Όχι μόνο δέν είναι υγιεινή,
όπως φημολογείται,
αλλά μπορεί να καταστεί
πολύ επιβλαβής γιά την ανθρώπινη υγεία
Τα παραμύθια περί σόγιας, ζέας,
καθώς και τα δήθεν οφέλη
τής μεσογειακής διατροφής
Μιλάει ο διατροφολόγος κ. Μάριος Δημόπουλος
Ο άνθρωπος στην εξέλιξή του εδώ και εκατομμύρια χρόνια, ήταν ένα παμφάγο ζώο, κυνηγός και τροφοσυλλέκτης, συντηρούμενος με φρέσκο κρέας καθημερινά -απόλυτα απαραίτητο γιά τη διατροφή του- και φυτικές τροφές, όπως άγρια λαχανικά, φρούτα και ξηρούς καρπούς.
Τις τελευταίες δεκαετίες έχει διαδοθεί η χορτοφαγία, ενώ παράλληλα δαιμονοποιήθηκε η κατανάλωση κρέατος και ζωικών προϊόντων, στα οποία -υποστηρίζεται- ότι δήθεν οφείλονται οι περισσότερες σύγχρονες ασθένειες τού δυτικού κόσμου (καρκίνος, καρδιοαγγειακά κ.ά).
Η απόρριψη τού κρέατος από τη διατροφή μας όμως, είναι ένα τεράστιο λάθος, που κάνουν οι χορτοφάγοι. Οι ασθένειες τής εποχής μας οφείλονται κυρίως στο περιβάλλον, στην έλλειψη σωματικής άσκησης και στην κατανάλωση -όχι κρέατος, αλλά- κακής ποιότητας κρέατος, καθώς και στην ταχεία εξάπλωση στον 20ο αιώνα επεξεργασμένων, συσκευασμένων, πλούσιων σε θερμίδες, αλλά φτωχών σε θρεπτικά συστατικά προμαγειρεμένων τροφών, χαμηλών σε λίπος και ελεύθερων από χοληστερίνη ψευδοτροφών, που εγκρίθηκαν από τις αρχές υγείας των δυτικών χωρών και γέμισαν την αγορά.
Όχι μόνο δέν είναι υγιεινή η χορτοφαγία, όπως φημολογείται, αλλά μπορεί να καταστεί και επιβλαβής γιά την ανθρώπινη υγεία. Οι χορτοφάγοι, οι οποίοι στερούν από τον οργανισμό τους τα απόλυτα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία τού κρέατος, είναι αυτοί, που κυρίως παρουσιάζουν στις μέρες μας πολλαπλά προβλήματα (αναιμίες, ατονίες, καρκίνους κ.λπ.).
Γιά όλα αυτά, καθώς και γιά διάφορους άλλους διατροφικούς μύθους, όπως τής μεσογειακής διατροφής, τής σόγιας, τής ζέας, τής χριστιανικής νηστείας κ.ά. μίλησε στον «Eρεβοκτόνο.» ο γνωστός διατροφολόγος κ. Μάριος Δημόπουλος, σε αποκλειστική συνέντευξη, που μας παραχώρησε.
Ο κ. Δημόπουλος εκπαιδεύεται γιά απόκτηση πτυχίου Doctor of Naturopathy.
Είναι μέλος τού American Council of Applied Clinical Nutrition
και απόφοιτος τού Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Έχει εκπαιδευτεί στη Φυσική Ιατρική στα:
British Institute of Homeopathy (New Jersey, USA),
Clayton College of Natural Health (Alabama, USA),
Trinity College of Natural Health (Indianapolis, USA) και
International Society of Homotoxicology, Baden-Baden, Germany.
Είναι συγγραφέας τεσσάρων βιβλίων για φυσικές θεραπείες και διατροφή.
Περισσότερες πληροφορίες γιά θέματα υγείας
μπορείτε να βρείτε στα ιστολόγια τού Μάριου Δημόπουλου:
http://orthomoriakiiatriki.blogspot.gr
http://orthomolecular-nutritional-medicine.blogspot.gr.
ΤΟ ΠΛΗΡΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟ
ΤΗΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ
«Ε.»: Τί υποστηρίζουν οι χορτοφάγοι;
- Οι οπαδοί τής χορτοφαγίας υποστηρίζουν, ότι ο άνθρωπος δέν είναι ένα παμφάγο ζώο, αλλά ότι είναι χορτοφάγο κι ότι το κρέας και τα ψάρια είναι παρά φύση τροφές γιʼ αυτόν. Υποστηρίζουν επίσης, ότι ένα κρεοφαγικό διαιτολόγιο αυξάνει σημαντικά την πιθανότητα να προσβληθούμε από καρκίνο, καρδιοπάθειες και άλλες χρόνιες εκφυλιστικές ασθένειες. Γιʼ αυτό άλλωστε, οι χρόνιες αυτές ασθένειες θεωρούνται ασθένειες του δυτικού πολιτισμού.
Πιστεύουν, ότι με την κατανάλωση κρέατος ζώων λαμβάνουμε και την αρνητική ενέργεια και τον φόβο των ζώων την στιγμή, που σφαγιάζονται. Πολλοί χορτοφάγοι αισθάνονται ανώτεροι ηθικά ή πνευματικά από τους κρεατοφάγους και ισχυρίζονται, ότι αν οι άνθρωποι δέν έτρωγαν κρέας οι κοινωνίες θα ήταν ειρηνικές και οι πόλεμοι θα εξέλειπαν.
Αρκετοί άνθρωποι αποκλείουν μόνο το κρέας, τα πουλερικά και το ψάρι από τη διατροφή τους, αλλά καταναλώνουν άλλες ζωικές τροφές, όπως γαλακτοκομικά προϊόντα και αυγά. Αυτοί είναι οι λεγόμενοι χορτοφάγοι (vegetarians). Άλλοι όμως, αποκλείουν κάθε ζωική πηγή από το διαιτολόγιό τους. Αυτοί αποκαλούνται vegans.
«Ε.»: Εσείς πιστεύετε, ότι η χορτοφαγία είναι υγιεινή, όπως διατείνονται οι θιασώτες της;
- Όχι μόνο δέν είναι υγιεινή, όπως φημολογείται, αλλά μπορεί να καταστεί επιβλαβής γιά την ανθρώπινη υγεία. Η χορτοφαγία έχει πολλαπλά προβλήματα. Ο ίδιος ξεκίνησα την ενασχόλησή μου με τη διατροφολογία πριν δέκα χρόνια ως υποστηρικτής τής χορτοφαγίας, αλλά στην πορεία διαπίστωσα, πως μιά τέτοια δίαιτα έχει πολλά αρνητικά. Οι χορτοφάγοι και ιδιαίτερα οι vegans δέν μπορούν να λαμβάνουν τα βασικά αμινοξέα μέσω μιάς χορτοφαγικής δίαιτας, διότι οι φυτικές πηγές δέν έχουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα γιά τη σύνθεση των πρωτεϊνών, όπως συμβαίνει με τις ζωικές πηγές.
Οι χορτοφάγοι όμως, διατείνονται, ότι υπάρχουν υπερτροφές, όπως η σπιρουλίνα και η χλωρέλλα, που είναι θαλάσσια άλγη, καθώς και το αλφάλφα (τριφύλλι), που περιέχουν όλα τα βασικά αμινοξέα και θεωρούνται πιό υγιεινά από τις ζωικές τροφές, διότι περιέχουν πολλές βιταμίνες, μέταλλα, αντιοξειδωτικά και χλωροφύλλη. Το θέμα όμως είναι, ότι οι τροφές αυτές δέν λαμβάνονται αυτούσιες, αλλά σε μορφή διατροφικών συμπληρωμάτων.
Οι άνθρωποι τα παλαιότερα χρόνια δέν είχαν πρόσβαση σε τέτοιου είδους υπερτροφές, οπότε δέν ευσταθεί η άποψη των χορτοφάγων, ότι δήθεν η χορτοφαγία ήταν κατάλληλη γιά την εξέλιξη τού ανθρώπινου είδους.
Οι χορτοφάγοι υποστηρίζουν, ότι ο άνθρωπος ήταν στην αρχή χορτοφάγος και αναγκάστηκε να φάει κρέας, λόγω των παγετώνων. Βέβαια, ούτε αυτή η άποψη των χορτοφάγων ευσταθεί, όπως αποδεικνύει η επιστήμη τής παλαιοανθρωπολογίας. Η βασική τροφή τού προϊστορικού ανθρώπου ήταν το κρέας και οι άγριες ρίζες. Ο προϊστορικός άνθρωπος αν τρεφόταν μόνο με χόρτα δέν θα μπορούσε να λάβει όλα τα απαραίτητα αμινοξέα, κάτι, που ήταν απαραίτητο γιά την ανάπτυξη τού εγκεφάλου του.
Τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες ανακάλυψαν, ότι ο συνδυασμός ορισμένων φυτικών τροφών μεταξύ τους, όπως γιά παράδειγμα ρυζιού και οσπρίων στο ίδιο γεύμα, μπορεί να μας προμηθεύσει με όλα τα βασικά αμινοξέα. Αυτό είναι σωστό, αλλά θα πρέπει να τονιστεί, ότι τα δημητριακά και τα όσπρια μαζί με τα γαλακτοκομικά μπήκαν στην διατροφή τού ανθρώπου τα τελευταία 9.000 χρόνια με τη νεολιθική εποχή.
Κατά την παλαιολιθική εποχή ο άνθρωπος ήταν κυνηγός και τρεφόταν με ζώα, που σκότωνε, με χορταρικά και με καρπούς. Άρα δέν θα μπορούσε να επιβιώσει το ανθρώπινο είδος κατά την παλαιολιθική εποχή μόνο με χόρτα και καρπούς.
«Ε.»: Μπορείτε να μας χαρτογραφήσετε το ιστορικό τής εξέλιξης τής διατροφής τού ανθρώπου;
- Γιά σχεδόν 2,4 εκατομμύρια χρόνια, οι άνθρωποι ζούσαν ως κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες συντηρούμενοι με φρέσκο κρέας και φυτικές τροφές, όπως άγρια λαχανικά, φρούτα, μούρα και ξηρούς καρπούς.
Γύρω στα 10.000 χρόνια πριν, η ανθρώπινη ιστορία άλλαξε ριζικά με την λεγόμενη αγροτική επανάσταση. Ο ακριβής λόγος γιά τη στροφή τού ανθρωπίνου είδους στη γεωργία είναι ακόμα πηγή συζήτησης, αλλά ένας συνδυασμός γρήγορης αύξησης πληθυσμού και μειωμένης διαθεσιμότητας άγριου κυνηγιού, λόγω κλιματικών αλλαγών φαίνεται να είναι η πιό πιθανή αιτία.
Με την υιοθέτηση τής γεωργίας, η ανθρώπινη διατροφή υπέστη μιά μαζική και θεμελιώδη αλλαγή σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, από μιά διατροφή υψηλή σε πρωτεΐνη βασισμένη σε κρέατα και άγρια λαχανικά σε μιά διατροφή υψηλή σε υδατάνθρακες βασισμένη σε δημητριακά - πηγή τροφής, που ήταν ξένη στον ανθρώπινο πεπτικό σωλήνα.
Αν τα δημητριακά ήταν πολύ πιό υγιεινή τροφή από το κρέας, όπως οι αρχές υγείας και οι διαιτολόγοι επανειλημμένα μας λένε, τότε η στροφή σε δίαιτα βασισμένη στα δημητριακά κατά τη διάρκεια της έναρξης τής αγροτικής επανάστασης θα έπρεπε να συνοδευόταν από σημαντική βελτίωση στην υγεία και στη μακροζωία.
Τα αρχαιολογικά δεδομένα όμως, δείχνουν ακριβώς το αντίθετο: οι κοινωνίες, που εγκατέλειψαν τη βασισμένη σε κρέας δίαιτα και υιοθέτησαν τα δημητριακά είχαν χαρακτηριστική μείωση στο ανάστημα, μείωση τού μέσου χρόνου ζωής, αύξηση τής παιδικής θνησιμότητας, αυξημένη συχνότητα μολυσματικών ασθενειών, αυξημένη εμφάνιση αναιμίας από έλλειψη σιδήρου, αυξημένη συχνότητα ασθενειών των οστών και αύξηση των ποσοστών τής τερηδόνας και των βλαβών στο σμάλτο των δοντιών.
Αντί η στροφή από τη κυνηγο-τροφοσυλλεκτική δίαιτα σε μιά δίαιτα βασισμένη στα δημητριακά να αποτελέσει ενίσχυση τής υγείας συνοδεύτηκε από παρακμή στην ποσότητα και ποιότητα της ζωής.
Μετά την αρχή τής γεωργίας θα περάσουν δέκα χιλιετίες, προτού η ανθρώπινη δίαιτα υποστεί ξανά τέτοιες δραματικές και θεμελιώδεις αλλαγές. Τελικά, το πρώτο νέο σοκ στην ανθρώπινη υγεία συνέβη 150 χρόνια πριν, με την έναρξη τής βιομηχανικής επανάστασης, όπου νέες τεχνολογίες επέτρεψαν την ευρεία παραγωγή ζάχαρης, ραφιναρισμένου αλευριού και ραφιναρισμένων φυτικών ελαίων.
Αυτό ακολουθήθηκε από την ταχεία εξάπλωση στον 20ο αιώνα επεξεργασμένων, συσκευασμένων, πλούσιων σε θερμίδες, αλλά φτωχών σε θρεπτικά συστατικά προμαγειρεμένων τροφών. Κατά τη διάρκεια τού τελευταίου μισού τού 20ου αιώνα, η κατανάλωση αυτών των άδειων σε θρεπτικά συστατικά τροφών αυξήθηκε και οι αρχές υγείας ξεκίνησαν την «επανάσταση τής χοληστερίνης». Οι υγιεινές ζωικές τροφές, όπως τα κρέατα και τα αυγά έγιναν αντικείμενο φανατικής επίκρισης, λόγω τού «επιβλαβούς» περιεχόμενού τους σε κορεσμένο λίπος, ενώ οι χαμηλές σε λίπος και ελεύθερες από χοληστερίνη ψευδοτροφές, που εγκρίθηκαν από τις αρχές υγείας, γέμισαν την αγορά.
Η κατανάλωση αυτών των ψευτοϋγιεινών τροφών μαζί με την αυξημένη φυσική δραστηριότητα όχι μόνο δέν πρόλαβε την πτώση τής συχνότητας καρδιαγγειακής ασθένειας, που θα έπρεπε να ήταν αποτέλεσμα τής μείωσης τού καπνίσματος, αλλά τουναντίον δημιούργησε τον μεγαλύτερο αριθμό παχύσαρκων και διαβητικών ατόμων, που ο κόσμος έχει ποτέ δει.
Ο λόγος, που στις μέρες μας είναι πολύ αυξημένα τα ποσοστά παχυσαρκίας, δέν είναι η κατανάλωση κρέατος, όπως ισχυρίζονται οι χορτοφάγοι, αλλά η κατανάλωση πλήθους διατροφικών σκουπιδιών, υπερβολικής ποσότητας υδατανθράκων (κυρίως δημητριακών), ζάχαρης καθώς και η έλλειψη σωματικής άσκησης.
Ως αποτέλεσμα τής αγροτικής και βιομηχανικής επανάστασης, οι άνθρωποι τώρα αντλούμε το μεγαλύτερο μέρος των θερμίδων μας από τροφές, που ήταν ξένες στον ανθρώπινο πεπτικό σωλήνα γιά το 99,7% της εξελικτικής μας ιστορίας.
Οι αμερικανοί, γιά παράδειγμα, λαμβάνουν τα τρία τέταρτα των θερμίδων τους από τροφές, που δέν υπήρχαν κατά τη διάρκεια τής παλαιολιθικής εποχής συμπεριλαμβανομένων των δημητριακών (22% των θερμίδων), των πατατών (3%), τής ζάχαρης και άλλων γλυκαντικών (18%), φυτικών ελαίων (17%), γαλακτοκομικών προϊόντων (11%) και αλκοολούχων ποτών (4%).
Ενώ οι γεμάτες σε θρεπτικά συστατικά τροφές, όπως τα κρέατα, τα αυγά, οι ξηροί καρποί, τα φρούτα, τα λαχανικά και τα θαλασσινά, που κάποτε μας προμήθευαν όλες μας τις θερμίδες, τώρα μας παρέχουν μόνο το 20% τής καθημερινής μας πρόσληψης ενέργειας.
Πρόβλημα αποτελεί η κατανάλωση κακής ποιότητας κρέατος, γεμάτου ορμόνες και αντιβιοτικά. Αντίθετα, η κατανάλωση καλής ποιότητας κρέατος, δέν είναι επιβλαβής, όπως υποστηρίζουν οι χορτοφάγοι, αλλά εξαιρετικά επωφελής γιά τον οργανισμό μας. Το βιολογικό κρέας δέν περιέχει ορμόνες και αντιβιοτικά, ενώ το κρέας από ζώα ελευθέρας βοσκής, που τρέφονται με γρασίδι και όχι δημητριακούς σπόρους, περιέχει περισσότερα ωμέγα 3 και λιγότερα ωμέγα 6 λιπαρά οξέα, άρα δέν προκαλεί συστημική φλεγμονή στο σώμα, που προκαλούν οι φυτικές τροφές, οι οποίες περιέχουν μεγάλη ποσότητα ωμέγα 6, όπως τα σπορέλαια και οι μαργαρίνες.
«Ε.»: Τί προβλήματα μπορεί να προκαλέσουν οι χορτοφαγικές δίαιτες;
- Πολλά! Θα σας αναφέρω μερικά:
α.
Αναιμία
Όποιος ακολουθεί ένα χορτοφαγικό διαιτολόγιο, και ιδιαίτερα αν δέν γνωρίζει αρκετά πράγματα σχετικά με τα διατροφικά ζητήματα, κινδυνεύει από σιδηροπυρηνική αναιμία, δηλαδή αναιμία, που προκαλείται από έλλειψη σιδήρου.
Οι οπαδοί τής χορτοφαγίας ισχυρίζονται, ότι αυτό δέν είναι σωστό, διότι και οι φυτικές τροφές έχουν σίδηρο. Η αλήθεια είναι, ότι οι φυτικές τροφές έχουν λιγότερο σίδηρο απʼ ό,τι το κρέας και μάλιστα ο σίδηρος των φυτικών τροφών δέν είναι εύκολα απορροφήσιμος από τον ανθρώπινο οργανισμό.
Αυτό που μας λένε, ότι αν τρώμε φακές ή σπανάκι θα έχουμε μεγάλη ποσότητα σιδήρου στον οργανισμό μας είναι μύθος. Αρκεί να αναφέρω, ότι μιά μερίδα συκώτι καλύπτει την ποσότητα σιδήρου, που χρειάζεται ο οργανισμός μας, γιά ολόκληρη την εβδομάδα.
Επιπλέον, οι χορτοφάγοι συνήθως τρώνε μεγάλες ποσότητες γαλακτοκομικών προϊόντων, αφού δέν τρώνε κρέας. Η κατανάλωση μεγάλων όμως ποσοτήτων γαλακτοκομικών προϊόντων από τους χορτοφάγους μπορεί να προκαλέσει σιδηροπυρηνική αναιμία, διότι το ασβέστιο και ο σίδηρος είναι ανταγωνιστές. Έχετε δει, ότι πολλοί άνθρωποι κατά τη διάρκεια τής νηστείας τού Πάσχα, και ιδιαίτερα αν κάνουν νηστεία γιά σαράντα μέρες, νιώθουν ατονία ή ορισμένοι λιποθυμούν; Αυτό οφείλεται, στο ότι δέν τρώνε τροφές πλούσιες σε σίδηρο και παθαίνουν αναιμία.
β.
Έλλειψη σε βιταμίνη Β12
Το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως με την χορτοφαγία και συγκεκριμένα με τις δίαιτες vegan είναι, ότι μπορεί να προκληθεί έλλειψη βιταμίνης Β12 στον οργανισμό. Οι vegans, οι οποίοι δεν τρώνε καθόλου ζωικές τροφές, μετά από μερικά χρόνια θα παρουσιάσουν σοβαρή έλλειψη βιταμίνης Β12.
Οι χορτοφάγοι, που καταναλώνουν γαλακτοκομικά προϊόντα, νομίζουν, ότι δέν κινδυνεύουν από έλλειψη βιταμίνης Β12, διότι τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι καλές πηγές βιταμίνης Β12. Οι χορτοφάγοι, που τρώνε γαλακτοκομικά, μπορούν να έχουν κι αυτοί κίνδυνο, διότι κατά μέσο όρο καταναλώνουν λιγότερη από τη μισή ποσότητα τής ημερήσιας συνιστώμενης ποσότητας (RDA) τής βιταμίνης Β12.
Το πρόβλημα αυτό το παραδέχονται και οι ίδιοι οι guru τής vegan δίαιτας και συνιστούν σε όσους γίνονται vegan να λαμβάνουν ένα συμπλήρωμα βιταμίνης Β12. Παρʼ όλα αυτά, οι vegans θεωρούν τη χορτοφαγική τους δίαιτα ως την ανώτερη και την καταλληλότερη γιά το ανθρώπινο είδος. Αλλά πώς είναι δυνατόν η δίαιτα vegan να είναι η ανώτερη και καταλληλότερη διατροφή γιά τον άνθρωπο, όταν μιά τέτοια δίαιτα σου προκαλεί έλλειψη βιταμίνης Β12, μιά έλλειψη, που μπορεί να προξενήσει σοβαρά προβλήματα υγείας;
Η έλλειψη σε βιταμίνη Β12 μπορεί να οδηγήσει σε αναιμία. Αυτή η αναιμία είναι διαφορετική από την αναιμία, που προκαλείται από έλλειψη σιδήρου. Μιά ήπια έλλειψη μπορεί να προκαλέσει μόνο ήπια συμπτώματα. Αλλά καθώς η αναιμία χειροτερεύει, μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως: αδυναμία, κούραση, γρήγορο καρδιακό ρυθμό και γρήγορη αναπνοή, ωχρό δέρμα, ερεθισμένη γλώσσα, μώλωπες και αιμορραγία, συμπεριλαμβανομένης τής αιμορραγίας των ούλων, αναστατωμένο στομάχι, απώλεια βάρους, διάρροια ή δυσκοιλιότητα.
Αν η έλλειψη δέν διορθωθεί μπορεί να καταστρέψει τα νευρικά κύτταρα. Αν αυτό συμβεί οι επιδράσεις τής έλλειψης βιταμίνης Β12 περιλαμβάνουν: μυρμήγκιασμα ή μούδιασμα στα δάκτυλα τού χεριού και στα πόδια, δυσκολία στο βάδισμα, αλλαγές στη διάθεση ή κατάθλιψη, απώλεια μνήμης, αποπροσανατολισμό και άνοια.
Η έλλειψη βιταμίνης Β12 στα βρέφη, αν δέν διαπιστωθεί και θεραπευτεί, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή και μόνιμη βλάβη τού νευρικού συστήματος.
Ένας συχνός μύθος στους κύκλους των χορτοφάγων και των vegans είναι, ότι η βιταμίνη Β12 υπάρχει και σε φυτικές τροφές, όπως θαλάσσια φύκια, ζυμωμένη σόγια, σπιρουλίνα και μαγιά μπύρας. Η αλήθεια είναι τελείως διαφορετική. Η Β12 είναι η μόνη βιταμίνη, που περιέχει το ιχνοστοιχείο κοβάλτιο, γιʼ αυτό και αυτή η βιταμίνη ονομάζεται κοβαλαμίνη. Η κοβαλαμίνη παράγεται στο έντερο των ζώων. Τα φυτά δέν χρειάζονται Β12 κι έτσι δέν την αποθηκεύουν.
Αυτό, που περιέχουν τα θαλάσσια φύκια, η ζυμωμένη σόγια, η σπιρουλίνα και η μαγιά μπύρας, δέν είναι πραγματική Β12, αλλά ανάλογα τής Β12, που ονομάζονται κοβαμίδες, οι οποίες μπλοκάρουν την πρόσληψη τής Β12 και αυξάνουν την ανάγκη γιά αληθινή Β12. Αυτό εξηγεί γιατί συνεχώς οι μελέτες δείχνουν, ότι πάνω από το 50% των χορτοφάγων και το 80% των vegans έχουν έλλειψη Β12.
Οι επιδράσεις τής έλλειψης Β12 στα παιδιά είναι πολύ ανησυχητικές. Μελέτες έχουν δείξει, ότι τα παιδιά, που μεγαλώνουν μέχρι την ηλικία των έξη ετών με μιά δίαιτα vegan, έχουν έλλειψη Β12 πολλά χρόνια, από τότε, που αρχίζουν να προσθέτουν στη δίαιτά τους μερικά ζωικά προϊόντα.
Σε μιά μελέτη, οι ερευνητές βρήκαν σημαντική σχέση ανάμεσα στα επίπεδα τής Β12 και στην απόδοση σε τεστ, που μετρούσαν την άμεση ευφυΐα και τη βραχύχρονη μνήμη με παιδιά, που ήταν πρώην vegans και είχαν χαμηλότερα σκορ απʼ ό,τι τα παιδιά, τα οποία ήταν παμφάγα.
Το έλλειμμα σε άμεση ευφυΐα είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό, είπαν οι ερευνητές, διότι περιλαμβάνει τη λογική σκέψη, την ικανότητα γιά επίλυση σύνθετων προβλημάτων, την αφηρημένη ικανότητα σκέψης και την ικανότητα να μαθαίνουν.
γ.
Έλλειψη σε ψευδάργυρο
Οι χορτοφάγοι έχουν επίσης έλλειψη ενός σημαντικού μετάλλου, τού ψευδαργύρου. Ο ψευδάργυρος βρίσκεται κυρίως σε ζωικές τροφές, όπως στο ψάρι, στα πουλερικά, στον κρόκο τού αυγού και στα θαλασσινά. Οι χορτοφάγοι χρειάζονται 50% περισσότερο ψευδάργυρο από ό,τι οι μή χορτοφάγοι λόγω τής χαμηλότερης πρόσληψης ψευδαργύρου από τα δημητριακά και άλλες φυτικές τροφές.
Το πρόβλημα γίνεται ακόμα μεγαλύτερο, διότι οι χορτοφάγοι έχουν έλλειψη βιταμίνης Β12, που μπορεί να ανεβάσει τα επίπεδα τής ομοκυστεΐνης. Έτσι, οι χορτοφάγοι θα πρέπει να καταναλώσουν ακόμα μεγαλύτερες ποσότητες βιταμίνης Β6 και ψευδαργύρου απʼ ό,τι οι παμφάγοι. Αλλά στις φυτικές τροφές δέν υπάρχει μεγάλη ποσότητα ψευδαργύρου. Έτσι, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος. Επομένως οι χορτοφάγοι εκτός από συμπλήρωμα Β12, θα πρέπει να λαμβάνουν και συμπλήρωμα ψευδαργύρου.
Σε ορισμένες αγροτικές περιοχές τής Τουρκίας, όπου το 80% των συνολικών θερμίδων τής διατροφής τους αποτελούταν από ψωμί ολικής αλέσεως, παρουσιάστηκε πρόβλημα ανάπτυξης στα παιδιά. Αυτό οφειλόταν, στο ότι τα δημητριακά ολικής αλέσεως έχουν φυτικά οξέα, που εμποδίζουν την απορρόφηση μετάλλων στο έντερο, και ένα από αυτά τα μέταλλα ήταν και ο ψευδάργυρος.
Επιπλέον, αφού το 80% των θερμίδων τής διατροφής τους ήταν τα σιτηρά, δέν υπήρχε αρκετός χώρος γιά ζωικές πρωτεΐνες, που περιέχουν ψευδάργυρο. Η δίαιτά τους ήταν σχεδόν χορτοφαγική. Άρα, εκτός τού ότι έτρωγαν όλο σιτηρά, που δεσμεύουν τον ψευδάργυρο, δέν κατανάλωναν και πολλές τροφές, που περιέχουν ψευδάργυρο, με αποτέλεσμα να εμφανίσουν σοβαρά συμπτώματα έλλειψης ψευδαργύρου, που στα παιδιά εκδηλώθηκε ως έλλειψη ανάπτυξης.
δ.
Έλλειψη σε βιταμίνη Α
Οι αρχαίοι αιγύπτιοι συνήθιζαν να μαγειρεύουν συκώτι σαν ένα φάρμακο γιά τη νυχτερινή τύφλωση, αλλά πέρασαν πολλοί αιώνες μέχρι να καταλάβουμε γιατί. Το 1915 βρέθηκε η απάντηση: Η βιταμίνη, Α που περιέχει το συκώτι, αντιμετώπιζε τη νυχτερινή τύφλωση. Η νυχτερινή τύφλωση θεωρείται ως ασθένεια, που προκαλείται από έλλειψη βιταμίνης Α. Η βιταμίνη Α κέρδισε την εκτίμησή της ως «βιταμίνη κατά των μολύνσεων» πολύ καιρό πριν η βιταμίνη C πάρει αυτό τον τίτλο.
Οι χορτοφάγοι λένε, ότι δέν υπάρχει πρόβλημα με έλλειψη βιταμίνη Α σε όσους ακολουθούν χορτοφαγία, διότι η βήτα καροτίνη, που λαμβάνουν από τις φυτικές τροφές, μετατρέπεται σε βιταμίνη Α. Αυτό είναι εν μέρει αληθές, αλλά η όλη αλήθεια είναι η εξής: Η μετατροπή από καροτίνη σε βιταμίνη Α στα έντερα μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με παρουσία χολικών αλάτων. Αυτό σημαίνει, ότι πρέπει να τρώγονται λίπη μαζί με τα καροτένια γιά να διεγείρουν την έκκριση χολής.
Αυτό όμως, που δέν λένε κι ίσως δεν γνωρίζουν οι χορτοφάγοι, είναι ότι τα βρέφη και άτομα με υποθυρεοειδισμό, προβλήματα χοληδόχου κύστης και διαβήτη, δηλαδή ένα μεγάλο τμήμα τού πληθυσμού, δέν μπορούν να κάνουν αυτή τη μετατροπή ή την κάνουν πολύ φτωχά.
Επιπλέον, η μετατροπή από καροτίνη σε βιταμίνη Α δέν είναι αποτελεσματική. Απαιτούνται 6 μονάδες καροτίνης γιά να σχηματίσουν μιά μονάδα βιταμίνης Α. Αυτό σημαίνει, ότι μια γλυκοπατάτα, που περιέχει περίπου 25.000IU βήτα καροτίνης θα μετατραπεί μόνο σε 4000 IU βιταμίνης Α (και φυσικά αν φάτε τη γλυκοπατάτα με λίπος, αν δέν είστε βρέφη, αν δέν έχετε προβλήματα θυρεοειδούς ή χοληδόχου κύστης ή αν δέν είστε διαβητικοί).
Η έντονη φυσική άσκηση, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, η υπερβολική κατανάλωση σιδήρου (κυρίως από ενισχυμένα δημητριακά πρωινού), η χρήση πολλών δημοφιλών φαρμάκων, η υπερβολική κατανάλωση πολυακόρεστων λιπών και η έλλειψη ψευδαργύρου, καθώς και δίαιτες χαμηλές σε λίπη μπορούν να εμποδίσουν τη μετατροπή των καροτενίων σε βιταμίνη Α.
Άρα το να βασιζόμαστε μόνο σε φυτικές τροφές γιά τη βιταμίνη Α, δέν είναι πολύ καλή ιδέα. Αυτό αποτελεί έναν άλλο λόγο να συμπεριλαμβάνετε ζωικές τροφές και ζωικά λίπη στη δίαιτά σας. Το βούτυρο από αγελάδες, που βόσκουν στα λιβάδια, είναι μια πολύ καλή πηγή βιταμίνης Α, το μοσχαρίσιο συκώτι και το μουρουνέλαιο.
ε.
Έλλειψη σε βιταμίνη D
Βιταμίνη D και μάλιστα στη μορφή D3, υπάρχει μόνο στις ζωικές τροφές. Οι χορτοφάγοι λένε, ότι δέν χρειαζόμαστε βιταμίνη D από τις τροφές, διότι τη βιταμίνη D την λαμβάνουμε με την έκθεση στον Ήλιο. Πράγματι, με την έκθεση στον ήλιο λαμβάνουμε την ποσότητα βιταμίνης D3, που χρειαζόμαστε, αλλά τα πράγματα δέν είναι τόσο απλά, όπως τα παρουσιάζουν οι χορτοφάγοι.
Βιταμίνη D υπάρχει στα λιπαρά ψάρια και σε μικρότερες ποσότητες στα αυγά, στο λαρδί, στο βούτυρο, στο πλήρες γάλα και στο πλήρες γιαούρτι. Ο προϊστορικός άνθρωπος κατά την παλαιολιθική διατροφή δέν έτρωγε γαλακτοκομικά, αλλά λιπαρά ψάρια και οστρακοειδή. Ακόμα και αν δέν είχε πρόσβαση σε αυτές τις τροφές, λάμβανε πολύ μεγάλες ποσότητες βιταμίνης D από τον Ήλιο, αφού όλη την ώρα ήταν στην ύπαιθρο και δεχόταν στο δέρμα του την ηλιακή ακτινοβολία.
Η προτεινόμενη ημερήσια συνιστώμενη δόση γιά τη βιταμίνη D είναι 400IU, αλλά οι σύγχρονες έρευνες έχουν δείξει, ότι μια τέτοια ποσότητα είναι ανεπαρκής. Η έρευνα τού οδοντίατρου και διατροφολόγου Weston Price στις δίαιτες υγιών πρωτόγονων κοινωνιών τη δεκαετία του 1930 έδειξε, ότι η καθημερινή τους πρόσληψη σε βιταμίνη D από ζωικές τροφές ήταν δέκα φορές μεγαλύτερη από την ημερήσια συνιστώμενη ποσότητα, δηλαδή 4000IU.
Έτσι, ο Dr. Price έδινε μεγάλη έμφαση στη βιταμίνη D στη διατροφή. Χωρίς τη βιταμίνη D, για παράδειγμα, είναι αδύνατον να αξιοποιηθούν μέταλλα, όπως το ασβέστιο, ο φώσφορος και το μαγνήσιο. Σύγχρονοι επιστήμονες ειδικευμένοι στη βιταμίνη D υποστηρίζουν, ότι μιά τόσο μεγάλη ποσότητα βιταμίνης D θα πρέπει να είναι η ημερήσια συνιστώμενη δόση.
Δεκάδες μελέτες έχουν δείξει, ότι οι χορτοφάγοι και οι vegans έχουν έλλειψη βιταμίνης D και ραχίτιδα. Σε ένα περιοδικό παιδιατρικής το 1985 δημοσιεύτηκε μελέτη με τίτλο «Ραχίτιδα από έλλειψη βιταμίνης D και έλλειψη βιταμίνης Β12 σε χορτοφάγα παιδιά». Παρόμοια αποτελέσματα έχουν βρεθεί και σε άλλα ιατρικά περιοδικά.
Ελλείψεις βιταμίνης D έχουν φανεί και σε ενήλικες χορτοφάγους. Το 1993 δημοσιεύθηκε στο American Journal of Clinical Nutrition μελέτη, που έδειξε, ότι οι συγκεντρώσεις τής βιταμίνης D στο αίμα ήταν χαμηλές σε μεσήλικες λευκούς χορτοφάγους.
Μιά μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο αμερικανικό περιοδικό τής Ένωσης Διαιτολόγων τo 2000 έδειξε, ότι η πρόσληψη βιταμίνης D σε προεμμηνοπαυσιακές, υγιείς vegan γυναίκες ήταν ανεπαρκής γιά να διατηρήσουν συγκεντρώσεις 25-hydroxyvitamin D στο αίμα και να επηρεάσει την παραθυρεοειδική ορμόνη μέσα στα φυσιολογικά πλαίσια κατά τη διάρκεια τού χειμώνα στη Φινλανδία. Άρα διαψεύδονται οι χορτοφάγοι, που ισχυρίζονται, ότι η έκθεση στον ήλιο είναι επαρκής, γιά να έχουν φυσιολογικά ποσοστά βιταμίνης D στο αίμα.
Αυτό που δέν καταλαβαίνουν οι χορτοφάγοι είναι, ότι σε χώρες, που δέν είναι ηλιόλουστες σαν τις μεσογειακές χώρες, όπως στη Βόρεια Ευρώπη, οι άνθρωποι αν ακολουθούν χορτοφαγικές ή vegan δίαιτες θα έχουν σοβαρή έλλειψη σε βιταμίνη D. Είναι γνωστή σε όλους η εποχιακή κατάθλιψη, που οφείλεται σε χαμηλή έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία κατά τη διάρκεια τού χειμώνα, σύνδρομο πολύ συχνό σε βορειοευρωπαϊκές χώρες. Ευτυχώς, πολλοί βορειοευρωπαίοι τρώνε πολλά λιπαρά ψάρια και μουρουνέλαιο και παίρνουν αρκετή βιταμίνη D από αυτές τις τροφές.
Θα σκεφτεί κάποιος, ότι σε μεσογειακές χώρες, όπως στην Ελλάδα, όπου ο ήλιος είναι άφθονος, δέν θα υπάρχει έλλειψη σε βιταμίνη D. Δυστυχώς, η κατάσταση είναι τελείως διαφορετική. Σύμφωνα με μιά πρόσφατη μελέτη τού Ενδοκρινολογικού Τμήματος τού νοσοκομείου Άγιος Σάββας και τού Ουρολογικού εργαστηρίου τού νοσοκομείου Άγιος Παντελεήμονας, κατά τα οποία εξετάστηκαν 625 φαινομενικά υγιείς ενήλικες (553 γυναίκες και 72 άνδρες ηλικίας 18-85 ετών) βρέθηκαν υψηλά ποσοστά ανεπάρκειας (συγκεντρώσεις 25(OH)D3 κάτω των 22 ng/ml στο 57,7% των εξετασθέντων) σε όλες τις ηλικιακές ομάδες καθʼ όλη τη διάρκεια τού έτους και ιδίως τους μήνες Μάρτιο-Μάιο.
Ένα άλλο ψέμα των χορτοφάγων είναι, ότι τη βιταμίνη D μπορούμε να τη λάβουμε και από φυτικές τροφές. Είναι αλήθεια, ότι κάποιες φυτικές τροφές, όπως το αλφάλφα, κάποια είδη μανιταριών περιέχουν βιταμίνη D. Αυτό, που δέν σας λένε είναι, ότι αυτή η μορφή βιταμίνες D είναι η βιταμίνη D2, η λεγόμενη ergocalciferol κι όχι η βιταμίνη D3, η λεγόμενη cholecalciferol, που λαμβάνουμε με την έκθεσή μας στον ήλιο και από ζωικές λιπαρές τροφές. Αυτή η μορφή βιταμίνης δέν είναι τόσο αποτελεσματική όσο η βιταμίνη D3, που λαμβάνουμε από τις ζωικές τροφές και από τον ήλιο.
Όλοι οι άνθρωποι θα ήταν καλό να λαμβάνουμε κάποιο συμπλήρωμα βιταμίνης D3, αλλά μεγαλύτερη ανάγκη γιά ένα τέτοιο συμπλήρωμα έχουν οι χορτοφάγοι. Οι χορτοφάγοι μπορούν να βρουν βιταμίνη D3, που δέν προέρχεται από ζωικές πηγές. Τα συμπληρώματα αυτά είναι πιό σπάνια, διότι η επεξεργασία γιά να αντληθεί βιταμίνη D3 από φυτικές πηγές είναι πολύ δαπανηρή.
Οι εταιρείες διατροφικών συμπληρωμάτων αντλούν την βιταμίνη D3 είτε από λάδι ήπατος ψαριών είτε από λανολίνη (μαλλί προβάτων) είτε σπανιότερα από κάποια μανιτάρια (και αυτό γίνεται σπανιότερα, γιατί από τα μανιτάρια εξάγεται βιταμίνη D2, αλλά με μιά πολύ εξειδικευμένη και δαπανηρή μέθοδο εξάγεται μιά ελάχιστη ποσότητα βιταμίνης D3 και από τα μανιτάρια).
«Ε.». Τί γίνεται, όταν η χορτοφαγία συνδυάζεται με δημητριακά και γαλακτοκομικά;
- Οι χορτοφάγοι απορρίπτουν την κατανάλωση κρέατος, πουλερικών και ψαριών και έχουν ως βάση τής διατροφής τους τα δημητριακά και τα γαλακτοκομικά. Γιά την πρόσληψη υδατανθράκων βασίζονται στα δημητριακά, ενώ γιά την πρόσληψη πρωτεϊνών βασίζονται στα γαλακτοκομικά.
Έτσι, οι χορτοφάγοι έχουν ως βάση τής διατροφής τους τροφές, που δέν είναι κατάλληλες γιά τον άνθρωπο, αφού μπήκαν στο ζωικό βασίλειο τα τελευταία 9000 χρόνια με τη γεωργική εποχή. Ο άνθρωπος από κυνηγός, τού οποίου η διατροφή βασιζόταν στο κρέας, τα ψάρια, τα χορταρικά και τα φρούτα μετετράπη σε γεωργό, ο οποίος περιόρισε τις τροφές τού κυνηγού κι άρχισε να τρώει σε άφθονες ποσότητες δημητριακά και γαλακτοκομικά.
Ενδεχομένως, ορισμένοι να γνωρίζουν, ότι η γλουτένη των δημητριακών βλάπτει την ανθρώπινη υγεία. Επίσης, ίσως έχουν ακούσει, ότι το αγελαδινό γάλα είναι ολέθριο για την ανθρώπινη υγεία και η κατανάλωσή του οδηγεί σε πλήθος παθήσεων, όπως έδειξα και σε σχετικό άρθρο μου.
Αυτό και μόνο πρέπει να κάνει τους ανθρώπους να καταλάβουν, ότι η χορτοφαγία δέν είναι υγιεινή, όπως οι οπαδοί της διατείνονται, κι ότι η αντικατάσταση τής παμφαγικής δίαιτας με μιά χορτοφαγική θα έχει ολέθριες συνέπειες για την υγεία των ανθρώπων.
«Ε.»: Γιατί τα δημητριακά δέν είναι επωφελής τροφή;
- Τα δημητριακά, ολικής αλέσεως ή επεξεργασμένα, δέν περιέχουν βιταμίνη C, βιταμίνη D, βιταμίνη Β12, βιταμίνη A και (με μόνη εξαίρεση το καλαμπόκι) βήτα-καροτίνη. Ενώ σημαντικά συστατικά, όπως η καρνιτίνη, η κρεατίνη, η καρνοσίνη, το συζευγμένο λινολεϊκό οξύ (CLA), η βιταμίνη Β12 και τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα EPA και DHA μπορούν μόνο να βρεθούν σε ζωικές τροφές, δέν υπάρχει μιά βιταμίνη, μέταλλο ή ιχνοστοιχείο, που να βρίσκεται στα δημητριακά, τα οποία να μή μπορούν να παρέχουν είτε τα ζωικά προϊόντα είτε φυτικές τροφές, όπως τα λαχανικά, τα φρούτα και οι ξηροί καρποί.
Τα δημητριακά και τα όσπρια περιέχουν επίσης υψηλές συγκεντρώσεις συστατικών, που οι ερευνητές ταξινομούν ως αντιθρεπτικά συστατικά. Ανάμεσα σε αυτά είναι η Inositol Hexaphosphate, περισσότερο γνωστή ως Phytate. Αυτό το συστατικό δένεται με μέταλλα, όπως σίδηρο, ασβέστιο, μαγνήσιο και ψευδάργυρο στον γαστρεντερικό σωλήνα μειώνοντας σημαντικά την απορρόφησή τους από το σώμα.
Στα δημητριακά το αντιθρεπτικό περιεχόμενο είναι υψηλότερο στον εξωτερικό φλοιό, κάτι, που σημαίνει, ότι τα «υγιεινά» δημητριακά ολικής αλέσεως έχουν υψηλότερο περιεχόμενο σε Phytate από ό,τι τα ραφιναρισμένα προϊόντα δημητριακών.
Ένα συστατικό γνωστό ως Pyridoxine Glucoside, το οποίο έχει φανεί, ότι μειώνει τη διαθεσιμότητα τής βιταμίνης Β6 75-80%, βρίσκεται ευρέως σε φυτικές τροφές συμπεριλαμβανομένων των δημητριακών. Ως αποτέλεσμα, η Β6 από τα προϊόντα δημητριακών απορροφάται με πολύ λιγότερη αποτελεσματικότητα απʼ ό,τι η Β6 από τις ζωικές τροφές.
Τα δημητριακά όχι μόνο δέν περιέχουν βιταμίνη D, αλλά αντίθετα προξενούν έλλειψη αυτής της σημαντικής βιταμίνης μειώνοντας την απορρόφησή της. Έχει εδώ και καιρό αναγνωριστεί, ότι η υψηλή κατανάλωση δημητριακών επιφέρει έλλειψη βιταμίνης D σε διάφορα ζωικά είδη συμπεριλαμβανομένων των πρωτευόντων θηλαστικών, των πιό κοντινών μας συγγενών. Ερευνητές παρατήρησαν σημαντικά αυξημένη έκκριση βιταμίνης D σε υγιείς εθελοντές, που τράφηκαν με 60 γραμμάρια ινών σταριού καθημερινά.
Τα πολυάριθμα διατροφικά μειονεκτήματα των δημητριακών ολικής αλέσεως μπορούν να εξηγήσουν γιατί η μοναδική τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή, που έγινε, γιά να εξετάσει την υπόθεση, ότι οι ίνες σταριού μπορούν να μειώσουν την καρδιαγγειακή ασθένεια, βρήκε μικρή αύξηση στην καρδιακή και ολική θνησιμότητα.
«Ε.»: Ποιός είναι ο ρόλος τής γλουτένης;
- Το μεγαλύτερο πρόβλημα των δημητριακών είναι η γλουτένη, που περιέχουν. Γλουτένη είναι μιά πρωτεΐνη, που βρίσκεται στο σιτάρι, στη σίκαλη και στο κριθάρι. Άλλα δημητριακά, όπως το καλαμπόκι και το ρύζι έχουν παρόμοιες, αλλά λιγότερο προβληματικές πρωτεΐνες.
Οι διαιτολόγοι λένε, ότι η βρώμη δέν έχει γλουτένη, κι έτσι μερικοί νομίζουν, ότι είναι ασφαλής. Δέν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα. Η βρώμη περιέχει παρόμοιες πρωτεΐνες με τη γλουτένη, και δέν είναι τόσο αθώα όσο μερικοί νομίζουν.
Τα δημητριακά έχουν πρωτεΐνες, που είναι υψηλές στο αμινοξύ προλίνη. Αυτές οι προλαμίνες (πρωτεΐνες πλούσιες σε προλίνη) είναι σκληρές στην πέψη και γιʼ αυτό παραμένουν ανέπαφες, παρά τις προσπάθειες τού πεπτικού συστήματος να τις διασπάσει. Το αποτέλεσμα είναι ερεθισμός τού εντέρου, αυξημένη συστημική φλεγμονή και αυτοάνοσες ασθένειες.
«Ε.»: Πολλοί ισχυρίζονται, ότι πωλούν προϊόντα χωρίς γλουτένη. Είναι αλήθεια αυτό ή απάτη;
Τελευταία στην Ελλάδα έχει γίνει ένα χυδαίο εμπόριο με τη ζέα, την δήθεν τροφή των αρχαίων, η οποία δήθεν δέν περιέχει γλουτένη. Η αλήθεια είναι, ότι αυτό, που πουλούν ως ζέα στην Ελλάδα, περιέχει γλουτένη αν και σε χαμηλότερη ποσότητα από το κανονικό σιτάρι, που τρώμε. Στο εμπόριο υπάρχουν ειδικά ψωμιά από δημητριακά για άτομα με κοιλιοκάκη (δυσανεξία στη γλουτένη), τα οποία όντως δέν περιέχουν γλουτένη. Είναι λυπηρό, που πολλοί έχουν πιστέψει στην παραμυθολογία τής ζέας.
Υπάρχουν δημητριακά, που δέν περιέχουν γλουτένη, όπως το ρύζι το φαγόπυρο, το κεχρί, το κινόα και ο αμάρανθος, αλλά γιά πολλούς λόγος, που είναι δύσκολο να αναπτυχθούν τώρα δέν συνιστώ την υπερκατανάλωση ούτε αυτών των δημητριακών. Με το θέμα θα ασχοληθώ σε ειδική μελέτη μου, η οποία θα δημοσιευθεί τους προσεχείς μήνες.
«Ε.»: Ποιά είναι η γνώμη σας γιά αυτό, που υποστηρίζουν οι χορτοφάγοι, ότι το κρέας είναι μιά τοξική και αφύσικη γιά τον άνθρωπο τροφή;
- Αν το κρέας είναι αφύσικη τροφή γιά τον άνθρωπο τότε το ανθρώπινο είδος δέν θα είχε επιβιώσει, αφού το κρέας ήταν η βασική τροφή τού προϊστορικού ανθρώπου, όπως είπαμε προηγουμένως. Αντίθετα, η χορτοφαγία είναι αφύσικη διατροφή γιά τον άνθρωπο, αφού αν την ακολουθούσαμε, το ανθρώπινο είδος θα είχε εξαφανισθεί ή δέν θα είχαμε εξελιχθεί σε άνθρωπο, αλλά θα ήμασταν ακόμα στα δένδρα τρώγοντας μπανάνες.
Άνθρωπος είναι ο πρώτος πίθηκος, που έφαγε κρέας. Η χορτοφαγία είναι επικίνδυνη γιά τη διαιώνιση τού ανθρώπινου είδους.
Ως απάντηση δε στους ψευτοηθικισμούς των χορτοφάγων γιά τη σφαγή των ζώων έχω να απαντήσω, ότι αυτοί, που δέν τρώνε κρέας, δέν σέβονται το ίδιο τους το σώμα, αφού το ανθρώπινο είδος είναι παμφάγο ον.
Οι χορτοφάγοι όμως, τρώνε «ζωντανό» γιαούρτι, το οποίο περιέχει μικροοργανισμούς (προβιοτικά). Εξ άλλου μπορεί να μήν σκοτώνουν ζώα, αλλά σκοτώνουν φυτά, τα οποία είναι κι αυτά ζωντανοί οργανισμοί.
Το θέμα τού κρέατος και τού κατά πόσο η κατανάλωσή του ωφελεί ή όχι την υγεία μας αναλύεται διεξοδικά στο νέο μου βιβλίο με τίτλο «Κρέας: Όλη η αλήθεια», που κυκλοφορεί αυτές τις μέρες. Εκεί, αποδεικνύω, ότι το κρέας είναι ιδανική τροφή γιά τον άνθρωπο, αλλά το κρέας τού εμπορίου είναι ανθυγιεινό, διότι περιέχει αντιβιοτικά και ορμόνες.
Πλην τούτου, τα ζώα στις φάρμες δέν τρέφονται με γρασίδι, αλλά με δημητριακούς σπόρους. Αυτό είναι ολέθριο, διότι αυξάνει την ποσότητα ωμέγα 6 λιπαρών οξέων και μειώνει την ποσότητα των ωμέγα 3 στο κρέας. Αυτή η αλλαγή των ωμέγα λιπαρών οξέων οδηγεί σε συστημική φλεγμονή, που αποτελεί την αιτία των περισσότερων χρόνιων εκφυλιστικών ασθενειών.
Η κατανάλωση βιολογικού κρέατος έχει το πλεονέκτημα, ότι δεν περιέχει αντιβιοτικά και ορμόνες, αλλά δυστυχώς οι κτηνοτρόφοι βιολογικών κρεάτων ταΐζουν τα ζώα τους με βιολογικούς δημητριακούς σπόρους, ενώ η φυσιολογική τροφή των ζώων είναι να βόσκουν και να τρώνε γρασίδι. Αυτό με κάνει να θεωρώ τα κρέατα από ζώα ελευθέρας βοσκής, που μπορούμε να βρούμε στα χωριά, ανώτερα από τα βιολογικά κρέατα.
Το να λέμε, ότι το κρέας τού εμπορίου είναι γεμάτο τοξίνες και με αυτό το επιχείρημα να αποτρέπουμε τους καταναλωτές από το να τρώνε κρέας είναι ή ανοησία ή σκοπιμότητα. Αν είναι έτσι, να μήν τρώμε και ψάρια, διότι τα περισσότερα ψάρια περιέχουν βαρέα μέταλλα, να μήν τρώμε γαλακτοκομικά, διότι και αυτά, όπως και το κρέας, περιέχουν ορμόνες και αντιβιοτικά, και να μην τρώμε φρούτα και λαχανικά και ξηρούς καρπούς, διότι είναι μέσα στα φυτοφάρμακα, εν ολίγοις να μην τρώμε τίποτα!
Αυτό, που δέν πρέπει να τρώμε, είναι τα επεξεργασμένα κρέατα, όπως τα αλλαντικά, διότι λόγω των συντηρητικών και των νιτρικών αλάτων, που περιέχουν αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο γιά καρκίνο. Και φυσικά, δέν θα πρέπει να ψήνουμε πάρα πολύ τα κρέατα ούτε να τα ψήνουμε στα κάρβουνα, διότι σχηματίζονται καρκινογόνες ουσίες. Το μαρινάρισμα τού κρέατος πριν μαγειρευτεί εξαλείφει το 92% των ετεροκυκλικών αμινών (καρκινογόνων ουσιών), που σχηματίζονται από το υπερβολικό ψήσιμό του.
«Ε.»: Ποιά είναι η γνώμη σας, γιά αυτό, που υποστηρίζεται τελευταία, ότι πρέπει να αντικαταστήσουμε το κρέας με σόγια;
- Ο περισσότερος κόσμος πιστεύει, ότι η σόγια είναι ένα καλό εναλλακτικό τού κρέατος, διότι είναι πολύ καλή πηγή πρωτεϊνών. Πριν μερικές δεκαετίες, η σόγια παρουσιαζόταν ως τροφή μακροζωίας. Έλεγαν μάλιστα, ότι η συχνή κατανάλωση σόγιας μάς προστατεύει από τον καρκίνο και την καρδιοπάθεια.
Οι τελευταίες όμως έρευνες αποδεικνύουν το τελείως αντίθετο: Ότι η σόγια δέν είναι και τόσο υγιεινή τροφή, όπως μάς έλεγαν κι ότι η συχνή κατανάλωσή της προκαλεί σημαντικά προβλήματα υγείας.
Στην ουσία, όλα αυτά, που ακούγαμε γιά τη δήθεν υγιεινή σόγια, δέν ήταν παρά μιά προπαγάνδα των μεγάλων εταιρειών σόγιας. Αυτές οι εταιρείες μας παρουσίαζαν ως καλό γιά την υγεία και την καρδιά ακόμα και το σογιέλαιο, ενώ, όπως όλοι τώρα γνωρίζουμε, το σογιέλαιο είναι ένα σπορέλαιο με μεγάλη περιεκτικότητα σε ωμέγα 6 λιπαρά, που προκαλούν φλεγμονή στο σώμα και ένα σωρό χρόνιες εκφυλιστικές ασθένειες.
Οι ασιάτες τρώνε σόγια, αλλά σε άλλη μορφή απʼ ό,τι την τρώνε οι δυτικοί λαοί (οι ασιάτες τρώνε ζυμωμένη σόγια), και φυσικά όχι σε πολύ μεγάλες ποσότητες όσες η βιομηχανία σόγιας μάς προτείνει να τρώμε.
Το 95% τής σόγιας, που πωλείται παγκοσμίως σήμερα, είναι μεταλλαγμένη. Μερικοί νομίζουν, ότι αυτός είναι ο λόγος, που η σόγια είναι ανθυγιεινή. Αλλά στην ουσία δέν είναι αυτό το πρόβλημα. Και μή μεταλλαγμένη σόγια να κατανάλωναν πάλι δέν θα τους έκανε καλό, διότι η σόγια αφʼ εαυτής είναι βλαβερή τροφή γιά τον άνθρωπο.
Η σόγια περιέχει αναστολείς πρωτεάσης. Οι αναστολείς αυτοί εμποδίζουν μερικά από τα βασικά ένζυμα, που μας βοηθούν να χωνέψουμε τις πρωτεΐνες. Το πιό σημαντικό από αυτά είναι η τρυπσίνη. Οι αναστολείς τής πρωτεάσης συνδέονται με υποθρεψία, παγκρεατικές ασθένειες, εντερικές παθήσεις, ακόμα και καρκίνο. Η σόγια περιέχει επίσης φυτικά οξέα, τα οποία εμποδίζουν την απορρόφηση μετάλλων, όπως ο ψευδάργυρος και το ασβέστιο. Περιέχει ακόμα, κάποιες πρωτεΐνες, που λέγονται λεκτίνες. Οι λεκτίνες τής σόγιας αντιδρούν με περιεχόμενο υδατανθράκων των κυτταρικών μεμβρανών προκαλώντας κυτταρικές ζημιές και κυτταρικό θάνατο. Καθώς η βλάβη αυτή συσσωρεύεται, επιδρά αρνητικά στο γαστρεντερικό, στο ανοσοποιητικό και σε άλλα συστήματα τού ανθρώπινου σώματος.
Οι επιστήμονες πιστεύουν, ότι η έγκυες γυναίκες δέν θα πρέπει να τρώνε σόγια ούτε και τα βρέφη, διότι η σόγια είναι επικίνδυνη γιά τα μικρά παιδιά. Τα οιστρογόνα στη σόγια μπορεί να βλάψουν τη σεξουαλική ανάπτυξη και την αναπαραγωγική υγεία των βρεφών. Περίπου 20% των βρεφών στις ΗΠΑ τρέφονται με φόρμουλες σόγιας. Το να τρέφετε τα μωρά σας με φόρμουλες σόγιας είναι σαν να δίνετε σε έναν άνθρωπο 4 με 5 αντισυλληπτικά την ημέρα. Τα βρέφη, που τρέφονται με φόρμουλες σόγιας, έχουν 20.000 φορές την ποσότητα των οιστρογόνων στην κυκλοφορία τους σε σύγκριση με τα βρέφη, που τρέφονται με άλλες φόρμουλες.
Η σόγια έχει πλασαριστεί ως δήθεν υγιεινή τροφή και οι χορτοφάγοι την θεωρούν ως το καλύτερο υποκατάστατο τού κρέατος, λόγω των αμινοξέων, που περιέχει. Η σύγχρονη έρευνα όμως αποδεικνύει, ότι η σόγια είναι βλαβερή γιά τον άνθρωπο. Πρόκειται γιά ένα από τα κυριότερα αλλεργιογόνα, μιά από τις βασικές ουσίες, που προκαλούν επικίνδυνες αντιδράσεις στην υγεία τού ανθρώπου. Εκατοντάδες επιδημιολογικές, κλινικές και εργαστηριακές μελέτες συνδέουν τη σόγια με πεπτικά προβλήματα, δυσλειτουργία τού θυρεοειδούς, στειρότητα, καταπόνηση τού ανοσοποιητικού συστήματος, καρδιοπάθεια και καρκίνο.
«Ε.»: Επειδή ορισμένοι διάσημοι είναι οπαδοί τής χορτοφαγίας, μπορείτε να μας πείτε αν χαίρουν υγείας ή όχι;
- Η χορτοφαγία είναι εμμονή και φανατισμός. Οι περισσότεροι χορτοφάγοι, που έχω δει, είναι χλωμοί, γερασμένοι με ρυτιδιασμένα πρόσωπα, έχουν ατονία, χαμηλό ανοσοποιητικό σύστημα, προβλήματα δυσπεψίας, μερικοί έχουν χάσει και τα μαλλιά τους. Μερικά παιδιά vegans έχουν χάσει τη ζωή τους από την ανοησία των γονέων τους να μήν τους δίνουν ζωικές τροφές, ενώ άλλα παιδιά έχουν καθυστερημένη ανάπτυξη.
Ο Nathan Pritikin, ο μεγαλύτερος υποστηρικτής μιάς χορτοφαγικής δίαιτας χαμηλής σε λιπαρά, έπαθε λευχαιμία σε ηλικία 69 ετών, και με το άκουσμα τής πάθησής του έπαθε κατάθλιψη και αυτοκτόνησε. Ήταν φυσικό, που αυτοκτόνησε, αφού η διατροφή του δέν περιείχε ωμέγα 3 λιπαρά οξέα από ζωικές τροφές.
Η Aveline Kushi, μιά από τις αρχηγούς τής μακροβιοτικής δίαιτας (μιάς χορτοφαγικής δίαιτας ιαπωνικής προέλευσης, που προωθήθηκε ως η ιδανική δίαιτα γιά την πρόληψη και θεραπεία τού καρκίνου) διαγνώσθηκε με καρκίνο τού τραχήλου τής μήτρας 69 χρονών και τελικά πέθανε μετά από εννέα χρόνια πάλης με τη νόσο.
Linda McCartney: Μιά ακόμη διάσημη, επί δεκαετίες χορτοφάγος, που πέθανε σε ηλικία 56 χρονών από καρκίνο.
Οι χορτοφάγοι παρουσιάζουν κάποιες μελέτες, που δείχνουν, ότι οι οπαδοί τής χριστιανικής αίρεσης τής Εβδόμης Ημέρας, οι αντβεντιστές, οι οποίοι είναι χορτοφάγοι, έχουν λιγότερο κίνδυνο γιά καρκίνο. Οι χορτοφάγοι παρουσιάζουν μισή την αλήθεια. Οι αντβεντιστές, αν και είχαν χαμηλότερα ποσοστά σε κάποιες μορφές καρκίνου, όπως των καρκίνων τού μαστού και των πνευμόνων, είχαν υψηλότερα ποσοστά άλλων μορφών καρκίνου, όπως κακοήθους μελανώματος, καρκίνου τού εγκεφάλου, τού δέρματος, τής ουρήθρας, τού προστάτη, τού ενδομητρίου, τού τραχήλου τής μήτρας, των ωοθηκών και τής ασθένειας Hodgkin. Οι αντβεντιστές εκτός από το ότι δέν έτρωγαν κρέας, δέν κάπνιζαν και δέν έπιναν αλκοόλ, άρα οι μορφές τού καρκίνου, από τις οποίες προστατεύονταν, δέν οφείλονταν στη χορτοφαγία, αλλά στην αποφυγή καπνίσματος και αλκοόλ.
Οι μορμόνοι είναι μιά θρησκευτική ομάδα, που συνήθως παραβλέπεται από τις χορτοφαγικές μελέτες. Αν και η εκκλησία τους τούς απαγορεύει να καπνίζουν, να πίνουν αλκοόλ και καφέ, οι μορμόνοι τρώνε κρέας. Μιά μελέτη των μορμόνων τής Utah έδειξε, ότι είχαν 22% λιγότερο ποσοστό γιά καρκίνο γενικά και 34% λιγότερη θνησιμότητα από καρκίνο τού εντέρου απʼ ό,τι οι μέσοι αμερικάνοι.
Άρα, η χορτοφαγία δέν προστατεύει από τίποτα. Μια μελέτη μάλιστα, που δημοσιεύθηκε το 1994 στο British Medical Journal (Thorogood M., et al., 1994) και μιά μελέτη που δημοσιεύθηκε 1999 στο American Journal of Clinical Nutrition (Key T.J., et al, 1999) έδειξαν, ότι οι χορτοφάγοι δέν ζουν περισσότερο από τους κρεατοφάγους.
«Ε.»: Ποιά είναι η γνώμη σας γιά τη μεσογειακή διατροφή;
- Η μεσογειακή διατροφή είναι μιά μεγάλη απάτη. Ποτέ δέν υπήρξε μεσογειακή διατροφή, όπως μας κάνουν να πιστεύουμε. Όλες οι μελέτες, που δείχνουν, ότι τάχα η μεσογειακή διατροφή ωφελεί την υγεία, δέν δείχνουν κάτι τέτοιο. Μπορεί να δεις έναν τίτλο, που να λέει: «Η μεσογειακή διατροφή προστατεύει από καρκίνο». Και αν διαβάσεις προσεκτικά τη μελέτη θα δεις, ότι δείχνει ότι η κατανάλωση λαχανικών προστατεύει από τον καρκίνο. Αλλά φυσικά, τα λαχανικά δέν είναι μόνο προνόμιο τής μεσογειακής δίαιτας.
Η μεσογειακή δίαιτα έχει ως βάση τα δημητριακά γλουτένης και το γάλα, άρα είναι η χειρότερη διατροφή τού πλανήτη! Πρόκειται γιά μιά προσπάθεια παγκοσμιοποίησης, που όλοι οι λαοί θα πρέπει να ακολουθούν μιά υποτιθέμενη υγιεινή διατροφή.
Σήμερα, ο πιό μακρόβιος πληθυσμός τής Γης είναι οι Okinawa. Παρά το ότι η διατροφή τους είναι χαμηλή σε λίπη, οι οπαδοί τής απάτης τής μεσογειακής διατροφής δέν προτείνουν στους ανθρώπους να ακολουθούν τη διατροφή τού λαού αυτού, αλλά επιμένουν στη φαντασίωση τής μεσογειακής διατροφής. Οι okinawa, είναι αλήθεια, ότι τρώνε αρκετούς υδατάνθρακες, αλλά αυτό, που τους σώζει είναι, ότι αντί να τρώνε δημητριακά, που περιέχουν γλουτένη (σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη και βρώμη), τρώνε ρύζι και γιά περίπου τρεις μήνες αντί για ρύζι τρώνε γλυκοπατάτες και φυσικά δέν πίνουν γάλα. Άρα από τη διατροφή τους απουσιάζουν τα δύο τοξικά δηλητήρια τής μεσογειακής διατροφής: τα δημητριακά γλουτένης και το γάλα. Η διατροφή τους είναι πλούσια σε ψάρια, λαχανικά και φρούτα, τρώνε λίγο κρέας και ως μαγειρικό λίπος χρησιμοποιούν το λαρδί.
Οι γάλλοι τρώνε πολύ μεγάλα ποσοστά ζωικού λίπους απʼ ό,τι προτείνουν οι οπαδοί τής μεσογειακής διατροφής και παρʼ όλα αυτά έχουν τα χαμηλότερα ποσοστά εμφραγμάτων στη Δύση. Οι επιστήμονες, που πιστεύουν στην απάτη τής θεωρίας τής χοληστερίνης, το θεωρούν παράδοξο, γιʼ αυτό και η περίπτωση των γάλλων αναφέρεται στη διεθνή βιβλιογραφία ως «γαλλικό παράδοξο». Δέν μπορούσαν να καταλάβουν πώς είχαν τόσο άριστη καρδιαγγειακή υγεία, παρά το ότι έτρωγαν μεγάλες ποσότητες λιπαρού κρέατος και άλλων ζωικών λιπών. Έτσι, εφεύραν το παραμύθι, ότι τάχα το κόκκινο κρασί τους προστατεύει από τα καρδιαγγειακά, λες και είναι οι μόνοι, που πίνουν κόκκινο κρασί ή λες και η λίγη ρεσβερατρόλη, που περιέχει το κρασάκι τους προστατεύει την καρδιά.
Η θεωρία είναι τόσο γελοία, σαν να λένε σε μας: «Το ελαιόλαδο κάνει καλό στην καρδιά. Άρα επιτρέπεται να τρώτε όσα παϊδάκια και κοψίδια θέλετε». Η αλήθεια είναι, ότι τα κορεσμένα λίπη δέν δημιουργούν πρόβλημα στην καρδιά, αλλά τα πολυακόρεστα ωμέγα 6 λιπαρά οξέα, η ζάχαρη, τα δημητριακά και το στρες.
Οι γάλλοι, αφού τρώνε πολλά κορεσμένα λίπη, δέν τρώνε πολλά πολυακόρεστα λίπη. Επίσης τρώνε πολύ μικρότερη ποσότητα ζάχαρης απʼ ό,τι ο μέσος αμερικανός. Και επίσης, τρώνε με ηρεμία σαν τελετουργία και όχι στο πόδι και υπό κατάσταση στρες, όπως οι αμερικανοί. Να λοιπόν, οι πραγματικές αιτίες των χαμηλών ποσοστών εμφράγματος των γάλλων κι όχι τα παραμύθια περί τού κόκκινου κρασιού.
Η απάτη τής μεσογειακής διατροφής αποδεικνύεται και από το βιβλίο τού οδοντίατρου και διατροφολόγου Weston Price, ο οποίος τη δεκαετία τού 1930 ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο, γιά να μελετήσει απομονωμένες πρωτόγονες κοινωνίες, που έχαιραν άκρας υγείας. Αυτό που ανακάλυψε ήταν, ότι όσο περισσότερο κρέας και ζωικά λίπη έτρωγαν οι πρωτόγονοι λαοί, τόση καλύτερη υγεία είχαν.
Ο Price δέν βρήκε ούτε ότι οι πρωτόγονοι λαοί με την χειρότερη υγεία ήταν αυτοί, που έρεπαν προς την χορτοφαγία. Οι ιθαγενείς τής Αυστραλίας ήταν ο πιό μακρόβιος πληθυσμός τής Γης τη εποχή τού Dr. Price. Η διατροφή τους αποτελείτο από ζώα, όπως καγκουρό, θαλασσινά, αυγά, έντομα και λίγες φυτικές τροφές.
Ο Dr. Price βρήκε, ότι η δυτική δίαιτα είχε καταστροφικές συνέπειες στους ιθαγενείς τής Αυστραλίας. Μετά την κατανάλωση των «μοντέρνων» τροφών, σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα η γονιμότητα των ανθρώπων αυτών μειώθηκε σε σημείο, που τα ποσοστά θανάτων ξεπέρασαν τα ποσοστά γεννήσεων. Στα μέσα τής δεκαετίας τού 1980 ο καθηγητής Kerin OʼDea δημοσίευσε ένα άρθρο στο περιοδικό Diabetes, στο οποίο απέδειξε, πως μιά ομάδα ιθαγενών αυστραλέζων ανάρρωσε από διαβήτη μέσα σε πέντε εβδομάδες μετά την επιστροφή τους στην παραδοσιακή τους δίαιτα. Δηλαδή, όταν εγκατέλειψαν την πλούσια σε δημητριακά και υδατάνθρακες δυτική δίαιτα και επέστρεψαν στην παραδοσιακή κρεωφαγική τους δίαιτα, θεραπευτήκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα από διαβήτη. Ο διαβήτης είναι επιδημία σήμερα όχι διότι οι άνθρωποι τρώνε κρέας και ζωικά λίπη, αλλά διότι η βάση τής διατροφής τους είναι τα δημητριακά. Κατά τα άλλα, το κρέας δέν είναι δήθεν φυσιολογική τροφή για τον άνθρωπο!
Ο Dr. Price μελέτησε τους ιθαγενείς ινδιάνους της Αμερικής και παρατήρησε, ότι αυτοί, που ακολουθούσαν την παραδοσιακή τους δίαιτα, είχαν άριστη υγεία. Η παραδοσιακή δίαιτα των ινδιάνων πολλές φορές αποτελείτο αποκλειστικά από άγρια ζώα, όπως ελάφια, βίσονες, αρκούδες και ψάρια. Σήμερα, οι ινδιάνοι έχουν παρόμοια ποσοστά παχυσαρκίας, διαβήτη και καρδιοπάθειας, όπως οι ιθαγενείς εσκιμώοι. Η αιτία είναι, ότι εγκατέλειψαν την παραδοσιακή τους κρεατοφαγική διατροφή και ακολούθησαν μιά μεσογειακού τύπου διατροφή πλούσια σε υδατάνθρακες.
Στις αρχές τής δεκαετίας τού 1920 ο Dr. Victor Levine τού Creighton School of Medicine, έκανε ένα ταξίδι στην Αλάσκα, γιά να μελετήσει την υγεία των ιθαγενών εσκιμώων. Σε ένα άρθρο του στους New York Times έγραψε: «Οι εσκιμώοι φαίνεται, ότι είναι ικανοί να ανθίστανται στις ασθένειες περισσότερο από άλλους, που ζουν σε βόρεια κλίματα. Τρώνε τεράστιες ποσότητες πρωτεΐνης και λίπους».
Λίγα χρόνια αργότερα, ο Weston Price, που ταξίδεψε και αυτός στην Αλάσκα, επιβεβαίωσε, ότι οι εσκιμώοι είχαν την καλύτερη υγεία από όλους τους λαούς, που είχε επισκεφθεί.
Ένας άλλος ερευνητής, ο χειρουργός Dr. Cleave, ενδιαφέρθηκε γιά τα χαμηλά ποσοστά καρδιοπάθειας στις κοινότητες των εσκιμώων. Ο Dr. Cleave παρατήρησε, ότι ακολουθούσαν μιά κρεωφαγική δίαιτα, άφθονη σε κρέας και λίπος. Η παραδοσιακή δίαιτα των εσκιμώων αποτελείτο από αποξηραμένο σολομό, αυγά ψαριών, δέρμα, φάλαινας και τα όργανα θαλάσσιων ζώων. Άλλες τροφές περιλάμβαναν καριμπού, ξηρούς καρπούς, φύκια και κράνμπερι. Κατά τους οπαδούς τής απάτης τής μεσογειακής δίαιτας, μιά τέτοια δίαιτα θα έπρεπε να τους στείλει πιό γρήγορα στον τάφο, αφού κατά τους συμβατικούς διαιτολόγους το πολύ κρέας και το ζωικό λίπος προκαλεί καρδιοπάθεια και άλλες ασθένειες.
Οι εσκιμώοι τής Αμερικής έχουν τώρα το υψηλότερο ποσοστό ασθενειών από τον γενικό πληθυσμό. Αν και παλιά είχαν απίστευτα χαμηλά ποσοστά διαβήτη και καρδιοπάθειας, οι εσκιμώοι, που τρώνε δυτικές τροφές, βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο γιά αυτές τις ασθένειες. Γιά παράδειγμα, οι ιθαγενείς εσκιμώοι έχουν τώρα 2,3 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να έχουν διαβήτη, 1,6 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να είναι παχύσαρκοι και 1,2 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να έχουν καρδιοπάθεια απʼ ό,τι οι λευκοί αμερικανοί.
Οι μασάι επίσης, είναι αποκλειστικά κρεατοφάγοι. Τρώνε μόνο κρέας και γάλα από τα κοπάδια τους (όχι αγελαδινό) αναμεμειγμένο με αίμα και χαίρουν, όσοι ακόμα ακολουθούν την παραδοσιακή κρεατοφαγική τους δίαιτα, άκρας υγείας, και η καρδιοπάθεια σε αυτούς είναι σχεδόν ανύπαρκτη.
Όλα αυτά ξεθεμελιώνουν τόσο το παραμύθι τής μεσογειακής διατροφής όσο και το παραμύθι τής χορτοφαγίας.
«Ε.»:
Η νηστεία, που ακολουθούν πολλοί τη Σαρακοστή είναι επωφελής ή όχι γιά την υγεία;
Η νηστεία της Σαρακοστής δέν είναι επωφελής γιά την υγεία. Φυσικά, δέν θα πάθει κανείς κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας γιά 40 μέρες, αλλά όχι να μας λένε, ότι τάχα
η νηστεία τού Πάσχα αποτοξινώνει το σώμα μας και μας κάνει καλό.
Κατά τη διάρκεια τής νηστείας οι περισσότεροι τρώνε μεγάλες ποσότητες λευκού ψωμιού, μιας και δέν μπορούν να φάνε ζωικές πρωτεΐνες, κάτι, που είναι βλαβερό γιά την υγεία. Επίσης, τρώνε καλαμαράκια, χταποδάκια και άλλα θαλασσινά σε κονσέρβα, τα οποία είναι καρκινογόνα, αφού στις κονσέρβες βάζουν νιτρικά και άλλα συντηρητικά, και οι αμίνες (πρωτεΐνες) των ψαριών συνδυαζόμενες με τα νιτρικά τής κονσέρβας σχηματίζουν νιτροζαμίνες, οι οποίες είναι καρκινογόνες ουσίες.
Πολλοί, και ιδίως γυναίκες, υποφέρουν από αναιμία κατά την περίοδο τής Σαρακοστής, αφού στερούνται ζωικών τροφών πλούσιων σε σίδηρο.
Η νηστεία (Χριστούγεννα-Πάσχα-Δεκαπενταύγουστος κλπ) δέν αποτοξινώνει, αλλά τοξινώνει τον οργανισμό και μειώνει το ανοσοποιητικό σύστημα.
