Oι μεταμορφώσεις του Πρωτέα

Πρόκειται για έναν μικρό θαλάσσιο θεό, ο οποίος βρίσκεται στην υπηρεσία του μεγάλου θεού της θάλασσας του Ποσειδώνα. Εμφανίζεται ως φύλακας των θαλασσίων ζώων και ιδιαιτέρως των φωκιών και παρουσιάζει εξαιρετικά σημαντικές ιδιότητες.

Ο Όμηρος παρουσιάζει τον Πρωτέα, ως γέροντα, να φοράει τον σκούφο των ληστοπειρατών και μάλιστα τον παρουσιάζει σαν έναν ΜΑΝΤΗ, ο οποίος έχει την ικανότητα να ΠΡΟΛΕΓΕΙ ΑΛΑΝΘΑΣΤΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ.

Ο τόπος της κατοικίας του, ήταν ένα υπερμέγεθες άντρο που βρισκόταν στον ΒΥΘΟ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ, από το οποίο έβγαινε το μεσημέρι, για να κοιμηθεί κάτω από την σκιά των βράχων της παραλίας, πολλές φορές ανάμεσα στις φώκιες, αλλά και στα άλλα θαλάσσια τέρατά του!

Αυτή ήταν η πιο κατάλληλη στιγμή, που αν κάποιος ήθελε να ΜΑΘΕΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ από τον προφητικό γέροντα, έπρεπε να καταφέρει, να τον συναντήσει την ακριβώς, κατά την διάρκεια αυτής της ώρας που κοιμόταν.

Όταν γινόταν αυτό, τότε ο Πρωτέας, ΑΛΛΑΖΕ ΜΟΡΦΕΣ και ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΝΟΤΑΝ ΣΕ ΚΑΘΕ ΕΙΔΟΣ ΣΧΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΘΑΥΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ!

Έπαιρνε την μορφή πυρός, την μορφή ύδατος και διάφορες μορφές θηρίων, προκειμένου να αποφύγει την ανάγκη να προφητεύσει...

Όταν όμως διαπίστωνε ότι οι προσπάθειές του απέβαιναν μάταιες, λάμβανε και πάλι την αρχική του μορφή, ο «νημερτής άλιος γέρων» και προφήτευε χωρίς να υπάρχει η παραμικρή περίπτωση να κάνει λάθος σε αυτά που θα έλεγε!

Κατά τον Ηρόδοτο, αλλά και πολλούς άλλους έπειτα ποιητές και μυθογράφους, ο Πρωτέας ήταν γιος του Ποσειδώνα και είχε σύζυγό του την Ψαμάθη ή Τορώνη, από την οποία απέκτησε τρεις γιους: Τον Τηλέγονο και τον Πολύγονο και τον Θεοκλύμενο, όπως και μια θυγατέρα την Θειώνη.

Ο Πρωτέας είχε ιδρύσει το δικό του βασίλειο, σε μία περιοχή της Θράκης. Όμως οι δύο γιοι του έκαναν κατάχρηση της εξουσίας τους και συχνά διέπρατταν αδικήματα. Μεταξύ άλλων, ανάγκαζαν τους ταξιδιώτες να παλεύουν μαζί τους και τελικά τους σκότωναν.

 Ο Πρωτέας ζούσε ειρηνικά με την οικογένειά του, ώσπου ένα τραγικό συμβάν ήρθε να ανατρέψει την ευτυχισμένη ζωή του. Ο Ηρακλής που κάποτε πέρασε από εκεί, μονομάχησε με τους δύο πρώτους γιους του Πρωτέα και τους σκότωσε.

Ο Πρωτέας λυπήθηκε τόσο πολύ από τον θάνατό τους που δεν άντεξε τον αβάσταχτο πόνο και αποφάσισε να πέσει στην θάλασσα για να πνιγεί. Οι Θεοί όμως τον ευσπλαχνίστηκαν και όχι μόνο δεν τον άφησαν να πεθάνει, αλλά του χάρισαν την αθανασία, μεταμορφώνοντάς τον σε θεό των νερών.

Παρόλα αυτά, όσοι τον γνώριζαν έλεγαν ότι μετά από τον θάνατο των δύο γιων του, ο Πρωτέας ήταν πάντα ανέκφραστος, δεν μιλούσε και δεν γελούσε ποτέ.

Μετά τον θάνατο των παιδιών του, ο Πρωτέας ζήτησε από τον Ποσειδώνα να εγκατασταθεί στην Αίγυπτο.

Πράγματι, ο θεός άκουσε την παράκλησή του και αποφάσισε να τον βοηθήσει. Έτσι λοιπόν του έφτιαξε έναν δρόμο που ένωνε την Θράκη με την Αίγυπτο. Ο δρόμος αυτός περνούσε πάνω από τη θάλασσα κι έτσι ο Πρωτέας έφτασε μέχρι εκεί χωρίς καν να βρέξει τα πόδια του!

Έγινε βασιλιάς της Μέμφιδας και η Δράση που ανέπτυξε, ήταν εξαιρετικά πλούσια. Κατά την διάρκεια της βασιλείας του, φιλοξένησε τον Διόνυσο, στις ανά τον κόσμο περιπλανήσεις του.

Επίσης περιέθαλψε τον Πάρη και την απαχθείσα Ωραία Ελένη, όταν κατά την διάρκεια μιας τρικυμίας προσορμίστηκαν στην Αίγυπτο. Όταν όμως ο Πρωτέας πληροφορήθηκε για το έγκλημα της απαγωγής, κράτησε κοντά του την Ωραία Ελένη και έδωσε στον Πάρη αντί αυτής, ένα είδωλό της, ή το φάντασμά της! 

Στην συνέχεια, παρέδωσε αργότερα την πραγματική Ωραία Ελένη στον νόμιμο σύζυγό της τον Μενέλαο, όταν επέστρεψε από την Τροία.

Ο Πρωτέας όμως δεν αποτελεί το μοναδικό παράδειγμα μιας θεότητας που μεταμορφώνεται. Ένα επιπλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα, αποτελεί η Θέτις, η οποία ως θαλάσσια θεά, διέθετε επίσης ανάλογες δυνατότητες μεταμόρφωσης, με αυτές του Πρωτέα.

 

Είναι εξαιρετικά εντυπωσιακό το περιστατικό που περιγράφεται κατά την διάρκεια των περίφημων γάμων της Θέτιδας και του Πηλέα.
Την στιγμή που ο Πηλέας επιχείρησε να την πλησιάσει, η Θέτις άρχισε να μεταμορφώνεται διαδοχικά σε πυρ, σε ύδωρ, σε λιοντάρι, σε θαλάσσιο όφι, σε δράκοντα και τελικά σε δέντρο!

Τελικά ο Πηλέας, μετά από μεγάλη προσπάθεια κατάφερε να την υποτάξει, όταν ο Κένταυρος Χείρωνας, ο οποίος ήταν ένας από τους καλεσμένους στους γάμου, το συμβούλεψε να την κρατάει την Θέτιδα, όσο πιο σφιχτά μπορεί μέσα στην αγκαλιά του.

Διαπιστώνουμε λοιπόν, ότι οι δυνατότητες της μεταμόρφωσης αλλά οι μαντικές ικανότητες του Πρωτέα, συγκροτούν την προσωπικότητα ενός ακόμα εξαιρετικά ενδιαφέροντος όσο και άγνωστου προσώπου μέσα στην πλουσιότατη μυθολογία μας.

Ο ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗΣ ΤΩΝ ΑΣΤΡΩΝ

Ο κατασκευαστής των άστρων
(Supplementum Hellenisticum 922)

Από πάπυρο της Οξυρύγχου (P. Oxy. 2521) του 2ου αιώνα μ.Χ. προέρχεται ένα απόσπασμα 8 στίχων από κάποιο εξαμετρικό αστρονομικό ή κοσμογονικό ποίημα, το οποίο μπορεί να αναχθεί με βάση το ύφος του στην πρώιμη Ελληνιστική Εποχή. H ποιότητα της καλλιγραφίας μάς κάνει να υποψιαζόμαστε ότι ο πάπυρος προέρχεται από κάποια συλλογή, η οποία προοριζόταν για το εμπόριο βιβλίων πολυτελείας.

Το ποίημα περιγράφει τις εκπληκτικές δυνάμεις ενός θεϊκού όντος που δεν κατονομάζεται και το οποίο λειτουργεί στον κόσμο σε διάφορα επίπεδα: ελέγχει τα όνειρα των ανθρώπων, κατασκευάζει αστερισμούς από λιωμένο χρυσάφι και τους εξαποστέλλει στον ουρανό πάνω από τη θάλασσα, φτιάχνει έναν χάλκινο βωμό γιγαντιαίων διαστάσεων.

Πιθανότατα έχουμε στοιχεία ελληνοαιγυπτιακού συγκρητισμού και το θεϊκό ον να είναι ο Ήφαιστος / Φθα. Ο Φθα, πολιούχος της Μέμφιδος, παρουσιάζεται στην αιγυπτιακή θεολογία από το Μέσο Βασίλειο και μετά ως θεότητα-τεχνίτης με πρωταρχικό ρόλο στην κατασκευή του κόσμου, των θεών, των ανθρώπων, των χωρών και των άστρων. Μερικές φορές ο Φθα παριστάνεται σε αγαλματίδια από τερακότα ως χωλός νάνος (ιδιαίτερα από την πτολεμαϊκή εποχή και μετά), κλασική εξεικόνιση του Ηφαίστου και των μεταλλουργών γενικά στην ελληνική παράδοση. Εδώ πιθανότατα έχουμε ελληνική επίδραση στην αιγυπτιακή παράδοση.

ὅστις ἐ]τητυμέοντα[ς] ἀεὶ μερό[π]εσσιν ὀνε[ίρους
ἠοῖος] σκίδνη{ι}σι, φέ[ρ]ει δέ τε μάντιας ὕπνους.
ἄλλ]οτε μέν τε δι΄ οἴνοπα πόντον ἰάλλων
βύρτη]ν τε στέφανόν τε͵ τά οἱ παρ[ὰ] γ[ο]ῦνα κέονται
χρυσοῦ ἀ]πὸ βριαροῖο νέον λίγδοιο τακέντος,
ἄλλοτε] δ΄ αὖ βωμοῖο τόσον χάλκ[ει]ον ἐλάσσας
εὖρος ὁ]μοῦ μῆκός τε͵ τὸν οὐ τρίττοιά κε μούνη
οὐδ’ αὐτ]ὴ βούπρῳ<ι>ρος ἐνιπλήσειε θυηλή.

Αυτός πάντα σκορπά το πρωί στους θνητούς τα όνειρα
που λεν την αλήθεια και ύπνους φέρνει μαντικούς.[1]
Άλλοτε μέσα απ' τη βαθυκόκκινη θάλασσα στέλνει[2]
τη Λύρα και τον Στέφανο[3] -πλάι στα Γόνατά[4] του ακουμπισμένοι είναι-
από χρυσάφι φτιαγμένους που μόλις έλιωσε σε στέρεο χωνευτήρι.
Άλλοτε σφυρηλατεί τον χαλκό του Βωμού[5]
σε τόσο πλάτος και μήκος, που μόνη της ούτε η τριπλή θυσία[6],
ούτε καν η βούπρωρος θα τον γέμιζε.

Οι αρχαίοι χώριζαν τα όνειρα σε αληθινά και ψεύτικα. Τα όνειρα που αποκαλύπτουν αλήθειες έρχονται σύμφωνα με ορισμένες παραδόσεις το πρωί (βλ. λ.χ. Μόσχος, Ευρ. 5, Οβίδ., Her. 19.195, Οράτ., Sat. 1.10.32-33).

[2] Εδώ «βαθυκόκκινη θάλασσα» πρέπει να είναι ο Ωκεανός, του οποίου η επιφάνεια τέμνει στα δύο την ουράνια σφαίρα, δημιουργώντας τον ορίζοντα από τον οποίο ανατέλλουν και δύουν τα άστρα σε κάθε ημισφαίριο. Βλ. Ευστ. στον Όμηρο, Ιλ. Ε 6: Ὠκεανὸς δὲ κατὰ μὲν ἀλληγορίαν ἐστὶ κύκλος͵ διχάζων ἐννοηματικῶς τὴν οὐρανίαν σφαῖραν κατὰ ἰσότητα τοῦ τῆς γῆς ἐπιπέδου καὶ τέμνων διχῇ κατ΄ἐπίνοιαν αὐτὴν εἴς τε τὸ ὑπὲρ γῆν καὶ εἰς τὸ ὑπὸ γῆν ἡμισφαίριον καὶ διὰ τοῦτο ὁρίζων λεγόμενος... διὰ τούτου τοῦ Ὠκεανοῦ οἱ πολλοὶ ἀνατέλλειν τοὺς ἀστέρας δοκοῦσιν͵ ὡς οἷον ἐγγίζοντας ἢ καὶ ψαύοντας μυθικῶς τοῦ ὕδατος.

[3] Ο Βόρειος Στέφανος (Corona Borealis) λεγόταν ότι ήταν το χρυσό στεφάνι που χάρισε ο Διόνυσος στην Αριάδνη, όταν παντρεύτηκαν. Το στεφάνι ήταν δημιουργία του Ηφαίστου.

[4] Υπαινιγμός στον αστερισμό που είναι περισσότερο γνωστός ως Ενγόνασι (=ο γονατισμένος). Οι αρχαίοι διαφωνούσαν ως προς το ποιον ήρωα ακριβώς αντιπροσώπευε ο αστερισμός, αλλά συνήθως τον ταύτιζαν με τον Ηρακλή που σηκώνει το ρόπαλό του. Το μέρος του αστερισμού που αντιστοιχεί στα γόνατα της μορφής είναι σαν παραμορφωμένο και θα μπορούσε κάποιος να φανταστεί ότι πρόκειται για τον Ήφαιστο, ο οποίος σηκώνει το σφυρί, για να χτυπήσει το μέταλλο.

[5] Αστερισμός που είναι πιο γνωστός ως Θυτήριον ή Θυμιατήριον. Το θεϊκό ον τον κατασκευάζει τόσο μεγάλο που ούτε τα σφάγια των θυσιών που αναφέρονται αμέσως παρακάτω δεν θα τον γέμιζαν.

[6] Θυσία από βόδι, κατσίκι και κάπρο ή πρόβατο. Η ίδια θυσία λεγόταν και βούπρωρος, γιατί σ' αυτήν πήγαινε μπροστά το βόδι, όπως η πρώρα στο πλοίο. Βλ. Ευστ. στον Όμηρο, Οδ. λ 130: Ἰστέον δὲ ὅτι ἡ τοιαύτη θυσία τριττύα λέγεται παρὰ τοῖς παλαιοῖς͵ οἳ τριττύαν ἔλεγον τὴν ἐκ τριῶν ζώων θυσίαν͵ οἷον͵ δύο μήλων καὶ βοὸς͵ ὡς Ἐπίχαρμος͵ ἢ βοὸς καὶ αἰγὸς καὶ προβάτου͵ ἢ κάπρου καὶ κριοῦ καὶ ταύρου. ἡ δὲ τοιαύτη καὶ βούπρωρος φασὶν ἐλέγετο διὰ τὸ προηγεῖσθαι αὐτῆς οἷα νηὸς πρώραν τὸν βοῦν. Οι δύο συνώνυμες λέξεις συναναφέρονται εδώ, για να δείξουν το μέγεθος του βωμού: πράγματι συχνά οι δύο όροι δηλώνουν μια πολύ μεγάλη θυσία, μια εκατόμβη, που τη φύλαγαν για εξαιρετικές περιστάσεις. Βλ. λ.χ. Πλούτ. 668C, Ησύχ. β 959 Latte.

Η σεροτονίνη φέρνει ευτυχία κι επιτυχία

Η Σεροτονίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής του εγκεφάλου. Χαμηλά επίπεδα της σεροτονίνης εμπλέκονται στην εμφάνιση κατάθλιψης. Τα φάρμακα που επιλεκτικά αναστέλλουν την επαναπρόσληψη της σεροτονίνης αυξάνουν τα επίπεδα της ελεύθερης σεροτονίνης, θεραπεύοντας έτσι την κατάθλιψη. Η σεροτονίνη είναι η χημική ουσία που ηρεμεί το σώμα μας. Σημαντικές ποσότητες σεροτονίνης ανευρίσκονται στο ανώτερο εγκεφαλικό στέλεχος και ιδιαίτερα στη γέφυρα και τον προμήκη μυελό.

Η σεροτονίνη ανήκει στην οικογένεια των μονοαμινών και συγκεκριμένα των ινδολαμινών. Φάρμακα που επηρεάζουν τα επίπεδα σεροτονίνης είναι το LSD το οποίο προκαλεί παραισθήσεις, τα SSRIs που είναι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτονίνης και το Ecstacy που καταστρέφει τις λεπτές απολήξεις της σεροτονίνης, όλα τα ναρκωτικά καταστρέφουν την σεροτονίνη, γι αυτό και όλοι οι ναρκομανείς είναι θλιμμένοι, φοβισμένοικαι καταθλιπτικοί, όπως και οι αλκοολικοί.

Η σεροτονίνη (5-υδροξυτρυπταμίνη ή 5-ΗΤ) είναι μία μονοαμίνη νευροδιαβιβαστής που συντίθεται στους σεροτονινεργικούς νευρώνες του κεντρικού νευρικού συστήματος και στα εντεροχρωμιόφυλλα κύτταρα του γαστρεντερικού σωλήνα.  Στο σώμα, η σεροτονίνη συντίθεται από το αμινοξύ τρυπτοφάνη και τον μεταβολίτη της 5-υδροξυτρυπτοφάνη (5-ΗΤΡ).  Η σεροτονίνη βρίσκεται σε πολλά φυτά, συμπεριλαμβανομένων φρούτων και λαχανικών. Στο κεντρικό νευρικό σύστημα, η σεροτονίνη θεωρείται ότι διαδραματίζει σημαντικό ρόλο ως νευροδιαβιβαστής στην ρύθμιση του θυμού, επιθετικότητας, θερμοκρασίας σώματος, ψυχικής διάθεσης, ύπνου, εμετού, σεξουαλικότητας, και όρεξης.  Επιπλέον, η σεροτονίνη βρίσκεται εκτενώς στον ανθρώπινο γαστρεντερικό σωλήνα και φυλάσσεται κυρίως στα αιμοπετάλια του κυκλοφορικού συστήματος.

«Αδερφή» της σεροτονίνης είναι η ντοπαμίνη η οποία προκαλεί ευφορία και συγχρόνως διεγείρει την προσοχή και τη μάθηση και σχετίζεται με την κίνηση.

Αυτό που ανεβάζει τη σεροτονίνη στον εγκέφαλό μας είναι ο ήλιος, τα αθλήματα έντασης και ορισμένες τροφές που περιέχουν την ουσία (κυρίως μια διατροφή πλούσια σε καρύδια). Ο ανανάς και οι μπανάνες (βιολογικά μόνο) συγκαταλέγονται στις τροφές που περιέχουν σεροτονίνη. Ωστόσο η περιεκτικότητα των τροφών είναι μικρή και μετράται σε μg (εκατομμυριοστά του γραμμαρίου).

Ο εγκέφαλος αποτελείται από τρισεκατομμύρια νευρικά κύτταρα που ονομάζονται νευρώνες. Tα νευρικά κύτταρα συνδέονται το ένα με το άλλο με συνάψεις αλλά ανάμεσα τους υπάρχει ένα μικρό χάσμα (περίπου 1/1.000 του χιλιοστού) το λεγόμενο συναπτικό χάσμα ή συναπτική σχισμή. Τα σήματα κινούνται μέσα σε νευρικά κύτταρα ως μικρό ηλεκτρικό φορτίο και οι νευροδιαβιβαστές απελευθερώνονται μέσω των συνάψεων, μεταφέροντας τα σήματα στα επόμενα νευρικά κύτταρα.

Πρόσφατες έρευνες υποδεικνύουν ότι η σεροτονίνη διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην αναγέννηση του ήπατος και προκαλεί κυτταρική διαίρεση σε όλο το σώμα.Χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης  συσχετίζονται με αρκετές παθήσεις, επιθετική συμπεριφορά, θυμό, κλινική κατάθλιψη, ιδεοψυχαναγκαστικές διαταραχές, ημικρανίες, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, εμβοές, ινομυαλγία, διπολική κατάθλιψη και διαταραχές άγχους.

Η σεροτονίνη επηρεάζει τον τρόπο που βλέπουμε και αντιμετωπίζουμε τον κόσμο. Βοηθά στον έλεγχο του θυμού και της παρορμητικής συμπεριφοράς και επηρεάζει έτσι σημαντικά τη λήψη αποφάσεων Έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Science δείχνει ότι η πτώση των επιπέδων σεροτονίνης αρκεί για να εντείνει το θυμό και την επιθυμία για αντίποινα σε περιπτώσεις άδικης συμπεριφοράς …

Όταν έχουμε έντονη ανησυχία και φόβο, τα επίπεδα της σεροτονίνης πέφτουν, με αποτέλεσμα να μην αισθανόμαστε καλά και να χρειάζεται να ψάξουμε για τροφές που θα μας ανεβάσουν τη σεροτονίνη για να αισθανθούμε καλύτερα, οι οποίες είναι τα γλυκά, οι σοκολάτες και τα λιπαρά φαγητά.

Η σεροτονίνη, έχει το όνομά της από το λατινικό serum που σημαίνει πηκτό υγρό και από την ελληνική λέξη τόνος, συσπά τα αγγεία και παράλληλα, έχει δράση σαν νευροδιαβιβαστής στο κεντρικό νευρικό σύστημα.

Η ελεύθερη σεροτονίνη, που υπάρχει, μεταφέρεται ξανά στο κύτταρο που το εκκρίνει και παράλληλα είναι το βασικό υλικό για την δημιουργία του μεταφορέα που κάνει αυτή την δουλειά.

Έχει αποδειχθεί ότι υπάρχει πλέον και μια απλή σχέση μεταξύ σεροτονίνης εξωτερικής συμπεριφοράς και επικοινωνίας με τους άλλους ανθρώπους. Η σεροτονίνη φέρνει ευτυχία κι επιτυχία. Τον οραματισμό αλλά και την βίωση του τρόπου ζωής μας τον επηρεάζει καθοριστικά η σεροτονίνη.

Η σεροτονίνη είναι ένα τμήμα ανθρώπινης ορμόνης η οποία χρησιμεύει σαν νευροδιαβιβαστής στον εγκέφαλο προκειμένου να μεταφέρει μια πληροφορία από το ένα νευροκύτταρο στο άλλο. Η σεροτονίνη επηρεάζει την όρεξη, τον ύπνο, την σεξουαλική διάθεση, την θερμοκρασία του σώματος και την διάθεση για επικοινωνία που έχει ο άνθρωπος.

Όταν υπάρχει αυξημένη σεροτονίνη στο σώμα αισθανόμαστε γαλήνιου, ευδαίμονες, εξισορροπημένοι ενώ αντίθετα όταν υφίσταται έλλειψη υπάρχει φόβος, κατάθλιψη, κατάπτωση, αποφυγή και τάση για επιθετική συμπεριφορά.

Όταν τα ελλείμματα της σεροτονίνης είναι διαρκείας παρουσιάζονται πολλές ψυχικές ασθένειες όπως διπολική κατάθλιψη, φοβίες, διαταραχές της τροφής, διαταραχές του ύπνου, αδυναμία απόδοσης και οξείς ημικρανίες.

Οι ρυθμίσεις στις αυξομειώσεις της σεροτονίνης μέσα στο κεντρικό νευρικό σύστημα, χωρίζει τους ανθρώπους σε δυο μεγάλες κατηγορίες. Σε αυτούς που η ρύθμιση γίνεται γρήγορα και είναι σωστή και επαρκής για τα κύτταρα και σε αυτούς που αργεί γίνεται λάθος και είναι ανεπαρκής.

Στην δεύτερη κατηγορία της πιο αργής διαδικασίας, είναι αυτοί που αντιδρούν αργά, έχουν καθυστέρηση επικοινωνίας, είναι ελευθέριοι, δεν αντιμετωπίζουν, δεν αναλαμβάνουν ευθύνη, δεν έχουν την ενέργεια που απαιτείται, απογοητεύονται εύκολα και κυρίως καταβάλλονται από φόβο και πανικό.

Ο επιχειρηματίας που θεωρεί ότι πέτυχε, έχοντας μεγάλο βαθμό αντιμετώπισης, υψηλή επικοινωνία, αναλαμβάνει ευθύνη δηλ. διαθέτει υπευθυνότητα, λογική, μαθαίνει από τα λάθη του και συνεχίζει ακάθεκτος να βαδίζει στο μονοπάτι του Σκοπού, είναι το τυπικό παράδειγμα για την καλή επεξεργασία της σεροτονίνης στον εγκέφαλο.

Σύμφωνα με τον κλινικό ψυχολόγο Dr David Feldstein, ο μηχανισμός των εθισμών είναι ο ίδιος με τον μηχανισμό που χρησιμοποιεί η φύση για να μας ενεργοποιήσει να προβούμε σε τρεις ενέργειες, που είναι θεμελιώδεις για την επιβίωσή μας και τη διαιώνιση του είδους μας. Αυτές είναι να τρώμε, να πίνουμε, να αποφεύγουμε να πληγωνόμαστε και να αναπαραγόμαστε (αυτοσυντήρηση, ασφάλεια, αναπαραγωγή). Η κινητοποίηση να προβαίνουμε στις παραπάνω ενέργειες έχει τη βάση της στο πρωτόγονο (ερπετικό) τμήμα του εγκεφάλου μας που ονομάζουμε «nucleus accumbens» και ρυθμίζεται από την αυξομείωση των δύο νευροδιαβιβαστών: της ντοπαμίνης και της σεροτονίνης.

Η ντοπαμίνη μας κινητοποιεί να πράξουμε ό,τι χρειάζεται για να βρούμε τροφή, να εξασφαλίσουμε ασφάλεια και αναπαραγωγή. Όταν αισθανόμαστε πλήρεις, ασφαλείς και ικανοποιημένοι, τότε εκκρίνεται η σεροτονίνη. Η σεροτονίνη περιορίζει τη δράση της ντοπαμίνης, απενεργοποιώντας την πρωτόγονη κινητοποίησή μας για να ικανοποιήσουμε τις πρωταρχικές ανάγκες της τροφής και της αναπαραγωγής. Αν λύσουμε το πρόβλημα της ισορροπίας της σεροτονίνης και της ντοπαμίνης στον οργανισμό μας, τότε θα είναι εύκολο για εμάς να σταματήσουμε κακές έξεις (εθισμούς) όπως το κάπνισμα, το αλκοόλ, το πολύ φαγητό, τα γλυκά, τα ναρκωτικά. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα άτομα που διακατέχονται από τις παραπάνω έξεις, έχουν χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης.

Επίσης, όταν έχουμε αρνητικά συναισθήματα, διότι αισθανόμαστε να απειλείται η ασφάλειά μας, η διατροφή μας ή η σεξουαλική ικανοποίησή μας, τα επίπεδα της σεροτονίνης μας είναι πολύ χαμηλά, με αποτέλεσμα τα επίπεδα της ντοπαμίνης να είναι πάρα πολύ υψηλά και να αισθανόμαστε την έντονη λαχτάρα να φάμε, να πιούμε ή να κάνουμε σεξ. Άρα, όταν τρώμε, δεν έχουμε το αίσθημα της ικανοποίησης και του κορεσμού, αλλά θέλουμε να τρώμε και να πίνουμε συνεχώς, να καπνίζουμε, να παίρνουμε ναρκωτικά, αφού λόγω του φόβου τα επίπεδα της σεροτονίνης παραμένουν χαμηλά και δεν μπορούμε να έχουμε το αίσθημα της ικανοποίησης.

Σεροτονίνη η πρωτεΐνη που έχει  βασικό δομικό της λίθο το αμινοξύ *τρυπτοφάνη. Η πηγή της τρυπτοφάνη είναι οι τροφές που καταναλώνουμε και πιο συγκεκριμένα μεγάλη περιεκτικότητα σε τρυπτοφάνη έχουν οι μαύρες σοκολάτες, οι μπανάνες, μόνο οι βιολογικές, τα ζυμαρικά, μόνο από ντίνκελ, το ψωμί χωρίς γλουτένη και τα λιπαρά φρέσκα ψάρια (σολομός, σκουμπρί, σαρδέλα) και κυρίως τα εκχυλίσματα ελαίων από ψάρια.

Πέρα από την τρυπτοφάνη, το βιοχημικό εργοστάσιο του οργανισμού για να συνθέτει σεροτονίνη χρειάζεται τις βιταμίνες Β6, Β12 και το φολικό οξύ. Τροφές που μας τα παρέχουν είναι οι πατάτες, οι μπανάνες, τα λαχανικά, τα ψάρια, το αβοκάντο, τα φύτρα, όλα μόνο βιολογικά.

Πρόσφατη δημοσίευση στο περιοδικό Nature έδειξε πως άνθρωποι που έπασχαν από κατάθλιψη και λάμβαναν καθημερινά αυξημένη ποσότητα των βιταμινών Β6 και Β12, κατέγραψαν υποχώρηση της νόσου σε ποσοστό 92 %.

Συνίσταται η χρήση συμπληρωμάτων βιταμινών Β που περιέχουν το συνδυασμό των βιταμινών Β1, Β2, Β6 και Β12, οι οποίες είναι αναγκαίες τόσο στο βιοχημικό κύκλο παραγωγής της σεροτονίνης όσο και στην απελευθέρωση του χημικού συστατικού GABA που είναι βασικός παράγοντας για τη ρύθμιση του επιπέδου του άγχους στο εγκέφαλο.

Πρόσφατη έρευνα Αμερικανών επιστημόνων επέδειξε πως τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα ή αλλιώς λινολεϊκά οξέα, παίζουν βασικότατο ρόλο στην αύξηση της συγκέντρωσης της σεροτονίνης. Πέραν αυτού αξίζει να σημειωθεί πως το 43 % των λιπιδίων των κυτταρικών μεμβρανών των νευρικών κύτταρων του εγκεφάλου ανήκουν στην κατηγορία αυτή.

Ο σολομός, οι σαρδέλες, το σκουμπρί, ο τόνος, το έλαιο λιναρόσπορου και το λιναρέλαιο ψυχρής σύνθλιψης είναι πλούσιες πηγές για τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα ή αλλιώς λινολεϊκά οξέα. Συνίσταται επίσης η χρήση συμπληρωμάτων ελαίων από ψάρια.

    Η καλή ζωή περνάει και απ’ το στομάχι μας.

Ηλιακό φως, εποχική συναισθηματική διαταραχή και σεροτονίνη: Είναι γνωστό το φαινόμενο της χειμωνιάτικης κατάθλιψης, το σύνδρομο που αναφέρεται ως «εποχική συναισθηματική διαταραχή» (seasonal affective disorder ή SAD), το οποίο έναν στους χίλιους ανθρώπους στις βόρειες πολιτείες των ΗΠΑ, ενώ στις νότιες, όπου η μέρα διαρκεί περισσότερο, ο αριθμός τους είναι πολύ μικρότερος. Οι πάσχοντες από το σύνδρομο εποχικής συναισθηματικής διαταραχής είναι κατά τα άλλα υγιείς αλλά πέφτουν σε κατάθλιψη το φθινόπωρο και το χειμώνα και συχνά περνάνε φάση ύφεσης το καλοκαίρι και την άνοιξη. Στα συμπτώματα της διαταραχής αυτής θα πρέπει να προστεθεί και η τάση για ασυνήθιστα μακρύ ύπνο τις χειμωνιάτικες νύ­χτες, που συνεχίζεται για 10 ή και περισσότερες ώρες.

Είναι γνωστό ότι η ανθρώπινη διάθεσή σχετίζεται με τον ήλιο. Πράγματι, τον χειμώνα κάποιοι άνθωποι είναι  λιγότερο χαρούμενοι. Τις συννεφιασμένες ημέρες και μεγάλες νύχτες πέφτει η διάθεση και η ενέργειά τους. Το 1898 ο διάσημος Βρετανός εξερευνητής, ο Cook, έγραφε στο ημερολόγιο του στην Αρκτική:

«Ο χειμώνας και το σκοτάδι άρχισαν σιγά σιγά αλλά σταθερά να μας εκνευρίζουν. Δεν είναι δύσκολο να διαβάσει κανείς στα πρόσωπα των συντρόφων μου τις σκέψεις και την κακοκεφιά τους… Η μαύρη κουρτίνα που έπεσε στον εξωτερικό κόσμο, εδώ στις παγωμένες ερημιές, κατεβαίνει και στον εσωτερικό κόσμο της ψυχής μας».

Πρώτος που συνδύασε την κατάθλιψη με το φως του ήλιου ήταν ο ψυχίατρος P. S. Mueller στο Εθνικό Ινστιτούτο Διανοητικής Υγείας (NIMH) στη Νέα Υόρκη, στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Μια 29άχρονη ασθενής του, που παρουσίαζε έντονο το φαινόμενο της χειμωνιάτικης κατάθλιψης, έτυχε να ταξιδέψει στην ηλιόλουστη Τζαμάικα το χειμώνα. Εκεί, η μέρα είναι ίση με τη νύχτα και βασιλεύει η αιώνια άνοιξη. Ύστερα από λίγες ημέρες παραμονής της, τα δυσάρεστα συμπτώματα γιατρεύτηκαν από μόνα τους. Ο Mueller, τότε, υπέθεσε ότι το ηλιακό φως έπαιζε ρόλο στην διάθεση. Την υπόθεση του επιβεβαίωσε η αισθητή βελτίωση ασθενών, που υποβλήθηκαν σε φωτοθεραπεία με τεχνητό φως, ανάλογο με το ηλιακό, επί μία εβδομάδα.

Η εποχιακή συναισθηματική διαταραχή οφείλεται στην πτώση της σεροτονίνης που παρατηρείται κατά τους μήνες με μειωμένη ηλιοφάνεια. Δεν έχει γίνει ακόμη κατανοητό με ποιο τρόπο το ηλιακό φως και η φωτοθεραπεία προκαλούν τις θετικές επιδράσεις τους. Όμως η αύξηση της παραγωγής της σεροτονίνης είναι ένα από τα αποτελέσματα της δράσης του φωτός που φαίνεται ότι βελτιώνει τη ψυχική και συναισθηματική κατάσταση. Η παραγωγή της σεροτονίνης στον εγκέφαλο είναι χαμηλότερη κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Ο ρυθμός παραγωγής της είναι άμεσα συνδεδεμένος με τη διάρκεια και ένταση της ηλιοφάνειας.

Εγκεφαλογραφήματα που έχουν γίνει σε διαφορετικές εποχές του χρόνου έχουν αποκαλύψει διακυμάνσεις στη συγκέντρωση μιας πρωτεΐνης, η οποία είναι υπεύθυνη για τη μεταφορά της σεροτονίνης από το ένα κύτταρο στο άλλο. Όλα τα ευρήματα, επιβεβαιώνουν ότι η λιακάδα ισοδυναμεί με ευτυχία. Άνθρωποι που ζουν σε περιοχές με περισσότερο ήλιο είναι πιο εξωστρεφείς και αισιόδοξοι απ΄ ό,τι οι κάτοικοι του πλανήτη που ζουν σε περιοχές με λιγότερο ήλιο. Σ’ ορισμένες περιοχές της Νορβηγίας, όπου μεταξύ Νοεμβρίου και Ια­νουαρίου ο ήλιος εξαφανίζεται από τον ορίζοντα, παρατηρείται σε πολ­λούς ανθρώπους αϋπνία, κατάθλιψη, αύξηση βάρους, επιθετικότητα. Στο νότιο ημισφαίριο τα φαινόμενα αυτά εμφανίζονται τον Ιούνιο και τον Ιού­λιο, μήνες που συμπίπτουν με το δικό τους χειμώνα. Δεν υπάρχει αμφιβο­λία ότι ο σύγχρονος τρόπος ζωής, που δεν επιτρέπει στους ανθρώπους των πόλεων να βγαίνουν και να περπατάνε στη λιακάδα, επιδεινώνει τα φαινόμενα αυτά, ιδιαίτερα σ’ όσους ζουν στις βόρειες χώρες.

Γι αυτό οι μεσογειακές χώρες λέμε πως είναι «ευλογημένες» με τον άπλετο και ζωογόνο ήλιο τους.

Σεροτονίνη, τρυπτοφάνη και υδατάνθρακες: Είπαμε πως η σεροτονίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής που παράγεται στον οργανισμό από το απαραίτητο αμινοξύ τρυπτοφάνη (όπως και η μελατονίνη). Απαραίτητο αμινοξύ σημαίνει ότι δεν το παράγει το σώμα μα και άρα θα πρέπει απαραιτήτως να ληφθεί από τη διατροφή. Η έρευνα βοηθά να εξηγηθεί γιατί ορισμένοι άνθρωποι γίνονται επιθετικοί όταν πεινούν. Η τρυπτοφάνη που χρειάζεται ο οργανισμός για να παράσχει σεροτονίνη αποκτιέται μόνο από τη διατροφή. Πράγματι, ορισμένες έρευνες έχουν δείξει ότι η ελλιπής πρόσληψη τρυπτοφάνης μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη, αϋπνία και ανησυχία, μειωμένη κριτική ικανότητα ακόμα και βία.

Η πηγή της τρυπτοφάνης είναι τα πρωτεϊνούχα τρόφιμα όπως  ψάρι, όσπρια, γαλακτοκομικά προϊόντα, ξηροί καρποί και αυγά. Ο λόγος που μερικές φορές τρελαινόμαστε για σοκολάτα είναι ότι περιέχει τρυπτοφάνη. Επιπρόσθετα, η μαύρη σοκολάτα εκτός από τρυπτοφάνη, περιέχει και σεροτονίνη. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλές φορές έχουμε την έντονη επιθυμία για σοκολάτα και νιώθουμε την εξάρτηση από αυτή. Τρώγοντας έστω και δύο κομμάτια σοκολάτας, αμέσως χαλαρώνουμε και νιώθουμε χαρούμενοι και ήρεμοι. Αξίζει να αναφερθεί εδώ ότι το γιαούρτι περιέχει το αμινοξύ την τυροσίνη, είναι είναι βασικό στην παραγωγή ντοπαμίνης, νοραδρεναλίνης και άλλων νευροδιαβιβαστών.

Η έλλειψη σεροτονίνης μπορεί να εξηγήσει τις λιγούρες που μερικές φορές εμφανίζονται για κατανάλωση υδατανθράκων. Σε ορισμένους ανθρώπους εμφανίζεται μια ακατάσχετη επιθυμία για σοκολάτες, γλυκά, κουλουράκια και άλλα ζυμαρικά. Πρόκειται για το «σύνδρομο των υδατανθράκων», όπως μερικές φορές ονομάζεται. Το φαινόμενο αυτό σχετίζεται επίσης με μια κατάσταση κατάθλιψης που εμφανίζεται σε ορισμένες γυ­ναίκες πριν από την περίοδο τους. Στα συμπτώματα περιλαμβάνο­νται: κατάθλιψη, λήθαργος και ανικανότητα για συγκέντρωση. Αυτά τα συμπτώματα συν­δυάζονται μερικές φορές με ισχυρή επιθυμία για φαγητό, που έχει ως επα­κόλουθο την αύξηση του βάρους.

Ένα γεύμα που περιέχει υδατάνθρακες (γλυκόζη) οδηγεί σε έκκριση ινσουλίνης, η οποία βοηθά στην ταχύτερη διείσδυση της τρυπτοφάνης στον εγκέφαλο και αυτό καταπραΰνει τα συναισθήματα και την κακή διάθεση. Η σεροτονίνη βρίσκεται συνήθως στο αίμα σε μικρά ποσοστά. Ο ρυθμός μετατροπής της τρυπτοφάνης σε σεροτονί­νη επηρεάζεται από τη συμμετοχή των υδατανθράκων στη διατροφή. Οι υδατάνθρακες, και ειδικότερα η γλυκόζη, διεγείρουν την έκκριση της ινσουλίνης, μια αναβολική ορμόνη η οποία βάζει τη γλυκόζη και τα αμινοξέα στους ιστούς, π.χ. τους μυς.

Το ποσοστό, όμως, ειδικά της τρυπτοφάνης στο αίμα δεν επηρεάζεται από την ινσουλίνη κι έτσι, εφόσον τα άλλα αμι­νοξέα οδηγούνται στους μυς από την ινσουλίνη, το ποσοστό της τρυπτοφάνης στο αίμα αυξάνεται, με την κατανάλωση υδατανθράκων. Έτσι αυξάνεται η ποσότητα της τρυπτοφανης που μεταφέρεται με το αίμα στον εγκέφαλο όπου μετατρέπεται σε σεροτονίνη. Μέσω αυτού του μηχανισμού ανεβαίνει η  στάθμη της σεροτονί­νης με την κατανάλωση υδατανθράκων. Η σεροτονινη ρυθμίζει ακόμα τη γενική διάθεση του οργανισμού και προκαλεί υπνηλία. Πλούσια σε υδατάνθρα­κες γεύματα δημιουργούν αισθήματα κόπωσης και υπνηλίας στους υγιείς ανθρώπους, αυξάνοντας το ποσοστό σε­ροτονίνης. Αυτό όμως δεν συμβαίνει σε όσους πάσχουν από έλλειψη σεροτονίνης.

Φάρμακα που ασκούν δράση ανάλογη με αυτή της σεροτονίνης, δη­μιουργούν παρόμοια αποτέλεσμα, μειώνουν την επιθυμία, όσων πάσχουν, να καταναλίσκουν συνεχώς υδατάνθρακες. Η φενφλουραμίνη, για παράδειγμα, διευκολύνει την έκκριση σεροτονίνης στις συνάψεις των νευρώνων του εγκεφάλου. Τα ίδια φάρμακα είναι δραστι­κά στην περίπτωση της χειμωνιάτικης κατάθλιψης και των ανωμαλιών της περιόδου. Ακόμα, είναι δραστικά και σε ελαφρότερες περιπτώσεις, όπως σε γυναίκες που το βάρος τους έχει ξεφύγει από το κανονικό ή παρουσιά­ζουν κατάθλιψη, είτε από κληρονομική προδιάθεση, είτε γιατί προέρχο­νται από οικογένειες αλκοολικών.

Η φενφλουραμίνη και άλλα ανάλογα βοηθούν στη μείωση του βάρους, μειώνοντας την επιθυμία για κατανάλω­ση υδατανθράκων. Αντίθετα, φάρμακα που δεσμεύουν την παραγωγή σεροτονίνης παρουσιάζουν το αντίθετο αποτέλεσμα. Όλα αυτά δείχνουν ότι η σεροτονίνη παίζει ρόλο ακόμα και στο αδυνάτισμα. Γι’ αυτό ίσως τον χειμώνα οι περισσότεροι άνθρωποι του βόρειου ημισφαιρίου αυξάνουν το σωματικό βάρος τους.

Σεροτονίνη περιέχουν σε αξιόλογη ποσότητα μόνο ορισμένα είδη καρυδιών. Πιο μικρές ποσότητες περιέχουν τα φρούτα και τα λαχανικά. Επίσης, όπως είπαμε, η μαύρη σοκολάτα περιέχει τρυπτοφάνη και σεροτονίνη. Συνηθίζεται να λέγεται ότι η σοκολάτα αυξάνει την παραγωγή σεροτονίνης και μ’ αυτό τον τρόπο ανεβάζει την ψυχολογική διάθεση. Αλλά η σοκολάτα ανεβάζει τη διάθεση και λόγω άλλων διεγερτικών ουσιών όπως είναι η καφεΐνη και η θεοβρωμίνη. Να σημειωθεί ότι η βιταμίνη C είναι σημαντική διότι χρειάζεται για τη μετατροπή της τρυπροφάνης σε σεροτονίνη.

Τροφές µε υψηλή συγκέντρωση σε σεροτονίνη (µg ανά γραμμάριο)

Butternuts (Juglans cinerea)   398 ± 90

Μαύρα καρύδια (Junglans nigra)   304 ± 46

Καρύδια Αγγλίας (Juglans regia)  87 ± 20

Shagbark (Caraya ovata)  143 ± 23

Mockernut (Caraya tomentosa)     67 ± 13

Pecans (Caraya illinoensis)   29 ± 4

Sweet Pignuts (Caraya ovalis) 25 ± 8

Μπανάνες   30 ± 7.5

Ανανάς   17.0 ± 5.1

Μπανάνα   15.0 ± 2.4

Ακτινίδιο   5.8 ± 0.9

Δαµάσκηνα   4.7 ± 0.8

Ντοµάτες   3.2 ± 0.6

Αβοκάντο    1.6 ± 0.40

Ακτινίδιο – Haas (California) 1.5 ± 0.21

Ακτινίδιο – Fuerte (California)  0.2 ± 0.04

Ακτινίδιο – Booth (Florida)  1.3

Ακτινίδιο – Dates   0.9

Grapefruit (γκρέιπφρουτ)  0.9

Canteloupe (Μηλοπέπονο, πεπόνι)   0.6

Honeydew πεπόνι 0.2

Ελιές (Μαύρες)   0.2

Μπρόκολο  0.2

Μελιτζάνα  0.2

Σύκα  0.1

Σπανάκι   0.1

Πρέπει τέλος να επισημανθεί, ότι καλή η σεροτονίνη αλλά «μέτρον άριστον».  Όσοι ακολουθούν αντικαταθλιπτική αγωγή υπάρχει περίπτωση να εμφανίσουν το λεγόμενο ”σύνδρομο σεροτονίνης ή σεροτονινεργικό σύνδρομο” λόγω υπερβολικής συσσώρευσης της ορμόνης στον οργανισμό τους ειδικά σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα εμφανίζεται υψηλή αρτηριακή πίεση, ζάλη, αποπροσανατολισμός, σπασμοί, κράμπες και αυξημένη αίσθηση ζέστης. Οπότε δεν χρειάζεται να καταφεύγετε σε υπερβολές με την σεροτονίνη, ούτε και με καμία άλλη βιταμίνη ή τρόφιμο.

Ποιός ξέρει τι είναι αγάπη;

Από τον Λέοναρντ Κοέν που προέτρεπε την αγαπημένη του «Dance me to the end of love» μέχρι τους Foreigner που αναζητούσαν απεγνωσμένα τι σημαίνει αγάπη στο «I want to know what love is» και τη Lady Gaga σε μία αγάπη που έληξε άδοξα στο «Bad Romance», μία είναι η αλήθεια: όλοι τελικά θέλουν να αγαπηθούν.

Η αγάπη είναι κινητήριος μοχλός για τις τέχνες, τη φαντασία, την έμπνευση και κυρίως για την λαϊκή ποπ κουλτούρα (αλλιώς δε θα επιβίωνε η ελληνική σκηνή και τα μπουζούκια προφανώς). Όλοι θεωρούμε ότι γνωρίζουμε την αγάπη από την καλή και την ανάποδη.
Είτε έχουμε αγαπηθεί και αγαπήσει είτε όχι, όλοι μα όλοι από τα γεννοφάσκια μας μαθαίνουμε να λέμε σ’αγαπώ στη μαμά και τον μπαμπά, όλη την ώρα. Εξάλλου, γιατί να αρνηθεί κάποιος μία εκδήλωση αγάπης;
Πώς γίνεται όμως ένα τέτοιο συναίσθημα να το γνωρίζουμε τόσο …λάθος ή τόσο λίγο, σύμφωνα με την επιστήμη; Και ιδού μερικές επιστημονικές ενδείξεις:
Η πιο προκλητική απόδειξη είναι ότι κανείς μας δεν αποδέχεται ότι επιστημονικά

τουλάχιστον, η αγάπη μεταξύ δύο συντρόφων δεν είναι ούτε για πάντα, ούτε άνευ όρων. Μάλιστα, οι έρευνες δείχνουν ότι η αγάπη είναι οι εμπειρίες του σώματος όπως αυτές εκφράζονται σε μικρές στιγμές, που συνδέονται τα δύο μέρη. Αλλά, αυτό είναι μόνο επιστήμη.
Η αγάπη από την άλλη (λέει πάλι η επιστήμη) είναι αποκλειστική (εδώ εξαιρούνται οι χίπηδες και οι νέο χίπηδες φυσικά). Στην πραγματικότητα μάλιστα, η επιστήμη μάλλον κλίνει προς κάποιους «άγραφους» νόμους καθώς υποστηρίζει ότι οι μικρές αυτές στιγμές αγάπης μπορεί να είναι ανάμεσα σε δύο ερωτευμένους ή και σε δύο ξένους, αρκεί να αισθάνεσαι ασφαλής και να αποδέχεσαι αυτή τη σχέση. Παρατραβηγμένο και πολύ βάσει …συμβολαίου, αν με ρωτάτε.
Συνεχίζοντας στα άγνωστα «μονοπάτια» της αγάπης (για να μιλήσουμε πιο ρομαντικά) η αγάπη, λένε οι επιστήμονες, δεν ανήκει σε ένα πρόσωπο. Είναι ένα βιολογικό κύμα καλών συναισθημάτων και αμοιβαίου ενδιαφέροντος, μεταξύ δύο ή περισσότερων «συμβαλλομένων» μυαλών και κορμιών. Κανένα σχόλιο για λόγους ευθιξίας.
Σε πιο συγκεκριμένες «εκφράσεις» αγάπης, η οπτική επαφή είναι το κλειδί  για να…περάσετε την πύλη της αγάπης. Μάλλον, προς το παρόν είναι η μοναδική πτυχή όπου επιστήμη και κοινή λογική συμπίπτουν.

Η ερμηνεία είναι ότι το σώμα έχει μία ενσωματωμένη ικανότητα να «αρπάζει» τα συναισθήματα των άλλων και να τα μεταφράζει σε θετικό συντονισμό, όπως λένε χαρακτηριστικά οι επιστήμονες. Δεκτό; Δεκτό λοιπόν.
Τα κύτταρα του ανοσοποιητικού μας συστήματος καθρεπτίζουν προηγούμενες ερωτικές εμπειρίες, λένε οι ειδικοί. Άρα το DNA ξέρει  τα βάσανα του παρελθόντος ή δεν το κατάλαβα καλά. Και αν είναι έτσι, γιατί όλοι επιμένουμε να κάνουμε τα ίδια λάθη;
Βέβαια η επιστήμη έρχεται να συμφωνήσει με τις «κακές» εμπειρίες φίλων και γνωστών που κάθε φορά επιμένουν «Μην τον/την θεωρείς δεδομένο». Ο πικραμένος θα το πει το παράπονό του (γι’ αυτό μάλλον και οι χειρότεροι συμβουλάτορες για θέματα τέτοιας φύσης είναι οι φίλοι). Ενώ συνεχίζει ότι η αγάπη είναι κάτι που πρέπει καθημερινά να αναδημιουργούμε κατά μία έννοια. Θέλει κόπο και δουλειά, δηλαδή.
Η καλύτερη βέβαια «ατάκα» στην επιστημονική ερμηνεία της αγάπης είναι ότι «αν απλά αναθεωρήσεις το πώς βλέπεις την αγάπη, τότε αλλάζεις τα δεδομένα και είσαι πιο δεκτικός σε αυτήν». Ότι δίνεις παίρνεις δηλαδή με μία ελαφρά δόση ρομαντισμού.
Άρα καταλήγοντας, αν ανήκετε στους πιο ρομαντικούς κρατήστε μόνο την τελευταία παράγραφο και ξεχάστε ό,τι διαβάσατε. Αν πάλι είστε πιο κυνικός δεν έχετε παρά να πιστεύεται ότι η αγάπη έχει όρους και χρονικά περιθώρια. Και αν είστε χίπης, απλά συνεχίστε να πιστεύετε όσα πιστεύατε. Κερδισμένοι θα βγείτε ούτως η αλλιώς.
Όσο για μας, επιμένουμε ακόμα «You know love's a thief, steal your heart in the night, slip through your fingers, you best hold on tight» που λέει και ο Lemmy.

Σταθμοί & σχολές της αρχαίας ελληνικής ιατρικής

Δεν είναι δυνατόν να τοποθετήσουμε σε συγκεκριμένο χρόνο την αρχή της Ελληνικής ιατρικής.

Αναφορές σε ιατρικές πράξεις υπάρχουν και στις παλαιότερες πηγές που διαθέτουμε (όπως είναι τα Ομηρικά έπη). Σε τέτοια κείμενα, όπως και σε καταγραφές διαφόρων μύθων, περιγράφονται πράξεις που υποτίθεται ότι συνέβαιναν σε πολύ παλαιότερες εποχές. Στα Ομηρικά έπη η χρήση φαρμάκων δεν είναι μόνο γι' αυτά που θα ονομάζαμε σήμερα καθαρά ιατρικούς σκοπούς (όπως είναι π.χ. για την ίαση τραυμάτων στην Ιλιάδα). Η Ελένη (στο δ της Οδύσσειας) δίνει το νηπενθές για να...
απαλύνει τη θλίψη της παρέας που θυμάται το χαμένο Οδυσσέα.

Ο Ερμής (στο κ της Οδύσσειας) δίνει στον Οδυσσέα το μώλυ για να αντιμετωπίσει αυτός τα μάγια της Κίρκης. Αξιοσημείωτη είναι η πραγματικά εντυπωσιακή δράση των φαρμάκων, όπως περιγράφεται στα κείμενα αυτά, π.χ. στην ίαση των τραυμάτων, όπως περιγράφεται στο Ε της Ιλιάδας, όταν ο Άρης τραυματίσθηκε από το Διομήδη:

Είπε, και τον Παιήονα φώναξε νάρθει και να τον γιάνει.
Τότε ο Παιήονας απιθώνοντας πά στην πληγή βοτάνια
Μαλαχτικά μεμιάς τον έγιανε·θνητός μαθές δεν ήταν.
Πώς με την πρώτη το συκόγαλο το άσπρο το γάλα πήζει,
Κι ας είναι αριό, κι ως τ’ ανακάτωσες θωρείς το ευτύς πηγμένο·
Όμοια γοργά κι αυτός τον γιάτρεψε τον αντρειωμένον Άρη.

Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι η δράση των φαρμάκων συνδέεται άμεσα με τις υπερφυσικές ιδιότητες είτε αυτών που δίνουν τα φάρμακα (χρειάζεται κάποιος θεός για να ξεριζώσει το μώλυ), είτε αυτών που τα παίρνουν (το φάρμακο γιατρεύει το τραύμα με τόσο θαυμαστό τρόπο γιατί ο τραυματισμένος δεν είναι θνητός).
Αν περάσουμε τώρα στους ιστορικούς χρόνους, μπορούμε, πολύ αδρά, να πούμε ότι υπήρχαν τριών ειδών θεραπευτές ή τριών ειδών ιατρικές δραστηριότητες:   

α) ‘Λαϊκοί θεραπευτές’. Τέτοιοι θεραπευτές, που δρουν μέσα στα πλαίσια της λαϊκής παράδοσης, υπάρχουν βέβαια σε όλους τους πολιτισμούς. Στην αρχαία Ελλάδα η δραστηριότητά τους φαίνεται ότι ήταν αρκετά εκτεταμένη. Στην κατηγορία  αυτή μπορούμε να συμπεριλάβουμε και τους ανθρώπους που σχετίζονταν με την προμήθεια αυτών που θα ονομάζαμε σήμερα φαρμακευτικά μέσα (και που ήσαν κυρίως βότανα). Αυτοί αναφέρονται με τα ονόματα ριζοτόμοι (= αυτοί που κόβουν ρίζες) και φαρμακοπώλαι. Εκτός από το να διακινούν φυτικά φάρμακα, προμηθεύοντας με αυτά ασθενείς και γιατρούς, έδιναν και οι ίδιοι οδηγίες και εκτελούσαν θεραπείες και μερικοί από αυτούς είχαν σημαντικό κύρος, ακόμα και ανάμεσα στους ‘επιστήμονες’ γιατρούς. Ένας τέτοιος ήταν ο Κρατεύας, o οποίος φαίνεται ότι έζησε κατά τον 1^ον αιώνα π.Χ. και ότι έγραψε ένα βιβλίο για βότανα (Ριζοτομικόν), το οποίο δεν έχει διασωθεί, αλλά φαίνεται να επηρέασε σημαντικά άλλους συγγραφείς, όπως το Διοσκουρίδη και τον Πλίνιο.

β) Ασκληπιεία. Τα Ασκληπιεία ήσαν ιεροί χώροι, αφιερωμένοι στον Ασκληπιό ή σε άλλους θεούς ή ήρωες. Οι άρρωστοι που προσέρχονταν για θεραπεία ακολουθούσαν διαδικασίες που περιλάμβαναν δεήσεις, θυσίες, ακροάσεις μουσικών εκτελέσεων ή θεατρικών παραστάσεων, λουτρά, δίαιτα κλπ. Το τελικό στάδιο ήταν η εγκοίμηση, δηλαδή ο άρρωστος κοιμόταν μέσα σε ειδικό χώρο του Ασκληπιείου και, στον ύπνο του, εμφανιζόταν ο θεός ή κάποια άλλη μορφή που εκτελούσε τη θεραπεία ή έδινε στον άρρωστο θεραπευτικές οδηγίες. Αυτή είναι τουλάχιστον η εικόνα που προκύπτει από τις πληροφορίες που μας δίνουν αρχαίοι συγγραφείς καθώς και από το περιεχόμενο επιγραφών που έχουν σωθεί στους αρχαιολογικούς χώρους των Ασκληπιείων. Πάντως το κύρος των Ασκληπιείων στην αρχαία Ελλάδα ήταν πολύ μεγάλο και αναφέρονται πάντα με σεβασμό και θαυμασμό.

γ) ‘Επιστήμονες’ γιατροί. Ονόματα συγκεκριμένων διάσημων γιατρών υπάρχουν ήδη στα Ομηρικά έπη. Σύμφωνα με τους μύθους, ένας τέτοιος γιατρός ήταν και ο Ασκληπιός. Αυτοί όμως που θα μπορούσαμε, με κάποια συνέπεια στην ορολογία, να τους ονομάσουμε ‘επιστήμονες’ γιατρούς αρχίζουν να εμφανίζονται από την εποχή της εμφάνισης της αρχαίας Ελληνικής φιλοσοφίας, δηλ. από τον 6ο (ή και από τον 7ο) αιώνα π.Χ. Αυτή την εποχή εμφανίζονται οι δύο παλαιότερες σχολές ιατρών στην αρχαία Ελλάδα, η σχολή της Κνίδου (παράλια της Μ. Ασίας, απέναντι από την Κω) και η σχολή της Κω. Σ’ αυτή τη δεύτερη ανήκε και ο Ιπποκράτης.

Ο Ιπποκράτης γεννήθηκε στην Κω, πιθανώς το 450 π.Χ.. Ο πατέρας του ήταν γιατρός και από αυτόν διδάχθηκε την ιατρική τέχνη. Μαζί με τον πατέρα του ανήκε στους Ασκληπιάδες, δηλ. τους γιατρούς που θεωρούσαν πρόγονό τους τον Ασκληπιό. Ταξίδεψε σε πολλά μέρη και θαυμαζόταν από τους συγχρόνους του. Είναι πιθανόν ότι πέθανε σε μεγάλη ηλικία. Δεν υπάρχουν περισσότερες βεβαιωμένες λεπτομέρειες για τη ζωή του.
Η Ιπποκρατική συλλογή (corpus hippocraticum) είναι ένα σύνολο κειμένων που αποδίδονται στον Ιπποκράτη τον Κώο. Τα κείμενα αυτά φαίνεται ότι συγκροτήθηκαν σε ενιαίο σώμα (ή συλλογή) στην Αλεξάνδρεια (γύρω στο 280 π.Χ.) – και την εποχή αυτή δόθηκαν στα βιβλία της συλλογής οι τίτλοι, με τους οποίους είναι αυτά γνωστά μέχρι σήμερα. Είναι σήμερα γενικά παραδεκτό ότι τα κείμενα αυτά δεν γράφτηκαν όλα από τον Ιπποκράτη. Διάφοροι μελετητές έχουν προσπαθήσει να καθορίσουν, ποιά είναι τα ‘γνήσια Ιπποκρατικά’ και ποιά όχι, οι προσπάθειές τους όμως αυτές δεν κατέληξαν σε γενικά παραδεκτά αποτελέσματα. Θεωρείται όμως πιθανό, ότι τα περισσότερα από αυτά έχουν γραφεί μεταξύ 420 και 350 π.Χ.. Στην πραγματικότητα, ούτε για ένα από τα έργα αυτά δεν υπάρχει απόλυτη βεβαιότητα, ότι έχει γραφτεί από τον ίδιο τον Ιπποκράτη. Αντίθετα, είναι μάλλον βέβαιο, ότι δεν έχουν όλα τον ίδιο συγγραφέα. Αρκετές φορές, ένα από αυτά τα κείμενα φαίνεται να αντιμάχεται τις απόψεις που υποστηρίζει ένα άλλο από τα ίδια κείμενα. Για κάποια μάλιστα από αυτά λέγεται ότι απηχούν απόψεις της σχολής της Κνίδου, που θεωρείται, σε κάποιο βαθμό, αντίπαλος της σχολής της Κω.  Παρόλα αυτά μπορούμε να πούμε ότι όλα αυτά τα κείμενα βρίσκονται μέσα σ’ ένα κοινό ‘κλίμα’ ως προς την κοσμοθεωρία τους, ως προς τις βασικές αντιλήψεις για τον κόσμο, τον άνθρωπο, την αρρώστια και τη θεραπεία.
Η Ιπποκρατική συλλογή περιλαμβάνει 60 περίπου έργα που αντιστοιχούν σε πολλά από αυτά που ονομάζουμε σήμερα κλάδους της ιατρικής ή επιστήμες που σχετίζονται με την ιατρική. Βρίσκουμε σ’ αυτήν έργα που αναφέρονται στη δομή και λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού, στην πρόκληση των ασθενειών και την περιγραφή της πορείας τους, σε θεραπευτικές μεθόδους, στη χειρουργική, στη γυναικολογία και τη μαιευτική κλπ.

Η θεραπευτική της Ιπποκρατικής συλλογής είναι εξειδικευμένη και παίρνει υπ’ όψιν της όλους τους παράγοντες, στους οποίους βασίζεται και η πρόγνωση (κατάσταση του αρρώστου, ιδιαίτερα κατάσταση των χυμών, πορεία της αρρώστιας, χρόνο της αρχικής εμφάνισης, αλλά και των μεταβολών της, κλιματολογική κατάσταση της περιοχής, επιδράσεις αέρων, υδάτων κλπ.). Η Ιπποκρατική θεραπευτική είναι, κατά κύριον λόγο, διαιτητική, με την ευρύτερη έννοια της λέξης. Η διατροφή του αρρώστου παίζει σημαντικό ρόλο: οι τροφές που πρέπει να παίρνει – κι αυτές που δεν πρέπει να παίρνει – ο άρρωστος, η ποσότητά τους, ο τρόπος παρασκευής τους κλπ. Αλλά στη διαιτητική θεραπεία δεν περιλαμβάνονται μόνον αυτά που αφορούν στις τροφές. Καθορίζονται ακόμα το ποσό και το είδος της κίνησης ή της άσκησης, λουτρά και πλύσεις, ενδεχόμενη αλλαγή κλίματος και τρόπου ζωής κλπ. Ανάλογες οδηγίες δίνονται και στους υγιείς για να διατηρήσουν την υγεία τους.
Τα φάρμακα, που είναι βέβαια κυρίως βότανα, παίζουν δευτερεύοντα ρόλο. Αξιοσημείωτα συχνή, μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια, είναι η χρήση καθαρτικών (και εμετικών) φαρμάκων – κάτι που μπορεί να συσχετισθεί με τη θεωρία των χυμών, μια και τα φάρμακα αυτά μπορούν να διώξουν από τον οργανισμό χυμούς που η υπερβολική παρουσία τους προκαλεί αρρώστιες. Στα ίδια πλαίσια μπορεί να τοποθετηθεί και η εφαρμογή, ως θεραπευτικής μεθόδου, της αφαίμαξης.

Με βάση την αντίληψη για τη ‘θεραπευτική δύναμη της φύσης’, η Ιπποκρατική θεραπευτική χαρακτηρίζεται συχνά από στάση αναμονής, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για χορήγηση φαρμάκων ή για αφαιμάξεις. Αναμένει δηλ. ο γιατρός την κατάλληλη χρονική στιγμή στην πορεία της αρρώστιας ή σε σχέση με σημεία από το περιβάλλον (όπως το είδος των ανέμων ή άλλα καιρικά φαινόμενα). Η στάση αυτή κατηγορήθηκε από μεταγενέστερους γιατρούς ως ‘μελέτη θανάτου’, είναι όμως μια στάση που, μαζί με την έμφαση στη διαιτητική θεραπεία, αναβίωνε κάθε τόσο στην ιστορία της ιατρικής – ιδιαίτερα όταν κάποιοι γιατροί έβρισκαν λόγους να αμφιβάλουν σοβαρά για την αξία των μεθόδων θεραπείας που επικρατούσαν στην εποχή τους.

Μετά τον Ιπποκράτη και μετά την εποχή της συγγραφής των Ιπποκρατικών κειμένων, η Ελληνική ιατρική χαρακτηρίζεται από τη διαδοχική εμφάνιση διαφόρων ‘σχολών’. Εμφανίζονται δηλαδή ομάδες γιατρών που υποστηρίζουν διαφορετικές, κάθε φορά, απόψεις για τη φύση του ανθρώπου, για την αρρώστια, για τους τρόπους θεραπείας. Οι κυριότερες από αυτές τις σχολές είναι οι εξής:

Δογματικοί

Έτσι ονομάστηκαν γιατροί που υποστήριζαν ή θεωρούνταν ότι ακολουθούν πιστά τις διδασκαλίες του Ιπποκράτη. Χαρακτηριστικό τους είναι η στενή τους σχέση με τη φιλοσοφία και οι προσπάθειές τους για θεωρητική-φιλοσοφική θεμελίωση της Ιπποκρατικής ιατρικής. Πέρα από αυτά δεν υπάρχει πολλή συνοχή ανάμεσα σ’ αυτούς τους γιατρούς και είναι αμφίβολο, αν θα πρέπει να θεωρούνται ως ενιαία σχολή.

Σημαντικότεροι από τους γιατρούς που μπορούν να περιληφθούν σ’ αυτό το χώρο θεωρούνται ο Διοκλής και ο Πραξαγόρας. Ο Διοκλής ήταν μαθητής του Αριστοτέλη. Έδινε ιδιαίτερη σημασία στην υγιεινή και τα βιβλία του περιλαμβάνουν λεπτομερείς οδηγίες για τη διατροφή και τον τρόπο ζωής με σκοπό τη διατήρηση της υγείας και την προφύλαξη από αρρώστιες. Παρόμοιες ήσαν και οι αντιλήψεις του Πραξαγόρα (έζησε γύρω στα 340 π.Χ.), ο οποίος είναι, επιπλέον, ο πρώτος που μελέτησε συστηματικά το σφυγμό και τη σημασία του στην ιατρική πρακτική.

Ηρόφιλος – Ερασίστρατος

Ο Ηρόφιλος (γύρω στα 300 π.Χ.) και ο Ερασίστρατος (περίπου 330-250 π.Χ.), που έδρασαν την ίδια περίπου εποχή στην Αλεξάνδρεια, αναφέρονται σήμερα στα βιβλία ιστορίας της ιατρικής κυρίως για τις ανατομικές τους μελέτες. Με αυτούς αρχίζει πραγματικά να αναπτύσσεται η Ελληνική ανατομία. Περιέγραψαν, για πρώτη φορά, με αρκετή ακρίβεια διάφορα εσωτερικά όργανα του ανθρώπινου σώματος (οφθαλμό, εγκέφαλο, καρδιά, αρτηρίες, έντερο, γεννητικά όργανα κλπ.) και έδωσαν ονόματα σε μέρη τους. Μεταγενέστεροί τους συγγραφείς, όπως ο Ρωμαίος Κέλσος (γύρω στο 40 μ.Χ.) και ο χριστιανός Τερτυλλιανός (γύρω στο 200 μ.Χ.), αναφέρουν ότι ο Ηρόφιλος και ο Ερασίστρατος πραγματοποιούσαν ανατομές σε ζωντανούς ανθρώπους, αλλά ο ισχυρισμός αυτός δεν μπορεί να διασταυρωθεί με τη βοήθεια άλλων πηγών. Ανεξάρτητα όμως από τις μεθόδους που χρησιμοποιούσαν, είναι η πρώτη φορά που η ανατομία αποκτάει έναν κεντρικό ρόλο στους τομείς της γνώσης για τον άνθρωπο και της ιατρικής.

Έχουμε όμως να κάνουμε και με μια γενικότερη απομάκρυνση από την Ιπποκρατική παράδοση. Ο Ηρόφιλος εξακολουθεί να δέχεται, σε σημαντικό βαθμό, τις Ιποκρατικές θεωρίες για τους τέσσερες χυμούς. Χρησιμοποιεί όμως τις αφαιμάξεις και τα φάρμακα σε πολύ μεγαλύτερη έκταση, σε σύγκριση με την Ιπποκρατική ιατρική. Ο Ερασίστρατος διαρρηγνύει εντελώς τους δεσμούς του με την Ιπποκρατική παράδοση. Εδώ έχουμε για πρώτη φορά την εμφάνιση μιας μηχανιστικής εικόνας για τον ανθρώπινο οργανισμό. Για τον Ερασίστρατο τον κύριο ρόλο για τη λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού και για την εμφάνιση ασθενειών παίζουν τα στερεά μέρη του (η αντίληψη αυτή ονομάσθηκε και στερεοπαθολογία). Η πέψη είναι μια μηχανική διαδικασία λειοτρίβησης των τροφών. Η καρδιά λειτουργεί σαν υδραυλική αντλία με βαλβίδες. Παρόμοιες αντιλήψεις αναπτύσσονται και για τις άλλες λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού.

Εμπειριστές

Οι γιατροί αυτής της σχολής δεν τρέφουν εκτίμηση για τη φιλοσοφία και τις θεωρίες – αποτελούν, θα λέγαμε, τον αντίποδα των δογματικών. Ως βάση της ιατρικής θεωρούν την εμπειρία που αποκτάει ο γιατρός παρακολουθώντας την πορεία της αρρώστιας και τα αποτελέσματα της θεραπείας. Έτσι περιγράφουν και καταγράφουν περιπτώσεις αρρώστων και τα αποτελέσματα των φαρμάκων που δοκιμάζουν σε αυτούς. Αντίθετα, δεν τους ενδιαφέρει η ανατομία, καθώς επικεντρώνεται στο νεκρό σώμα και όχι στο ζωντανό άρρωστο. Η σχολή αυτή αποκτάει επιρροή από το 200 π.Χ. περίπου και σημαντικότερος εκπρόσωπός της θεωρείται ο Ηρακλείδης (αρχές του 1^ου αιώνα π.Χ.)

Μεθοδικοί

Η σχολή αυτή αναπτύχθηκε από Έλληνες γιατρούς στη Ρώμη. Ήδη από τον 3ο π.Χ. αιώνα αρχίζουν να πηγαίνουν και να εγκαθίστανται Έλληνες γιατροί στη Ρώμη, εκεί όπου υπήρχε πλούτος και άρχοντες που αναζητούσαν καλούς γιατρούς. Ο πρώτος που αποκτάει μεγάλη φήμη εκεί είναι ο Ασκληπιάδης από την Προύσσα της Μ. Ασίας (γεννήθηκε το 124 π.Χ.). Παρόλο που υπάρχουν πολλά αδιευκρίνιστα σημεία σχετικά με τη βιογραφία και το έργο του, ο Ασκληπιάδης φαίνεται να είχε επηρεασθεί από τον Ερασίστρατο. Είχε μηχανιστικές αντιλήψεις για τον ανθρώπινο οργανισμό, στις οποίες ιδιαίτερο ρόλο παίζουν τα άτομα, με την έννοια που έδινε σ’ αυτά ο Δημόκριτος. Στον οργανισμό υπάρχουν πόροι ή ‘σωλήνες’, μέσα στους οποίους κυκλοφορούν τα άτομα. Όταν οι πόροι είναι στενοί σχετικά με το μέγεθος των ατόμων, τα άτομα δεν μπορούν να κυκλοφορήσουν κανονικά. Στην αντίθετη περίπτωση, τα άτομα μπορεί να κυκλοφορούν υπερβολικά γρήγορα και να  παρατηρείται αυξημένη ‘ρευστότητα’ στον οργανισμό. Και οι δύο αυτές αντίθετες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσουν την εμφάνιση ασθενειών.

Ο Ασκληπιάδης επηρέασε τους μεθοδικούς. Αλλά ιδρυτές αυτής της σχολής θεωρούνται ο Θεμίσων (γύρω στο 50 π.Χ.)  και ο Θεσσαλός  Για τους μεθοδικούς, όλες οι αρρώστιες είναι, με έναν απλουστευτικό τρόπο, αποτέλεσμα της συστολής ή της διαστολής των πόρων. Στην πρώτη περίπτωση (υπερβολική συστολή των πόρων) έδιναν το όνομα ‘status strictus’. Στην άλλη (υπερβολική χαλάρωση των πόρων) το όνομα ‘status laxus’.     Δέχονταν ακόμα μια ενδιάμεση κατάσταση, στην οποία άλλοι πόροι ήσαν συσταλμένοι και άλλοι χαλαροί, κι αυτή την ονόμαζαν ‘status mixtus’.
Οι μεθοδικοί δεν ενδιαφέρονταν για την ανατομία και τη φυσιολογία. Την κατάσταση των πόρων την διαπίστωναν από τα συμπτώματα που εμφάνιζε ο άρρωστος. Οι θεραπευτική τους, όπως και του Ασκληπιάδη, έδινε το κύριο βάρος σε φυσικά μέσα και υγιεινοδιαιτητική αγωγή (ρύθμιση της τροφής, λουτρά, μαλάξεις, γυμναστική κλπ.)  Ήταν δηλ. μια θεραπευτική που δεν βρισκόταν μακριά από τις Ιπποκρατικές αρχές, παρόλο που εδώ η θεωρητική βάση είναι εντελώς διαφορετική.
Στους μεθοδικούς ανήκει και ο Σωρανός (γύρω στα 100 μ.Χ.), αν και διαφοροποιείται κάπως, δίνοντας μεγαλύτερο βάρος στην ανατομία. Ο Σωρανός αναγνωρίζεται γενικότερα για το έργο του στη μαιευτική και τη γυναικολογία.

Πνευματικοί

Το πνεύμα είναι μια έννοια που τη συναντάμε συχνά στην αρχαία Ελληνική φιλοσοφία ήδη από την εποχή των Προσωκρατικών. Το πνεύμα συγγενεύει με τον αέρα ή είναι κάτι που βρίσκεται μέσα στον αέρα και έχει, θα μπορούσαμε να ειπούμε, ζωοποιητιικές ιδιότητες ή ιδιότητες ζωογόνησης των σωματικών και ψυχικών λειτουργιών.  Με άλλα λόγια θα μπορούσε να ειπωθεί ότι το πνεύμα είναι ένα είδος λεπτότερης και ανώτερης ύλης. Το πνεύμα αποκτάει, στην εποχή της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, ιδιαίτερα σημαντική θέση στη φιλοσοφία στα πλαίσια της σχολής των Στωικών.

Οι ‘πνευματικοί’ γιατροί, που είχαν επηρεασθεί σημαντικά από τους Στωικούς, θεωρούσαν ότι το πνεύμα παίζει κυριαρχικό ρόλο στις λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού, από το επίπεδο της αδρής σωματικής συγκρότησης μέχρι και τις ψυχικές λειτουργίες και ότι διάφορες διαταραχές του είναι αυτές που προκαλούν τις διάφορες αρρώστιες. Με τον τρόπο αυτό μπορούσε να δομηθεί μια συγκροτημένη θεωρία της ιατρικής, στην οποία μπορούσαν να ενσωματωθούν γνώσεις και αντιλήψεις που προέρχονταν και από άλλες σχολές. Έτσι οι πνευματικοί γιατροί μπορούσαν να χρησιμοποιούν μεθόδους υγιεινοδιαιτητικής αγωγής, αφού το πνεύμα είναι κάτι που υπάρχει παντού, επομένως υπάρχει και στις τροφές. Το πνεύμα όμως υπάρχει και στο περιβάλλον, όπου συμμετέχει σε όλα τα φαινόμενα. Έτσι η έκθεση του ανθρώπου στον ήλιο, τον αέρα κλπ. σημαίνει έκθεσή του σε διάφορες μορφές πνεύματος. Τα φάρμακα πάλι, κατά τους πνευματικούς, ασκούσαν τη δράση τους επηρεάζοντας το πνεύμα του ανθρώπινου οργανισμού. Αφού το πνεύμα υπάρχει σε όλα τα πράγματα και επενεργεί σε όλες τις λειτουργίες και σε όλες τις θεραπευτικές πράξεις, οι πνευματικοί μπορούσαν να ενσωματώνουν θεραπευτικές αντιλήψεις που προέρχονταν από διαφορετικά ιατρικά συστήματα. Έτσι προετοίμαζαν, κατά κάποια έννοια, το δρόμο για τους εκλεκτικούς.

Εκλεκτικοί

Αυτοί που ονομάσθηκαν εκλεκτικοί δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελούν ενιαία σχολή, γιατί δεν ακολουθούν συγκεκριμένο σύστημα ή συγκεκριμένη μέθοδο. Αυτό που τους χαρακτηρίζει είναι ότι παίρνουν, ως προς τις θεωρητικές βάσεις και ως προς τις θεραπευτικές προσεγγίσεις, στοιχεία από διάφορες σχολές – αυτά που θεωρούν περισσότερο αποδεκτά ή περισσότερο χρήσιμα. Στους εκλεκτικούς μπορεί να περιληφθεί και ο Γαληνός – αυτός που θεωρείται γενικά ως ο δεύτερος, μετά τον Ιπποκράτη, μεγάλος γιατρός της αρχαίας Ελλάδας

Μια σημαντική μορφή της περιόδου αυτής είναι ο Πεδάνιος Διοσκουρίδης. Ήταν Έλληνας από την περιοχή της Ταρσού της Κιλικίας, έζησε το δεύτερο μισό του 1^ου αιώνα μ.Χ και υπηρέτησε ως χειρουργός στο στρατό του Νέρωνα και του Βεσπασιανού. Στο βιβλίο του ‘περί ύλης ιατρικής’ περιγράφονται 950 περίπου φάρμακα, από τα οποία τα 600 είναι φυτικά (τα υπόλοιπα ζωικά ή ορυκτά). Ο Διοσκουρίδης δίνει οδηγίες για την αναγνώριση, συλλογή και διατήρηση των φαρμάκων. Για κάθε φυτό δίνει το όνομα και τα συνώνυμά του, τη βοτανική περιγραφή του, τις θεραπευτικές του ιδιότητες και οδηγίες για την παρασκευή των φαρμάκων. Αξιοσημείωτο είναι ότι περιλαμβάνει και ‘εξωτικά’ φυτά, δηλ. φυτά που προέρχονται από μακρυνές χώρες. Λέγεται ότι γνώσεις για τέτοια φυτά απέκτησε κατά τις συνεχείς μετακινήσεις του με το Ρωμαϊκό στρατό. Για τις θεραπευτικές ιδιότητες των φυτών (και των άλλων φαρμάκων) ο Διοσκουρίδης δεν παραπέμπει σε κάποιο θεωρητικό σχήμα και η προσέγγισή του θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως εμπειρική. Είναι μάλλον βέβαιο ότι το βιβλίο αυτό συγκεντρώνει και συστηματοποιεί γνώσεις που έρχονται από πολύ παλαιότερα, ακόμα και πριν από τα Ιπποκρατικά κείμενα, μαζί με άλλες νεώτερες, στις οποίες ο συγγραφέας δίνει τη δική του έκφραση. Στην πραγματικότητα μπορεί να διαπιστώσει κανείς, σε αρκετά μεγάλη έκταση, μια συνέχεια ανάμεσα στις γνώσεις και στα κείμενα που αφορούν σε φάρμακα και φαρμακευτικές θεραπείες, είτε αυτά είναι παλαιότερα, είτε μεταγενέστερα του Διοσκουρίδη.
Το βιβλίο του Διοσκουρίδη, που μπορεί να θεωρηθεί ως το πρώτο (διασωζόμενο) σύγγραμμα φαρμακολογίας, επηρέασε σημαντικά τους επομένους συγγραφείς, ανάμεσα στους οποίους και το Γαληνό. Μετά τη μετάφρασή του στα Λατινικά έγινε, στη Δύση, το κλασσικό σύγγραμμα αναφορικά με τα φάρμακα για πολλούς επόμενους αιώνες. Απετέλεσε ακόμα κύρια πηγή για ιατρικά συγγράμματα, για τα βοτανολόγια της Αναγέννησης και, αργότερα, για τις φαρμακοποιίες.

Ο Γαληνός (περίπου 130-201 μ.Χ.) γεννήθηκε στην Πέργαμο της Μ. Ασίας.  Σπούδασε στην Πέργαμο, στη Σμύρνη και την Αλεξάνδρεια ιατρική, φιλοσοφία και ρητορική. Άσκησε την ιατρική, κατά το μεγαλύτερο μέρος, στη Ρώμη και ήταν προσωπικός γιατρός του αυτοκράτορα Μάρκου Αυρήλιου καθώς και άλλων αυτοκρατόρων..

Ο Γαληνός διαπραγματεύεται στα έργα του όλους τους τομείς της ιατρικής, όπως υπήρχαν στην εποχή του. Σε μεγάλη έκταση, δεν είναι εύκολο να διαπιστωθεί η προέλευση αυτών που περιλαμβάνονται στα έργα του, τί δηλαδή από αυτά είναι προσωπική του συμβολή και τί έχει πάρει από άλλους. Ο ίδιος δέχεται ότι κύρια πηγή του αποτελεί ο Ιπποκράτης, τον οποίο θεωρεί δάσκαλό του και τον εαυτό του συνεχιστή του έργου του Ιπποκράτη. Άλλωστε αρκετά έργα του είναι, στην πραγματικότητα, σχόλια πάνω σε Ιπποκρατικά έργα. Ο Γαληνός εσυστηματοποίησε τις θεωρίες των τεσσάρων χυμών και των τεσσάρων ποιοτήτων. Οι θεωρίες αυτές αποτελούν, κατά κάποιον τρόπο, τον πυρήνα του θεωρητικού οικοδομήματος του Γαληνού. Το θεωρητικό αυτό οικοδόμημα, σε αντίθεση με ό,τι ισχύει για τη Ιπποκρατική συλλογή, παρουσιάζεται εξαιρετικά συγκροτημένο και επεξεργασμένο. Ο Γαληνός θέλει, η ιατρική του να έχει στέρεες φιλοσοφικές βάσεις, να έχει λογική δομή, να μην περιέχει αντιφάσεις  Η σαφήνεια και η λογική συγκρότηση των έργων του Γαληνού είναι ασφαλώς ένας από τους λόγους που έκαναν να έχει τόσο μεγάλη απήχηση στους μεταγενέστερους.

Από την άλλη μεριά, το έργο του Γαληνού αναφέρεται, σε μεγάλη έκταση, στην εμπειρία, σε εμπειρικά δεδομένα. Σημαντικό ρόλο παίζουν εδώ οι ανατομικές γνώσεις – και πάλι σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στην Ιπποκρατική συλλογή. Ο Γαληνός έκανε πολύ συχνά ανατομές σε ζώα κάθε είδους και περιγράφει με λεπτομέρεια τις παρατηρήσεις του. Τα πειράματα αυτά δεν ήσαν απλώς ανατομικά πειράματα, αλλά είχαν και το χαρακτήρα πειραμάτων φυσιολογίας. Γιατί πολλές φορές έκανε ανατομές σε ζωντανά ζώα και παρατηρούσε και περιέγραφε τις αντιδράσεις τους και τα συμπτώματα που εμφανίζονταν, καθώς επενέβαινε, με διάφορους τρόπους, στα εσωτερικά τους όργανα. Τέτοια πειράματα γίνονταν πολλές φορές μπροστά σε θεατές και προκαλούσαν μεγάλη εντύπωση. Γενικά, η ανατομία του Γαληνού έχει ένα χαρακτήρα λειτουργικής ανατομίας. Δεν αρκείται να περιγράφει το πώς είναι κατασκευασμένο ένα όργανο, αλλά θέλει να δείξει και για ποιό λόγο είναι κατασκευασμένο έτσι και ποιό σκοπό εξυπηρετεί. Το ότι η ανατομία θεμελιώνεται έτσι και φιλοσοφικά είναι ίσως ένας λόγος που κάνει τον Γαληνό να μεταφέρει εύκολα και στον άνθρωπο τις ανατομικές γνώσεις που είχε αποκτήσει από τις ανατομές ζώων. Γίνεται γενικά δεκτό ότι ο Γαληνός δεν έκανε ανατομές σε ανθρώπινα πτώματα.

Παρόλο που θεωρητικά υποστηρίζει τις απόψεις του Ιπποκράτη για τη θεραπευτική δύναμη της φύσης, στη θεραπευτική πρακτική ο Γαληνός χρησιμοποιεί πολύ περισσότερο τα φάρμακα. Τα φάρμακά του συχνά περιέχουν έναν μεγάλο αριθμό συστατικών (χαρακτηριστικά είναι τα διάφορα σκευάσματα θηριακής).

Ο Γαληνός έμελλε να επηρεάσει, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον γιατρό της αρχαιότητας, την εξέλιξη της ιατρικής στη Δύση, τουλάχιστον μέχρι την Αναγέννηση. Τα βιβλία του μεταφράσθηκαν στα Λατινικά και επικράτησαν ως κλασσικά συγγράμματα στις ιατρικές σχολές της Ευρώπης. Σ’ αυτό συνετέλεσε και το γεγονός, ότι υιοθετήθηκαν από τους Άραβες γιατρούς, οι οποίοι, με τη σειρά τους, επηρέασαν αποφασιστικά τη Μεσαιωνική Δύση.

Απιστία: Γιατί παντρεμένες γυναίκες κάνουν παράλληλες σχέσεις;

Η δομή της γυναικείας ζωής έχει αλλάξει ριζικά σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Η σημερινή γυναίκα είναι τόσο απασχολημένη, που νιώθει διαρκώς με κομμένη την ανάσα, ενώ επιπλέον προσπαθεί να αντεπεξέλθει στα πρότυπα της κοινωνίας για την τέλεια γυναίκα.

Γιατί οι παντρεμένες γυναίκες κάνουν παράλληλες σχέσεις;

Η δομή της γυναικείας ζωής έχει αλλάξει ριζικά σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Η εργασία εκτός σπιτιού θεωρείται πια απαραίτητη για οικονομικούς και κοινωνικούς λόγους. Οι γυναίκες βγήκαν -κυριολεκτικά- έξω από το σπίτι τους: έχουν ευρύτερο κοινωνικό πεδίο, χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες (ίντερνετ, κινητή τηλεφωνία), έχουν υπερφορτωμένο πρόγραμμα, δε ντρέπονται να συζητάνε για τα προβλήματα και τις ανησυχίες τους, συναντιούνται με άλλες γυναίκες στην ίδια θέση με αυτές και ακολουθούν το ρεύμα της εποχής που επιδιώκει δυναμικές λύσεις στα προβλήματα.

Η σημερινή γυναίκα είναι τόσο απασχολημένη, που νιώθει διαρκώς με κομμένη την ανάσα. Εάν είναι επαγγελματίας, εργάζεται περισσότερες ώρες από τον σύζυγό της και επιστρέφει τρέχοντας στο σπίτι για να ταΐσει και να κάνει μπάνιο το μωρό.

Εάν μένει στο σπίτι, πηγαίνει τα παιδιά σε περισσότερα μαθήματα και περισσότερες παιδικές χαρές από όσο την πήγαινε η μητέρα της, ενώ επιπλέον προσπαθεί να αντεπεξέλθει στα πρότυπα της κοινωνίας για την τέλεια γυναίκα: να πηγαίνει γυμναστήριο, να προσέχει τον εαυτό της, να ντύνεται όμορφα, να είναι χτενισμένη από το κομμωτήριο, να έχει εμφάνιση μοντέλου αλλά ικανότητες παλιάς νοικοκυράς: να φροντίζει την οικογένειά της, να μαγειρεύει σπιτικά φαγητά, να διαβάζει τα παιδιά της, να υποστηρίζει τον σύζυγό της...

Η αγκαλιά ενός άντρα που δεν είναι ο σύζυγος συχνά είναι η «λύση» που δίνουν στα προβλήματα της κακής επικοινωνίας με τον σύντροφό τους, της ελλιπούς σεξουαλικής ζωής, της αδιαφορίας που εισπράττουν από αυτόν και των δικών τους «υπαρξιακών» προβλημάτων κι αναζήτησης ευτυχίας και ενός συγκλονιστικού πάθους που θα δώσει νόημα στη ζωή τους.

 

Ο ρόλος του άνδρα στη γυναικεία απιστία

Ο άντρας της είναι καλό παιδί, αλλά δουλεύει περισσότερο από ποτέ, ίσως για να μένει όσο το δυνατόν περισσότερο αυτοδύναμος. Όλο και συχνότερα οι άνδρες έχουν μειωμένη σεξουαλική επιθυμία. Εκείνος είναι πολύ κουρασμένος και στρεσαρισμένος για να κάνει σεξ. Θεωρεί τη γυναίκα του δεδομένη και σταματάει να της κάνει κομπλιμέντα και να της δίνει τη θετική του προσοχή. Αυξάνεται ο αριθμός των παρατηρήσεων και των παραπόνων που έχει ο άνδρας από τη γυναίκα του.

Οι συζητήσεις τους έχουν κύριο θέμα την επίλυση πρακτικών προβλημάτων. Χάνεται η μαγεία της σχέσης. Συχνά, κατάληξη αυτού του σεναρίου είναι μια εξωσυζυγική σχέση. Οι γυναίκες πιστεύουν ότι δικαιούνται να έχουν τέλειο σεξ και ρομαντικά ραντεβού από το γάμο τους και ταυτόχρονα είναι αρκετά πραγματίστριες για να ξέρουν ότι κάτι τέτοιο είναι αδύνατον. Τα ζευγάρια αρχίζουν να ζουν παράλληλες ζωές, οι οποίες δεν συναντούνται πια. Και τότε ξεκινά η μοναξιά και η πίκρα.

 

Τι συζητάνε οι γυναίκες;

Στις περισσότερες γυναικοπαρέες, κυρίως όταν πρόκειται για μητέρες και παντρεμένες, η συζήτηση επικεντρώνεται γύρω από βασικά θέματα: την κούραση που συνεπάγεται η ανατροφή των παιδιών, την πίεση, το τρέξιμο, την έλλειψη ψυχικής επαφής και καλής επικοινωνίας, την αίσθηση ότι είναι ιδιαίτερα πιεσμένες και φορτωμένες, δίνοντας διαρκώς χωρίς οι ίδιες να παίρνουν κάτι πίσω, την απομάκρυνση από τον σύζυγό τους, την άσχημη σεξουαλική ζωή, τα παράπονά τους.

Με δυο λόγια, είναι κατάκοπες ψυχικά και σωματικά. Το μεγαλύτερο μέρος των παραπόνων τους επικεντρώνεται στους άντρες τους και ομολογούν τι απογοήτευση είναι γι' αυτές ο γάμος τους.

 

Παράλληλη σχέση ή μοιχεία;

Οι σύγχρονοι νόμοι προστατεύουν τη γυναίκα και η κοινωνία έχει αλλάξει τη στάση της απέναντι σε αυτές που κάνουν μια σχέση παράλληλη με το γάμο τους και η λέξη «μοιχεία» μαζί με τις νομικές συνέπειές της τείνει να εκλείψει από το σύγχρονο λεξιλόγιο.

Η παράλληλη σχέση έγινε κάτι συνηθισμένο. Οι φίλες που ακούν τέτοιες εξομολογήσεις είτε έχουν περάσει οι ίδιες κάποια παρόμοια εμπειρία, είτε έχουν ακούσει από άλλο κοντινό τους πρόσωπο μια αντίστοιχη ιστορία και όχι μόνο δεν βρίσκουν κάτι τέτοιο σοκαριστικό, αλλά προσφέρουν συμπάθεια, συμβουλές και υποστήριξη.

Οι νέες τεχνολογίες (κινητά τηλέφωνα, γραπτά μηνύματα, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και μηνύματα) προσφέρουν έναν άμεσο τρόπο επικοινωνίας των γυναικών με τον φίλο τους. Βέβαια, ούτε αυτά τα μέσα είναι απρόσβλητα στην ματιά ενός καχύποπτου συζύγου και κάποιες φορές μια κρυφή σχέση αποκαλύπτεται.

Ωστόσο, καθώς οι προσδοκίες των ανθρώπων, οι απαιτήσεις της εποχής και η στάση απέναντι στο φαινόμενο του έρωτα και της σεξουαλικότητας έχει αλλάξει. Έτσι, όταν ο σύζυγος πιάσει τη γυναίκα του σε μια άλλη σχέση, η υπόθεση δεν καταλήγει στα δικαστήρια, αλλά στον καναπέ μιας ψυχοθεραπεύτριας.

Κι αν τελικά το ζευγάρι αποφασίσει να προχωρήσει στο διαζύγιο, η γυναίκα ούτε γίνεται κοινωνικά παρείσακτη, ούτε χάνει τα προνόμιά της, αλλά, αντίθετα, σε όλο και περισσότερες περιπτώσεις είναι ικανή ν' ανταπεξέλθει στις επαγγελματικές και οικονομικές της υποχρεώσεις και να ζήσει ανεξάρτητη, έχοντας συνήθως την επιμέλεια των παιδιών (με ή χωρίς οικονομική συμβολή από τον πατέρα τους).

 

Τι συμβαίνει όταν αποκαλυφθεί μια παράλληλη σχέση;

Συνήθως επέρχεται το χάος! Η απιστία μπορεί να είναι καταστροφική για την ίδια τη γυναίκα, το σύζυγό της και όλη τους την οικογένεια. Εάν αποκαλυφθεί, μπορεί να διαλύσει ένα γάμο και να προκαλέσει διατάραξη της οικογενειακής ζωής.

Στη χώρα μας εξακολουθούν να ισχύουν δύο κριτήρια: οι άντρες είναι άντρες, αλλά οι γυναίκες οφείλουν να είναι εντάξει. Έτσι, η ανδρική απιστία εξακολουθεί να θεωρείται πιο νορμάλ και να συγχωρείτε ευκολότερα, ενώ η γυναικεία απιστία θεωρείται ντροπή και μεγάλο οικογενειακό βάρος και ντροπή.

Η αποκάλυψη της απιστίας προκαλεί πραγματική συντριβή στο σύζυγο. Οι άντρες πληγώνονται όσο και οι γυναίκες όταν μαθαίνουν κάτι τέτοιο. Συχνά μάλιστα μένουν άναυδοι. Αμφισβητούν τον ανδρισμό τους, το θεωρούν προσωπική προσβολή και το παίρνουν πολύ προσωπικά, διότι αποδεικνύεται με την απιστία της γυναίκας τους ότι κάποιος άλλος είναι καλύτερος από αυτούς. Η ψυχολογική τους κατάρρευση συχνά τους οδηγεί στον καναπέ της ψυχοθεραπεύτριας ή στα αντικαταθλιπτικά.

Όμως, το διαζύγιο δεν είναι σίγουρο ότι θ' ακολουθήσει. Πολλές φορές, τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες δίνουν στο γάμο τους μια δεύτερη ευκαιρία και προσπαθούν να βελτιώσουν τα πράγματα μεταξύ τους.

 

Μπορεί μια απιστία να έχει αίσιο τέλος;

Ναι! Οι πληγές που προκαλεί στην οικογένεια η απιστία μιας γυναίκας δεν είναι πάντα ανεπανόρθωτες και συχνά τα ζευγάρια την ξεπερνούν. Καμιά φορά, μάλιστα, οι σύζυγοι το αντιλαμβάνονται ως καμπανάκι συναγερμού και καταβάλλουν προσπάθειες να γίνουν πιο περιποιητικοί προς τις γυναίκες τους και να βελτιώσουν την επικοινωνία τους και την ποιότητα της ζωής τους.

Aλλες φορές, ιδίως όταν κανείς δεν νιώθει υπερβολικά θυμωμένος, υπερβολικα προδωμένος και δεν κρατά αμυντική στάση, το ζευγάρι μπορεί να αξιοποιήσει το «παραστράτημα» ως ευκαιρία για να εκφραστούν παράπονα και να γιατρευτούν παλιές πληγές. Καμιά φορά η γυναίκα βλέπει την ερωτοτροπία της όπως ακριβώς είναι, ένα πυροτέχνημα, και δεν το αναφέρει ποτέ.

Στη μελέτη της με θέμα τους επιτυχημένους γάμους, η Βαλενστάιν βρήκε ότι μια εξωσυζυγική σχέση δεν καταστρέφει απαραίτητα την οικογενειακή ζωή, ιδίως εάν ανήκει στην κατηγορία «της μιας νύχτας». «Σε έναν καλά θεμελιωμένο γάμο, η απιστία δεν κυριαρχεί στο τοπίο και τα παιδιά δεν το μαθαίνουν ποτέ», ισχυρίζεται.

 

Τι ευνοεί την απιστία;

Θα ήταν παράλογο να πούμε ότι επειδή οι γυναίκες εργάζονται εκτός σπιτιού γι' αυτό δημιουργούν περισσότερες παράλληλες σχέσεις απ' ότι παλαιότερα. Ας μην ξεχνάμε ότι μόλις πριν μερικά χρόνια το σεξ και η απιστία ήταν θέματα ταμπού, επομένως ακόμα κι αν μια γυναίκα είχε μια παράλληλη σχέση θα υπήρχαν ελάχιστες πιθανότητες να μιλήσει γι' αυτή και να ζητήσει τις συμβουλές και την κατανόηση του κοινωνικού της κύκλου.

Είναι όμως γεγονός ότι τα υψηλά ποσοστά μόρφωσης και οικονομικής ανεξαρτησίας της γυναίκας σήμερα ευνοούν την ανεξαρτησία και την αυτονομία της. Έτσι, μια γυναίκα σε έναν δυστυχισμένο γάμο σε παλαιότερες εποχές απλώς έσκυβε το κεφάλι και το ανεχόταν.

Σήμερα, όμως, τα πράγματα έχουν αλλάξει και μια γυναίκα σε αυτή τη θέση έχει την επιλογή να πάρει διαζύγιο, να γνωρίσει άλλα άτομα, να εκτονωθεί κάνοντας μια παράλληλη σχέση και, γενικότερα, να μην αισθανθεί παγιδευμένη και χωρίς καμία απολύτως λύση. Η οικονομική ανεξαρτησία είναι μια διαβεβαίωση ότι η γυναίκα που παίρνει αποφάσεις, όπως να χωρίσει, μπορεί να συντηρήσει τον εαυτό της και τα παιδιά της και δεν εξαρτάται από την καλή θέληση του άνδρα της.

Έτσι, ο έρωτας παίρνει την πρωτοκαθεδρία στις ερωτικές σχέσεις ή και τον γάμο και όχι οι οικονομικοί λόγοι. Αυτή η νεοαποκτηθείσα γυναικεία δύναμη βάζει τις γυναίκες στην ανδρική φιλοσοφία: στο τέλος μιας δύσκολης μέρας ή όταν δουν τα ζόρια στο γάμο τους, μπορεί να βρουν ευχαρίστηση στο παράνομο σεξ.

Η σαραντάρα κι ο πρωτάρης

Η ταινία αυτή έγινε κλασική, γιατί στην εποχή της είχε ξεσηκώσει σάλο: πώς μπορεί μια ώριμη γυναίκα της ηλικίας των 40 ετών να κάνει σεξ με έναν δεκαοχτάχρονο; Η απάντηση είναι απλή: γιατί έτσι της αρέσει! Σήμερα, διαφορές ηλικίας όπου η γυναίκα είναι μεγαλύτερη και ο άνδρας μικρότερος είναι πολύ συνηθισμένες, όταν πρόκειται για σεξουαλικές περιπέτειες εκτός γάμου.

Συχνά, μια γυναίκα αναζητάει αυτό που δεν βρίσκει στο σύζυγό της: ωραίο, καλογυμνασμένο σώμα, διάθεση και κέφι, ενθουσιασμό, θαυμασμό προς την ίδια, έντονη σεξουαλικότητα, ενδιαφέρον για το άτομό της. Όλα αυτά μπορεί να τα βρει σε έναν άνδρα μικρότερό της, ο οποίος συνήθως έχει και περισσότερο ελεύθερο χρόνο και διάθεση να είναι μαζί της.

 

Διαζύγιο ή όχι, πώς μπορούν οι γονείς να προστατέψουν τα παιδιά τους, όταν οι ίδιοι βρίσκονται βυθισμένοι στη θλίψη;

Τα παιδιά αδιαφορούν για το εάν είναι η μαμά ή μπαμπάς που έχει κάποια άλλη σχέση. Το μόνο που τα νοιάζει είναι να ξέρουν ότι είναι ασφαλή και ότι η ζωή τους θα παραμείνει όπως πριν. Όσο δύσκολο κι αν είναι, οι γονείς που έρχονται αντιμέτωποι με την αποκάλυψη της απιστίας οφείλουν να προστατεύσουν τα παιδιά τους από το γεγονός αυτό καθαυτό, αλλά και από το δικό τους θυμό.

Ό,τι κι αν ρωτούν τα παιδιά, επικεντρώνεται σε αυτό που τα ίδια θέλουν για τη ζωή τους, κι όχι να βρουν ποιος από τους δύο γονείς είναι «ένοχος». Και εάν ρωτούν, οι γονείς πρέπει ν' απαντούν ότι η ένταση στο σπίτι, δεν έχει να κάνει με σένα, είναι κάτι που σχετίζεται με τους γονείς, ότι δε φταίει το παιδί και ότι, παρόλα αυτά, και οι δύο γονείς εξακολουθούν να το αγαπάνε.

Στα παιδιά που είναι στην εφηβική ηλικία καλό είναι να πει κανείς ορισμένες αλήθειες, χωρίς λεπτομέρειες. Είναι λάθος να προσπαθεί ο ένας γονιός να εμφανίζεται το θύμα της κακής συμπεριφοράς του άλλου ή να προσπαθεί να πάρει τα παιδιά με το μέρος του. Εκείνο που πρέπει πάση θυσία να αποφεύγουν οι γονείς είναι να εμπλέκουν τα παιδιά στο δικό τους δράμα κάνοντάς τα έμπιστους εξομολογητές τους.

Γιατι μας έλκουν τα λαμπερά αντικείμενα;

Από ένα γυαλιστερό κινητό τελευταίας τεχνολογίας μέχρι ένα εκθαμβωτικό διαμαντένιο μονόπετρο η έλξη που νιώθουμε για λεία και λαμπερά αντικείμενα σύμφωνα με νέα μελέτη, έχει πάντα την ίδια εξελικτική ρίζα: τη βασική μας ανάγκη για… νερό!

Μπορεί στις μέρες μας να έχουμε υποσυνείδητα συνδέσει τα γυαλιστερά-λαμπερά αντικείμενα με την εικόνα της χλιδής και της πολυτέλειας, στην πραγματικότητα όμως σύμφωνα με αμερικανούς και βέλγους επιστήμονες, η τάση μας να τα επιλέγουμε βασίζεται στη φυσική μας επιθυμία για το υγρό στοιχείο.

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Χιούστον στις ΗΠΑ και το Πανεπιστήμιο της Γάνδης, στο Βέλγιο, όπως αναφέρει σε δημοσίευμα του το Βήμα, έλαβαν την ιδέα για τη μελέτη τους από μια παλαιότερη, στην οποία είχαν συμμετάσχει παιδιά ηλικίας μέχρι 12 μηνών. Οπως είχε φανεί, τα μωρά έτειναν να βάζουν στο στόμα τους μόνο γυαλιστερά και όχι ματ αντικείμενα και να τα γλείφουν με τρόπο που παρέπεμπε στον τρόπο με τον οποίο τα ζώα πίνουν νερό από μια λίμνη.

«Βουτιά» στη γυαλάδα

Με στόχο να δουν τι ακριβώς συμβαίνει, οι ειδικοί αποφάσισαν να διεξαγάγουν έξι διαφορετικά πειράματα. Σε πρώτη φάση έπρεπε να δουν κατά πόσο η επιλογή ενός γυαλιστερού αντικειμένου οφειλόταν σε φυσική αντίδραση και όχι σε κοινωνικούς λόγους (τα γυαλιστερά αντικείμενα έχουν π.χ. συνδεθεί με την καλοζωία). Στο πλαίσιο αυτό, χορήγησαν σε ενηλίκους φυλλάδια σε ματ αλλά και σε γυαλιστερή ποιότητα για να επιλέξουν. Σε παιδιά χορήγησαν πάλι φυλλάδια με εικονιζόμενο τον Αϊ Βασίλη. Και στις δύο περιπτώσεις οι εθελοντές – μικροί και μεγάλοι – επέλεξαν τη γυαλιστερή ποιότητα.

Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η επιλογή των παιδιών είχε μεγαλύτερη βαρύτητα λόγω του νεαρού της ηλικίας τους, καθώς δεν θα μπορούσαν να έχουν γνώσεις και βιώματα που ενδεχομένως να... θόλωναν το τελικό αποτέλεσμα.

Σε επόμενη φάση, οι ερευνητές έδεσαν τα μάτια 46 εθελοντών και στη συνέχεια στους μισούς έδωσαν ένα κομμάτι ματ χαρτί και στους άλλους μισούς ένα κομμάτι γυαλιστερό χαρτί και τους ζήτησαν να σχολιάσουν την ποιότητά του. Παρά το γεγονός ότι δεν μπορούσαν να το δουν, οι εθελοντές που κρατούσαν το γυαλιστερό χαρτί έσπευσαν να το χαρακτηρίσουν αρίστης ποιότητας και εντυπωσιακό.

Στο πλαίσιο του ίδιου πειράματος, οι ειδικοί ζήτησαν ακόμα από τους «τυφλούς» συμμετέχοντες να αναφέρουν ένα τοπίο που φαντάζονταν ότι θα μπορούσε να απεικονίζεται στο χαρτί που κρατούσαν στα χέρια τους. Οσοι κρατούσαν το γυαλιστερό χαρτί έτειναν να περιγράφουν τοπία με νερό, υποδεικνύοντας μια σύνδεση ανάμεσα στη γυαλιστερή ποιότητα και το υγρό στοιχείο.
Τα ευρήματα των επιστημόνων, αναμένεται να δημοσιευθούν στο επιστημονικό έντυπο «Journal of Consumer Psychology».

Πενήντα τρόποι αύξησης της εγκεφαλικής σας ισχύος

Ο εγκέφαλός μας, αυτό το πανίσχυρο εργαλείο, προκειμένου να λειτουργεί σωστά και αποτελεσματικά, χρειάζεται να του δώσουμε την απαραίτητη προσοχή και επιμέλεια ώστε να έχουμε υγιές σώμα και γενικότερα να λειτουργούμε αρμονικά και ευμενώς στη ζωή μας.

Ακολουθούν 50 τρόποι με τους οποίους – ακόμα και μερικούς από αυτούς να χρησιμοποιήσετε, μπορείτε να αυξήσετε δραστικά την απόδοση της λειτουργίας του:
1. Διαλογιστείτε – Ο διαλογισμός είναι γνωστό πως αυξάνει τον δείκτη ευφυΐας, απελευθερώνει από το άγχος και προωθεί σε υψηλότερα επίπεδα την εγκεφαλική λειτουργία. Ο διαλογισμός επίσης ενεργοποιεί τον προμετωπιαίο φλοιό του εγκεφάλου, μία περιοχή υπεύθυνη για ικανότητα προηγμένης σκέψεως και απόδοσης.
2. Ζωγραφίστε μία εικόνα – Η ζωγραφική διεγείρει το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου και εμπνέει δημιουργικότητα. Πάρτε τα χρωματιστά μολύβια σας και ξεκινήστε να ζωγραφίζετε με τον τρόπο σας για να έχετε έναν ισχυρό εγκέφαλο.
3. Άσκηση – Η μακροχρόνια φυσική εξάσκηση έχει αποδειχθεί πως αυξάνει τη δύναμη του εγκεφάλου και πως δημιουργεί νέους νευρώνες στον εγκέφαλο. Βγείτε έξω και κάντε μία ολοκληρωτική ανάταση της χημείας του εγκεφάλου σας μέσω της άσκησης!
4. Εγκεφαλικά κύματα – Τα εγκεφαλικά κύματα είναι ένας ασφαλής, καινοτόμος τρόπος για να τονώσετε και να διαμορφώσετε τον εγκέφαλό σας και τη λειτουργία του. Μπορείτε κυριολεκτικά να αποκτήσετε περισσότερο έλεγχο στη ζωή σας και να αξιοποιήσετε το δυναμικό του εγκεφάλου σας!
5. Αποφύγετε το πρόχειρο φαγητό (junkfood) – Το πρόχειρο φαγητό μειώνει την ενέργεια του σώματος και προωθεί την “εγκεφαλική ομίχλη”. Αφαιρέστε το πρόχειρο φαγητό από τη διατροφή σας και αποκομίστε τα οφέλη μίας πιο ήρεμης, εστιασμένης χημείας του εγκεφάλου.
6. Πάρτε βαθιές αναπνοές – Οι βαθιές αναπνοές αυξάνουν τα επίπεδα οξυγόνου και τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο. 10 με 15 λεπτά βαθέων αναπνοών καθημερινώς, μπορούν να κάνουν τεράστια διαφορά στην ποιότητα της ζωής σας και στις δυνατότητες της εγκεφαλικής λειτουργίας.
7. Μάθετε μία νέα γλώσσα – Η εκμάθηση προσθέτει περισσότερη δομή στον εγκέφαλο και βελτιώνει τα κέντρα ομιλίας του εγκεφάλου. Μήπως ήρθε η ώρα για να κάνετε κάποιο μάθημα μίας άλλης γλώσσας;
8. Πάρτε ιχθυέλαιο – Τα συμπληρώματα ιχθυελαίου είναι κυριολεκτικά σαν υλικό μεμβράνης για τον εγκέφαλο. Τα δύο συστατικά των EPA και DHA (http://www.drhoffman.com/page.cfm/84) δρουν για να ενδυναμώσουν τόσο το συναισθηματικό κέντρο του εγκεφάλου όσο και τη συγκέντρωση. Υπάρχει μία αύξηση της συνολικής εγκεφαλικής δραστηριότητας μετά από τη λήψη ιχθυελαίου για λίγο καιρό.
9. Γελάστε με την καρδιά σας – Το γέλιο προκαλεί μία φυσική απελευθέρωση των ενδορφινών του εγκεφάλου – χημικές ουσίες που πνίγουν τον πόνο και αυξάνουν τη συνολική ευεξία. Το γέλιο είναι πολύ γνωστό για την ελαχιστοποίηση του στρες. Παρακολουθήστε μία κωμωδία, πείτε ένα αστείο και αυξήστε τα επίπεδα ενδορφινών!
10. Λάβετε μέρος σε συζητήσεις – Ένας καλός, υγιής διάλογος ενισχύει την ικανότητά σας να σκέφτεστε γρήγορα και να εφαρμόζετε την ευφυΐα σας κατά τη διάρκεια της προφορικής επικοινωνία σας. Αύξηση την εγκεφαλική σας ισχύ συμμετέχοντας σε πολλές υγιείς συζητήσεις.
11. Πάρτε πολυβιταμίνες – Οι βιταμίνες είναι σπουδαίες για τον εγκέφαλο, και αν ο εγκέφαλος δε λάβει ορισμένη ποσότητα μίας συγκεκριμένης βιταμίνης μέσω της καθημερινής διατροφής, λάβετε υπ’ όψη μία πολυβιταμίνη. Οι πολυβιταμίνες βοηθούν στη διευκόλυνση της λειτουργίας ενός υγιούς σώματος και ενός εμπλουτισμένου εγκεφάλου. Ξεκινήστε να παίρνετε μία βιταμίνη κάθε πρωί για λίγο καιρό και υπάρχουν αρκετές πιθανότητες πως θα παρατηρήσετε κάποια διαφορά!
12. Πιείτε κόκκινο κρασί – Το αλκοόλ με μέτρο έχει αποδειχθεί πως είναι ωφέλιμο για τον εγκέφαλο. Γιατί; Είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά – ουσίες οι οποίες προστατεύουν πραγματικά τον εγκέφαλο! Ένα ποτήρι καθημερινώς για τις γυναίκες και δύο για τους άνδρες θεωρείται γενικά ως υγιής ποσότητα.
13. Τρώτε υγιεινές τροφές – Λίγο πολύ γνωρίζετε τι είναι “υγιεινό”, οπότε γιατί να μην τρώτε υγιεινά ώστε να βελτιώσετε τον εγκέφαλό σας; Ο εγκέφαλος απαιτεί ένα ορισμένο ποσό ενέργειας ώστε να φτάσει στο μέγιστο επίπεδο λειτουργίας. Εάν τρώτε συχνά κέικ σοκολάτας και chips αντί για ψάρια και όσπρια, ίσως γι’ αυτό να μη μπορείτε να σκεφτείτε καθαρά.
14. Αλλάξτε το περιβάλλον σας – Για να κρατήσετε τον εγκέφαλό σας τονωμένο, είναι σημαντικό αλλάξετε το περιβάλλον σας. Πηγαίνετε μέσω μίας νέας διαδρομής στην εργασία σας, φάτε σε ένα άλλο εστιατόριο και όχι στο συνηθισμένο. Η αλλαγή του περιβάλλοντος βοηθά στην αλλαγή του εγκεφάλου μας!
15. Θέστε στόχους – Ο καθορισμός στόχων ενεργοποιεί περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη θετική σκέψη και δράση. Είναι πολύ σημαντικό το να καθορίζουμε στόχους ως προς την επίτευξη της προσωπικής μας επιτυχίας, της ευημερία μας και την τόνωση του εγκεφάλου μας.
16. Ακούστε μουσική – Επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι ακούγοντας μουσική προκαλούμε την ενίσχυση του δεξιού ημισφαιρίου του εγκεφάλου και κυριολεκτικά αλλάζουμε τη δομή του. Από αυτές τις ίδιες μελέτες έχει διαπιστωθεί πως οι άνθρωποι που ακούν μουσική είναι γενικότερα πιο ευφυείς και έχουν περισσότερο ανεπτυγμένη τη συναισθηματική νοημοσύνη από αυτούς που δεν ακούν.
17. Νοιώστε τα συναισθήματα των άλλων – Το να δείχνετε κατανόηση και να προσπαθείτε να καταλάβετε τα συναισθήματα των άλλων είναι μία ικανότητα που μπορεί να μάθει ο εγκέφαλός σας. Είναι σίγουρα ένα ισχυρό χαρακτηριστικό και επιτρέπει στο μυαλό σας να σχετίζεται με τα συναισθήματα των άλλων.
18. Αποφύγετε το άγχος – Ένα μικρό επίπεδο άγχους δε θα βλάψει κανέναν. Το πολύ άγχος όμως προκαλεί πραγματικά επιζήμιες αυξήσεις στην ορμόνη “κορτιζόλη” η οποία σε υψηλά επίπεδα σκοτώνει τα κύτταρα του εγκεφάλου και καταστέλλει τη λειτουργία του.
19. Σκεφτείτε Θετικά – Εάν είστε ήδη πολύ καλοί στο να σκέφτεστε θετικά, έχετε πολύ καλές πιθανότητες πως ήδη έχετε έναν πολύ πιο ισχυρό εγκέφαλο από τους αρνητικά σκεπτόμενους. Ξοδέψτε 10 λεπτά της ημέρας με θετικές σκέψεις και εν καιρώ θα αρχίσετε να διαπιστώνετε μία βελτίωση στον τρόπο σκέψης σας και στην ικανότητά σας να λύνετε προβλήματα.
20. Ανταλλάξτε ιδέες (brainstorming) – Μία συνεδρίαση ανταλλαγής ιδεών ώστε να σκεφτείτε νέες, πρωτότυπες και τονωτικές ιδέες είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να ενισχύσετε τις δυνατότητες του εγκεφάλου σας δημιουργικά. Η ανταλλαγή ιδεών στην πραγματικότητα είναι ένας διαφορετικός τρόπος σκέψεως που θα εξοπλίσει τον εγκέφαλό σας με μία γρήγορη και δημιουργική ώθηση.
21. Γράψτε ένα άρθρο – Το γράψιμο συνδέεται με τη βελτίωση της μνήμης και της έκφρασης των σκέψεων. Όταν γράφετε, ενδυναμώνεται τη φυσική ικανότητα του εγκεφάλου σας να εκφράσει σκέψεις και αισθήματα. Το γράψιμο είναι ένας πολύ καλός τρόπος με τον οποίον εξασκείτε την ικανότητά σας να αναλύετε και να οικοδομείτε μία διαδικασία σκέψεως βασισμένη στην κριτική σκέψη. Ποιήματα, ημερολόγια, άρθρα σε blogs και εξιστορήσεις είναι τρόποι με τους οποίους ενισχύετε τη διάνοιά σας.
22. Οραματιστείτε – Ο οραματισμός έχει συσχετισθεί με τη συγκέντρωση σε ένα βαθύτερο επίπεδο. Πολλοί επιτυχημένοι αθλητές που είναι σε θέση να παίξουν “στη ζώνη” οραματίζονται το παιχνίδι τους σε ένα βαθύτερο επίπεδο. Ο οραματισμός έχει συνδεθεί με τη μείωση του άγχους, την αυξημένη δημιουργικότητα και τη μέγιστη απόδοση νου και σώματος.
23. Κοιμηθείτε όσο πρέπει – Να είσαστε βέβαιοι πως αναπληρώνετε την ανάγκη του εγκεφάλου σας για τον ύπνο. Ο ύπνος καθαρίζει την πνευματική ακαταστασία και τις ασήμαντες σκέψεις. Το να έχετε έναν καλό βραδινό ύπνο μπορεί να κάνει τη διαφορά μεταξύ μίας καθαρής μνήμη και του να ξεχνάτε συνεχώς πράγματα. Ο καθένας έχει διαφορετικές απαιτήσεις ύπνου, φροντίστε να αναπληρώσετε τις δικές σας.
24. Εφαρμόστε την αυτο-ύπνωση – Η δύναμη της υπνωτικής αυθυποβολής είναι σίγουρα πραγματική. Μπορείτε να αλλάξετε τις πτυχές της διαδικασίας της σκέψης σας και να μάθετε να στρέφετε την προσοχή σας, ξοδεύοντας λίγο χρόνο για να κάνετε αυτό-ύπνωση. Έρευνες σχετικές με την ύπνωση δείχνουν πως με την άσκηση της ύπνωσης, ένα άτομο βιώνει λιγότερο άγχος, έχει αυξημένη ανοχή στον πόνο και διαυγή σκέψη. Δοκιμάστε το για τον εαυτό σας εάν δεν το έχετε κάνει ήδη!
25. Λύστε σταυρόλεξα – Τα σταυρόλεξα αναδεικνύουν την ικανότητα του εγκεφάλου σας όσον αφορά στην κριτική σκέψη και στην ανάκληση μνήμης από το παρελθόν. Η πρόκληση του να λύσετε ένα σταυρόλεξο είναι σίγουρα πνευματικά τονωτικό και διεγερτικό.
26. Φάτε καρύδια – Φοιτητές σε πανεπιστήμια της Βραζιλίας και της Νότιας Αμερικής τρώνε καρύδια πριν να πάρουν εξετάσεις. Παρατήρησαν πως η κατανάλωσή τους συσχετίζεται με την αύξηση των βαθμών τους στις εξετάσεις τους. Νέες μελέτες έχουν αρχίσει να αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα των καρυδιών στην αύξηση της δύναμης του εγκεφάλου. Εάν δεν τρώτε πολλά καρύδια, δοκιμάστε τα μερικές φορές και αποκομίστε τα οφέλη που σχετίζονται με τον εγκέφαλο!
27. Διαβάστε βιβλία – Το διάβασμα των βιβλίων διδάσκει το μυαλό σας να προσαρμόζετε στην απορρόφηση μεγάλων ποσοτήτων πληροφοριών σε μικρότερες χρονικές περιόδους. Τα βιβλία προωθούν τις ικανότητες σκέψεως, τις ικανότητες απομνημόνευσης, καθώς και την αύξηση του λεξιλογίου και των δεξιοτήτων κριτικής σκέψεως. Όχι μόνο μαθαίνετε κάτι από ένα βιβλίο που θα διαβάσετε, αλλά και εγκεφαλική σας ισχύ αυξάνεται καθώς το διαβάζετε.
28. Ακούστε κλασσικούς τόνους – Ακούγοντας κλασσική μουσική ενεργοποιείται το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου σας, κι αυτό είναι ο λόγος που η κλασσική μουσική βοηθάει τους μαθητές στα μαθηματικά και στη γραφή. Εάν δεν έχετε ακόμα δοκιμάσει να ακούσετε λίγο Mozart, λάβετε το υπ’ όψην! Η μουσική του Mozartδείχνει πως προκαλεί αύξηση 80% στη νοημοσύνη!
29. Παίξτε το “BrainAge” – Νέα παιχνίδια όπως το “BrainAge” για το NintendoDSκαι το “BigBrain-Academy” συμβάλλουν στην προώθηση της γρήγορης σκέψεως και τις βασικές δεξιότητες του εγκεφάλου. Αυτά τα παιχνίδια λειτουργούν θαυμάσια ως προς τη βελτίωση της ταχύτητας σκέψεως και των φυσικών δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων.
30. Πάρτε έναν ελαφρύ υπνάκο – Το να κοιμάστε για λίγο κατά τη διάρκεια της ημέρας έχει αποδειχθεί μέσω ερευνών πως βελτιώνει σημαντικά την απόδοση εργασίας και την ικανότητα σκέψεως. Εάν αισθάνεστε κουρασμένοι κατά τη διάρκεια της ημέρας και διαθέτετε χρόνο για να πάρετε έναν υπνάκο, συνιστάται. Είναι αρκετά αναζωογονητικός και τονώνει βέλτιστα το πνεύμα σας.
31. Κλείστε την τηλεόραση – Η παρακολούθηση της τηλεόρασης μπορεί να μην είναι ο μόνος λόγος που ξεκινάει η σήψη στον εγκέφαλο, αλλά είναι ένα βασικό συστατικό για τη διαδικασία της αποσύνθεσης. Λίγη παρακολούθηση ποτέ δε θα βλάψει κανέναν, αλλά σίγουρα έχει συνέπειες στην κανονική λειτουργία του εγκεφάλου.
32. Σχεδιάστε μία εικόνα – Το να είστε σε θέση να απεικονίσετε στο χαρτί αυτό που φαντάζεστε ωθεί την από μέσα σας δημιουργικότητα. Η ζωγραφική είναι μία άσκηση καθαρά για το δεξί εγκεφαλικό ημισφαίριο όπου το βάζει σε πλήρη λειτουργία και βελτιώνει τη δημιουργική σας πλευρά. Εάν δε δοκιμάσατε να ζωγραφίσετε ακόμη μία εικόνα, κάντε μια προσπάθεια και τότε ίσως να παρατηρήσετε πως αισθάνεστε και είστε περισσότερο δημιουργικοί
33. Κλάψτε – Μη φοβάστε να κλάψετε όποτε η στιγμή είναι κατάλληλη! Το κλάμα θεραπεύει τα συναισθήματα και προάγει την υγιή κυκλοφορία μέσα στον εγκέφαλο. Εκείνοι που είναι σε θέση να κλάψουν, στην πραγματικότητα καθαρίζουν το εσωτερικό του εγκεφάλου τους, πράγμα το οποίο είναι ένας άλλος υγιής τρόπος για την αύξηση της δύναμης του εγκεφάλου.
34. Τρώτε λιγότερο – Η υπερβολική κατανάλωση τροφίμων έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση ροής αίματος προς τον εγκέφαλο και την αύξηση της ροής αίματος στο πεπτικό σύστημα. Ως εκ τούτου, εάν είστε σε θέση να μειώσετε το συνολικό ποσό της τροφής που καταναλώνετε, η εγκεφαλική σας λειτουργία θα είναι πολύ πιο αποτελεσματική. Σε αρκετές εργαστηριακές μελέτες, εφάρμοσαν δίαιτα περιορισμένων θερμίδων σε αρουραίους και έδειξαν πως αυξάνεται η ροή του αίματος προς τον εγκέφαλό τους.
35. Τρώτε πρωινό – Παιδιά που δεν έτρωγαν πρωινό για λίγο καιρό και έπειτα άρχισαν να τρώνε, οι βαθμοί τους στα μαθηματικά ανέβηκαν σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο (κατά μέσο όρο). Το πρωινό είναι πιθανώς το πιο σημαντικό γεύμα της ημέρας – παρέχει το σώμα σας “καύσιμα” για το υπόλοιπο της ημέρας. Εάν δεν έχετε χρόνο για να φάτε πρωινό, τουλάχιστον καταναλώστε κάποιο είδος σνακ… Μπορεί να δώσει στον εγκέφαλό σας ένα ισχυρό πλεονέκτημα!
36. Πηγαίνετε μία βόλτα – Η άσκηση ωφελεί αδιαμφισβήτητα τον εγκέφαλο. Και, το περπάτημα είναι μία σημαντική μορφή ασκήσεως που είναι εύκολη και συνάμα αποτελεσματική ως προς την ενίσχυση του πνευματικού δυναμικού. Το περπάτημα βάζει τον νου σας σε μία χαλαρή κατάσταση καθαρής σκέψεως και εγκεφαλικής λειτουργίας γενικότερα. Επίσης, δίνει στον εγκέφαλό σας την ευκαιρία να περιπλανηθεί και να απαλλαγεί από τυχόν ανησυχητικές σκέψεις.
37. Μιμηθείτε άλλους – Το να είστε σε θέση να μιμείστε τις κινήσεις και την ομιλία άλλων ανθρώπων ενεργοποιεί διάφορες περιοχές του εγκεφάλου που συνήθως είναι ανενεργές. Η μίμηση άλλων ανθρώπων, εάν γίνεται με έναν παιχνιδιάρικο, διασκεδαστικό τρόπο, μπορεί να βελτιώσει τη δύναμη του εγκεφάλου σας και τη φυσική ικανότητά του να προσαρμόζετε γρήγορα όταν βρίσκεστε αντιμέτωποι με νέες καταστάσεις.
38. Λύστε πάζλ – Η επίλυση πάζλ είναι ένας πολύ καλός τρόπος για την τόνωση της κριτικής ικανότητας του μυαλού σας και της επεξεργασίας πληροφοριών. Τα πάζλ είναι μία προκλητική και διασκεδαστική δραστηριότητα. Το σημαντικότερο στη λύση των πάζλ είναι ότι απαιτεί πως η δραστηριότητα που συμβαίνει στο αριστερό ημισφαίριο, θα εργαστεί με το δεξί ημισφαίριο και θα μεταφέρει πληροφορίες στο οπτικό του κέντρο. Θέλετε έναν πιο λειτουργικά ολοκληρωμένο εγκέφαλο; Λύστε πάζλ!
39. Κάντε νευροανάδραση – Η νευοανάδραση (neurofeedback) είναι ένα πολύ καλός τρόπος να μάθετε να ελέγχετε συνειδητά το μοτίβο των εγκεφαλικών σας κυμάτων. Η νευροανάδραση αναδομεί τον εγκέφαλο και βοηθάει στην προώθηση της ευελιξίας του εσωτερικού των νευρωνικών δικτύων του εγκεφάλου. Αν και η νευροανάδραση είναι κάπως δαπανηρή, εάν έχετε διαθέσιμα αρκετά χρήματα, μπορεί κάλλιστα να είναι η καλύτερη επένδυση που μπορείτε να κάνετε για τον εγκέφαλό σας!
40. Μειώστε την κατανάλωση αλκοόλ – Το αλκοόλ με μέτρο δεν είναι κάτι το τρομερό για τον εγκέφαλο, το υπερβολικό όμως βλάπτει την υγεία και τη λειτουργία του. Εάν θέλετε να ενισχύσετε τη δύναμη του εγκεφάλου σας, η μείωση του αλκοόλ είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να το κάνετε. Το αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει πρόβλημα μνήμης και να ενθαρρύνει την “ομιχλώδη” – αποδιοργανωτική σκέψη.
41. Αποφεύγετε τις ναρκωτικές ουσίες – Ο καθένας γνωρίζει πως τα ναρκωτικά είναι βλαβερά. Τα ναρκωτικά δεν ενισχύουν τη δημιουργικότητα, τη σκοτώνουν και καταστρέφουν τα κύτταρα του εγκεφάλου. Ανάλογα με το ναρκωτικό, τα αποτελέσματα μπορεί να κυμαίνονται από αιμορραγία του εγκεφάλου και την απώλεια κυττάρων μέχρι βλάβες στην ανάπτυξη νευρώνων. Ζήστε μία ζωή απαλλαγμένοι από τα ναρκωτικά και κρατήστε τον εγκέφαλό σας υγιή και πολύ πιο δυναμικό!
42. Πιείτε φρέσκο χυμό φρούτων – Ο φρέσκος χυμός φρούτων αναζωογονεί τον εγκέφαλο και παρέχει στα κύτταρα ένα δροσιστικό “ξάφνιασμα” με θρεπτικές ουσίες. Χυμοί γνωστοί που κάνουν πολύ καλό στη λειτουργία του εγκεφάλου είναι: χυμός σταφυλιού, πορτοκαλιού, βατόμουρου και ο χυμός μήλου. Οι περισσότεροι χυμοί παρέχουν το μυαλό σας με ζωτικής σημασίας θρεπτικά συστατικά τα οποία με τη σειρά τους, σας παρέχουν περισσότερη πνευματική ενέργεια και ικανότητα συγκέντρωσης.
43. Ζείτε με αυτοεπίγνωση – Όταν μαθαίνετε να αφήνετε το εγώ και τις συναισθηματικές πτυχές της ζωής σας στην άκρη, η ορθολογική σκέψη έχει το πάνω χέρι. Η ορθολογική σκέψη σας επιτρέπει να έχετε αυτοεπίγνωση, η οποία με τη σειρά της σας επιτρέπει να παίρνετε καλύτερες μελλοντικές αποφάσεις ώστε να κατορθώσετε την επίτευξη της βέλτιστης υγείας του εγκεφάλου σας. Δραστηριότητες όπως ο διαλογισμός, η αυτό-ύπνωση και η αυτοεξέταση μας επιτρέπουν να αυξήσουμε την αυτοεπίγνωσή μας.
44. Πάρτε gingkobiloba – Το gingkobiloba (http://umm.edu/health/medical/altmed/herb/ginkgo-biloba) έχει ερευνηθεί και τεκμηριωθεί επιστημονικά πως αυξάνει σημαντικά τη ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο. Τοgingkobiloba είναι ένας αρκετά ανέξοδος τρόπος για να αυξήσετε τη ροή του αίματος σας προς τον εγκέφαλο. Η αυξημένη ροή προς τον εγκέφαλο συσχετίζεται με μία αύξηση στην ικανότητα συγκεντρώσεως και στην επίλυση προβλημάτων. Δοκιμάστε gingkobiloba και αφήστε το μυαλό σας να καρπωθεί τα οφέλη!
45. Κάντε σεξ – Το σεξ είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να απελευθερώσετε με φυσιολογικό τρόπο ορμόνες ζωτικής σημασίας στον εγκέφαλο. Όταν εμπλέκεστε σε μία αγαπημένη σχέση, το σεξ βελτιώνει την κοινωνική σύνδεση καθώς και τη συναισθηματική νοημοσύνη. Το σεξ συνδέει, απελευθερώνει από το στρες, και είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να δώσετε στο μυαλό σας μία δυναμική ώθηση. Οι πιθανότητες είναι πως το σεξ θα αυξήσει επίσης την αυτοπεποίθησή σας και την ικανότητά σας να σκέφτεστε θετικά!
46. Πιείτε καφέ – Έρευνες έχουν δείξει πως οι μαθητές που πίνουν καφέ πριν απ’ τις εξετάσεις τους, έχουν καλύτερα αποτελέσματα. Γιατί; Η καφεΐνη φαίνεται πως τονώνει τη δραστηριότητα του εγκεφάλου, επιταχύνει τη σκέψη και βελτιώνει τη συγκέντρωση. Η πολύ καφεΐνη δεν είναι ποτέ καλή, δεδομένου ότι μπορεί να προκαλέσει άγχος ή ακόμα και θυμό. Λίγη όμως, παρόλα αυτά, μπορεί να είναι το εισιτήριο για ένα “10” στις εξετάσεις σας.
47. Μυρίστε λίγο βασιλικό – Φαίνεται να υπάρχουν αρκετοί ισχυρισμοί που μαρτυρούν για την αποτελεσματικότητα του βασιλικού όσον αφορά στη βελτίωση της συνολικής εγκεφαλικής λειτουργίας. Έτσι κι αλλιώς, ορισμένα αρώματα αλλάζουν σημαντικά τη λειτουργία του εγκεφάλου. Μια μυρωδιά της μέντας επιταχύνει τη λειτουργία του εγκεφάλου, ενώ άλλα αρώματα επιβραδύνουν τα πράγματα. Δεδομένου ότι η μυρωδιά είναι το ισχυρότερο πράγμα που συνδέεται με τη μνήμη, μερικά καλά αρώματα μπορεί σίγουρα να βοηθήσουν τη λειτουργία του εγκεφάλου.
48. Παραμείνετε στην εκπαίδευση – Εάν είστε σε κάποια σχολή, έχετε πολλές πιθανότητες στο να ενισχύσετε τη δύναμη του εγκεφάλου σας πάνω από το μέσο όρο από αυτούς που έχουν εγκαταλείψει την εκπαίδευση! Συμβαδίζοντας με τη εκπαιδευτική εργασία, σημαίνει ότι δίνετε στο μυαλό σας μια καλή “προπόνηση” σε περιοχές της αυτο-πειθαρχίας, της μάθησης, και της νοητική επεξεργασίας. Παραμείνετε σπουδαστές ή κάντε κάτι ώστε να μαθαίνετε συνεχώς κάτι νέο!
49. Κάντε ερωτήσεις - Οι ερωτήσεις είναι ένας πρωτοφανής τρόπος για να κρατήσετε το μυαλό σας σε φόρμα.Αποκτήστε τη συνήθεια να αμφισβητείτε τους άλλους και τις σκέψεις τους. Οι ερωτήσεις μπορεί να προκαλέσουν νέες σκέψεις και ιδέες και το να κάνετε ερωτήσει είναι ένας πολύ καλός τρόπος για την αύξηση της δύναμης του εγκεφάλου!
50. Ξαναδιαβάστε αυτή τη λίστα - Θέλετε να ενισχύσετε τη δύναμη του εγκεφάλου σας; Ξεκινήστε από την εκ νέου ανάγνωση αυτού του καταλόγου και την επισήμανση διαφόρων μεθόδων που μπορείτε να εφαρμόσετε στη ζωή σας.
Μπορείτε κάλλιστα να εκτυπώσετε αυτή τη λίστα και να την βάλετε σε κάποιο εμφανές σημείο όπου θα την βλέπετε συχνά. Με αυτόν τον τρόπο, όταν θα περάσετε μπροστά από τη λίστα, μπορείτε να ρίξετε μια ματιά και τυχαία να επιλέξετε μία δραστηριότητα για να ενισχύσετε τη δύναμη του εγκεφάλου σας!