ΟΜΗΡΟΣ: Ὀδύσσεια (1.412-1.444)

Τὸν δ᾽ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα·

«Εὐρύμαχ᾽, ἦ τοι νόστος ἀπώλετο πατρὸς ἐμοῖο·
οὔτ᾽ οὖν ἀγγελίῃ ἔτι πείθομαι, εἴ ποθεν ἔλθοι,
415 οὔτε θεοπροπίης ἐμπάζομαι, ἥν τινα μήτηρ
ἐς μέγαρον καλέσασα θεοπρόπον ἐξερέηται.
ξεῖνος δ᾽ οὗτος ἐμὸς πατρώϊος ἐκ Τάφου ἐστί,
Μέντης δ᾽ Ἀγχιάλοιο δαΐφρονος εὔχεται εἶναι
υἱός, ἀτὰρ Ταφίοισι φιληρέτμοισιν ἀνάσσει.»
420 Ὣς φάτο Τηλέμαχος, φρεσὶ δ᾽ ἀθανάτην θεὸν ἔγνω.
οἱ δ᾽ εἰς ὀρχηστύν τε καὶ ἱμερόεσσαν ἀοιδὴν
τρεψάμενοι τέρποντο, μένον δ᾽ ἐπὶ ἕσπερον ἐλθεῖν.
τοῖσι δὲ τερπομένοισι μέλας ἐπὶ ἕσπερος ἦλθε·
δὴ τότε κακκείοντες ἔβαν οἶκόνδε ἕκαστος.
425 Τηλέμαχος δ᾽, ὅθι οἱ θάλαμος περικαλλέος αὐλῆς
ὑψηλὸς δέδμητο, περισκέπτῳ ἐνὶ χώρῳ,
ἔνθ᾽ ἔβη εἰς εὐνὴν πολλὰ φρεσὶ μερμηρίζων.
τῷ δ᾽ ἄρ᾽ ἅμ᾽ αἰθομένας δαΐδας φέρε κεδνὰ ἰδυῖα
Εὐρύκλει᾽, Ὦπος θυγάτηρ Πεισηνορίδαο,
430 τήν ποτε Λαέρτης πρίατο κτεάτεσσιν ἑοῖσι,
πρωθήβην ἔτ᾽ ἐοῦσαν, ἐεικοσάβοια δ᾽ ἔδωκεν,
ἶσα δέ μιν κεδνῇ ἀλόχῳ τίεν ἐν μεγάροισιν,
εὐνῇ δ᾽ οὔ ποτ᾽ ἔμικτο, χόλον δ᾽ ἀλέεινε γυναικός·
ἥ οἱ ἅμ᾽ αἰθομένας δαΐδας φέρε, καί ἑ μάλιστα
435 δμῳάων φιλέεσκε καὶ ἔτρεφε τυτθὸν ἐόντα.
ὤϊξεν δὲ θύρας θαλάμου πύκα ποιητοῖο,
ἕζετο δ᾽ ἐν λέκτρῳ, μαλακὸν δ᾽ ἔκδυνε χιτῶνα·
καὶ τὸν μὲν γραίης πυκιμηδέος ἔμβαλε χερσίν.
ἡ μὲν τὸν πτύξασα καὶ ἀσκήσασα χιτῶνα,
440 πασσάλῳ ἀγκρεμάσασα παρὰ τρητοῖσι λέχεσσι,
βῆ ῥ᾽ ἴμεν ἐκ θαλάμοιο, θύρην δ᾽ ἐπέρυσσε κορώνῃ
ἀργυρέῃ, ἐπὶ δὲ κληῗδ᾽ ἐτάνυσσεν ἱμάντι.
ἔνθ᾽ ὅ γε παννύχιος, κεκαλυμμένος οἰὸς ἀώτῳ,
βούλευε φρεσὶν ᾗσιν ὁδὸν τὴν πέφραδ᾽ Ἀθήνη.

***

Με σύνεση και γνώση του αντιμίλησε ο Τηλέμαχος:
«Ευρύμαχε, για μένα ο νόστος του πατέρα μου είναι χαμένη υπόθεση·
δεν εμπιστεύομαι λοιπόν κανένα μήνυμα, αν από κάπου φτάσει,
μήτε και λογαριάζω τους χρησμούς, αν κάποιον μάντη η μάνα μου
φωνάξει στο παλάτι και μ᾽ αγωνία τον ρωτά.
Όσο γι᾽ αυτόν τον ξένο, φίλος μας είναι πατρικός, από την Τάφο·
Μέντης το όνομά του και καυχιέται πως είναι ο γιος του εμπειροπόλεμου
Αγχιάλου· ο ίδιος τώρα τους θαλασσινούς Ταφίους κυβερνά.»
420 Ήταν αυτή η τελευταία του λέξη, κι ας είχε αναγνωρίσει την αθάνατη θεά.
Στο μεταξύ οι μνηστήρες παραδόθηκαν στο γλέντι·
με τον χορό ευφραίνονταν και το παθητικό τραγούδι,
πότε θα πέσει το σκοτάδι περιμένοντας.
Και μέσα στην ξεφάντωση πέφτει το βράδυ σκοτεινό και μαύρο·
τότε σηκώθηκαν να κοιμηθούν, καθένας τράβηξε στο σπίτι του.
Με τη σειρά του κι ο Τηλέμαχος — μια κάμαρη ψηλή,
για χάρη του χτισμένη, έβλεπε στην αυλή, πανέμορφη
κι ολόγυρα προφυλαγμένη.
Πήγε λοιπόν εκεί να κοιμηθεί, αλλά ο νους του γύριζε από τις σκέψεις
τις πολλές. Κοντά του βάδιζε, δαδιά κρατώντας αναμμένα, υπόδειγμα
αφοσίωσης, η Ευρύκλεια, του Ώπα η θυγατέρα,
κι αυτός γιος του Πεισήνορα.
430 Παλιά την εξαγόρασε ο Λαέρτης, κι έγινε από τότε κτήμα του·
ήταν ακόμη κοπελίτσα και την αντάλλαξε μ᾽ είκοσι βόδια,
την τίμησε όμως μέσα στο παλάτι, ισάξια με τη νόμιμη γυναίκα του,
αλλά μαζί της δεν επλάγιασε, γιατί δεν ήθελε να προκαλέσει
την οργή της άλλης.
Αυτή λοιπόν, δαδιά κρατώντας αναμμένα, τον συνόδευε — τόσο πολύ
τον αγαπούσε, όσο καμιά από τις άλλες δούλες, γιατί τον είχε
αναθρέψει από μωρό.
Άνοιξε τότε αυτός τα δυο θυρόφυλλα της κάμαρης, καλοχτισμένης
και γερής, ακούμπησε στην κλίνη του κι έβγαλε από πάνω του
τον μαλακό χιτώνα· αμέσως τον παρέδωσε στα χέρια της στοχαστικής
γερόντισσας, κι εκείνη τον δίπλωσε καλά, να μην τσακίσει,
τέλος τον κρέμασε στον πάσσαλο, στο πλάι της κλίνης
440 με τις τορνευτές οπές.
Ύστερα βγήκε από την κάμαρη, την πόρτα τράβηξε από την ασημένια της
λαβή και κλείδωσε, σέρνοντας από το λουρί τον σύρτη.
Εκεί εκείνος, όλη τη νύχτα ξάγρυπνος και σκεπασμένος με φλοκάτη,
τον δρόμο μελετούσε μέσα του, όπως τον όρισε η θεά Αθηνά.

Όσα μόνον ο έρωτας μπορεί: Η μεταμορφωτική δύναμη της αγάπης

Ο ολοκληρωμένος έρωτας μαλακώνει τον άνθρωπο, η αγάπη είναι το βαθύτερο νόημα της ζωής.

Όπως είπε ο Μπρετόν: «Κάθε φορά που ένας άνθρωπος αγαπάει, τίποτε δεν μπορεί να τον κάνει να μη συνδεθεί με την ευαισθησία όλων των ανθρώπων».

Υπάρχει έρωτας χωρίς μεταμόρφωση;

Έρωτας χωρίς αλλαγή, ανατροπή;

Το ερώτημα θυμίζει το αν υπάρχει ζωή μετά θάνατον – τόσο διαφορετικό για τον καθένα από εμάς.

Για άλλους ο έρωτας είναι μάχη –όπως στην Αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι, με την ηρωίδα Μαρί-Κλοντ να δεσμεύεται ότι θα παλέψει για την αγάπη του Φραντς–, ενώ για άλλους ο έρωτας είναι μεταμόρφωση, όπως για τον Νικολά Σαρκοζί ή τον Ανδρέα Παπανδρέου. Μια δυναμική μεταμόρφωση, ένα συναισθηματικό ηφαίστειο, άλλοτε με θετικές συνέπειες –μια νέα ζωή, ουσιαστική– και άλλοτε με αρνητικές.

Μα πώς συμβαίνει αυτό, θα αναρωτηθούν κάποιοι, και πώς κάποιοι αλλάζουν και κάποιοι άλλοι όχι;

Σε αντίθεση με τον Κούντερα, που οι φιλοσοφικές του ιδέες για τον έρωτα είναι ότι η αγάπη είναι πράξη δημιουργίας και μέσα από αυτή το άτομο μπορεί να πραγματώσει το Πρέπει του, αυτό για το οποίο ετάχθη, ο ορθολογιστής Robert Sternberg (Πανεπιστήμιο Yale) προσπάθησε να κατανοήσει την έννοια της αγάπης και της φύσης των σχέσεων αναπτύσσοντας την Τριγωνική Θεωρία της Αγάπης.

Σύμφωνα με τον Sternberg, η αγάπη μπορεί να κατανοηθεί ως ένα σύνολο, αποτελούμενο από τρεις συνιστώσες οι οποίες σχηματίζουν τις κορυφές ενός τριγώνου.

Οι συνιστώσες αυτές είναι:

α) η οικειότητα. Οι άνθρωποι νιώθουν πως ο σύντροφός τους τους καταλαβαίνει, μάλιστα δε περισσότερο από ό,τι οι άλλοι.

β) το πάθος. Είναι το κίνητρο για τη σχέση. Πρόκειται για τις ορμές που προκαλούν τη φυσική-σωματική έλξη, τη σεξουαλική επιθυμία, την επιθυμία για ολοκλήρωση της σεξουαλικής επαφής και του συναισθήματος «είμαι ερωτευμένος».

γ) η απόφαση/δέσμευση. Είναι το γνωστικό «καμπανάκι» του έρωτα. Πρόκειται για την απόφαση του ατόμου να αναπτύξει ερωτική σχέση και τη δέσμευσή του να διατηρήσει το συναίσθημα και τη σχέση με τον άλλον.

Σύμφωνα με την Τριγωνική Θεωρία, αν τα τρία στοιχεία που τη συναποτελούν συνδυαστούν, θα δημιουργήσουν οκτώ διαφορετικούς τύπους σχέσεων:

1. Ολοκληρωμένη αγάπη

Προκύπτει όταν σε μια σχέση υπάρχουν και οι τρεις συνιστώσες, και είναι το είδος της αγάπης που οι περισσότεροι επιδιώκουν να βιώσουν.

2. Άφρων αγάπη

Αναπτύσσεται όταν απουσιάζει το στοιχείο της οικειότητας και κυριαρχούν τα στοιχεία του πάθους και της απόφασης/δέσμευσης. Μια τέτοια αγάπη χαρακτηρίζεται επιπόλαιη, με την έννοια ότι η δέσμευση γίνεται με βάση το πάθος, χωρίς να υπάρχει οικειότητα.

3. Συντροφική αγάπη

Αυτός ο τύπος αγάπης παρουσιάζει τα στοιχεία της οικειότητας και της απόφασης/δέσμευσης. Πρόκειται ουσιαστικά για μια μακροπρόθεσμη αφοσιωμένη φιλία, η οποία συχνά χαρακτηρίζει γάμους όπου η σωματική έλξη έχει ξεθωριάσει.

4. Ρομαντική αγάπη

Στη σχέση κυριαρχούν οι συνιστώσες της οικειότητας και του πάθους. Τα άτομα που βρίσκονται σε μια τέτοια σχέση δεν αισθάνονται μόνο σωματική έλξη, νιώθουν ότι υπάρχει και ένας συναισθηματικός δεσμός που τους ενώνει.

5. Κενή αγάπη

Αυτό το είδος της αγάπης προέρχεται όταν στη σχέση εντοπίζεται μόνο το στοιχείο της απόφασης/δέσμευσης και απουσιάζουν τα άλλα δύο. Κάτι τέτοιο συμβαίνει σε μακροχρόνιες, στάσιμες σχέσεις οι οποίες έχουν απωλέσει την οικειότητα και τη φλόγα της σωματικής έλξης που άλλοτε τις χαρακτήριζε.

6. Παράφορη αγάπη («κεραυνοβόλος έρωτας»)

Πρόκειται για την ακαριαία σωματική έλξη που αισθάνεται κάποιος για ένα άλλο άτομο, ακόμα και από την πρώτη οπτική επαφή. Σε μία τέτοια περίπτωση απουσιάζουν οι άλλες δύο συνιστώσες της αγάπης και κυριαρχεί η σωματική διέγερση.

Η θεωρία του Sternberg λειτουργεί ανακουφιστικά και λυτρωτικά, γιατί μας δείχνει πόσο διαφορετικές μορφές έχει η αγάπη και μας βοηθά, μέσα σε τόσες μορφές, να βρούμε κάπου να ακουμπήσουμε τη σχέση μας, να ανακαλύψουμε πού είμαστε με το ταίρι μας και πού θέλουμε να πάμε. Παράλληλα, η θεωρία αυτή απαντά στο ερώτημα γιατί κάποιοι άνθρωποι μεταμορφώνονται από τις σχέσεις τους και γιατί σε κάποιους άλλους αυτό δε συμβαίνει.

Η αγάπη που μεταμορφώνει θετικά, που προκαλεί αλλαγές τις οποίες κανένας γιατρός, φίλος, ψυχολόγος δεν μπορεί να καταφέρει, είναι εκείνη που μπορεί να γιατρέψει βαθύτερες πληγές, όχι σκεπάζοντάς τες σαν χανζαπλάστ, αλλά θεραπεύοντάς τες και αποκαθιστώντας τον τραυματισμένο συναισθηματικό ιστό.

Οι συγκλονιστικές αλλαγές που κάνουν έναν άνθρωπο να ανθίζει, το κόκκινο να είναι πιο κόκκινο –όπως λέει και ο Κραουνάκης, «πήρα κόκκινα γυαλιά και όλα γύρω σινεμά…» – είναι οι σχέσεις- «μοχλός», που μας πάνε παρακάτω, μας αλλάζουν, μας δυσκολεύουν, μας προκαλούν να βγάλουμε το καλύτερο από μέσα μας, να ψάξουμε τον βαθύτερο εαυτό μας, μας ξεβολεύουν και μας προχωρούν.

Είναι εκείνες που ποτέ δε θα σε αφήσουν όπως σε βρήκαν, ακόμα και όταν τελειώσουν – αν και στην ουσία το τέλος δίνεται μόνο εικονικά, καθώς η επίδραση του άλλου είναι τέτοια, που τον άλλον τον «κουβαλάς».

Όπως είπε εύστοχα και ο τραγουδιστής, «…under my skin…» Το έντονο συναίσθημα που γεννά αυτός ο έρωτας απαλλάσσει τον άνθρωπο από τη μεγάλη σκιά του θανάτου και της φθοράς, και οδηγεί σε μονοπάτια πνευματικής και ψυχικής ελευθερίας.

Η τριαρχική θεωρία του Sternberg φωτίζει την πολυπλοκότητα της αγάπης καθώς και τη δυναμική της εξελισσόμενης ποιότητάς της. Το στοιχείο της αγάπης είναι διαφορετικό σε μια σχέση, ανάλογα και με τη χρονική περίοδο. Όπως τα άτομα στο πέρασμα του χρόνου αλλάζουν, με τον ίδιο τρόπο μεταβάλλεται και η αγάπη που αισθάνεται ο ένας για τον άλλον. Τη συντροφική αγάπη είναι πολύ πιθανόν να τη συναντήσουμε σε μακροχρόνιες σχέσεις όπου η σωματική έλξη έχει περάσει στα μετόπισθεν, ενώ η κενή αγάπη αφορά τα άτομα που έχουν περιστασιακές σχέσεις, το γνωστό «one night stand».

Στον αντίποδα της θεωρίας του Sternberg στέκονται πολιτισμοί μη Δυτικοί (Ινδία κτλ.) όπου ο ρομαντικός έρωτας είναι έννοια ξένη. Ας μη βιαστούμε να τους λιθοβολήσουμε και ας αναλογιστούμε ότι η αντίληψη για τον έρωτα εμφανίζεται τον Μεσαίωνα, όπου οι κοινωνικοί φιλόσοφοι υπέδειξαν για πρώτη φορά ότι ο έρωτας θα πρέπει να αποτελεί προϋπόθεση του «μαζί» των ανθρώπων. Οι αντιλήψεις αυτές αποτελούσαν μια εναλλακτική προσέγγιση της ωμής σεξουαλικής επιθυμίας, η οποία μέχρι τότε αποτελούσε τον κύριο παράγοντα της σχέσης, του γάμου (Lewis, 1958· Haslett, 2004).

Η κινητήρια δύναμη του ρομαντικού έρωτα είναι μεγάλη και ας κρατήσουμε ότι ο ολοκληρωμένος έρωτας μαλακώνει τον άνθρωπο, γιατί η αγάπη είναι το βαθύτερο νόημα της ζωής. Είναι αυτό που ο Μπρετόν σε μια παράλληλη ανάγνωση είπε: Κάθε φορά που ένας άνθρωπος αγαπάει, τίποτε δεν μπορεί να τον κάνει να μη συνδεθεί με την ευαισθησία όλων των ανθρώπων.

Υπναγωγικές ψευδαισθήσεις

Οι υπναγωγικές ψευδαισθήσεις αποτελούν παραληρητικές εμπειρίες αντίληψης, που φαίνονται πολύ αληθινές. Εμφανίζονται, όταν το άτομο αποκοιμιέται συνήθως, αλλά και κάποιες φορές κατά την αφύπνιση.

Ο όρος υπνοπομπική περιγράφει την περίοδο κατά την οποία ένα άτομο προσπαθεί να ξυπνήσει. Υπναγωγική προσδιορίζεται η περίοδος κατά την οποία ένα άτομο αποκοιμιέται. Η ψευδαίσθηση είναι οτιδήποτε γίνεται αντιληπτό, αλλά δεν είναι πραγματικό. Υπάρχουν διάφορα είδη ψευδαισθήσεων (οσφρητικές, ακουστικές, οπτικές) κατά την οποία η εμπειρία αυτή βρίσκεται μόνο στο μυαλό ενός ατόμου.

Οι ψευδαισθήσεις που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του ύπνου γοητεύουν και προσελκύουν τους επιστήμονες, τους συγγραφείς και τους φιλοσόφους για πολλούς αιώνες. Οι έρευνες σχετικά με τις αιτίες και τη σύνδεσή τους με τα όνειρα είναι πολλές και συνεχίζουν να αυξάνονται.

Τι είναι οι υπναγωγικές ψευδαισθήσεις

Ενδιαφέροντα στοιχεία για τις υπναγωγικές ψευδαισθήσεις:

– Συχνά συνδέονται με μια διαταραχή του ύπνου, γνωστή ως ναρκοληψία.

– Αυτές οι ψευδαισθήσεις είναι σχετικά συνηθισμένες ανάμεσα σε εφήβους και νέους ενήλικες.

– Ένα αυστηρότερο πρόγραμμα ύπνου μπορεί να βοηθήσει, δηλαδή το να κοιμόμαστε και να ξυπνάμε συγκεκριμένες ώρες.

Ποιες είναι οι αιτίες;

Εκτός από τη ναρκοληψία, οι υπναγωγικές ψευδαισθήσεις μπορεί να προκληθούν από τη νόσο του Πάρκινσον ή τη σχιζοφρένεια. Η υπνοβασία, οι εφιάλτες, η υπνική παράλυση και άλλες παρόμοιες εμπειρίες είναι γνωστές ως παραϋπνίες. Τις περισσότερες φορές δεν υπάρχει συγκεκριμένη αιτία, αν και έχει δειχθεί ότι είναι και κληρονομικές.

Συμπτώματα

Ένα άτομο θα βιώσει έντονες ψευδαισθήσεις, καθώς αποκοιμιέται ή και αμέσως πριν αποκοιμηθεί. Αυτές μπορεί να είναι εικόνες, μυρωδιές, γεύσεις, ήχοι ή απτικά ερεθίσματα. Το άτομο μπορεί επίσης να νιώσει ότι κινείται, ενώ το σώμα του είναι στην πραγματικότητα ακίνητο. Αυτή η αίσθηση μπορεί να συνδέεται με μια αίσθηση ότι πέφτει ή ότι πετάει.

Οπτικές ψευδαισθήσεις

Οι πιο συνηθισμένες υπναγωγικές ψευδαισθήσεις είναι οι οπτικές. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν εικόνες ανθρώπων, ζώων ή κινούμενων αντικειμένων. Οι εικόνες μπορεί να είναι αρκετά περίπλοκες και διαστρεβλωμένες και ίσως να μη βγάζουν και κανένα νόημα / λογική.

Άλλα συμπτώματα

Κατά τη διάρκεια μιας υπναγωγικής ψευδαίσθησης, το άτομο γνωρίζει ότι είναι ξύπνιο. Οι εικόνες, οι ήχοι ή οι άλλες αισθήσεις μπορεί να διαρκέσουν κάποια λεπτά, κάτι που θα εμποδίσει το άτομο να αποκοιμηθεί. Αυτές οι ψευδαισθήσεις μπορεί να εμφανιστούν την ίδια στιγμή με μια υπνική παράλυση.

Διαφορά από τα όνειρα

Η βασική διαφορά ανάμεσα σε ένα όνειρο και στην υπναγωγική ψευδαίσθηση είναι ότι η δεύτερη γίνεται αντιληπτή ως πολύ πραγματική. Το άτομο εμφανίζεται σίγουρο για το ότι έχει δει ή νιώσει κάτι και αυτό μπορεί να αποδειχτεί αρκετά τρομακτικό ή να το συγχύσει πολύ.

Παράγοντες επικινδυνότητας

Υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα να βιώσει κανείς υπναγωγικές ψευδαισθήσεις. Έχουν την τάση να εμφανίζονται λιγότερο συχνά όσο μεγαλώνουμε και οι γυναίκες είναι περισσότερο πιθανό να τις βιώσουν, σε σύγκριση με τους άντρες. Αν κάποιος κάνει κατάχρηση αλκοόλ ή ναρκωτικών, είναι πολύ πιθανό να έχει εμπειρίες υπναγωγικών ψευδαισθήσεων. Η πάθηση αυτή επίσης συνδέεται με άγχος και αϋπνίες.

Πότε να επισκεφθείτε γιατρό

Οι υπναγωγικές ψευδαισθήσεις δεν αποτελούν συνήθως κίνδυνο για την υγεία σας. Υπάρχουν ορισμένες παθήσεις που έχουν συνδεθεί με αυτές τις ψευδαισθήσεις. Αν κάποιος παρουσιάζει κάποιο από τα ακόλουθα συμπτώματα, είναι καλύτερα να επισκεφθεί έναν γιατρό:

– Συμπτώματα ναρκοληψίας: Περιλαμβάνουν μυϊκή αδυναμία, έντονη υπνηλία κατά τη διάρκεια της μέρας και διαταραγμένο βραδινό ύπνο.

– Συμπτώματα σχιζοφρένειας: Περιλαμβάνουν τις παραισθήσεις φωνών, μπερδεμένες σκέψεις και απότομες αλλαγές στη συμπεριφορά.

– Συμπτώματα της νόσου Πάρκινσον: Περιλαμβάνουν τη βραδυκινησία, τη μυϊκή δυσκαμψία και το τρέμουλο των χεριών, αλλά και άλλων μερών του σώματος.

Μια ημικρανία μπορεί να προκαλέσει στον ασθενή την εντύπωση ότι βλέπει χρώματα, φώτα ή εικόνες που δεν υφίστανται. Αυτοί οι «οραματισμοί» ονομάζονται αύρες. Συνοδεύουν συχνά έναν έντονο πονοκέφαλο και διαφέρουν από τις ψευδαισθήσεις.

Οι υπναγωγικές ψευδαισθήσεις μπορεί να είναι αρκετά ενοχλητικές. Εμποδίζουν το άτομο να κοιμηθεί επαρκώς και προκαλούν στρες ή άγχος. Αν νιώθετε έντονα κάτι τέτοιο, είναι καλύτερα να επισκεφθείτε έναν γιατρό.

Ποιες είναι οι επιλογές θεραπείας;

Αν ένα άτομο νιώσει ότι μπορεί να ζήσει λειτουργικά με τις υπναγωγικές ψευδαισθήσεις, μπορεί και να μη χρειάζεται θεραπεία. Αν δεν υπάρχει κάποιο άλλο ιατρικό πρόβλημα, οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορεί να μειώσουν τη συχνότητα των ψευδαισθήσεων. Ο επαρκής ύπνος και η αποχή από ναρκωτικές ουσίες και αλκοόλ μειώνουν τη συχνότητά τους. Αν οι υπναγωγικές ψευδαισθήσεις προκαλούν διαταραγμένο ύπνο ή άγχος, ο γιατρός σας πιθανότατα να σας συνταγογραφήσει κάποια φαρμακευτική αγωγή.

Επιπλοκές

Όταν αυτές οι ψευδαισθήσεις δεν προκαλούνται από κάποια υποβόσκουσα πάθηση, συνήθως δεν έχουν μακροπρόθεσμες συνέπειες ή επιπλοκές. Οι πιο συνηθισμένες συνέπειες είναι ο διαταραγμένος ύπνος, το στρες ή το άγχος. Εντούτοις, οι υπναγωγικές ψευδαισθήσεις μπορεί να προκαλέσουν τρόμο στο άτομο, ξυπνώντας το ουρλιάζοντας ή φωνάζοντας, κάτι που επίσης επηρεάζει το/τη σύντροφο ή το/τη συγκάτοικο. Επιπλέον, μπορεί να υπάρξει ακόμα και τραυματισμός, το άτομο μπορεί να πέσει από το κρεβάτι. Τέτοια ζητήματα μπορεί να βλάψουν την υγεία και την ψυχική του ευεξία. Σε τέτοια περίπτωση, είναι καλύτερα να σκεφτεί κανείς την περίπτωση φαρμακευτικής αγωγής.

Η φυσιολογία των υπναγωγικών ψευδαισθήσεων

Κατά τη διάρκεια του ύπνου, πολλά μέρη του εγκεφάλου μένουν ακόμη ενεργά. Οι λειτουργίες της αναπνοής και της κυκλοφορίας του αίματος παραμένουν φυσιολογικές. Οι περισσότεροι άνθρωποι ονειρεύονται επίσης, αν και δεν μπορούν να θυμηθούν όλοι τα όνειρά τους. Οι λόγοι που ονειρευόμαστε δεν είναι ακόμα πλήρως κατανοητοί. Μπορεί να είναι για τον εγκέφαλο ένας τρόπος να ταξινομήσει τις πληροφορίες της ημέρας ή να ανακαλέσει μνήμες.

Ο οργανισμός κατά τη διάρκεια της νύχτας περνά από περιόδους βαρύτερου και ελαφρύτερου ύπνου. Τα όνειρα και κάποια είδη παραϋπνιών, όπως η υπνοβασία, εμφανίζονται κυρίως κατά τη διάρκεια βαθύτερου ύπνου. Καθώς ένα άτομο αποκοιμιέται ή ξυπνά, συνήθως το κάνει από την ελαφριά μορφή του ύπνου. Η ναρκοληψία μπορεί να κάνει ένα άτομο να εισέλθει κατευθείαν σε μια περίοδο βαθύτερου ύπνου ή να ξυπνήσει στη μέση του, κάτι που μπορεί να κάνει πιο έντονα αισθητά τα όνειρα ή τις ψευδαισθήσεις.

Οι επιστήμονες δεν είναι ακόμα βέβαιοι για το τι είναι αυτό που προκαλεί υπναγωγικές ψευδαισθήσεις στους ανθρώπους που δεν παρουσιάζουν ναρκοληψία. Μπορεί να εμφανίζονται για παρόμοιους λόγους, για την αλληλοεπικάλυψη ανάμεσα στα βαθύτερα και ελαφρύτερα μοτίβα ύπνου.

Συμπεράσματα

Οι υπναγωγικές ψευδαισθήσεις δεν έχουν συνήθως μακροπρόθεσμες παρενέργειες. Εμφανίζονται λόγω κάποιας υποβόσκουσας πάθησης ή λόγω ελλιπούς ύπνου και έντονου στρες. Η σωστή αντιμετώπιση (και συχνά η φαρμακευτική αγωγή) μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της συχνότητας των υπναγωγικών ψευδαισθήσεων. Οι σωστές αλλαγές στον τρόπο ζωής, επίσης, και ένα αυστηρότερο πρόγραμμα ύπνου με σωστή ξεκούραση είναι πολύ πιθανό να επιλύσει το πρόβλημα.

Πώς να μιλήσουμε σε κάποιον που είναι πάντα αμυντικός

Οι συγκρούσεις συμβαίνουν συχνά στις προσωπικές σχέσεις, στην εργασία, ακόμη και στο δημόσιο χώρο. Η τριβή μπορεί να είναι απαραίτητη, και μάλιστα υγιής κατά καιρούς.

Ωστόσο, όταν βιώνετε μια σύγκρουση με κάποιον που είναι αμυντικός, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη συζήτηση και το αποτέλεσμά της. Αντί να αποφεύγετε τις αντιπαραθέσεις με άτομα που επιδεικνύουν αμυντική συμπεριφορά, ίσως είναι καλύτερο να καταλάβετε γιατί το άλλο άτομο αντιδρά με τον τρόπο που αντιδρά και πώς να επικοινωνήσετε καλύτερα μαζί του.

Τι είναι η αμυντική συμπεριφορά

Η αμυντική συμπεριφορά είναι επιθετική ή υποχωρητική συμπεριφορά ως απάντηση σε αυτό που ένα άτομο αντιλαμβάνεται ως απειλή. Αυτό το είδος αντίδρασης σε ένα πρόβλημα μπορεί να είναι εύκολο να εντοπιστεί. Το ένστικτό σας σας λέει ότι η συζήτησή σας έχει στραφεί σε σημείο όπου το άτομο φαίνεται να απειλείται για κάποιο λόγο, είτε είναι άμεσα εμφανής είτε όχι.

Γιατί εκφράζεται αυτή η συμπεριφορά

Έρευνα από το 2020 έδειξε ότι οι άνθρωποι χρησιμοποιούν την αμυντικότητα για να δώσουν στον εαυτό τους μια ευκαιρία όταν κάνουν κάτι λάθος. Ένα άτομο μπορεί να γίνει αμυντικό επειδή:

– παραποιεί ή ξεχνά τι συνέβη

– μετατοπίζει την ευθύνη σε άλλους

– προσπαθεί να διατηρήσει την κοινωνική του θέση

– ελαχιστοποιεί τη ζημιά που προκλήθηκε

– αρνείται την ευθύνη

– απομάκρυνση από την κατάσταση.

Οι άνθρωποι μπορεί επίσης να γίνουν αμυντικοί λόγω άγχους. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να αντιδράσει αμυντικά επειδή αντιλαμβάνεται μια μη απειλητική κατάσταση ως απειλητική.

Πώς να επικοινωνήσουμε με ένα αμυντικό άτομο

Δεδομένου ότι δεν μπορείτε πάντα να αποφεύγετε τις συγκρούσεις, μπορεί να είναι χρήσιμο να λάβετε υπόψη σας αυτές τις συμβουλές και τα κόλπα για αποτελεσματική επικοινωνία, ειδικά με κάποιον αμυντικό.

Αυξάνουμε την αυτεπίγνωση

Πριν μπορέσετε να εστιάσετε στις αντιδράσεις των άλλων στις συγκρούσεις, είναι καλύτερο να αναπτύξετε την αυτογνωσία σας. Πώς αντιδράτε σωματικά και συναισθηματικά στην κατάσταση και στις αντιδράσεις των άλλων ανθρώπων;

Η κατανόηση του εαυτού σας μπορεί να σας βοηθήσει να ρυθμίσετε τα δικά σας συναισθήματα καθώς και να αποσαφηνίσετε παρεξηγήσεις. Επιπλέον, είναι γενικά καλή ιδέα να παραμένετε ανοιχτόμυαλοι στις ιδέες και τις προοπτικές των άλλων. Η αυτογνωσία θεωρείται μια πτυχή της συναισθηματικής νοημοσύνης (ΣΝ). Η έρευνα δείχνει ότι η ΣΝ:

– αναπτύσσει ευέλικτες μεθόδους αντιμετώπισης. Αυτές εφαρμόζονται στις κοινωνικές προκλήσεις, το κοινωνικό στρες και τις διαπροσωπικές συγκρούσεις.

– ενισχύει τη συναισθηματική ρύθμιση. Βοηθά στη μείωση των αρνητικών συναισθημάτων σας, ενώ αυξάνει τα θετικά συναισθήματα.

– αναπτύσσει υποστηρικτικά κοινωνικά δίκτυα. Αποκτάτε μεγαλύτερη επίγνωση της ποιότητας των σημερινών κοινωνικών σας σχέσεων και του τρόπου με τον οποίο μπορείτε να τις βελτιώσετε κινούμενοι προς τα εμπρός.

Δηλώσεις με το «Εγώ»

Μία από τις πιο αποτελεσματικές μεθόδους επικοινωνίας με ένα αμυντικό άτομο είναι η χρήση δηλώσεων «εγώ». Αυτό σημαίνει ότι διαμορφώνετε τα αποτελέσματα της κατάστασης γύρω από την προσωπική σας εμπειρία και όχι στο τι έκανε λάθος το άλλο άτομο ή τι μπορεί να σημαίνει αυτό για εκείνον ως άτομο.

Για παράδειγμα, «τα λόγια σου με έκαναν να νιώσω ότι κάνω πάντα κακή δουλειά ή ότι δεν μπορώ να ικανοποιήσω τις ανάγκες σου», μπορεί να βοηθήσει ένα αμυντικό άτομο να καταλάβει καλύτερα πώς νιώθουμε, σε σχέση με το «είσαι πραγματικά πολύ κακός επειδή μου φώναξες!».

Απομακρυνόμαστε

Η αποφυγή της σύγκρουσης δεν είναι πάντα υγιής. Ωστόσο, όταν τα συναισθήματα είναι πολύ έντονα, μπορείτε να απομακρυνθείτε ή να αποφύγετε προσωρινά το άλλο άτομο. Στη συνέχεια, μπορείτε να προσεγγίσετε ξανά το θέμα όταν και οι δύο πλευρές είναι ήρεμες και έτοιμες να το αντιμετωπίσουν με πιο ανοιχτό μυαλό.

Ένας μεσολαβητής μπορεί επίσης να είναι χρήσιμος για την επίλυση του θέματος. Αν πιάνετε τον εαυτό σας να τρέφεται από τον θυμό του άλλου ατόμου και να γίνεται ακόμα πιο θυμωμένος ως απάντηση, ίσως ένα τρίτο μέρος μπορεί να προσεγγίσει το θέμα.

Αποφεύγουμε τον ανταγωνισμό

Προσπαθήστε να παραμείνετε μη ανταγωνιστικοί όταν πλησιάζετε κάποιον σε άμυνα. Όταν η ενέργειά σας είναι ανταγωνιστική, ο τόνος σας μπορεί να παρερμηνευτεί ως επιθετικός ή μη συνεργάσιμος, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει την αύξηση της έντασης από την άλλη πλευρά. Εξετάστε το ενδεχόμενο να αντιδράσετε με ανταγωνιστικό ή δυναμικό τρόπο μόνο όταν υπάρχει έκτακτη ανάγκη, όπως όταν κάποιος κινδυνεύει ή όταν υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες για την ασφάλεια.

Προσαρμοζόμαστε, εντός λογικών ορίων

Όταν προσαρμόζεστε σε μια αμυντική συμπεριφορά, πιθανότατα δεν θα ικανοποιήσετε τις ανάγκες σας. Ωστόσο, μπορεί να είναι πρακτικό όταν:

– ένα άτομο κάνει λάθος

– το θέμα είναι πιο σημαντικό για τους άλλους

– η διευθέτηση της σύγκρουσης είναι πιο σημαντική από τη διαφωνία.

Ίσως είναι καλύτερο να μην χρησιμοποιείτε συνεχώς αυτή την αντίδραση σε διαφωνίες με το ίδιο άτομο, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε δυσαρέσκεια και να επηρεάσει αρνητικά τη σχέση μακροπρόθεσμα.

Συμβιβασμός

Όταν συμβιβάζεστε, αποφασίζετε να διαπραγματευτείτε ο ένας με τον άλλον. Ο συμβιβασμός είναι συχνά ο καλύτερος τρόπος δράσης όταν η διευθέτηση μιας σύγκρουσης είναι πιο σημαντική από το να πάρετε αυτό που θέλετε.

Ωστόσο, αυτή η μέθοδος μπορεί να είναι περιοριστική, επειδή μπορεί να εστιάζετε σε τρόπους να λυγίσετε που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο κάποιες από τις ανάγκες σας, ενώ προσπαθείτε να ικανοποιήσετε τις ανάγκες του άλλου. Γι’ αυτό μπορεί να μην είναι τόσο χρήσιμη στρατηγική ειδικά όταν σας ωθεί σταθερά στο να υποχωρήσετε ή να συμβιβαστείτε.

Να προστατεύεις τα όνειρά σου

Αν έχεις ένα όνειρο, προστάτεψέ το!

Ανάθρεψέ το με τη μουσική που αγαπάς, με ποίηση ερωτική, με εμπνευσμένη λογοτεχνία. Γαλούχησέ το με προσοχή, με φροντίδα, υπομονή κι επιμονή… όπως θα μεγάλωνες ένα μικρό παιδί. Εννιά μήνες περιμένουμε ένα παιδί να έλθει στον κόσμο, άλλα εννέα χρόνια για να μπορέσει να μιλήσει λογικά και ακόμα εννιά χρόνια για να γίνει ώριμος ενήλικας, έτοιμος να υπηρετήσει τον κόσμο. Το όνειρο χρειάζεται λιγότερο επίπονη δουλειά και συντομότερο χρονικό διάστημα για να ωριμάσει. Μα οφείλεις να του αφιερώσεις κάποιο χρόνο… και να το προστατέψεις απ’ το θανάσιμο μικρόβιο που ονομάζεται δυσπιστία.

Τη στιγμή που δεις καθαρά το όνειρό σου και πιστέψεις αληθινά σ’ αυτό, αρχίζει να αναπτύσσεται. Όσο περισσότερο στοχεύεις σ’ αυτό και το θρέφεις με αγάπη και φροντίδα, τόσο επιταχύνεις την ανάπτυξή του. Και μια μέρα, χωρίς καλά – καλά να προλάβεις να το καταλάβεις, το βλέπεις μπροστά στα μάτια σου να παίρνει σάρκα και οστά. Και είναι τόσο ζωντανό, τόσο σπουδαίο, τόσο απαράμιλλα όμορφο, τόσο θεσπέσιο… που σ’ αφήνει ξέπνοο στην θέα του.

Αν έχεις ένα όνειρο…

Οι αθώες γονεϊκές εντολές που γίνονται δυνάστες της ενήλικης ψυχής

Όλοι οι γονείς θέλουν το καλό του παιδιού τους και μέχρι τώρα δεν έχω συναντήσει κανέναν που να μην το θέλει. Στην προσπάθειά τους να το προστατεύσουν από τους κινδύνους καθώς μεγαλώνει, του λένε τι να κάνει, πως να φερθεί και τι να προσέχει.

Όταν οι γονείς μιλήσουν στη γλώσσα που καταλαβαίνει και ανάλογα με την ηλικία του για τον κόσμο και τους ανθρώπους, τότε η γονεϊκή ανατροφή και οι οικογενειακές σχέσεις γίνονται πολύ πιο εύκολες.

Το παιδί κατανοεί τους λόγους για τους οποίους πρέπει να αποφύγει ή να επιλέξει κάτι και αυτή η επιχειρηματολογία μένει στο μυαλό του βοηθώντας το να το ενσωματώσει στη λογική του και να μπολιάσει πάνω σε αυτήν.

Σε πολλές όμως περιπτώσεις, όπως έχουμε δει και στις οικογενειακές θεραπείες, οι γονείς είτε επειδή είναι κουρασμένοι, είτε επειδή ματαιώνονται από τον γονεϊκό ρόλο, είτε γιατί έτσι έχουν μάθει από τη δική τους οικογένεια είτε κυρίως γιατί η σχέση μεταξύ τους δεν είναι πια ζευγαρική αλλά τυπικά γονεϊκή, νομίζουν ότι γονέας σημαίνει να είσαι ένα πρόσωπο εξουσίας που δίνει προστατευτικές μεν, εντολές δε και αρκετές φορές προσταγές, χωρίς εξήγηση και χωρίς αντίρρηση.

Άλλωστε ένα πρόσωπο εξουσίας δεν μπορεί να αμφισβητηθεί, ειδικότερα όταν διαπραγματεύεται την αγάπη του μέσα από την υπακοή των εντολών του.

Το παιδί δε γνωρίζει τι συμβαίνει (άλλωστε και ο ίδιος ο γονέας δεν γνωρίζει τι συμβαίνει μέσα του και συνεχίζει αυτοματοποιημένα το οικογενειακό μοτίβο που έχει κληρονομήσει). Ξέρει μόνο ότι πρέπει να ακολουθεί πιστά τις εντολές, δεν έχει σημασία που οδηγούν, αν είναι σωστές ή αν υπάρχει άλλη επιλογή.

Η αγάπη του γονέα θα χαθεί, η μοναξιά παραμονεύει και η ζωή απειλείται αν δεν τηρηθούν απαρέγκλιτα οι εντολές. Και έτσι το παιδί, μαθαίνει να ζει πλαισιωμένο με εξουσιαστικές εντολές που έχουν ντυθεί με το μανδύα της προστασίας.

Αυτές οι εντολές, θα σκεφτείτε ότι είναι μόνο απλές λέξεις που θα ξεχαστούν μέσα στα χρόνια. Λάθος. Στην ουσία τους είναι πέρα για πέρα ψυχολογικά καταπιεστικές. Τις συναντώ στους ενήλικους που τις θυμούνται σαν να ήταν χθες: «Να προσέχεις εκεί έξω (από το σπίτι) γιατί συμβαίνουν μόνο άσχημα πράγματα!», «Θα το κάνω εγώ για σένα, εσένα δε σώνει ο νους σου!», «Γίνε επιτέλους άνθρωπος!», «Μαζέψου στο σπίτι, αυτά δεν είναι για σένα!», «Εσύ είσαι το όμορφο παιδί, η αδερφή σου είναι το έξυπνο!», «Μόνο εσένα έχω, εσύ θα με γηροκομήσεις»…

Με το πρώτο άκουσμα, αυτές οι λέξεις ίσως ακούγονται τρυφερές, προστατευτικές ή και αποποιητικές ευθυνών, άλλωστε ποιο παιδί δεν θα ήθελε να έχει τον γονιό του να τον βοηθά και να του δίνει έτοιμη τη λύση;

Το πρόβλημα ξεκινά όταν το ενήλικο «παιδί» δεν μπορεί πια να έχει το γονέα δίπλα του για να του λύσει τα προβλήματα και πρέπει να τα διαχειριστεί μόνο του. Θέλει να τα λύσει, μπορεί όμως; Δύσκολο καθώς έχει μάθει να ζει μέσα από αυτές τις εντολές που του τονίζουν συνεχώς στα αυτιά σου το ψυχολογικό νόημα που κρύβουν όλες αυτές οι φράσεις: «Μόνο στο σπίτι μπορείς να βρεις προστασία, έξω παραμονεύει ο θάνατος», «Είσαι ανίκανος να το κάνεις μόνος/η σου», «Είσαι άχρηστος», «Δεν θα τα καταφέρεις ποτέ μόνος σου», «Θα πρέπει να υπακούς την αδερφή σου γιατί εσύ είσαι χαζή/ος», «Αν φύγεις ποτέ από δίπλα μου, θα πεθάνω και θα το έχεις για πάντα βάρος στην ψυχή σου για πάντα».

Η ιδέα που σχηματίζει το ενήλικο παιδί για τον εαυτό του, μέσα από αυτές τις εντολές, βλέπουμε πολύ καλά ποια είναι: είναι άχρηστο, ανίκανο, δεν πρόκειται να καταφέρει τίποτα μόνο του, πρέπει να έχει ανάγκη τους γονείς του πάντα (γιατί μόνοι τους δεν μπορούν να αντέξουν ο ένας τον άλλον) και ενοχοποιημένο αν κάνει κάτι που του αρέσει και δεν εγκρίνεται από τους γονείς του.

Συνήθως, η πρώτη επανάσταση γίνεται στην εφηβεία και αν υπάρξει εκεί η κατάλληλη παρέμβαση, μπορεί να προληφθούν διάφορες καταστάσεις και να μην εκδηλωθούν χειρότερες συμπεριφορές ή ψυχολογικές δυσκολίες αργότερα.

Η ζωή όμως προχωρά και δεν σταματά σε εντολές. Το παιδί γίνεται ενήλικος που πρέπει να αναλάβει υποχρεώσεις πλέον μόνο του.

Οι απαιτήσεις είναι καθημερινές και σε όλους τους τομείς: στις σπουδές, στην επαγγελματική σταδιοδρομία, στις διαπροσωπικές σχέσεις και στη σχέση με τον εαυτό – αυτοεκτίμηση και αισιόδοξη ματιά στον κόσμο.

Οι δεξιότητες δεν έχουν δημιουργηθεί ώστε να αντιμετωπιστούν ακόμη και τα πιο απλά θέματα της καθημερινότητας.

Οι σχέσεις φοβίζουν, η εργασία είναι δυσφορική και ο εαυτός είναι ένα μπέρδεμα: δεν ξέρει τι θέλει, γιατί το θέλει και πώς το θέλει. Αδιέξοδο. Η ζωή περνά μπροστά του και χάνεται, θέλει να την αρπάξει, να τη γευθεί, να την απολαύσει και να τη χαρεί αλλά δεν μπορεί. Κάθε επιθυμία, ισοδυναμεί με απαγόρευση.

Πώς μπορεί να προχωρήσει στη ζωή, αφού δεν έχει κάποιον να του δείξει που να πάει;

Πώς μπορεί να κάνει σχέσεις, αφού δεν ξέρει τι θέλει από το σύντροφό του;

Πώς μπορεί να διεκδικήσει καλύτερη θέση εργασίας, όταν δεν πιστεύει αυτό που έχει καταφέρει μέχρι τώρα;

Πώς να συνυπάρξει ισότιμα με ανθρώπους της ίδιας ηλικίας, όταν το μόνο που έχει μάθει είναι να βρίσκεται με μεγαλύτερους που έχουν πάντα δίκιο γιατί αυτός δεν γνωρίζει τι είναι το σωστό;

Πώς να αντέξει να κοιτάξει βαθιά μέσα του, όταν αυτό που βλέπει είναι την ψυχολογική εντολή του γονιού να τον κατηγορεί;

Που να βρει νόημα να διοχετεύσει την αυθεντική επιθυμία του…;

Και ξαφνικά μία ημέρα, η χύτρα σκάει, το καπάκι τινάζεται στον αέρα, τα νερά χύνονται και τσουρουφλίζουν όποιον πάει να την αγγίξει: αγχωτικά συμπτώματα, κρίσεις πανικού, ταχυκαρδίες, ψυχοσωματικά συμπτώματα, εντάσεις, απόσυρση, ενοχοποίηση, θυμός χωρίς προφανή λόγο και χιλιάδες σκέψεις, σκέψεις, σκέψεις συνέχεια…

Ο εαυτός δεν ελέγχεται, το οξυγόνο λιγοστεύει, πνίγεται στα ρηχά νερά της ζωής, που να σκεφτεί να βουτήξει στα βαθιά;

Συνεχώς τριβελίζουν οι γονεϊκές εντολές μέσα του, κάθε φορά που επιχειρεί να κάνει ένα βήμα, ενεργοποιείται ο μηχανισμός ασφαλείας του γονέα και τον σταματά.

Αν συνεχίσει, θα το κάνει με τη λογική, ενώ το συναίσθημα λέει όχι. Γιατί το συναίσθημα έχει κάτι το παιδικό και αποζητά την ασφάλεια του γονέα. Χωρίς αυτόν, δεν μπορεί να υπάρξει ζωή, επομένως η μόνη λύση είναι η οικειότητα της ασφάλειας της παιδικής πατρίδας. Όλα εκεί γυρίζουν.

Αποκρυπτογραφούμε συχνά το παραπάνω οικογενειακό μοτίβο.

Αν μείνουμε μόνο στα συμπτώματα και τα καταστείλουμε, έχουμε γίνει συνένοχοι με τους γονείς, του έχουμε κάνει μία ένεση με ιό και τον έχουμε καταδικάσει να ζει σαν ζόμπι, να ζει αλλά να μην το ξέρει.

Όχι, η ευθύνη μας δεν μας επιτρέπει να μείνουμε στα συμπτώματα όταν η επιθυμία είναι αυτή που βράζει μέσα στην ψυχή του ανθρώπου και θέλει να επαναστατήσει για να βγει μπροστά.

Τα συμπτώματα μιλούν για τον ίδιο τον άνθρωπο που στέκεται μπροστά μας και παλεύει με κάτι διπλό: παιδί σε σώμα του ενηλίκου, την οικειότητα του παρελθόντος με την αγωνία του μέλλοντος, την ανάγκη να κοιτά με ασφάλεια τη ζωή με τον κίνδυνο να τη ζήσει…

Είναι η επιθυμία για τη ζωή που θέλει να ζήσει, που του αναδεικνύουμε μέσα από αυτό το δίπολο.

Η ευθύνη να ζήσει τη ζωή που θέλει το ίδιο το πρόσωπο αντί για τη ζωή που οι γονείς του έχουν θέλουν να ζήσει για εκείνους.

Είναι τότε που οι τυραννικές γονεϊκές εντολές δεν φοβίζουν και δεν απειλούν πια γιατί αυτό που θα χάσει, είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό που θα κερδίσει αν παραμείνει να τις υπακούσει.

Η ζωή που βλέπει να ζουν οι άλλοι άνθρωποι, δεν είναι πια φαντασιωσική αλλά έχει γίνει πραγματικότητα γιατί η αυτοπεποίθηση έχει πάρει το χώρο της και πλέον ορίζει τις σκέψεις και τις συμπεριφορές.

Ο κόσμος δεν είναι τρομακτικός αλλά γίνεται επιλέξιμος, καθώς πλέον το νόημα της ζωής έχει βρεθεί και μπορεί πια να διακρίνει τι είναι αυτό που τον εκφράζει και θέλει να ακολουθήσει, αντί για πριν που η κατανάλωση της ζωής γέμιζε ένα βαρέλι χωρίς πάτο.

Τα δεσμά από τις εντολές έχουν σπάσει και χωρίς ενοχή, μπορεί να κοιτάζει πίσω συγχωρητικά στους γονείς, δίνοντας πλέον προτεραιότητα στις επιθυμίες που περιμένουν να ανακαλυφθούν.

Μην υποτάσσεσαι στα λιγοστά, διεκδίκησε τη ζωή σου και επιζήτα όλα εκείνα που θεωρείς πως σου αξίζουν

Μην υποτάσσεσαι στα λιγοστά, διεκδίκησε τη ζωή σου και επιζήτα τα πολλά, όλα εκείνα που θεωρείς πως σου αξίζουν. Όλα εκείνα που θα σε κάνουν ευτυχισμένο και δεν αναφέρομαι μόνο στα υλικά αγαθά, μα σε εκείνα που θα μεταμορφώσουν τη ζωή σου, την ύπαρξή σου όλη. Αυτά τα οποία ονειρεύτηκες κάποτε για σένα τον ίδιο. Αυτά που χάραξες στο είναι σου και ζωγράφισες βαθιά μέσα στη ψυχή σου. Εκείνα τα όνειρα που σκεπάστηκες τα βράδια σαν ήσουν μικρό παιδί και σε ακολούθησαν στον ξύπνιο σου, μέχρι τώρα.

Να μην συμβιβάζεσαι στα λιγοστά, διεκδίκησε τη ζωή σου και μη παρακαλάς κανέναν. Μην υποτάσσεσαι στα μικρά, τα ασήμαντα και τα φθηνά που σου πλασάρουν οι άλλοι. Τα λίγα που σου πουλούν οι εγωιστές και παρτάκηδες, για ακριβά και τα φτωχά που σου προσφέρουν σαν να είναι δήθεν χρυσά. Μη σκύβεις το κεφάλι σαν να μην αξίζεις τα πολλά της ζωής σου και μην τους παρακαλάς για τα ψίχουλα που έχουν να σου δωρίσουν. Προπάντων, μη ζητάς την ελεημοσύνη τους και μην αρκείσαι στα ψεύτικά τους λόγια. Διεκδίκησε αυτό που σου αξίζει, δίχως εκπτώσεις και αναστολές.

Διεκδίκησε όλα εκείνα που θα αγαλιάσουν την ψυχή σου και θα ζεστάνουν την καρδιά σου, εκείνα που θα γιατρέψουν τις πληγές σου και θα τις επουλώσουν. Θα ομορφύνουν την κάθε σου στιγμή και θα γκρεμίσουν τους φόβους και τις ανασφάλειές σου. Θα φέρουν την άνοιξη μέσα στο καταχείμωνό σου και το φως μέσα στα σκοτεινά σου σημάδια.

Επαναστάτησε, διεκδίκησε πολέμησε και πάλεψε για σένα, γιατί η ζωή σου δε κερδίζεται δίχως να δώσεις καμία μάχη. Τίποτα δε σου προσφέρεται απλόχερα δίχως κόπο. Μην το αναβάλλεις και μη φοβάσαι γιατί η δύναμη που κρύβεις μέσα σου είναι ολόκληρη η ύπαρξή σου.

Δεν κυνηγάω ανθρώπους. Όσοι με νοιάζονται είναι εδώ

Έχουμε βιώσει διάφορες καταστάσεις στη ζωή μας, στις οποίες οι ανάγκες μας για ανθρώπινη υποστήριξη ήταν μεγάλες. Νιώθαμε μετέωροι, ευάλωτοι, λυπημένοι και ανίκανοι να διαχειριστούμε πράγματα, χωρίς τη συνδρομή, τη συμβολή και τη χείρα βοηθείας εκείνων που τους νιώθαμε οικείους και άξιους να σταθούν δίπλα μας.

Δεν ήταν όμως λίγες οι φορές που εκείνοι που εμείς νομίζαμε αρωγούς, δεν ήταν παρά μια απόμακρη ανάμνηση, άνθρωποι που δεν νοιάζονταν πραγματικά, άνθρωποι χωρίς κατανόηση, τουλάχιστον για εμάς τους ίδιους.

Το να κυνηγάμε ανθρώπους που δεν επιθυμούν να μείνουν στη ζωή μας, είναι χάσιμο χρόνου και ο χρόνος μας είναι πολύτιμος. Το να τρέχουμε πίσω από εκείνους που δεν ανταποκρίνονται στο κάλεσμά μας, είναι αναξιοπρεπές και απογοητευτικό για τον ίδιο μας τον εαυτό και δε χωρά δεύτερη σκέψη.

Από αυτούς τους ανθρώπους, με ψυχικό σθένος όσο κι αν μας πονάει, απομακρυνόμαστε. Δεν είναι τίποτα άλλο, παρά μονάχα ένα απατηλό όνειρο η βοήθειά τους και εφόσον δεν επιθυμούν αν τη προσφέρουν, δεν έχει νόημα να την αποζητούμε διακαώς.

Οι άνθρωποι που πραγματικά μας αγαπούν, εκείνοι που μας νοιάζονται, που είναι έτοιμοι θα μας προσφέρουν την αγκαλιά τους σε κάθε μας δυσκολία, που θα φροντίσουν τις πληγές μας χωρίς ενδοιασμούς, που θα σταθούν ακλόνητα πλάι μας να μας στηρίξουν, οι ακοίμητοι φρουροί μας όταν τους έχουμε ανάγκη και χωρίς να το ζητήσουμε σπεύδουν να δηλώσουν την παρουσία τους, οι φύλακες άγγελοί μας, δεν θα χρειαστεί ποτέ να τους κυνηγήσουμε, να τους παρακαλέσουμε, να τους ζητήσουμε το παραμικρό.

Νιώθουν την ανάγκη μας, συμπάσχουν στο πρόβλημά μας και μοιράζονται τις ανησυχίες μας, χωρίς να προσδοκούν σε τίποτα. Είναι εκείνοι που θέλουμε να παραμείνουν στη ζωή μας, είναι εκείνοι που πραγματικά αξίζουν να είναι φίλοι μας, είναι εκείνοι που σιωπηρά αντιλαμβάνονται κάθε τι μας αφορά, είναι εκείνοι που πάντα θα είναι δίπλα μας.

Αντί να κυνηγάμε χίμαιρες, αντί να προσκολλάμε σε ανθρώπους που δεν μας νιώθουν, αντί να εθελοτυφλούμε και να δίνουμε συνεχώς δεύτερες ευκαιρίες, γυρίζουμε σελίδα και ενισχύουμε τις σχέσεις που άντεξαν στο χρόνο, με τους ανθρώπους που παρέμειναν πιστοί δίπλα μας, σε κάθε μας δοκιμασία.

Οι άνθρωποι που δεν επιθυμούν να μείνουν πλάι μας, όσες υποχωρήσεις κι αν κάνουμε, όσα ελαφρυντικά κι αν δώσουμε, κάποια στιγμή θα φύγουν από κοντά μας, χωρίς ενδοιασμούς. Θα ανοίξουν τα φτερά τους και θα ταξιδέψουν σε άλλα μέρη μακριά μας, χωρίς επιστροφή.

Σίγουρα σε μια οποιαδήποτε μορφή σχέσης, πρέπει να προσπαθείς, να θυσιάζεις, να προσφέρεις και να αφοσιώνεσαι χωρίς να απαιτείς και ο άλλος να λειτουργεί έτσι. Όταν όμως δίνεις συνεχώς χωρίς ανταπόκριση όταν εσύ έχεις ανάγκη, σπαταλάς τον εαυτό σου χωρίς αντίκρισμα, έρχεται η στιγμή που έχεις κουραστεί να υπομένεις και επωμίζεσαι λάθη που δεν έχεις διαπράξει. Και εκεί είναι που απαιτούνται δραστικές αποφάσεις, αποφάσεις ζωής!

Παύω να κυνηγώ ανθρώπους. Όσοι με νοιάζονται, είναι δίπλα μου και νιώθω αισθητή την παρουσία τους!

Γι’ αυτό λοιπόν, αγάπησε τον εαυτό σου και τους ανθρώπους εκείνους που άντεξαν στον χρόνο. Όσο για τους άλλους μη λυπάσαι, είναι οι ίδιοι υπεύθυνοι που δεν άδραξαν την ευκαιρία που τους πρόσφερες.

Νικολό Μακιαβέλι: Η τύχη ορίζει τις μισές μας πράξεις

Στο απόσπασμα που ακολουθεί από τον «Ηγεμόνα» ο Νικολό Μακιαβέλι γράφει για την τύχη και πώς επηρεάζει την ζωή των ανθρώπων:

Ο πολύς κόσμος πιστεύει πως η ζωή μας εξαρτάται κυρίως είτε από το Θεό είτε από την τύχη.

Η αλήθεια είναι πως η τύχη ορίζει τις μισές μας πράξεις αλλά αφήνει σε μας να κανονίσουμε τις άλλες μισές.

Η τύχη είναι σαν τα καταστροφικά εκείνα ποτάμια που όταν αγριεύουν κατακλύζουνε κάμπους, τσακίζουνε δέντρα και κτίσματα, σηκώνουν το χώμα και το πάνε μίλια μακριά και οι πάντες κάνουν τόπο στην ορμή τους χωρίς να μπορούν να την ανακόψουν.

Όπως οι άνθρωποι στους γαληνεμένους καιρούς λαβαίνουν τα μέτρα τους και φτιάχνουν προχώματα και φράγματα για τα άγρια ποτάμια, ώστε όταν φουσκώσουν να μη σταθεί τόσο ξέφρενη και Βλαβερή η ορμή τους, έτσι πρέπει να κάνουν και με την τύχη.

Η τύχη στρέφει την ορμή της εκεί που δεν υπάρχει αξιοσύνη, επειδή ξέρει πως εκεί δε φτιάχτηκαν προχώματα και φράγματα για να τη βαστάξουν.

Είναι συχνό το φαινόμενο να ευτυχεί σήμερα ένας Ηγέτης και αύριο να καταστρέφεται χωρίς για αυτό να φταίει κάποια αλλαγή στην αξιοσύνη ή στο χαρακτήρα του.

Είναι καλότυχος ο Ηγέτης που έτυχε να συνταιριάξει τον τρόπο να μπορεί να πολιτεύεται ανάλογα με τη φυσιογνωμία των καιρών κι αλίμονο σε εκείνον που στα φερσίματά του διχογνωμούν οι καιροί.

Σημασία δεν έχει στην επιτυχία του Ηγέτη αν επιδιώκει τους σκοπούς του με περίσκεψη ή πέφτει με τα μούτρα σ’ αυτούς, αν ασκεί βία ή με τέχνη κυβερνά, αν έχει υπομονή ή βιάζεται. Σημασία έχει αν από τύχη ή επιλογή η εκάστοτε συμπεριφορά του ταιριάζει με τις επιταγές των καιρών.

Είναι προτιμότερο λοιπόν να είσαι στη ζωή σου ορμητικός παρά επιφυλακτικός.

Προτροπές για μελλοντικούς ηγέτες

Ο θεός δε θέλει να κάνει τα πάντα για λογαριασμό μας για να μη μας στερεί την ελευθερία της βούλησης και το μεγαλείο της δόξας που μας ανήκει. Μπορεί λοιπόν ο θεός να ανοίξει τη θάλασσα να περάσουμε, να στείλει ένα σύννεφο να μας δείξει το δρόμο, να κάνει μια πέτρα να βγάλει νερό, να βρέξει μάννα εξ ουρανού. Όμως, τα υπόλοιπα πρέπει να τα κάνουμε εμείς, μόνοι.

Νικολό Μακιαβέλι, Ο Ηγεμόνας

Έναρξη Δημοσιογραφικού Αυνανισμού

Οἱ καλοὶ δημοσιογράφοι ἀρχίζουν νὰ σᾶς ἐνημερώνουν ἀπὸ τώρα (προνάρκωση), γιὰ τὰ μέλλοντα νὰ συμβοῦν. Πῶς τὸ ξέρουν; Δὲν εἶναι μυστικό, εἶναι μᾶλλον παλιὸ ἀλλὰ εἴπαμε: Τὸ χρυσόψαρο, αὐτὸ τὸ πολὺ ὄμορφο ὑδρόβιο ἔχει ἕνα ἰδιαίτερο χαρακτηριστικὸ γνώρισμα ποὺ ἔχει νὰ κάνῃ μὲ τὴν μνήμη του ἡ ὁποία …

Τὸν 𝚽𝛆𝛃𝛒𝛐𝛖ά𝛒𝛊𝛐 𝛕𝛐𝛖͂ 𝟐𝟎𝟐𝟏, ὁ γνωστός σας «φιλάνθρωπος» εἶχε προειδοποιήσει -μᾶλλον σᾶς εἶχε ένημερώσει- γιὰ τὴν πλανδημία ποὺ θὰ ἔλθῃ μετὰ τὴν πρώτη ποὺ ὅλοι μας ξεσαλώσαμε καὶ νομίζετε τώρα ὅτι τελείωσε, ἐπειδὴ ὅπως εἴπαμε: «…τὸ χρυσόψαρο» (Ἕνα διάλειμμα γιὰ τὸ καλοκαίρι καὶ τὰ κεφάλια μέσα ἀπὸ Σεπτέμβριο). Ἔτσι ἔπιασαν δουλειὰ ἀπὸ τώρα λοιμωξιολόγοι, μαϊντανοὶ καὶ πολιτικὲς κοπριές μὲ ὑπονοούμενα καὶ χλιαρὲς ἀναφορές. Ἡ κλιμάκωση θὰ γίνῃ βάσει τοῦ πρωτοκόλλου ποὺ δὲν γνωρίζουμε ἐμεῖς ἀλλὰ οὔτε καὶ ἐκεῖνοι. Ὅλοι περιμένουν ἐντολὲς ἀπὸ … κάπου. Τὸ μόνο ποὺ θὰ ἔσωνε τὶς κοινωνίες θὰ ἦταν ἕνα καὶ μοναδικὸ ἁπλὸ πρᾶγμα. Τὰ μέλη της νὰ μποροῦν νὰ σκεφτοῦν στοιχειωδῶς, δυστυχῶς ὅμως, ἀκόμη κι αὐτὸ φαντάζει ἀκατόρθωτο.

Εἶναι γνωστὸ πλέον σὲ ὅλους ὅτι ἡ μάθηση, τὸ σχολεῖο γιὰ τὸ εὐρὺ κοινὸ ξεκίνησε μὲ ἀργοὺς ῥυθμοὺς στὴν ἀρχαιότητα μὲ τὸ θέατρο. Οἱ ἄνθρωποι ἐμορφώνοντο γιὰ τὶς συμπεριφορὲς καὶ τοὺς τρόπους της κοινωνίας παραδειγματιζόμενοι ἀπὸ τὶς θεατρικὲς παραστάσεις ποὺ εἶχαν αὐτὸν τὸν σκοπό, δηλαδὴ νὰ «δείξουν» στοὺς ἀνθρώπους αὐτὰ ποὺ συμβαίνουν στὴν ζωή, νὰ παραδειγματιστοῦν καὶ νὰ σκεφτοῦν ὑποκαθιστῶντας μὲ τὸ μυαλό τους τοὺς ῥόλους τῶν ἠθοποιῶν σὰν νὰ ἦταν οἱ ἴδιοι ποὺ συμμετεῖχαν στὸ δρώμενο. Ἡ λέξη ἀπὸ μόνη της «ἠθοποιὸς» (ἦθος + ποιῶ) σημαίνει αὐτὸν ὁ ὁποῖος φτιάχνει, δημιουργεῖ τὰ ἤθη, δηλαδὴ τοὺς τρόπους τῶν ἀνθρώπων καὶ κατ᾽ ἐπέκτασιν τῆς κοινωνίας.

Ἀργότερα ὀργανώθηκαν τὰ σχολεῖα ποὺ μάθαιναν στὰ παιδιὰ τρόπους μὲ τοὺς δασκάλους ἐνῷ τὸ θέατρο περιῆλθε σὲ δεύτερη μοίρα καὶ αὐτὰ κράτησαν γιὰ πολλὰ χρόνια μέχρι ποὺ ἀνεκαλύφθη ὁ κινηματογράφος καὶ ἡ τηλεόραση. Σὰν πιὸ ἑλκυστικὰ μέσα ἀρχισαν νὰ ἔχουν τὴν προτίμηση τῶν ἀνθρώπων γιατί προσέφεραν πιὸ συμπυκνωμένη προσφερόμενη γνώση ἔναντι αὐτῆς τοῦ σχολείου ποὺ ἀπαιτοῦσε ἐπίπονη διαδικασία ξαὶ μεγαλύτερη διάρκεια. Οἱ ἄνθρωποι ποὺ προσφέρουν τὶς πληροφορίες στὴν νέα ἐποχὴ εἶναι πλέον οἱ δημοσιογράφοι οἱ ὁποῖοι ἄρχισαν νὰ παίρνουν τὴν μορφὴ δασκάλου στὸ ὑποσυνείδητο τῶν ἀνθρωπίνων κοινωνιῶν, ἀφοῦ αὐτοὶ ἦταν οἱ συλλέκτες καὶ μεταφορεῖς αὐτῶν ποὺ συνέβαιναν στὸν κόσμο γύρω μας. Μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο οἱ δημοσιογράφοι ἔγιναν οἱ δάσκαλοι τῆς νέας ἐποχῆς.

Οἱ κοινωνίες διαισθάνονται τὸ συμφέρον τους καὶ ἀντιλαμβάνονται ὅτι ἡ πληροφόρηση καὶ ἡ γνώση εἶναι αὐτὴ ἡ ὁποία ὁδηγεῖ τὴν κοινωνία τους σὲ πρόοδο, ἔτσι ἐπενδύουν σὲ αὐτὴν καὶ ἐργάζονται γιὰ τὴν διατήρησή της. Μεταξὺ τῶν τριῶν αὐτῶν ποὺ ἀνέλαβαν αὐτὸν τὸν ῥόλο, τοῦ ἠθοποιοῦ, τοῦ δασκάλου καὶ τοῦ δημοσιογράφου ὑπάρχει πολὺ μεγάλη διαφορά. Ἡ μεταφορὰ πληροφοριῶν (διδασκαλία), κατάντησε νὰ γίνεται μὲ μέλη ἀπὸ τὶς κατώτερες ὑποστάθμες τῆς κοινωνίας (δημοσιογράφοι), καὶ αὐτὸ ἔγινε ἀντιληπτὸ ἀπὸ τὴν πλειονότητα τῶν ἀνθρώπων. Μὲ τὴν δυνατότητα τῆς τεχνολογίας ποὺ ἀναπτύχθηκε παράλληλα καὶ τὴν ἔμφυτη κληρονομικὴ γνώση τοῦ συμφέροντος τῆς κοινωνίας, ὁ δημοσιογραφικὸς – πληροφοριακὸς – διδακτικὸς ῥόλος περιῆλθε πρακτικὰ στὴν δυνατότητα τοῦ κάθε μέλους τῆς κοινωνίας.

Ἐὰν ὁ ἠθοποιὸς τῆς ἀρχαιότητος μετέφερε ὁλόκληρες δέσμες γνώσεων καὶ φυσικῶν νόμων ἐμπλουτισμένων μὲ τὴν συναισθηματικὴ ἀδυναμία τῆς ἀνθρώπινης φύσης καὶ προειδοποιοῦσε ἢ προσέφερε μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο γνώσεις στοὺς ἀνθρώπους, ὁ δάσκαλος ἀργότερα ἀνέλυσε καὶ ἐξήγησε ὅλα αὐτὰ στὰ παιδιὰ τῶν ἀνθρώπων (διαμελισμὸς τοῦ Διονύσου), καὶ ὁ δημοσιογράφος ἀξιώθηκε ἕνα ἔργο γιὰ τὸ ὁποῖο ἦταν ἐντελῶς ἀπροετοίμαστος καὶ καθ᾽ ὅλα ἀνάξιος νὰ ἀνταποκριθῇ ἂν ὄχι ὅτι ἐνήργησε βλαπτικὰ γιὰ τὴν κοινωνία. Τέλος, ἡ άντίδραση τῆς κοινωνίας μὲ τὴν βοήθεια τῆς τεχνολογίας προσπαθεῖ νὰ ἀποκτήσῃ καὶ πάλι τὸν ἔλεγχο τῶν γνώσεων μὲ σπασμωδικὲς κινήσεις μέσῳ τῶν κοινωνικῶν δικτύων, ὅμως, ἐὰν οἱ δημοσιογράφοι ἦταν οἱ πλέον ἀνάξιοι τῆς ἀλυσίδας, μόνο κατὰ φαντασίαν μποροῦμε νὰ προσεγγίσουμε τὸ χάος ποὺ θὰ προκληθῇ ἀπὸ τὴν «πολυφωνία» ποὺ θὰ προκύψῃ ἀπὸ τὸ σύνολο τῶν ἀνθρώπων.

Ἔτσι φτάνουμε στὸν «Δημοσιογραφικὸ Αὐνανισμὸ», Αὐτὸς πρόκειται γιὰ μία παλινδρόμηση ἀνακυκλώσεως γνώσεων καὶ εἰδήσεων ποὺ προκύπτουν σὰν ἀποτέλεσμα τῆς ἀδυναμίας σκέψεως λόγῳ καθαρῆς ἀνικανότητος, ἑκούσιας ἢ ἀκούσιας λήθης, ἐπιδράσεως προσωπικῶν φιλοδοξιῶν, ἐπιδιώξεων κινουμένων ἀπὸ ἰδιοτέλεια, ὅπου ὅλες οἱ προηγούμενες ὁμάδες ἀνακατεμένες θὰ οὐρλιάζουν γιὰ νὰ ἀκουστοῦν καὶ νὰ ἐπικρατήσῃ ἡ ἄποψή τους ποὺ θεωροῦν σὰν τὴν πλέον σωστὴ ἢ συμφέρουσα. Ὅλη αὐτὴ ἡ εἰκόνα θὰ μποροῦσε νὰ παρομοιαστῇ μόνο μὲ τὴν ἐπιτομὴ τοῦ Μεσαιωνικοῦ πνεύματος, τὴν «Θεία Κωμωδία» καὶ τὴν αἰώνια καταδίκη τῶν ψυχῶν στὴν Κόλαση τοῦ Δάντη.

Αὐτοὶ οἱ Ἔρμοι οἱ ἄνθρωποι φαίνεται δὲν ἔχουν μείνει καὶ ποτὲ μόνοι τους, στὴν ἡσυχία τους νὰ ἀναπτυχθοῦν καὶ νὰ διδαχθοῦν ὅπως θέλουν. Βέβαια ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι δεμένοι μπορεῖ νὰ εἶναι στὰ πόδια καὶ τὸν λαιμό, ἀλλὰ τὰ χέρια τους εἶναι ἐλεύθερα.

Ὁ γνωστὸς σας φιλάνθρωπος Bill Gates σᾶς προειδοποιεῖ ἀπὸ τὸ πρῶτο ξέσπασμα τῆς πλανδημίας, ὅτι ἔὰν ἡ ἀποτελεσματικότητα τοῦ πρώτου κύματος ἦταν μικρή, κάνετε ὑπομονὴ γιατὶ στὴν δεύτερη δὲν θὰ γελᾶτε καθόλου.

Μια σύνοψη στον πολιτικό του Πλάτωνα

Ο Πολιτικός του Πλάτωνα, δεν είναι μόνο ένα από τα πολλά έργα πολιτικής φιλοσοφίας που μας έχουν κληροδοτηθεί ως πνευματική παρακαταθήκη από το αρχαίο παρελθόν, αλλά αποτελεί κυρίως μια τεράστια συμβολή στην εις βάθος κατανόηση τόσο της φύσης του πολιτικού ανδρός, όσο και και της ουσίας της πολιτικής τέχνης ή επιστήμης.

Ως πνευματική-φιλοσοφική σύνθεση, ο Πολιτικός εδράζεται από την αρχή μέχρι το τέλος του σε μια μεγάλη, αλλεπάλληλη – με διακοπές όπου προσήκει – διαιρετική ανάλυση των υπό διερεύνηση θεματικών, από μέρους του Ελεάτη Ξένου, βασικού πρωταγωνιστή. Η διαιρετική αυτή, εκκινώντας από τον ευρύτερο επιστημονικό χώρο και καταλήγοντας στο αμιγώς πολιτικό πεδίο, περνάει, χωρίς ποτέ εντούτοις να εγκλωβίζεται, ανάμεσα και από τέχνες τις οποίες κάποιος είτε κουρασμένος από την μέθοδο, είτε αμύητος στην πολύπλοκη λογική του Ελεάτη, θα χαρακτήριζε διάφορες ως προς το κυρίως θέμα του διαλόγου. Ως εκ τούτου, θα έσφαλλε, διότι τίποτε στην φιλοσοφία εν γένει, οπότε ούτε και στην πλατωνική ειδικότερα, δεν λέγεται ή γράφεται αδίκως, παρά συντείνει στην όσο το δυνατόν εναργέστερη ανάδειξη ή απόδειξη του επιθυμητού σκοπού (τέλους).

Ούτως λοιπόν, ο Ξένος αφιερώνεται σε έναν διαρκή επιμερισμό όλων των πραγμάτων, υλικών και άυλων, που τίθενται στην συζήτηση που διεξάγει με τον Νέο Σωκράτη, προκειμένου να καταλήξει στον ορισμό της πολιτικής τέχνης, μιας τέχνης που δεν μοιράζεται κοινά χαρακτηριστικά με άλλες, αλλά και που μοιράζεται ταυτόχρονα με κάποιες. Μια επιστήμη, φύσει ανώτερη και πολύ σπουδαία, αφ ης στιγμής ελέγχει και συντονίζει τις ενέργειες εκείνων των επιστημών που υπάγονται σε αυτήν.

Μέρη της πολιτικής, αποτελούν μεταξύ άλλων, η ρητορική, η πολεμική και η δικαστική, τέχνες που εξυπηρετούν συγκεκριμένες πτυχές της πολιτικής, αλλά που σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να θεωρηθούν ανεξάρτητες. Έχουν ορισμένη λειτουργική αυτονομία, που ωστόσο ελέγχεται και ανακατευθύνεται από την πολιτική, όταν και όπως αρμόζει.

Η πολιτική, δύναται να συγκριθεί ως προς την πραξιολογία της με την υφαντική τέχνη. Κατ’ αναλογία, και ο πολιτικός άνδρας, ο γνήσιος και όχι ο μιμητής, με τον καλό υφαντή, εφόσον εκτελούν συμβολικώς την ίδια εργασία.

Και οι δυο, αποπειρώνται την ύφανση ενός πράγματος, ολοκληρωτικά συντιθέμενου εξ αντιθετικών μεταξύ τους στοιχείων. Για την δημιουργία του τελικού προϊόντος, τίποτα δεν είναι άχρηστο. Συγκεκριμένα, όπως ακριβώς ο υφαντής, θα χρειαστεί και το σκληρό και το μαλακό μαλλί, έτσι και ο ενάρετος πολιτικός, θα μεταχειριστεί τόσο την γενναία προσωπικότητα, όσο και την συνετή, συνδέοντας με τον πλέον αρμονικό τρόπο, την ορμητικότητα με την ηπιότητα και επιτυγχάνοντας κατά τον τρόπο αυτόν την δόμηση της τέλειας (ολοκληρωμένης, μη ατελούς) πολιτείας. Στο τέλειο υφαντό λοιπόν, εντοπίζονται όλα τα στοιχεία, κανένα εκ των οποίων δεν αποβάλλεται από τον τεχνίτη, παρά τοποθετείται στην κατάλληλη θέση, στην θέση δηλαδή εκείνη που θα είναι χρήσιμο και θα επιτελέσει την λειτουργία του στον απόλυτο βαθμό.

Ο πολιτικός άνδρας, είναι ακριβώς αυτός ο τέλειος υφαντής. Ψυχισμός ακέραιος, αυθεντικός, σέβεται και τηρεί τον σοφώς θεσπισμένο Νόμο της κοινωνίας του, αλλά και δεν διστάζει να τον υπερκεράσει και να κομίσει κάποιον νέο, αντικαθιστώντας τον παλαιό, σε περίπτωση που κρίνει πως διακυβεύεται το συμφέρον της πόλης του, ή στην περίπτωση που πιστεύει πως το νέο νομοθέτημα που έχει συλλάβει, θα συμπληρώσει κενά που άφηνε η προτεραία νομική τάξη. Υπό οιαδήποτε άλλη συνθήκη, ο Νόμος είναι απαράβατος και απόλυτος, όπως η φαρμακευτική αγωγή που συντάσσει ο θεράπων ιατρός και υποχρεούται να ακολουθήσει ο νοσών για την ίασή του. Εν αντιθέσει με αυτόν, τον αληθή κάτοχο της πολιτικής τέχνης, ο κίβδηλος και μιμητής πολιτικός, που μεριμνά για τον προσωπικό όφελος, τον οποίο εύλογα και εύστοχα αποδομεί ο Ελεάτης αποδίδοντάς του τίτλους όπως «λαοπλάνος, ταραχοποιός, οπαδός» , ευθύνεται για την μεγαλύτερη ζημία της πόλης του και ως εγκληματίας χρήζει της βαρύτερης τιμωρίας.

Ο Ξένος, και με την αρωγή του Νέου Σωκράτη που διαλεκτικά τοποθετείται στον διάλογο, εμπλουτίζει την πολιτική του πραγματεία με μια τυπολογία περί πολιτευμάτων. Διακρίνει σε ένα πρώτο στάδιο, την διακυβέρνηση του ενός (Μοναρχία), την διακυβέρνηση των ολίγων και την διακυβέρνηση των πολλών (Δημοκρατία), ενώ διαμέσου της προαναφερθείσας διαιρετικής μεθόδου, βαίνει προς μια εκ νέου διάκριση των αρχικών τριών πολιτευμάτων, με κριτήριο το ορθό των κυβερνώντων.

Επομένως, η μοναρχία, επιμερίζεται στην βασιλεία και την τυρρανία, όπου η μεν πρώτη ορίζεται ως τέτοια από την πίστη και την υπακοή του μονάρχη στους νόμους, η δε δεύτερη πραγματώνεται μέσα από την πολιτική αυθαιρεσία του ενός κυβερνήτη, η οποία και αποσκοπεί στην ικανοποίηση ίδιων σκοπών και όχι των συλλογικών, της πόλης.

Η διακυβέρνηση των ολίγων, υποδιαιρείται στους τύπους της αριστοκρατίας και της ολιγαρχίας, κοινή λύδια λίθος των οποίων, αποτελεί και πάλι όχι το ποσοτικό κριτήριο αλλά το ποιοτικό. Δηλαδή, το κατά πόσο οι εξουσιαστές φορούν το προσωπείο του ενάρετου πολιτικού ώστε να τον μιμηθούν. Στην αριστοκρατία οπότε, οι πλούσιοι, τηρούν τους νόμους, κατά τον ίδιο τρόπο που τους τηρεί και ο βασιλιάς, ενώ όταν αυτή η μίμηση γίνεται κακότροπα, με ασέβεια ως προς τον θεσπισμένο νόμο – είτε γραπτό είτε εθιμικό -, τότε το πολίτευμα ονομάζεται ολιγαρχικό.

Η δημοκρατία τέλος, διαχωρίζεται σε εκείνη που ασκείται σύμφωνα με τους νόμους και σε εκείνη που ασκείται παράνομα. Η μιμητική τέχνη, εντοπίζεται ξανά στην βάση της στρέβλωσης του ορθού πολιτεύματος. Εντούτοις, παρά την μεταξύ τους ειδοποιό διαφορά, οι δύο αυτοί τύποι μοιράζονται το ίδιο όνομα. (Αντίθετος ο Αριστοτέλης εδώ, που ως παρέκβαση της δημοκρατίας, τοποθετεί την οχλοκρατία).

Η τυπολογία που παραθέτει στον λόγο του ο Ελεάτης, δεν είναι άνευ αξιολογικού προσήμου.

Ανθολόγιο Αττικής Πεζογραφίας

ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ, ΚΑΤ' ΑΡΙΣΤΟΓΕΙΤΟΝΟΣ Β΄

ΔΗΜ 26.25–27

Συνέπειες της υπακοής και ανυπακοής προς τους νόμους

Ο ομιλητής απέδειξε ότι δεν υπήρχαν λόγοι ευνοϊκής μεταχείρισης του Αριστογείτονα (για την κατηγορία που αντιμετώπιζε ο τελευταίος βλ. ΔΗΜ 26.1–8) και κάλεσε να τον κρίνουν, όπως και παλαιότερα, αντικειμενικά. Η δευτερολογία του ολοκληρώνεται με τις παραγράφους που ακολουθούν:

[25] Οὕτω δ’ ἂν ἀκριβέστατα συνθεωρήσαιτε τὸ τοῖς κειμένοις
νόμοις πείθεσθαι ἡλίκον ἀγαθόν ἐστιν, καὶ τὸ καταφρονεῖν
καὶ τὸ μὴ πειθαρχεῖν αὐτοῖς ἡλίκον κακόν, εἰ τά τ’ ἐκ τῶν
νόμων ἀγαθὰ χωρὶς καὶ τὰ διὰ τῆς παρανομίας συμβαί-
νοντα πρὸ ὀφθαλμῶν ὑμῖν αὐτοῖς ποιησάμενοι θεωρήσαιτε.
εὑρήσετε γὰρ τὴν μὲν τὰ τῆς μανίας καὶ ἀκρασίας καὶ
πλεονεξίας, τοὺς δὲ τὰ τῆς φρονήσεως καὶ σωφροσύνης
καὶ δικαιοσύνης ἔργα διαπραττομένους. [26] δῆλον δέ· τῶν γὰρ
πόλεων ταύτας ἄριστ’ οἰκουμένας ἴδοιμεν ἂν ἐν αἷς ἄριστοι
νομοθέται γεγόνασιν· τὰ μὲν γὰρ ἐν τοῖς σώμασιν ἀρρω-
στήματα τοῖς τῶν ἰατρῶν εὑρήμασι καταπαύεται, τὰς δ’ ἐν
ταῖς ψυχαῖς ἀγριότητας αἱ τῶν νομοθετῶν ἐξορίζουσι διάνοιαι.
ὅλως δ’ οὐδὲν οὔτε σεμνὸν οὔτε σπουδαῖον εὑρήσομεν ὃ μὴ
νόμου κεκοινώνηκεν, [27] ἐπεὶ καὶ τὸν ὅλον κόσμον καὶ τὰ θεῖα
καὶ τὰς καλουμένας ὥρας νόμος καὶ τάξις, εἰ χρὴ τοῖς
ὁρωμένοις πιστεύειν, διοικεῖν φαίνεται. παρακαλέσαντες
οὖν ὑμᾶς αὐτούς, ἄνδρες Ἀθηναῖοι, βοηθήσατε μὲν τοῖς
νόμοις, καταψηφίσασθε δὲ τῶν εἰς τὸ θεῖον ἀσεβεῖν
προῃρημένων. καὶ ταῦτ’ ἐὰν πράξητε, τὰ δέοντα ποιήσετε
καὶ τὰ κράτιστα ψηφιεῖσθε.

***

[25] Ούτω δε με έν βλέμμα και ακριβώς ηθέλετε ίδει πόσον μέγα αγαθόν είναι η υπακοή εις τους νόμους και πόσον μέγα κακόν είναι η καταφρόνησις των νόμων και η ανυπακοή εις αυτούς, εάν εξετάσετε χωριστά και έχετε προ οφθαλμών τα προερχόμενα εκ των νόμων αγαθά και τα εκ της παρανομίας προκύπτοντα αποτελέσματα. Τότε θα εύρετε ότι η μεν τελευταία έχει ως αποτέλεσμα πράξεις μανίας, ακαταστασίας, και τυραννίας, ενώ η υπακοή εις τους νόμους έχει ως αποτέλεσμα έργα σκέψεως, σωφροσύνης και δικαιοσύνης. [26] Και τούτο είναι φανερόν· διότι εκ των πόλεων ηθέλομεν ίδει ότι εκείναι διοικούνται άριστα, εις τας οποίας υπήρξαν άριστοι νομοθέται· διότι τας μεν ασθενείας του σώματος θεραπεύομεν με τας επινοήσεις των ιατρών, τας δε αγριότητας των ψυχών καταστέλλομεν διά της σκέψεως των νομοθετών. Εν γένει δεν θα εύρωμεν τίποτε το σοβαρόν και σεβαστόν, το οποίον δεν μετέχει νόμου. [27] Διότι ολόκληρον το σύμπαν και τα θεία και ό,τι καλούμεν εποχάς του έτους κανονίζονται προφανώς από την τάξιν και τον νόμον, εάν πρέπη να πιστεύσωμεν εις ό,τι βλέπομεν. Αφού λοιπόν, άνδρες Αθηναίοι, προτρέψετε σεις οι ίδιοι τους εαυτούς σας, βοηθήσατε μεν τους νόμους, καταψηφίσατε δε εκείνους που έχουν ως πρόγραμμα την ασέβειαν προς τους θεούς. Και ταύτα εάν πράξετε, θα κάμετε τα πρέποντα και θα ψηφίσετε τα άριστα.