ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ - Ἐκκλησιάζουσαι (110-146)

ΓΥ. Α’ καὶ πῶς γυναικῶν θηλύφρων ξυνουσία
δημηγορήσει; ΠΡ. πολὺ μὲν οὖν ἄριστά που.
λέγουσι γὰρ καὶ τῶν νεανίσκων ὅσοι
πλεῖστα σποδοῦνται, δεινοτάτους εἶναι λέγειν·
ἡμῖν δ᾽ ὑπάρχει τοῦτο κατὰ τύχην τινά.
115 ΓΥ. Α’ οὐκ οἶδα· δεινὸν δ᾽ ἐστὶν ἡ μὴ ᾽μπειρία.
ΠΡ. οὐκοῦν ἐπίτηδες ξυνελέγημεν ἐνθάδε,
ὅπως προμελετήσωμεν ἁκεῖ δεῖ λέγειν.
οὐκ ἂν φθάνοις τὸ γένειον ἂν περιδουμένη
ἄλλαι θ᾽ ὅσαι λαλεῖν μεμελετήκασί που.
120 ΓΥ. Β’ τίς δ᾽, ὦ μέλ᾽, ἡμῶν οὐ λαλεῖν ἐπίσταται;
ΠΡ. ἴθι δὴ σὺ περιδοῦ καὶ ταχέως ἀνὴρ γενοῦ·
ἐγὼ δὲ θεῖσα τοὺς στεφάνους περιδήσομαι
καὐτὴ μεθ᾽ ὑμῶν, ἤν τί μοι δόξῃ λέγειν.
ΓΥ. Β’ δεῦρ᾽, ὦ γλυκυτάτη Πραξαγόρα, σκέψαι, τάλαν,
125 ὡς καὶ καταγέλαστον τὸ πρᾶγμα φαίνεται.
ΠΡ. πῶς καταγέλαστον; ΓΥ. Β’ ὥσπερ εἴ τις σηπίαις
πώγωνα περιδήσειεν ἐσταθευμέναις.
ΠΡ. ὁ περιστίαρχος, περιφέρειν χρὴ τὴν γαλῆν.
πάριτ᾽ ἐς τὸ πρόσθεν. Ἀρίφραδες, παῦσαι λαλῶν.
130 κάθιζ᾽, ὁ παριών. τίς ἀγορεύειν βούλεται;
ΓΥ. Β’ ἐγώ. ΠΡ. περίθου δὴ τὸν στέφανον τύχἀγαθῇ.
ΓΥ. Β’ ἰδού. ΠΡ. λέγοις ἄν. ΓΥ. Β’ εἶτα πρὶν πιεῖν λέγω;
ΠΡ. ἰδοὺ πιεῖν. ΓΥ. Β’ τί γάρ, ὦ μέλ᾽, ἐστεφανωσάμην;
ΠΡ. ἄπιθ᾽ ἐκποδών· τοιαῦτ᾽ ἂν ἡμᾶς ἠργάσω
135 κἀκεῖ. ΓΥ. Β’ τί δ᾽; οὐ πίνουσι κἀν τἠκκλησίᾳ;
ΠΡ. ἰδού γε, σοὶ πίνουσι; ΓΥ. Β’ νὴ τὴν Ἄρτεμιν,
καὶ ταῦτά γ᾽ εὔζωρον. τὰ γοῦν βουλεύματα
αὐτῶν, ὅσ᾽ ἂν πράξωσιν ἐνθυμουμένοις,
ὥσπερ μεθυόντων ἐστὶ παραπεπληγμένα.
140 καὶ νὴ Δία σπένδουσί γ᾽· ἢ τίνος χάριν
τοσαῦτ᾽ ἂν ηὔχοντ᾽, εἴπερ οἶνος μὴ παρῆν;
καὶ λοιδοροῦνταί γ᾽ ὥσπερ ἐμπεπωκότες,
καὶ τὸν παροινοῦντ᾽ ἐκφέρουσ᾽ οἱ τοξόται.
ΠΡ. σὺ μὲν βάδιζε καὶ κάθησ᾽· οὐδὲν γὰρ εἶ.
145 ΓΥ. Β’ νὴ τὸν Δί᾽, ἦ μοι μὴ γενειᾶν κρεῖττον ἦν·
δίψῃ γάρ, ὡς ἔοικ᾽, ἀφαυανθήσομαι.

***
Α’ ΓΥΝ. (σε τόνο δραματικό)
110Δε μου λες πώς εμείς τα θηλυκόμυαλα
μπορούμε να μιλήσουμε στο πλήθος;
ΠΡΑ. Μια χαρά. Μην ξεχνάς πως τα καλόπαιδα
τα πολυδουλεμένα, αφού μεστώσουν,
γίνονται ακαταμάχητοι ρητόροι.
Πόσον εμείς που τη δουλειά την έχουμε
φυσικό μας. Α’ ΓΥΝ. Φοβούμαι πως μας λείπει
κάποια πείρα. ΠΡΑ. Για τούτο εδώ σας μάζεψα,
για να προμελετήσουμε όσα εκεί
ψηλά στο βήμα θαν τα πούμε χύμα.
Γυρόδενε τα γένια σου — και σεις,
όσες ετοιμαστήκατε για λόγο.
120Β’ ΓΥΝ. Και ποιανής από μας δεν κόβ᾽ η γλώσσα;
ΠΡΑ. Βάλε τα γένια ελόγου σου και κάνε
τον άντρα. Εγώ θα βάλω τα δικά μου
και το στεφάνι, αν μού ᾽ρθει να μιλήσω.
(όλες βάζουνε τα γένια τους)
Β’ ΓΥΝ. Αχ! Πόσο, γλυκυτάτη Πραξαγόρα,
είναι για γέλια αυτά μας τα καμώματα!
ΠΡΑ. Για γέλια; Πώς; Β’ ΓΥΝ. Λες κι είμαστε σουπιές
τηγανισμένες, που φορέσαν γένια.
ΠΡΑ. (κάνοντας τον κήρυκα)
Σουτ! Αρχίζ᾽ η θυσία του καθαρμού.
Όμως δε φέρνει ο επιστάτης χοίρο
παρά νυφίτσα. Προχωράτε!... Εσύ,
βούλωνέ το, Αριφράδη. Και να κάτσει
130ο μπροστινός... Ποιός θέλει να μιλήσει;
Β’ ΓΥΝ. Εγώ. ΠΡΑ. Λοιπόν να βάλεις το στεφάνι
και καλή πετυχιά. Β’ ΓΥΝ. Το ᾽βαλα. ΠΡΑ. Λέγε!
Β’ ΓΥΝ. Πώς; Ξερικάτα; Δίχως μια γουλιά;
ΠΡΑ. Τί πράμα; Β’ ΓΥΝ. Και ρωτάς; Κρασάκι. Οι άντρες
το στεφάνι το βάζουν, για να πιούνε.
ΠΡΑ. Τσακίσου. Θέλεις να μας ρεζιλέψεις;
Β’ ΓΥΝ. Δεν πίνουνε λοιπόν στη λαοσύναξη;
ΠΡΑ. Γιά κοίτα μούτρα! Ο νους της στο κρασί!
Β’ ΓΥΝ. Και να ᾽ναι και σπιθάτο, μά την Άρτεμη!
Γι᾽ αυτό και τα ψηφίσματα του δήμου
είναι παλαβομάρες μεθυσμένων.
140Και κάνουν και σπονδίσματα. Δε γίνεται
τελετουργία χωρίς καλό κρασί.
Κι άμα πιουν, σκυλοβρίζονται και τότες
οι τοξότες τους βγάζουν όξω τύφλα.
ΠΡΑ. Χάσου από δω! Πεντάρα δεν αξίζεις!
Τρέχα να πιάσεις θέση. Β’ ΓΥΝ. Μά το Δία,
θα προτιμούσα να μην είχα γένια.
Το λαρύγγι μου στέγνωσε απ᾽ τη δίψα.

Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας: ΑΤΡΕΙΔΕΣ, ΕΡΜΙΟΝΗ

Μονάκριβη κόρη του Μενέλαου και την Ελένης, η Ερμιόνη ήταν εννέα χρονών την εποχή της απαγωγής της μητέρας της και ανατράφηκε από τη θεία της Κλυταιμνήστρα. Οι υπόλοιπες πληροφορίες γύρω από την Ερμιόνη αφορούν σχεδόν αποκλειστικά στους γάμους της με τον Ορέστη και τον Νεοπτόλεμο και το πώς και από ποιους αυτοί κανονίστηκαν. Με το θέμα του γάμου της καταπιάστηκαν κυρίως οι τραγικοί.

 

Στην Οδύσσεια ο Μενέλαος κανόνισε τον γάμο της κόρης του με τον Νεοπτόλεμο στην Τροία, ο οποίος τελέστηκε, όταν γύρισε στη Σπάρτη (Οδ., δ 5-9*).

 

Οι τραγικοί θέλουν τον Μενέλαο να αρραβωνιάζει την κόρη του με τον Ορέστη, προτού φύγει για την Τροία, αλλά να την παραχωρεί στον Νεοπτόλεμο για να εξασφαλίσει τη συνεργασία του στο πάρσιμο της Τροίας. Ο Ορέστης αναγκάστηκε να την παραχωρήσει, αν και, σύμφωνα με ορισμένους μυθογράφους, ήταν ήδη παντρεμένος μαζί της, και μάλιστα εν αγνοία του Μενέλαου, με προτροπή του παππού της Ερμιόνης Τυνδάρεου. Αυτός ο πρώτος αρραβωνιαστικός ή σύζυγος σκότωσε τον δεύτερο, ή έβαλε τους κατοίκους της περιοχής να τον σκοτώσουν, όταν ο Νεοπτόλεμος πήγε στους Δελφούς για να ζητήσει χρησμό για τον άγονο γάμο του με την Ερμιόνη. Έπειτα, ο Ορέστης παντρεύτηκε, ή ξαναπαντρεύτηκε την Ερμιόνη με την οποία απέκτησε ένα γιο, τον Τισαμενό.

 

Ο Ευριπίδης σε δύο έργα του την εμφανίζει ως θύμα και ως θύτη. Στον Ορέστη είναι θύμα του Ορέστη, του Πυλάδη και της Ηλέκτρας, καθώς τη συνέλαβαν αιχμάλωτη, για να εκβιάσουν τον πατέρα της Μενέλαο να μεσολαβήσει στους Αργείους για να δείξουν επιείκεια για τον μητροκτόνο και τους συνεργάτες του. Στο νέο δράμα που παίχτηκε στο παλάτι του Αγαμέμνονα δίνουν λύση οι θεοί που παίρνουν την Ελένη στους αιθέρες, σώζοντάς την από το σπαθί των συνωμοτών, δίνουν εντολή στον Ορέστη να μείνει εξόριστος στην Αρκαδία για ένα χρόνο, μετά να πορευτεί στην Αθήνα, όπου θα δικαστεί από τους θεούς και θα αθωωθεί, και τέλος να παντρευτεί την Ερμιόνη.

 

Στην Ανδρομάχη η Ερμιόνη είναι σύζυγος του Νεοπτόλεμου, γιου του Αχιλλέα, ο οποίος γύρισε στη Φθία έχοντας στο πλάι του λάφυρο την Ανδρομάχη, από την οποία απέκτησε ένα γιο, τον Μολοσσό -ή και άλλους δυο, τον Πέργαμο και τον Πίελο. Άκληρη η Ερμιόνη, περήφανη για τα πλούτη της αλλά και δυστυχισμένη με την ατεκνία της, κατηγόρησε την Ανδρομάχη ότι της πλάνεψε τον άνδρα και ότι με μαγικά βότανα την έκανε άτεκνη. Με τη βοήθεια του πατέρα της Μενέλαου, συνωμότησε εναντίον της Ανδρομάχης και του γιου της, τον οποίο η άτυχη μητέρα έκρυψε για λίγο στον ναό της Θέτιδας. Τον ανακάλυψε όμως η Ερμιόνη και ήταν έτοιμη να σκοτώσει μητέρα και παιδί, που τελικά σώθηκαν με τη μεσολάβηση του Πηλέα, παππού του Νεοπτόλεμου, όχι όμως και ο ίδιος ο Νεοπτόλεμος που πέφτει θύμα της συνωμοσίας του Ορέστη και ο οποίος έσωσε την Ερμιόνη που ήθελε να αυτοκτονήσει, την πήρε και έφυγαν.

------------------------

*Οι γάμοι της Ερμιόνης και του Νεοπτόλεμου στη Σπάρτη

 

Την κόρη στον υγιό την έστελνε του φοβερού Αχιλλέα·

απ΄ τον καιρό στην Τροία που βρίσκουνταν ακόμα το ΄χε τάξει

να του τη δώσει· τώρα ετέλευαν οι αθάνατοι το γάμο.

Την έστελνε λοιπόν με αλόγατα κι αμάξια για το κάστρο

των Μυρμιδόνων το περίλαμπρο, που αφέντευε ο γαμπρός του.

(Οδ., δ 5-9)

Ο Αριστοτέλης, η φιλαυτία και η αναγκαιότητα των φίλων

Με δεδομένο ότι ο Αριστοτέλης έχει ήδη ξεκαθαρίσει ότι η αγάπη του εαυτού είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την υγιή προσέγγιση του άλλου (όποιος δεν αγαπάει τον εαυτό του δεν μπορεί να έχει γνήσιους φίλους) συνεχίζει να διερευνά το ζήτημα της αγάπης του εαυτού θέτοντας το ερώτημα: «Ένα άλλο ερώτημα που προκαλεί συζητήσεις είναι αν πρέπει κανείς να αγαπάει κατά πρώτο και κύριο λόγο τον εαυτό του ή κάποιον άλλο» (1168a 8, 31-32).

 

Η διερεύνηση μετατίθεται, καθώς η αγάπη για τον εαυτό δεν τίθεται πλέον ως προϋπόθεση για το πλησίασμα του άλλου, αλλά ως πρώτη και απόλυτη προτεραιότητα που θα εξασφαλίσει την ισορροπία της ύπαρξης. Και βέβαια, μια τέτοια εκδοχή δε θα μπορούσε να μην επιφέρει αντιρρήσεις: «Κατηγορούν, πράγματι, οι άνθρωποι αυτούς που αγαπούν κατά πρώτο και κύριο λόγο τον εαυτό τους και, σαν για να χρησιμοποιήσουν γι’ αυτούς μια άσχημη λέξη, τους ονομάζουν φίλαυτους» (1168a 8, 32-33).

 

Είναι ξεκάθαρο ότι η φιλαυτία αποτελεί αρνητική έννοια και αποδίδεται σε ανθρώπους χαμηλής ποιότητας: «Κατά την κοινή αντίληψη ο ασήμαντος και μικρής αξίας άνθρωπος ό,τι κάνει το κάνει για τον εαυτό του, τόσο μάλιστα περισσότερο όσο πιο κακός είναι» (1168a 8, 33-35). Κι από την άλλη: «ο καλός και αξιόλογος άνθρωπος ό,τι κάνει το κάνει για χάρη του ωραίου (όσο μάλιστα πιο καλός είναι, τόσο πιο πολύ για χάρη του ωραίου), και ακόμη το κάνει για χάρη του φίλου του· το δικό του συμφέρον το αφήνει κατά μέρος» (1168a 8, 36-38).

 

Το επιχείρημα της αγάπης προς το φίλο, που πρέπει να τίθεται πάνω από τον εαυτό, καταδεικνύει ότι, όταν κάποιος αγαπά τον εαυτό του πάνω από οτιδήποτε άλλο, είναι αδύνατο να συμπλέει με τους κανόνες της αρετής: «Λένε δηλαδή ότι πρέπει να αγαπούμε κατά πρώτο και κύριο λόγο τον καλύτερό μας φίλο, και καλύτερος φίλος είναι αυτός που τα αγαθά που επιθυμούμε γι’ αυτόν τα επιθυμούμε για χάρη εκείνου, έστω κι αν αυτό δε θα γίνει γνωστό σε κανέναν» (1168b 8, 1-3).

 

Από την άλλη, το δεδομένο ότι οι φιλικές σχέσεις είναι μια προέκταση των σχέσεων με τον εαυτό καταδεικνύει ότι ο φίλος εκλαμβάνεται ως άλλος εαυτός για τον οποίο ενδιαφέρεται κανείς εξίσου: «Έχουμε, πράγματι, ήδη πει ότι από αυτή τη σχέση» (εννοείται τη σχέση με τον εαυτό) «τα χαρακτηριστικά της φιλίας επεκτείνονται και προς τους άλλους ανθρώπους. Και όλες οι παροιμίες συμφωνούν σ’ αυτό, π.χ. “Μια ψυχή”, “Όλα των φίλων κοινά”, “Φιλία θα πει ισότητα”, “Κοντινότερο από την κνήμη είναι το γόνατο”» (1168b 8, 5-9).

 

Η αντίληψη του φίλου ως «μια ψυχή» με τον οποίο όλα είναι κοινά σε καθεστώς απόλυτης ισότητας καθιστά σαφές ότι η αγάπη του φίλου δεν υπερβαίνει αλλά τίθεται ισάξια με την αγάπη του εαυτού. Με άλλα λόγια, αυτό που αξίζει να αισθάνεται κανείς για το φίλο αξίζει να το αισθάνεται και για τον εαυτό του. Κι αν για το φίλο αξίζει να ενδιαφέρεται κανείς «για χάρη εκείνου», με τον ίδιο τρόπο αξίζει να ενδιαφέρεται και για τον εαυτό του ως (κυριολεκτικά) «μια ψυχή».

 

Το συμπέρασμα πηγάζει αβίαστα: «Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά μπορούμε να τα βρούμε κατά πρώτο και κύριο λόγο στη σχέση μας προς τον ίδιο τον εαυτό μας· γιατί ο καθένας είναι ο καλύτερος φίλος του εαυτού του, και άρα ο καθένας πρέπει να αγαπάει κατά πρώτο και κύριο λόγο τον εαυτό του» (1168b 8, 9-11).

 

Όμως, εφόσον ισχύει αυτό που λένε οι πολλοί κατηγορώντας την αγάπη του εαυτού ως φιλαυτία, πώς μπορεί να ισχύει ταυτόχρονα και το συμπέρασμα που θέλει ότι «ο καθένας πρέπει να αγαπάει κατά πρώτο και κύριο λόγο τον εαυτό του»; Με άλλα λόγια: «Ποια από τις δύο απόψεις πρέπει να ακολουθήσουμε, τη στιγμή που και οι δύο είναι αληθοφανείς;» (1168b 8, 12-13).

 

Ο Αριστοτέλης θα πάρει τα πράγματα από την αρχή: «Ίσως λοιπόν πρέπει να ξεχωρίσουμε τη μια από την άλλη τις απόψεις αυτές και να προσπαθήσουμε να ορίσουμε ως ποιο σημείο και πώς αληθεύει η καθεμιά τους. Αν καταλάβουμε με πιο τρόπο συλλαμβάνουν οι μεν και οι δε το νόημα της φιλαυτίας, το πράγμα θα γίνει αμέσως φανερό» (1168b 8, 13-16).

 

Εν τέλει, η διαφωνία έχει να κάνει με τον τρόπο που ορίζεται η φιλαυτία στη μια και την άλλη περίπτωση. Ο Αριστοτέλης θα αποσαφηνίσει αρχικά την πρώτη περίπτωση: «Αυτοί λοιπόν που καταλαβαίνουν το πράγμα ως όνειδος ονομάζουν φίλαυτους αυτούς που θέλουν για τον εαυτό τους το μεγαλύτερο μερτικό των χρημάτων, των τιμών και των σωματικών ηδονών – αυτά, πράγματι, λαχταρούν οι περισσότεροι άνθρωποι και γι’ αυτά έδειξαν πολύ μεγάλο ζήλο σαν να είναι ό,τι καλύτερο υπάρχει, πράγμα που τα έκανε να είναι περιπόθητα. Αυτοί λοιπόν που είναι άπληστοι ως προς αυτά τα πράγματα κοιτάζουν πώς να υπηρετήσουν τις επιθυμίες τους και, γενικά, τα πάθη τους και το άλογο μέρος της ψυχής τους· τέτοιοι είναι οι περισσότεροι άνθρωποι· αυτός είναι και ο λόγος που η συνήθης σημασία της λέξης έχει την αρχή της στους πολλούς, που είναι ασήμαντοι και δίχως καμιά αξία άνθρωποι· δικαιολογημένα λοιπόν ψέγονται οι με αυτό το νόημα φίλαυτοι» (1168b 8, 16-26).

 

Η έννοια της φιλαυτίας θεωρείται στρεβλή μέσα στο πλαίσιο της ολικής στρέβλωσης, που ταυτίζει το συμφέρον του εαυτού με τον εγωισμό και την απληστία. Αν, όμως, τα πράγματα αντιστραφούν και η αγάπη για τον εαυτό εκδηλώνεται με τους όρους της αρετής ως διαρκής επιδίωξη του ωραίου και της δικαιοσύνης, τότε η ερμηνεία αλλάζει: «… αν κανείς άλλο δε θέλει συνεχώς παρά να πράττει, περισσότερο αυτός από όλους τους άλλους, τα έργα της δικαιοσύνης ή της σωφροσύνης ή τα έργα οποιασδήποτε άλλης αρετής, και γενικά προσπαθεί συνεχώς να εξασφαλίζει για τον εαυτό του την (ηθική) ομορφιά, κανένας δε θα πει ότι ο άνθρωπος αυτός είναι φίλαυτος, ούτε θα τον ψέξει» (1168b 8, 28-32).

 

Όμως, για τον Αριστοτέλη η φιλαυτία ως χαρακτηρισμός αρμόζει περισσότερο σ’ αυτή τη δεύτερη εκδοχή του ενάρετου ανθρώπου: «Αυτού του είδους όμως τον άνθρωπο θα μπορούσε κανείς να τον χαρακτηρίσει πιο φίλαυτο από τον άλλο. Πραγματικά ο άνθρωπος αυτός θέλει για τον εαυτό του τα πιο όμορφα και τα καλύτερα πράγματα, και κοιτάζει να υπηρετήσει το κυριότερο μέρος του εαυτού του, και υπακούει σ’ αυτό σε όλα» (1168b 8, 32-35). Και συμπληρώνει: «ο κατεξοχήν λοιπόν φίλαυτος είναι αυτός που αγαπάει και υπηρετεί αυτό το μέρος του εαυτού του» (1168b 8, 37-38).

 

Σε τελική ανάλυση, όλες οι πράξεις έχουν να κάνουν με την αγάπη προς τον εαυτό, τον οποίο ο καθένας προσπαθεί να ικανοποιήσει. Το ζήτημα είναι η ποιότητα των πράξεων με τις οποίες το πετυχαίνει κανείς. Ο ενάρετος νιώθει χαρά με την πραγμάτωση της αρετής όχι ως άρνηση του εαυτού, αλλά επειδή ικανοποιείται μόνο από τις ωραίες πράξεις (σε αντίθεση με τον τιποτένιο που χαίρεται με τις τιποτένιες). Κι επειδή η ικανοποίηση της αρετής είναι η ύψιστη χαρά, ο ενάρετος καταδεικνύεται ως κατεξοχήν φίλαυτος, αφού φτάνει στην ύψιστη ικανοποίηση του εαυτού ασκώντας την αρετή.

 

Θα έλεγε κανείς ότι η φιλαυτία, ως έννοια, έχει δύο όψεις: από τη μια την ποταπότητα της φτηνής ικανοποίησης που προέρχεται από τις ανάξιες πράξεις κι από την άλλη τη μεγαλοπρέπεια που γεννιέται από τις υψηλές πράξεις, η οποία όμως έχει και πάλι ως κίνητρο την αγάπη και την ευχαρίστηση του εαυτού. Το ζήτημα είναι πώς έχει μάθει κανείς (με τον εθισμό) να προσφέρει χαρά στον εαυτό του, δηλαδή αν έχει μάθει να ενεργεί σύμφωνα με τη λογική ή να παρασύρεται από τις άλογες παρορμήσεις της ψυχής που αποχαλινώνουν τα πάθη.

 

Ο Αριστοτέλης ξεκαθαρίζει: «Ο άνθρωπος λέγεται εγκρατής ή ακρατής ανάλογα με το αν ο νους του έχει ή δεν έχει τον έλεγχο του εαυτού του: θέλουν με αυτό να πουν ότι ο καθένας μας δεν είναι παρά ο νους του. Θεωρούν, άλλωστε, ότι κατεξοχήν δικές τους πράξεις και καμωμένες με τη θέλησή τους είναι οι πράξεις που έχουν γίνει σύμφωνα με το λογικό μέρος της ψυχής τους. Ότι αυτό λοιπόν το μέρος του εαυτού του, ή κατά κύριο λόγο αυτό, είναι ο κάθε άνθρωπος, είναι φανερό, όπως και το ότι ο αξιόλογος και ενάρετος άνθρωπος αυτό το μέρος του εαυτού του αγαπάει κατά πρώτο και κύριο λόγο» (1168b 8, 40-41 και 1169a 1-4).

 

Κι εφόσον η ικανοποίηση του εαυτού καταδεικνύει τη φιλαυτία, αυτός που ευχαριστιέται περισσότερο είναι και ο περισσότερο φίλαυτος: «Γι’ αυτό και θα λέγαμε ότι αυτός είναι ο πραγματικός φίλαυτος – διαφορετικού βέβαια είδους από το είδος που ψέγεται: η διαφορά του από εκείνον είναι όση η διαφορά μιας ζωής που κυβερνιέται από τη λογική από μια ζωή υποταγμένη στα πάθη, ή όση είναι η διαφορά της επιθυμίας για το ωραίο και το καλό από την επιθυμία γι’ αυτό που θεωρεί κανείς συμφέρον του» (1169a 8, 4-8).

 

Αυτός είναι και ο λόγος που ο ενάρετος άνθρωπος οφείλει να είναι φίλαυτος (οφείλει δηλαδή να θέλει να ευχαριστεί τον εαυτό του) σε αντίθεση με τον τιποτένιο, που θα ήταν καλύτερο να μην είναι: «Ο ενάρετος άνθρωπος πρέπει να είναι φίλαυτος (γιατί πράττοντας ηθικά ωραίες πράξεις και ο ίδιος θα ωφεληθεί και τους άλλους θα ωφελήσει), ενώ ο κακός άνθρωπος δεν πρέπει να είναι· γιατί αυτό θα βλάψει και τον εαυτό του και τους άλλους, καθώς ακολουθεί τα κακά του πάθη» (1169a 8, 13-17).

 

Από αυτή την άποψη, δε θα μπορούσε να υπάρξει μεγαλύτερη ευχή για μία πόλη από το να αποτελείται από πολίτες που θα ανταγωνίζονται στη φιλαυτία με τον τρόπο της αρετής: «Τους ανθρώπους λοιπόν που δείχνουν εξαιρετικό ζήλο για τις ωραίες πράξεις όλοι τους εγκρίνουν και τους επαινούν· και αν όλοι οι άνθρωποι συναγωνίζονταν ο ένας τον άλλο στο ωραίο και έβαζαν όλες τους τις δυνάμεις στο να πράττουν ό,τι είναι πιο ωραίο, τότε και η κατάσταση της κοινότητας θα ήταν αυτή που πρέπει να είναι και το κάθε επιμέρους άτομο θα είχε τα μεγαλύτερα αγαθά, αφού η αρετή είναι το μεγαλύτερο αγαθό» (1169a 8, 8-13).

 

Από αυτή την άποψη, η θυσία για το φίλο μπορεί να εκληφθεί ως ύψιστη φιλαυτία, αφού προσφέρει την υπέρτατη χαρά πραγματώνοντας την τέλεια αρετή: «Αληθεύει, επίσης, ότι ο ενάρετος άνθρωπος κάνει πολλά για τους φίλους του και για την πατρίδα του, και ότι, αν χρειαστεί, δίνει και τη ζωή του για χάρη τους· πραγματικά, και τα χρήματα θα τα θυσιάσει και τις τιμές και, γενικά, τα περιπόθητα αγαθά, επιδιώκοντας να κερδίσει για τον εαυτό του την (ηθική) ομορφιά· ο άνθρωπος αυτός θα προτιμούσε μια μικρής διάρκειας έντονη ηδονή από μια μεγαλύτερης διάρκειας ήρεμη και άνετη απόλαυση· θα προτιμούσε να ζήσει ένα χρόνο με (ηθική) ομορφιά παρά πολλά χρόνια με τρόπο ασήμαντο και τυχαίο· θα προτιμούσε μια πράξη όμορφη μεγάλης αξίας παρά πολλές μικρής αξίας. Και μάλλον αυτό είναι που συμβαίνει σ’ αυτούς που δίνουν τη ζωή τους για τους φίλους τους· αυτό, επομένως, που επιλέγουν για τον εαυτό τους είναι κάτι το μεγάλο και ωραίο» (1169a 8, 21-30).

 

Ο ενάρετος φίλαυτος είναι αυτός που ικανοποιείται όταν έχει το μεγαλύτερο μερίδιο από τις πράξεις της αρετής. Κι αυτή είναι η διαφορά του από τη φιλαυτία των πολλών που δικαίως θεωρείται κακό και ψέγεται: «Με αυτόν, επομένως, τον τρόπο πρέπει κανείς να είναι φίλαυτος, με τον τρόπο όμως των πολλών, όχι» (1169b 8, 1-3).

 

Η φιλαυτία αυτού του είδους καταδεικνύει και την ανάγκη του ανθρώπου για προσφορά σύμφωνα με τις επιταγές της αρετής. Κι αυτός είναι ακόμη ένας λόγος που καθιστά σαφή την αναγκαιότητα των φίλων: «Αν είναι γνώρισμα του φίλου πιο πολύ το να ευεργετεί παρά το να ευεργετείται· αν οι ευεργεσίες είναι γνώρισμα του ενάρετου ανθρώπου και της αρετής· αν είναι πιο όμορφο πράγμα να ευεργετεί κανείς φίλους παρά ξένους ανθρώπους, τότε ο ενάρετος άνθρωπος δεν μπορεί παρά να χρειάζεται ανθρώπους στους οποίους θα κάνει τις ευεργεσίες του» (1169b 9, 12-15).

 

Κι ακριβώς έτσι ορίζεται η ευδαιμονία που έχει να κάνει με τη συνύπαρξη που διέπεται σύμφωνα με τους κανόνες της αρετής. Ο ευδαίμων είναι ευδαίμων, όχι γιατί κατάφερε να αποκτήσει την πληρότητα από μόνος του, αλλά επειδή πέτυχε την απόλυτη ισορροπία ανάμεσα σ’ αυτόν και τους άλλους ανθρώπους. Η ύπαρξη των φίλων και η καθημερινή τους συναναστροφή είναι που τον καθιστά ευτυχισμένο – σε συνδυασμό βέβαια και με την καλλιέργεια της ψυχής, που τον πλουτίζει με ενδιαφέροντα. Γι’ αυτό η ευτυχία είναι συνθήκη καθημερινή που απαιτεί την ενέργεια της ψυχής προκειμένου να αποκτηθεί. Και μόνο η αρετή είναι σε θέση να την προσφέρει.

 

Στο ζήτημα, λοιπόν, της αναγκαιότητας των φίλων δεν μπορεί να υπάρξει καμία αμφισβήτηση. Ο Αριστοτέλης θα επαναλάβει: «Είναι παράδοξο να κάνουμε μοναχικό τον ευδαίμονα άνθρωπο· κανένας, πράγματι, δε θα προτιμούσε να έχει όλα τα αγαθά του κόσμου, αν ήταν να τα χαίρεται μόνος του· γιατί ο άνθρωπος είναι ένα ον προορισμένο να ζει στην κοινωνία της πόλης, που πάει να πει ότι η ίδια η φύση τον προόριζε να ζει μαζί με άλλους ανθρώπους. Το ίδιο λοιπόν ισχύει και για τον ευδαίμονα άνθρωπο, αφού έχει όλα όσα είναι εκ φύσεως αγαθά – και είναι προφανώς προτιμότερο να περνάει κανείς τις ώρες και τις μέρες του μαζί με φίλους και καλούς ανθρώπους παρά με ξένους και με τυχαίους ανθρώπους» (1169b 9, 20-26).

 

Η αντίληψη που υποστηρίζει ότι ο ευδαίμων δεν έχει ανάγκη από φίλους δεν μπορεί παρά να αναπαράγεται από τη στρέβλωση που υποβαθμίζει τη φιλία ταυτίζοντάς τη με τη ρηχότητα της ωφέλειας ή της επιφανειακής ευχαρίστησης: «Τι ακριβώς λοιπόν λένε οι οπαδοί της πρώτης άποψης» (εννοείται της άποψης ότι ο ευδαίμων δεν έχει ανάγκη από φίλους) «και σε ποιο σημείο πετυχαίνουν την αλήθεια; Μήπως στο ότι για τους περισσότερους ανθρώπους φίλοι είναι αυτοί που μας είναι χρήσιμοι; Τέτοιους φίλους ο ευδαίμων άνθρωπος πραγματικά δε θα τους χρειαστεί, αφού αυτός έχει ήδη όλα τα αγαθά· όπως, επίσης, δε θα χρειαστεί αυτούς που τους κάνει κανείς φίλους του για την ευχαρίστηση που θα του προσφέρουν, ή θα τους χρειαστεί σε μικρό μόνο βαθμό (γιατί η ζωή του, ευχάριστη από μόνη της, δεν έχει καμιά ανάγκη από “εισαγόμενη από έξω” ευχαρίστηση)· επειδή λοιπόν δε χρειάζεται τέτοιους φίλους, ο κόσμος θεωρεί ότι δε χρειάζεται φίλους. Αυτό όμως δεν είναι ασφαλώς αλήθεια» (1169b 9, 26-33).

 

Η πληρότητα του ανθρώπου δεν έχει να κάνει μόνο με την εκπλήρωση των φυσικών αναγκών ούτε ερμηνεύεται μόνο μέσα από την αντίληψη των αισθήσεων. Μια τέτοια εκδοχή αρμόζει περισσότερο στα ζώα. Ο άνθρωπος διαθέτει και νόηση, που του επιτρέπει να αντιλαμβάνεται με τρόπο πληρέστερο όλα τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος. Η νόηση είναι που γεννά και την ανάγκη της αληθινής επαφής και της συντροφικότητας, ως απόρροια της κοινωνικής φύσης που του έχει αποδοθεί. Η ανθρώπινη συνύπαρξη δεν έχει καμία σχέση με εκείνη των ζώων που μπορεί να βρίσκονται στο ίδιο βοσκοτόπι. Η νόηση επιβάλλει μια άλλη δυναμική στις σχέσεις που θα δημιουργηθούν προτάσσοντας την αδιαπραγμάτευτη ανάγκη του κοινωνείν για όλους τους ανθρώπους.

 

Από αυτή την άποψη, ο ενάρετος άνθρωπος είναι αυτός που ξέρει να εκπληρώνει τις ανάγκες του. Κι αυτός είναι ο λόγος που θα κατακτήσει την ευτυχία. Ο Αριστοτέλης δε θα μπορούσε να γίνει σαφέστερος: «Πρέπει λοιπόν να έχει κανείς συνείδηση για το φίλο του ότι υπάρχει, πράγμα που θα ερχόταν ως αποτέλεσμα του να συνυπάρχει μαζί του στην καθημερινή ζωή και να έχει μαζί του κοινωνία λόγων και σκέψεων – γιατί μόνο έτσι φαίνεται ότι πρέπει να γίνεται κατανοητή η συμβίωση στην περίπτωση των ανθρώπων και όχι όπως στην περίπτωση των ζώων να βόσκουν στον ίδιο τόπο» (1170b 9, 12-16).

 

Το ερώτημα, λοιπόν, του κατά πόσο ο ευδαίμων χρειάζεται φίλους ή όχι κρίνεται περιττό, αφού η απάντηση είναι δεδομένη. Για την ακρίβεια, οι φίλοι είναι η προϋπόθεση της ευτυχίας του, καθώς χωρίς αυτούς δε θα ήταν ευδαίμων: «Για να είναι ευδαίμων, ο άνθρωπος έχει ανάγκη από ενάρετους φίλους» (1170b 9, 21-22).

 

Αριστοτέλης: Ηθικά Νικομάχεια

Γεμίσαμε αγενείς που νομίζουν ότι είναι ειλικρινείς

Έχω κουραστεί να βλέπω (και να ακούω κυρίως) ανθρώπους να προσβάλλουν, να μειώνουν και να φέρνουν σε δύσκολη θέση φίλους, συγγενείς και γνωστούς τους, επειδή όπως δηλώνουν οι ίδιοι είναι πολύ ειλικρινείς.

Και το κακό είναι πως το δηλώνουν με υπερηφάνεια! «Έτσι είμαι εγώ! Ειλικρινής! Λέω την αλήθεια κι ας πονάει!», σου δηλώνουν τόσο σίγουροι και περήφανοι για τον εαυτό τους.

Επίσης έχω κουραστεί να διαβάζω άρθρα τα οποία προτρέπουν αυτού του είδους την ειλικρίνεια και σου λένε πως έτσι θα κρατήσεις δίπλα σου μόνο όσους αξίζουν πραγματικά.

Εγώ θα ήθελα να τονίσω κάτι. Σταματήστε να μπερδεύετε την ειλικρίνεια με την αγένεια. Εσείς όλοι οι σύμμαχοι της ειλικρίνειας, να γνωρίζετε πως όσο πιο ειλικρινείς είστε, τόσο πιο αγενείς γίνεστε.

Κανείς δεν θέλει να έχει ανειλικρινείς ανθρώπους δίπλα του. Αυτό είναι το μόνο σίγουρο! Μάθετε όμως πως η ειλικρίνεια πρέπει να συνοδεύετε πάντα με την ευγένεια. Τι σημαίνει αυτό άραγε;

Ο ειλικρινής-αγενής φίλος σου είναι πάντα έτοιμος να πει τη γνώμη του για όλα χωρίς να ερωτηθεί προηγουμένως σίγουρος πως κάνει κάποιο κατόρθωμα εκείνη τη στιγμή. Αν δεν σε ρωτήσω αγαπημένη μου φίλη αν σου αρέσουν τα παπούτσια που φοράω, δεν υπάρχει κανένας λόγος να μου πεις από μόνη σου: «Μα καλά τι χάλια παπούτσια φοράς; Τι σκεφτόσουν όταν τα αγόραζες;». Προφανώς για να τα φοράω μου αρέσουν. Προφανώς και πληγώνομαι από τα λόγια σου. Προφανώς και τα τόσο αληθινά και μέσα από την ψυχή σου λόγια σου δεν με βοηθάνε σε κάτι. Αλλά ξέρεις κάτι; Και να σε ρωτούσα αν σου αρέσουν θα μπορούσες με πολλούς τρόπους να μου πεις όχι και να είσαι πολύ ευγενική. «Νομίζω πως αυτά που φορούσες εχθές σου πηγαίνουν καλύτερα!». Έτσι μάλιστα.

Το αστείο είναι πως ο ειλικρινής-αγενής θεωρεί πως τα λόγια του ότι κι αν αφορούν είναι σε θέση να σώσουν την ανθρωπότητα. Λάθος! Το ειλικρινές αλλά αρνητικό σχόλιο για τα μαλλιά της φίλης σου μόλις βγήκε από το κομμωτήριο μπορεί μόνο να την πληγώσει, εφόσον η αλλαγή έγινε. Ο μόνος λόγος λοιπόν που είσαι δικαιολογημένος-η να βάλεις σε λειτουργία τα αληθινά και σκληρά σου λόγια είναι μόνο όταν δικός σου άνθρωπος κινδυνεύει πραγματικά. Εκεί ναι, μπορείς να τον/την ταρακουνήσεις.

Όσοι επιλέγουν και απομακρύνονται από όλους αυτούς που με την τόσο αφιλτράριστη ειλικρίνειά τους πληγώνουν, δεν είναι επειδή δεν έχουν τη δύναμη να αντέξουν τα σκληρά τους λόγια, αλλά επειδή επιλέγουν δίπλα τους ανθρώπους που ξέρουν να λένε τις μεγαλύτερες αλήθειες με τον πιο όμορφο και κομψό τρόπο.

Ας μην ξεχνάμε πως η ειλικρίνεια αποτελεί χάρισμα, αρκεί να συνοδεύεται πάντα από ευγένεια και να έχει σκοπό.

Βάδιζε την Οδό Ατενίζοντας τον Ουρανό

Όταν έχεις Ησυχία Μέσα σου Ακούς την Φωνή του Παντός να σου Μιλάει… Όταν όμως δεν «ακούς» αναζητάς έξω την γνώση, την αλήθεια, τον προσανατολισμό… Αλλά, έξω, ποιόν μπορείς να εμπιστευτείς; Οι άνθρωποι «αναγνωρίζονται» από αυτό που «είναι» πραγματικά, από τους σκοπούς που θέτουν στον εαυτό τους και τις δραστηριότητές τους. Μάθε να «διακρίνεις». Εμπιστεύσου Αυτόν που είναι πέρα από τον κόσμο, που θέτει τον σκοπό του έξω από τον κόσμο και ζυγίζει την ζωή με την ζωή και δεν ζυγίζει την ζωή με κέρδη και ζημιές… Δεν μπορείς να εμπιστευτείς ανθρώπους που έχουν κοσμική ατομικότητα, που οι σκοποί τους είναι κοσμικοί και επιδιώκουν να κερδίσουν κάτι, πνευματικό, ψυχολογικό, υλικό, οτιδήποτε.

 

Μάθε να Βαδίζεις την Οδό ακόμα κι αν «βαδίζεις» μόνος σου. Μην λυπάσαι για τους δήθεν φίλους σου που αφήνεις πίσω… Δεν είναι αληθινοί φίλοι, αν ήταν αληθινοί φίλοι θα ήταν εδώ, μαζί σου, θα «βάδιζαν» μαζί σου την Οδό…

Να προτιμάς, όταν μπορείς, τόπους διαμονής και περιπάτου ήσυχους, κι όχι πολυσύχναστους τόπους όπου η ατμόσφαιρα βαραίνει από την άγνοια των ανθρώπων, τις αντιλήψεις τους, τις επιθυμίες τους, και τις «φωνές» τους.

Αν χρειάζεται να εργαστείς (κι όλοι χρειάζεται να εργάζονται) μάθε να είσαι τίμιος κι ας έχεις απώλειες, γιατί πάντα θα έχεις απώλειες στον άδικο κόσμο των ανθρώπων… Να ακολουθείς την αλήθεια και την τιμιότητα όπου κι αν σε οδηγούν.

Βάδιζε την Οδό Ατενίζοντας τον Ουρανό, Αγγίζοντας το Αιώνιο… μην στρέφεσαι σε άλλους σκοπούς και μην καθυστερείς… η στιγμή είναι πολύτιμη γιατί είναι η Πύλη προς το Άχρονο.

Να είσαι πάντα ειλικρινής, στον εαυτό σου και σε όλους. Καλύτερα να αναγνωρίσεις ένα λάθος σου και να το διορθώσεις παρά να δείχνεις το ψεύτικο πρόσωπο του τέλειου για να ξεγελάς τον εαυτό σου και τους άλλους.

Διαφύλαξε τον χρόνο σου σαν κάτι πολύτιμο… Μην σπαταλάς τον χρόνο σου επικοινωνώντας με κοσμικούς ανθρώπους ή σε ανούσιες δραστηριότητες… Από όλα αυτά καλύτερο είναι να είσαι μόνος κι ακόμα καλύτερο να έχεις συντρόφους που βαδίζουν τον ίδιο δρόμο.

Να βλέπεις τα σφάλματα, και τα δικά σου και των άλλων και να κρίνεις δίκαια. Διόρθωσε τα δικά σου σφάλματα, αλλά ποτέ μην κατηγορείς κανέναν… άφησέ τον να βρει μόνος του την ισορροπία του.

Η υγεία σου είναι κάτι πολύτιμο γιατί σε διευκολύνει στους ανώτερους σκοπούς σου… Η υγεία χτίζεται με καλές συνήθειες, σωστή τροφή, σωστή εργασία και σωστή χρήση του χρόνου.

Να μην προσκολλάσαι σε τίποτα. Έτσι θα είσαι ελεύθερος από όλα, στις αποφάσεις και στις δράσεις σου… Όσο πιο ψηλά ανεβαίνεις τόσο λιγότερο θα σε ενοχλούν τα «ανθρώπινα» πράγματα… στην Κορυφή υπάρχει μόνο ο Ουρανός.

Οι μυθικοί Κένταυροι, αποσυμβολισμός

Σύμφωνα με την μυθολογία οι Κένταυροι, ήταν γιοί της Νεφέλης και του Ιξίονα. Ήταν πλάσματα βίαια και άγρια, με σώματα που είχαν κατά το ήμισυ την μορφή ανθρώπου και κατά το άλλο, κατώτερο ήμισυ, μορφή την αλόγου. Για ποίο λόγο όμως από την ένωση της Νεφέλης με τον Ιξόνα γεννήθηκαν τα υβριδικά αυτά πλάσματα οι Κένταυροι, τι υποκρύπτει ο μύθος;

Ας ξετυλίξουμε τον μίτο της μυθολογίας, από την αρχή. Σύμφωνα με την μυθολογία, ο Ιξίωνας ήταν ένας από τους Λαπίθες, βασιλιάς της Θεσσαλίας (με έδρα πιθανόν την Ιωλκό) και γιος του Φλεγύα. Γιος του ήταν ο Πειρίθους. Έλαβε ως σύζυγο τη Δία, θυγατέρα του Δηιονέα ή Δηίονα, υιού του Αιόλου, βασιλέα της Φωκίδας.

Υποσχέθηκε στον πεθερό του ένα πολύτιμο δώρο, αθέτησε όμως την υπόσχεσή του. Ο Δηϊονεύς σε αντίποινα έκλεψε μερικά από τα άλογα του Ιξίονα. Ο τελευταίος απέκρυψε την οργή του και προσκάλεσε τον πεθερό του σε εορταστικό γεύμα στη Λάρισα. Μόλις έφτασε ο Δηϊονέας, ο Ιξίωνας τον δολοφόνησε. Με τη φρικτή πράξη του αυτή ο Ιξίωνας παραβίασε τον ιερό για τους Έλληνες νόμο της φιλοξενίας, προστάτης του οποίου ήταν ο Ξένιος Ζεύς. Οι γειτονικοί άρχοντες, προσβεβλημένοι, αρνήθηκαν να του προσφέρουν άσυλο ή να εκτελέσουν τα τελετουργικά που θα του επέτρεπαν να αποκαθαρθεί από την ενοχή του. Έκτοτε, ο Ιξίωνας κηρύχθηκε εκτός νόμου, έζησε ως απόβλητος και τον απέφευγαν οι πάντες. Σκοτώνοντας τον πεθερό του, έγινε ο πρώτος άνθρωπος στην Ελληνική μυθολογία που σκότωνε συγγενή του. Η τιμωρία που επέσειε κάτι τέτοιο ήταν τρομερή.

Κάποτε, ο Ιξίωνας, για να ξεφύγει από τους διώκτες του, κατέφυγε ικέτης σε ναό του Δία. Εκείνος συμπόνεσε τον Ιξίωνα, για την κατάσταση και τον έφερε στον Όλυμπο μαζί του. Ο Ιξίονας λοιπόν από τη μια στιγμή στην άλλη βρέθηκε ανάμεσα στους 12 Θεούς του Ολύμπου, έλαβε την αθανασία τρώγοντας την θεϊκή τροφή τους, την αμβροσία, και πίνοντας το νέκταρ και ζούσε ανάμεσα τους. Σύντομα άρχισε να ποθεί την Ήρα, την βασίλισσα των υπολοίπων Θεών και την προστάτιδα του γάμου. Αρχικά η Ήρα προσπάθησε να τον αποκρούσει διακριτικά, σύντομα όμως οι βλέψεις του Ιξίονα έγιναν εμφανείς και στους υπόλοιπους Θεούς, ακόμα και στον Δία.

Έτσι ο Δίας, έφτιαξε ένα ομοίωμα της Ήρας από νεφέλη (σύννεφο) και του το έστειλε. Από την ένωση τους γεννήθηκε ο ανθρωποφυής Κένταυρος. Ωστόσο, ο Κένταυρος ήταν ανθρώπινη μορφή και προκειμένου να εξηγηθεί η διπλή φύση των Κενταύρων, πλάστηκε ο μύθος, σύμφωνα με τον οποίο ο Κένταυρος είχε ερωτική επαφή με μια φοράδα και από αυτή την ένωση δημιουργήθηκαν οι Κένταυροι με την γνωστή τους μορφή. Εκτός από τον Χείρωνα και τον Φόλο, όλοι οι υπόλοιποι θεωρείται ότι ήταν ερωτομανείς και ασελγείς, στοιχεία που είχαν κληρονομήσει από τον πατέρα τους, Ιξίωνα.

Ο Όμηρος (Ιλ. Α 268) αναφερόμενος στους Κενταύρους τους χαρακτηρίζει “φήρας ορεσκόμενους” (= άγριους). Και αυτό αληθεύει καθώς σε όλη την ελληνική μυθολογία οι Κένταυροι, με εξαίρεση τον Χείρωνα και τον Φόλο, λογιζόταν ως ερωτομανείς και ασελγείς τόσο που θύμιζαν τους Σάτυρους. Οι Σάτυροι ήταν μία μίξη ανθρώπου και τράγου, και όπως και οι Κένταυροι, είχαν επίσης την φήμη ερωτομανών και ασελγών πλασμάτων, κάτι που αποτυπώνεται και στις καλλιτεχνικές απεικονίσεις τους, οποίες έχουν υπερβολικά μεγάλους φαλλούς.

Σύμφωνα με τον Διόδωρο το Σικελιώτη, οι Κένταυροι ήταν οι πρώτοι άνθρωποι που ίππευαν άλογα (ίππους). Έτσι το πρώτο τους όνομα ήταν Ιπποκένταυροι. Όσοι τους έβλεπαν από μακριά να καλπάζουν πάνω στα άλογα κολλημένοι και σκυμμένοι επάνω στο ζώο,είχαν την εντύπωση ότι δεν έβλεπαν τον άνθρωπο να ιππεύει άλογο, αλλά ένα είδος αυτοτελούς όντος το οποίο είναι μισό ζώο και μισό άνθρωπος.

Τι συμβολίζουν άραγε λοιπόν οι Κένταυροι; Η όψη τους δεν μπορεί παρά να είναι «σημαίνουσα», εφόσον φυσικά δεχθούμε πως δεν ισχύει η άποψη του Σικελιώτη. Γενικά όλα τα μυθικά ημιανθρώπινα πλάσματα όπως λ.χ ο Μινώταυρος, η Μέδουσα, η Σκύλλα, η Χάρυβδης, η Χίμαιρα, οι κένταυροι, συμβόλιζαν με ψυχολογικούς όρους, τις φοβίες που γεννούσε το ασυνείδητο στον αρχαίο Έλληνα, το οποίο αντιπροσώπευε την σύγκρουση ανάμεσα στις απειλητικές μορφές ενός άγνωστου και σκοτεινού κόσμου, έναντι του γνωστού και τακτοποιημένου κόσμου της λογικής συνείδησης. Αυτή αρχετυπική σύγκρουση την συναντάμε επίσης με διαφορετική μορφή, ως σύγκρουση ανάμεσα στο Διονυσιακό και το Απολλώνιο στοιχείο. Συνοψίζοντας, οι τερατόμορφες μορφές αλληγορούν τα ανεξέλεγκτα πάθη και ένστικτα του ανθρώπου. Απεικονίζονται έτσι διότι δεν αδυνατούμε να τα ελέγξουμε. Και δεν τα ελέγχουμε διότι δεν είναι ορατά. Γι’ αυτό τα τέρατα απεικονίζονται ως πλάσματα που δεν υπάρχουν στην φύση.

Το σύμπαν για τον αρχαίο (αλλά και για τον σύγχρονο) άνθρωπο ήταν χαώδες και ανεξέλεγκτο, γεμάτο φόβους. Αυτούς τους φόβους προσπάθησε το Ολύμπιο πάνθεο με προεξέχουσα την θεά Αθηνά, ήρθαν να καθυποτάξουν (βλέπε Αθηνά και Μέδουσα). Τέρατα με μη ανθρώπινη ή ημιανθρώπινη μορφή, αλληγορούσαν τη μάχη ανάμεσα στον πολιτισμό και τον ευρύτερο κόσμο.

Είναι συνεπώς προφανές, πως οι Κένταυροι συμβολίζουν με την ανθρώπινη μορφή τους, το πνευματικό εκείνο νοήμων όν, το οποίο αποτελεί την κορωνίδα της δημιουργίας, τον άνθρωπο, ο οποίος φέρει εντός του τόσο τον Θεϊκό σπινθήρα. Σηματοδοτούν όμως ταυτόχρονα και το Α-ΛΟΓΟ στοιχείο με την μορφή του κτήνους, το οποίο λειτουργεί αντανακλαστικά, όταν κυριαρχείται από τα πάθη και τα ένστικτα του, στοιχεία τα οποία τρέφονται από τον εγωισμό, τη φιλοδοξία, την υπεροψία, την μισαλλοδοξία. Η μορφή των Κενταύρων κατ’ αυτόν τον τρόπο, αλληγορεί την εικόνα του ανθρώπου ο οποίος αποπροσανατολισμένος ανάμεσα στα πάθη και την λογική χάνει τον προσανατολισμό στον σκοτεινό λαβύρινθο του υποσυνείδητου του. Αν κυριαρχήσουν τα κατώτερα ένστικτα και πάθη, τότε έρχεται στην επιφάνεια ο ερπετικός εγκέφαλος*, επικρατούν η αγριότητα αισχρό, που χαρακτηρίζει τους Κενταύρους.

Η απεικόνιση των Κενταύρων στο μύθο συμβολίζει την πολιτισμική ανάγκη να εδραιωθεί η θέση του ανθρώπου στην φύση, να ερμηνευθεί ο κόσμος λογικά, και να καθυποταχτεί εν τέλει το άγνωστο, τόσο της φύσης όσο και της εσωτερικής και ανεξερεύνητης ανθρώπινης φύσης. Για να το επιτύχουν αυτό οι αρχαίοι, δημιούργησαν τους αρχετυπικούς ήρωες, χαρακτήρες, οι οποίοι αν και ήταν υποταγμένοι στην μοίρα και τις αδυναμίες των θνητών, δημιούργησαν τα πρότυπα ενός πολιτισμού υπέρβασης των συλλογικών φόβων και κινδύνων, δαμάζοντας μυθικά ή υπερφυσικά πλάσματα.

Οι πρόγονοι μας απεικόνισαν καλλιτεχνικά την μάχη αυτή, στις παραστάσεις των Κονταρομαχιών στην Νότια μετώπη του Παρθενώνα του ναού της Σοφίας, συμβολίζοντας την καταλυτική υπεροχή της ηθικής και της λογικής, απέναντι στο παράλογο και ανεξέλεγκτο συναίσθημα. Στο εξωτερικό τμήμα του ναού, αναδεικνύεται ο ασταμάτητος πόλεμος πνεύματος και ύλης, λογικής και παραλόγου. Όπως ακριβώς η Παρθένα Αθηνά γεννήθηκε δίχως, μητέρα μέσα από το κεφάλι του Δία, έτσι και ο άνθρωπος που γνωρίζει ποιά είναι η πραγματική του υπόσταση, έχει κατακτήσει συνεπώς το « γνώθι σαυτόν», εντός του ναού αποτίει τιμή στην πραγματική του φύση, η οποία είναι ομοούσια προς τους θεούς. Στο εσωτερικό του ναού κατοικεί η θέα της νόησης και της σοφίας, όπως και στο εσωτερικού του ανθρώπου βρίσκεται ο θεϊκός σπινθήρας του ανθρώπου..

Οι πρόγονοι μας χρησιμοποίησαν την λέξη Ενθουσιασμός για να περιγράψουν αυτή την μαγική στιγμή, που αναγνωρίζουν τον Θεό μέσα τους.. Ο Πλάτων στον Φαίδων (62b2-5), αναφέρει αλληγορικά, σχετικά με την μυσταγωγική αυτή ένωση:

«Θα έχετε ακούσει, ότι εις κάποιον απόκρυφον λόγον λέγεται σχετικά με το ζήτημα τούτο, ότι ημείς οι άνθρωποι ευρισκόμεθα τρόπον τινά υπό φρούρησιν [των θεών] και δεν πρέπει κανείς να δοκιμάση ούτε να ελευθερωθεί ούτε ν’ αποδράση. Στο νόημα του λόγου τούτου μου φαίνεται βαθύ, αλλά δύσκολον να συλληφθεί»...

Ο Σωκράτης έλεγε πως την ανεξερεύνητη ζωή δεν αξίζει να τη ζει κανείς. Όσοι δεν γνωρίζουν τον εαυτό τους και δεν έχουν γνώση των ικανοτήτων τους, βρίσκονται σε μειονεκτική θέση είτε στη σχέση τους με τους άλλους, είτε στην ενασχόληση τους με οποιαδήποτε δραστηριότητα. Για τον Freud επίσης, ακόμα και στις σύγχρονες κοινωνίες η αιτία πολλών ψυχολογικών ασθενειών είναι ο φόβος να γνωρίσει κανείς τον εαυτό του, τα συναισθήματα, τις παρορμήσεις, τις αναμνήσεις, τις ικανότητες, τις δυνατότητες, το πεπρωμένο του.

Γενικά, αυτού του είδους ο φόβος είναι αμυντικός, με την έννοια ότι είναι μια προστασία της αυτοεκτίμησης μας, της αγάπης και του σεβασμού που τρέφουμε για τον εαυτό μας. Τείνουμε να φοβόμαστε οποιαδήποτε γνώση θα μπορούσε να μας κάνει να απεχθανόμαστε τον εαυτό μας ή να μας κάνει να νιώθουμε κατώτεροι, αδύναμοι, ανάξιοι, κακοί. Προστατεύουμε τον εαυτό μας και την ιδανική εικόνα του εαυτού μας με την απώθηση και παρόμοιους αμυντικούς μηχανισμούς, οι οποίοι είναι κυρίως τεχνικές μέσω των οποίων αποφεύγουμε να συνειδητοποιήσουμε δυσάρεστες ή επικίνδυνες αλήθειες.

Αλλά υπάρχει ένα άλλο είδος αλήθειας το οποίο τείνουμε να αποφεύγουμε. Όχι μόνο μένουμε προσκολλημένοι στην ψυχοπαθολογία μας, αλλά επίσης τείνουμε να αποφεύγουμε την προσωπική ανάπτυξη γιατί και αυτή, επίσης, μπορεί να επιφέρει ένα άλλο είδος φόβου, δέους, αισθημάτων αδυναμίας και ανεπάρκειας. Και έτσι, χρησιμοποιούμε ένα άλλο είδος αντίστασης, μια άρνηση της καλύτερης πλευράς μας, των ταλέντων μας, των καλύτερων ενορμήσεών μας, των ανώτερων δυνατοτήτων μας, της δημιουργικότητας μας. Με δυο λόγια, αυτή είναι η μάχη με το δικό μας μεγαλείο, ο φόβος της ύβρεως.

Αυτό μας θυμίζει ότι ο μύθος του Αδάμ και της Εύας, με το επικίνδυνο δέντρο της Γνώσης που πρέπει κανείς να αγγίξει, έχει το αντίστοιχό του σε πολλές άλλες κουλτούρες, οι οποίες πιστεύουν επίσης ότι η ύψιστη γνώση είναι προνόμιο των θεών. Οι περισσότερες θρησκείες έχουν μια τάση αντί-νοησιαρχίας (μαζί με διάφορες άλλες τάσεις, φυσικά), κάποιο ίχνος προτίμησης για την πίστη και όχι τη γνώση, ή το αίσθημα ότι ορισμένες μορφές γνώσης είναι υπερβολικά επικίνδυνες για να ανακατεύονται οι άνθρωποι με αυτές και καλό είναι να απαγορευτούν ή να διαφυλαχτούν με τους λίγους εκλεκτούς.

Στις περισσότερες κουλτούρες, οι επαναστάτες εκείνοι που αψήφησαν τους θεούς αναζητώντας τα μυστικά τους, τιμωρούνταν αυστηρά, όπως ο Αδάμ και η Εύα, ο Προμηθέας και ο Οιδίποδας, και έμειναν στην μνήμη των ανθρώπων σαν προειδοποιήσεις ότι δεν πρέπει να προσπαθούν να μοιάσουν στον Θεό.

Η στιγμή του φόβου είναι αρκετά κατανοητή αλλά πρέπει παρόλα αυτά να ξεπεραστεί αν πρόκειται να υπάρξει δημιουργία. Έτσι, το να ανακαλύψει κανείς στον εαυτό του ένα μεγάλο ταλέντο μπορεί αναμφίβολα να φέρει ευφορία αλλά φέρνει επίσης και ένα φόβο των κινδύνων, των ευθυνών και των καθηκόντων του να είσαι ηγέτης και του να είσαι μόνος σου.

Η υπευθυνότητα φαίνεται κάποτε βαρύ φορτίο και τότε προσπαθεί το άτομο να την αποφύγει όσο περισσότερο είναι δυνατό. Για τον Σωκράτη όμως είναι η ίδια η φύση μας –ομοούσια προς την φύση-, η οποία μας κατευθύνει να χρησιμοποιούμε τη λογική για να κυριαρχούμε επί των πραγμάτων, αλλά και του πραγματικού εαυτού, μας αναγνωρίζοντας τα προτερήματα και τα μειονεκτήματα μας.

Η ίδια η λέξη «άνθρωπος» για τον Σωκράτη σημαίνει ότι τα μεν άλλα ζώα τίποτε από όσα βλέπουν δεν μελετούν, δεν συλλογίζονται και δεν αναθρούν, τίποτε δεν παρατηρούν με προσοχή. Ο άνθρωπος αντίθετα άπαξ και δει κάτι – άπαξ δηλαδή και«όπωπε» κάτι – και αναθρεί και συλλογίζεται ό,τι όπωπε. Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι ο άνθρωπος σωστά ονομάστηκε «άνθρωπος», διότι είναι το μοναδικό ζώον, το οποίον «αναθρεί ά όπωπε», παρατηρεί δηλαδή με μεγάλη προσοχή ό,τι έχει δεί..

Στην διαφορετική περίπτωση ο άνθρωπος μόνο κατά «όψη» είναι άνθρωπος. Και τότε ο τροχός του ιξίωνα θα είναι αμείλικτος και θα μας καταδικάζει σε αιώνιο μαρτύριο. Γεγονός που δικαιολογεί τον λόγο για τον οποίο το άγριο ποδοβολητό των μισαλλόδοξων Κενταύρων δεν έπαψε ποτέ να πανικοβάλει τις ανθρώπινες ψυχές, από την αρχαιότητα έως σήμερα.

Ο Χείρωνας θα μπορούσε να θεωρηθεί η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα σε ότι αφορά στο συμβολισμό του κενταύρου στον ελληνικό κόσμο. Εκεί που οι άλλοι Κένταυροι αντιπροσώπευαν την κτηνωδία και τον κίνδυνο του φυσικού κόσμου, ο Χείρων αντιπροσωπεύει την αφθονία και την ευλογία του, όπως φαίνεται από το γεγονός ότι δίδαξε σε διάφορους ήρωες τις εν δυνάμει αγαθοεργές δυνάμεις του φυσικού κόσμου – τις τέχνες της αστρολογίας, της βοτανικής, της θεραπείας, του κυνηγιού, της πολεμικής τέχνης, και της άσκησης των δικών τους εσωτερικών, φυσικών χαρισμάτων, δώρα των θεών μέσω κληρονομικής διαδοχής ή προστασίας. Χρειαζόμαστε σοφούς Χείρωνες ώστε η ανθρωπότητα να ισορροπήσει την αγριότητα με την σοφία, και την επίγνωση, ώστε να σπάει ο κύκλος του μαρτυρίου.

Ας μην λησμονούμε πως αυτό που διαφοροποιεί τον άνθρωπο από το υπόλοιπο ζωικό βασίλειο και τον προβιβάζει στην κορυφή της θεϊκής – φυσικής δημιουργίας είναι το συνειδητό ενδιαφέρον του για το «καλό» και την ευημερία του συνανθρώπου του...!
--------------------------
*Ο εγκέφαλος χωρίζεται σε τρία βασικά μέρη, τον μεσεγκέφαλο ή παλαιό- θηλαστικό, τον νεοφλοιό και τον ερπετικό εγκέφαλο. Το κεντρικό τμήμα του εγκέφαλου, ο μεσεγκέφαλος, λειτουργεί ως διαμεταβιβαστής, εκεί δέχεται όλες τις πληροφορίες του περιβάλλοντος και τις προωθεί. Ο μεσεγκέφαλος δεν κάνει κάποιες ιδιαίτερες λειτουργίες, αλλά η ουσιαστικότερη λειτουργία του είναι να στέλνει τις διάφορες πληροφορίες στα διάφορα τμήματα του εγκεφάλου. Ο ερπετικός είναι ο εγκέφαλος των ενστίκτων, αυτός που κουβαλάμε από τότε που ζούσαμε στις σπηλιές και μας βοηθούσε να επιβιώσουμε.

Ο ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΒΕΥΗ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΚΑΠΕΤΑΝ ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΩΤΣΟΠΟΥΛΟΣ

Σταύρος Κωτσόπουλος

Bεύη (Μπάνιτσα) Φλώρινας: Η Ιστορία του γενναίου Οπλαρχηγού του Μακεδονικού Αγώνος Καπετάν Σταύρου Δάφου Κωτσόπουλου .

Ό Kαπετάν Σταύρος Δάφου Κωτσιόπουλος, η Kαπετάν Σταύρος Μπανιτσιώτης όπως ελέγετο κατά τον Μακεδονικόν Άγωνα, είναι ένας από τους σκληρούς αγωνιστές του Μακεδονικού Άγωvoς.

Προσενεγκών τας υπηρεσίας του εις την Πατρίδα όλίγον πρό του 1905 και μέχρι του θανάτου του εις όλους τους εθνικούς αγωνας όπως εκτίθεται εις την παρούσαν ίστορίαν της εθνικής του δράσεως .

Ό Καπεταν Σταυρός ήτο μετρίου αναστήματος , μελαχρινός με μάτια κάστανα και βλέμμα ζωηρόν και διαπεραστικόν, πλούσια μαύρα φρύδια και πυκνά κατάµαυρα μαλλιά, τα οποία διετηρήθησαν μέχρι του θανάτου του, ολόλευκα βεβαίως κατά την γεροντικήν του ήλικίαν, με µύτην έλληνικης κατατομής, και εν γένει πρόσωπον με αρρενωπήν εμφάνισιν.

Ευσταλής, εύθυτενης ως κυπάρισσος, με καλοδεμένον σώµα, ισχυρόν και νευρώδες, και βάδισμα υπερήφανον.

Ητο ευθύς και ειλικρινής τον χαρακτήρα και παροιμιώδης εις την καθαριότητα και την τάξιν, σοβαρός και, αξιοπρεπής και με επιβλητικην εμφάνισιν.

Είχε τεραστίαν μνήμην και μεγάλην προαίσθησιν η όποία επεσφραγίζετο με την επαλήθευσιν των γεγονότων.

Όταν είδε κάποτε τον εκ Κλειδίου απαίσιον Ράλκον ο οποίος προσεποιείτο τον καλον πατριώτην, να διέρχηται με το πολυβόλov εις την προ της Άστυνομίας Aμυvταίoυ όδόν, εξεμάνη και ηρχισε να κραυγάζει διαμαρτυρόμενος και λέγων:

«Σε ποιόν εδωσαν πολυβόλον, αυτός είναι εκείvoς που θα προδώση την Πατρίδα».

Και όπως πράγματι συνέβη, διότι δεν παρήλθον όλίγαι ήμέραι και συνελήφθη ο Ράλκος ως προδότης και κατεδικάσθη, ως γνωστόν.

Ητο όμως και εις το έπακρον νευρικός και ευέξαπτος και απότομος.
Αλλα όλα αύτά ησαν προσωρινά, διότι την ίδίαν στιγμην τα έλησμόνει και εκαμνε συνντροφιάν με εκείνους που διεφώνει.

Δεν ήτο μνησίκακος.

Έγεννήθη εν Βεύη το 1878 όπου εδιδάχθη τα πρώτα γράμματα εις το Ελληνικόν Σχολείον.



Η οικογένεια του μακεδονομάχου Σταύρου
Κωτσόπουλου από τη Βεύη Φλώρινας.

Eνυμφεύθη τον Οκτωβριον του 1904, την Μαρίαν Μέλιου Χρυσάφη.

Το 1905 ο άρχιβοεβόδας Τζόλε Γκέργκεφ, καθώς και ο εκ Κέλλης βοεβόδας Τάνε Κάντζεφ και όλοι οι κομιτατζήδες αμείλικτον διωγμόν εναντίον του, διότι δεν συνεφώνει με τους σκοπους του βουλγαρικού κομιτάτου προς βουλγαροποίησιν της Μακεδονίας.

Δια τούτο συνεχώς τον είχον υπό παρακολούθησιν, ώστε εις περίπτωσιν εύκαιρίας, να τον φονεύσουν.

Ό Καπετάν Σταύρος άντιληφθείς τα σχέδια και τους σκοπούς των, ήναγκάσθη να άναχωρήση εις 'Αμερικήν κατά τας αρχάς του 1905 όπου μετέβη εις την πόλιν GRANΙΤΙ CITY FAST ST, LUIS Mis.

Εκεί είργάζετο ώς εργάτης κατασκευής σιδήρου.

Το βουλγαρικόν κομιτάτον άμα τη άναχωρήσει του, κατέφυγεν εις το έξης τέχνασμα δια να πληροφορηθεί την διεύθυνσίν του και φροντίση δια την εξόντωσιν του.

Κατόπιν εντολής του βουλγαρικού κομιτάτου έκ των βουλγαροφρόνων κατοίκων Βεύης ο Κύρε Αλούσωφ και ο Βάσιλ Κάλτσουνο, επλησίασαν την σύζυγόν του Μαρίαν και έζήτησαν την διεύθυνσίν του με την δήλωσιν ότι πηγαίνουν εις την 'Αμερικήν και συγχρόνως να του δώση και ότι δώρα ηθελε να του στείλη.

Σκοπός των ήτο να μάθουν την διεύθυνσιν και μεταβαίνοντας να τον εξοντώσουν .

Αύτή ήτο η έντολή δια την έκτέλεσιν της οποίας έπληρώθησαν άδρά από το βουλγαρικόν κομιτάτον.

Η σύζυγος του Καπεταν Σταύρου έδωσεν εις αυτούς και την διεύθυνσιν και δώρα, μη υποπτευθεισα τους σατανικούς σκοπούς των. Ευτυχώς όμως άνεκοίνωσε το τοιούτον εις τους συγγενείς της.

Ούτοι έθορυβήθησαν, διότι είχον πληροφορηθή ότι αυτοί είχον πληρωθή από το βουλγαρικόν κομιτάτον δια να μεταβούν εις Αμερικήν πρός εξόντωσιν του Καπεταν Σταύρου.

Άμέσως δε απέστειλαν έπιστολήν εις τον Σταύρον και έγνωστοποίησαν τα ανωτέρω δια να λάβη τα μέτρα του.

Όταν έφθασαν οι δύο κομιτατζήδες εις Γκρανίτι Σίτυ της 'Αμερικής, έπληροφορήθησαν εις ποίον καφενεϊον εσύχναζεν ούτος και μετέβησαν εις αυτό, όπου τον συνήντησαν με τον φίλον του Άπόστολον Τσορλίνην.

'Εκεί αφού είπον εις αύτον ότι του φέρουν τους χαιρετισμούς και δώρα από την σύζυγόν του, ήρχισαν την πολιτικήν δια τα πράγματα της Μακεδονίας.

Ό Σταύρος γνωρίζων τους σκοπούς των και εξοργισθεις από τας άνθελληνικάς των ύβρεις , συνεπλάκη με αύτούς, κτυπων με τις καρέκλες και κατώρθωσε με τον φίλον του Τσορλίνην να τους έπιβληθή, να τους εξουδετερώσει τελείως και να τους ρίψη καταγής εις κατάστασιν λιποθυμίας, νομίζων ότι είχον εκπνεύσει.

Άμέσως δε με τον φίλον τον άνεχώρησαν εις Νέαν 'Υόρκην και εκείθεν έπέστρεφαν άτμοπλοϊκώς μέχρι της Γαλλίας.

Άπο την Γαλλίαν σιδηροδρομικώς εφθάσαν εις Θεσσαλονίκην και έκεϊθεν εις 'Αμύνταιον, το οποίον τότε ελέγετο Σόροβιτς.

Δεν ήτο όμως δυνατον να μεταδή εις Βεύην πλησίον της οίκογενείας του, διότι έγνώριζε τί τον ανέμενε.

Οι κομιτατζήδες της Βεύης πληροφορηθέντες την αφιξίν του, τον ειδοποίησαν με τον κουμπάρον του Γκέλε Γιόφτσεφ ότι τον περιμένουν εις Βεύην.

Αυτος τους απήντησεν ότι δήθεν περιμένει τα ρούχα του από την 'Αμερικήν, τα όποία δεν παρέλαβε κατά την άναχώρησίν του και ότι μόλις τα παραλάβη θα ύπάγη εις την Βεύην.

Δια του κουμπάρου του όμως άκρως έμπιστευτικώς παρήγγειλε εις την σύζυγόν του πάση θυσία να κατορθώση να διαφύγη και να έλθη εις 'Αμύνταιον.

Τούτο ήτο τέχνασμα δια να τους έξαπατήση, διότι μόλις ήλθεν παρουσιάσθη εις τους άδελφούς Χρήστου Χατζή, οι όποίοι ήσαν πρόκτορες του εν Moναστηρίω Έλληνικού Κομιτάτου, τους οποίους παρεκάλεσε να έπικοινωνήσουν μετ' αυτού και να τον πληροφορήσουν εις ποίον έλληνικόν άνταρτικόν σώμα δύναται να μεταβή πρός κατάταξιν.

Οι κομιτατζήδες καθημερινώς έπήγαινον εις την οικογένειάν του, την οποίαν επίεζον να είδοποιήση τον Σταύρον να έλθη εις Βεύην και συγχρόνως κάθε βράδυ να εχουν δεμένα τα σκυλια του σπιτιού δια να είναι ελεύθεροι οίανδήποτε ώραν να εις έρχωνται εις το σπίτι, συγχρόνως δε κάθε δράδυ περιεκύκλωνον ώπλισμένοι το σπίτι δια να μη δραπετεύση η σύζυγός του.

Βλέποντες δε ότι δεν έρχεται ο Σταύρος ήρχισαν να πιέζουν την γυναίκα του να την ύπανδρεύσουν με βούλγαρον προύχοντα εις το Μοναστήρι.

Αύτή όμως εύθαρσώς ώς πραγματική Έλληνις τους άπήντησε:

«εγώ μια φορά υπανδρεύθην σείς έχετε άδελφές και γυναίκες και μπορείτε να τας υπανδρεύσητε όπως θέλετε εις το Μοναστήρι».

Κατόπιν της άρνήσεως της γυναικός του κατηγανάκτησαν και με τον κήρυκα του χωριού διεκήρυξαν τα έξης:

«Αύριον είναι Δευτέρα, όποιος πάει εις το Αμύνταιον εις την άγοράν και όμιλήση μ' εκείνο το σκυλί το γκραικομάνο τον Σταύρον, θα πληρώση 80 λίρες πρόστιμον και θα κρεμασθή εις την πλατείαν του χωριού, επίσης όποιος ίδη την γυναίκα του να πηγαίνη εις το Αμύνταιον, να γυρίση οπίσω άμέσως και να μας είδοποιήση».

Ή γυναίκα του όμως το ίδιο βράδυ πριν άκόμη περικυκλώσουν το σπίτι της, ένεδύθη με ρούχα γραίας χωρικής και μ' ένα δρεπάνι στα χέρια και με μια τριχιά εξεκίνησε, έφθασε εις την σήραγγα της σιδηροδρομικής γραμμής του Κλειδιού, όπου ήτο τουρκικόν φυλάκιον και το πρωί παρουσιάσθη εις αύτό και κατόπιν παρακλήσεως ενας φρουρός την συνώδευσεν εις το Αμύνταιον.

Οι κομιτατζήδες πληροφορηθέντες την δραπέτευσίν της την αλλην ήμέραν διήρπασαν όλην την προίκα της, ένω συγχρόνως διέταξαν τους χωρικούς όλα τα ζωα του χωριού να βοσκήσουν εις τα χωράφια και τα αμπέλια της οικογενείας της και τα κατέστρεψαν.

Επιστροφή της συζύγου του Καπετάν Σταύρου εις Βεύην και κίνδυνος συλλήψεώς της

Μετά 3 ήμέρας υπό την προστασίαν 15 τούρκων αστυνομικών η σύζυγος του Σταύρου και οι γονείς του Άποστόλου Τσορλίνη μετέδησαν εις Βεύην δια να παραλάβουν τον ρουχισμόν των, δυστυχώς όμως ούτος είχε διαρπαγή απο τους κομιτατζήδες.

Ή γυναίκα του Σταύρου διέπραξε το σφάλμα να άφήση τους συνοδους άστυνομικούς εις την οίκίαν του Τσορλίνη και μετέδη μόνη της εις την οίκίας της και κατά την έπιστροφήν ενω είχε νυκτώσει (κατά το λυκόφως) έγινεν άντιληπτή και κατεδιώχθη να συληφθή από τους κομιτατζήδες Ήλίαν Κοτόρκην, Κύρε Κατσόρωφ και άλλoυς.

Ευτυχώς τρέχουσα, συνήντησε καθ' όδόν τόν θείον της Νικόλαν Γιάννην, τον όποιον εξέλαβον οι κομιτατζήδες ως άστυνομικόν και απεμακρύνθησαν, ο δε θείος της ην ωδήγησε εις την οίκίαν, όπου ησαν οι Άστυνομικοί.

Πριν όμως είσέλθη, έλιποθύμησεν εις την αυλήν.

Κατόπιν έπέστρεψε με τους Αστυνομικούς εις το Αμύνταιον.

Κατάταξις του Σταύρου και του Αποστόλου Τσορλίνη εις το σώμα και έναρξις δράσεώς του


Καπετάν Σταύρος Κωτσόπουλος

Μετ όλίγας ήμέραις ο ανδρας της Σταύρος με τον Άπόστολον Τσορλίνην μετέβησαν εις Λέχοδον κατά τας αρχας Σ/μβρίου 1907 και κατετάγησαν εις το σώμα του άρχηγού Άνδρεανάκη.

Την γυναίκα του την ένεπιστεύθη εις τηv οίκογένειαν του εν 'Αμυνταίω έλληνοδιδασκάλου και ' Ιερέως Παπαθανασίου Χασιώτη, όστις ητο απο τα δρώντα πρόσωπα του 'Ελληνικού Κομιτάτου.

Ο Σταύροις έσκέφθη να κτυπήση και εξοντώση πρώτα τους κομιτατζήδες της Βεύης, οι όποιοι κατεδίωκον την οικογένειαν του και τους συγγενείς του ήτοι το ελληνικόν στοιχείον αυτής.

Ένας δε εξ αυτων ητο και ο αίμοβόρος Νάτσε Κούρτεφ ο όποιος ητο έπίτροπος του βουλγαρικού κομιτάτου και δεξιός βραχίων του αρχιβοεβόδα Τζόλε Γκέργκεφ έντός της Βεύης, και κρεοπώλης το επάγγελμα.

Προς τον σκοπόν αυτόν ο άρχηγός Άνδρεανάκης του έδωσε ολίγα παλληκάρια και επλησίασεν εις τα πέριξ της Βεύης, όπυ συνήντησε τον Κούρτεφ και 15 άλλους κατοίκους της Βεύης.

Τον συνέλαβε και τον ήρώτησε που μένει ο άρχηγός Τζόλε. Αυτός όμως δεν ήθελε με κανένα τρόπον να καταδώση τον άρχηγόν του και ως να μη ήρκει τούτο, ήρχισε να έκδηλώνη έπιθετικάς διαθέσεις κατά του Σταύρου, διότι ένόμιζεν ότι οι 15 σύντροφοί του τον σuνέτρεχoν.

Ό Σταύρος τότε διατάσσει τα παλληκάρια του να τον δέσουν και επειδή εκείνος άντεστάθη τον έφόνευσε.

Τούς συντρόφους του, οι όποιοι δεν ήσαν από τα δυναμικά κομιτατζήδικα στελέχη τους άφησεν έλευθέρους.

Με την εξόντωσιν του Νάτσε Κούρτεφ εξέλιπε ενα από τα σημαίνοντα βουλγαρίζοντα στελέχη της Βεύης.

Ο Κούρτεφ ήτο απο τους άσπόνδους έχθρούς του έλληνισμού, ο όποιος συνετέλεσεν εις την δολοφονίαν των καλλιτέρων ελλήνων της Βεύης και εις τον έμπρησμόν τον έλληνικών έκκλησιαστικών βιβλίων, της 'Εκκλησίας της Άγίας Άννης και του έλληνικού Σχολείου.

Κατόπιν της εξοντώσεως του Κούρτεφ, ο άδελφός του Καπετάν Σταύρου Φίλιππος ο όποίος ητο καλού χαρακτήρος άνθρωπος, αξιοσέβαστος και εκ των καλών προκρίτων της Βεύης πρεσβύτερος την ήλικίαν του άδελφοθύ του Καπετάν Σταύρου, εγκαταλείπει την Βεύην και εγκαθίσταται εις 'Αμύνταιον.

Ολα τότε τα κτήματα της οικογενείας των έγιναν βοσκαί των ζώων της Βεύης.

Ο βοεβόδας Τζόλε δεν ήδύνατο άνευ έκδικήσεως να άφήση τον φόνον του Κούρτεφ.

Διέταξε μερικά παλληκάρια του να μεταβούν εις 'Αμύνταιον δια να απαγάγουν την γυναίκα του Καπετάν Σταύρου, Μαρίαν. Μετέβησαν και έπλησίασαν το σπίτι του Παπαθανασίου Χασιώτη και άρχισαν την νύκτα να ανοίγουν τρύπα να εις έλθουν και να την απαγάγουν. ο Παπαθανάσης όμως άντελήφθη και έπυροβόλησε έναντίον των. Προσέτρεξεν εις τους πυροβολισμούς τουρκικός στρατός και οικομιτατζήδες άπεχώρησαν άπρακτοι.

Κατόπιν των ως άνω οι 'Αδελφοί Χατζη έθεώρησαν καλόν να ζητήσουν από το' Ελληνομακεδονικόν Κομιτάτον να ένισχυθεί τοΣώμα του Άνδρεανάκη και η μικρα Ομάς του Καπετάν Σταύρου δια να πραγματοποιηθή μία έντατικωτέρα δράσις. η είσήγησις είσηκούσθη και το σώμα ' Ανδρεανάκη ένισχύθη και προέδη εις τας έξης επιχειρήσεις .

Το χωρίον Πεδινόν (τέως Λoυμπέτινα) περιφερείας Άμυνταίου, ήτο από τα φανατικώτερα βουλγαρίζοντα, εις το οποίον δεν ήδύνατονα είσέλθη έλλην.

Ητο πραγματική φωλεά των βουλγάρων κομιτατζήδων και ένα από τα προπύργια των βουλγαριζόντων.

Διά τούτο άπεφασίσθη η πυρπόλησίς του και τον Δεκέμβριον του 1907 το σώμα του 'Ανδρεανάκη, υπό τας διαταγάς του οποίου έτέλει και συμμετείχε και ο Καπετάν Σταύρος, έπετέθη και μετέβαλε το χωρίον εις πυροτέχνημα, σαν την αρμάδα του Καραλή εις τον λιμένα της Χίου.

Κατά την σοβαρωτάτην ταύτην έπιχείρησιν διεκρίθη ο Σταύρος με την όρμητικότητα τον ηρωισμόν και την αυτοθυσίαν του.

Ο 'Αρχηγός Άνδρεανάκης έκτιμήσας την έξαιρετικήν ταύτην δράσιν του, έπρότεινεν αυτόν εις το έλληνομακεδονικόν Κομιτάτον και τον προήγαγεν εις Όπλαρχηγόν.

Ετερον χωρίον το όποίον ήτο επικίνδυνον εις τας κινήσεις των ελληνικών σωμάτων ήτο το Ίζκλιπ, άπέχον 4 ώρας δυτικώς της Καστοριάς. ΄Ητο από τα καλά κέντρα των κομιτατζήδων.

Όσάκις οι ίδικοί μας έπιαναν τους χωρικούς του, δεν άπεκάλυπτον ότι περιέλθαπον τους κομιτατζήδες.

Ό Άνδρεανάκης με το σώμα του και τον Καπετάν Σταύρον έπετέθη κατά του χωρίου, κατά τον μήνα Μάϊον του 1908.

Οι κομιτατζήδες εις την έφοδον τών ίδικών μας έτράπησαν εις φυγήν ο δε 'Ανδρεανάκης διατάσσει να καή το χωρίον.

 'Αλλ' οι χωρικοί έπρόφθασαν και ειδοποίησαν εν τουρκικόν άπόσπασμα, το όποίον κατέφθασε και έπηκολούθησε συμπλοκή καθ' ήν έφονεύθη ένας νεαρός αντάρτης 20 ετών και δύο τοΰρκοι στρατιώται.

Κατόπιν της ώς άνω έπιχειρήσεως το σώμα 'Ανδρεανάκη άνήλθεν εις το βουνό Βίτσι, το όποΐον είναι ένα από τα ωραιότερα βουνά της Πατρίδας μας.

Ή όροσειρά του Βίτσι χωρίζει τώρα τον Νομόν Φλωρίνης από τον Νομόν Καστορίας και είναι συνέχεια του βουνού Βαρνούς η Περιστέρι πού αρχίζει από το Μοναστήριον.

Είναι κατάφυτον και πηγάζουν απ' αυτό πολλά ρυάκια με δροσερά νερά. το φυσικόν περιβάλλον του είναι πραγματικώς μαγευτικόν. Νοτιανατολικώς από τους πρόποδάς του εκτείνεται ένα μακράν όροπέδιον έπί του οποίου το καλοκαίρι στήνουν τας σκηνάς των οι νομάδες κτηνοτρόφοι, πού λέγονται Σαρακατσανέοι. το Βίτσι έχρησίμευσεν ώς καταφύγιον τών ανταρτών μας κατά τον Μακεδονικόν 'Αγώνα.

Εκεί η λεβεντιά η καμαρωτή, οι θρυλικοί αντάρται μας είχαν τα λημέρια των. το Βίτσι κατέστη κατά τον τελευταίον πόλεμον έναντίον του σλαβοκομμουνισμού ίστορικόν και ιερόν όρος.

Τό είχον καταλάβει οι συμμορίται και άνεκατελήφθη κατόπιν σκληρού άγώνος υπό του γενναίου στρατού μας.

Έπί της κορυφής του άνηγέρθη ύψηλόν και έπιβλητικόν Μνημείον εις μνήμην τών πεσόντων και κυματίζει η γαλανόλευκος.

Αυτοκινητόδρομοι άπό Καστορίας και Φλωρίνης καταλήγουν εις την κορυφήν του και άποτελεί μίαν καλήν τουριστικήν τοποθεσίαν.

Είναι πλέον ιερόν όρος της Πατρίδας μας, πού θα μάς ύπενθυμίζη την υπέροχον νίκην του εθνικού μας στρατού κατά του σλαυοκομμουνισμού και την διάσωσιν της ελευθερίας μας και τών αρχών και αξιών του 'Ελληνοχριστιανικού πολιτισμού μας, με τας οποίας επιθυμούν και άξιούν να ζήσουν οι ελεύθεροι άνθρωποι.

Είς το Βίτσι λοιπόν, τώρα πού ήταν καλοκαίρι, το σώμα του 'Ανδρεανάκη παρέμενεν, έπρομηθεύετο τρόφιμα, κρέας, ψωμί, γαλακτερά άπό τους Σαρακατσανέους και άπό την ύψηλήν αυτήν σκοπιάν έκανόνιζε την πορείαν και την δράσιν του.

Ο 'Αρχηγός Άνδρεανάκης

Ο 'Αρχηγός Άνδρεανάκης έπληροφορήθη εκεί μίαν ημέραν ότι εις το χωρίον Λεπτοκαρυά (τέως Λέσκοβετς), Φλωρίνης, ήτο ένα μεγάλο σώμα κομιτατζήδων.

Συγκροτεί αμέσως σύσκεψιν εις την οποίαν παρέστησαν ο Καπετάν Γεώργιος Δικώνυμος Μακρής, ένα ύψηλόν και μελαχροινό παλληκάρι, ατρόμητος 'Αρχηγός εις την περιφέρειαν Μεγαρόβου.

Επίσης ο Καπετάν Περδίκκας, άπό την Σιάτισταν, Αρχηγός Μοριχόβου, ο έν Φλαμπούρω διδάσκαλος Δημήτριος Λαμπράκης, γενναίο παλληκάρι έκ Κρήτης, ο ήδη Διευθυντής της έν Άθήναις εφημερίδας «Τό Βήμα» και άπεφάσισαν να ενεργήσουν νυκτερινόν αιφνιδιασμόν κατά της Λεπτοκαρυάς και εις περίπτωσιν αντί στάσεως να κάψουν το χωρίον.

Πρωτοπόροι εις την έπίθεσιν ταύτην ώρίσθησαν ο Καπετάν Σταύρος Μπανιτσιώτης, ο θρυλικός οδηγός άνταρτικών σωμάτων Γεώργιος Σκανδάλης, έκ Φλάμπουρου, και ο Κώστας Σερίδης άντάρτης έκ Φλάμπουρου, αδελφός του Καπετάν Γεώργη Σερίδη.

Δυστυχώς οι κομιτατζήδες έπληροφορήθησαν τα άποφασισθέντα εις το ώς άνω συνέδριον και έσπευσαν να ακόμακρυνθούν άπό την Λεπτοκαρυάν.

Αν και πάντοτε πολυαριθμότεροι άπό τους έλληνας άντάρτας, θρασύδειλοι και δολοφόνοι καθώς ήσαν, ουδέποτε έτόλμησαν να άντιπαραταχθούν εις μάχην κατά μέτωπον με τα ελληνικά σώματα καί να πολεμήσουν έν ανάγκη στήθος με στήθος, όπως κάμνουν τα αληθινά παλληκάρια, την ανδρείαν των έπεδείκνυον με τας άγριας σφαγάς γερόντων, γυναικών και παιδιών, με τας δολοφονίας, με τους εμπρησμούς, με τους βιασμούς γυναικών και άλλα άκατονόμαστα όργια.

Οι έπιτεθέντες αφού δεν εύραν τους κομιτατζήδες, περιωρίσθησαν να πυρπολήσουν την Λεπτοκαρυάν.

Συλληψις του Καπετάν Σταύρου υπό των τουρκικών αρχών, φυλάκισις εις Μοναστήριον, καταδίκη του επί έσχατη προδοσία και δραπέτευσίς του.

Τον Αύγουστον του 1908 μετά το Τουρκικόν Σύνταγμα ο Καπετάν Σταύρος έκλήθη εις το Άμύνταιον παρά του τούρκου Μουδίρη και Μουλιαζίμη.

Ο Καπετάνιος δια να μη γέννηση υπόνοιαν εις τας τουρκικάς άρχάς ότι συνεχίζει την δράσιν του κατά των βουλγάρων και ότι επομένως πολλάκις έρχεται εις σύγκρουσιν και με τα τουρκικά αποσπάσματα , σπεύδει να παρουσιασθή εις 'Αμύνταιον.

Οί Τούρκος έχοντες στοιχεία ενοχής έναντίον του, τον συλλαμβάνουν και τον στέλλουν συνοδεία εις Φλώριναν. Έκ Φλωρίνης μεταφέρεται εις Μοναστήριον, όπου έδικάσθη και κατεδικάσθη επί έσχατη προδοσία εις θάνατον.

ο Καπετάν Σταύρος αντιλαμβάνεται ότι συντόμως θα άντιμετωπίση την αγχόνην και ότι η μόνη σωτηρία του είναι η δραπέτευσις.

Γνωρίζων την φιλοχρηματίαν των Τούρκων, έδωροδόκησε με 5 χρυσάς τουρκικάς λίρας τους σκοπούς της φρουράς των φυλακών και δραπετεύει και αφού ήσύχασεν όλίγας ώρας εις το έπι της οδού και της σιδηροδρομικής γραμμής Βεύης παράπηγμα, όπου έμενε η πρώτη έξαδέλφη του Πασχαλινή Κουΐτση, συνέχισε την πορείαν του και δια νυκτός καταφθάνει εις 'Αμύνταιον.

Την ιδίαν νύκτα αποχαιρετά άμέσως την οίκογένειάν του και παρουσιάζεται εις τους αδελφούς Χατζή, πράκτορας του Ελληνικού Κομιτάτου, οι όποιοι διέθεσαν ένα αμάξι (λαντόνι) δια να άναχωρήση άμέσως δια Κοζάνην.

Ό Καπετάν Σταύρος μετημφιεσμένος με τα ρούχα του άμαξα, αυτός μέν οδηγεί ως άμαξας, ο δέ άμαξας έλαβε την θέσιν έπιβάτου και έφθασεν εις Κοζάνην. Έκείθεν δια Καλαμπάκας κατήλθεν εις Αθήνας, όπου παρουσιάσθη εις το Κέντρον του Ελληνικού Κομιτάτου, εις τον Έξαδάκτυλον και Βάρδαν.

Άναχώρησις του Καπετάν Σταύρου εις Αμερικήν

Κατόπιν συνεννοήσεως μετ' αυτών άναχωρεί εις 'Αμερικήν. 'Όταν έφθασεν εις Νέαν Ύόρκην, άπέστειλεν έπιστολήν εις τον τούρκον Μουδίρην εις 'Αμύνταιον και εις τον Καϊμακάμην ('Έπαρχον) εις Φλώριναν δια να πεισθούν ότι ευρίσκέται είς ’Αμερικήν και παυσουν να καταπιέζουν την οίκογένειάν του.

'Αλλά και εις την Αμερικήν δεν παραμένει ήσυχος.

Μισεί και τους Τούρκους, άλλά και περισσότερον τους βουλγάρους.

Πόσον ήθελε να καθαρίση την Πατρίδα του από τα τέρατα αυτά. Και εκεί εις την 'Αμερικήν υπήρχε παράρτημα του Ελληνικού Κομιτάτου.

Συνεννοείται με αυτό και αποφασίζει να ξαναγυρίση εις τα χώματα, πού τον γνωρίζουν, εις τις λαγκαδιές, πού τον άπεκοίμιζαν, εις τα κρύα νερά, πού τον έδρόσιζαν. Να ξαναγυρίση να ξαναύρη τα λημέρια τών άλλων παλληκαριών, να άντιλαλή και πάλιν έκδικητικόν και απελευθερωτικόν το όπλον του σαν το καριοφίλι του 21.

Επάνοδος του Καπετάν Σταύρου έξ ’Αμερικής εις τας ’Αθήνας και έκείθεν εις την Μακεδονίαν

Εγκαταλείπει λοιπόν την 'Αμερικήν, υστέρα άπό τρίμηνον μόνον παραμονήν εις αυτήν, και αναχωρεί και φθάνει εις τον Πειραιά.

Ανεβαίνει εις τας 'Αθήνας και καλεί την οίκογένειάν του, η όποια και μεταβαίνει εις 'Αθήνας, δια να έργάζηται έλεύθερος πλέον δια την έθνικήν ιδέαν, έφ' όσον η αίκογένειά του θα ήτα έξησφαλισμένη.

Έγκαταλείψας την οίκογένειάν του εις τας 'Αθήνας επανήλθε κατά μήνα Αύγουστον του 1909 εις Μακεδονίαν και κατέφυγεν εις το Βίτσι συνοδευόμενος άπό 6 παλληκάρια έκ Κρήτης.

Είς την πατρίδα του Βεύην δεν δύναται να πατήση την ημέραν. Εκεί εύρίσκονται οι άσπονδότεροι έχθροί του. 'Αποφασίζει να έξοντώση τον Στάτε Στόγιανν Τάσεφ και τον Βοεβόδαν Ριστό Πέο Γιόφτσεφ.

Toν πρώτον, Στάτε Στ. Τάσεφ, δια το ποιόν και την δράσιν του οποίου ωμιλήσαμεν έκτενώς εις την ιστορίαν του Μακεδονάμάχου Γκόνου τον έφόνευσεν ο Γκόνος εντός της Βεύης τον Μάϊον του 1911 με τον φίλον του Σταύρον Γ. Κωτσόπουλον.

Τον δέ περιβόηταν βοεβόδαν Ρίστο (Χρήστο) Πέο Γιόφτσεφ παλαιόν κομιτατζήν προ έπταετίας και πλέον με σωρείαν έγκλημάτων κατά του ελληνικού στοιχείου, δια τον οποίον γίνεται λόγος εις τα γεγονότα του 1910, τον έφόνευσαν εις την θέσιν Ντελούπι, πλησίον του λιγνιτωρυχείου Βεύης, ο Δημήτριος Α. Κωτσόπουλος και 'Αντώνιος Παυλίδης, τους όποιους έστειλεν ο Καπετάν Σταύρος άπό την Ομάδα του πού ήτο εκεί πλησίον τον Iούνιον του 1910.

Μετ' όλίγας ημέρας καταφθάνει εις Αετόν, όστις κείται δυτικώς του 'Αμυνταίου άπέχων δύο και πλέον ώρας, όπου συνεπλάκη με συμμορίαν κομιτατζήδων, τους όποιους ετρεψεν εις φυγήν και κατώρθωσεν να συλλαβή αιχμάλωτον ένα τούρκον, οστις συνέττραττε με τους βουλγάρους και τον έξετέλεσε.

Ανέρχεται και πάλιν εις το Βίτσι.

Εκεί ευρίσκει έναν βοσκόν από την Βεύην και τον ερωτά να μάθη που είναι ο Ηλο Κοτόρκην, διότι είχε μάθει ότι κάπου εκεί έσυχναζε. O βοσκός του είπεν ότι συχνάζει εις το Ντελούπι, Βεύης. Και πράγματι εκεί ήταν.

Ο Καπετάν Σταύρος κατεβαίνει από το Βίτσι με τα παλληκάρια του. Οταν έπλησίασεν εις την θέσιν «Ντελούπι» συνέλαβε δύο σκοπούς, τους οποίους, είχεν έγκαταστήσει ο βοεβόδας Ηλο Κοτόρκην, τον Ντίνε Νίτσωφ και Τζόλε Λιουμάνην, οι οποίοι έπρόφθασαν να δώσουν το σύνθημα εις τον βοεβόδαν Κοτόρκην.Ο βοεβόδας πυροβολών τρέπεται εις φυγήν με τους συντρόφους του, έγκαταλείπων κάπες και φυσέκια και κατέφυγε πρός σωτηρίαν του εις Βεύην. ο Καπετάν Σταύρος έμαθε απ' αυτούς ότι τους είχε ορίσει ο Κοτόρκην να παρακολουθούν τας κινήσεις του και να του αναφέρουν σχετικώς.

Επειδή προ 10 ήμερων ο άρχιβοεβόδας Τζόλε Γκέργκεφ και ο βοεβόδας Ήλο Κοτόρκην με τας συμμορίας των είχον εισβάλει εις τις Πέτρες πρός την οικογένειαν τών αδελφών Μάνου Χατζή Κωνσταντίνου και έφόνευσαν τον Δημήτριον Χατζηκωνσταντίνου και έθεσαν πυρ εις την οικίαν του, ο Καπετάν Σταύρος εκδικούμενος τον θάνατον του Δημητριού Μάνου Χατζή Kωνσταντίνου σφάζει τους συλληφθέντας ως άνω Ντίνε Νίτσωφ και Τζόλε Λιουμάνην, κόβει τ' αυτιά τους και τα στέλλει εις την οικογένειαν του εθνομάρτυρος Δημητρίου Μάνου.

Έν συνεχεία ο Καπετάν Σταύρος πληροφορείται ότι τουρκαλβανικόν χωρίον Κολχικήν (τέως Πλεσέβιτσαν) ύπέθαλπε τον βοεβόδα Τζόλε Γκέργκεφ από την Βεύην.

Πλησιάζει με τα παλληκάρια του έξω από το χωριό, όπου ήσαν περί τους 10 τουρκοι συγκεντρωμένοι και τους έρωτα:

«Δέν μου λέτε ρέ πατριώτες, τί καλά είδατε από το Τζόλε πού τόσον τον υποστηρίζετε;»

Οί τουρκοι θρασείς όπως ήσαν τότε, τον ήπείλησαν και του έζήτησαν και ρέστα.
Τον ήπείλησαν δε ότι, άν δεν φύγουν, θα τους πιάσουν, θα τους δέσουν και Θα τους παραδώσουν εις τον Τζόλε. Οί τουρκοι όμιλουντες έτσι ήσαν οπλισμένοι, και εντός ολίγων στιγμών οι ίδικοί μας συνεπλάκησαν με αυτούς, με άποτέλεσμα νά σκοτωθούν δύο τουρκαλβανοί από τον Καπετάν Σταύρον.

'Από την Κολχικήν πηγαίνει εις την Τριανταφυλλιάν (τέως Λάγενην) κατ' ευθείαν εις τον σπίτι του Έλληνος Ίερέως Παπαδάφου.

Μαθαίνει απ' αυτόν ότι ο βοεβόδας Λιόντεφ από το Νεοχωράκι είχεν απειλήσει τους χωρικούς ότι θα τους κόψη τα χέρια και θα τους βγάλη τα μάτια εάν τολμήσουν να πατήσουν εις την ελληνικήν Εκκλησίαν.

Οι 'Έλληνες όμως με την έμφάνισιν του Καπετάν Σταύρου έλαβον θάρρος και μερικοί απ' αυτούς ήθέλησαν να ταχθούν εις το σώμα του Καπετάνιου.

Κατά το έτος 1910 – 1911 παρετηρείτο μεγάλη κομιτατζηδική δράσις εις το Μορίχοβον.

Ό ιερεύς Παπαπέτρος Παπαναστασίου από την Κέλλην, ένας υψηλός και ρασοφόρεμένος Καπετάνιος με τον σταυρόν της ελευθερίας στο χέρι γράφει εις τον Καπετάν Σταύρον να πάη εις την Κέλλην, δια να συνεννοηθουν πώς θα μπορέσουν να απαλλάξουν το Μορίχοβο από τους απαίσιους Κομιτατζήδες, πού μόνον την φυγήν και την άνανδρον δολοφονίαν έγνώριζον έως τώρα.

Έσπευσε λοιπόν ο Καπετάν Σταύρος είς την Κέλλην με 6 παλληκάρια και απ' εκεί μαζύ με τον Παπαπέτρον μετέβησαν εις Μορίχοβον, όπου η εμφάνισίς των ένεθάρρυνε τους Ελληνας.

Κάθοδος του Καπετάν Σταύρου εις τας Άθήνας και επάνοδός του κατά την κήρυξιν του πολέμου το 1912

Ό Καπετάν Σταύρος συνέχισε την έθνικήν του δράσιν εις την περιφέρειαν Φλωρίνης.

Τον Αύγουστον του 1912 κατήλθεν εις 'Αθήνας, όπου παρέμείνε μέχρι της 28ης Σεπτεμβρίου, κατά την όποιον έλαβε το ύπ' άριθ. 67) 28-9-1 912 φύλλον πορείας του Προέδρου της Επιτροπής Εξοπλισμού μετά τών 'Οπλαρχηγών Γ. Σούλιου και Γρούντα επίκεφαλής 37 οπλιτών και άνεχώρησαν.

Οταν έφθασαν εις την Καλαμπάκαν, παρουσιάσθησαν εις τον 'Αστυνόμον παρά του όποιου έλαβον οδηγίας που θα συναντήσωσι τον έν Μακεδονία 'Αρχηγόν αντάρτικών σωμάτων στρατηγόν I. Κατεχάκην δια να ταχθώσιν υπό τας διαταγάς του.

Τούτο και έπραξαν ο δέ στρατηγός Κατεχάκης άνέθεσεν εις αυτούς την καταδίωξιν του Μπεκήρ 'Αγά, 'Αξιωματικού της Τουρκικής χωροφυλακής εις την περιφέρειαν Γρεβενών.

Ό Καπετάν Σταύρος δια την υπηρεσίαν του εις τον Μακεδονικόν Αγώνα κατέχει τα εξής επίσημα έγγραφα:

1) Το υπό ημερομηνίαν 10-2-1939 δίπλωμα απονομής αναμνηστικού μεταλλίου Μακεδονικού1 'Αγώνας και εγγραφής του εις την Επετηρίδα των Μακεδονομάχων 1903-1909 εις την κατηγορίαν των ‘Ομαδαρχών υπ΄ αυξ, άριθ. Πίνακος 83 δια τας έξαιρετικάς υπηρεσίας του εις τον Άγώνα

2) Τό υπό ημερομηνίαν 1.4.1925 πιστοποιητικόν του Αρχηγού κατά τον Μακεδονικόν Αγώνα Γ. Δικονίμου Μακρή δια την δράσιν του.

Εθελούσια κατάταξις του Καπετάν Σταύρου εις τον Ιερόν Λόχον Βεύης.

Συμπλοκή με την συμμορίαν του βοεβόδα Τσακαλάρωφ

Κατά το θέρος του 1913 έκηρύχθη υπό της ‘Ελλάδος και της Σερβίας πόλεμος ενάντιον της Bουλγαρίας, διότι αυτή έδημιούργει επεισόδια και έπεδίωκε να καταλάβη όλα τα εδάφη της Μακεδονίας, τα όποια είχεν απελευθερώσει η Έλλάς και η Σερβία από τους Τούρκους κατά τον πόλεμον του 1912.

Ή Βουλγαρία άπεστειλε τότε μίαν συμμορίαν με δύναμιν 80 κομιτατζήδων υπό τον περιβόητον άρχιβοεβόδαν Τσακαλάρωφ δια να έξεγείρη τους πληθυσμούς τών Κορεστίων, Καστoριάς, εις έπανάστασιν και δημιουργήση ταραχάς και αντιπερισπασμόν, ώστε να άποσπασθή στρατός εκ του μετώπου προς καταστολήν της έξεγέρσεως και έξασθενίση η δύναμις αυτού.

Πρός άντιμετώπισιν τότε πάσης επικινδύνου καταστάσεως ώργανώθησαν Ιεροί Λόχοι εις τας πόλεις και τα χωρία.

Ιδρύθη τότε Ιερός Λόχος και εν Βεύη υπό τον έκ Θεσσαλίας Άνθυπολοχαγόν Κ. Βάρφην.

Οταν ο Τσακαλάρωφ μετά την συμπλοκήν με τους Φαρμακαίους εις Καϊμακτσαλάν είχε σταματήσει εις την χαράδραν, η ποία καταλήγει εις την γέφυραν της σιδηροδρομικης γραμμής, η οποία είναι παρά την διασταύρωσιν της δια της Βεύης διερχομένης οδού με την σιδηροδρομικήν γραμμήν πρός το Κλειδί, ο Ιερός Λόχος είχε διαιρεθή εις τρία τμήματα έκ πρατιωτών και ιερολοχιτών και είχε καταλάβει τρεις επικαίρους θέσεις.

Το πρώτον τμήμα ετέλει υπό τας διαταγάς του Ανθυπολοχαγού Κ. Βάρψη με δύναμην 20 άνδρών, το δεύτερον υπό τον Γκόνον Χολέρην με δύναμιν 15 άνδρών και τό τρίτον υπό τον Καπετάν Σταύρον με δύναμιν 5 άνδρών.

Έπηκολούθησε τότε συμπλοκή καθ' ήν έφονευθη εις στρατιώτης της Όμάδος του Γκόνου, ο Γκόνος έφόνευσε τον υπασπιστήν του Τσακαλάρωφ, επλήγωσε τον ίππον του, έπλήγωσε σοβαρώς τον Τσακαλάρωφ και άλλους Κομιτατζήδες.

Έτραυματίσθη όμως και αυτός υπό του Τσακαλάρωφ και έλαβε και τρία άλλα τραύματα υπό κομιτατζή και έξέπνευσε την έπομένην της συμπλοκής.

Τά της παρατάξεως και συμπλοκής εκτίθενται λεπτομερώς εις την Ιστορίαν του Μακεδονομάχου Γκόνου.

Τον τραυματισμόν του Τσακαλάρωφ έπηκολούθησε η διάλυσις της συμμορίας του. ο ίδιος με λίγους κομιτατζήδες περί τους δώδεκα είσελθών εις το δάσος Φλαμπούρου, κατεδιώχθη υπό του Ιερού Λόχου αυτού και έφονευθη εις μίαν χαράδραν εις το βουνόν Νοτίως της Ανω Ύδρούσης. Έφονευθη δέ υπ΄ αυτού έκ του Ιερού Λόχου Φλαμπούρου ο Ιωάννης Σκανδάλης και έτραυματίσθη ο Δ. Πινόπουλος.

Οι συμμορΐται της υπολοίπου δυνάμεως έτράπησαν πρός διαφόρους κατευθύνσεις.

Ό Καπετάν Σταύρος μετά την ως άνω συμπλοκήν με τους Ίερολοχίτας της Όμάδος μετέβη εις τον βάλτον του Πεδινού, ο όποιος απέχει περί τας τρεις ώρας από το Άμύνταιον. Πλησίον του Λιμνοχωρίου ευρίσκει 4 κομιτατζήδες, λείψανα του σώματος του Τσακαλάρωφ, τους οποίους συνέλαβε και παρέδωσεν εις τας έλληνικάς και στρατιωτικάς άρχάς.

Διά την υπηρεσίαν του εις τον Ίερόν Λόχον Βεύης έλαβε το ύπ΄ άριθ. 787 έγγραφον έπαίνου της Α.Β.Υ. του Πρίγκηπος Νικολάου, 'Αρχηγού του Αρχηγείου Στρατού Κατοχής.

Επίσης έχει το υπό την ημερομηνίαν 25.4.1 91 3 έγγραφον του Νομαρχοΰντος Φλωρίνης περί διορισμού του ως πολιτοφύλακος της ιδιαιτέρας του πατρίδος Βευης, και το ύπ΄ άριθμ. 2857)9.9.1913 συγχαρητήριον έγγραφον του Στρατιωτικού Διοικητοΰ Δυτ. Μακεδονίας, Ν. Ζαγοραίου, Ταγματάρχου Μηχανικού.

Συμμετοχή του Καπετάν Σταύρου εις τον Βορειοηπειρωτικόν Αγώνα

Έν συνεχεία ο Καπετάν Σταύρος έλαβε μέρος και εις τον Ήπειρωτικόν Αγώνα, ως έμφαίνεται εις την υπό ημερομηνίαν 18 Οκτωβρίου 1914 Ευχαριστήριον Εγκύκλιον του τότε ’Αρχηγού Κορυτσάς Γεωργίου Τσόντου Βάρδα, την οποίαν άπηύθυνε με τον τίτλον «Αυτόνομος 'Ήπειρος-προς τους κατοίκους Επαρχίας Γρεβενών, Σιατίστης καί Φλωρίνης» και την οποίαν ιδιαιτέρως απέστειλεν εις τον Καπετάν Σταύρον.

Συμμετοχή του Καπετάν Σταύρου εις δίωξιν και έξόντωσιν μεγάλης Τουρκικής ληστοσυμμορίας

Κατά το έτος 1922 μία δεκαμελής ληστρική συμμορία τούρκων υπό την αρχηγίαν του Καρά 'Αλή έλυμαίνετο την περιφέρειαν Πτολεμαΐδος και είχε καταστή άληθινή μάστιγξ με τας ληστρικός πράξεις της. Ήθελε να παραστήση την Ελλάδα ως άνίκανον να έπιβάλη την τάξιν και να έξασφαλίση την άσφάλείαν των πολιτών κατά την εποχήν έκείνην κατά την όποίαν διεξήγετο ο πόλεμος αυτής εις την Μ. Ασίαν εναντίον των Τούρκων.

Και πρός τούτοις εις έκ των σκοπών αυτής ήτο να άπασχολή έστω και μικράς στρατιωτικάς δυνάμεις πρός δίωξίν της, αι οποίαι θα ήτο δυνατόν να διατεθούν εις στρατιωτικάς επιχειρήσεις.

Ή ληστρική αυτή Όμάς περιεφέρετο εις τα βουνά, ένήδρευε εις τα σταυροδρόμια,, έλήστευεν, έφόνευεν, έκαιε και έσκόρπιζε παντού τον πανικόν.

Εις την καταδίωξιν του Καρά 'Αλή διετέθησαν αρκετά στρατιωτικά αποσπάσματα , αλλά το οΐκτρόν του τούρκου τέλος έπήλθε άμα ως έζητήθη η συνδρομή του Καπετάν Σταύρου.

Ό Καπετάν Σταύρος με τον Καπετάν Δημήτριον Μίζαν και Καπετάν Αλέξανδρον Γεωργιάδην, άμφοτέρους Μακεδονομάχους και λαμπρά παλληκάρια έκ Κλεισούρας, έμαθον ότι τα λημέρια της ως άνω ληστρικής συμμορίας τα γνωρίζουν οί τούρκοι των Κοτσάνων και του Κελεμέ, χωρίων τουρκικών εις την νοτιοανατολικήν όχθην της λίμνης Όστρόβου. Κατορθώνουν λοιπόν να μάθουν από τους τουρκους τα λημέρια του Καρά—'Αλή κατόπιν πολύμηνων και συστηματικών ενεργειών από της 15ης Φεβρουάριου 1922 μέχρι της 21ης Αύγουστου 1922, οπότε έξώντωσαν κατόπιν σκληράς μάχης εις τα υψώματα του χωρίου Κελεμέ την συμμορίαν, από την όποίαν 9 έφονεύθησαν μεταξύ των οποίων και ο 'Αρχηγός της Καρά 'Αλής και εις συνελήφθη αιχμάλωτος.

Διά την ως άνω υπηρεσίαν του έλαβε το υπό ήμερομηνίαν 15-2-1922 έγγραφον της Άνωτέρας Διοικήσεως Χωροφυλακής Μακεδονίας.

Ύπηρεσίαι του Καπετάν Σταύρου από του 1930 μέχρι του 1948, ότε άπεβίωσε.

Κατά τον πόλεμον 1940

Κατά το βορειοηπειρωτικόν έπος του ήρωϊκού στρατού μας, το 1940 μη δυνάμενος να παραμένη άπλούς θεατής του υπέρ πάντων άγώνος, έζητησε να καταταγή εθελοντής. Αι άρχαί όμως, αφού τον ηυχαρίστησαν δια την προθυμίαν του και τον συνεχάρησαν δια τα φλογερά πατριωτικά αίοθήματά του, είπον εις αυτόν ότι δεν ευσταθεί εις τόσον μεγάλην ηλικίαν να πολεμήση ο ίδιος, και ότι είναι άρκετή η πολεμική δράσις των δύο ένηλίκων παιδιών, του Ίωάννου και Δημητρίου, τα όποία ευρίσκονται εις το μέτωπον.

Άναχώρησίς του εις Αθήνας κατά την εισβολήν των Γερμανών

Κατά την εισβολήν τών Γερμανών τον 'Απρίλιον του 1941, φοβούμενος μήπως έπακολουθήση βουλγαρική κατοχή, οπότε θα ήτο βεβαία η εξόντωσις ολοκλήρου της οϊκογενείας του, έγκατέλειψε το σπίτι και ακολουθών τον συμπτυσσόμενον στρατόν, κατήλθεν οίκογενειακώς εις τας 'Αθήνας.

Προσεπάθησεν εκεί να διαφύγη εις την Μέσην 'Ανατολήν και να ένταχθή εις τον έλεύθερον έλληνικόν στρατόν, αλλά δεν έπρόφθασε.

Τον 'Ιούλιον του 1941, αφού έπληροφορήθη ότι δεν είσήλθε Βουλγαρικός στρατός εις τον Νομόν Φλωρίνης, όπως είσήλθεν εις Α. Μακεδονίαν, έπέστρεψεν οίκογενειακώς εις το Άμύνταιον.

Κατά την συγκρότησιν των αντάρτικών 'Ομάδων κατοχής

Άπεφάσισε να καταταγή εις αυτάς δια να άγωνισθή δια την άπελευθέρωσιν της Πατρίδος.

Οταν όμως άντελήφθη ότι αυταί αγωνίζονται υπέρ της επικρατήσεως του κομμουνισμού, άνέκρουσε πρύμναν και έλαβε σταθεράν στάσιν έναντίον των.

Μετά φρίκης άλλωστε έβλεπε την έξόντωσιν τών έθνικοφρόνων και τών συμπολεμιστών του Μακεδονομάχων, όπως του Καπετάν Στέφου, του Καπετάν Κούνδουρα κ.λ.π.

Φυλάκισις αύτού και των τέκνων του υπό των Έαμακομμουνιστών

Μετά την άπαχώρησιν τών Γερμανών το 1944 συνελήφθησαν υπό τών Έαμοκομμουνιστών τα τέκνα του Ιωάννης και Ελένη, ο γαμβρός του 'Εμμανουήλ Δαμουλάκης και κατόπιν και αυτός ο ίδιος.

Ύπηρεσίαι του κατά τον αγώνα ένιαντίον της κομμουνιστικής επιβολής

Μετά την συνθήκην της Βάρκιζας και μόλις ήλθεν ο στρατός εις το Άμύνταιον, έτέθη εις την διάθεσίν του πρός άποκατάστασιν της τάξεως.

Έζήτησε να του έπιτραπή να όπλισθή ώς εθελοντής, άλλ΄ έλαβε την άπάντησιν ότι είναι άρκετή η δύναμις του στρατού και της Χωροφυλακής πρός επιβολήν του κράτους του νόμου.

Όταν όμως η κομμουνιστική πανώλης έπανήρχισε την όργάνωσιν και δράσιν της, με επίμονον παράκλησιν έπεισε τας άρχάς και έξωπλίσθη και έπρωτοστάτησε εις την ΐδρυσιν τών Μονάδων Άσφαλείας Υπαίθρου (Μ.Α.Υ.) και ήτο όλος χαρά και υπερηφάνεια, διότι περιεβλήθη και πάλιν την τιμημένην στρατιωτικήν στολήν και συνεκρότησεν με πολλούς άλλους τά Μ.Α.Υ. Αμυνταίου.

Εις την Όμάδα του συνυπηρέτουν και οί έκ Κλεισούρας καταφυγόντες εις Άμύνταιον πατριώται Γεώργιος Παπαντουλας, Πέτρος Στασινόπουλος η Μίζας και ο υιός του Τάκης, Θεόδωρος Λιγανάρης, Πέτρος Νότας, Κώστας Κάτσιος, Γεώργ. Μάρκος, Άχιλλευς Λούπας, Κώστας Κάλας, Σίμος Γιαννι κώστας, Άργύριος Μπαντσούλης και Βασίλειος Βούκας.

Ελαβε μέρος εις ολας τας έπιχειρήσεις του Στρατού κατά τών διαβόλων του κομμουνιστοσυμμοριτισμού. Εις μίαν επιχείρησην του 571 Τάγματος Αμυνταίου κατά τών συμμοριτών εις το χωρίον Μπόβουνο την 25ην Ιουλίου 1947, έπολέμησε και η Όμάς του, ήτις συνετέλεσεν εις την αποφυγήν σοβαρών απωλειών του στρατού από τους ενεδρεύοντας πολυαρίθμους συμμορίτας.

Εις την σοβαράν ταύτην έπιχείρησιν έφονεύθη γενναίως μαχόμενος ο συμπολεμιστής του Γεώργιος Παπαντούλας εις την θέσιν «Μπρόμορ» ώς και ο εθελοντής στρατιώτης Μιχαήλ Γ. Κωνσταντινίδης από τον Ροδώνα.

Το σπίτι του Καπετάν Σταύρου απόρθητον φρούριον

Κατά την αυτήν ώς άνω ημέραν μεγάλη δύναμις συμμοριτών μετά λύσσης έπετέθη και έπληττε το Άμύνταιον και επειδή δεν υπήρχε στρατιωτική δύναμις έκτος ολίγων γραφέων, στρατιωτών και ολίγων άνδρών της Χωροφυλακής, διότι απουσίαζεν εις επιχείρησες οί κομμουνισταί κατόρθωσαν να εισβάλουν εις την πόλιν και να αρχίσουν κατά την γνωστήν τακτικήν των το θεοκατάρατον έργον της σφαγής, απαγωγής, λεηλασίας, πυρπολήσεων, έρημώσεως και άφανισμου.

Μία μεγάλη όμάς συμμοριτών περιεκύκλωσε το σπίτι του Καπετάν Σταύρου κραυγάζουσα έν χορώ:

«Παραδοθήτε μοναρχοφασίσται Κωτσοπουλαίοι».

Όλόκληρον σχεδόν την νύκτα οί κομμουνισται έβαλαν με παντοειδή πυρά κατά της οικίας, η οποία όμως ήτο απόρθητος και δεν παρέδιδε τα κλειδιά όπως αυτοί έπίστευον.

Έδώ δεν ήτο άπλώς ένα σπίτι, ένα τυχαίον σπίτι, αλλά σπίτι Καπετάνιου, όπλοστάσιον, προπύργιον άληθινόν.

Η ήρωΐς σύζυγος του Καπετάνιου, Μαρία, τα ήρωικά παιδιά του, Ιωάννης, Κωνσταντίνος, Νίκη και Ελένη αντάξια του πατριωτικού αναστήματος του πατρός των με την έλληνικήν γενναιοψυχίαν των άπέκρουσν την μίαν μετά την άλλην τας λυσσαλέας επιθέσεις των κομμουνιστών νικηφόρως.

Τό μεγαλύτερο παιδί του, ο Γιάννης που ήτο και αυτός εθελοντής Μ.Α.Υ. όταν εφυγε από το σπίτι δια το φυλάκιον, άντελήφθη την έπίθεσιν τών συμμοριτών, οι οποίοι έπλησίαζαν πρός το σπίτι και ήκουσε την κραυγήν των «παραδοθήτε Κωτσοπουλαίοι».

Έπέστρεψεν άμέσως δια να συμπολεμή με την έθνικήν οικογένειαν και σώση την κατάστασιν.

Αλλά περί ώραν 1ην του μεσονυκτίου, τραύματίζεται βαρέως εις το άριστερόν πόδι και καταπίπτει αίμόφυρτος εις την αυλήν του σπιτιού του.

Ή κατάστασις ήτο κρίσιμος, διότι δεν επρεπε να σιγήση έστω και ένα όπλον δια να εξασθένηση η άμυνα και άντιληφθουν άδυναμίαν οι έπιτιθέμενοι.

Ή απέραντος, αυλή του σπιτιού είχε μεταβληθή εις θέατρον πολέμου. Από την μίαν άκρη έως την άλλην τα παιδιά έτρεχον και έβαλλον από διάφορα ώς επίκαιρα σημεία δια να νομίζουν οί επιτιθέμενοι ότι οι άμυνόμενοι είναι πολλοί και δια να μη τολμήσουν δια κλιμάκων να πηδήσουν εντός αυτής.

Ή γενναία μήτηρ του και οί άλλοι αδελφοί του με άμείωτον το ήθικόν και ψυχραιμίαν, έπέδεσαν προχείρως το τραύμα του και συνέχισαν την σθεναράν άντίστασιν, προ της οποίας έλύγισαν οί κομμουνισταί και δεν κατόρθωσαν να κυριεύσουν το σπίτι του Καπετάν Σταύρου, το οποίον παρέμεινεν «άπόρθητον έλληνικόν προπύργιον και φρουριον» με την επ’ αύτου υπερηφάνως κυματίζουσαν κυανόλευκον σημαίαν μας.

Αλλά και όχι μόνον τούτο, προσέφερεν ακόμη σπουδαίαν συμβολήν με τους συνεχείς πυροβολισμούς εις την άμυνομένην Χωρρφυλακήν Αμυνταίου εις τα εκεί πλησίον γραφεία της.

Οί συμμορίται δεν κατόρθωσαν έν τέλει να εξουδετερώσουν την άμυναν της Χωροφυλακής και να γίνουν κύριοι της καταστάσεως.

Ό Καπετάν Σταύρος αυτήν την βραδυάν, έλειπε δυστυχώς διότι ήτο εις άλλας επιχειρήσεις.

Οί κομμουνισταί έπετέθησαν διότι έγνώριζον ότι άπουσίαζεν ο στρατός και τα Μ.Α.Υ. εις επιχειρήσεις.

Έπιτέλους έρόδισεν η αυγή και οι συμμορίται κατησχυμένοι απεχώρησαν, άφήνοντες όπίσω των τα αθώα και άοπλα θύματά των, την έρήμωσιν και την απανθρωπιάν των.

Τό σπίτι του Καπετάνιου και το κτίριον της Χωροφυλακής έστάθησσν άπόρθητα φρούρια η κατ’ αυτούς «άπαρτα κάστρα».

Τό Ύπουργείον Δημοσίας Τάξεως, λαβόν γνώσιν των ανωτέρω, άπένειμεν εις τα δύο ηρωικά παιδιά του Καπετάν Σταύρου, Ίωάννην και Κων/τίνον, όστις ήτα και "Αρχηγός Προσκόπων, ευαρέσκειαν και χρηματικήν άμοιβήν 500.000 δρχ. εις έκαστον.

Τον τρσυματισθέντα υιόν του, οπλίτην Μ.Α.Υ. Ίωάννην Κωτσόπουλον, αί στρατιωτικοί άρχαί μετέφερον αεροπορικώς εις το Νοσοκομείον Ρίμινι, 'Αθηνών, όπου παρέμεινεν νοσηλευόμενος επί 7 μήνας και ήδη τυγχάνει άνάπηρος συνταξιούχος.

Ό θάνατος του ήρωος Καπετάν Σταύρου

Αί ταλαιπωρίαι και κακουχίαι του γηραιού Μακεδονομάχου Καπετάν Σταύρου ήτο φυσικόν να υποσκάψουν την υγείαν του και τον χαλύβδινον οργανισμόν του και να επιταχύνουν τα βήματά του πρός το μοιραίον.

Τον έκάλουν πλέον αί ψυχαί τών προαπελθόντων του προσκαίρου τούτου κόσμου συναδέλφων του Μακεδονομάχων πλησίον του.

Ήσθένησε και αφού δεν έτελεσφόρησαν οι στοργικαί περιποιήσεις τών προσφιλών οικείων του και τών θεραπόντων της ιατρικής επιστήμης, παρέδωσε το πνεύμα εις τον 'Ύψιστόν την 17ην Νοεμβρίου 1948, εις ήλικίαν 70 ετών, φέρων την στρατιωτικήν στολήν και κρατών το όπλον εις το χέρι του, αφού αφιέρωσε ολόκληρον την ζωήν του εις τους αγώνας δια το μεγαλείον της Πατρίδος.

Ή κηδεία του έγένετο πάνδημος και επιβλητική μετά της στρατιωτικής μουσικής.

Παρέστησαν είς αυτήν ο κ.Δήμαρχος και το Δημοτικόν Συμβούλιον Αμυνταίου και άπασαι αί πολιτικαί και στρατιωτικάι άρχαί και ’Οργανώσεις.

Έξεφωνήθησαν λόγοι πρός εξαρσιν της πολλαπλής εθνικής δράσεώς του, κατετέθησαν πολλοί στέφανοι και έξεφράσθησσν τα συλλυπητήρια πρός την έθνικήν οικογένειαν του.

Τοιαυτή υπήρξεν η σταδιοδρομία του γενναίου 'Οπλαρχηγού Καπετάν Σταύρου Κωτσοπούλου, δια την οποίον θα αναγραφή το ονομά του εις την Ιστορίαν του Μακεδονικού Άγώνος.

Ας αναπαυή την ψυχήν του εις το Πάνθεον τών ενδόξων Μακεδονομάχων.