Αρχές Σύνταξης της Αρχαιοελληνικής Γλώσσας: 7. ΤΑ ΑΚΛΙΤΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

ΕΠΙΦΩΝΗΜΑΤΑ

§7.84. Τα επιφωνήματα αποτελούν αρχέγονα στοιχεία που δεν ανήκουν μέσα στο οργανωμένο γλωσσικό σύστημα, αλλά εμφανίζονται στο περιθώριο των προτάσεων ή εντελώς αυτόνομα, συνήθως χωρίς ιδιαίτερη σύνδεση με τα άλλα γλωσσικά στοιχεία και εντελώς γυμνά από μορφολογία. Τα επιφωνήματα είναι συνήθως ηχομίμητες λέξεις, που αναπαράγουν φυσικούς ήχους του περιβάλλοντος (ζώων και άλλους) ή εκφράζουν συναισθήματα (χαρά, λύπη, ενθουσιασμό, οργή, φόβο, θαυμασμό, έκπληξη, αγανάκτηση κ.λπ.) με αυθόρμητο τρόπο παραπέμποντας σε κραυγές μιας "προγλωσσικής" κατάστασης.

Η ινδοευρωπαϊκή κληροδότησε ορισμένα επιφωνήματα στην Ελληνική, και κάποια τα βρίσκουμε στον Όμηρο και ακόμη περισσότερο στην αρχαία τραγωδία και κωμωδία. Ως προς τη μορφή τους, τα αρχαιοελληνικά επιφωνήματα είναι συνήθως δισύλλαβα, καθώς ακόμη και τα μονοσύλλαβα διπλασιάζονται. Πολλά είναι αμιγώς φωνηεντικά (ἔ, ἤ, ὦ, ἆ) και άλλα έχουν τη μορφή σύμφωνο + φωνήεν ή το αντίστροφο (βᾶ, φεῦ), ενώ λείπουν εντελώς τα καθαρά συμφωνικά. Τα επιφωνήματα, παρόλο που αποκλίνουν με πολλές έννοιες από το γλωσσικό σύστημα, συμμορφώνονται στους κανόνες φωνητικής τού συστήματος, δηλαδή αποτελούνται από ήχους που εμπεριέχονται στο φωνολογικό σύστημα της ελληνικής, ή, αντίστοιχα, άλλων γλωσσών, διαφέροντας μόνο ως προς την ποσότητα (μακρότητα) και τον τόνο.

Συντακτικά ισοδυναμούν με ολόκληρες προτάσεις: μερικές φορές είναι απλές αναφωνήσεις, άλλοτε όμως είναι συνθετότερες γλωσσικές πράξεις και εκφράζουν απειλή, ευχή, προειδοποίηση κ.λπ. Βρίσκονται συνήθως στην αρχή ή το τέλος μιας περιόδου ή ενός κειμένου και σπανιότερα στο εσωτερικό, παρενθετικά. Όταν παρεμβάλλονταν μεταξύ στίχων στην ποίηση, δεν λάμβαναν υπόψη τους μετρικούς κανόνες. Παρόλο που γενικά είναι, όπως είπαμε, αυτοδύναμα, μπορεί να τα συναντήσουμε με κλητική προσφώνηση ή με γενική της αιτίας, που εκφράζει τον λόγο του ψυχικού πάθους το οποίο δηλώνει το επιφώνημα, ή τέλος να συνοδεύουν προστακτική.

ΞΕΝ ΚΠαιδ 3.1.39 ὁ μὲν δὴ Κῦρος ἐπὶ τούτοις εἶπε· Φεῦ τοῦ ἀνδρός. || Ο Κύρος λοιπόν είπε για αυτά: Αλίμονο για τον άνδρα!

ΙΣΟΚΡ 17.12 ὁ μὲν ἀγών μοι μέγας ἐστὶν, ὦ ἄνδρες δικασταί. || Ο δικαστικός αυτός αγώνας είναι σημαντικός για μένα, ω άνδρες δικαστές.

ΑΡΙΣΤΟΦ Λυσ 350 Ἔασον, ὤ, τουτὶ τί ἦν; || Ω λοιπόν, άσε, τι συνέβη σε αυτόν;

Σε ορισμένες περιπτώσεις ένα επιφώνημα συνάπτεται σε κλητική ή προστακτική με την οποία συνεμφανίζεται συχνά και παράγεται ένα μόριο αντί της αρχικής πρότασης. Καθαρά φωνηεντικά μονοσύλλαβα είναι τα ἔ, ἤ, ὦ, ἆ, ἰαί, αἴ, οἴ, που αποτελούν κυρίως εκφράσεις θρήνου ή πόνου· το εἶα με τη σημασία του παρακελευσματικού (“εμπρός, έλα!”)· το εὖα είναι βακχικός αλαλαγμός· το βᾶ χρησιμοποιείται για σκωπτικό γέλωτα· το βαβαὶ δηλώνει θαυμασμό, το παπαῖ έκπληξη, το οὐᾶ απορία, τα φεῦ/ οἴμοι/ ἰὼ/ ἰοὺ είναι σχετλιαστικά, το ὦ κλητικό, το ἐλελεῦ πολεμικό κάλεσμα κ.λπ.

Πεντάλφα: Το παρεξηγημένο σύμβολο

Η Πεντάλφα, το τόσο παρεξηγημένο από την σημερινή μας κοινωνία σύμβολο, είναι ένα από τα αρχαιότερα γνωστά σύμβολα θρησκείας και γραφής.

Προτού όμως δούμε την ιστορία της Πεντάλφας, αναλύσουμε το τι ακριβώς είναι, τι συμβολίζει και σημαίνει, ας λύσουμε την παρεξήγηση περί σύνδεσης της Πεντάλφας με τον Σατανισμό:

Η χρήση της ανεστραμμένης Πεντάλφας ως δαιμονικό σύμβολο είναι πολύ πρόσφατη (μόλις του 19ου αιώνα), πατέρας της οποίας είναι ο Eliphas Levi, ο οποίος -αυθαίρετα- ισχυρίστηκε ότι η όρθια Πεντάλφα (δηλαδή με την μια άκρη επάνω) συμβολίζει την θετική Αρχή και το Φως, ενώ η ανεστραμμένη (δηλαδή με την μια άκρη κάτω) την αρνητική Αρχή και το Σκότος.

Κατόπιν, δημιούργησε την ανεστραμμένη Πεντάλφα με το κεφάλι του Baphomet στην μέση (του Τραγοκέφαλου -και επίσης πολύ παρεξηγημένου- αρχαίου Θεού). Ακόμα και ο ίδιος (αρχικά) δεν σκόπευε στην σύνδεση αυτού του συμβόλου με τις Σκοτεινές Τέχνες ή/και τον Σατανισμό.

Η άγρια όμως μορφή του Κερασφόρου Baphomet, γρήγορα συσχετίστηκε και ταυτίστηκε με την επικρατούσα μορφή του Χριστιανού Σατανά κι έτσι ξεκίνησε η… σύγχυση εννοιών. Η ‘χαριστική βολή' δόθηκε με την δημιουργία της πρώτης σατανικής εκκλησίας στις ΗΠΑ, στα μέσα του 20ου αιώνα από τον Lavey, που έφερε ως έμβλημά της την ανεστραμμένη Πεντάλφα με την μορφή του Baphomet. Έτσι, η ανεστραμμένη Πεντάλφα (με ή χωρίς την μορφή του Baphomet στην μέση) συνδυάστηκε με τον Σατανισμό και τις Σκοτεινές Τέχνες, κι ο σοφός Μύστης, Αλχημιστής, Φύλακας-Θεός της Ισορροπίας και της Απόκρυφης Γνώσης Baphomet, ξέπεσε να ταυτίζεται με τον κακό και σκοτεινό Σατανά…

Πριν από αυτό, δεν υπήρχε καμιά σύνδεση της Πεντάλφας με το κακό. Ειδικά η ανεστραμμένη Πεντάλφα, φορούνταν από τους αμύητους για να δηλώνει ότι ο κάτοχος βρίσκεται σε περίοδο εκμάθησης κι επομένως δεν ήταν ακόμα έτοιμος (ή άξιος) να φορά την Πεντάλφα όρθια. Επιπλέον, η ανεστραμμένη Πεντάλφα εμφανίζεται ως Μεσαιωνικό σύμβολο της υγείας, σύμβολο της Μεταμόρφωσης του Χριστού και στην σφραγίδα του Μέγα Κωνσταντίνου. Ακόμα και η σκληρή Ιερά Εξέταση του Μεσαίωνα, δεν συσχέτισε ποτέ την Πεντάλφα (είτε όρθια είτε ανεστραμμένη) με τον Σατανά… ούτε καν με τον Baphomet, που λατρεύονταν από τους Ναΐτες. Στις 11 κατηγορίες και στις 8 Παπικές διακηρύξεις εναντίον των Ναϊτών, δεν γίνεται ούτε μια φορά λόγος για την Πεντάλφα ή/και τον Baphomet.

Ο μεταγενέστερος του Λεβί και διάσημος μυστικιστής Άλιστερ Κρόουλυ, ίσως σε μια προσπάθεια αποκατάστασης της Πεντάλφας, έγραψε ότι η όρθια Πεντάλφα συμβολίζει τον Μακρόκοσμο ενώ η ανεστραμμένη τον Μικρόκοσμο.

Τα Πέντε Άλφα, οι Πέντε Αρχές και οι Πέντε Αρετές

Το σύμβολο του πεντάγωνου αστεριού, πιστεύεται ότι ονομάστηκε «Πέντε-Άλφα» λόγω του σχήματός του, που φαίνεται σαν πέντε ‘Α' μπλεγμένα μεταξύ τους. Για πολλούς όμως, αυτή η ονομασία πάει πολύ πιο βαθιά από απλώς τον σχηματισμό της. Αλήθεια, Αγάπη, Αρετή, Αγιοσύνη, Αγνότητα, Αθωότητα, Αιωνιότητα, Αθανασία, Αφοσίωση, Αλληλεγγύη, Αδελφοσύνη, Αμεμπτότητα, Αναπτέρωση, είναι μονάχα λίγα από τα πιθανά ‘Α' της κάθε γωνίας του άστρου. Κάθε πίστη που χρησιμοποιεί και τιμά το άστρο, φτιάχνει την δική της πεντάδα των ‘Α'.

Κατά μια άλλη έννοια, εξίσου διαδεδομένη, τα «Πέντε-Άλφα» είναι οι σημαντικότερες Πέντε Αρχές που διέπουν το σύμπαν ή οι βασικότερες Πέντε Αρετές που θα πρέπει να έχει ένας μυημένος… Ή και τα δύο. Έτσι, η πεντάδα που δημιουργείται δεν αποτελείται απαραιτήτως από λέξεις/έννοιες που ξεκινούν με ‘Α' (π.χ. Σοφία, Γνώση, Σθένος, Ειρήνη, Ευσπλαχνία, Κάθαρση κλπ, είναι μερικές από τις πιο συνηθισμένες Αρχές και Αρετές που συναντάμε να αποτελούν την Πεντάλφα).

Στην Μεσαιωνική Αγγλία, η πεντάλφα συμβόλιζε τις πέντε αρετές της Παναγίας: αγνότητα, έλεος, γενναιοδωρία, συντροφικότητα και ευγένεια.

Στην Καμπάλα και το Δέντρο της Ζωής, ο αριθμός 5 συνδέεται με τις 5 Αρχέτυπες Δυνάμεις: Δικαιοσύνη, Έλεος, Σοφία, Κατανόηση και την Ανυπέρβλητη Μεγαλοπρέπεια (του Θεού).

Η Πεντάλφα στις Θρησκείες, τις Φιλοσοφίες και τα Συστήματα της Τέχνης

Οι πρώτες -μέχρι στιγμής- αναφορές στην Πεντάλφα, μας έρχονται από την αρχαία Μεσοποταμία (περίπου το 3.500 π.Χ.), όπου εικάζεται πως συμβόλιζε το Ουράνιο Ον και χρησιμοποιούνταν ως προστασία εναντίον της μαγγανείας. Πάμπολλα ευρήματα στην Μεσοποταμία, στην Σουμερία και στις γύρω απ' αυτές περιοχές, της περιόδου από το 3.500 π.Χ. έως και το 900 π.Χ., φέρουν την Πεντάλφα.

Στην Σουμερία, εμφανίζεται ως το σύμβολο του UB, δηλαδή της Ουράνιας Κατοικίας. Επίσης, για την αρχαία Βαβυλώνα υπήρξε σύμβολο των 4 κατευθύνσεων μπρος, πίσω, αριστερά, δεξιά, που αντιστοιχούν στους πλανήτες Δια, Ερμή, Άρη και Κρόνο αντίστοιχα, και της πέμπτης κατεύθυνσης ‘πάνω' που αντιστοιχεί στην ‘Ουράνια Βασίλισσα', δηλαδή την Αφροδίτη (την Βαβυλώνια ‘Ιστάρ'). Έτσι, η Πεντάλφα συνδέθηκε με την λατρεία της Θεάς της Ομορφιάς και της Αγάπης.

Αγάλματα που βρέθηκαν της αρχαίας Αιγύπτου, φέρουν εγχάρακτη την Πεντάλφα. Για τους αρχαίους Αιγυπτίους αντιπροσώπευε την Θεϊκή Μήτρα και περιβάλλονταν από βαθιά φιλοσοφία, για την οποία δυστυχώς γνωρίζουμε πολύ λίγα σήμερα. Εικάζοντας, θεωρούμε ότι μεγάλο μέρος αυτής της φιλοσοφίας, επιβίωσε μέσω του Πυθαγόρα και της Πυθαγόρειας Σχολής, μιας και ο Πυθαγόρας μαθήτευσε στην Αίγυπτο και μυήθηκε στα αιγυπτιακά μυστήρια.

Για τους αρχαίους Κέλτες και Νορβηγούς, η Πεντάλφα υπήρξε σύμβολο προστασία από οτιδήποτε κακό, είτε αυτό ήταν δαιμόνια, είτε μαγγανεία, είτε κακόβουλα αερικά και συνήθιζαν να την σκαλίζουν πάνω στις πόρτες των σπιτιών τους ή/και στα κρεβατάκια των μωρών.

Για τον Βασιλιά Σολομώντα υπήρξε σύμβολο των πέντε αισθήσεων και της σχέσης αρσενικού-θηλυκού. Μέχρι και σήμερα, η Πεντάλφα καλείται επίσης «Σφραγίδα του Σολομώντα» και για τους Εβραίους, είναι το σύμβολο της Πεντάτευχου. Κλεισμένη σε κύκλο, είναι σύμβολο Θεϊκής προστασίας και η σφραγίδα της Ιερουσαλήμ, κατά την περίοδο από τον 5ο έως και τον 1ο αιώνα π.Χ., ήταν μια Πεντάλφα κλεισμένη σε κύκλο με τα εβραϊκά γράμματα YRSLM (δηλαδή «Ιερουσαλήμ») να την περικλείουν. Κεραμικά, νομίσματα και άλλα αντικείμενα που βρέθηκαν στην περιοχή της Ιερουσαλήμ και στην Καπερναούμ (σήμερα στεγάζονται στο Ισραηλινό Μουσείο της Ιερουσαλήμ) φέρουν την «Σφραγίδα της Ιερουσαλήμ» ή την «Σφραγίδα του Σολομώντα».

Οι Χριστιανοί Γνωστικοί την αποκαλούσαν «Φλεγόμενο Αστέρι» και στον Χριστιανικό Μυστικισμό συμβολίζει τις πέντε πληγές του Χριστού, την Αγία Τριάδα και τις δύο φύσεις του Χριστού (Ανθρώπινη και Θεϊκή), τα Αγία Θεοφάνεια και την αποκάλυψη του Χριστού ως βρέφος στους 3 Μάγους. Αναφέρεται επίσης ως «Το Άστρο του Ιακώβ» που είναι σύμβολο Θεϊκής Σοφίας, «Άστρο του Ιησού» και «Άστρο της Δύσης» που συνδέεται με τον Ιησού, ως το Άστρο που λάμπει λίγο πριν την ανατολή. Η ανεστραμμένη Πεντάλφα συμβολίζει την ενσάρκωση του Θεού, δηλαδή τον Χριστό.

Αναφορές έχουμε και για τους ιππότες του θρυλικού Βασιλιά Αρθούρου, όπου η Πεντάλφα υπήρξε θυρεός του Σερ Γκάγουεν και σύμβολο των πέντε πληγών του Χριστού. Στα επικά ποιήματα της εποχής, γίνεται συχνά αναφορά της Πεντάλφας ως σύμβολο του Φωτός.

Για τους Ροδόσταυρους και τους Αλχημιστές συμβολίζει τον Άνθρωπο μέσα στον Μικρόκοσμο, με το κεφάλι του στην κορυφή του αστεριού, τα χέρια του απλωμένα στις άκρες και τα πόδια κάτω. Πολλοί σύγχρονοι Μύστες διατηρούν αυτόν το συμβολισμό, μα επίσης τιμούν την Πεντάλφα ως σύμβολο ζωής: Γέννηση, Βάπτιση (Μύηση), Αγάπη, Ανάπαυση, Θάνατος. Ή: Βρεφική ηλικία, Εφηβεία, Ενηλικίωση, Μέση Ηλικία, Τρίτη Ηλικία. Επίσης, την συνδέουν με τις 4 εποχές του χρόνου (Άνοιξη-παιδική ηλικία, Καλοκαίρι-εφηβεία, Φθινόπωρο-ενηλικίωση και Χειμώνας-Τρίτη ηλικία) και στην θέση του Πνεύματος στέκεται ο Θάνατος, που είναι η αρχή, το τέλος και η αρχή ξανά κάθε ζωής, αλλά και το πέρασμα από μια κατάσταση σε μια άλλη.

Φεύγοντας όμως από την Μεσόγειο, συναντάμε την Πεντάλφα και σε σχεδόν ολόκληρο τον υπόλοιπο κόσμο. Όπως για παράδειγμα στην Κίνα, ως σύμβολο των πέντε κινεζικών φυσικών στοιχείων (μέταλλο, ξύλο, γη, νερό, φωτιά) και της αέναης φυσικής κίνησης.

ΕΔΩ Πεντάλφα: Ζητούμενο η επιστροφή στις αρχαιοελληνικές της ρίζες

Μια από τις πιο φημισμένες Πεντάλφες, είναι αυτή του Henry Cornelius Agrippa von Nettesheim, στο Libri tres de occulta philosophia, με έναν άνθρωπο στο κέντρο να εκτείνει τα πόδια και τα χέρια του στον κύκλο που περικλείει την Πεντάλφα. Πάμπολλες παραλλαγές αυτής της Πεντάλφας συναντάμε κατά την περίοδο της Αναγέννησης, μερικές εκ των οποίων φέρουν στα άκρα τα εβραϊκά γράμματα YHSVH, δηλαδή «Γεσουά» – «Μεσσίας/Υιός Θεού». Στην αυθεντική του Agrippa, τα άκρα φέρουν πλανητικά σύμβολα και το κέντρο το σύμβολο της σελήνης. Μια γνωστή παραλλαγή του Βετρούβιου Άνδρα του Leonardo Da Vinci, είναι αυτή όπου ο άνδρας βρίσκεται μέσα σε Πεντάλφα, συμβολίζοντας την σχέση του ανθρώπου με το Σύμπαν, παραπέμποντας στην Θεϊκή Αναλογία (αριθμός Φ), η οποία κρύβεται και στον Βετρούβιο Άνδρα, αλλά και στην Πεντάλφα που είναι υπόδειγμα της Θεϊκής Αναλογίας.

Ο διάσημος ψυχολόγος Καρλ Γιούγκ δεν έμεινε αδιάφορος απέναντι στην Πεντάλφα. Γοητευμένος από την ιστορία και φιλοσοφία που κουβαλά το σύμβολο, συνέδεσε τα 5 στοιχεία που την χαρακτηρίζουν με 5 αισθήσεις του ανθρώπου: Αίσθημα, Σκέψη, Διαίσθηση, Αίσθηση και Ανυπέρβλητος Εαυτός που τα εμπεριέχει όλα.

Στον Νεοπαγανισμό των τελευταίων δεκαετιών, συναντάμε πάλι την Πεντάλφα σε σχέση με τον Κερασφόρο Θεό, που έχει πέντε μορφές: Άνθρωπος, Τράγος, Κριός, Αρσενικό Ελάφι, Ταύρος, χωρίς όμως να αναφέρεται σε δαιμονική Θεότητα, αλλά στον Θεό Παν – τον Θεό της Φύσης, τον σύντροφο και προστάτη της Μητέρας Θεάς. Όμως, η πλέον διαδεδομένη ερμηνεία του συμβόλου τις τελευταίες δεκαετίες, σχετίζεται με τα στοιχεία της φύσης και την σχέση τους με μας. Έτσι έχουμε:

Το Πνεύμα, που αντιπροσωπεύει το αιθερικό, το αιώνιο και την επικοινωνία μας με το Θείο. Είναι η αθάνατη ψυχή μας, το θεϊκό που βρίσκεται μέσα σε όλους μας, η πνευματική μας σύνδεση με την Φύση και μεταξύ μας. Συμβολίζει την αγάπη, την αθωότητα και όλα τα αγνά τα συναισθήματα που ανυψώνονται πέρα από τις ανάγκες τις σάρκας.

Την Γη, που αντιπροσωπεύει το στοιχείο της Μητέρας. Είναι το στοιχείο της σταθερότητας. Συμβολίζει ασφάλεια, εξέλιξη, νουθεσία, όλα όσα μας παρέχει η Γη. Μας προσφέρει την ικανότητα να ερευνήσουμε το Πνεύμα με τα πόδια μας γερά στην Γη. Χωρίς αυτό το στοιχείο, θα βρισκόμασταν συνέχεια «στα σύννεφα».

Τον Αέρα, που αντιπροσωπεύει το στοιχείο του νού. Συμβολίζει την σκέψη, την ευφυία, την λογική. Μας προσφέρει την ικανότητα να εξετάζουμε το Πνεύμα και να ανακαλύπτουμε που ανήκει στην ζωή μας.

Την Φωτιά, που αντιπροσωπεύει το στοιχείο του πάθους. Συμβολίζει το κομμάτι μας που δεν γνωρίζει φόβο, που επιτίθεται στα τυφλά αλλά χωρίς σκέψη. Η Φωτιά είναι αυτή που μας δίνει κουράγιο, δύναμη και θάρρος.

Το Νερό, που αντιπροσωπεύει τον κύκλο της Ζωής, το στοιχείο του συναισθήματος. Συμβολίζει τα τρυφερά μας συναισθήματα σε αντίθεση με τα συναισθήματα της Φωτιάς. Είναι η αγνή και άδολη αγάπη και ευτυχία, όλα τα συναισθήματα που σβήνουν την Φωτιά.

Όταν η Πεντάλφα περικλείεται σε κύκλο, ενώνει όλα τα στοιχεία της Φύσης και συμβολίζει τον Άνθρωπο, που είναι η ενότητα της Ύλης με το Πνεύμα, της Πνευματικότητας με την Λογική. Μας υπενθυμίζει ότι χρειαζόμαστε όλα τα στοιχεία για να ολοκληρωθούμε και ότι η ζωή είναι ένας κύκλος. Ότι δεν μπορεί να υπάρξει χαρά χωρίς τον πόνο και πόνος χωρίς την χαρά.

Η Πεντάλφα, οι αρχαίοι Έλληνες & ο Πυθαγόρας

Οι αρχαίοι Έλληνες την ονόμαζαν επίσης «Πεντάγραμμον», διότι αποτελείται από 5 γραμμές, «Πεντάγωνον» διότι έχει 5 γωνίες και «Πεντάμυχος». Την συναντάμε αρχικά ως σύμβολο της Πυθαγόρειας φιλοσοφίας της τελειότητας του ανθρώπου, του Θεού Εντός και της αιωνιότητας. Κατά τον Πυθαγόρα, ο αριθμός 5 είναι ο αριθμός του ανθρώπου και της Ψυχής. Κάθε άκρη της Πεντάλφας σχετίζεται με ένα στοιχείο, που δίνει ζωή στον άνθρωπο αλλά και που δημιουργεί ο άνθρωπος: γη-ύλη, νερό-υγρά, αέρας-ανάσα, φωτιά-ενέργεια, ψυχή-νους. Για τους Πυθαγόρειους η Πεντάλφα υπήρξε έμβλημα, την ονόμαζαν «ΥΓΙΕΙΑ» και ήταν το αναγνωριστικό τους («Υγιαίνετε»). Η ΥΓΙΕΙΑ συμβόλιζε το αντίθετο του θανάτου. Όχι όμως του υλικού θανάτου, αλλά του πνευματικού. Γι' αυτό και το κέντρο της Πεντάλφας συμβόλιζε την αθάνατη Ζωή.

Η «Πεντάμυχος» ήταν άλλη μια ονομασία της Πεντάλφας για τους Πυθαγόρειους, της οποίας η σημασία είναι «το βαθύτερο Είναι», «το κέντρο της ύπαρξης». Ο Φερεκύδης (που πιθανολογείται ότι υπήρξε δάσκαλος του Πυθαγόρα) έγραψε μια δική του εκδοχή της Θεογονίας και την ονόμασε «Πεντάμυχος». Πιθανολογείται λοιπόν ότι αυτή η ονομασία της Πεντάλφας από τους Πυθαγόρειους, προέρχεται από τον Φερεκύδη. Μια άλλη πιθανή εκδοχή, είναι ο Πυθαγόρας να επηρεάστηκε από την μαθητεία του στην Αίγυπτο και την Βαβυλώνα και μετέφερε την Πεντάλφα και την σημασία της στην πατρίδα του.

Ο Πλάτωνας χαρακτήριζε την Πεντάλφα ως «σύμβολο των Ουρανών» και οι μεταγενέστεροί του συνέδεσαν την Πεντάλφα με τα 5 πλατωνικά στέρεα, ως εξής: Τετράεδρο – Φωτιά, Κύβος – Γη, Οκτάεδρο – Αέρας, Δωδεκάεδρο – Πνεύμα και Εικοσάεδρο – Νερό.

Αργότερα, ο φημισμένος Ελληνοαιγύπτιος ο Κλαύδιος Πτολεμαίος (87-150 μ.Χ. περίπου) συνέδεσε τους 5 ‘δευτερεύοντες' πλανήτες με την Πεντάλφα και τα στοιχεία, ως εξής: Άρης – Γη, Κρόνος – Νερό, Αφροδίτη – Αέρας, Δίας – Φωτιά, Ερμής – Πνεύμα. Στην όρθια Πεντάλφα τοποθετούνται ως εξής: ο Ερμής στην πάνω γωνία, ο Άρης στην αριστερή, ο Κρόνος στην κάτω αριστερή, η Αφροδίτη στην κάτω δεξιά και ο Δίας στην δεξιά. Κατά τον Πτολεμαίο, τα δύο δεξιά στοιχεία είναι καλόβουλα, ενώ τα δύο αριστερά είναι κακόβουλα. Η κορυφή είναι ουδέτερη, εξισορροπώντας τα 4 στοιχεία. Οι δύο κύριοι πλανήτες, Ήλιος και Σελήνη, στέκονται πάνω από την Πεντάλφα, δεξιά και αριστερά, αντίστοιχα. Σε μερικά από τα νεότερα μυστικιστικά συστήματα, μπορούμε να βρούμε τον Ήλιο και την Σελήνη στο κέντρο της Πεντάλφας, ‘δεμένα' μεταξύ τους έτσι, που να θυμίζουν το Ταοϊστικό Γινκ-Γανγκ.

Από τον Μεσαίωνα και μέχρι τις μέρες μας, ξανασυναντάμε την Πεντάλφα στις λαϊκές παραδόσεις και δεισιδαιμονίες της ελληνικής υπαίθρου, ως φυλαχτό προστασίας από τα κακόβουλα αερικά του δάσους.

Η Πεντάλφα είναι από τα λίγα σύμβολα που συναντάμε σε τόσες πολλές θρησκείες και φιλοσοφίες του κόσμου. Εδώ και χιλιετίες τιμάται με σεβασμό, προστατευτεί τον κάτοχο από δαίμονες (είτε αυτοί είναι προσωπικοί είτε όχι) και αντιμετωπίζεται ως σύμβολο σοφίας, γνώσης, ευτυχίας και ζωής. Η συσχέτισή της με τον Σατανισμό είναι εκφυλισμός και ύβρης.

Όταν το διαζύγιο έχει ως θύμα το παιδί

Κανένα διαζύγιο δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ειδικά όταν υπάρχουν παιδιά στη μέση. Έχουμε δει κι ίσως έχουμε αντιμετωπίσει κι οι ίδιοι περιπτώσεις διαζυγίου που έχει καταλήξει σε δικαστικές αίθουσες και σε δικηγορικά γραφεία με κατηγορίες και καβγάδες. Όταν βλέπεις μια τέτοια περίπτωση, σίγουρα, αν είσαι εξωτερικός θεατής, το πρώτο πράγμα που θα σκεφτείς είναι το παιδί που βρίσκεται στη μέση. Ναι μεν ένα διαζύγιο είναι οδυνηρή εμπειρία για το ζευγάρι, αλλά για το παιδί είναι ακατανόητο και βάναυσο. Αυτό ισχύει γιατί ένα παιδί δεν είναι ώριμο να δει κάποια πράγματα και να τα αξιολογήσει όπως οι ενήλικες. Πολλά, μάλιστα, βιώνουν το διαζύγιο των γονιών τους με βουβό τρόπο κι εξωτερικεύουν τον πόνο και τη δυσκολία τους με τρόπους που -εκ πρώτης- μπορεί να φαίνεται πως δε συσχετίζονται με το συμβάν.

Ένας τρόπος είναι η περίπτωση του Συνδρόμου Γονικής Αποξένωσης. Αν και δεν είναι ένα σύνδρομο που συγκαταλέγεται στις ψυχικές ή σωματικές ασθένειες, έρχεται να εξηγήσει πολλά ως προς τη συμπεριφορά των παιδιών στην περίπτωση ενός σκληρού διαζυγίου. Συγκεκριμένα, όταν ένα παιδί παρουσιάζει αυτό το σύνδρομο, βγάζει έντονη επιθετικότητα απέναντι στον ένα γονέα από τους δύο, μια επιθετικότητα που καλλιεργείται από τον άλλο γονέα. Με λίγα λόγια, οι επιθετικές συμπεριφορές μεταξύ του ζευγαριού μεταφέρονται στο παιδί, το οποίο δηλητηριάζεται από τον έναν γονέα με διάφορες κατηγορίες εναντίον του άλλου. Αποτέλεσμα αυτής της συμπεριφοράς είναι το παιδί να πάρει το μέρος του κατήγορου και ν’ απομακρύνεται σταδιακά συναισθηματικά και πραγματικά από τον άλλο γονέα.

Οι θύτες στην προκειμένη περίπτωση είναι οι γονείς. Υπάρχουν αυτοί που δεν αντιλαμβάνονται ότι με αυτή τη συμπεριφορά ουσιαστικά δηλητηριάζουν το παιδί τους κι αυτό επιτίθεται στον έναν από τους δύο γονείς και τον απαξιώνει. Σε αρκετές περιπτώσεις βέβαια λειτουργούν εντελώς συνειδητά, για να υπονομεύσουν τον/την πρώην σύζυγο και να τους αποκαθηλώσουν στα μάτια του παιδιού, ενώ στις πιο ακραίες περιπτώσεις οι γονείς εμφανίζουν εμμονικές συμπεριφορές. Σ’ αυτή την τελευταία περίπτωση, στόχος των εμμονικών γονιών είναι να κόψουν κάθε δεσμό του παιδιού τους με τον άλλο γονέα, να το αποκόψουν εντελώς, κάνοντας συστηματικά «πλύση εγκεφάλου» με κακεντρεχή σχόλια. Σε κάθε περίπτωση το να κερδίσουν το παιδί με το μέρος τους είναι ο σκοπός τους, δεδομένου ότι το αντιμετωπίζουν ως τρόπαιο του νικητή στον πόλεμο του διαζυγίου.

Πώς εκδηλώνει όμως αυτή τη συμπεριφορά το παιδί; Κυρίως με άρνηση και με γκρίνια: δε θέλει να πάει στον άλλο γονιό για το σαββατοκύριακο, δεν του απευθύνει το λόγο, θυμώνει μαζί του με το παραμικρό, αντιδράει άσχημα και γενικά επιλέγει άθελά του να τον βάλει στο εδώλιο του κατηγορουμένου. Χωρίς απαραίτητα να υπάρχει κατηγορία με αληθινά στοιχεία που να ευσταθούν. Όλη αυτή η κατάσταση του δημιουργεί άγχος και στρες, που συχνά οδηγούν στη θλίψη και στην κατάθλιψη. Κι όλα αυτά που βιώνει μέσα του δεν μπορεί να τα διαχειριστεί λόγω της ηλικιακής ανωριμότητάς του, γι’ αυτό και δεν μπορεί να τα εκφράσει και να τα αξιολογήσει όπως πρέπει. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, το παιδί «δένεται» πιο δυνατά με τον γονιό-κατήγορο και δημιουργεί μαζί του ένα δεσμό εφάμιλλο του Συνδρόμου της Στοκχόλμης. Από την άλλη, ο «κατηγορούμενος» γονιός με την πάροδο του χρόνου απομακρύνεται κυρίως μετά από τις απέλπιδες προσπάθειές του να κερδίσει την εύνοια του παιδιού του.

Αν και πλέον, ως όρος, χρησιμοποιείται από μέλη της επιστημονικής κοινότητας, το Σύνδρομο Γονικής Αποξένωσης οφείλει το όνομα του στον Dr. Richard Gardner (1931-2003), Παιδοψυχίατρο και Καθηγητή Ψυχιατρικής, ο οποίος ουσιαστικά έφερε το θέμα αυτό στην επιφάνεια, δίνοντάς του υπόσταση. Δεδομένου ότι οι κλινικές μελέτες που έκανε, οι εργασίες και τα άρθρα που δημοσίευσε κι οι έρευνές του έχουν κάποια βάση, η επιστημονική κοινότητα μέχρι σήμερα δεν έχει αποδεχτεί τις θεωρίες του για το σύνδρομο αυτό. Η δουλειά του Gardner από τη δεκαετία του ’80 και μετά, επικεντρώθηκε στην ψυχοθεραπεία των παιδιών, στην αποξένωση κι απαξίωση των γονέων αλλά και στον έλεγχο της επιμέλειας ανηλίκων. Συγκεκριμένα, είχε δουλέψει για πολλά χρόνια ως εμπειρογνώμονας πάνω σε θέματα επιμέλειας και γονικής μέριμνας παιδιών μετά από διαζύγια. Αυτή η ειδίκευσή του τον έφερε πολλές φορές μέσα σε δικαστικές αίθουσες όπου εντόπισε τις συμπεριφορές των γονιών που επηρεάζουν τον ψυχικό κόσμο των παιδιών και οδηγούν στην αποξένωση. Αρκετές περιπτώσεις που είχε αξιολογήσει ο ίδιος είχαν να κάνουν με γονείς που κατηγορούνταν για κακοποιητικές συμπεριφορές, οι οποίες πολλές φορές δεν ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα κι απλώς ήταν κομμάτι της «πλύσης εγκεφάλου» της αντίθετης πλευράς.

Στη Βραζιλία το 2010 ψηφίστηκε νόμος όπου όρισε ως γονική αποξένωση «την παρέμβαση στην ψυχολογική διαμόρφωση του παιδιού ή του εφήβου που προωθείται ή προκαλείται από έναν από τους γονείς, από τους παππούδες και τις γιαγιάδες ή από εκείνους που έχουν το παιδί ή τον έφηβο υπό την εξουσία, την επιμέλεια ή την εποπτεία τους, συνεπεία της οποίας απαρνείται τον γονέα ή προκαλεί βλάβη στην εγκαθίδρυση ή τη διατήρηση των δεσμών με αυτόν». Στο σχετικό νόμο αναφέρονται συμπεριφορές ως παραδείγματα όπως οι ψευδείς κατηγορίες του ενός γονιού στον άλλο, η μετεγκατάσταση του παιδιού σε άλλη πόλη ή χώρα χωρίς λόγο, η στέρηση επαφής κι άλλα. Με λίγα λόγια όρισαν ότι η γονική αποξένωση που καλλιεργείται από τον έναν γονιό εναντίον του άλλου συνιστά ψυχική κακοποίηση του παιδιού και διώκεται ποινικά.

Σήμερα δυστυχώς η δικαστική κοινότητα δυσκολεύεται ν’ αποδεχτεί και να τοποθετήσει το Σύνδρομο Γονικής Αποξένωσης μέσα στα νομικά πλαίσια, αν και κάποιες πολιτείες στην Αμερική το δέχονται. Λόγω έλλειψης ερευνητικού υλικού από την επιστημονική κοινότητα, ελάχιστοι δικαστικοί αναγνωρίζουν το σύνδρομο ως ψυχική πάθηση. Παρ’ όλα αυτά η 25η Απριλίου έχει οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα Ενημέρωσης για τη Γονική Αποξένωση κι αρκετές γονεϊκές κοινότητες έχουν προβεί σε σχετικές εκστρατείες ενημέρωσης. Η λύση που ενδείκνυται για να μη βρεθεί κάποιο παιδί σε τέτοια θέση είναι η ισορροπημένη συνεπιμέλεια, που θα επιτρέπει στο παιδί να περνάει το ίδιο χρόνο και με τους δύο γονείς. Γιατί κάθε διαζύγιο θα πρέπει πάντα να βγαίνει με γνώμονα το καλό του παιδιού, ακόμα κι αν κάποιες φορές οι ίδιοι οι γονείς δυσκολεύονται να το δουν καθαρά.

Οι φανταστικοί φίλοι των παιδιών

Ένα σύνηθες φαινόμενο κατά την διάρκεια της προσχολικής ηλικίας είναι η δημιουργία ενός φανταστικού φίλου. Τα παιδιά, πέρα από τους φανταστικούς διαλόγους με τις κούκλες και τα παιχνίδια τους, συχνά δημιουργούν φανταστικούς φίλους που τους δίνουν όνομα και χαρακτηριστικά. Στο άκουσμα “Μαμά δεν το έκανα εγώ, το έκανε η Μαρία”, “Μπαμπά κάνε στην άκρη θα πατήσεις τον Κώστα”, οι περισσότεροι γονείς τείνουν να ανησυχούν πως το παιδί τους έχει κάποιο πρόβλημα και μάλιστα πολλοί δεν διστάζουν να πάρουν την γνώμη του ειδικού. Η αλήθεια, όμως είναι πως οι γονείς δεν θα πρέπει να ανησυχούν, αντιθέτως να χαίρονται καθώς είναι μία φυσιολογική διαδικασία στην πορεία της ψυχοσυναισθηματικής και γνωστικής ανάπτυξης του παιδιού.

Τι είναι οι φανταστικοί φίλοι;

Τα παιδιά ανάμεσα στην ηλικία των 3- 5 ετών τείνουν να δημιουργούν ένα φανταστικό φίλο που τον κρατούν συνήθως μέχρι την ηλικία των 7 ετών. Σπάνια ένα παιδί μπορεί να κρατήσει έναν φανταστικό φίλο μέχρι την προ εφηβεία, κάτι που ίσως να είναι ανησυχητικό. Στα κορίτσια το φαινόμενο είναι πιο συχνό. Αυτός ο φανταστικός φίλος έρχεται τη στιγμή που το παιδί αρχίζει να χτίζει την προσωπικότητά του, μία στιγμή που χρειάζεται αυτόν τον φίλο καθώς αρχίζει να αντιλαμβάνεται τι είναι πραγματικότητα και τι φαντασία και κινείται ανάμεσα σ’ αυτές τις δύο καταστάσεις.

Ο ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟΣ ΦΙΛΟΣ ΘΑ ΕΧΕΙ ΟΝΟΜΑ, ΘΑ ΕΧΕΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΘΑ ΘΕΛΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΝΑ ΤΑ ΜΟΙΡΑΣΤΟΥΝ ΜΕ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΤΟΥΣ.

Με λίγα λόγια, είναι πολύ σημαντικός ο φίλος τους και θέλουν να τον γνωρίσουν στους γονείς τους, κάτι που δεν διστάζουν να κάνουν.

Ποια είναι η λειτουργία των φανταστικών φίλων;

Ο φανταστικός φίλος είναι αυτός που θα είναι δίπλα στο παιδί σε στιγμές άγχους. Είναι εκείνες οι στιγμές που το παιδί τον χρειάζεται πιο πολύ. Ο φανταστικός φίλος θα είναι δίπλα του σε κάθε του φόβο, όπως ο φόβος για κάποιο ζώο, ο φόβος για το σκοτάδι, ο φόβος για το νερό, ο φόβος για τα φαντάσματα. Είναι αυτό ο φίλος που θα ενθαρρύνει το παιδί στο να μη φοβάται, που θα του κάνει συντροφιά ή που θα έχει και ο ίδιος κοινούς φόβους. Το παιδί μαζί του αισθάνεται ασφάλεια. Ακόμη, τα παιδιά μέσω του φανταστικού φίλου, μπορεί να εκφράσουν ανάγκες και επιθυμίες τους που υπό άλλες συνθήκες θα δείλιαζαν να εκφράσουν. Για παράδειγμα, μπορούν μέσω του φανταστικού φίλου, να δείξουν τόσο την αγάπη τους, όσο και την λύπη τους προς τους γονείς. Κάποιες φορές ο φανταστικός φίλος είναι αυτός που θα πάρει πάνω του τις ευθύνες των πράξεων των παιδιών. Ένα συχνό παράδειγμα είναι όταν το παιδί κάνει μία αταξία και ισχυρίζεται πως το έχει κάνει “ο φανταστικός” του φίλος και όχι ο ίδιος. Ο φανταστικός φίλος τη δεδομένη στιγμή χρησιμοποιείται ως μία ασπίδα προστασίας από την τιμωρία.

Ποιος είναι ο ρόλος του γονέα απέναντι στους φανταστικούς φίλους;

Το πρώτο βήμα που οφείλει να κάνει ένας γονιός είναι να αναγνωρίσει και να αποδεχτεί τον φανταστικό φίλο του παιδιού του. Να μη δείξει ταραχή ή ανησυχία ως προς το παιδί και φυσικά να μη το τιμωρήσει λες και έχει κάνει κάτι λάθος. Όσο πιο ψύχραιμα το αντιμετωπίσει ο γονέας, τόσο πιο πολύ θα βοηθήσει στην φυσιολογική ανάπτυξη του παιδιού του. Θα ήταν καλό να αρχίσει να ρωτάει με ενδιαφέρον προς το παιδί του ερωτήσεις για αυτόν τον φίλο, να τον συμπεριλάβει ως ένα νέο μέλος στην οικογένεια με ίσα δικαιώματα. Μ’ αυτόν τον τρόπο το παιδί θα νιώσει την αποδοχή των γονιών του ως προς το ίδιο και τις επιλογές του.

Κάποιες φορές χρειάζεται να αφήνουμε την φαντασία μας ελεύθεροι και ως ενήλικες. Σκέψου αν είχες έναν φανταστικό φίλο στην ενήλικη ζωή, που και με ποιόν τρόπο θα ήθελες να σε βοηθήσει; Η απάντηση που θα δώσεις θα σε κάνει σίγουρα να κατανοήσεις καλύτερα το παιδί σου και να αγαπήσεις τον φανταστικό του φίλο. Η φαντασία αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά όπλα του παιδιού για την ανάπτυξη της γνωστικής και συναισθηματικής εξέλιξής του. Άλλωστε ο φανταστικός φίλος είναι μέρος της προσωπικότητας του παιδιού που αξίζει να γνωρίσουμε για να γνωρίσουμε καλύτερα και το παιδί μας.

Η απουσία κάνει την καρδιά να “μεγαλώνει” περισσότερο

Στο Συμπόσιο, ο Έλληνας φιλόσοφος Πλάτωνας προσφέρει μια απεικόνιση της αγάπης στην οποία οι άνθρωποι χωρίζονται στα δύο και είναι για πάντα προορισμένοι να αναζητούν το αντίστοιχό τους. Αυτή η εικόνα του έρωτα, μια εικόνα ένωσης, δύο που γίνονται ένα, είναι κοινή. Όταν συναντάτε τον έρωτα της ζωής σας, δεν θα έπρεπε να λαχταράτε να περνάτε κάθε δευτερόλεπτο κάθε ημέρας κοιτάζοντας με λαχτάρα τα μάτια του, αξιοποιώντας στο έπακρο τον χρόνο που περάσατε μαζί στον πλανήτη; Όχι ακριβώς.

Η εξισορρόπηση των ανταγωνιστικών επιθυμιών και αναγκών είναι μια ουσιαστική ποιότητα μιας ικανοποιητικής, θρεπτικής, μακροχρόνιας σχέσης. Για να αποφύγετε τις παγίδες της συνεξάρτησης ή της απώλειας του εαυτού σας, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να καλλιεργείτε χρόνο μόνοι σας για προσωπική ανάπτυξη, χόμπι και δραστηριότητες εκτός της ρομαντικής σχέσης. Παραδόξως, ο χρόνος που περνάει χωριστά φέρνει δύο ανθρώπους πιο κοντά.

Αλλά είναι αλήθεια ότι η απουσία κάνει την καρδιά να γίνεται πιο όμορφη; Πόσος χρόνος μοναξιάς είναι απαραίτητος για να ευδοκιμήσουν οι σχέσεις; Και ποια είναι τα σημάδια ότι ο χώρος είναι η ποιότητα που χρειάζεται ή από την οποία επωφελείται περισσότερο η σχέση σας;

Γιατί η απουσία μπορεί μερικές φορές να είναι καλό πράγμα στον έρωτα

Το να ζητάτε ή να δίνετε χώρο σε μια σχέση δεν χρειάζεται να είναι κόκκινο πανί, αλλά μια πρακτική είναι να γνωρίζετε τι εξυπηρετεί μια σχέση μακροπρόθεσμα. Είμαι κάποιος που χρειάζεται πολύ χρόνο μόνος του, πολύ περισσότερο από τον μέσο όρο, και η ανάγκη μου για χώρο είναι κάτι που έπρεπε να επικοινωνήσω με τον σύντροφό μου. Αρχικά, αυτό προκάλεσε δυσκολίες. Αλλά όταν αυτός ο χώρος πλαισιώθηκε ως θετικός για τη σχέση, έγινε πιο ξεκάθαρο ότι ο χρόνος χώρια ήταν μια πράξη αγάπης.

Το να έχετε χρόνο μόνοι σας σας επιτρέπει να επεξεργαστείτε τα συναισθήματα ή τα γεγονότα με τον δικό σας χρόνο, να εξερευνήσετε άλλες δραστηριότητες και χόμπι. Για μένα, μου επιτρέπει να επικεντρωθώ τόσο στη δημιουργικότητά μου όσο και στις πνευματικές μου πρακτικές. Είμαι ιδιαίτερα ευαίσθητη στην ενέργεια των άλλων ανθρώπων, ακόμη και ενός αγαπημένου μου προσώπου, και ο χρόνος για τον εαυτό μου είναι ο τρόπος μου να ξαναβρίσκω την ισορροπία. Από αυτό το σημείο, έχω περισσότερα να δώσω στη σχέση.

Φαίνεται ότι δεν είμαι μόνη μου. Σε έρευνες τριών δεκαετιών σε παντρεμένα ζευγάρια, η Dr. Terri Orbuch, ψυχολόγος και καθηγήτρια έρευνας στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών του Πανεπιστημίου του Michigan, ανακάλυψε ότι η ανάγκη για περισσότερο χρόνο μόνη της ήταν ένα ζήτημα για το 29% των ζευγαριών. Άλλες έρευνες το επιβεβαιώνουν αυτό. Μια μελέτη από το 2013 διαπίστωσε ότι τα ζευγάρια σε σχέσεις εξ αποστάσεως είχαν λιγότερο συχνές, αλλά πιο ουσιαστικές αλληλεπιδράσεις με τους συντρόφους τους, συμπεριλαμβανομένων βαθύτερων επιπέδων οικειότητας.

«Η απουσία κάνει την καρδιά να μεγαλώνει περισσότερο»

Επιστρέφοντας στη διάσημη φράση «Η απουσία κάνει την καρδιά να μεγαλώνει περισσότερο». Είναι αυτό αυστηρά αληθές; Ορισμένες έρευνες από το MIT Technology Review δείχνουν προς αυτή την κατεύθυνση. Η φράση πιστεύεται ότι προέρχεται από τον Ρωμαίο ποιητή Σέξτο στις Ελεγείες (“Πάντα προς τους απόντες εραστές η παλίρροια της αγάπης ρέει πιο δυνατά”). Η μελέτη διερεύνησε ψυχρά, σκληρά δεδομένα που εξέτασαν τα αρχεία κλήσεων, τα οποία φαίνεται να υποδηλώνουν ότι οι άνθρωποι επενδύουν περισσότερο στις σχέσεις που έχουν απόσταση μεταξύ τους. Αυτό ισχύει τόσο για τις ρομαντικές όσο και για τις πλατωνικές σχέσεις.

Ένα άλλο ερώτημα είναι πώς ερμηνεύεται η φράση. Η απόσταση από ένα αγαπημένο πρόσωπο μπορεί να αυξάνει την επιθυμία, όπως σε μια σχέση εξ αποστάσεως, και να οδηγεί σε μεγαλύτερη επένδυση στη σχέση, αλλά πόση απόσταση είναι υγιής; Δεν μπορεί να υπάρχει μια ατελείωτη θετική συσχέτιση. Οι σχέσεις μπορεί να μεγαλώνουν με την απόσταση, αλλά να μεγαλώνουν μαζί με την εγγύτητα. Πώς λοιπόν διαμορφώνεται η ισορροπία;

Πόσος χώρος είναι υγιής για τις ρομαντικές σχέσεις;

Ίσως είναι ακριβές να πούμε: κάποια απουσία κάνει την καρδιά να μεγαλώνει περισσότερο και το να βρείτε πόση απουσία χρειάζεστε είναι η μεγαλύτερη δοκιμασία της σχέσης σας. Δεν είναι τόσο εύστοχο όσο η ρωμαϊκή ποίηση, αλλά είναι πιο κοντά στην αλήθεια. Όταν πρόκειται να διακρίνετε πόσος χώρος είναι υγιής, δεν υπάρχει μια απάντηση που να ταιριάζει σε όλους, εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, κυρίως από το πόσο χρόνο χρειάζεστε μόνοι σας, πόσο χρειάζεται ο σύντροφός σας και πόσος είναι υγιής για να ευδοκιμήσει η σχέση. Αν είστε σε σχέση εξ αποστάσεως, θα πρέπει να λάβετε υπόψη σας και άλλους περιορισμούς.

Πόσο χώρο χρειάζεστε; Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια δια βίου πρακτική αυτογνωσίας. Σε ορισμένες στιγμές, πιθανότατα θα χρειάζεστε περισσότερο χώρο από ό,τι άλλες. Στο πλαίσιο αυτής της διερεύνησης, αναλύστε τρία κριτήρια: ελάχιστο, επαρκές και ιδανικό. Το ελάχιστο είναι ο χρόνος που χρειάζεστε μόνοι σας για την ψυχική σας υγεία. Το επαρκές είναι το “αρκετά”, ενώ το ιδανικό είναι αν δεν είχατε άλλα πράγματα να σκεφτείτε.

Πόσο χώρο χρειάζεται ο σύντροφός μου; Αυτό απαιτεί από τον σύντροφό σας να ακολουθήσει ο ίδιος τα παραπάνω βήματα. Όσο περισσότερο μπορείτε να μετρήσετε τις προσωπικές σας προτιμήσεις, τόσο πιο πιθανό είναι να βρείτε μια μέση λύση.

Πόσος χώρος είναι υγιής για να ευδοκιμήσει η σχέση; Ας υποθέσουμε ότι εσείς χρειάζεστε τρεις ημέρες κάθε εβδομάδα μακριά από τη σχέση, ενώ ο σύντροφός σας θα ήθελε μόνο μία ημέρα κάθε εβδομάδα. Σαφώς, αν ικανοποιούσατε μόνο τις ιδανικές σας ανάγκες, η σχέση θα γινόταν μονόπλευρη. Τελικά, θα υπέφερε από την έλλειψη συναισθηματικής ή ψυχολογικής εγγύτητας και ο σύντροφός σας θα μπορούσε να καταλήξει να αισθάνεται παραμελημένος.

Η εύρεση μιας υγιούς ισορροπίας, όταν έχετε κατανοήσει καλά πόσο χρόνο μόνος του χρειάζεται ο καθένας, απαιτεί να λάβετε υπόψη σας πολλούς παράγοντες. Από τη δική μου εμπειρία, κατάφερα να αυξήσω τον χρόνο που περνούσα με τον σύντροφό μου, καθώς γινόμουν καλύτερος στο να επικοινωνώ τις ανάγκες μου και να θέτω συμπονετικά όρια. Στην πραγματικότητα, είμαι λιγότερο προστατευτική όσον αφορά τον χρόνο που περνάω μόνη μου και εμπιστεύομαι ότι μπορούμε να βρούμε τη χρυσή τομή, όπως η συνεργασία ή το να είμαστε μαζί, ενώ παράλληλα παίρνουμε χρόνο μακριά, όπως ο διαλογισμός ή το να γράφουμε ημερολόγιο σε διαφορετικό δωμάτιο.

Σημάδια που δείχνουν ότι η απουσία κάνει την καρδιά σας να “μεγαλώνει” περισσότερο

Μόλις ξεκινήσετε αυτή την εξερεύνηση, τότε θα είστε σε θέση να δείτε τα σημάδια πότε η απουσία κάνει την καρδιά σας να μεγαλώνει περισσότερο και πότε τεντώνεται υπερβολικά η σχέση μέσω της μεγάλης απόστασης. Μερικά από τα σημάδια που δείχνουν ότι ο χώρος που βιώνετε είναι επιδέξιος και ευεργετικός περιλαμβάνουν:

Εμπνευσμένα σχέδια: Στο διάστημα που βρίσκεστε μακριά από τη σχέση, αρχίζετε να βιώνετε εμπνευσμένες ιδέες για τη σχέση. Για παράδειγμα, αρχίζετε να φαντάζεστε μελλοντικά σχέδια ή να σκέφτεστε τρόπους για να αξιοποιήσετε στο έπακρο τον χρόνο που περνάτε μαζί.

Αισθάνεστε ότι σας βλέπουν και σας καταλαβαίνουν: όταν κάνετε τα δικά σας πράγματα, δεν αισθάνεστε ότι είναι κάτι για το οποίο πρέπει να αισθάνεστε άσχημα, αλλά στην πραγματικότητα αισθάνεστε ότι σας επιτρέπει να σας βλέπουν γι’ αυτό που είστε, και αυτό το επίπεδο αποδοχής σας κάνει ακόμη πιο ευγνώμονες για τη σχέση σας.

Χρειάζεστε λιγότερο χρόνο από ό,τι νομίζατε: Μιλώντας από την εμπειρία μου, το μεγάλο σημάδι είναι ότι, όταν παίρνετε χρόνο μακριά, καταλήγετε να σας λείπει ο σύντροφός σας και να θέλετε να περνάτε χρόνο μαζί του! Η πρόκληση σε αυτό το στάδιο είναι να επικοινωνείτε με ήπιο τρόπο και να μην περιμένετε από τον σύντροφό σας να είναι άμεσα διαθέσιμος.

Επιστρέφετε με χαμόγελα στα πρόσωπά σας: όταν συναντιέστε, έχετε και οι δύο ένα επίπεδο ενθουσιασμού, όχι μόνο που είστε μαζί, αλλά και που μοιράζεστε τι κάνατε και οι δύο κατά τη διάρκεια του χρόνου που ήσασταν χώρια. Αυτό το συναίσθημα της επιστροφής ο ένας στον άλλον διατηρεί επίσης το ρομαντισμό ζωντανό και τη φωτιά του πάθους αναμμένη.

Θα κλείσουμε με μια προειδοποίηση

Ορισμένα στυλ προσκόλλησης μπορεί λανθασμένα να συνδέσουν τον χρόνο χώρια ως επιδέξιο, όταν αυτός εισέρχεται σε έδαφος αποφυγής. Μόνο εσείς μπορείτε πραγματικά να το γνωρίζετε αυτό με την αυτο-ειλικρίνεια και την αυτοπαρατήρηση. Οι σχέσεις όντως απαιτούν να εμφανιστείτε, να είστε υπεύθυνοι, να δουλέψετε τα δύσκολα. Όλα αυτά απαιτούν παρουσία. Είναι απολύτως φυσικό και υγιές να παίρνετε χρόνο χώρια, αλλά βεβαιωθείτε ότι η απουσία καλύπτει άλλα ζητήματα στη σχέση.

Δεν αποτελεί έκπληξη για έναν φιλόσοφο με τέτοιο βάθος και μεγαλοφυΐα, ο Πλάτωνας είχε κάτι κατά νου στο Συμπόσιο. Ίσως η αληθινή αγάπη να είναι η εμπειρία της ένωσης με κάποιον άλλο, το αίσθημα ότι έχουμε βρει ένα σπίτι, ότι θέλουμε να περνάμε όλο μας το χρόνο με αυτό το άτομο. Αλλά ίσως η μεγαλύτερη πράξη αγάπης είναι η πειθαρχία που επιτρέπει στον καθένα σας να ανθίσει, μόνος του, να φέρει τον πληρέστερο εαυτό του στη δυναμική, απολαμβάνοντας το καλύτερο και από τους δύο κόσμους, μαζί και μόνος, ο καθένας τροφοδοτώντας την ομορφιά του άλλου.

Φλόγες Δίδυμες & Αδελφές Ψυχές

Αγαπημένοι ανθρώπινοι επίγειοι άγγελοι, ένα θέμα που απασχολεί πάρα πολλούς είναι οι συντροφικές σχέσεις με τις αδελφές ψυχές και την δίδυμη φλόγα. Έτσι λοιπόν θα προσπαθήσω να αναπτύξω αυτό το θέμα μέσα από την οπτική του πνεύματος…

Όσο αντιλαμβάνεστε και αποδέχεστε όλο και περισσότερο μέσα σας ότι το πνεύμα και ο ανώτερος εαυτός θα φέρουν στη ζωή σας ένα τέλειο σύντροφο όταν είστε έτοιμοι, τότε οι συντροφικές σχέσεις θα πάψουν να σας αγχώνουν. Η γνώση αυτή καθώς θα εδραιώνεται μέσα σας, θα σας δώσει την απαραίτητη υπομονή ώστε να περιμένετε το σύντροφο που το πνεύμα προόριζε για εσάς.

Οι συντροφικές σχέσεις στη νέα Γη δεν θα εκδηλώνονται μέσα από συμβατικούς και αναμενόμενους τρόπους όπως γινόταν μέχρι τώρα. Θα δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στην ένωση των δυο ψυχών, στην επικοινωνία και την αγάπη που θα συγκρατούν στα πεδία τους, ενώ μικρότερη έμφαση θα δίνεται στις υλικές δομές της σχέσης όπως ήταν γνωστό έως τώρα.

Οι συντροφικές σχέσεις θα αναπτύσσονται εν γένει με ολοένα και πιο αργούς ρυθμούς και θα διαρκούν πολύ περισσότερο από ότι οι σχέσεις της παλιάς ενέργειας. Και οι δυο θα εκπαιδεύονται έτσι ώστε να είναι αγαπημένοι μέσα στη σχέση και παράλληλα να απολαμβάνουν απόλυτη αυτονομία έχοντας την δυνατότητα αυτοέκφρασης. Μαζί θα αποτελούν τη μονάδα και ταυτόχρονα ο κάθε ένας μέσα στη σχέση θα είναι υπεύθυνος για τη δική του προσωπική εξέλιξη, ως δυο ξεχωριστές οντότητες που εξελίσσονται παράλληλα αλλά και μαζί ταυτόχρονα. Μέσα στή συντροφική σχέση θα βρίσκουν μεγάλη χαρά, ευτυχία και απέραντη αγάπη.

Ποιες είναι Αδελφές Ψυχές μας;

Ας ξεκαθαρίσουμε τώρα ποιες είναι οι αδελφές ψυχές αλλά και για ποιο λόγο έρχονται στη ζωή μας. Οι αδελφές ψυχές, μπορεί να είναι κάποιοι φίλοι και αγαπημένοι μας άνθρωποι που ανταποκρίνονται θετικά στην αγάπη μας. Είμαστε στενά συνδεδεμένοι μαζί τους και μοιραζόμαστε συνήθως ένα κοινό πνευματικό μονοπάτι και σκοπό.

Μια αδελφή ψυχή μπορεί να είναι κάποιο άτομο το οποίο έχει έρθει να μας βοηθήσει στην πνευματική μας εξέλιξη. Μπορείτε να το αναγνωρίσετε γιατί συχνά αυτό το άτομο δείχνει να γνωρίζει πολλά για εσάς και του αρέσει να μοιράζεται μαζί σας αρκετά πράγματα και όλο αυτό που συμβαίνει μεταξύ σας, με πολλούς τρόπους, σας βοήθα να ανοίξετε την καρδιά σας. Επίσης μπορεί να είναι κάποιο άτομο με το οποίο συνδέεστε από προηγούμενες ζωές και τώρα συνεχίζετε αυτήν την καλά αναπτυγμένη σχέση που είχατε τότε ή μπορεί να είναι η πρώτη φορά που είστε μαζί στη Γη.

Οι περισσότεροι έχουν αρκετές αδελφές ψυχές που τους συντροφεύουν στο ταξίδι της ζωής. Ίσως να βρίσκεστε είδη και εσείς σε σχέσεις με αδελφές ψυχές που είναι είτε φίλοι, είτε οι αγαπημένοι σας. Μια αδελφή ψυχή μπορεί να έρθει στη ζωή σας ως σύντροφος, πολύτιμος φίλος ή ακόμη και ως παιδί σας. Μπορεί επίσης να είναι ένα άτομο με το οποίο μοιράζεστε το πνευματικό μονοπάτι, έχετε μια κοινή εργασία ή έχετε μια δέσμευση, όπως το να είστε γονείς για συγκεκριμένες ψυχές. Μια αδελφή ψυχή μπορεί να είναι ένα άτομο για οποίο έχετε την ευθύνη της ανάπτυξής του, όπως ένα παιδί.

Οι αδελφές ψυχές δημιουργούνται σε επίπεδο ψυχής, επομένως υπάρχουν διάφοροι τύποι ή τρόποι έκφρασης αυτών των σχέσεων οι οποίες προέρχονται από την επιθυμία της ψυχής να βιώσει αυτές τις εμπειρίες και να εξελιχθεί μέσα από την διαδικασία των μετενσαρκώσεων.

Ποια είναι η Δίδυμη Φλόγα μας;

Η δίδυμη φλόγα σας πηγάζει μέσα από την ουσία της ψυχής σας. Είχε δημιουργηθεί από τον ωκεανό της αγάπης του Πατέρα Θεού – Μητέρας Θεάς. Αυτή η Μία ουσία είναι διαιρεμένη από μόνη της σε Δύο ακριβώς ίσους και αντίθετους κυματισμούς με σκοπό να εκδηλωθεί στη μορφή. Στην αρχή παρέμεναν σε ενότητα ως μια τέλεια σφαίρα μέσα σε ένα κέντρο, με ένα κοινό ισημερινό, με ένα σημείο μηδέν και λειτουργούσαν ως μια μοναδιαία τριαδική επέκταση και έκφραση της Θεϊκής Πηγής του Όλου.

Καθώς ξεδιπλώνονταν η τριτοδιαστασιακή εμπειρία των ενσαρκώσεων μας, επήλθε ο διαχωρισμός και από την αρχική ολοκληρωτική ενότητα μπήκαμε σε ένα σύστημα δυαδικότητας το οποίο μας οδήγησε σε μια ασταθή κατάσταση που εκφράζει τον εαυτό της μέσα από δύο επεκταμένες και χωρισμένες μορφές. Οι δίδυμες φλόγες επιστρέφουν αυτήν την εποχή σε ενότητα μέσα από όλες τις διαστασιακές συχνότητες με σκοπό να επαναφέρουν την ενότητα και να παύσει η δυαδικότητα. Επομένως, υπάρχει μόνο ένας αληθινός τονικός σύντροφος δίδυμης φλόγας ο οποίος εκφράζεται σε μορφή αρσενικού ή θηλυκού και αναζητά τώρα το αντίστοιχο συμπληρωματικό του. Είναι ο ακριβής και απέναντι κυματισμός συχνότητας μας.

Είναι σημαντικό, να αντιληφθούμε τη διαφορά μεταξύ της δίδυμης φλόγας από την αδελφή ψυχή. Υπάρχει μόνο ένα ζευγάρι ατόμων που είναι δίδυμες φλόγες το οποίο είναι μια ολοκληρωτική ένωση με το άλλο μας μισό και η ουσία αυτής της συντροφικής ένωσης δεν μπορεί να αντικατασταθεί με κάποιον άλλο σύντροφο. Αντιθέτως, οι αδελφές ψυχές υπάρχουν στη ζωή μας σε διάφορες μορφές και σε διαφορετικούς κυματισμούς. Έτσι θα μπορούσαμε να ορίσουμε ότι μια αδελφή ψυχή είναι κάποιο άτομο μαζί με το οποίο, είχαμε διάφορες εμπειρίες στον κύκλο των μετενσαρκώσεων.
Η απομυθοποίηση του Πρίγκιπα πάνω στο λευκό άλογο!

Αρχικά χρειάζεται να απελευθερώσετε τη σκέψη ότι η αδελφή ψυχή σας θα έρθει στη ζωή σας και θα εκπληρώσει κάθε σας προσδοκία. Εάν πραγματικά θέλετε να προσελκύσετε στη ζωή σας ένα σύντροφο ζωής όπως είναι μια αδελφή ψυχή, υπάρχουν αρκετές ψευδαισθήσεις που θα χρειαστεί στην πορεία να εγκαταλείψετε. Η πρώτη είναι ότι η αδελφή ψυχή σας είναι κάποιος σύντροφος με τον οποίο θα είστε μαζί για μια ολόκληρη ζωή. Μπορεί να έχετε μια σχέση με μια αδελφή ψυχή η οποία ίσως κρατήσει μερικές βδομάδες, μήνες ή χρόνια. Ο χρόνος που θα είστε μαζί, ουσιαστικά δεν έχει να κάνει με την ποιότητα της σύνδεσης σας (ως αδελφές ψυχές) και ποσό σημαντική την θεωρείτε εσείς στη ζωή σας.

Μπορεί να είστε σε μια σχέση με μια αδελφή ψυχή και αυτό να κρατήσει για μια ζωή ή μπορεί να ολοκληρώσατε όλα τα μαθήματα που χρειάζονταν να λάβετε μαζί και να εκπληρώσατε τους ανώτερους σκοπούς της σχέσης σας σε μερικούς μόνο μήνες ή ακόμη και χρόνια. Μην μετράτε την σημαντικότητα της σχέσης σας με βάση το χρόνο που ήσασταν μαζί.

Μια άλλη ψευδαίσθηση είναι πως μόνο μια αδελφή ψυχή είναι ο πραγματικός σύντροφος της ζωής σας. Ίσως να είχατε ήδη μια σχέση με ένα σύντροφο που ήταν αδελφή ψυχή σας και ήταν πραγματικά μια σχέση μοιράσματος, φροντίδας του ενός για τον άλλον, ήταν μια σχέση αγάπης η οποία ευνοούσε την πνευματική σας ανάπτυξη και εξέλιξη. Επειδή όμως η εξωτερική σας σύνδεση είχε τελειώσει αυτό δεν σημαίνει πως δεν ήταν μια σχέση αδελφής ψυχής.

Υπάρχουν αρκετές αδελφές ψυχές οι οποίες είναι κατάλληλες για μια συντροφική σχέση με εσάς, όταν έρθει εκείνη η στιγμή να παρουσιαστεί στη ζωή σας μια αδελφή ψυχή σίγουρα θα το καταλάβετε. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι το σύντροφο που έλκουμε στη ζωή μας τη δεδομένη στιγμή εξαρτάται από τα μαθήματα που έχουμε να πάρουμε και ποιο μονοπάτι έχουμε επιλέξει να περπατήσουμε. Εξαρτάται επίσης από την ετοιμότητα που έχει η αδελφή ψυχή μας την συγκεκριμένη περίοδο της ζωής ούτως ώστε να είναι μαζί μας σε μια συντροφική σχέση αγάπης.

Οποτεδήποτε βρεθείτε σε μια συντροφική σχέση με μια αδελφή ψυχή, χρειάζεται να αφήσετε ολοκληρωτικά την ψευδαίσθηση αλλά και το μύθο που επικρατεί: πως θα εκπληρώσει κάθε σας προσδοκία και θα σας δώσει οτιδήποτε επιθυμείτε από τη στιγμή που θα είστε μαζί. Μην περιμένετε την ιδανική αδελφή ψυχή να είναι κάποιος/α που εκφράζεται στοργικά, τρυφερά και που είναι εύκολο να συμβιώνετε μαζί ή να συμφωνεί απολυτά με ό,τι λέτε και κάνετε ή να δημιουργεί μια ζωή εύκολη και άνετη για εσάς.

Όπως ένα νόμισμα έχει δυο πλευρές έτσι μπορεί και να τα ζήσετε όλα αυτά με μια αδελφή ψυχή μερικές φορές. Ωστόσο άλλες φορές μπορεί το άτομο αυτό να είναι μια πρόκληση στη ζωή σας ώστε να αγαπάτε όπως αγαπά πραγματικά η ψυχή σας. Οι αδελφές ψυχές φέρνουν πάντοτε στη ζωή μας την ανάπτυξη, την ωρίμανση και δίνουν πολλές ευκαιρίες για αφύπνιση του κέντρου της καρδιάς. Μερικές φορές όλη ή διαδικασία της ανάπτυξης είναι εύκολη, και μερικές φορές όχι. Οι συντροφικές σχέσεις με αδελφές ψυχές προσφέρουν αξιοθαύμαστες ευκαιρίες να εργαστείτε σε επίπεδο ψυχής. Αυτή την εποχή η νέα ενέργεια φέρνει στο προσκήνιο την επανένωση των δίδυμων φλογών με σκοπό να επαναφέρουν την ενότητα και να παύσει πλέον η δυαδικότητα!

Οι Δίδυμες Φλόγες σε υπηρεσία ενός ανώτερου σκοπού

Πολλοί είναι εκείνοι οι οποίοι εξιδανικεύουν την ιδέα της δίδυμης φλόγας, χρειάζεται όμως φίλοι μου να κρατούμε πάντοτε μια ισορροπημένη στάση απέναντι στη ζωή. Αρκεί να θυμόμαστε λοιπόν ότι η ένωση που επέρχεται στη συντροφική σχέση ενός ζευγαριού δίδυμης φλόγας είναι τόσο προσεκτικά ενορχηστρωμένη από τη Θεϊκή Διάνοια ούτως ώστε να φέρουν μαζί σε ενότητα την αρμονία και την ισορροπία στην τρίτη διάσταση. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα μια ισχυρή αντανάκλαση σε όλες τις διαστάσεις και πεδία του τοπικού μας σύμπαντος.

Μην περιμένετε δείπνα με κεριά και μπουκέτα από τριαντάφυλλα σε αυτήν την ένωση, όχι επειδή αυτό δεν μπορεί να υπάρξει σε μια σχέση δίδυμης φλόγας, απλά δεν είναι αυτός ο ανώτερος σκοπός αυτής της ιερής ένωσης. Το Θεϊκό Σχέδιο που υπάρχει για αυτή την ένωση είναι: η αγκυροβόληση της αρμονίας και της ισορροπίας στο γήινο πεδίο μέσω της υπηρεσίας.

Για αυτό το λόγο, οι προσωπικές προτιμήσεις του καθενός, οι σχέσεις, οι δεσμεύσεις και τα ξεχωριστά καθήκοντα παραμερίζονται εδώ ούτως ώστε η απόλυτη αφοσίωση στο Θεϊκό Σχέδιο να γίνει η μοναδική πραγματικότητα, την οποία υπηρετούν μαζί από κοινού οι δίδυμες φλόγες. Αν προσεγγίσουμε την δίδυμη φλόγα πέρα από την ανθρώπινη αντίληψη, τότε βλέπουμε ένα ισχυρό και υπέρτατο δυναμικό Θεϊκής Δράσης σε κίνηση.

Το ερώτημα που τίθεται εδώ είναι, είστε έτοιμοι/μες να υπηρετήσετε;

Η Δίδυμη Φλόγα έρχεται μετά από εσωτερική ολοκλήρωση

Σ’ αυτό το σημείο χρειάζεται να υπογραμμίσουμε ότι είναι κατάλληλο να μπούμε σε μια συντροφική σχέση ενότητας με τη δίδυμη φλόγα μας μόνο όταν και οι δυο βρισκόσαστε σε ένα επίπεδο εσωτερικής ολοκλήρωσης. Όταν έχετε επιτύχει ένα σταθερό επίπεδο εσωτερικής ολότητας μέσα σας, τότε θα αρχίσετε να έλκετε το Θεϊκό Συμπληρωματικό σας ή την Δίδυμη Φλόγα σας.

Καθώς λοιπόν συνεχίζετε να ζείτε προσηλωμένοι στο μονοπάτι της εξέλιξής σας, εκεί που δεν το περιμένετε ή τη στιγμή που δεν νιώθετε την ανάγκη για μια συντροφική σχέση, τότε είναι που εκείνος ή εκείνη θα εμφανιστεί στη ζωή σας. Εάν είστε ήδη σε μια σχέση, σας συμβουλεύω να μην επιχειρήσετε να έλξετε τη δίδυμη φλόγα στη ζωή σας προτού λύσετε την ήδη υπάρχουσα σχέση σας. Ο ενεργειακός δεσμός της παρούσας σχέσης χρειάζεται να κοπεί και όλες οι μη αρμονικές συχνότητες, που σχετίζονται με αυτήν να έρθουν σε ισορροπία. Επίσης σημαντικό να λάβετε υπ’ όψιν σας ακόμη ένα παράγοντα, ότι μετέπειτα εφόσον γνωριστείτε, θα χρειαστεί λίγος χρόνος μεταξύ σας έως ότου ευθυγραμμιστεί η συχνότητά σας με την συμπληρωματική συχνότητα της δίδυμης φλόγας σας.

Αυτό είναι πολύ σημαντικό γιατί όταν οι δίδυμες φλόγες έρθουν κοντά, τότε τα πάντα γύρω τους ενισχύονται. Πολλές πλευρές της ζωής τους ενισχύονται λόγω του ενοποιημένου πεδίου και του μη χρόνου που εισέρχονται, επειδή έχουν από κοινού άμεση πρόσβαση στις ανώτερες διαστασιακές συχνότητες. Αυτό που είναι σε αρμονία στη ζωή τους ενισχύεται και αντίστοιχα αυτό που είναι σε δυσαρμονία επίσης ενισχύεται. Εάν φίλοι μου δεν έχετε επιτύχει εσωτερική ενότητα με ισορροπία, τότε πολλά ειναι πιθανόν να βρεθούν εκτός ισορροπίας στη ζωή σας. Τα μικρά προβληματάκια μπορεί να γίνουν τεράστια εμπόδια.

Λόγο αυτής της ενίσχυσης, οι δίδυμες φλόγες ίσως και να μην μπορέσουν να ισορροπήσουν μέσα σε αυτήν την ένωση, εκτός κι αν έχουν καταφέρει πρώτα να βρουν την εσωτερική ένωση και την ολοκλήρωση μέσα τους. Όμως και σε αυτό το σημείο, είναι μια συνεχής πρόκληση να παραμείνουν σε ισορροπία καθώς οι συχνότητες και οι οκτάβες αυξάνονται.

Όταν μπείτε σε μια συντροφική σχέση με τη δίδυμη φλόγα σας, αυξάνεται σημαντικά η ικανότητα της συνειδητότητάς σας να κινείται πολυδιαστασιακά, είναι κοινό γνώρισμα και για τους δυο σας. Σ’ αυτό το σημείο χρειάζεται να αναγνωρίσετε, ότι δεν είστε εδώ παριστάνοντας τις ανθρώπινες σχέσεις αλλά αντιθέτως χρειάζεται από κοινού να δράτε ως μια γέφυρα για τις ανώτερες πολυδιαστασιακές συχνότητες της Θεϊκής Πηγής.

Για αυτό το λόγο σε μια σχέση δίδυμης φλόγας και οι δύο χρειάζεται να είναι πλήρως συνειδητοποιημένοι και να αποδέχονται ότι ο καθένας τους μπορεί να αποσυρθεί πολυδιαστασιακά οποιαδήποτε στιγμή το νιώσει και έτσι μ’ αυτόν τον τρόπο θα αποφεύγονται οι οποιεσδήποτε ανθρώπινες συναισθηματικές αντιδράσεις μεταξύ τους. Αν μέσα στη σχέση, φαίνεται ότι αυτά που λέτε δεν εισακούονται ή ότι δεν ανταποκρίνεται στο κάλεσμα σας, χρειάζεται να αναγνωρίσετε την υπηρεσία του Θεϊκού Σχεδίου και ότι δεν είναι απαραίτητο ο σύντροφος σας να ανταποκριθεί σε ασήμαντες εκφράσεις του ανθρώπινου νου. Διότι οι δίδυμες φλόγες βρίσκονται πάντοτε σε ένα συνεχές πεδίο μη χρόνου. Χρησιμοποιούνται από τη Θεϊκή σας Διάνοια για να αγκυροβολήσουν κωδικούς συχνοτήτων σε αυτήν τη διάσταση.

Θυμηθείτε φίλοι μου πως η κωδικοποίηση και η αποκωδικοποίηση των συχνοτήτων λαμβάνει χώρα μέσα στο ενοποιημένο πεδίο του μη χρόνου. Τώρα είναι η στιγμή που χρειάζεται να είστε και εσείς πρόθυμοι να αφήσετε αμέσως τις συναισθηματικές και δυσαρμονικές αντιδράσεις που αναδύονται. Σας συμβουλεύω λοιπόν να μην προσπαθήσετε να βάλετε μια συντροφική σχέση δίδυμης φλόγας σε ένα ανθρώπινο πλαίσιο αλληλεπίδρασης, γιατί πολύ απλά δεν ανήκει εδώ. Εάν κάποια στιγμή θυμώσατε με το σύντροφό σας, αφήστε το να καταλαγιάσει, απελευθερώστε το. Είναι απλά μια ψευδαίσθηση, είναι η προσωπικότητα σας που δέχεται μια πρόκληση εκείνη τη στιγμή από το εγώ! Ωστόσο, δεν εξυπηρετεί να μένετε στο θυμό για περισσότερο από πέντε λεπτά… Αφήστε το! Είναι μια ψευδαίσθηση. Μην αφήνετε το μυαλό και το εγώ να εκλογικεύει και να δικαιολογεί τέτοιες αντιδράσεις. Θυμηθείτε, έχουμε να κάνουμε με μια τεράστια ενίσχυση όλων των παραγόντων εδώ…

Αν συμβεί, τότε αναζητήστε την ισορροπία μέσα σας.

Οι Δίδυμες Φλόγες έχουν μία Ταυτότητα!

Μια σχέση δίδυμης φλόγας είναι μια ανδρόγυνη σχέση. Γι’ αυτό ίσως χρειαστείτε μια περίοδο προσαρμογής ούτως ώστε το αναγνωρίσετε. Μέσα σε αυτή τη συντροφική σχέση μπορεί να μην νιώθετε θηλυκό αλλά ούτε και αρσενικό. Τότε σίγουρα θα αναρωτηθείτε, Τι Είμαι;

Καθώς ολοκληρώνετε τη μύηση σας σε επίπεδο εσωτερικής ενότητας, θα ανακαλύψετε ότι υπάρχει απουσία της πολικότητας μέσα στη συντροφική σας σχέση. Κανένας από τους δυο δεν κρατά το ρόλο του άνδρα ή της γυναίκας είναι απλά και οι δυο Ένα! Είναι μια συνείδηση, μια ουσία στη διαδικασία της συγχώνευσης. Αφού πολύ απλά και οι δύο προέρχονται από την ίδια ουσία. Τότε ποιος είναι ποιος;

Αυτό που περιέγραψα παραπάνω γίνεται μια πρόκληση μεταξύ των δίδυμων φλογών στην αρχή παλεύουν για προσωπική αναγνώριση μέσα στην Ενότητα, η οποία όμως δεν υπάρχει πια. Εάν εγώ είμαι εσύ και εσύ είσαι εγώ, τότε ποίος είμαι; Ο κεντρικός πυρήνας των κυττάρων είναι συγχωνευμένος σε έναν για αυτές τις δύο ενσαρκώσεις των δίδυμων φλογών. Έτσι λοιπόν έχουν ευθυγραμμιστεί ξανά με την πρωταρχική τους σφαίρα, με ένα κέντρο βαρύτητας, με ένα κοινό ισημερινό και με ένα σημείο μηδέν. Τώρα, μπορεί να αναρωτηθείτε πως θα μπορέσετε να ταυτοποιήσετε τον εαυτό σας ως δύο ξεχωριστά όντα; Πολύ απλά Δεν μπορείτε! Όμως, μπορείτε να επιλέξετε να αγωνίζεστε και να προσπαθείτε για την προσωπική σας αναγνώριση όσο θέλετε. Αλλά ουσιαστικά δεν θα σας βγάλει πουθενά.

Αυτό που χρειάζεται να φέρει στο προσκήνιο της ζωής η δίδυμη φλόγα και να το αγκυροβολήσει ακλόνητα μέσα στο γήινο πεδίο είναι η συμπλήρωση και το μοίρασμα μέσα στην Ενότητα. Αφήνοντας τον κάθε ένα μέσα στη σχέση να δείχνει τις ικανότητες του χωρίς έχει προσωπική ταύτιση με τα αποτελέσματα που δημιουργεί. Χωρίς να διεκδικεί την προσωπική του προβολή απο τα αποτελέσματα, σαν να ήταν δικά του. Η ομοιότητα είναι η αρμονική νότα και η διαφορά είναι η απέναντι διακύμανση. Λοιπόν, όταν λέμε πως οι δίδυμες φλόγες είναι μια ουσία σημαίνει πως είναι ακριβώς ίδιες; Έχουν τις ίδιες ιδιότητες και ικανότητες; Έχουν τις ίδιες δυνάμεις και αδυναμίες; Έχουν τις ίδιες προτιμήσεις και αντιπάθειες;

Μια είναι η απάντηση σε όλα αυτά τα ερωτήματα: Είναι Συμπληρωματικές! Είναι απόλυτα ίσες και σε αντίθετη διακύμανση ταυτόχρονα, γι’ αυτό το λόγο η ένωση τους δημιουργεί ένα αρμονικό τόνο! Έτσι αυτό που θα ανακαλύψετε είναι πως ο κάθε ένας συγκρατεί τις αντίθετες ή συμπληρωματικές Θεϊκές ιδιότητες μέσα στο Όλο. Επομένως, δεν προσπαθούμε να γίνουμε αυτό που είναι ο άλλος, αλλά αντιθέτως επιτρέπουμε την πλήρη έκφραση της δίδυμης φλόγας μας μέσα στην ενότητα. Για αυτό το λόγο ο καθένας μεταφέρει τη συμπληρωματική συχνότητα της αρμονικής νότας. Ο καθένας μέσα σε αυτή τη συντροφική σχέση φέρνει την ανάλογη συμπληρωματική εκπαίδευση και τα ανάλογα ταλέντα για να υποστηρίξει αυτή την Ιερή Ένωση και το Θεϊκό Σχέδιο. Μαζί λοιπόν οι δίδυμες φλόγες σε ενότητα πολλαπλασιάζουν τις δυνάμεις τους με επιταχυνόμενο ρυθμό.

Δεν υπάρχουν λάθη σε αυτό, οι δίδυμες φλόγες δεν θα συναντηθούν ποτέ αν δεν έχουν την απόλυτη ικανότητα να εκπληρώσουν την αποστολή της υπέρβασης της αρσενικής και θηλυκής δυαδικότητας αυτού του πλανητικού συστήματος και να συμπληρώσουν την αρμονική νότα. Συνεπώς, δεν είναι πλέον απαραίτητο να παίζετε τους διαδεδομένους, καθορισμένους ρόλους της κοινωνίας, αλλά καλύτερα να συντονιστείτε με την αρμονική νότα της πλήρους συμπλήρωσης μέσα από τις διαστασιακές συχνότητες και να ακούσετε το τραγούδι του Ενός.

Πως θα καταλάβετε αν γνωρίσατε τη Δίδυμη Φλόγα σας;

Αρχικά βιώνετε μαζί διάφορες αλλαγές μέσα από ασυνήθιστες καταστάσεις, εντελώς απρόσμενες. Υπάρχει ένα ξαφνικό αίσθημα ότι γνωρίζεστε από πριν. Νιώθετε μια βαθιά και άμεση σύνδεση ο ένας για τον άλλον. Έχετε μια έντονη ηλεκτρομαγνητική επαφή μεταξύ σας που δεν μπορεί να περιγραφεί με λέξεις. Η συντροφική σχέση είναι άμεση, σαν να μη μεσολάβησε χρόνος από τότε που ήσασταν μαζί. Νιώθετε μια βαθιά ενότητα που δεν έχετε γνωρίσει μέχρι τώρα.

Αυτή σύνδεση σας φέρνει συναισθήματα που δεν τα είχατε ποτέ πριν αλλά ούτε υπήρχε η πιθανότητα ότι θα τα βιώσετε. Γι’ αυτό είστε αχώριστοι, όταν κοιτάζεστε στα μάτια ο τόπος και ο χρόνος δεν έχουν νόημα. Οι διάλογοι που κάνετε φαίνεται να μην τελειώνουν ποτέ. Υπάρχει μια μεγάλη επιθυμία να υπηρετήσετε την ανθρωπότητα με ένα βαθύ και γεμάτο νόημα τρόπο. Δίνετε στον άλλο χωρίς να σκέφτεστε τι θα λάβετε σαν αντάλλαγμα. Υπάρχει μια ξεχωριστή ιερότητα στη σχέση σας που υπερβαίνει οτιδήποτε ζήσατε στο παρελθόν.

Λύνεται το κάρμα με τη φλόγα σας μέσα από ολοκληρωτική συγχώρεση και ανιδιοτελή αγάπη. Κανένας από τους δύο δεν βασίζεται στον άλλο για την αίσθηση του εαυτού. Νιώθετε πως τα αισθήματα σας δεν έχουν όρια. Έχετε μια δυνατή αίσθηση αιωνιότητας. Τα αισθήματα που τρέφει ο ένας για τον άλλον είναι πολύ πνευματικά.

Και οι δύο γνωρίζετε χωρίς αμφιβολία ότι είστε μαζί για κάποιο λόγο. Δεν ανταγωνίζεστε ποτέ ο ένας τον άλλον και ούτε προσποιείστε. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι νιώθετε ολοκληρωμένοι ο ένας μέσα από τον άλλο. Υπάρχει μεταξύ σας εμπιστοσύνη, υπομονή και αποδοχή των αδυναμιών του άλλου καθώς και μια μεγάλη αίσθηση του σκοπού. Η σεξουαλική έκφραση είναι μια ιερή πράξη η οποία γιορτάζει την ανιδιοτελή αγάπη. Όταν κοιτάτε τα μάτια του άλλου, βλέπετε τον εαυτό σας και βιώνεται ένα αίσθημα ολοκλήρωσης που δεν συγκρίνεται με κανένα.

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως μερικά από τα συμπτώματα που περιγράφονται πιο πάνω είναι επίσης κοινά και σε σχέσεις με τις αδελφές ψυχές σας. Αυτό που πραγματικά κάνει τις σχέσεις δίδυμης φλόγας να ξεχωρίζουν από τις άλλες είναι ο βαθμός ολοκλήρωσης που βιώνεται και η μεγάλη αίσθηση της πνευματικής μοναδικότητας μεταξύ τους. Οι δίδυμες φλόγες επιθυμούν να υπηρετήσουν την ανθρωπότητα με ένα ουσιαστικό τρόπο. Υπάρχει επίσης μια πολύ έντονη και ιερή αίσθηση οικειότητας μαζί με μια διαρκή αίσθηση θεϊκής εμπνευσμένης ολότητας την οποία κάποιος βρίσκει μόνο σε μια σχέση δίδυμης φλόγας.

Δεν γίνεται τυχαία και ούτε χωρίς σκοπό.

Κάποιες φορές δεν είμαι εδώ για κάποιον επειδή με χρειάζομαι κι εγώ

Κάποιες φορές δεν είμαι εδώ για κάποιον επειδή με χρειάζομαι κι εγώ. Χρειάζεται να ακούσω τον εαυτό μου, να ενώσω τα σπασμένα μου κομμάτια, να μαλακώσω τις τραχιές μου κόψεις.

Οπότε αν δεν απαντήσω ή αν έχω το κινητό μου κλειστό για λίγες ώρες ή για λίγες μέρες δεν σημαίνει πως εξαφανίστηκα από προσώπου γης. Απλώς αποφάσισα να πάω μια βόλτα με τον εαυτό μου, που είχα να τον φροντίσω καιρό.

Είναι αστείο πως καταλήγουμε να βάζουμε τον εαυτό μας στον «ανεπιθύμητο φάκελο»-και δεν το συνειδητοποιούμε καν. Υποβιβάζουμε τον εαυτό μας στο χαμηλότερο συρτάρι των ανολοκλήρωτων υποθέσεων, στην τελευταία σελίδα της ατζέντας μας ή σε ένα μικρό σημείωμα που χάνουμε στην ακαταστασία του γραφείου μας. Υπάρχει πάντα κάτι πιο σημαντικό.

«Υπάρχουν τρία εξαιρετικά σκληρά πράγματα: το ατσάλι, το διαμάντι και το να γνωρίζουμε τον εαυτό μας».- Benjamin Franklin

Ζούμε σε ένα τρομερά απαιτητικό και ανταγωνιστικό κόσμο, κάτι που όλοι γνωρίζουμε. Υπάρχουν τόσα πολλά που πρέπει να κάνουμε και οι μέρες μας είναι πυρετώδεις και εξουθενωτικές. Και σαν να μην είναι αρκετό αυτό, πλέον έχουμε συνεχή άμεση επικοινωνία μέσω των δακτύλων μας.

Ζούμε με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πάντα μπορεί να μας βρει κάποιος, φαίνεται πως πάντα υπάρχει ένα μήνυμα που πρέπει να απαντήσουμε, να δούμε ένα e-mail και να κάνουμε «like» σε μια φωτογραφία – ακόμα και αν δεν μας αρέσει.

Είναι σαν να μπορούμε να τα δούμε όλα εκτός από αυτό που είναι ακριβώς μπροστά μας. Τα κουρασμένα μάτια μας μπορούν να διαβάσουν τις ανάγκες των άλλων αλλά δεν μπορούμε να αποκρυπτογραφήσουμε τις δικές μας… Όλα είναι θαμπά, όλα είναι αποπροσανατολισμένα στην καρδιά και στο μυαλό μας και νιώθουμε πως κάτι δεν πάει καλά αλλά δεν ξέρουμε τι είναι αυτό…

Έχετε φτάσει στο όριό σας και δεν το γνωρίζετε ακόμα.

Όλοι το ξέρουν όπως το ξέρετε κι εσείς. Κάθε μέρα έχετε να σκαρφαλώσετε βουνά και το καταφέρνετε, αυτό ισχύει. Ωστόσο, κανείς δεν σας επιβραβεύει γι αυτό, σχεδόν κάνεις δεν εκτιμά την αφοσίωση σας ή αυτά που θυσιάζετε για τους γύρω σας.

Σιγά σιγά τα πράγματα χάνουν το νόημα τους και οι άνθρωποι χάνουν την προσοχή τους. Ο κόσμος δεν έχει πλέον μουσική, δεν έχει ποιήματα, η μαγεία φεύγει και βουλιάζετε στις υπευθυνότητες σας σαν μια πέτρα σε απύθμενο πηγάδι.

Το να είστε εκεί για όλους κάθε ώρα, κάθε μέρα έχει ένα κρυφό αυξανόμενο κόστος. Αυτό το είδος άγχους μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις ακόμα και κατάθλιψη:

• Κόπωση, μια υπερβολική κούραση που κάποιες φορές δεν βελτιώνεται με τον ύπνο.
• Πονοκέφαλοι, ημικρανίες
• Πόνος στη μέση
• Νιώθετε μια συνεχή οκνηρία, σχεδόν χάνετε το ενδιαφέρον για τη ζωή.
• Ανυπομονησία και ευερεθιστότητα.
• Εκνευρισμός, κυνισμός, απάθεια ,συνεχή κακή διάθεση

Όσο ειρωνικό και να φαίνεται, η ζωή σε ένα τόσο υπερκινητικό και υπερβολικά απαιτητικό περιβάλλον καταλήγει να μας ενοχλεί. Γινόμαστε αναίσθητοι στις ανάγκες μας, ξένοι στην καρδιά μας και ναυαγοί σε αυτό το νησί του Κύκλου όπου έχουμε ξεχάσει εντελώς που είναι το σπίτι μας.

Σήμερα δεν είμαι εδώ για κανένα, σήμερα με χρειάζομαι.

Το να πείτε δυνατά «τώρα, δεν είμαι εδώ για κανέναν, με χρειάζομαι» δεν είναι εγωιστικό. Δεν πληγώνει κανέναν, τίποτα δεν μένει απεριποίητο, ο κόσμος συνεχίζει να γυρνά. Ωστόσο, κάτι θαυμάσιο θα συμβεί: θα ανοίξουμε την πόρτα της συναισθηματικής θεραπείας. Θα δώσουμε στον εαυτό μας το δώρο του χρόνου και του χώρου. Ένα καταφύγιο.

Θα είναι σαν να σερνόμαστε σε μια κουφάλα δέντρου για να έρθουμε σε επαφή με τις ρίζες μας, όπου ανακαλύπτουμε τον εαυτό μας σχεδόν σε εμβρυική στάση, για να τον φροντίσουμε και για να επιτρέψουμε στα φύλλα μας, στα όμορφα κλαδιά μας να γίνουν ψηλά και ελεύθερα. Να αγγίξουν τον ουρανό.

Εδώ υπάρχουν κάποιες ιδέες που μπορείτε να σκεφτείτε. Μπορούν να σας βοηθήσουν να φτάσετε εκεί.

«Γινόμαστε αυτό στο οποίο στηρίζουμε την συνολική και βαθιά απόρριψη αυτών που μας έχουν κάνει οι άλλοι.» – Jean-Paul Sartre-

Πώς να ελέγξω και να φροντίσω τον εαυτό μου όταν «με χρειάζομαι»

Σε ένα κόσμο που νιώθουμε φυλακισμένοι των υποχρεώσεων μας, θα έπρεπε να υπάρχει ένας χώρος, ένα μικρό, άνετο, ξεχωριστό μέρος που ανήκει μόνο σε εμάς. Θα είναι σαν τη σωσίβια λέμβο όταν νιώθετε πως πνίγεστε.

• Όταν νιώθετε πως εξωτερικές πιέσεις σας εμποδίζουν από το να είστε ο εαυτός σας, σταματήστε και οραματιστείτε το σωσίβια λέμβος σας: μπείτε μέσα σε αυτή.
• Είναι καιρός να φτιάξετε ένα σχέδιο διάσωσης. Ο Benjamin Franklin συνήθιζε να λέει πως «αν στην καθημερινότητα μας δεν έχουμε ένα σχέδιο επιβίωσης, είμαστε καταδικασμένοι να σαλπάρουμε με ακυβέρνητο πλοίο».
• Αυτό το σχέδιο επιβίωσης πρέπει να έχει στόχους και προτεραιότητες. (Σήμερα ο στόχος είναι να τα πάω καλύτερα στην δουλειά μου. Ο στόχος μου είναι να μην αγχωθώ και το σχέδιο μου περιλαμβάνει δύο ώρες του εαυτού μου. Το να τα πάω καλά με τους συνεργάτες ή τους συγγενείς είναι δευτερεύον σήμερα.)

Καταλήγοντας πρέπει να ξεκαθαρίσουμε πως θα υπάρχουν μέρες που η απόλυτη προτεραιότητα μας θα είναι να είμαστε ο εαυτός μας. Το να ξεκαθαρίσουμε αυτό στους συγγενείς μας δεν είναι καθόλου εγωιστικό.

Το να κλείσετε το κινητό σας, να πάτε για μια βόλτα και το να βρείτε καταφύγιο στις σκέψεις σας είναι μια πράξη αληθινής ψυχικής υγείας. Επειδή είτε το πιστεύετε είτε όχι όταν «σας χρειάζεστε», το να γράψετε το όνομα σας στην λίστα με τις προτεραιότητες, είναι κάτι περισσότερο από απλώς συνιστώμενο, είναι υποχρεωτικό.

Μην πανηγυρίζετε νομίζοντας πως με νικήσατε, γιατί «εγώ, είμαι ένας άλλος»

Η τέχνη, για να δικαιωθεί, χρειάζεται πρωτίστως να είναι όμορφη –όμορφη στους κόλπους μιας κοινωνίας βουτηγμένης, δυστυχώς, στο χυδαίο, μιας κοινωνίας η οποία δεν ανέχεται τους υπηρέτες της τέχνης που υπερασπίζονται την ομορφιά ενάντια στην ευτέλειά της. Οι υπέρμαχοι του ωραίου στέκονται μπροστά στο πλήθος που ζητάει την καταδίκη τους αντιμετωπίζοντάς το ψυχρά, υπεροπτικά, προκλητικά.

Η στάση τους δεν είναι αποσπασματική, ανεξάρτητη του ενός από του άλλου. Διαμορφώθηκε κατά τον 19ο αιώνα σε οργανωμένο τρόπο συμπεριφοράς, που έλαβε την ονομασία «δανδισμός», χαρακτηριστικό του οποίου είναι η υπέρμετρη επιμέλεια της εμφάνισης των οπαδών του –η σχολαστική φροντίδα για την καθαριότητα, το χτένισμα και τα ρούχα τους.

Η εμμονή αυτή των οπαδών του δανδισμού στην εμφάνισή τους παρεξηγήθηκε, με αποτέλεσμα να διαστρεβλωθεί η εικόνα τους, και δανδής, πλέον, στην δημώδη, στην τρέχουσα σημασία του, να σημαίνει ένα πρόσωπο χωρίς κανένα βάθος, κενό, ένα πρόσωπο που, στερούμενο οποιουδήποτε –πνευματικού, ηθικού, καλλιτεχνικού ή άλλου ανάλογου– χαρίσματος, ενδιαφέρεται αποκλειστικώς για την εμφάνισή του, την οποία μεταχειρίζεται σαν όχημα για να επιπλεύσει στην κοινωνία.

Στην πραγματικότητα, όμως, η αδιάλειπτη επιμονή του δανδή στην κομψότητα δεν αποσκοπεί στην ικανοποίηση της ματαιοδοξίας του. Είναι ένα στρατήγημα διάσωσής του. Κατασκευάζοντας ο δανδής το άψογο παρουσιαστικό του, επινοεί μιαν εικόνα κάτω από την οποία υφίσταται ο πραγματικός εαυτός του. Υπάρχει διττώς: ως ένα επιτηδευμένο, επινοημένο πρόσωπο, που το πλήθος βάζει στο στόχαστρό του, και ως ένα ανεπιτήδευτο πρόσωπο, που ο ίδιος το τυλίγει επιμελώς και το συγκαλύπτει με την επιτηδευμένη προβολή του. Προκαλώντας την καταδίκη του βάσει των πλαστών στοιχείων που ο ίδιος προβάλλει, επιτρέπει στον εαυτό του να μένει αλώβητος, δίνοντας απλώς την ψευδαίσθηση στους άλλους ότι τον έχουν εξουθενώσει. Εξ ου και η υπεροψία του απέναντι στις χυδαίες επιθέσεις του πλήθους. Σαν να λέει στο έξαλλο πλήθος την ώρα που τον σπρώχνει στα τάρταρα: μην πανηγυρίζετε, γιατί «εγώ», όπως διακηρύσσει ο Ρεμπώ, «είμαι ένας άλλος»!

Δεν υπάρχει πιο ατρόμητος από τον ερωτευμένο

Το ερωτικό ενδιαφέρον ξεκινά σαν μια προσδοκία. Προσδοκία αποδοχής αν είσαι στα πρώτα σου βήματα, επούλωσης αν έχεις να θυμάσαι φορές που αυτή διαψεύστηκε. Κυρίαρχα όμως γεννιέται στην -κι από την- προσδοκία να ερωτευτείς τον εαυτό σου ώστε στη συνέχεια να το πράξει κι ο άλλος.

Κάθε φορά που ένα νέο πρόσωπο αρχίζει να καταλαμβάνει όλο και περισσότερο χρόνο στις ημερήσιες αναλογίσεις μας, η σκέψη που μονοπωλεί το ενδιαφέρον μας είναι το πόσο κατάφωρα θα εντυπωσιαστεί από εμάς. Και λίγο λίγο μες σ’ αυτή τη μεθυστική προσμονή άξαφνα αρχίζουμε να μας βλέπουμε αλλιώτικους. Σαν να ομορφύναμε, σαν να ‘μαστε οι πιο ενδιαφέροντες (συν)ομιλητές που ξέρουμε, σαν να έλαμψε το δέρμα και τα μαλλιά μας, σαν τα βήματά μας να αιωρούνται μερικά εκατοστά πάνω απ’ το έδαφος. Χαμογελάμε στον περαστικό, ο καφές μας φαίνεται πιο γλυκός, το μποτιλιάρισμα παύει να ενοχλεί, -κι ο άλλος, αυτός ο εξέχουσας σημασίας άλλος που πυροδότησε τούτη τη μεταμόρφωση ίσως ακόμη και ν’ αγνοεί προς το παρόν την ύπαρξή μας. Μα έχει τόση λίγη σημασία στ’ αλήθεια – καθώς έτσι κι αλλιώς στον έρωτά του ο καθείς είναι πάντα μόνος· κι ας τρέμει τούτη τη συνειδητοποίηση.

«Κράτα μικρό καλάθι».

«Να ‘χεις τα μάτια σου ανοιχτά».

«Κοίτα μην παραμυθιαστείς».

«Πρόταξε τη λογική».

«Μην πέσεις με τα μούτρα».

«Να κρατάς πισινή».

«Κι αν σακατευτείς;»

«Δεν έχεις ιδέα τι σόι άνθρωπος είναι». «Μην υπερενθουσιάζεσαι».

«Μέτρα τα λόγια σου».

Θα γεμίζαμε βδομάδες ολόκληρες αν καθόμασταν ν’ απαριθμήσουμε παραλλαγές του εξής ενός των παραπάνω. Είμαστε στ’ αλήθεια εξαιρετικά εφευρετικοί όταν πρόκειται να υπερασπιστούμε το αδύνατον. Ο έρωτας χωρίς προσδοκία αποτελεί ανθρώπινο, θεωρητικό κατασκεύασμα με και μία πιθανότητα εφαρμογής στην πραγματική ζωή με τα πραγματικά συναισθήματα. Μια απέλπιδα προσπάθεια διατήρησης της ψευδαίσθησης του ελέγχου, μια καλοστημένη και πολυδιαφημισμένη (αυτ)απάτη που μεταλαμπαδεύεται από γενιά σε γενιά κι από παρέα σε παρέα με ύφος τάχα μου εμπειρικό κι περισπούδαστο, με τη σωστή αναλογία νιασίματος και σύνεσης απ’ τον αποστολέα του σπουδαίου μηνύματος στον παραλήπτη και με σκληρή, με αδυσώπητη αυτοκριτική όταν τυγχάνει αυτοί οι δύο να είναι το ίδιο πρόσωπο.

Έρχεται σε κυματισμό. Σαν αεράκι που ίσα που φυσάει σ’ αιγαιοπελαγίτικο παράθυρο και την αμέσως επόμενη στιγμή σαν πρώιμη οδύνη τοκετού. Η στιγμή της παραδοχής ότι κάποιος σου γυάλισε. Οι περισσότεροι έρωτες τελειώνουν πριν καν αρχίσουν ακριβώς στη στιγμή της εναλλαγής απ’ τον μπάτη στις συσπάσεις. Εκεί είναι που ο αναστατωμένος θα εκλογικεύσει. Θα πανικοβληθεί.

«Δεν έχω καμία ελπίδα».

«Είναι εντελώς out of my league».

«Έχω άλλες προτεραιότητες σ’ αυτή τη φάση». «Αποκλείεται να μην έχει σχέση».

«Δε θέλω μπλεξίματα».

«Θα ‘χουμε μπλεξίματα».

«Έχω σκουριάσει».

«Δεν υπάρχει περίπτωση να ταιριάζουμε».

«Δε θα πάει πουθενά».

«Όλα είναι στο μυαλό μου μόνο, να πάει να γαμηθεί».

Προφανώς θα ‘θελαμε πολλές εβδομάδες για ν’ απαριθμήσουμε τις παραλλαγές του εξής ενός των παραπάνω. Όποιος φαντάζεται τον έρωτα σαν ηλιόλουστη πεδιάδα γεμάτη παπαρούνες προφανώς δεν έχει ερωτευτεί και προφανέστερα δε θα -επιτρέψει να- του συμβεί όσο επιμένει ν’ αναζητά πίνακες του Βαν Γκογκ. Όχι γιατί αποκλείεται στο πέρασμα απ’ τη μια σκηνή στην άλλη να βρεθεί άξαφνα μπροστά σε μια πεδιάδα γεμάτη παπαρούνες, για να σταθεί να κόψει μερικές, να κυλιστεί στο χώμα και να γεμίσει με βιταμίνη D, αλλά γιατί ο έρωτας είναι χορός εναλλαγών. Και στην επόμενη σκηνή, με τον ίδιο σύντροφο πάντα, είναι αρκετά πιθανό να βρεθεί σε σεληνιακό τοπίο, ξερό, σκοτεινό, γεμάτο λακκούβες. Οι παπαρούνες ίσως ξανάρθουν, ίσως κι όχι. Η διαρκής ψυχαναγκαστική εμμονή όμως σ’ αυτές το μόνο που μπορεί να εγγυηθεί είναι ακόμη περισσότερα σεληνιακά τοπία.

Το λεπτό σχοινί στο οποίο καλείται ο ακροβάτης ερωτευμένος να ισορροπήσει είναι η αποδοχή της προσδοκίας με τη γνώση ότι ίσως αυτή δεν εκπληρωθεί ή έστω ότι ίσως δεν εκπληρωθεί εντελώς στον τόπο, τον χρόνο, την ένταση, τον ρυθμό, τον τρόπο που φαντάζεται.

Δεν μπορεί να υπάρξει ταυτοχρόνως έρωτας κι έλεγχος. Πρόκειται για έννοιες αλληλοεξουδετερωτικές. Όπου υπάρχει η μία δεν αφήνει χώρο για την άλλη. Σαν να θες να στριμώξεις φορτηγό σε σπιρτόκουτο. Αδύνατον. Το μόνο που μπορεί να υπάρξει είναι μετριασμός της έκφρασης. Κατά πόσο δηλαδή θ’ αφήσεις στον άλλον το περιθώριο να υποψιαστεί τη δύναμη που σου ασκεί. Όποιος ποθεί παραχωρεί μέρος της δύναμής του κι όποιος ποθείται εν γνώσει του, αφήνεται στη διακριτική του ευχέρεια τι θα κάνει με τούτη την ανέλπιστη δύναμη που του χαρίστηκε εν μία νυκτί. Οι περισσότεροι από εμάς θα μπούμε στον πειρασμό να την εκμεταλλευτούμε κι όχι απαραίτητα προς ζημία της σχέσης ή του άλλου. Ή όχι συνειδητά. Ή όχι της σχέσης ή του άλλου. Ή όχι συνειδητά. Ή όχι απαραίτητα συνειδητά. Ο έχων την εξουσία της επίδρασης στον ψυχισμό του άλλου, είναι σαν να κατέχει ταυτοχρόνως και το λυχνάρι και το τζίνι. Αποφασίζει και εκπληρώνει, επιθυμεί και πραγματοποιεί. Ακόμα και στους έρωτες τους σχετικά συγχρονισμένους και ισομερώς αμοιβαίους οι εραστές μεθούν από αυτή την εναλλαγή κι όταν τους δίνεται η ευκαιρία απολαμβάνουν να προβάλουν αναμεταξύ τους τη σαγήνη που προκαλούν ο ένας στον άλλον, Φράσεις όπως: «Πού θα πας βρε, πού αλλού θα βρεις καλύτερα;» και «αφού για μένα λιώνεις!» πίσω απ’ την περιπαικτική διάστασή τους καταδεικνύουν ακριβώς αυτή την ικανοποίηση κι ας αφήνουν παράλληλα ν’ αχνοφαίνεται η αγωνία μην και εκλείψει.

Δεν υπάρχει πιο ατρόμητος απ’ τον ερωτευμένο που τον έχουν ερωτευτεί εξίσου. Γι’ αυτό και δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι όπου υπάρχει έρως, αμφίδρομος και πλήρης, κάθε άλλος φόβος μεμιάς παραμερίζεται. Βλέπεις ανθρώπους που πότε άλλοτε έτρεμαν τ’ αεροπλάνα να επιβιβάζονται σε δεκάωρες πτήσεις μόνο και μόνο για να δουν ο ένας τον άλλον. Ανθρώπους δυσκοίλιους και δυσκίνητους να υποκλίνονται στην παρόρμησή τους, ανθρώπους στρείδια να φλυαρούν ακατάπαυστα, να εκτίθενται, ν’ ανασύρουν αναμνήσεις της ιστορίας τους και να τις μοιράζονται, αναμνήσεις που καλά δε συγκρατούσαν κι ίδιοι.

Η Άγια μεταμόρφωση στην οποία μας υποβάλει ο έρωτας. Η αίσθηση του «όλα είναι δυνατά», η ακλόνητη πίστη ότι τούτη η πεποίθηση δεν είναι άλλος ένας ευσεβής πόθος, η σωματική ενέργεια, η ταχύτητα του νου, η ευφράδεια του λόγου, ο οργανισμός που χορταίνει με πέντε ώρες ύπνο και πάνω και κύρια απ’ όλα η βεβαιότητα ότι δεν υπάρχει τίποτα απολύτως που να μην μπορείς να υποστεί, ή να υπερνικήσεις για χάρη του έρωτά σου,

Ασφαλώς ένας υποψιασμένος θα μπορούσε να υποθέσει ότι όλη αυτή η αφοβία δεν είναι στην πραγματικότητα παρά η απόδειξη του αντιθέτου. Ο φόβος μη χάσει τον έρωτά του (κι εδώ η λέξη «έρωτας» έχει διττή ερμηνεία. Και μη χάσει τον αντικείμενο των προσδοκιών του, αλλά και μη μια μέρα ξυπνήσει και δεν αισθάνεται το ίδιο.) Την πρώτη περίπτωση υπάρχουν αρκετές που φορές που και τη συνειδητοποιεί και την ονοματίζει και την αποδέχεται. Τη δεύτερη είναι απίθανο. Ο ερωτευμένος πιστεύει ακλόνητα ότι θα είναι ερωτευμένος αιωνίως. Οποιαδήποτε διαφορετική υποψία εκλαμβάνεται για προδοσία απέναντι στον εαυτό του πρωτίστως γι’ αυτό και δεν του επιτρέπει τέτοιες σκέψεις. Αν πάει καμιά αμφιβολία να εισβάλει θα κουνήσει νευρικά το κεφάλι 2-3 φορές, όπως κάνουμε όταν φάμε κάτι πολύ ξινό ή αν δαγκώσου με τη γλώσσα μας, και θα τη διαγράψει.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο Φρόιντ δεν επέτρεπε στους ασθενείς του κατά τη διάρκεια της θεραπείας και για όσο καιρό διαρκούσε αυτή, να δημιουργούν ερωτικές σχέσεις. Κι αν στο σήμερα τέτοιες απαγορεύσεις ακούγονται ακραίες κι υπερβολικές, στα σίγουρα οι ψυχολόγοι δεν πετούν και τη σκούφια τους όταν στο ντιβάνι τους κάθεται ένας ερωτευμένος. Κι αυτό γιατί η ψυχοθεραπεία απαιτεί κατά το δυνατόν διαύγεια, περισυλλογή και όσο γίνεται αντικειμενικότητα. Προφανώς το ερωτικό πάθος καταλύει σε μεγάλο βαθμό όλα τα προηγούμενα. Είναι επίσης αλήθεια, ότι οι περισσότεροι οδηγούνται στο γραφείο ή το ιατρείο ενός ειδικού βαθιά πληγωμένοι από διάψευση προσδοκιών. Ασφαλώς όταν τελικά η θεραπεία προχωρά, κι αν στο μεταξύ ο ερωτευμένος δεν την εγκαταλείψει απογοητευμένος όταν διαπιστώσει ότι δεν υπόσχεται άμεσες και δραστικές λύσεις σε ό,τι τον προβληματίζει, αλλά πρόκειται για διαδικασία χρονοβόρα και κοπιαστική, τότε θ’ αναδυθούν πολλά ακόμη που δε σχετίζονται άμεσα με την αφορμή της αρχικής επίσκεψης. Το πρώτο αμήχανο χτύπημα όμως στο κουδούνι του ψυχοθεραπευτή το κάνει κάποιος που πονά από έρωτα και ψάχνει εναγωνίως μια παρηγοριά, μια λύτρωση, μια τεχνική αποπλάνησης.

Όλα αυτά στο σενάριο, που είναι και το συνηθέστερο στατιστικά, ότι κάτι θα στραβώσει ή έστω δε θα πάει βάσει του αρχικού προγραμματισμού στη διάρκεια ενός ειδυλλίου. Όπου αρχικός προγραμματισμός, βάλτε, τις πρωταρχικές προσδοκίες.

Το πρώτο που προσδοκά ο ερωτευμένος είναι ο θαυμασμός. Κάποιοι το λένε και εκτίμηση, το ίδιο όμως εννοούν. Θέλει να νιώθει ότι τον λογίζουν ως σημαντικό και ιδανικά αξιολάτρευτο. Αυτή η προσδοκία ακούγεται εξωφρενικά γενικόλογη, φανταστείτε την όμως σαν ένα πελώρια κορμό υπεραιωνόβιου πεύκου επάνω στον οποίο στηρίζονται δεκάδες μικρότερα κλαδιά και χιλιάδες παρακλάδια. Στη διαφαινόμενη έλλειψη θαυμασμού, βρίσκει την αιτιολογία της ένα απ’ το πιο κλασικά παράπονα «Δε με ακούς όταν σου μιλάω! Συνέχεια με κάτι άλλο ασχολείσαι και ούτε που μου δίνεις σημασία.». Κυκλοφορεί σε δεκάδες εκδοχές που περιλαμβάνουν φράσεις όπως «Έχεις άλλες προτεραιότητες», «Δε μου κάνεις χώρο στη ζωή σου», «Πάντα εσύ αποφασίζεις πού θα πάμε και τι θα δούμε», «Μα καλά δε θα με ρωτήσεις τι γράφω;» και ό,τι μπορεί ο καθένας να φανταστεί.

Στην ουσία τους το παράπονο ταυτίζεται και συνοψίζεται στο: Δε με θαυμάζεις. Διότι αν με θαύμαζες θα κρεμόσουν απ’ τα χείλη μου, θα ‘μουν πάντα η μία και μόνη προτεραιότητά σου, δε θα ετίθετο θέμα χώρου στη ζωή σου μιας και θα ήθελες να ‘μαστε διαρκώς μαζί, αν με θαύμαζες θ’ άφηνες εμένα να διαλέξω προορισμό και ταινία αφού θα θαύμαζες και το γούστο μου και εννοείται θα τρελαινόσουν να ‘ σαι ο πρώτος μου αναγνώστης. Μπορεί να μας φαίνονται λόγια αιθεροβάμονος ή κακομαθημένου παιδιού τα παραπάνω, είναι όμως λόγια ερωτευμένου- μικρή η απόκλιση δηλαδή.

Ο ίδιος όμως αυτό δεν είναι σε θέση να το κατανοήσει. Και όχι γιατί υστερεί σε στοιχειώδη νου ή ενσυναίσθηση, αλλά γιατί στο δικό του μυαλό αυτός ο θεωρούμενος «μετριασμός» του θαυμασμού απ’ τον άλλον, καθρεφτίζει μια αυτοπεποίθηση κατακερματισμένη. Δεν τον πονά τόσο η υποψία ότι δε θαυμάζεται όσο επιθυμεί, αλλά η πιθανότητα να μη βρίσκει ο ίδιος εαυτόν αξιοθαύμαστο. Και ως γνωστόν όταν δεν μπορείς να ελκύσεις το ενδιαφέρον με θαυμασμό τότε καταφεύγεις στην ενοχή και τον οίκτο. Εξού και τα κατηγορώ, τα τελεσίγραφα, οι επικλήσεις στο φιλότιμο – κι όλα αυτά όχι με μοναδικό αποδέκτη τον σύντροφό του, μα και τον ίδιο.

Θυματοποίηση κι αυτομαστίγωμα εναλλάσσονται και δημιουργούν το γνωστό δίπολο μελαγχολίας κι οργής του ερωτευμένου. Και στα δύο άκρα ενυπάρχουν τόσο θλίψη όσο και θυμός απλώς διαφέρουν τα πρόσωπα στα οποία απευθύνονται.

Μέχρι τη στιγμή που ο θαυμασμός θα επιστρέψει, θα τοποθετηθούν τα κουτάκια στη θέση τους βάσει του αρχικού προγραμματισμού, θα μπει η ψυχή στη θέση της και τότε ο πρώην μελαγχολικός θα καλωσορίσει την έξαψη, τη χαρά και τη μανία. Ως στη θέση της και τότε ο πρώην μελαγχολικός θα καλωσορίσει την έξαψη, τη χαρά και τη μανία. Ως την επόμενη φορά βέβαια που μια, ίσως κι ανούσια, αφορμή θα αφυπνίσει τις διαψευσμένες του προσδοκίες και τον θέσει πάλι σ’ αμφισβήτηση κα θώς θα παραχωρεί οικειοθελώς όλο και μεγαλύτερο μέρος της δύναμης του στον άλλο. Ήρθε ξανά η ώρα για μια σκυταλοδρομία.

Όλα αυτά σε μεγάλο βαθμό, στο μεγαλύτερό τους ίσως, διαδραματίζονται στις εντυπώσεις του. Και η έλλειψη θαυμασμού κι οι παραπονεμένες προσδοκίες ακόμη και η ίδια η σκυταλοδρομία. Η αντίληψη του χρόνου επηρεάζεται καθώς οι υπερβολικά ευαίσθητες αισθητήριες κεραίες μας, στην προσπάθειά τους να μη χάσουν την παραμικρή λεπτομέρεια, το παραμικρό στοιχείο απ’ το έργο που διαδραματίζεται ανάμεσα σ’ εμάς και τον λατρεμένο άλλο, χάσκουν. Ασφαλώς και δε γίνεται ένας άνθρωπος σήμερα να σε επιθυμεί ωσάν τρελός κι αύριο -στο κυριολεκτικό αύριο- να ‘χει μπουχτίσει από σένα και να μη θέλει να σε βλέπει μπροστά του. Αυτές είναι διαδικασίες προοδευτικές, δε γίνονται απ’ τη μια στιγμή στην άλλη.

Ο τραγέλαφος του έρωτα. Ο απαραίτητος. Καθώς εν’ απουσία του θα ‘χε στερηθεί η ανθρωπότητα εκατομμύρια αποστάγματα τέχνης που βασίστηκαν επάνω του. Τρέμω να φανταστώ πόσα τραγούδια δε θα ‘χαν γραφτεί ποτέ, πόσα ποιήματα, πόσα σενάρια. Και ακόμη κι αν όλα αυτά στον πυρήνα τους νοσούν απ’ την αναπόφευκτη επαναληπτικότητα αυτή η νόσος καθόλου δεν τα εμπόδισε απ’ το να παραμένουν βασικοί συνοδοιπόροι των στιγμών μας, να μπουν μέσα μας, να τα ρουφήξουμε, να ταυτιστούμε, ώστε στο τέλος να μας ρουφούν εκείνα. Παρηγοριά τα τραγούδια, οπλοστάσιο τα ποιήματα.

Τι άλλο είναι οι προβληματισμοί μας, αν όχι εμπόδια και φραγμοί στο δρόμο προς την ολοκλήρωση μας;

Η ιστορία τελειώνει όταν το ασχημόπαπο που έγινε κύκνος συνειδητοποιεί ότι άγγιξε την ευτυχία.

Κι εδώ, σ’ αυτό ακριβώς το σημείο, σας καλώ να προσπαθήσουμε μαζί να βγάλουμε κάτι ακόμη απ’ αυτό το θαυμάσιο παραμύθι.

Είναι σαφές πως η ευτυχία είναι ένα θέμα σοβαρό που χρήζει μελέτης, όπως ακριβώς και η αγάπη, το μίσος, η δυσκολία στην επικοινωνία, η στάση απέναντι στο θάνατο, η μυστηριώδης διαστρέβλωση του μυαλού μας όταν νομίζουμε ότι μόνο εμείς σκεπτόμαστε σωστά, ότι μόνο εμείς γνωρίζουμε τους κανόνες του καλού και του κακού, του ωραίου και του άσχημου.

Στο κάτω κάτω, τι άλλο είναι οι προβληματισμοί μας, αν όχι εμπόδια και φραγμοί στο δρόμο προς την ολοκλήρωση μας; Ποιο άλλο θέμα μπορεί να μας απασχολήσει περισσότερο απ’ αυτό όταν τόσο πολλοί κι εγώ μαζί — δυσκολευόμαστε να του βρούμε ακόμα κι ένα όνομα;

Ας του δώσει ο καθένας όποιο όνομα του αρέσει:

Ολοκλήρωση

Φώτιση

Επιτυχία

Διαρκής Συναίσθηση

Πνευματική Κορύφωση

Συνειδητοποίηση

Εσωτερική γαλήνη…

ή, απλώς, Ευτυχία.

Το ίδιο κάνει.

Όλοι ξέρουμε πως η κατάκτηση αυτού του χώρου αποτελεί για κάποιους πρόκληση, ενώ για κάποιους άλλους – όπως εγώ φέρ’ ειπείν αποτελεί και υποχρέωση.

Κάποιοι είναι καταδικασμένοι να χάσουν το δρόμο και να φτάσουν αργά, ενώ άλλοι θα βρουν το πιο σύντομο μονοπάτι και θα γίνουν μέντορες των υπολοίπων. Αυτοί θα είναι οι τυχεροί. Γι’ αυτούς, το μονοπάτι θ’ ανοίξει διάπλατο μπροστά τους, ενώ θα υπάρξουν κι εκείνοι που θ’ αναγκαστούν να δώσουν μάχη σκληρή, όπως το ασχημόπαπο.

Κάποιοι δικοί μου μέντορες και κάποια παραμύθια μου δίδαξαν πως υπάρχουν πολλοί τρόποι για να φτάσει κανείς στο στόχο του, αμέτρητες προσεγγίσεις, χιλιάδες μέθοδοι και δεκάδες δρόμοι που διασταυρώνονται όταν οι άνθρωποι αναζητούν απαντήσεις στα τρία ερωτήματα που τίθενται σε όλους μας από τη στιγμή που αποκτούμε συνείδηση της ύπαρξής μας.

Και είναι αυτά τα τρία ερωτήματα που θέτει στον εαυτό του και ο πρωταγωνιστής του παραμυθιού -παρόλο που δεν ξέρει να τα εκφράσει με λέξεις και στα οποία απαντά με συγκεκριμένες πράξεις και γενναίες αποφάσεις.

Αν κάτι προκύπτει λοιπόν από τη δεύτερη ανάγνωση του πρώτου παραμυθιού, αυτό είναι η βεβαιότητα ότι κάθε δρόμος κρύβει και μιαν απάντηση στα ερωτήματα:

Ποιος είμαι;

Πού πάω;

Με ποιον πάω;

Αυτά τα ερωτήματα βρίσκουμε πάντα μπροστά μας όποιον δρόμο κι αν διαλέξουμε, κι όσο τ’ αφήνουμε αναπάντητα, τόσο αυτά επιστρέφουν απαιτητικά. Αναζητώντας τις απαντήσεις, μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε το μέγεθος της άγνοιάς μας και τις γνώσεις που πρέπει να κατακτήσουμε προκειμένου να συνεχίσουμε την πορεία της ζωής μας, Τις απαντήσεις αυτές όμως θα πρέπει να τις δώσουμε μόνοι μας, μία προς μία, και τηρώντας αυστηρά τη σειρά.

Τι θα είχε απογίνει άραγε το καημένο το ασχημόπαπο αν αποφάσιζε να ζήσει μια ζωή βασισμένη στα μηνύματα που του έστελναν τα υπόλοιπα ζώα του κοτετσιού;

Οινιάδες: H αρχαία πολιτεία και ο μύθος του βασιλιά της που δεν έπρεπε να τον δει ο ήλιος

Μια «άγνωστη» αρχαία Ελληνική πόλη που γνώρισε μεγάλη οικονομική και πολιτισμική ακμή βρίσκεται στην Αιτωλοακαρνανία, 4 χλμ. δυτικά του σημερινού χωριού Κατοχή Μεσολογγίου, στο λόφο Τρίκαρδος ή Τρικαρδόκαστρο.

Πρόκειται για τις Οινιάδες, τα ερείπια της οποίας σώζονται σε πολύ καλή κατάσταση και εντυπωσιάζουν τον επισκέπτη που θα την «ανακαλύψει».

Οι αρχαίες Οινιάδες γνώρισαν μεγάλη ακμή ιδιαίτερα μέχρι τα Ελληνιστικά χρόνια ενώ εκείνη την περίοδο αποτελούσαν τη δεύτερη ισχυρότερη πόλη των Ακαρνάνων μετά την Στράτο.

Η πόλη ήταν κτισμένη στη βόρεια όχθη του ποταμού Αχελώου – στρατηγική θέση από την οποία ελεγχόταν τόσο η είσοδος προς τον Πατραϊκό κόλπο, όσο και η θαλάσσια αρτηρία μεταξύ της Ακαρνανίας και των νησιών Λευκάδας, Ιθάκης και Κεφαλλονιάς.

Παράλληλα, καθώς βρισκόταν κοντά στις εκβολές του Αχελώου – ήταν σε θέση κατάλληλη για δημιουργία λιμανιού (κεντρική φωτογραφία) και για εμπορική δραστηριότητα.

Το ναυπηγείο – ιδιαίτερο μνημείο του χώρου και ένα από τα επιβλητικότερα της αρχαιότητας λόγω της πολύ καλής διατήρησής του

Μυθολογία

Σύμφωνα με την παράδοση, στο κάστρο του λόφου κατοικούσε ένας βασιλιάς που τον έλεγαν Τρίκαρδο. Αυτός ο βασιλιάς είχε ένα πανέμορφο γιό, πού είχε το όνομα Ανήλιαγος, επειδή δεν έπρεπε ποτέ να τον δει ο Ήλιος.

Ο Ανήλιαγος όταν έγινε βασιλιάς, γνώρισε και αγάπησε την Κυρά-Ρήνη, η οποία κατοικούσε στον πύργο της στην Πλευρώνα (αρχαία πόλη τής Αιτωλίας) και κάθε νύκτα την επισκεπτόταν, αλλά έφευγε πάντα πριν ξημερώσει.

Ορισμένες πέτρες της κάτω σειράς καθισμάτων έχουν χαραγμένες επιγραφές με αρχαιοελληνική γραφή που έχει αναγνωσθεί

Η Κυρά-Ρήνη ήταν κατά μια εκδοχή η σύζυγος του Ανδρόνικου Παλαιολόγου και κατ’ άλλη εκδοχή ήταν κόρη του Αλεξίου Γ’ Κομνηνού.

Η Κυρά-Ρήνη, λοιπόν, επειδή ο βασιλιάς Ανήλιαγος δεν της έλεγε γιατί φεύγει πάντα τόσο πρωί, ζήλεψε μην τυχόν υπάρχει κάποια άλλη γυναίκα στη ζωή του, και μια βραδιά αποφάσισε να τον εξαπατήσει.

Έτσι έσφαξε όλα τα κοκόρια του πύργου με αποτέλεσμα ο Ανήλιαγος να μην αντιληφθεί το ξημέρωμα και την απειλητική άφιξη του ηλίου, με αποτέλεσμα να μην ξυπνήσει έγκαιρα, να μείνει μέχρι αργά και να αντικρύσει τον ήλιο στο ποτάμι. Και ο βασιλιάς Ανήλιαγος έσβησε για πάντα.

Ο Αριστοτέλης και η φιλία ως καθρέφτισμα του εαυτού

Ο Αριστοτέλης προχωρώντας το ένατο βιβλίο από τα «Ηθικά Νικομάχεια» ξεκαθαρίζει ότι απαραίτητη προϋπόθεση για να συνάπτει κανείς υγιείς φιλίες είναι η σχέση που έχει με τον εαυτό του: «Οι φιλικές σχέσεις του ανθρώπου με τους άλλους, στις οποίες βασίζονται κατά κανόνα και οι ορισμοί της φιλίας, φαίνεται ότι έχουν την αρχή τους στη φιλική σχέση του ανθρώπου με τον ίδιο τον εαυτό του» (1166a 4, 1-3).

Η εικόνα του εαυτού παρουσιάζεται ως κύριος διαμορφωτικός παράγοντας για τις σχέσεις με τους άλλους, καθώς αυτός που στερείται αυτοεκτίμησης είναι αδύνατο να συνάψει και σοβαρές φιλίες. Η άσκηση της αρετής είναι και πάλι το κυρίαρχο στοιχείο, αφού μόνο ο ενάρετος είναι σε θέση να εκτιμά τον εαυτό του. Η αρετή, ως επίτευξη του καλού που οριοθετείται από τη μεσότητα, θα επιφέρει την ψυχική ισορροπία, δηλαδή τη συναισθηματική πληρότητα, η οποία θα καταστήσει κάποιον ικανό να έρθει σε ουσιαστική επαφή με τους άλλους ξεπερνώντας τη ρηχότητα της απλής ευχαρίστησης ή του οφέλους, που χαρακτηρίζουν τα κατώτερα είδη φιλίας.

Οι σχέσεις με τον εαυτό είναι οι συνθήκες της ισορροπίας (ή της ανισορροπίας), που αναγκαστικά αντανακλώνται και στις σχέσεις με τους άλλους. Ο ενάρετος κατέχοντας τη γαλήνη της αγάπης του εαυτού έχει τη δυνατότητα να τη μοιραστεί ή, αν πρέπει να ειπωθεί διαφορετικά, απαραίτητη προϋπόθεση, για να αγαπήσει κανείς τους άλλους, είναι πρωτίστως να αγαπά τον εαυτό του: «… ο ενάρετος άνθρωπος βρίσκεται πάντοτε σε απόλυτη συμφωνία με τον εαυτό του, και επιθυμεί τα ίδια πάντοτε πράγματα με όλη του την ψυχή· έτσι: και επιθυμεί για τον εαυτό του τα αγαθά πράγματα (γιατί το χαρακτηριστικό του ενάρετου ανθρώπου είναι να εργάζεται με όλες του τις δυνάμεις για το αγαθό) και αυτό το κάνει για τον ίδιο τον εαυτό του (αφού το κάνει για χάρη του διανοητικού μέρους της ψυχής του, του μέρους δηλαδή που θεωρείται πως είναι ο ίδιος του ο εαυτός)» (1166a 4, 14-19).

Το ότι ο ενάρετος «επιθυμεί τα ίδια πάντοτε πράγματα με όλη του την ψυχή» δε σηματοδοτεί τη στασιμότητα του μονοδιάστατου που δεν ανανεώνεται ή δεν εξελίσσεται ποτέ, αλλά τη σταθερότητα των κινήτρων της συμπεριφοράς που είναι πάντα η επίτευξη του καλού, όπως ορίζεται από τους κανόνες της αρετής. Οι προτεραιότητες ή οι προτιμήσεις είναι δυνατό να αλλάξουν από την πνευματική ή διανοητική καλλιέργεια που αποτελεί διαρκή εξελικτική διαδικασία. Εκείνο, όμως, που δεν αλλάζει ποτέ είναι ο τελικός στόχος των ενεργειών που είναι πάντα η πραγμάτωση της αρετής.

Η διευκρίνιση ότι ο ενάρετος «αυτό το κάνει για τον ίδιο τον εαυτό του» δεν καταδεικνύει μόνο την ισορροπία που επέρχεται από τη σύμπλευση του εαυτού με τις πράξεις, αλλά και την ουσία της αρετής που επέρχεται με τον εθισμό κι ολοκληρώνεται μονάχα όταν συνδεθεί με τα συναισθήματα. Όταν κάποιος νιώθει χαρά ασκώντας την αρετή, δεν μπορεί παρά να το κάνει συνέχεια. Η διαρκής αίσθηση της χαράς από τις πράξεις που ενισχύουν την αυτοεικόνα είναι η εκπλήρωση της ψυχικής ισορροπίας, που εν τέλει θα οδηγήσει στην ευτυχία.

Σε τελική ανάλυση, ο άνθρωπος θα εισπράξει την ευτυχία πρώτα από τον εαυτό του και στη συνέχεια θα τη μεταδώσει στους άλλους μέσα από τις φιλίες που θα συνάψει. Η υγιής εικόνα του εαυτού σε συνδυασμό με τις υγιείς σχέσεις με τους άλλους (που θα προκύψουν) θα επιφέρουν την ύψιστη ευτυχία, δηλαδή την ανώτερη μορφή ολοκλήρωσης που έχει να κάνει με την πληρότητα του εαυτού που εναρμονίζεται με τους γύρω. Υπό αυτές τις συνθήκες ο άνθρωπος είναι έτοιμος και να προσφέρει και να εισπράξει ευτυχία, και οι σχέσεις αυτού του είδους των ανθρώπων κρίνονται ιδανικές.

Το διανοητικό μέρος της ψυχής του ανθρώπου που «θεωρείται ο ίδιος του ο εαυτός» είναι η αναφορά της λογικής που πρέπει να βρίσκεται σε ισορροπία με το συναίσθημα. Η λογική χαράζει το δρόμο της αρετής (και μάλιστα η λογική του φρόνιμου ανθρώπου) και το συναίσθημα γεννιέται από τον εθισμό που συνδυάζει την πραγμάτωση της αρετής με τη χαρά μετατρέποντας τη συνήθεια σε μόνιμο στοιχείο του χαρακτήρα. Η ευτυχία αυτού του είδους είναι το νόημα της ζωής και γι’ αυτό έχει κάτι το θεϊκό μέσα της.

Ο άνθρωπος που τη βιώνει αγαπά τη ζωή, ως καθαυτό αγαθό που προσφέρει ανεξάντλητες απολαύσεις. Γι’ αυτό και διψάει να ζήσει περισσότερο: «θέλει, επίσης, για τον εαυτό του (και μάλιστα για εκείνο το μέρος του μέσω του οποίου σκέφτεται) να ζει και να διασώζεται. Γιατί η ύπαρξη είναι για τον ενάρετο άνθρωπο ένα αγαθό, και ο κάθε άνθρωπος επιθυμεί για τον εαυτό του ό,τι είναι αγαθό» (1166a 4, 19-22).

Η αγάπη για τη διατήρηση της ύπαρξης είναι η αγάπη για τον εαυτό που θέλει να ζήσει. Κι αυτό, βέβαια, δεν πρέπει να εκληφθεί ως άποψη που θέλει τον μη ενάρετο να επιδιώκει το θάνατό του. Ο Αριστοτέλης θα συμπληρώσει: «Όλα όμως αυτά τα στοιχεία για τα οποία μιλήσαμε φαίνεται ότι τα έχει και η πλειονότητα των ανθρώπων, ακόμη κι αν πρόκειται για άτομα κατώτερης αξίας» (1166b 4, 2-3). Πράγματι, ακόμη και οι πιο ευτελείς θέλουν επίσης να ζήσουν και θέλουν επίσης να νιώσουν το θεϊκό στοιχείο της ευτυχίας.

Αυτός είναι και ο λόγος που ο Αριστοτέλης θα δώσει κι άλλα χαρακτηριστικά του ενάρετου ανθρώπου: «Ο ενάρετος, επίσης, άνθρωπος θέλει να περνάει όλο του τον καιρό με τον εαυτό του· γιατί αυτό είναι κάτι που το κάνει με ευχαρίστηση, αφού και των παλαιότερων πράξεων η ανάμνηση είναι τερπνή και οι προσδοκίες και οι προβλέψεις του για τις μελλοντικές του πράξεις είναι καλές και γι’ αυτό ευχάριστες» (1166a 4, 25-29).

Η φράση «θέλει να περνάει όλο του τον καιρό με τον εαυτό του» δεν πρέπει να ερμηνευτεί ως τάση για απομόνωση ή για αποφυγή των άλλων. Κάτι τέτοιο θα ήταν παράλογο και πλήρως αντιφατικό σ’ ένα φιλοσοφικό κείμενο που εξαίρει τη φιλία και μάλιστα από τον Αριστοτέλη που υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος είναι από τη φύση κοινωνικό ον. (Θα έλεγε κανείς ότι μια τέτοια ερμηνεία θα ισοδυναμούσε με την παραδοχή ότι ο ενάρετος άνθρωπος είναι αντίθετος με τη φύση).

Είναι προφανές ότι ο Αριστοτέλης αναφέρεται στην ψυχική ισορροπία του ενάρετου ανθρώπου, που όχι μόνο είναι σε θέση να συνάψει τις γνησιότερες φιλίες, αλλά ταυτόχρονα έχει τη δυνατότητα να απολαύσει και τις μοναχικές του στιγμές. Η αγάπη για τον εαυτό και η ευχαρίστηση που αντλεί τόσο από τις πράξεις του παρελθόντος, όσο και από αυτές που σχεδιάζει για το μέλλον, τον καθιστά ολοκληρωμένο, ώστε να μπορεί να χαίρεται ακόμα και μόνος. Κι αυτό δεν αφορά τον αποκλεισμό από τους άλλους, αλλά την εκδοχή της ύψιστης ευτυχίας που μπορεί να βιωθεί και ατομικά.

Η καλλιέργεια του πνεύματος, η αυτογνωσία, η ενίσχυση των ενδιαφερόντων (κάθε είδους) προϋποθέτουν τη μοναχικότητα. Όσο απαραίτητο είναι να έχει κανείς γνήσιους φίλους, άλλο τόσο πρέπει να μένει και μόνος. Κι αυτός που ξέρει να τα εξισορροπεί αυτά αντλώντας ευτυχία είναι ο ενάρετος άνθρωπος.

Οι τιποτένιοι δε θα μπορέσουν ποτέ να φτάσουν σ’ αυτά τα ύψη: «Πραγματικά, στους τελείως αχρείους ανθρώπους, στους ανθρώπους των ανόσιων πράξεων, δεν τα συναντούμε σε καμιά περίπτωση τα στοιχεία αυτά – ούτε καν δίνουν οι άνθρωποι αυτοί την εντύπωση ότι τα έχουν. Θα έλεγα ότι και στους γενικά μικρής αξίας ανθρώπους δεν τα συναντούμε· γιατί οι άνθρωποι αυτοί βρίσκονται σε διάσταση με τον ίδιο τους τον εαυτό: άλλα επιθυμούν κι άλλα θέλουν, όπως κάνουν π.χ. οι ακρατείς άνθρωποι: στη θέση αυτών που θεωρούν ότι είναι για τους ίδιους καλά πράγματα, προτιμούν να επιλέγουν τα ευχάριστα, που είναι όμως βλαβερά γι’ αυτούς· άλλοι, πάλι, από δειλία και οκνηρία αποφεύγουν να κάνουν αυτά που θεωρούν ότι είναι τα καλύτερα γι’ αυτούς» (1166b 4, 5-12).

Οι άνθρωποι αυτού του είδους είναι αδύνατο να τρέφουν αυτοεκτίμηση. Όσο κι αν δεν το παραδέχονται ή αν υπερασπίζουν τον εαυτό τους στην περίπτωση που τους κατηγορούν, στο βάθος έχουν επίγνωση των πράξεών τους. Αυτό που μένει είναι να μειώνουν τις προσπάθειες των άλλων, ακριβώς για να κρύψουν τη δική τους αδυναμία. Κι αυτή είναι η απαρχή της κακίας, που έχει να κάνει πρωτίστως με την κακή εικόνα του εαυτού και που, βέβαια, επηρεάζει αρνητικά και τις σχέσεις που θα συναφθούν. Ο πραγματικά άξιος, που με μόχθο πετυχαίνει αυτά που επιθυμεί, συνήθως δεν είναι αρεστός σε τέτοιους ανθρώπους. Οι επιτυχίες του λειτουργούν ως υπενθύμιση της ανεπάρκειάς τους.

Εν τέλει, βιώνουν την αντίληψη του εαυτού με τρόπο συγκρουσιακό κι αυτό τους εμποδίζει να φτάσουν στην ψυχική ισορροπία. Από αυτή την άποψη, η αρετή είναι το μέσο που θα συμφιλιωθεί κανείς με τον εαυτό του. Και η αποδοχή του εαυτού είναι το θεμέλιο για την αποδοχή του άλλου. Ο άνθρωπος που δεν αποδέχεται τον εαυτό του είναι αδύνατο να φτάσει στην ευτυχία. Σε ακραίες περιπτώσεις ενδέχεται να φτάσει κανείς και στο μίσος ενάντια στον εαυτό, δηλαδή στο μίσος ενάντια στην ίδια την ύπαρξη, που μετατρέπει τη ζωή σε μαρτύριο: «Άλλοι, επίσης, που έχουν κάνει πολλές φοβερές πράξεις και έχουν γίνει μισητοί λόγω της κακίας τους, βαριούνται πια τη ζωή τους και καταλήγουν να σκοτώσουν τον ίδιο τους τον εαυτό» (1166b 4, 13-15).

Η αυτοκαταστροφή, όμως, αυτού του είδους αφορά περιπτώσεις πολύ εξεζητημένες. Ο συνηθισμένος αχρείος προτιμά την ποταπότητα. Και την προτιμά, όχι επειδή πράγματι τη θεωρεί προτιμότερη, αλλά επειδή δεν μπορεί να κάνει αλλιώς. Οι αδυναμίες του χαρακτήρα του (τεμπελιά, δειλία, φόβος στην ανάληψη ευθυνών, έλλειψη αυτοπεποίθησης, επίγνωση αδυναμιών που αδυνατεί να αντιπαρέλθει, ανασφάλειες κάθε είδους, επιρρέπεια σε ηδονές που τον αποπροσανατολίζουν κλπ) τον καθιστούν τόσο ανίσχυρο να διεκδικήσει τις πραγματικές του επιθυμίες που τον καθηλώνουν. Κι αυτή είναι η οπτική της πιο συντριπτικής ήττας. Η ανειλικρίνεια, η χυδαία ανταγωνιστικότητα, η κακοήθεια και η ευτέλεια είναι η κατάδειξη του συμπλέγματος της κατωτερότητας που δεν πρέπει με τίποτε να ομολογηθεί.

Γι’ αυτό και δεν αρέσκονται να κάνουν παρέα με τον εαυτό τους. Γιατί την ευθύνη πρέπει να τη ρίχνουν πάντα σε άλλους και πρέπει όλοι να πειστούν γι’ αυτό. Και κυρίως ο εαυτός τους – πράγμα όχι και τόσο εύκολο. Κι αφού δεν πείθουν τον εαυτό, είναι προτιμότερο να τον αποφεύγουν. Οι συναναστροφές κάθε είδους κρίνονται πρωτίστως ανακουφιστικές, καθώς απομακρύνουν το πρόβλημα: «Ψάχνουν, επίσης, οι κακοί άνθρωποι να βρουν συντρόφους για να περνούν μαζί τους τις ώρες και τις μέρες τους και αποφεύγουν να μένουν μόνοι με τον εαυτό τους· ο λόγος είναι ότι, μένοντας μόνοι τους, αναθυμούνται πολλές δυσάρεστες πράξεις τους (ξέροντας την ίδια στιγμή ότι θα κάνουν και άλλες παρόμοιες στο μέλλον), όταν όμως είναι μαζί με άλλους, τις ξεχνούν» (1166b 4, 16-19).

Όμως, αυτού του είδους οι συναναστροφές δεν μπορούν να έχουν καμία ποιότητα. Πρόκειται για φιλίες ευχαρίστησης και μάλιστα στην ευτελέστερη εκδοχή τους. Κατά κανόνα διαρκούν ελάχιστα. Η δυσαρμονία της ψυχής κατά κάποιο τρόπο τους ακρωτηριάζει αποξενώνοντάς τους από τους άλλους, αλλά κυρίως από τον ίδιο τους τον εαυτό: «γιατί στην ψυχή τους γίνεται ένα είδος εμφύλιου πολέμου: το ένα μέρος της ψυχής τους εξαιτίας της κακίας του λυπάται και πονάει που απέχει από κάποια πράγματα, το άλλο, αντίθετα, ευχαριστιέται, και ενώ το ένα τους τραβάει προς τα εδώ, το άλλο τους τραβάει προς τα εκεί, σαν για να τους κομματιάσουν. Και αν είναι αδύνατο ο άνθρωπος να νιώσει την ίδια στιγμή λύπη και χαρά, εν πάση περιπτώσει ύστερα από λίγο λυπάται που ένιωσε ευχαρίστηση, και θα ήθελε τα συγκεκριμένα αυτά πράγματα να μη του είχαν δώσει ευχαρίστηση· γιατί οι μικρής αξίας άνθρωποι είναι γεμάτοι μεταμέλειες» (1166b 4, 21-27).

Η μεταμέλεια εδώ πρέπει να εκληφθεί περισσότερο ως ενοχή απέναντι σε πράξεις που επαναλαμβάνονται χωρίς, όμως, και να θεωρούνται σωστές. Η σημασία της πραγματικής μετάνοιας εμπεριέχει τη δράση για την ανατροπή μιας κατάστασης και οι άνθρωποι αυτοί παραμένουν παθητικοί, κυριολεκτικά έρμαια των αδυναμιών τους. Γι’ αυτό δεν έχουν άλλη επιλογή από την περιχαράκωση. Αλίμονο σ’ αυτόν που θα τολμήσει να τους κάνει κριτική. Δεν υπάρχει περίπτωση να χαρακτηριστεί φίλος, όσο καλές προθέσεις κι αν έχει. Αυτομάτως θα δημιουργηθεί πόλωση. Οι σχέσεις πρέπει να παραμένουν επιφανειακές.

Ο ενάρετος άνθρωπος είναι το ακριβώς αντίθετο: «Τις λύπες του, επίσης, και τις χαρές του ο ενάρετος άνθρωπος τις μοιράζεται κατά κύριο λόγο με τον εαυτό του· γιατί το ίδιο πράγμα είναι γι’ αυτόν πάντοτε δυσάρεστο και το ίδιο πάντοτε ευχάριστο, και όχι τη μια φορά αυτό και την άλλη κάποιο άλλο· γιατί –για να το πούμε έτσι– ο ενάρετος άνθρωπος δεν αισθάνεται ποτέ μεταμέλεια» (1166a 4, 29-32).

Η μεταμέλεια ερμηνεύεται και πάλι ως ενοχή. Ο ενάρετος άνθρωπος ασφαλώς και μετανιώνει, αν κάπου έχει σφάλλει, και διαρκώς μ’ αυτό τον τρόπο βελτιώνει τον εαυτό του. Γι’ αυτό και είναι ενάρετος. Δεν έχει, όμως, λόγο να νιώθει ενοχές. Γιατί και τα λάθη του δεν έχουν πρόθεση. Κι αυτός είναι ο λόγος που τα έχει καλά με τον εαυτό του.

Το συμπέρασμα για τον Αριστοτέλη είναι σαφές: οι σχέσεις με το φίλο είναι σχέσεις με τον ίδιο τον εαυτό: «Επειδή λοιπόν όλα αυτά χαρακτηρίζουν τον ενάρετο άνθρωπο στη σχέση του προς τον ίδιο τον εαυτό του, και επειδή η σχέση του προς το φίλο του είναι σαν τη σχέση του με τον εαυτό του (γιατί ο φίλος είναι ένας άλλος εαυτός μας), γι’ αυτό και η φιλία θεωρείται ότι είναι κάτι από όλα αυτά, και, ακόμη, ότι φίλοι είναι αυτοί που χαρακτηρίζονται από όλα αυτά» (1166a 4, 32-36).

Κι αν κάποιος χρειάζεται περισσότερες διευκρινήσεις, ο Αριστοτέλης θα επαναλάβει γι’ αυτούς που δεν κατέχουν την αρετή: «Αν, επομένως, αυτού του είδους η κατάσταση είναι ένα εξαιρετικά ελεεινό πράγμα, πρέπει να βάζει κανείς όλα του τα δυνατά για να αποφεύγει την κακία και να προσπαθεί να είναι καλός άνθρωπος· γιατί τότε και με τον εαυτό του θα έχει φιλική σχέση και με κάποιον άλλον θα μπορεί να γίνει φίλος» (1166b 4, 29-33).

Αριστοτέλης, Ηθικά Νικομάχεια