Ερμητικά κείμενα - Λόγος Καθολικός

Ερμητικά ονομάζονταν τα κείμενα που σήμερα αποκαλούμε «απόκρυφα». Ήταν τα μυστικά κείμενα της απόκρυφης γνώσης, τα οποία αναπτύχθηκαν ως εκλαϊκευμένη φιλοσοφία των Πλατωνικών κειμένων στην πλειοψηφία τους, εμπεριέχοντας και απόψεις των μετά τον Πλάτωνα κλασσικών Φιλοσόφων (όπως π.χ. του Παρμενίδη – στους «Λόγους» είναι καταφάνερη η Παρμενίδεια προέλευση).

Ο Ερμής ως παγκόσμιο Αρχέτυπο, είναι κοινός σε ολόκληρο τον κόσμο της εποχής και τον συναντάμε, είτε ως Αιγυπτιακό Θωθ – Ιβις, είτε ως Ινδικό θεό Γκανέσα – Ελέφαντα, είτε ως τον φτεροπόδαρο Αγγελιοφόρο των θεών Ερμή των Ελλήνων, θεό – Αρχέτυπο δωρητή και προστάτη των γραμμάτων, με ιδιότητες που στο σύνολό τους περιγράφονται στην κλασσική μυθολογία και περιλαμβάνονται αυτούσιες σήμερα στην σύγχρονη Αστρολογία.

Μετά την κατάκτηση της Αιγύπτου από τον Αλέξανδρο και το χτίσιμο της Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου, η Μακεδονική δυναστεία των Πτολεμαίων κατάφερε να κάνει κέντρο φιλοσοφίας την Αλεξάνδρεια, επισκιάζοντας ακόμη και αυτήν την Αθήνα. Οι ευγενείς κάτοικοι της Αλεξάνδρειας που απαρτίζαν την άρχουσα τάξη, ήταν Έλληνες, Μακεδόνες στην πλειοψηφία τους. Τα επόμενα χρόνια η πόλη προσέλκυσε Έλληνες από όλες σχεδόν τις Ελληνικές περιοχές, οι οποίοι μετέφεραν στην Αίγυπτο τις εορτές τους αλλά και τα άγνωστα για τον υπόλοιπο κόσμο μυητικά τους μυστήρια.

Έτσι, στις 6 Ιανουαρίου, τελούνταν στην Αλεξάνδρεια της Ελληνιστικής Αιγύπτου τα «Κόρεια», μια παραλλαγή των Ελευσινίων μυστηρίων, τα οποία όμως ήταν απαγορευμένα για τους μη Έλληνες. Τα μυστήρια αυτά συνεχίστηκαν και στα Ρωμαϊκά χρόνια, μέχρι σχεδόν τον 5ο αιώνα της κοινής χρονολόγησης, όταν τα κυνήγησε μανιωδώς η ιουδαιοχριστιανική μισαλλοδοξία.

Από τα λίγα Ερμητικά κείμενα που διασώθηκαν από τον εμπρησμό της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, ήταν ο «Ποιμάνδρης», βιβλίο το οποίο μετέφρασε πρώτη φορά στα Λατινικά, κάνοντάς το γνωστό στην Ευρώπη, ο Μαρσίλιο Φιτσίνο.

Στη καρδιά του Ερμητισμού βρίσκεται η ανάγκη για τη Γνώση, τη γνώση δηλαδή του Θείου. Είναι τελείως διαφορετικό από τα συμβατικά είδη γνώσης, αφού μας οδηγεί στο να διαχωρίζουμε αυτό που ξέρουμε με αυτό που νομίζουμε ότι ξέρουμε. Η γνώση αυτή είναι προσωπική διότι σχετίζεται με το πυρήνα της ύπαρξής μας.

Θα ακολουθήσουν κάποια χαρακτηριστικά αποσπάσματα :

 ΕΡΜΗΣ: Κάθε κινούμενο ω Ασκληπιέ, δεν κινείται σε κάτι, και από ποιον κινείται;

ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Μάλιστα κινείται.

ΕΡΜΗΣ: Και δεν είναι ανάγκη το πράγμα στο οποίο κινείται εκείνο το κάτι να είναι μεγαλύτερο του κινουμένου;

ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Είναι ανάγκη.

ΕΡΜΗΣ: Άρα το κινούν είναι ισχυρότερο του κινουμένου.

ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Ισχυρότερο είναι...

ΕΡΜΗΣ: Μεγάλος λοιπόν είναι ο κόσμος και μεγαλύτερο σώμα απ' αυτόν δεν υπάρχει και σταθερός, και γεμάτος με πολλά μεγάλα σώματα που υπάρχουν σ' αυτόν. Ο δε κόσμος είναι σώμα;

ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Σώμα είναι.

ΕΡΜΗΣ: Και κινούμενο;

ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Μάλιστα.

ΕΡΜΗΣ: Πόσο μεγάλος πρέπει να είναι ο τόπος στον οποίον κινείται ο κόσμος, και ποίας φύσης; Δεν πρέπει να είναι ο τόπος μεγαλύτερος από τον κόσμο που δέχεται, για να μην εμποδίσει την κίνησή του;

ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Παμμέγιστος πρέπει να είναι ω τρισμέγιστε.

ΕΡΜΗΣ: Και ποίας φύσης πρέπει να είναι ο τόπος; Ενάντιας φύσης. Άρα Ασκληπιέ, και του σωματικού κόσμου ενάντια φύση είναι το ασώματο. Άρα ο τόπος (ο χώρος) είναι ασώματος, το δε ασώματο πρέπει να είναι κάτι το θεϊκό, ή ο θεός. Και το θεϊκό δεν είναι γεννητό, αλλά αγένητο. Εάν λοιπόν είναι θεϊκό, είναι ουσιώδες εάν δε είναι ο θεός και ανούσιος είναι και νοητός. Και νοητός είναι για μας, όχι όμως και για τον εαυτό του. Το νοητό υποπίπτει στην αίσθηση του ανθρώπου, όχι όμως και στον θεό... Ο τόπος είναι νοητός ως τόπος, όχι όμως και ως θεός. Εάν νοηθεί ο τόπος ως θεός τότε πρέπει να θεωρηθεί ως καθολική ενέργεια. Κάθε κινητό σώμα δεν κινείται σε κινητό τόπο, αλλά σε ακίνητο...

ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Πως όμως ω Τρισμέγιστε τα γήϊνα σώματα κινούνται μαζί μ' αυτούς που τα κινούν; Μας έχεις ειπεί, ότι οι σφαίρες των πλανωμένων (άστρων) κινούνται από τις σφαίρες των απλανών.

ΕΡΜΗΣ: Αλλά η κίνηση αυτή (των πλανητών) δεν είναι συγκίνηση, αλλά αντικίνηση. Δεν κινούνται ομοιόμορφα οι πλανήτες με τα απλανή (άστρα) αλλά με παράλληλες ενάντιες κινήσεις, η δε ενάντια αυτή κίνηση δημιουργεί την ισορροπία των κινήσεων (των άστρων). Έτσι οι σφαίρες των πλανητών κινούνται αντίθετα προς την κίνηση των απλανών, και δεν μπορεί να γίνει αλλέως... Βλέπεις το πως κινούνται οι αστερισμοί των δύο Αρκτών (της Μεγάλης και της Μικρής) ούτε ανατέλλουν, ούτε δύουν, κινούνται δε περιστροφικά γύρω το ίδιο κέντρο. Κινούνται λοιπόν ή είναι ακίνητοι οι αστερισμοί αυτοί η στέκονται ακίνητοι;

ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Κινούνται ω τρισμέγιστε.

ΕΡΜΗΣ: Και ποια είναι η κίνησή των ω Ασκληπιέ;

ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Περιστρέφονται γύρω από το ίδιο κέντρο των.

ΕΡΜΗΣ: Η κίνηση αυτή δεν είναι παρά περιστροφή γύρω από ένα σταθερό κέντρο. Έτσι προκύπτει ότι η ενάντια κίνηση γίνεται ακίνητη από την άλλη ενάντια κίνηση... Κάθε λοιπόν κίνηση στον κόσμο κινείται σε στάση από τη στάση... Έτσι γίνεται και με την κίνηση του κόσμου, και κάθε υλικού ζωντανού όντος που κινείται στον κόσμο. Ένα άψυχο σώμα δεν μπορεί να κινήσει ένα έμψυχο, το έμψυχο όμως σώμα κινεί το άψυχο...

ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Πως το λες αυτό ως Τρισμεγιστε; Τα ξύλα, τις πέτρες, και τα άλλα άψυχα δεν τα κινούν σώματα;

ΕΡΜΗΣ: Όχι Ασκληπιέ. Τα σώματα αυτά που διαλύονται δεν τα διαλύουν εξωσώματα. Τα άψυχα δεν μπορούν να κινήσουν άψυχα. Αυτά διαλύονται από εσωτερικές αιτίες που ενεργούν από μέσα προς τα έξω.

ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Στο κενό κινούνται;

ΕΡΜΗΣ: Κανένα από τα όντα δεν είναι άδειο λόγω της ύπαρξής του. Γιατί δεν θα υπήρχε εάν δεν ήταν γεμάτο...

ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Οι κάδοι, τα κεραμίδια, μια σκάφη, ένα λαγήνι δεν είναι άδεια σώματα;

ΕΡΜΗΣ: Αλλοίμονο πλανάσε Ασκληπιέ. Δεν είναι σώμα ο αέρας; Κι αυτός ο αέρας δεν πληρεί το σύμπαν; Αυτά που τα λές άδεια, πρέπει να τα λές, κοίλα. Κι' αυτό γιατί όλα αυτά είναι γεμάτα από αέρα, και όχι άδεια.

ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Αναντίρρητος είναι ο λόγος σου ω Τρισμέγιστε, αλλά τον τόπο στον οποίο κινείται το παν πως να τον ονομάσουμε;

ΕΡΜΗΣ: Ασώματον ω Ασκληπιέ.

ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Το ασώματο τι είναι;

ΕΡΜΗΣ: Νους, που περιέχεται εξ ολοκλήρου στον εαυτό του. Και είναι ελεύθερος από σώμα, απλανής, απαθής, αναφής, βρίσκεται στον εαυτό του, είναι ο σώστης των όντων, το αγαθόν το οποίο ακτινοβολεί σαν ακτίνες, η αλήθεια, το αρχέτυπο του πνεύματος και της ψυχής.

ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Ο θεός τι είναι;

ΕΡΜΗΣ: Είναι ο μη υπάρχων από κανένα, εν τούτοις είναι ο αίτιος της ύπαρξης όλων των όντων. Στο σύμπαν δεν υπάρχει θέση για το μη ον, τα πάντα έρχονται στην ύπαρξη από τα υπάρχοντα όντα γιατί πράγματα που δεν υπάρχουν δεν είναι δυνατό να έλθουν στην ύπαρξη και αντίθετα τα όντα που υπάρχουν στη φύση δεν είναι δυνατόν να μην υπάρχουν.

Ο θεός δεν είναι νους, αλλά, είναι όμως ο αίτιος της ύπαρξης του Νου. Δεν είναι και πνεύμα αλλά ο αίτιος της ύπαρξης του πνεύματος. Ούτε φως είναι, αλλά είναι ο αίτιος της ύπαρξης του φωτός. Τον θεό πρέπει να τον σεβόμεθα με δύο προσηγορίες που του αρμόζουν και με καμία άλλη, ούτε των άλλων λεγομένων θεών ανθρώπων ή δαιμόνων έστω και αν είναι λίγο αγαθοί, είναι στον Νουν, γιατί αγαθός είναι μόνον ο θεός και μόνον. Γιατί και το σώμα και η ψυχή δεν έχουν θέση στο αγαθό, ει μη μόνον ο θεός. Τόσο μεγάλο είναι το μέγεθος του αγαθού, όσο είναι όλα τα όντα και τα σωματικά και τα ασώματα και αισθητά και νοητά. Αυτό είναι το αγαθό, αυτός είναι ο θεός. Μην ονομάσεις το αγαθό κάπως αλλιώς, γιατί ασεβείς...

Το αγαθό δεν νοείται από όλους γι' αυτό και ο θεός δεν νοείται από όλους. Από άγνοια και τους άλλους θεούς, και ανθρώπους τους προσονομάζουν μερικοί αγαθούς, που δεν μπορούν ούτε να είναι ούτε να γίνουν. Γιατί ο θεός είναι αναλλοτριώτατος και αχώριστος... και αγαθός όχι κατά τιμήν, αλλά κατά φύσιν. Μια είναι η φύση του θεού το αγαθόν, και ένα γένος από το οποίον πηγάζουν όλα τα γένη. Γιατί ο θεός πάντοτε δίνει και τίποτε δεν παίρνει. Ώστε ο θεός είναι το αγαθόν, και το αγαθόν ο θεός.

Η άλλη προσηγορία είναι η του πατέρα, γιατί εποίησε τα πάντα. Γι' αυτό και η παιδοποιία θεωρείται η ευσεβεστάτη αρετή, μεγάλο δε ατύχημα είναι για τον λογικό άνθρωπο η ατεκνία του, να μην κάνει παιδιά.

Ο Άτεκνος θεωρείται μετά τον θάνατό του «καταραμένος» δικάζεται από τους δαίμονες και η τιμωρία του είναι σκληρή, γιατί καταδικάζεται από τους κριτές του δαίμονες με την τιμωρία να μην ενσαρκωθεί σε ανθρώπινο σώμα γυναίκας και άνδρα. Γι' αυτό, Ασκληπιέ έναν τέτοιον άνθρωπο είναι να τον λυπάσαι' να τον πονέσεις για τη συμφορά του...

Η Θεία αποκάλυψη

Εδάφ. 1. ΕΡΜΗΣ, απολογούμενος:

Καθώς συλλογιζόμουν μια μέρα το θέμα της δημιουργίας των όντων, με τις δυνάμεις μου μετέωρες σα να είχα πάθει βαρύ ύπνο ή σωματικό κάματο, με τις αισθήσεις μου παράλυτες, άκουσα ένα υπερμέγεθες απεριόριστο ον να με καλεί ονομαστικά λέγοντάς μου:

- Τι θέλεις να ιδείς, να μάθεις και να γνωρίσεις Ερμή;

- Συ ποίος είσαι; του είπα,

Εδάφ. 2. - ο Ποιμάνδρης, ο αυθεντικός νους. Ξέρω αυτό που θέλεις να μάθεις, και θα σου το διδάξω θα σου συμπαρασταθώ παντού για να σε βοηθήσω. Μου απάντησε.

Εδάφ. 3. ΕΡΜΗΣ στον Ποιμάνδρη.

- Θέλω να μάθω για τα όντα , να εννοήσω τη Φύση, να γνωρίσω το Θεό.

ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ στον Ερμή: - Το ξέρω ότι αυτό θέλεις να μάθεις και θα σε διδάξω.

Εδάφ. 4. ΕΡΜΗΣ απολογούμενος:

- Λέγοντάς μου αυτά ο Ποιμάνδρης, άλλαξαν μονομιάς οι ιδέες μου και αμέσως μου αποκαλύφθηκε όλη η φύση. Είδα τότε μια θέα πλημμυρισμένη από φως και καταγοητεύτηκα. ύστερα από λίγη ώρα είδα ένα κατωφερές σκοτάδι γεννημένο μερικά, φοβερό και στυγνό σε σπειροειδές σχηματισμό. Είδα επίσης να μεταβάλλεται το σκοτάδι εκείνο σε μια υγρά φύση αφάνταστα ταραχώδη, από τα βάθη της οποίας έβγαινε πυρωμένος καπνός, κι άκουσα κι' έναν ανεκλάλητο σπαρακτικό ήχο και μια άναρθρη βοή σε φωνή πυρός.

Εδάφ. 5. ΕΡΜΗΣ απολογούμενος:

- Από τα φωτεινά εκείνα πεδία είδα να ξεχύνεται στη φύση Λόγος 'Αγιος, κι από την υγρά φύση να ξεπηδά προς τα ύψη ένα κούφιο, δραστικό οξύ και άκρατο πυρ. Είδα επίσης τον ελαφρό αέρα ν' ακολουθεί το πνεύμα που επλανάτο στη γη κρεμασμένος σ' αυτό καθώς ανέβαινε από τη γη και τα νερά της προς το πυρ...

Εδάφ. 6. ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ προς Ερμή:

- Εννόησες Ερμή όλη αυτή τη θέα;

ΕΡΜΗΣ στον Ποιμάνδρη:

- Θέλω να τη γνωρίσω καλά.

ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ στον Ερμή:

- Λοιπόν Ερμή, το φως εκείνο που είδες είμαι εγώ, ο Θεός σου, ο προϋπάρχων της εμφανισθείσης από το σκότος υγράς εκείνης φύσης ο δε φωτεινός Λόγος που είδες να ξεχύνεται από τα φωτισμένα πεδία προς την υγρά εκείνη φύση που βγήκε από το Νου μου, είναι ο υιός μου, ο Νους είναι ο Πατέρας Θεός. Αυτοί οι δύο, πατέρας και υιός, δεν ξεχωρίζονται ο ένας από τον άλλο, η δε ένωσής τους είναι η ζωή. ΕΡΜΗΣ στον Ποιμάνδρη:

- Ευχαριστώ (για όλα αυτά που μαθαίνω).

ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ στον Ερμή:

- Τώρα νόησε αυτό το φως και Γνώρισε το:

Εδάφ. 7. ΕΡΜΗΣ απολογούμενος:

- Λέγοντάς μου αυτά ο Ποιμάνδρης με κύτταζε κατάματα. Τότε εγώ άρχισα να τρέμω. Ύστερα σαν συνήλθα ένιωσα το φως εκείνο στην αναρίθμητη δύναμή του, και τον κόσμο απεριόριστα γεννημένο πλημμυρισμένο από πυρ μεγάλης έντασης...

Εδάφ. 8. Καθώς όμως με είδε έτσι έκπληκτο ο Ποιμάνδρης, μου είπε:

- Είδες Ερμή με το νου σου το αρχέτυπο είδος, το προϋπάρχον της απέραντης αρχής;

ΕΡΜΗΣ στον Ποιμάνδρη:

- Τα στοιχεία όλης αυτής της φύσης από που προήλθαν;

ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ: Από το θέλημα του Θεού.

- Με το λόγο του κοσμοποιήθηκε όλη αυτή η φύσης και τα γεννήματα των ψυχών της.

Εδάφ. 9. Ο δε Νους - Θεός, αρσενοθήλυκος όντας, ζωή και φως υπάρχων, εγέννησε άλλο δημιουργό Νουν, από πυρ και πνεύμα. Αυτός ο δεύτερος Νους δημιούργησε τους διοικητές του αισθητού κόσμου που περικλείεται σ' επτά κύκλους, η διοίκηση των οποίων καλείται Ειμαρμένη.

Εδάφ. 10. Στα κατωφερή στοιχεία ξεπήδησε ο του Θεού Λόγος στο καθαρό της φύσης δημιούργημα, ενώθηκε με το δημιουργό νου που είναι ομοούσιος με τον πατέρα, και δημιουργήθηκε από τα κατωφερή στοιχεία η ύλη.

Εδάφ. 11. Ο δε δεύτερος δημιουργός Νους ο περικλείων τους επτά κύκλους και τις δίνες των ριζών τους, μαζί με το λόγο έστρεψε τα δημιουργήματα του, κι άρχισαν να περιστρέφονται από μία αόριστη αρχή προς ένα απέραντο τέλος, η δε περιφορά καθώς το θέλησε ο Νους δημιούργησε από τα κατωφερή στοιχεία ζώα άλογα χωρίς λόγο, ο αέρας δημιούργησε πετεινά και τα νερά υδρόβια πλάσματα. Κι όταν χώρισε η γη από τα νερά της δημιουργήθηκαν όπως το θέλησε ο Νους ζώα τετράποδα, ερπετά και άγρια και ήμερα ζώα.

Εδάφ. 12. Ο δε πατέρας όλων ο Νους, ζωή και φως υπάρχων, γέννησε άνθρωπο όμοιο μ' αυτόν. Περικαλλής δε καθώς ήταν, επειδή είχε τη δική του μορφή, τον αγάπησε σαν παιδί του και του έδωσε την εξουσία όλων των δημιουργημάτων του.

Εδάφ. 13. Ο δε άνθρωπος (ο δεύτερος θεός) κατανοήσας την πύρινη κτήση της δημιουργίας, θέλησε κι αυτός να δημιουργήσει... Και αφού έμαθε την ουσία της δημιουργίας θέλησε να διανοίξει την περιφέρεια των κύκλων, για να κατανοήσει το κράτος που κάθονταν επάνω στο πυρ.

Εδάφ. 14. Κι ως εξουσιαστής του θνητού κόσμου και των αλόγων ζώων, βλέποντας τη μορφή του στα νερά θέλησε να κατοικήσει εκεί, και μόλις το σκέφθηκε αυτό, το θέλημά του ενεργοποιήθηκε, και κατοίκησε την άλογο μορφή της φύσης. Αυτή δε τον αγκάλιασε, περιπλέχτηκε μαζί του στην ύλη, κι έσμιξε μ' αυτόν (κι έγινε ο άνθρωπος της γης).

Εδάφ. 15. Γι' αυτό πέρα από τ' άλλα ζώα της γης, ο άνθρωπος είναι διπλός θνητός ως προς το σώμα, αθάνατος όμως ως προς τον ουσιώδη άνθρωπο. Όμως αν και είναι ουσιωδώς αθάνατος κι έχει την εξουσία όλων των δημιουργημάτων, ο άνθρωπος πάσχει ως θνητός στο σώμα, υποκύπτοντας στη μοίρα του.
Εδάφ. 16. Αυτό είναι το κρυφό μυστήριο, Ερμή... Η φύση αφού έσμιξε με τον άνθρωπο έκανε αυτό το θαύμα, γιατί έχει την αρμονία των επτά φύσεων που είναι από πνεύμα και πυρ. Ύστερα (ο δεύτερος θεός) δημιούργησε άλλους επτά ανθρώπους που έχουν τη φύση των κύκλων του...

Εδάφ. 17. Η γη ήταν θηλυκή, είχε δε και οχευτικά. Από το πυρ πήρε την πυρά κι από τον αιθέρα το πνεύμα, κι έτσι δημιουργήθηκε το είδος του ανθρώπου της. Ο άνθρωπος δημιουργήθηκε από ζωή και φως. Από μεν τη ζωή πήρε την ψυχή, από δε το φως το νουν. Και βρίσκεται στον αισθητό αυτό κόσμο και θα βρεθεί ως το τέλος της περιόδου.

Εδάφ. 18. Άκουσε τώρα Ερμή και το λόγο που ποθείς, 0ταν η ώρα της περιόδου ήλθε και λύθηκε ο σύνδεσμος των πάντων, κατά βούληση του θεού όλα τα ζώα που ήσαν στην αρχή αρσενοθήλυκα ξεχωρίστηκαν σε αρσενικά και θηλυκά και ο θεός μόλις έγινε αυτό είπε: « Αυξάνεστε και πληθύνεσθε εν πλήθη όλα τα δημιουργήματα και τα κτίσματα, κι ας αναγνωρίσει ο καθένας τον εαυτό του αθάνατο και τον αίτιο του θανάτου έρωτα και όλα τα όντα.».

Εδάφ. 19. Η πρόνοια μέσω της ειμαρμένης και της αρμονίας έκαμε τις μίξεις και τις γενέσεις και πληθύνθηκαν κατά γένη τα πάντα. Και όποιος εννόησε την αποστολή του, τράβηξε το δρόμο του περιουσίου αγαθού, όποιος δε αγάπησε από πλάνη προς τον έρωτα όχι την ψυχή του αλλά το σώμα του, αυτός θα παραμείνει στο σκοτάδι πλανώμενος, πάσχοντας αισθητά τα του θανάτου.

Εδάφ.20. ΕΡΜΗΣ στον Ποιμάνδρη:

- Γιατί θεωρούνται τόσο αμαρτωλοί οι άνθρωποι; Ότι κάνουν το κάνουν από άγνοια. Και αφού αμαρτάνουν γι' αυτό, γιατί να στερηθούν την αθανασία;

ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ στον Ερμή:

- Δεν κατάλαβες καλά Ερμή τα όσα σου αποκάλυψα.

ΕΡΜΗΣ στον Ποιμάνδρη:

- Τα έχω εννοήσει και σ' ευχαριστώ γι' αυτό.

ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ στον Ερμή:

- Εάν τα έχεις εννοήσει τότε ειπέ μου γιατί είναι άξιοι του θανάτου όσοι βρίσκονται στο θάνατο;

ΕΡΜΗΣ στον Ποιμάνδρη:

- Γιατί τα σώματά τους σκεπάσθηκαν από το στυγνό σκότος, από το οποίο η υγρά φύση δημιούργησε το σώμα στον αισθητό κόσμο από τον οποίο τροφοδοτείται ο θάνατος.

ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ στον Ερμή:

Εδάφ. 21. Ορθά τα κατάλαβες όλα αυτά Ερμή. Είπε μου όμως και κάτι άλλο, γιατί όποιος εννοήσει τον εαυτό του προχωρεί στον αγαθό δρόμο του θεού;

ΕΡΜΗΣ στον Ποιμάνδρη:

- Γιατί τον άνθρωπο ο θεός τον έχει δημιουργήσει από φως και ζωή.

ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ στον Ερμή:

- Μπράβο Ερμή γιατί φως και ζωή είναι ο θεός και πατέρας σας, κι από αυτά τα στοιχεία δημιουργήθηκε και ο άνθρωπος. Και εάν το πιστεύει ο άνθρωπος ότι έχει δημιουργηθεί από φως και ζωή, τότε ασφαλώς θα προχωρήσει προς ζωή.

ΕΡΜΗΣ στον Ποιμάνδρη:

- Αλλά πως και με ποιο τρόπο θα προχωρήσει ο άνθρωπος προς τη ζωή;

ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ στον Ερμή:

- Ο προικισμένος με νουν άνθρωπος ας αναγνωρίσει τον εαυτό του.

Εδάφ.22. ΕΡΜΗΣ στον Ποιμάνδρη:

- Δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι νουν;

ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ στον Ερμή:

- Χαίρω γιαυτό που λες. Γιατί εγώ ο νους θα είμαι στο πλευρό των αγίων, των αγαθών, των καθαρών, των ελεήμονων και τω ευσεβών και η παρουσία μου στο πλευρό τους, θα τους γίνει στην ύστατη ώρα βοήθεια, κι αμέσως θα τα γνωρίσουν όλα και τον πατέρα θα τον αισθανθούν με αγάπη, και θα τον ευχαριστήσουν, θα τον ευλογήσουν και θα τον υμνήσουν στρέφοντας προς αυτόν την ψυχή τους. Και πριν παραδώσουν το σώμα τους στο θάνατο θα ιδούν στις αισθήσεις τους όλα τα έργα τους. Εγώ όμως ο Νους - θεός που θα είμαι την ώρα εκείνη κοντά τους, θα αποκλείσω από το βιβλίο της ζωής τους τις κακές κι αισχρές πράξεις τους περικόπτοντας από την ταινία της ζωής τους τις άσχημες θύμησές τους.
Εδάφ. 23. Στους ανόητους όμως και στους κακούς, πονηρούς, φθονερούς, πλεονέκτες, φονιάδες και ασεβείς, θα σταθώ μακριά τους.
Αυτούς θα τους παραλάβουν οι τιμωροί δαίμονες που θα τους προσβάλλουν με την οξύτητα του πυρός για να τσακίσουν τις αισθήσεις τους.

Εδάφ.24. ΕΡΜΗΣ στον Ποιμάνδρη:

- Όλα αυτά που μου δίδαξες είναι καλά. Αλλά πες μου πως θ' ανεβούν οι αγαθές ψυχές προς τα άνω;

ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ στον Ερμή:

- Πρώτα, όταν έλθει η ώρα του θανάτου, το υλικό ανθρώπινο σώμα θα παραδοθεί στην αλλοίωση και τον αφανισμό. Το ήθος του ανθρώπου θα παραδοθεί στο δαίμονα ανενέργητο, οι αισθήσεις του σώματος θα επανέλθουν στις πηγές τους για να γίνουν μέρη ενέργειας και ο θυμός και η επιθυμία θα ριχθούν στην άλογο φύση.

Εδάφ.25. Ετσι η ψυχή του ανθρώπου θα εξορμήσει από τη γη προς τα άνω με τη βοήθεια της αρμονίας και θα δώσει: στην πρώτη ζώνη, την αυξητική και μειωτική ενέργεια, στη δεύτερη ζώνη, τη μηχανή των κακών έξεων και το δόλο ανενέργητο, στην τρίτη ζώνη την επιθυμία της απάτης ανενέργητη, στην τέταρτη ζώνη την προφάνεια της αρχοντιάς απλεονέκτητη, στην πέμπτη ζώνη το ανούσιο θράσος και την προπέτεια της τόλμης, στην έκτη ζώνη τις κακές αφορμές του πλούτου ανενέργητες και στην έβδομη ζώνη θα δώσει το ενεδρεύον ψεύδος.
Εδάφ. 26. Και τότε γυμνή η ψυχή του ανθρώπου από τις ενέργειες της αρμονίας θα φθάσει στην όγδοη ζώνη με τις δικές της δυνάμεις, και θα υμνήσει μαζί με τις εκεί ψυχές τον πατέρα, και θα δεχθεί τα συγχαρητήριά τους. Έτσι, ισότιμη πλέον η ψυχή με τις εκεί ψυχές οι οποίες θα την υποδεχθούν και θα τη συγχαρούν, θα ενωθεί μαζί τους και θα ακούσουν όλες μαζί τον ύμνο των υπεράνω της ζώνης των ψυχών προς το θεό. Και τότε όλες μαζί οι ψυχές θα υψωθούν προς τον πατέρα και θα συγχωνευθούν εκεί μαζί του... Και τώρα που τα είδες, τ’άκουσες και τα έμαθες όλα αυτά, κατέβα Ερμή πίσω στη γη και γίνου εκεί οδηγός στους άξιους γιατί χάρη σε σένα θα σωθεί το ανθρώπινο γένος.

Εδάφ. 27. ΕΡΜΗΣ, απολογούμενος:

- Αυτά μου αποκάλυψε ο Ποιμάνδρης που είχε μπει στο είναι μου. Κι εγώ αφού ευχαρίστησα και ευλόγησα τον πατέρα όλων, υψώθηκα απ' αυτόν, δυναμώθηκα, διδάχθηκα τα πάντα τα της φύσης στη μεγίστη θέα, κι άρχισα να κηρύττω στους ανθρώπους το κάλλος της ευσέβειας και της γνώσης ως ακόλουθα: «Άνδρες γηγενείς που παραδοθήκατε στον ύπνο στο μεθύσι και στην αγνωσία του θεού, ξυπνήστε, παύσατε την κραιπάλη θελγόμενοι από την κτηνώδη αυτή ευχαρίστησή σας».

Εδάφ. 28. Εκείνοι με άκουσαν και με περικύκλωσαν ομαδικά, και εγώ τους είπα. «Γιατί άνδρες γηγενείς παραδοθήκατε στον θάνατο αφού έχετε εξουσία στην αθανασία; Μετανοήστε όσοι βρίσκεσθε στην άγνοια' απαλλαγείτε από το φωτεινό σκοτάδι' μεταλάβατε της αθανασίας' εγκαταλείψατε την φθορά!».
Εδάφ. 29. Από τους ακροατές μου εκείνους άλλοι άρχισαν να φλυαρούν και να απέρχονται, ακολουθώντας τον δρόμο του θανάτου, άλλοι δε πέσανε στο γόνατά μου και με παρακαλούσαν να συνεχίσω να τους διδάξω. Εγώ τους είπα να σηκωθούν όρθιοι και γενόμενος καθοδηγός του γένους μας, άρχισα να τους διδάσκω το πως, με ποίο τρόπο μπορούν να διασωθούν. Κι εκείνοι άκουσαν τους σοφούς λόγους μου, ετράφησαν με το ποτό της Αμβροσίας, και καθώς άρχισε ο ήλιος να δύει τους παρεκάλεσα να ευχαριστήσουν τον θεό και ν' αποσυρθούν ο καθένας στα σπίτια των.

Εδάφ. 30. Εγώ δε, την ευεργεσία του Ποιμάνδρη την κατέγραψα στο είναι μου, και πληρωθείς όπως το ήθελα, ένιωσα πως ο ύπνος του σώματός μου έγινε αληθινή όραση, η σιωπή μου εγγύηση του αγαθού, και η εκφορά του λόγου μου γέννημα αγαθών. Αυτά μου συνέβησαν όταν διδάχτηκα νοερά τους αυθεντικούς λόγους του Ποιμάνδρη, κι έγινα θεόπνευστος. 

ΣΚΑΝΑΡΩΝΤΑΣ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ-Η ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ

Έχοντας στα χέρια τους, μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας, κορυφαίοι επιστήμονες σαρώνουν με λέιζερ τα αρχαία μνημεία και μας αποκαλύπτουν πολύτιμα μυστικά και δίνουν απαντήσεις σε σημαντικά ερωτήματα.
 ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ:

Το Κινέζικο Δωμάτιο και η παπαγαλία

Συζητούσα τις προάλλες με φίλους το περίφημο Επιχείρημα του Κινέζικου Δωματίου (Chinese Room Argument) που διατύπωσε πρώτη φορά ο φιλόσοφος John Searle (Σερλ), ένα νοητικό πείραμα στο οποίο κάποιος που δεν ξέρει κινέζικα βρίσκεται κλειδωμένος σε ένα δωμάτιο και απαντά μηχανικά, ακολουθώντας ορισμένους κανόνες χειρισμού συμβόλων, σε ερωτήματα διατυπωμένα σε κινέζικους χαρακτήρες που του δίνονται κάτω από την πόρτα. Ό,τι ερώτημα τού τίθεται το απαντά σωστά ακολουθώντας τους κανόνες, όπως περίπου κάνει ένας υπολογιστής, με αποτέλεσμα να δημιουργεί την εντύπωση στους έξω από το δωμάτιο ότι ξέρει κινέζικα, ενώ αυτός αναγνωρίζει απλώς το σχήμα των χαρακτήρων χωρίς καν να καταλαβαίνει αν είναι κινέζικοι χαρακτήρες ή π.χ., ιαπωνικοί.

Ένα από τα συμπεράσματα του επιχειρήματος είναι ότι ο επιτυχημένος χειρισμός συμβόλων δεν συνεπάγεται κατ’ ανάγκην κατανόηση. «Ακριβώς ό,τι συμβαίνει στις εξετάσεις στο σχολείο», είπε ο εκπαιδευτικός της παρέας. Τα παιδιά μαθαίνουν να απαντούν σε συγκεκριμένες ερωτήσεις χωρίς πράγματι να κατανοούν το ερώτημα ή την απάντηση που δίνουν.

Αυτό το καταλαβαίνουμε μετά στο πανεπιστήμιο όταν στις εξετάσεις οι φοιτητές δυσκολεύονται πολύ να απαντήσουν ερωτήματα, τα οποία δεν επιδέχονται απαντήσεις παπαγαλίας. Εγώ π.χ., αποφεύγω να αναφέρω ονόματα φιλοσόφων στα ερωτήματα που θέτω διότι οι φοιτητές πολύ συχνά παραβλέπουν εντελώς τι ρωτάω, καθώς δεν το κατανοούν, κι αρχίζουν να γράφουν ό,τι έχουν αποστηθίσει για τον φιλόσοφο, έστω κι αν αυτό που γράφουν δεν έχει σχέση με το θέμα.

Άρχισα να συνειδητοποιώ το πρόβλημα όταν κάποτε εξεταζόταν η φιλοσοφία στις πανελλήνιες εξετάσεις και αν ήμουν από αυτούς που έβαζαν θέματα. Την πρώτη φορά πήγα αποφασισμένος να μην βάλουμε θέματα παπαγαλίας αλλά προσγειώθηκα απότομα όταν μου είπαν «και ποιος θα διορθώσει τα γραπτά;». Έπρεπε να υπάρχει η αντικειμενική μεζούρα των συγκεκριμένων σελίδων της ύλης.

Μετά επιλέξαμε ένα θέμα αυξημένης δυσκολίας που απαιτούσε την κατανόηση ενός φιλοσοφικού αποσπάσματος. «Είναι αρκετά δύσκολο», είπα. «Εγώ χρειάζομαι μισή ώρα να το σκεφτώ πριν το απαντήσω». «Α, μην ανησυχείτε», μου απάντησε μία εκπαιδευτικός. «Θα δουν τα παιδιά ότι είναι του τάδε φιλοσόφου και θα απαντήσουν ό,τι λέει το βιβλίο». Δεν είχε σημασία τι ακριβώς έλεγε το απόσπασμα, δεν είχε σημασία τι ρωτούσαμε εμείς, σημασία είχε να αναπαραγάγουν οι μαθητές ένα συγκεκριμένο χωρίο από το βιβλίο για να μπορέσει να διορθωθεί «αντικειμενικά».

Δεν είναι ν’ απορεί κανείς με τις επιδόσεις μας στην κατανόηση κειμένου στον διαγωνισμό PISA!

Τι επιτυγχάνουμε έτσι; Έχουμε βρει έναν τρόπο για να κόβουμε αυτούς που δεν χωράνε στο πανεπιστήμιο, ο αριθμός των οποίων αποφασίζεται με βάση το εκάστοτε κυβερνητικό συμφέρον. Η δυσκολία ή η ευκολία των θεμάτων είναι εντελώς αδιάφορη καθώς ο αριθμός των εισαγομένων είναι κλειστός και συζητείται μόνο για να βγάζουν ανακοινώσεις οι σύλλογοι διδασκόντων. Οι εξετάσεις που έχουμε δεν επιλέγουν κατ’ ανάγκην τους πιο άξιους, επιλέγουν αυτούς που έχουν μάθει να χειρίζονται επιδέξια τον συγκεκριμένο διαγωνισμό κυρίως με τη βοήθεια των φροντιστηρίων που έχουν καταστήσει τις τελευταίες τάξεις του λυκείου πρακτικά περιττές.

Το εκπαιδευτικό μας σύστημα δεν ενδιαφέρεται για τη μόρφωση των παιδιών αλλά για τη διεκπεραίωση μιας διαδικασίας με συνεχείς εξετάσεις που καταλήγουν στην απονομή διπλωμάτων και πτυχίων. Όσο τα πτυχία χρησιμοποιούνταν ως εισιτήριο για το δημόσιο, είχαν κάποια αξία έστω και ως απλό χαρτί χωρίς απαραίτητα αντίκρισμα. Τι γίνεται όμως τώρα;

Κλειδί για να γίνουν τα σχολεία μας χώροι μόρφωσης είναι δύο σχετιζόμενες αλλαγές που φαίνονται μεν μικρές αλλά είναι, κατά τη γνώμη μου, κρίσιμες:

1. να μην ταυτίζεται η διδακτέα με την εξεταστέα ύλη (αντίθετα με την υπόσχεση του Υπουργείου να επεκτείνει από του χρόνου την ταύτιση σε όλες τις τάξεις του λυκείου) και

2. να μην ορίζει το Υπουργείο με ακρίβεια σελίδων από ένα διδακτικό εγχειρίδιο το αναλυτικό πρόγραμμα και την εξεταστέα ύλη.

Το Υπουργείο θα πρέπει να δίνει απλώς τις κατευθυντήριες γραμμές και στη συνέχεια οι εκπαιδευτικοί να προσδιορίζουν τι ακριβώς και πώς θα διδάσκεται στο σχολείο τους. Με αυτόν το τρόπο θα διαμορφώνεται η ειδική φυσιογνωμία κάθε σχολείου και δεν θα καταδυναστεύεται η εκπαιδευτική διαδικασία από το ένα και μοναδικό εγχειρίδιο που ακυρώνει τον ρόλο και την ευθύνη των καθηγητών. Θα μπορούν να χρησιμοποιούνται διαφορετικά, περισσότερα και καλύτερα βιβλία από τα σημερινά.

Οι σχολικές μονάδες και οι καθηγητές θα αξιολογούνται για το έργο τους με κριτήρια που θα περιλαμβάνουν και το πώς αποδίδουν οι μαθητές τους στα πανελλαδικά εξεταζόμενα μαθήματα χωρίς κλειστή ύλη. Έτσι θα στραφεί η διδασκαλία όχι στην αποστήθιση αλλά στην ουσία, έτσι θα δίνεται προσοχή στις ειδικές ανάγκες και τις ικανότητες των μαθητών και μαθητριών και δεν θα ισοπεδώνονται όλα στον Προκρούστη του εξαντλητικά ορισμένου (και αναχρονιστικού) αναλυτικού προγράμματος.

Υπάρχουν πολλά ακόμα που μπορεί και πρέπει να γίνουν στην εκπαίδευση αλλά οι δύο αυτές κινήσεις είναι βασικές.

O Γιγάντιος ελληνικός κρατήρας της Vix.

Το μεγαλύτερο Ελληνικό μεταλλικό αγγείο που έχει βρεθεί ποτέ είναι γνωστό με την ονομασία “κρατήρας της Βιξ” και βρέθηκε  κατά την ανασκαφή ενός τύμβου στο ομώνυμο χωριό (Vix) της κεντρικής Γαλλίας. Πρόκειται για ένα αρχαίο ελληνικό έργο τέχνης, που χρονολογείται το 500 π.Χ. Οι διαστάσεις του αγγείου είναι εντυπωσιακές: ύψος 1,64 m, μέγιστη διάμετρος 1,27 m, διάμετρος στο χείλος 1 m· το βάρος του είναι 208 κιλά και μπορεί να χωρέσει 1.200 λίτρα!!!

Η πολύ σημαντική ανακάλυψή του έγινε τον Ιανουάριο του 1952 στην περιοχή της Vix (Βιξ) από τον Ρενέ Ζοφρουά και τον βοηθό του Μωρίς Μουασσόν, στον οχυρωμένο χώρο του Μον Λασουά της βόρειας Βουργουνδίας (στην ανατολική Γαλλία) .
Στην διάρκεια προηγούμενων ανασκαφών είχαν βρεθεί εκεί θραύσματα μελανόμορφων αττικών αγγείων καθώς και τμήματα μασσαλιώτικων αμφορέων.
Όταν ο Ρ. Ζοφρουά ανέσκαψε στους πρόποδες του Μον Λασουά έναν ηγεμονικό τάφο, κάποιας πριγκήπισσας ή ιέρειας του όρους Ωξουά, ήρθαν στο φως πλούσια και αξιόλογα ευρήματα, που δίνουν μιαν άλλη διάσταση στο θέμα των σχέσεων και επαφών ανάμεσα στους Έλληνες εμπόρους και τους ντόπιους ηγεμόνες : «ο τάφος αυτός, ο πλουσιότερος της περιόδου Χάλστατ, περιείχε έναν τεράστιο μπρούντζινο κρατήρα από την Ελλάδα, ένα διάδημα από συμπαγή χρυσό, ασημένια κύπελλα, μια ορειχάλκινη υδρία ετρουσκικής προέλευσης, ένα μελανόμορφο αττικό κύπελλο και ένα άρμα διακοσμημένο με διάτρητες ορειχάλκινες πλάκες».

Ο κρατήρας (ή αναμικτήρας) της Βιξ έχει 1,64 μ. ύψος και 1,28 μ. φάρδος, ζυγίζει άδειος πάνω από 208 κιλά και μπορεί να χωρέσει 1.200 λίτρα. Μια ζωοφόρος με είκοσι τρία πρόσθετα ανάγλυφα στολίζει το λαιμό του αγγείου, όπου απεικονίζεται παρέλαση γεροδεμένων οπλιτών και τέθριππα άρματα που τα οδηγούν ηνίοχοι, φορώντας την περικεφαλαία στο κεφάλι.
Δέκα έξη ελληνικά γράμματα χρησίμευσαν σαν σημεία αναγνώρισης στους ορειχαλκουργούς που είχαν επιφορτισθεί με την αρμονική διάταξη των διάφορων στοιχείων αυτής της παρέλασης. Το διάγραμμα των γραμμάτων, η απεικόνιση των μορφών, η τεχνοτροπία των ενθεμάτων, οι στολές, όλα μας κάνουν να σκεφτούμε ότι πρόκειται για το αριστούργημα μιας λακωνικής πόλης της νότιας Ιταλίας, του Τάραντα προφανώς, που ανάγεται στις χρονιές 530 - 525 π.Χ.

Επάνω στο στόμιο εφαρμόζει ένα κάλυμμα βάρους 14 κιλών, που ήταν σουρωτήρι (ηθμός), όπως δείχνουν οι πολλές μικρές τρύπες που διατάσσονται ακτινωτά σε πέταλα γύρω από έναν κύκλο. Στο κέντρο του καλύμματος υπάρχει, ένα αγαλμάτιο κόρης ύψους 0,19 m. Ο λαιμός και το σώμα του αγγείου έχουν κατασκευαστεί από ένα μόνο σφυρηλατημένο έλασμα χαλκού με μέγιστο πάχος μόλις 5 χιλιοστά. Η διακόσμηση στον ώμο και στη βάση αποτελείται από εγχάρακτα γλωσσωτά κοσμήματα. Το χείλος αποτελείται από δύο χυτά τμήματα διακοσμημένα με γλώσσες και σπειρομαίανδρο. Αλλά το πιο αξιόλογο μέρος του διακόσμου είναι οι οπλίτες και τα τέθριππα άρματα στον λαιμό καθώς και οι δύο λαβές. Τα στοιχεία αυτά χυτεύθηκαν χωριστά και στερεώθηκαν στο αγγείο με καρφιά σε θέσεις σημειωμένες με γράμματα του αλφαβήτου. Οι ελικωτές λαβές στηρίζονται σε μορφές Γοργόνων, που τα πόδια τους απολήγουν σε κεφάλια φιδιών, ενώ μικρότερα φίδια τυλίγονται γύρω από τους βραχίονές τους . Στον κενό χώρο ανάμεσα στις λαβές και τον λαιμό του αγγείου υπάρχουν δύο όρθια λιοντάρια, που πατούν επάνω σε ελάσματα. Η ποιότητα της εργασίας και η ακρίβεια της συναρμολόγησης προκαλούν θαυμασμό.
Για τη σημασία και την αξία του κρατήρα αρκεί να αναλογιστούμε ότι ταξίδεψε από το νότιο άκρο της Ιταλικής Χερσονήσου ως την άνω κοιλάδα του Σηκουάνα, περνώντας πιθανότατα από τις ορεινές διαβάσεις των Άλπεων, για να καταλήξει ως δώρο ή ως αντάλλαγμα στα χέρια ενός Κέλτη ηγεμόνα. Την εποχή αυτή οι Κέλτες ήλεγχαν, όπως φαίνεται, τον δρόμο του κασσιτέρου, ενός μετάλλου απαραίτητου για τα κράματα του χαλκού, που ερχόταν από τα βρετανικά νησιά (τις Κασσιτερίδες νήσους).

Γνωρίζουμε από τον Ηρόδοτο για έναν μεγάλο και πολύτιμο χάλκινο κρατήρα, που πρέπει να τον φανταστούμε όμοιο με αυτόν του Vix και ακόμη μεγαλύτερο, τον οποίο είχαν στείλει οι Λακεδαιμόνιοι δώρο στον Κροίσο, αλλά είχε καταλήξει στη Σάμο (Ηρόδοτος 1.70):
«Για αυτόν λοιπόν τον λόγο οι Λακεδαιμόνιοι δέχτηκαν τη συμμαχία, και γιατί ο Κροίσος αυτούς ξεχώρισε ανάμεσα απο όλους τους Έλληνες και τους διάλεξε για φίλους. Έτσι ήταν έτοιμοι να τον βοηθήσουν, όταν θα τους το μηνούσε, ενώ παράλληλα έφτιαξαν έναν κρατήρα χάλκινο, που από την έξω μεριά τον γέμισαν γύρω στα χείλη με παραστάσεις κάθε λογής, μεγάλον να χωρά τριακόσιους αμφορείς, και του τον έστειλαν, θέλοντας να τον προσφέρουν του Κροίσου αντιχάρισμα. Αυτός ο κρατήρας δεν έφτασε ποτέ στις Σάρδεις, για δύο, διαφορετικούς όπως τους λεν, λόγους: οι Λακεδαιμόνιοι λένε πως ταξιδεύοντας ο κρατήρας για τις Σάρδεις, όταν έφτασε στα νερά της Σάμου, τον πήραν είδηση οι Σάμιοι και ορμώντας με τα μακριά τους καράβια τον άρπαξαν. Οι ίδιοι όμως οι Σάμιοι λένε ότι, επειδή καθυστέρησαν οι Λακεδαιμόνιοι που συνόδευαν τον κρατήρα και πληροφορήθηκαν πως και οι Σάρδεις και ο Κροίσος είχαν πέσει στα χέρια του Κύρου, πούλησαν τον κρατήρα στη Σάμο, και κάποιοι άγνωστοι που τον αγόρασαν τον αφιέρωσαν στο ναό της Ήρας. Και ίσως εκείνοι που τον πούλησαν, όταν έφτασαν στη Σπάρτη, είπαν πως τους τον άρπαξαν οι Σάμιοι.»

Μια «χρήσιμη» πληροφορία για τους Ιουδαιοχριστιανούς: Βρίστε ελεύθερα και...ατιμωριτί

Ίσως θα έχετε παρατηρήσει, πως κατά κύριον λόγο, η βλασφημία των «θείων» γίνεται απ' αυτούς που θεωρούν εαυτούς, καλούς χριστιανούς, πιστούς, θρήσκους κ.ά. (προσωπικά, έχω ακούσει ιερέα να «κατεβάζει καντήλια» και μάλιστα ενώπιον παιδιών).
Οι άθεοι, άθρησκοι, αλλόθρησκοι κλπ., παρ' ότι είναι απελευθερωμένοι απ' αυτή τη «δέσμευση», σπανίως βάζουν στο στόμα τους εκφράσεις όπως «γαμώ τον Χριστό μου/σου», «γαμώ την Παναγία μου/σου», «γαμώ τον Σταυρό μου/σου» κλπ. Απ' ότι φαίνεται λοιπόν, ακόμη και οι ίδιοι οι Εβραιοχριστιανοί δεν παίρνουν και στα πολύ σοβαρά την «δαμόκλειο σπάθη» της Κολάσεως που προτάσσει σαν μπαμπούλα η Εκκλησία. Υπάρχει όμως, μια μικρή λεπτομέρεια, η οποία κατά κάποιον τρόπο απενεχοποιεί τους βλάσφημους (αν και οι περισσότεροι απ' αυτούς, αν όχι όλοι, δεν γνωρίζουν): Σύμφωνα με την («θεόπνευστη») Αγία Γραφή, το αμάρτημα της βλασφημίας είναι συγχωρητέο...
Υπάρχει κι ένας αστερίσκος όμως... Δεν συγχωρούνται όλες οι βλασφημίες. Εξαιρείται η βλασφημία του Αγίου Πνεύματος, η οποία δεν πάει να 'χεις «μπάρμπα στον Παράδεισο», δεν συγχωρείται με «καμμία Παναγία». Είναι η απόλυτη βλασφημία. Ιδού και το αντίστοιχο απόσπασμα από την Αγία Γραφή, που τεκμηριώνει τα προαναγραφόμενα:
«Ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι πάντα ἀφεθήσεται τοῖς υἱοῖς τῶν ἀνθρώπων τὰ ἁμαρτήματα καὶ αἱ βλασφημίαι ὅσας ἐὰν βλασφημήσωσιν· ὃς δ’ ἂν βλασφημήσῃ εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, οὐκ ἔχει ἄφεσιν εἰς τὸν αἰῶνα, ἀλλ’ ἔνοχός ἐστιν αἰωνίου κρίσεως».
«Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον» 3:28-29
Δηλαδή:
«Αλήθεια σας λέω ότι όλα θα συγχωρεθούν στους γιους των ανθρώπων, τα αμαρτήματα και οι βλασφημίες όσες κι αν βλασφημήσουν· όποιος όμως βλασφημήσει ενάντια στο Πνεύμα το άγιο, δεν θα συγχωρεθεί ποτέ, παρά είναι ένοχος αιώνιου αμαρτήματος».
Τα ίδια πάνω κάτω λένε και τα υπόλοιπα ευαγγέλια (επιτέλους, συμφωνούν και σε κάτι, ανάμεσα στις τόσες αντιφάσεις τους).
Ηθικό δίδαγμα; Ιουδαιοχριστιανοί, θρήσκοι και μη, «κατεβάστε καντήλια» άφοβα (έτσι κι αλλιώς, σχεδόν κανένας δεν βρίζει το Άγιο Πνεύμα). Ο δρόμος για τον Παράδεισο, δεν περνάει από κει. Η θρησκεία της «αγάπης» θα σας συγχωρέσει. Προσοχή όμως, μην το παραχέσετε κι ασχοληθείτε με το...«πουλί», γιατί τότε «την βάψατε»...

Αντλώντας νερό από… τον αέρα!

Οι λύσεις για τη λειψυδρία σε ξηρές περιοχές του πλανήτη δεν έπαψαν ποτέ να υπάρχουν και ήταν πολλές και διάφορες –όπως πηγάδια, τεχνικές ανακύκλωσης και μέθοδοι καθαρισμού βρόμικου νερού. Ωστόσο, πολλές από αυτές τις τεχνικές απέτυχαν. Οι τεχνολογίες αυτές δίνουν μόνο μια μερική λύση, αφού μπορεί να αποδίδουν εκεί όπου υπάρχει μια μόνιμη πηγή ύδατος, αλλά όταν το νερό χάνεται κατά τις περιόδους ξηρασίας και είναι πλέον εξαιρετικά δύσκολο να βρεθούν τα αποθέματα μέσα στη γη δεν προσφέρουν λύση στο πρόβλημα.

Αυτήν ακριβώς τη λύση φιλοδοξούν να προσφέρουν οι σχεδιαστές του “Warka Water”, Arturo Vittori και Andrea Vogler. Ο πύργος Warka αποτελείται από ένα πλαίσιο που έχει κατασκευαστεί από μπαμπού ή βούρλα, ύψους 9 μέτρων, και συγκρατεί ψηλά ένα ειδικό πλαστικό δίχτυ. Καθώς η θερμοκρασία πέφτει κατά τη διάρκεια της νύχτας, το νερό συμπυκνώνεται επάνω στο δίχτυ και κυλάει σε μια δεξαμενή που βρίσκεται στη βάση του πύργου. Υπό ιδανικές συνθήκες, μπορούν με αυτό τον τρόπο να συλλεχθούν 100 λίτρα νερού τη νύχτα. Ο λόγος που προτιμάται το δίχτυ αντί μιας ολόκληρης επιφάνειας είναι ότι ο αέρας που κυκλοφορεί συντελεί στη συγκέντρωση μεγαλύτερης ποσότητας νερού.
Όπως επισημαίνουν οι σχεδιαστές: «Η ελαφριά κατασκευή σχεδιάζεται με παραμετρικό υπολογισμό, αλλά μπορεί να φτιαχτεί με τοπικά υλικά και τις ικανότητες των κατοίκων του χωριού». Ο πύργος Warka Water, που μοιάζει με τεράστιο βάζο, πήρε το όνομά του από ένα είδος ιθαγενούς συκιάς της Αιθιοπίας και η αποτελεσματικότητά του βασίζεται στη μεγάλη διαφορά θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια της νύχτας, ιδίως κατά τις περιόδους ξηρασίας. Όσο για το κόστος της συγκεκριμένης μεθόδου, ο Vittori εκτιμά πως ο κάθε πύργος μπορεί να χτιστεί με 500 δολάρια. Προς το παρόν οι δύο εμπνευστές αναζητούν χρηματοδότες για να μπορέσουν να υλοποιήσουν την ιδέα τους.

Επίκτητου Περί «Καλής Ζωής»

Η ιδέα του Επίκτητου σχετικά με την «καλή ζωή» δεν είναι θέμα του να ακολουθήσουμε «έναν οδηγό αγοράς», τυφλές εντολές, αλλά να εναρμονίσουμε τις πράξεις μας με τη φύση. Ο σκοπός δεν είναι να κάνουμε καλές πράξεις για να κερδίσουμε την εύνοια των θεών ή το θαυμασμό των άλλων, αλλά να επιτύχουμε την εσωτερική γαλήνη και κατ’ αυτό τον τρόπο τη διαρκή προσωπική ελευθερία. Η καλοσύνη είναι μία επιχείρηση ίσων ευκαιριών, διαθέσιμη στον καθένα την κάθε στιγμή: φτωχό ή πλούσιο, μορφωμένο ή απλοϊκό άνθρωπο. Δεν είναι η αποκλειστική δικαιοδοσία των «επαγγελματιών» του πνεύματος, όπως μοναχών, αγίων ή ασκητών.
Ο Επίκτητος προώθησε μία αντίληψη της αρετής που ήταν απλή, συνηθισμένη και καθημερινή στην έκφραση της. Αντί των ασυνήθιστων ξεχωριστών επιδείξεων καλοσύνης, ήταν υπέρ μιας ζωής που να τη ζει κανείς σταθερά, σύμφωνα με πνευματική θέληση.

Η συνταγή του Επίκτητου για τη καλή ζωή επικεντρωνόταν σε τρία θέματα: να γίνεις κύριος των επιθυμιών σου, να εκτελείς τα καθήκοντα σου, να μάθεις να σκέπτεσαι καθαρά για τον εαυτό σου και για τις σχέσεις σου με την ευρύτερη ανθρώπινη κοινωνία.

Το αληθινό έργο ενός ανθρώπου ο ίδιος αναφέρει ο Επίκτητος πως είναι: «Να μάθει πώς να απαλλάσσει τη ζωή του από τις οδύνες, τους θρήνους, τα «Αχ, εγώ» τα «Πόσο δυστυχισμένος είμαι», από τις συμφορές και τις αναποδιές και να κατανοήσει τι είναι ο θάνατος, η εξορία και η φυλάκιση, και (όπως ο Σωκράτης με το κώνειο), να μπορεί αν βρεθεί στη φυλακή να πει «Αγαπητέ μου Κρίτωνα, αν αυτό ευχαριστεί του θεούς, ας γίνει» και όχι «Εγώ είμαι ένας γέρος και φτωχός άνθρωπο».

Ο Επίκτητος  έζησε περίπου μεταξύ 50 και 135 μ.κ.ε. Η διδασκαλία του, σχετικά άγνωστη σε εμάς τους Έλληνες, σώθηκε χάρη στο μαθητή του Αρριανό (περίπου 86 – 160 μ.κ.ε.) που την κατέγραψε στα βιβλία “Ομιλίες” (Discourses), “Αποσπάσματα” (Fragments) και το γνωστότερο “Εγχειρίδιον” (Encheiridion).
Ας δούμε μερικά αοσπάσματα.

Από τα πράγματα κάποια είναι υπό τον έλεγχο μας, ενώ άλλα δεν είναι. Υπό τον έλεγχο μας είναι η αντίληψη (ιδέα), η επιλογή, η επιθυμία και η αποστροφή, και εν συντομία, όλα όσα είναι έργα μας· δεν είναι υπό την εξουσία μας το σώμα μας, η ιδιοκτησία μας, η φήμη μας, τα αξιώματα και εν συντομία, όλα όσα δεν είναι έργα μας. Επιπλέον, τα πράγματα που είναι στην εξουσία μας είναι από την φύση ελεύθερα, ανεμπόδιστα, ακώλυτα· ενώ τα πράγματα που δεν είναι στην εξουσία μας είναι αδύναμα, υποκείμενα σε εμπόδια, δουλοπρεπή και όχι δικά μας.

Να θυμάστε λοιπόν, ότι εάν κάτι που είναι φυσικά δουλοπρεπές το νομίζετε να είναι ελεύθερο, και ό,τι δεν είναι δικό σας να είναι δικό σας, θα ταραχτείτε, θα λυπηθείτε και θα κατηγορήσετε και θεούς και ανθρώπους· ενώ αν νομίζετε δικό σας μόνο ό,τι είναι δικό σας, και ό,τι δεν είναι δικό σας, όπως πραγματικά είναι, όχι δικό σας, τότε κανείς δεν θα μπορέσει ποτέ να σας εξαναγκάσει, κανένας δεν θα σας εμποδίσει, δεν θα κατηγορήσετε κανέναν, δεν θα πείτε ποτέ ότι κάποιος είναι λάθος, δεν θα κάνετε ποτέ κάτι ενάντια στη θέληση σας, δεν θα αποκτήσετε κανέναν εχθρό, κανείς δεν θα σας βλάψει, ούτε θα υπάρχει κάτι βλαβερό που μπορεί να σας αγγίξει.

Αν λοιπόν επιθυμείτε τα παραπάνω ανώτερα αγαθά, θυμηθείτε ότι δεν πρέπει να καταβάλλετε καμία προσπάθεια να τα αποκτήσετε, αλλά θα πρέπει κάποια από αυτά να τα παρατήσετε τελείως, και άλλα πάλι να τα αναβάλετε προς το παρόν. Αλλά αν επιθυμείτε αυτά τα πράγματα και την ίδια στιγμή αξιώματα και πλούτο, ίσως δεν μπορέσετε να αποκτήσετε ούτε αυτά τα τελευταία, επειδή στοχεύετε τα προηγούμενα, και σίγουρα θα αποτύχετε να αποκτήσετε αυτά τα οποία μόνο φέρνουν ελευθερία και ευτυχία.

Κάντε λοιπόν συνήθεια σας από την αρχή να μελετάτε κάθε τραχιά εξωτερική εντύπωση (φαντασία στο πρωτότυπο) και να λέτε: “Εξωτερική εντύπωση (φαντασία) είσαι και καθόλου αυτό που μοιάζεις να είσαι.” Μετά από αυτό εξετάστέ την και δοκιμάστέ την με τους κανόνες που έχετε, από τους οποίους ο πρώτος και σημαντικότερος είναι αυτός: Έχει να κάνει με τα πράγματα που είναι υπό τον έλεγχο μας ή με τα πράγματα που δεν είναι υπό τον έλεγχο μας· και, εάν έχει να κάνει με πράγματα που δεν είναι υπό τον έλεγχο μας, έχετε έτοιμη την απάντηση, “Δεν με αφορά”.
- Εγχειρίδιον § 1

Δεν είναι τα πράγματα που ταράσσουν τους ανθρώπους, αλλά οι γνώμες (δόγματα) σχετικά με αυτά τα πράγματα. Για παράδειγμα, ο θάνατος δεν είναι κάτι τρομερό, αλλιώς θα φαινόταν έτσι και στον Σωκράτη, αλλά η γνώμη ότι ο θάνατος είναι τρομερός, αυτό είναι το τρομερό πράγμα. Όταν λοιπόν εμποδιζόμαστε, ή ταρασσόμαστε, ή λυπόμαστε, ας μην κατηγορούμε ποτέ κανέναν παρά τους εαυτούς μας, που σημαίνει τις γνώμες μας. Είναι ίδιον ενός ανεκπαίδευτου να κατηγορεί τους άλλους εκεί που ο ίδιος σφάλλει· το να κατηγορεί τον εαυτό του είναι ίδιον κάποιου που η εκπαίδευση του έχει αρχίσει· το να μην κατηγορεί ούτε τον άλλο, ούτε τον εαυτό του είναι ίδιον κάποιου του οποίου η εκπαίδευση έχει ολοκληρωθεί.
- Εγχειρίδιον § 5

Μην ζητάς τα γεγονότα να γίνονται όπως επιθυμείς, αλλά να επιθυμείς τα γεγονότα να γίνονται όπως ακριβώς γίνονται και θα περνάς καλά.
- Εγχειρίδιον § 8

(…) Βρίσκεται σε τόσο καλή θέση αυτός όταν η ηρεμία του μυαλού σου (αταραξία) εξαρτάται από αυτόν.
- Εγχειρίδιον §12

Εάν θέλεις τα παιδιά σου και η γυναίκα σου και οι φίλοι σου να ζήσουν για πάντα, είσαι ηλίθιος· γιατί θέλεις πράγματα που δεν είναι υπό τον έλεγχο σου να είναι υπό τον έλεγχο σου, και αυτά που είναι ξένα να είναι δικά σου. Ομοίως αν θέλεις ο δούλος σου να μην κάνει λάθη, είσαι ανόητος· γιατί θέλεις το ελάττωμα να μην είναι ελάττωμα αλλά κάτι άλλο. Αν όμως θέλεις να μην αποτύχεις σε αυτό που επιθυμείς, αυτό το μπορείς. Προσπάθησε λοιπόν να επιτυγχάνεις αυτό που μπορείς. Ο κύριος του κάθε ανθρώπου είναι αυτός που έχει εξουσία πάνω σε αυτό που ο άνθρωπος επιθυμεί ή δεν επιθυμεί, έτσι ώστε να το εξασφαλίζει ή να το αφαιρεί. Επομένως όποιος θέλει να είναι ελεύθερος, ας μην θέλει τίποτα ή αποφεύγει τίποτα που είναι υπό τον έλεγχο άλλων· ειδεμή είναι υποχρεωτικά σκλάβος.
- Εγχειρίδιον §14

Συλλογίσου ότι είσαι ηθοποιός σε έργο, που ο Σκηνοθέτης θέλει· αν θέλει το έργο να είναι σύντομο, είναι σύντομο· αν θέλει μακροσκελές, είναι μακροσκελές· αν θέλει να παίξεις το ρόλο του ζητιάνου, θυμήσου να παίξεις ακόμα και αυτό το ρόλο ευφυώς· το ίδιο αν σε θέλει κουτσό, άρχοντα ή ιδιώτη. Γιατί αυτή είναι η δουλειά σου, να παίξεις καλά το πρόσωπο που σου δόθηκε· αλλά η επιλογή του ρόλου ανήκει σε Άλλον.
- Εγχειρίδιον §17

Καθημερινά να βλέπεις τον θάνατο και την εξορία και οτιδήποτε μοιάζει φοβερό, αλλά περισσότερο απ’ όλα το θάνατο· και τότε τίποτα ταπεινό δεν θα συλλογιστείς, ούτε θα επιθυμήσεις κάτι πέραν του μέτρου.
- Εγχειρίδιον § 21

Εάν κάποιος έδινε το σώμα σου σε όποιον συναντούσες, θα αγανακτούσες· αλλά το ότι δίνεις τη ψυχή σου σε κάθε έναν που σε πλησιάζει, έτσι ώστε, αν σε λοιδορήσει, να ταραχτείς και να συγχυστείς δεν σε κάνει να ντρέπεσαι;
- Εγχειρίδιον § 28

Γνώριζε ότι το κυριότερο της ευσέβειας προς τους θεούς είναι αυτό: να έχεις ορθές περί αυτών αντιλήψεις, δηλαδή ότι υπάρχουν και διοικούν όλα, τα πάντα, σωστά και δίκαια, και να έχεις θέσει τον εαυτό σου να τους υπακούει και να δέχεσαι ό,τι γίνεται, και να το ακολουθείς εθελοντικά, με την πίστη ότι εκπληρώνεται από την ανώτατη ευφυΐα. Γιατί αν ενεργείς με αυτό τον τρόπο, δεν θα κατηγορήσεις ποτέ τους θεούς, ούτε θα τους δώσεις λάθος γιατί σε εγκατέλειψαν. Αλλά αυτό το αποτέλεσμα δεν μπορεί να εξασφαλιστεί με άλλον τρόπο από τον να αποσύρεις την ιδέα του καλού και του κακού από τα πράγματα τα οποία δεν είναι υπό τον έλεγχο σου, και να την εφαρμόσεις σε αυτά που είναι υπό τον έλεγχο σου και μόνο σε αυτά. (…)
- Εγχειρίδιον § 31

Κάθε πράγμα έχει δύο λαβές: μια από την οποία πρέπει να μεταφερθεί και μία από την οποία δεν θα έπρεπε να μεταφερθεί. Εάν σας αδικεί ο αδελφός σας, μην πιάσετε το θέμα από τη λαβή ότι σας αδικεί, γιατί δεν είναι αυτή η λαβή με την οποία πρέπει να δείτε το θέμα, αλλά καλύτερα από την άλλη λαβή, δηλαδή από το ότι είναι αδελφός σας, ότι μεγαλώσατε μαζί, και τότε θα πιάσετε το θέμα από την λαβή με την οποία θα έπρεπε να μεταφερθεί.
- Εγχειρίδιον § 43

Αυτοί οι λόγοι είναι άτοποι: “εγώ είμαι πλουσιότερος από εσένα, άρα εγώ είμαι καλύτερος από εσένα”, “εγώ είμαι πιο μορφωμένος από εσένα, άρα εγώ είμαι καλύτερος από εσένα”. Αυτοί είναι περισσότερο λογικοί: “εγώ είμαι πλουσιότερος από εσένα, άρα τα δικά μου αποκτήματα είναι καλύτερα από τα δικά σου”, “εγώ είμαι πιο μορφωμένος από εσένα, άρα ο δικός μου λόγος είναι καλύτερος από τον δικό σου”. Εσύ όμως δεν είσαι ούτε απόκτημα, ούτε λόγος.
- Εγχειρίδιον § 44

Είναι χρήσιμο να ξέρουμε ότι δεν είναι εύκολο για έναν άνθρωπο να αποκτήσει σταθερή γνώμη, εκτός αν καθημερινά λέει και ακούει τις ίδιες αρχές, και ταυτόχρονα τις εφαρμόζει στην καθημερινή ζωή του.
- Αποσπάσματα § 16

Αυτοί των οποίων τα σώματα είναι σε καλή κατάσταση μπορούν να αντέξουν τη ζέστη και το κρύο· ομοίως αυτοί των οποίων οι ψυχές είναι σε καλή κατάσταση μπορούν να αντέξουν το θυμό, τη λύπη, και την χαρά, και κάθε άλλο συναίσθημα.
- Αποσπάσματα § 20

Η πρώτη διαφορά ανάμεσα σε έναν ιδιώτη και έναν φιλόσοφο: Ο ένας λέει: “Αλίμονο σε μένα εξαιτίας του παιδιού μου, του αδελφού μου, του πατέρα μου”· και ο άλλος, αν ποτέ αναγκαστεί να πει “Αλίμονο σε μένα” συμπληρώνει μετά από λίγο, “εξαιτίας μου”. Γιατί τίποτε έξω από την σφαίρα της ηθικής του δεν μπορεί να εμποδίσει, να πληγώσει την ηθική του· μόνο η ίδια μπορεί να εμποδίσει ή να πληγώσει τον εαυτό της.
Αν τότε, εμείς τείνουμε προς αυτήν την κατεύθυνση, έτσι ώστε οτιδήποτε πάει στραβά, κατηγορούμε τους εαυτούς μας, και έχουμε στο νου μας ότι τίποτα άλλο εκτός της γνώμης μας είναι υπεύθυνο για την ταραχή της γαλήνης του μυαλού μας και της αστάθειάς μας, ορκίζομαι σε όλους τους θεούς ότι προκόβουμε. Αλλά όπως έχουν τα πράγματα, έχουμε πάρει ένα διαφορετικό μονοπάτι εξ’ αρχής.
Όταν ακόμη ήμασταν παιδιά, η τροφός, αν χτυπούσαμε σε κάτι όταν προχωρούσαμε με το στόμα ανοικτό, δεν μας επέπληττε αλλά χτυπούσε την πέτρα. Τι να έκανε η πέτρα; Έπρεπε να φύγει από τον δρόμο λόγω της παιδικής μας ανοησίας; Και πάλι, όταν ήμασταν παιδιά, αν δεν βρίσκαμε κάτι να φάμε μετά το μπάνιο μας, αυτή που μας πρόσεχε δεν κατέστειλε την επιθυμία αλλά μάλωνε τον μάγειρα. Δεν σε βάλαμε να προσέχεις το μάγειρα, αλλά το παιδί. Διόρθωσέ το, βοήθησέ το. Έτσι ακόμη και όταν μεγαλώσουμε μοιάζουμε με παιδιά. Γιατί είσαι παιδί όταν είσαι άμουσος στα μουσικά, αγράμματος στα λογοτεχνικά, και αμόρφωτος στη ζωή.
- Ομιλίες (Βιβλίο ΙΙΙ, ΧΙΧ)

Τελικά ίσως ο Επίκτητος ενδιαφερόταν περισσότερο για την θεραπεία του εαυτού μας παρά για τις αφηρημένες θεωρίες του Εγώ. Η ηθική του είναι μία ηθική ατομικής απελευθέρωσης από τα ψυχολογικά δεσμά, γι’ αυτό και η διδασκαλία του Επίκτητου είναι τόσο παραδοσιακή όσο και εξίσου σύγχρονη. Σε μία κοινωνία που σήμερα (στην πράξη αν όχι ρητά) θεωρεί την επαγγελματική επιτυχία, τα πλούτη, τη δύναμη, και τη φήμη επιθυμητά πράγματα, άξια προς θαυμασμό, ο Επίκτητος τα θεωρεί ασήμαντα και άσχετα προς την αληθινή ευτυχία.
Εκείνο που τον ενδιαφέρει πρωταρχικά είναι τι είδους άτομο γίνεσαι, τι είδους ζωή κάνεις. Γιατί το να ανακαλύπτουμε τον εαυτό μας είναι στην καλύτερη περίπτωση να ανακαλύπτουμε το καλό μάλλον, παρά την καρδιά μας που στην χειρότερη περίπτωση μπορεί να μας οδηγήσει σε μία εξωτερική παραπλανητική έκφραση.
Συνεπώς η προσφορά του Επίκτητου στη διαμόρφωση νέων ιδεών στη φιλοσοφία είναι ελάχιστη ως ανύπαρκτη. Η προφορά του όμως στην προσαρμογή ιδεών στο νου και το συναίσθημα των αναζητητών είναι πολύ σημαντική.

Ο Επίκτητος δεν καινοτομεί ούτε το επιδιώκει, ούτε καν πιστεύει ότι χρειάζεται. Αυτό που όμως κάνει είναι να ζωντανεύει τους ορισμούς, να οικοδομεί αξίες στις ψυχές των Ανθρώπων και να ξυπνάει τους μικρούς κοιμώμενους πρίγκιπες στις καρδιές μας. Είναι η φωνή της συνείδησης όταν η σάρκα φαίνεται να καταδυναστεύει το πνεύμα, που μαστιγώνει την αδικία, την φαυλότητα και τον υλισμό.
Είναι ο δούλος που κοροϊδεύει τους αφέντες όλου του κόσμου και οδηγεί στην πραγματική ελευθερία, όποιον δοκιμάζει να πιει από την πηγή του ενθουσιασμού του.
Είναι το πιο φωτεινό παράδειγμα που μέσα στους αιώνες φωτίζει τις μέρες μας, τόσες όμοιες με τότε, για να μας εμπνεύσει την αγάπη, την αδελφοσύνη, τον ηρωισμό, την ταπεινότητα και την αυτάρκεια. Είναι τέλος, ο άνθρωπος που μιλούσε, με αγωνία και θέρμη στον μαθητή του και του έδινε μία συμβουλή που είναι και για εμάς χρήσιμη σήμερα όσο ποτέ:
«Τα ωραία λόγια, άλλωστε δεν λείπουν σήμερα. Τα βιβλία των Στωικών είναι γεμάτα από τέτοια. Τι λείπει, λοιπόν; Αυτός που θα τα εφαρμόσει, με έμπρακτη μαρτυρία υπέρ των λόγων. Να αναλάβεις, λοιπόν, τον ρόλο αυτό, ώστε να μην χρησιμοποιούμε παλαιά παραδείγματα αλλά να έχουμε και κάποιο σύγχρονο παράδειγμα»

Μακιαβέλι “Ετσι επιλέγετε έναν υπουργό”

«Αντικείμενο ουσιωδέστατο για έναν ηγεμόνα είναι ο τρόπος με τον οποίο θα επιλέξει τους υπουργούς που θα συμμετέχουν στην κυβέρνησή του.
Το αν είναι καλοί ή κακοί εξαρτάται από την φρόνηση και τις ικανότητες του.» Νικολό Μακιαβέλι
Η τέχνη να κυβερνάς τους ανθρώπους, να κατευθύνεις δηλαδή τη δράση τους προς έναν επιδιωκόμενο σκοπό είναι ένα από τα βασικά θέματα που διαπραγματεύεται ο Ιταλός πολιτικός και στοχαστής Νικολό Μπερνάρντο Μακιαβέλιστο βιβλίο του ο Ηγεμόνας (Il principe, 1513).
Η ιδιότητα του ανθρώπου, ειδικά τα στοιχεία εκείνα που θεωρούνται αμετάβλητα στον ιστορικό χρόνο, απασχολούν έντονα τον συγγραφέα, καθώς επιχειρεί να ορίσει με ακρίβεια τις ικανότητες και τα γνωρίσματα του χαρακτήρα που πρέπει να έχει κάποιος, προκειμένου «να κατακτήσει ή να διατηρήσει την εξουσία σε ένα κράτος.»
Για τις διανοητικές ικανότητες των ανθρώπων γράφει:

«Τρεις βαθμούς διάνοιας διακρίνουμε στους ανθρώπους. Όσοι έχουν τον πρώτο βαθμό αντιλαμβάνονται τα πράγματα στηριζόμενοι στις δικές τους δυνάμεις. Οι έχοντες τον δεύτερο βαθμό μπορούν να καταλάβουν ότι τους διδάσκουν οι άλλοι, ενώ αυτοί που βρίσκονται στον τρίτο βαθμό ούτε μόνοι τους, ούτε με τη βοήθεια άλλων κατανοούν τίποτα. Οι πρώτοι έχουν διάνοια υψηλότατη, οι δεύτεροι υψηλή και οι τρίτοι κακή.»

Ο Ηγεμόνας, λέει ο Μακιαβέλι, δεν είναι εντελώς απαραίτητο να βρίσκεται στον πρώτο βαθμό της διάνοιας, αν και κάτι τέτοιο θα ήταν σαφώς επιθυμητό, αρκεί στοιχειωδώς «να μπορεί να διακρίνει το καλό από το κακό.»
Μεταξύ άλλων απλών παραδειγμάτων αναφέρεται και ένας σώφρων ηγεμόνας, ο οποίος ήταν άξιος θαυμασμού, επειδή είχε διαλέξει έναν υπουργό περίφημο για τις ικανότητες, το ήθος και την εντιμότητά του:

«Ο Πετρύκκιος, αν δεν ήταν άντρας του πρώτου βαθμού διανοίας, είχε οπωσδήποτε διάνοια δευτέρου βαθμού, διότι, όταν έχει κάποιος την ικανότητα να διακρίνει το καλό από το κακό που πράττει κάποιος άλλος, και αν ακόμα ο νους του δεν είναι εφευρετικός, μπορεί να γνωρίζει τα ωφέλιμα και τα επιβλαβή έργα του υπουργού του, ώστε επαινώντας τα πρώτα και διορθώνοντας τα δεύτερα να τού αφαιρεί κάθε ελπίδα για απάτες και να τον διατηρεί αδιάφθορο.»

Οι άνθρωποι συχνά επαινούνται ή κατηγορούνται, σύμφωνα με ορισμένα χαρακτηριστικά τους:

«Σε όλους τους ανθρώπους, και μάλιστα στους ηγεμόνες, οι οποίοι κατέχουν υψηλότερη θέση, αποδίδονται ορισμένες ιδιότητες, σύμφωνα με τις οποίες χαρακτηρίζονται αξιόμεμπτοι ή αξιέπαινοι. Γι” αυτό κάποιοι λογίζονται ελευθέριοι, άλλοι φειδωλοί, άλλοι γενναιόδωροι, άλλοι άρπαγες, άλλοι ωμοί άλλοι επιεικείς.
Παρομοίως, ο μεν θεωρείται άπιστος, ο δε πιστός, ο μεν θηλυπρεπής και δειλός, ο δε αντρείος και γενναιόψυχος, ο μεν φιλάνθρωπος, ο δε υπερόπτης, ο μεν φιλήδονος, ο μεν σώφρων, ο μεν ειλικρινής, ο δε πονηρός, ο μεν σκληροτράχηλος, ο δε ευάγωγος, ο μεν σοβαρός, ο δε ελαφρόμυαλος, ο μεν θρήσκος, ο μεν άθρησκος και ούτως εφ εξής.»

Οι κόλακες. Ειδικά ο νέος ηγέτης οφείλει να αποφεύγει τους κόλακες και να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός στην επιλογή των συμβούλων του. Ούτε να ακούει τον καθένα, ούτε όμως και να πράττει ως κρυψίνους, χωρίς να ζητάει τη γνώμη κανενός· κοντολογής, χρειάζεται να θέτει σαφώς τα όρια της ελευθερίας του λόγου, με πρακτικό στόχο να μην πελαγοδρομεί ανάμεσα σε πολλές εκτιμήσεις διαφορετικών κάθε φορά υφισταμένων και να διατηρεί το κύρος του. Οι αυλές των ηγεμόνων είναι γεμάτες από ανθρώπους που επιδίδονται σε κολακείες για να ικανοποιήσουν ιδιοτελείς σκοπούς, επειδή

«οι άνθρωποι τόσο πολύ αγαπούν τον εαυτό τους και τόσο εύκολα απατώνται, προκειμένου να γίνεται λόγος γι” αυτούς, ώστε δύσκολα μπορούν να αποφύγουν την πανώλη της κολακείας· θέλοντας δε να γλιτώσουν απ’ αυτήν, κινδυνεύουν να περιφρονηθούν, γιατί το καταλληλότερο μέσο για να προφυλάσσεται κάποιος από τις κολακείες είναι να κάνει κατανοητό στους ανθρώπους ότι είναι ανεκτικός απέναντί τους, όποτε μιλάνε τη γλώσσα της αλήθειας· όταν όμως ο καθένας ανεξαιρέτως είναι σε θέση να σου λέει την αλήθεια, εκλείπει ο σεβασμός προς το πρόσωπο σου.»

Γι’ αυτό κάθε συνετός ηγεμόνας οφείλει «να βαδίζει μια μέση οδό», και αυτό σημαίνει να διαλέγει φρόνιμους ανθρώπους, στους οποίους να δίνει την άδεια να του μιλούν με ειλικρίνεια, αλλά μόνο για όποια πράγματα θα τους ζητάει ο ίδιος πληροφορίες:

«Οφείλει όμως ο ηγεμόνας να τους ρωτάει για κάθε πράγμα και να ακούει τις γνώμες τους και μετά από αυτά να αποφασίζει σύμφωνα με τη θέληση του. Εκτός από αυτούς τους συμβούλους να μην ακούει κανέναν και να μένει σταθερός στις αποφάσεις του. Εκείνος που πράττει αλλιώς κινδυνεύει από τους κόλακες ή μεταβάλλει συνεχώς τις πεποιθήσεις του, επειδή ακούει ποικίλες γνώμες. Από αυτά μάλιστα ελαττώνεται και η υπόληψη προς τον εαυτό του.»

Και μόνη η εμφάνιση ενός πραγματικού ηγέτη, εκείνου δηλαδή που έχει το φυσικό χάρισμα της ηγεσίας, λέει ο Μακιαβέλι, είναι ικανή «να κάνει τους ανεπαρκείς να παραμερίσουν και τους υφισταμένους να υποκλιθούν.»
Όταν πάλι παρουσιάζονται πολλοί δήθεν Ηγέτες που σκοτώνονται μεταξύ τους για το ποιος είναι «ανώτερος, ικανότερος, δυνατότερος και εξυπνότερος, τότε σίγουρα όλοι τους δεν είναι παρά μετριότητες. Το μόνο που κάνουν είναι να προσφέρουν θέαμα στους υπηκόους.»
Η φιλαρχία και η πλεονεξία θα χαρακτηρίζουν πάντοτε την ανθρώπινη φύση και οι άνθρωποι θα ενεργούν πάντοτε ιδιοτελώς, με σκοπό να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες τους, εκτός αν είναι αναγκασμένοι να πράξουν διαφορετικά. Είναι στη φύση τους να αποφεύγουν τους κινδύνους, αλλάζουν εύκολα διαθέσεις, επιδιώκουν το προσωπικό κέρδος και είναι «αχάριστοι και υποκριτές» σε τέτοιο βαθμό, ώστε είναι προτιμότερο κάποιος να είναι επίφοβος στους άλλους παρά αγαπητός, εφόσον βέβαια δεν μπορεί να συνδυάσει τον φόβο με την αγάπη και την αφοσίωση των υπηκόων του:

«Με περισσότερο θάρρος βλάπτουν οι άνθρωποι τον αξιαγάπητο παρά εκείνον που προκαλεί φόβο. Γιατί η αγάπη εξαρτάται από έναν δεσμό υποχρεωτικό, τον οποίο, επειδή από τη φύση τους είναι κακοί τον διαλύουν σε κάθε περίσταση κατά την οποία μπορεί να έχουν προσωπικό όφελος. Ο φόβος όμως που εμπνέεται από την απειλή της τιμωρίας δεν εκλείπει ποτέ· η αγάπη των ανθρώπων εξαρτάται από τους ίδιους και πάντοτε μπορεί να την απαρνηθούν, ο φόβος όμως εξαρτάται από τον ηγεμόνα.»

Αλάνθαστος κανόνας. Για να επιλέξουμε τον κατάλληλο, ή έστω αδιάφθορο υπουργό, αρκεί να τηρήσουμε τον σίγουρο κανόνα:

«Περί του πώς ο ηγεμόνας μπορεί να γνωρίζει τον χαρακτήρα ενός υπουργού του, υπάρχει ο επόμενος αλάνθαστος κανόνας, όταν βλέπεις τον υπουργό σου να φροντίζει περισσότερο για τον εαυτό του παρά για εσένα και με όλες τις πράξεις του να επιζητά το ίδιον όφελος, ένας τέτοιος άνθρωπος δεν μπορεί ποτέ να είναι καλός υπουργός, ούτε είναι ποτέ δυνατόν να του έχεις εμπιστοσύνη, διότι όποιος αναλαμβάνει και δέχεται την διεύθυνση των πραγμάτων μιας ηγεμονίας, δεν πρέπει ποτέ να φροντίζει για τον εαυτό του αλλά πάντοτε για τον ηγεμόνα, προσέχοντας συνεχώς να μην του προτείνει ποτέ πράγματα που δεν θα αποβούν σε καλό του.»

Η ηθική. Νομίζω άδικα αλλά όχι ανεξήγητα ο Μακιαβέλι κατηγορήθηκε ως ανήθικος· σε πολλά σημεία του Ηγεμόνα όχι μόνο δεν υποκλίνεται στον «ηθικό σχετικισμό» που του αποδίδουν, αλλά παίρνει ξεκάθαρα «ηθική» πολιτική θέση, αδιάφορο εδώ ποια.
Η ηθική του ταυτίζεται σχεδόν με τις ιστορικά σύγχρονες λαϊκές αντιλήψεις: ο ηγεμόνας οφείλει να σέβεται την τιμή των υπηκόων του, να μην ατιμάζει τις γυναίκες και τις κόρες του λαού και να μην αρπάζει την περιουσία του. Άλλωστε, ένας βασικός στόχος του είναι να ερμηνεύσει τις συμπεριφορές των ανθρώπων και να ορίσει ένα φάσμα από κανονικότητες και νόμους, ώστε να γίνει δυνατή η πολιτική πρόβλεψη, τουλάχιστον σε πρακτικά χρήσιμο βαθμό.
Όποιος λοιπόν επιλέγει υπουργούς ή συνεργάτες που αποδεικνύονται ανάξιοι εμπιστοσύνης ή ακόμα χειρότερα καταχραστές και κοινοί απατεώνες είτε δεν κατέχει τον κοινό νου, ώστε να διακρίνει εγκαίρως τα προκλητικά σημάδια της διαφθοράς και της αναξιοπιστίας, είτε συνειδητά γνωρίζει τον βίο και την πολιτεία των υπουργών του, αλλά δεν παίρνει τα κατάλληλα μέτρα.
Οι συμβουλές. Οι συνετές συμβουλές είναι άχρηστες σε όποιον δεν είναι ο ίδιος συνετός και ο προνοητικός ηγεμόνας δεν μπορεί να βασίζεται στην τύχη ή την φρονιμάδα ενός μόνου υπουργού:

«Κανόνας απαράβατος, ότι όποιος δεν είναι από μόνος του συνετός δεν ωφελείται από τις συμβουλές των άλλων, εκτός αν κατά τύχη αφεθεί στη διοίκηση ενός μόνου φρόνιμου υπουργού· με αυτόν τον τρόπο ένας τέτοιος ηγεμόνας χειραγωγείται, αλλά η χειραγώγηση διαρκεί λίγο χρόνο, γιατί ο υπουργός που τον έχει στο χέρι μπορεί γρήγορα να του αρπάξει την εξουσία.»

Ένας αξιωματούχος του κράτους χρειάζεται βεβαίως να απολαμβάνει τιμές, να έχει σεβαστή περιουσία και κυρίως να κατέχει την θέση του χάρη στην εύνοια και την ισχύ του ηγεμόνα:

«Από την άλλη όμως ο ηγεμόνας οφείλει να προνοεί για τον υπουργό του, να τον τιμάει, να τον πλουτίζει και να τον υποχρεώνει με βαθμούς και κάθε είδους τιμές με τέτοιο τρόπο, ώστε να εξακολουθήσει να είναι καλός υπουργός, αφού θα βλέπει ότι δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την βοήθεια του ηγεμόνα· έτσι, απολαμβάνοντας αρκετές τιμές να μην επιθυμεί περισσότερες, κατέχοντας αρκετά πλούτη να μην θέλει μεγαλύτερα, και επειδή διατελεί σε υψηλά αξιώματα να φοβάται τις μεταβολές.»

Στην τρέχουσα ιστορική πραγματικότητα, ο ηγεμόνας θα μπορούσε να είναι πρόεδρος ενός κράτους, πρωθυπουργός, πολιτικός αρχηγός ή και ένα ολόκληρο κόμμα. Ο ηγεμόνας ενσαρκώνει την συλλογική βούληση και είναι γνωστό ότι ο ίδιος ο Μακιαβέλι ουδόλως διεκδικούσε για τον εαυτό του την θέση του Ηγέτη.
Ο λαός φυσικά ελάχιστα καλά έχει να περιμένει από έναν πολιτικό άνδρα που αποδεικνύεται κατά συρροήν ανίκανος να επιλέξει ικανούς και προπαντός έντιμους συνεργάτες. Αν λοιπόν οι υπουργοί είναι ικανοί και οι ηγεμόνες φρόνιμοι, μπορεί να υπάρξει εμπιστοσύνη μεταξύ τους, «δυστυχές όμως θα είναι πάντοτε το τέλος του ενός ή του άλλου, εάν αμφότεροι δεν είναι όπως προηγουμένως τους απεικόνισα.»

Το Facebook επιφέρει λύπη στους χρήστες του

Λίγα χρόνια πριν, μία νέα μορφή επικοινωνίας σάρωσε τον κόσμο επηρεάζοντας τη ζωή με τρόπους που μέχρι πρότινος δεν θα μπορούσε κανείς να φανταστεί. Ένας σχολιαστής προανήγγειλε ότι το Facebook είναι «το μεγαλύτερο μέσο επικοινωνίας που αναπτύχθηκε ποτέ από το μυαλό του ανθρώπου», ενώ άλλοι επεσήμαναν τις δυνατότητές του να φέρει την επανάσταση στις ειδήσεις, την ψυχαγωγία και την εκπαίδευση.
Αλλά ο ποιητής και θεατρικός συγγραφέας TS Eliot είχε διαφορετική άποψη: «Είναι ένα μέσο ψυχαγωγίας που επιτρέπει σε εκατομμύρια ανθρώπους να ακούν το ίδιο αστείο ταυτόχρονα, και όμως παραμένουν μόνοι».
Το Facebook συγκεντρώνει εκπληκτικά στατιστικά. Μέσα σε μία δεκαετία έχουν εγγραφεί 1,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι, οι μισοί από τους οποίους συνδέονται κάθε ημέρα για 18 λεπτά κατά μέσο όρο. Το Facebook συνδέει οικογένειες, φίλους χρόνων και ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.

Αναζητώντας την… ευτυχία στο Facebook. Και όμως οι επιπτώσεις του Facebook στους χρήστες του δεν είναι εντελώς καλοήθεις. Ορισμένοι ερευνητές διαπιστώνουν ότι η σύνδεση στο μέσο αυτό δεν επιφέρει ευτυχία, καθώς στην πραγματικότητα μειώνει την ικανοποίηση για τη ζωή. Είναι αλήθεια λοιπόν ότι το Facebook προκαλεί συναισθήματα λύπης στους χρήστες του;
Λίγοι είχαν μελετήσει το ζήτημα αυτό, ενώ μέχρι πρότινος η κυρίαρχη άποψη συνοψίζονταν στο γεγονός ότι το κοινωνικό αυτό δίκτυο έχει ευεργετική επίδραση στη ζωή των ανθρώπων. Το 2009 ο Sebastian Valenzuela και οι συνεργάτες του στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν προσπάθησαν μέσα από έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε 2.500 φοιτητές να απαντήσουν στο εξής ερώτημα: «Η χρήση του Facebook δημιουργεί ευτυχία;» Η απάντηση ήταν αρνητική.

Το πείραμα. Το περασμένο καλοκαίρι, μια ομάδα ψυχολόγων από το Πανεπιστήμιο του Michigan στο Ann Arbor και το Πανεπιστήμιο του Leuven στο Βέλγιο αποφάσισε να διεισδύσει περισσότερο και να αξιολογήσει εάν μεταβάλλεται το συναίσθημα ικανοποίησης για τη ζωή μέσα από τη χρήση του Facebook. Ο Ethan Kross και οι συνεργάτες του βρισκόταν σε επαφή με μια ομάδα ανθρώπων πέντε φορές την ημέρα, για χρονικό διάστημα περίπου δύο εβδομάδων, και κατέγραφαν τη συναισθηματική τους κατάσταση μέσα από τα εξής ερωτήματα: «Πώς αισθάνεσαι τώρα;», «Πόσο μόνος νιώθεις;», «Ποια είναι η συχνότητα της χρήσης του Facebook από την τελευταία φορά που μιλήσαμε;» και ούτω καθεξής.

Το πόρισμα. Η ομάδα διαπίστωσε ότι η χρήση του Facebook συσχετίζονταν με χαμηλή αίσθηση ευημερίας. «Όσο περισσότερο οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν το Facebook, τόσο πιο γρήγορα μειώνονταν τα επίπεδα ικανοποίησής τους για τη ζωή με την πάροδο του χρόνου». «Αντί να ενισχύεται η ευτυχία, τα ευρήματα απέδειξαν ότι το Facebook την υπονομεύει.»
Σύμφωνα με τον Kross και τους συνεργάτες του το Facebook εκπληρώνει μία βασική ανθρώπινη ανάγκη, την ανάγκη για κοινωνική επαφή. Όμως, υποψιάζονται ότι το είδος της επαφής που προσφέρει το Facebook δεν κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται καλύτερα με την πάροδο του χρόνου. Βέβαια, η ζωντανή επαφή επιφέρει αντίθετα αποτελέσματα σύμφωνα με τα στοιχεία τους. Ίσως υπάρχει κάτι διαφορετικό σχετικά με τις ψηφιακές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, σημειώνουν οι επιστήμονες.

Το Facebook επιφέρει λύπη στους χρήστες του. Η αιτιολογία των αρνητικών συναισθημάτων τοποθετείται ενδεχομένως στη ζήλια. Τα αποκαρδιωτικά συναισθήματα σχετίζονται με την έπαρση πρώην συμμαθητών και φίλων για τις επιτυχίες τους στην ακαδημαϊκή τους ζωή, τις διακοπές ή την απόκτηση παιδιών. Πράγματι, οι φίλοι στο Facebook συνηθίζουν να εκθέτουν τις επιτυχίες τους και να αποκρύπτουν τις αποτυχίες τους, κάτι που διαστρεβλώνει την πραγματικότητα.

Δημοφιλή πρόσωπα. Πίσω στο 1991, ο κοινωνιολόγος Scott Feld αποκάλυψε κάτι εκπληκτικό, ενώ μελετούσε τη φύση των κοινωνικών δικτύων στην εποχή προ-διαδικτύου. Τα δεδομένα προήλθαν από ερωτήματα που τέθηκαν σε παιδιά διάφορων σχολείων. «Ποιοι είναι οι φίλοι σας;» «Αυτές οι φιλίες έχουν αντίκρισμα;» Ο Feld υπολόγισε τον αριθμό των φίλων του κάθε ατόμου, και συνέκρινε τον αριθμό των φίλων τους. Προς μεγάλη έκπληξη όλων ανακάλυψε ότι οι φίλοι ενός παιδιού είχαν περισσότερους φίλους από το ίδιο το παιδί.

Ποιος είναι ο καλύτερος, ποιος είναι ο κάλλιστος. Από τότε, ερευνητές έχουν ανακαλύψει ότι αυτό το παράδοξο στη φιλία είναι ένα γενικό χαρακτηριστικό των κοινωνικών δικτύων και ισχύει και σε άλλα πεδία της ζωής. Όχι μόνο οι φίλοι σας έχουν περισσότερους φίλους από εσάς, αλλά έχουν πιθανώς περισσότερους ερωτικούς συντρόφους.
Σύμφωνα με τον Nathan Hodas και τους συνεργάτες του στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας το παράδοξο της φιλίας ισχύει στο 98% των χρηστών του Twitter. Γιατί μπορεί αυτό να σας κάνει σκυθρωπούς; Σε αντίθεση με τις φιλίες του φυσικού κόσμου, στο Facebook μπορείτε να δείτε ακριβώς πόσο δημοφιλείς είναι οι πιο δημοφιλείς φίλοι σας.

Hackers ανθρώπινου εγκεφάλου

“Τι γίνεται αν μεταξύ ανθρωπιάς και ψυχαγωγίας επιλέξουμε το δεύτερο;”

Hackers μπορούν να πάρουν δεδομένα από ένα ανθρώπινο εγκέφαλο. Όχι δεν είναι επιστημονική φαντασία αλλά μια απτή πραγματικότητα που κάνει για άλλη μια φορά “προφητικές” τις Χολιγουντιανές ταινίες. Είναι γνωστό ότι ο εγκέφαλος εκπέμπει ηλεκτρικά κύματα σε διαφορετικές συχνότητες, που ονομάζονται: Βήτα, Αλφα, Θήτα, Δέλτα. Υπάρχει μια σχέση ανάμεσα στην παραγωγή των εγκεφαλικών κυμάτων, των νοητικών καταστάσεων και των δραστηριοτήτων που αναπτύσσει ο άνθρωπος.

Αν λοιπόν το άτομο βρίσκεται σε εγρήγορση νοητική και ενεργεί με τις φυσικές του αισθήσεις, επικρατεί n παραγωγή των κυμάτων Βήτα. Η συχνότητα Άλφα, από την άλλη μεριά, είναι χαμηλότερη κατά μία κλίμακα και περισσότερο ενεργητική από την Βήτα. Αυτή είναι η πιο ενεργητική παραγωγική και συγχρονισμένη από τις άλλες κι έχει άμεση σχέση με το υποσυνείδητο. Στο υποσυνείδητο συναντώνται οι δημιουργικές ικανότητες του ατόμου.

Η ιδανική και δημιουργική για τον άνθρωπο κατάσταση είναι να αλλάζουμε την εγκεφαλική συχνότητα, με τρόπο ώστε να μπορούμε να παραμείνουμε ταυτόχρονα σε νοητική εγρήγορση, παράγοντας περισσότερα  κύματα Άλφα κατά βούληση και να χρησιμοποιούμε τις δυνατότητές μας με περισσότερο πρακτικό τρόπο.

Τα Εγκεφαλικά κύματα είναι το αποτέλεσμα της ηλεκτρικής δραστηριότητας του εγκεφάλου. Το Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ) είναι η καταγραφή της ηλεκτρικής δραστηριότητας του εγκεφάλου μέσω ηλεκτροδίων που τοποθετούνται στο δέρμα του κεφαλιού. Κατά την καταγραφή αυτής της ηλεκτρικής δραστηριότητας παρατηρούνται διάφορες συχνότητες οι οποίες κατηγοριοποιούνται ανάλογα με το πότε εμφανίζονται.

Το Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ) αποκαλύπτει 4 βασικά κύματα:

• τα κύματα α (8-13 Hz)
• τα κύματα β (13-30 Hz)
• τα κύματα δ (1-4 Hz)
• και τα κύματα θ (4-8 Hz)

Αλλά φαίνεται πως το φάσμα του ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος αποκαλύπτει και μια ακόμη κατηγορία κυμάτων, τα κύματα γ (περίπου 30-70 Hz). Τα πρώτα χρόνια της ζωής το ΗΕΓ αποτελείται κυρίως από χαμηλές συχνότητες.

Κατά την ηρεμία του ατόμου με τα μάτια κλειστά, το ΗΕΓ που καταγράφεται από την οπίσθια περιοχή του εγκεφάλου, δίνει κύματα α, ενώ οι συχνότητες που καταγράφονται από το πρόσθιο τμήμα αντιστοιχούν σε κύματα β.

Κατά την εγρήγορση όμως κύματα β με χαμηλότερη τάση και υψηλότερη συχνότητα, αντικαθιστούν τα κύματα α.

Τα κύματα θ παρατηρούνται στα αρχικά στάδια του ύπνου, ενώ τα κύματα δ εμφανίζονται σε στάδια βαθύτερου ύπνου

Αυτό που έχει σημασία για το άρθρο μας είναι να ξαναθυμηθούμε πως ο εγκέφαλος παράγει Ηλεκτρικά κύματα, άρα καθόλου δεν ξαφνιάζει το παρακάτω.

Οι hackers μπορούν να πάρουν δεδομένα από ένα ανθρώπινο εγκέφαλο. Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξαν ερευνητές που παρουσίασαν την μελέτη τους στο Usenix Conference on Security 2012, που έγινε από τις 8 έως τις 12 Αυγούστου στην Washington.

Χρησιμοποιώντας μία απλή συσκευή που κυκλοφορεί στο εμπόριο από την Neyrosky με κόστος που κυμαίνεται από 200 έως 300 δολάρια κατάφεραν να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες του ανθρώπινου εγκεφάλου. Οι εν λόγω συσκευές χρησιμοποιούνται για μια ποικιλία εφαρμογών, όπως video games, hands-free πληκτρολόγια, ή βοηθητικά για relaxation training.

Για την μελέτη πήραν μέρος 28 εθελοντές που φορούσαν συσκευές Brain computer interfaces (BCI) από την Neyrosky. Οι ερευνητές είχαν την δυνατότητα να έχουν πρόσβαση σε ένα API για τη συλλογή δεδομένων από τις συσκευές Πόσα δευτερόλεπτα χρειάζονται για να σπάσει το password σας;

Τα αποτελέσματα ήταν εκπληκτικά (και αναμενόμενα). Οι ερευνητές είχαν την δυνατότητα να αποσπάσουν και να αποκαλύψουν ιδιωτικές και απόρρητες πληροφορίες από τους εθελοντές που φορούσαν τα BCI μεταφράζοντας μέσω του API τα ηλεκτρομαγνητικά σήματα που έστελνε ο εγκέφαλος τους. Χρησιμοποιώντας ένα ανέξοδο ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (EEG) από την συσκευή BCI κατάφεραν να έχουν επιτυχείς επιθέσεις.

Τόσο επιτυχείς που μπόρεσαν να αποκαλύψουν ιδιωτικές πληροφορίες από την ζωή των εθελοντών όπως αριθμούς τραπεζικών καρτών, αριθμούς PIN, διευθύνσεις των σπιτιών τους, πρόσωπα που γνώριζαν και λοιπά. Hyperloop, Άρης, Apple SiRI και Τεχνητή Ευφυΐα Αυτή είναι η πρώτη προσπάθεια να μελετηθούν οι συνέπειες για την ασφάλεια των καταναλωτών των συσκευών BCI.

Τα αποτελέσματα δεν σοκάρουν, για όποιους γνωρίζουν, οι γνωστές ‘Μυστικές Εταιρίες’ τα χρησιμοποιούν κατά κόρον και σε πολύ πιο εξελιγμένη μορφή. Πως νομίζετε πως κάνουν τους ανθρώπους ζόμπι. Γιατί θεωρείτε πως ο άνθρωπος σε ολόκληρο τον πλανήτη, καταναλώνει ένα δηλητήριο για τον οργανισμό και την υγεία του, το πιο άχρηστο στον πλανήτη προϊόν, με χαρά και ευχαρίστηση και πληρώνει για να το αποκτήσει; Με την ίδια χαρά και ευχαρίστηση θα δεχτεί όλα τα καλούδια που του ετοιμάζουν οι επικυρίαρχοι του !

Πώς να πεις στους γονείς σου ότι δεν έγραψες καλά σ' ένα μάθημα

Δεν έφτανε η δική σου αγωνία, έχεις και τους γονείς πάνω από το κεφάλι σου...

Πάντα έτσι γίνεται, όμως. Συμμερίζονται το άγχος σου, αν και πολλές φορές το ενισχύουν, αφού νιώθουν σαν να δίνουν οι ίδιοι Πανελλήνιες, κάθε φορά που ξεκινάς για να δώσεις ένα μάθημα στο σχολείο. Αν είσαι και καλός μαθητής, δε δέχονται κάτι λιγότερο από άριστα! Και το χειρότερο;
Σε κάνουν να νιώθεις ότι πρέπει να απολογηθείς γι' αυτό!
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να μη γράψεις καλά σε ένα μάθημα. Μπορεί να μη θυμηθείς μια απάντηση σε κάποιο θέμα, να μην κατανοήσεις την ερώτηση, να μην έχεις προλάβει να διαβάσεις τέλεια, να είναι πράγματι δύσκολα τα θέματα ή απλά να μπλοκάρεις.
Η αποτυχία όμως σε ένα μάθημα, δεν είναι σε καμία περίπτωση αρκετή για να βγάλει εκτός στόχου!
Το πρώτο που θίγεται, είναι σίγουρα το γόητρο του εξεταζόμενου, καθώς πρέπει να μεταφέρει το αίσθημα της αποτυχίας του στους γονείς του, οι οποίοι, σίγουρα θέλουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για το παιδί τους και πιθανότατα το έχουν πιέσει γι' αυτό.
Πρώτα μάθε από τους καθηγητές στο σχολείο ή το φροντιστήριό σου, τι έκανες λάθος, για να το κατανοήσεις και να το εμπεδώσεις. Αυτό θα σε κάνει να εξηγήσεις καλύτερα στο εαυτό σου και τους δικούς σου το λόγο που δεν έγραψες πολύ καλά στο διαγώνισμα.
Προκειμένου να μην το πάρουν βαριά οι γονείς σου, προσπάθησε να τους πετύχεις σε καλή διάθεση όταν θα το ανακοινώσεις και όχι σε μία διαφωνία ή άλλη ανήσυχη στιγμή. Αλλά σε καμία περίπτωση μην τους το κρύψεις. Μοιράσου το μαζί τους και θα δεις πως κι εσύ θα νιώσεις μερική ανακούφιση.
Στη συνέχεια μπορείς να υποσχεθείς σε εκείνους και στον εαυτό σου - κυρίως - ότι την επόμενη φορά θα τα πας καλύτερα. Πιθανότατα κι εκείνοι να σε συμβουλεύσουν για το πώς θα έχεις καλύτερα αποτελέσματα, κι αν δεν το κάνουν αυθόρμητα, ζήτησε εσύ τη γνώμη τους. Μεγαλύτεροι είναι, κάτι θα ξέρουν παραπάνω!
Τέλος, μελέτησε με περισσότερη συνέπεια και απόλυτη συγκέντρωση για την επόμενη εξέταση! Τώρα πρέπει να καλύψεις την απώλεια μορίων από το μάθημα που περασε.. Αν τα έχεις πάει καλά και στα προηγούμενα δε, μη φοβηθείς τίποτα!
Καλή επιτυχία!

Τι σχέση έχει η Oμόνοια με την «Kαλλιόπη» που καθαρίζαμε στον στρατό;

Ιούνιος 1930.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος εγκαινιάζει τον σταθμό του υπόγειου σιδηρόδρομου στην πλατεία Ομονοίας.

Το έργο είχε αρχίσει λίγα χρόνια νωρίτερα και με την ολοκλήρωσή του έδωσε χαρά σε πολλούς Αθηναίους, που θα είχαν πλέον εύκολη και γρήγορη πρόσβαση στην καρδιά της πόλης. Μέχρι τότε η πλατεία ήταν γεμάτη λουλούδια, φοίνικες και ξύλινα παγκάκια.
Η νέα εικόνα της πλατείας ήταν κυκλική, πλησίαζε στα ευρωπαϊκά πρότυπα και είχε μαρμάρινα κιγκλιδώματα στις εισόδους προς τον υπόγειο σιδηρόδρομο.
Όμως, η χρήση του υπόγειου σιδηρόδρομου στην Ομόνοια δημιούργησε την ανάγκη κατασκευής υπόγειου εξαερισμού στον σταθμό.
Για να καλυφθούν οι «τρύπες» των εξαερισμών, το 1934, τοποθετήθηκαν περιμετρικά της πλατείας, οχτώ κατασκευές που ονομάστηκαν «οι μούσες της Ομόνοιας».
Κι αυτό γιατί στη βάση κάθε κατασκευής υπήρχε ένα καθιστό άγαλμα, που απεικόνιζε μια από τις εννέα μούσες της αρχαιότητας. Πάνω από τα αγάλματα υψώνονταν ψηλοί τσιμεντένιοι κίονες, στην κορυφή των οποίων υπήρχαν καπνοδόχοι.
Οι κατασκευές αυτές έλυσαν το πρόβλημα εξαερισμού του σταθμού, αλλά έκαναν την πλατεία να μοιάζει με τεράστια τούρτα και τους κίονες με υπερμεγέθη κεράκια.
Καλλιόπη, η μούσα των ουρητηρίων
Αν και οι μούσες κατά τη μυθολογία ήταν εννέα, οι κατασκευές που τοποθετήθηκαν στην πλατεία ήταν οχτώ, για λόγους αισθητικής και συμμετρίας. Η μούσα που περίσσευε ήταν η Καλλιόπη, η μούσα της επικής ποίησης. Σύμφωνα με τον Ησίοδο, η Καλλιόπη ήταν η ευγενέστερη και η μεγαλύτερη από τις υπόλοιπες μούσες.
Ο αρχιτέκτονας του έργου δε σεβάστηκε καθόλου τη φήμη της Καλλιόπης και όχι μόνο δεν έβαλε το άγαλμά της στην πλατεία μαζί με τα υπόλοιπα, αλλά το τοποθέτησε στα υπόγεια του ηλεκτρικού, δίπλα στα δημόσια ουρητήρια. Με την πράξη του αυτή ταύτισε το όνομα της ευγενικής μούσας με την τουαλέτα.
Γι αυτό αργότερα οι φαντάροι όταν είχαν αγγαρεία στις τουαλέτες, έλεγαν ότι είχαν ραντεβού με την «Καλλιόπη»!

Απίστευτα υπερόπλα που έχουν χρησιμοποιηθεί αλλά λίγοι τα γνωρίζουν

Η ανθρώπινη επινοητικότητα κάποιες φορές εκπλήσσει. Μπορεί σήμερα σε καιρό ειρήνης η εφευρετικότητα να διοχετεύεται σε... πράγματα που καταλήγουν να είναι όμορφα ή πρακτικά, ωστόσο, σε καιρό πολέμου, αυτή διοχετευόταν στο σχεδιασμό όπλων που ξεφεύγουν από τα συνηθισμένα.
Το Bussiness Insider παρουσιάζει τα επτά υπερόπλα που... ξεφεύγουν από τα συνηθισμένα, κάποια από τα οποία έχουν μάλιστα χρησιμοποιηθεί, ωστόσο, στους περισσότερους παραμένουν άγνωστα.

Φλογοβόλες νυχτερίδες

Αναπτύχθηκε στις ΗΠΑ με σκοπό να χρησιμοποιηθεί εναντίον της Ιαπωνίας κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Κάθε βόμβα θα περιείχε 40 νυχτερίδες σε χειμερία νάρκη κάθε μία εκ των οποίων θα ήταν προσδεδεμένη σε μια μικρή βόμβα ναπάλμ.
Η βόμβα με τις νυχτερίδες δεν θα έπεφτε κατευθείαν στο στόχο της. Θα προσγειωνόταν αργά προς το έδαφος (είχε ενσωματωμένο αλεξίπτωτο) δίνοντας χρόνο στις νυχτερίδες να πετάξουν και να προλάβουν να χωθούν σε κάποια φωλιά. Αφού λούφαζαν θα εκρύγνειτο η μικρή βόμβα ναπάλμ η οποία είχε προσδεθεί πάνω τους και έτσι θα γίνονταν εκρήξεις σε 40 διαφορετικά σημεία. Οσες και οι νυχτερίδες δηλαδή.

Αντιαρματικοί σκύλοι

Οι σοβιετικοί σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να σταματήσουν την επέλαση των Ναζί έδεναν εκρηκτικά σε σκυλιά τα οποία είχαν εκπαιδεύσει να επιτίθεντο σε γερμανικά τανκς. Οι σοβιετικοί ισχυρίζονται ότι περίπου 300 γερμανικά τανκς καταστράφηκαν με αυτό τον τρόπο.

Υποβρύχιο αεροπλανοφόρο

Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου το ιαπωνικό ναυτικό διέθετε κάποια υποβρύχια (Sen Toku I-400), τα οποία ήταν τόσο μεγάλα ώστε μπορούσαν να μεταφέρουν υποβρυχίως τρία αεροπλάνα Aichi M6A. Οταν χρειαζόταν έβγαιναν στην επιφάνεια, τα αεροπλάνα απογειώνονταν και στη συνέχεια τα υποβρύχια ξαναβυθίζονταν.

Πυρηνικές βόμβες μικρού βεληνεκούς

Τα συμβατικά πυρηνικά όπλα ήταν ικανά να καταστρέψουν ακόμη και ολόκληρες πόλεις. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου αναδείχθηκε, όμως, η ανάγκη για μικρότερα πυρηνικά όπλα, περιορισμένης απόδοσης. Θα ξεκινούσαν από το έδαφος και θα κατέληγαν στο πεδίο της μάχης.

Αεροπλανόπλοιο

Το μήκους 300 ποδιών Ekranoplane υποτίθεται ότι θα μπορούσε να πετάξει σε ύψος τεσσάρων μέτρων πάνω από το έδαφος ή τη θάλασσα και θα ήταν ένα επαναστατικό... όχημα, αφού δεν θα ήταν ούτε πλοίο, ούτε αεροπλάνο αλλά κάτι ενδιάμεσο. Υποτίθεται ότι θα μπορούσε να μεταφέρει πυρηνικές κεφαλές και ότι θα ήταν γρηγορότερο από οποιοδήποτε άλλο πλοίο.

Επανδρωμένες τορπίλες

Κατασκευάστηκαν από το ιαπωνικό ναυτικό μεταξύ 1944 και 1945. Ηταν επανδρωμένες και αποτελούσαν μια παραλλαγή των όπλων αυτοκτονίας που χρησιμοποίησε η Ιαπωνία προς το τέλος του πολέμου. Υποτίθεται ότι θα ξεκινούσαν από υποβρύχια και οι πιλότοι τους θα μπορούσαν να τις κατευθύνουν στο στόχο που επιθυμούσαν.

Φλογοβόλα περιστέρια


 Τα κατευθυνόμενα από περιστέρια βλήματα σχεδιάστηκαν από τον B.F. Skinner και η λογική τους ήταν τα περιστέρια να εκπαιδεύονται με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να οδηγούν ένα βλήμα στον στόχο που του είχαν δείξει σε μία φωτογραφία.
 

Οι μεγαλύτεροι απατεώνες της ιστορίας

Οι περισσότεροι άνθρωποι αναγκάζονται να εργαστούν πολύ σκληρά στη ζωή τους για να φτάσουν κάπου ψηλά.

Η μεγαλύτερη δε, πλειοψηφία αυτών ενδέχεται –για ποικίλους λόγους- να μην τα καταφέρει ποτέ.

Στη ζωή υπάρχουν όμως κι εκείνοι που τα καταφέρνουν: συνήθως εντελώς ξαφνικά, με δόλιο τρόπο και φυσικά… πολλά ψέματα.

Είναι αυτοί που έχουν ένα μοναδικό τρόπο να ξεγελούν τους πάντες, είτε για να αποκομίσουν χρηματικό όφελος, μια θέση, για να αλλάξουν την ιστορία ή απλά για να νιώσουν την αδρεναλίνη να κυλά στο αίμα τους, γράφει ο David Crookes στο περιοδικό All About History.

Είναι οι μεγαλύτεροι απατεώνες της ιστορίας.

Οι άνθρωποι, που χάρη στο ταλέντο τους να λένε εντυπωσιακά ψέματα, έφτασαν εκεί που υπό κανονικές συνθήκες δε θα μπορούσαν ούτε να το είχαν φανταστεί...

Κάποιοι από αυτούς καθοδηγήθηκαν από την απεριόριστη απληστία τους, άλλοι μπορούσαν να πείσουν τους πάντες με το λόγο και τις φανταστικές ιστορίες τους. Ορισμένοι έφτασαν στο σημείο να πιστεύουν τα ίδια τους τα ψέματα και κάποιοι αποτέλεσαν μέχρι και έμπνευση για ταινίες του Χόλιγουντ.

Σας παρουσιάζουμε τους μεγαλύτερους απατεώνες της ιστορίας…

1. Frank Abagnale, ΗΠΑ (1948): Παρίστανε τον πιλότο, γιατρό και δικηγόρο


Η ιστορία του μας είναι γνωστή μέσα από τη χολιγουντιανή παραγωγή με πρωταγωνιστή το Λεονάρντο Ντι Κάπριο στην ταινία «Πιάσε με αν μπορείς».

Προτού καν ενηλικιωθεί ο Frank Abagnale χρέωσε τον πατέρα του με χιλιάδες δολάρια, κάνοντας μια απάτη με την πιστωτική του κάρτα. Στην ηλικία των 16 ετών έφυγε από το σπίτι του, συνεχίζοντας να παρανομεί, εξαργυρώνοντας ακάλυπτες τραπεζικές επιταγές.

Χρησιμοποιούσε ψεύτικες ταυτότητες, ενώ κατάφερε μέχρι και να πάρει στολή πιλότου από την Pan American World Airways, πείθοντας την εταιρεία ότι ήταν υπάλληλός της.

Με τα πλαστά του χαρτιά ταξίδεψε σε πολλούς προορισμούς, λέγοντας σε άλλους πιλότους ότι ήταν «εκτός υπηρεσίας» και φυσικά δεν έχασε την ευκαιρία να εκμεταλλευτεί το «προφίλ» του για να κάνει σχέσεις με τις αεροσυνοδούς.

Μέχρι τα 18 του είχε ταξιδέψει σε 26 χώρες, διανύοντας περισσότερα από 1,6 εκατομμύρια μίλια σε πάνω από 250 πτήσεις.

Η απάτη δεν άργησε να αποκαλυφθεί και έτσι ο Frank αποφάσισε ότι ο επόμενος «σταθμός» του θα ήταν η ιατρική. Υπό το ψεύτικο όνομα «Frank Williams» παρίστανε επί 11 μήνες το γιατρό, ενώ προσελήφθη και ως υπεύθυνος βραδινής βάρδιας σε ένα νοσοκομείο. Έφυγε όταν ένα βρέφος κινδύνεψε να πεθάνει από έλλειψη οξυγόνου.

Στη συνέχεια έγινε βοηθός καθηγητή κοινωνιολογίας στο πανεπιστήμιο Brigham Young University. Με το όνομα «Robert Black» προσελήφθη ως δικηγόρος έχοντας πρώτα καταφέρει να πλαστογραφήσει ένα πτυχίο από το Χάρβαρντ.

Επόμενος σταθμός του ήταν η Γαλλία, όπου απέσπασε περίπου 300.000 δολάρια από διάφορες τράπεζες.

Το 1969, σε ηλικία 21 ετών, συνελήφθη και φυλακίστηκε για έξι μήνες.

Τελικά καταδικάστηκε σε 12 χρόνια φυλάκιση έχοντας κριθεί ένοχος για πολλαπλές κατηγορίες πλαστογραφίας, όμως αφέθηκε ελεύθερος μετά από πέντε χρόνια. Μάλιστα, η αμερικανική κυβέρνηση του ζήτησε να τη βοηθήσει στην εξιχνίαση μιας υπόθεσης απάτης.

2. Lambert Simnel, Αγγλία (1477-1535): Σε ηλικία μόλις 10 ετών προσπάθησε να καταλάβει τον αγγλικό θρόνο


Ο βασιλιάς Ερρίκος Ζ΄ της Αγγλίας ενθρονίστηκε στις 22 Αυγούστου του 1485 έχοντας κερδίσει το Ριχάρδο Γ΄ στη μάχη του Μπόσγουορθ.

Εκείνη την περίοδο ο Lambert Simnel ήταν ένα αγόρι 10 ετών, γιος ενός ξυλοκόπου από την Οξφόρδη.

Ο ιερέας Richard Symonds πίστευε ότι ο Lambert έμοιαζε πολύ με τους γιους τους Εδουάρδου Ε΄ της Αγγλίας, οι οποίοι είχαν χαθεί την εποχή που είχε πάρει το θρόνο ο Ριχάρδος Γ΄.

Παρότι το πιο πιθανό ενδεχόμενο ήταν να έχουν δολοφονηθεί, πολλοί πίστευαν ότι εξακολουθούσαν να είναι ζωντανοί.

Έτσι, ο Symonds κατέστρωσε ένα σχέδιο σύμφωνα με το οποίο ο Lambert θα μπορούσε να είναι ένας από τους γιους του, ο Ριχάρδος του Γιορκ.

Όταν όμως στα αυτιά του έφτασε η λανθασμένη πληροφορία ότι είχε πεθάνει ο Κόμης του Γουόργουικ, τον πήγε στην Ιρλανδία όπου το 1487 στέφθηκε ως ο βασιλιάς Εδουάρδος ΣΤ΄.

Ο Ερρίκος Ε΄ εξοργίστηκε και παρήλαυνε στους δρόμους του Λονδίνου με τον πραγματικό Κόμη του Γουόργουικ, για να αποδείξει ότι επρόκειτο για απάτη.

3. George Psalmanazar, Γαλλία (1679-1763): Ο πρώτος επισκέπτης της Φορμόζα στην Ευρώπη


Ο George Psalmanazar έμεινε γνωστός στην ιστορία ως ο πρώτος πολίτης της Φορμόζα (σημερινή Ταϊβάν) που επισκεπτόταν την Ευρώπη.

Στην πραγματικότητα, ο ίδιος δεν είχε πατήσει ποτέ το πόδι του στην Ασία.

Αρχικά παρίστανε τον ιρλανδό προσκυνητή, που ταξίδευε προς τη Ρώμη. Στη συνέχεια άλλαξε την ιστορία του και έλεγε ότι ήταν από την Ιαπωνία και πως είχε ασπαστεί τον καθολικισμό. Σύντομα αποκαλύφθηκε η απάτη του και έτσι, αργότερα παρουσιαζόταν ως πολίτης μιας χώρας που δεν είχε ακούσει κανείς, μιλούσε μια ακαταλαβίστικη γλώσσα, προσκυνούσε τον Ήλιο και τη Σελήνη και ακολουθούσε διαφορετικό ημερολόγιο.

Έφτασε μάλιστα στο σημείο να γράψει και ολόκληρο βιβλίο για τη Φορμόζα, σύμφωνα με το οποίο οι κάτοικοι κυκλοφορούσαν γυμνοί, έτρωγαν φίδια αλλά και… τις γυναίκες τους, αν αυτές παρεκτρέπονταν.

Όταν έγραψε τα απομνημονεύματά του παραδέχτηκε, ότι όλες αυτές τις ιστορίες τις είχε βγάλει από το μυαλό του.

4. Ferdinand Waldo Demara Jr, ΗΠΑ (1921-1982): Έσωσε ζωές στον πόλεμο ως γιατρός, παρότι δεν ήταν


Όσοι τον γνώριζαν τον θαύμαζαν. Άλλωστε ο Ferdinand Waldo Demara κατά τη διάρκεια της ζωής του ήταν: χειρουργός, δάσκαλος, αξιωματικός του ναυτικού, βοηθός δεσμοφύλακας, υπάλληλος νοσοκομείου, δικηγόρος, συγγραφέας και ερευνητής του καρκίνου. Ήταν ακόμη και μοναχός Βενεδικτίνος.

Πλαστογραφούσε έγγραφα και έκλεβε ακόμη και «ταυτότητες» ζωντανών ανθρώπων.

Κατάφερνε ωστόσο να διακρίνεται σε οποιαδήποτε δουλειά αναλάμβανε, ενώ όλοι θαύμαζαν το υψηλό επίπεδο νοημοσύνης του και τη φωτογραφική του μνήμη.

Κατά τη διάρκεια του κορεατικού πολέμου, παρίστανε το γιατρό από τον Καναδά με το όνομα Joseph Cyr. Έκανε επεμβάσεις σε στρατιώτες με τη βοήθεια ενός ιατρικού εγχειριδίου, ενώ έφτασε μέχρι και στο σημείο να βγάλει μια σφαίρα από το στήθος ενός τραυματία.

Έσωσε τη ζωή 13 ανθρώπων και αντιμετωπίστηκε ως ήρωας, μέχρι που ο Τύπος αποκάλυψε την απάτη του.

Τον υποδύθηκε ο Tony Curtis στην ταινία «The Great Impostor».

5. Grigory Otrepyev, Ρώσος (1581-1606): Έγινε τσάρος


Όταν πέθανε ο γιος του Ιβάν Δ΄ (Ιβάν ο Τρομερός) ξέσπασαν ταραχές και στο πλαίσιο αυτών φούντωσαν οι φήμες ότι δεν είχε δολοφονηθεί αυτός, αλλά κάποιος άλλος. Ο Grigory Otrepyev ήταν ένας από τους τρεις απατεώνες που προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν το γεγονός , ισχυριζόμενος ότι ήταν ο γιος του Ιβάν Δ΄.

Χάρη στην ομοιότητά του με τον πραγματικό γιο, κατάφερε να γίνει τσάρος για λιγότερο από ένα χρόνο κατά την Εποχή των Αναστατώσεων. Έχει μείνει στην ιστορία ως Ψευδοδημήτριος Α΄.

6. Mary Baker, Αγγλία (1791-1864): Η υπηρέτρια που έγινε πριγκίπισσα


Φορώντας περίεργα ρούχα και μιλώντας μια παράξενη γλώσσα η νεαρή γυναίκα που βρέθηκε να περιπλανιέται στους δρόμους του Μπρίστολ το 1817 και δήλωνε ότι ήταν η πριγκίπισσα Caraboo, τελικά συνελήφθη και φυλακίστηκε.

Μέσα στη φυλακή ισχυριζόταν ότι είχε καταφέρει να δραπετεύσει από πειρατές και επέμενε ότι ήταν πριγκίπισσα από το νησί Jevasu στον Ινδικό Ωκεανό.

Τελικά την πίστεψαν και έγινε διάσημη, γιατί κολυμπούσε γυμνή, έπινε τσάι μόνο μετά από προσευχή, ενώ προτιμούσε να κοιμάται στο πάτωμα αντί για ένα κρεβάτι.

Όταν το πορτρέτο της δημοσιεύτηκε στην τοπική εφημερίδα αναγνωρίστηκε ως η κόρη ενός εργάτη από το Ντέβον. Η ίδια έχοντας κουραστεί να κάνει την υπηρέτρια βρέθηκε άστεγη στο Μπρίστολ και αποφάσισε… να πει τη δική της ιστορία.

7. Victor Lustig, Αυστρο-Ουγγαρία (1890-1947): Ο άνθρωπος που κατάφερε να πουλήσει τον πύργο του Άιφελ δύο φορές


Το 1925 ο Lustig υποδυόμενος τον αναπληρωτή γενικό διευθυντή ενός υπουργείου, και ισχυριζόμενος ότι ο πύργος-σύμβολο της γαλλικής πρωτεύουσας στοίχιζε πολλά στη μεταπολεμική Γαλλία για έξοδα συντήρησης, κάλεσε πέντε εμπόρους για να τους πουλήσει τα σίδερα.

Έπεισε τον Andre Poisson, ο οποίος του έδωσε μια τσάντα με μετρητά.

Όταν πήγε να συλλέξει το «εμπόρευμά» του, οι Αρχές τον ενημέρωσαν ότι δεν είχαν ιδέα για ποιο πράγμα μιλούσε.

Ενθουσιασμένος με την επιτυχία του ο Lustig προσπάθησε λίγο καιρό μετά να επαναλάβει την απάτη, αυτή τη φορά με εμπόρους από τη Βιέννη.

Το δεύτερο θύμα απευθύνθηκε τελικά στην αστυνομία. Ο Lustig πρόλαβε να διαφύγει, προτού συλληφθεί.