ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΣΟΦΟΚΛΗΣ - Ἀντιγόνη (801-838)

ΧΟ. νῦν δ᾽ ἤδη ᾽γὼ καὐτὸς θεσμῶν

ἔξω φέρομαι τάδ᾽ ὁρῶν, ἴσχειν δ᾽
οὐκέτι πηγὰς δύναμαι δακρύων,
τὸν παγκοίταν ὅθ᾽ ὁρῶ θάλαμον
805 τήνδ᾽ Ἀντιγόνην ἀνύτουσαν.

ΑΝ. ὁρᾶτ᾽ ἔμ᾽, ὦ γᾶς πατρίας πολῖται, [στρ. α]
τὰν νεάταν ὁδὸν
στείχουσαν, νέατον δὲ φέγ-
γος λεύσσουσαν ἀελίου,
810 κοὔποτ᾽ αὖθις· ἀλλά μ᾽ ὁ παγ-
κοίτας Ἅιδας ζῶσαν ἄγει
τὰν Ἀχέροντος
ἀκτάν, οὔθ᾽ ὑμεναίων
ἔγκληρον, οὔτ᾽ ἐπὶ νυμ-
815 φείοις πώ μέ τις ὕμνος ὕ-
μνησεν, ἀλλ᾽ Ἀχέροντι νυμφεύσω.

ΧΟ. οὐκοῦν κλεινὴ καὶ ἔπαινον ἔχουσ᾽
ἐς τόδ᾽ ἀπέρχῃ κεῦθος νεκύων,
οὔτε φθινάσιν πληγεῖσα νόσοις
820 οὔτε ξιφέων ἐπίχειρα λαχοῦσ᾽,
ἀλλ᾽ αὐτόνομος ζῶσα μόνη δὴ
θνατῶν Ἀΐδαν καταβήσῃ.

ΑΝ. ἤκουσα δὴ λυγροτάταν ὀλέσθαι [ἀντ. α]
τὰν Φρυγίαν ξέναν
825 Ταντάλου Σιπύλῳ πρὸς ἄ-
κρῳ, τὰν κισσὸς ὡς ἀτενὴς
πετραία βλάστα δάμασεν,
καί νιν ὄμβροι τακομέναν,
ὡς φάτις ἀνδρῶν,
830 χιών τ᾽ οὐδαμὰ λείπει,
τέγγει δ᾽ ὑπ᾽ ὀφρύσι παγ-
κλαύτοις δειράδας· ᾇ με δαί-
μων ὁμοιοτάταν κατευνάζει.

ΧΟ. ἀλλὰ θεός τοι καὶ θεογεννής,
835 ἡμεῖς δὲ βροτοὶ καὶ θνατογενεῖς.
καίτοι φθιμένᾳ μέγα κἀκοῦσαι
τοῖς ἰσοθέοις σύγκληρα λαχεῖν
ζῶσαν καὶ ἔπειτα θανοῦσαν.

***

ΚΟΜΜΟΣ
ΧΟΡ. Τώρα πια κι εγώ έξω από τους νόμους
βγαίνω βλέποντας αυτά, και δε μπορώ
των δακρύων μου τις πηγές να σταματήσω,
όταν βλέπω να τραβά στον παντοδέχτη
θάλαμον αυτή την Αντιγόνη.

ΑΝΤ. Μα βλέπετε, πολίτες της πατρικής μας γης,
που το στερνό μου δρόμο
βαδίζω και στερνά
του ήλιου το φέγγος βλέπω
810 κι όχι ποτέ ξανά·
μα ο πανδέχτης ο Άδης
με στέλνει ζωντανή
στου Χάρου τ᾽ ακρογιάλι
κι απόξενη απ᾽ του γάμου τις τίμιες τις χαρές·
έξω απ᾽ τη νυφικιά μου την κάμαρα ποτέ
νυφιάτικα τραγούδια δε με ύμνησαν, μα εγώ
το Χάρο θενα παντρευτώ.

ΧΟΡ. Μα εσύ όμως ξακουστή και παινεμένη
σ᾽ αυτή πας των πεθαμένων την κρυψώνα
ούτ᾽ από κακό μαράζι χτυπημένη,
820 ούτε που να πήες από μαχαίρι,
μ᾽ από μόνη σου το θέλησες και μόνη
από τους θνητούς στον Άδη
ζωντανή θα κατεβείς.

ΑΝΤ. Άκουσα πως με θάνατο χάθηκε θλιβερό
του Τάνταλου από τη Φρυγία η κόρη
πάνω στου Σίπυλου την κορυφή,
που σαν σφιχτοπερίπλεχτος τη δάμασε κισσός
ο βράχος που της βλάστησε
τριγύρω απ᾽ το κορμί·
κι έτσι παραλλαμένη, καθώς λεν,
830 βροχές και χιόνια δεν της λείπουνε ποτέ
κι αιώνια κάτω απ᾽ τα φρύδια της κυλά
το δάκρυ και της βρέχει τα λαιμά·
παρόμοια η μοίρα μου μ᾽ αυτής
τέτοιο μου γράφει τέλος.

ΧΟΡ. Μα θεός ήταν εκείνη και θεών γενιά
κι εμείς είμαστε θνητοί και θνητών γέννες·
όμως όνομα μεγάλο θενα βγάλεις
με το θάνατό σου αυτό, πως σου έχει λάχει
όμοιος με τους ισοθέους κλήρος
κι όσο ζούσες και κατόπι πεθαμένη.

Αρχαία Ελληνική Γραμματολογία: 3. Κλασική εποχή (508-323 π.Χ.)

3.5.Γ. Δραματική ποίηση

Μέσα στους δύο κλασικούς αιώνες η δραματική ποίηση αναπτύχτηκε, μεσουράνησε και έγειρε να δύσει. Τα κεφάλαια που ακολουθούν εκθέτουν σε γενικές γραμμές ολόκληρη την εξέλιξή της· όμως κυρίαρχη θέση κατέχουν, όπως είναι φυσικό, τα δεδομένα της εποχής της ακμής, όπως κυρίαρχη θέση κατέχει και η Αθήνα, που την εποχή αυτή σχεδόν μονοπωλούσε την πνευματική κίνηση.

3.5.Γ.i. Γενικά

Το 535 π.Χ., με τον πρώτο θεατρικό αγώνα που οργάνωσε ο Πεισίστρατος, οι δραματικές παραστάσεις καθιερώθηκαν ως αναπόσπαστο μέρος της διονυσιακής λατρείας· και τρεις δεκαετίες αργότερα, το 508 π.Χ., οι μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένη οδήγησαν στην εγκαθίδρυση της δημοκρατίας. Στη συνέχεια, ο 5ος π.Χ. αιώνας είναι ο αιώνας της ακμής τόσο του αττικού δράματος όσο και της αθηναϊκής δημοκρατίας· και στους αιώνες που ακολούθησαν, η ποιοτική υποβάθμιση, ο μαρασμός, η μεταλλαγή και το ξέφτισμα του δημοκρατικού πολιτεύματος από τη μια, και των θεατρικών φαινομένων από την άλλη, συμβαδίζουν. Αυτή η παράλληλη πορεία της δημοκρατίας με τις θεατρικές εκδηλώσεις δεν είναι συμπτωματική: το αρχαίο θέατρο ως τέχνη και ως θεσμός έχει πολλά που το συνδέουν με τη δημοκρατία.

Από τα κύρια χαρακτηριστικά της δημοκρατίας είναι η δυνατότητα που έχει καθένας να εκφράσει τη γνώμη του και ο συνακόλουθος διάλογος ανάμεσα στις διάφορες απόψεις. Αντίστοιχα, στο θέατρο κυριαρχούν η πολυφωνία και ο διάλογος: ο διάλογος των υποκριτών μεταξύ τους, αλλά και ο διάλογος των υποκριτών με τον Χορό. Καθώς μάλιστα τα πρόσωπα που υποδύονται οι υποκριτές είναι στην πλειονότητά τους επώνυμοι αξιωματούχοι, ενώ ο Χορός απαρτίζεται από ανώνυμο πλήθος, ο διάλογος του Χορού με τους υποκριτές αποκτά πρόσθετη κοινωνική σημασία.

Οι υποκριτές συνομιλούν με απαγγελτικούς, ιαμβικούς συνήθως, στίχους που προσεγγίζουν τους τρόπους της καθημερινής ομιλίας· ο Χορός εκφράζεται με τραγούδια, με χορευτικές κινήσεις και επιφωνήματα. Η διαφορά έχει σημασία, καθώς σε όλες τις εποχές οι επώνυμοι διατυπώνουν τη γνώμη τους με συγκροτημένο λόγο (ομιλίες, διαγγέλματα, δημόσιες συζητήσεις κ.τ.ό.), ενώ το πλήθος εκφράζεται με πορείες, συνθήματα, ρυθμικές κινήσεις και τραγούδια. Έτσι, στο αρχαίο δράμα, όπως και στο δημοκρατικό πολίτευμα, τόσο οι προσωπικές απόψεις των λίγων και ξεχωριστών, όσο και η κοινή γνώμη των πολλών, μπορούσαν να εκφραστούν ελεύθερα και με τον τρόπο τους.

Οι δραματικοί αγώνες αποτελούσαν κοινωνικό θεσμό. Οργανώνονταν από την πολιτεία· όμως η πραγματοποίησή τους βασιζόταν στη συμμετοχή των πολιτών, που χρηματοδοτούσαν τις παραστάσεις, επάνδρωναν τους Χορούς, αποτελούσαν το ακροατήριο, αποφάσιζαν για την απονομή των βραβείων, και μετά το τέλος των εκδηλώσεων έκριναν στην εκκλησία του δήμου την οργανωτική επιτυχία ή αποτυχία των αγώνων.

Θεατρικές παραστάσεις γίνονταν μόνο στις γιορτές του Διονύσου, δύο φορές τον χρόνο, στα Μεγάλα Διονύσια (Μάρτη/Απρίλη) και στα Λήναια (Γενάρη/Φλεβάρη).[1] Τα Μεγάλα Διονύσια άρχιζαν όταν οι ιερείς μεταφέραν το ξόανο του θεού στο θέατρο και το εγκαθιστούσαν στην πρώτη σειρά, για να μετέχει στις εκδηλώσεις. Ακολουθούσαν οι διθυραμβικοί αγώνες, όπου έπαιρναν μέρος και οι δέκα φυλές, οι πέντε με αντρικό και οι άλλες πέντε με παιδικό Χορό. Το πρόγραμμα ολοκληρωνόταν με τους δραματικούς αγώνες: τρεις μέρες για τις τραγωδίες, μία για κάθε ποιητή, που έπρεπε να παρουσιάσει ολόκληρη τετραλογία (τρεις τραγωδίες και ένα σατυρικό δράμα), και μία μόνο μέρα για τις κωμωδίες, όπου σε αυτήν πέντε ποιητές, ένας μετά τον άλλον, παρουσίαζαν από μία κωμωδία ο καθένας. Στα Λήναια το πρόγραμμα ήταν πιο περιορισμένο, όπως πιο περιορισμένο ήταν και στα Μεγάλα Διονύσια όταν η πολιτεία αντιμετώπιζε δυσκολίες.

Υπεύθυνος για την οργάνωση των αγώνων ήταν από τη μεριά της πολιτείας ο επώνυμος άρχοντας κάθε χρονιάς. Αυτός με τους βοηθούς του όριζαν τους χορηγούς, πλούσιους Αθηναίους που θα αναλάβαιναν καθένας τα έξοδα μιας παράστασης, τους ποιητές που θα παρουσίαζαν τα έργα τους, και τους υποκριτές που θα κρατούσαν τους πρωταγωνιστικούς ρόλους.

Ο χορηγός ήταν υποχρεωμένος να επιλέξει, να συντηρήσει και να αποζημιώσει τα μέλη του Χορού όσο κρατούσαν οι δοκιμές, και ακόμα να φροντίσει για τους μουσικούς και για όσα ακόμα πρόσωπα και υλικά (ρούχα, προσωπεία, όπλα κλπ.) ήταν απαραίτητα στην παράσταση. Τα έξοδά του ήταν μεγάλα, αλλά μεγάλη ήταν και η ηθική του ανταμοιβή σε περίπτωση διάκρισης, οπότε ο χορηγός βραβευόταν μαζί με τον ποιητή και είχε δικαίωμα να στήσει μνημείο θυμητικό της νίκης του.

Οι χορευτές ήταν ερασιτέχνες, νέοι καλλίφωνοι και καλογυμνασμένοι που το θεωρούσαν τιμή και πολιτική τους υποχρέωση να πάρουν μέρος στις παραστάσεις. Το έργο τους εύκολο δεν ήταν, ιδιαίτερα στους τραγικούς Χορούς, όπου τα ίδια πρόσωπα έπαιρναν μέρος και στα τέσσερα δράματα της ημέρας, αλλάζοντας σκευή και παριστάνοντας διαδοχικά (π.χ. στην Ορέστεια του Αισχύλου) γέροντες Μυκηναίους, θεραπαινίδες του παλατιού, Ευμενίδες και Σατύρους.

Ερασιτέχνες ήταν αρχικά και οι υποκριτές· με τα χρόνια όμως, όταν οι απαιτήσεις μεγάλωσαν και καθιερώθηκε ειδικό βραβείο για τους πρωταγωνιστές, οι προικισμένοι, λαμπρόφωνοι και εκφραστικοί ηθοποιοί έγιναν περιζήτητοι επαγγελματίες, και πια τον 4ο π.Χ. αιώνα οι περὶ τὸν Διόνυσον τεχνῖται οργανώθηκαν σε συντεχνίες, που φρόντιζαν να επανδρώνουν τις δραματικές παραστάσεις σε όλα τα μέρη της Ελλάδας. Και των υποκριτών το έργο δεν ήταν εύκολο, καθώς έπρεπε σε κάθε παράσταση να ενσαρκώνουν, αλλάζοντας σκευή, πολλά και διαφορετικά πρόσωπα, αντρικά και γυναικεία.

Το κοινό των παραστάσεων δεν το αποτελούσαν μόνο αστοί κάτοικοι της Αθήνας αλλά και αγρότες από τις πιο μακρινές κώμες της Αττικής, όχι μόνο Αθηναίοι πολίτες αλλά και ξένοι επισκέπτες[2] και μέτοικοι, όχι μόνο άντρες αλλά και γυναίκες, όχι μόνο πλούσιοι, κοσμικοί και φιλότεχνοι αλλά και κάθε απλός άνθρωπος - όλοι το θεωρούσαν δικαίωμα και ευχαρίστησή τους να βρεθούν στο θέατρο από το ξημέρωμα, να παρακολουθήσουν ώρες ολόκληρες τις παραστάσεις, να εκδηλώσουν με επιδοκιμασίες και αποδοκιμασίες την κρίση τους.

Γρήγορα ο θεατρικός χώρος αποδείχτηκε μικρός, και το πρόβλημα όχι μόνο δε λύθηκε όταν καθιερώθηκε εισιτήριο (σύμβολον), αλλά έγινε πιο πολύπλοκο, καθώς οι εύποροι Αθηναίοι αγόραζαν πολλά καθένας εισιτήρια, να τα μοιράσουν στους ανθρώπους τους. Για να αποφύγει παρόμοια φαινόμενα, ο Περικλής καθιέρωσε τα θεωρικά, επίδομα που έδινε στους άπορους τη δυνατότητα να αγοράσουν μόνοι τους εισιτήρια.

Οι κριτές που απονέμαν τα βραβεία δεν ήταν ειδικοί τεχνοκρίτες αλλά απλοί πολίτες, εκπρόσωποι της κοινής γνώμης. Καθεμιά από τις δέκα φυλές της Αττικής πρότεινε δέκα, και από τους εκατό συνολικά υποψήφιους κληρώνονταν την πρώτη μέρα των αγώνων δέκα που με την ψήφο τους ανάδειχναν τους νικητές.

Ο ποιητής, τραγωδοδιδάσκαλος, δεν ήταν μόνο συγγραφέας και σκηνοθέτης της παράστασης: δική του ήταν και η μουσική και η χορογραφία, ο ίδιος κρατούσε και τον πρωταγωνιστικό ρόλο - στις αρχές, γιατί πάλι με τα χρόνια οι απαιτήσεις μεγάλωναν, οι ανάγκες πολλαπλασιάζονταν, και οι ποιητές χρειάστηκε να ζητούν βοήθεια από ειδικούς μουσικούς, χοροδιδασκάλους κ.ά.
------------------------
1. Στα Μικρά ή κατ᾽ αγρούς Διονύσια οι ίδιες παραστάσεις περιόδευαν στους διάφορους δήμους της Αττικής.

2. Τα Μεγάλα Διονύσια γιορτάζονταν την εποχή που οι σύμμαχοι της Αθήνας έπρεπε να καταβάλουν τις εισφορές τους, και βέβαια οι αντιπροσωπείες τους παρακολουθούσαν με ευχαρίστηση και θαυμασμό τις εκδηλώσεις.

Αν δεν αφήσουμε τα πάθη μας να μας κυριεύσουν τότε γιατί ήρθαμε σε αυτόν τον κόσμο;

Και ήρθε η ώρα να κάνουμε μια πολύ σοβαρή ερώτηση: “Να αφήσουμε τα πάθη μας να μας κυριεύσουν ή να τα τιθασεύσουμε;”

Θα απαντήσουμε με την ερώτηση: αν δεν αφήσουμε τα πάθη μας να μας κυριεύσουν τότε γιατί ήρθαμε σε αυτόν τον κόσμο;

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ανάμεσα στα τόσα στοιχεία της ζωής κυρίαρχο είναι το πάθος. Η ένταση των συναισθημάτων που βιώνουμε σε μια σοβαρή σχέση.

Σε τελική ανάλυση, στιγμές αλήθειας ζούμε μόνο αν έχουμε δεσμό με άτομο που μας προκαλεί φλογερή επιθυμία και μας μεταγγίζει την ορμή των δικών του συγκινήσεων.

Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα, δεδομένου ότι ζούμε στον πολιτισμό του ψεύδους, ότι συνηθίσαμε να αποκρύπτουμε και να ψευδόμαστε.

Μόνο όταν διεγείρεται το συναίσθημα παύουμε να λέμε ψέματα.

Το πάθος μας ωθεί να φανερώνουμε την αλήθεια μας.

Γιατί λοιπόν να στερούμε από τον εαυτό μας αυτή την τόσο σημαντική και αυθεντική εμπειρία;

Γιατί να τρομάζουμε από τα πάθη μας και να τα συγκρατούμε;

Είναι μια μορφή άμυνας χαρακτηριστική των “αυστηρών” ανθρώπων, αυτών που προφυλάγονται από κάθε αλλαγή και επαναστατική πνοή.

Λανθασμένη στάση, γιατί ο άνθρωπος ζει μόνο όταν τρέφεται από τα πάθη του.

Διαφορετικά “φυτοζωεί” ή απλώς “επιβιώνει”.

Και όταν λέμε πως ένας άνθρωπος “ζει“ δεν εννοούμε ότι απλώς μπορεί και ανοίγει τα μάτια του κάθε πρωί.

Αλλά ότι έχει και μια καρδιά που χτυπά στο ρυθμό των συγκινήσεων του.

Ότι νιώθει γεμάτος ενέργεια και δύναμη.

Ότι σέβεται τις επιθυμίες του, τις αφουγκράζεται και δεν τις καταπνίγει.

Η εμπειρία, μου επιτρέπει να πω μετά βεβαιότητας, ότι τα προβλήματα των ασθενών που καταφεύγουν σε ψυχιατρική υποστήριξη, προέρχονται κατά πρώτο λόγο από τον κόσμο των παθών.

Είναι άνθρωποι που ταλανίστηκαν από τα πάθη.

Που εξάντλησαν στην κυριολεξία τα ψυχικά τους αποθέματα.

Πώς να ξεμπλοκάρεις

Θα ξεκινήσω λέγοντάς σου ότι στη ζωή παίρνεις αυτό που τολμάς να διεκδικήσεις. Ξεκίνα να διεκδικείς!

Και για να ξεμπλοκάρεις ό,τι σε μπλοκάρει, χρειάζεται θάρρος. Και θάρρος δεν σημαίνει πως θα σταματήσεις να φοβάσαι. Δεν σημαίνει πως θα πατήσεις τον φόβο σου κάτω και θα τον τσαλακώσεις.

Ποιος δε φοβάται τίποτα; Είναι ουτοπικό να το πιστεύεις αυτό και τελικά, χάνεις χρόνο.

Ξεκίνα να διεκδικείς με θάρρος. Και θάρρος σημαίνει πως ενώ υπάρχει ο φόβος μέσα σου (δεν είσαι ο φόβος σου), συνεχίζεις να προχωράς. Δεν τον ταΐζεις περισσότερο από όσο χρειάζεται. Πόσο χρειάζεται; Ίσα ίσα να σε ξεβολέψει ελαφρώς. Να σε κάνει να αισθανθείς πως ήρθε η ώρα να ξεμπλοκάρεις από αυτά που σε κρατάνε πίσω.

Συνήθως αυτά που σε κρατάνε πίσω έχουν σχέση με κάτι που έγινε στο παρελθόν. Μία τραυματική σχέση, μία δουλειά που απολύθηκες ή δεν πληρωνόσουν όσο σου άξιζε. Μία κακοποιητική συμπεριφορά. Μία προδοσία από μία φιλία.

Μία υπόσχεση που έβαλες στον εαυτό σου, όπως να χαμογελάς πιο συχνά ή να χάσεις 5 κιλά ή να τρως πιο υγιεινά. Και δεν κράτησες. Σε κρατάει πίσω κάτι που είπε κάποιος άλλος για εσένα και εσύ του έδωσες πολύ σημασία. Πιο πολύ από όσο του αξίζει γιατί απλά ήταν η γνώμη κάποιου άλλου ανθρώπου.

Πως να ξεμπλοκάρεις από ό,τι σε κρατάει δέσμιό του

1ο:

Δες τι σε μπλοκάρει. Αναγνώρισε το και δες από που προέρχεται και πώς συνδέεται με το παρόν σου. Βεβαιώσου πως έχει τη σχέση που εσύ επιλέγεις!

2ο:

Για να προχωρήσεις πρέπει πρώτα να βρεις προς τα πού θέλεις να προχωρήσεις. Τι είναι αυτό που θέλεις, πώς θα ένιωθες αν το είχες και τί είσαι διατεθειμένος να κάνεις για αυτό.

3ο:

Άλλαξε το σημείο εστίασης. Κοιτά αυτό που σε πλήγωσε, από μία διαφορετική οπτική. Μπορείς να επιλέξεις εσύ πως θα το κοιτάξεις και τί θα μάθεις από αυτό.

Αυτό δε σημαίνει πως θα σταματήσει να είναι τραυματικό. Ή πως δεν πόνεσες όταν συνέβη. Σίγουρα όμως έμαθες κάτι από αυτό, κάτι σημαντικό για εσένα. Σε βοήθησε να δεις τί θέλεις και τί δε θέλεις για την επόμενη φορά. Εστίασε στα χρήσιμα μαθήματα που πήρες.

4ο:

Υπάρχουν τρόποι να ξεμπλοκάρεις από τα τροχοπέδια που πολλές φορές εμείς οι ίδιοι βάζουμε σε εμάς. Πάρ’ το απόφαση και ζήτησε βοήθεια, καθοδήγηση από κάποιον που εμπιστεύεσαι. Δεν είσαι μόνος σε αυτό, όλοι μας έχουμε περάσει από αντίστοιχες καταστάσεις.

Είναι σημαντικό να δεις ποιοι μηχανισμοί σου λειτουργούν καλά και σε φέρνουν σε μία επιθυμητή κατάσταση και να τους χρησιμοποιείς σε αυτά που δεν λειτουργούν όσο καλά θα ήθελες.

5ο

Δες τι έχεις στο τώρα. Ευγνωμοσύνη για το τώρα. Η ευγνωμοσύνη είναι μία πανίσχυρη πρακτική, δεν είναι θεωρία. Μέσω της ευγνωμοσύνης, εδραιώνεσαι στο παρόν και θυμάσαι πως τίποτα δεν είναι δεδομένο, τίποτα δεν είναι σταθερό και μόνιμο και τίποτα δεν κρατάει για πάντα!

6ο:

Ξεκίνα να επενδύεις σοβαρά στον εαυτό σου. Στην ενίσχυση της αυτοπεποίθηση σου, στα ταλέντα σου, στους στόχους σου, στη δύναμη σου.

7ο:

Διεκδικήστε τη ζωή σου έτσι ακριβώς όπως τη θέλεις και όπως την ονειρεύεσαι. Ακόμα και αν κάνεις λάθη, ακόμα και αν φοβάσαι, συνέχισε να διεκδικείς με θάρρος.

Οι νόμοι της ανθρώπινης φύσης: Πως να κυριαρχήσουμε στο συναισθηματικό μας εαυτό

Βήμα πρώτο: Αναγνωρίστε τις προκαταλήψεις

Τα συναισθήματα επηρεάζουν συνεχώς τις διαδικασίες σκέψης και τις αποφάσεις μας, κάτω από το επίπεδο της επίγνωσής μας. Και το πιο κοινό συναίσθημα είναι η επιθυμία για ευχαρίστηση και η αποφυγή του πόνου. Οι σκέψεις μας σχεδόν αναπόφευκτα περιστρέφονται γύρω από αυτή την επιθυμία: απλά αποφεύγουμε ιδέες που μας είναι δυσάρεστες ή οδυνηρές. Φανταζόμαστε ότι ψάχνουμε την αλήθεια, ή ότι είμαστε ρεαλιστές, ενώ στην πραγματικότητα εμμένουμε σε ιδέες που μας ανακουφίζουν από την ένταση και καταπραΰνουν το εγώ μας, μας κάνουν να νιώθουμε ανώτεροι.

Αυτή η αρχή της απόλαυσης στη σκέψη είναι η πηγή όλων των διανοητικών μας προκαταλήψεων. Αν πιστεύετε ότι για κάποιο λόγο έχετε ανοσία σε κάποια από τις ακόλουθες προκαταλήψεις, είναι απλώς ένα έμπρακτο παράδειγμα της αρχής της απόλαυσης. Αντί γι’ αυτό, είναι καλύτερα να ψάξετε και να δείτε πώς λειτουργούν συνεχώς μέσα σας αυτές οι προκαταλήψεις, καθώς και να μάθετε πώς να αναγνωρίζετε τον ανάλογο παραλογισμό στους άλλους.

Η προκατάληψη της επιβεβαίωσης

Κοιτάζω τα στοιχεία και καταλήγω στις αποφάσεις μου μέσα από λίγο ως πολύ ορθολογικές διαδικασίες.

Για να κρατήσουμε μια ιδέα και να πείσουμε τον εαυτό μας ότι καταλήξαμε σ’ αυτή λογικά, αναζητούμε στοιχεία για να υποστηρίξουμε την άποψή μας. Τι το πιο αντικειμενικό ή επιστημονικό; Αλλά λόγω της αρχής της απόλαυσης και της ασυνείδητης επιρροής της, καταφέρνουμε να βρούμε τα στοιχεία που επιβεβαιώνουν αυτό που θέλουμε να πιστέψουμε. Αυτό είναι γνωστό ως προκατάληψη της επιβεβαίωσης.

Είναι κάτι που το βλέπουμε να συμβαίνει όταν οι άνθρωποι κάνουν σχέδια, ειδικά σχέδια υψηλού ρίσκου. Ένα σχέδιο συλλαμβάνεται με στόχο να οδηγήσει σε ένα θετικό, επιθυμητό αποτέλεσμα. Αν οι άνθρωποι στάθμιζαν εξίσου τις πιθανές αρνητικές και θετικές συνέπειες, ενδεχομένως να δίσταζαν να αναλάβουν δράση. Χωρίς να το συνειδητοποιούν, στρέφονται αναπόφευκτα προς πληροφορίες που επιβεβαιώνουν το επιθυμητό θετικό αποτέλεσμα, το ευχάριστο σενάριο.

Tο βλέπουμε επίσης να συμβαίνει όταν οι άνθρωποι υποτίθεται ότι ζητούν συμβουλές. Αυτό είναι το μαρτύριο των περισσότερων συμβούλων. Εντέλει, από τους εμπειρογνώμονες οι άνθρωποι θέλουν να ακούσουν την επιβεβαίωση των δικών τους ιδεών και επιλογών. Θα ερμηνεύσουν αυτά που λέτε υπό το πρίσμα των όσων θέλουν να ακούσουν, κι αν οι συμβουλές σας έρχονται σε αντίθεση με τις επιθυμίες τους, θα βρουν κάποιον τρόπο να απορρίψουν τη γνώμη σας, τη λεγόμενη εμπειρογνωμοσύνη σας. Όσο πιο ισχυρό είναι το άτομο, τόσο περισσότερο υπόκειται σε αυτή τη μορφή προκατάληψης της επιβεβαίωσης.

Όταν εξετάζετε την προκατάληψη της επιβεβαίωσης στον κόσμο, ρίξτε μια ματιά στις θεωρίες που φαίνονται κάπως υπερβολικά καλές για να είναι αληθινές. Προωθούνται ένα σωρό στατιστικές και μελέτες για να τις αποδείξουν, και δεν είναι πολύ δύσκολο να βρεθούν όταν είστε πεπεισμένοι για την ορθότητα του επιχειρήματός σας. Στο διαδίκτυο είναι εύκολο να βρείτε μελέτες που υποστηρίζουν και τις δύο πλευρές ενός επιχειρήματος. Σε γενικές γραμμές, ποτέ μην αποδέχεστε την εγκυρότητα των ιδεών κάποιων απλώς και μόνο επειδή παραθέτουν «αποδεικτικά στοιχεία». Αντίθετα, εξετάστε οι ίδιοι τα στοιχεία στο ψυχρό φως της μέρας, με όσο περισσότερο σκεπτικισμό μπορείτε να επιστρατεύσετε. Η πρώτη σας αντίδραση θα πρέπει πάντα να είναι η εύρεση των αποδεικτικών στοιχείων που ανατρέπουν τις πιο αγαπημένες πεποιθήσεις σας, όπως και αυτές των άλλων. Αυτή είναι η αληθινή επιστήμη.

Η προκατάληψη της πειθούς

Πιστεύω ακράδαντα σε αυτή την ιδέα. Πρέπει να είναι αλήθεια.

Εμμένουμε σε μια ιδέα που μας είναι ευχάριστη, αλλά βαθιά μέσα μας μπορεί να έχουμε κάποιες αμφιβολίες ως προς την αλήθεια της, κι έτσι κάνουμε ένα βήμα παραπέρα για να πείσουμε τον εαυτό μας – να την πιστέψουμε με πάθος και να αντιταχθούμε σθεναρά σε όποιον την αμφισβητεί. Πώς γίνεται να μην είναι αληθινή η ιδέα μας από τη στιγμή που μας βγάζει τόση ενέργεια για να την υπερασπιστούμε; σκεφτόμαστε.

Αυτή η προκατάληψη αποκαλύπτεται ακόμα πιο ξεκάθαρα στη σχέση μας με τους ηγέτες– αν εκφράζουν μια άποψη με εντυπωσιακές λέξεις και χειρονομίες, γλαφυρές παρομοιώσεις και διασκεδαστικά ανέκδοτα, και κυρίως με αστείρευτη σιγουριά, αναμφίβολα σημαίνει ότι έχουν εξετάσει προσεκτικά την ιδέα για να την εκφράζουν με τέτοια βεβαιότητα. Από την άλλη πλευρά, όσοι μιλούν με λεπτές αποχρώσεις και διστακτικό τόνο προδίδουν αδυναμία και αυτο-αμφισβήτηση. Πιθανότατα λένε ψέματα – ή έτσι νομίζουμε.

Αυτή η προκατάληψη μας κάνει ευάλωτους σε πωλητές και δημαγωγούς που δείχνουν αυτοπεποίθηση με σκοπό να πείσουν και να εξαπατήσουν. Γνωρίζουν ότι οι άνθρωποι διψούν για διασκέδαση, οπότε κρύβουν τις μισές αλήθειες με δραματικά εφέ.

Η προκατάληψη της εμφάνισης

Καταλαβαίνω τους ανθρώπους με τους οποίους έχω πάρε-δώσε. Τους βλέπω όπως είναι.

Βλέπουμε τους ανθρώπους όχι όπως είναι, αλλά όπως μας φαίνονται. Και αυτό που φαίνεται είναι συνήθως παραπλανητικό. Πρώτον, οι άνθρωποι έχουν εκπαιδευτεί να παρουσιάζουν στους άλλους την κατάλληλη για την περίσταση όψη τους, αυτή που θα κριθεί θετικά. Δείχνουν ότι είναι υπέρμαχοι των ευγενέστερων σκοπών, παρουσιάζονται ως εργατικοί και ευσυνείδητοι. Και εκλαμβάνουμε αυτά τα προσωπεία ως πραγματικότητα.

Δεύτερον, είμαστε επιρρεπείς στο φαινόμενο του φωτοστέφανου – όταν βλέπουμε ορισμένες αρνητικές ή θετικές ιδιότητες σε ένα άτομο (κοινωνική αμηχανία, νοημοσύνη), θεωρούμε ότι υποκρύπτονται άλλες θετικές ή αρνητικές ιδιότητες που ταιριάζουν με αυτές. Τα ευπαρουσίαστα άτομα γενικά φαίνονται πιο αξιόπιστα, ιδιαίτερα οι πολιτικοί. Αν κάποιος είναι επιτυχημένος, εικάζουμε ότι είναι επίσης ηθικός και ευσυνείδητος και του αξίζει η καλή του τύχη. Αυτό παραβλέπει το ότι πολλοί άνθρωποι έχουν προοδεύσει στη ζωή τους με όχι ακριβώς ηθικά μέσα, γεγονός που φροντίζουν τεχνηέντως να αποκρύπτουν.

Η προκατάληψη της ομάδας

Οι ιδέες μου είναι δικές μου. Δεν ακούω την ομάδα. Δεν είμαι κομφορμιστής. 

Είμαστε από τη φύση μας κοινωνικά ζώα. Το αίσθημα της απομόνωσης, της διαφοράς από την ομάδα, είναι καταθλιπτικό και τρομακτικό. Βιώνουμε τεράστια ανακούφιση όταν βρίσκουμε άλλους που σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο. Στην πραγματικότητα, τείνουμε να υιοθετούμε ιδέες και απόψεις ακριβώς επειδή μας προκαλούν αυτή την ανακούφιση. Δεν έχουμε επίγνωση αυτής της έλξης και γι’ αυτό φανταζόμαστε ότι έχουμε καταλήξει σε συγκεκριμένες ιδέες από μόνοι μας.

Δείτε αυτούς που υποστηρίζουν το ένα ή το άλλο κόμμα ή μια ιδεολογία – επικρατεί ένας εκπληκτικός δογματισμός ή μια ορθότητα χωρίς κανείς να έχει πει τίποτα ή χωρίς να έχει ασκήσει υπερβολική πίεση. Αν κάποιος ανήκει στη δεξιά ή στην αριστερά, οι απόψεις του ως διά μαγείας θα ακολουθούν σχεδόν πάντα την ίδια κατεύθυνση σε δεκάδες ζητήματα, αλλά λίγοι θα παραδέχονταν ποτέ αυτή την επιρροή στα πρότυπα σκέψης τους.

Η προκατάληψη της ευθύνης

Μαθαίνω από την εμπειρία και τα λάθη μου.

Τα λάθη και οι αποτυχίες προκαλούν την ανάγκη εξήγησης. Θέλουμε να πάρουμε ένα μάθημα και να μην επαναλάβουμε την εμπειρία. Στην πραγματικότητα, όμως, δεν θέλουμε να εξετάσουμε πολύ προσεκτικά αυτό που κάναμε. Η ενδοσκόπησή μας είναι περιορισμένη. Η φυσική μας απάντηση είναι να κατηγορήσουμε τους άλλους, τις περιστάσεις ή μια στιγμιαία ακρισία. Ο λόγο αυτής της προκατάληψης είναι ότι συχνά μας φαίνεται πολύ επώδυνο να δούμε τα λάθη μας, γιατί κάτι τέτοιο κλονίζει το αίσθημα της υπεροχής μας. Ενοχλεί το εγώ μας. Ξαναφέρνουμε στο μυαλό μας τις πράξεις μας, προσποιούμαστε ότι σκεφτόμαστε τι κάναμε.

Αλλά με την πάροδο του χρόνου η αρχή της απόλαυσης βγαίνει ξανά στην επιφάνεια και ξεχνάμε ποιο κομματάκι του λάθους αποδώσαμε σ’ εμάς. Η επιθυμία και το συναίσθημα θα μας τυφλώσουν πάλι, θα επαναλάβουμε ακριβώς το ίδιο λάθος και θα περάσουμε από την ίδια χλιαρή διαδικασία μομφής και κατόπιν θα ξεχάσουμε, μέχρι να πεθάνουμε. Αν οι άνθρωποι μάθαιναν πραγματικά από την εμπειρία τους, στον κόσμο θα βρίσκαμε ελάχιστα λάθη και αμέτρητες επιτυχημένες καριέρες.

Η προκατάληψη της ανωτερότητας

Είμαι διαφορετικός. Είμαι πιο λογικός και πιο ηθικός από τους άλλους.

Ελάχιστοι θα έλεγαν κάτι τέτοιο στους συνομιλητές τους την ώρα της συζήτησης. Ακούγεται αλαζονικό. Αλλά σε πολλές δημοσκοπήσεις και μελέτες, όταν τους ζητείται να συγκριθούν με τους άλλους, οι άνθρωποι εκφράζουν σε γενικές γραμμές μια παραλλαγή αυτής της κρίσης. Είναι σαν την οπτική ψευδαίσθηση – δεν βλέπουμε τα λάθη και τους παραλογισμούς μας, μόνο αυτά των άλλων. Έτσι, για παράδειγμα, εύκολα θα πιστέψουμε ότι οι οπαδοί του άλλου πολιτικού κόμματος δεν καταλήγουν στις απόψεις τους βάσει ορθολογικών αρχών, αντίθετα από τους ομοϊδεάτες μας. Στο ηθικό μέτωπο, λίγοι θα παραδεχτούμε ότι στον χώρο της δουλειάς έχουμε καταφύγει σε εξαπάτηση ή χειραγώγηση ή ότι η πρόοδός μας οφείλεται σε έξυπνους και στρατηγικούς ελιγμούς.

Πιστεύουμε ότι καθετί που μας αφορά οφείλεται στο φυσικό ταλέντο και στη σκληρή δουλειά. Ωστόσο, αυτό δεν μας εμποδίζει να αποδίδουμε στους άλλους κάθε είδους μακιαβελική τακτική. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να δικαιώνουμε όλες μας τις πράξεις ανεξάρτητα από τα αποτελέσματα.

Αισθανόμαστε μια ακαταμάχητη παρόρμηση να βλέπουμε τον εαυτό μας ως λογικό, αξιοπρεπή και ηθικό – ιδιότητες που χαίρουν μεγάλης εκτίμησης στην κουλτούρα μας. Αν δείξετε κάτι διαφορετικό, κινδυνεύετε να δεχτείτε τρομερή αποδοκιμασία. Αν ίσχυαν όλα αυτά –αν οι άνθρωποι ήταν όντως λογικοί και ηθικά ανώτεροι–, ο κόσμος θα ήταν γεμάτος καλοσύνη και ειρήνη.

Επειδή όμως γνωρίζουμε την πραγματικότητα, είναι φανερό ότι πολλοί, ίσως και όλοι μας, απλά εξαπατούμε τον εαυτό μας. Ο ορθολογισμός και οι ηθικές ιδιότητες πρέπει να επιτευχθούν μέσω της ευαισθητοποίησης και της προσπάθειας. Δεν έρχονται φυσικά. Έρχονται μέσω μιας διαδικασίας ωρίμανσης.

Βήμα δεύτερο: Προσοχή στους παράγοντες πυροδότησης

Τα συναισθήματα χαμηλού βαθμού επηρεάζουν συνεχώς τη σκέψη μας και προέρχονται από τις παρορμήσεις μας – λόγου χάρη, από την επιθυμία για ευχάριστες και παρηγορητικές σκέψεις. Το συναίσθημα υψηλού βαθμού ωστόσο έρχεται σε συγκεκριμένες στιγμές, φτάνει σε εκρηκτική κορύφωση και γενικά πυροδοτείται από κάτι εξωτερικό – από ένα άτομο που μας εκνευρίζει ή από συγκεκριμένες περιστάσεις.

Το επίπεδο διέγερσης είναι υψηλότερο και η προσοχή μας απορροφάται εντελώς. Όσο περισσότερο σκεφτόμαστε το συναίσθημα τόσο ισχυρότερο γίνεται, πράγμα που μας ωθεί να επικεντρωθούμε ακόμα περισσότερο σε αυτό, και ούτω καθεξής. Η σκέψη μας διοχετεύεται στο συναίσθημα και όλα μάς θυμίζουν τον θυμό ή τον ενθουσιασμό μας. Αντιδρούμε αυτόματα. Επειδή δεν μπορούμε να αντέξουμε την ένταση που προκαλεί, το συναίσθημα υψηλού βαθμού συνήθως καταλήγει σε κάποια απερίσκεπτη πράξη με καταστροφικές συνέπειες. Στην κορύφωση μιας τέτοιας προσβολής αισθανόμαστε σαν να μας έχει κατακυριεύσει ένας άλλος εαυτός, που καθοδηγείται από το μεταιχμιακό σύστημα του εγκεφάλου μας.

Είναι καλό να γνωρίζετε αυτούς τους παράγοντες, ώστε να μην επιτρέπετε στη σκέψη σας να εστιάζει μονόπλευρα σε αυτούς και να αποφεύγετε παρορμητικές ενέργειες που πάντα θα σας κάνουν να μετανιώνετε. Θα πρέπει επίσης να έχετε πάντοτε κατά νου τον υψηλού επιπέδου παραλογισμό των άλλων και είτε να τους αποφεύγετε είτε να τους βοηθάτε να επανέλθουν στην πραγματικότητα.

Σημεία ενεργοποίησης από την πρώιμη παιδική ηλικία

Η πρώιμη παιδική ηλικία είναι η πιο ευάλωτη και ευαίσθητη περίοδος της ζωής μας. Όσο πιο πίσω πηγαίνουμε στον χρόνο, τόσο μεγαλύτερο αντίκτυπο διαπιστώνουμε να έχει η σχέση μας με τους γονείς μας. Το ίδιο θα μπορούσε να ειπωθεί για κάθε πρώιμη δυνατή εμπειρία. Αυτές οι ευπάθειες και οι πληγές παραμένουν θαμμένες βαθιά μέσα στο μυαλό μας. Μερικές φορές προσπαθούμε να απωθήσουμε τη μνήμη αυτών των επιρροών, αν είναι αρνητικές – όπως κάποιος μεγάλος φόβος ή εξευτελισμός.

Μερικές φορές ωστόσο συνδέονται με θετικά συναισθήματα –βιώματα αγάπης και προσοχής– που θέλουμε να ξαναζήσουμε. Αργότερα στη ζωή μας, ένα άτομο ή ένα συμβάν θα πυροδοτήσει την ανάμνηση αυτής της θετικής ή αρνητικής εμπειρίας και μαζί της θα εκλυθούν ισχυρές χημικές ουσίες ή ορμόνες που σχετίζονται με τη μνήμη.

Πάρτε για παράδειγμα έναν νεαρό άνδρα που είχε μια απόμακρη, ναρκισσιστική μητέρα. Ως βρέφος ή παιδί, βίωσε την ψυχρότητά της ως εγκατάλειψη και πίστεψε ότι για να τον εγκαταλείψει δεν ήταν άξιος της αγάπης της. Ή, εναλλακτικά, ο ερχομός ενός νεογέννητου αδελφού έκανε τη μητέρα του να του δίνει πολύ λιγότερη προσοχή, πράγμα που βίωσε εξίσου ως εγκατάλειψη. Αργότερα, κάποια στιγμή που βρίσκεται σε σχέση, μπορεί η σύντροφός του να θίξει διακριτικά κάποιο στοιχείο του χαρακτήρα του ή κάποια πράξη του. Όλα αυτά είναι μέρος μιας υγιούς σχέσης.

Σ’ εκείνον όμως θα ερεθίσουν ένα σημείο πυροδότησης: η σύντροφός του παρατηρεί τις ατέλειές του κι εκείνος φαντάζεται ότι αυτό είναι προοίμιο εγκατάλειψης. Νιώθει μια δυνατή συγκίνηση, ένα αίσθημα επικείμενης προδοσίας. Δεν βλέπει την πηγή αυτού του συναισθήματος, είναι πέρα από τον έλεγχό του. Υπεραντιδρά, κατηγορεί, απομακρύνεται και όλα οδηγούν ακριβώς σ’ αυτό που φοβόταν – την εγκατάλειψη. Η αντίδρασή του απευθυνόταν σε μια ανάμνηση, όχι στην πραγματικότητα. Τέτοιο είναι το ύψος του παραλογισμού.

Για να το αναγνωρίσει κανείς στον εαυτό του και στους άλλους, πρέπει να παρατηρήσει μια συμπεριφορά που ξαφνικά φαίνεται παιδιάστικη στην έντασή της και ξένη προς τον χαρακτήρα του ατόμου. Θα μπορούσε να αφορά οποιοδήποτε βασικό συναίσθημα. Θα μπορούσε να είναι φόβος για απώλεια ελέγχου ή αποτυχία. Σε αυτή την περίπτωση, αντιδρούμε απομακρυνόμενοι από την κατάσταση και την παρουσία των άλλων, όπως ένα παιδί που κουλουριάζεται σαν μπαλίτσα. Μια ξαφνική ασθένεια που προκαλείται από τον έντονο φόβο μάς βοηθάει πολύ εξυπηρετικά να αποχωρήσουμε.

Θα μπορούσε επίσης να είναι αγάπη – η απεγνωσμένη αναζήτηση στο παρόν της παλιάς στενής σχέσης με τον γονιό ή τον αδελφό, που πυροδοτείται από κάποιον που μας θυμίζει αόριστα αυτόν τον χαμένο παράδεισο. Θα μπορούσε να είναι υπερβολική δυσπιστία, με πηγή κάποια εξουσιαστική φιγούρα της πρώιμης παιδικής ηλικίας που μας απογοήτευσε ή μας πρόδωσε, συνήθως τον πατέρα. Αυτό συχνά προκαλεί μια αιφνίδια αντιδραστική συμπεριφορά.

Ο μεγάλος κίνδυνος εδώ είναι ότι, ερμηνεύοντας με λάθος τρόπο το παρόν και αντιδρώντας σε κάτι που συνέβη στο παρελθόν, δημιουργούμε συγκρούσεις, απογοητεύσεις και δυσπιστία που απλά ενισχύουν το τραύμα. Από κάποιες απόψεις, είμαστε προγραμματισμένοι να επαναλαμβάνουμε την πρώιμη εμπειρία στο παρόν. Η μόνη μας άμυνα είναι η συνειδητοποίηση τη στιγμή που συμβαίνει.

Μπορούμε να αναγνωρίσουμε ένα σημείο πυροδότησης από το γεγονός ότι βιώνουμε συναισθήματα που είναι ασυνήθιστα αρχέγονα, πιο ανεξέλεγκτα απ’ το κανονικό. Προκαλούν δάκρυα, βαθιά κατάθλιψη ή υπερβολική ελπίδα. Οι άνθρωποι, υπό την επήρεια αυτών των συναισθημάτων, έχουν συχνά έναν πολύ διαφορετικό τόνο φωνής και γλώσσας του σώματος, σαν να ζουν πραγματικά μια στιγμή από την πρώιμη ζωή τους.

Στη διάρκεια μιας τέτοιας κρίσης, πρέπει να προσπαθήσουμε να αποσπαστούμε από το συναίσθημα, να εξετάσουμε την πιθανή πηγή –την πληγή στην πρώιμη παιδική ηλικία– και τα μοτίβα στα οποία μας έχει καθηλώσει. Αυτή η βαθιά κατανόηση του εαυτού μας και των ευπαθειών μας είναι ένα βασικό βήμα στην πορεία μας προς τον ορθολογισμό.

Ξαφνικά κέρδη ή απώλειες

Η ξαφνική επιτυχία ή τα αναπάντεχα κέρδη μπορεί να αποδειχθούν πολύ επικίνδυνα. Νευρολογικά, στον εγκέφαλο απελευθερώνονται χημικές ουσίες που δημιουργούν έντονη διέγερση και ενέργεια, οδηγώντας στην επιθυμία να επαναληφθεί αυτή η εμπειρία. Κάτι τέτοιο είναι εν δυνάμει η αρχή κάθε λογής εθισμού και μανιακής συμπεριφοράς. Επίσης, όταν τα κέρδη έρχονται γρήγορα, τείνουμε να αγνοούμε τη βασική αρχή ότι η πραγματική επιτυχία, προκειμένου να διαρκέσει, πρέπει να έρθει μέσα από σκληρή δουλειά. Δεν λαμβάνουμε υπόψη τον ρόλο που παίζει η τύχη στα τόσο ξαφνικά κέρδη.

Προσπαθούμε ξανά και ξανά να νιώσουμε τη διέγερση που μας δημιούργησε το γεγονός ότι κερδίσαμε ξαφνικά τόσο πολλά χρήματα ή προσοχή. Αποκτούμε αισθήματα μεγαλομανίας. Γινόμαστε ιδιαίτερα αρνητικοί απέναντι σε όποιον προσπαθεί να μας προειδοποιήσει – δεν καταλαβαίνουν, λέμε στον εαυτό μας. Επειδή αυτή η κατάσταση δεν μπορεί να διατηρηθεί, βιώνουμε μια αναπόφευκτη πτώση, η οποία είναι ακόμα πιο οδυνηρή και οδηγεί στο καταθλιπτικό μέρος του κύκλου. Αν και οι τζογαδόροι είναι οι πιο επιρρεπείς σε αυτό, ισχύει εξίσου για τους επιχειρηματίες τις περιόδους που δημιουργείται μια φούσκα και για τα άτομα που τραβούν ξαφνικά πάνω τους την προσοχή του κόσμου.

Οι απροσδόκητες απώλειες ή μια σειρά απωλειών προκαλούν εξίσου παράλογες αντιδράσεις. Φανταζόμαστε ότι είμαστε καταραμένοι και κακότυχοι και ότι αυτό θα συνεχιστεί επ’ άπειρον.

Γινόμαστε φοβιτσιάρηδες και διστακτικοί, κάτι που συχνά οδηγεί σε ακόμα περισσότερα λάθη ή αποτυχίες. Στον αθλητισμό, αυτό μπορεί να προκαλέσει το λεγόμενο κλακάζ, καθώς οι προηγούμενες ήττες και αστοχίες βαραίνουν τον νου και τον παραλύουν.

Η λύση εδώ είναι απλή: όποτε έχετε ασυνήθιστα κέρδη ή απώλειες, είναι η πιο κατάλληλη στιγμή να κάνετε πίσω και να τα αντισταθμίσετε με την απαραίτητη απαισιοδοξία ή αισιοδοξία. Να είστε επιφυλακτικοί απέναντι στην ξαφνική επιτυχία και προσοχή – δεν έχουν γερά θεμέλια και η έλξη τους είναι εθιστική. Και η πτώση είναι πάντα επώδυνη.

Αυξάνοντας την πίεση

Οι άνθρωποι που σας περιβάλλουν σε γενικές γραμμές φαίνεται να είναι ισορροπημένοι και να έχουν τον έλεγχο της ζωής τους. Αλλά βάλτε τους σε αγχωτικές συνθήκες, με την πίεση να αυξάνεται, και θα δείτε μια διαφορετική πραγματικότητα. Το άψογο προσωπείο του αυτοελέγχου πέφτει. Ξαφνικά ξεσπάνε με θυμό, φανερώνουν μια παρανοϊκή πλευρά, γίνονται υπερευαίσθητοι και συχνά μικρόψυχοι.

Σε καταστάσεις άγχους ή απειλής, τα πιο πρωτόγονα μέρη του εγκεφάλου διεγείρονται και ενεργοποιούνται, επισκιάζοντας τις λογικές διεργασίες των ανθρώπων. Μάλιστα, το άγχος ή η ένταση μπορούν να αποκαλύψουν ελαττώματα που οι άνθρωποι κρύβουν επιμελώς. Είναι καλή ιδέα να παρατηρούμε τους ανθρώπους σε τέτοιες στιγμές, γιατί μας βοηθάει να κρίνουμε τον πραγματικό τους χαρακτήρα.

Κάθε φορά που παρατηρείτε αύξηση της πίεσης και του άγχους στη ζωή σας, πρέπει να παρακολουθείτε τον εαυτό σας προσεκτικά. Καταγράψτε κάθε εκδήλωση ασυνήθιστης ευθραυστότητας, αιφνίδιες υποψίες, φόβους δυσανάλογους με τις περιστάσεις. Παρατηρήστε με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αποστασιοποίηση, βρίσκοντας χρόνο και χώρο για να μείνετε μόνοι. Χρειάζεστε προοπτική. Ποτέ μη φανταστείτε ότι μπορείτε να αντέξετε το αυξανόμενο άγχος χωρίς συναισθηματική διαρροή. Δεν είναι δυνατόν. Αλλά μέσω της αυτογνωσίας και του προβληματισμού μπορείτε να αποτρέψετε τη λήψη αποφάσεων που θα σας κάνουν αργότερα να μετανιώσετε.

Εμπρηστικά άτομα

Υπάρχουν άνθρωποι που από τη φύση τους τείνουν να προκαλούν ισχυρά συναισθήματα σε σχεδόν όλους όσους γνωρίζουν. Αυτά τα συναισθήματα κυμαίνονται μεταξύ ακραίας αγάπης, μίσους, εμπιστοσύνης και δυσπιστίας. Μεταξύ άλλων ιστορικών παραδειγμάτων, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τον βασιλιά Δαβίδ από τη Βίβλο, τον Αλκιβιάδη από την αρχαία Αθήνα, τον Ιούλιο Καίσαρα από την αρχαία Ρώμη, τον Ζορζ Νταντόν από τη Γαλλική Επανάσταση.

Αυτοί οι τύποι είναι χαρισματικοί σε διαφορετικό βαθμό ο καθένας – έχουν την ικανότητα να εκφράζουν εύγλωττα τα συναισθήματά τους και αναπόφευκτα να γεννούν ανάλογα συναισθήματα σε άλλους. Αλλά μπορεί επίσης να είναι αρκετά ναρκισσιστικοί: προβάλλουν το εσωτερικό τους δράμα και τα προβλήματά τους προς τα έξω, παρασύροντας τους άλλους στη δίνη που δημιουργούν. Αυτό οδηγεί σε βαθιά αισθήματα έλξης σε μερικούς και απέχθειας σε άλλους.

Είναι χρήσιμο να αναγνωρίζετε αυτά τα εμπρηστικά άτομα από τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζουν τους άλλους, όχι μόνο εσάς. Κανείς δεν μπορεί να παραμείνει αδιάφορος απέναντί τους. Οι άνθρωποι δυσκολεύονται να σκεφτούν λογικά ή να κρατήσουν αποστάσεις όταν είναι κοντά τους και τους σκέφτονται συνεχώς όταν δεν είναι παρόντες. Έχουν μια ψυχαναγκαστική ικανότητα και μπορούν να σας οδηγήσουν σε ακραίες ενέργειες, είτε είστε αφοσιωμένος οπαδός είτε ορκισμένος εχθρός. Σε όποιο από τα δύο άκρα του φάσματος –έλξη ή απώθηση– και αν ανήκετε, η τάση σας θα είναι να φέρεστε παράλογα, γι’ αυτό είναι απολύτως απαραίτητο να αποστασιοποιηθείτε.

Μια καλή στρατηγική είναι να κοιτάξετε πίσω από τη βιτρίνα τους. Η πάγια τακτική τους είναι να προβάλλουν μια εντυπωσιακή εικόνα ατόμου που ξεφεύγει κατά πολύ από τον μέσο όρο και δημιουργεί έναν μύθο που προκαλεί δέος. Στην πραγματικότητα, είναι κι αυτοί άνθρωποι, με τις ίδιες ανασφάλειες και αδυναμίες που έχουμε όλοι. Προσπαθήστε να αναγνωρίσετε αυτά τα πολύ ανθρώπινα χαρακτηριστικά και να τα απομυθοποιήσετε.

Το φαινόμενο της ομάδας

Αυτή είναι η υψηλού βαθμού εκδοχή της προκατάληψης της ομάδας. Όταν βρισκόμαστε με μια πολυάριθμη ομάδα, αλλάζουμε. Παρατηρήστε τον εαυτό σας και τους άλλους σε μια αθλητική εκδήλωση, μια συναυλία, μια θρησκευτική ή πολιτική συγκέντρωση. Είναι αδύνατο να μην παρασυρθείτε από τα συλλογικά συναισθήματα. Η καρδιά σας χτυπά πιο γρήγορα. Τα δάκρυα της χαράς ή της θλίψης αναβλύζουν πιο εύκολα.

Όταν είμαστε με μια ομάδα, εκείνο που διεγείρεται δεν είναι τόσο η ανεξάρτητη ικανότητα σκέψης, αλλά μάλλον η έντονη επιθυμία του ανήκειν. Το ίδιο μπορεί να συμβεί σε ένα εργασιακό περιβάλλον, ειδικά αν ο επικεφαλής ερεθίζει τα συναισθήματα των ανθρώπων για να δώσει ώθηση σε ανταγωνιστικές, επιθετικές επιθυμίες ή δημιουργεί μια δυναμική «εμείς-εναντίον-των άλλων». Το φαινόμενο της ομάδας δεν απαιτεί απαραίτητα την παρουσία άλλων. Μπορεί κάτι να γίνει «viral», όπως όταν κάποιες απόψεις εξαπλώνονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και μας «μολύνουν» με την επιθυμία να τις διαδώσουμε κι εμείς – κατά κανόνα απόψεις που εκφράζουν έντονα συναισθήματα, όπως αγανάκτηση.

Υπάρχει μια συναρπαστική, θετική πτυχή στη διέγερση των ομαδικών συναισθημάτων: το πώς ενώνουμε τις δυνάμεις μας για να κάνουμε κάτι για το συλλογικό καλό. Αλλά αν διαπιστώσετε ότι γίνεται προσπάθεια να προκληθούν αρνητικά συναισθήματα, όπως μίσος για τους άλλους, ακραίος σωβινισμός, επιθετικότητα ή ολοκληρωτικές κοσμοθεωρίες, θα πρέπει να προσπαθήσετε να μείνετε ανεπηρέαστοι και να μην παρασυρθείτε από την ισχυρή έλξη που ασκείται επάνω σας. Συχνά είναι προτιμότερο να αποφεύγετε τη συμμετοχή σε δημιουργία ομάδας, στον βαθμό που είναι εφικτό, έτσι ώστε να διατηρείτε τις κριτικές σας δυνάμεις ή, όταν αυτό δεν γίνεται, να συμμετέχετε με μεγάλο σκεπτικισμό.

Να φυλάγεστε από δημαγωγούς που εκμεταλλεύονται το φαινόμενο της ομάδας και διεγείρουν εκρήξεις παραλογισμού. Αναπόφευκτα καταφεύγουν σε συγκεκριμένα τεχνάσματα. Σε ένα ομαδικό περιβάλλον, ξεκινούν «προ- θερμαίνοντας» το πλήθος, μιλώντας για κοινές ιδέες και αξίες, δημιουργώντας ένα ευχάριστο συναίσθημα συμφωνίας. Πατούν σε ασαφείς αλλά συναισθηματικά φορτισμένες λέξεις, όπως δικαιοσύνη ή αλήθεια ή πατριωτισμός. Μιλούν για αφηρημένους, ευγενείς στόχους και όχι για την επίλυση συγκεκριμένων προβλημάτων με συγκεκριμένους τρόπους.

Οι δημαγωγοί στην πολιτική ή στα μέσα ενημέρωσης προσπαθούν διαρκώς να προκαλέσουν αίσθηση πανικού, επείγουσας ανάγκης και οργής, επειδή τους είναι απαραίτητο να ερεθίζουν διαρκώς το θυμικό. Η άμυνά σας σ’ αυτό είναι απλή: Να έχετε πάντα κατά νου την ορθή σας κρίση, την ικανότητά σας να σκέφτεστε ως ανεξάρτητα άτομα, το πιο πολύτιμο αγαθό σας. Να απεχθάνεστε κάθε είδους ξένη εισβολή στον ανεξάρτητο νου σας. Όταν διαισθάνεστε ότι έχετε απέναντί σας έναν δημαγωγό, να είστε διπλά επιφυλακτικοί και αναλυτικοί.

Κάτι τελευταίο για το παράλογο στην ανθρώπινη φύση: μη φανταστείτε ότι οι πιο ακραίες εκφάνσεις παραλογισμού έχουν ξεπεραστεί χάρη στην πρόοδο και στον διαφωτισμό. Σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας, παρατηρούμε συνεχείς κύκλους ανόδου και πτώσης των επιπέδων του. Τον χρυσό αιώνα του Περικλή, με τους φιλοσόφους και τα πρώτα σκιρτήματα του επιστημονικού πνεύματος, ακολούθησε μια εποχή δεισιδαιμονίας, μυστικισμού και μισαλλοδοξίας. Το ίδιο φαινόμενο συνέβη μετά την Ιταλική Αναγέννηση. Το γεγονός ότι αυτός ο κύκλος θα επαναληφθεί ξανά και ξανά είναι μέρος της ανθρώπινης φύσης.

Ο παραλογισμός αλλάζει απλά όψη και εκδηλώσεις. Μπορεί να μην έχουμε πλέον κυριολεκτικά κυνήγι μαγισσών, αλλά στον εικοστό αιώνα, όχι πολύ καιρό πριν, είδαμε τις δίκες του Στάλιν στην ΕΣΣΔ, τις ακροάσεις του Μακάρθι στη Γερουσία των ΗΠΑ και τις μαζικές διώξεις της Πολιτιστικής Επανάστασης στην Κίνα. Βλέπουμε διαρκώς να δημιουργούνται διαφόρων ειδών «λατρείες», ακόμα και θεοποίηση προσωπικοτήτων και φετιχοποίηση διασημοτήτων. Η τεχνολογία εμπνέει τώρα θρησκευτικό πάθος. Οι άνθρωποι λαχταρούν απεγνωσμένα να πιστέψουν σε κάτι και θα το βρουν οπουδήποτε. Οι δημοσκοπήσεις αποκάλυψαν ότι τον εικοστό πρώτο αιώνα όλο και περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν στα φαντάσματα, στα πνεύματα και στους αγγέλους.

Όσο υπάρχουν άνθρωποι, ο παραλογισμός θα βρίσκει τις φωνές και τα μέσα εξάπλωσής του. Ο ορθολογισμός είναι κάτι που κατακτιέται από άτομα, όχι από μαζικά κινήματα ή την τεχνολογική πρόοδο. Το να νιώθει κανείς ανώτερος και υπεράνω είναι σίγουρο σημάδι ότι παραλογίζεται.

Βήμα τρίτο: Στρατηγικές που φέρνουν τον λογικό εαυτό μας στην επιφάνεια

Παρά την έντονη ροπή μας προς το παράλογο, δύο παράγοντες πρέπει να μας δίνουν ελπίδα. Πρώτα απ’ όλα, η ύπαρξη σε όλη την ιστορία και σε όλους τους πολιτισμούς ανθρώπων με υψηλό βαθμό ορθολογισμού. Είναι οι άνθρωποι που έχουν καταστήσει δυνατή την πρόοδο και χρησιμεύουν ως πρότυπα για όλους μας. Σε αυτούς περιλαμβάνονται ο Περικλής, ο Ασόκα, αυτοκράτορας της αρχαίας Ινδίας, ο Μάρκος Αυρήλιος στην αρχαία Ρώμη, η Μαργαρίτα του Βαλουά στη μεσαιωνική Γαλλία, ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, ο Κάρολος Δαρβίνος, ο Αβραάμ Λίνκολν, ο συγγραφέας Άντον Τσέχοφ, η ανθρωπολόγος Μάργκαρετ Μιντ και ο επιχειρηματίας Γουόρεν Μπάφετ, για να αναφέρω μόνο μερικούς. Όλοι αυτοί οι τύποι ανθρώπων έχουν ορισμένες κοινές ιδιότητες: ρεαλιστική εκτίμηση του εαυτού τους και των αδυναμιών τους, αφοσίωση στην αλήθεια και στην πραγματικότητα, ανεκτική στάση απέναντι στους ανθρώπους και ικανότητα να επιτυγχάνουν τους στόχους που έχουν θέσει.

Ο δεύτερος παράγοντας είναι ότι σχεδόν όλοι μας κάποια στιγμή στη ζωή μας έχουμε βιώσει στιγμές μεγαλύτερου ορθολογισμού. Συχνά εκδηλώνεται με κάτι που θα ονομάσουμε νοοτροπία του δημιουργού. Έχουμε να εκτελέσουμε ένα έργο, ίσως με προθεσμία. Το μόνο συναίσθημα που μας επιτρέπεται είναι ο ενθουσιασμός και η ενεργητικότητα. Άλλα συναισθήματα απλά μας εμποδίζουν να συγκεντρωθούμε. Επειδή πρέπει να φέρουμε αποτελέσματα, γινόμαστε εξαιρετικά πρακτικοί. Επικεντρωνόμαστε στο έργο μας – το μυαλό μας μένει ήρεμο, το εγώ μας δεν εισβάλλει. Αν προσπαθήσουν να μας διακόψουν ή να μας «μολύνουν» με συναισθήματα, αντιδρούμε. Αυτές οι φευγαλέες στιγμές –λίγες εβδομάδες ή ώρες– αποκαλύπτουν τον λογικό εαυτό που περιμένει να βγει στην επιφάνεια. Το μόνο που απαιτείται είναι μια κάποια επίγνωση και λίγη εξάσκηση.

Άσε το Σύμπαν να σου δώσει αυτό που χρειάζεσαι και όχι αυτό που θες

Γνωρίζοντας πως δεν είναι όλοι οικείοι με τον Νόμο της Έλξης, μαζέψαμε κάποιες σκέψεις που μπορεί να συμβαίνουν σε κάποιους από εσάς.

Όταν διαμορφώνουμε κάποια έλξη από τον αληθινό πυρήνα μας, το Σύμπαν δουλεύει για χάρη μας ώστε να συμβεί.. και η απόδειξη αυτού είναι ο Νόμος της Έλξης.

Έτσι, ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιούμε αυτόν τον νόμο μπορεί να είναι λάθος, σε περίπτωση ας πούμε που ο πυρήνας από τον οποίο προέρχεται η επιθυμία δεν είναι η καρδιά αλλά ο εγωισμός.

Το Σύμπαν δεν είναι μαγική νεράιδα που εκπληρώνει όλες τις επιθυμίες μας. Απλώς δεν λειτουργεί έτσι.

Για να το θέσω απλά, οι λίστες με τις επιθυμίες που κάναμε όταν ήμασταν μικροί με παιχνίδια, αντικείμενα, μέρη που θέλαμε να πάμε, ίσως ακόμα και ανθρώπους και όλα αυτά που δεν χρειαζόμασταν πραγματικά, είναι απλώς μια κατάχρηση αυτής της ιδέας. Αυτό δεν είναι ο Νόμος της Έλξης.

Η ιδέα αυτού είναι το πώς χανόμαστε σε μια συνεχή κατάσταση δυστυχίας με αυτά που έχουμε, το ποιοι είμαστε ή το πώς ζούμε στο παρόν. Πάντα ψάχνουμε κάτι καινούργιο, μεγαλύτερο ή καλύτερο.

Είναι σοφότερο να προσεγγίσετε το Σύμπαν με διαφορετικό τρόπο, όπου το αφήνετε να επιλέξει για εσάς. Δεν κάνετε ευχές ούτε έχετε απαιτήσεις συνέχεια. Αφήστε το Σύμπαν να σας καθοδηγήσει και να σας δείξει τον δρόμο.

Με το να αφήσουμε τον εγωισμό μας και να παραδοθούμε στο Σύμπαν θα αποκαλυφθεί σίγουρα το μοναδικό μας πεπρωμένο. Το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι να το ακούσουμε.

Ο σκοπός ή το πεπρωμένο μας είναι απλώς ένας τρόπος με τον οποίο ακούμε και ακολουθούμε το Σύμπαν εκεί που μας πηγαίνει.

Το να σκεφτόμαστε ότι ξέρουμε καλύτερα τώρα που είμαστε ενήλικες από τότε που ήμασταν μικροί επειδή δεν αφήνουμε πια γράμμα στον Άι- Βασίλη είναι λάθος. Τώρα όλα αφορούν τα χρήματα, την κοινωνική θέση, τις διακοπές, τα αμάξια. Δεν άλλαξαν πολλά από τις παιδικές μας επιθυμίες. Μόνο η μορφή αλλά όχι το πλαίσιο.

Η απλή ικανοποίηση του νέου αμαξιού για λίγο χρόνο… μέχρι το επόμενο έτος που θα βγει ένα μοντέλο πιο γρήγορο με δερμάτινα καθίσματα και καινούργιες δυνατότητες. Τώρα θέλουμε νέο σύντροφο μιας και ο προηγούμενος δεν έκανε ότι θέλαμε και τώρα που βρήκαμε έναν άλλο προσπαθούμε να τον αλλάξουμε. Χρήματα. Δεν θα αναφερθώ καν σε αυτά.

Αυτό που φαίνεται να συμβαίνει, τουλάχιστον κατά την άποψη μου είναι ότι το συνεχώς να ζητάμε αυτά που νομίζουμε ότι πρέπει να έχουμε δεν μας κάνει πραγματικά ευτυχισμένους.

Γιατί να μην σταματήσετε εντελώς να ζητάτε; Αντιθέτως, προσέξτε τι σας δείχνει το Σύμπαν, προς τα πού σας καθοδηγεί.

Επιτρέψτε στον εαυτό σας να καθοδηγηθεί, ανεξάρτητα από το που. Μόνο το πεπρωμένο έλκεται από αυτό που πραγματικά είμαστε.

Aλλάζουν και χάνονται οι άνθρωποι. Μα πάντα επιστρέφουν

Χάνονται οι άνθρωποι.

Όχι απαραίτητα γιατί χώρισαν ή επειδή τσακώθηκαν κι επέλεξαν να χωριστούν οι δρόμοι τους.

Χάνονται έτσι απλά. Χωρίς σοβαρό λόγο. Χωρίς καμία βαρύγδουπη αιτία.
Χάνονται αθόρυβα όπως βρέθηκαν. Σε μια στροφή της ζωής κρύβεται ό,τι υπάρχει πίσω τους. Καταστάσεις, άνθρωποι. Κι εκείνοι προχωρούν μπροστά. Χωρίς απαραίτητα να θέλουν να αποχωριστούν τους πίσω. Χωρίς κακία, χωρίς πρόθεση.

Μα συμβαίνει.
Έτσι χωμένοι στην καθημερινή τους πραγματικότητα αφοσιώνονται. Σε στόχους, όνειρα, φιλοδοξίες. Και ξεχνούν.

Δεν το θέλουν. Όμως γίνεται.
Άνθρωποι που κάποτε αγάπησαν κι αγαπούν ακόμη.

Άνθρωποι που κάποτε στήριξαν, ταυτίστηκαν, διασκέδασαν. Όλοι αυτοί οι συγγενείς, οι φίλοι ή απλά οι καλοί γνωστοί. Άνθρωποι που κάποτε η ζωή, με τους τότε ρυθμούς της τους έφερνε συνέχεια κοντά και τώρα τους έχει απομακρύνει.

Ένα τυπικό “θα τα πούμε” ή “να κανονίσουμε” ή “μη χάνεσαι” μετά από κάποια τυχαία συνάντηση.

Λόγια που δε λέγονται από τυπικότητα όπως όταν βλέπεις κάποιον αδιάφορο στο δρόμο. Λόγια ειλικρινή μαζί με μια εξίσου ειλικρινή απορία: Γιατί χαθήκαμε εμείς;
Λόγια που παρά τις σκέψεις αυτές μένουν στον αέρα.

Ένα τηλέφωνο σε γιορτές κι αργίες. Ή ένα τυπικό μήνυμα.
Και περνά η ζωή και νέα δεδομένα την κατακλύζουν

Γιατί;

Γιατί να χάνονται έτσι οι άνθρωποι; Γιατί όσους μοιράστηκαν κάποτε όνειρα, χαρές και λύπες, όσους δημιούργησαν μαζί στιγμές, τους χωρίζει η ζωή;

Χωρίς λόγο.

Απλά συμβαίνει όπως τόσα και τόσα.
Γιατί σε κάθε βήμα αλλάζουν οι άνθρωποι. Όχι για καλό, όχι απαραίτητα για κακό. Απλά αλλάζουν…

Νέα δεδομένα, νέες καταστάσεις, νέοι συμπρωταγωνιστές.
Άλλοτε για καλό κι άλλοτε για κακό.

Κι ολοένα να σκέφτονται με νοσταλγία στιγμές που πέρασαν. Που όμως δεν κυνηγούν να επαναλάβουν.

Άλλες εποχές θα πουν. Περασμένες… Μόνο μπροστά, πάντα μπροστά…

Κι όποιος του μέλλει να εμφανιστεί ξανά, με το καλό να έρθει.

Θα τον υποδεχτούν σα φίλο καρδιακό από τα παλιά. Από τη δική τους προσωπική ιστορία που φυλάνε στοργικά σε ένα κουτί αναμνήσεων με κομμένα εισιτήρια συναυλιών και πλοίων.
Και θα είναι λες και συνεχίζουν μια κουβέντα που έχει αρχίσει από καιρό. Που για κάποιο λόγο σταμάτησε και ξεκινά ξανά από το σημείο που την άφησαν.

Γιατί έτσι είναι οι επαφές των ανθρώπων που δεν τσακώθηκαν μήτε ψυχράνθηκαν ποτέ.

Δέντρο που διώχνει τα φύλλα του κι εκείνα πεισματικά ξαναφυτρώνουν. Ξανά και ξανά…
Γιατί ο άνθρωπος δε φτιάχτηκε στη μοναξιά. Δεν πλάστηκε γι’ αυτή, δεν του ανήκει.
Ακόμη κι αν από καιρούς σε καιρούς την αποζητά σαν φίλη καρδιακή, έρχονται άλλες ώρες που την αποδιώχνει. Και πολύ καλά της κάνει.

Τίποτα σαν τις σχέσεις των ανθρώπων. Τίποτα σαν το σμίξιμο φίλων χαμένων, δίχως λόγο, από καιρό.

Τίποτα σαν την αίσθηση πως πάντα θα υπάρχουν άνθρωποι να νοιάζονται και να προστρέχουν. Άνθρωποι που θα σηκώσουν το τηλέφωνο, θα χτυπήσουν το κουδούνι και θα εισβάλλουν στο χώρο του καθενός.

Στο κομμάτι της ζωής του που κάποτε τους παραχωρήθηκε και δεν το επέστρεψαν ποτέ. Αντίθετα, το κράτησαν για να γυρίσουν όταν πρέπει. Όταν τύχει… Όταν απλά συμβεί ή το κάνουν να συμβεί…

Γιατί μπορεί να χάνονται οι άνθρωποι, μα πάντα θα επιστρέφουν…

ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ PRIMA FACIE

Prima facie σημαίνει “εκ πρώτης όψεως”.

Αυτό το σύστημα, ένα παρακλάδι της ηθικής αρετής, αναπτύχθηκε τον 20ό αιώνα από τον Ουίλιαμ Ρος, που ασχολήθηκε με την εφαρμοσμένη ηθική.

Θεωρεί ότι κάθε ανθρώπινο πλάσμα συμμετέχει σε ένα κοινωνικό συμβόλαιο, από το οποίο λαμβάνουμε κάποια νόμιμα δικαιώματα και ηθικά οφέλη και στο οποίο οφείλουμε ορισμένα νόμιμα καθήκοντα και ηθικές υποχρεώσεις.

Στις πολιτισμένες χώρες, οι πολίτες απολαμβάνουν ένα πλήθος δικαιωμάτων και οφελών, αλλά την ίδια στιγμή επίσης έχουν καθήκοντα και υποχρεώσεις – για παράδειγμα, προς τους συντρόφους μας, τα παιδιά μας, τους φίλους, τους γείτονες, τους συναδέλφους, τους συνεταίρους, τους εργοδότες, τους εργαζόμενους και ούτω καθεξής – για να μην αναφέρω και το καθήκον του ενόρκου.

Τώρα προκύπτει ένα ερώτημα: Τι γίνεται όταν δύο ή περισσότερα καθήκοντα έρχονται σε σύγκρουση, έτσι ώστε τιμώντας το ένα σημαίνει να μην τιμάς το άλλο και αντιστρόφως;

Για παράδειγμα, υποθέστε ότι έχω υποσχεθεί να συναντήσω ένα συνέταιρο για φαγητό, ο οποίος θέλει να συζητήσουμε μια επιχειρηματική πρόταση. Τώρα υποθέστε ότι είμαι στο δρόμο για το γεύμα, αλλά ξαφνικά με καλούν στο σχολείο να πάρω το παιδί μου, που στραμπούληξε τον αστράγαλό του κατά τη διάρκεια του μαθήματος της γυμναστικής.

Τα καθήκοντα εκ πρώτης όψεως (prima facie) θα υποστήριζαν την προφανή απάντηση, ότι το καθήκον μου απέναντι στο παιδί μου που βρίσκεται σε έκτακτη ανάγκη έχει προτεραιότητα έναντι του καθήκοντός μου προς τον συνέταιρο για μια επιχειρηματική συνάντηση. Είναι πολύ αργά για να “αναβάλουμε” τον τραυματισμό του πιτσιρίκου· αλλά σίγουρα μπορούμε να αναβάλουμε τη συνάντηση.

Δεν είναι πάντα τόσο εύκολο να βάλουμε προτεραιότητα στα καθήκοντα κάποιου, όμως.

Ο Ζαν Πολ Σαρτρ έγραψε σχετικά ένα παράδειγμα που περιλάμβανε έναν από τους μαθητές του, ο οποίος έπρεπε να διαλέξει ανάμεσα στο να καταταγεί στη γαλλική Αντίσταση για να πολεμήσει τους Ναζί ή να μείνει στο σπίτι για να φροντίζει την ηλικιωμένη μητέρα του.

Δεν υπάρχει κάποιος καθαρός τρόπος για να θέσεις προτεραιότητες σε τέτοια συγκρουόμενα καθήκοντα. Και η ουμανιστική ηθική του Σαρτρ δεν βοηθούσε και πολύ.

Η υπόθεση του Ρομπέν των Δασών είναι κατά τον ίδιο περίπου τρόπο περίπλοκη. Συμπεραίνουμε ότι ο Ρομπέν είναι ένας ξεχωριστός πολίτης, ο οποίος αγκαλιάζει τις δίδυμες αξίες της ατομικής τελειότητας (στην περίπτωσή του, στην τοξοβολία) και της κοινωνικής συνεργατικότητας (οι άντρες του είναι χαρούμενοι μαζί, δεν συγκρούεται ο ένας με τον άλλο). Μπορούμε να υποθέσουμε ότι το καθήκον του πολέμου ενάντια στην τυραννία, για τη δικαιοσύνη, προηγείται από τα καθήκοντα του να είναι υπάκουος υπήκοος και να κάνει οικογένεια με τη λαίδη Μάριον.

Εάν υπερισχύσει στη μάχη του, ίσως μπορέσει να απολαύσει μια κανονική ζωή στη συνέχεια.

Σημειώστε όμως ότι τα εκ πρώτης όψεως καθήκοντα δεν υποχρεώνουν όλους να κάνουν την επιλογή του Ρομπέν: Μερικοί τον ακολουθούν στο δάσος, ενώ άλλοι μένουν στο σπίτι και τιμούν τις προηγούμενες δεσμεύσεις τους.

Μερικά (καθήκοντα) στηρίζονται και μόνο στο γεγονός ότι υπάρχουν άλλα πλάσματα στον κόσμο των οποίων την κατάσταση μπορούμε να κάνουμε καλύτερη.

Η έννοια της υπαρξιακής μοναξιάς

Συνειδητοποιώντας τη μοναδικότητα σου μέσα στον κόσμο, θα αναγκαστείς να δεχτείς ότι είσαι πάντα μόνος. Ναι, μόνος!

Κανείς άλλος δεν μπορεί ποτέ να αισθανθεί όπως αισθάνεσαι εσύ, είτε βρίσκεσαι ανάμεσα σε χιλιάδες ανθρώπους, είτε κάνεις έρωτα με κάποιον, είτε βρίσκεσαι μόνος σου, κλεισμένος σ’ ένα δωμάτιο. Η αναπόδραστη «υπαρξιακή μοναξιά» σου σημαίνει ότι η ανθρώπινη ύπαρξή σου είναι αναπόδραστα θεμελιωμένη πάνω στο γεγονός ότι υπάρχεις μόνος σου, με τα μοναδικά συναισθήματα και τις σκέψεις σου.

Η αναγνώριση της υπαρξιακής μοναξιάς σου μπορεί να είναι κάτι οριακά απελευθερωτικό ή απόλυτα υποδουλωτικό, ανάλογα με το πώς αποφασίζεις να τη χρησιμοποιήσεις. Σε καμιά περίπτωση, όμως, δεν αλλάζει. Μπορείς, ωστόσο, να την κάνεις μια απελευθερωτική εμπειρία, βάζοντάς την να δουλέψει για λογαριασμό σου.

Δείτε την περίπτωση του Ρ, ενός διευθυντικού στελέχους σαράντα έξι χρόνων.

Η συνάντηση του Ρ με την πραγματικότητα της υπαρξιακής του μοναξιάς ήρθε ξαφνικά. Μου διηγήθηκε ότι καθόταν ένα βράδυ στο σαλόνι του σπιτιού του και κοίταζε τη γυναίκα του, που διάβαζε την εφημερίδα της απορροφημένη, αγνοώντας τον στρόβιλο των σκέψεων μέσα στο κεφάλι του. Ξαφνικά αισθάνθηκε μέσα του το αλλόκοτο συναίσθημα πως αυτόν τον άνθρωπο, που ζούσε μαζί του επί είκοσι τέσσερα χρόνια, δεν τον γνώριζε καν, πως ήταν σαν μια ξένη, που καθόταν στο σαλόνι του. Έτσι συνειδητοποίησε για πρώτη φορά πως το πρόσωπο αυτό δε θα γνώριζε ποτέ τις εσωτερικές σκέψεις του Ρ.

Το συναίσθημα αυτό ήταν πολύ εξωπραγματικό για τον Ρ και, μην ξέροντας τι να το κάνει, κατέληξε να έρθει να με συμβουλευτεί. Στις πρώτες συναντήσεις μας αισθανόταν πως έπρεπε κάτι να κάνει γι’ αυτό, να χωρίσει δηλαδή ή να φύγει. Όταν πλησίασε όμως, τη θεμελιακή αλήθεια του τι σημαίνει να είσαι ανθρώπινο πλάσμα, έμαθε να βλέπει αυτή την υπαρξιακή μοναξιά του από μια εντελώς διαφορετική σκοπιά – μια σκοπιά απελευθερωτική αν θέλετε. Δεδομένου ότι η γυναίκα του δε θα αισθανόταν ποτέ αυτό που αισθανόταν αυτός, μπορούσε να πάψει να της ζητά να τον καταλαβαίνει και να «είναι μαζί του» πάντοτε. Ταυτόχρονα συνειδητοποίησε πως η γυναίκα του ήταν κι αυτή υπαρξιακά μόνη και πως μπορούσε ν’ ανακουφιστεί από το βάρος τής προσπάθειας να είναι «ένα» μαζί της και να νιώθει όπως κι εκείνη, πράγμα που του δημιουργούσε ανώφελη ενοχή, όταν δεν τα κατάφερνε. Εξοπλισμένος με τη γνώση αυτή μπορούσε να σταματήσει πια αυτή τη θανάσιμη και αυτοδιαλυτική αναζήτηση ενός ανθρώπου, που θα αισθανόταν όμοια μ’ αυτόν. Μπορούσε, δηλαδή, να αρχίσει να κινεί μόνος του τα νήματά του. Παράλληλα, μπορούσε να εγκαταλείψει τις ανεδαφικές προσδοκίες του από τη γυναίκα του και να την ξαλαφρώσει κι εκείνη.

Μέσα σε ελάχιστο διάστημα ο Ρ αισθάνθηκε ξαναγεννημένος — μόνο και μόνο επειδή ελευθερώθηκε από την παράλογη απαίτηση να συγκατοικήσει με κάποιον άλλον, μέσα στο μοναδικό σώμα και πνεύμα του.

Έχει σημασία να δούμε πώς θα μπορούσε ο Ρ να μετατρέψει αυτή τη συνειδητοποίηση της υπαρξιακής μοναξιάς σε καταστροφή, όπως το κάνουν πολλοί, λέγοντας μέσα τους πως είναι αιχμάλωτοι της ανθρώπινης μοίρας τους και ότι ποτέ κάνεις δε θα τους καταλάβει. Ήδη. πριν έρθει να με δει, συνήθιζε να παραπονιέται ότι η γυναίκα του «δεν τον καταλαβαίνει» και η ξαφνική του διαίσθηση, ότι ήταν κατά κάποιο τρόπο μια «ξένη», θα μπορούσε να επιδεινώσει τη συμπεριφορά αυτή και να κάνει την κατάσταση αφόρητη. Καθώς, όμως, εξετάζαμε μαζί την υπαρξιακή μοναξιά, ο Ρ συνειδητοποίησε πόσο μάταιο ήταν να προσπαθεί να ενώσει κάποιον εσωτερικά μαζί του και ότι, ενώ είναι δυνατό οι άνθρωποι να μοιραστούν πολλά πράγματα και να έρθουν πολύ κοντά, η καθαρή αλήθεια είναι ότι δεν μπορούν να γνωριστούν παρά επιφανειακά. Η εσωτερική ύπαρξη του καθενός είναι απρόσιτη, εξαιτίας αυτής ακριβώς της ανθρώπινης υπόστασής του.

Η υπαρξιακή μοναξιά μπορεί ν’ αποτελέσει πηγή μεγάλης δύναμης, όσο και πηγή μεγάλων διαταραχών. Κάθε φορά που νιώθετε τον πειρασμό να χρησιμοποιήσετε τη ζωή των άλλων σαν πρότυπο για τη δίκη σας, θυμηθείτε τι έγραφε ο Νορβηγός δραματουργός του 19ου αιώνα Ερρίκος Ίψεν: «Ο πιο δυνατός άνθρωπος στον κόσμο είναι εκείνος που είναι πιο μόνος».

Αυτό μπορείτε να το ερμηνεύσετε σαν μια στάση εγωιστική και αντικοινωνική ή μπορεί να εξετάσετε τι υπαγορεύουν οι παράμετροι της δικής σας πραγματικότητας. Το γεγονός είναι ότι οι άνθρωποι που επηρέασαν πιο πολύ την ανθρωπότητα, που βοήθησαν το μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων, είναι αυτοί που προτίμησαν να συμβουλευτούν τα προσωπικά τους συναισθήματα, αντί να κάνουν αυτό που τους έλεγαν οι άλλοι να κάνουν. Από την άποψη αυτή, δύναμη σημαίνει να πάψεις να προσπαθείς να κάνεις τους άλλους να αισθανθούν αυτό που αισθάνεσαι εσύ και να υποστηρίζεις αυτό που πιστεύεις.

Για να ξαναγυρίσω στον Ρ: εξακολουθεί να θυμάται τη στιγμή εκείνη στο σαλόνι του σπιτιού του σαν μια από τις πιο σημαντικές της ζωής του, γιατί όχι μόνο τον ώθησε στη συμβουλευτική θεραπεία και του έδωσε την ελευθερία να σταματήσει τη μόνιμη, αλλά εντελώς ανώφελη προσπάθεια του να κάνει τη γυναίκα του και τα παιδιά του να αισθανθούν όπως εκείνος, αλλά του έδωσε και τη δύναμη να είναι ο εαυτός του, μ’ έναν τρόπο πιο ισχυρό και θετικό. Εξακολουθεί να πιστεύει ότι κανένας άνθρωπος δεν είναι απόλυτα αυτόνομος, ώστε να μπορεί να λειτουργήσει σαν αντικοινωνικός ερημίτης· τώρα, όμως, ξέρει ακόμη, έχοντάς το βιώσει, ότι μέσα μας είμαστε νησιά μοναδικά και πως, όταν συνειδητοποιήσουμε την ιδέα αυτή, μπορούμε -αν θέλουμε – να χτίσουμε γέφυρες προς τους άλλους, αντί να στήνουμε φράγματα, απογοητευμένοι κάθε φορά που διαπιστώνουμε ότι οι άλλοι δεν είναι σαν κι εμάς.

ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ: …θέσθαι τον νόμον

(ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΚΑΤΑ ΑΘΗΝΑΙΩΝ)

Η ανόητη πολιτική γίνεται αιτία πολλών δεινών για τη δημοκρατία.

Πως καταλύεται η δημοκρατία; Ουδείς τολμάει να σας μιλήσει καθαρά. Εγώ, όμως, θα μιλήσω: Όταν βρίσκεστε σε σύγχυση, άποροι, άοπλοι, ασύντακτοι και διχασμένοι, χωρίς ούτε στρατηγός ούτε άλλος να φροντίζει για να υλοποιούνται οι αποφάσεις σας, κι όταν όλα αυτά κανείς δεν θέλει να τα πει ανοιχτά ούτε να τα διορθώσει, μήδε κάνει κάτι για να τερματιστεί αυτή η κατάσταση – όπως κατ’ εξακολούθησιν γίνεται σήμερα –, τότε, Αθηναίοι, καταλύεται η δημοκρατία.

Ποια είναι η δύναμη των νόμων; Άραγε, αν κάποιος που αδικείται φωνάξει βοήθεια, οι νόμοι θα τρέξουν να τον βοηθήσουν; Όχι βέβαια. Οι νόμοι δεν είναι παρά γραπτά κείμενα, δεν μπορούν να κάνουν κάτι τέτοιο. Πού έγκειται, λοιπόν, η δύναμή τους; Σ’ εσάς τους ίδιους και μόνο – αρκεί να τους διατηρείτε πάντα σεβαστούς και απαράβατους για όποιον έχει ανάγκη να τους επικαλεσθεί. Συνεπώς, από εσάς αντλούν την δύναμή τους οι νόμοι κι εσείς από τους νόμους. Πρέπει λοιπόν να τους βοηθάτε όπως ο αδικούμενος υπερασπίζεται τον εαυτό του, και να θεωρείτε ότι οι καταπατήσεις των νόμων, απ’ οπουδήποτε κι αν προέρχονται, αποτελούν αδικήματα σε βάρος του συνόλου των πολιτών. Δεν νοείται ούτε έλεος ούτε προσωπική επιρροή ούτε τέχνασμα προκειμένου να μην τιμωρηθεί όποιος παραβαίνει τους νόμους.

Όλοι πρέπει να εξοργίζεσθε εξίσου αναλογιζόμενοι και βλέποντας ότι πολύ εύκολα κινδυνεύουν να κακοποιηθούν οι πιο φτωχοί και αδύναμοι πολίτες, ενώ οι βδελυροί και πλούσιοι να αδικοπραγούν ατιμωρητί και να εξαγοράζουν πρόσωπα για να εκβιάζουν καταστάσεις. Παρόμοιες συμπεριφορές δεν πρέπει να παραβλέπονται. Κι όποιος με απειλές και εκφοβισμούς γυρεύει να αποτρέψει την τιμωρία του για κάποιο αδίκημα που προκάλεσε σε βάρος άλλου, στην ουσία δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να αφαιρεί το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου και της ελεύθερης συμμετοχής στα κοινά.

ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ, Η ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ

ΟΜΗΡΟΣ: Ο Άργος, το πιστό σκυλί του Οδυσσέα, αναγνωρίζει πρώτος το αφεντικό του

290 Κι ενώ εκείνοι συναλλάσσοντας τα λόγια τους μιλούσαν,

ένα σκυλί που ζάρωνε, σήκωσε ξαφνικά τ’ αυτιά και το κεφάλι του –

ο Άργος του καρτερικού Οδυσσέα! Τον είχε ο ίδιος

μεγαλώσει, όμως δεν πρόλαβε να τον χαρεί· πρωτύτερα αναχώρησε να πάει στην άγια Τροία.

Τα πρώτα χρόνια οι νιούτσικοι τον έβγαζαν κυνήγι,

295 και κυνηγούσε αγριοκάτσικα, ζαρκάδια και λαγούς.

Μετά τον παραμέλησαν, αφότου ο κύρης του ταξίδεψε μακριά,


και σέρνονταν στην κοπριά, χυμένη σε σωρούς από τις μούλες

και τα βόδια στην αυλόθυρα μπροστά, απ’ όπου

του Οδυσσέα οι δούλοι σήκωναν κάθε τόσο να κοπρίσουν το μέγα τέμενός του.

300 Εκεί τώρα σερνόταν το σκυλί, μ’ αμέτρητα τσιμπούρια ο Άργος.

Κι όμως, αναγνωρίζοντας τον τον Οδυσσέα στο πλάι του,

σάλεψε την ουρά του και κατέβασε πάλι τ’ αυτιά του,

όμως τη δύναμη δεν βρήκε να φτάσει πιο κοντά στον κύρη του.


Τον είδε εκείνος, και γυρίζοντας αλλού το βλέμμα του, σκούπισε ένα δάκρυ

305 – από τον Εύμαιο κρυφά, για να τον ξεγελάσει. Ύστερα μίλησε ρωτώντας :

«Εύμαιε, τι παράξενο· τέτοιο σκυλί μες στις κοπριές να σέρνεται,

φαίνεται η καλή του ράτσα. Δεν ξέρω ωστόσο και γι’ αυτό

ρωτώ· εξόν από την ομορφιά, ήταν και γρήγορο στο τρέξιμο;

ή μήπως έτσι, σαν τους άλλους σκύλους που τριγυρίζουν

310 στα τραπέζια των αντρών, και τους κρατούν οι άρχοντες μόνο για το καμάρι τους;»

Και τότε, Εύμαιε χοιροβοσκέ, πήρες ξανά τον λόγο κι αποκρίθηκες :


«Ω ναι, ετούτο το σκυλί σ’ αυτόν ανήκει που αφανίστηκε πέρα στα ξένα.

Αν είχε ακόμη το σκαρί, αν είχε και την αντοχή,

όπως ο Οδυσσέας το άφησε, μισεύοντας στην Τροία,

315 βλέποντας θα το θαύμαζες και για τη γρηγοράδα και για την αλκή του·

που, κυνηγώντας, δεν του ξέφευγε

κανένα αγρίμι, βαθιά χωμένο στο δάσος το βαθύ – ξεχώριζε πατώντας πάνω στα πατήματά του.

Τώρα το πλάκωσε η μιζέρια, αφότου χάθηκε το αφεντικό του

μακριά από την πατρίδα του, κι αδιάφορες οι δούλες αφρόντιστο το αφήνουν.

320 Ξέρεις, οι δούλοι, σαν τους λείψει το κουμάντο των αρχόντων,

δεν θέλουν πια να κάνουν τη στρωτή δουλειά τους.

Γιατί κι ο Δίας, που το μάτι του βλέπει παντού, κόβει του ανθρώπου

τη μισή αρετή, απ΄ τη στιγμή που θα τον βρει η μέρα της σκλαβιάς.»

Μιλώντας πια, προχώρησε στα ωραία δώματα,

325 και πέρασε στην αίθουσα με τους περήφανους μνηστήρες.

Κι αυτοστιγμεί τον Άργο σκέπασε η μαύρη μοίρα του θανάτου,

αφού τα μάτια του είδαν ξανά, είκοσι χρόνια περασμένα, τον Οδυσσέα.

ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

ὣς οἱ μὲν τοιαῦτα πρὸς ἀλλήλους ἀγόρευον:

ἂν δὲ κύων κεφαλήν τε καὶ οὔατα κείμενος ἔσχεν,

Ἄργος, Ὀδυσσῆος ταλασίφρονος, ὅν ῥά ποτ᾿ αὐτὸς

θρέψε μέν, οὐδ᾿ ἀπόνητο, πάρος δ᾿ εἰς Ἴλιον ἱρὴν

ᾤχετο. τὸν δὲ πάροιθεν ἀγίνεσκον νέοι ἄνδρες


αἶγας ἐπ᾿ ἀγροτέρας ἠδὲ πρόκας ἠδὲ λαγωούς:

δὴ τότε κεῖτ᾿ ἀπόθεστος ἀποιχομένοιο ἄνακτος,

ἐν πολλῇ κόπρῳ, ἥ οἱ προπάροιθε θυράων

ἡμιόνων τε βοῶν τε ἅλις κέχυτ᾿, ὄφρ᾿ ἂν ἄγοιεν

δμῶες Ὀδυσσῆος τέμενος μέγα κοπρήσοντες:


ἔνθα κύων κεῖτ᾿ Ἄργος, ἐνίπλειος κυνοραιστέων.

δὴ τότε γ᾿, ὡς ἐνόησεν Ὀδυσσέα ἐγγὺς ἐόντα,

οὐρῇ μέν ῥ᾿ ὅ γ᾿ ἔσηνε καὶ οὔατα κάββαλεν ἄμφω,

ἆσσον δ᾿ οὐκέτ᾿ ἔπειτα δυνήσατο οἷο ἄνακτος

ἐλθέμεν: αὐτὰρ ὁ νόσφιν ἰδὼν ἀπομόρξατο δάκρυ,

γίγνοντ’: ἀγλαί̈ης δ᾿ ἕνεκεν κομέουσιν ἄνακτες.»

τὸν δ᾿ ἀπαμειβόμενος προσέφης, Εὔμαιε συβῶτα:

«καὶ λίην ἀνδρός γε κύων ὅδε τῆλε θανόντος.

εἰ τοιόσδ᾿ εἴη ἠμὲν δέμας ἠδὲ καὶ ἔργα,

οἷόν μιν Τροίηνδε κιὼν κατέλειπεν Ὀδυσσεύς,

αἶψά κε θηήσαιο ἰδὼν ταχυτῆτα καὶ ἀλκήν.

οὐ μὲν γάρ τι φύγεσκε βαθείης βένθεσιν ὕλης

κνώδαλον, ὅττι δίοιτο: καὶ ἴχνεσι γὰρ περιῄδη:

νῦν δ᾿ ἔχεται κακότητι, ἄναξ δέ οἱ ἄλλοθι πάτρης

ὤλετο, τὸν δὲ γυναῖκες ἀκηδέες οὐ κομέουσι.

δμῶες δ᾿, εὖτ᾿ ἂν μηκέτ᾿ ἐπικρατέωσιν ἄνακτες,

οὐκέτ᾿ ἔπειτ᾿ ἐθέλουσιν ἐναίσιμα ἐργάζεσθαι:

ἥμισυ γάρ τ᾿ ἀρετῆς ἀποαίνυται εὐρύοπα Ζεὺς

ἀνέρος, εὖτ᾿ ἄν μιν κατὰ δούλιον ἦμαρ ἕλῃσιν.»

ὣς εἰπὼν εἰσῆλθε δόμους εὖ ναιετάοντας,

βῆ δ᾿ ἰθὺς μεγάροιο μετὰ μνηστῆρας ἀγαυούς.

Ἄργον δ᾿ αὖ κατὰ μοῖρ᾿ ἔλαβεν μέλανος θανάτοιο

Οδύσσεια, ραψωδία ρ, στίχοι 290 – 327

Είναι ωραίο να είσαι άντρας γιατί…

Επειδή οι άντρες «δαιμονοποιούνται» συνήθως για τη συμπεριφορά τους απέναντι στο «αδύναμο» φύλο και πολλά είναι τα αρνητικά που λέγονται γι’ αυτούς, ήρθε η ώρα να βάλουμε λίγο τα πράγματα στη θέση τους, παρουσιάζοντας ορισμένα βασικά πλεονεκτήματα που έχουν έναντι των γυναικών σχετικά με τον τρόπο ζωής τους, τις πράξεις τους, την άποψή τους περί της καθημερινότητας αλλά και της αντιμετώπισης από τους άλλους. 

Γιατί όπως και να το κάνουμε στα 19 σημεία που περιλαμβάνει η ακόλουθη λίστα, η διαφορά τους με τις γυναίκες σε αντίστοιχες φάσεις πρέπει να τους κάνει -το λιγότερο- να αισθάνονται ωραία που είναι άντρες…

1)Οι τηλεφωνικές συνομιλίες διαρκούν περίπου 30 δευτερόλεπτα.
2) Οι σκηνές με «γυμνό» στις ταινίες είναι πάντα γυναικείες.
3) Οι πενθήμερες διακοπές χρειάζονται μια βαλίτσα μόνο.
4) Η ουρά για να πας στην τουαλέτα είναι κατά 80% μικρότερη.
5) Τα οπίσθιά σου δεν είναι ποτέ λόγος για μια συνέντευξη για δουλειά.
6) Δεν σε ενδιαφέρει εάν στις τουαλέτες δεν υπάρχει κάθισμα.
7) Δεν χρειάζεται να κουβαλάς μια τσάντα γεμάτη άχρηστα πράγματα.
8) Μπορείς να κάνεις μπάνιο και να ετοιμαστείς σε 10 λεπτά.
9) Τα εσώρουχά σου κοστίζουν ακόμη 5 ευρώ η συσκευασία των τριών.
10) Δεν χρειάζεται να ξυρίζεσαι από το λαιμό και κάτω.
11) Εάν στα 34 είσαι ακόμα «single», κανείς δεν το κάνει θέμα.
12) Όλα στο πρόσωπό σου παραμένουν στο φυσικό τους χρώμα.
13) Τρία ζευγάρια παπούτσια είναι αρκετά.
14) Δεν σε ενδιαφέρει εάν κανείς δεν πρόσεξε το καινούριο σου κούρεμα.
15) Όταν κάθεσαι δεν χρειάζεται να θυμάσαι τι φοράς για να βάλεις ανάλογα τα πόδια σου.
16) Άσπρα μαλλιά = μεγαλύτερη γοητεία (μαλλί μπαμπάκι, ψωλή φαρμάκι).
17) Κανείς δεν χαζεύει το στήθος σου ενώ σου μιλά.
18) Μπορείς να αγοράσεις προφυλακτικά χωρίς ο υπάλληλος να σε φανταστεί γυμνό.
19) Σε ένα πάρτι εάν κάποιος άλλος ντυθεί με τα ίδια ρούχα μπορεί να γίνει φίλος σου.

Κύριλλος Αλεξανδρείας. Τον φονιάς της Υπατίας γιορτάζει ο χριστιανισμός στις 18 Ιανουαρίου και 9 Ιουνίου

Στους δρόμους της Αλεξάνδρειας
ο όχλος δολοφονεί βάναυσα την Υπατία
(«Ο θάνατος του φιλοσόφου Υπατίας στην Αλεξάνδρεια»
 το 1866, από τον Louis Figuier).

«Ο δε βασιλεύς Θεοδόσιος στους χρόνους αυτούς την μεγάλη εκκλησία εν Αλεξάνδρεια έκτισε η οποία μέχρι και νυν Θεοδοσίου λέγεται, εφίλει δε Κύριλλον τον επίσκοπον Αλεξανδρείας. Κατ’ εκείνον δε τον καιρόν παρρησίαν λαβόντες οι Αλεξανδρείς  φρυγάνοις έκαυσαν Υπατίαν την περιβόητον φιλόσοφον» Ι. Μαλάλας ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΙΑ (Λόγος Δ΄) 359.8

1998: Έτος Κυρίλλου. Ο Φονιάς της Υπατίας… γιορτάζει!

 

Το 1998 ήταν έτος Εκκλησιαστικής δοκιμασίας για τα αποθέματα μνήμης στη χώρα των Ελλήνων! Τα αποτελέσματα του υπήρξαν άκρως εντυπωσιακά. Η μνήμη των Ελλήνων… πράγματι δεν λειτουργεί! Από δω και πέρα, τίποτε δεν αποκλείεται και όλα μπορούν να συμβούν εις βάρος της ιστορικής αξιοπρέπειας των Ελλήνων…! Ο φύλακας της αξιοπρέπειας τους, ή μνήμη, ασθενεί, τους πρόδωσε ή κοιμάται!

Οι περί «σπαραγμάτων» ενδιαφερόμενοι μπορούν να ζητήσουν (όπως και το έκαναν ήδη) ακόμα και ένα κομμάτι… απ’ την Ακρόπολη! Αφού στο ιερότερο βράχο του πολιτισμού, στο σύμβολο της καθημαγμένης από τον θρησκευτικό φανατισμό αρχαιότητας, θα εορτασθεί η γέννηση του σφοδρότερου κατεδαφιστή του ελληνισμού.

Από ‘δω και πέρα, όλα τα αίσχη κατά του πολιτισμού μπορούν να συμβούν. Οι πολιτσμοκλέφτες μπορούν ελευθέρα να αποσπάσουν οτιδήποτε, ο φρουρός των διαχρονικών ελληνικών άξιων ή Μνημοσύνη, η μυθική μητέρα των μουσών, της έμπνευσης και των τεχνών, φαίνεται πως εγκατέλειψε την χώρα που την γέννησε, και ντροπιασμένη αποσύρθηκε στην σκοτεινότερη γωνιά της Λήθης!

Δυστυχώς, η θλιβερή αυτή διαπίστωση πρέπει σε μεγάλο βαθμό να αληθεύει, αφού ο σκαιότατος φονιάς της τρυφερότερης ηρωίδας πολιτισμού, της Ελληνίδας Υπατίας, μπορεί ακόμα να δέχεται ετήσιες τιμές αδιαμαρτύρητα, από μια ολόκληρη χώρα… την δική της χώρα!

Για να φανεί οριστικά ότι οι Έλληνες διατελούν υπό εκκλησιαστική δεσποτεία, η κρατική των Ελλήνων εκκλησία ανακήρυξε το 1998 έτος Κυρίλλου του Αλεξανδρέως! Σε τετραήμερο μάλιστα θεολογικό (ΙΘ΄) συνέδριο (11-14/11/98) υμνήθηκε τα μέγιστα, ως στυλοβάτης και υπεράγιος της θρησκείας των Ελλήνων!

«Κανένας» δε φαίνεται να απάντησε στους προκλητικότατους αυτούς ετήσιους πανηγυρισμούς. Πουθενά δεν είδαμε γραμμένη μια κριτική σκέψη, κατά του ορκισμένου ανθέλληνα Κύριλλου!

Ποιος είναι όμως επιτέλους αυτός ο υπεράγιος, που δικαιούται ετήσιες τιμές, και ποιές ήταν οι αντιπροσωπευτικότερες της πίστεως του σκέψεις, ας αφήσουμε τον ίδιο να μας το περιγράψει:

«Κύριλλου αγιότατου επισκόπου… Πάσα η γραφή (η εβραϊκή Βίβλος) είναι θεόπνευστος και ωφέλιμος… και ότι ο θεός προείπε αυτό είναι πάντων σωτήριον… ο δια του πανσόφου Μωυσέως προσταχθείς νόμος παραγγέλνει «Μη έχεις άλλους θεούς πλην εμού» δια τούτο και ο θεσπέσιος Μωυσής στους εξ’ αίματος Ισραηλίτες παράγγειλε, να φυλάγουν τις εντολές αυτές και να αφανίζουν από προσώπου γης όλους τους τόπους στους οποίους λάτρευσαν εκεί τα έθνη τους θεούς τους. «Στα όρη τα ψηλά και στους λόφους και υποκάτω παντός δένδρου δασούς, κατασκάψτε τους βωμούς αυτών και συντρίψτε τις (λατρευτικές) στήλες αυτών. Κατακόψετε τα (ιερά) άλση τους και τα γλυπτά των θεών αυτών κατακάψτε με πυρ και αφανίστε το όνομα αυτών εκ του τόπου εκείνου» (Αυτά εντέλει η Βίβλος, τότε στο άγριο Ισραήλ που δεν ήξερε από αγάπη! Δείτε όμως και τη συνέχεια) Ακριβώς έτσι είναι πρέπον τον εξ απάτης Ελληνικής προς το της αληθείας να μετακινείτε φως (προσέξτε με πόση αγάπη θα γίνει αυτή ή προς την σωτηρία μετακίνηση!) δια Μωυσέως προστάζοντα είδωλα και ναούς μαζί να κατακάψετε ανασκάπτοντας τους βωμούς και κατακόβοντας τα άλση, ώστε καμιάς δικής τους βδελιρότητας να μην απομείνει λείψανο, κερδίζοντας έτσι μερίδιο στην δόξα». Πραγματικός άγιος… αυτός ο Κύριλλος!

Και συνεχίζει με απερίγραπτη… αγάπη: «Εμείς δε στις θεϊκές αυτές εντολές (της Παλαιάς Διαθήκης) εμπιστευόμενοι τον νουν μας, δεν θα αμελήσουμε και ούτε θα βραδύνουμε, αλλά με ακρίβεια μάλλον δε και φιλογρηγορούντες, της αληθείας το αξιοθαύμαστο κάλος με χαρά θα κυνηγούμε και όλο ένα περισσότερο θα σπουδάζουμε το πως ο θεός την ανατροπή της πλάνης και τον φωτισμό του σκότους δια του Μωσαϊκού νόμου μας παρέδωσε… για δε τους ακάθαρτους δαίμονες ο νόμος (του Μωυσέως) σκιά των μελλόντων είναι… διότι γεννούν οι σκιές την αλήθεια καθώς προείπε και ο θεσπέσιος Μωυσής»!!! Γ΄ ΣΥΝΟΔΟΥ ΚΑΤΑ ΝΕΣΤΟΡΙΟΥ – ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΚΥΡΙΛΛΟΥ ΠΡΟΣ ΑΚΑΚΙΟΝ (1,4,41)

Αυτός ήταν ο τιμώμενος ολόκληρο το 1998 Κύριλλος! Ή μάλλον ο άγιος Κύριλλος! Του οποίου το κατεδαφιστικό παραλήρημα κατά των Ελλήνων δεν έχει πραγματικά το όμοιο του!

Τελικά όμως να κάτι που ο άγριος Κύριλλος, μας το λέει καλύτερα απ’ όλες μας τις διατυπώσεις! Η Παλαιά Διαθήκη είναι παρακαταθήκη από πολλές χρήσιμες «σκιές»…!

Τι είναι οι «σκιές»;

Να σας εξηγήσω… όταν λοιπόν έχετε κουραστεί να μιλάτε για αγάπη και κανένας δεν σας δίνει σημασία και ούτε τη γη του σας παραχωρεί, ούτε τα προνόμια του σας παραδίδει… τότε και σεις (σύμφωνα με την χριστιανική οδηγία του Κυρίλλου), απ’ την Καινή Διαθήκη που βρισκόσαστε, απλώνετε το χέρι σας, έτσι, δίπλα προς τις σκιές (πληγές) της Παλαιάς Διαθήκης, αρπάζετε ότι «σκιά» βρεθεί μπροστά σας και χτυπώντας κατακέφαλα, ρίχνετε ανάσκελα οποίον αντιστέκεται στις ευγενικές σας προθέσεις!

Αμέσως μετά, δηλαδή τώρα που σας πρόσεξε και είναι όλος δικός σας, μπορείτε να τον μετακινήσετε (τραβώντας τον προσεκτικά και με αγάπη απ’ τα πόδια) προς το φως της αληθείας! Τώρα που όλα τακτοποιήθηκαν, με τον χριστιανικότερο τρόπο, μπορείτε να αφήσετε πάλι πίσω στην θέση τους τις χρήσιμες βαριές «σκιές» της Παλιάς Διαθήκης… και να συνεχίσετε να μιλάτε για νεοδιαθηκική αγάπη! Συγχαρητήρια, έχετε μετακινήσει επιτυχώς έναν δαιμονισμένο προς το φως της αληθείας!

Να λοιπόν που όλα χρειάζονται! Καλή είναι η Καινή Διαθήκη, αλλά ας είναι από κοντά και η Παλαιά, που έχει όλες τις «σκιές» του… αρχαιο-χαλδαιικού κόσμου. Μπόλικη λοιπόν βιτρινάτη αγάπη και στο βάθος… σκιές!

Φαίνεται λοιπόν ότι με μια βαριά παλαιοδιαθηκική «σκιά» στο χέρι, μπορούσες κάποτε να σπάσεις άνετα το κεφάλι των αλλοδόξων, φωνάζοντας «αγάπη», «φως», «σωτηρία» και μετά, όχι μόνο να μην αποβάλλεσαι από την θρησκεία της αγάπης, αλλά να αξιώνεσαι και ετήσιων τιμών! Ακριβώς έτσι έγινε με τον εν λόγω Κύριλλο!

Βλέπετε γιατί τελικά όλη η εβραϊκή γραφή είναι οπωσδήποτε θεόπνευστη και ωφέλιμη! Σκέφτεστε τι θα γλιτώναμε… αν δεν ήταν τόσο πολύ «ωφέλιμη» και τόσο χαριτωμένα ή μάλλον δυναμικά θεόπνευστη;!

Δεν εξηγείται λοιπόν φυσιολογικά, πως μπορούν οι Έλληνες σήμερα να θεωρούν άξιο ετήσιων τιμών, έναν άνθρωπο που με τέτοια κακόψυχη εντολή, παραγγέλνει την μαζική πυρπόληση, καταστροφή και κατασυντριβή των ναών και όλων των ιερών τόπων της αρχαίας Ελλάδος, που ας σημειωθεί, οι περισσότεροι είχαν ήδη μετατραπεί σε φυλακτήρια γνώσης, βιβλιοθήκες και ουσιαστικά θεραπευτήρια ψυχών και σωμάτων!

Ακούσαμε μάλιστα και τόσα απανωτά εγκώμια για την ζωή και το έργο του, που προς στιγμή μπερδευτήκαμε νομίζοντας ότι επρόκειτο πράγματι για κάποιον άλλον Κύριλλο… λίγο καλύτερο από δαύτον! Αναγκάσθηκα λοιπόν να πάω ο ίδιος μέχρι την μητρόπολη και να ζητήσω ο ίδιος να δω την εγκύκλιο, ώστε να βεβαιωθώ ότι πράγματι πρόκειται για τον συγκεκριμένο αγριάνθρωπο τον Κύριλλο Αλεξανδρείας!

Μα, γιατί τιμούν έναν άνθρωπο που από το θρησκευτικό του μένος και την καταδιωκτική μανία, κατά πασών των διαφωνούντων, ούτε καν οι δικοί του ομόθρησκοι δεν ήξεραν που να κρυφτούν;

Ακόμα και το βαρύ πυροβολικό της θρησκείας, ο άλλος ασυγκράτητος ανθέλληνας, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο παραγωγικότερος συγγραφέας χριστιανικού επεκτατισμού, δεινοπάθησε οικτρά κάτω από τον κυνηγετικό θρησκευτικό ίστρο, του καθ’ έξη κυνηγού διαφωνούντων Κύριλλου!

Όμως ας μη γελιόμαστε, αυτές ακριβώς οι καταδιωκτικές εξάρσεις του Κύριλλου, και του κάθε Κύριλλου, είναι που επέβαλαν την χριστιανική ιδεολογία και εδραίωσαν την ελέω θεού θεολογική δυναστεία! Δεν υπήρχε αίρεση η σκιά διαφωνίας λοιπόν, που με «το φως του Μωυσή» να μην υπέστη τον αφανιστικό εξαγνισμό απ’ το χέρι του κάθε Κυρίλλου.

Τελικά αυτό το φως του Μωυσή, από πνευματικής πλευράς πρέπει να ήταν κάτι σαν ατέλειωτα παχιά λόγια αγάπης, αλλά από υλικής άποψης, πρέπει να ήταν κάτι σαν δάδα χειρός, γιατί όπου «έφεγγε» λαμπάδιαζαν όλα με μια παράξενη εξαγνιστική φλόγα! Θέατρα, σταδία, ναοί, αγορές, βουλευτήρια, μουσεία, σχολές, άλση, πλατείες… οπουδήποτε υπήρχαν τα «βδελυρά» αγάλματα των αλλόθρησκων και κακόθρησκων Ελλήνων, που μπορεί: «εξωτερικά να ήταν εξαίσια αλλά, μόνο για να πλανεύουν τις αισθήσεις, ενώ εσωτερικά ήταν γεμάτα με δαίμονες και ποντίκια»!

Ο εραστής της Παλαιάς Διαθήκης Κύριλλος, με την αρρωστημένη μανία καταδίωξης, ένιωθε άπειρη ευδαιμονία και απέραντη ψυχική συγγένεια με τον δεσποτικότερο των προφητών Μωυσή. Τον συγκλόνιζε η ιδέα ότι αντιγράφοντας τις βαριές σκιές (εντολές-πληγών) του εβραϊκού παρελθόντος, στο μέλλον θα έμοιαζε κι’ αυτός λίγο με τον τρισένδοξο, αδίστακτο εκτελεστή αντιπάλων Μωυσή!

Ένιωθε απέραντη ψυχική ανάταση στο ενδεχόμενο να ξεπεράσει σε σωτηριοφανή βαρβαρότητα κι’ αυτόν τον συγγενή, θείο του και προκάτοχο του στον επισκοπικό θρόνο της Αλεξανδρείας Θεόφιλο, που πριν από λίγο μόλις καιρό κατεδάφισε την βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας! Ο Κύριλλος ήθελε οπωσδήποτε να αφήσει εποχή, ενώνοντας την φωνή του στεντόρεια μ’ αυτήν του «θεσπέσιου Μωυσή», παραγγέλνοντας στους πνευματικούς πια ισραηλίτες, (χριστιανούς) ξεκάθαρα φωτιά και τσεκούρι σ’ όλους τους ιδεολογικούς εχθρούς… φυσικά στο όνομα και υπό το πρόσχημα της αγάπης!

Για φαντάσου… όλα αυτά τα πολύ σοφά και επωφελή, ο Κύριλλος τα ξεσηκώνει μέσα απ’ τις σελίδα της Παλαιάς Διαθήκης, κατ’ ευθείαν από το στόμα του μεγαλύτερου κατασκευαστή πληγών Μωυσέα! Γεννιέται όμως η δικαιολογημένη νομίζω απορία: Αφού λοιπόν η χριστιανική σκέψη του Κύριλλου, βρίσκεται απολύτως στα αχνάρια, στη σκιά, στην προέκταση και τα πρότυπα των βίαιων Μωυσιακών επεκτατισμών, δεν έπρεπε όλο αυτό το πράγμα να λέγεται Μωυσισμός και όχι Χριστιανισμός; Αφού αυτοί οι άγιοι του Χριστιανισμού, υιοθέτησαν τις βιαιότερες εντολές του επιθετικότατου παλαιοδιαθηκικού Ιουδαϊσμού, γιατί λοιπόν χρησιμοποιήθηκε το παραπλανητικό όνομα Χριστιανισμός και όχι το φυσικότερο Νέο-ιουδαϊσμός, ή και Χριστιανο-ΓιαχβισμόςΑπ’ την άλλη, αν ο χριστιανισμός δεν υιοθετεί τα πύρινα αυτά κηρύγματα μίσους και τις αφανιστικές μεθόδους του νέο-Μωυσέα Κύριλλου, αλλά την Νεοδιαθικηκή απέραντη και ανυπόκριτον αγάπη, ακόμα και προς τους εχθρούς… κλπ. κλπ… τότε γιατί όχι μόνο δεν καθαιρέθεισαν ποτέ για τις πράξεις τους αυτές, και τα ακατονόμαστα αυτά εγκλήματά τους κατά της ανθρωπότητας, αλλά σήμερα ο συγκεκριμένος «άγιος», ο αγριότερος των αγίων Κύριλλος, παραμένει άγιος και μάλιστα ετήσιας εορταστικής διάρκειας; Τελικά, αναρωτιέται κανείς: αν για την επικράτησή του ο χριστιανισμός, μπορούσε τόσο εύκολα να δανειστεί τις σκιές-πληγές της Παλαιάς Διαθήκης, την πυρπολητική δάδα του Αβραάμ και την κατεδαφιστική σφύρα του Μωυσή… τότε προς τι ο τόσος θόρυβος περί της χριστιανικής αγάπης;

Αλήθεια, μήπως επιτέλους μπορούμε να διακρίνουμε ότι η αγάπη είναι η παραπλανητική βιτρίνα, το δόλιο προσκλητήριο και το καταλληλότερο ιστορικό άλλοθι, για τον φόνο ενός πολιτισμού; Μήπως από την ιστορική πια αυτή απόσταση, μπορούμε να δούμε ότι αυτή ακριβώς η αγάπη, ήταν η ιδεώδης αρχή μιας απίστευτης σε έκταση και μανία κατασυντριβή του Ελληνικού πολιτισμού, που κανένα μίσος δεν θα πετύχαινε καλύτερα;

Ας δούμε όμως τι άλλο εντελώς χριστιανικό και αλησμόνητο έκανε ο περίφημος αυτός Κύριλλος (370-444 μ.Χ.) και γιατί τόσο μένος κατά των Ελλήνων: «Συνέβη δε ο επίσκοπος επί των αιρέσεων Κύριλλος, να περάσει (αστυνόμευε δηλαδή, εντελώς τυχαία…!) έξω από τον οίκο της Υπατίας, όπου είδε συνωστιζόμενους στις εξώθυρες άνδρες και γυναίκες ανθρώπους πολλούς που άλλοι έφευγαν άλλοι έρχοντο και άλλοι έστεκαν εκεί. Ερώτησε λοιπόν (ο Κύριλλος) τι είναι όλο αυτό το πλήθος και περί τινός όλος αυτός ο θόρυβος στην συγκεκριμένη οικία.. Κάποιος του εξήγησε ότι μέσα αγορεύει η φιλόσοφος Υπατία και δική της είναι η οικία.

«Μαθαίνοντας αυτά (ο άγιος) δαγκώθηκε η ψυχή του ώστε τον φόνο αυτής ταχέως επιβουλεύετο, τον ανοσιότατον μάλιστα φόνο, που κατά την συνήθεια (του αγίου!) προήλθε από πολλούς μαζί θηριώδεις επιτιθέμενους ανθρώπους, ανθρώπους φαύλους που ούτε θεών ούτε ανθρώπων φόβο είχαν, και ξέκαναν έτσι την φιλόσοφο» Σουΐδας (ύψιλον 166) Βλέπετε «συνήθειες» ο άγιος;!

Ο Σωκράτης ο Σχολαστικός, μας διέσωσε επιπλέον φρικιαστικές λεπτομέρειες από το συμβόλαιο θανάτου του αλητάγιου Κύριλλου κατά της Υπατίας: «Συμφωνήσαντες δε οι άνδρες (το πόσο «άνδρες» ήταν θα το δείτε σε λίγο) με ένθερμο φρόνημα, (δηλαδή φανατικούς) στους οποίους ηγείτο κάποιος Πέτρος ο αναγνώστης (προφανώς εκκλησιαστικός αναγνώστης) και παραμόνευαν την επιστρέφουσα Υπατία στον οίκο της. Όρμησαν, την έβγαλαν έξω από το δίφρο (μεταφορικό μέσον την εποχής) την έσυραν μέχρι την εκκλησία, της εξέδυσαν την εσθήτα (ενδεικτικό ένδυμα διδασκάλου) και με όστρακα και θεια μανία την κατέκοψαν, την κατέσπασαν, (τις τσάκισαν τα μέλη!) και στην συνέχεια συνεργαζόμενοι αφού την καταδιαμέλισαν, κατέκαψαν τα μέλη της μέχρι καταναλώσεως (καταδιαμελίσθη!). Αυτό όλο το έγκλημα μεγάλη κατακραυγή ξεσήκωσε κατά του Κυρίλλου και της αλεξανδρινής Εκκλησίας…

Αυτά δε συνέβησαν το τέταρτο έτος της Κυρίλλου επισκοπής και το έκτο του («μεγάλου») Θεοδοσίου, τον μήνα Μάρτιο διαρκούντων των νηστειών»!!! Σωκράτους Σχολαστικού ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ – ΠΕΡΙ ΥΠΑΤΙΑΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΥ 7.15

Τι να πω! Μα, αυτοί, την διαμέλισαν, την έψησαν και μόνο που… δεν την αλάτισαν να τη φάνε! Ευτυχώς δηλαδή που ήταν κι αυτός ο μήνας των νηστειών, που όσο να ‘ναι έπρεπε να αποφεύγουν το κρέας..! Βλέπετε λοιπόν πόσο βοήθησαν οι νηστείες στην ειρήνη του κόσμου;! Φαντάζεστε τι θα της έκαναν της γυναίκας αν δεν ήταν… μήνας νηστειών, που κατευνάζει τα πνεύματα;!

Βλέπετε λοιπόν, με τι λεπτές διαδικασίες νικήσαν την φιλοσοφία των Ελλήνων; Απλά κάποιοι ομιχλώδους καταγωγής άγιοι, έφτασαν στην διαπίστωση, ότι οι Έλληνες φιλόσοφοι… ψητοί αποδίδουν λιγότερο!

Δεν ξέρουμε αν ωφέλησε σε τίποτε η μεγάλη κατακραυγή κατά του πατριάρχη Κυρίλλου και της τοπικής εκκλησίας. Αυτό που ξέρουμε μετά βεβαιότητας είναι, ότι μετά απ’ το απολύτως μελετημένο, χυδαίο, ανατριχιαστικό, και απίστευτης αγριότητας τρομοκρατικό χτύπημα, σίγουρα σε όλη την ρωμαϊκή επικράτεια, δεν ξανατόλμησε άνθρωπος αυτό που αποτόλμησε η ελληνόψυχη Υπατία!

Η «δολομήχανος ελπίδα» αναμοχλεύοντας τα λαϊκά πάθη και ταΐζοντας τους πόθους των απαιδεύτων για δύναμη και εξουσία, έστρεψε κατά των Ελλήνων κάθε λογής βαρβάρων.

Ο σαδιστής αυτός «άγιος», που περισσότερο θυμίζει καλικάντζαρο παρά άνθρωπο θεού, δεν άφηνε τίποτε στην τύχη! Ασκήτεψε δήθεν τρομάρα του στην έρημο, όπου αντί να χάνει τον καιρό του σε αόριστες προσευχές, αυτός επαναδημιούργησε από μαινόμενους αναχωρητές, τον φανατικότερο στρατό ρασοφόρων της «σωτηρίας»! Το αδίστακτο αυτό σώμα καλογέρων, αφού προ καιρού υπηρετήσαν τον Θεόφιλο στην καταστροφή του Σεράπειου, ήταν έτοιμο να υπηρετήσει τον διάδοχο και ανεψιό του Κύριλλο!

Τους καθεστωτικούς στόχους του πνευματικού δικτάτορα Αλεξανδρείας Κύριλλου, υπηρετούσε και μια άλλη ομάδα αναρχικών στρατιωτών της σωτήριας οι ονομαστοί:«παραβολάνοι, μια άλλη τάξη 600 έως 800 δυνατών νέων ανδρών των οποίων η αρχική αιτία σύστασης ήταν η περίθαλψη των ασθενών ανάπηρων και άστεγων της πόλεως…(βλέπετε ότι σε κάθε αθλιότητα χρειάζεται μια αγαθή βιτρίνα) ενεργούσαν επίσης σαν ένα είδος στρατιωτικού σώματος του πατριάρχη Κυρίλλου που αναλάμβανε δράση εναντίων των αντίπαλων… άνθρωποι αμαθείς, ορμητικοί αμόρφωτοι παράφοροι, πειθαρχούμενοι στους εκκλησιαστικούς ηγέτες τους, ήταν πρόθυμοι να αντιδράσουν σε κάθε λαϊκή θέληση της πόλης… είναι βέβαιο ότι οι παραβολάνοι αυτοί διέπραξαν τον φόνο της Υπατίας» Maria Dyielski «Υπατία η Αλεξανδρινή» σελ.179-181

Τόσο «καυτή» ήταν θεοσέβεια τους, που δεν δίσταζαν να σκοτώσουν και να κάψουν κατά τα πρότυπα του Λευίτη Μωυσέα οτιδήποτε μη χριστιανικό!

Ο Σουΐδας συμπληρώνει: «και το σώμα της (της Υπατίας) καθυβριζόμενο διεσπάρη εις όλη την πόλη. Τούτο δε συνέβη δια την υπερβάλλουσα αυτής σοφία, και μάλιστα εις τα περί αστρονομίαν… υπό Κυρίλλου θράσος» Σουΐδας ύψιλον 166.

Η κύρια του Ελληνισμού η Υπατία, αδιαφορώντας για τους χριστιανο-βρυχηθμούς του Κυρίλλου, έβαζε την τήβεννο της και με παρρησία ανακοίνωνε σε δημόσιους χώρους, τα νέα της ναυσιπλοΐας των μαθηματικών και της αστρονομίας. Η Υπατία ακτινοβολούσε δημοσίως το άρωμα της ελληνικής παιδείας. Ο θαλερός ελληνισμός της, κατέθελγε τους πολίτες της ελληνοθρεμμένης Αλεξάνδρειας. Αυτό όμως δεν άρεσε καθόλου στον κουασιμόδο της ιεροσύνης Κύριλλο!

Αυτός λοιπόν ο καταχθόνιος ανθρωποκυνηγός, το αιμοβόρο θηρίο, ο αλάστωρ Κύριλλος Αλεξανδρείας, (τον οποίο ούτε ο Σουΐδας, αν και χριστιανός δεν διστάζει να φανερά να περιφρονήσει), δεν είχε να φοβηθεί τίποτε!

Μετά απ’ αυτόν τον κατά παραγγελία θάνατο της Υπατίας, όχι μόνο δεν ίδρωσε το αυτί του, αλλά επειδή στην θρησκευτική μεζούρα, οι αξιότιμοι προσμετρόνται ανάλογα με τα εγκλήματα πίστης, γνώρισε πραγματικές δόξες και τιμές, αφού μετά απ’ αυτή την θηριωδία του ανακηρύχθηκε: «σοφός», «ιερός», «θεσπέσιος», «νικηφόρος», «μακάριος», «θείος», «δάσκαλος», και… θερμός «εραστής της αλήθειας» και φυσικά «άγιος» Φώτιος ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ.
Χριστιανοκανίβαλο, είναι αλήθεια δεν πρέπει να τον είπε κανείς μέχρι σήμερα! Ας έχω εγώ αυτή την τιμή!

Αυτό το αποτρόπαιο έγκλημα, πράγματι μόνο με ανατριχιαστικές ιστορίες κανιβάλων μπορεί να συγκριθεί! Μόνο που αν το δούμε εγκληματολογικά, είναι κατά πολύ ανώτερο σε αποτρόπαια κίνητρα και συγκρίσεις, αφού ο αλεξανδρινός αυτός ρασοφορεμένος κανίβαλος, έχει για θύμα του μια εντελώς αθώα, πάνσοφη και όμορφη γυναίκα, (κάτι που δεν τυχαίνει συχνά σε αφθεντικούς κανιβάλους). Ο δε οικτρός κανιβαλιστικός διαμελισμός της, γίνετε άκουσον-άκουσον, στο όνομα μια θεόσταλτης αγάπης! Μιας αγάπης, που ενίοτε πυρπολεί, διαμελίζει και σκοτώνει! Ειδικά αυτό το τελευταίο… την αγάπη δηλαδή που με τόσο μίσος σκοτώνει, ούτε και ο πιο διεστραμμένος κανίβαλος δεν θα μπορέσει ποτέ να την εξηγήσει!

Αυτός ήταν ο ψυχοπαθής δήμιος Αλεξανδρείας Κύριλλος! Δηλαδή, ευτυχώς που αυτός ο άνθρωπος ήταν άγιος, διότι αν δεν τον είχε ημερέψει η τόση χριστιανική του παιδεία και η αγιότητα του… αν δεν αγαπούσε έτσι τρυφερά, ακόμα και τους εχθρούς του… φαντάζεστε πόσο πιο κακός μπορούσε να γίνει;

Ποια ήταν όμως η Υπατία; Το θηλυκό αυτό «τέρας», που κατατρόμαξε τους ποιμένες της αλεξανδρινής εκκλησίας, και γιατί έπρεπε να το εξαφανίσουν τόσο μακάβρια από προσώπου γης; Τι το αποτρόπαιο έκανε, που δεν έδενε πουθενά με τον Ιουδαιο-χριστιανισμό, ώστε να δικαιούται τέτοιο φρικτό θάνατο;

Η Υπατία ήταν μια ψυχωμένη Ελληνίδα, που εκτός από εξαιρετικά όμορφη, υπήρξε και φαινόμενο επιστημονικής γνώσης και φιλοσοφίας.

Κόρη του γνωστού μαθηματικού Θέωνα. Μαθηματικός η ίδια, γεωμέτρης, φιλόσοφος και αστρονόμος, με γνώσεις που ξεπερνούσαν την εποχή της, με πρωτοποριακές μηχανο-κατασκευαστικές επιδώσεις.

Το συγγραφικό της έργο, που φυσικά δεν έφτασε ως εμάς περιλαμβάνει τίτλους όπως: «Υπόμνημα εις Διόφαντο», «Υπόμνημα εις τα Κυνικά του μαθηματικού Απολλώνιου Περγέου», «Αστρονομικός κανόν». Πιθανολογούνται και αλλά έργα δικά της που όλα ΧΑΘΗΚΑΝ οριστικά. Εξαιρετική γεωμέτρης είχε το παρατσούκλι Υπατία η Γεωμετρική.

Η Υπατία δεν είχε θρησκευτικές τοποθετήσεις. Δεν μισούσε τους χριστιανούς. Μάλλον(κατά την Τσιέλσκα Μαρία (στο βιλίο της Υπατία η Αλεξανδρινή) απέφευγε διακριτικά ακόμα και την πατρώα θρησκεία, και ο μόνος έρωτας της ζωής της, ήταν οι επιστήμες!

Με τις υποδείξεις της ανεξίθρησκης Υπατίας, ο χριστιανός μαθητής της Συνέσιος, κατασκεύασε το αστρονομικό όργανο αστρολάβο. Ένα όργανο, που μόνο οι λεπτότατες κατασκευαστικές του απαιτήσεις, προϋπέθεταν προχωρημένο ωρολογοποιό μηχανολογικό εξοπλισμό! Πράγμα που στην προέκταση του σημαίνει, ότι η Υπατία διέθετε ένα πλήρως εξοπλισμένο εργαστήριο, και ειδικευμένους τεχνίτες μικροκατασκευών!

Η λεπτομέρεια αυτή δεν είναι διόλου ασήμαντη, αφού καταληκτικά, είναι μάλλον η διαφωτιστικότερη για τον σημαντικότατο ρόλο της Υπατίας στην διεκδίκηση του κοινού της κοσμοπολίτικης Αλεξάνδρειας, απ’ την Ελληνόφωτη επιστήμη ή την σκοταδιστική θρησκεία!

Για να πάρουμε μια γεύση του αστρονομικο-μαθηματικού επιτεύγματος που εδώ ασαφώς και γενικόλογα αναφέρουμε ως «αστρολάβο» πρέπει να υπενθυμίσουμε την πολυπλοκότητα του αντίστοιχου ευρήματος των Αντικυθήρων που αν και κατά πέντε περίπου αιώνες αρχαιότερος αυτού της Υπατίας, αφήνει έκθαμβους τους σημερινούς μελετητές του με τις μαθηματικές και τεχνολογικές του προϋποθέσεις!

Το όργανο αυτό, ανεσύρθη το 1901 από αρχαίο ναυάγιο των Αντικυθήρων. Είναι ένας «αστρονομικός υπολογιστής μεγάλης ακρίβειας, του 80 π. Χ. χαρακτηρίσθηκε σαν το πιο περίπλοκο μηχανισμό που κατασκευαστικέ ποτέ στον κόσμο, τουλάχιστον έως τα 1200μ.Χ.» Χ. Λάζος «τεχνολογία στην Αρχαία Ελλάδα».

Με τους 27 του συνολικά γραναζοτούς δίσκους του, κατασκευασμένους πριν από 21 αιώνες η πρωτοχριστιανική Ελλάδα, αποστομώνει στους επικριτές της με τον καλύτερο τρόπο!

Ο υπολογιστής των Αντικυθήρων

Η τεχνολογία και οι ευφυέστατες εφαρμογές των θεωρητικών επιτευγμάτων της ελληνικής διανόησης, απαντούν καλύτερα απ’ όλα τα επιχειρήματα, για το αν η Ελλάδα ήταν ή όχι βουτηγμένη στην δεισιδαιμονία και την ειδωλολατρική αποχαύνωση, απ’ την οποία έπρεπε επειγόντως να σωθεί! Κάποιοι άλλοι πρέπει σήμερα επειγόντως να καταλάβουν, το σχεδιασμένο έγκλημα που διεπράχθη κατά της ολοσέβαστης Ελλάδος, που στο πρόσωπο και στο τραγικό τέλος της Υπατίας, βρίσκει μια ανεπανάληπτη θλιβερή ταύτιση!

Ο «αστρολάβος» της Υπατίας, κατασκευασμένος πεντακόσια και πλέον χρόνια μετά, πρέπει να ήταν μια ανάλογη θεαματική μετεξέλιξη. Ένα τέτοιο αριστούργημα ακριβέστατης μικροκοπής, ωρολογοποιού συναρμογής και αστρονομικών συσχετισμών, βγαλμένο μέσα απ’ τα εργαστήρια της Υπατίας, επιδεικνυόμενο στις δημόσιες διαλέξεις της Αλεξανδρινής φιλόσοφου, μαζί με αλλά ίσως τεχνολογικά αριστουργήματα, πρέπει να άφηναν κατάπληκτο και τον τελευταίο αλεξανδρινό!

Εξ όλων αυτών λοιπόν διαφαίνεται, ότι η Υπατία αντιπροσώπευε την ουσιαστικότερη συνεχεία, της άγνωστης στους πολλούς προηγμένης «τεχνολογίας» των Ελλήνων! Η Υπατία λοιπόν πέρα απ’ το θάρρος της διαφωνίας προς την δικτατορία της σωτήριας, αντιπροσώπευε τον ισχυρότερο αντίπαλο της διεκδικητικής θεολογίας!

Η Υπατία, απέναντι στις θανατονικήτρες σειρήνες της θεολογίας, φαίνεται πως μεθοδικά αντεπιστράτευε την απτή και οφθαλμοφανή απελευθερωτική δύναμη της τεχνολογίας, την οποία μεθοδικά και με μεγάλη ως φαίνεται αποδοχή, επεδείκνυε στους δημόσιους χώρους της πόλης! Η μαζική αποδοχή της Υπατίας, απειλούσε να αχρηστεύσει το επιδιωκόμενο μονοπώλιο της προσοχής του όχλου, απ’ τους ελπιδέμπορους της θρησκείας!

Η τεχνολόγος Υπατία, με την τόλμη, την γοητεία και τις κατασκευές της, κέρδιζε μεγάλη μερίδα απ’ τον ενθουσιασμό και την υποστήριξη ακόμα και των απαίδευτων του όχλου! Αυτό όμως προβλημάτισε βαθιά τους θρησκευτικούς δέσποτες της εποχής της! Έτσι η απροκάλυπτη δολοφονία της, μπορεί να αφαιρούσε για λίγο απ’ τον πατριάρχη το χαμογελαστό προσωπείο του κοινωνικού αγαπητικού, αλλά ο παραδειγματικός της θάνατος, ήταν πράξη αναπότρεπτης ανάγκης!

Από την Αλεξάνδρεια, την πρωτεύουσα της γνώσης των βιβλίων και των τεχνολογικών θαυμάτων, η παντοειδής σοφία των Ελλήνων αν δεν ανεκόπτετο απ’ την θρησκευτική δεισιδαιμονία, σε χρόνο ρεκόρ θα ταξίδευε στα πέρατα του τότε γνωστού κόσμου, εμπεδώνοντας την απόλυτη ελληνική πνευματική παντοκρατορία, με ανυπολόγιστες εξελίξεις παιδείας και πολιτισμού!

Αυτά ακριβώς όμως ήταν που ανησύχησαν τον Κύριλλο, τον τοποτηρητή της ιδεολογικής κατοχής στην Αλεξάνδρεια, στην συμπεριφορά της ανυπότακτης και ατρόμητης Υπατίας.

Η θαρραλέα αυτή Ελληνίδα, παρ’ ότι μικρή πρέπει να έζησε τις ταραχές και την καταστροφή του Σεραπείου επί Θεόφιλου, ξεπέρασε το θάρρος πολλών ανδρών, και αδιαφορώντας έμπρακτα με την δεδομένη εκκλησιαστική τρομοκρατία, με δημόσιες διαλέξεις αναπτέρωνε το ενδιαφέρων των επιστημών, διατηρώντας έναν χώρο σταθερής πνευματικής αντίστασης στη ογκούμενη θρησκευτική παντοδυναμία!

Η γυναίκα αυτή είχε λοιπόν τον ελληνικότατο «δαίμονα» του δημόσιου κήρυκα μέσα της, κι’ αυτό ήταν που ανάγκασε τον καταχθόνιο νου του ανθρωποκυνηγού Κύριλλου, να παραγγείλει τον χειρότερο παραδειγματικό χαμό της.

Η αγριότητα δεν ήταν τυχαία!

Ο θάνατος της έπρεπε να είναι συγκλονιστικός! Κάτι εξαιρετικά τρομακτικό, που θα καθήλωνε και τον τελευταίο Έλληνα, που θα είχαν ακόμα το θράσος, μετά την έλευση της ουρανοκατέβατης Εβραιο-Βιβλικής σοφίας στην Αλεξάνδρεια, να μιλάει για έρευνα και γνώσεις!

Να γιατί κατ’ εντολή του, έσυραν στους δρόμους την φιλόσοφο την κατέγδαραν με θραύσματα κεραμικών (όστρακα), τις κατέσπασαν τα μέλη, την καταδιαμέλισαν και στο τέλος… την έψησαν, ναι σκεφτείτε το… έψησαν τα μέλη της σε ανθρακιά… σαν να επρόκειτο για εκδρομή ξέγνοιαστων κανιβάλων!

Ναι, αυτήν την τελευταία εντελώς απίστευτη και τρομακτικά εντυπωσιακή λεπτομέρεια μας διέσωσε ο Ι. Μαλάλας: «Ο δε βασιλεύς Θεοδόσιος στους χρόνους αυτούς την μεγάλη εκκλησία εν Αλεξάνδρεια έκτισε η οποία μέχρι και νυν Θεοδοσίου λέγεται, εφίλει (συμπαθούσε) δε Κύριλλον τον επίσκοπον Αλεξανδρείας. (μα πως να μη τον συμπαθείς τέτοιων κύριο) Κατ’ εκείνον δε τον καιρόν παρρησίαν (εξουσία παρά Κυρίλλου) λαβόντες οι Αλεξανδρείς (παραβολάνοι) φρυγάνοις έκαυσαν (στα ξερόξυλα!) Υπατίαν την περιβόητον φιλόσοφον» Ι. Μαλάλας ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΙΑ (Λόγος Δ΄) 359.8

Γι’ αυτό το έγκλημα της ελληνόψυχη Υπατίας, δεν λογοδότησε ποτέ κανείς. Απεναντίας, ο δήμιος της απολαμβάνει ακόμα τις υψηλότερες τιμές αγίου, με ετήσιες τιμές και πανηγύρια!

Αυτός ήταν ο θηριόψυχος Κύριλλος, που ενώ είναι να απορεί κανείς γιατί έγινε χριστιανός, αυτός ο παρανοϊκός ο από παντού καθυβριζόμενος… παραμένει ακόμα σούπερ άγιος, ανάμεσα στους πολύπαθους απόγονους των θυμάτων του, τους αμνήμονες Έλληνες!

Η Εκκλησία της Ελλάδος προκλητικότερη παρά ποτέ, όχι μόνο γιορτάζει δυο φορές ετησίως τον εν λόγω Κύριλλο (18/1 και 9/6) αλλά δεν δίστασε να δοκιμάσει τις ευαισθησίες των αφανισμένων Ελλήνων, κηρύττοντας το 1998 έτος Κυρίλλου! Το τεστ μνήμης ήταν βέβαια δικαιολογημένο, και απέδειξε περίτρανα στους εμπνευστές του, τον αξιοθαύμαστο βαθμό ιστορικής αμνησίας, της κατάμαυρης και αδιαπέραστης ιστορικής άγνοιας των Ελλήνων!

Καμιά ουσιαστική αντίδραση! Η ιερατειο-κρατούμενη εκκλησία, ο πνευματική δεσπότης των Ελλήνων, δεν έχει να φοβηθεί το παραμικρό. Οι Έλληνες κοιμούνται ή αργοπεθαίνουν, πάνω στις πληγές τους και στα δοξασμένα συντρίμμια των προγόνων τους! Κοιμούνται βαθιά, ληθαργικά, έχοντας καταναλώσει τεράστιες ποσότητες ναρκωτικής υποσχεσιακής εβραιοβιβλικής σωτηριολογία! 

Ως πότε όμως;!

 

ΔΕΣ: Απ' τον «ανθόκηπο» του Χριστιανισμού: Άγιος Αθανάσιος