Το Δίκαιο στην αρχαϊκή Ελλάδα

Η συνείδηση από όλους τους Έλληνες της κοινής καταγωγής, εθίμων και γλώσσας ενισχύθηκε στην Αρχαϊκή περίοδο. Παράλληλα, ωστόσο, καλλιεργήθηκε και ένα αίσθημα ιδιαίτερης "τοπικής" υπερηφάνειας, που σχετιζόταν με την ανάπτυξη των πόλεων-κρατών. Στην Αθήνα οι κοινωνικές δομές προσδιορίζονται σαφέστερα μεταξύ του 8ου και του 6ου αιώνα π.X. Ο δήμος, μια μορφή κοινωνικής συγκρότησης γνωστή από παλαιότερες εποχές, είναι ο τελευταίος που αποκτά θεσμοθετημένη υπόσταση στα τέλη του 6ου αιώνα π.X. Στη διάρκεια του ίδιου αιώνα γίνεται σαφής διαχωρισμός των τάξεων, ενώ παράλληλα αυξάνει -σε σχέση με το παρελθόν -η κοινωνική κινητικότητα.

Η κωδικοποίηση του δικαίου κατά την Αρχαϊκή περίοδο οφείλεται από τη μια στη χρήση της γραφής και από την άλλη στο όλο και πιεστικότερο αίτημα για ισονομία. Οι παραδόσεις για τους πρώτους νομοθέτες χάνονται στα όρια του θρύλου. Η αθηναϊκή νομοθεσία, ακόμη και μετά την Αρχαϊκή περίοδο, φέρει τη σφραγίδα του Δράκοντα και του Σόλωνα. Στον τελευταίο οφείλεται η συγκρότηση ενός νέου δικαστικού σώματος και ο καταμερισμός αρμοδιοτήτων ανάμεσα στα διάφορα δικαστήρια. Πολλές από τις ρυθμίσεις του, που αφορούσαν τόσο το δημόσιο όσο και το ιδιωτικό δίκαιο, συνέχισαν να ισχύουν και κατά την Κλασική περίοδο.

Παραδόσεις και Νομοθέτες
Σήμερα είναι γενικά αποδεκτό ότι στο α' μισό του 7ου αιώνα π.X. διατυπώθηκε στις ελληνικές πόλεις η ανάγκη για γραπτούς νόμους. Το έργο αυτό πραγματοποιούσε συνήθως κάποιος άρχοντας της πόλης περιβεβλημένος με ιδιαίτερες εξουσίες. Στην Αθήνα της πρώιμης Αρχαϊκής περιόδου, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, το δίκαιο απένειμαν οι άρχοντες κατά τη βούλησή τους. Ο παλαιότερος θεσμός του βασιλιά είχε πια μετατραπεί σε άρχοντα βασιλέα. Ο τελευταίος από τις αρχικές νομοθετικές και δικαστικές του εξουσίες πλέον ασκούσε μόνον όσες σχετίζονταν με την προάσπιση και την εφαρμογή του ιερού δικαίου. Εξαιτίας αυτού μεριμνούσε και για τα εγκλήματα ασέβειας ή ανθρωποκτονίας, δεδομένου ότι ο φόνος θεωρούνταν πάντα ανοσιούργημα, επέσυρε την οργή των θεών και έφερε άγος στην πόλη.

Ένας από τους αρχαιότερους νομοθέτες, για τον οποίο όμως δεν είμαστε βέβαιοι αν υπήρξε πραγματικά ή πρόκειται για μυθικό πρόσωπο, ήταν ο Λυκούργος της Σπάρτης. Η ιδιαιτερότητα της μορφής του συνδέεται με το γεγονός ότι ο ίδιος απαγόρευσε να καταγραφούν οι νόμοι που θέσπισε, αλλά ταυτόχρονα πρόβλεψε και αυστηρή τιμωρία σε όποιον επιχειρούσε να τους αλλάξει. Πράγματι η Σπάρτη δε διέθετε γραπτό δίκαιο, τουλάχιστον ως την Κλασική περίοδο. άλλωστε και η λέξη ρήτρα, όπως αποκαλούνταν ο νόμος στη Σπάρτη, υποδηλώνει τον προφορικό του χαρακτήρα. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι οι παλαιότεροι γραπτοί νόμοι ήταν του Ζάλευκου για τους Επιζεφύριους Λοκρούς και τους χρονολογούσαν συμβατικά γύρω στο 662 π.X. O ίδιος ο Ζάλευκος μάλιστα ισχυριζόταν ότι τους είχε παραλάβει από την Αθηνά. H απόδοση των νόμων σε θεία έμπνευση αποτελούσε κοινό φαινόμενο στους πρώιμους νομοθέτες, δίχως άλλο για να περιβάλουν το έργο τους με τον αναγκαίο σεβασμό και να εξασφαλίσουν την πιστή τήρησή του. Ο Λυκούργος, επίσης, ισχυριζόταν ότι οι νόμοι του προέρχονταν από το μαντείο των Δελφών. Μία ανάλογη παράδοση ήταν διαδεδομένη και στην Κρήτη, όπου η νομοθεσία και η απονομή της δικαιοσύνης σχετίζονταν με τις μυθικές μορφές του Μίνωα και του Ραδάμανθη.
Oι νόμοι του Ζάλευκου, όπως και εκείνοι του Δράκοντα στην Αθήνα, θεωρούνταν πολύ σκληροί. Ορισμένοι μάλιστα όπως ο λεγόμενος lex talionis, αναλογούσαν στο γνωστό "οφθαλμόν αντί οφθαλμού". Ωστόσο, οι πηγές διίστανται ως προς την απόδοσή του στο Ζάλευκο.
Σύμφωνα με τον Διόδωρο, ο παραπάνω νόμος οφείλεται σε έναν άλλο νομοθέτη του 7ου αιώνα π.X., που επίσης καταγόταν από ελληνική αποικία της Δύσης. Πρόκειται για το Χαρώνδα, νομοθέτη της Κατάνης. Σε αυτόν αποδίδονται νόμοι σχετικά με τις εμπορικές συναλλαγές, την υποχρεωτική συμμετοχή των πολιτών στα δικαστικά όργανα, καθώς και για πρώτη φορά η πρόβλεψη ποινικής δίωξης σε περίπτωση ψευδομαρτυρίας. Η διαδικασία αυτή ονομαζόταν επίσκεψις.
Oι περιπτώσεις του Ζάλευκου και του Χαρώνδα αφορούν νομοθεσίες που σχετίζονται με την ίδρυση μίας νέας πόλης. Αλλες παλαιότερες πόλεις ζητούσαν τη βοήθεια ενός νομοθέτη κυρίως όταν αντιμετώπιζαν κοινωνικές εντάσεις. Έτσι ο Πιττακός, γνωστότερος από κατοπινές πηγές ως ένας από τους επτά σοφούς, ορίστηκε αισυμνήτης στη Μυτιλήνη, αξίωμα για το οποίο δεν ξέρουμε πολλά. Στην προκειμένη περίπτωση όμως φαίνεται πως αντιστοιχούσε σε εξουσία τυράννου με διάρκεια δέκα χρόνων. Συχνά ο νομοθέτης έπρεπε να παίξει το ρόλο του μεσολαβητή ανάμεσα σε συγκρουόμενες κοινωνικές τάξεις και αποκαλούνταν καταρτιστήρ ή διαλλάκτης, όπως για παράδειγμα ο Δημώναξ στην Κυρήνη, ο Αρίσταρχος στην Έφεσο και ο Σόλων στην Αθήνα (Ηρόδοτος, Ιστορίαι 4. 161).
Δεν ήταν ωστόσο σπάνιο το φαινόμενο να προτιμάται για νομοθέτης κάποιος ξένος προς την πόλη, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η αμεροληψία. Ο Δημώναξ, για παράδειγμα, καταγόταν από τη Μαντίνεια και ο Αρίσταρχος από την Αθήνα. Αντίστοιχα, κάποιος Ανδρομάδας από το Ρήγιο έγραψε νόμους για μία άγνωστη πόλη της Χαλκιδικής και ο Φιλόλαος από την Κόρινθο νομοθέτησε στη Θήβα. Για το έργο άλλων νομοθετών είναι γνωστά μόνον αποσπασματικά στοιχεία: ο Αριστείδης από την Κέα νομοθέτησε σχετικά με την ευκοσμία των γυναικών, ενώ ο Φείδων από την Κόρινθο και ο Φαλέας από τη Χαλκηδόνα σχετικά με τον αριθμό και την έκταση των κτημάτων.

Δημόσιο Δίκαιο
Στο δημόσιο δίκαιο υπάγονται κυρίως όλες οι ρυθμίσεις σχετικά με τους πολιτειακούς θεσμούς, την κατανομή και την άσκηση της εξουσίας. Οι αρμοδιότητες της Εκκλησίας, η λειτουργία της Βουλής, οι εξουσίες των πρυτάνεων, ο έλεγχος των αρχόντων και των στρατηγών, η σύσταση και η λειτουργία των δικαστηρίων είναι οι σπουδαιότερες από αυτές τις ρυθμίσεις. Ιδιαίτερη σημασία είχαν οι θεσμοί που έλεγχαν τη νομοθετική δραστηριότητα, τα μέτρα προστασίας του νομοθετικού συστήματος και γενικότερα οι δικονομικές ρυθμίσεις. Στην ίδια κατηγορία ανήκαν και θεσμοί όπως ο οστρακισμός και η δοκιμασία.
Οι κατηγορίες που με σύγχρονους όρους θα ονομάζαμε εμπράγματο και ενοχικό δίκαιο εξετάζονται σε συνάφεια με το δημόσιο δίκαιο, από το οποίο εν μέρει εξαρτιόνταν. αλλωστε οι παρεμβάσεις της πόλης ήταν συχνές και δυναμικές. Το ενοχικό δίκαιο περιλαμβάνει εκούσιες και ακούσιες σχέσεις. Τέλος, το λεγόμενο σήμερα ποινικό δίκαιο πέρασε στη διάρκεια της Αρχαϊκής περιόδου από την έννοια της προσωπικής ή οικογενειακής αντεκδίκησης στον έλεγχο της πόλης, η οποία καθόρισε κυρώσεις και ποινές καθώς και τον τρόπο επιβολής του.

 

Ιδιωτικό Δίκαιο
Το αττικό ιδιωτικό δίκαιο στηριζόταν εξ ολοκλήρου στην έννοια του οίκου, ο οποίος αναφέρεται σε έναν απλό και συνάμα εύστοχο ορισμό του ως "ένα σύνολο προσώπων, πραγμάτων και θρησκευτικών συνηθειών". Ο οίκος υπόκειται σε ένα δίκαιο εντελώς ξεχωριστό από εκείνο της πόλης. Ο συνδετικός κρίκος μεταξύ των δύο ήταν ο πολίτης, ο οποίος εκτός από ενεργό μέλος των θεσμών της πόλης ήταν και η κεφαλή του οίκου στον οποίο ανήκε.

Η πόλη, ωστόσο, δεν ήταν αδιάφορη για όσα συνέβαιναν στον οίκο. Αντιμετώπιζε τον επικεφαλής της οικογένειας ως κύριο και διαχειριστή της περιουσίας της, η οποία όμως αποτελούσε ταυτόχρονα και το αντικείμενο συγκυριότητας με τα υπόλοιπα μέλη. Γι' αυτό άλλωστε η πόλη διατηρούσε το δικαίωμα να επεμβαίνει σε περιπτώσεις που το ιδιοκτησιακό καθεστώς διαταρασσόταν, να καθορίζει τις κληρονομικές ρυθμίσεις και να διατηρεί κάποιον έλεγχο στο γάμο και στο διαζύγιο. Στενότερος ήταν ο έλεγχος για την είσοδο με υιοθεσία κάποιου νέου μέλους στον οίκο, αλλά και για τη μεταβίβαση της περιουσίας μέσω διαθήκης ή εξ αδιαθέτου. Ειδικές διατάξεις προέβλεπαν την περίπτωση που ο πολίτης δεν εκπλήρωνε τις υποχρεώσεις του προς τα μέλη του οίκου του. Το μέσο με το οποίο εξασφαλιζόταν η δυνατότητα παρέμβασης ήταν η γραφή κακώσεως, μία μήνυση δηλαδή που μπορούσε να καταθέσει οποιοσδήποτε τρίτος εναντίον του οικογενειάρχη για παραβίαση των δικαιωμάτων των οικείων του. Επιπλέον, η γραφή ασεβείας επέτρεπε να μηνυθεί όποιος δε μεριμνούσε για την τιμωρία φόνου που είχε συμβεί στην οικογένειά του. Καθοριστικής σημασίας για την κατανόηση των ρυθμίσεων του οικογενειακού δικαίου ήταν ο όρος αγχιστεία. Η αγχιστεία περιελάμβανε όλες τις σχέσεις που δημιουργούνταν στα όρια της νόμιμης οικογένειας και προσδιόριζε τη συγγένεια και τους βαθμούς της, πράγμα εξαιρετικά σημαντικό σε πολλές περιπτώσεις όπως είναι η κληρονομιά, η διεκδίκηση επικλήρου και η δίκη φόνου. Περιελάμβανε μέχρι και τα παιδιά των πρώτων εξαδέλφων, δηλαδή και τους συγγενείς πέμπτου βαθμού.

Μαίανδρος - Η λαβή των θεομάχων

Κάποτε στο φως του φεγγαριού ο βασιλιάς της Φθίας ο Πηλέας, είδε μια πανώρια θεά να χορεύει μαζί με τις κόρες των νερών. Ήταν η θεά Θέτιδα, που η προφητεία του Προμηθέα την ανάγκαζε να παντρευτεί θνητό, ώστε να μη γεννηθεί αυτός, που θα ανέτρεπε τον παντοδύναμο Δία!

Το υπέροχο αυτό θέμα απεικονίζεται έξοχα στο εσωτερικό ερυθρόμορφης κύλικας[1] του 500 π.Χ. που τώρα βρίσκεται στο μουσείο του Δυτικού Βερολίνου. Η έξοχη αυτή απεικόνιση παρουσιάζει τον Πηλέα, να αψηφά τα φίδια της θεϊκής μεταμόρφωσης που τον δαγκώνουν παντού, καθώς και το λιοντάρι που ωρύεται γαντζωμένο στην πλάτη του.

Ο Πηλέας νικά τις μεταμορφώσεις της πεντάμορφη θεάς, χρησιμοποιώντας την ιερή "χειρώνιο λαβή", ή «Μαίανδρο» όπως έγινε αργότερα γνωστό, το διάσημο αρχαιοελληνικό σύμβολο της ήττας των θεών!

Τα λεξικά πράγματι επιμένουν στην ανόητη στερεότυπη άποψη, πως Μαίανδρος είναι: «το διακοσμητικό αρχαιοελληνικό σχήμα που υπενθυμίζει τους ελιγμούς του ποταμού της Καρίας Μαίανδρου, όπου πρωτοευρέθη και εκ του οποίου έλαβε το όνομα».

Μπορεί πράγματι να πήρε το όνομα απ’ τον ποταμό πλησίον του οποίου πρωτοευρέθη, αλλά είναι ολότελα ανόητο να πιστεύουμε ότι τα απανταχού της γης ελληνοπρεπή αυτά ευρήματα, απεικονίζουν με πάθος τις χάρες και τους "ελιγμούς" ενός άγνωστου εν πολλοίς ποταμού της Ασιατικής Καρίας.[2]

Σημειώνουμε εδώ, ότι ο συσχετισμός της λαβής αυτής, ή μια χούφτα γαντζωμένη μεσ’ στην άλλη, που σαφώς σχηματίζει το διάσημο ελληνοπρεπές γραμμικό σύμβολο του μαίανδρου, είναι εδώ ολοφάνερος.

Δε βλέπω όμως πουθενά να σχολιάζεται έτσι, αυτός ο ολοφάνερος παραλληλισμός, που τόσο τιμά τον «παγκόσμια γνωστό ελληνικό Μαίανδρο», που απλά είναι γνωστός μόνο, ως ένα πανέμορφο διακοσμητικό γραμμικό εφεύρημα και όχι ως πιθανό ιερό σύμβολο ανύψωσης του ανθρώπου στο βάθρο του ισάξιου αντιπάλου των "θεών".

Η μαιάνδριος ζεύξη των χειρών, είναι εξαίρετος συμβολισμός κάθε ηρωισμού και αξιοσύνης.

Απ’ το πλήθος των αρχαιοελληνικών αγγειογραφιακών αναπαραστάσεων σαφώς διαφαίνεται ότι η λαβή αυτή, η χειρώνιος λαβή ή χειρώνιο πλέγμα ή όπως αλλιώς κι αν αποκαλούσαν την συγκεκριμένη αυτή λαβή στο παρελθόν, αποτελούσε το ιδιαίτερο ίσως και ιεροπρεπές έμβλημα των θεομάχων Ελλήνων ηρώων!

Το μεγαλειώδες σχηματικό σύνθημα ότι και οι θεοί ηττώνται! Ο Μαίανδρος λοιπόν ήταν πιθανότατα η γραφική παράσταση της θεϊκής ήττας, από ψυχωμένους θεομάχους ήρωες!

Την "μαιάνδριο λαβή", όπως δικαίως πλέον θα πρέπει να την αποκαλούμε, τη χρησιμοποιεί κατ’ επανάληψη ο κατ’ εξοχήν θεομάχος Ηρακλής, όπως φαίνεται τονισμένη ξεκάθαρα στην αριστουργηματική αυτή απεικόνιση της πάλης του Ηρακλή με τον Τρίτωνα, σε αγγειογραφία του 550 π.χ. όπου βλέπουμε τον Τρίτωνα να πασχίζει μάταια ν’ ανοίξει μπροστά από το στήθος του, τα κλειδωμένα με την μαιάνδριο λαβή ατσαλένια δάχτυλα του ανίκητου ήρωα!

Την ολοφάνερη σχέση διακοσμητικού μαιάνδρου και μαιάνδριας λαβής μπορεί κανείς εύκολα επίσης να διαπιστώσει στο σύμπλεγμα Πηλέα και Θέτιδας[3] όπου η αξία της εν λόγω λαβής στο κέντρο της παράστασης υπερτονίζεται στεφανωμένη ολόγυρα απ’ τον σχηματοποιημένο πλέον μαιάνδριο συμβολισμό.

Δεν πρέπει επίσης να είναι τυχαίο, ότι πλήθος αγγειογραφιών που υπαινίσσονται θεϊκή ήττα, ή υπέρμετρο ηρωισμό, συχνά στεφανώνονται από μαίανδρο!

Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι δεν είναι καθόλου τυχαία η ευρύτατη διάδοση κατά την αρχαιότητα του παραπάνω μαιανδρικού συμβολισμού. Αποτελούσε ένα διαχρονικό δώρο των μυθολογικών χρόνων, στους κλασικούς και νεότερους χρόνους των μεσογειακών απογόνων του Έλληνα.

Ένα υπέροχο σχηματικό σύνθημα, της υποχρέωσης σε υποχώρηση των εξουσιαστικών "θεών", ιερατείων και θρησκειών.

Αν μάλιστα σωστά υποθέτουμε ότι οι ερωτήσεις και οι ερμηνείες, είναι τα δυο χέρια των σοφών. Τότε η μαιάνδριος πεμπτουσία, δεν είναι άλλη απ' την αδιάσπαστη αλυσίδα ερωτήσεων και ερμηνειών, που αχρηστεύουν τους θεοποιημένους αινιγματοποιούς, μαζί με τα αινίγματά τους!

Μπορεί σαν λαός (αυτό αφορά μόνο τους σημερινούς έλληνες) να πάσχουμε (επειδή κάποιοι έτσι το θέλουν) από βαριά ιστορική αμνησία, δεν υπάρχει όμως κανένας λόγος να αφαιρούμε επίμονα αξία απ’ τους συμβολισμούς των προγόνων μας, επιμένοντας με πάθος σε τυχάρπαστες ερμηνείες που κάποιοι εντελώς αβασάνιστα πρότειναν υποτιμώντας βάναυσα τον εξαίσιο αυτόν ιερό συμβολισμό.

Ο μαίανδρος είναι ένα γραμμικό παράγγελμα των προγόνων μας, για μάχη ενάντια στο αδύνατο! Μια υπέροχη σχηματική υπενθύμιση ότι στα δύο σου "χέρια" κρατάς το μυστικό της ήττας των καταδυναστευτών σου.

Και αν μόνο τα δικά σου "χέρια" δεν επαρκούν, τότε ένωσέ τα με άλλους σ’ ένα αδιάσπαστο αρμονικό σύνολο, ελληνοπρεπούς, μαχητικής, μαιανδρικής αλυσίδας, επιθετικών ερωτήσεων και απομοιθοποιητικών ερμηνειών!

Αυτή είναι και η αποτελεσματικότερη μάχη ενάντια σε κάθε αυθαίρετης εξουσίας!

Ο ιερός μαίανδρος είναι ένα αιώνιο σύμβολο νίκης, που το χαρίζει η ελληνική αρχαιότητα στην πανανθρώπινη ελπίδα της τελικής απελευθέρωσης απ’ τη δουλεία όλων ανεξαιρέτως των αρχαίων και νεότερων "θεών".

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:

1 Κύλιξ ή κύλικας: Ποτήρι ή κρασοπότηρο.

2 Καρία: Αρχαία χώρα της Μ. Ασίας. Ευρίσκετο απέναντι των νησιών Σάμου Ρόδου.

3 Ελληνική Μυθολογία Κακριδή Εκδοτική Αθηνών 3ος τόμ. σελ. 141.

Παγκόσμιος θαυμασμός για την ανωτερότητα της Ελληνικής

Στο έργο «Σύντοµη ιστορία της Ελληνικής Γλώσσης» του διάσηµου γλωσσολόγου Α. Meillet, υποστηρίζεται µε σθένος η ανωτερότητα της Ελληνικής έναντι των άλλων γλωσσών.

Ο σπουδαίος Γάλλος συγγραφέας Ζακ Λακαρριέρ είχε δηλώσει:
«Στην Ελληνική υπάρχει ένας ίλιγγος λέξεων, διότι µόνο αυτή εξερεύνησε, κατέγραψε και ανέλυσε τις ενδότατες διαδικασίες της οµιλίας και της γλώσσης, όσο καµία άλλη γλώσσα.»

Ο μεγάλος Γάλλος διαφωτιστής Βολτέρος είχε πει «Είθε η Ελληνική γλώσσα να γίνει κοινή όλων των λαών.»

Ο Γάλλος καθηγητής του Πανεπιστημίου της Σορβόνης Κάρολος Φωριέλ είπε: «Η Ελληνική έχει ομοιογένεια σαν την Γερμανική, είναι όμως πιο πλούσια από αυτήν. Έχει την σαφήνεια της Γαλλικής, έχει όμως μεγαλύτερη ακριβολογία. Είναι πιο ευλύγιστη από την Ιταλική και πολύ πιο αρμονική από την Ισπανική. Έχει δηλαδή ότι χρειάζεται για να θεωρηθεί η ωραιότερη γλώσσα της Ευρώπης.»

Η Μαριάννα Μακ Ντόναλντ, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας και επικεφαλής του TLG δήλωσε «Η γνώση της Ελληνικής είναι απαραίτητο θεμέλιο υψηλής πολιτιστικής καλλιέργειας.»

Theodore F. Brunner (Ιδρυτής του TLG και διευθυντής του µέχρι το 1997)
«Σε όποιον απορεί γιατί ξοδεύτηκαν τόσα εκατοµµύρια δολάρια για την αποθησαύριση των λέξεων της Ελληνικής, απαντούµε: Μα πρόκειται για την γλώσσα των προγόνων µας και η επαφή µε αυτούς θα ßελτιώσει τον πολιτισµό µας.»

Η τυφλή Αμερικανίδα συγγραφέας Έλεν Κέλλερ είχε πει «Αν το βιολί είναι το τελειότερο μουσικό όργανο, τότε η Ελληνική γλώσσα είναι το βιολί του ανθρώπινου στοχασμού.»

Ιωάννης Γκαίτε (Ο μεγαλύτερος ποιητής της Γερμανίας, 1749-1832)
«Άκουσα στον Άγιο Πέτρο της Ρώµης το Ευαγγέλιο σε όλες τις γλώσσες. Η Ελληνική αντήχησε άστρο λαµπερό µέσα στη νύχτα.»
Διάλογος του Γκαίτε µε τους µαθητές του:
-Δάσκαλε τι να διαßάσουµε για να γίνουµε σοφοί όπως εσύ;
-Τους Έλληνες κλασικούς.
-Και όταν τελειώσουµε τους Έλληνες κλασικούς τι να διαßάσουµε;
-Πάλι τους Έλληνες κλασικούς.

Μάρκος Τύλλιος Κικέρων (Ο επιφανέστερος άνδρας της αρχαίας Ρώµης, 106-43 π.Χ.)
«Εάν οι θεοί µιλούν, τότε σίγουρα χρησιµοποιούν τη γλώσσα των Ελλήνων.»

Χάµφρι Κίτο (Άγγλος καθηγητής στο πανεπιστήµιο του Μπρίστολ, 1968)
«Είναι στη φύση της Ελληνικής γλώσσας να είναι καθαρή, ακριßής και περίπλοκη. Η ασάφεια και η έλλειψη άµεσης ενοράσεως που χαρακτηρίζει µερικές φορές τα Αγγλικά και τα Γερµανικά, είναι εντελώς ξένες προς την Ελληνική γλώσσα.»

Ιρίνα Κοßάλεßα (Σύγχρονη Ρωσίδα καθηγήτρια στο πανεπιστήµιο Λοµονόσοφ, 1995)
«Η Ελληνική γλώσσα είναι όµορφη σαν τον ουρανό µε τα άστρα.»

R.H. Robins (Σύγχρονος Άγγλος γλωσσολόγος, καθηγητής στο πανεπιστήµιου του Λονδίνου)
«Φυσικά δεν είναι µόνο στη γλωσσολογία όπου οι Έλληνες υπήρξαν πρωτοπόροι για την Ευρώπη. Στο σύνολό της η πνευµατική ζωή της Ευρώπης ανάγεται στο έργο των Ελλήνων στοχαστών. Ακόµα και σήµερα επιστρέφουµε αδιάκοπα στην Ελληνική κληρονοµιά για να ßρούµε ερεθίσµατα και ενθάρρυνση.»

Φρειδερίκος Σαγκρέδο (Βάσκος καθηγητής γλωσσολογίας – Πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδηµίας της Βασκονίας)
«Η Ελληνική γλώσσα είναι η καλύτερη κληρονοµιά που έχει στη διάθεσή του ο άνθρωπος για την ανέλιξη του εγκεφάλου του. Απέναντι στην Ελληνική όλες, και επιµένω όλες οι γλώσσες είναι ανεπαρκείς.»
«Η αρχαία Ελληνική γλώσσα πρέπει να γίνει η δεύτερη γλώσσα όλων των Ευρωπαίων, ειδικά των καλλιεργηµένων ατόµων.»
«Η Ελληνική γλώσσα είναι από ουσία θεϊκή.»

Ερρίκος Σλίµαν (Διάσηµος ερασιτέχνης αρχαιολόγος, 1822-1890)
«Επιθυµούσα πάντα µε πάθος να µάθω Ελληνικά. Δεν το είχα κάνει γιατί φοßόµουν πως η ßαθειά γοητεία αυτής της υπέροχης γλώσσας θα µε απορροφούσε τόσο πολύ που θα µε αποµάκρυνε από τις άλλες µου δραστηριότητες.» (Ο Σλίµαν µίλαγε άψογα 18 γλώσσες. Για 2 χρόνια δεν έκανε τίποτα άλλο από το να µελετάει τα 2 έπη του Οµήρου).

Γεώργιος Μπερνάρ Σο (Μεγάλος Ιρλανδός θεατρικός συγγραφέας, 1856-1950) «Αν στη ßιßλιοθήκη του σπιτιού σας δεν έχετε τα έργα των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, τότε µένετε σε ένα σπίτι δίχως φως.»

Τζέιµς Τζόις (Διάσηµος Ιρλανδός συγγραφέας, 1882-1941)
«Σχεδόν φοßάµαι να αγγίξω την Οδύσσεια, τόσο καταπιεστικά αφόρητη είναι η οµορφιά.»

Ίµπν Χαλντούν (Ο µεγαλύτερος Άραßας ιστορικός)
«Πού είναι η γραµµατεία των Ασσυρίων, των Χαλδαίων, των Αιγυπτίων; Όλη η ανθρωπότητα έχει κληρονοµήσει την γραµµατεία των Ελλήνων µόνον.»

Will Durant (Αµερικανός ιστορικός και φιλόσοφος, καθηγητής του Πανεπιστηµίου της Columbia)
«Το αλφάßητον µας προήλθε εξ Ελλάδος δια της Κύµης και της Ρώµης. Η Γλώσσα µας ßρίθει Ελληνικών λέξεων. Η επιστήµη µας σφυρηλάτησε µίαν διεθνή γλώσσα διά των Ελληνικών όρων. Η γραµµατική µας και η ρητορική µας, ακόµα και η στίξης και η διαίρεσης εις παραγράφους… είναι Ελληνικές εφευρέσεις. Τα λογοτεχνικά µας είδη είναι Ελληνικά – το λυρικόν, η ωδή, το ειδύλλιον, το µυθιστόρηµα, η πραγµατεία, η προσφώνησις, η ßιογραφία, η ιστορία και προ πάντων το όραµα. Και όλες σχεδόν αυτές οι λέξεις είναι Ελληνικές.»

Ζακλίν Ντε Ροµιγί (Σύγχρονη Γαλλίδα Ακαδηµαϊκός και συγγραφεύς)
«Η αρχαία Ελλάδα µας προσφέρει µια γλώσσα, για την οποία θα πω ότι είναι οικουµενική.»
«Όλος ο κόσµος πρέπει να µάθει Ελληνικά, επειδή η Ελληνική γλώσσα µας ßοηθάει πρώτα από όλα να καταλάßουµε την δική µας γλώσσα.»

Μπρούνο Σνελ (Διαπρεπής καθηγητής του Πανεπιστηµίου του Αµßούργου)
«Η Ελληνική γλώσσα είναι το παρελθόν των Ευρωπαίων.»

Φραγκίσκος Λιγκόρα (Σύγχρονος Ιταλός καθηγητής Πανεπιστηµίου και Πρόεδρος της Διεθνούς Ακαδηµίας προς διάδοσιν του πολιτισµού)
«Έλληνες να είστε περήφανοι που µιλάτε την Ελληνική γλώσσα ζωντανή και µητέρα όλων των άλλων γλωσσών. Μην την παραµελείτε, αφού αυτή είναι ένα από τα λίγα αγαθά που µας έχουν αποµείνει και ταυτόχρονα το διαßατήριό σας για τον παγκόσµιο πολιτισµό.»

Ο. Βαντρούσκα (Καθηγητής Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήµιο της Βιέννης)
«Για έναν Ιάπωνα ή Τούρκο, όλες οι Ευρωπαϊκές γλώσσες δεν φαίνονται ως ξεχωριστές, αλλά ως διάλεκτοι µιας και της αυτής γλώσσας, της Ελληνικής.»

Peter Jones (Διδάκτωρ – καθηγητής του Πανεπιστηµίου της Οξφόρδης ο οποίος συνέταξε µαθήµατα αρχαίων Ελληνικών προς το αναγνωστικό κοινό, για δηµοσίευση στην εφηµερίδα «Daily Telegraph»)
«Οι Έλληνες της Αθήνας του 5ου και του 4ου αιώνος είχαν φθάσει την γλώσσα σε τέτοιο σηµείο, ώστε µε αυτήν να εξερευνούν ιδέες όπως η δηµοκρατία και οι απαρχές του σύµπαντος, έννοιες όπως το θείο και το δίκαιο. Είναι µιά θαυµάσια και εξαιρετική γλώσσα.»

Ντε Γρόοτ (Ολλανδός καθηγητής Οµηρικών κειµένων στο πανεπιστήµιο του Μοντρεάλ)
«Η Ελληνική γλώσσα έχει συνέχεια και σε µαθαίνει να είσαι αδέσποτος και να έχεις µιά δόξα, δηλαδή µιά γνώµη. Στην γλώσσα αυτή δεν υπάρχει ορθοδοξία. Έτσι ακόµη και αν το εκπαιδευτικό σύστηµα θέλει ανθρώπους νοµοταγείς – σε ένα καλούπι – το πνεύµα των αρχαίων κειµένων και η γλώσσα σε µαθαίνουν να είσαι αφεντικό.»

Gilbert Murray (Καθηγητής του Πανεπιστηµίου της Οξφόρδης)
«Η Ελληνική είναι η τελειότερη γλώσσα. Συχνά διαπιστώνει κανείς ότι µιά σκέψη µπορεί να διατυπωθεί µε άνεση και χάρη στην Ελληνική, ενώ γίνεται δύσκολη και ßαρειά στην Λατινική, Αγγλική, Γαλλική ή Γερµανική. Είναι η τελειότερη γλώσσα, επειδή εκφράζει τις σκέψεις τελειοτέρων ανθρώπων.»

Max Von Laye (Βραßείον Νόµπελ Φυσικής)
«Οφείλω χάριτας στην θεία πρόνοια, διότι ευδόκησε να διδαχθώ τα αρχαία Ελληνικά, που µε ßοήθησαν να διεισδύσω ßαθύτερα στο νόηµα των θετικών επιστηµών.»

E, Norden (Μεγάλος Γερµανός φιλόλογος)
«Εκτός από την Κινεζική και την Ιαπωνική, όλες οι άλλες γλώσσες διαµορφώθηκαν κάτω από την επίδραση της Ελληνικής, από την οποία πήραν, εκτός από πλήθος λέξεων, τους κανόνες και την γραµµατική.»

Martin Heidegger (Γερµανός φιλόσοφος, απο τους κυριότερους εκπροσώπους του υπαρξισµού του 20ου αιώνος)
«Η αρχαία Ελληνική γλώσσα ανήκει στα πρότυπα, µέσα από τα οποία προßάλλουν οι πνευµατικές δυνάµεις της δηµιουργικής µεγαλοφυΐας, διότι αναφορικά προς τις δυνατότητες που παρέχει στην σκέψη, είναι η πιό ισχυρή και συνάµα η πιό πνευµατώδης από όλες τις γλώσσες του κόσµου.»

David Crystal (Γνωστός Άγγλος καθηγητής, συγγραφεύς της εγκυκλοπαίδειας του Cambridge για την Αγγλική)
«Είναι εκπληκτικό να ßλέπεις πόσο στηριζόµαστε ακόµη στην Ελληνική, για να µιλήσουµε για οντότητες και γεγονότα που ßρίσκονται στην καρδιά της σύγχρονης ζωής.»

Μάικλ Βέντρις (Ο άνθρωπος που αποκρυπτογράφησε την Γραµµική γραφή Β’)
«Η αρχαία Ελληνική Γλώσσα ήταν και είναι ανωτέρα όλων των παλαιοτέρων και νεοτέρων γλωσσών.»

R.H. Robins (Γλωσσολόγος και συγγραφεύς)
«Ο Ελληνικός θρίαµßος στον πνευµατικό πολιτισµό είναι ότι έδωσε τόσα πολλά σε τόσους πολλούς τοµείς [...]. Τα επιτεύγµατά τους στον τοµέα της γλωσσολογίας όπου ήταν εξαιρετικά δυνατοί, δηλαδή στην θεωρία της γραµµατικής και στην γραµµατική περιγραφή της γλώσσας, είναι τόσο ισχυρά, ώστε να αξίζει να µελετηθούν και να αντέχουν στην κριτική. Επίσης είναι τέτοια που να εµπνέουν την ευγνωµοσύνη και τον θαυµασµό µας.»

Luis José Navarro (Αντιπρόεδρος στο εκπαιδευτικό πρόγραµµα «Ευρωκλάσσικα» της Ε.Ε.)
«Η Ελληνική γλώσσα για µένα είναι σαν κοσµογονία. Δεν είναι απλώς µιά γλώσσα…»

Juan Jose Puhana Arza (Βάσκος Ελληνιστής και πολιτικός)
«Οφείλουµε να διακηρύξουµε ότι δεν έχει υπάρξει στον κόσµο µία γλώσσα η οποία να δύναται να συγκριθεί µε την κλασσική Ελληνική.»

Ζακ Λανγκ (Γάλλος Υπουργός Παιδείας)
«Η Ελληνική γλώσσα είναι µία γλώσσα η οποία διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά, όλες τις προϋποθέσεις µιας γλώσσης διεθνούς… εγγίζει αυτές τις ίδιες τις απαρχές του πολιτισµού… η οποία όχι µόνον δεν υπήρξε ξένη προς ουδεµία από τις µεγάλες εκδηλώσεις του ανθρωπίνου πνεύµατος, στην θρησκεία, στην πολιτική, στα γράµµατα, στις τέχνες, στις επιστήµες, αλλά υπήρξε και το πρώτο εργαλείο, – προς ανίχνευση όλων αυτών – τρόπον τινά η µήτρα… Γλώσσα λογική και συγχρόνως ευφωνική, ανάµεσα σε όλες τις άλλες…»

ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΕΤYΜΟΛΟΓΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΟΥ  BLOG!

ΣΑΥΛΟΣ (ΠΑΥΛΟΣ)

Μάρτυρας φονικού – Χριστιανός άγιος αποδημεί προς μια εκπληκτική αρχή "καὶ ἐκβαλόντες ἔξω τῆς πόλεως ἐλιθοβόλουν. καὶ οἱ μάρτυρες ἀπέθεντο τὰ ἱμάτια αὐτῶν παρὰ τοὺς πόδας νεανίου καλουμένου Σαύλου, 59 καὶ ἐλιθοβόλουν τὸν Στέφανον, ἐπικαλούμενον καὶ λέγοντα· Κύριε Ἰησοῦ, δέξαι τὸ πνεῦμά μου. 60 θεὶς δὲ τὰ γόνατα ἔκραξε φωνῇ μεγάλῃ· Κύριε, μὴ στήσῃς αὐτοῖς τὴν ἁμαρτίαν ταύτην. καὶ τοῦτο εἰπὼν ἐκοιμήθη. Σαῦλος δὲ ἦν συνευδοκῶν τῇ ἀναιρέσει αὐτοῦ. 1 Ἐγένετο δὲ ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ διωγμὸς μέγας ἐπὶ τὴν ἐκκλησίαν τὴν ἐν Ἱεροσολύμοις· πάντες δὲ διεσπάρησαν κατὰ τὰς χώρας τῆς Ἰουδαίας καὶ Σαμαρείας, πλὴν τῶν ἀποστόλων." – Πράξεις 7.58,8.1. " ὃ καὶ ἐποίησα ἐν Ἱεροσολύμοις, καὶ πολλοὺς τῶν ἁγίων ἐγὼ ἐν φυλακαῖς κατέκλεισα τὴν παρὰ τῶν ἀρχιερέων ἐξουσίαν λαβών, ἀναιρουμένων τε αὐτῶν κατήνεγκα ψῆφον, 11 καὶ κατὰ πάσας τὰς συναγωγὰς πολλάκις τιμωρῶν αὐτοὺς ἠνάγκαζον βλασφημεῖν, περισσῶς τε ἐμμαινόμενος αὐτοῖς ἐδίωκον ἕως καὶ εἰς τὰς ἔξω πόλεις." – Πράξεις 26.10,11. Μάντεψε με τι είδους φανατικό είχαμε να κάνουμε.. Ο Επηρμένος Ὑμῖν γὰρ λέγω τοῖς ἔθνεσιν· ἐφ' ὅσον μὲν οὖν εἰμι ἐγὼ ἀπόστολος, τὴν διακονίαν μου δοξάζω,.. 10 χάριτι δὲ Θεοῦ εἰμι ὅ εἰμι· καὶ ἡ χάρις αὐτοῦ ἡ εἰς ἐμὲ οὐ κενὴ ἐγενήθη, ἀλλὰ περισσότερον αὐτῶν πάντων ἐκοπίασα, οὐκ ἐγὼ δὲ, ἀλλ' ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ ἡ σὺν ἐμοί,… 10 ἔστιν ἀλήθεια Χριστοῦ ἐν ἐμοὶ ὅτι ἡ καύχησις αὕτη οὐ φραγήσεται εἰς ἐμὲ ἐν τοῖς κλίμασι τῆς Ἀχαΐας….διὸ εὐδοκῶ ἐν ἀσθενείαις, ἐν ὕβρεσιν, ἐν ἀνάγκαις, ἐν διωγμοῖς, ἐν στενοχωρίαις, ὑπὲρ Χριστοῦ· ὅταν γὰρ ἀσθενῶ, τότε δυνατός εἰμι.' – Ρωμαίους 11.13; 1 Κορινθίους 15.10; 2 Κορινθίους 11.10; 2 Κορινθίους 12.11. Οι επιστολές του Παύλου είναι πλημμυρισμένες από αναφορές προς τον ίδιο και οι μισές χρήσεις της λέξης «απόστολος» αναφέρονται στον εαυτό του. Προσωρινή τύφλωση Ο Ιησούς λέει Τζάα " ἐν δὲ τῷ πορεύεσθαι ἐγένετο αὐτὸν ἐγγίζειν τῇ Δαμασκῷ, καὶ ἐξαίφνης περιήστραψεν αὐτὸν φῶς ἀπὸ τοῦ οὐρανοῦ, 4 καὶ πεσὼν ἐπὶ τὴν γῆν ἤκουσε φωνὴν λέγουσαν αὐτῷ· Σαοὺλ Σαούλ, τί με διώκεις; – Πράξεις 9.3,4. Ήχος και φώς Εν προκειμένω ουδεμία αντίφαση Σκεφτείτε πάνω σ’ αυτό προσεκτικά: Ποιος είναι στο φώς, ποιος ακούει, ποιος βλέπει και ποιός ψεύδεται; 3 ἐν δὲ τῷ πορεύεσθαι ἐγένετο αὐτὸν ἐγγίζειν τῇ Δαμασκῷ, καὶ ἐξαίφνης περιήστραψεν αὐτὸν φῶς ἀπὸ τοῦ οὐρανοῦ, 4 καὶ πεσὼν ἐπὶ τὴν γῆν ἤκουσε φωνὴν λέγουσαν αὐτῷ· Σαοὺλ Σαούλ, τί με διώκεις; – Πράξεις 9.3,4. 7 οἱ δὲ ἄνδρες οἱ συνοδεύοντες αὐτῷ εἱστήκεισαν ἐνεοί, ἀκούοντες μὲν τῆς φωνῆς, μηδένα δὲ θεωροῦντες – Πράξεις 9.7. 9 οἱ δὲ σὺν ἐμοὶ ὄντες τὸ μὲν φῶς ἐθεάσαντο καὶ ἔμφοβοι ἐγένοντο, τὴν δὲ φωνὴν οὐκ ἤκουσαν τοῦ λαλοῦντός μοι. – Πράξεις 22:9 13 ἡμέρας μέσης κατὰ τὴν ὁδὸν εἶδον, βασιλεῦ, οὐρανόθεν ὑπὲρ τὴν λαμπρότητα τοῦ ἡλίου περιλάμψαν με φῶς καὶ τοὺς σὺν ἐμοὶ πορευομένους· 14 πάντων δὲ καταπεσόντων ἡμῶν εἰς τὴν γῆν ἤκουσα φωνὴν λαλοῦσαν πρός με καὶ λέγουσαν τῇ Ἑβραΐδι διαλέκτῳ, Σαοὺλ Σαούλ, τί με διώκεις; σκληρόν σοι πρὸς κέντρα λακτίζειν. – Πράξεις 26.13,14 Καθόμαστε άνετα; Ο Παύλος δέχεται μια τεμπέλικη βόλτα πάνω από τα τείχη. Η Δαμασκός, βεβαίως, διατηρούσε ένα απόθεμα από καλάθια διαστάσεων ανδρός, που τα φυλούσε για γρήγορες αποδράσεις. Η πύλη του Κισάν της αρχαίας Δαμασκού (σήμερα Ελληνορθόδοξο παρεκκλήσι) διεκδικεί την νυκτερινή βόλτα του Παύλου. (Πράξεις 9,25, 2 Κορινθίους 11.23) Ποια θα ήταν η επιλογή σας- καλάθι ή απλά ένα σχοινί; Βάκχες Ευριπίδου -4ος αιώνας Πράξεις Αποστόλων +4ος αιώνας Διόνυσος θύοιμ᾽ ἂν αὐτῷ μᾶλλον ἢ θυμούμενος πρὸς κέντρα λακτίζοιμι θνητὸς ὢν θεῷ 14 πάντων τε καταπεσόντων ημων εις την γην ηκουσα φωνην λέγουσαν πρός με τη Εβραϊδι διαλέκτω, Σαουλ Σαούλ, τί με διώκεις; σκληρόν σοι προς κέντρα λακτίζειν. 15 εγω δε ειπα, Τίς ει, κύριε; ο δε κύριος ειπεν, Εγώ ειμι Ιησους ον συ διώκεις. Ο Αγγελικός Παύλος Δεν γνωρίζουμε τίποτε για την εμφάνιση του Παύλου, τίποτε περισσότερα από αυτά που γνωρίζουμε για τον ίδιο τον θεάνθρωπο. Αλλά τα απόκρυφα εμφανίζονται για να διασώσουν τα παρακάτω: «Μάλλον μικροκαμωμένος, φαλακρός, στραβοπόδης, σμιχτοφρύδης με μια μεγάλη, κόκκινη και μάλλον γαμψή μύτη.» -Ονησιφόρος, Πράξεις του Παύλου και της Θέκλας (2ος αιώνας). Το κείμενο συνεχίζει λέγοντας ότι ο Παύλος με τι σειρά του είχε την εμφάνιση με πρόσωπο ανδρός και «αγγέλου». 10 ὅτι αἱ μὲν ἐπιστολαί, φησί, βαρεῖαι καὶ ἰσχυραί, ἡ δὲ παρουσία τοῦ σώματος ἀσθενὴς καὶ ὁ λόγος ἐξουθενημένος. – 2 Κορινθίους 10.10..   Το σπίτι της Μαρίας. Πετάχτηκε ο Παύλος για ‘κανα καφέ; Το σπίτι της Ευλογημένης Παρθένας. Έφεσος. Κτισμένο από τα ίδια τα χέρια του Απόστολου Ιωάννη. Κερδίζει προσκυνηματικά λάφυρα για αιώνες. Αλλά εάν ήταν πράγματι γνήσιο γιατί ο Παύλος δεν αφιέρωσε μια επίσκεψη στην ευλογημένη μητέρα του Κυρίου του; Και γιατί δεν συνάντησε τυχαία τον φύλακά της, το Ευαγγελιστή Άγιο Ιωάννη, ο οποίος καθώς μας λένε έζησε μέχρις «μια πολύ μεγάλη ηλικία»;

Ο Σαύλος της Ταρσού-ένας αυτόπτης του Ιησού? Πληροφορούμαστε από τις Πράξεις ότι η αρχική ιδιότητα του Αγίου Παύλου ήταν αυτή του «Σαύλου, του διώκτη των Χριστιανών». Ακόμη κι αν ο Σαύλος ήταν πράγματι ζηλωτής του Ορθόδοξου Ιουδαϊσμού την περίοδο του λιθοβολισμού του Στεφάνου, (Πράξεις 7,58-8,3), και αναδείχθηκε ως ο αρχιδιώκτης των Χριστιανών, δεν μπορούμε να μην αναρωτηθούμε που ήταν ο Σαύλος, λίγο νωρίτερα, όταν ό φερόμενος ριζοσπάστης ραβίνος ονομαζόμενος Ιησούς ξεσήκωνε πόλεις και χωριά; Ο ρόλος του θρησκευτικού αστυνόμου στον Παύλο δεν φαίνεται να αφυπνίσθηκε μέχρι τις παραμονές του θανάτου του θεανθρώπου. Αυτή καθ’ αυτή η διαπίστωση οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η εμφάνιση του Ιησού από την Ναζαρέτ δεν ήταν κάτι ιδιαίτερα εντυπωσιακό. Εν πάση περιπτώσει, ο Σαύλος ήταν σύγχρονος και συντοπίτης του Ιησού, μεγάλωσε στα Ιεροσόλυμα (στα πόδια του Γαμαλιήλ- Πράξεις 22,3) την ίδια ακριβώς περίοδο που ο θεάνθρωπος ανέτρεπε τους πάγκους των εμπόρων στον περίβολο του ναού και γενικά προκαλούσε Φαρισαίους και Σαδδουκαίους . Κι αν τα πράγματα ήταν έτσι δεν θα διέσχιζε ο Σαύλος , αυτός ο νεαρός θερμοκέφαλος θρήσκος, τα πλήθη για να στριμώξει με ερωτήσεις, να αποδοκιμάσει και να επιτεθεί στον ίδιο τον Ναζωραίο; Δεν θάταν ένας ενθουσιώδης μάρτυς κατηγορίας για βλασφημία του Ιησού ενώπιον του Συνεδρίου; Και επι τέλους που ήταν κατά την «εβδομάδα των παθών» ; Σίγουρα στα Ιεροσόλυμα μαζί με άλλους ζηλωτές γιορτάζοντας την ιερότερη των εορτών. Και παρόλα αυτά στα γραπτά του δεν αναφέρει λέξη για την σταύρωση… Ο Παύλος, ένας ακόμη «αυτόπτης Μάρτυρας του Ιησού», που δεν είδε ούτε άκουσε τίποτε! Δύο Παύλοι- Μια ψευδαίσθηση Ο πρωτοπόρος Χριστιανός ιεραπόστολος, ο Άγιος Παύλος, δεν εμφανίζεται σε καμιά μη θρησκευτική ιστοριογραφία του αιώνα του (ούτε στον Τάκιτο, ούτε στον Πλίνιο, ούτε τον Ιώσηπο, κλπ). Παρότι , όπως τουλάχιστον διηγούνται, συμμετείχε σε συνοδείες επαρχιακών κυβερνητών και είχε ακροάσεις μπροστά σε βασιλιάδες και αυτοκράτορες, γεγονότα που δεν θεωρήθηκαν άξια να καταγραφούν σε κανένα κείμενο. Η δημοφιλής εικόνα του αγίου διαμορφώνεται ξεχωριστά από δύο πηγές: το Βιβλίο των Πράξεων και τις Επιστολές που φέρουν το όνομά του. Κατά περίεργο τρόπο οι δύο πήγες περιγράφουν δύο ριζικά αντίθετα άτομα και παρέχουν δύο ευρύτατα αποκλίνοντα ιστορικά. Οι μελετητές της Βίβλου αν και υπερβολικά οικείοι με τον γρίφο αυτών των δύο ασύμβατων αφηγήσεων, μιας σταχυολογημένης από τις επιστολές και μίας καταγεγραμμένης στις Πράξεις, αρκούνται απλώς στο να αποδεχθούν ένα «ιερό μυστήριο». Μακριά απ’ αυτούς το ενδεχόμενο ο όλος μύθος να είναι ένα έργο ευσεβούς λογοτεχνίας. Οι πράξεις Ο Παύλος των Πράξεων είναι ένας ομαδικός παίκτης. Ο προσηλυτισμός του στον δρόμο για την Δαμασκό είναι τόσο σημαντικός που επαναλαμβάνεται τρεις φορές. Από το προηγούμενο καθεστώς πλάνης (ως «Σαύλος», ο διώκτης Εβραίος Ζηλωτής) μεταφέρθηκε στην στοργική αγκαλιά της νεογέννητης τότε εκκλησιάς. Τώρα ως μέλος των Αδελφών («με τους ερχόμενους και αποχωρούντες από τα Ιεροσόλυμα»-9,28), αυτός «διοικείται» από τους πρεσβύτερους. Μαθητές «τον παίρνουν» από την Δαμασκό (9,25) και ο Βαρνάβας τον «μεταφέρει» στους απόστολους (9,27). Αυτοί τον «μετέφεραν» στην Καισάρεια και μετά «τον έστειλαν» στην Ταρσό. Ο Βαρνάβας «έφερε» τον Παύλο στην Αντιόχια (11.30) και μετά «στάλθηκε» μαζί του στα Ιεροσόλυμα με ανακούφιση του λιμού– (όπως φαίνεται, μια επίσκεψη στα Ιεροσόλυμα εντελώς άγνωστη στον ίδιο τον Παύλο). Προφανώς οι Αδελφοί «έστειλαν» τον Παύλο στο πρώτο ιεραποστολικό του ταξίδι (13.4). Ως ιεραπόστολος, ο Παύλος απεικονίζεται με ακρίβεια στο παρακάτω μήνυμα: « Και καθώς διέσχιζαν τις πόλεις διέδιδαν τον λόγο του Θεού για να τον τηρήσουν χειροτονήθηκαν από τους αποστόλους και τους πρεσβύτερους που ήσαν στα Ιεροσόλυμα. Και έτσι ιδρύθηκαν οι εκκλησίες.» Από την Θεσσαλονίκη, ο Παύλος «φυγαδεύτηκε» από τους αδελφούς στην Βέροια. (17.10). Επίσης «φυγαδεύτηκε» μέσω θαλάσσης και «μεταφέρθηκε» στην Αθήνα. (17.14,15). Στις Κεχριές, ο Παύλος εξακολουθεί να δίνει Ιουδαϊκό όρκο και σώζει το κεφάλι του! (18.18). Παρότι το όνομά του αναφέρεται στις πράξεις 177 φορές, το «Παύλος» δεν συνταιριάζεται ποτέ με το τιμητικό «Απόστολος». Οι σχολαστικότατες Πράξεις καταλήγουν στο να του απονέμουν τον τίτλο στο 14.4 όπου το όνομά του διαδέχεται τον Βαρνάβα και χρησιμοποιείται πληθυντικός. Σε κάθε άλλη περίπτωση, ο Παύλος είναι μια οντότητα αρκετά ξεχωριστή, και υπαινικτικά υποδεέστερη από τους απόστολους. Η προσβολή είναι έντονη, δεδομένου ότι οι Πράξεις υποτίθεται ότι γράφτηκαν από τον Λουκά, σύντροφο και θαυμαστή του Παύλου. Επιστολές Σε ισχυρή αντίθεση, ο Παύλος των επιστολών είναι πομπωδώς αυτόνομος, δεν εκπροσωπεί κανέναν πλην του εαυτού του και δεν βρίσκεται κάτω από οποιαδήποτε καθοδήγηση. Σίγουρος για την αξία του ο Παύλος, σ’ όλες τις επιστολές επικεντρώνεται στο ότι αυτός είναι απόστολος και ότι ανακήρυξή του εκπορεύεται ευθέως από το θείο. Η «απόδειξη» των προηγούμενων είναι η δική του ιεραποστολική επιτυχία (βλ. 2 Κορινθίους 2,3) – ένα επιχείρημα αμφίβολης αξίας χρησιμοποιούμενο μέχρι σήμερα από την εκκλησία. Κοίτα την επιτυχία μας. Δεν μπορεί παρά να έχουμε δίκαιο! Ο Παύλος ποτέ δεν αναφέρεται στην μεταστροφή του στον «Δρόμο προς την Δαμασκό» ούτε και σε καταγωγή του από την Ταρσό (Ο Ιερώνυμος πληροφορεί ότι ο Παύλος ήταν από την Γαλιλαία!). Δεν αναφέρεται στην Κύπρο και την μάχη εναντίων των αντιπάλων μάγων, ούτε κάνει καμιά αναφορά στην έδικτο του Ιακώβου για τις διατροφικές απαγορεύσεις και προγαμιαίες σχέσεις. Ο Παύλος παρουσιάζεται σα να μη χρωστά τίποτε σε κανέναν. Σαν ένας δύστροπος νταής, που δεν συγχωρεί όποιον δεν απάζεται την άποψή του. Έτσι μόλις χάνει την υποστήριξη του Πέτρου και του Βαρνάβα στο θέμα της κοινής εστίασης με Εθνικούς, στηλιτεύει την δημοτικότητα του Πέτρου καταγγέλλοντάς τον ότι ανακάλεσε από φόβο και ότι ο Βαρνάβας αφελώς «συνεπάρθηκε» (Γαλάτες 2.12,13). Ο αβάσιμος Παύλος Είναι περίεργο ότι κανένα ραβινικό γραπτό του 1ου ή ακόμη περισσότερο του 2ου αιώνα δεν αναφέρεται σε κάποιον αποστάτη μαθητή του Γαμαλιήλ ο οποίος, έχοντας σπουδάσει δίπλα στον δάσκαλο και επιβάλει με σφοδρότητα την ορθοδοξία για λογαριασμό του ανώτερου κλήρου, βίωσε ένα καθοριστικό όραμα κατά την εξέλιξη μιας αποστολής. Στα ραβινικά κείμενα δεν εμφανίζεται ούτε μια λέξη για τον χαρισματικό μαθητή που «πήρε τον κακό δρόμο», τον αιρετικό που απέρριψε τις απαγορεύσεις του Σαββάτου, παρότρυνε την ακολουθία του να παραβλέψει τους ενοχλητικούς διαιτητικούς κανόνες και αποφάνθηκε ότι Νόμος και η περιτομή είναι ξεπερασμένοι. Πόσο σίγουρο είναι ότι τέτοιος αντάρτης θα είχε διαφύγει της προσοχής των εβραϊκών γραφών; Πόσο πιθανό είναι να έχει πράγματι μαθητεύσει ο Παύλος δίπλα στο Φαρισαίο ευγενή; Ο Παύλος είχε σαφώς δυσκολία με την Εβραϊκή γλώσσα, αφού όλες οι αναφορές του στις γραφές παίρνονται από την Ελληνική μετάφραση των Ιουδαϊκών κειμένων, την μετάφραση των Εβδομήκοντα. Πόσο πιθανό είναι , ένας νεαρός άνδρας σαν τον υποτιθέμενο Ρωμαίο Πολίτη Παύλο προερχόμενο μάλιστα από την Ελληνιστική διασπορά, να υπηρετεί ως αρχιαστυνόμος της ακραίας Ιεροσολυμικής ορθοδοξίας; Και αν πράγματι ο Παύλος είχε διασφαλίσει τέτοια θέση, θα είχε πολύ σπουδαιότερα πράγματα να κάνει από το να ασχολιέται με μια μικροσκοπική «ομάδα του Ιησού» στην Δαμασκό. Μάθαμε από τις Πράξεις ότι οι απόστολοι συνέχισαν να κηρύσσουν στα Ιεροσόλυμα ακόμη και μετά το θάνατο του Στεφάνου. (« σκορπίσθηκαν στο εξωτερικό… πλην των αποστόλων.»-Πράξεις 8.1,2). Γιατί λοιπόν να μην επιτεθεί ο Παύλος στους αρχισυνωμότες, που ήταν πλάι του; « Τίποτε στις επιστολές του δεν υπονοεί ότι ο Παύλος είχε οποιαδήποτε επίσημη εντολή για την συμπεριφορά του αυτή προς τους Χριστιανούς…έτσι σ’ αντίθεση μ’ αυτά που λέγει ο Λουκάς, δεν θα μπορούσε να είχε χρησιμοποιήσει συλλήψεις, βασανιστήρια ή φυλακίσεις σαν μέσα εξαναγκασμού των Χριστιανών προκειμένου να αναγνωρίσουν ότι έχουν παραπλανηθεί;» – Murphy O'Connor, Paul, His History, p19 Δεδομένου δε ότι και το Ανώτατο Ιουδαϊκό Συμβούλιο (το Σαντερίν) δεν είχε δικαίωμα να εξουσιοδοτήσει έναν κυνηγό αιρέσεων να επιχειρήσει στην ανεξάρτητη πόλη της Δαμασκού, το οδικό ταξίδι του Παύλου γίνεται όλο και λιγότερο εύλογο. Από πού απεκόμισαν τις ιδέες τους?   Πραγματικός σεισμός- έχει να κάνει μάλλον με κάτι παραπάνω από «λυμένα δεσμά και ανοιγμένες πόρτες» Ο Ιώσηπος- προδομένος από κάποιον «Ιωάννη» επιλέγει σύντροφο με το όνομα «Σίλλας», και πραγματοποιεί θαυμαστή απόδραση! Από πού εμπνεύσθηκαν; Ο Ιώσηπος- προδομένος από κάποιον «Ιωάννη» επιλέγει σύντροφο με το όνομα «Σίλλας», κάνει θαυμαστή απόδραση. « Αλλά όταν ο Ιωάννης (της Γκιχαλα) ήλθε στην πόλη της Τιβεριάδας, άσκησε διώξεις προκειμένου να τους αποτρέψει από του να μου είναι πιστοί… Ήλθε σε μένα αγγελιοφόρος από τον Σίλα, τον οποίον είχα κάνει διοικητή της Τιβεριάδος. Με την παραλαβή του γράμματος του Σίλα, πήρα διακόσιους άνδρες μαζί μου και ταξίδευσα όλη την νύκτα… Έχοντας απολύσει του φύλακες που είχα δίπλα μου πλην ενός, και δέκα οπλισμένους άνδρες μαζί του, Αποπειράθηκα να ομιλήσω στο πλήθος … αλλά πριν μιλήσω … για να παρέχω ασφάλεια σε μένα, και να επιδράσω από τους εχθρούς μου… Πράγματι λοιπόν, έφθασαν οι στρατιώτες και θα είχαν κάνει καλά τι δουλειά τους αν δεν κατέβαινα αμέσως από το πεζούλι μαζί με τον Ιάκωβο Ιώσηπος Η ζωή 17 25 Κατά δε το μεσονκύτιον Παύλος και Σίλας προσευχόμενοι ύμνουν τον Θεόν· ἐπηκροῶντο δὲ αὐτῶν οἱ δέσμιοι. 26 ἄφνω δὲ σεισμὸς ἐγένετο μέγας, ὥστε σαλευθῆναι τὰ θεμέλια τοῦ δεσμωτηρίου, ἀνεῴχθησάν τε παραχρῆμα αἱ θύραι πᾶσαι καὶ πάντων τὰ δεσμὰ ἀνέθη. 27 ἔξυπνος δὲ γενόμενος ὁ δεσμοφύλαξ καὶ ἰδὼν ἀνεῳγμένας τὰς θύρας τῆς φυλακῆς, σπασάμενος μάχαιραν ἔμελλεν ἑαυτὸν ἀναιρεῖν, νομίζων ἐκπεφευγέναι τοὺς δεσμίους. 28 ἐφώνησε δὲ φωνῇ μεγάλῃ ὁ Παῦλος λέγων· μηδὲν πράξῃς σεαυτῷ κακόν· ἅπαντες γάρ ἐσμεν ἐνθάδε. 29 αἰτήσας δὲ φῶτα εἰσεπήδησε, καὶ ἔντρομος γενόμενος προσέπεσε τῷ Παύλῳ καὶ τῷ Σίλᾳ, 30 καὶ προαγαγὼν αὐτοὺς ἔξω ἔφη· κύριοι, Τι με δεῖ ποιείν ἵνα σωθώ; – Πράξεις 16. Προσηλυτισμός? Πόσο πιθανό είναι ο Παύλος /Σαύλος να προσηλυτίστηκε ένα ή δύο χρόνια μετά την σταύρωση (ο Ειρηναίος μιλάει για δεκαοκτώ μήνες) ; Εάν ήταν όντως αυτός ο προηγούμενος ζηλωτής του Ιουδαϊσμού που παρέμενε ανεπηρέαστος από τις περιοδείες και τις θαυματουργές πράξεις του ίδιου του Θεανθρώπου (λίγο πριν από το υποτιθέμενο «θαύμα» της τύφλωσης) πως συνέβη, αυτός ειδικά, να είναι τόσο έτοιμος να ασπασθεί την αίρεση; Τα τέσσερα ευαγγέλια ούτε αναφέρουν ούτε καν κάνουν κάποια νύξη για κάποιον πρωτοστάτη απόστολο ονομαζόμενο Παύλο. Υπάρχει ακόμη κι εκείνη η περίεργη παραλληλία μεταξύ του φερόμενου «διωκτικού» λόγου ειπωμένου από τον ουράνιο Χριστό (Σαούλ, Σαούλ…) προς τον τυφλωμένο Παύλο και του διωγμού του Διονύσου που βρίσκουμε στο έργο του Ευριπίδη «Βάκχες». Και στις ι δύο περιπτώσεις χρησιμοποιείται η λέξη κέντρα. Εάν ο Παύλος (Σαύλος) πράγματι είχε αποστατήσει στο μέτρο του να ασπάζεται (ή και να εγκαθιδρύει) μια ριζικά νέα σέκτα, πώς γίνεται οι ραβίνοι να μην είχαν αναθεματίσει το όνομά του; Αναμφίβολα, οι Ιουδαίοι Χριστιανοί (Εβιονίτες) καταδίκασαν τον Παύλο, και το έκαναν μάλιστα με τους βιαιότερους όρους, φθάνοντας να ισχυρισθούν ότι στην πραγματικότητα αυτός δεν ήταν παρά ένας δυσαρεστημένος Έλληνας προσήλυτος, του οποίου το πάθος απορρίφτηκε από την κόρη του Αρχιερέα (Επιφάνιος, Παναρίον,16). Ο ισχυρισμός όμως αυτός διατυπώθηκε τον 2ο αιώνα, πολύ αργότερα από την όποια ζωή ή τον θάνατο του απόστολου. Ο «διωγμός» της πρώτης εκκλησίας φαντάζει ένα όλως διόλου απίθανο κατασκεύασμα διότι μόλις ο Σαούλ, ο «καταστροφέας των αγίων», μεταμορφώνεται σε απόστολο Παύλο, και φυγαδεύεται από τους αδελφούς για ασφάλεια στην Καισαρεία και στο σπίτι του στην Ταρσό, οι διωγμοί σταματούν απότομα. Οι διωγμοί είναι ολοκληρωτικά παράσταση ενός ανδρός. " ΑΙ ΜΕΝ ΛΟΙΠΟΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΙ ΚΑΘ ΟΛΗΝ ΤΗΝ ΙΟΥΔΑΙΑΝ ΚΑΙ ΓΑΛΙΛΑΙΑΝ ΚΑΙ ΣΑΜΑΡΕΙΑΝ ΕΙΧΟΝ ΕΙΡΗΝΗΝ ΟΙΚΟΔΟΜΟΥΜΕΝΑΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΠΑΤΟΥΣΑΙ ΕΝ ΤΩ ΦΟΒΩ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΔΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΗΓΟΡΙΑΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΕΠΛΗΘΥΝΟΝΤΟ." – 9:31 Όλος ο προχριστιανικός «Σαύλος, η μάστιγα της Εκκλησίας» παρότι χωρίς ιστορικό νόημα, δημιουργεί τεράστια αίσθηση ως θεολογία. «Ζηλωτής Ιουδαίος που βλέπει το φως του Ιησού, γίνεται Χριστιανός.» Η θεολογική σκοπιμότητα είναι προφανής τη στιγμή που η ιστορική διήγηση είναι κατασκευασμένη. Οι «φονικοί Ιουδαίοι» της Δαμασκού Πόσο πιθανή είναι «η απόδραση με καλάθι» από την Δαμασκό; (Πράξεις 9.25); Συνήθως, τα καλάθια που κατεβάζονταν με σχοινιά χρησιμοποιούνταν από κατοίκους διαμερισμάτων για να αγοράσουν ψωμί από πλανοδίους πωλητές, κατεβάζοντάς τα πρώτα με την πληρωμή και κατόπιν ανεβάζοντας τα με το καρβέλι τους. Αλλά καλάθι ανθρώπινων διατάσεων; Και γιατί δεν μπορούσε ο Παύλος απλά να καταρριχηθεί με σχοινί όπως ένας κανονικός άνθρωπος; Και από ποιους δραπέτευε ο Παύλος; Σύμφωνα με την «δική» του μαρτυρία (2 Κορ 11.32,33) από τον «κυβερνήτη υπό τον βασιλειά Αρέτα». Ο Αρέτας ο ΙV ήταν ο Ναβαταίος μονάρχης που κυβέρνησε μια αχανή περιοχή από την πρωτεύουσά του την Πέτρα, αν και o Παύλος δεν δίνει εξήγηση στο γιατί ο Αρέτας βάλθηκε να τον πιάσει. Αντίθετα οι Πράξεις, σύμφωνα με την έχθρα τους προς τους «Ιουδαίους», μας λέγουν ότι ήταν Ιουδαίοι με τις φονικές τους προθέσεις που τον ανάγκασαν να δραπετεύσει (Πράξεις 9.23,24). Γιατί ήσαν οι Ιουδαίου τόσο φονικοί; Η φήμη είχε ο Παύλος μεταξύ των Ιουδαίων θα έπρεπε να ήταν αυτή του επιβολέα του Ιουδαϊσμού, και όχι του Χριστιανού αιρετικού. Η ισχνή εξήγηση που προσφέρεται από τις πράξεις είναι ότι ο προσήλυτος Σαύλος είχε «αναστατώσει» με τον Χριστό του τους Ιουδαίους στην συναγωγή. Προφανώς, αυτό απετέλεσε γι’ αυτούς ένα επαρκές αίτιο προκειμένου να προμελετήσουν δολοφονία και να προσέχουν τις πύλες της πόλεως ( και υπήρχαν τουλάχιστον επτά) «μέρα και νύχτα» - μια υπολογίσιμη επένδυση σε ανθρώπινο δυναμικό. Ο Ο΄Connor θέτει ένα λογικό ερώτημα: «Γιατί θα έπρεπε οι Ιουδαίου να προσέχουν τις πύλες όταν θα τους ήταν πανεύκολο να βρουν που ζούσε ο Παύλος και να κανονίσουν ένα «ατύχημα» εκεί; – O'Connor (A Critical Life, p6)) Αντιμετωπισμένος με την χειρότερη εχθρότητα από τους λίγο πριν ομοθρήσκους του, πόσο εύλογο φαίνεται ο νεοφώτιστος Παύλος, προσηλυτισμένος μάλιστα μέσα από μια συγκλονιστική εμπειρία που του άλλαξε την ζωή, να σηκωθεί και να φύγει για την Αραβία για τρία χρόνια (μια Αραβία η οποία μόλις πριν τον είχε κυνηγήσει) αντί να πάει να συναντήσει τους επίγειους συντρόφους του νεοαποκτηθέντα Κυρίου του; Δεν θα ζητούσε ασφάλεια δίπλα στους αδελφούς Χριστιανούς; Δεν θα λαχταρούσε να μιλήσει με την εν ζωή μητέρα του Σωτήρα, να επισκεφθεί τα μέρη όπου ο Ιησούς έκανε τα θαύματά του, να ακολουθήσει το μονοπάτι του Γολγοθά και να διαλογισθεί στο σημείο όπου ο Κύριός του υπέφερε τα πάθη του; (Θα μπορούσε να μην είχε κάνει τίποτε απ’ όλα αυτά επειδή η παρθενογένεση, οι θαυματουργές πράξεις και η γήινη σταύρωση δεν είχαν ακόμη προστεθεί στην πλοκή;;!!) Από πού απεκόμισαν τις ιδέες τους? Η περιτομή ΔΕΝ είναι υποχρεωτική- λέγει ο Ιώσηπος! " Εκείνο τον καιρό ήταν που ήλθαν σε μένα δύο υπέροχοι άνδρες προερχόμενοι εκτός της περιοχής του Τραχωνίου, που ήσαν υπό την δικαιοδοσία του Αγρίππα, φέρνοντας μαζί τους τα άλογά τους τα όπλα τους καθώς και τα χρήματά τους. Και όταν οι Ιουδαίοι θα τους εξανάγκαζαν να περιτμηθούν, Την ίδια περίοδο, ήλθαν σε μένα δύο ευγενείς από την περιοχή των Τραχωνιτών, υπήκοοι του βασιλιά Αγρίππα, μαζί με τα άλογα και τα όπλα τους καθώς και χρήματα που είχαν πάρει κρυφά. Οι Ιουδαίοι θα τους είχαν υποχρεώσει να κάνουν περιτομή, εφ’ όσον ήθελαν να μείνουν κοντά τους, αλλά δεν επέτρεψα να ασκηθεί πίεση εναντίον τους, λέγοντας πως ο καθένας πρέπει να λατρεύει τον θεό του με βάση όσα υπαγορεύει η συνείδησή του και όχι με την βία και ότι δεν πρέπει να κάνουμε τους ανθρώπους να μετανιώνουν που κατέφυγαν σε μας για την ασφάλειά τους. " – Ιωσήπου Βίος 23 " Καί τινες κατελθόντες απο της Ιουδαίας εδίδασκον τους αδελφους οτι Εαν μη περιτμηθητε τω εθει τω Μωϋσέως, ου δύνασθε σωθηναι. Για να απαντηθούν από τον Ιάκωβο μόλις επήλθε ηρεμία διο εγω κρίνω μη παρενοχλειν τοις απο των εθνων επιστρέφουσιν επι τον θεόν, " – Πράξεις 15.1,19 Το Συνέδριο των Ιεροσολύμων; Στο κεφάλαιο 15 των Πράξεων αναφέρεται ότι (35 Παῦλος δὲ καὶ Βαρνάβας διέτριβον ἐν Ἀντιοχείᾳ διδάσκοντες καὶ εὐαγγελιζόμενοι μετὰ καὶ ἑτέρων πολλῶν τὸν λόγον τοῦ Κυρίου. 36 Μετὰ δέ τινας ἡμέρας εἶπε Παῦλος πρὸς Βαρνάβαν·) η ¨μακρά παραμονή¨ του Παύλου στην Αντιόχεια η οποία ακολούθησε το πρώτο τους Ιεραποστολικό ταξίδι διακόπτεται από τους «νομιμόφρονες» από την Ιουδαία που επιμένουν ότι η σωτηρία απαιτεί περιτομή. Οι αδελφοί μπαίνουν σε συναγερμό και ο Παύλος μαζί με τον Βαρνάβα επιλέγονται να ηγηθούν αντιπροσωπείας προς τα Ιεροσόλυμα για να συναντήσουν τους απόστολους και τους πρεσβύτερους. Η συνάντηση είναι το φημισμένο «Συμβούλιο των Ιεροσολύμων». Χρονολογούμενο κατά σύμβαση κάπου μεταξύ των ετών 48 και 52, οι Πράξεις αναφέρουν μια αρκετά αρμονική σύναξη, με το κύριο θέμα να λύνεται πρόθυμα. Ο Παύλος διασκέδασε τους αδελφούς με ιστορίες «για σημεία και τέρατα» μεταξύ των εθνικών (15.12) και ο Ιάκωβος έκρινε πως σ’ ότι αφορά στην περιτομή «δεν τους παρενοχλούμε» (15.19) (διό εγώ κρίνω μη παρενοχλέιν τοις υπό τον εθνών επιστρέψουσιν εις τον Θεόν.) Πίσω στην Αντιόχεια οι αδελφοί «τα ξαναβρήκαν». (15.32) (ποιήσαντες δε χρόνον απελύθυσαν μετ’ ειρήνης από των αδελφών προς τους αποστόλους.). Παρ’ όλα αυτά η αναφορά του Παύλου στην συνάντηση με «εκείνους που θεωρούνται στύλοι», είναι πολύ διαφορετική. Πηγαίνει στα Ιεροσόλυμα λόγω της «αποκαλύψεώς» του (Γαλάτες 2.2) και σημειώνει ότι αυτό ουσιαστικά ήταν μια σύγκρουση. Εάν πραγματικά υπήρξε ένα «Συμβούλιο των Ιεροσολύμων» στο οποίο ο Παύλος κέρδισε το επιχείρημα ότι οι Εθνικοί δεν χρειάζεται να είναι περιτετμημένοι γιατί αμέσως μετά προσωπικά περιτέμνει τον Τιμόθεο, έναν μαθητή που βρήκε στα Λύστρα; (16.3) Φυσικά, μας έχουν πει ότι ο Τιμόθεος είναι μισός Ιουδαίος κι’ έτσι ένα απολογητικό επιχείρημα είναι ότι επρόκειτο να «κερδίσει την αναγνώριση» από τους Ιουδαίους της περιοχής αλλά τέτοιο επιχείρημα προϋποθέτει μια ευρέως διαδεδομένη γνώση επί των γεννητικών οργάνων του φτωχού Τιμόθεου. (Δεν υπάρχει καμία νύξη ότι ο Τιμόθεος ρωτήθηκε ποτέ για το πως αισθάνθηκε από αυτό). Αλλά ακόμη πιο περίεργο είναι ότι και ο ίδιος ο Παύλος το αναφέρει. Ο Παύλος ειδικά αναφέρει ότι, όχι ο Τιμόθεος, ό άλλος Έλληνας παρατρεχάμενος του ο Τίτος, δεν ήταν περιτετμημένος! "Ἀλλ' οὐδὲ Τίτος ὁ σὺν ἐμοί, Ἕλλην ὤν, ἠναγκάσθη περιτμηθῆναι, 4 διὰ δὲ τοὺς παρεισάκτους ψευδαδέλφους, οἵτινες παρεισῆλθον κατασκοπῆσαι τὴν ἐλευθερίαν ἡμῶν ἣν ἔχομεν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, ἵνα ἡμᾶς καταδουλώσωνται·" – «Γαλάτες» 2.3,4. «Ψευδοαδελφοί», «κατάσκοποι», προσπαθούν να κάνουν τον Παύλο και την ακολουθία του «σκλάβους»; Τέτοια αγάπη, τέτοια Χριστιανική συντροφικότητα.. Ιδρυτής Εκκλησιών? Υπάρχουν κι΄ άλλες παραδοξότητες. Ο Παύλος υποτίθεται ότι ίδρυσε την Εκκλησία της Εφέσου (Πράξεις 18.18,19.5,7) διαθέτοντας μαζί με την ακολουθία του περισσότερο χρόνο απ’ ότι οπουδήποτε αλλού(τρείς μήνες κατά την διάρκεια της δεύτερης αποστολής, τρία χρόνια κατά την διάρκεια της τρίτης). Μας προτρέπουν να πιστέψουμε ότι η πρώτη και δεύτερη «επιστολή προς Κορινθίους» γράφτηκαν στην Έφεσο, και ότι ήταν εκεί που ο Παύλος δέχθηκε ταραγμένους αντιπροσώπους από την Κόρινθο και επέβλεψε το πρώτο κάψιμο βιβλίου από Χριστιανούς. (Πράξεις 19.19). Παρ’ όλα αυτά ήταν ό απόστολός Ιωάννης, που εγκαταστάθηκε στην Έφεσο μετά την Σταύρωση και καθιερώθηκε για πάντα ως ο ιδρυτής της εκκλησίας της Εφέσου. Κατ’ εντολή του ιδίου του Ιησού, η Ευλογημένη Παρθένος τέθηκε υπό την προστασία του Ιωάννη και φαίνεται ότι είχαν κατευθυνθεί προς την Έφεσο. Εδώ είχε επί κτισθεί με αγάπη ιδιοχείρως από τον Ιωάννη το σπίτι της Μαρίας – ένα σπίτι το οποίο μπορεί να το δεί κανείς και σήμερα! Ο Ιωάννης λέγεται ότι υπήρξε ο διδάσκαλος του σεβασμιότατου επίσκοπου Πολύκαρπου, της γειτονικής Σμύρνης. Δεδομένου ότι χρειάσθηκαν κάποιοι αιώνες προκειμένου να «εξιστορηθεί» η έσχατη μοίρα της Μαρίας, σύμφωνα με τον Ειρηναίο του 2ου αιώνα (όπως μεταφέρεται από τον Ευσέβιο, 23) ο Ιωάννης παρέμεινε στην Έφεσο μέχρι τα χρόνια της αυτοκρατορικής θητείας του Τραϊανού (98-117) και, με βάση την μαρτυρία του 3ου αιώνα του Διονύσιου από την Αλεξάνδρεια, δεν είχε έναν αλλά δύο τάφους στην Έφεσο. Ούτως έχοντος του ιστορικού, ο απόστολος Ιωάννης είχε μακρόχρονη παραμονή στην Έφεσο την ίδια ακριβώς πόλη στην οποία δίδαξε το ευαγγέλιο ο Παύλος κατά την δεύτερή του περιοδεία, η οποία «δημοφιλώς» υποστηρίζεται ότι ξεκίνησε το έτος 49. Παρ’ όλη την χρονική και τοπική σύμπτωση, ο Παύλος ποτέ δεν συνάντησε την Μαρία ούτε συνομίλησε με τον σύντροφο του εν τη αποστολική διακονία Ιωάννη. Περίεργο, αν μη τι άλλο. Αυτό που συμβαίνει εδώ είναι: αμοιβαία περιφρόνηση, έλλειψη καλών τρόπων, εχθρότητα. Όλα αυτά στην καρδιά της εκκλησίας της αγάπης? Αντιπαραβολές Αυτό που διαχειριζόμαστε είναι δύο ξεχωριστές (και αντίπαλες) παραδόσεις, η μια με κέντρο το κοινόν των αποστόλων και υπογραμμισμένη την αρχηγία του Πέτρου (και έτσι του Ρωμαϊκού Καθολικισμού), και η άλλη με πρωταγωνιστή τον Απόστολο Παύλο, πρωτοπόρα θεολογική ιδιοφυία και θεμελιωτή εκκλησιών. Σε ποιάν αναφέρεται ο «Παύλος»; Γιατί προερχόταν από την φράξια που έχασε την πολιτική μάχη – την εκκλησία του Μαρκίωνα , αυτός που «ανακάλυψε» πρώτος τις επιστολές του Παύλου στο δεύτερο μισό του 2ου αιώνα; Η πρωτότυπη μορφή (από την πένα των Μαρκιωνιτών) των Παύλειων επιστολών ήταν υπερβολικά δυϊστικές και γνωστικές για να «πωληθούν και καταναλωθούν», με μια θεολογία που περιέκλειε απόδραση από τον υλικό κόσμο. Αυτές όμως παρείχαν χρήσιμες διηγήσεις για το Άγιο Πνεύμα που ήσαν αποτελεσματικές μεταξύ των Εθνικών. Ο πυρήνας της Παύλειας (Μαρκιωνιτικής) θεολογίας για την ατομική σωτηρία- «απολογία δια της πίστεως» - απέκοψε τους δεσμούς με μια αποκλειστικά Ιουδαϊκή καταγωγή και παραμέρισε τις απαχθείς εντολές του Μωσαϊκού Νόμου. Αν και αρχικά τρομοκράτησε τα Ιουδαικά στοιχεία του Καθολικισμού, οι γεωπολιτικές εξελίξεις θα καθιστούσαν μια τέτοια θεολογία πολύ ελκυστική. Η παρουσιασθείσα διαμάχη μεταξύ των προ- και αντι- Ιουδαικών Χριστιανικών ομάδων του πρώτου μισού του 2ου αιώνα τελείωσαν με την εξέγερση του Μπαρ Κοσίμπα του 130-135 και την παρεπόμενη απέχθεια για κάθε τι Ιουδαϊκό στη Ρώμη. Με κάποιον βιαστικό τρόπο, οι δύο «παραδόσεις» βρέθηκαν να συμπορεύονται. Το βιβλίο των Πράξεων έγινε ένας Καθολικός θρίαμβος, ο οποίος υποβάθμισε το μέγεθος του Παύλου και έφερε τον Μαρκιωνιτικό ήρωα στην ασφαλή αγκαλιά της επίδοξης ορθοδοξίας. Αναμφίβολα, ο ίδιος ο Παύλος «δοξάστηκε» και πιστώθηκε με εκτεταμένη ιεραποστολική δραστηριότητα, παραφορτώθηκε με θαύματα λίγο πολύ ακαταχώριστα στις επώνυμες επιστολές . Αλλά στην νέα εκδοχή ο Παύλος δεν έγραψε επιστολές. Αντ΄αυτού, αυτός ήταν ο διακομιστής μιας επιστολής γραμμένης από τους ισχυρούς άνδρες των Ιεροσολύμων! Σε μια κακοσχεδιασμένη ιστορία η «ηγεσία» των Ιεροσολυμητών αποστόλων μετακόμισε στην Ρώμη με επικεφαλής τον Παύλο, και πήρε θέση πάνω στην «παπική» έδρα. Ο Παύλος ο σούπερσταρ της χαλκευμένης ευαγγελικής εκστρατείας του 1ου αιώνα, θα έμενε για πάντα στην σκιά του κατά πολύ φανταστικότερου πλάσματος της εκκλησίας της Ρώμης- του Αγίου Πέτρου. Έτσι ήταν ο Παύλος, πρώτα ήρωας των αιρετικών, αναμορφωμένος σε «13 απόστολο» και αφομοιωμένος μέσα στην Καθολική κολεκτίβα, τι στιγμή που κι οι Μαρκιωνιτικές εκκλησίες απορροφιόνταν από την μεγαλύτερη και παγκόσμια Ρωμαϊκή εκκλησία. Οι επιστολές που αποδίδονταν στον Παύλο- υπερβολικά χρήσιμες όσο και δημοφιλείς για να σβηστούν από τα αρχεία- απαλλοτριώθηκαν και νοθεύθηκαν από την καθολική σκοπιμότητα και μεγεθυσμένες από άλλους ανασυντέθηκαν από την Καθολική εκκλησία. Οι αποκαλούμενες «ποιμαντικές» επιστολές, απευθυνόμενες στους ποιμένες ή τους «βοσκούς» του κοπαδιού, χαλιναγώγησαν τον ριζοσπαστικό και ανεξάρτητο κλήρο και ενίσχυσαν την επισκοπική εξουσία. Ο νεότευκτος καθολικισμός, συγκροτούμενος στη Ρώμη, ήταν πάρα πολύ του κόσμου τούτου, και είδε την μελλοντική του δόξα στην συμμόρφωση προς τις αυτοκρατορικές εντολές. Ο δοκιμασμένος «κανόνας» ακολουθήθηκε κλείνοντας την πόρτα στην μελλοντική δημιουργική θεολογία.. Ο κατασκευασμένος Παύλος Όπως είπαμε πριν, έτσι λέγω τώρα ξανά, εάν κάποιοι κηρύσσουν άλλο ευαγγέλιο σε σας εκτός από αυτό που σεις λάβατε, αφήστε τους να είναι καταραμένοι… Διότι εγώ δεν το παρέλαβα από άνθρωπο αλλά μέσω της αποκάλυψης του Ιησού Χριστού. «Γαλάτες» 1.9,12. Η μοίρα του ήρωά μας Παύλου ήταν μια εκκαθολικευένη αγιοσύνη. Από πού όμως προέκυψε ο υπερ-απόστολος; Εάν, όπως φαίνεται πιθανό, ο Μαρκίων έπλασε αυτό που έμελε να γίνει ο φορέας των ιδεών του, τον Παύλο της Καινής Διαθήκης δηλαδή, αυτός χρησιμοποίησε λίγο πολύ δικό του βιογραφικό υλικό, ειδικά από τον αγώνα για επικράτηση που διεξήγαγε εναντίον της ομάδας της Ρώμης. Ο Μαρκίων όπως ο «Παύλος», γνώριζε την αλήθεια, ένα μυστήριο που φανερώθηκε σ’ αυτόν μέσω αποκαλύψεως. Ως μεγιστάνας εφοπλιστής από την Σινόπη (λιμάνι της Μαύρης θάλασσας, εκατό μίλια Βόρεια της Γαλατίας) ο Μαρκίων απολάμβανε οικονομική ανεξαρτησία και ήταν σε θέση να κάνει μεγάλα ταξίδια. Μέχρις ενός σημείου αυτός χρηματοδοτούσε την εκκλησία στη Ρώμη έως ότου αναθεματισθεί και επιστρέψει στην ανατολή. Φαίνεται εξοικειωμένος με τις θαλάσσιες γραμμές και τους συνακόλουθους κινδύνους τους οποίους παρουσιάζει τόσο ανάγλυφα στην Παύλεια διήγηση. Για να δώσει στην θεολογία του πρόσθετη «αυθεντία» έπρεπε να την προβάλει σε μια παρωχημένη «αποστολική εποχή». Πιθανώς να επέλεξε το όνομα «Παύλος» (που σημαίνει «μικρός» ή «ταπεινός») ως αντανάκλαση της δικής του θέσης. Όταν ο Καθολικισμός επίταξε το έργο του Μαρκίωνα, οι γραφιάδες στην Ρώμη αναμφίβολα θα χρησιμοποίησαν τα έργα του Ιώσηπου, πηγή πολλαπλής χρησιμότητας για τα Χριστιανικά βιβλία, για πρόσθετο υλικό. Και εκεί δεν βρήκαν τον Παύλο, αλλά τον Σαύλο (Σαούλ), έναν αχρείου χαρακτήρα Ηρωδιανό αριστοκράτη. Αυτό το υλικό έγινε ο πυρήνας για το προοίμιο του ιστορικού του Παύλου, της «ζωής του στον Ιουδαϊσμό». Λεηλατήθηκε βεβαίως και η ζωή του ίδιου του Ιώσηπου. Επεισόδια της βιογραφίας του Ιουδαίου ιστορικού ακούγονται πολύ κοντά στο ιστορικό του Παύλου ειδικά του ναυαγίου στον δρόμο για την Ρώμη. Ο Ιώσηπος δεν ήταν απλά ένας ιστορικός. Πριν τον πόλεμο διορίσθηκε από τον αρχιερέα Ανανία διοικητής της Γαλιλαίας, με επιστολή που τον προόριζε για καταπιεστή («διώκτη») των ριζοσπαστικών κινημάτων. Μια από τις αντάρτικες ομάδες με τις οποίες ασχολήθηκε μέσα και γύρω από την Τιβεριάδα διοικείτο από αρχισυμμορίτη ονομαζόμενο …Ιησού. "Προφθάνει, όμως, ο Ιησούς του Σαπφία, που ήταν αρχηγός των επαναστατών όπως ήδη αναφέραμε, στην παράταξη των ναυτών και των απόρων, παίρνοντας μαζί του μερικούς από τους κατοίκους της Γαλιλαίας, έβαλε φωτιά σ’ όλα τα οικήματα των ανακτόρων…Τότε επίσης ο Ιησούς και οι οπαδοί του έσφαξαν όλους τους Έλληνες κατοίκους της Τιβεριάδας, όσους πριν τον πόλεμο ήταν εχθροί τους". – Ιωσήπου, Βίος 12. Από πού απεκόμισαν τις ιδέες τους? Ο Ιώσηπος αναφέρεται στον Σαύλο, ένα άπληστο Ηρωδιαία αριστοκράτη, κατά την διάρκεια της Ιουδαικής επαναστάσεως του 66-74. Βοήθησε αυτός ο αηδιαστικός Σαύλος τον συγγραφέα των πράξεων να διαμορφώσει την διήγηση του απόστολου? Ιώσηπος Το αφηγηματικό στοιχείο Οι πράξεις των Αποστόλων " Βλέποντας λοιπόν αυτοί που είχαν δύναμη και επιρροή ότι δεν μπορούν να καταστείλουν την εξέγερση και ότι θα είναι τα πρώτα θύματα της εκδίκησης των Ρωμαίων, θέλησαν να αποποιηθούν των ευθυνών και έστειλαν δύο αποστολές, μία στον Φλώρο με επικεφαλής τον Σίμωνα, γιό του Ανανία, και μία στο Αγρίππα, στην οποία μετείχαν διακεκριμένα πρόσωπα, όπως ο Σαύλος και ο Αντίπας και ο Κοστόβαρος όλοι μέλη της βασιλικής οικογένειας. Και οι δύο αποστολές τους παρακάλεσαν να έρθουν στην πόλη με στρατό και να καταπνίξουν την εξέγερση, πριν επιδεινωθεί η κατάσταση. " – Ιουδαϊκοί πόλεμοι, 2, 17. Ο Σαύλος ήταν ισχυρός άνδρας. Ο Σαύλος κερδίζει πρόσβαση προς τον βασιλιά Ηρώδη Αντίπα.. Ο Σαύλος ήταν ισχυρός άνδρας. "Σαυλος δε ελυμαίνετο την εκκλησίαν κατα τους οικους εισπορευόμενος, σύρων τε ανδρας και γυναικας παρεδίδου εις φυλακήν." (Πράξεις 8.3) Ο Σαύλος/ Παύλος κερδίσει πρόσβαση προς τον βασιλιά Ηρώδη Αντίπα: "Αγρίππας δε προς τον Παυλον εφη, Επιτρέπεταί σοι περι σεαυτου λέγειν. τότε ο Παυλος εκτείνας την χειρα απελογειτο, Περι πάντων ων εγκαλουμαι υπο Ιουδαίων, βασιλευ Αγρίππα, ηγημαι εμαυτον μακάριον επι σου μέλλων σήμερον απολογεισθαι," (Πράξεις 26.1,2) Ο Σαύλος ήταν συγγενής του Ηρώδη Αντίπα. Σχετιζόταν ο Παύλος/Σαύλος με τους Ηρωδιείς? "Ησαν δε εν Αντιοχεία κατα την ουσαν εκκλησίαν προφηται και διδάσκαλοι ο τε Βαρναβας και Συμεων ο καλούμενος Νίγερ, και Λούκιος ο Κυρηναιος, Μαναήν τε Ηρώδου του τετραάρχου σύντροφος και Σαυλος. (Πράξεις 13.1) Επίσης σημειώνει: "ασπάσασθε Ηρωδίωνα τον συγγενη μου." (Ρωμαίους 16.11). "Ο Ανανίας ήταν εξαιρετικά σκληρός προς τους άλλους, μέσω του πλούτου του, που του επέτρεπε εκείνους που ήταν περισσότερο έτοιμοι να τον δεχθούν. Ο Κοστοβάρος επίσης και ο Σαύλος συγκέντρωσαν για λογαριασμό τους ένα πλήθος αδύναμων αχρείων, και αυτό επειδή προέρχονταν από βασιλική οικογένεια, και έτσι αποκτούσαν ερείσματα ανάμεσά τους, εξ αιτίας της συγγένειας τους με τον Αγρίππα· αλλά χρησιμοποιούσαν ακόμα και βία, και ήσαν απόλυτα έτοιμοι να λεηλατήσουν εκείνους που ήσαν ασθενέστεροι από αυτούς." – Αρχαιότητες 20.9.4 Ο Σαύλος χρησιμοποιεί βία. Κατακλέβει πιο αδύνατους από αυτόν. Ο Σαύλος χρησιμοποιεί βία κατά των πράων και ήπιων Χριστιανών: "δε Σαυλος, ετι εμπνέων απειλης και φόνου εις τους μαθητας του κυρίου, προσελθων τω αρχιερει" (Πράξεις 9.1) "Μετά από την καταστροφή αυτή του Κέστιου, πολλοί εξέχοντες Ιουδαίοι, εγκατέλειψαν την πόλη σαν ναυαγοί το πλοίο. Έτσι οι αδελφοί Κοστοβάλος και Σαύλος μαζί με τον Φίλιππο, γιό του Ιακίμο, που ήταν στρατοπεδάρχης του Αγρίππα, έφυγαν από τα Ιεροσόλυμα και ακολούθησαν τον Κέστιο." – Ιουδαϊκοί πόλεμοι, 2, 20.1 Ο Σαύλος και άλλοι πλούσιοι Ιουδαίοι εγκαταλείπουν τα Ιεροσόλυμα εξ αιτίας των κινδύνων. Ο Πάυλος /Σαύλος εγκαταλείπει τα Ιεροσόλυμα εξ αιτίας των κινδύνων.: "ελάλει τε και συνεζήτει προς τους Ελληνιστάς. οι δε επεχείρουν ανελειν αυτόν. επιγνόντες δε οι αδελφοι κατήγαγον αυτον εις Καισάρειαν και εξαπέστειλαν αυτον εις Ταρσόν." (Πράξεις 9.29,30) "Στο μεταξύ ο λαός της Δαμασκού, μαθαίνοντας τα νέα για την καταστροφή που υπέστησαν οι Ρωμαίοι, έσπευσαν να εξοντώσουν τους Ιουδαίους που ζούσαν στην πόλη τους. Καθώς τους είχαν από καιρό εγκλωβισμένους στο γυμναστήριο, θέλοντας να προστατευθούν λόγω της καχυποψίας που είχαν εναντίον τους, θεωρούσαν ότι δεν θα ήταν δύσκολο να εφαρμόσουν το σχέδιό τους. Το μόνο που φοβόντουσαν ήσαν οι γυναίκες τους, οι οποίες είχαν όλες προσηλυτισθεί στην Ιουδαϊκή θρησκεία, εκτός ολίγων εξαιρέσεων. Γι αυτό βασική τους προσπάθεια ήταν να κρατηθεί το μυστικό. Επιτέθηκαν τελικά στους Ιουδαίους, έτσι στριμωγμένοι και άοπλοι όπως ήταν, και μέσα σε μια ώρα τους εξόντωσαν όλους χωρίς έλεος, κάπου δέκα χιλιάδες πεντακόσιους." – Ιουδαϊκοί πόλεμοι, 2, 20.2 Προσηλυτισμός στην Δαμασκό οδηγεί σε φόνο. Οι Ιουδαίοι έχουν πείσει τις Σύριες συζύγους να ασκήσουν την Ιουδαϊκή θρησκεία. Αυτό προκαλεί δυσαρέσκεια. Ο κόσμος στρέφεται εναντίον των Ιουδαίων, στριμώχνοντας τους στο γυμναστήριο και σκοτώνοντας τους. Προσηλυτισμός στην Δαμασκό οδηγεί σε φόνο: "Σαυλος δε μαλλον ενεδυναμουτο και συνέχυννεν τους Ιουδαίους τους κατοικουντας εν Δαμασκω, συμβιβάζων οτι ουτός εστιν ο Χριστός. Ως δε επληρουντο ημέραι ικαναί, συνεβουλεύσαντο οι Ιουδαιοι ανελειν αυτόν. εγνώσθη δε τω Σαύλω η επιβουλη αυτων. παρετηρουντο δε και τας πύλας ημέρας τε και νυκτος οπως αυτον ανέλωσιν.." (Πράξεις 9.22,24) " Θα αναφερθούμε αργότερα στο πως ο Αντύπας, που είχε εγκλωβισθεί μαζί τους στην πολιορκία των βασιλικών ανακτόρων θέλοντας να φύγει φονεύθηκε από τους εξεγερμένους. Ο Κέστιος έστειλε τον Σάουλο και τους συντρόφους του, μετά από αίτημά τους , στον Νέρωνα που βρισκόταν στην Αχαΐα, για να τον ενημερώσουν πάνω στην κατάσταση στην οποία είχαν περιέλθει και να επιρρίψουν ευθύνες για τον πόλεμο στον Φλώρο. Ήλπιζαν ότι με το να ξεσπάσει τον θυμό του πάνω στον Φλώρο, οι ίδιοι θα κινδύνευαν λιγότερο." – Ιουδαϊκοί πόλεμοι, 2, 20.1 Ο Σάουλος ( και οι φίλοι του) στέλνονται στην Ελλάδα (Αχαΐα) Ο Σάουλος ελπίζει ότι θα πείσει τον Καίσαρα Νέρωνα για την αθωότητά του. Ο Παύλος (και οι φίλοι του ) στέλνονται στην Ελλάδα (Αχαΐα)- Αθήνα και Κόρινθο: " εὐθέως δὲ τότε τὸν Παῦλον ἐξαπέστειλαν οἱ ἀδελφοὶ πορεύεσθαι ὡς ἐπὶ τὴν θάλασσαν· ὑπέμενον δὲ ὅ τε Σίλας καὶ ὁ Τιμόθεος ἐκεῖ. οἱ δὲ καθιστῶντες τὸν Παῦλον ἤγαγον αὐτὸν ἕως ᾿Αθηνῶν, καὶ λαβόντες ἐντολὴν πρὸς τὸν Σίλαν καὶ Τιμόθεον ἵνα ὡς τάχιστα ἔλθωσι πρὸς αὐτόν, ἐξῄεσαν. (Πράξεις 17.14,15) Ο Παύλος ελπίζει ότι θα πείσει τον Καίσαρα Νέρωνα για την αθωότητά του. " Αλλά όταν ο Αλμπίνος άκουσε ότι ο Γέσιος Φλώρος ερχόταν να το διαδεχθεί, επιθύμησε να εμφανισθεί ότι κάνει κάτι που μπορεί να ήταν ευεργεσία προς τους κατοίκους των Ιεροσολύμων· έτσι αυτός παρουσίασε όλους εκείνους τους φυλακισμένους οι οποίοι του φαίνονταν ότι αξίζουν προφανέστατα τον θάνατο, και διέταξε εν συνεχεία να τους θανατώσουν. Αλλά γι κείνους που φυλακίστηκαν για κάποιες ασήμαντες αφορμές, τους πήρε χρήματα τους και τους ελευθέρωσε· με τον τρόπο αυτό άδειασαν οι φυλακές αλλά η χώρα γέμισε κλέφτες. " – Αρχαιότητες 20.9.5. Ο έπαρχος ελπίζει σε δωροδοκία από κείνους που φυλακιστήκαν για ασήμαντες παραβάσεις. Ο έπαρχος ελπίζει σε δωροδοκία από τον αθώο απόστολο: "Μετα δε ημέρας τινας παραγενόμενος ο Φηλιξ συν Δρουσίλλη τη ιδία γυναικι ουση Ιουδαία μετεπέμψατο τον Παυλον και ηκουσεν αυτου περι της εις Χριστον Ιησουν πίστεως. 25 διαλεγομένου δε αυτου περι δικαιοσύνης και εγκρατείας και του κρίματος του μέλλοντος εμφοβος γενόμενος ο Φηλιξ απεκρίθη, Το νυν εχον πορεύου, καιρον δε μεταλαβων μετακαλέσομαί σε. αμα και ελπίζων οτι χρήματα δοθήσεται αυτω υπο του Παύλου. διο και πυκνότερον αυτον μεταπεμπόμενος ωμίλει αυτω." (Πράξεις 24.24,26)