽ το κακό,
ω γης κι ουρανέ!
ποιός στα πλευρά περνά,
ποιός σφάχτης στην καρδιά;
άκουσε το θυμό μου, μάνα Νύχτα·
απ᾽ τις αρχαίες μου τις τιμές
μ᾽ άνομες πονηριές
880 με βγάλανε θεοί — κι είμαι τίποτα πια!

ΑΘΗΝΑ
Δε θ᾽ αποστάσω να μιλώ για το καλό σου,
για να μην πεις πως από με νεώτερή σου,
διώχτηκες συ, παλιά θεά, κι απ᾽ το λαό μου
έτσι αφιλόξεν᾽ απ᾽ εδώ κι ατιμασμένη.
Μ᾽ αν της Πειθώς τη δύναμη τιμάς την άγια
που με τη γλώσσα μου σκορπά γητειές και μάγια,
τότε θα μείνεις· μ᾽ αν δε θες να μείνεις πάλι
δε θα ᾽ταν δίκιο να ᾽ριχτες σ᾽ αυτή τη χώρα
έχθρα ή εκδίκηση ή ζημιά για το λαό μου,
890 ενώ στο χέρι σου είναι να ᾽χεις και συ μέρος
στης γης την κατοχή μ᾽ όσες τιμές σού πρέπουν.
ΧΟΡΟΣ
Και, δέσποιν᾽ Αθηνά, ποιάν έδρα λες πως θα ᾽χω;
ΑΘΗΝΑ
Απίκραντη από κάθε θλίψη, μόνον δέξου.
ΧΟΡΟΣ
Δέχομαι· ποιές τιμές λοιπόν με περιμένουν;
ΑΘΗΝΑ
Να μην προκόβει δίχως σε κανένα σπίτι.
ΧΟΡΟΣ
Συ θα το κάμεις τέτοια δύναμη να πάρω;
ΑΘΗΝΑ
Μόνο όποιος σε τιμά την προστασία μας θα ᾽χει.
ΧΟΡΟΣ
Κι εγγύηση δίνεις, έτσι να βαστά για πάντα;
ΑΘΗΝΑ
Ξέρω, όσα δεν μπορώ, ποτέ μου να μην τάζω.
ΧΟΡΟΣ
900 Με κέρδισες θαρρώ, και την έχθρα μου αφήνω.
ΑΘΗΝΑ
Θα ᾽χεις λοιπόν φίλους πιστούς εδώ που θα ᾽σαι.
ΧΟΡΟΣ
Και ποιές ευχές της χώρας σου θέλεις να ψάλω;
ΑΘΗΝΑ
Που σε κακές συνερισιές να μη αποβλέπουν,
μα τέτοιες: Όλ᾽ οι αέρηδες όσοι φυσούνε
κι από στεριά κι απ᾽ ουρανό κι υγρά πελάγη,
με ήλιους να πνέουν καλόβουλους πάν᾽ απ᾽ τη χώρα.
Κι άφτονος απ᾽ τη γη καρπός κι απ᾽ τα κοπάδια
χρόνο ας μην παύει να φτουρά για το λαό μου.
Γλίτων᾽ απ᾽ το κακό τ᾽ ανθρώπινα τα φύτρα,
910 μα των ανόμων τη σπορά ριξιμιά κάνε·
γιατί σα φυτουργός καλός την έγνοια μου έχω
να μη βλαφτεί απ᾽ αυτούς και των δικαίων το γένος.
Τέτοια από σένα· μα όσο για τους ματοβρέχτους
λαμπρούς αγώνες, είμ᾽ εγώ που δε θα στρέξω
καμιά άλλη πόλη την τιμή της νίκης να ᾽χει.

Η Οδός του Βιώματος και το αδιέξοδο της διανόησης

Από την αρχή, από την ανάδυση της συνείδησης στον άνθρωπο, από τότε που ο άνθρωπος ένοιωσε τον εαυτό του, κι είχε εμπειρία της ζωής, προσπάθησε να μιλήσει για όλα αυτά που ζούσε: Για το Υπαρξιακό Περιβάλλον, για αυτόν τον ίδιο, για τις εμπειρίες του. Έτσι δημιουργήθηκε η Γλώσσα που έχει ένα εσωτερικό νοητικό περιεχόμενο και μια εξωτερική λεκτική έκφραση. Νόηση και Γλώσσα είναι δυο όψεις του ίδιου πράγματος. Μιλώντας για το ένα αναγκαστικά αναφερόμαστε στο άλλο.

 

Στην πραγματικότητα, τόσο η νοητική αντίληψη όσο κι η λεκτική έκφραση είναι ανθρώπινες κατασκευές. Στοχεύουν στο υπαρκτό, αλλά δεν είναι βίωμα του υπαρκτού. Παραμένουν στο εξωτερικό επίπεδο της περιγραφής, της κατασκευής. Η Αλήθεια είναι πάνω από την νόηση και τις λέξεις. Οι περιγραφές μπορεί να είναι ακριβείς ή ανακριβείς, πλήρεις ή ελλιπείς, πραγματικές ή φανταστικές, κλπ., κλπ…

 

Αυτό που Υπάρχει Πραγματικά Είναι Εδώ, Πάντα, Παρόν, άσχετα από το τι αντιλαμβανόμαστε ή περιγράφουμε, κλπ.

 

Όσο πιο πολύ προσεγγίζεις την Αλήθεια (μέσα από τις περιγραφές) τόσο προσπαθούμε να απελευθερωθούμε από την κατασκευασμένη (απολιθωμένη συχνά) αντίληψη-γλώσσα και επιχειρούμε να μιλήσουμε με όρους «βιώματος», που προέρχονται από την άμεση επαφή με την Πραγματικότητα. Έτσι, παντού, σε ολόκληρο τον πλανήτη, και πάντα, μέσα στην ιστορία, οι άνθρωποι που προσέγγιζαν την Αλήθεια προσπαθούσαν να οδηγήσουν τους άλλους στην Βίωση της Αλήθειας, πέρα από τις περιγραφές, στην ζωή, στην πράξη, εδώ, τώρα. Υπάρχει μια Παγκόσμια Εσωτερική Παράδοση που αναδύθηκε από μόνη της (και δεν είναι κατασκεύασμα κάποιων συγκεκριμένων ανθρώπων), μια Γλώσσα του Βιώματος που  κατανοούσαν όλοι οι μυημένοι. Υπάρχει λοιπόν, εκ των πραγμάτων, μια Ενότητα στην Ανθρώπινη Αντίληψη για το Πραγματικό, πέρα από τους όποιες εξωτερικές αντιλήψεις-λεκτικές εκφράσεις.

 

Η Αλήθεια Είναι Μία, η Αληθινή Θρησκεία είναι Μία, η Αληθινή Φιλοσοφία είναι Μία: Είναι η Προσέγγιση και η Περιγραφή του Πραγματικού. Δεν υπάρχει λοιπόν ανατολική, δυτική θρησκεία, ούτε ανατολική, δυτική φιλοσοφία. Η ανθρώπινη προσπάθεια είναι μία και η ανθρώπινη γνώση είναι μία. Ακόμα και σαν «γεωγραφικοί» όροι, οι όροι ανατολικός, δυτικός, είναι περιορισμένοι, αφού το περιεχόμενο, σαν εμπειρία και γνώση, είναι το ίδιο.

 

Είναι μονάχα οι διανοούμενοι που αδυνατούν να ανυψωθούν ως το Βίωμα της Αλήθειας και παραμένουν στις περιγραφές. Θεωρούν μάλιστα πως αναλύοντας νοητικά-γλωσσικά κάτι, κάποιο αντικείμενο, το αποσαφηνίζουν, αποκαλύπτοντας το πραγματικό περιεχόμενό του, ενώ στην πραγματικότητα το μόνο που αποσαφηνίζουν και τακτοποιούν είναι η δική τους αντίληψη για τα πράγματα.

 

Ποια είναι τελικά η διαφορά ανάμεσα στην Οδό της Ζωής, της Βίωσης της Αλήθειας, και την διανοητική αντίληψη-λεκτική περιγραφή της Πραγματικότητας; Στην πρώτη περίπτωση Αυτό που Υπάρχει, Αυτό που Συμβαίνει, Προηγείται κι η αντίληψη κι οι περιγραφές έρχονται απλά σαν καταστάλαγμα εμπειρίας και συμπέρασμα. Στην δεύτερη περίπτωση η αντίληψη αποκτά κυρίαρχο ρόλο κι είναι αυτή η αντίληψη που θα μας μιλήσει, θα μας εξηγήσει αυτό που υπάρχει, αυτό που συμβαίνει. Με άλλα λόγια στην πρώτη περίπτωση έχουμε Ζωή και συμπερασματική σκέψη, ενώ στην περίπτωση της διανόησης έχουμε σκέψη, αποκάλυψη (μέσω της σκέψης δήθεν) της ζωής, του πραγματικού. Στην πρώτη περίπτωση ζούμε και περιγράφουμε. Στην δεύτερη περίπτωση σκεφτόμαστε, περιγράφουμε, αλλά δεν ζούμε. Μάλιστα αυτή η σχιζοφρενική στάση οδηγεί στον διαχωρισμό θεωρητικού-πρακτικού. Αλλά σπάνια εφαρμόζουμε, ή εφαρμόζουμε άσχημα. Κάποιος που είναι Δίκαιος μπορεί να μιλήσει για δικαιοσύνη. Οι διανοούμενοι μιλούν για Δικαιοσύνη που πρέπει να εφαρμοσθεί αλλά δεν εφαρμόζουν ποτέ. Δυστυχώς ο κόσμος κυβερνιέται όχι από Σοφούς κι Αυθεντικούς Ανθρώπους αλλά από διανοούμενους της υστεροβουλίας, της υποκρισίας και της απάτης.

 

Αν κάποιος θέλει να Προσεγγίσει την Αλήθεια πρέπει να το κάνει Βιώνοντας την Αλήθεια κι όχι μένοντας στις περιγραφές της Αλήθειας. Το ταξίδι στην αντίληψη-γλώσσα είναι πάντα μια κατασκευή, κάτι τεχνητό. Δεν οδηγεί ποτέ στην Αλήθεια. Η Αλήθεια Είναι Ζωντανή. Αναπνέει, Κινείται, Αλλάζει, Εξελίσσεται κι Ολοκληρώνεται. Τρέχει μπροστά και πάντα Προηγείται από όλες τις απολιθωμένες περιγραφές της Πραγματικότητας.

 

Το Αληθινό Ταξίδι της Σοφίας σε βγάζει έξω, στην Αληθινή Ζωή, σε αυτά που υπάρχουν, που μπορείς να αγγίξεις. Το ταξίδι της διανόησης είναι μια ονειροπόληση στον χώρο του φανταστικού.

 

Η Αλήθεια δεν χρειάζεται λέξεις. Απλά Συμβαίνει. Είναι η φαντασία που για να υπάρξει χρειάζεται λέξεις για να περιγραφεί. Οπότε Όποιος Είναι Αληθινά Σοφός εγκαταλείπει την διανόηση, καίει τα βιβλία ή τα πετάει και Ζει… Και εμείς, εδώ, (θα ρωτήσει κάποιος) γιατί γράφουμε; Απλά χρησιμοποιούμε τον διανοητικό λόγο-γλώσσα για να τον υπερβούμε. Αν το πετυχαίνουμε, ο λόγος μπορεί να δικαιωθεί (μονάχα σαν μέσο για την προσέγγιση της Αλήθειας, όχι σαν η Αλήθεια), διαφορετικά τα λόγια μας δεν είναι παρά αέρας που ταξιδεύει μακριά και χάνεται.

Ο λόγος σαν μέσο

Η Αληθινή Ζωή είναι Εμπειρία, Άμεση Επαφή με τα πράγματα, όσα υπάρχουν, όσα συμβαίνουν. Η Αντίληψη της Πραγματικότητας μπορεί να είναι απλή και καθαρή ή να εμπλουτίζεται σε ερμηνεία, με κίνδυνο όμως να παραποιήσουμε την εικόνα της πραγματικότητας. Η περιγραφή της Αλήθειας δεν είναι η Αλήθεια. Αυτό είναι ολοφάνερο.

Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η σκέψη, ο λόγος (που την εκφράζει), λειτουργούν συμβολικά, είναι σύμβολα της Πραγματικότητας. Υποδεικνύουν βέβαια την Πραγματικότητα, αλλά Μένει κάποιος να Βιώσει το Μήνυμα, το περιεχόμενου του λόγου, για να λειτουργήσει ο λόγος σαν μέσο προς την Αλήθεια.

Ένα μέσο, εξορισμού, δεν είναι παρά ένα βοήθημα μετάβασης, Έχει αξία αν λειτουργεί σαν βοήθημα μετάβασης. Ο ίδιος ο λόγος δεν έχει δική του ανεξάρτητη ύπαρξη, ούτε μπορεί να σταθεί σαν Αλήθεια στην θέση της Αλήθειας, ούτε καν σαν (ιερός) λόγος, σαν κάτι αληθινό. Είναι μόνο Υπόδειξη της Αλήθειας.

Άρα, το να εγκλωβιζόμαστε σε μια αντίληψη, σε μια περιγραφή, σε μια διδασκαλία, σε ένα ιερό κείμενο (που θεωρούμε «λόγο» του Θεού), σε οποιοδήποτε κείμενο νομίζοντας και υποστηρίζοντας ότι είναι η Αλήθεια, κάνουμε ένα χονδροειδές λογικό σφάλμα. Ο λόγος δεν είναι η Αλήθεια, μιλά για την Αλήθεια. Μια Αλήθεια που οφείλουμε, που πρέπει, να Βιώσουμε, για να Είναι Αλήθεια. Πρέπει εμείς οι ίδιοι να Γίνουμε η Αλήθεια για να Κατανοήσουμε την Αλήθεια. Το να μεταχειριζόμαστε μια διδασκαλία, ένα κείμενο, όσο ιερό κι αν το θεωρούν οι άνθρωποι, για να αντλήσουμε διανοητικά επιχειρήματα και να υποστηρίξουμε μια διανοητική θέση σημαίνει ότι δεν καταλάβαμε τίποτα, ότι δεν πέρασε μέσα μας το Αληθινό Μήνυμα και το μόνο που συλλάβαμε κι έχουμε κτήμα μας είναι η διανοητική περιγραφή. Πιστεύουμε, λέμε, διακηρύττουμε αλλά δεν «κάνουμε». Αυτό είναι μια παιδιάστικη συμπεριφορά. Και δυστυχώς οι περισσότεροι άνθρωποι λειτουργούν σε αυτό το επίπεδο.

Ένα Ιερό Κείμενο, κι οι άνθρωποι έχουν, από τα αρχαία χρόνια, πολλά ιερά κείμενα, δεν αυτό καθ’ εαυτό ιερό. Αποκτά όμως αξία όταν μιλά για το Ιερό και μας Οδηγεί στο Ιερό, στην Εμπειρία του Αληθινού, όταν δηλαδή «λειτουργεί» για τον σκοπό για τον οποίο συντάχθηκε κι όταν έχει αποτελέσματα. Με άλλα λόγια, δεν είναι το Κείμενο, αυτό που λέει το κείμενο (ο διανοητικός λόγος) που έχει αξία αλλά η Κατανόηση που αποκομίζουμε εμείς, η Εμπειρία της Αλήθειας. Τότε το κείμενο γίνεται η «σχεδία» που μας περνά από τον κόσμο της άγνοιας στην Αντίπερα Όχθη της Πραγματικότητας.

Πέρα από τις όποιες «χρήσεις» ή ερμηνείες του «ιερού λόγου», αυτό που έχει σημασία είναι το αποτέλεσμα. Αν όντως μας Οδηγεί στην Αλήθεια. Με αυτή την έννοια, βλέποντας μόνο το ουσιαστικό που είναι πέρα από τον λόγο, δεν έχουν σημασία, ούτε ερμηνείες, ούτε διαφορές, ούτε διαμάχες. Σημασία έχει να Περάσει κάποιος στην Αντίπερα Όχθη του ποταμού της άγνοιας, του χρόνου, της εξέλιξης, της τελείωσης, στην Ακτή της Γνώσης της Πραγματικότητας. Σημασία δεν έχει το τι σχήμα έχει η σχεδία ή πως είναι δεμένη (μιλάμε για την μορφοποίηση του κειμένου). Όταν Περάσεις Πέραν η σχεδία εγκαταλείπεται, είναι άχρηστη πιά γιατί ο Σκοπός έχει Επιτευχθεί. Αυτά τα είχε πει ένας Σοφός πριν 2.500 χρόνια στην γη της Ινδίας, αλλά είναι μια Αλήθεια που Ισχύει πάντα και για όλους.

Και σε τελευταία ανάλυση το δίκαιο είναι με την Αλήθεια, με την Αληθινή Ζωή, με την Εμπειρία των πραγμάτων, με την άμεση επαφή με όσα υπάρχουν, όσα συμβαίνουν. Γιατί αγωνίζονται οι άνθρωποι να αναδείξουν την δική τους ερμηνεία σαν την απόλυτη αλήθεια; Γιατί οι διαμάχες μεταξύ των θρησκειών; των εκκλησιών; των σχολών; Μήπως δεν Βιώνουν την Αλήθεια, δεν Γνωρίζουν την Αλήθεια, δεν Υπερασπίζονται την Αλήθεια, αλλά προβάλλουν μονάχα τον ανθρώπινο εγωισμό τους, την μονομέρειά τους και την έλλειψη πραγματικής γνώσης; Κι όμως, το περίεργο είναι ότι όλη αυτή η υπόθεση υπηρετείται  από λαμπρά πνεύματα, από εξαίρετους διανοούμενους, από ηθικούς ανθρώπους, από ανιδιοτελείς εργάτες της ανθρωπότητας (αν και όχι πάντα) που αναλώνονται να αποδείξουν ότι μόνο το άστρο που βλέπουν αυτοί στον ουρανό είναι το μόνο πραγματικό άστρο, ή ότι μόνο ένας δρόμος (μια ακτίνα) οδηγεί από την περιφέρεια στο κέντρο του κύκλου.

Τελικά, αν είμαστε σοβαροί άνθρωποι και τίμιοι με τον εαυτό μας και τους άλλους, θα πρέπει να αποδεχτούμε την Αλήθεια που είναι Ολοφάνερη μπροστά μας, το Πραγματικό. Η Αλήθεια Είναι Εδώ, Τώρα, Μπροστά μας, σε Αυτό που Υπάρχει, σε Αυτό που Συμβαίνει. Η Αλήθεια δεν βρίσκεται μέσα στις φαντασιώσεις των ανθρώπων. Δεν κυκλοφορεί στην κοινωνία, στις αγορές της κοινωνίας, σαν τα υλικά αγαθά, ούτε διδάσκεται στα πανεπιστήμια, οι στις απόκρυφες σχολές που φτιάχνουν οι άνθρωποι (συνήθως για να ικανοποιήσουν τον εγωισμό τους να κερδίσουν δόξα και χρήματα), ούτε είναι γραμμένη στα βιβλία γιατί αυτό που μεταδίδουν τα βιβλία είναι όχι η Αλήθεια αλλά οι (ελλιπείς) γνώσεις των ανθρώπων για την Αλήθεια. Η Αλήθεια Είναι η Κατανόηση που Κατακτάμε Μέσα μας κι είναι τόσο ολοκληρωμένη όσο είναι το βάθος της Κατανόησής μας Μέσα μας είναι ο Δρόμος. Μέσα μας είναι το Τέλος του Δρόμου, Μέσα μας Είναι η Αλήθεια, όταν η Αυτογνωσία Ανθίζει και γίνεται το Αμάραντο Λουλούδι της Θεότητας.

Κερατοειδείς υδρογέλης μπορούν να δώσουν όραση σε εκατομμύρια ανθρώπους

Έχετε ακούσει για τους κερατοειδείς υδρογέλης; Γνωρίστε την κα. Χερνάντεζ. Είναι 60 ετών και υποφέρει από φυσαλιδώδη κερατοπάθεια: κύστες στον κερατοειδή.

Αν δεν αντιμετωπιστεί, οι πιθανότητες είναι πως θα χάσει την όραση της αργά ή γρήγορα. Για να το αποφύγει αυτό, αποφάσισε να καταφύγει σε μεταμόσχευση κερατοειδούς.

Η όρασή της δε βελτιώθηκε όμως, έτσι χρειάζεται μια νέα επέμβαση και πρέπει να περιμένει για άλλον δότη κερατοειδούς.

Σήμερα υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι που περιμένουν για μεταμόσχευση κερατοειδούς, όπως η κα. Χερνάντεζ.

Δυστυχώς, είναι σπάνιο να βρεθούν δότες γι’ αυτό το μέρος του ματιού που καλύπτει την ίριδα. Επιπλέον, ο κερατοειδής έχει την τάση να εκφυλίζεται με τον καιρό.

Γι’ αυτό, σχετίζεται συχνά η τύφλωση με αυτή την πολύπλοκη κατασκευή η οποία περιέχει τον μεγαλύτερο αριθμό νευρικών απολήξεων σ’ ολόκληρο το ανθρώπινο σώμα.

Οι επιστήμονες ψάχνουν για μία εναλλακτική λύση για πολλά χρόνια. Έψαχναν έναν τρόπο να αντικαταστήσουν τον κερατοειδή χωρίς να απαιτείται να περιμένουν για κάποιον δότη, αποφεύγοντας ταυτόχρονα την πιθανότητα απόρριψης.

Η λύση; Κερατοειδής υδρογέλης.

Αυτοί οι προσθετικοί κερατοειδείς αναπτύχθηκαν από τον επιστήμονα βιοχημείας Berkay Ozcelik από το πανεπιστήμιο της Μελβούρνης (Αυστραλία).

Αυτό θα επέτρεπε στην κα. Χερνάντεζ να έχει έναν συμβατό με το σώμα της κερατοειδή και σε τέλεια κατάσταση, χωρίς να περιμένει για δότη. Ουσιαστικά, θα ανακτούσε την όρασή της.

Κερατοειδείς υδρογέλης: μελλοντική θεραπεία για διάφορους τύπους τύφλωσης

Ας δούμε πρώτα τι κάνουν οι κερατοειδείς σας για να καταλάβουμε το αντίκτυπο της απίστευτης αυτής ανακάλυψης. Εδώ είναι όσα πρέπει να γνωρίζετε:

Ο κερατοειδής είναι το εξωτερικό στρώμα του ματιού σας.
Προστατεύει από μικρόβια, σκόνη και άλλους εξωτερικούς ερεθισμούς.
Επιτρέπει στο μάτι σας να συγκεντρωθεί. Όταν σκληρύνει ο κερατοειδής σας ή χάσει την ελαστικότητά του, δεν είστε σε θέση να ξεχωρίσετε τις λεπτομέρειες των αντικειμένων γύρω σας.
Ένας υγιής κερατοειδής είναι ενυδατωμένος και διάφανος. Όμως, η ηλικία και ασθένειες όπως αυτή που αναφέραμε παραπάνω, επηρεάζουν τον ιστό και τη λειτουργικότητά του.
Κερατοειδείς που επαναφέρουν την όραση

Τις περισσότερες φορές, όταν έρχεται η συζήτηση για τη δωρεά οργάνων, οι άνθρωποι σκέφτονται αμέσως τα ζωτικά όργανα, όπως η καρδιά, το συκώτι, τα νεφρά…

Κάτι που δε γνωρίζουν όλοι, ωστόσο, είναι πως οι κερατοειδείς μπορούν να επαναφέρουν την όραση σε εκείνους που την έχουν χάσει. Γι’ αυτό μια σημαντική ανακάλυψη σε αυτόν τον τομέα θεωρείται πραγματικά εξαιρετική:

Πρώτα απ’ όλα, οι ασθενείς δεν θα χρειάζεται πλέον να περιμένουν για κάποιον δότη να αποβιώσει ώστε να δεχθούν το μόσχευμα.

Επιπρόσθετα, δεν θα χρειάζεται να δεχθούν παραπάνω από ένα μόσχευμα αν το πρώτο απορριφθεί.

Οι κερατοειδείς υδρογέλης θα είναι συμβατοί με τον καθένα ξεχωριστά επειδή θα φτιάχνονται από τα βλαστοκύτταρα του ίδιου του ασθενούς, για την αποφυγή της πιθανότητας απόρριψης.

Τώρα… πώς ήταν εφικτή αυτή η εκπληκτική ανακάλυψη;

Τι είναι οι κερατοειδείς υδρογέλης;

Να πώς φτιάχνονται αυτοί οι κερατοειδείς:
Ενδοθηλιακά κύτταρα του κερατοειδούς καλλιεργούνται στο εργαστήριο πάνω από ένα στρώμα υδρογέλης. Για να γίνει αυτό, παίρνονται δείγματα DNA από τον ασθενή για να αποφευχθεί η απόρριψη.

Έπειτα, τα κύτταρα αυτά μεγαλώνουν πάνω στο στρώμα υδρογέλης έως ότου τελικά, να μπορέσει αυτό το λεπτό στρώμα να μπει στο μάτι του ασθενούς μέσω μιας σχεδόν ανεπαίσθητης τομής.

Τα νέα κύτταρα έχουν τη δυνατότητα να αποκαταστήσουν τη λειτουργία της άντλησης οξυγόνου και νερού στο νέο κερατοειδή για να διατηρείται πάντα ενυδατωμένος και διάφανος.

Το στρώμα υδρογέλης είναι λεπτότερο από μία ανθρώπινη τρίχα (50 μίκρον), και έπειτα από λίγους μήνες διαλύεται μόνη της ώστε τα κύτταρα να συνεχίσουν τη λειτουργία τους χωρίς τεχνητή υποστήριξη.

Ο στόχος είναι να γίνει μόνιμος αυτός ο νέος κερατοειδής, να αποφευχθεί η απόρριψη και να μη τον αναγνωρίζει το ανοσοποιητικό σύστημα ως «ξένο σώμα.»

Μελλοντικές προοπτικές για τους κερατοειδείς υδρογέλης

Για την ώρα, όλες οι δοκιμές έχουν πραγματοποιηθεί σ’ ένα εργαστήριο με αξιοσημείωτο ποσοστό επιτυχίας. Εν τω μεταξύ, πολλοί άνθρωποι μιλούν ήδη γι’ αυτό ως μια δραστική θεραπεία για πολλούς τύπους τύφλωσης.

Ακόμα και ο εφευρέτης της, Berkay Ozcelik, θέλει να είναι υπομονετικός.

Μέσα στους επόμενους δύο μήνες, θα ξεκινήσουν οι δοκιμές σε ανθρώπους. Θα περιμένουμε για τα αποτελέσματα.

Η καλλιέργεια των κυττάρων του κερατοειδούς ίσως είναι όντως η νέα ελπίδα για εκατομμύρια ανθρώπους που βλέπουν τον κόσμο στο σκοτάδι ή μέσα στις σκιές εξαιτίας εκφυλισμένου ή νοσούντα κερατοειδούς.

Θα περιμένουμε με ανυπομονησία τα αποτελέσματα από τις δοκιμές σε ανθρώπους και ελπίζουμε σε θετικά αποτελέσματα.

Νίτσε: Να μην σκέφτεσαι πια τον εαυτό σου

Θα έπρεπε να σκεφτούμε σοβαρά: γιατί πηδούμε στο νερό για να ανασύρου­με κάποιον που βλέπουμε να πνίγεται, ενώ δεν τρέφουμε κα­μιά συμπάθεια γι' αυτόν; 

Από έλεος: εδώ δεν σκέφτεσαι πια παρά τον πλησίον σου, - απαντά ο παραλογισμός. Η αλήθεια είναι ότι στον οίκτο, - εννοώ σ' αυτό που συνήθως αποκαλούμε εσφαλμένα οίκτο - δεν σκεπτόμαστε πια τον εαυτό μας συ­νειδητά, αλλά τον σκεφτόμαστε πολύ έντονα με ασυνείδητο τρόπο, όπως όταν το πόδι μας γλιστρά και κάνουμε ασυνείδη­τα τις αντίθετες κινήσεις που αποκαθιστούν την ισορροπία μας, χρησιμοποιώντας καταφανώς όλη μας τη λογική.

Το ατύ­χημα ενός άλλου προσώπου μας προσβάλλει γιατί μας κάνει να νιώσουμε την αδυναμία μας, ίσως και τη δειλία μας, αν δεν τον βοηθήσουμε. Ή μάλλον αυτό προκαλεί ήδη από μόνο του μείωση της τιμής μας μπροστά στους άλλους ή και στον ίδιο τον εαυτό μας.

Ακόμη περισσότερο βρίσκουμε στο ατύχημα και στον πόνο ένα σήμα κινδύνου που παραμονεύει για μας. Και ήδη αυτές οι ενδείξεις της ανθρώπινης αβεβαιότητας και αδυ­ναμίας μπορούν να μας προκαλέσουν οδυνηρές συνέπειες. Απωθούμε αυτό το είδος αθλιότητας και προσβολής και απα­ντούμε σ' αυτό με μια πράξη συμπόνιας που μπορεί να κρύβει μια λεπτή άμυνα και ακόμη μια εκδίκηση.

Μαντεύει κανείς ότι στο βάθος σκεφτόμαστε πολύ τον εαυτό μας, όταν βλέπουμε την απόφαση που παίρνουμε σε όλες τις περιπτώσεις όπου μπο­ρούμε να αποφύγουμε το θέαμα του άλλου που πάσχει, που στερείται, που οδύρεται: αποφασίζουμε να μην το αποφύγου­με όταν μπορούμε να το πλησιάζουμε ως άνθρωποι δυνατοί και συμπονετικοί, σίγουροι για την επιδοκιμασία, θέλοντας να νιώσουμε την αντίθεση της δικής μας ευτυχίας, ή καλύτερα ελ­πίζοντας να διασκεδάσουμε την πλήξη μας.

Οδηγούμε στην παραπλάνηση όταν αποκαλούμε οίκτο (Mitleid) την οδύνη (Leid) που μας προκαλεί ένα τέτοιο θέαμα και που μπορεί να είναι πολύ ποικιλόμορφο, επειδή σε κάθε περίπτωση, είναι μια οδύνη από την οποία λυτρώνεται αυτός που υποφέρει μπρο­στά μας: αυτό είναι δικό μας, όπως εκείνου είναι δικός του ο πόνος του.

Όταν λοιπόν επιδιδόμαστε σε συμπονετικές πρά­ξεις, απαλλασσόμαστε μόνο από τον προσωπικό πόνο. Ωστό­σο, δεν ενεργούμε ποτέ έτσι από ένα μόνο κίνητρο: όπως είναι βέβαιο ότι θέλουμε να λυτρωθούμε από ένα πόνο, το ίδιο βέ­βαιο είναι ότι, για την ενέργεια, υποχωρούμε σε μια παρόρμηση ευχαρίστησης - και η ευχαρίστηση προκαλείται από το θέα­μα μιας κατάστασης αντίθετης με τη δική μας, επειδή η σκέψη της δύναμης να βοηθούμε μόνο αν θέλουμε, αποσκοπεί σε επαίνους και σε αναγνώριση στην περίπτωση που θα βοηθού­σαμε, με την πράξη της ίδιας της βοήθειας, εφόσον η πράξη πετυχαίνει (και όπως πετυχαίνει προοδευτικά, προκαλεί από μόνη της χαρά στον εκτελεστή της), αλλά κυρίως από το αί­σθημα ότι η παρέμβασή μας θέτει ένα όρο σε μια εξοργιστική αδικία (η εκτόνωση της οργής αρκεί ήδη για να ανακουφίσει).

Όλα αυτά μαζί με πολλά ακόμη λεπτότερα στοιχεία, είναι «οί­κτος» («Mitleid»): -πόσο αδέξια επιτίθεται η γλώσσα μας μ' αυ­τή τη λέξη για ένα τόσο περίπλοκο οργανισμό! - Το ότι, αντίθε­τα, η συμπόνια είναι ταυτόσημη με την οδύνη που την προκα­λεί η θέα της, ή το ότι έχει γι' αυτό μια ιδιαίτερα διεισδυτική και ευαίσθητη κατανόηση - αυτά αντιτίθενται στην εμπειρία, κι εκείνος που έχει εγκωμιάσει τον οίκτο μ' αυτές τις δύο σχέ­σεις, στερείται αρκετής πείρας στο ηθικό πεδίο.

Γι' αυτό μου εγείρονται αμφιβολίες όταν διαβάζω τα απίστευτα πράγματα που αναφέρει ο Σοπενχάουερ για την ηθική: αυτός που θα ήθε­λε με όλα αυτά να μας πείσει να πιστέψουμε στην μεγάλη και­νοτομία της εφεύρεσής του, ότι δηλαδή ο οίκτος - αυτός ο οί­κτος που παρατηρεί τόσο επιπόλαια και που περιγράφει τόσο αδέξια - είναι η πηγή κάθε ηθικής πράξης για το παρόν και για το μέλλον - ακριβώς εξαιτίας των ικανοτήτων που αυτός πρώ­τος επινόησε γι' αυτόν.

Στο κάτω- κάτω, τι ξεχωρίζει τα άτομα χωρίς έλεος από τα συμπονετικά άτομα;

Πριν απ' όλα -για να δώσουμε ακόμη ένα σκίτσο με αδρές γραμμές- δεν έχουν την ευερέθιστη φαντασία που προκαλεί ο φόβος, ούτε την επιδεξιότητα να προαισθάνονται τον κίνδυνο. Έτσι, η ματαιοδοξία τους πληγώνεται πιο αργά αν γίνει κάτι που θα μπορούσαν να το είχαν αποφύγει (για να διαφυλαχτεί η περηφάνια τους, τους προστάζει να μην αναμιχτούν ανώφελα σε υποθέσεις των άλ­λων, και μάλιστα, εφόσον ενεργούν έτσι, τους αρέσει να βοη­θά ο καθένας τον εαυτό του και να παίζει με τα δικά του χαρ­τιά) . Επιπλέον, έχουν συνηθίσει γενικά να υπομένουν περισσό­τερα βάσανα απ' όσο οι συμπονετικοί άνθρωποι, και δεν τους φαίνεται άδικο να υποφέρουν οι άλλοι εφόσον έχουν υποφέ­ρει κι αυτοί οι ίδιοι.

Στο κάτω-κάτω, το θέαμα των ευαίσθητων αισθημάτων τους προκαλεί τον ίδιο πόνο που προκαλεί το θέα­μα της στωικής απάθειας στους συμπονετικούς ανθρώπους. Κι έχουν για τις ευαίσθητες καρδιές περιφρονητικά λόγια και φοβούνται ότι το αρρενωπό πνεύμα τους και η ψύχραιμη ανδρεία τους κινδυνεύουν: μπροστά στους άλλους κρύβουν τα δάκρυά τους και όταν είναι μόνοι τους τα σφουγγίζουν οργι­σμένοι με τον ίδιο τους τον εαυτό.

Αυτοί ανήκουν σε ένα άλλο είδος εγωιστών από τους συμπονετικούς ανθρώπους. Αλλά με το να τους χαρακτηρίσουμε κακούς με διακριτική σημασία και να αποκαλέσουμε τα συμπονετικά άτομα καλούς, δεν σημαίνει τίποτα άλλο από μια ηθική της μόδας: ακριβώς όπως είχε η αντίθετη μόδα στην εποχή της, μια πολύ μακρόχρονη εποχή!

 

Νίτσε: Αυγή, Σκέψεις για τις ηθικές προλήψεις

Μεγαλώνοντας το παιδί σε μία γυάλα, δεν μαθαίνει πώς να σταθεί στα πόδια του ως ενήλικας

Φόβος. Ένα συναίσθημα το οποίο στις κατάλληλες «δόσεις» θα μπορούσε να χαρακτηριστεί χρήσιμο μιας κι η παντελής έλλειψή του θα μας έθετε συχνά σε μεγάλους κι ίσως αχρείαστους κινδύνους. Παρ’ όλα αυτά, όπως σχεδόν τα πάντα στη ζωή έτσι κι ο φόβος, έχει δύο όψεις κι η μία είναι αρκετά σκοτεινή.

Αν ρωτήσουμε τους ανθρώπους ποιο θεωρούν πως είναι το πιο έντονο και καθοριστικό συναίσθημα, πιθανότατα αυθόρμητα θα σκεφτούν την αγάπη για πολλούς λόγους – έχει εν μέρει ίσως αποδειχτεί μετά από μια μικρή προσωπική έρευνα. Ωστόσο, αν το σκεφτούμε λίγο περισσότερο θα συνειδητοποιήσουμε πως ίσως ένα από τα πιο έντονα συναισθήματα – αν όχι το εντονότερο – στην πραγματικότητα είναι ο φόβος.

Αποτελεί όπλο στα χέρια όσων έχουν συμφέρον να αποκτήσουν εξουσία πάνω στους ανθρώπους. Αποτελεί όπλο προπαγάνδας και πλύσης εγκεφάλου. Αποτελεί εμπόδιο στην πραγματοποίηση πολλών από τα όνειρά μας. Αποτελεί σε πολλές περιπτώσεις εμπόδιο στην όποια αντίδρασή μας, όταν η αξιοπρέπειά μας υποτιμάται.

Δεν αφήνει πολλούς να εξερευνήσουν τους εαυτούς τους όπως και τον κόσμο γύρω τους παγιδεύοντάς τους στο τέλμα της καθημερινότητας η οποία για κάποιους αποτελεί πλασματική ασφάλεια. Κατά τη διάρκεια της ιστορίας, χρησιμοποιήθηκε για να διαμορφώσει τον κόσμο όπως είναι σήμερα. Κι ούτω καθεξής μειώνοντας σε κάθε περίπτωση την ποιότητα ζωής πολλών ανθρώπων όπως και την εξέλιξή τους.

Με δεδομένο ότι θα ήταν καλό να μπορούμε να διαχωρίσουμε πότε ο φόβος μας προστατεύει όντως και πότε αποτελεί τροχοπέδη στην όποια δραστηριότητά μας αγγίζοντας ή και ξεπερνώντας τα όρια της υπερβολής, θα προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε τις επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει η συμπεριφορά ενός υπερπροστατευτικού γονέα απέναντι στο παιδί του. Το να έχεις την ανάγκη να προστατεύσεις το παιδί σου από οτιδήποτε θα μπορούσε να το βλάψει είναι κάτι το ενστικτώδες. Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι λίγες οι φορές που η ενστικτώδης αυτή ανάγκη υπερβαίνει τα όρια του ευεργετικού κι αγγίζει τα όρια του μακροπρόθεσμα δυνάμει καταστροφικού.

Μεγαλώνοντας το παιδί σε μία γυάλα είναι σχεδόν βέβαιο πως μεγαλώνεις έναν άνθρωπο που δε θα καταφέρει σχεδόν ποτέ να σταθεί απόλυτα στα δικά του πόδια. Έναν άνθρωπο φοβικό ο οποίος θα συνοδεύει κάθε κίνησή του – όταν τολμάει να την κάνει – με την ψυχοφθόρα αμφιβολία ότι κάτι κάνει λάθος ή με τη φοβία πως κάτι κακό θα του συμβεί αν ξεφύγει από την πεπατημένη. Από τις πιο μικρές ως τις πιο μεγάλες – καθημερινές ωστόσο – δραστηριότητες θα φαντάζουν όλα στα μάτια του ως απειλές.

Ακόμη κι αν ο γονιός δεν είναι από εκείνους που απαγορεύουν στο παιδί τους να κάνει αυτό που πραγματικά θέλει, υπάρχουν πολλοί τρόποι που θα μπορούσαν να καλλιεργήσουν μέσα του έναν φόβο υπερτροφικό. Ένας από αυτούς – καλοπροαίρετος μα εξίσου επίφοβος – είναι η εκτενής παρουσίαση από τη μεριά του γονέα των πιθανών δεινών που θα μπορούσε να πάθει το παιδί ως απόρροια της εκάστοτε πράξης του κι η μετατόπιση ανάληψης πρωτοβουλιών από το παιδί στον γονέα ώστε να μην «κινδυνεύσει» τελικά το ίδιο.

Όσο ακόμη είναι πολύ μικρό το άγχος, έχει να κάνει με το να μην πέσει, να μη χτυπήσει, να μην κρυώσει, να μην αρρωστήσει κ.ο.κ. Μεγαλώνοντας με υπερπροστατευτικούς γονείς η κάθε μέρα του παιδιού μεταμορφώνεται σε έναν διαρκή αγώνα επιβίωσης. Υποσυνείδητα του εντυπώνονται ιδέες λόγω των φοβιών των γονιών του που καταλήγουν να γίνονται φοβίες δικές του. Δε θα ρισκάρει, δε θα τρέχει, δε θα σκαρφαλώνει, δε θα εξερευνά. Κι όλα αυτά όντας ακόμη σε ηλικία που δε θα έχει δυνατότητα να αξιολογήσει τις ικανότητές του, θα παραμείνουν μέσα του ως πράγματα τα οποία δεν μπορεί να κάνει ακολουθώντας το κι ως ενήλικα.

Το ίδιο συμβαίνει και σε ψυχολογικό επίπεδο, όταν μεγαλώνοντας, τα άγχη των υπερπροστατευτικών γονιών είτε αλλάζουν είτε προστίθενται στα ήδη υπάρχοντα κι άλλα, περισσότερο ψυχολογικής φύσεως. Όπως το να μην πληγωθεί, να μην το εκμεταλλευτούν, να μην αποτύχει και στεναχωρηθεί κ.ο.κ. Βομβαρδίζουν έτσι το παιδί/έφηβο με σωρεία άσχημων πιθανοτήτων σχετικά με το τι θα μπορούσε να πάει στη ζωή του στραβά κάνοντάς το τελικά – καθώς όλα αυτά λειτουργούν μέσα του αθροιστικά – να καταλήγει να φοβάται την ίδια τη ζωή.

Ο φόβος ως ένστικτο μπορεί να αποβεί όντως σωτήριος. Μα η ίδια η φύση ξέρει σε τι ποσότητα είναι καλό να συμβαίνει αυτό. Όταν από φυσικό ένστικτο μετατρέπουμε τον φόβο σε αδιαπέραστο εμπόδιο, τότε καταλήγουμε να πιστεύουμε πως είμαστε ανίκανοι να κάνουμε όσα στην πραγματικότητα μας έμαθαν απλώς να τα φοβόμαστε.

Προκειμένου να αποκτήσει ο οργανισμός αντισώματα θα πούμε απλοϊκά πως χρειάζεται να «εκτεθεί» σε ορισμένους πιθανούς κινδύνους και μικρόβια. Κάπως έτσι κι ένας άνθρωπος, για να μπορέσει να σταθεί στα πόδια του, θα πρέπει να είναι ικανός να αντιμετωπίζει δυσκολίες, κινδύνους, ρίσκα, τολμηρές καταστάσεις. Κι αν δεν έχει ποτέ του τολμήσει να γνωριστεί μαζί τους ως παιδί τότε δύσκολα θα το κάνει ως ενήλικας.

Με το να υπερπροστατεύεις το παιδί σου καλλιεργώντας μέσα του τον υπερβολικό φόβο, το μόνο που καταφέρνεις είναι να μεγαλώνεις έναν άνθρωπο που αργότερα θα πιστεύει για τον εαυτό του πως απλώς «δεν μπορεί». Σίγουρα το θέμα είναι πολυπαραγοντικό κι η ιδιοσυγκρασία του κάθε παιδιού/ανθρώπου διαφέρει.

Πράγμα που θα πει πως διαφέρει κι η αντιμετώπιση του εκάστοτε παιδιού/ανθρώπου στην εκάστοτε συμπεριφορά των γονιών του. Όμως, όσο ακόμη ο χαρακτήρας του διαμορφώνεται κι από εξωτερικά ερεθίσματα, θα ήταν καλύτερο να μην είσαι η αιτία να θεωρεί κάποτε πως είναι ανίκανο να τα καταφέρει.

Ο νόμος της αδράνειας και η μάχη με τον φόβο

Ο «νόμος της αδράνειας» δημιουργεί στον ανθρώπινο εγκέφαλο ένα από τα μεγαλύτερα περιοριστικά πιστεύω που τον βασανίζει σε όλη του τη ζωή: Την τάση να αντιστέκεται σε οποιαδήποτε αλλαγή!

Ο φόβος, η ανασφάλεια, η χαμηλή αυτοεκτίμηση μας εμποδίζουν από το να πάρουμε σημαντικές αποφάσεις που θα αλλάξουν τη ζωή μας και συχνά μας κρατάνε σε καταστάσεις που «δεν τις αντέχουμε άλλο», αλλά που τελικά κρατάνε μια ζωή…

«Δεν μπορώ άλλο τη δουλειά μου», «Δεν αντέχω άλλο τον σύντροφό μου», «δεν», «δεν»… και τίποτα τελικά δεν αλλάζει αφού ο εγκέφαλος απλά «δεν» παίρνει τα σωστά ερεθίσματα που βέβαια απαιτούν κόπο και αποφασιστικότητα.

Το φοβισμένο κομμάτι του εαυτού μας λέει:

«Φοβάμαι να πηδήξω από τον ψηλό κοφτερό βράχο στα άγνωστα νερά της θάλασσας.

Δεν ξέρω τι θα πάθω κατά την πτώση.

Δεν ξέρω τι υπάρχει εκεί κάτω.

Μπορεί να σκοτωθώ.

Μπορεί, ακόμα χειρότερα, να χτυπήσω σοβαρά και να υποφέρω για την υπόλοιπη ζωή μου. Το άγνωστο ατύχημα είναι αυτό που με φοβίζει».

Στη συνέχεια, υπάρχει κάτι μέσα μας βαθιά που θέλει να αντισταθεί στην αδράνεια και προσθέτει ερωτηματικά στον φόβο μας:

«Αν ήξερα ότι δεν θα κινδυνέψω θα πηδούσα;

Αν ήταν βέβαιο ότι ο βυθός είναι φιλικός, βαθύς χωρίς απρόοπτα βράχια;»

Σε αυτό το ερώτημα καλείται ο άνθρωπος να απαντήσει καθημερινά, όταν δέχεται προκλήσεις στη ζωή του ή όταν χρειάζεται να πάρει κρίσιμες αποφάσεις ή πορείες που διαφαίνεται ότι εμπεριέχουν ρίσκο.

Ρίσκο αποτυχίας με κόστος άλλοτε οικονομικό και άλλοτε συναισθηματικό.

Το μέγεθος του ρίσκου που αντέχεις να πάρεις, μαρτυρά το δέσιμο και την σχέση που έχεις με τον εαυτό και την ψυχή σου.

Επίσης μαρτυρά το μέγεθος της εξάρτησής σου από τα υλικά αγαθά καθώς και από τα συναισθήματα των άλλων.

Το φοβισμένο κομμάτι του εαυτού μας, ελέγχει και τις σχέσεις μας αφού μας λέει:

«Δεν θέλω να θέσω τον εαυτόν μου σε κίνδυνο με το να δεθώ με κάποιον που πιθανόν να μου ελέγξει τη ζωή!»

Ο Mahatma Gandhi έλεγε: «Δειλός είναι κάποιος που δεν μπορεί να δείξει την αγάπη. Αυτό, είναι προνόμιο των γεναίων!»

Απαντώντας στην άρνηση για «δέσιμο με κάποιον», στρέφω την προσοχή μου στο κομμάτι αυτοεκτίμηση και στο δικαίωμα να ονειρεύεσαι με λογική και αισιοδοξία.

Κανείς δεν αξίζει να είναι δίπλα σου, αν ο σκοπός του είναι να σου ελέγξει τη ζωή.

Ο σύντροφος της ζωής σου, είναι εκεί για να σου κάνει τη ζωή λίγο πιο όμορφη.

Να μοιραστεί τις σκοτεινές μέρες και να τις κάνει λίγο πιο φωτεινές.

Να πάρει λίγο από το γέλιο σου και να ζωγραφίσει την ευτυχία.

Το ίδιο κι εσύ γι' αυτόν!

Το δέσιμο δύο ανθρώπων είναι η αφετηρία της εξέλιξης δυο δυνατών ελεύθερων ψυχών.

Δύο ψυχών που η ένωση τους δίνει φτερά για να πετάξουν και όχι αλυσίδες για να δεθούν σταθερά στη Γη.

Αυτά τα φτερά είναι η ουσία μια αληθινής δυνατής σχέσης.

Όχι η φήμη, η κοινωνική αποδοχή, το χρήμα, η εικόνα και τα like στο facebook.

Η εμπειρία του ταξιδιού στο φως το βαθύτερο της ψυχής χωρίς φόβο.

Η στιγμή που θα σταθείς γυμνός δίπλα στο «άλλο σου ολόκληρο» και μαζί θα νιώθετε έτοιμοι να απορροφήσετε όλη τη δυνατή ενέργεια του σύμπαντος και να την κατευθύνετε όπου θέλετε και όπου κρίνετε εσείς απαραίτητο.

Χωρίς δυσκολία, απλά και μόνο με απόλυτα φυσικό τρόπο…

Είναι ωραίο να τολμάς.

Να λες όχι στο φόβο σου.

Να είσαι έτοιμος να ζήσεις κι ας αποτύχεις.

Μια νέα μέρα θα ξημερώσει και θα είσαι πάλι εδώ.

Πιο δυνατός μέσα ακόμη και από ένα μάθημα αποτυχίας.

Όταν όμως το μάθημα ζωής σε φέρει στο επόμενο επίπεδο…

θα ευγνωμονείς τον εαυτό σου που εναρμονίστηκε με το σύμπαν, νίκησε τους φόβους του και ζει στην δυνατή συχνότητα της συμπαντικής αγάπης.

Τότε θα ξέρεις…

Και, ακόμα κι αν αγωνιούσες σε όλη σου τη ζωή για το πως θα μοιραστείς την ευτυχία, τώρα θα βλέπεις ότι όλο αυτό δεν είχε κανένα νόημα ποτέ…

Ποτέ δεν θα μπορούσες να μοιραστείς κάτι με κάποιον αληθινά, αν δεν το ήθελε κι εκείνος. Αν δεν συντονιζόταν με την δική του θέληση στην ίδια συχνότητα.

Ακόμα κι αν το φανταζόσουν, ακόμα και αν προσποιόσουν, ακόμα κι αν τον «έσερνες», τίποτα δεν θα ήταν αληθινό…

Επιστήμονες δημιούργησαν νέο επαναστατικό υλικό δύο διαστάσεων

Το γραφένιο, που ανακαλύφθηκε το 2004, είχε ως αποτέλεσμα να αρχίσει μια κούρσα για τη σύνθεση υλικών δύο διαστάσεων- υλικών ενός στρώματος, με πάχος που κυμαίνεται μεταξύ ενός ατόμου και λίγων νανομέτρων. Τα υλικά αυτά έχουν μοναδικές ιδιότητες, οι οποίες έχουν να κάνουν με τις διαστάσεις τους, και παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και εξέλιξη της νανοτεχνολογίας και της νανομηχανικής.

 

Το νέο αυτό υλικό προέρχεται από τον αιματίτη, ένα από τα πιο κοινά ορυκτά στη Γη και βασική πηγή του σιδήρου.

 

Διεθνής ομάδα ερευνητών, περιλαμβανομένων Βραζιλιάνων επιστημόνων που συνεργάζονται με το University of Campinas, δημιούργησαν ένα νέο υλικό με τέτοια χαρακτηριστικά: Αναλυτικότερα, κατάφεραν να εξάγουν ένα δισδιάστατο υλικό, το οποίο αποκαλούν αιματίνη, από συνηθισμένο κατά τα άλλα σιδηρομετάλλευμα. Το υλικό αυτό έχει πάχος μόλις τριών ατόμων και θεωρείται ότι έχει βελτιωμένες φωτοκαταλυτικές ιδιότητες.

 

Η έρευνα παρουσιάστηκε στο Nature Nanotechnology. Όπως είπε ένας από τους ερευνητές, το υλικό αυτό μπορεί να λειτουργεί ως φωτοκαταλύτης, διασπώντας νερό σε υδρογόνο και οξυγόνο- κάτι ιδιαίτερα ενδιαφέρον, δεδομένου του ότι από το υδρογόνο μπορεί να παράγεται ηλεκτρισμός, μεταξύ και πολλών άλλων πιθανών εφαρμογών.

 

Το νέο αυτό υλικό προέρχεται από τον αιματίτη, ένα από τα πιο κοινά ορυκτά στη Γη και βασική πηγή του σιδήρου. Αντίθετα με τον άνθρακα και τη δισδιάστατη μορφή του, το γραφένιο, ο αιματίτης είναι ένα υλικό μη van der Walls, κάτι που σημαίνει ότι συγκρατείται από τρισδιάστατα δίκτυα δεσμών αντί για μη χημικές και συγκριτικά πιο αδύναμες ατομικές αλληλεπιδράσεις van der Waals, που δεν περιλαμβάνουν τον διαμοιρασμό ενός ή περισσότερων ζευγών ηλεκτρονίων από τα άτομα που συμμετέχουν στους δεσμούς.

 

Δοκιμές και μαθηματικοί υπολογισμοί που έγιναν για να διαπιστωθούν οι μαγνητικές ιδιότητες του νέου υλικού έδειξαν ότι αυτές απέχουν από τις αντίστοιχες του αιματίτη. Επίσης, ως προς τις φωτοκαταλυτικές του ιδιότητες (τη δυνατότητα αύξησης της ταχύτητας μιας χημικής αντίδρασης όταν ενεργοποιείται από το φως) διαπιστώθηκε ότι η φωτοκατάλυση από την αιματίνη είναι πολύ πιο αποδοτική από την φωτοκατάλυση από αιματίτη. Για να μπορεί ένα υλικό να είναι αποτελεσματικός φωτοκαταλύτης, πρέπει να απορροφά το ορατό φάσμα του ηλιακού φωτός, να παράγει ηλεκτρικό φορτίο και να το μεταφέρει στην επιφάνεια του υλικού για να πραγματοποιείται η επιθυμητή αντίδραση. 

 

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η φωτοκατάλυση μέσω αιματίνης είναι πιο αποδοτική επειδή τα φωτόνια παράγουν τόσο θετικό όσο και αρνητικό φορτίο εντός ολίγων ατόμων από την επιφάνεια. Συνδυάζοντας το νέο υλικό με ειδικά δίκτυα νανοσωλήνων από διοξείδιο του τιτανίου, που παρέχουν μία εύκολη οδό για να φεύγουν τα ηλεκτρόνια από την αιματίνη, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι είναι δυνατή η απορρόφηση περισσότερου ορατού φωτός. Αυτό ανοίγει τον δρόμο για χρήση του σε συσκευές νέας γενιάς, που χρησιμοποιούν σπιντρονική (ή μαγνητοηλεκτρονική) τεχνολογία, η οποία αποθηκεύει, προβάλλει και επεξεργάζεται πληροφορίες με βάση τις αλλαγές που επέρχονται στην περιστροφή ενός ηλεκτρονίου.

To σκάφος TESS της NASA άρχισε την αναζήτηση πλανητών

Σύμφωνα με τη NASA το TESS αναμένεται να μεταδώσει τα πρώτα του επιστημονικά δεδομένα πίσω στη Γη τον Αύγουστο, και από εκεί και πέρα περιοδικά κάθε 13,5 ημέρες, μια φορά ανά περιστροφή γύρω από τη Γη, καθώς το διαστημόπλοιο προσεγγίζει πιο κοντά τον πλανήτη μας. H επιστημονική ομάδα του TESS θα αρχίσει την έρευνα πάνω στα δεδομένα αμέσως αφού φτάσει το πρώτο «πακέτο».

Την αναζήτηση για πλανήτες γύρω από κοντινά άστρα άρχισε και επίσημα το Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) της NASA

«Είναι συναρπαστικό που η νέα αποστολή “κυνηγιού” πλανητών μας είναι έτοιμη να αρχίσει να ψάχνει νέους κόσμους στη γειτονιά του ηλιακού μας συστήματος» είπε ο Πολ Χερτζ, διευθυντής του τμήματος Αστροφυσικής της NASA στα κεντρικά της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας, στην Ουάσινγκτον. «Τώρα που γνωρίζουμε ότι υπάρχουν περισσότεροι πλανήτες από άστρα στο σύμπαν μας, ανυπομονώ για τους περίεργους, φανταστικούς κόσμους που πρόκειται να ανακαλύψουμε».

 

Το TESS είναι ο πιο σύγχρονος δορυφόρος της NASA που αναζητά πλανήτες έξω από το ηλιακό μας σύστημα- γνωστούς ως εξωπλανήτες. Η αποστολή θα περάσει τα δύο επόμενα χρόνια παρακολουθώντας τα κοντινότερα και φωτεινότερα άστρα για περιοδικές μειώσεις της φωτεινότητάς τους. Αυτά τα συμβάντα, γνωστά ως φαινόμενα transits (περάσματα/ μεταβάσεις) υποδεικνύουν ότι ένας πλανήτης ίσως να περνά μπροστά από το άστρο του (από την οπτική γωνία του παρατηρητή). Το TESS αναμένεται να εντοπίσει χιλιάδες πλανήτες μέσω αυτής της μεθόδου- και θεωρείται πως κάποιοι από αυτούς θα μπορούσαν να υποστηρίξουν και ζωή.

 

Η αποστολή θα «σαρώσει» σχεδόν το σύνολο του ουρανού, παρατηρώντας πάνω από 200.000 από τα κοντινότερα και φωτεινότερα άστρα. Σημαντική σε αυτή την προσπάθεια αναμένεται να είναι και η συμβολή του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb, που προορίζεται να εκτοξευτεί το 2019, ως προς την περαιτέρω ανάλυση των εξωπλανητών που ανακαλύπτονται από το TESS οι οποίοι παρουσιάζουν το περισσότερο ενδιαφέρον. Αξιοποιώντας αυτές τις δυνατότητες, οι επιστήμονες θα μπορέσουν να μελετήσουν τις ατμόσφαιρές τους, και, σε κάποιες ειδικές περιπτώσεις, να αναζητήσουν ενδείξεις ότι οι πλανήτες αυτοί μπορούν να υποστηρίξουν ζωή.

 

Πάνω από το 78% από τους 3.700 επιβεβαιωμένους εξωπλανήτες έχουν βρεθεί μέσω transits. To Kepler της NASA είχε βρει πάνω από 2.600 εξωπλανήτες σε απόσταση 300-3.000 ετών φωτός μακριά, χρησιμοποιώντας αυτή τη μέθοδο. Το TESS θα επικεντρωθεί σε άστρα 30-300 ετών φωτός μακριά και 30-100 φορές πιο φωτεινά από τους στόχους του Kepler.

Αδύνατη η «γεωδιαμόρφωση» του Άρη με τις σημερινές τεχνολογίες

Ο αποικισμός του Άρη μπορεί να αποτελεί ένα από τα πιο παλιά όνειρα της επιστήμης και της επιστημονικής φαντασίας, ωστόσο ο Κόκκινος Πλανήτης είναι σίγουρα αφιλόξενος- και ως εκ τούτου, για να μπορέσει να αποικιστεί, θα χρειαζόταν μια μακροχρόνια διαδικασία μετατροπής του, που είναι γνωστή στην επιστήμη/ επιστημονική φαντασία ως «terraforming» (γεωδιαμόρφωση, γαιοποίηση ή γαιοπλασία). Μεταξύ των σχεδίων που έχουν προταθεί για την υλοποίηση αυτού του φιλόδοξου οράματος είναι η απελευθέρωση διοξειδίου του άνθρακα που είναι παγιδευμένο στην επιφάνεια του Άρη, προκειμένου να γίνει πιο πυκνή η ατμόσφαιρα και να λειτουργήσει ως «κουβέρτα» για τη θέρμανση του πλανήτη. 

 

Ωστόσο, ο Άρης δεν έχει αρκετό διοξείδιο του άνθρακα ώστε να μπορεί αυτό να βγει στην ατμόσφαιρα και να τον θερμάνει, σύμφωνα με νέα έρευνα για λογαριασμό της NASA- οπότε η μετατροπή του αφιλόξενου περιβάλλοντος του Κόκκινου Πλανήτη σε ένα μέρος όπου θα μπορούσαν αστροναύτες και άποικοι να ζήσουν χωρίς μέσα υποστήριξης ζωής δεν είναι δυνατή με τις τεχνολογικές δυνατότητες του σήμερα. 

 

Αν και η παρούσα ατμόσφαιρα του Άρη αποτελείται κυρίως από διοξείδιο του άνθρακα, είναι πολύ αραιή και ψυχρή για να υποστηρίζει νερό σε υγρή μορφή- απαραίτητο συστατικό της ζωής. Στον Άρη, η πίεση της ατμόσφαιρας είναι κάτω από το 1% αυτής της ατμόσφαιρας της Γης. Νερό σε υγρή μορφή στην επιφάνεια είτε θα εξατμιζόταν πολύ γρήγορα είτε θα πάγωνε.

 

Οι υπέρμαχοι της γεωδιαμόρφωσης του Άρη προτείνουν την απελευθέρωση αερίων από ένα εύρος πηγών στον πλανήτη για να πυκνώσει η ατμόσφαιρα και να αυξηθεί η θερμοκρασία σε σημείο που θα μπορεί να παραμείνει νερό σε υγρή μορφή στην ατμόσφαιρα. Τα αέρια αυτά είναι τα γνωστά «αέρια θερμοκηπίου»- και τα μόνα από αυτά που θεωρείται ότι μπορεί να υπάρχουν σε επαρκείς ποσότητες στον πλανήτη για να παρέχουν θέρμανση σε ικανές ποσότητες είναι το διοξείδιο του άνθρακα και οι υδρατμοί.

 

Αν και μελέτες πάνω στην πιθανότητα γεωδιαμόρφωσης του Άρη έχουν γίνει και στο παρελθόν, τα νέα αυτά αποτελέσματα λαμβάνουν υπόψιν περίπου 20 επιπλέον χρόνια παρατήρησης του πλανήτη από διαστημόπλοια- που περιλαμβάνουν σημαντικά νέα δεδομένα. Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι πως παράγοντες όπως η έλλειψη αρκετού διοξειδίου του άνθρακα στον πλανήτη ώστε να βγει στην ατμόσφαιρα και να έχει αποτελέσματα, η δυσκολία πρόσβασης σε αυτό, η μικρή ατμοσφαιρική πίεση, η ηλιακή ακτινοβολία και ο ηλιακός άνεμος (που εξαφανίζουν υδρατμούς και διοξείδιο από την ατμόσφαιρα) καθιστούν πρακτικά αδύνατο το terraforming με σημερινές τεχνολογίες. Φυσικά, υπάρχουν και άλλες ιδέες, όπως η εκτροπή κομητών και αστεροειδών για να πέσουν στον Άρη και να εισάγουν νέα στοιχεία στην «εξίσωση», ωστόσο θα χρειάζονταν χιλιάδες- κάτι που αποτελεί ξεκάθαρο πρακτικό πρόβλημα.

Η κατάρα της Κασσάνδρας: εσύ θέλεις να ξέρεις το μέλλον;

Μπορεί το διάβασμα του καφέ, οι αστρολογικές προβλέψεις ή το ρίξιμο των χαρτιών να γοητεύουν και να κάνουν τη φαντασία ορισμένων να ταξιδεύει. Μπορεί οι “προφητείες” να απασχολούν κατά καιρούς πολλούς. Μπορεί οι περισσότεροι να έχουμε σκεφτεί έστω μία φορά στη ζωή μας ότι θα ήταν υπέροχο να μπορούσαμε να ταξιδέψουμε στον χρόνο και να δούμε το μέλλον. Αν, όμως, ήμασταν σίγουροι ότι υπάρχει τρόπος να μάθουμε πέρα από κάθε αμφισβήτηση και αμφιβολία τι μας περιμένει, θα θέλαμε να το ξέρουμε;

Σύμφωνα με τα ευρήματά, η ψυχολογία του να μη θέλεις να γνωρίζεις”, η μεγάλη πλειοψηφία όσο κι αν (λένε ότι) πασχίζουν να ελαχιστοποιήσουν τον παράγοντα του αγνώστου, στην πραγματικότητα δεν θέλουν να ξέρουν τι θα φέρει το μέλλον.
Κασσάνδρα: η καταραμένη προφήτης

“Στην ελληνική μυθολογία, η Κασσάνδρα, η κόρη του βασιλιά της Τροίας, είχε τη δύναμη να προβλέπει το μέλλον. Αλλά ήταν επίσης καταραμένη και κανείς δεν πίστευε τις προφητείες της”.

“Στη μελέτη μας διαπιστώσαμε πως οι άνθρωποι θα προτιμούσαν να αρνηθούν τις δυνάμεις που έκαναν την Κασσάνδρα διάσημη, σε μία προσπάθεια να αποφύγουν το βάσανο που μπορεί να επιφέρει η γνώση του μέλλοντος και το αίσθημα της μετάνοιας, αλλά και για να διατηρήσουν την απόλαυση της αγωνίας που παρέχουν τα ευχάριστα γεγονότα”.

Η μελέτη

Για τις ανάγκες της έρευνας, πραγματοποιήθηκαν δύο μελέτες στις οποίες συμμετείχαν συνολικά περισσότεροι από 2000 ενήλικες άνθρωποι από τη Γερμανία και την Ισπανία. Οι συμμετέχοντες είχαν διαφορετικό εκπαιδευτικό υπόβαθρο μεταξύ τους και κάλυπταν μία ποικίλη ηλικιακή κλίμακα, ώστε το δείγμα να είναι εθνικά αντιπροσωπευτικό.

Οι συμμετέχοντες ρωτήθηκαν για ένα μεγάλο φάσμα πιθανών γεγονότων, τόσο θετικών όσο και αρνητικών.

Για παράδειγμα, η ερευνητική ομάδα ρώτησε τους συμμετέχοντες, αν θέλουν να μάθουν το σκορ από έναν αγώνα τον οποίο είχαν δρομολογήσει για να δουν μετά, τι δώρο θα λάμβαναν τα Χριστούγεννα, αν υπάρχει ζωή μετά τον θάνατο, αν ο γάμος τους θα καταλήξει σε διαζύγιο ή ποιο θα είναι το φύλο του αγέννητου παιδιού τους.

Τα αποτελέσματα της έρευνας

Διαπιστώθηκε ότι το 85% με 90% των συμμετεχόντων δεν θα ήθελαν να ξέρουν για ένα μελλοντικό γεγονός αν αυτό είναι αρνητικό. Ακόμα και αν το γεγονός από το μέλλον που θα αποκαλυπτόταν ήταν θετικό, ποσοστό από 40% έως 70% (αναλόγως γεγονότος) των συμμετεχόντων δήλωσε πως προτιμά να μένει στην άγνοια.

Μόλις το 1% των συμμετεχόντων στην έρευνα δήλωνε με συνέπεια σε κάθε ερώτηση ότι θέλει να μάθει τι του επιφυλάσσει το μέλλον.

Η μόνη ερώτηση στην οποία η πλειοψηφία απάντησε ότι θέλει να ξέρει την απάντηση που θα φέρει το μέλλον, ήταν η πιθανά πιο “ανώδυνη” από όλες, εκείνη σχετικά με το φύλο του μωρού τους, πληροφορία για την οποία μόνο το 37% των συμμετεχόντων αδιαφόρησε.

Παρά τις διαφορές στα χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων από Γερμανία και Ισπανία, το μοτίβο σκόπιμης άγνοιας ήταν εξαιρετικά παρόμοιο στις δύο χώρες, συμπεριλαμβανομένης της συχνότητας και της προβλεψιμότητάς του, όπως σημειώνεται στη δημοσιευμένη έρευνα.

Μεταξύ άλλων ευρημάτων, οι ερευνητές διαπίστωσαν πως ο χρόνος που μεσολαβεί από το παρόν μέχρι τη στιγμή που θα συμβεί ένα γεγονός παίζει ρόλο στο κατά πόσο ένας άνθρωπος θέλει να το γνωρίζει από τώρα. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας ήταν λιγότερο πιθανό να θέλουν να μάθουν πότε και πώς θα πεθάνει ο σύντροφός τους, σε σχέση με τους πιο νέους.

Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι οι (λίγοι) άνθρωποι οι οποίοι θα ήθελαν να ξέρουν το μέλλον αναλαμβάνουν περισσότερα ρίσκα γενικά στη ζωή τους, σε σχέση με όσους προτιμούν να μένουν στην άγνοια. Από την άλλη, όσοι δεν θέλουν να γνωρίζουν σήμερα τι θα φέρει το αύριο, αποφεύγουν το ρίσκο και τείνουν να αγοράζουν πιο συχνά ασφάλειες ζωής και περιουσίας.

Η συγκεκριμένη παρατήρηση, σύμφωνα με τον Δρ. Gigerenzer, υποδεικνύει ότι όσοι επιλέγουν να μη γνωρίζουν τα μελλούμενα, το κάνουν επειδή περιμένουν πως στο μέλλον τους περιμένει θλίψη και μεταμέλεια.

Ποια είναι, τελικά, η πραγματική φύση μας;

“Το να θέλουμε να γνωρίζουμε φαίνεται ότι είναι η φυσική κατάσταση της ανθρωπότητας και ότι δεν χρειάζεται αιτιολόγηση. Οι άνθρωποι δεν καλούνται απλά, αλλά αναμένεται κιόλας από αυτούς να συμμετέχουν σε εξετάσεις για έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου, να υποβάλλονται σε τακτικές εξετάσεις υγείας, να κάνουν δεκάδες προγεννητικές εξετάσεις στο αγέννητο παιδί τους ή να χρησιμοποιούν συσκευές υγείας για να αυτό-παρακολουθούνται”, σχολίασε ο Δρ. Gigerenzer.

“Το να μην θέλουμε να γνωρίζουμε [το μέλλον], φαίνεται αντιφατικό και μπορεί να εκπλήσσει ως συμπέρασμα, αλλά το φαινόμενο της σκόπιμης άγνοιας, όπως δείξαμε στην έρευνά μας, δεν υπάρχει απλά, αλλά είναι και μία ευρέως διαδεδομένη κατάσταση του νου”, κατέληξε ο ειδικός.

Ρητορεία και ρητορική: Το ύφος του λόγου

(λέξις / ἑρμηνεία, elocutio)

 

Το συγκεκριμένο έργο του ρήτορα (μέρος της τέχνης) αφορά τη ρητορική «ένδυση» (τη διατύπωση) των ιδεών στις οποίες οδήγησε το στάδιο της εύρεσης (inventio). Αντικείμενο λοιπόν του ύφους είναι η εύρεση των λέξεων (verba) - πρόκειται προφανώς για μια περιοχή όπου η γραμματική συναντά τη ρητορική. Βεβαίως, στο πλαίσιο της ρητορικής δεν νοείται επί της ουσίας -παρά μόνο για λόγους μεθοδικότερης παρουσίασης του συστήματος-απόλυτος διαχωρισμός μεταξύ μορφής (λέξεως, verba)και περιεχομένου (πράγματος, res) του λόγου, αφού το περιεχόμενο και η μορφή πρέπει να συμφωνούν αρμονικά μεταξύ τους.

 

Εξάλλου το συγκεκριμένο έργο βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση όχι μόνο με την εύρεση του υλικού αλλά και με τη διάταξή του: η εύρεση και η κατανομή των λέξεων στα διάφορα τμήματα του λόγου δεν μπορεί να αγνοεί τους ιδιαίτερους κάθε φορά στόχους αυτών των τμημάτων: να διδάξουν, να τέρψουν, να συγκινήσουν.

 

Η λέξις οφείλει καταρχάς, κιόλας κατά τον Αριστοτέλη -της αφιερώνει το δωδέκατο κεφάλαιο του τρίτου βιβλίου της Ρητορικής του-, να είναι σαφής και πρέπουσα (Ῥητορική 3.12.1414a23-25). H έννοια του πρέποντος διευκρινίζεται στη συνέχεια ως εξής (3.12.1414a26): δῆλον ὅτι τὸ μέσον ἁρμόττει («είναι φανερό ότι το αρμόζον είναι το μέσον»). Ο ομιλητής θα πρέπει επομένως να τηρήσει (και) ως προς το ύφος τη βασική αριστοτελική αρχή της μεσότητας, να αποφύγει δηλαδή τις ακρότητες, τόσο την υπερβολή όσο και την έλλειψη.

 

Γενικά αναγνωρίζονται τέσσερις αρετές της λέξεως (virtutes elocutionis) - αποτελούσαν πιθανότατα το κέντρο της διδασκαλίας του Θεόφραστου για το ύφος: ο ελληνισμός (λατινισμός για τα λατινικά, latinitas, puritas - η ορθοέπεια, η καθαρότητα), η σαφήνεια (perspicuitas), το πρέπον (aptum) και ο κόσμος (καλλωπισμός, ornatus). Ελαττώματα (vitia) και λάθη που πλήττουν αυτές τις αρετές θα πρέπει φυσικά να αποφεύγονται, εκτός κι αν η εμφάνισή τους υπηρετεί συγκεκριμένο ρητορικό στόχο.

 

Τα είδη του ύφους

(χαρακτῆρες τῆς λέξεως, genera dicendi, genera elocutionis)

 

Κιόλας στα τέλη του 5ου αι. π.Χ. φαίνεται πως αρχίζει να αναπτύσσεται μια θεωρία για το ύφος. Στους Βατράχους του Αριστοφάνη (405 π.Χ.) η αντιπαράθεση μεταξύ Αισχύλου και Ευριπίδη κινείται γύρω και από το ερώτημα ποιό είναι το καλύτερο ύφος: το ισχνόν, που εκπροσωπεί ο νεότερος ποιητής, ή το ογκώδες, που χαρακτηρίζει τις τραγωδίες του γηραιότερου (Βάτραχοι 937-944); Πάντως ο Αριστοτέλης στο 12ο κεφάλαιο του τρίτου βιβλίου της Ρητορικής του, όπου κάνει λόγο για τη λέξη, σημειώνει ότι σε κάθε είδος λόγου ταιριάζει και διαφορετικό ύφος: το ύφος του γραπτού λόγου (λέξις γραφική) δεν είναι το ίδιο με το ύφος του προφορικού (λέξις ἀγωνιστική) ούτε το ύφος των συμβουλευτικών λόγων (λέξις δημηγορική) με εκείνο των δικανικών (λέξις δικανική, Ῥητορική 3.12.1413b3-5). Σε κάθε περίπτωση όμως θεωρεί περιττή τη διάκριση της λέξεως σε ἡδείαν (ύφος ευχάριστο, τερπνό) και μεγαλοπρεπῆ (ύφος υψηλό, επίσημο) (Ῥητορική 3.12.1414a19-21). Ωστόσο η θεωρία που φαίνεται να έχει επικρατήσει μέσα στον 1ο αι. π.Χ. για τα τρία είδη ύφους έχει πιθανόν τις καταβολές της στη σχετική διδασκαλία του Θεόφραστου, μαθητή και διάδοχου του Αριστοτέλη. Περίπου τρεις αιώνες αργότερα ο Κικέρωνας θα υποστηρίξει ότι τα είδη της λέξεως (genera dicendi) αντιστοιχούν στα καθήκοντα του ρήτορα (Κικέρων, Orator 21.69): «το ισχνόν ταιριάζει στην απόδειξη, το μέσον στην τέρψη, το ορμητικόνστη συγκίνηση» (…subtile in probando, modicum in delectando, vehemens in flectendo.). Καθώς όμως τα συγκεκριμένα καθήκοντα συνδέονται το καθένα χωριστά καταρχήν με συγκεκριμένο είδος λόγου και με συγκεκριμένο τμήμα του λόγου, είναι προφανές ότι κάθε είδος ύφους αντιστοιχεί καταρχήν σε συγκεκριμένο είδος λόγου όπως και σε συγκεκριμένο τμήμα του (Κοϊντιλιανός, Institutio oratoria 12.10.69). Σε κάθε περίπτωση ο Κικέρωνας, όπως και ο Κοϊντιλιανός, θα υποστηρίξουν ότι ο ικανός ρήτορας θα πρέπει να μπορεί να χειρίζεται επαρκώς όλα τα είδη του ύφους, ώστε να πετύχει τον ρητορικό στόχο που υπηρετεί κάθε φορά. Επί της ουσίας βεβαίως δεν πρόκειται για τρία μόνο είδη, αφού υπάρχει ένας πολύ μεγάλος αριθμός υποδιαιρέσεων και παραλλαγών τους.

 

(α) Απλό

(χαρακτὴρ ἰσχνός, genus subtile)

 

Στα λατινικά υπάρχουν για το συγκεκριμένο είδος διάφορες ονομασίες: genus subtile, humile, tenue. Πρόκειται για ύφος που διακρίνεται από απλότητα και ταιριάζει στα ταπεινά και απλά θέματα, όπως και στο τμήμα του λόγου που αποβλέπει στη διαφώτιση του ακροατηρίου και στην απόδειξη της θέσης του ομιλητή (διήγηση, απόδειξη). Βασικές αρετές του είναι η ορθοέπεια και η σαφήνεια. Ρητορικοί τρόποι και σχήματα χρησιμοποιούνται με μέτρο και κατά βάσιν ελάχιστα. Ιδιαιτέρως αποφεύγονται ποιητικοί εκφραστικοί τρόποι όπως και εκφράσεις που προκαλούν την αίσθηση του όγκου και του βάρους. Ο Κοϊντιλιανός εντοπίζει κιόλας στην Ιλιάδα έναν εκπρόσωπο του είδους: ο Μενέλαος, που δεν αγαπά τα περιττά, κενά περιεχομένου και άστοχα λόγια, είναι σύντομος, περιεκτικός και συγκεκριμένος· ο λόγος του κυριολεκτεί χωρίς να είναι δυσάρεστος (Κοϊντιλιανός, Institutio οratoria 12.10.64). Η υπερβολή στη χρήση του ισχνού ύφους μπορεί να οδηγήσει σε ύφος ξηρόν.

 

(β) Μεσαίο

(χαρακτὴρ μέσος / μεικτός, genus medium)

 

Για το συγκεκριμένο είδος είναι διαδεδομένες και οι ακόλουθες ονομασίες: χαρακτὴρ ἀνθηρός, γλαφυρός, μέσος. Στα λατινικά εκτός από τον όρο genus medium (γένος μέσον) απαντούν και οι ονομασίες genus modicum/mediocre (μέτριο), floridum (ανθηρό), moderatum (ήπιο, συγκρατημένο, μετριοπαθές). Από την άποψη του υλικού ο συγκεκριμένος τύπος ύφους ταιριάζει σε υποθέσεις όπου το ακροατήριο δεν καλείται να αναλάβει δράση, αλλά απλώς τέρπεται ακούγοντας τον λόγο, που από την άποψη της έκφρασης κινείται ανάμεσα στο απλό ύφος και στο μεγαλοπρεπές. Ο βασικός λοιπόν στόχος του συγκεκριμένου ύφους είναι η τέρψη των ακροατών. Στα χαρακτηριστικά του ανήκουν η χάρις και η γλυκύτητα. Ως τυπικά παραδείγματα του συγκεκριμένου ύφους αναφέρονται οι «γλυκύτεροι κι από μέλι» λόγοι του Νέστορα (Όμηρος, Ἰλιάς Α 249), η ποίηση της Σαπφούς (Δημήτριος (;), Περὶ ἑρμηνείας 132), οι λόγοι του Δημητρίου του Φαληρέως (Κικέρων, Orator 27.92). Η υπερβολή μπορεί να οδηγήσει σε ύφος χλιαρό (tepidum), χαλαρό (dissolutum), άνευρο (enerve).

 

(γ) Υψηλό

(χαρακτὴρ ὑψηλός, genus grande / genus sublime)

 

Για τον χαρακτηρισμό του συγκεκριμένου ύφους απαντούν επιπλέον οι εξής ελληνικοί όροι: ἁδρόν (γένος), βαρύ, χαρακτήρ δεινός. Στα λατινικά χρησιμοποιούνται και οι όροι genus vehemens (χειμαρρώδες, ορμητικό), robustum (αδρό, ευμέγεθες και χονδροειδές), sublime (υψηλό), amplum (πλούσιο), grandiloquum (μεγαλόστομο), validum (ισχυρό). Χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου ύφους είναι η ενέργεια, ο όγκος, το ύψος. Σοβαρά και σημαντικά είναι τα θέματα που του ταιριάζουν. Στόχος του είναι να συγκινήσει το κοινό, να προκαλέσει τη μεταστροφή του, να του εμπνεύσει πάθος. Στον κόσμο των ομηρικών επών εκπρόσωπος του συγκεκριμένου είδους είναι ο Οδυσσέας. Η δύναμη του λόγου του, αναφέρει ο Κοϊντιλιανός (Institutio οratoria 12.10.64), μοιάζει με χιονοθύελλα και ως προς την αφθονία των λέξεων και ως προς την ορμητική τους δύναμη. Ωστόσο, είναι λάθος να μιλά κανείς σταθερά με τον συγκεκριμένο τρόπο: ο λόγος γεννά την αίσθηση της έπαρσης και του υπερβολικού όγκου. Ο (Ψευδο-)Δημήτριος, που διακρίνει μεταξύ χαρακτῆρος μεγαλοπρεποῦς και χαρακτῆρος δεινοῦ (Περὶ ἑρμηνείας 36), μολονότι αναγνωρίζει τη συγγένειά τους, όπως και αυτήν των εκφυλισμένων μορφών τους (Περὶ ἑρμηνείας 272), αναφέρει ως υπερβολή του πρώτου το ψυχρόν(Περὶ ἑρμηνείας 115-117), ενώ του δεύτερου τον ἄχαριν χαρακτῆρα (Περὶ ἑρμηνείας302-304).

 

Κατά τον (Ψευδο-)Δημήτριο (Περὶ ἑρμηνείας38-113) το υψηλό ύφος επιτυγχάνεται με τη χρήση μεταξύ άλλων

• ποιητικών εκφραστικών τρόπων (όπως μεταφορών)
• ποιητικών εκφράσεων, που χρησιμοποιούνται με διάθεση πρωτοτυπίας
• σύνθετων λέξεων
• λέξεων στις οποίες εμφανίζονται συριστικά σύμφωνα (σ,ζ,ξ)
• νεολογισμών και ονοματοποιημένων (ηχομιμητικών) λέξεων
• σχημάτων λέξεως (πολυσύνδετου, ασύνδετου, επανάληψης), σχημάτων διανοίας (αλληγορίας, προσωποποιίας), ρητορικών ερωτήσεων
• γνωμικών
• εμφατικής σύνταξης (συχνά μιας μη αναμενόμενης συντακτικής δομής)
• του σχήματος της κλίμακος
• μεγάλων και ανεξάρτητων τμημάτων λόγου (που χαρακτηρίζονται ως κῶλα), σύντομων περιόδων, πυκνής διαδοχής περιόδων
• τμημάτων ορμητικών και ισχυρών στο τέλος της περιόδου ή του λόγου
• μέτρου (εναλλαγής βραχέων και μακρών φωνηέντων σύμφωνα με ένα μετρικό σχήμα) αλλά και φράσεων που δεν έχουν κανονικό ρυθμό
• εκφράσεων που προκαλούν την αίσθηση του αστείου (ειδικότερα, το κυνικό χιούμορ μπορεί να προκαλέσει την αίσθηση ενός αδρού, ιδιαιτέρως ισχυρού ύφους).