ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΑΙΣΧΥΛΟΣ - Εὐμενίδες (94-139)

ΚΛΥΤΑΙΜΗΣΤΡΑΣ ΕΙΔΩΛΟΝ
εὕδοιτ᾽ ἄν, ὠή, καὶ καθευδουσῶν τί δεῖ;
95 ἐγὼ δ᾽ ὑφ᾽ ὑμῶν ὧδ᾽ ἀπητιμασμένη
ἄλλοισιν ἐν νεκροῖσιν—ὧν μὲν ἔκτανον
ὄνειδος ἐν φθιτοῖσιν οὐκ ἐκλείπεται,
αἰσχρῶς δ᾽ ἀλῶμαι· προυννέπω δ᾽ ὑμῖν ὅτι
ἔχω μεγίστην αἰτίαν κείνων ὕπο·
100 παθοῦσα δ᾽ οὕτω δεινὰ πρὸς τῶν φιλτάτων—
οὐδεὶς ὑπέρ μου δαιμόνων μηνίεται,
κατασφαγείσης πρὸς χερῶν μητροκτόνων.
ὅρα δὲ πληγὰς τάσδε καρδίᾳ σέθεν·
εὕδουσα γὰρ φρὴν ὄμμασιν λαμπρύνεται,
[ἐν ἡμέρᾳ δὲ μοῖρ᾽ ἀπρόσκοπος βροτῶν.] 105
ἦ πολλὰ μὲν δὴ τῶν ἐμῶν ἐλείξατε·
χοάς τ᾽ ἀοίνους, νηφάλια μειλίγματα,
καὶ νυκτίσεμνα δεῖπν᾽ ἐπ᾽ ἐσχάρᾳ πυρὸς
ἔθυον, ὥραν οὐδενὸς κοινὴν θεῶν.
110 καὶ πάντα ταῦτα λὰξ ὁρῶ πατούμενα.
ὁ δ᾽ ἐξαλύξας οἴχεται νεβροῦ δίκην,
καὶ ταῦτα κούφως ἐκ μέσων ἀρκυστάτων.
ὤρουσεν ὑμῖν ἐγκατιλλώψας μέγα.
ἀκούσαθ᾽, ὡς ἔλεξα τῆς ἐμῆς πέρι
115 ψυχῆς· φρονήσατ᾽, ὦ κατὰ χθονὸς θεαί.
ὄναρ γὰρ ὑμᾶς νῦν Κλυταιμήστρα καλῶ.

ΧΟΡΟΣ
(μυγμός.)
ΚΛ. μύζοιτ᾽ ἄν, ἁνὴρ δ᾽ οἴχεται φεύγων πρόσω·
φίλοις γάρ εἰσιν οὐκ ἐμοῖς προσίκτορες.
120 ΧΟ. (μυγμός.)
ΚΛ. ἄγαν ὑπνώσσεις κοὐ κατοικτίζεις πάθος·
φονεὺς δ᾽ Ὀρέστης τῆσδε μητρὸς οἴχεται.
ΧΟ. (ὠγμός.)
ΚΛ. ὤζεις, ὑπνώσσεις· οὐκ ἀναστήσῃ τάχος;
125 τί σοι πέπρωται πρᾶγμα πλὴν τεύχειν κακά;
ΧΟ. (ὠγμός.)
ΚΛ. ὕπνος πόνος τε κύριοι συνωμόται
δεινῆς δρακαίνης ἐξεκήραναν μένος.
ΧΟ. (μυγμὸς διπλοῦς ὀξύς.)
130 λαβὲ λαβὲ λαβὲ λαβέ, φράζου.
ΚΛ. ὄναρ διώκεις θῆρα, κλαγγαίνεις δ᾽ ἅπερ
κύων μέριμναν οὔποτ᾽ ἐκλείπων πόνου.
τί δρᾷς; ἀνίστω, μή σε νικάτω πόνος,
μηδ᾽ ἀγνοήσῃς πῆμα μαλθαχθεῖσ᾽ ὕπνῳ.
135 ἄλγησον ἧπαρ ἐνδίκοις ὀνείδεσιν·
τοῖς σώφροσιν γὰρ ἀντίκεντρα γίγνεται.
σὺ δ᾽ αἱματηρὸν πνεῦμ᾽ ἐπουρίσασα τῷ,
ἀτμῷ κατισχναίνουσα, νηδύος πυρί,
ἕπου, μάραινε δευτέροις διώγμασιν.

***
ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ ΤΗΣ ΚΛΥΤΑΙΜΝΗΣΤΡΑΣ
Κοιμάστε, οϊμέ! και σαν κοιμάστε, ποιά σας χρεία;
μα εγώ από σας σε τέτοιο τρόπο ατιμασμένη,
κάτω στον Άδη, για το φόνο πὄχω κάμει,
δε λέει να πάψει των νεκρών η καταφρόνια
κι άτιμη τριγυρνώ· γιατ᾽ έχω, ξέρετέ το,
την πιο από μέρους τους μεγάλη κατηγόρια·
100 μα πὄπαθα τέτοιο κακό απ᾽ τους πιο ζεστούς μου,
κανείς θεός δεν είπε να οργιστεί για μένα
που μάνα, σφάχτηκ᾽ απ᾽ τα χέρια του παιδιού μου!
Νά, δείτε αυτές μου τις πληγές με την καρδιά σας,
γιατ᾽ η ψυχή λαμπρότερα βλέπει στον ύπνο,
που έτσι δεν είναι οξύθωρη στο φως της μέρας.
Κι όμως πόσα δεν έχετε γευτεί από μένα
κι ακράσωτες χοές και προσφορές καθάριες
και δείπνα που σεμνά τα ετοίμαζα τη νύχτα
σ᾽ ώρες που για κανέν᾽ άλλο θεό δεν είναι·
110 μα όλ᾽ αυτά τώρα βλέπω ποδοπατημένα
και κείνος πάει και ξέφυγε σαν το ζαρκάδι
κι έτσι αλαφρά καταμεσίς απ᾽ τα πλεμάτια
με πολύ περιγέλιο σας πηδάει και πάει.
Μ᾽ ακούστε μου κι είναι αυτά για τη ψυχή μου
όσα είπα· και ξυπνήστε, θεές του Κάτω κόσμου,
που όνειρο τώρα κράζω σας, η Κλυταιμνήστρα.

ΧΟΡΟΣ
(Μούγκρισμα)

ΚΛΥΤΑΙΜΝΗΣΤΡΑ
Μουγκρίζετε, μα εκείνος πήρε τώρα δρόμο,
γιατ᾽ οι δικοί μου έχουν βοηθούς, εγώ όμως όχι.

ΧΟΡΟΣ
120 (Μούγκρισμα)

ΚΛΥΤΑΙΜΝΗΣΤΡΑ
Βαθιά κοιμάσαι και δεν το ψυχοπονιέσαι
αυτό πὄπαθα, πὄφυγε ο φονιάς μου ο γιος μου.

ΧΟΡΟΣ
(Ούρλιασμα)

ΚΛΥΤΑΙΜΝΗΣΤΡΑ
Ούρλιαζε, κοίμου· μα δε λες και να ξυπνήσεις;
ποιά δουλειάν έχεις παρά το κακό να κάνεις;

ΧΟΡΟΣ
(Ούρλιασμα)

ΚΛΥΤΑΙΜΝΗΣΤΡΑ
Συμφώνησαν δυο δυνατοί, ο ύπνος κι ο κόπος
κι αδράνισαν της δράκαινας την άγριαν άφρη.

ΧΟΡΟΣ
(Διπλό δυνατό μούγκρισμα)
130 Πιάστο, πιάστο, πιάστο, έχε το νου σου!

ΚΛΥΤΑΙΜΝΗΣΤΡΑ
Στ᾽ όνειρο κυνηγάς αγρίμι κι αλυχταίνεις
σα σκύλος που όλο της δουλειάς του έχει την έγνοια.
τί κάνεις; σήκω κι ας μη σε νικάει ο κόπος·
τον ύπνο απόδιωξε να δεις τι έχομε πάθει.
Ας σου πληγώσουν την καρδιά οι ονειδισμοί μου
που είναι για τους φιλότιμους σα φτερνιστήρια·
τρέχα και φύσα πάνω του θανάτου αγέρα,
για να τον λιώσει ο αχνός, τω σωθικώ σου η φλόγα.
Εμπρός, με δεύτερα κυνήγια μάρανέ τον!
 

Ιωάννης Συκουτρής: Ο Παιδαγωγισμός

Συντομώτερον ημπορεί,  ύστερ’ από όσα είπα, να κριθή η άλλη λύσις, με την οποίαν αντικρύζεται το πρόβλημα, η λύσις του παιδαγωγισμού. Είναι πολλά τα δημοσιεύματα -και θα ήσαν πολύ περισσότερα, αν υπήρχαν περισσότεροι ξένοι τυφλοσύρται, όπως υπάρχουν δια την διδακτικήν άλλων μαθημάτων- εις τα όποια αναπτύσσεται η μέθοδος της διδασκαλίας και ερμηνείας των νεοελληνικών λογοτεχνημάτων. Και όλ’ αυτά τα δημοσιεύματα αναχωρούν από μίαν προϋπόθεσιν, ότι οι καθηγηταί μας γνωρίζουν και αισθάνονται την νεοελληνικήν λογοτεχνίαν, αγνοούν δε μόνον, πώς να την διδάξουν, ώστε και τα παιδιά να την εννοήσουν και να την αισθανθούν. Αυτήν την έλλειψιν έρχονται ν’ αναπληρώσουν οι συγγραφείς των.

 

Ότι η προϋπόθεσις αυτή είναι εσφαλμένη απολύτως, είναι, νομίζω, προφανές εξ όσων είπα εις άλλα κεφάλαια. Και όμως τα δημοσιεύματ’ αυτά αγοράζονται και διαβάζονται -όπως διαβάζονται και αγοράζονται κάθε χρόνον ένα πλήθος παιδαγωγικών βιβλίων, δυσανάλογον προς τα βιβλία άλλου περιεχομένου. Διότι ο εκπαιδευτικός μας κόσμος κατέχεται, ιδίως τα τελευταία χρόνια, από έναν πρωτοφανή και επικίνδυνον πυρετόν παιδαγωγισμού, εις βάρος κάθε άλλης σοβαρωτέρας ενασχολήσεως με την επιστημονικήν γνώσιν και το επιστημονικόν ήθος, τα οποία, όταν υπάρχουν, ευρίσκουν συνήθως και την διδακτικήν μέθοδον, όταν όμως δεν υπάρχουν, καμμία σοφή μέθοδος δεν ημπορεί ν’ αναπλήρωση.

 

Τροφήν ευρίσκει ο παιδαγωγισμός αυτός αφ’ ενός μεν εις την θλιβεράν βυζαντινήν κληρονομίαν της λατρείας των τύπων εις βάρος της ουσίας, αφ’ ετέρου δ εις το στενώς επαγγελματικόν κριτήριον, με το οποίον ο Νεοέλλην αγαπά να κρίνη όλα τα πράγματα της πνευματικής ζωής, εις την τάσιν του, όσον το δυνατόν, ακοπώτερα και γρηγορώτερα να επιτύχη. Ο δρόμος δια του επιστημονικού καταρτισμού είναι μακρός και επίπονος· προς τι, αφού αρκεί να διάβασης ένα ή δύο βιβλία περί της μεθόδου της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών π.χ., με τας μαγικάς μάλιστα λέξεις «σχολείον εργασίας, σχολείον ζωής, νέα παιδαγωγική» κλπ., διά να ημπορής να τα διδάσκης κατά τρόπον ανέφικτον και σύμφωνον με την τελευταίαν λέξιν της επιστήμης;

 

Η κατεύθυνσις άλλως τε δίδεται άνωθεν. Εις την πλήρωσιν των ανωτέρων θέσεων κριτήριον λαμβάνεται κατά κανόνα η παιδαγωγική σοφία, όχι ο επιστημονικός καταρτισμός. Προγράμματα και οδηγίαι κάθε και τόσον ξεφουρνίζονται με το ιδανικόν του Μαργίτου*, όστις πολλά μεν ηπίστατο έργα, κακώς δ’ ήπίστατο πάντα. Γίνεται μεταρρύθμισις εκπαιδευτική, που αναθέτει εις δημοδιδασκάλους, σοφούς ίσως παιδαγωγικώς, άλλα μόλις κατέχοντας τας γνώσεις, που χρειάζονται δια τας 4 πρώτας τάξεις του δημοτικού, να διδάσκουν εις τις ανωτέρας τάξεις μαθήματα, που εδίδασκον εις το καταργηθέν ελληνικόν σχολείον ειδικοί επιστήμονες. Παιδαγωγικά συνέδρια γίνονται, εις τα οποία η επιστήμη η καθαρά συστηματικώς αγνοείται. Ακόμη και αυτό το Διδασκαλείον της Μ. Εκπαιδεύσεως, που θα ημπορούσε ν’ αποτελέση το κέντρον, εις το όποιον οι επιστήμονες, οι προ πολλών ετών αποφοιτήσαντες, θα ήρχοντο εις επαφήν με την κίνησιν τής επιστήμης των και τας συγχρόνους της τάσεις, και να είναι ένας διαρκής δεσμός μεταξύ Ανωτάτης και Μέσης Εκπαιδεύσεως, παρέλειψε το αποτελεσματικώτερον προς τούτο μέσον — ν’ αναθέτη την διδασκαλίαν των μη παιδαγωγικών μαθημάτων εις αντιπροσώπους της παραγωγικής επιστήμης, λαμβανόμενους είτ’ από το διδακτικόν προσωπικόν του Πανεπιστημίου, είτε και από άλλας υπηρεσίας αυστηρώς επιστημονικού χαρακτήρος, όπως π. χ. η Αρχαιολογική, το Ιστορικόν Λεξικόν, το Λαογραφικόν Αρχείον κλπ. Είναι παράδοξον, αν υπό τας συνθήκας αυτάς και το πρόβλημα της νεοελληνικής λογοτεχνίας κατεβιβάσθη εις πρόβλημα διδακτικής, και μετετοπίσθη εις πρόβλημα μορφώσεως των μαθητών το κατ’ εξοχήν πρόβλημα καταρτισμού και προπαρασκευής του διδάσκοντος προσωπικού;

 

Και το αποτέλεσμα είναι, να διδάσκεται ένα ποίημα ενώπιον των μαθητών μ’ όλην την σχολαστικήν ακριβολογίαν των κανόνων της διδακτικής, να ερμηνεύωνται αι λεπτομέρειαι ξηρά, εγκεφαλικά, να λείπη όμως από όλην αυτήν τήν εργασίαν η βαθύτερα πνοή. Αυτήν δεν την δίδει καμμία παιδαγωγική σοφία· είναι αποτέλεσμα πλούσιας, πολυμερούς, ασφαλούς, ζωντανής γνώσεως, που επιτρέπει εις τον διδάσκαλον να ομιλή «εκ περιουσίας», και είναι απόκτημα μακράς, εσωψύχου αναστροφής με τον κόσμον τής τέχνης και του λόγου. Αύται είναι αι κύριαι, αι απαραίτητοι προϋποθέσεις κάθε γονίμου διδασκαλίας της εθνικής μας λογοτεχνίας.

------------------------

 *Ο «Μαργίτης» ήταν ένα διάσημο κωμικό έπος της αρχαϊκής εποχής από το οποίο έχουν διασωθεί ελάχιστα μόνον αποσπάσματα. Ο κεντρικός ήρωας του έργου, ο Μαργίτης, ήταν ένας ανόητος και ανίκανος γόνος πλούσιας οικογένειας (σύμφωνα με πληροφορία του Ευσταθίου), που «οι θεοί δεν τον είχαν διδάξει ούτε να σκάβει ούτε να οργώνει ούτε να κάνει κάτι άλλο»· ένας αδαής «ξερόλας», που «ήξερε πολλά, όμως όλα τα ήξερε άσχημα», σύμφωνα με έναν άλλο στίχο του ποιήματος που διέσωσε ο Πλάτων.

 

Ιωάννης Συκουτρής, Η διδασκαλία της Νεοελληνικής λογοτεχνίας. 

Η «φιλοσοφία της φιλαργυρίας»: Απλές επιχειρηματικές συμβουλές από τον Βενιαμίν Φραγκλίνο

Η ιδιορρυθμία αυτής της «φιλοσοφίας της φιλαργυρίας» φαίνεται να είναι «το ιδανικό του τίμιου ανθρώπου με την αναγνωρισμένη φερεγγυότητα, και πάνω από όλα η ιδέα του καθήκοντος του ατόμου να αυξάνει το κεφάλαιό του, ιδέα που εμφανίζεται σαν αυτοσκοπός.

 

Πραγματικά, αυτό που κηρύσσεται εδώ δεν είναι απλώς ένας τρόπος για να ανοίξει κάνεις το δρόμο του στη ζωή, αλλά μια ιδιόμορφη ηθική. Η παράβαση των κανόνων της αντιμετωπίζεται όχι σαν ανοησία, αλλά σαν επιλησμοσύνη του καθήκοντος.

 

Αυτή είναι η ουσία του ζητήματος. Δεν πρόκειται μόνο για επιχειρηματική πονηρία, αυτό το πράγμα είναι αρκετά συνηθισμένο, αλλά πρόκειται για ένα ήθος.

 

Κείμενο: Βενιαμίν Φραγκλίνος

«Να θυμάσαι πως ο χρόvos είναι χρήμα. Όποιος μπορεί να κερδίσει με τη δουλειά του δέκα σελίνια την ημέρα κι αντί γι’ αυτό πάει περίπατο ή κάθεται άπραγος τη μισή μέρα, έστω κι αν δεν ξοδεύει πάρα πέντε πένες κατά τη διασκέδαση ή την τεμπελιά του, ας μη νομίζει πως αυτά είναι τα μόνα του έξοδα στην πραγματικότητα ξόδεψε, ή μάλλον πέταξε, πέντε σελίνια.

 

Να θυμάσαι πως η πίστωση είναι χρήμα. Αν κάποιος αφήσει τα λεφτά του στα χέρια μου πέρα από τη στιγμή που πρέπει να του τα δώσω, μου δίνει τους τόκους ή όσα μπορώ να βγάλω από αυτά σε αυτό το διάστημα. Κι αυτό σημαίνει ένα σημαντικό ποσό όταν ένας άνθρωπος έχει καλή και μακροπρόθεσμη πίστωση και ξέρει να την αξιοποιήσει.

 

Να θυμάσαι πως τα λεφτά έχουν γόνιμες, αναγεννητικές ιδιότητες. Τα λεφτά γεννούν λεφτά, κι αυτά πάλι καινούργια λεφτά και πάει λέγοντας. Τα πέντε σελίνια γίνονται έξι, τα έξι γίνονται επτά και τρεις πένες, και ούτω καθεξής, ώσπου γίνονται εκατό λίρες. Όσο πιο πολλά είναι, τόσο πιο πολλά παράγει κάθε ανακύκληση, κι έτσι τα κέρδη αυξάνουν όλο και πιο γρήγορα. Όποιος σκοτώνει μια γουρούνα, καταστρέφει όλους τους γόνους της ως τη χιλιοστή γέννα. Όποιος σκοτώνει ένα νόμισμα των πέντε σελινιών, καταστρέφει όλα όσα θα μπορούσε να παραγάγει, ολόκληρους σωρούς από λίρες.

 

Να θυμάσαι το ρητό πως: «Ο καλοπληρωτής είναι κύριος του πορτοφολιού των όλων». Όποιος είναι γνωστός πως πληρώνει με συνέπεια και ακρίβεια στην προθεσμία που υπόσχεται, μπορεί οποτεδήποτε και με οποιαδήποτε ευκαιρία να μαζέψει όλα τα λεφτά που μπορούν να εξοικονομήσουν οι φίλοι του. Αυτό μερικές φορές είναι πολύ χρήσιμο. Μετά την εργατικότητα και τη λιτότητα, τίποτα στον κόσμο δεν συμβάλει περισσότερο στην άνοδο ενός νέου ανθρώπου από τη συνέπεια και την ευθύτητα σε όλες του τις υποθέσεις. Γι’ αυτό ποτέ μην κρατάς δανεικά χρήματα ούτε μια ώρα παραπάνω από όσο υποσχέθηκες, αλλιώς η απογοήτευση θα σου κλείσει για πάντα το πορτοφόλι των φίλων σου.

 

Και οι πιο ασήμαντες πράξεις που επηρεάζουν τη φερεγγυότητα ενός ανθρώπου πρέπει να προσέχονται. Ο ήχος του σφυριού σου στις πέντε το πρωί ή στις οχτώ το βράδυ, που τον ακούει ο δανειστής σου, τον κάνει πρόθυμο να σου δώσει έξι μήνες παραπάνω προθεσμία- όταν όμως σε βλέπει στο τραπέζι του μπιλιάρδου ή ακούει τη φωνή σου στην ταβέρνα την ώρα που θα έπρεπε να δουλεύεις, στέλνει να σου ζητήσουν τα λεφτά του την άλλη μέρα- τα ζητάει όλα πριν μπορέσεις να του τα επιστρέψεις. Αυτό άλλωστε δείχνει πως θυμάσαι το χρέος σου- σε παρουσιάζει σαν προσεκτικό όσο και τίμιο άνθρωπο, κι αυτό μεγαλώνει ακόμα περισσότερο τη φερεγγυότητα σου.

 

Πρόσεχε να μη θεωρείς δικά σου όλα όσα κατέχεις και να μη ζεις ανάλογα. Είναι ένα λάθος στο οποίο πέφτουν πολλοί άνθρωποι που παίρνουν πίστωση. Για να το αποφύγεις αυτό, κράτησε για ένα διάστημα ακριβή λογαριασμό των εξόδων και των εσόδων σου. Μπορεί στην αρχή να μπεις στον κόπο να καταγράφεις μικρολεπτομέρειες, αυτό όμως θα έχει το έξης θετικό αποτέλεσμα: θα ανακαλύψεις πως τα μικρά, μηδαμινά έξοδα συσσωρεύονται σε μεγάλα ποσά και θα αντιληφθείς τι θα μπορούσε να είχε εξοικονομηθεί. Και μπορεί να εξοικονομηθεί στο μέλλον, χωρίς να προκαλέσει καμία μεγάλη φασαρία.

 

Με έξι λίρες το χρόνο μπορείς να διαχειρίζεσαι εκατό λίρες, με την προϋπόθεση πως είσαι άνθρωπος με γνωστή σύνεση και τιμιότητα. Όποιος ξοδεύει άσκοπα τέσσερις πένες την ημέρα, ξοδεύει άσκοπα έξι λίρες το χρόνο, που είναι το αντίτιμο για τη διαχείριση εκατό λιρών.

 

Όποιος κάθε μέρα χάνει χρόνο που αξίζει τέσσερις πένες, χάνει το προνόμιο να χρησιμοποιεί κάθε μέρα εκατό λίρες. Όποιος χάνει άσκοπα χρόνο που αξίζει πέντε σελίνια, χάνει πέντε σελίνια, και θα έκανε εξίσου καλά να πετάξει πέντε σελίνια στη θάλασσα.

 

Όποιος χάνει πέντε σελίνια, δεν χάνει μόνον αυτό το ποσό, αλλά και όλα τα οφέλη που θα μπορούσε να του αποφέρει με την ανακύκληση του στις συναλλαγές και που, ώσπου να γεράσει ένας νέος άνθρωπος, θα μεταφράζονταν σε ένα σημαντικό χρηματικό ποσό».

Το “Big Bang” του Αλτσχάιμερ: Εντόπισαν το πότε ακριβώς αρχίζει

Τεράστιο βήμα επιστημονικής προόδου

 

Ομάδα επιστημόνων ανακάλυψε το “big bang” της νόσου του Αλτσχάιμερ, δηλαδή την ακριβή στιγμή που μια υγιής πρωτεΐνη γίνεται τοξική, αλλά δεν έχει ακόμη δημιουργήσει θανατηφόρες νηματώδεις αναπτύξεις στον εγκέφαλο.

 

Μια μελέτη από τον δρ. O'Donnell στο Ινστιτούτο Εγκεφάλου του πανεπιστημίου UT Southwestern απεικονίζει για πρώτη φορά την μεταβαλλόμενη φύση ενός τ-μορίου (tau molecule) πρωτεΐνης λίγο πριν αρχίσει να κολλάει στον εαυτό του και να αρχίσει να σχηματίζει μεγαλύτερα συσσωματώματα. Η ανακάλυψη αυτή προσφέρει μια νέα στρατηγική για την ανίχνευση της καταστροφικής νόσου του Αλτσχάιμερ, πριν καν εκδηλωθεί στον εγκέφαλο και ανοίγει ορίζοντες για νέες θεραπείες, που θα σταθεροποιούν τις τ-πρωτεΐνες πριν αλλάξουν μορφή.

“Το μεγαλύτερο εύρημα μέχρι σήμερα” στην μάχη ενάντια στο Αλτσχάιμερ

"Αυτό είναι ίσως το μεγαλύτερο εύρημα που έχουμε κάνει μέχρι σήμερα, αν και πιθανότατα θα περάσει κάποιο χρονικό διάστημα προτού δούμε τα οφέλη της ανακάλυψης αυτής να υλοποιούνται σε κλινικές δοκιμές. Αυτό αλλάζει μεγάλο μέρος του τρόπου με τον οποίο σκεφτόμαστε το πρόβλημα", δήλωσε ο δρ. Marc Diamond, διευθυντής του Κέντρου για την Νόσο Αλτσχάιμερ και τις Νευροεκφυλιστικές Ασθένειες του UT Southwestern, και κορυφαίος εμπειρογνώμονας άνοιας, που πιστώνεται με τον προσδιορισμό ότι το τ-μόριο δρα σαν “πρίον” (μια μολυσματική πρωτεΐνη που μπορεί να αυτοαναδιπλασιαστεί).

Η μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση eLife έρχεται σε αντίθεση με την προηγούμενη πεποίθηση ότι μια απομονωμένη τ-πρωτεΐνη δεν έχει ξεχωριστό σχήμα και είναι επιβλαβής μόνο αφότου αρχίσει να κολλάει με άλλες τ-πρωτεΐνες, για να σχηματίσει τις χαρακτηριστικές νηματώδεις συσσωρεύσεις, που παρατηρούνται στους εγκεφάλους των ασθενών με Αλτσχάιμερ.

Οι ανώμαλες συσσωρεύσεις μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται tau μπορούν να συγκεντρωθούν μέσα στους νευρώνες, σχηματίζοντας νηματώδεις συσσωρεύσεις (σαν μπερδεμένες κλωστές) και τελικά βλάπτοντας τη συναπτική σύνδεση μεταξύ των νευρώνων

Οι επιστήμονες πέτυχαν την ανακάλυψη μέσω της εκχύλισης τ-πρωτεϊνών από ανθρώπινους εγκεφάλους και την απομόνωσή τους ως μεμονωμένα μόρια. Διαπίστωσαν ότι η επιβλαβής τους μορφή αφήνει έκθετο ένα κομμάτι της πρωτεΐνης, το οποίο υπό κανονικές συνθήκες παραμένει στο εσωτερικό της. Αυτό το εκτεθειμένο τμήμα την κάνει να κολλάει σε άλλες τ-πρωτεΐνες, επιτρέποντας τον σχηματισμό νημάτων, που τελικά θανατώνουν τους εγκεφαλικούς νευρώνες.

Το “Bing Bang” του Αλτσχάιμερ

"Το αντιμετωπίζουμε ως το Big Bang της παθολογίας της τ-πρωτεΐνης", δήλωσε ο δρ. Diamond, κάνοντας την αναγωγή στην επικρατούσα επιστημονική θεωρία για το σχηματισμό του σύμπαντος. "Αυτός είναι ένας τρόπος να εξεταστεί η αρχή της νόσου και μας μετακινεί προς τα πίσω σε μια πολύ συγκεκριμένη στιγμή, όπου βλέπουμε την εμφάνιση της πρώτης μοριακής αλλαγής, η οποία εν τέλει οδηγεί στον νευροεκφυλισμό του Αλτσχάιμερ. Αυτή η έρευνα έγινε σε στενή συνεργασία με τον συνάδελφό μου, δρ. Lukasz Joachimiak”.

Παρά τα δισεκατομμύρια δολάρια που έχουν δαπανηθεί για κλινικές δοκιμές εδώ και δεκαετίες, η νόσος του Αλτσχάιμερ παραμένει μια από τις πιο καταστροφικές και ενοχλητικές ασθένειες στον κόσμο, πλήττοντας περισσότερους από 5 εκατομμύρια ανθρώπους, μόνο στην ΗΠΑ.

Ο δρ. Diamond πιστεύει ότι είναι μια ιστορική στιγμή για τον επιστημονικό τομέα, σημειώνοντας ότι η αναγνώριση της “γένεσης” του Αλτσχάιμερ παρέχει στους επιστήμονες έναν ζωτικό στόχο στη διάγνωση της κατάστασης στο αρχικό της στάδιο, πριν καν εμφανιστούν τα συμπτώματα της απώλειας μνήμης και της γνωστικής παρακμής.

Τα επόμενα βήματα της ομάδας του είναι να αναπτύξουν ένα απλό κλινικό τεστ, που θα εξετάζει το αίμα του ασθενούς, ή το νωτιαίο υγρό, για να ανιχνεύσει τα πρώτα βιολογικά σημάδια της ανώμαλης τ-πρωτεΐνης. Αλλά εξίσου σημαντικό, λέει ο δρ. Diamond, είναι ότι βρίσκονται σε εξέλιξη προσπάθειες για την ανάπτυξη μιας θεραπείας που θα καθιστούσε τη διάγνωση δυνατή.

Συγκρατημένη αισιοδοξία με επιστημονικό υπόβαθρο

Αναφέρει έναν επιτακτικό λόγο για συγκρατημένη αισιοδοξία: Το Tafamides, ένα φάρμακο που εγκρίθηκε πρόσφατα από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), σταθεροποιεί μια διαφορετική πρωτεΐνη που, επίσης, αλλάζει μορφή και ονομάζεται τρανσθυρετίνη (transthyretin). Αυτή προκαλεί θανάσιμη συσσώρευση πρωτεϊνών στην καρδιά, παρόμοια με εκείνη που κάνει η τ-πρωτεΐνη στον εγκέφαλο που πλήττεται από Αλτσχάιμερ.

"Το κυνήγι μόλις άρχισε και βασίζεται σε αυτό το εύρημα για να φτάσουμε σε μια θεραπεία που θα εμποδίζει την διαδικασία νευροεκφυλισμού, στο σημείο που αυτή ξεκινάει", δήλωσε ο δρ. Diamond. “Εάν λειτουργήσει, η συχνότητα εμφάνισης της νόσου του Αλτσχάιμερ θα μπορούσε να μειωθεί σημαντικά. Αυτό θα ήταν εκπληκτικό”, πρόσθεσε.

Τους ανθρώπους τους δένει η επιθυμία, όχι η μοίρα

Αν οι σχέσεις είναι ένα παιχνίδι τραμπάλας, το ταίρι που θα κινήσει την τραμπάλα μαζί μας δεν είναι προκαθορισμένο. Η μοίρα μπορεί να μας στείλει διάφορες πιθανές επιλογές ανθρώπων δίπλα μας, μα είναι στην προθυμία του καθενός από εμάς να δέσουμε και να ταιριάξουμε μεταξύ μας.

Άνθρωποι έρχονται, άνθρωποι φεύγουν, μπορεί να βαρεθούν εύκολα, να αλλάξουν γνώμη, να εξαφανιστούν απότομα, να θέλουν να εξερευνήσουν κι άλλα παιχνίδια. Όσοι, όμως, μένουν είναι επειδή το ήθελαν οι ίδιοι και το θέλαμε κι εμείς να τους κρατήσουμε.

Όταν η τραμπάλα έχει ομοιόμορφη ροή στην κίνησή της σημαίνει πως οι άνθρωποι εκεί πάνω έχουν συντονιστεί τέλεια, ταιριάζουν, μένουν και δένουν. Το δέσιμο μιας σχέσης εξαρτάται ξεκάθαρα απ’ την ισάξια αλληλεπίδραση και των δυο, που έχουν τη θέληση να διατηρούν μια ομοιόμορφη δραστηριότητα μεταξύ τους. Το παιχνίδι αλλιώς μένει στάσιμο και προφανώς φθείρεται η πορεία του.

Καλώς ή κακώς, θα εκτιμήσουμε την κάθε γνωριμία που έρχεται στο δρόμο μας ανάλογα συνήθως με τη συναισθηματική κατάσταση που βρισκόμαστε, είτε με το να την δεχτούμε ευχάριστα είτε να την προσπεράσουμε. Το βάρος της ευθύνης για την επιλογή μας το ρίχνουμε πολλές φορές στη συγχρονικότητα των περιστάσεων, στο σωστό τάιμινγκ των γεγονότων και στην εξέλιξη της ροής.

Ωστόσο, όταν δύο άνθρωποι αποφασίσουν να είναι μαζί, δεν μπορεί τίποτα να σταματήσει αυτή την επιθυμία. Θα βρουν τον τρόπο, θα προκαλέσουν την τύχη τους, χωρίς να λογαριάσει κανείς τους τίποτα κι αν χρειαστεί θα τα ρισκάρουν όλα, γιατί η θέλησή τους να είναι μαζί είναι ισχυρότερη απ’ τις συνθήκες της ζωής τους, ειδικά όταν δεν είναι και τόσο ευνοϊκές.

Ο κόσμος να έρθει τούμπα, τούμπα θα βρεθούν κι οι ίδιοι, ενωμένοι θα μένουν ό,τι κι αν τους ζητηθεί να διαχειριστούν. Όλα υποκλίνονται στη δύναμη της θέλησης και στην έντονη λαχτάρα του πόθου. Όσο ελκύονται ο ένας απ’ τον άλλον πλησιάζουν πιο κοντά συναισθηματικά κι έτσι αποκτούν ένα επακόλουθο δέσιμο.

Ένα δέσιμο σαν γόρδιος δεσμός, ισχυρός κι εγκάρδιος που θα είναι η κινητήριος δύναμή τους. Η επικοινωνία τους, η οικειότητά τους, η ταυτόσημη σκέψη τους, είναι τα πράγματα που δίνουν ουσία στην επαφή τους κι ενισχύουν την αναγκαιότητά τους να συνυπάρχουν. Δέχονται τις αντιθέσεις στην προσωπικότητά τους, βρίσκουν τα όποια ελαττώματα μέχρι και χαριτωμένα και σίγουρα στηρίζουν με όλη τους την ψυχή τα προσωπικά όνειρα ο ένας του άλλου, φτάνει να βλέπουν τον άνθρωπό τους πραγματικά χαρούμενο.

Άπαξ δύο άνθρωποι δέσουν δύσκολα λύνονται. Το δέσιμο είναι πάντα πάνω απ’ τη ζωντάνια του αρχικού ενθουσιασμού. Έχει σίγουρα διάρκεια και προκαθορίζει μια πορεία με κοινά όνειρα και στόχους. Τέτοιες δυνατές σχέσεις, με ισχυρά δεσίματα, φαίνεται αδιανόητο πως θα κατέληγαν να τερματίσουν οριστικά.

Για να διατηρηθεί ακέριος και σφιχτός ο κόμπος του δεσίματος πρέπει να υπάρχει μια ανυπέρβλητη διάθεση για φροντίδα κι απ’ τους δυο. Για να παραμείνουν μαζί πρέπει να φροντίζουν το «μαζί» τους. Κι είναι ωραίο πράγμα το αμοιβαίο. Αμοιβαίες υποχωρήσεις, αμοιβαία κατανόηση, αμοιβαία αισθήματα. Αντιθέτως, με την επανάπαυση σκεπάζονται τα κάποτε κοινά όνειρα και παραμελείται η επιμέλεια του κόμπου. Οι δεσμοί λύνονται όταν δεν επιμελούμαστε την ένωσή τους.

Οι σχέσεις πάντα δοκιμάζονται για να κατοχυρωθούν ως ισχυρές. Η ζωή φέρνει απρόβλεπτα γεγονότα προσπαθώντας να μας αποσπάσει την προσοχή. Πολλές φορές με θράσος, σαν να θέλει να τσεκάρει την ισχύ της θέλησής μας στο συγκεκριμένο άνθρωπο που επιλέξαμε. Οι σχέσεις γίνονται δεδομένες απ’ την πολλή οικειότητα κι η μοίρα πάντα προκαλεί τα δεδομένα κι ειδικά τους «δεδομένους» δεσμούς. Μόνο όταν έχουμε την επιμονή να υπερβούμε όλες τις πολύπλοκες καταστάσεις μπορεί να συνεχίσει ομαλά η κοινή μας πορεία.

Αλλιώς, όταν σταματήσει η όρεξή μας να προσπερνάμε τα απαιτητικά γεγονότα ή αν τα γεγονότα είναι από μόνα τους ανεξέλεγκτα, φθείρεται, τελικά, η συναισθηματική ένωση στη σχέση. Λίγο ο εγωισμός, λίγο η ανασφάλεια, λίγο το ανήσυχο πνεύμα μας, δε θέλει και πολύ να πάψουμε να ταιριάζουμε μεταξύ μας όπως ταιριάζαμε κάποτε. Τις τότε επιλογές μας δε σημαίνει πως τις επιθυμούμε ακόμα. Όσο δεμένοι κι αν ήμασταν, μέσα στις τόσες ανατροπές που φέρνει η ζωή, οι επιθυμίες μας έχουν το δικαίωμα να αλλάζουν.

Πολλές φορές θεωρούμε πως είναι «της μοίρας μας γραφτό» και μένουμε σε μια σχέση παραλείποντας πολλά στοιχεία που δε μας ικανοποιούν. Αυτόματα οπισθοχωρούμε και συμβιβαζόμαστε προσπαθώντας να παραπλανήσουμε τη θέλησή μας. Μια θέληση που πλέον δεν ικανοποιείται με αυτό που επιθυμούσε κάποτε. Έχει διαφορά το δέσιμο από επιθυμία παρά από συμβιβασμό. Οι συμβιβασμοί φέρνουν απλώς προσωρινές λύσεις, που συνήθως κουράζουν.

Κανείς δεν ξέρει απ’ την αρχή πώς θα κυλίσει μια σχέση. Η μοίρα κάνει τις προτάσεις της, μια δεδομένη χρονική στιγμή, όμως, η τελική απόφαση ενός ισχυρού δεσίματος είναι στην ευθύνη και των δυο. Είναι μια συνεργασία τύχης και θέλησης.

Καμία μοίρα δεν μπορεί να μας υποχρεώσει ούτε να κρατήσουμε ούτε να αφήσουμε τις επιλογές μας. Αν δύο ανθρώπους η ζωή τους φέρει κοντά, δε σημαίνει πως θα κρατηθούν για πάντα έτσι. Τελικά γι’ αυτό τείνουμε να αμφισβητούμε τα δύο πιο απόλυτα δεδομένα της ζωής, το «πάντα» και το «ποτέ».

Εμπόδια στην Επαφή: Δυσχεραίνοντας το δρόμο της αντάμωσης με τον εαυτό μας & τους άλλους

Η επαφή, η συνάντηση και αλληλεπίδραση του οργανισμού με το περιβάλλον, αδιαμφισβήτητα θεωρείται λειτουργία απαραίτητη της ανάπτυξης και της επιβίωσης του ατόμου. Βασικό στοιχείο της επαφής είναι το όριο, «το όριο επαφής». Το όριο της επαφής περιλαμβάνει τόσο τις διαφορές ανάμεσα στα δυο στοιχεία που συναντιούνται όσο και την ενότητα της συνάντησης του, το όλο που δημιουργείται από αυτήν.

Το όριο δεν ανήκει στη μια ή στην άλλη πλευρά. Είναι μια συνεργασία ανάμεσα στις δυο πλευρές, που δημιουργείται από τη συνάντηση.

Τι συμβαίνει, όμως, όταν δεν μπορεί να παραχθεί ουσιαστική συνάντηση του ατόμου με το περιβάλλον του; Στην απουσία της επαφής συντελούν κάποιοι ψυχολογικοί μηχανισμοί. Αυτοί οι μηχανισμοί αναφέρονται ως διαταραχές του ορίου ή ως εμπόδια στην επαφή και εμπλέκονται ως καθηλώσεις στην υγιή λειτουργία του οργανισμού και στο όριο του οργανισμού με το περιβάλλον.

Θεωρούμε αυτούς τους μηχανισμούς ως ένα τρόπο αυτορρύθμισης και επιβίωσης του ατόμου απέναντι σε ένα δύσκολο περιβάλλον κατά την παιδική του ηλικία. Ωστόσο, όταν συνεχίζουν και υπάρχουν στην ενήλικη ζωή του ατόμου, χωρίς την επίγνωση της ύπαρξης τους από τον ίδιο, τότε ο άνθρωπος αδυνατεί να ικανοποιήσει την ανάγκη του καθώς επίσης να έρθει σε αυθεντική επαφή με τους άλλους.

Ποιοί μηχανισμοί άμυνας επιστρατεύονται στην επαφή:

Αυτοί οι μηχανισμοί άμυνας ή εμπόδια στην επαφή είναι: η συμβολή, ενδοβολή, αναστροφή, ανάκλαση, προβολή ,εγωτισμός, και απευαισθητοποίηση.

Εμπόδια στην Επαφή: Ο Perls, έκανε λόγο για την συμβολή, την ενδοβολή, την προβολή και την αναστροφή ως τους κυρίαρχους μηχανισμούς άμυνας στην επαφή με το περιβάλλον. Ο Paul Goodman, επίσης συνιδρυτής της ψυχοθεραπευτικής προσέγγισης Gestalt αναφέρθηκε στον εγωτισμό, οι Polsters πρόσθεσαν την ανάκλαση και τέλος η απευαισθητοποίηση χρησιμοποιήθηκε ως όρος από τον Εnright.

Συμβολή: Το όριο επαφής μεταξύ του ατόμου και του άλλου προσώπου είναι ανύπαρκτο καθώς η συμβολή είναι μια εμπειρία της μη συνάντησης( λόγω της μη διαφοράς). Μια σχέση βασίζεται στη συμβολή όταν συγχέουμε τον εαυτό μας με κάποιον άλλο. Δυσκολευόμαστε να διαχωρίσουμε τις δικές μας σκέψεις ή στάσεις ή συναισθήματα από κάτι ή κάποιον άλλο. Συχνά αυτό συναντάται μέσα από την συμμετοχή σε πολιτικά ή θρησκευτικά κινήματα καθώς και στις προσωπικές σχέσεις. Μπορεί να νομίζουμε ότι βρισκόμαστε σε επαφή με τον άλλο επειδή συνεχώς συμφωνούμε μαζί του, στην ουσία όμως δεν είμαστε.

Ενδοβολή: Στην ενδοβολή το όριο επαφής μεταφέρεται από το περιβάλλον προς το άτομο. Όταν ενδοβάλλουμε καταπίνουμε αμάσητα συναισθήματα, αξίες αντιλήψεις των άλλων χωρίς να τα επεξεργαστούμε και στη συνέχεια να τα αφομοιώσουμε. Οι ενδοβολές συναντώνται στα «πρέπει» που ξεκινούν από πολύ νωρίς στη ζωή ενός παιδιού. Ιδέες, ηθική αρχές απορροφώνται χωρίς να γίνονται μέρος του οργανισμού. Συχνά αξίες και συμπεριφορές που έχουν άκαμπτο χαρακτήρα και ενδοβαλλονται επηρεάζουν την προσωπικότητα του παιδιού που ως ενήλικας στη πορεία της ζωής του εκδηλώνονται μέσω νευρωτικών συμπεριφορών καθώς υπάρχει σύγχυση ανάμεσα μεταξύ αυτού που είναι και αυτού που νομίζει ότι πρέπει να είναι.

Προβολή: Το όριο επαφής, σε αυτή την περίπτωση επίσης μετατοπίζεται. Συγκεκριμένα, το άτομο προβάλλει στον απέναντι του, δικά του συναισθήματα και ιδέες που είναι εκτός της επίγνωσης του και μη αποδεκτά. Κάνει το περιβάλλον ένα στοιχείο του εαυτού του και μετά το συναντάει. Στους περισσότερους από εμάς έχει συμβεί να αισθανθούμε θυμό για ένα φίλο μας, να μην αναγνωρίσουμε ότι νιώθουμε έτσι και μόλις τον συναντήσουμε στην παρέα, αντικρίζοντας τον, να πιστέψουμε και να συμπεριφερόμαστε σαν να είναι εκείνος θυμωμένος μαζί μας.

Αναστροφή: Το όριο επαφής και σε αυτή την περίπτωση επίσης μετατοπίζεται με την διαφορά ότι γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να γινόμαστε εμείς οι ίδιοι το περιβάλλον μας. Στην αναστροφή το άτομο στρέφει προς τον εαυτό του τα συναισθήματα, τις συμπεριφορές εκείνες που θα ήθελε να κάνει σε κάποιον άλλο ή κάνει στον εαυτό του αυτό που θα ήθελε να του κάνεις κάποιος άλλος .Π.χ. Ένα παιδί για να μπορέσει να διαχειριστεί την σωματική βία που δέχεται από την πατέρα του αναστρέφει τα συναισθήματα φόβου, απογοήτευσης που νιώθει για εκείνον με το να αυτό- τραυματίζεται , ή να καταναλώνει υπερβολικές ποσότητες φαγητού ή στην εφηβική φάση να κάνει κατάχρηση ουσιών(στρέφει την ενέργεια προς τα μέσα, στην περίπτωση του φαγητού τρώει τα ανέκφραστα συναισθήματα, ανάγκες και στην περίπτωση των ουσιών, «τα καταπίνει»).

Ανάκλαση: Στην ανάκλαση η άμεση επαφή αποφεύγεται, διακόπτεται ή παρεκκλίνει. Το όριο επαφής μετατοπίζεται από το άτομο και η επαφή γίνεται με κάποιο άλλο στοιχείο του περιβάλλοντος. Η ανάκλαση είναι , η αντίσταση κατά την οποία το άτομο στρέφει άλλου το ενδιαφέρον του, ώστε να αποφύγει την υψηλή ενεργεία που του προκαλεί η απευθείας επαφή. Η ανάκλαση εκφράζεται μέσα από διάφορους τρόπους όπως η στερεοτυπική επικοινωνία, ο χλευασμός και το γέλιο απέναντι στον συνομιλητή, το πέρασμα από το ένα θέμα στο άλλο κ.α.

Εγωτισμός: Στον εγωτισμό το όριο επαφής ούτε διαλύεται ούτε μετατοπίζεται. Εκείνο που συμβαίνει είναι ότι εξαλείφεται ένα στοιχείο που είναι απαραίτητο για το όριο της επαφής: η αλληλεπίδραση της συνάντησης. Στην περίπτωση αυτή το άτομο, είναι συντονισμένο στην δική του σκέψη, συναίσθημα ή πράξεις, εκδηλώνοντας μειωμένη έως και καθόλου ανταπόκριση για τον απέναντι του. Οι εγωτιστές φαίνονται πως ακούν τον άλλο, στην πραγματικότητα όμως σκέπτονται πως θα απαντήσουν ή μπαίνουν σε διάλογο μόνο για να ακούσουν τον εαυτό τους και να φανούν έξυπνοι και ανώτεροι.

Απευαισθητοποίηση: Αυτό το εμπόδιο στην επαφή συνδέεται με το μούδιασμα στο οποίο βρίσκεται το άτομο. Συγκεκριμένα ο οργανισμός αναισθητοποιεί τον εαυτό του όσο αναφορά κυρίως τις σωματικές του αισθήσεις , παγώνει τα συναισθήματα που εγείρουν αυτές οι αισθήσεις με σκοπό να μπορέσει να προσαρμοστεί σε ένα ιδιαίτερα επώδυνο και κακοποιητικό περιβάλλον. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι όταν ένα παιδί κακοποιείται σεξουαλικά από το άμεσο οικογενειακό του πλαίσιο ή όταν ένα άτομο έρθει αντιμέτωπο με μια ξαφνική απώλεια αγαπημένου του προσώπου.

Πως διακρίνεται η υγιής από τη μη υγιή χρήση των εμποδίων στην επαφή

Η διάφορα μεταξύ υγιούς και μη υγιούς χρήσης αυτών των ψυχολογικών μηχανισμών έγκειται σε δυο κριτήρια. Το πρώτο έχει να κάνει με την ένταση και τη συχνότητα . Συγκεκριμένα όταν το άτομο κάνει κυρίως επαφή με το περιβάλλον με κάποια από τα παραπάνω εμπόδια τα οποία χαρακτηρίζουν τη γενικότερη συμπεριφορά του τότε μιλάμε για παθολογική χρήση αυτών. Έτσι λοιπόν οι μηχανισμοί αυτοί αποκτούν νευρωτικό χαρακτήρα όταν χρησιμοποιούνται από το άτομο χρόνια και με ασύμβατο τρόπο. Το δεύτερο κριτήριο που συμβάλει στον διαχωρισμό σχετίζεται με την επίγνωση. Το άτομο, σε αυτή την συνθήκη μπορεί να διακρίνει ότι ανακλά ή προβάλει ή αναστρέφει και ούτε καθεξής αναγνωρίζοντας παράλληλα ότι υιοθετεί αυτή την συμπεριφορά για να μπορέσει να προστατεύσει τον εαυτό του καθώς η επαφή με την πραγματικότητα κρίνεται επώδυνη και δυσβάστακτη ορισμένες φορές και το άτομο αδυνατεί να την διαχειριστεί διαφορετικά.

Παραδείγματα για την αντιμετώπιση των εμποδίων ως υγιείς επιλογές

Μέσα από πολλά και καθημερινά παραδείγματα, μερικά εξ αυτών παραθέτονται παρακάτω, παρουσιάζεται πώς τα εμπόδια στην επαφή μπορούν να λειτουργούν ως υγιείς επιλογές, στην αλληλεπίδραση του ατόμου με τους άλλους, όταν χρησιμοποιούνται σε συγκεκριμένες συνθήκες από επιλογή και όχι από εμμονή.

Παραδείγματα υγιούς ανάκλασης:

• Το άτομο αποστρέφει το βλέμμα του σε ένα ατύχημα γιατί γνωρίζει ότι του είναι δύσκολο να το δει (ο μηχανισμός της απευαισθητοποίησης θα μπορούσε να ισχύει και σε αυτό το παράδειγμα).
• Όταν κάποιος έχει χωρίσει από τον/την σύντροφο και επιλέγει να βγει έξω και να διασκεδάσει.
• Όταν κάποιος πάει σε κηδεία και χρησιμοποίει χιούμορ ακριβώς γιατί αντιλαμβάνεται ότι του είναι δύσκολη αυτή η κατάσταση.

Παραδείγματα υγιούς συμβολής:

• Το βρέφος στους πρώτους μήνες της ζωής του βρίσκεται στην φάση της συγχώνευσης- συμβολής με την μητέρα του, καθώς δεν μπορεί να αντιληφθεί τον εαυτό του ως μια ξεχωριστή οντότητα από αυτήν.
• Ένα ζευγάρι, στα πρώτα στάδια της σχέσης, στην φάση του έρωτα και του πάθους, κατά την οποία αντιλαμβάνονται και έλκονται από τις μεταξύ τους ομοιότητες, επιδιώκουν να συμμετέχουν σε ενασχολήσεις που είναι πάντα μαζί και λειτουργούν γενικότερα με το «εμείς».

Παραδείγματα υγιούς ενδοβολής:

• Ένα παιδί που χρειάζεται να μάθει να πειθαρχείται με κανόνες και όρια που ορίζονται από τους γονείς, με σκοπό την ασφάλεια και την ψυχική του ισορροπία.
• Στο εργασιακό μας περιβάλλον, στο οποίο αν και κάποιες φορές μπορεί να μην συμφωνούμε με κάποιες από τις νόρμες που ισχύουν, είναι απαραίτητο, για να μπορέσουμε να προσαρμοστούμε, να υπακούσουμε σε αυτές.

Παραδείγματα υγιούς αναστροφής:

• Δαγκώνοντας την γλώσσα μας, σε περιπτώσεις που θέλουμε να εκφράσουμε κάτι που μας ενοχλεί αλλά δυσκολευόμαστε λόγω της περίστασης.
• Όταν μας αρέσει ερωτικά ένα άτομο και δεν μπορούμε να το εκδηλώσουμε άμεσα και γυρίζουμε την ενέργεια προς τα μέσα με το να δαγκώνουμε τα χείλη μας, να κοκκινίζουμε κ.α.

Παραδείγματα υγιούς προβολής:

• Παρακολουθώ την αγαπημένη μου ταινία στην τηλεόραση ή θαυμάζω ένα πίνακα σε μια γκαλερί και ταυτόχρονα φαντάζομαι ότι γίνομαι ο πρωταγωνιστής ή πρωταγωνίστρια της ταινίας ή του πίνακα ζωγραφικής και βιώνω διάφορα συναισθήματα.
• Καλλιτέχνες/ συγγραφείς που προβάλλουν τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τα προσωπικά τους βιώματα μέσω των δημιουργημάτων τους (πίνακες, μυθιστορήματα, λογοτεχνία, τραγούδια).

Παραδείγματα υγιούς εγωτισμού:

• Το νήπιο, στην φάση της προ- λογικής νόησης ( αναπτυξιακά στάδια Piaget) παρουσιάζει έντονο εγωκεντρισμό καθώς κατανοεί τον κόσμο αποκλειστικά από την δική του σκοπιά και αδυνατεί να λάβει υπόψη τη γνώση του ακροατή ,ώστε να επικοινωνήσει αποτελεσματικά και ασχολείται με συλλογικούς μονολόγους, αντί για διαλόγους, όταν συναναστρέφεται με άλλα άτομα.

Παραδείγματα υγιούς απευαισθητοποίησης:

• Αγνοώ την αίσθηση του πονοκεφάλου για να μπορέσω να ολοκληρώσω μια εργασία που πρέπει να γίνει ή ένα project που χρειάζεται να παραδώσω άμεσα για την εργασία μου.

Εν κατακλείδι, οι διαταραχές του ορίου επαφής μπορεί να έχουν λειτουργικό & μη λειτουργικό πρόσημο. Ωστόσο, είναι πολύ σημαντικό να φωτίσουμε την παγιωμένη χρήση αυτών, καθώς χρωματίζουν τον προσωπικό τρόπο αλληλοσυσχέτισης του ατόμου με το περιβάλλον, περιορίζοντας με αυτό τον τρόπο την επίγνωση , την κάλυψη των αναγκών του και γενικότερα την προσωπική του εξέλιξη.

Να μου μιλάς για καλοκαίρια

O έρωτας είναι ουσιαστικό, πολύ ουσιαστικό. Αποτελεί, θα λέγαμε, την πεμπτουσία της ύπαρξης μας. Έρχεται ξαφνικά από εκεί που δε τον περιμένουμε και μας δημιουργεί σχεδόν αυτόματα μια νέα προοπτική της υπάρχουσας πραγματικότητας μας. Ολοκληρώνει με την παρουσία του τη ζωή μας, οι ανάγκες μας ξαναβρίσκουν την εκπλήρωση τους και ο χρόνος αποκτά μια καινούργια σημασία, αφήνοντας λίγο στην άκρη την δυσκαμψία και τη γκρίνια όλης της προηγούμενης περιόδου.

 Ο λόγος που αναζητούμε τον έρωτα, είναι στη βάση του εγωκεντρικός

Αναζητούμε τον έρωτα, ακριβώς για να συμπληρώσουμε τις ελλείψεις και όλα τα αιτήματα τρυφερότητας, θαλπωρής και ενδιαφέροντος που έχουμε σε εκκρεμότητα από τις περιόδους ερωτικής απουσίας. Δε θα αρνηθεί κανείς φυσικά ότι ο έρωτας δεν ενέχει και την έννοια της προσφοράς ως ανάγκη, αλλά ας μη γελιόμαστε, κανείς δε θα επιθυμούσε να δίνει σ' έναν έρωτα αν δεν έβλεπε στα μάτια του συντρόφου του την ίδια ανάγκη κι επιθυμία με τη δική του. Ερωτευόμαστε, όταν καθρεφτίσουμε κάτι από τη δική μας ανάγκη στο βλέμμα του άλλου κι αυτό είναι που κάνει τον έρωτα τόσο μοναδικό.

Αυτή η εσωτερική επικοινωνία δύο ανθρώπων σε σώμα και πνεύμα, επικοινωνία που συχνά δε μπορεί να εξηγηθεί λογικά, γι’ αυτό και πολύ συχνά εκπλήσσουμε τον ίδιο μας τον εαυτό με τις επιλογές μας στον ερωτικό τομέα. Ανάγκη ψυχική, λοιπόν, ο έρωτας και η αναζήτηση αυτού, αδίστακτη η ανθρώπινη ψυχή στο να ψάχνει αυτό που της λείπει.

Οι καλοκαιρινοί έρωτες και ο "εφήμερος" χαρακτήρας τους

Πήρες την άδεια σου, έκανες και καλές οικονομίες, βρήκες και μια καλή παρέα και είσαι έτοιμος για το πιο συναρπαστικό καλοκαίρι της ζωής σου, όπως, δηλαδή, φανταζόμαστε όλοι για κάθε νέο καλοκαίρι που έρχεται. Φτάνουν, όμως, οι καλοί φίλοι, οι όμορφες παραλίες, τα δυνατά κοκτέιλς για να συμπληρώσουν την ευτυχία σου; Όχι βέβαια…Όλα τα παραπάνω δημιουργούν τη τέλεια ατμόσφαιρα και περιβάλλον, για να αισθανθείς ο πιο ερωτικός εαυτός σου και να αναζητήσεις το άτομο που θα ολοκληρώσει και θα συμπληρώσει αυτήν την ειδυλλιακή κατάσταση.

Ακριβώς, άρα, επειδή το καλοκαίρι δημιουργεί πολύ εύκολα τις συνθήκες του να μοιάζουν όλα ιδανικά, μάταια αυτό το αίσθημα συμπαρασύρει και τις επιλογές μας στον ερωτικό τομέα. Ο άνθρωπος σε καταστάσεις χαλάρωσης έρχεται πολύ ευκολότερα σε σεξουαλική διέγερση, εξωτερικεύει πολύ πιο άνετα τον ενθουσιασμό του, λέει πολύ ευκολότερα ναι και μετριάζει τη σκοτεινή πλευρά του εαυτό του στο ελάχιστο, άρα και η εικόνα που δίνει στο έτερον ήμισυ δεν είναι ακριβώς αντικειμενική. Φυσικά, δε γίνεται κάτι από αυτά εσκεμμένα και ούτε εμείς οι ίδιοι είμαστε σε θέση να συνειδητοποιήσουμε ότι η χαλαρή και ανέμελη πλευρά του εαυτού μας που τείνει στο ιδανικό δεν είναι η ολοκληρωμένη εικόνα της προσωπικότητας μας με τα άγχη, τις δυσλειτουργίες και τις εντάσεις της καθημερινότητας των υπόλοιπων εποχών του χρόνου.

Η ματαίωση που προκαλούν οι καλοκαιρινοί έρωτες

Ο λόγος, επομένως, που συχνά οι καλοκαιρινοί έρωτες πέφτουν στο κενό μετά την επιστροφή στη πραγματικότητα δεν είναι άλλος από τη ματαίωση που προκαλεί η επαφή με το έτερο άτομο σε πιο πραγματικές συνθήκες. Ακριβώς επειδή οι καλοκαιρινοί έρωτες γεννιούνται σε λιγάκι ουτοπικό backround δύσκολα να αντέξουν κάτι λιγότερο και εκπτωτικό, γιατί αυτό μηδενίζει την πρωταρχική του ουσία ύπαρξης.

Προσωπικά, δε βρίσκω καθόλου λυπηρό όλο αυτό που συμβαίνει με τους καλοκαιρινούς, πρόσκαιρους έρωτες. Ίσα ίσα θεωρώ πώς η πρόσκαιρη αυτή εκθαμβωτική τους λάμψη τους καθιστά και αναγκαίους, γιατί σημασία δεν έχει μόνο η ποσότητα μιας κατάστασης συναισθήματος αλλά και η ποιότητα αυτής.

Η συμβουλή:

• Ερωτευθείτε άφοβα το καλοκαίρι αυτό. Μην ανησυχείτε για το πόσο θα κρατήσει και αν θα σας πληγώσει η εξέλιξη του με τη επιστροφή στη πραγματικότητα.
• Σημασία έχει να μαζεύουμε στιγμές, οι οποίες θα μας δίνουν κουράγιο και αντοχές να αντιμετωπίζουμε όλα τα σκοτεινά και ευνουχιστικά που περιέχει η σύγχρονη καθημερινότητα όλων εμάς στις μεγαλουπόλεις.
• Μαζέψτε εμπειρίες, εμπλακείτε σε πάθη και λάθη, γιατί η ζωντάνια και η επιθυμία δε βρίσκονται ποτέ στα ασφαλή και αποστειρωμένα.

Καλό καλοκαίρι σε όλους!

Η έφηβη εξουσία στο σταυροδρόμι του προσωπικού θανάτου

Η εφηβεία φαντάζει ως μία γοητευτική περίοδος στη ζωή του ανθρώπου. Υπόσχεται τα πάντα, ενώ οι «χάρες» της ζητούνται νοσταλγικά όχι μόνο σε ατομικό επίπεδο αλλά και στην κοινωνία και την πολιτική. Ο «αιώνιος έφηβος» θαυμάζεται για την ωραιότητα της δυναμικής του. Ως ηγέτης δε, μπορεί να ηρωοποιηθεί και σαγηνεύει ως ένα σημείο.

Το σημείο αυτό είναι το σταυροδρόμι της «Θήβας» που αναπόφευκτα έρχεται κάποια στιγμή και στο οποίο οφείλουν να μετουσιωθούν δημιουργικά οι ιδεολογικές ορμές. Αλλιώς θα οδηγήσουν σε μαρασμό τον πολλά υποσχόμενο νέο.

Το σημείο αυτό έχει φτάσει και στην Ελληνική πολιτική σκηνή, επιτακτικά και δραματικά σε επίπεδο εξουσίας και προσώπων, που εν αγνοία τους καταναλώνουν σε «fast forward» τις όποιες ψυχικές εφεδρείες τους.

Η εφηβεία είναι η περίοδος της ζωής, όπου υπό την πίεση των ορμονών, της πραγματικότητας θα λέγαμε με μία έννοια, ο άνθρωπος καλείται να διαχειριστεί τις «ψυχικές του ορμόνες» δηλαδή την ενστικτική παρακαταθήκη με την οποία σχετίζεται με τον κόσμο, εσωτερικό και εξωτερικό. Είναι μία εκρηκτική κατάσταση όπου συγκρούονται στα μαρμαρένια αλώνια η ζωή και ο θάνατος.

Με μόνο πρότυπο έως τότε για κάθε νεαρό άτομο, τη σχέση με τους γονείς και τα συμβολικά τους υποκατάστατα, η σεξουαλική άνθιση της εφηβείας ερμηνεύεται και είναι αιμομικτική. Ο έφηβος καλείται να διαχειριστεί την επάνοδο του απωθημένου προτύπου, που τον καλεί σε ένα αρχαίο κόσμο πλασματικής ομορφιάς. Οι απωθημένες ορμές ως συνιστώσες του ψυχισμού, είτε θα τον γοητεύσουν σαν σειρήνες οδηγώντας τον στον ψυχικό θάνατο, με σχέση μόνο με τον φαντασιωτικό εαυτό, είτε θα μετουσιωθούν σε γνώση, ιδέες και σχέση με τον εξωτερικό κόσμο. Ο φαντασιωτικός κόσμος ποτέ μεν δεν υπήρξε, αλλά αποτελεί εκ των υστέρων ένα ναρκισσιστικό ιδεώδες. Για έναν αδύναμο ψυχισμό όμως, είναι «μια κάποια λύσις» να ονειρεύεται «υπαρκτούς παραδείσους». Ο πραγματικός κόσμος από την άλλη, είναι μια πρόκληση που απαιτεί ματαιώσεις, συμβιβασμούς και παρέχει την ελπίδα, μόνο μετά από μόχθο. Η ελπίδα όμως αυτή, που έρχεται ως παρενέργεια του συμβιβασμού, είναι αληθινή και σε επίπεδο εθνών και χωρών εξαργυρώνεται σε πρόοδο και ευημερία.

Η ριζοσπαστικότητα του κάθε νέου έχει τελικά ταπεινά κίνητρα. Είναι η έκφραση της βίαιης διαπραγμάτευσης με τον ίδιο τον εαυτό, που προσπαθεί να διευθετήσει το αιμομικτικό απωθημένο που επανήλθε επιτακτικά ζητώντας την εξουσία. Η επαναστατικότητα ενάντια στους γονείς και τα κοινωνικά τους υποκατάστατα, είναι συχνά η προσπάθεια του νέου εφήβου να αντιμετωπίσει τη δική του ανομολόγητη ομοφυλόφιλη ή ετεροφυλόφιλη έλξη προς αυτούς. Υπό ευνοϊκές συνθήκες η ορμή αυτή θα μετουσιωθεί δημιουργικά.

Ο μύθος του Οιδίποδα αναπαριστά ακριβώς αυτή τη δραματική συγκρουσιακή κατάσταση που τίθεται ως οικουμενικό δίλλημα σε όλα τα επίπεδα, από το κάθε απλό άτομο έως τον πολιτικό ηγέτη. Ο Οιδίποδας ενώ έχει έτοιμο το χρησμό, σκοτώνει τον πρώτο γέροντα που βρίσκει στο δρόμο του και παντρεύεται μία αρκετά μεγαλύτερή του γυναίκα, που θα μπορούσαν και ήταν οι γονείς του. Το νόημα του μύθου είναι πως ο τραγικός ήρωας ενώ γνωρίζει συνειδητά και καθαρά ποιος είναι ο δρόμος της ζωής, δεν μπορεί να αποφύγει τη μοίρα της ασυνείδητης έλξης στη θνησιγενή επιταγή της αιμομιξίας που μόνον φαντασιωτικά υπήρξε ιδεώδης. Υπακούει στον εσωτερικό ασυνείδητο χρησμό, ο οποίος σαν μαγεμένο τον οδηγεί εκεί που βρίσκεται τελικά ο θάνατος του ίδιου και της χώρας του.

Απαιτείται τεράστια ψυχική δύναμη στον κάθε έφηβο, και στον «έφηβο ηγέτη Οιδίποδα» για να ξεπεράσει τους πατρογονικούς ιδεολογικούς του μύθους, ειδικά αν αυτοί γαλουχήθηκαν στο σκοτάδι της αμεριμνησίας του ασυνειδήτου, ως φαντασιωτική «πνευματική υπεροχή» και «ηθική ανωτερότητα».

Με την επιλογή του δρόμου του κόσμου και την απόρριψη των «συνιστωσών» της «Θήβας» χάνεται η εκθαμβωτική λάμψη της εφηβείας. Ο άνθρωπος και ο οποιοσδήποτε ηγέτης υποχρεούται να επιλέξει κάποιο μικρό θάνατο για να αποφύγει τον ολοκληρωτικό. Η απώλεια αυτή είναι παράλληλα ο απαραίτητος μαζοχισμός που ανοίγει το φως της ζωής.

Δεν είμαι βέβαιος για την ικανότητα της παρούσας κυβερνητικής εφηβείας να βαδίσει αυτόν τον δύσκολο δρόμο αποφεύγοντας τη μοίρα του Οιδίποδα.

Ο υποκριτικός αυθορμητισμός ξεχωρίζει από μακριά

Ο υποκριτικός αυθορμητισμός ξεχωρίζει από μακριά. Δεν είναι κοινωνικότητα, είναι θέατρο. Η λέξη κοινωνικότητα εξάλλου προέρχεται από τη λέξη κοινωνία, που σημαίνει συναναστροφή με άλλα άτομα...

 

Όποιος θέλει να ζει σε μία πολιτισμένη κοινωνία, δηλαδή μαζί με άλλους ανθρώπους, με τα οφέλη και τις υποχρεώσεις που αυτό συνεπάγεται, πρέπει να είναι διατεθειμένος να ακολουθήσει τους κανόνες (τα έθιμα, τους νόμους κλπ) συμπεριφοράς που χαρακτηρίζουν τις κοινωνίες των ανθρώπων.

 

Ο ανθρώπινος πολιτισμός έχει καθιερώσει νόμους, κώδικες και κανόνες που όλοι όσοι ζούμε σε έναν κοινωνικό πυρήνα ο οποίος ανήκει σε μία ευρύτερη περιοχή- επαρχία, έθνος ή κράτος- οφείλουμε να ακολουθούμε και να σεβόμαστε για να μην υπάρχουν προβλήματα στην ειρηνική συνύπαρξη.

 

Όποιος προτιμά να ζει μόνος του στην κορφή ενός βουνού ή σε ένα έρημο νησί, δεν χρειάζεται να υπολογίζει κανέναν κανόνα κοινωνικότητας.

 

Για παράδειγμα, αν κυκλοφορώ πάντοτε μόνος μου σε μία ξεχωριστή λωρίδα του δρόμου, μπορώ να ξεχάσω τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας- αν όμως τρέχουν γύρω και άλλα αυτοκίνητα, πρέπει να τον θυμάμαι όχι μόνο για το δικό μου καλό αλλά και για το καλό των συνανθρώπων μου.

 

Αν σέβομαι τους νόμους και τους κανόνες που έχει καθιερώσει μία πλειοψηφία για την καλύτερη δυνατή συμβίωση σε έναν κοινωνικό πυρήνα, αλλά και σε μία ευρύτερη κοινωνική ομάδα, τότε δεν υποκρίνομαι, απλώς θέλω να ζήσω στην κοινωνία και να συνυπάρξω με άλλα άτομα.

 

Η κοινωνικότητα και η υποκρισία έχουν αντίθετε όψεις.

 

Παρακάτω παρατίθενται κάποια χαρακτηριστικά της κοινωνικότητας και κάποια χαρακτηριστικά της υποκρισίας για να μην μπερδευόμαστε.

 

Πιο συγκεκριμένα...

 

Η κοινωνικότητα:

• Σέβεται

• Βοηθάει

• Σκέφτεται τον άλλον

• Βελτιώνει την συνύπαρξη

• Πάντα κάνει καλό

• Ευχαριστεί

• Βελτιώνει τον χαρακτήρα μας

• Είναι αυθεντική

• Εκδηλώνεται

• Είναι προτέρημα

• Είναι μορφή αγάπης για τον συνάνθρωπο

• Πρέπει να υπάρχει

 

Η υποκρισία:

• Κολακεύει

• Ενοχλεί

• Σκέφτεται εγωιστικά

• Εμποδίζει την συνύπαρξη

• Είναι δυσάρεστη αν αποκαλυφθεί

• Δυσαρεστεί

• Μας υποτιμά

• Είναι ψεύτικη

• Κρύβεται, είναι μεταμφιεσμένη και μας εξαπατά

• Είναι λανθασμένο υποκατάστατο της αγάπης

• Δυστυχώς είναι χρήσιμη

Όταν ο άνθρωπος γίνεται ένας ‘άχρηστος’

Το πρόβλημα με το θυμό είναι ότι έχουμε να κάνουμε μ’ ένα επίπονο συναίσθημα, ειδικά όταν κατευθύνεται σε κάποιον που αγαπάμε και εξαρτιόμαστε απ’ αυτό.   

 

Έτσι, πολλοί δεν αφήνονται να νιώσουν θυμωμένοι με τους γονείς τους, χρησιμοποιώντας τη δικαιολογία ότι ‘Δεν μπορώ να κατηγορώ τους γονείς μου για τα σημερινά προβλήματά μου. Ότι έγινε, συνέβη πριν τριάντα χρόνια’.

 

Έχουν δίκιο να μην κατηγορούν τους γονείς τους, αλλά έχουν λάθος να μην θυμώνουν. Μπερδεύουν τον θυμό με την κατηγορία.

 

Ίσως και να το κάνουν αυτό επειδή στην πραγματικότητα είναι τόσο θυμωμένοι με τους γονείς τους, που θα ήθελαν να τους κατηγορήσουν.

 

Φυσικά, υπάρχουν κι εκείνοι που κατηγορούν τους γονείς τους. Σε περιπτώσεις που υπέστησαν σοβαρή κακοποίηση, δεν μπορείς να τους πεις ότι κάνουν λάθος- αρκεί να μην χρησιμοποιούν αυτό για να αρνηθούν και τη δική τους ευθύνη για τις επιλογές τους.

 

Η αυτοκαταστροφικότητα είναι κοντινή ξαδέρφη με την κατάθλιψη.

 

Και στα δύο το άτομο παλεύει, με μη- αποδεκτά, από τον εαυτό του, αρνητικά συναισθήματα, προς ένα σημαντικό πρόσωπο στη ζωή του- κι αυτά τα συναισθήματα, ως μη αποδεκτά, καταλήγει να τα βγάζει προς τον εαυτό του.

 

Η μεγάλη διαφορά όμως είναι, ότι στην αυτοκαταστροφικότητα αυτά τα αρνητικά συναισθήματα αποτελούνται περισσότερο από οργή παρά από θυμό, κι έτσι το άτομο- που μπορεί να έχει βιώσει κάποια μορφή συνεχούς κακοποίησης ως παιδί- είναι πολύ ‘αδύναμο’ για να τα χωρέσει στον εσωτερικό του κόσμο. Και νιώθει περισσότερο την ανάγκη να τα εκδραματίσει στον εξωτερικό κόσμο. 

 

Όταν ο άνθρωπος γίνεται ένας ‘άχρηστος’, δεν τιμωρεί μόνο τον εαυτό του, αλλά πρώτα και κύρια τους γονείς ή τα υποκατάστατα των γονιών που ‘το μόνο που θέλουν είναι να τον δουν ευτυχισμένο’.

 

Όπως γνωρίζει κάθε γονιός, δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για να κάνει ένα παιδί τους γονείς του δυστυχισμένους, από το να γίνει το ίδιο δυστυχισμένο.

Οι επιλογές μας και το πεπρωμένο

Πόσο ασκούμε έλεγχο πάνω στη ζωή μας και πόσα οφείλονται σε ότι αποκαλούμε τύχη ή μοίρα; Στην καθημερινότητα, οι άνθρωποι δίνουν μεγάλη έμφαση στο συνειδητό κομμάτι του μυαλού, θεωρώντας ότι επιλέγουμε και αποφασίζουμε κυρίως με αυτό.

Ότι η συμπεριφορά μας εξαρτάται από τα γεγονότα, και όχι από τον εαυτό μας. Αυτό όμως δεν αρκεί για να εξηγήσει γιατί κάποιες φορές επιλέγουμε ή μένουμε σε δυσάρεστες καταστάσεις, σε σχέσεις με ανθρώπους που μας φέρονται άσχημα, επιφανειακά ή απλά δεν μας γεμίζουν. Απλά επειδή μπορεί να μας λένε αυτό που συναισθηματικά θέλουμε να ακούσουμε ή ζητάμε.

Κάποιες φορές ευθύνεται το ότι από μικρή ηλικία άνθρωποι έχουν σχηματίσει χαμηλή εικόνα για τον εαυτό τους και μπορεί να έλκονται από έναν ανάλογο σύντροφο, ο οποίος «ταιριάζει» στην χαμηλή τους αυτοεικόνα; Είναι πιο εύκολο να θεωρήσουμε κάτι ως αναπόφευκτο, παρά να ανακαλύψουμε γιατί το ζητάμε και να αλλάξουμε. Συμπεριφερόμαστε συναισθηματικά μέσα από την ασυνείδητη μνήμη μας, σύμφωνα με το τί μάθαμε ως «σωστό» πρότυπο και το τι μας «λείπει».

Αυτό που δε θέλει κανείς να ξέρει για τον εαυτό του καταλήγει να επέρχεται σαν πεπρωμένο έλεγε ο Karl Jung αναφερόμενος σε ένα τρίτο ενδεχόμενο, οι επιλογές μας να οφείλονται σε μία ασυνείδητη εικόνα του εαυτού μας η οποία «επιλέγει» το πώς θα συμπεριφερθούμε. Η λογική μας πλευρά, δίνει απλά επιφανειακές ερμηνείες της συμπεριφοράς μας, αποκαλώντας ίσως κάποιες επιλογές μας, για παράδειγμα τον φόβο ή την αδράνεια, ως μοίρα.

Η μνήμη μας μοιάζει με ένα δίσκο βινυλίου που παίζει σε ένα γραμμόφωνο. Ο δίσκος αυτός έχει όμως λογιών λογιών αυλάκια. Και η βελόνα του γραμμοφώνου, (το συνειδητό μας), δεν μπορεί από μόνη της να τα διαβάσει όλα. Ένα όμορφο άρωμα μπορεί να μας θυμίσει κάποιον που το φόραγε, παρότι δεν έχουμε συνείδηση αυτής της ανάμνησης, μέχρι να ξανασυναντήσουμε αυτό το άρωμα.

Κι αν νιώθουμε έντονα συναισθήματα την ώρα που ζούμε κάτι, το αυλάκι που δημιουργείται στον δίσκο του βινυλίου, χαράσσεται πιο βαθιά. Κάπως έτσι γράφονται στον δίσκο και οι πιο απλές επιδράσεις του περιβάλλοντος μας από παιδική ηλικία. Και από την ασυνείδητη μας μνήμη επηρεάζουν και "μπολιάζονται" με το συνειδητό μας. Μπορεί να θέλουμε κάτι, και να μην ξέρουμε γιατί το ζητάμε. Μπορεί να αδρανούμε απέναντι σε μία δυσάρεστη κατάσταση και να μην ξέρουμε γιατί δεν την αλλάζουμε. Ή να νομίζουμε ότι δεν έχουμε την δύναμη να την αλλάξουμε. Μπορεί στο σήμερα κάτι φαινομενικά απλό να μας αγγίζει ιδιαίτερα, ακόμη και να μας δημιουργεί άγχος, και να ξυπνά συναισθήματα μιας πολύ παλιάς εγγραφής, όμως το εξωτερικό αυτό γεγονός να είναι μόνο η αφορμή..

Αυτή είναι η μαγεία του ανθρώπινου μυαλού, μας ξεγελά νομίζοντας ότι ζούμε και αντιδρούμε, πάντοτε συνειδητά, μόνο με βάση το εδώ και τώρα. Αξίες, πεποιθήσεις, αρνητικές σκέψεις για τον εαυτό μας, μπορεί να είναι προϊόν μιας όχι τόσο σωστής εγγραφής στο αυλάκι του δίσκου που παρεμβάλλει στην μουσική της ζωής μας ,του τώρα, το χθες, χωρίς καν να το καταλαβαίνουμε. Η ψυχολογία "διαβάζει" και τα αυλάκια που η βελόνα του δικού μας γραμμοφώνου δεν μπορεί να αγγίξει. Και ανασύρει την μουσική της ζωής μας για να την επεξεργαστούμε πιο σωστά. Κάτι για παράδειγμα που μας μάθανε μικροί και το δεχτήκαμε ως απόλυτα σωστό για τον εαυτό μας κι ας μην ήταν. Αλλάζοντας τις σκέψεις και τα συναισθήματα με μια πιο αντικειμενική ματιά στο σήμερα, μπορούμε και αλλάζουμε το παρελθόν μας.

Γιατί η μνήμη μας παίζει συνεχώς την μουσική της και η σκέψη μας «ζητάει» συνεχώς την γνώμη της, προσπαθώντας να κατανοήσει ακόμα και ότι καινούριο συναντάμε, άνθρωπο ή κατάσταση. Γι αυτό λέμε ότι βλέπουμε τον κόσμο όπως μας έμαθαν να τον βλέπουμε. Όμως η πιο ωραία μουσική ακούγεται όταν διαβάσουμε και τις κρυφές νότες του μυαλού μας. Τότε απολαμβάνουμε το τώρα στην πραγματική του διάσταση.

Οι ταμπέλες τους δεν είναι η αλήθεια μας

Δε φτάνει που έξω έχει ζέστη, το κεφάλι σου τσουρουφλίζεται και φοβάσαι μήπως αρχίζουν να εξατμίζονται τα εγκεφαλικά σου κύτταρα, έχεις και εκείνα τα πράγματα που κρατάς μέσα σου και σου καίνε τα σωθικά. Πολλή φωτιά. Δεν αντέχετε.

Σε τι οφείλεται όμως όλη αυτή η φωτιά; Στο ότι δεν πιστεύουμε πια στον εαυτό μας; Στο ότι κάτι ή κάποιος μας έπεισε ότι είμαστε κάποιος άλλος από αυτό που εμείς νομίζαμε ότι είμαστε, γεμίζοντάς μας με ανασφάλειες και μειώνοντάς την αυτo-αξία μας;

Κανένας μας δεν γεννιέται με ανασφάλειες. Οι ανασφάλειες είναι αυτό που μας συμβαίνει, όταν η ζωή ξαφνικά μας πετάει εκτός τροχιάς. Είναι αυτό που συμβαίνει όταν κάνουμε το ένα λάθος μετά το άλλο, πείθοντας τον εαυτό μας πως είμαστε αποτυχημένοι. Κι επίσης προέρχονται όταν επιτρέπουμε οι απόψεις των άλλων να προσδιορίσουν όχι μόνο το ποιοι είμαστε, αλλά να μας ισοπεδώσουν, να μας κατασπαράξουν και να μας αποσυνθέσουν ως προσωπικότητες.

Δοκίμασε να γυρίσεις νοερά σε κάποια στιγμή της ζωής σου ή σε κάποια γεγονότα, όπου διάφορες σκέψεις άρχιζαν να δημιουργούν χάος στο κεφάλι σου, που σε μπέρδεψαν, σε αποσυντόνισαν. Ίσως να θυμηθείς κάποιο συγκεκριμένο σχόλιο που έκανε κάποιος, και καθώς θα το κάνεις, θα ήθελα να γνωρίζεις το εξής: «Είσαι περισσότερα από τις στιγμές σου». Είσαι περισσότερα από τις επιλογές σου, από αυτό που εσύ ονομάζεις αποτυχίες, από τα κακά τα λόγια τα πικρά που κάποιος είπε, από τις ταμπέλες που σου καρφώσανε στην καρδιά ή στο κούτελο και σε έκαναν να κλειστείς στον εαυτό σου.

Κοίτα, όλοι μα όλοι, ανεξαρτήτως θέσης, δύναμης, ισχύος, βάρους ή ύψους έχουμε ανασφάλειες. Όλοι έχουμε μέρες όπου κάτι μας φοβίζει, μας κάνει να αισθανόμαστε τόσο δα μικροί. Κάνεις δεν έχει ανοσία στο φόβο.

Μα ένα πράγμα θα μας κάνει να ξεσκονίζουμε τα φτερά μας, να πετάξουμε τις ταμπέλες που βαραίνουν το πέταγμά μας και αργά και σταθερά να καταφέρουμε και πάλι να απολαύσουμε το αεράκι που θα μας χαϊδεύει το πρόσωπο κι αυτό είναι η θύμηση πως: «Μέσα στην καρδιά μας κρύβεται η μαγεία». Εκεί μέσα μας κρύβεται μια απίστευτη δύναμη, εκείνο το μεγαλείο που έχει τόσα να προσφέρει σε αυτόν τον κόσμο, αρκεί να θέλουμε να το δούμε.

Πάντα μπορούμε να είμαστε αυτοί που ΕΜΕΙΣ θέλουμε. Εμείς αποφασίζουμε τα κοσμητικά επίθετα που θέλουμε να κουβαλάμε. Δεν υπάρχουν πουθενά όρια και εμπόδια, παρά μόνο εκείνα που εμείς βάζουμε στον εαυτό μας. Επειδή κάποιος μας έβαλε μια ταμπέλα, δεν σημαίνει πως είμαστε υποχρεωμένοι να τη σέρνουμε μαζί μας σε κάθε μας βήμα.

Οι ταμπέλες τους δεν είναι η αλήθειά μας. Πάντα έχουμε τη δύναμη να τις κατεβάσουμε και να δείξουμε τη δική μας αλήθεια. Δε χρειαζόμαστε καμία από αυτές. Όπως ήδη έχω πει: οι ταμπέλες είναι για τους δρόμους. Και επειδή σε αυτήν τη χώρα όλοι μας έχουμε δει λάθος τοποθετημένες ταμπέλες στους δρόμους και έχουμε γελάσει ή προσπεράσει κουνώντας το κεφάλι, έτσι να κάνουμε και με τις ταμπέλες που κάποιοι μας έβαλαν ή ακόμη προσπαθούν να μας βάλουν.

Να γελάμε και να κουνάμε το κεφάλι μας προσπερνώντας τες. Δοκιμάστε το. Δεν έχετε να χάσετε τίποτε. Μάλλον λάθος , έχετε να χάσετε: πολύ «βάρος».

Μη ζηλεύεις κανέναν. Δεν ξέρεις τι μάχες μπορεί να δίνει

Στην εποχή της διαρκούς προσπάθειας να ξεπεράσουμε τους άλλους σε επιτεύγματα, αντί να μας ενδιαφέρει η πρόοδος του δικού μας εαυτού, όλοι πέφτουμε στην παγίδα να ζηλεύουμε άλλους ανθρώπους. Ζηλεύουμε τους διάσημους, τη λαμπερή ζωή τους, τα ταξίδια και την τέλεια εμφάνισή τους.

Πάντοτε, οι άλλοι φαντάζουν στα μάτια μας όμορφοι, εξιδανικευμένοι, τέλειοι φίλοι, επαγγελματίες, εραστές. Κι εμείς, πάντοτε είμαστε οι μικροί, εκείνοι που προσπαθούν αλλά δεν μπορούν να φτάσουν. Αισθανόμαστε σκιές στις μεγάλες μορφές των άλλων και βεβαιωνόμαστε πως δεν μπορούμε να τους φτάσουμε όσο κι αν προσπαθούμε.

Κι όμως, πόσο σίγουροι μπορούμε να είμαστε για την τόσο τέλεια ζωή των άλλων; Γιατί αφήνουμε τα χαμόγελα και τις τόσο απαστράπτουσες φωτογραφίες του να μας κάνουν να πιστεύουμε πως εκείνοι τα έχουν όλα, ενώ εμείς ζούμε σε κατώτερες συνθήκες; Γιατί διαρκώς μικραίνουμε εμάς και ανυψώνουμε τους άλλους, παρασυρμένοι από μία πλαστή πραγματικότητα;

Στην πραγματικότητα, δε γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα για τις μάχες που δίνει ο κάθε άνθρωπος στη ζωή του. Αυτός που ζηλεύουμε και θεωρούμε τέλειο και χαρούμενο, μπορεί να είναι ο άνθρωπος εκείνος που όταν μένει μόνος μέσα στο σπίτι του, βάζει τα κλάματα. Κανένας δεν ξέρει πόσο πόνο κουβαλάει μέσα του κάποιος και πόσο προσπαθεί να τον κρύψει κάτω από χαμόγελα και ωραίες φωτογραφίες.

Μη ζηλεύεις κανέναν. Δεν ξέρεις τις μάχες του, τις πληγές του, τα προβλήματά του. Δεν ξέρεις τις αθέατες, καθημερινές μάχες που μπορεί να δίνει. Μη ζηλεύεις κανέναν διότι αυτό καθυστερεί και εμποδίζει τη δική σου πρόοδο. Δεν αξίζει να θέλεις να γίνεις καλύτερος από κανέναν; Το μόνο που έχει σημασία, είναι να γίνεσαι καλύτερος από αυτό που ήσουν χθες.

Η ζήλια δηλητηριάζει τις σχέσεις και τη ζωή μας. Είναι άσκοπο να συγκρίνουμε διαρκώς αυτό που είμαστε με τους άλλους. Ο κάθε άνθρωπος έχει έναν δικό του σκοπό και έχει κληθεί να έρθει στον κόσμο για κάτι διαφορετικό. Μη ζηλεύεις κανέναν λοιπόν. Δεν ξέρεις τι μάχες μπορεί να δίνει.

Μια παύση παρακαλώ

Έχεις δοκιμάσει παιδί να ακούσεις τον ήχο της θάλασσας από ένα μεγάλο κοχύλι; Η παιδική φαντασία πάντα ήταν σύμμαχος και θυμάμαι άκουγα μέσα από το κοχύλι έναν ήχο μακρινό, περίεργο, συμπαντικό, τα κύματα μιας αλλιώτικης θάλασσας να με ταξιδεύουν.

Στην καθημερινότητά μας συνηθίζουμε να ακούμε ακούσια ένα σωρό ήχους. Μας φαίνεται όμως πολύ φυσιολογικό να ακούμε συνεχώς. Ακούμε τους άλλους που μας μιλάνε, ακούμε θορύβους δίπλα μας, ακόμα και η ίδια η πόλη πολυάσχολη φωνάζει. Ακούμε τον αέρα που φυσάει τα βράδια, την βροχή που πέφτει μπροστά μας, τα κύματα της θάλασσας που καταλήγουν πάνω στα βράχια και το ξυπνητήρι δίπλα να μας θυμίσει ότι ξημέρωσε και πρέπει να ξυπνήσουμε.

Άρα, συνεχώς ακούμε. Εκπαιδευτήκαμε με ένα τρόπο να ακούμε και να «υπακούμε» σε όσα μας έχουν πει, σε όσα μας είπαν για να «μάθουμε». Η ακοή λοιπόν,  αυτή η αίσθησή μας συμβάλει και αυτή στο πώς αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο γύρω μας.

Μπορείς να φανταστείς ένα περιβάλλον χωρίς ήχους; Θα είναι σαν ταινία που έχουμε κατεβάσει τη φωνή. Έτσι λοιπόν, μεγαλώσαμε να ακούμε χωρίς να μπορούμε να επιλέξουμε αυτά που πραγματικά θέλουμε να ακούσουμε.

Μεγάλωσα σε ένα περιβάλλον έντονο και γεμάτο ήχους. Από φωνές, τραγούδια στη διαπασών, τσακωμοί, θόρυβοι από τον δρόμο, μια ξεχασμένη τηλεόραση να παίζει μόνη της στο σαλόνι και γενικώς υπήρχαν μέρες ασφυκτικά γεμάτες με ήχους από παντού.

Μια παύση παρακαλώ! Γίνεται να μην ακούσω τίποτα; Τα πάντα γεμίζουν συνεχώς με εξωτερικούς ήχους. Πού χώρος για να με αφουγκραστώ! Υπάρχει έστω λίγος χώρος και χρόνος για να με ακούσω;

Μπορώ απλά να κλείσω τα μάτια μου και να βρεθώ στο κενό; Εκεί δεν ακούω τίποτα που να έρχεται από έξω. Εκεί ακούω τον ήχο της σιωπής μου που γεμίζει κάθε εσωτερικό μου χώρο και με οδηγεί στην Πληρότητα. Στη σιωπή ακούς την εσωτερική σου φωνή να σου τραγουδάει.

Μην προσπαθήσεις να ακούσεις με το νου, γιατί δεν υπάρχει τίποτα να ακούσεις. Απλά κλείσε τα μάτια σου και προσπάθησε να αφεθείς. Άκου τον αέρα της αναπνοής σου, που περνάει απαλά και ταξιδεύει μέσα σου. Άκου τον ρυθμό της καρδιά σου που σου θυμίζει πόση ζωντάνια έχεις.

Άκου το αίμα που κυλάει στις φλέβες σου και νιώσε τη δύναμή σου. Άκουσε τον δικό σου ήχο να σου τραγουδάει και να σου φανερώνει την αλήθεια της προσωπικής σου πορείας.

Όποιος, δεν αγαπά την μοναξιά δεν αγαπά και την ελευθερία

Το ν’ αρκείται κανείς στον εαυτό του, το να είναι γι’ αυτόν τα πάντα σ’ όλες τις περιστάσεις και να μπορεί να λέγει omnia mea mecum porto [όλα τα δικά μου τα έχω επάνω μου] είναι αναμφίβολα η ιδιότητα που προάγει την ευτυχία μας περισσότερο από κάθε τι άλλο. Για τον λόγο αυτό, η ρήση του Αριστοτέλη η ευδαιμονία των αυτάρκων εστί [η ευτυχία ανήκει στους αυτάρκεις] (Ηθ. Ευδ. Ζ’ 2) δεν μπορεί να τύχει ποτέ υπερβολικής επαναλήψεως· και τούτο, αφενός, διότι μόνο στον εαυτό του μπορεί να βασίζεται κανείς με αρκετή βεβαιότητα και, αφετέρου, διότι τα δεινά που συνδέονται με την κοινωνικότητα, οι κόποι και οι ζημίες, οι κίνδυνοι και οι θλίψεις – όλα τούτα είναι αναρίθμητα και αναπόφευκτα.

Κατ’ αρχάς, κάθε κοινωνική διασύνδεση απαιτεί κατ’ ανάγκη μία αμοιβαία προσαρμογή κι έναν συγκερασμό. Για τον λόγο αυτό, όσο περισσότερα άτομα συμμετέχουν σ’ αυτήν τόσο πιο άνοστη γίνεται. Να είναι κανείς απόλυτα ο εαυτός του δεν μπορεί παρά μόνον όσο είναι μόνος- όποιος, λοιπόν, δεν αγαπά την μοναξιά δεν αγαπά και την ελευθερία, καθώς μόνον όταν είναι κανείς μόνος είναι και ελεύθερος – ο καταναγκασμός είναι ο αχώριστος σύντροφος κάθε κοινωνίας. Κατά συνέπεια, το πόσο ο κάθε άνθρωπος αποφεύγει, αντέχει ή αγαπά την μοναξιά του αντιστοιχεί ακριβώς στην αξία του ίδιου του εαυτού του, καθώς στην μοναξιά του νιώθει ο μεν ενδεής τω πνεύματι την πνευματική του ένδεια, ο δε μεγαλοφυής τη μεγαλοφυΐα του – κοντολογής, ο καθένας το πώς όντως είναι. Περαιτέρω, όσο υψηλότερα βρίσκεται κανείς στη Ιεραρχική κλίμακα της φύσης τόσο πιο μοναχικός είναι, και μάλιστα κατ’ ουσίαν και κατ’ ανάγκη. Τότε, όμως, συνιστά γι’ αυτόν ευεργεσία ν’ αντιστοιχεί στην πνευματική μοναξιά – ειδάλλως, η συχνή παρουσία πλασμάτων ετερογενών εισβάλλει οχληρά μέσα του, μάλιστα εχθρικά, και του στερεί τον εαυτό του χωρίς να έχει τίποτε να του προσφέρει ως αποζημίωση.

Κατόπιν, ενώ η φύση έχει εισαγάγει ανάμεσα στους ανθρώπους, τόσο σε ηθικό όσο και σε διανοητικό επίπεδο, την μέγιστη δυνατή διαφορετικότητα, η κοινωνία, θεωρώντας αυτή τη διαφορετικότητα ως ένα τίποτε, καθιστά όλους ίσους, ή, μάλλον, υποκαθιστά τις φυσικές με τις τεχνητές διαφορές και τις ιεραρχίες των τάξεων και των βαθμών, οι οποίες πολύ συχνά, είναι αντιδιαμετρικά αντίθετες από την φυσική ιεραρχία. Χάρη σε αυτή τη διάταξη εκείνοι που η φύση είχε τοποθετήσει χαμηλά έχουν καλή θέση, ενώ εκείνοι, αντίθετα, για τους οποίους προέβλεψε υψηλή θέση αδικούνται – για αυτό τον λόγο, τούτοι οι τελευταίοι προσπαθούν να αποσπαστούν από κάθε συνάθροιση, αφού σε κάθε τέτοια κυριαρχεί, όσο περισσότεροι μετέχοντες, το κοινό κι ευτελές.

Η καλούμενη “καλή κοινωνία” αναγνωρίζει κάθε λογής προτερήματα πλην των πνευματικών- τούτα, μάλιστα, τα θεωρεί λαθραίο εμπόρευμα μας εξαναγκάζει, λοιπόν, να αποδεικνύουμε άπειρη μακροθυμία με κάθε ανοησία, μούρλα, διαστροφή, ηλιθιότητα- τα προσωπικά προτερήματα, αντίθετα, πρέπει να εκλιπαρούν τη συγγνώμη της ή να κρύβονται. Κατά συνέπεια, η κοινωνία που καλείται “καλή κοινωνία” δεν έχει μόνο το μειονέκτημα ότι μας παρουσιάζει ανθρώπους που δε μπορούμε ούτε να επαινέσουμε ούτε να αγαπήσουμε ακόμα αλλά και δε μας επιτρέπει να είμαστε ο εαυτός μας όπως αρμόζει στη φύση μας- απεναντίας, μας εξαναγκάζει, χάριν του αρμονικού συγκερασμού μας με τους άλλους, να συρρικνωθούμε, ή μάλιστα και να παραμορφώσουμε οι ίδιοι τον εαυτό μας.

Δεν φτιάχνουμε μια ζωή για τον γείτονα, φτιάχνουμε μια ζωή για μας τους ίδιους

Το επιχείρημα είναι πάντοτε: «… Μα αν αγαπάω κάποιον, και τον αγαπάω ολόψυχα, δεν είναι βέβαιο ότι δεν θα μπορώ να ζήσω χωρίς αυτόν;» Και η δική μου απάντηση είναι: «’Όχι, και βέβαια όχι».

Η αλήθεια είναι ότι μπορώ πάντοτε να ζήσω χωρίς τον άλλον· πάντοτε, και είναι δύο αυτοί που πρέπει να το ξέρουν: εγώ και ο άλλος. Μου φαίνεται φοβερό κάποιος να σκέφτεται ότι δεν μπορώ να ζήσω χωρίς αυτόν, ή να νομίζει ότι, αν εκείνος αποφασίσει να φύγει, εγώ θα πεθάνω… Από την άλλη, με τρομάζει η ιδέα να ζω με κάποιον που με θεωρεί απολύτως απαραίτητο στη ζωή του.

Αυτές είναι πάντοτε σκέψεις χειρισμού, που υποδηλώνουν φοβερή απαίτηση. Η αγάπη, αντιθέτως, είναι πάντοτε θετική και υπέροχη· δεν είναι ποτέ αρνητική. Ωστόσο, μπορεί να είναι η δικαιολογία που χρησιμοποιώ για να καταλήξω εξαρτημένος. Γι’ αυτό λέω συχνά ότι ο συνεξαρτημένος δεν αγαπάει. Χρειάζεται, απαιτεί, εξαρτάται, αλλά δεν αγαπάει.

Καλό θα ήταν να ξεπεράσουμε την εξάρτησή μας από συγκεκριμένα πρόσωπα, να εγκαταλείψουμε αυτές τις συμπεριφορές, και να βοηθήσουμε τον άλλον να ξεπεράσει κι αυτός τη δική του εξάρτηση.

Θα μου άρεσε πολύ να μ’ αγαπάνε όσοι αγαπώ. Αν όμως κάποιος δεν μ’ αγαπάει, θα ήθελα να μου το πει και να φύγει (ή να μη μου το πει, αλλά πάλι να φύγει). Γιατί δεν θέλω να είμαι δίπλα σε κάποιον που δεν θέλει να είναι μαζί μου…

Πονάει πολύ. Ωστόσο, αυτό είναι καλύτερο από το να μένεις και να υποκρίνεσαι.

Ο Αντόνιο Πόρτσια λέει στο βιβλίο του Φωνές: «Έπαψαν να σε εξαπατούν, όχι να σ’ αγαπάνε, κι εσύ πονάς σαν να έπαψαν να σ αγαπάνε» .

Μπορεί να μην το καταλαβαίνουμε, όμως η ζωή που φτιάχνουμε καθημερινά είναι το σπίτι μέσα στο οποίο ζούμε. Και το χτίζουμε εμείς οι ίδιοι. Αν δεν θέλουμε, δεν δίνουμε μεγάλη σημασία στις πολυτέλειες, ή αν έχουν ολοκληρωθεί κάποιες λεπτομέρειες, ωστόσο, ας είμαστε προσεκτικοί, στο πώς θα το συναρμολογήσουμε. Πόση ενέργεια, πόσο ενδιαφέρον, πόση προσοχή, πόσες προφυλάξεις πήραμε ως εδώ φτιάχνοντας τη ζωή μας;

Τι καλά θα ήταν αλήθεια, αν αρχίζαμε από δω και πέρα να είμαστε πιο προσεκτικοί με ό,τι φτιάχνουμε.

Φυσικά, υπάρχουν περιοχές όπου καμιά φορά γίνεται σεισμός, γκρεμίζεται ό,τι έχτισες και πρέπει να αρχίσεις πάλι από την αρχή. Αλήθεια είναι.

Υπάρχει ο εξωτερικός παράγοντας; Αναμφίβολα. Ωστόσο, ας μην προσθέσουμε στα ενδεχόμενα αυτά που έρχονται απ’ έξω το ενδεχόμενο να μην έχουμε ασχοληθεί όσο και όπως έπρεπε με την κατασκευή αυτού του σπιτιού.

Γιατί, ακόμη κι αν δεν το αντιλαμβανόμαστε, η ζωή αυτή που δημιουργούμε είναι η ζωή που πρόκειται να ζήσουμε εμείς. Δεν φτιάχνουμε μια ζωή για τον γείτονα, φτιάχνουμε μια ζωή για μας τους ίδιους.

Επομένως, αν κάποιος θεωρεί ότι αξίζει, αν αγαπάει τον εαυτό του, γιατί να συμβιβαστεί με οτιδήποτε;

Αν έχεις συναίσθηση ότι σου αξίζει να ζεις καλύτερη ζωή… γιατί να μη φτιάξεις ένα καλύτερο σπίτι;

Είναι προφανές ότι όχι μόνο η ελευθερία υπάρχει, αλλά είναι και αναπόφευκτη.

Και κάτι ακόμη: είμαστε καταδικασμένοι να είμαστε ελεύθεροι, γιατί η ελευθερία δεν είναι κάτι που μπορούμε να αποποιηθούμε.

Μονίμως, κάνουμε άσκηση της ελευθερίας. Ο Οκτάβιο Πας έλεγε: Η ελευθερία δεν είναι πολιτική ιδέα, ούτε φιλοσοφική σκέψη, ούτε κοινωνικό κίνημα. Η ελευθερία είναι η μαγική στιγμή, την ώρα της απόφασης-επιλογής, ανάμεσα σε δύο μονοσύλλαβες λέξεις: ναι και όχι.

Μ’ αυτή την επιδημία των χωρισμών και των νέων γνωριμιών υπάρχει μια κωμική διάσταση

Μπορούσαμε να προβλέψουμε την πρωτοφανή τρικυμία που θα προκαλούσε η απελευθέρωση των παθών;

Καλύτερα να χαμογελάμε μπροστά σ’ αυτή την “τρικυμία”: οι αποτυχίες μας δεν είναι μόνο οδυνηρές, είναι κωμικές.

Τα ήθη μας στις μεγαλουπόλεις μοιάζουν με λαϊκό βαριετέ: αιφνίδιες τροπές της τύχης, πλήγματα, μηχανορραφίες, μαλλιοτραβήγματα, συμφιλιώσεις όπως όπως και ξανά καβγάδες και ρήξεις.

Σε μερικά σχολεία των αστικών κέντρων, τα παιδιά των γονέων που δεν έχουν διαζευχθεί είναι δακτυλοδεικτούμενα, ενώ τα άλλα, η πλειονότητα, έχουν γίνει μπαλάκια του πινγκ πονγκ: πηγαινοέρχονται με το βαλιτσάκι τους από το σπίτι του μπαμπά στο σπίτι της μαμάς και πάλι πίσω, αναλόγως με τις συμφωνίες των γονέων.

Μπορούμε να δούμε την κατάσταση είτε σαν ρημαγμένο τόπο είτε σαν την απόδειξη ανώτερου πολιτισμού – εξαρτάται από την ψυχική μας διάθεση.

Η γοργή ανάφλεξη της ερωτικής μας επιθυμίας και της καρδιάς μας εξηγεί το δαιμόνιο γαϊτανάκι των ζευγαριών που διαλύονται και ανασυντίθενται, χώρια τα μιμητικά διαζύγια που παρατηρούνται σε ομάδες με στενά συνδεδεμένα μέλη, όπου μπαίνει σε λειτουργία ο μηχανισμός του ντόμινο.

Μ’ αυτή την επιδημία των χωρισμών και των νέων γνωριμιών υπάρχει μια κωμική διάσταση: το ίδιο σενάριο επαναλαμβάνεται εκατομμύρια φορές, λες και μια αόρατη χορογραφία επιβάλλει σε όλους να περάσουν από τη γήτευση στην απογοήτευση και αντιστρόφως.

Αναζητούμε το καινούργιο ενώ πασχίζουμε να φύγουμε από το παλιό, εναλλάσσουμε τον ενθουσιασμό με την ψυχρότητα.

Πολλαπλασιάζονται οι μοναχικοί, κυρίως στους κύκλους των νέων των μεγαλουπόλεων αλλά και σε όλες τις ηλικίες, σε όλα τα στρώματα: ολόκληρη στρατιά από καρδιές – εκατομμύρια – “σολάρουν”…

Ίσως αυτή είναι η μοιραία εξίσωση του καιρού μας: μια διασταύρωση ματαιότητας και αδιαλλαξίας.

Είμαστε άστατοι επειδή ζητάμε το απόλυτο κι επειδή περιμένουμε τα πάντα από τον έρωτα που έχει γίνει η εκκοσμικευμένη μορφή της Σωτηρίας.

Είμαστε συχνά πιο ανόητοι απ’ ό,τι πιστεύουμε και γινόμαστε, έτσι, εύκολα άδικοι με τον ίδιο μας τον εαυτό μας

Στον βίο είναι όπως στο σκάκι: εμείς καταστρώνουμε κάποιο σχέδιο, η εκτέλεσή του, όμως, εξαρτάται από το τι αποφασίζει να πράξει στο μεν σκάκι ο αντίπαλος, στον δε βίο η μοίρα. Οι τροποποιήσεις στις οποίες υποβάλλεται το αρχικό μας σχέδιο είναι συνήθως τόσο μεγάλες που, κατά την εκτέλεσή του, μόλις και μετά βίας αναγνωρίζεται χάρη σε μερικές βασικές κινήσεις.

Εξάλλου, υπάρχει στην διαδρομή της ζωής μας και κάτι πέρα απ’ όλα αυτά. Πρόκειται για μία αλήθεια τετριμμένη και πάμπολλες φορές πιστοποιημένη, πως δηλ. είμαστε συχνά πιο ανόητοι απ’ ό,τι πιστεύουμε, ενώ, αντίθετα, το ότι είμαστε συχνά φρονιμότεροι απ’ ό,τι πιστεύουμε είναι μία ανακάλυψη που κλίνουν μόνον όσοι έχουν βρεθεί σ’ αυτήν την κατάσταση, και μάλιστα δεν την κάνουν παρά μόνον αργότερα. Στις κύριες γραμμές, τις βασικές καμπές της πορείας του βίου μας, δεν ενεργούμε τόσο βάσει σαφούς γνώσεως του ορθού όσο σύμφωνα με μια εσωτερική παρόρμηση μ’ ένα –θα ‘λεγε κανείς- ένστικτο προερχόμενο από τα βάθη της οντότητας μας και, κατόπιν, κατακρίνουμε σχολαστικά τις πράξεις μας με γνώμονα έννοιες σαφείς, όμως ανεπαρκείς, έννοιες επίκτητες ή, μάλλον, δανεισμένες , και γινόμαστε έτσι, εύκολα άδικοι με τον ίδιο μας τον εαυτό μας. Ωστόσο, στο τέλος γίνεται φανερό ποιος είχε δίκιο, μόνο δε το γήρας- όταν αισίως φθάσουμε σ ‘αυτό- μας παρέχει την δυνατότητα, υποκειμενικά και αντικειμενικά, να κρίνουμε το ζήτημα.

ARTHUR SCHOPENHAUER, ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΣΟΦΙΑΣ